Đề tài Thực trạng và những vấn đề cần đặt ra đối với hệ thống báo cáo tài chính trong điều kiện hội nhập kinh tế ở Việt Nam

1 MUÏC LUÏC Noäi dung Trang LÔØI MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH ....................................................................................... 01 1.1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính ....................................... 01 1.1.1.Muïc ñích, yù nghóa cuûa thoâng tin keá toaùn 01 1.1.2.Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính 02 1.2 .Chuaån möïc keá toaùn “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” – cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy treân BCTC ...................... 03 1.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø yù nghóa cuûa noù 03 1.2.2.Chuaån möïc “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” - cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy baùo caùo taøi chính 04 1.3. Muïc ñích, yeâu caàu laäp vaø trình baøy Baùo caùo taøi chính .................... 06 1.3.1. Muïc ñích cuûa BCTC 06 1.3.2 . Yeâu caàu laäp vaø trình baøy BCTC 07 1.4. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính ................. ............. 08 1.5. Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính ................. .................... 1.5.1. Moái quan heä giöõa moâi tröôøng keá toaùn, ñieàu kieän, cô cheá kinh teá ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC 11 11 1.5.2.Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính 11 CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM ................. ................. ................. 20 2.1. Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng BCTC ôû Vieät Nam ............... ................. ................. ................. ............. 20 2.1.1 .Giai ñoaïn 1 20 2 2.1.2 Giai ñoaïn 2 22 2.1.3. Giai ñoaïn 3 24 2.2. Ñaùnh giaù thöïc traïng vaøø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ñoái vôùi heä thoáng BCTC Vieät Nam thoâng qua moái lieân heä cuûa noù vôùi caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng keá toaùn ................. ................. ................. ........................ 30 2.2.1. Khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn 30 2.2.2. Moái quan heä vôùi cheá ñoä thueá 32 2.2.3. Laïm phaùt 33 2.2.4. Söï phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình doanh nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh, hình thöùc ñaàu tö vaø sôû höõu voán 34 2.3. Nhöõng toàn taïi, nhöôïc ñieåm cuûa moät soá chæ tieâu treân caùc baùo caùo taøi chính hieän haønh ................. ...................... .............. ........................... 38 2.3.1. Baûng caân ñoái keá toaùn 38 2.3.2. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 39 2.3.3. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä 40 2.3.4. Thuyeát minh BCTC 40 CHÖÔNG 3 : MOÄT SOÁ PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM. 3.1. Quan ñieåm, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng BCTC trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam ................. ........... 42 42 3.1.1. Quan ñieåm hoaøn thieän heä thoáng BCTC 42 3.1.2. Muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng BCTC. 45 3.2. Taïo laäp cô sôû phaùp lyù cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa vieäc hoaøn thieän heä thoáng BCTC ................. ..... ................. ............................ 48 3.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø höôùng daãn thöïc hieän 48 3.2.2. Coâng khai vaø kieåm toaùn baùo caùo taøi chính 49 3.3. Boå sung, ñieàu chænh nhöõng toàn taïi cuûa moät soá chæ tieâu treân BCTC hieän haønh ....................................................................................... 49 3.3.1. Baûng caân ñoái keá toaùn 49 3.3.2. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 51 3.3.3. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä 51 3.3.4. Thuyeát minh BCTC 53 3.4. Moät soá vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc haønh ñoái vôùi keá toaùn khoaûn 3 cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá ............................................................ 54 3.4.1.Nhaän dieän caùc khoaûn cheânh leäch 54 3.4.2. Haïch toaùn keá toaùn khoaûn cheânh leäch vaø aûnh höôûng cuûa noù ñeán thoâng tin trình baøy treân BCTC 56 3.5. Xaây döïng, boå sung moät soá thoâng tin trình baøy treân BCTC cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn............................... 59 3.5.1. Moät soá chæ tieâu treân caùc BCTC chính hieän haønh 59 3.5.2. Phuï luïc baùo caùo taøi chính 60 3.6. Moät soá vaán ñeà veà lyù luaän vaø kyõ thuaät tính toaùn trong laäp baùo caùo taøi chính hôïp nhaát ..................................................................................... 62 3.6.1. Keá toaùn hôïp nhaát doanh nghieäp 62 3.6.2. Phaân boå cheânh leäch hôïp nhaát vaø loaïi tröø soá dö vaø caùc khoaûn muïc noäi boä khi laäp BCTC hôïp nhaát 70 3.6.3. Moät soá boå sung ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC 76 3.7.Xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït cho caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau .......................................................................... 76 3.7.1. Söï caàn thieát vaø yeâu caàu xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït 76 3.7.2. Moâ hình BCTC linh hoaït 77 KEÁT LUAÄN 83 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU * Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi nghieân cöùu Nhö chuùng ta ñaõ bieát , baùo caùo taøi chính laø moät heä thoáng thoâng tin ñöôïc xöû lyù bôûi heä heä thoáng keá toaùn taøi chính nhaèm cung caáp nhöõng thoâng tin taøi chính coù ích cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Muïc ñích cuûa baùo caùo taøi chính laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính, tình hình, keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa moät doanh nghieäp, ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Vai troø quan troïng cuûa baùo caùo taøi chính theå hieän ôû nhu caàu thoâng tin ña daïng vaø caàn thieát cuûa nhieàu ñoái töôïng söû duïng baùo caùo taøi chính, töø caùc nhaø ñaàu tö, nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân, nhöõng ngöôøi cho thueâ, cho vay, caùc nhaø cung caáp cho ñeán caùc khaùch haøng, Chính phuû, coâng chuùng..., noùi chung laø nhöõng ngöôøi coù lôïi ích gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cung caáp thoâng tin höõu ích cho nhieàu ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau, baùo caùo taøi chính phaûi trình baøy moät caùc trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp, noùi caùch khaùc, thoâng tin trình treân baùo caùo taøi chính phaûi ñaùng tin caäy vaø thích hôïp vôùi nhu caàu ra caùc quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng Trong ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam hieän nay, thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính trôû neân heát söùc ña daïng vaø caøng coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng. Noù moät maët phaûi ñaûm baûo ñöôïc tính höõu ích ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng söû duïng, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån vaø quaûn lyù neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn phaùt trieån ña daïng theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, moät maët phaûi hoøa hôïp vôùi thoâng leä quoác teá, phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.. Heä thoáng baùo caùo taøi chính hieän haønh ôû Vieät Nam ñaõ nhieàu laàn ñöôïc söûa ñoåi vaø boå sung song vaãn boäc loä moät soá nhöôïc ñieåm nhaát ñònh caàn phaûi khaéc phuïc, ñaëc bieät laø trong vieäc ñaùp öùng söï phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình doanh 5 nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh, hình thöùc ñaàu tö vaø sôû höõu voán; trong moái quan heä vôùi cô cheá taøi chính, möùc ñoä laïm phaùt... Ngoaøi ra, cuõng caàn phaûi xaùc ñònh moät caùch roõ raøng nhöõng vaán ñeà veà quan ñieåm, muïc tieâu, laøm cô sôû quan troïng cho vieäc hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam. Luaän vaên naøy ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng phaàn naøo yeâu caàu caáp thieát ñoù. * Muïc ñích cuûa luaän vaên : Treân cô sôû heä thoáng hoùa vaø xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà baûn chaát, vai troø, nguyeân taéc laäp vaø trình baøy, caùc tieâu chuaån vaø noäi dung cuûa thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính, thoâng qua vieäc ñaùnh giaù thöïc traïng vaø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam trong moái quan heä vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá hieän nay, luaän vaên xaùc ñònh roõ nhöõng vaán ñeà veà quan ñieåm, muïc tieâu, phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính; ñeà xuaát, xaây döïng moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam. * Noäi dung, ñoái töôïng nghieân cöùu : - Nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà baûn chaát vai troø, muïc tieâu cuûa baùo caùo taøi chính, caùc nguyeân taéc vaø laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính, noäi dung caùc thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính. - Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính ôû Vieät Nam -Thöïc traïng vaøø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính Vieät Nam trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá hieän nay - Quan ñieåm, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam - Moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp cuï theå goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam, bao goàm nhöõng noäi 6 dung chuû yeáu veà taïo laäp cô sôû phaùp lyù cho vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa vieäc hoaøn thieän heä thoáng BCTC ; ñieàu chænh, boå sung nhöõng toàn taïi cuûa thoâng tin hieän höõu treân BCTC hieän haønh ; keá toaùn khoaûn cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá ; baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty coå phaàn nieâm yeát ; lyù luaän vaø kyõ thuaät tính toaùn trong laäp BCTC hôïp nhaát ; xaây döïng moâ hình BCTC linh hoaït cho caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. * Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp chuû yeáu ñöôïc vaän duïng trong nghieân cöùu ñeà taøi laø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû. Caùc vaán ñeà ñöôïc nghieân cöùu trong trong moái quan heä phoå bieán vaø trong söï vaän ñoäng phaùt trieån. Ngoaøi ra, keát hôïp nhieàu phöông phaùp phaân tích, so saùnh, quy naïp, dieãn giaûi ñeå laøm saùng toû vaán ñeà caàn giaûi quyeát. Quaù trình nghieân cöùu xuaát phaùt töø ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät Nam, coù tính ñeán xu höôùng vaän ñoäng cuûa chuùng, coù xem xeùt ñeán söï hoøa hôïp vôùi nhöõng thoâng leä quoác teá cuõng nhö kinh nghieäm phaùt trieån cuûa caùc nöôùc. Ngoaøi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän, noäi dung cuûa luaän vaên goàm 3 chöông : - Chöông 1: Toång quan veà heä thoáng baùo caùo taøi chính - Chöông 2 : Thöïc traïng vaø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam - Chöông 3 : Moät soá phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá ôû Vieät Nam. 7 CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH 1.1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa baùo caùo taøi chính 1.1.1.Muïc ñích, yù nghóa cuûa thoâng tin keá toaùn Thoâng tin kinh teá laø moät yeáu toá coù vai troø heát söùc quan troïng trong quaûn lyù vaø phaùt trieån kinh teá. Trong ñieàu kieän trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät lieân tuïc ñöôïc naâng cao, möùc ñoä caïnh tranh ñeå toàn taïi ñi lieàn vôùi xu theá hoäi nhaäp ñeå phaùt trieån dieãn ra töøng ngaøy, thì thoâng tin kinh teá, trong ñoù thoâng tin keá toaùn laø moät boä phaän coát loõi, caøng trôû neân coù yù nghóa quan troïng. Thoâng tin keá toaùn khoâng nhöõng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi Chính phuû trong quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá maø noù ngaøy caøng trôû neân khoâng theå thieáu ñoái vôùi nhieàu ñoái töôïng söû duïng khaùc....Baát cöù moät nhaø quaûn lyù naøo trong baát kyø doanh nghieäp naøo cuõng caàn tôùi thoâng tin keá toaùn. Caùc toå chöùc kinh doanh vì lôïi nhuaän söû duïng caùc thoâng tin keá toaùn ñeå ñieàu haønh hoaït ñoäng vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän; ngaân haøng söû duïng thoâng tin keá toaùn ñeå theo doõi tình hình hoaït ñoäng, ñaùnh giaù trieån voïng vaø khaû naêng thanh toaùn nôï vay.... Toùm laïi, thoâng tin keá toaùn coù yù nghóa quan troïng, laø cô sôû cho vieäc ra quyeát ñònh cuûa nhöõng ngöoøi chuû sôû höõu vaø coå ñoâng, ngöôøi cho vay, nhaø cung caáp, khaùch haøng, chính phuû vaø cô quan quaûn lyù, nhaân vieân coâng ty vaø coâng chuùng, noùi chung laø nhöõng ngöôøi coù lôïi ích gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Heä thoáng thoâng tin keá toaùn laø heä thoáng thoâng tin ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø laâu ñôøi, noù theo doõi, phaûn aùnh vaø baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh vaø caùc söï kieän kinh teá khaùc. Heä thoáng thoâng tin naøy döïa vaøo vieäc löu giöõ thoâng tin treân caùc loaïi soå saùch keá toaùn thoâng qua khaùi nieäm ghi soå keùp ñaõ coù töø raát laâu cuõng nhö caùc khaùi nieäm keá toaùn khaùc hieän ñaïi hôn nhö khaùi nieäm traùch nhieäm, khaùi nieäm lôïi töùc … Ñeå toå chöùc heä thoáng thoâng tin keá toaùn moät caùch khoa hoïc, coù theå coù nhieàu caùch phaân loaïi heä thoáng thoâng tin khaùc nhau. Caùch phaân loaïi töông ñoái phoå bieán hieän nay döïa theo ñoái töôïng nhaän thoâng tin vôùi muïc ñích söû duïng thoâng 8 tin khaùc nhau. Theo caùch phaân loaïi naøy, keá toaùn ñöôïc chia ra keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò. Keá toaùn taøi chính chuû yeáu cung caáp thoâng tin kinh teá cho ñoái töôïng beân ngoaøi doanh nghieäp nhö caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc veà kinh teá (Cô quan chuû quaûn, taøi chính, thanh tra, …), caùc cô quan nghieân cöùu, thoâng taán baùo chí, caùc chuû sôû höõu, caùc chuû nôï, nhaø ñaàu tö … nhaèm muïc ñích kieåm tra, kieåm soaùt vaø ñaùnh giaù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Keá toaùn quaûn trò cung caáp thoâng tin kinh teá chuû yeáu cho caùc ñoái töôïng beân trong doanh nghieäp nhaèm muïc ñích ra caùc quyeát ñònh quaûn trò vaø ñoàng thôøi cuõng nhaèm ñaûm baûo ñöôïc nguyeân taéc bí maät veà thoâng tin kinh teá. 1.1.2.Baûn chaát vaø vai troø cuûa Baùo caùo taøi chính Baùo caùo taøi chính ( BCTC ) laø moät heä thoáng thoâng tin ñöôïc xöû lyù bôûi heä thoáng keá toaùn taøi chính nhaèm cung caáp nhöõng thoâng tin taøi chính coù ích cho caùc ñoái töôïng söû duïng ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá Baûn chaát cuûa BCTC laø phaûn aùnh söï keát hôïp cuûa nhöõng söï kieän xaûy ra trong quaù khöù vôùi nhöõng nguyeân taéc keá toaùn ñaõ ñöôïc thöøa nhaän nhaèm cung caáp thoâng tin taøi chính höõu ích chuû yeáu cho ngöôøi söû duïng beân ngoaøi. Vai troø cuûa BCTC ñöôïc xem xeùt thoâng qua nhu caàu söû duïng thoâng tin treân BCTC cuûa moät soá ñoái töôïng lieân quan chuû yeáu nhö sau: - Ñoái vôùi Nhaø nöôùc : BCTC cung caáp thoâng tin caàn thieát giuùp cho vieäc thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù vó moâ cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi neàn kinh teá; giuùp cho vieäc thöïc hieän kieåm tra, kieåm soaùt caùc cô quan taøi chính Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp cuõng nhö laøm cô sôû cho vieäc tính thueá vaø caùc khoaûn noäp khaùc cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi ngaân saùch Nhaø Nöôùc. - Ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp : Caùc nhaø quaûn lyù caàn coâng boá coâng khai caùc thoâng tin treân BCTC ñònh kyø veà hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp nhaèm thuyeát phuïc caùc nhaø ñaàu tö cuõng nhö caùc chuû nôï raèng doanh nghieäp ñang coù möùc lôïi nhuaän cao nhaát vôùi ñoä ruûi ro thaáp nhaát. Hôn nöõa, thoâng tin treân BCTC cuõng phuïc vuï cho coâng taùc ñieàu haønh quaûn lyù hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa nhaø quaûn lyù. 9 - Ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö hieän taïi vaø töông lai, caùc chuû nôï, ngöôøi cho vay, cho thueâ : Noùi chung, caùc ñoái töôïng naøy caàn thoâng tin treân BCTC ñeå giaùm saùt vaø baét buoäc caùc nhaø quaûn lyù phaûi thöïc hieän theo ñuùng hôïp ñoàng ñaõ kyù keát vaø ñeå thöïc hieän caùc quyeát ñònh ñaàu tö hoaëc cho vay, cho thueâ cuûa hoï. 1.2 .Chuaån möïc keá toaùn “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” – cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy treân BCTC 1.2.1. Chuaån möïc keá toaùn vaø yù nghóa cuûa noù Chuaån möïc keá toaùn laø nhöõng quy öôùc, nguyeân taéc, thuû tuïc ñöôïc coâng nhaän nhö nhöõng höôùng daãn cho ngheà nghieäp keá toaùn trong vieäc löïa choïn caùc phöông phaùp ñeå ghi cheùp, phöông phaùp ñaùnh giaù caùc yeáu toá trong vieäc soaïn thaûo BCTC . Veà maët kyõ thuaät, heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá (IAS) do Uûy ban chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn (IASC) ban haønh, bao goàm 3 noäi dung chính : khuoân maãu cuûa chuaån möïc, caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå vaø töø ñieån thuaät ngöõ, taäp trung giaûi quyeát 2 vaán ñeà chính : - Caùc khoaûn muïc treân BCTC ñöôïc ñaùnh giaù nhö theá naøo - Nhöõng thoâng tin toái thieåu caàn phaûi coâng boá treân BCTC . Coù theå thaáy raèng chuaån möïc keá toaùn coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi heä thoáng BCTC . Ñoù chính laø nhöõng quy ñònh mang tính khuoân maãu cho vieäc ñaùnh giaù, ghi nhaän vaø trình baøy thoâng tin treân BCTC . Chuaån möïc keá toaùn quoác teá coøn laø cô sôû taïo neân söï hoøa hôïp caùc quy ñònh vaø thuû tuïc keá toaùn lieân quan ñeán vieäc soaïn thaûo vaø trình baøy BCTC . Vôùi vieäc nhöõng noäi dung cuûa chuaån möïc keá toaùn quoác teá ñöôïc coâng nhaän vaø toân troïng ôû nhieàu quoác gia, chaát löôïng, tính höõu ích vaø khaû naêng so saùnh cuûa BCTC caùc quoác gia seõ ñöôïc naâng leân, töøng böôùc taïo neân tieáng noùi chung cuûa caùc thoâng tin trình baøy treân BCTC . Heä thoáng chuaån möïc keá toaùn ñang ñöôïc khaån tröông hoaøn thaønh ôû Vieät Nam cuõng ñöôïc soaïn thaûo döïa treân nhöõng noäi dung vaø quy taéc cô baûn cuûa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Ñieàu naøy laø cô sôû quan troïng cho vieäc phaùt trieån vaø hoaøn thieän heä thoáng BCTC ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp ôû Vieät Nam. 10 1.2.2.Chuaån möïc “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” - cô sôû quan troïng cuûa heä thoáng thoâng tin trình baøy BCTC Chuaån möïc keá toaùn quoác teá soá 1- “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” ( IAS1) ñöôïc ban haønh bôûi Uûy ban chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaøo thaùng 07/1997 vaø coù hieäu löïc cho kyø keá toaùn baét ñaàu sau ngaøy 01/07/1998. Vôùi muïc ñích naâng cao chaát löôïng cuûa caùc BCTC trình baøy tuaân thuû theo caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá, chuaån möïc naøy taäp trung vaøo moät soá muïc tieâu vaø noäi dung cô baûn sau : - Ñaûm baûo caùc BCTC aùp duïng caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá tuaân thuû theo caùc chuaån möïc cuï theå - Cung caáp höôùng daãn veà caáu truùc cuûa BCTC, bao goàm nhöõng yeâu caàu toái thieåu cho nhöõng baùo caùo cô baûn, caùc chính saùch, thuyeát minh keá toaùn, phuï luïc dieãn giaûi. - Thieát laäp caùc yeâu caàu thöïc haønh veà caùc vaán ñeà nhö tính troïng yeáu, hoaïït ñoäng lieân tuïc, söï choïn löïa caùc chính saùch keá toaùn, tính nhaát quaùn vaø söï trình baøy caùc thoâng tin coù theå so saùnh ñöôïc. Nhöõng noäi dung cô baûn cuûa chuaån möïc soá 1 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính”, bao goàm : - Muïc ñích vaø phaïm vi aùp duïng - Caùc yeâu caàu chung - Caùc giaû ñònh vaø nguyeân taéc cho vieäc dieãn giaûi thoâng tin treân BCTC . - Thoâng tin trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn, baùo caùo thu nhaäp, baùo caùo thay ñoåi voán, baùo caùo löu chuyeån tieàn teä ( theo chuaån möïc soá 7) vaø thuyeát minh BCTC. Ngaøy 31/12/2003, chuaån möïc soá 21 “ Trình baøy baùo caùo taøi chính” cuûa Vieät Nam (VAS21) cuõng ñaõ ñöôïc ban haønh theo QÑ soá 234/2003/QÑ –BTC. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù, noäi dung cuûa VAS 21 töông töï nhö IAS 1, moät soá khaùc bieät nhoû bao goàm nhöõng noäi dung trình baøy döôùi ñaây ( xem Baûng C1-1 ) 11 Noäi dung IAS 1 VAS 21 Heä thoáng BCTC Bao goàm : - Baûng caân ñoái keá toaùn - Baùo caùo thu nhaäp - Baùo caùo voán chuû sôû höõu - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä -Thuyeát minh BCTC Khoâng coù “Baùo caùo voán chuû sôû höõu” Yeâu caàu laäp BCTC Chaáp nhaän söï khoâng tuaân thuû moät chuaån möïc keá toaùn naøo ñoù neáu xuaát phaùt töø yeâu caàu caàn thieát nhaèm ñaït ñöôïc söï trình baøy hôïp lyù Khoâng chaáp nhaän tröôøng hôïp ngoaïi leä. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy Coù ñeà caäp ñeán : - Nhaän dieän BCTC - Tính kòp thôøi - Khoâng ñeà caäp ñeán söï nhaän dieän BCTC ( so vôùi caùc baùo caùo thöôøng nieân hay baùo caùo khaùc) - Tính kòp thôøi ñöôïc trình baøy trong chuaån möïc chung Thoâng tin trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn Trình baøy caùch xaùc ñònh nhöõng khoaûn muïc ñöôïc trình baøy boå sung hay taùch bieät Khoâng ñeà caäp ñeán Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo keát quaû kinh doanh * Khoâng yeâu caàu trình baøy nhöõng noäi dung cuï theå naøy * Thueá ñöôïc xem nhö moät khoaûn chi phí * Yeâu caàu trình baøy : - Caùc khoaûn giaûm tröø DT - Doanh thu thuaàn - Giaù voán haøng baùn - Lôïi nhuaän goäp - Chi phí baùn haøng - Chi phí QL doanh nghieäp * Thueá chöa ñöôïc xem nhö moät khoaûn chi phí 12 Thay ñoåi voán Trình baøy caùc thoâng tin taùch bieät treân baùo caùo voán chuû sôû höõu Trình baøy trong thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC Khoâng yeâu caàu Yeâu caàu trình baøy chính saùch phaân boå chi phí Baûng C1-1 Nhö vaäy, söï ra ñôøi cuûa heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam noùi chung, chuaån möïc “Trình baøy baùo caùo taøi chính” noùi rieâng vôùi nhöõng noäi dung phuø hôp vôùi chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá chính laø cô sôû quan troïng cho vieäc thieát laäp vaø trình baøy thoâng tin treân BCTC cuõng nhö laø cô sôû cho vieäc tieáp tuïc hoaøn thieän heä thoáng BCTC Vieät Nam. 1.3. Muïc ñích, yeâu caàu laäp vaø trình baøy Baùo caùo taøi chính 1.3.1. Muïc ñích cuûa BCTC BCTC phaûn aùnh theo moät caáu truùc chaët cheõ tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa moät doanh nghieâïp. Muïc ñích cuûa BCTC laø cung caáp caùc thoâng tin veà tình hình taøi chính, tình hình kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa moät doanh nghieäp, ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. Ngöôøi söû duïng ôû ñaây bao goàm : caùc nhaø ñaàu tö, nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân, nhöõng ngöôøi cho thueâ, caùc nhaø cung caáp, caùc khaùch haøng, chính phuû, coâng chuùng. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích cung caáp thoâng tin ñaùp öùng nhu caàu cuûa höõu ích cho soá ñoâng nhöõng ngöôøi söû duïng, BCTC phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin cuûa moät doanh nghieäp veà : - Taøi saûn - Nôï phaûi traû - Voán chuû sôû höõu - Doanh thu,thu nhaäp khaùc, chi phí, laõi vaø loã - Caùc luoàng tieàn. 13 Caùc thoâng tin naøy cuøng vôùi caùc thoâng tin trình baøy trong Baûn thuyeát minh BCTC seõ giuùp ngöôøi söû duïng döï ñoaùn ñöôïc caùc luoàng tieàn trong töông lai vaø ñaëc bieät laø thôøi ñieåm vaø möùc ñoä chaéc chaén cuûa vieäc taïo ra caùc luoàng tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn. Thoâng tin veà tình hình hình taøi chính ñöôïc cung caáp thoâng qua baûng caân ñoái keá toaùn seõ giuùp cho ngöôøi söû duïng ñaùnh giaù naêng löïc cuûa doanh nghieäp trong vieäc taïo ra caùc nguoàn tieàn vaø khoaûn töông ñöông tieàn, döï ñoaùn nhu caàu ñi vay vaø phöông thöùc phaân phoái lôïi töùc, döï ñoaùn khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn taøi chính, ñaùnh giaù khaû naêng thöïc hieän caùc cam keát taøi chính ñeán haïn. Thoâng tin veà tình hình kinh doanh ñöôïc cung caáp qua baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh seõ giuùp cho ngöôøi söû duïng ñaùnh giaù ñöôïc caùc thay ñoåi tieàm taøng cuûa caùc nguoàn löïc kinh teá maø doanh nghieäp coù theå kieåm soaùt trong töông lai, döï ñoaùn khaû naêng taïo ra caùc nguoàn tieàn cuûa doanh nghieâp treân cô sôû hieän coù , ñaùnh giaù tính hieäu quaû cuûa caùc nguoàn löïc boå sung maø doanh nghieäp söû duïng. Thoâng tin veà nhöõng bieán ñoäng taøi chính ñöôïc cung caáp qua baùo caùo löu chuyeån tieàn teä seõ raát höõu ích cho ngöôøi söû duïng trong vieäc ñaùnh giaù möùc ñoä coù tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn cuûa doanh nghieäp, ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñaàu tö taøi chính, khaû naêng taïo ra tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn trong töông lai cuûa doanh nghieäp... 1.3.2 . Yeâu caàu laäp vaø trình baøy BCTC BCTC phaûi trình baøy moät caùc trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh vaø caùc luoàng tieàn cuûa doanh nghieäp. Ñeå ñaït ñöôïc caùc yeâu caàu ñoù, BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû tuaân thuû caùc chuaån möïc keá toaùn vaø caùc quy ñònh lieân quan. Ñeå laäp vaø trình baøy BCTC trung thöïc vaø hôïp lyù, doanh nghieäp phaûi : - Löïa choïn vaø aùp duïng caùc chính saùch keá toaùn phuø hôïp - Trình baøy caùc thoâng tin, keå caû caùc chính saùch keá toaùn, nhaèm cung caáp thoâng tin phuø hôïp, ñaùng tin caäy, so saùnh ñöôïc vaø deã hieåu - Cung caáp caùc thoâng tin boå sung khi quy ñònh trong trong chuaån möïc keá toaùn 14 khoâng ñuû ñeå giuùp cho ngöôøi söû duïng hieåu ñöôïc taùc ñoäng cuûa nhöõng giao dòch hoaëc cuûa nhöõng söï kieän cuï theå ñeán tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Chính saùch keá toaùn cho vieäc laäp vaø trình baøy BCTC phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa töøng chuaån möïc keá toaùn. Tröôøng hôïp chöa coù quy ñònh ôû chuaån möïc keá toaùn hieän haønh, doanh nghieäp phaûi xaây döïng caùc phöông phaùp keá toaùn hôïp lyù nhaèm ñaûm baûo BCTC cung caáp ñöôïc caùc thoâng tin ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu sau : - Thích hôïp vôùi nhu caàu ra caùc quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng - Ñaùng tin caäy, khi : + Trình baøy trung thöïc, hôïp lyù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp + Phaûn aùnh ñuùng baûn chaát kinh teá cuûa caùc giao dòch vaø söï kieän, khoâng chæ ñôn thuaàn phaûn aùnh hình thöùc hôïp phaùp cuûa chuùng. + Trình baøy khaùch quan, khoâng thieân vò + Tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng + Trình baøy ñaày ñuû treân moïi khía caïnh troïng yeáu. 1.4. Nguyeân taéc laäp vaø trình baøy baùo caùo taøi chính Caùc giaû ñònh vaø nguyeân taéc cho vieäc laäp vaø trình baøy BCTC bao goàm : 1.4.1.Hoaït ñoäng lieân tuïc Khi laäp vaø trình baøy BCTC, ngöôøi ñöùùng ñaàu doanh nghieäp caàn phaûi ñaùnh giaù veà khaû naêng hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa doanh nghieäp . BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh bình thöôøng trong töông lai gaàn, tröø khi doanh nghieäp coù yù ñònh cuõng nhö buoäc phaûi ngöøng hoat ñoäng, hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. Neáu BCTC khoâng ñöôïc laäp treân cô sôû hoaït ñoäng lieân tuïc thì caàn phaûi ñöôïc neâu roõ cuøng vôùi cô sôû duøng ñeå laäp BCTC vaø laùy do khieán cho doanh nghieäp khoâng ñöôïc coi laø hoaït ñoäng lieân tuïc. 15 1.4.2. Cô sôû doàn tích Theo cô sôû keá toaùn doàn tích, caùc giao dòch vaø söï kieän ñöôïc ghi nhaän vaøo thôøi ñieåm phaùt sinh (chöù khoâng caên cöù vaøo thôøi ñieåm thöïc thu, thöïc chi tieàn) vaø ñöôïc ghi nhaän vaøo soå keá toaùn vaø BCTC cuûa caùc kyø keá toaùn lieân quan. Caùc khoaûn chi phí ñöôïc ghi nhaän vaøo baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh theo nguyeân taéc töông xöùng giöõa doanh thu vaø chi phí . Doanh nghieäp phaûi laäp BCTC theo cô sôû keá toaùn doàn tích, ngoaïi tröø caùc thoâng tin lieân quan ñeán caùc luoàng tieàn. 1.4.3. Nguyeân taéc nhaát quaùn Vieäc trình baøy vaø phaân loaïi caùc khoaûn muïc trong BCTC phaûi nhaát quaùn töø nieân ñoä naøy sang nieân ñoä khaùc tröø khi coù söï thay ñoåi ñaùng keå veà baûn chaát caùc ñoäng cuûa doanh nghieäp hoaëc coù moät chuaån möïc keá toaùn khaùc yeâu caàu coù söï thay ñoåi trong caùc trình baøy. Caùc quy trình keá toaùn moät khi ñaõ ñöôïc choïn thì phaûi ñöôïc duy trì töø kyø keá toaùn naøy sang kyø keá toaùn khaùc . BCTC coù theå ñöôïc trình baøy theo moät caùch khaùc khi mua saém, thanh lyù lôùn caùc taøi saûn hoaëc khi xem xeùt laïi caùch trình baøy BCTC. Vieäc thay ñoåi caùch trình baøy baùo caùo chæ ñöôïc thöïc hieän khi caáu truùc trình baøy môùi seõ ñöôïc duy trì laâu daøi trong töông lai hoaëc neáu lôïi ích cuûa caùch trình baøy môùi ñöôïc xaùc ñònh roõ. Khi coù thay ñoåi, doanh nghieäp phaûi phaân loaïi laïi thoâng tin mang tính so saùnh cho phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh veà nguyeân taéc so saùnh ñöôïc, ñoàng thôøi neâu lyù do vaø aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi ñoù treân thuyeát minh BCTC. 1.4.4 Nguyeân taéc troïng yeáu vaø taäp hôïp Nguyeân taéc naøy quy ñònh, töøng khoaûn muïc troïng yeáu phaûi ñöôïc trình baøy rieâng bieät trong BCTC . Caùc khoaûn muïc khoâng troïng yeáu thì khoâng phaûi trình baøy rieâng reõ maø ñöôïcc taäp hôïp vaøo töøng khoaûn muïc coù cuøng tính chaát hoaëc chöùc naêng. Moät thoâng tin ñöôïc coi laø troïng yeáu neáu khoâng trình baøy hoaëc trình baøy thieáu chính xaùc thoâng tin ñoù coù theå laøm sai leäch ñaùng keå BCTC, laøm aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng BCTC. 16 Ñeå xaùc ñònh moät khoaûn muïc hay moät taäp hôïp caùc khoaûn muïc laø troïng yeáu phaûi ñaùnh giaù tính chaát vaø quy moâ cuûa chuùng. Tuøy theo caùc tình huoáng cuï theå maø tính chaát hay quy moâ cuûa töøng khoaûn muïc coù theå laø nhaân toá quyeát ñònh tính troïng yeáu. Trong moät doanh nghieäïp coù doanh soá haøng chuïc tyû ñoàng, moät khoaûn muïc vaøi trieäu ñoàng coù theå ñöôïc xem laø troïng yeáu neáu noù laøm cho keát quaû kinh töø loã thaønh laõi hay ngöôïc laïi. Coù nhöõng khoaûn muïc khoâng ñöôïc coi laø troïng yeáu ñeå coù theå ñöôïc trình baøy rieâng bieät treân BCTC nhöng laïi ñöôïc coi laø troïng yeáu ñeå phaûi trình baøy rieâng bieät trong phaàn thuyeát minh BCTC. Cuõng theo nguyeân taéc naøy, doanh nghieäp khoâng nhaát thieát phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh veà trình baøy BCTC cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå neáu caùc thoâng tin ñoù khoâng coù tính troïng yeáu. 1.4.5. Nguyeân taéc khoâng buø tröø : Caùc khoaûn muïc taøi saûn vaø nôï phaûi traû trình baøy treân BCTC khoâng ñöôïc buø tröø, tröø khi coù moät chuaån möïc keá toaùn khaùc quy ñònh hoaëc cho pheùp buø tröø. Caùc khoaûn doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø chi phí chæ ñöôïc buø tröø khi noù ñöôïc quy ñònh taïi moät chuaån möïc khaùc hoaëc caùc khoaûn laõi loã vaø caùc chi phí lieân quan phaùt sinh töø caùc giao dòch vaø caùc söï kieän gioáng nhau hoaëc töông töï vaø khoâng coù tính troïng yeáu. Caùc khoaûn naøy caàn ñöôïc taäp hôïp laïi vôùi nhau phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa nguyeân taéc troïng yeáu vaø taäp hôïp. Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp thöïc hieän nhöõng giao dòch khaùc khoâng laøm phaùt sinh doanh thu nhöng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng chính laøm phaùt sinh doanh thu thì keát quaû cuûa caùc giao dòch naøy coù theå ñöôïc trình baøy baèng caùch khaáu tröø caùc khoaûn chi phí coù lieân quan phaùt sinh trong cuøng moät giao dòch vaøo khoaûn thu nhaäp töông öùng, neáu caùc trình baøy naøy phaûn aùnh ñuùng baûn chaát giao dòch hoaëc söï kieän ñoù. Caùc khoaûn laõi loã phaùt sinh töø moät nhoùm caùc giao dòch töông töï seõ ñöôïc haïch toaùn theo giaù trò thuaàn, ví duï caùc khoaûn laõi vaø loã cheânh leâch tyû giaù . 1.4.5. Nguyeân taéc coù theå so saùnh 17 Caùc thoâng tin baèng soá lieäu trong BCTC nhaèm ñeå so saùnh giöõa caùc kyø keá toaùn phaûi ñöôïc trình baøy töông öùng vôùi caùc thoâng tin baèng soá lieäu trong BCTC cuûa kyø tröôùc. Khi thay ñoåi caùch trình baøy hoaëc caùch phaân loaïi caùc khoaûn muïc trong BCTC thì phaûi xem xeùt vieäc phaân loaïi laïi caùc soá lieäu so saùnh nhaèm muïc ñích so saùnh ñöôïc vôùi kyø hieän taïi. 1.5. Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính 1.5.1. Moái quan heä giöõa moâi tröôøng keá toaùn, ñieàu kieän, cô cheá kinh teá ñoái vôùi thoâng tin trình baøy treân BCTC. Moät caùch chung nhaát, nhöõng thay ñoåi cuûa caùc ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi vaø caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng keá toaùn, trong ñoù quan troïng nhaát laø nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn, coù theå aûnh huôûng ñeán nhöõng nguyeân taéc keá toaùn ñöôïc thöøa nhaän vaø thoâng qua ñoù, laøm thay ñoåi heä thoáng keá toaùn noùi chung vaø heä thoáng BCTC noùi rieâng. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù, heä thoáng phaùp luaät, cheá ñoä thueá, cô cheá quaûn lyù kinh teá, toác ñoä taêng tröôûng ñaàu tö, söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc, hieäp hoäi keá toaùn, caùc yeáu toá truyeàn thoáng … coù aûnh höôûng raát cô baûn ñeán vieäc dieãn giaûi thoâng tin treân BCTC. Trong neàn kinh teá thò tröôøng , caùc doanh nghieäp xaây döïng keá hoaïch saûn xuaát ñaàu tö theo nhu caàu thò tröôøng vaø vieäc ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp chuû yeáu döïa vaøo chæ tieâu lôïi nhuaän vaø tæ suaát lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. Trong ñieàu kieän ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá, BCTC phaûi moät maët phaûi cung caáp thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng ña daïng, moät maët phaûi phaûn aùnh ñöôïc nhöõng hoaït ñoäng kinh teá môùi meõ trong neàn kinh teá vaø phuø hôïo vôùi chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá. Chính vì vaäy, heä thoáng BCTC noùi chung vaø nhöõng thoâng tin trình baøy treân BCTC noùi rieâng trong xu theá phaùt trieån môùi, trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá, phaûi töøng böôùc ñöôïc hoøa nhaäp vaø coù tieáng noùi chung treân phaïm vi quoác teá . 1.5.2.Thoâng tin trình baøy treân baùo caùo taøi chính a/ Thoâng tin trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn: 18 Baûng caân ñoái keá toaùn (BCÑKT) cuûa doanh nghieäp phaûi phaûn aùnh ñöôïc tình traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp taïi ngaøy laäp baùo caùo vaø theo caùch thöùc laøm cho ngöôøi ñoïc coù theå hieåu ñöôïc nhöõng nguoàn löïc kinh teá vaø taøi trôï cuûa doanh nghieäp Keát caáu cô baûn cuûa BCÑKT goàm taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn ( nguoàn voán). Nguoàn voán thöôøng chia ra nôï phaûi traû vaø nguoàn voán chuû sôû höõu Taøi saûn laø tieàm löïc kinh teá do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø laø keát quaû cuûa caùc söï kieän ñaõ qua vaø töø ñoù doanh nghieäp coù theå thu ñöôïc caùc lôïi ích kinh teá trong töông lai cuûa doanh nghieäp. Caùc lôïi ích kinh teá töông lai ñöôïc bieåu hieän trong taøi saûn laø tieàm naêng ñoùng goùp tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp tôùi caùc nguoàn tieàn vaø taøi saûn töông ñöông tieàn cuûa doanh nghieäp. Nôï phaûi traû laø nhöõng khoaûn nôï phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn cho caùc chuû nôï, bao goàm caùc khoaûn nôï tieàn vay, caùc khoaûn nôï phaûi traû cho ngöôøi baùn, cho Nhaø nöôùc, cho coâng nhaân vieân vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc. Nôï phaûi traû coù moät tính chaát chuû yeáu ñoù chính laø moät nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi chuû nôï. Moät khoaûn nôï phaûi traû laø moät nghóa vuï phaûi ñöôïc thöïc hieän theo moät caùch thöùc nhaát ñònh. Caùc nghóa vuï coù hieäu löïc phaùp lyù baét buoäc phaûi thanh toaùn nhö caùc hôïp ñoàng troùi buoäc hoaëc laø yeâu caàu cuûa luaät phaùp. Nguoàn voán chuû sôû höõu laø phaàn giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn sau khi tröø ñi moïi coâng nôï hay coù theå hieåu ñoù chính laø soá voán chuû sôû höõu maø doanh nghieäp khoâng phaûi cam keát thanh toaùn. a.1. Nguyeân taéc phaân loaïi vaø trình baøy taøi saûn vaø nôï phaûi traû Nguyeân taéc cô baûn laø phaûi trình baøy rieâng bieät caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû thaønh ngaén haïn vaø daøi haïn. Tröôøng hôïp do tính chaát hoaït ñoäng doanh nghieäp khoâng theå phaân bieät ñöôïc giöõa ngaén haïn vaø daøi haïn thì caùc taøi saûn vaø nôï phaûi traû thöôøng ñöôïc trình baøy thöù töï theo tính thanh khoaûn giaûm daàn. Vôùi caû hai phöông phaùp trình baøy, ñoái vôùi töøng khoaûn muïc taøi saûn vaø nôï phaûi traû, doanh nghieäp phaûi trình baøy toång soá tieàn döï tính ñöôïc thu hoài hoaëc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng 19 keå töø ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm, soá tieàn ñöôïc thu hoài hoaëc thanh toaùn sau 12 thaùng. Vieäc phaân loaïi moät taøi saûn laø ngaén haïn hoaëc daøi haïn thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo muïc ñích vaø thôøi gian söû duïng taøi saûn, cuï theå laø : - Caùc taøi saûn ñöôïc xeáp vaøo taøi saûn ngaén haïn khi : + Ñöôïc döï tính ñeå baùn hoaëc söû duïng trong moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng cuûa doanh nghieäp hoaëc + Ñöôïc naém giöõ chuû yeáu cho muïc ñích thöông maïi hoaëc cho muïc ñích ngaén haïn vaø döï kieán thu hoài hoaëc thanh toaùn trong voøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thöùc nieân ñoä, hoaëc + Laø tieàn hoaëc taøi saûn töông ñöông tieàn maø vieäc söû duïng khoâng gaëp moät haïn cheá naøo - Taát caû caùc taøi saûn khaùc ngoaøi taøi saûn ngaén haïn ñöôïc xeáp vaøo taøi saûn daøi haïn Vieäc phaân loaïi nôï phaûi traû laø ngaén haïn hoaëc daøi haïn thöôøng ñöôïc caên cöù vaøo thôøi haïn thanh toaùn, cuï theå : - Khoaûn nôï phaûi traû ñöôïc xeáp vaøo loaïi nôï ngaén haïn khi : + Ñöôïc döï kieán thanh toaùn trong moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng cuûa doanh nghieäp + Ñöôïc thanh toaùn trong oøng 12 thaùng keå töø ngaøy keát thuùc kyø keá toaùn naêm - Taát caû caùc khoaûn nôï phaûi traû khaùc ngoaøi nôï phaûi traû ngaén haïn ñöôïc xeáp vaøo nôï phaûi traû daøi haïn. a.2. Caùc thoâng tin toái thieåu phaûi trình baøy treân BCÑKT bao goàm caùc khoaûn muïc chuû yeáu sau : - Caùc taøi saûn ngaén haïn nhö : + Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn; + Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính ngaén haïn; + Caùc khoaûn phaûi thu thöông maïi vaø phaûi thu khaùc; + Haøng toàn kho ; + Taøi saûn ngaén haïn khaùc ; - Caùc taøi saûn daøi haïn nhö : 20 + Taøi saûn coá ñònh höõu hình + Taøi saûn coá ñònh voâ hình + Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn + Chi phí xaây döïng cô baûn dôõ dang + Taøi saûn daøi haïn khaùc - Caùc khoaûn nôï phaûi traû ngaén haïn : + Vay ngaén haïn + Caùc khoaûn phaûi traû thöông maïi vaø phaûi traû ngaén haïn khaùc + Thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp Nhaø nöôùc - Caùc khoaûn nôï phaûi traû daøi haïn nhö : + Caùc khoaûn vay daøi haïn + Nôï phaûi traû daøi haïn khaùc - Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá - Caùc khoaûn voán, döï tröõ : + Voán goùp + Caùc khoaûn döï tröõ + Lôïi nhuaän chöa phaân phoái Ngoaøi caùc thoâng tin toái thieåu phaûi trình baøy treân BCÑKT neâu treân, doanh nghieäp caàn phaûi löu yù caùc vaán ñeà sau : - Caùc khoaûn muïc boå sung, tieâu ñeà vaø soá coäng chi tieát caàn phaûi ñöôïc trình baøy trong baûng caân ñoái keá toaùn khi coù moät chuaån möïc keá toùan khaùc yeâu caàu hoaëc khi vieäc trình baøy ñoù laø caàn thieát ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù. - Doanh nghieäp phaûi trình baøy trong BCÑKT hoaëc trong thuyeát minh BCTC vieäc phaân loaïi chi tieát boå sung caùc khoaûn muïc ñöôïc trình baøy, saép xeáp phuø hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghhieäp. Moãi khoaûn muïc ñöôïc phaân loaïi chi tieát theo tính chaát ( neáu caàn) ; giaù trò caùc khoaûn phaûi traû vaø phaûi thu töø coâng ty meï, töø caùc coâng ty con, coâng ty lieân keát vaø caùc beân lieân quan khaùc caàn phaûi ñöôïc trình baøy rieâng reõ. 21 b/ Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh b.1. Nguyeân taéc trình baøy Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Nguyeân taéc cô baûn nhaát trong vieäc trình baøy baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ( KQHÑKD) laø doanh thu vaø chi phí phaûi ñöôïc trình baøy phuø hôïp vôùi kyø maø chuùng phaùt sinh vaø phuø hôïp vôùi töøng loaïi hoaït ñoäng . Ngoaøi ra trong tröôøng hôïp coù khaû naêng chi phí khoâng thu hoài ñöôïc thì doanh thu cuõng khoâng ñöôïc ghi nhaän. Vieäc trình baøy thoâng tin Baùo caùo KQHÑKD phaûi tuaân thuû nguyeân taéc thaän troïng. Theo ñoù, moät khoaûn lôïi ích kinh teá chöa chaéc chaén khoâng ñöôc ghi nhaän vaøo doanh thu vaø do ñoù khoâng ñöôïc trình baøy treân baùo caùo KQHÑKD. Ngöôïc laïi, moät khoaûn thieät haïi veà kinh teá coù khaû naêng phaùt sinh seõ ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo chi phí vaø ñöôïc trình baøy treân baùo caùo KQHÑKD. b.2. Caùc thoâng tin chuû yeáu phaûi trình baøy treân baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Baùo caùo KQHÑKD phaûi bao goàm caùc khoaûn muïc chuû yeáu sau : - Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Caùc khoaûn giaûm tröø - Doanh thu thuaàn baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Giaù voán haøng baùn - Lôïi nhuaän goäp baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï - Doanh thu hoat ñoäng taøi chính - Chi phí taøi chính - Chi phí baùn haøng - Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp - Thu nhaäp khaùc - Chi phí khaùc - Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân keát vaø lieân doanh ( Baùo caùo KQKD hôïp nhaát) - Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh. - Thueá TNDN 22 - Lôïi nhuaän sau thueá - Phaàn sôû höõu cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi hoaëc loã sau thueá ( Baùo caùo KQKD hôïp nhaát) - Lôïi nhuaän thuaàn trong kyø Ngoaøi caùc khoaûn muïc chuû yeáu treân, vieäc trình baøy baùo caùo KQHÑKD caàn löu yù caùc vaán ñeà sau : - Caùc khoaûn muïc boå sung, tieâu ñeà vaø soá coäng chi tieát caàn phaûi ñöôïc trình baøy khi coù moät chuaån möïc keá toùan khaùc yeâu caàu hoaëc khi vieäc trình baøy ñoù laø caàn thieát ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù tình hình keá t quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Tröôøng hôïp do tính chaát ngaønh ngheà kinh doanh maø doanh nghieäp khoâng theå trình baøy caùc yeáu toá thoâng tin treân baùo caùo KQHÑKD theo chöùc naêng chi phí thì ñöôïc trình baøy theo tính chaát cuûa chi phí c/ Thoâng tin trình baøy treân Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä c.1. Phaân loaïi caùc luoàng tieàn treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä Caùc luoàng tieàn trong kyø treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä (BCLCTT) ñöôïc phaân thaønh ba loaïi : - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh : Laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng taïo ra doanh thu chuû yeáu cuûa doanh nghieäp, noù cung caáp thoâng tin cô baûn ñeå ñaùnh giaù khaû naêng taïo tieàn cuûa doanh nghieäp töø caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñeå trang traûi caùc khoaûn nôï, duy trì caùc hoaït ñoäng, traû coå töùc vaø tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñaàu tö môùi - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc mua saém, xaây döïng, nhöôïng baùn thanh lyù taøi saûn daøi haïn vaø caùc khoaûn ñaàu tö khaùc khoâng thuoäc caùc khoaûn töông ñöông tieàn. - Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc thay ñoåi veà quy moâ vaø keát caáu voán chuû sôû höõu vaø voán vay doanh nghieäp . c.2. Trình baøy baùo caùo löu chuyeån tieàn teä Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä coù theå ñöôïc laäp theo phöông phaùp tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp. Duø ñöôïc laäp theo phöông phaùp naøo thì BCLCTT phaûi trình baøy 23 caùc luoàng tieàn theo 3 loaïi hoaït ñoäng : hoaït ñoäng kinh doanh, hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính theo caùch thöùc phuø hôïp nhaát vôùi ñaëc ñieåm kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Caùc luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng kinh doanh goàm : + Tieàn thu ñöôïc töø vieâc baùn haøng, cung caáp dòch vuï. + Tieàn thu ñöôïc töø doanh thu khaùc (tieàn thu baûn quyeàn, phí, hoa hoàng vaø caùc khoaûn tröø caùc khoûan tieàn thu ñöôïc ñöôïc xaùc ñònh laø luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính) + Tieàn chi traû cho ngöôøi cung caáp haøng hoùa vaø dòch vuï + Tieàn chi traû cho ngöôøi lao ñoäng veà tieàn löông, tieàn thöôûng, traû hoä ngöôøi lao ñoäng veà baûo hieåm, trôï caáp + Tieàn chi traû laõi vay + Tieàn chi noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp + Tieàn thu do ñöôïc hoaøn thueá + Tieàn thu do ñöôïc boài thöôøng, ñöôïc phaït do khaùch haøng vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá + Tieàn chi traû coâng ty baûo hieåm veà phí baûo hieåm, tieàn boài thöôøng vaø khoaûn tieàn khaùc theo hôïp ñoàng baûo hieåm + Tieàn chi traû do bò phaït, bò boài thöôøng do doanh nghieäp vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá - Caùc luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng ñaàu tö goàm : + Tieàn chi ñeå mua saém, xaây döïng TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc, bao goàm caû nhöõng khoaûn tieàn chi lieân quan ñeán chi phí trieån khai ñaõ ñöôïc voán hoùa laø TSCÑ voâ hình. + Tieàn thu töø vieäc thanh lyù, nhöôïng baùn TSCÑ vaø caùc taøi saûn daøi haïn khaùc. + Tieàn chi cho vay, mua caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc + Tieàn thu hoài cho vay, baùn laïi caùc coâng cuï nôï cuûa ñôn vò khaùc + Tieàn chi ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc, tröø tröôøng hôïp tieàn chi mua coå phieáu vì muïc ñích thöông maïi 24 + Tieàn thu hoài ñaàu tö goùp voán vaøo ñôn vò khaùc, tröø tröôøng hôïp tieàn thu töø baùn laïi coå phieáu ñaõ mua vì muïc ñích thöông maïi + Tieàn thu laõi cho vay, coå töùc vaø lôïi nhuaän nhaän ñöôïc. - Luoàng tieàn chuû yeáu töø hoaït ñoäng taøi chính bao goàm : + Tieàn thu töø phaùt haønh coå phieáu, nhaän goùp voán cuûa chuû sôû höõu + Tieàn chi traû voán goùp cho caù chuû sôû höõu, mua laïi coå phieáu cuûa chính doanh nghieäp ñaõ phaùt haønh + Tieàn thu töø caùc khoaûn ñi vay, ngaén haïn, daøi haïn + Tieàn chi traû caùc khoaûn nôï goác ñaõ vay + Tieàn chi traû nôï thueâ taøi chính + Coå töùc, lôïi nhuaän ñaõ chi traû cho chuû sôû höõu d/Thoâng tin trình baøy treân thuyeát minh BCTC d.1. Caáu truùc cuûa thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC phaûi ñöôïc trình baøy moät caùc coù heä thoáng. Moãi khoaûn muïc trong, baùo caùo KQHÑKD vaø baùo caùo löu chuyeån tieàn teä caàn ñöôïc ñaùnh daáu daãn tôùi caùc thoâng tin lieân quan trong thuyeát minh BCTC Thuyeát minh BCTC cuûa doanh nghieäp caàn ñöôïc trình baøy theo thöù töï sau : - Tuyeân boá veà vieäc tuaân thuû caùc chuaån möïc vaø cheá ñoä keá toaùn - Giaûi trình veà cô sôû ñaùnh giaù vaø chính saùch keá toaùn ñöôïc aùp duïng - Thoâng tin boå sung cho caùc khoûan muïc ñöôïc trình baøy trong moãi BCTC theo thöù töï trình baøy moãi khoaûn muïc haøng doïc vaø moãi BCTC d.2/ Thoâng tin veà chính saùch keá toaùn : Thuyeát minh BCTC phaûi trình baøy nhöõng ñieåm lieân quan ñeán chính saùch keá toaùn bao goàm : - Caùc cô sôû ñaùnh giaù ñöôïc söû duïng trong quaù trình laäp BCTC ( VD nhö cô sôû ghi nhaän khoaûn ñaàu tö trong coâng ty lieân keát, cô sôû xaùc ñònh giaù xuaát kho...) - Moãi chính saùch keá toaùn cuï theå caàn thieát cho vieäc hieåu ñuùng caùc BCTC ( VD nhö : Phöông phaùp giaù goác hay phöông phaùp voán chuû sôû höõu, phöông phaùp tính khaáu hao...) 25 d.3. Thoâng tin veà nguoàn voán chuû sôû höõu: Vieäc trình baøy caùc thoâng tin bieán ñoäng veà voán chuû sôû höõu phaûi ñaûm baûo nguyeân taéc ñoái chieáu ñöôïc söï thay ñoåi giöõa giaù trò ghi soå cuûa moãi loaïi voán goùp, thaëng dö voán coå phaàn, caùc khoaûn döï tröõ vaøo ñaàu nieân ñoä, cuoái nieân ñoä vaø trình baøy rieâng bieät töøng söï bieán ñoäng. Cuï theå bao goàm caùc thoâng tin chuû yeáu sau : - Laõi hoaëc loã thuaàn cuûa nieân ñoä - Yeáu toá thu nhaäp vaø chi phí, laõi hoaëc loã ñöôïc haïch toùan tröïc tieáp vaøo nguoàn voán chuû sôû höõu theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn khaùc vaø toång soá caùc yeáu toá naøy - Caùc nghieâp vuï giao dòch veà voán vôùi caùc chuû sôû höõu vaø vieäc phaân phoái coå töùc, lôïi nhuaän cho caùc chuû sôû höõu - Soá dö caùc khoaûn muïc laõi, loã luõy keá vaøo thôøi ñieåm ñaàu nieân ñoä , cuoái nieân ñoä vaø nhöõng bieán ñoäng trong nieân ñoä - Ñoài vôùi nhöõng doanh nghieäp khoâng coù voán coå phaàn thì caàn phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin töông ñöông vôùi caùc thoâng tin ñöôïc yeâu caàu treân ñaây, phaûn aùnh nhöõng bieán ñoäng cuûa caùc loaïi voán goùp khaùc nhau trong suoát nieân ñoä cuõng nhö caùc quyeàn lôïi, öu ñaõi vaø haïn cheá gaén lieàn vôùi moãi loaïi voán goùp d.3.Caùc thoâng tin khaùc Doanh nghieäp caàn phaûi trình baøy theân caùc thoâng tin sau ñaây ( tröø khi caùc thoâng tin naøy ñaõ ñöôïc cung caáp trong caùc taøi lieäu khaùc ñính keøm BCTC ñöôïc coâng boá) : - Truï sôû vaø loaïi hình phaùp lyù cuûa doanh nghieäp, quoác gia ñaõ chöùng nhaän tö caùch phaùp nhaân cuûa doanh nghieäp vaø ñòachæ truï sôû doanh nghieäp - Phaàn moâ taû veà tính chaát cuûa caùc nghieäp vuï vaø caùc hoaït ñoäng chính cuûa doanh nghieäp - Teân cuûa coâng ty meï vaø coâng ty meï cuûa caû taäp ñoaøn - Soá löôïng coâng nhaân vieân taïi thôøi ñieåm cuoái nieân ñoä hoaëc soá löôïng nhaân vieân bình quaân trong nieân ñoä. 26 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KIEÄN HOÄI NHAÄP KINH TEÁ ÔÛ VIEÄT NAM 2.1. Ñaùnh giaù khaùi quaùt quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính ôû Vieät Nam Heä thoáng baùo caùo keá toaùn noùi chung vaø BCTC noùi rieâng ôû Vieät Nam ñaõ ñöôïc ban haønh vaø aùp duïng töø naêm 1970. Coù theå taïm chia quaù trình phaùt trieån cuûa heä thoáng baùo caùo keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam thaønh 3 giai ñoaïn: 2.1.1. Giai ñoaïn 1 : Thôøi kyø quaûn lyù theo cô cheá keá hoaïch hoaù taäp trung ( töø naêm 1970 ñeán 1990) Thôøi kyø naøy, Nhaø nöôùc thöïc hieän quaûn lyù neàn kinh teá thoâng qua moät heä thoáng chæ tieâu keá hoaïch phaùp leänh. Chính vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn phaûi coù moät khoái löôïng lôùn veà thoâng tin taøi chính, nhaèm coù theå can thieäp thöôøng xuyeân vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa ñôn vò kinh teá cô sôû. ÖÙng vôùi giai ñoaïn naøy, Hoäi ñoàng Chính phuû ñaõ ban haønh heä thoáng baùo caùo keá toaùn theo quyeát ñònh soá 233-CP ngaøy 01/12/1970, bao goàm 13 bieåu chia thaønh 4 loaïi : - Loaïi 1: Bao goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh voán vaø nguoàn voán kinh doanh cuûa xí nghieäp : + Baûng toång keát taøi saûn (23CN) + Taêng giaûm taøi saûn coá ñònh vaø quyõ khaáu hao (24CN) + Taêng giaûm nguoàn voán cô baûn (25CN) - Loaïi 2 : Goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm : + Chi phí phuïc vuï vaø quaûn lyù saûn xuaát (26CN) + Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá (27CN) + Giaù thaønh saûn phaåm so saùnh ñöôïc vaø toaøn boä saûn phaåm theo khoaûn muïc (28CN) + Giaù thaønh ñôn vò caùc loaïi saûn phaåm chuû yeáu (29CN) 27 + Nhöõng nhaân toá laøm taêng giaûm giaù thaønh (30CN) - Loaïi 3 : Goàm caùc baùo caùo keá toaùn phaûn aùnh tình hình tieâu thuï saûn phaåm vaø laõi loã + Tieâu thuï (31CN) + Laõi, loã vaø khoaûn thanh toaùn vôùi ngaân saùch (32CN) - Loaïi 4 : Goàm caùc baùo caùo phaûn aùnh caùc quyõ xí nghieäp , tieàn maët vaø coâng nôï : + Taêng giaûm quó xí nghieäp (33CN) + Chi thu tieàn maët (34CN) + Coâng nôï phaûi thanh toaùn (35CN) Heä thoáng baùo caùo trong trong giai ñoaïn naøy laø heä thoáng caùc soá lieäu vaø nhöõng thuyeát minh caàn thieát nhaèm theå hieän tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø söû duïng voán cuûa ñôn vò keá toaùn baèng nhöõng chæ tieâu kinh teá taøi chính quy ñònh . Noù coù yù nghóa quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù kinh teá cuûa caùc doanh nghieäp vaø trong toaøn neàn kinh teá quoác daân, cuõng nhö ñoái vôùi coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Töø Hoäi nghò Trung öông Ñaûng laàn thöù 8 khoaù V thaùng 6/1985, vieäc chuyeån haún sang cô cheá haïch toaùn kinh doanh xaõ hoäi chuû nghóa ñaõ thöïc söï gaén quan heä haøng hoaù vôùi cô cheá quaûn lyù coù keá hoaïch. Tình hình treân ñoøi hoûi heä thoáng baùo caùo keá toaùn cuõng caàn coù nhöõng thay ñoåi thích öùng vôùi nhu caàu veà thoâng tin cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø Nöôùc. Cheá ñoä baùo caùo thoáng keâ – keá toaùn ñònh kyø do Toång cuïc tröôûng Toång cuïc thoáng keâ ban haønh theo quyeát ñònh soá 13- TCTK/PPCÑ ngaøy 13/01/1986, ñaõ ra ñôøi nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu ñoái vôùi coâng taùc haïch toaùn vaø coâng taùc quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa Nhaø nöôùc trong giai ñoaïn naøy. So vôùi vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1970, heä thoáng baùo caùo keá toaùn kyø naøy coù soá löôïng baùo bieåu keá toaùn giaûm bôùt, kyø haïn laäp baùo caùo cuõng giaûm bôùt. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn naêm 1986 ñaõ coù nhöõng caûi tieán ñaùng keå so vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn naêm 1970. Tuy nhieân heä thoáng baùo caùo naøy vaãn coøn mang 28 naëng cô cheá quaûn lyù taäp trung - bao caáp, caùc thoâng tin phaûi cung caáp vaãn coøn chieám khoái löôïng khaù lôn ñeå phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn lyù Nhaø nöôùc. Qua moâ taû heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñöôïc quy ñònh aùp duïng trong giai ñoaïn naøy, coù theå ruùt ra moät soá nhaän ñònh sau : * Öu ñieåm - Heä thoáng thoâng tin treân baùo caùo keá toaùn ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cung caáp thoâng tin cho quaûn lyù, kieåm tra doanh nghieäp vaø quaûn lyù neàn kinh teá quoác daân - Ñaûm baûo tính thoáng nhaát veà caùc thoâng tin ñöôïc cung caáp, thoâng qua vieäc Nhaø nöôùc qui ñònh heä thoáng caùc chæ tieâu trong caùc maãu bieåu, coù cô sôû laäp vaø phöông phaùp laäp. Chính söï thoáng nhaát naøy ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho coâng taùc hoïc taäp, nghieân cöùu, öùng duïng trong thöïc tieãn coâng taùc keá toaùn vaø giuùp cho cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc tieán haønh kieåm tra kieåm soaùt hoaït ñoäng kinh teá doanh nghieäp. * Nhöôïc ñieåm : - Soá löôïng baùo bieåu cuõng nhö caùc chæ tieâu treân baùo caùo keá toaùn coøn quaù nhieàu, aûnh höôûng ñeán coâng taùc laäp baùo caùo quyeát toaùn vaø laøm taêng chi phí cho vieäc laäp baùo caùo keá toaùn. - Chöa phaân ñònh heä thoáng baùo caùo phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù vó moâ vaø vi moâ, caùc chæ tieâu ñöôïc caàu taïo ñan xen nhau gaây phöùc taïp cho vieäc kieåm tra cuõng nhö söû duïng caùc thoâng tin trong baùo caùo keá toaùn. 2.1.2 Giai ñoaïn 2 : Töø ngaøy ban haønh QÑ 224TC/CÑKT ngaøy 18/04/1990 ñeán ngaøy 01/11/1995, ban haønh QÑ 1141TC/CÑKT Nhöõng bieán ñoåi saâu saéc cuûa coâng cuoäc caûi caùch veà kinh teá, taøi chính, luaät phaùp töø ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI ñaõ laøm cho heä thoáng thoâng tin keá toaùn xaây döïng treân cô sôû caùc nguyeân taéc cuûa neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung toû ra khoâng coøn phuø hôïp. Tröôùc tình hình ñoù, Boä taøi chính ban haønh Quyeát ñònh soá 224 - TC/CÑKT ngaøy 18/04/1990 ban haønh heä thoáng baùo caùo keá toaùn thoáng nhaát. Heä thoáng baùo caùo keá toaùn kyø naøy chæ goàm 4 baùo bieåu: - Baûng toång keá taøi saûn (01/BCKT) - Keát quaû kinh doanh (02/BCKT) 29 - Chi phí saûn xuaát theo yeáu toá (03/BCKT) - Baûng giaûi trình veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh (04/BCKT) Heä thoáng baùo caùo keá toaùn laàn naøy ñaõ: - Cung caáp soá lieäu ñeå phaân tích hoaït ñoäng kinh teá cuûa ñôn vò, phaùt hieän nhaân toá tích cöïc vaø ñeà ra nhöõng bieän phaùp hieäu quaû ñeå naâng cao chaát löôïng kinh doanh, cuûng coá cheá ñoä haïch toaùn kinh teá. - Cung caáp thoâng tin caàn thieát cho vieäc xaây döïng keá hoaïch, ñaùnh giaù vaø löïa choïn caùc phöông aùn saûn xuaát kinh doanh. - Toång hôïp vaø ñaùnh giaù moät caùch toång quaùt, toaøn dieän tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò sau moät kyø haïch toaùn, tình hình vaø trieån voïng cuûa ñôn vò veà maët taøi chính. - Cuûng coá naâng cao chaát löôïng coâng taùc haïch toaùn ôû cô sôû, ñaûm baûo cung caáp nhöõng nguoàn thoâng tin vöõng chaéc, tin caäy, kòp thôøi phuïc vuï yeâu caàu quaûn lyù cuûa ñôn vò vaø söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc. Qua heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1990 vaø qua thôøi gian aùp duïng vaøo trong thöïc teá, coù theå ñaùnh giaù moät caùch khaùi quaùt öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng baùo caùo trong thôøi kyø naøy nhö sau: - Vôùi soá löôïng baùo caùo ít hôn vaø giaûm bôùt caùc chæ tieâu baùo caùo, nhöng vaãn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng. - Ñaõ taïo ñöôïc moät söï chuyeån bieán veà maët nhaän thöùc vai troø cuûa heä thoáng baùo caùo keá toaùn ñoái vôùi doanh nghieäp vaø caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc. Do nhu caàu thoâng tin cuûa caùc cô quan quaûn lyù caáp treân vaø nhu caàu thoâng tin cuûa nhaø quaûn lyù doanh nghieäp trong thôøi kyø naøy coù xu höôùng taùch rôøi nhau, neân ñaõ xuaát hieän maàm moáng cuûa vieäc hình thaønh 2 heä thoáng baùo caùo : BCTC vaø baùo caùo keá toaùn quaûn trò, raát phuø hôïp vôùi quan ñieåm xaây döïng heä thoáng baùo caùo keá toaùn trong neàn kinh teá thò tröôøng. - Ñaõ xaây döïng vaø ñöa vaøo söû duïng moät heá thoáng baùo caùo keá toaùn ñaõ ñöôïc ñoåi môùi raát cô baûn phuø hôïp vôùi cô cheá quaûn lyù môùi ñang hình thaønh. - Caùc chæ tieâu quy ñònh chöa theå bao haøm ñöôïc caùc noäi dung cuûa hoaït ñoäng kin hteá taøi chính ñang vaø saép dieãn ra trong neàn kinh teá thi truôøng. Chöa ñùaùp öùng ñöôïc nhu caàu söû duïng thoâng tin keá toaùn ña daïng trong neàn kinh teá thò tröôøng 30 Duø coøn nhieàu nhöôïc ñieåm song cheá ñoä baùo caùo keá toaùn laàn naøy ñaõ môû ra nhöõng khaû naêng , taïo ñöôïc tieàn ñeà cho quaù trình caûi caùch vaø hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo keá toaùn. 2.1.3. Giai ñoaïn 3 : Thôøi kyø neàn kinh teá nöôùc ta chuyeån sang cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, hoäi nhaäp kinh teá ( töø naêm 1995 ñeán nay ) Trong thôøi kyø naøy, ñi ñoâi vôùi vieäc tieán haønh ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù kinh teá, Nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh nhieàu bieän phaùp quan troïng ñeå caûi tieán vaø hoaøn thieän töøng böôùc coâng taùc keá toaùn vaø treân thöïc teá cuõng ñaõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh, goùp phaàn vaøo vieäc thöïc hieän thaéng lôïi nhöõng chuû tröông, ñöôøng loái ñoåi môùi kinh teá ñaát nöôùa( Cheá ñoä keá toaùn caûi caùch cheá ñoä keá toaùn theo ñònh höôùng nhö sau : - Phuø hôïp vôùi kinh teá thò tröôøng - Phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån vaø cô cheá quaûn lyù cuûa Vieät Nam. - Hoäi nhaäp vôùi thoâng leä vaø chuaån möïc keá toaùn phoå bieán cuûa quoác teá. - Ñôn giaûn, nhöng ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu khaùc nhau cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin keá toaùn, ñaëc bieät laø yeâu caàu quaûn lyù vaø kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc, yeâu caàu quaûn trò kinh doanh cuûa doanh nghieäp. - Thuaän tieän cho vieäc söû duïng tin hoïc. Heä thoáng BCTC kyø naøy bao goàm 4 baùo bieåu : - Baûng caân ñoái keá toaùn (B01-DN) - Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh (B02-DN) - Löu chuyeån tieàn teä (B03-DN) - Thuyeát minh BCTC (B09-DN) So vôùi heä thoáng baùo caùo keá toaùn ban haønh naêm 1990, heä thoáng BCTC ban haønh kyø naøy coù caùc thay ñoåi nhö sau : - Toång soá baùo bieåu : taêng 1 bieåu (B03-DN), giaûm 1 bieåu (03/BCKT) - Giaûm bôùt soá löôïng caùc chæ tieâu treân baùo caùo, chaúng haïn nhö : Baûng toång keát taøi saûn (naêm 1990) : 100 chæ tieâu, baûng caân ñoái keá toaùn (naêm 1995) : 94 chæ tieâu. Heä thoáng baùo caùo ñöôïc thieát keá vôùi quan ñieåm vaø nhaän thöùc môùi veà ñoái töôïng söû duïng thoâng tin trong neàn kinh teá thò tröôøng. Do ñoù, caùc chæ tieâu trong 31 baùo caùo ñöôïc xaây döïng vöøa nhaèm ñaùp öùng nhu caàu kieåm tra, kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc vöøa nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñaùp öùng yeâu caàu söû duïng thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng khaùc nhau. Heä thoáng baùo caùo cuõng theå hieän ñöôïc söï toân troïng vaø vaän duïng coù choïn loïc caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá. Heä thoáng baùo caùo cuõng ñöôïc xaây döïng treân cô sôû nhaän thöùc veà caùc hoaït ñoäng kinh teá môùi seõ phaùt sinh neân coù khaû naêng töông thích cao vôùi cô cheá môùi vaø nhöõng thay ñoåi do söï phaùt sinh caùc hoaït ñoäng ña daïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi söï hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Heä thoáng BCTC doanh nghieäp ban haønh theo quyeát ñònh 1141-TC/ CÑKT ngaøy 01/11/1995 ñaõ tieáp tuïc ñöôïc boå sung söûa ñoåi nhieàu noäi dung quan troïng cho phuø hôïp vôùi xu theá ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp. Roài söï ra ñôøi cuûa haøng loaït chuaån möïc keá toaùn (ñeán nay ñaõ ban haønh ñöôïc 16 chuaån möïc vaø chaäm nhaát ñeán heát naêm 2005 seõ ban haønh ñaày ñuû) vaø höôùng daãn thöïc hieän, ñaëc bieät söï ra ñôøi cuûa Luaät keá toaùn Vieät Nam ngaøy 17/06/2003 ñaõ taïo ra nhöõng khuoân khoå keá toaùn caàn thieát, taïo moâi tröôøng ñaàu tö roõ raøng, chaët cheõ, theå hieän söï ñoåi môùi, söï hoøa nhaäp kinh teá. Ñoù chính laø nhöõng moác son môû ra moät trang môùi trong lòch söû keá toaùn Vieät Nam . Töø sau khi thoâng tö 89/2002/TT-BTC ngaøy 09/10/2002 höôùng daãn keá toaùn thöïc hieän 4 chuaån möïc keá toaùn ban haønh taïi Quyeát ñònh soá 149/2001/QÑ- BTC ngaøy 31/12/2001 vaø thoâng tö 105/2003/TT-BTC ngaøy 04/11/2003 höôùng daãn thöïc hieän 6 chuaån möïc keá toaùn ñôït 2 ra ñôøi, heä thoáng BCTC ñaõ coù nhieàu thay ñoåi theo höôùng boå sung hoaøn thieän daàn : * Muïc ñích : Heä thoáng BCTC cuûa doanh nghieäp ñöôïc laäp vôùi muïc ñích sau : -Toång hôïp vaø trình baøy moät caùch toång quaùt, toaøn dieän tình hình taøi saûn, coâng nôï nguoàn voán, tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong moät kyø keá toaùn - Cung caáp thoâng tin kinh teá taøi chính chuû yeáu cho vieäc ñaùnh giaù tình hình taøi chính, tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp vaø döï ñoaùn trong töông lai. Thoâng tin cuûa BCTC seõ laø caên cöù quan troïng cho vieäc ñeà ra caùc 32 quyeát ñònh veà quaûn lyù ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc ñaàu tö cuûa chuû doanh nghieäp, caùc nhaø ñaàu tö, caùc chuû nôï hieän taïi vaø töông lai cuûa doanh nghieäp. * Noäi dung : * Baûng caân ñoái keá toaùn ( xem phuï luïc 1) - Baûng caân ñoái keá toaùn laø BCTC toång hôïp, phaûn aùnh toång quaùt toaøn boä giaù trò taøi saûn hieän coù vaø nguoàn hình thaønh caùc taøi saûn cuûa doanh nghieäp taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. - Baûng caân ñoái keá toaùn ñöôïc chia laøm 2 phaàn : Phaàn taøi saûn vaø phaàn nguoàn voán. Phaàn taøi saûn : Caùc chæ tieâu ôû phaàn taøi saûn phaûn aùnh toaøn boä giaù trò hieän coù cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm baùo caùo theo cô caáu taøi saûn vaø hình thöùc toàn taïi trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Taøi saûn ñöôïc phaân chia thaønh : + A.Taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn + B.Taøi saûn coá ñònh vaø ñaàu tö daøi haïn Caùc chæ tieâu ñöôïc saép xeáp theo nguyeân taéc giaûm daàn tính thanh khoaûn Phaàn nguoàn voán phaûn aùnh nguoàn hình thaønh taøi saûn hieän coù cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm baùo caùo. Caùc chæ tieâu nguoàn voán theå hieän traùch nhieäm phaùp lyù cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi taøi saûn ñang quaûn lyù vaø söû duïng ôû doanh nghieäp . Nguoàn voán ñöôïc phaân chia thaønh : + A. Nôï phaûi traû vaø + B .Nguoàn voán chuû sôû höõu - Cô sôû soá lieäu ñeå laäp BCÑKT laø baûng caân ñoái keá toaùn kyø tröôùc vaø baûng caân ñoái soá phaùt sinh, soå keá toaùn chi tieát vaø toång hôïp caùc taøi khoaûn…… * Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ( Xem phuï luïc 2) - Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh laø moät BCTC toång hôïp, phaûn aùnh toång quaùt tình hình vaø keát quaû trong moät kyø keá toaùn cuûa doanh nghieäp, chi tieát theo hoaït ñoäng kinh doanh chính vaø caùc hoaït ñoäng khaùc, tình hình thöïc hieän nghóa vuï vôùi Nhaø nöôùc veà thueá vaø caùc khoaûn phaûi noäp khaùc. Trong ñoù : 33 + Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh : laø nhöõng hoaït ñoäng saûn xuaát, mua baùn saûn phaåm haøng hoùa, cung caáp dòch vuï, doanh thu vaø chi phí hoaït ñoäng taøi chính ñöôïc tính vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. + Hoaït ñoäng khaùc : laø hoaït ñoäng ngoaøi hoaït ñoäng taïo ra doanh thu cuûa doanh nghieäp, bao goàm chuû yeáu laø caùc hoaït ñoäng nhöôïng baùn, thanh lyù taøi saûn coá ñònh, thu nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù xoùa soå, nôï phaûi traû khoâng xaùc ñònh ñöôïc chu, caùc hoaït ñoäng khoâng thöôøng xuyeân khaùc... - Hieän nay, keát caáu cuûa baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh goàm 3 phaàn chính : + Phaàn I : Laõi, loã + Phaàn II : Tình hình thöïc hieän nghóa vuï vôùi Nhaø nöôùc + Phaàn III : Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø, ñöôïc hoaøn laïi, ñöôïc mieãn giaûm. Thueá GTGT haøng baùn noäi ñiaï - Cô sôû soá lieäu ñeå laäp baùo caùo KQHÑKD laø baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa kyø tröôùc vaø soå keá toaùn trong kyø duøng cho caùc taøi khoaûn töø loaïi 5 ñeán loaïi 9. * Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä : ( Xem phuï luïc 3 ) - Löu chuyeån tieàn teä laø BCTC toång hôïp phaûn aùnh vieäc hình thaønh vaø söû duïng löôïng tieàn teä phaùt sinh trong kyø baùo caùo cuûa doanh nghieäp. - Caùc luoàng tieàn trong kyø treân BCLCTT ñöôïc phaân thaønh ba loaïi : + Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh : Laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng taïo ra doanh thu chuû yeáu cuûa doanh nghieäp vaø caùc hoaït ñoäng khaùc khoâng phaûi laø hoaït ñoäng ñaàu tö hay hoaït ñoäng taøi chính + Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng ñaàu tö : laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc mua saém, xaây döïng, nhöôïng baùn thanh lyù taøi saûn daøi haïn vaø caùc khoaûn ñaàu tö khaùc khoâng thuoäc caùc khoaûn töông ñöông tieàn. + Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng taøi chính : laø luoàng tieàn coù lieân quan ñeán vieäc thay ñoåi veà quy moâ vaø keát caáu voán chuû sôû höõu vaø voán vay doanh nghieäp . - Cô sôû soá lieäu ñeå laäp BCLCTT laø BCÑKT, baùo caùo KQHDKD ; thuyeát minh BCTC, BCLCTT kyø tröôùc ; caùc taøi lieäu keá toaùn khaùc nhö : soå keá toaùn toång hôïp, 34 soå keá toaùn chi tieát caùc taøi khoaûn “Tieàn maët”, “Tieàn göûi ngaân haøng”, “ Tieàn ñang chuyeån” ; soå keá toaùn toång hôïp vaø chi tieát cuûa caùc taøi khoaûn lieân quan khaùc ; baûng tính vaø phaân boå khaáu hao TSCÑ vaø caùc taøi lieäu keá toaùn chi tieát khaùc... - BCLCTT trong doanh nghieäp coù theå ñöôïc laäp baèng 2 phöông phaùp, phöông phaùp tröïc tieáp vaø phöông phaùp giaùn tieáp. + Phöông phaùp tröïc tieáp : BCLCTT ñöôïc laäp baèng caùch xaùc ñònh vaø phaân tích tröïc tieáp caùc khoaûn thu chi treân caùc soå keá toaùn vaø theo töøng loaïi hoaït ñoâng vaø theo noäi dung thu chi. + Phöông phaùp giaùn tieáp : BCLCTT ñöôïc laäp baèng caùch ñieàu chænh lôïi nhuaän tröôùc thueá cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh khoûi aûnh höôûng cuûa caùc nghieäp vuï khoâng tröïc tieáp thu tieàn hoaëc chi tieàn ñaõ laøm taêng giaûm lôïi nhuaän; loaïi tröø laõi loã cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö vaø hoaït ñoäng taøi chính ñaõ tính vaøo lôïi nhuaän tröôùc thueá ; ñieàu chænh caùc khoaûn muïc thuoäc voán löu ñoäng. * Thuyeát minh BCTC : - Thuyeát minh BCTC laø moät boä phaän hôïp thaønh heä thoáng BCTC cuûa doanh nghieäp, ñöôïc laäp ñeå giaûi thích boå sung thoâng tin veà tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp trong kyø baùo caùo maø caùc BCTC khaùc khoâng theå trình baøy roõ raøng vaø chi tieát ñöôïc. - Thuyeát minh BCTC trình baøy khaùi quaùt ñaëc ñieåm hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp, chính saùch keá toaùn aùp duïng taïi doanh nghieäp, chi tieát moät soá chæ tieâu trong BCTC, giaûi thích vaø thuyeát minh moät soá tính hình vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh, caùc thoâng tin boå sung veà löu chuyeån tieàn teä, moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù khaùi quaùt thöïc traïng taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp, caùc kieán nghò cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp phaûi trình baøy ñaày ñuû caùc chæ tieâu noäi dung ñaõ quy ñònh trong thuyeát minh BCTC. - Thuyeát minh BCTC ñöôïc laäp caên cöù vaøo caùc soá lieäu trong caùc soå keá toaùn kyø baùo caùo ; BCÑKT kyø baùo caùo ; baùo caùo KQHÑKD kyø baùo caùo ; thuyeát minh BCTC kyø tröôùc, naêm tröôùc. Nhö vaäy, töø QÑ 1141 ngaøy 01/11/1995, roài QÑ 167ngaøy 25/10/2000, cho ñeán moät loaït caùc thay ñoåi, boå sung töø khi caùc chuaån möïc keá toaùn vaø höôùng daãn thöïc hieän ñöôïc ban haønh, heä thoáng BCTC hieän haønh chöùa ñöïng nhieàu öu ñieåm : 35 - Caùc chæ tieâu treân BCÑKT vaø baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc thieát keá laïi, phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. BCÑKTñöôïc saép xeá hôïp lyù hôn vaø boå sung theâm caùc chæ tieâu nhaèm phaûn aûnh ñaày ñuû caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc ñieàu haønh kinh teá trong neàn kinh teá thò tröôøng. - Baùo caùo KQHÑKD thieát keá laïi theo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø hoïat ñoäng khaùc, ñaëc bieät thöøa nhaän chi phí laõi vay laø chi phí kinh doanh. - Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä laàn ñaàu tieân ñöa vaøo trong heä thoáng BCTC cuûa Vieät Nam vaø trôû thaønh baùo caùo baét buoäc. Coù theå noùi, töø “höôùng daãn chuaån möïc baùo caùo löu chuyeån tieàn teä” taïi thoâng tö 105/2003/TT-BTC ngaøy 04/11/2003 cuûa Boä taøi chính, BCLCTT ñaõ ñöôïc chuaån hoùa veà nhieàu maët, töø caáu truùc, noäi dung ñeán phöông phaùp laäp. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi phöông höôùng phaùt trieån cuûa heä thoáng BCTC doanh nghieäp Vieät Nam, ñaûm baûo söï hoøa hôïp vôùi heä thoáng keá toaùn quoác teá. - Thuyeát minh BCTC goàm nhieàu noäi dung phong phuù ñaùp öùng ña daïng yeâu caàu cuûa ngöôøi söû duïng. Vôùi nhaän thöùc môùi veà ñoái töôïng söû duïng thoâng tin kinh teá trong neàn kinh teá thò tröôøng vaø ñaùp öùng yeâu caàu ñoåi môùi, hoäi nhaäp, caùc chæ tieâu trong BCTC ñöôïc xaây döïng khoâng nhöõng ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, maø coøn giuùp nhaø nöôùc quaûn lyù cuõng nhö caùc ñoái töôïng söû duïng beân ngoaøi ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp. Heä thoáng BCTC ñaõ theå hieän söï gaén boù giöõa ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vôùi nhu caàu cung caáp thoâng tin cho caùc ñoái töôïng söû duïng trong cô cheá thò tröôøng. Beân caïnh ñoù, ñaõ coù söï hoäi nhaäp caùc thoâng leä vaø chuaån möïc quoác teá veà keá toaùn. Heä thoáng baùo caùo ñaõ phaûn aùnh moät soá caùc ñoái töôïng keá toaùn môùi phaùt sinh trong cô cheá thò tröôøng nhö : caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén vaø daøi haïn, caùc khoaûn ñaàu tö khaùc, caùc khoaûn döï phoøng, caùc khoaûn theá chaáp, kyù cöôïc, kyù quó, taøi saûn coá ñònh voâ hình, taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính, chi phí ñi vay …. Ñieàu naøy laøm cho heä thoáng BCTC deã töông thích hôn nhöõng thay ñoåi phaùt sinh trong neàn kinh teá thò tröôøng vôùi xu theá ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp Tuy nhieân, tình hình ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá ñang dieãn ra töøng ngaøy nhö hieän nay cho thaáy heä thoáng BCTC hieän haønh vaãn coøn nhieàu baát caäp , ñoøi hoûi phaûi tieáp tuïc ñöôïc söûa ñoåi, boå sung. 36 2.2. Ñaùnh giaù thöïc traïng vaøø nhöõng vaán ñeà caàn ñaët ñoái vôùi heä thoáng BCTC Vieät Nam thoâng qua moái lieân heä cuûa noù vôùi caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng keá toaùn 2.2.1. Khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn Phaûi thöøa nhaän moät ñieàu laø söï ra ñôøi cuûa Luaät keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp laø moät böôùc ngoaëc ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi chung vaø heä thoáng BCTC noùi rieâng. Nhö vaäy laø laàn ñaàu tieân ôû Vieät Nam, hoaït ñoäng keá toaùn ñöôïc ñieàu chænh baèng moät vaên baûn phaùp lyù ôû möùc cao nhaát, trong ñoù theå hieän roõ nhöõng quan ñieåm ñoåi môùi keá toaùn trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng nhieàu thaønh phaàn, höôùng ñeán môû cöûa, hoäi nhaäp. Cuõng laø laàn ñaàu tieân, vôùi söï ra ñôøi cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn, nhöõng nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn cô baûn ñeå ghi soå vaø laäp BCTC ñaõ ñöôïc heä thoáng vaø phaùp lyù hoùa, laøm cô sôû cho quaù trình hoaøn thieän cheá ñoä keá toaùn. Luaät keá toaùn ra ñôøi taïo khung phaùp lyù cho hoaït ñoäng keá toaùn cuûa nöôùc ta trong boái caûnh phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, hoäi nhaäp kinh teá. Noù ñaõ chi phoái bao quaùt keá toaùn taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá, thöøa nhaän haøng loaït caùc khaùi nieäm, nguyeân taéc keá toaùn vaø hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, quy ñònh roõ raøng vaø nhaán maïnh vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù ñôn vò keá toaùn, thöøa nhaän chính thöùc hoaït ñoäng ngheà nghieäp keá toaùn…, laø moác son môû ra moät trang môùi trong lòch söû keá toaùn Vieät Nam. Vieäc ban haønh vaø aùp duïng caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñaõ thoáng nhaát vaø chuaån möïc hoùa caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp keá toaùn döïa treân cô sôû chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø ñaëc ñieåm neàn kinh teá Vieät Nam, khaúng ñònh vaø xaùc laäp tính ñoäc laäp cuûa keá toaùn vôùi chính saùch thueá vaø cô cheá taøi chính doanh nghieäp, ñoàng thôøi cuõng ñaõ môû ra ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thoáng nhaát muïc tieâu, chöông trình noäi dung ñaøo taïo caùn boä vaø chuyeân gia keá toaùn. Söï ra ñôøi vaø aùp duïng trong thöïc teá caùc chuaån möïc keá toaùn coù yù nghóa quan troïng 37 trong vieäc naâng cao chaát löôïng coâng taùc keá toaùn noùi chung, chaát löôïng BCTC noùi rieâng, goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Nhö vaäy, söï ra ñôøi cuûa Luaät keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp ñaõ ñaët neàn taûng veà phaùp lyù vaø lyù luaän cho söï phaùt trieån vaø hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn Vieät Nam noùi chung vaø heä thoáng BCTC noùi rieâng. Vaán ñeà coøn laïi laø nhöõng vaên baûn mang tính neàn taûng ñoù ñöôïc trieån khai vaø cuï theå hoùa nhö theá naøo. Theo doõi quaù trình ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän caùc chuaån möïc, coù theå thaáy Boä Taøi chính gaàn nhö “huït hôi”. Töø khi 4 chuaån möïc keá toaùn ñaàu tieân ñöôïc ban haønh taïi Quyeát ñònh soá 149/2001/QÑ-BTC ngaøy 31/12/2000, tính ñeán thôøi ñieåm naøy, môùi coù 16 chuaån möïc ñöôïc ban haønh, caùc chuaån möïc naøy ñöôïc öu tieân theo möùc ñoä phaûn aùnh caùc giao dòch kinh teá vaø caùc söï kieän mang tính phoå bieán ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Ngay caû chuaån möïc mang “hôi thôû” cuûa keá toaùn laø “ trình baøy BCTC” cuõng chæ môùi ñöôïc ban haønh. Moät loaït caùc chuaån möïc chöa coù höôùng daãn cuï theå… Vaø, döôøng nhö cuõng khoâng theå laøm nhanh hôn ñöôïc nöõa. Vaán ñeà naèm ôû choã, hieän nay, quaù trình hoaøn thieän khuoân khoå phaùp lyù veà keá toaùn ñang phaûi chaïy ñua vôùi quaù trình hoäi nhaäp. Ñieàu naøy, moät maët taïo ra moät ñoäng löïc maïnh meõ thuùc ñaåy quaù trình hoaøn thieän cheá ñoä keá toaùn, hoaøn thieän heä thoáng BCTC, moät maët taïo ra nhöõng khoaûng troáng khoâng theå traùnh khoûi. Ñoù chính laø tính chaáp vaù cuûa cheá ñoä keá toaùn noùi chung, heä thoáng BCTC noùi rieâng , laø söï ø baát caäp trong vieäc ñöa caùc quy ñònh môùi vaøo thöïc tieãn, laø nhöõng toàn taïi trong coâng khai BCTC. Tính töø khi cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp baét ñaàu ñöôïc chính thöùc caûi caùch baèng söï ra ñôøi quyeát ñònh 1141-TC/QÑ/CÑKT ngaøy 1/11/1995, ñaõ coù haøng loaït caùc quy ñònh söûa ñoåi boå sung cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp ra ñôøi, ñaëc bieät laø söï ra ñôøi cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn vaø höôùng daãn thöïc hieän, theá nhöng heä thoáng BCTC chæ môùi moät laàn ñöôïc heä thoáng laïi baèng QÑ soá 167/2000/QÑ-BTC ngaøy 25/10/2000. Gaàn ñaây, cheá ñoä keá toaùn, heä thoáng BCTC ñöôïc söûa ñoåi, boå sung lieân tuïc moãi laàn chuaån möïc vaø höôùng daãn thöïc hieän ra ñôøi. Ñieàu naøy laø taát yeáu, song ñaõ daãn ñeán ít nhieàu söï manh muùn trong caùc quy ñònh. ÔÛ moät chöøng 38 möïc naøo ñoù, tính thoáng nhaát cuûa cheá ñoä keá toaùn noùi rieâng vaø heä thoáng BCTC noùi chung ñaõ khoâng ñöôïc ñaûm baûo. Beân caïnh ñoù, vieäc ra ñôøi cuûa moät loaït caùc cheá ñoä keá toaùn ñaëc thuø moät maët taïo ra söï thuaän lôïi vaø thích hôïp trong thöïc haønh keá toaùn, moät maët noù laïi goùp phaàn phaù vôõ tính thoáng nhaát cuûa cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp noùi chung. Ñoù laø chöa baøn tôùi möùc ñoä hoøa nhaäp vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá ; söï bieán chuyeån cuûa moâi tröôøng kinh teá, taøi chính ôû Vieät Nam vôùi nhieàu nghieäp vuï phöùc taïp phaùt sinh ñoøi hoûi phaûi nhanh choùng coù nhöõng chuaån möïc, quy ñònh môùi vaø ñieàu chænh trong caùc chuaån möïc, quy ñònh höôùng daãn hieän haønh. Hieän taïi, vieäc ñöa nhöõng quy ñònh veà cheá ñoä keá toaùn voán ñang thay ñoåi töøng ngaøy vaøo cuoäc soáng gaëp raát nhieàu khoù khaên, vieäc kieåm tra ñaùnh giaù ...cuõng chöa tieán haønh ñoàng boä ñöôïc, noù ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian. Beân caïnh ñoù, phaàn lôùn löïc löôïng laøm coâng taùc keá toaùn ôû Vieät Nam coøn chöa quen vôùi caùc khaùi nieäm, quy ñònh trong chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam cuõng nhö caùc nguyeân taéc vaø thoâng leä keá toaùn quoác teá. Thöïc teá naøy ñaët ra yeâu caàu caáp thieát trong vieäc naâng cao naêng löïc cuûa ñoäi nguõ laøm coâng taùc keá toaùn, ñaøo taïo vaø caäp nhaät kieán thöùc, huaán luyeän nghieäp vuï.... Veà coâng khai BCTC, ñeå moâi tröôøng kinh doanh ñöôïc minh baïch vaø coâng baèng, Nghò ñònh 129/2004/NÑ-CP ngaøy 31/05/2004 ñaõ môû roäng ñoái töôïng coâng khai BCTC. Tuy nhieân, hieän nay, vieäc coâng khai BCTC, cuï theå laø cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn coøn moät soá haïn cheá : - Chöa cung caáp ñaày ñuû thoâng tin caàn thieát : Moät soá coâng ty khoâng coâng boá baùo caùo löu chuyeån tieàn teä, caùc thoâng tin trong thuyeát minh coøn sô saøi, mang tính hình thöùc. Chaát löôïng thoâng tin chöa thaät söï ñaùng tin caäy. - Thôøi ñieåm coâng khai BCTC thöôøng treã hôn quy ñònh. Coù theå thaáy roõ ñieàu naøy qua vieäc coâng khai BCTC cuûa Coâng coå phaàn baùnh keïo Bieân Hoøa caùc naêm 2002,2003. 39 2.2.2. Moái quan heä vôùi cheá ñoä thueá Moät caùch chung nhaát, söï khoâng ñoàng nhaát giöõa keá toaùn vaø thueá coù nhöõng nguyeân nhaân cuûa noù. Xeùt bieåu hieän cuï theå, söï cheânh leäch naøy laø do keá toaùn haïch toaùn theo luaät keá toaùn, caùc chuaån möïc vaø cheá ñoä keá toaùn, thueá thöïc hieän theo caùc quy ñònh cuûa luaät thueá. Phoå bieán nhaát laø cheânh leäch veà doanh thu (ghi nhaän doanh thu), thu nhaäp (thu nhaäp töø lieân doanh, thu nhaäp töø laõi ngoaïi teä...) vaø chi phí (veà tieàn löông, veà khaáu hao,veà chi phí laõi vay, chi phí tieàn phaït, veà caùc khoaûn chi phí hôïp lyù nhöng khoâng hôïp leä....) . ÔÛ Vieät Nam hieän nay, ñieàu naøy laø khaù phoå bieán. Veà laâu daøi, khoaûn cheânh leäch naøy phaûi töøng böôùc ñöôïc thu ngaén vaø xoùa boû. Do khoaûn cheânh leäch naøy coù moái quan heä tröïc tieáp ñeán thoâng tin trình baøy treân BCTC neân xeùt ôû goùc ñoä keá toaùn, trong khi chöa theå xoùa boû ngay ñöôïc söï toàn taïi cuûa noù, caàn phaûi coù moät höôùng daãn xöû lyù thoáng nhaát ñeå ñaûm baûo tính hôïp lyù cuûa thoâng tin trình baøy treân BCTC. Hieän ôû Vieät Nam chöa coù nhöõng quy ñònh roõ raøng veà haïch toaùn keá toaùn caùc khoaûn cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá. Taïi quyeát ñònh 144/2001/QÑ/BTC ngaøy 21/12/2001veà vieäc boå sung, söûa ñoåi cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ban haønh theo QÑ soá 1177 TC/QÑ/CÑKT, treân maãu B02-DNN “ Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh”, ñaõ boå sung chæ tieâu soá 9 “ Caùc khoaûn ñieàu chænh taêng hoaëc giaûm lôïi nhuaän ñeå xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá TNDN”. Theo ñoù , chæ tieâu soá 10 “ toång lôïi nhuaän chòu thueá TNDN” ñöôïc tính baèng caùch laáy chæ tieâu soá 8 “Toång lôïi nhuaän keá toaùn” coäng tröø vôùi chæ tieâu naøy. Tuy nhieân ñieàu naøy laø chöa ñaày ñuû vaø haàu nhö chæ laø giaûi phaùp tình theá. Vaãn chöa coù caùc quy ñònh hay höôùng daãn veà haïch toaùn keá toaùn caùc khoaûn cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá. Caùc ñôn vò chuû yeáu töï vaän duïng ñeå thöïc hieän ( hieän coù nhieàu doanh nghieäp vaän duïng IAS 12 ñeå xöû lyù keá toaùn). Ñieàu naøy daãn ñeán söï khoâng thoáng nhaát trong vieäc theå hieän noäi dung nhieàu khoaûn muïc trình baøy treân BCTC, ñaëc bieät laø noäi dung lôïi nhuaän vaø khoaûn phaûi noäp ngaân saùch. 2.2.3. Laïm phaùt Neáu ôû Vieät Nam trong naêm 2001 tyû leä laïm phaùt laø 0,8%, naêm 2002 laø 4,0 % , naêm2003 tyû leä naøy laø 3% thì 8 thaùng ñaàu naêm 2004 neàn kinh teá Vieät Nam coù daáu 40 hieäu baát thöôøng, chæ soá giaù tieâu duøng CPI khoâng ngöøng taêng cao nhö laø söï keá thöøa vieäc taêng cuûa chæ soá naøy naêm 2003. So vôùi thaùng 12 naêm 2003, chæ soá CPI 7 thaùng naêm 2004 taêng 7,7% trong ñoù nhoùm haøng löông thöïc - thöïc phaåm coù möùc taêng cao nhaát laø 13,7% (löông thöïc taêng 11,2%; thöïc phaåm taêng 15,4%) ; tieáp ñeán laø döôïc phaåm, y teá taêng 7,7%, nhaø ôû vaø vaät lieäu xaây döïng taêng 4,8%, caùc nhoùm khaùc coù möùc taêng thaáp hôn. (trích nguoàn soá lieäu NHNN). Nhö vaäy chæ soá CPI cuûa 7 thaùng ñaàu naêm 2004 coù söï taêng ñoät bieán so vôùi naêm 2003 vaø caùc naêm tröôùc vaø döï kieán naêm 2004 chæ soá giaù tieâu duøng laø ôû muùc 2 con soá. Cheá ñoä baùo caùo keá toaùn noùi chung vaø BCTC noùi rieâng hieän döïa treân nguyeân taéc giaù goác. Trong ñieàu kieän coù laïm phaùt nhö hieän nay, ñieàu naøy döôøng nhö coù gì ñoù khoâng oån. Ñieàu deã nhìn thaáy nhaát laø khi möùc giaù chung taêng nhanh, vieäc tính toaùn lôïi nhuaän seõ khoâng chính xaùc, ñieàu ñoù coù nghóa laø söû duïng nguyeân taéc giaù goác trong ñieàu kieän laïm phaùt seõ daãn ñeán vieäc baùo caùo lôïi nhuaän khoâng thöïc, lôïi nhuaän giaû taïo. Heä quaû cuûa noù laø beân caïnh vieäc thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaùt sinh do khoaûn laõi khoâng coù thöïc maø ñôn vò phaûi gaùnh chòu thöïc chaát laø aên daàn vaøo voán, ñieàu naøy coøn laøm cho vieäc ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp trôû neân khoâng chính xaùc… Nhö vaäy, trong ñieàu kieän laïm phaùt cao, vieäc ño löôøng caùc yeáu toá trong baùo caùo keá toaùn noùi chung vaø BCTC noùi rieâng theo nguyeân taéc giaù goác trôû neân khoâng coøn phuø hôïp. Thöïc teá naøy ñaët ra vaán ñeà phaûi xaây döïng moät nguyeân taéc vaø phöông phaùp thích hôïp ñeå nhaèm ño löôøng vaø phaûn aùnh moät caùch chính xaùc vaø hôïp lyù caùc thoâng tin trình baøy treân BCTC. Tuy nhieân, cuõng caàn phaûi noùi theâm raèng, vieäc aùp duïng keá toaùn ñieàu chænh möùc giaù vaø trình baøy thoâng tin treân BCTC trong ñieàu kieän laïm phaùt laø moät vaán ñeà coøn ñang tranh caõi nhieàu ôû Vieät Nam. Ñaây laø vaán ñeà khoâng chæ goùi goïn ôû vieäc löïa choïn phöông phaùp vaø kyõ thuaät tính toaùn hôïp lyùù maø noù lieân quan ñeán nguyeân taéc, truyeàn thoáng vaø nhöõng ñieàu kieän khaùc coù lieân quan, “ doanh thu” vaø “chi phí” cho vieäc thöïc hieän ñieàu naøy caàn phaûi ñuôïc caân nhaéc kyõ löôõng, chöa keå phaûi 41 laáy yù kieán roäng raõi vaø tieán haønh thöïc nghieäm tröôùc khi ñöa noù trôû thaønh moät quy ñònh chính thöùc. 2.2.4. Söï phaùt trieån ña daïng caùc loaïi hình doanh nghieäp, caùc hình thöùc kinh doanh, hình thöùc ñaàu tö vaø sôû höõu voán. Chính söï phaùt trieån ña daïng naøy ñaõ ñaët ra cho heä thoáng keá toaùn noùi chung vaø heä thoáng baùo caùo taøi chính noùi rieâng nhöõng yeâu caàu heát söùc môùi meõ vaø quan troïng. Ñieàu naøy theå hieän ôû moät soá khía caïnh cô baûn sau : a. Söï töông thích cuûa heä thoáng BCTC : Sau Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VIII, töø quan ñieåm cho ñeán thöïc tieãn, kinh teá tö nhaân vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ coù ñöôïc söï quan taâm vaø phaùt trieån vöôït baäc. Khoâng theå thoaùt ra khoûi xu höôùng naøy, cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp vöøa vaø nhoû (QÑ 1177TC/QÑ/CÑKT ngaøy 23/12/1996 vaø ñöôïc söûa ñoåi boå sung baèng QÑ 144/2001/QÑ-BTC ngaøy 21/12/2001) cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (Thoâng tö 60 TC/CÑKT na êm 1997, thoâng tö 55/2002/TT-BTC ngaøy 26/06/2002) ; cheá ñoä keá toaùn chuû ñaàu tö ; cheá ñoä keá toaùn hoä kinh doanh… laàn löôït ra ñôøi. Khi luaät ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng ra ñôøi, khi thò tröôøng chöùng khoaùn non treû VN baét ñaàu hoaït ñoäng thì heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn NHNN vaø heä thoáng taøi khoaûn caùc toå chöùc tín duïng ( QÑ 425), cheá ñoä keá toaùn trung taâm giao dòch chöùng khoaùn, cheá ñoä keá toaùn coâng ty chöùng khoaùn , cheá ñoä keá toaùn baûo hieåm… laàn löôït ñöôïc ban haønh. Tuy caùc hoaït ñoäng mang tính ñaëc thuø caàn coù nhöõng quy ñònh ñaëc thuø song vaán ñeà caàn ñaët ra ôû ñaây laø döôøng nhö söï toàn taïi quaù nhieàu cheá ñoä keá toaùn nhö vaäy ñaõ daãn ñeán söï khoâng thoáng nhaát, söï baát caäp… ÔÛ maët ngöôïc laïi, vieäc quy ñònh moät moâ hình baùo caùo taøi chính vôùi caáu truùc vaø noäi dung ñònh saün aùp duïng chung cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp baát keå quy moâ, trình ñoä vaø nhu caàu söû duïng thoâng tin toû ra khoâng thaät phuø hôïp. Moâ hình naøy khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà quaûn trò vaø söû duïng thoâng tin ôû caùc coâng ty, taäp ñoaøn lôùn, ñaëc bieät laø coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn, nhöng laïi toû ra quaù röôøm raø vaø quaù söùc vôùi caùc coâng ty coù quy moâ nhoû. Yeáu toá 42 caân ñoái giöõa lôïi ích vaø chi phí cho vieäc thieát laäp BCTC theo quy ñònh, ñaëc bieät laø ôû nhöõng coâng ty nhoû cuõng laø moät vaán ñeà caàn phaûi xem xeùt. Ngaøy nay, trong caùc chuaån möïc coâng boá thoâng tin keá toaùn cuûa caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà keá toaùn taïi nhieàu quoác gia thöôøng xaây döïng moät heä thoáng baùo caùo linh hoaït goàm moät khung caùc caùc yeáu toá caàn coâng boá bao goàm nhieàu caáp baäc khaùc nhau, coù khaû naêng ñaùp öùng caùc nhu caàu söû duïng vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ña daïng. b. Yeâu caàu veà tính ña daïng vaø phong phuù cuûa thoâng tin coâng boá treân BCTC Maáy naêm gaàn ñaây khi thò tröôøng chöùng khoaùn ôû VN baét ñaàu phaùt trieån thì thoâng tin trình baøy treân BCTC cuûa caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn caøng ñoøi hoûi phaûi ñaày ñuû vaø ñaùng tin caäy. Ñaëc bieät laø gaàn ñaây, söï phaùt trieån cuûa caùc moâ hình coâng ty meï-con, cuûa caùc hình thöùc sôû höõu vaø ñaàu tö voán ña daïng ñoøi hoûi heä thoáng keá toaùn noùi chung vaø BCTC noùi rieâng phaûi coù söï boå sung kòp thôøi. Hieän moät loaït caùc chuaån möïc keá toaùn ban haønh trong ñôït 3 böôùc ñaàu ñaõ ñaùp öùng ñöôïc ñieàu naøy song vieäc thöïc hieän trong thöïc teá vaãn coøn chöa ñoàng boä. Heä thoáng BCTC hieän haønh ñaõ ñöôïc boå sung söûa ñoåi song döôøng nhö vaãn chöa ñaûm baûo tính ñaày ñuû vaø thích hôïp. Ñieàu naøy theå hieän ôû moät soá ñieåm cô baûn sau : -Chæ tieâu “Nguoàn voán kinh doanh” vaø “thu nhaäp treân moãi coå phieáu thöôøng” Theo chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam 01-Chuaån möïc chung, “ Voán chuû sôû höõu ñöôïc phaûn aùnh trong baûng caân ñoái keá toaùn goàm : voán ñaàu tö, thaëng dö voán coå phaàn, lôïi nhuaän giöõ laïi, caùc quyõ, lôïi nhuaän chöa phaân phoái, cheânh leäch tyû giaù, cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn. Trong baûng caân ñoái keá toaùn hieän haønh, nguoàn voán kinh doanh chæ phaûn aùnh chung ôû moät doøng, chöa taùch bieät ñöôïc voán goùp theo meänh giaù, phaàn thaëng dö voán vaø caùc khoaûn voán khaùc ñeå phaân bieät roõ giôùi haïn phaàn voán khoâng ñöôïc phaân chia cuûng nhö phaàn voán ñôn vò coù theå söû duïng ñeå phaân phoái coå töùc vaø söû duïn trong caùc tröôøng hôïp khaùc (QÑ 144/2001/QÑ-BTC ngaøy 21/12/2001 coù chi tieát nguoàn voán kinh doanh thaønh voán goùp, thaëng dö voán vaø voán khaùc, song ñieàu naøy döôøng nhö chöa taïo ra ñöôïc moät söï thoáng nhaát trong heä thoáng BCTC). 43 Chæ tieâu “ Thu nhaäp treân moãi coå phieáu thöôøng” laø chæ tieâu quan troïng, ñaëc bieät laø ñoái vôùi Coâng ty coå phaàn nieâm yeát, nhöng chöa ñöôïc trình baøy trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh hieän haønh. Chæ tieâu naøy phaûn aùnh khaû naêng taïo ra lôïi nhuaän roøng coù theå duøng ñeå chi traû cho coå ñoâng thöôøng treân moãi coå phieáu, khoâng phuï thuoäc vaøo vieäc bieán ñoäng giaù coå phieáu treân thò tröôøng. Maëc khaùc, noù cuõng cung caáp thoâng tin veà thu nhaäp cuûa coå ñoâng, giuùp coå ñoâng coù cô sôû ñeå ra quyeát ñònh veà möùc giaù mua coå phieáu. Chuaån möïc keá toaùn quoác teá cuõng yeâu caàu caùc coâng ty coå phaàn phaûi coâng boá treân baùo caùo thu nhaäp möùc thu nhaäp treân moãi coå phieáu ñaõ ñöôïc ñeà xuaát hay ñaõ ñöôïc bieåu quyeát trong nieân ñoä cuûa BCTC. - Caùc thoâng tin veà coå phieáu, veà tình hình taêng giaûm nguoàn voán kinh doanh treân thuyeát minh BCTC hieän coøn chöa ñaûm baûo vieäc cung caáp thoâng tin ñaày ñuû vaø chi tieát. - Phuï luïc BCTC Coù moät thöïc teá laø, noäi dung caùc thoâng tin trình baøy treân BCTC hieän haønh, ñaëc bieät laø cuûa caùc taäp ñoaøn, caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn, chöa thoûa maõn ñöôïc nhu caàu cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin. Moät caùch cuï theå hôn, coù nhieàu thoâng tin maø ngöôøi söû duïng thoâng tin, ñaëc bieät laø caùc nhaø ñaàu tö, raát quan taâm vì noù höõu ích cho vieäc ra quyeát ñònh ñaõ khoâng ñöôïc trình baøy treân BCTC hieän haønh. keå caû treân thuyeát minh BCTC. Ñoù laø caùc thoâng tin lieân quan chuû yeáu ñeán caùc noäi dung veà nhöõng yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán tình hình hoaït ñoäng ; nguoàn taøi trôï cuûa ñôn vò ; nhöõng theá maïnh vaø nguoàn löïc cuûa ñôn vò chöa ñöôïc trình baøy treân caùc BCTC khaùc ; nhöõng ñaùnh giaù veà hoaït ñoäng kinh doanh, ruûi ro, cô hoäi, döï baùo töông lai ; nhöõng ñaùnh giaù veà tình hình taøi chính vaø moät soá vaán ñeà lieân quan khaùc... Caùc thoâng tin voâ cuøng caàn thieát cho quyeát ñònh cuûa nhaø ñaàu tö naøy caàn phaûi ñöôïc xem xeùt ñeå trình baøy vaø coâng boá trong moät phuï luïc BCTC, beân caïnh thuyeát minh baùo caùo taøi chính hieän haønh. c. Veà BCTC hôïp nhaát Hieän nay, neàn kinh teá VN ñang ñang chuyeån ñoåi vaø hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc. Caùc nhaø ñaàu tö, ngaân haøng muoán ñaàu tö vaøo caùc taäp 44 ñoaøn, caùc toång coâng ty Vieät Nam ñeàu mong muoán nhaän ñöôïc BCTC hôïp nhaát. BCTC hôïp nhaát höõu ích hôn nhieàu cho ngöôøi söû duïng so vôùi BCTC rieâng cuûa töøng coâng ty taïo thaønh. Ñieàu naøy theå hieän ôû choã noù phaûn aùnh ñöôïc taøi saûn, nguoàn voán, coâng nôï, doanh thu chi phí cuûa caû coâng ty meï vaø coâng ty phuï thuoäc nhö laø moät coâng ty duy nhaát, giuùp cho nhaø quaûn lyù ñaùnh giaù ñuùng ñaén tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa toaøn boä taäp ñoaøn vaø cuûa caùc ñôn vò phuï thuoäc ; giuùp nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, nhaø taøi trôï, cho vay bieát ñöôïc thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toaøn boä taäp ñoaøn, khaû naêng taøi trôï, hoaøn voán…; giuùp Nhaø nöôùc bieát ñöôïc tình hình hoaït ñoäng kinh doanh, khaû naêng sinh lôøi, voán Nhaø nöôùc hieän ñang ñaàu tö taïi doanh nghieäp…. Vieäc laäp BCTC hôïp nhaát coøn laø yeâu caàu taát yeáu cuûa coâng ty meï, taäp ñoaøn vaø toång coâng ty do caùc ñôn vò naøy coù nhieàu khoaûn ñaàu tö taøi chính vaøo caùc coâng ty khaùc theo möùc ñoä khaùc nhau vaø do vaäy coù quyeàn chi phoái vaø kieåm soaùt khaùc nhau. Vaán ñeà laäp BCTC hôïp nhaát ôû Vieät Nam laø töông ñoái môùi meõ vaø phöùc taïp, keå caû veà lyù luaän vaø thöïc haønh, vì coù nhieàu aûnh höôûng ñeán nghieäp vuï veà kyõ thuaät xöû lyù haïch toaùn lieân quan ñeá heä thoáng keá toaùn, thôøi ñieåm haïch toaùn, cô cheá taøi chính, caùc khoaûn phaûi thu phaûi traû noäi boä ngaønh, caùc höôùng daãn veà maët cheá ñoä keá toaùn, kyõ thuaät… . Ñieàu naøy ñaët ra cho Nhaø nöôùc, cuï theå laø Boä taøi chính sôùm ban haønh nhöõng chuaån möïc, quy ñònh, höôùng daãn lieân quan ñeán BCTC hôïp nhaát. 2.3. Nhöõng toàn taïi, nhöôïc ñieåm cuûa moät soá chæ tieâu treân baùo caùo taøi chính hieän haønh 2.3.1. Baûng caân ñoái keá toaùn - Chæ tieâu “Chi söï nghieäp” ñöôïc trình baøy ôû muïc VI loaïi A “ Taøi saûn löu ñoäng vaø ñaàu tö ngaén haïn” laø laø chöa hôïp lyù. Chæ tieâu “ Chi söï nghieäp” phaûn aùnh toång soá chi baèng nguoàn kinh phí söï nghieäp chöa ñöôïc quyeát toaùn taïi thôøi ñieåm baùo caùo. Xeùt veà baûn chaát, noù khoâng phaûi laø moät taøi saûn, noù khoâng mang laïi lôïi ích kinh teá trong töông lai cho doanh nghieäp, noù chæ laø moät khoaûn chi phí chöa duyeät naèm beân ngoaøi quaù trình tuaàn hoaøn voán cuûa doanh nghieäp. Vieäc theå hieän noù nhö laø moät taøi saûn cuûa doanh 45 nghieäp treân BCÑKT hieän haønh voâ tình laøm taêng giaû taïo gía trò taøi saûn doanh nghieäp. - Chæ tieâu “taïm öùng” Theo quy ñònh hieän haønh, chæ tieâu “taïm öùng” ñöôïc trình baøy ôû muïc V “ Taøi saûn löu ñoäng khaùc” laø chöa hôïp lyù. Soá lieäu ñeå ghi laø soá dö Nôï TK 141, taøi khoaûn duøng ñeå phaûn aùnh “ caùc khoaûn taïm öùng cuûa doanh nghieäp cho caùn boä, coâng nhaân, ngöôøi lao ñoäng trong ñôn vò”. Nhö vaäy, thöïc chaát chæ tieâu naøy laø khoaûn nôï phaûi thu, phaûi thu cuûa ngöôøi taïm öùng. - Chæ tieâu “ Nguoàn voán kinh doanh” Coù moät thöïc teá laø, theo caùch goïi thoâng thöôøng thì voán kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp laø soá voán maø doanh nghieäp duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhaèm taïo ra lôïi ích kinh teá cho doanh nghieäp, noù coù theå bao goàm voán chuû sôû höõu ( voán ñaàu tö töø ngaân saùch Nhaø nöôùc, voán töï tích luõy cuûa doanh nghieäp...) vaø voán vay möôïn töø ngaân haøng hay caùc toå chöùc tín duïng, caù nhaân khaùc... . Coøn chæ tieâu “ nguoàn voán kinh doanh” trong phaàn B- Nguoàn voán chuû sôû höõu treân BCÑKT hieän haønh chæ nguoàn voán kinh doanh thuoäc voán chuû sôû höõu. Ñieàu naøy raát deã gaây ra söï nhaàm laãn trong quaù trình ñoïc BCTC, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù chuyeân moân veà taøi chính keá toaùn. Hôn nöõa, chæ tieâu “ Nguoàn voán kinh doanh” hieän nay coøn quaù chung chung, chöa phaûn aùnh ñöôïc thöïc chaát cô caáu nguoàn voán cuûa doanh nghieäp trong ñieàu kieän ña daïng hoùa sôû höõu voán trong doanh nghieäp, ñaëc bieät laø chöa taùch bieät ñöôïc voán goùp vôùi phaàn thaëng dö voán ñoái vôùi coâng ty coå phaàn (QÑ 144/2001/QÑ-BTC ngaøy 21/12/2001 coù chi tieát nguoàn voán kinh doanh thaønh voán goùp, thaëng dö voán vaø voán khaùc, song ñieàu naøy döôøng nhö chöa taïo ra ñöôïc moät söï thoáng nhaát trong heä thoáng BCTC) 2.3.2. Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. - Ngoaïi tröø moät soá chæ tieâu lieân quan ñeán BCTC hôïp nhaát vaø BCTC cuûa coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chuùng khoaùn, caùc thoâng tin trình baøy treân baùo caùo KQHÑKD hieän haønh haàu nhö ñaõ ñaày ñuû vaø hôïp lyù . Boå sung ñöôïc xem nhö laø böôùc ngoaët laø vieäc xem hoaït ñoäng taøi chính nhö laø moät hoaït ñoäng saûn xuaát kinh 46 doanh cuûa ñôn vò, chi phí laõi vay ñöôïc thöøa nhaän nhö laø chi phí saûn xuaát kinh doanh. Moät söûa ñoåi mang tính kyõ thuaät khaùc laø xaùc ñònh chæ tieâu thueá GTGT phaûi noäp. Tröôùc khi coù quyeát ñònh 167/2000/QD-BTC ngaøy 25/10/2000, chæ tieâu thueá GTGT phaûi noäp vaø ñaõ noäp treân baùo caùo tình hình thöïc hieän nghóa vuï vôùi Nhaø nöùôùc laø töông öùng soá phaùt sinh coù vaø nôï cuûa TK 3331, deã thaáy ñieàu naøy phaûn aùnh khoâng trung thöïc soá thöïc phaûi noäp vaø ñaõ noäp cuûa doanh nghieäp. Quyeát ñònh 167 giaûi quyeát toát vaàn ñeà naøy baèng caùch chia chæ tieâu “Thueá GTGT” thaønh “thueá GTGT haøng baùn noäi ñòa” vaø “Thueá GTGT haøng nhaäp khaåu ” vôùi noäi dung phaûn aùnh trung thöïc tình hình thöïc hieän nghóa vuï vôùi Nhaø nöùôùc. - Phaân chia lôïi nhuaän Thoâng thöôøng, keát quaû kinh doanh thöôøng gaén lieàn vôùi vieäc phaân phoái lôïi nhuaän. Ngöôøi söû duïng BCTC cuõng raát quan taâm ñeán chæ tieâu lôïi nhuaän coøn laïi cuûa kyø tröôùc, lôïi nhuaän phaân chia cuûa nieân ñoä naøy. Hôn nöõa caùc thoâng tin naøy coù moái lieân heä vôùi chæ tieâu laõi chöa phaân phoái treân baûng caân ñoái keá toaùn maø ngöôøi söû duïng caàn bieát chi tieát. Vôùi keát caáu hieän nay, baùo caùo BCÑKT chöa cung caáp ñöôïc thoâng tin naøy. 2.3.3. Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä laø moät baùo caùo coøn töông ñoái môùi meû ôû Vieät Nam. Vì nhieàu lyù do, thoâng tin treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä chöa ñöôïc laäp vaø söû duïng nhö laø moät keânh thoâng tin quan troïng vaø höõu hieäu. Töø khi QÑ 1141 ngaøy 01/11/1995 ra ñôøi ñeán nay, baùo caùo löu chuyeån tieàn teä ñaõ ñöôïc boå sung hoaøn thieän cuøng vôùi söï gia taêng nhu caàu söû duïng thoâng tin treân baùo caùo naøy. Vaø töø ngaøy 01/01/2004, BCLCTT trôû thaønh baùo caùo baét buoäc, phaûn aùnh ñuùng taàm quan troïng cuûa noù. Coù theå noùi, töø “höôùng daãn chuaån möïc baùo caùo löu chuyeån tieàn teä” taïi thoâng tö 105/2003/TT-BTC ngaøy 04/11/2003 cuûa Boä taøi chính, BCLCTT ñaõ ñöôïc chuaån hoùa veà nhieàu maët, töø caáu truùc, noäi dung ñeán phöông phaùp laäp. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi phöông höôùng phaùt trieån cuûa heä thoáng BCTC doanh nghieäp Vieät Nam, ñaûm baûo söï hoøa hôïp vôùi heä thoáng keá toaùn quoác teá. 47 Vaán ñeà coøn laïi laø hieän taïi trong con maét cuûa ngöôøi söû duïng, BCLCTT vaãn chöa töông xöùng vôùi taàm quan troïng cuûa noù. Cuøng vôùi vieäc töøng böôùc chuaån hoùa thoâng tin treân BCTC, vaán ñeà khai thaùc thoâng tin treân BCTC hieän vaãn coøn ñeå ngoõ. Ñieàu naøy lieân quan ñeán vieäc höôùng daãn söû duïng coù hieäu quaû baùo caùo löu chuyeån tieàn teä, naâng BCLCTT leân thaønh moät coâng cuï ñaéc löïc trong cung caáp thoâng tin. 2.3.4. Thuyeát minh BCTC Töø khi caùc chuaån möïc keá toaùn ñöôïc ban haønh vaø höôùng daãn thöïc hieän, thuyeát minh BCTC ñaõ coù nhöõng boå sung quan troïng, nhaát laø caùc thoâng tin theo quy ñònh cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn maø chöa ñöôïc trình baøy trong caùc BCTC khaùc ; caùc thoâng tin boå sung chöa ñöôïc trình baøy trong caùc BCTC khaùc nhöng laïi caàn thieát cho vieäc trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù. Caùi khoù cuûa vieäc trình baøy thoâng tin treân thuyeát minh BCTC laø vöøa cung caáp thoâng tin ñaày ñuû caàn thieát cho vieäc trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù vöøa ñaûm baûo thoâng tin khoâng quaù röôøm raø, khoâng coù chuû ñieåm. Thuyeát minh BCTC hieän haønh theo höôùng daãn taïi thoâng tö 105/2003/TT-BTC ngaøy 04/11/2003 ñaõ trình baøy töông ñoái ñaày ñuû vaø coù heä thoáng nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán thoâng tin trình baøy trong BCTC khaùc, vôùi yù nghóa nhöõng phaân tích chi tieát hôn caùc soá lieäu ñaõ ñöôïc theå hieän trong trong BCÑKT, baùo caùo KQHÑKD vaø BCLCTT hieän haønh. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laø tröôùc maét, khi thoâng tin treân BCÑKT, baùo caùo KQHÑKD vaø BCLCTT hieän haønh coù söï boå sung thì thuyeát minh BCTC cuõng phaûi coù söï boå sung. Söï boå sung naøy caàn thieát theå hieän ôû caùc noäi dung chuû yeáu sau : - Caùc thoâng tin lieân quan ñeán: khoaûn phaûi thu khaùch haøng daøi haïn ; caùc taøi saûn laø baát ñoäng saûn coù khaû naêng luaân chuyeån nhanh - Caùc thoâng tin veà cheânh leäch vaø xöû lyù cheânh leäch giöõa keá toaùn vaø thueá - Caùc thoâng tin boå sung ñoái vôùi caùc taäp ñoaøn, caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn - Caùc thoâng tin boå sung lieân quan ñeán BCTC hôïp nhaát. 48 CHÖÔNG 3 MOÄT SOÁ PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO TAØI CHÍNH TRONG ÑIEÀU KI