Đề tài Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp công nghệ thông tin

LỜI MỞ ĐẦU Ngµy nay, khi nãi ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh tÕ lu«n ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m vµ chó träng. §©y lµ sù so s¸nh gi÷a toµn bé chi phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ thu l¹i ®­îc. Muèn lµm ®­îc ®iÒu nµy ®ßi hái mçi chóng ta ph¶i cã tri thøc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý. Tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nã cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nã gãp phÇn to lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, kh©u tiªu thô hµng ho¸ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c¸c doanh nghiÖp g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, lu«n lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo sù biÕn ®éng phøc t¹p cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ lu«n lu«n ®­îc nghiªn cøu, t×m tßi, bæ sung và được các doanh nghiệp không ngừng đưa ra phương hướng ®Ó ®­îc hoµn thiÖn h¬n, c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn, nh»m môc ®Ých kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, hiÖu n¨ng qu¶n lý. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ mét vÊn ®Ò næi tréi, vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp. Tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa ViÖt Nam ®· thiÕt lËp ®­îc nhiÒu mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. V× vËy, hµng ho¸ cña c¸c n­íc còng ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam víi khèi l­îng kh¸ lín nªn c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ cµng được quan tâm. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triển trªn thÞ tr­êng, ngoµi viÖc cung cÊp cho thÞ tr­êng mét khèi l­îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh víi chÊt l­îng cao, chñng lo¹i mÉu m· phï hîp, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸. X©y dùng tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n khoa häc hîp lý lµ mét trong nh÷ng c¬ së cung cÊp th«ng tin quan träng nhÊt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh chØ ®¹o, ®iÒu hµnh kinh doanh cã hiÖu qu¶. C«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc hoµn thiÖn dÇn song míi chØ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp víi møc ®é cßn h¹n chÕ. Bëi vËy, bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ nãi riªng lu«n lµ môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT em ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ nghiªn cøu c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ t¹i c«ng ty. Ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ cña c«ng ty rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, cïng víi sè vèn kiÕn thøc häc ®­îc trªn ghÕ nhµ tr­êng em ®· chän ®Ò tµi: “Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT ” làm luận văn tốt nghiệp. V× thêi gian thùc tËp ng¾n vµ nhận thức của b¶n th©n cßn bÞ h¹n chÕ nªn luận văn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ ®¹o ch©n t×nh cña c« gi¸o ®Ó luận văn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. §Ó lµm ®­îc ®Ò tµi nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dẫn tËn t×nh của cô giáo Trần Thị Phượng, các nhân viên trong Công ty nói chung và các anh chị phßng KÕ to¸n C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT nói riêng. Em xin chân thành cảm ơn! Nội dung luận văn được chia thành 3 phần như sau: Phần I: Lý luận chung về kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp thương mại. Phần II: Thực trạng hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT. Phần III: Phương hướng hoàn thiện hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT. Phần 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI I . ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THƯƠNG MẠI VÀ NHIỆM VỤ HẠCH TOÁN KINH DOANH THƯƠNG MẠI 1. Đặc điểm chủ yếu của hoạt động kinh doanh thương mại Th­¬ng m¹i lµ kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hay nhiÒu hµnh vi th­¬ng m¹i cña th­¬ng nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c th­¬ng nh©n víi nhau hoÆc gi÷a th­¬ng nh©n víi c¸c bªn liªn quan bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô th­¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc nh»m thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi. Th­¬ng nh©n cã thÓ lµ c¸c c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hay c¸c hé gia ®×nh tæ hîp t¸c hoÆc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy phÐp kinh doanh) Kinh doanh th­¬ng m¹i cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: - §Æc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th­¬ng m¹i lµ l­u chuyÓn hµng ho¸. L­u chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc c¸c qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸. - §èi t­îng kinh doanh th­¬ng m¹i lµ c¸c loại hµng ho¸ ph©n theo tõng ngµnh hµng nh­: + Hµng vËt t­ thiÕt bÞ + Hµng c«ng nghÖ phÈm tiªu dïng + Hµng l­¬ng thùc thùc phÈm chÕ biÕn . - §Æc ®iÓm vÒ ph­¬ng thøc l­u chuyÓn hµng ho¸: L­u chuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th­¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong hai ph­¬ng thøc lµ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. + B¸n bu«n lµ b¸n hµng víi sè l­îng lín cho c¸c m¹ng l­íi b¸n lÎ hoÆc cho s¶n xuÊt hoÆc cho xuÊt khÈu ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh l­u chuyÓn cña hµng ho¸. + B¸n lÎ hµng hãa lµ b¸n víi sè l­îng nhá h¬n trùc tiÕp cho tiªu dïng cña ®êi sèng nh©n d©n. Ng­êi tiªu dïng trong kh©u b¸n lÎ lµ kh©u cuèi cïng cña sù vËn ®éng hµng ho¸. - §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc kinh doanh: Tæ chøc kinh doanh th­¬ng m¹i cã thÓ theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh­ tæ chøc c«ng ty b¸n bu«n, b¸n lÎ, c«ng ty kinh doanh tæng hîp, c«ng ty m«i giíi, c«ng ty xóc tiÕn th­¬ng m¹i ... - §Æc ®iÓm vÒ sù vËn ®éng cña hµng ho¸: Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong kinh doanh th­¬ng m¹i còng kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo nguån hµng ngµnh hµng (l­u chuyÓn trong n­íc, hµng nhËp khÈu, hµng c«ng nghÖ phÈm, hµng n«ng l©m thùc phÈm ... Do ®ã, chi phÝ thu mua hµng hãa vµ thêi gian l­u chuyÓn hµng ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng. Nh­ vËy, cã thÓ nãi chøc n¨ng cña th­¬ng m¹i lµ tæ chøc vµ thùc hiÖn viÖc mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. 2. Nhiệm vụ hạch toán kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại KÕ to¸n tiªu thô hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa lµ kh©u rÊt quan träng, nã liªn quan ®Õn c¸c kh©u kh¸c cña c«ng t¸c kÕ to¸n. §iÒu ®ã ®Æt ra cho ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ph¶i: - Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch tiªu thô hµng hãa, møc b¸n ra, doanh thu b¸n hµng vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm theo tæng sè vµ theo nhãm hµng. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ chi tiÕt hµng b¸n ë tÊt c¶ c¸c tr¹ng th¸i nh»m qu¶n lý ®­îc hµng hãa ë c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ ,c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép. Tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu thuÇn, ®«n ®èc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi vÒ tiÒn hµng, tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn mét c¸ch bÊt hîp lý. - TÝnh to¸n, ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô. - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. - Cung cÊp th«ng tin tæng hîp vµ chi tiÕt cho c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch vÒ s¶n phÈm vµ tiªu thô. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn kÕ to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cÇn quan t©m ®Õn c¸c chØ tiªu sau: + X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm hµng hãa ®­îc coi lµ tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh thu. B¸o c¸o th­êng xuyªn, kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng, chi tiÕt theo tõng lo¹i ,chi tiÕt theo tõng hîp ®ång kinh tÕ nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ kh©u b¸n hµng c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i, thêi gian... + Tæ chøc chøng tõ vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ hîp lý. C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ hîp ph¸p vµ ®­îc lu©n chuyÓn mét c¸ch khoa häc ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n ®ång thêi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän h×nh thøc sæ kÕ to¸n thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh. + X¸c ®Þnh ®óng, ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh, ph©n bæ chi phÝ hîp lý cho hµng tån kho cuèi kú vµ hµng tiªu thô trong kú tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa. II. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ 1. Khái niệm về tiêu thụ hàng hóa 1.1. Tiêu thụ hàng hóa Qu¸ tr×nh tái s¶n xuÊt bao gåm 4 khâu: s¶n xuÊt -ph©n phèi- trao ®æi -tiªu dïng, trong ®ã kh©u ph©n phèi, trao ®æi lµ cÇu nèi trung gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Nh­ vËy nÕu kh©u nµy thùc hiÖn tèt sÏ cã ¶nh h­áng tÝch cùc ®Õn c¸c kh©u cßn l¹i vµ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc diÔn ra liªn tôc vµ thùc hiÖn tèt h¬n. Tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ lµ cÇu nèi trung gian gi÷a mét bªn lµ s¶n xuÊt -ph©n phèi vµ mét bªn lµ tiªu dïng. §øng trªn gãc ®é lu©n chuyÓn vèn th× tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn vèn trong doanh nghiÖp, chuyÓn ho¸ vèn s¶n xuÊt kinh doanh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. §©y lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i ®¬n vÞ. Tiªu thô lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm hµng hãa th«ng qua trao ®æi. Theo quan ®iÓm cña hiÖp héi kÕ to¸n Quèc tÕ (IFAC) th× tiªu thô hµng hãa lao vô, dÞch vô lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng, ®­îc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. 1.2. Doanh thu bán hàng * Khái niệm doanh thu tiêu thụ Doanh thu tiªu thô lµ tæng gi¸ trÞ ®­îc thùc hiÖn do b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Nãi cô thÓ h¬n, doanh thu tiªu thô chÝnh lµ tæng sè tiÒn thùc tÕ ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ®ång vÒ cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. Thùc chÊt, tiªu thô s¶n phÈm lµ sù kÕt hîp chÆt chÏ cña hai mÆt xuÊt hµng cho ng­êi mua (chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ tõ tay doanh nghiÖp sang ng­êi mua) vµ thùc hiÖn thanh to¸n víi ng­êi mua. Trong ®ã giao hµng vµ thanh to¸n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc thùc hiÖn cïng mét lóc. Tuy nhiªn theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam còng nh­ chuÈn mùc kÕ to¸n Quèc tÕ s¶n phÈm, hµng ho¸ cña doanh nghiÖp chØ ®­îc coi lµ tiªu thô khi ®· ®­îc thanh to¸n hoÆc ®­îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. Khi ®ã, kÕ to¸n míi ®­îc ghi nhËn doanh thu tiªu thô cña sè hµng xuÊt b¸n. Tr­êng hîp doanh nghiÖp göi hµng ®i b¸n nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng ®ã còng ch­a ®­îc coi lµ tiªu thô vµ kÕ to¸n còng ch­a ®­îc ghi nhËn doanh thu tiªu thô. Nh­ vËy thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu tiªu thô chÝnh lµ thêi ®iÓm ng­êi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî vÒ hµng ho¸, s¶n phÈm ®· ®­îc ng­êi b¸n chuyÓn giao. X¸c ®Þnh thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu tiªu thô lµ c¨n cø quan träng cho viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô cña doanh nghiÖp trong mçi kú kÕ to¸n. * Tóm lại: Doanh thu bán hàng là tổng giá trị được thực hiện do việc bán hàng hoá, sản phẩm cho khách hàng và được khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán. 1.3. Giá vốn của hàng hóa tiêu thụ. Lµ trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, vËt t­, hµng hãa lao vô, dÞch vô tiªu thô. §èi víi s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô tiªu thô là gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x­ëng) hay chi phÝ s¶n xuÊt. Víi vËt t­ tiªu thô, gi¸ vèn lµ gi¸ trÞ ghi sæ, cßn víi hµng hãa tiªu thô, gi¸ vèn bao gåm trÞ gi¸ mua cña hµng hãa tiªu thô céng víi chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô. 2. Phương pháp xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ 2.1. Nguyên tắc hạch toán giá vốn hàng bán Nguyên tắc quan trọng nhất trong hạch toán giá vốn hàng bán là nguyên tắc nhất quán. Để tính giá thực tế của hàng hóa xuất kho có rất nhiều phương pháp như: giá thực tế đích danh, giá nhập trước - xuất trước (FIFO), nhập sau - xuất trước (LIFO) ... Mỗi phương pháp sẽ cho ta một kết quả khác nhau và ảnh hưởng khác nhau đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, vấn đề đặt ra là doanh nghiệp phải lựa chọn cho mình một phương pháp tính giá vốn hàng bán cho phù hợp. Trường hợp có sự thay đổi phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính (Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 - Chuẩn mực chung). 2.2. Các phương pháp xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ ViÖc x¸c ®Þnh giá vốn hµng hóa tiêu thụ lµ hÕt søc quan träng, nã cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh, ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay cßn nhiÒu biÕn ®éng th× c¸c doanh nghiÖp cµng ph¶i quan t©m trong viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn thÝch hîp cho m×nh sao cho cã lîi Ých nhÊt mµ vÉn ph¶n ¸nh ®óng trÞ gi¸ vèn cña hµng hãa theo quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i trÞ gi¸ vèn hµng ho¸ bao gåm gi¸ mua hµng ho¸ vµ phÝ thu mua ph©n bæ t­¬ng øng. Công thức tính giá vốn của hàng hóa tiêu thụ: Giá mua thực tế của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ = Giá vốn của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ Chi phí thu mua phân bổ cho hàng hóa tiêu thụ trong kỳ + Giá thực tế HH xuất kho = Hệ số giá HHch tr Trong đó, giá mua của hàng hóa xuất kho để tiêu thụ ®­îc tÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hµng tån kho thÝch hîp, được tính bằng một trong các phương pháp sau: (Kế toán thường dùng giá thực tế và giá hạch toán để tính giá hàng hóa xuất ra trong kỳ và trị giá hàng hóa tồn kho cuối kỳ). 2.2.1. Phương pháp giá thực tế Phương pháp giá thực tế đích danh - Nội dung: Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng theo tõng l« hµng hãa nhËp kho, v× vËy khi xuÊt kho l« nµo sÏ tÝnh gi¸ ®Ých danh theo l« ®ã. - Ưu điểm: Độ chính xác cao, công tác tính giá hàng hóa được thực hiện kịp thời, tuân thủ theo nguyên theo nguyên tắc chi phí phù hợp với doanh thu thực tế. - Nhược điểm: Tốn nhiều công sức do phải quản lý riêng từng lô hàng hóa, những doanh nghiệp có nhiều loại hàng hóa thì không thể áp dụng được phương pháp này. - Điều kiện áp dụng: Phương pháp này được áp dụng đối với những hàng hóa có giá trị cao, chủng loại mặt hàng ít, dễ phân biệt giữa các mặt hàng. Phương pháp giá thực tế bình quân gia quyền (hay phương pháp giá đơn vị bình quân) Theo phương pháp này, giá trị của từng loại hàng hóa xuất kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng hóa đó tồn đầu kỳ và nhập kho trong kỳ. Giá mua thực tế của hàng hóa xuất kho Công thức tính giá vốn của hàng hóa tiêu thụ: = Số lượng hàng hóa xuất kho Giá đơn vị bình quân x Trong phương pháp bình quân gia quyền có 3 phương pháp cụ thể tính giá vốn hàng hóa xuất bán trong kỳ là: * Phương pháp giá thực tế đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ: - Theo phương pháp này, giá vốn hàng bán được xác định theo công thức sau: Gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt kho = Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Trong ®ã: Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ = Số lượng hàng tồn kho đầu kỳ + Số lượng hàng nhập kho trong kỳ Trị giá mua thực tế HTK ĐK + Trị giá mua thực tế hàng nhập kho trong kỳ - Ưu điểm của phương pháp này: Giảm nhẹ được việc hạch toán chi tiết hàng hóa, khối lượng tính toán giảm. - Nhược điểm: Công tác tính toán giá vốn hàng bán trong kỳ chỉ được thực hiện vào cuối kỳ kế toán nên thông tin kế toán có thể bị chậm. * Phương pháp giá thực tế đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập - Theo phương pháp này, sau mçi lÇn nhËp kho hµng hãa, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n l¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. Tõ ®ã c¨n cø vµo l­îng hµng ho¸ xuÊt kho trong kú, kÕ to¸n lÊy sè l­îng hµng ho¸ xuÊt kho vµ gi¸ đơn vị b×nh qu©n võa tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ mua cña hµng hãa xuÊt kho. Công thức tính: Số lượng hàng hóa tồn kho sau mỗi lần nhập Giá đơn vị bình quân sau = mỗi lần nhập Giá mua thực tế hàng hóa tồn kho sau mỗi lần nhập Phương pháp này cho phép kế toán tính giá hàng hóa xuất kho kịp thời nhưng sẽ làm cho công việc tăng nhiều lần và lại phải chi tiết cho từng loại hàng hóa. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c, song viÖc tÝnh to¸n l¹i rÊt phøc t¹p. Tuy nhiªn nÕu ë doanh nghiÖp sö dông m¸y vi tÝnh ®Ó lµm kÕ to¸n th× viÖc x¸c ®Þnh trÞ gi¸ mua cña hµng hãa xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. - Điều kiện áp dụng: Phương pháp này chỉ áp dụng cho doanh nghiệp có ít chủng loại hàng hóa và tần suất nhập kho, xuất kho trong kỳ không nhiều. * Phương pháp giá thực tế bình quân cuối kỳ trước( hay đầu kỳ này) Giá mua thực tế hàng hóa xuất kho kỳ này x Số lượng hàng hóa xuất kho kỳ này = Giá đơn vị bình quân hàng hóa cuối kỳ trước Theo phương pháp này, giá hàng hóa xuất kho được tính dựa trên trị giá mua hàng hóa thực tế và khối lượng hàng hóa tồn kho ở cuối kỳ kế toán trước: - Phương pháp này có ưu điểm là giảm nhẹ khối lượng công việc kế toán vì giá đơn vị bình quân hàng hóa đã có từ kỳ trước nhưng đây cũng chính là nhược điểm của phương pháp này khi giá vốn hàng hóa xuất bán lại phụ thuộc vào giá đơn vị bình quân kỳ trước. Điều này là không hay vì giá cả thị trường luôn biến động không ngừng. Khi thị trường biến động thì độ chính xác của phương pháp này sẽ không cao vì: Gi¸ c¶ kú nµy t¨ng (gi¶m) ®ét biÕn víi kú tr­íc sÏ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú mµ l¹i ¶nh h­ëng trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú, tøc lµ g©y t¸c ®éng ®Õn kú sau. Gi¸ vèn hµng ho¸ kú nµy sÏ thÊp ®i so víi gi¸ thùc tÕ nÕu gi¸ thùc tÕ t¨ng vµ ng­îc l¹i sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cao nÕu gi¸ thùc tÕ gi¶m. PhÇn biÕn ®éng do biÕn ®éng gi¸ c¶ n»m trong gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú. NÕu gi¸ kú tr­íc rÊt cao so víi kú nµy th× viÖc ¸p dông gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc tá ra kh«ng hîp lý. Phương pháp giá thực tế nhập trước - xuất trước (FIFO) - Nội dung: Phương pháp này giả thiết rằng vÒ mÆt gi¸ trÞ những hàng hóa nào nhập kho trước sẽ được xuất ra khỏi kho trước, xuất hết số nhập trước thì mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng nhập. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng hãa mua tr­íc sÏ xuÊt b¸n tr­íc. Do vËy, gi¸ trÞ cña hµng hãa tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ hµng hãa mua vµo sau cïng trong kú. C«ng thøc tÝnh: TrÞ gi¸ mua Gi¸ mua thùc tÕ ®¬n vÞ Sè l­îng hµng ho¸ xuÊt cña hµng ho¸ = hµng ho¸ nhËp kho theo x kho trong kú thuéc sè xuÊt kho trong kú tõng lÇn nhËp kho tr­íc l­îng tõng lÇn nhËp kho - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ nã gÇn ®óng víi sè l­îng nhËp - xuÊt hµng hãa trong thùc tÕ, nã ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho vµ tån kho. H¬n n÷a møc gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho sÏ ph¶n ¸nh gÇn s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng. Bëi v× gi¸ trÞ cña hµng hãa tån kho sÏ bao gåm gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®­îc mua ë nh÷ng lÇn sau cïng. - Nhược điểm của phương pháp này là khoản chi phí phát sinh hiện tại không phù hợp với doanh thu hiện tại. - Điều kiện áp dụng: Thích hợp trong điều kiện giá cả ổn định hoặc có xu hướng giảm, với những loại hàng cần tiêu thụ nhanh. Phương pháp giá thực tế nhập sau - xuất trước (LIFO) Phương pháp này lại ngược với phương pháp FIFO, hàng hóa nào nhập sau cùng sẽ được xuất trước tiên. - Nội dung: Theo ph­¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n gi¶ thiết rằng vÒ mÆt gi¸ trÞ nh÷ng hµng hãa nµo mua vµo sau sÏ ®­îc xuÊt kho tr­íc tiªn. Cô thÓ khi xuÊt hÕt hµng hãa nhËp sau míi ®Õn hµng hãa nhËp tr­íc, ng­îc l¹i víi tr­êng hîp nhËp tr­íc xuÊt tr­íc ë trªn. - Như vậy, tính giá vốn hàng hóa xuất kho theo phương pháp này đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu hiện tại và chi phí hiện tại. V× theo ph­¬ng ph¸p nµy, doanh thu cña hµng hãa ®­îc t¹o ra bëi gi¸ trÞ hµng hãa míi ®­îc ®­a vµo ngay gÇn ®ã. C«ng thøc tÝnh: Số lượng hàng hóa xuất kho trong kỳ thuộc số lượng từng lần nhập kho Giá mua thực tế đơn vị hàng hóa nhập kho theo từng lần nhập kho sau Trị giá mua của hàng hóa xuất kho trong kỳ x = - Song phương pháp này lại có nhược điểm là: Lợi nhuận thuần của doanh nghiệp sẽ giảm trong điều kiện lạm phát và lượng tồn kho có thể bị đánh giá giảm trên bảng cân đối kế toán. Do vậy, phương pháp này thích hợp trong điều kiện giá cả tăng lên, làm giảm khoản thuế thu nhập phải nộp. Ngoài ra đối với những doanh nghiệp áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ (KKĐK). Thì doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp sau: Phương pháp giá vốn hàng hoá tiêu thụ xác định theo trị giá hàng hóa tồn kho cuối kỳ được tính trên cơ sở đơn giá nhập lần cuối cùng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n tiÕn hµnh kiÓm kª l­îng hµng ho¸ tån kho, sau ®ã tÝnh trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho lÇn cuèi cïng trong kú ®ã. TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt kho = TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ nhËp trong kú - TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån cuèi kú TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tån cuèi kú = Sè l­îng hµng ho¸ tån kho cuèi kú x Gi¸ ®¬n vÞ thùc tÕ cña lÇn nhËp cuèi cïng Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông cho doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KK§K. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ nhanh chãng nh­ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. 2.2.2. Phương pháp giá hạch toán Theo phương pháp này, doanh nghiệp sẽ sử dụng một đơn giá hạch toán cho việc hạch toán các nghiệp vụ xuất hàng. Giá hạch toán có thể là giá kế hoạch hoặc giá bình quân tháng trước hoặc một loại giá ổn định trong kỳ. Cuối kỳ, kÕ to¸n kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: = x Gi¸ h¹ch to¸n hµng ho¸ xuÊt kho trong kỳ TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho HÖ sè gi¸ hàng hóa Giá thực tế HH Trong đó: Giá mua hạch toán HH tồn kho đầu kỳ và nhập kho trong kỳ Hệ số giá hàng hóa Giá mua thực tế HH tồn kho đầu kỳ và nhập kho trong kỳ = (HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hµng ho¸ chñ yÕu tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý). ViÖc sö dông ph­¬ng ph¸p nµy gióp ®¬n gi¶n cho c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp cã nghiÖp vô thay ®æi liªn tôc mµ kÕ to¸n vÉn thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô gi¸m s¸t ®ång tiÒn mét c¸ch th­êng xuyªn. Như vậy, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn hµnh chÊp nhËn cho c¸c doanh nghiÖp sö dông mét trong nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho. Mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ®­a ra hoµn toµn phï hîp chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ sè 02 vÒ hµng tån kho nh­ ph­¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh, ph­¬ng ph¸p LIFO, ph­¬ng ph¸p FIFO. Nh­ng do ®Æc thï cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, chÕ ®é kÕ to¸n cßn ®­a ra mét sè ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho kh¸c. Do vËy, chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ë ®©y phÇn nµo ®· ®¸p øng yªu cÇu lµ võa phï hîp víi chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ võa thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn thực tế ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó x¸c ®Þnh ®óng gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt b¸n, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸ch sö dông gi¸ trong kÕ to¸n hµng tån kho vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó lùa chän cho m×nh mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n thÝch hîp sao cho cã lîi mµ vÉn tu©n theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vµ ph¶i sö dông mét ph­¬ng ph¸p thèng nhÊt trong suèt kú kinh doanh. hàng hóa tồn ®Çu kú * Chi phí thu mua hàng hóa lµ mét bé phËn quan träng trong c¬ cÊu gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp kho. Nã ®­îc tËp hîp, ph©n bæ, kÕt chuyÓn cuèi kú tuú theo tÝnh chÊt ph¸t sinh cã liªn quan trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho sè hµng mua thuéc kú b¸o c¸o, cuèi kú ph©n bæ cho hµng b¸n kú b¸o c¸o 100% møc chi phÝ thùc tÕ hoÆc ph©n bæ cho gi¸ vèn hµng b¸n theo tû lÖ hµng b¸n ra vµ hµng tån kho cuèi kú. C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Chi phí thu mua phát sinh trong kỳ Chi phí thu mua của hàng hóa tồn đầu kỳ Tổng tiêu thức phân bổ của HH đã xác định tiêu thụ trong kú Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kỳ = + x Tổng tiêu thức phân bổ của hàng hóa tiêu thụ trong kỳ và hàng tồn cuối kỳ 3. Thủ tục, chứng từ, tài khoản hạch toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ Khi hàng hóa được xác định là tiêu thụ thì kế toán ghi nhận doanh thu trên TK 511, 512 đồng thời phản ánh bút toán ghi nhận giá vốn hàng bán của số hàng đã tiêu thụ. 3.1. Chứng từ sử dụng + Hóa đơn GTGT: dùng trong các doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT. + Hoá đơn bán hàng thông thường: dùng trong các doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc trong trường hợp bán các mặt hàng không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. + PhiÕu xuÊt kho + B¸o c¸o b¸n hµng, B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô. + GiÊy nép tiÒn cña nh©n viªn b¸n hµng + B¶ng kª nhËn hµng vµ thanh to¸n hµng ngµy. + Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi + Chứng từ thanh toán: Phiếu thu, B¶ng kª nép sÐc, Giấy báo Có của Ngân hàng … Tài khoản kế toán sử dụng KÕ to¸n b¸n hµng sö dông c¸c tµi kho¶n sau: + TK 511 - “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”: dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong một kỳ kết toán. Tài khoản này chỉ phản ánh doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hoá đã bán được xác định là tiêu thụ trong kỳ, không phân biệt doanh thu đã thu tiền hay sẽ thu tiền. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 511. TK 511 – Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu hoÆc thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép cña hµng b¸n trong kú kÕ to¸n. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú. Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú. KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô cña DN thùc hiÖn trong kú h¹ch to¸n. Tµi kho¶n 511 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tài khoản 511 có 5 tài khoản cấp 2: Tµi kho¶n 5111 "Doanh thu b¸n hµng ho¸". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th­¬ng m¹i. Tµi kho¶n 5112 "Doanh thu b¸n thµnh phÈm". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt, nh­ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, xây l¾p, v.v... Tµi kho¶n 5113 "Doanh thu cung cÊp dÞch vô". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, nh­ du lÞch, vËn t¶i, b­u ®iÖn, dÞch vô v¨n ho¸, dÞch vô khoa häc kü thuËt, dÞch vô may ®o, dÞch vô söa ch÷a ®ång hå, v.v... Tµi kho¶n 5114 "Doanh thu trî cÊp, trî gi¸". Tµi kho¶n nµy ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n mµ nhµ n­íc trî cÊp, trî gi¸ cho doanh nghiÖp, trong tr­êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ n­íc. Tµi kho¶n 5117 "Doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n đầu tư". Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm: Doanh thu cho thuª ho¹t ®éng bÊt ®éng s¶n vµ doanh thu b¸n bÊt ®éng s¶n. + TK 512 - “Doanh thu bán hàng nội bộ”: dùng để phản ánh doanh thu của số sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ tiêu thụ nội bộ doanh nghiệp. Tài khoản này chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong cùng một công ty, một tập đoàn. Không phản ánh vào tài khoản này các khoản doanh thu bán hàng cho các doanh nghiệp bên ngoài. KÕt cÊu tµi kho¶n 512 t­¬ng tù nh­ kÕt cÊu tµi kho¶n 511. TK 512 - Doanh thu b¸n hµng néi bé Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ GTGT tÝnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp cña hµng b¸n néi bé. ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n kÕt chuyÓn cuèi kú. Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn cuèi kú. KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vµo TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Doanh thu b¸n hµng néi bé cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú h¹ch to¸n. Tµi kho¶n 512 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tài khoản 512 có 3 tài khoản cấp 2: TK 5121 "Doanh thu b¸n hµng ho¸" TK 5122 "Doanh thu b¸n thµnh phÈm" TK 5123 "Doanh thu cung cÊp dÞch vô" + Tài khoản 632 - " Giá vốn hàng bán": Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá vốn của hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ. Tài khoản 632 không có số dư và có thể được mở chi tiết theo từng mặt hàng, từng dịch vụ, từng thương vụ ... tuỳ theo yêu cầu cung cấp thông tin và trình độ cán bộ kế toán cũng như phương tiện tính toán của từng doanh nghiệp. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 632. TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n TrÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú. Ph¶n ¸nh CPNVL, CPNC vượt trên mức bình thường, CPSX chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ kh«ng ®­îc tÝnh vµo trÞ gi¸ hµng tån kho mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n cña kú kÕ to¸n. Ph¶n ¸nh kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho sau khi trõ ®i phÇn båi th­êng do tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n g©y ra. Ph¶n ¸nh CP tù x©y dùng, tù chÕ TSC§ v­ît møc b×nh th­êng kh«ng ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng, tù chÕ hoµn thµnh. Ph¶n ¸nh kho¶n chªnh lÖch gi÷a sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp n¨m nay lín h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tr­íc. Ph¶n ¸nh kho¶n hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cuèi n¨m tµi chÝnh (31/12) (chªnh lÖch gi÷a sè ph¶i trÝch lËp dù phßng n¨m nay nhá h¬n kho¶n ®· lËp dù phßng n¨m tr­íc). Trị giá hàng bán bị trả lại nhập kho. Cuèi kú kÕ to¸n, kÕt chuyÓn gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Tµi kho¶n 632 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Ngoài các tài khoản trên, trong quá trình hạch toán nghiệp vụ bán hàng trong nước, kế toán còn sử dụng một số các tài khoản khác có liên quan như: 111, 112, 156, 333, 338(3387)... III. CÁC PHƯƠNG THỨC TIÊU THỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA Doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKTX và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ Tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kh«ng trùc tiÕp t¹o s¶n phÈm, hµng ho¸ mµ ®ãng vai trß trung gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong quan hÖ mua b¸n, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i biÕt ¸p dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô hàng hóa. Hạch toán các nghiệp vụ bán buôn hàng hóa B¸n bu«n hµng ho¸ lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ... ®Ó thùc hiÖn b¸n ra hoÆc ®Ó gia c«ng chÕ biÕn b¸n ra. §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng, ch­a ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng. Do vËy, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng hãa ch­a ®­îc thùc hiÖn. Hµng th­êng ®ùîc b¸n theo l« hoÆc víi sè l­îng lín. Gi¸ b¸n biÕn ®éng tuú thuéc vµo khèi l­îng hµng b¸n vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n. - ¦u ®iÓm cña ph­¬ng thøc nµy thêi gian thu håi vèn nhanh, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy nhanh vßng quay cña vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Tuy nhiªn ph­¬ng thøc nµy cã nh­îc ®iÓm lµ chi phÝ lín, t¨ng nguy c¬ ø ®äng, d­ thõa hµng ho¸. Trong b¸n bu«n hàng hóa th­êng cã hai ph­¬ng thøc: Ph­¬ng thøc bán buôn hàng hóa qua kho: B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho lµ ph­¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ mµ trong ®ã hµng ho¸ ph¶i ®­îc xuÊt tõ kho cña doanh nghiÖp. B¸n bu«n hµng hãa qua kho cã thÓ thùc hiÖn theo các h×nh thøc: Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thức bán hàng trực tiếp tại kho Theo h×nh thøc nµy, bªn mua cö ®¹i diÖn ®Õn kho cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ®Ó nhËn hµng. Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸ giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn bªn mua. Sau khi ®¹i diÖn bªn mua nhËn ®ñ hµng, thanh to¸n tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî, hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: (2) (3b) (3a) (1) TK 111, 112, 131 TK 511 TK 911 TK 632 TK 1561 (2a) TK 33311 (2b) Sơ đồ 1.1: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức bán hàng trực tiếp tại kho Trị giá vốn hàng hóa xuất bán Tổng giá thanh toán của hàng hóa tiêu thụ (2a) Giá bán chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT phải nộp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thức chuyển hàng theo hợp đồng (gửi bán) Theo h×nh thøc nµy c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng,doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi chuyÓn hµng ®Õn kho cña ng­êi mua hoÆc mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã do bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, chØ khi nµo ®­îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng chuyÓn giao míi ®­îc xem lµ tiªu thô, ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®­îc giao. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu hay do bªn mua chÞu lµ do sù tho¶ thuËn tõ tr­íc gi÷a hai bªn. NÕu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu th× chi phÝ vËn chuyÓn sÏ ®­îc ghi vµo chi phÝ b¸n hµng. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 111, 112, 131 TK 511 TK 911 TK 632 TK 157 TK 1561 (3a) (3) (5a) (5b) (2) (1) TK 33311 (3b) (4 ) Sơ đồ 1.2: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức chuyển hàng theo hợp đồng Xuất hàng hóa gửi bán (giá mua) Trị giá vốn của số hàng hóa được chấp nhận thanh toán Giá bán của hàng hóa được chấp nhận (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT phải nộp Số hàng gửi đi bị từ chối (5a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (5b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán hàng theo hình thức giao đại lý Theo h×nh thøc nµy c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi chuyÓn hµng ®Õn kho cña ng­êi mua hoÆc mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã do bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, chØ khi nµo ®­îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng chuyÓn giao míi ®­îc xem lµ tiªu thô, ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®­îc giao. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu hay do bªn mua chÞu lµ do sù tho¶ thuËn tõ tr­íc gi÷a hai bªn. NÕu doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chÞu th× chi phÝ vËn chuyÓn sÏ ®­îc ghi vµo chi phÝ b¸n hµng. Bên giao hàng hoá khi xuất hàng hoá chuyển giao cho cơ sở nhận làm đại lý có thể lựa chọn một trong hai cách sử dụng chứng từ như sau: - Sử dụng hoá đơn GTGT để làm căn cứ thanh toán và kê khai thuế GTGT Theo đó, ở bên giao đại lý hạch toán giống như trường hợp tiêu thụ trực tiếp. - Sử dụng phiếu xuất hàng gửi bán đại lý kèm lệnh điều động nội bộ. Khi đó trình tự kế toán ở bên giao đại lý như sau: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 111,112,131 (đại lý) TK 641 TK 511 TK 911 TK 632 TK 157 TK 1561 (4) 94) (4a) 94) (3a) (3) (5a) (5b) (2) (1) TK 33311 (3b) (6) TK 133 (4b) 94) Sơ đồ 1.3: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức giao đại lý Hàng hóa xuất giao đại lý (giá mua) Trị giá vốn hàng đại lý đã bán được Tổng giá thanh toán của hàng đã bán (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp Hoa hồng và thuế GTGT trả cho cơ sở nhận bán hàng đại lý (4a) Hoa hồng đại lý (4b) Thuế GTGT đầu vào (5a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (5b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ (6) Số hàng gửi đại lý bị trả lại Ph­¬ng thøc b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng Lµ tr­êng hîp hµng ho¸ b¸n cho bªn mua ®­îc giao th¼ng tõ kho cña bªn cung cÊp hoÆc giao th¼ng tõ bÕn c¶ng nhµ ga chø kh«ng qua kho cña c«ng ty. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tiÕt kiÖm nhÊt v× nã gi¶m ®­îc chi phÝ l­u th«ng, t¨ng nhanh sù vËn ®éng cña hµng ho¸. Nh­ng ph­¬ng thøc nµy chØ ¸p dông trong tr­êng hîp cung øng hµng ho¸ cã kÕ ho¹ch, khèi l­îng hµng ho¸ lín, hµng b¸n ra kh«ng cÇn chän läc, bao gãi. Ph­¬ng thøc nµy cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc sau: Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán hay gọi là Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (hay còn gọi là hình thức giao tay ba) hoặc gửi bán Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp tiÕn hµnh bu«n b¸n víi bªn cung cÊp vÒ mua hµng ®ång thêi tiÕn hµnh thanh to¸n víi bªn mua vÒ b¸n hµng. C¶ 3 bªn cïng chøng kiÕn viÖc giao nhËn hµng ho¸. Khi bªn mua ký nhËn ®ñ hµng vµ ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî th× hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau. TK 157 (1b) (1a) TK1331 TK911 TK 511 (2) (4a) (4b) TK3331 (3) TK 111,112,131 (3a) (3b) TK 111,112,331.. TK 632 Sơ đồ 1.4: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán (1a) Hàng mua giao bán trực tiếp (hàng giao tay ba) (giá mua) (1b) Hàng mua gửi bán thẳng (giá mua) Trị giá vốn của hàng gửi bán thẳng đã bán Tổng giá thanh toán của hàng gửi bán đã bán (3a) Giá bán chưa có thuế GTGT (3b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (4a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (4b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán Thực chất của hình thức này doanh nghiệp thương mại đứng ra làm trung gian môi giới giữa bên bán và bên mua để hưởng hoa hồng (do bên bán hoặc bên mua trả). Còn bên mua sẽ chịu trách nhiệm nhận hàng và thanh toán cho bên bán. Khi được bên bán hoặc bên mua chấp nhận thanh toán tiền hoa hồng, doanh nghiệp thương mại phải lập Hoá dơn GTGT (hay Hoá đơn bán hàng) phản ánh số hoa hồng môi giới được hưởng. Căn cứ vào hoá đơn, kế toán ghi nhận như sau: + Phản ánh tiền hoa hồng nhận được: Nợ TK111, 112, 131...: Tổng số tiền hoa hồng được thanh toán Có TK511(5113): Hoa hồng môi giới được hưởng (không gồm thuế GTGT) Có TK333(33311): Thuế GTGT của hoa hồng môi giới phải nộp + Nếu có phát sinh các chi phí liên quan đến môi giới sẽ được hạch toán vào chi phí bán hàng, kế toán ghi: Nợ TK641: Chi phí môi giới phát sinh Nợ TK133(1331): Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có) Có TK111, 112, 331, 334, 338...: Tổng số tiền đã thanh toán Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau. TK 911 TK511(5113) TK 3331 TK111,112 TK641 TK133 (3) (1) (2) Sơ đồ 1.5: Hạch toán tiêu thụ hàng hóa theo hình thức bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán Tiền hoa hồng nhận được Chi phí phát sinh khi thực hiện môi giới mua bán hàng Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Hạch toán các nghiệp vụ bán lẻ hàng hóa B¸n lÎ hµng hãa lµ ph­¬ng thøc b¸n cho ng­êi tiªu dïng, c¸c tæ chøc kinh tÕ hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ tËp thÓ mua hµng vÒ mang tÝnh chÊt tiªu dïng néi bé. B¸n hµng theo ph­¬ng thøc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ hµng ho¸ ®· ra khái lÜnh vùc l­u th«ng vµ ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng hãa ®· ®­îc thùc hiÖn. B¸n lÎ th­êng b¸n ®¬n chiÕc hoÆc b¸n víi sè l­îng nhá, gi¸ b¸n th­êng æn ®Þnh. . ¦u ®iÓm: Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, do vËy cã thÓ n¾m b¾t nhanh nh¹y ®èi víi sù thay ®æi cña nhu cÇu, sù thay ®æi cña thÞ hiÕu tiªu dïng, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, ph­¬ng ¸n thÝch hîp. . Nh­îc ®iÓm: Khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra chËm, thu håi vèn chËm. Ph­¬ng thøc b¸n lÎ th­êng ®­îc thùc hiªn d­íi c¸c h×nh thøc sau: 1.2.1. Bán lẻ trực tiếp taị các quầy hàng,cửa hàng, siêu thị - Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung: Bán lẻ thu tiền tập trung là hình thức bán hàng mà trong đó tách rời nghiệp vụ thu tiền của người mua và nghiệp vụ giao hàng cho người mua. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn hoặc tích kê cho khách để khách đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca (hoặc hết ngày) bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn và tích kê giao hàng cho khách hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ngày, trong ca và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ. - Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của khách và giao hàng cho khách. Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ. Đồng thời, kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng. - Hình thức bán lẻ tự phục vụ (tự chọn): Theo hình thức này, khách hàng tự chọn lấy hàng hoá, mang đến bàn tính tiền để tính tiền và thanh toán tiền hàng. Nhân viên thu tiền kiểm hàng, tính tiền, lập hoá đơn bán hàng và thu tiền của khách hàng. Nhân viên bán hàng có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng và bảo quản hàng hoá ở quầy (kệ) do mình phụ trách. Hình thức này được áp dụng phổ biến ở các siêu thị. + Khi hàng hóa xuất hàng hóa giao cho các quầy hàng, cửa hàng, siêu thị, kế toán ghi như sau: Nợ TK 156 (quầy hàng, cửa hàng, siêu thị nhận bán) Có TK 1561 (Kho hàng hóa) Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK1561- Cöa hµng.. TK 632 TK 511 TK 111, 112... 911 (2a) (3b) (3a) (1) (2) TK 3331 (2b) Sơ đồ 1.6: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán lẻ trực tiếp tại các quầy hàng, cửa hàng, siêu thị Trị giá vốn hàng hóa đã xuất bán Doanh thu và thuế GTGT đầu ra phải nộp của quầy hàng, cửa hàng, siêu thị. (2a) Giá bán chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển số doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ + Trong thực tế, khi bán lẻ hàng hoá thường phát sinh các trường hợp nhân viên bán hàng nộp thiếu hoặc thừa tiền hàng so với lượng hàng đã bán: * Trường hợp nhân viên bán hàng nộp thiếu tiền: Nhân viên bán hàng phải bồi thường. Riêng đối với những hàng hoá có tỷ lệ hao hụt định mức trong khâu bán, khi nộp thiếu tiền hàng, số tiền thiếu có thể đưa vào tài sản thiếu chờ xử lý (TK1381) mà chưa bắt bồi thường ngay, kế toán phản ánh như sau: Nợ TK111, 112, 113: Tổng số tiền nhân viên bán hàng đã nộp Nợ TK138(1388): Số tiền thiếu nhân viên bán hàng phải bồi thường Nợ TK138(1381): Số tiền thiếu chưa rõ nguyên nhân, chờ xử lý Có TK511(5111): Doanh thu bán hàng (không gồm thuế GTGT) Có TK333(33311): Thuế GTGT phải nộp * Trường hợp nhân viên bán hàng nộp thừa tiền: Có thể phát sinh do người mua trả thừa, do bán hàng có định mức thừa, hay do làm tròn số khi thu tiền hàng .... Khi phát sinh nộp thừa tiền, kế toán phản ánh như sau: Nợ TK111, 112, 113: Tổng số tiền nhân viên bán hàng đã nộp Có TK511(5111): Doanh thu bán hàng theo giá bán không có thuế GTGT Có TK333(33311): Thuế GTGT phải nộp Có TK711: Số tiền thừa quyết định ghi tăng thu nhập Có TK338(3381): Số tiền thừa chờ xử lý 1.2.2. Bán hàng nhận đại lý, ký gửi §èi víi hµng ho¸ nhËn ®¹i lý th× ®©y kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, nh­ng doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n, gi÷ g×n. Khi nhËn hµng ho¸ ®¹i lý, ký göi, kÕ to¸n ghi ®¬n tµi kho¶n 003 vµ ph¶i më sæ (thÎ) chi tiÕt ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh cô thÓ theo tõng mÆt hµng. Kế toán ghi theo tổng giá thanh toán: Nợ TK 003: trị giá hàng nhận bán đại lý, ký gửi Khi xuÊt b¸n hµng ho¸ hoÆc tr¶ l¹i kh«ng b¸n ®­îc cho bªn giao ®¹i lý, ký göi, kÕ to¸n ghi: Cã TK 003. §¬n vÞ nhËn ®­îc mét kho¶n hoa hång theo tØ lÖ khi b¸n ®­îc hµng. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK111,112… TK 3331 (1a) (1) (2b) (1b) TK331(Đơn vị giao đại lý) (2) TK133 TK 911 TK511(5113) (3) (2a) (5) (4) Sơ đồ 1.7: Hạch toán tiêu thụ theo hình thức bán hàng nhận đại lý, ký gửi (1) Tổng giá thanh toán của hàng nhận đại lý đã bán (1a) Thuế GTGT phải nộp (1b) Số tiền đại lý, ký gửi phải trả cho bên giao đại lý (giá bán chưa có thuế) Tiền hoa hồng và thuế của tiền hoa hồng được nhận (2a) Tiền hoa hồng chưa có thuế GTGT (2b) Thuế GTGT của tiền hoa hồng được nhận Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ của hàng nhận đại lý phải trả cho bên giao đại lý Thanh toán tiền đại lý, ký gửi cho bên giao đại lý (5) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ Ngoài ra, các chi phí phát sinh liên quan đến bán hàng nhận đại lý, ký gửi: Nợ TK 641 : Chi phí phát sinh liên quan đến bán hàng Nợ TK 133 : Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ Có TK 334, 338, 214, 111, 112...: tổng chi phí phát sinh Đồng thời, cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng Nợ TK 911 (Hoạt động SXKD) Có TK 641 : Kết chuyển chi phí bán hàng 1.2.3. Bán hàng theo phương thức trả chậm, trả góp. Đây là phương thức bán hàng thu tiền nhiều lần. Một phần người mua sẽ thanh toán ngay tại thời điểm mua, phần còn lại người mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định. Thông thường số tiền trả dần ở các kỳ tiếp theo bằng nhau gồm một phần nợ gốc và một phần lãi trả chậm. Khi xuất hàng hóa bán trả góp mặc dù quyền sở hữu hàng hóa chưa được chuyển giao nhưng xét về bản chất hàng hóa này được coi là tiêu thụ và doanh thu ghi nhận là giá bán thu tiền một lần, phần trả góp được kết chuyển dần vào doanh thu hoạt động tài chính. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK 632 TK 511 (1) (3a) TK 911 (4) TK 131 (2) TK 3387 TK3331 (3b) 515 (5) (2a) (2b) (2c) (2d) (2e) TK 111,112 TK 1561 Sơ đồ 1.8: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức trả chậm, trả góp (1) Tri giá vốn của hàng hóa tiêu thụ (2) Giá bán trả chậm, trả góp (2a) Số tiền khách hàng trả lần đầu (2b) Số tiền khách hàng còn nợ, trả dần (2c) Giá bán trả một lần chưa có thuế GTGT (2d) Thuế GTGT tính trên giá bán trả một lần (2e) Lãi trả chậm, trả góp (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ (4) Số tiền định kỳ người mua thanh toán (5) Kết chuyển lãi trả chậm, trả góp từng kỳ 1.2.4. Bán hàng theo phương thức hàng đổi hàng Đây là hình thức tiêu thụ hàng hóa mà trong đó người bán đem sản phẩm, vật tư, hàng hoá của mình đổi lấy vật tư, sản phẩm, hàng hoá của người mua. Giá trao đổi là giá thoả thuận hoặc giá bán của vật tư, hàng hóa đó trên thị trường. Song cần chú ý ở đây rằng, khi hàng hóa được trao đổi để lấy hàng hoá khác tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là giao dịch tạo ra doanh thu. Chỉ khi hàng hóa được trao đổi để lấy hàng hoá không tương tự thì việc trao đổi đó mới được coi là giao dịch tạo ra doanh thu. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: (2) (3) TK 632 TK 911 TK 511 TK 131 TK151 152,153… TK 1331 TK 33311 (4b) TK 1561 (1) (4a) (2a) (2b) (3a) (3b) Sơ đồ 1.9: Hạch toán tiêu thụ theo phương thức hàng đổi hàng (1) Trị giá vốn hàng đem đi trao đổi (2) Giá trao đổi (giá bán tương đương) của hàng đem đi trao đổi (2a) Doanh thu tiêu thụ chưa thuế (2b) Thuế GTGT đầu ra phải nộp (3) Trị giá vật tư hàng hóa nhận về (3a) Giá trị hàng nhận về (3b) Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ (4a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (4b) Kết chuyển doanh thu thuần về tiêu thụ cuối kỳ 1.2.5. Hàng hóa tiêu thụ nội bộ Tiêu thụ là nội bộ là phương thức tiêu thụ giữa đơn vị chính với đơn vị trực thuộc hay giữa các đơn vị trực thuộc với nhau. Ngoài ra trường hợp doanh nghiệp xuất vật tư, sản phẩm, hàng hoá để sử dụng nội bộ, khuyến mại, quảng cáo, trả lương, thưởng hay phục vụ sản xuất kinh doanh cũng được coi là tiêu thụ nội bộ. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ như sau: TK911 TK641,642,211.. TK632 TK512 TK3331 TK111, 112,136(1368) TK 334, 431 TK 641 (2c) (2b) (2a) (3a) (3b) (2d) (1) VAT phải nộp 1561 Sơ đồ 1.10: Hạch toán tiêu thụ nội bộ trong doanh nghiệp Riêng đối với nghiệp vụ (2b) ở trên sơ đồ, đồng thời với bút toán đó, kế toán phản ánh thuế GTGT được khấu trừ: Nợ TK 133 : Thuế GTGT được khấu trừ Có TK 33311: Thuế GTGT của hàng hóa sử dụng khuyến mại,quảng cáo (1) Trị giá vốn hàng hóa xuất kho tiêu thụ nội bộ (2a) Hàng hóa sử dụng nội bộ (giá vốn) (2b) Hàng hóa sử dụng khuyến mại, quảng cáo không thu tiền (giá bán chưa có thuế của hàng hóa cùng loại ) (2c) Hàng hóa dùng trả lương, trả thưởng (tổng giá thanh toán) (giá bán chưa có thuế và thuế GTGT phải nộp) (2d) Hàng hóa bán nội bộ (giá bán chưa có thuế và thuế GTGT phải nộp) (3a) Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ (3b) Kết chuyển doanh thu thuần về bán hàng nội bộ cuối kỳ Doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn t­¬ng tù doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KKTX. ChØ kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p KKTX trong viÖc xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ, còn doanh thu tiêu thụ, thuế GTGT hạch toán tương tự như phương pháp KKTX. Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ sau: TK151, 156, 157 TK111, 112, 331 (1) (2) TK611(6112) (5) TK111,112,331, 311.. TK133 TK133 TK632 TK911 (4) (7) (6) (3) Sơ đồ 1.11: Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ trong doanh nghiệp Đầu kỳ kinh doanh, kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng tồn kho, tồn quầy, hàng gửi đi bán giao đại lý, hàng mua đang đi đường chưa tiêu thụ Giá thực tế của hàng hóa mua vào trong kỳ Giá vốn của hàng hóa bị trả lại trong kỳ Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng mua trả lại người bán Cuối kỳ kinh doanh, kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng tồn kho, tồn quầy, hàng gửi đi bán giao đại lý, hàng mua đang đi đường chưa tiêu thụ Cuối kỳ kinh doanh, xác định và kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ Cuối kỳ, kết chuyển trị giá vốn hàng hóa tiêu thụ trong kỳ Doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc không thuộc diện chịu thuế GTGT §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy, quy tr×nh vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n còng t­¬ng tù nh­ c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ chØ kh¸c trong chØ tiªu doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT phải nộp. - Doanh thu cña hµng tiªu thô Nî TK 111, 112, 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n của hàng tiêu thụ Cã TK 511 : Doanh thu b¸n hµng - ThuÕ GTGT tính theo phương pháp trực tiếp về hàng tiêu thụ ph¶i nép trong kú. Nî TK 511 : Ghi giảm doanh thu tiêu thụ Cã TK 3331(33311): ThuÕ GTGT tính theo phương pháp trực tiếp phải nộp IV. HẠCH TOÁN CÁC KHOẢN GIẢM TRỪ DOANH THU 1. Hạch toán chiết khấu thương mại * Chiết khấu thương mại là khoản mà người bán thưởng cho người mua do trong một khoảng thời gian nhất định đã tiến hành mua một khối lượng lớn hàng hoá (hồi khấu) và khoản giảm trừ trên giá bán niêm yết vì mua khối lượng hàng hoá trong một đợt (bớt giá). Chiết khấu thương mại được ghi trong các hợp đồng mua bán hoặc cam kết về mua, bán hàng. * Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng tài khoản 521- “Chiết khấu thương mại” KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 521: . Bªn Nî: Tập hợp các khoản chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ®· chÊp nhËn cho người mua trong kỳ . . Bªn Cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè chiÕt khÊu th­¬ng m¹i sang tµi kho¶n có liên quan để xác định doanh thu thuần. Tµi kho¶n 521 kh«ng cã sè d­ cuèi kú * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ: ”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. 2. Hạch toán hàng bán bị trả lại * Hàng bán bị trả lại là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ nhưng bị người mua trả lại và từ chối thanh toán do các nguyên nhân như: vi phạm cam kêt; vi phạm hợp đồng kinh tế; hàng bị mất hoặc kém phẩm chất; không đúng chủng loại, quy cách. Khi doanh nghiệp ghi nhận trị giá hàng bán bị trả lại cần đồng thời ghi giảm tương ứng trị giá vốn của hàng bị trả lại (tính theo giá vốn khi bán), doanh thu của hàng bị trả lại và thuế GTGT đầu ra phải nộp của hàng đã bán bị trả lại đó. * Tài khoản sử dụng: TK 531- “Hàng bán bị trả lại”. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 531: . Bên Nợ: Tập hợp doanh thu của hàng bán bị trả lại đã chấp nhận cho người mua trong kỳ (đã trả tiền cho người mua hoặc tính trừ vào nợ phải thu). . Bên Có: Kết chuyển số doanh thu của hàng bị trả lại sang tài khoản liên quan để xác định doanh thu thuần. TK 531 kh«ng cã sè d­ cuèi kú * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ :”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. Hạch toán gi¶m gi¸ hµng b¸n + Nội dung: Giảm giá hàng bán là số tiền giảm trừ cho khách hàng ngoài hoá đơn hay hợp đồng do các nguyên nhân đặc biệt như hàng kém phẩm chất, không đúng quy cách, giao hàng không đúng thời hạn, địa điểm trong hợp đồng, hàng cũ … tức là các lỗi do chủ quan của người bán. * Tài khoản sử dụng: Kế toán sử dụng tài khoản 532 - “ Giảm giá hàng bán”. KÕt cÊu vµ nội dung ghi chép của tài khoản 532 như sau: . Bên Nợ: Khoản giảm giá đã chấp nhận với người mua. . Bên Có: Kết chuyển khoản giảm giá sang tài khoản có liên quan để xác định doanh thu thuần. Tài khoản 532 cuối kỳ không có số dư. * Phương pháp hạch toán: Trình tự hạch toán được khái quát qua sơ đồ: ”Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu”. 4. Hạch toán thuế TTĐB, thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp, thuế xuất khẩu + Nội dung: khi bán hàng hoá chịu thuế TTĐB hoặc thuế xuất khẩu, thuế GTGT tính theo phương pháp trực tiếp kế toán ghi nhận giá bán bao gồm cả 3 loại thuế này, sau đó cuối tháng, xác định tổng số thuế phải nộp và kết chuyển làm giảm doanh thu. + Tài khoản sử dụng: TK 3331 “Thuế GTGT phải nộp TK 3332 “Thuế TTĐB” TK 3333 “Thuế xuất khẩu” Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu Phương pháp hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu được khái quát qua sơ đồ sau: (2) VAT( theo PPKT) (3) VAT(theo PPTT) TK 111, 112, 131.. TK 521,532,531 TK 511,512 TK3332,3333,3331 TK 33311 (1) Sơ đồ 1.12: Hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu (1) Số chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại trong kỳ (theo phương pháp khấu trừ thuế GTGT) (2) Kết chuyển chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, thu hàng bán bị trả lại cuối kỳ (3) Số thuế TTĐB, thuế xuất khẩu, thuế GTGT phải nộp (theo phương pháp trực tiếp) kết chuyển cuối kỳ V. HẠCH TOÁN CHI PHÍ BÁN HÀNG, CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ 1. Hạch toán chi phí bán hàng 1.1. Khái niệm: Chi phí bán hàng là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác phát sinh trong quá trình bảo quản, tiêu thụ và phục vụ trực tiếp cho quá trình tiêu thụ hàng hoá. Chi phí bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại bao gồm: + Tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp có tính chất lương và các khoản trích kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo lương của nhân viên bán hàng. + Chi phí vật liệu, bao bì dùng cho đóng gói hàng hoá; vật liệu, nhiên liệu dùng để bảo quản, vận chuyển hàng hoá trong quá trình tiêu thụ; vật liệu dùng để sửa chữa, bảo quản tài sản cố định phục vụ hoạt động bán hàng. + Chi phí dụng cụ, đồ dùng phục vụ cho quá trình tiêu thụ hàng hoá như các dụng cụ đo lường, phương tiện tính toán, phương tiện làm việc... + Chi phí khấu hao tài sản cố định ở bộ phận bảo quản và bán hàng như nhà kho, cửa hàng, bến bãi, các phương tiện bốc dỡ, vận chuyển, phương tiện đo lường, tính toán, kiểm nghiệm chất lượng ... + Chi phí bảo hành hàng hoá + Chi phí dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài phục vụ cho quá trình bán hàng như chi phí thuê ngoài sửa chữa tài sản cố định ở bộ phận bán hàng, chi phí vận chuyển, bốc dỡ hàng tiêu thụ, tiền thuê kho, bến bãi, hoa hồng đại lý tiêu thụ, hoa hồng uỷ thác xuất khẩu, chi phí điện, nước, điện thoại, dịch vụ thông tin, quảng cáo... + Chí phí bằng tiền khác phát sinh trong khâu bán hàng ngoài các khoản đã kể ở trên như chi phí hội nghị khách hàng, chi phí giới thiệu hàng hoá, chi phí chào hàng ... 1.2. Tài khoản kế toán sử dụng Để hạch toán chi phí bán hàng, kế toán sử dụng tài khoản 641 "Chi phí bán hàng". Tài khoản này dùng để tập hợp và kết chuyển các khoản chi phí thực tế phát sinh trong kỳ liên quan đến quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ của doanh nghiệp (kể cả chi phí bảo quản hàng hoá tại kho hàng, quầy hàng). Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 641 như sau: * Bên Nợ: Tập hợp chi phí bán hàng thực tế phát sinh trong kỳ * Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng trong kỳ - Kết chuyển chi phí bán hàng vào Tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh” để tính kết quả kinh doanh trong kỳ. Tài khoản 641 cuối kỳ không có số dư và được chi tiết thành 7 tài khoản cấp 2: + Tài khoản 6411 "Chi phí nhân viên bán hàng" + Tài khoản 6412 "Chi phí vật liệu, bao bì" + Tài khoản 6413 "Chi phí dụng cụ, đồ dùng" + Tài khoản 6414 "Chi phí khấu hao tài sản cố định" + Tài khoản 6415 "Chi phí bảo hành" + Tài khoản 6417 "Chi phí dịch vụ mua ngoài" + Tài khoản 6418 "Chí phí bằng tiền khác" 1.3. Phương pháp hạch toán Trình tự hạch toán chi phí bán hàng được khái quát qua sơ đồ sau: TK334, 338 TK641 TK111,152,1388 Tập hợp chi phí nhân viên bộ phận bán hàng Các khoản ghi giảm chi phí bán hàng( phế liệu thu hồi…) TK152(hoặc 611) Tập hợp chi phí vật liệu bao bì phục vụ bán hàng TK 352 Hoàn nhập dự phòng phải trả về chi phí bảo hành SP,HH tiêu thụ TK153(hoặc 611) Tập hợp chi phí dụng cụ phục vụ bán hàng TK 911 Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng TK214 Tập hợp chi phí khấu hao TSCĐ ở bộ phận bán hàng TK142,242,335 Chi phí theo dự toán tính vào chi phí bán hàng kỳ này TK352 Trích lập dự phòng phải trả về chi phí bảo hành SP,HH tiêu thụ Giá không thuế TK111,112,331,131 CPDV mua ngoài, CP bằng tiền khác liên quan đến BH TK1331 VAT S¬ ®å 1.13: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng Cuối kỳ kết chuyển chi phí bán hàng 2. Hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp 2.1. Khái niệm: Chi phí quản lý doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác phát sinh trong quá trình quản trị kinh doanh, quản lý hành chính và các chi phí chung khác liên quan đến toàn doanh nghiệp. Chi phí quản lý doanh nghiệp trong các doanh nghiệp thương mại bao gồm: + Tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản trích quỹ kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo tỷ lệ quy định trên tiền lương phải trả của Ban giám đốc, nhân viên quản lý ở các phòng ban của doanh nghiệp. + Giá trị vật liệu xuất dùng cho công tác quản lý doanh nghiệp như văn phòng phẩm, vật liệu sửa chữa tài sản cố định dùng ở bộ phận quản lý ... + Giá trị dụng cụ, đồ dùng văn phòng phục vụ cho công tác quản lý doanh nghiệp. + Chi phí khấu hao tài sản cố định dùng ở bộ phận quản lý và các tài sản khác sử dụng chung cho toàn doanh nghiệp như văn phòng làm việc, phương tiện truyền dẫn ... + Chi phí về thuế, phí và lệ phí như: thuế nhà đất, thuế môn bài, phí giao thông, cầu phà, các khoản phí, lệ phí khác. + Khoản lập dự phòng về nợ phải thu khó đòi trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp. + Chi phí dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài sử dụng cho hoạt động quản lý của doanh nghiệp như tiền điện, nước, điện thoại, tiền thuê văn phòng, thuê sửa chữa tài sản cố định ... + Các chi phí khác bằng tiền phát sinh trong quá trình quản trị kinh doanh, quản lý hành chính ngoài các khoản chi phí ở trên như chi hội nghị, chi tiếp khách, công tác phí, chi đào tạo, bồi dưỡng ... Tóm lại: Trong các doanh nghiệp thương mại, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp là chỉ tiêu chất lượng quan trọng, phản ánh trình độ tổ chức, quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. Quy mô của chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp lớn hay nhỏ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Vì vậy, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cần được quản lý chặt chẽ theo từng yếu tố chi phí phát sinh trên cơ sở nguyên tắc tiết kiệm và đảm bảo nâng cao chất lượng hoạt động kinh doanh. 2.2. Tài khoản kế toán sử dụng Để hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp, kế toán sử dụng tài khoản 642 "Chi phí quản lý doanh nghiệp". Tài khoản này dùng để tập hợp và kết chuyển các chi phí quản lý kinh doanh quản lý hành chính và các chi phí khác liên quan đến hoạt động chung của toàn doanh nghiệp. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản này như sau: * Bên Nợ: - Tập hợp chi phí quản lý doanh nghiệp thực tế phát sinh trong kỳ. - Số dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (Chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này lớn hơn số dự phòng đã lập kỳ trước chưa sử dụng hết) - Dự phòng trợ cấp mất việc làm. * Bên Có: - Các khoản ghi giảm chi phí quản lý doanh nghiệp - Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng phải trả (Chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã lập kỳ trước chưa sử dụng hết). - Kết chuyển chi phí quản lý doanh nghiệp vào Tài khoản 911 “Xác định kết quả kinh doanh” để xác định kết quả kinh doanh trong kỳ. Tài khoản 642 cuối kỳ không có số dư và được chi tiết thành 8 tài khoản cấp 2 như sau: + Tài khoản 6421 "Chi phí nhân viên quản lý" + Tài khoản 6422 "Chi phí vật liệu quản lý" + Tài khoản 6423 "Chi phí đồ dùng văn phòng" + Tài khoản 6424 "Chi phí khấu hao tài sản cố định" + Tài khoản 6425 "Thuế, phí và lệ phí" + Tài khoản 6426 "Chi phí dự phòng" + Tài khoản 6427 "Chi phí dịch vụ mua ngoài" + Tài khoản 6428 "Chi phí bằng tiền khác" 2.3. Phương pháp hạch toán Trình tự hạch toán chi phí bán hàng được khái quát qua sơ đồ sau: TK334,338 TK642 TK111,152,1388... Tập hợp chi phí nhân viên bộ phận QLDN Các khoản ghi giảm chi phí QLDN TK152(hoặc 611) Tập hợp chi phí vật liệu phục vụ QLDN TK 139 TK153(hoặc 611) Tập hợp chi phí dụng cụ phục vụ QLDN Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi TK214 Chi phí khấu hao TSCĐ ở bộ phận QLDN TK 352 Hoàn nhập dự phòng phải trả cho các khoản chi phí tái cơ cấu DN và cho các hợp đồng phải trả có rủi ro lớn TK142,242,335 Chi phí theo dự toán tính vào chi phí QLDN kỳ này TK 911 Thuế môn bài,thuế nhà đất,lệ phí giao thông cầu đường phải nộp NS hoặc đã nộp TK333,111,112 Kết chuyển chi phí QLDN cuối kỳ TK139,351,352 Trích lập các khoản dự phòng TK331,111,112... CPDV mua ngoài và chi bằng tiền khác TK1331 VAT Sơ đồ 1.14: Sơ đồ kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp Hạch toán kết quả tiêu thụ hàng hóa Khái niệm: Kết quả hoạt động tiêu thụ hàng hoá (lợi nhuận thuần hoạt động tiêu thụ) trong doanh nghiệp thương mại chính là kết quả của hoạt động kinh doanh hàng hoá. Kết quả đó được đo bằng phần chênh lệch giữa doanh thu thuần về tiêu thụ hàng hoá với các khoản chi phí kinh doanh phát sinh trong kỳ và đựơc xác định theo công thức: Chi phí bán hàng Giá vốn hàng bán Chi phí quản lý doanh nghiệp Kết quả tiêu thụ (lãi,lỗ) Doanh thu thuần về bán hàng và CCDV + + - = ThuÕ GTGT theo PP trùc tiÕp, thuÕ TT§B, ThuÕ XK ph¶i nép Trong đó, xác định doanh thu thuần như sau: Tæng doanh thu b¸n hµng và cung cấp dịch vụ trong kú Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n trong kú Doanh thu b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i trong kú Kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i Doanh thu thuÇn về bán hàng và cung cấp dịch vụ = - - - - 3.2. Tài khoản kế toán sử dụng Để hạch toán kết quả hoạt động tiêu thụ hàng hoá kế toán sử dụng các tài khoản sau: + Tài khoản 911 " Xác định kết quả kinh doanh": Tài khoản này dùng để xác định kết quả của các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ hạch toán, chi tiết theo từng hoạt động (hoạt động tiêu thụ, hoạt động tài chính, hoạt động khác). Nội dung ghi chép của tài khoản này như sau: * Bên Nợ: - Chi phí hoạt động sản xuất - kinh doanh liên quan đến kết quả (giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp) - Chi phí hoạt động tài chính - Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp và chi phí khác - Kết chuyển kết quả (lãi) từ các hoạt động kinh doanh * Bên Có: - Tổng số doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ (kể cả doanh thu thuần về BĐS đầu tư) - Tổng số doanh thu thuần từ hoạt dộng tài chính - Tổng số thu nhập thuần khác và khoản ghi giảm chi phí thuế TNDN - Kết chuyển kết quả (lỗ) từ các hoạt động kinh doanh Tài khoản 911 cuối kỳ không có số dư. + Tài khoản 421 "Lợi nhuận chưa phân phối": Tài khoản này dùng để phản ánh kết quả kinh doanh và tình hình phân phối lợi nhuận của doanh nghiệp trong kỳ. Nội dung ghi chép của tài khoản này như sau: * Bên Nợ: - Số lỗ về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp - Trích lập các quỹ của doanh nghiệp - Chia cổ tức, lợi nhuận cho các cổ đông, cho các nhà đầu tư, các bên tham gia liên doanh - Bổ sung nguồn vốn kinh doanh - Nộp lợi nhuận lên cấp trên * Bên Có: - Số lợi nhuận thực tế của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ - Số lợi nhuận cấp dưới nộp lên, số lỗ của cấp dưới được cấp trên cấp bù - Xử lý các khoản lỗ về hoạt động kinh doanh Số dư Có: Phản ánh số lợi nhuận chưa phân phối hoặc chưa sử dụng Số dư Nợ (nếu có): Phản ánh số lỗ hoạt động kinh doanh chưa xử lý Tài khoản 421 có hai tài khoản cấp 2: + Tài khoản 4211 "Lợi nhuận chưa phân phối năm trước" + Tài khoản 4212 " Lợi nhuận chưa phân phối năm nay" . Phương pháp hạch toán Cuối kỳ phân bổ chi phí thu mua cho hàng hóa tiêu thụ trong kỳ: Nợ TK 632 : Giá vốn hàng tiêu thụ trong kỳ Có TK 1562 : Chi phí thu mua hàng hóa tiêu thụ trong kỳ TK 632 TK641,642 TK 911 TK 511, 512 TK 4212 Kết chuyển trị giá vốn hàng tiêu thụ cuối kỳ Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí QLDN cuối kỳ Kết chuyển lỗ về tiêu thụ Kết chuyển doanh thu thuần bán hàng hóa cuối kỳ Kết chuyển lãi về tiêu thụ Sơ đồ 1.15: Hạch toán xác định kết quả kinh doanh hàng hóa VI. CÁC HÌNH THỨC SỔ KẾ TOÁN ÁP DỤNG TRONG HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA §Ó ghi chÐp, hÖ thèng ho¸ th«ng tin kÕ to¸n, doanh nghiÖp ph¶i sö dông mét h×nh thøc kÕ to¸n nhÊt ®Þnh, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n hiÖn cã. HiÖn nay, c¸c h×nh thøc sæ s¸ch th­êng ®­îc ¸p dông lµ: NhËt ký- Sæ c¸i, NhËt ký chung, NhËt ký chøng tõ, Chøng tõ ghi sæ. Trong mçi h×nh thøc sæ kÕ to¸n cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ sè l­îng, kÕt cÊu, tr×nh tù ph­¬ng ph¸p ghi chÐp vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c sæ kÕ to¸n. C¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo qui m«, ®Æc ®iÓm, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mµ cã sù lùa chän h×nh thøc kÕ to¸n phï hîp. Khi ®· cã sù lùa chän, doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña h×nh thøc ®ã. X©y dùng hÖ thèng sæ kÕ to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp. §èi víi c«ng t¸c b¸n hµng, hÖ thèng sæ kÕ to¸n gióp theo dâi, qu¶n lý hµng ho¸ b¸n ra chÝnh x¸c, kÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c nhµ qu¶n lý. Hình thức Nhật ký - Sổ cái * §Æc tr­ng c¬ b¶n cña h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký - Sæ c¸i lµ: C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®­îc kÕt hîp ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ theo néi dung kinh tÕ trªn cïng mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp duy nhÊt lµ NhËt ký - Sæ c¸i. C¨n cø ®Ó ghi vµo sæ NhËt ký - Sæ c¸i lµ c¸c chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc. * Số lượng và loại sổ: Một quyển sổ Nhật ký- Sổ cái và sổ chi tiết được mở cho các tài khoản cấp 1. Số lượng sổ chi tiết phụ thuộc vào yêu cầu thông tin chi tiết phục vụ cho yêu cầu quản lý. * Ưu điểm: Mẫu sổ đơn giản, dễ làm, dễ kiểm tra, đối chiếu. Đây là hình thức kế toán trực tiếp, kế toán đơn giản bởi đặc trưng về số lượng sổ, loại sổ, kết cấu sổ cũng như đặc trưng về trình tự hạch toán. * Nhược điểm: không áp dụng được cho những đơn vị kế toán vừa và lớn, số nghiệp vụ kinh tế phát sinh nhiều, hoạt động phức tạp phải sử dụng nhiều tài khoản … Kết cấu sổ không thuận tiện cho nhiều người cùng ghi sổ một lúc nên việc lập báo cáo bị chậm trễ. * Điều kiện áp dụng hình thöùc Nhaät kyù – Soå caùi: hình thöùc naøy ñöôïc söû duïng phoå bieán taïi caùc ñôn vò coù qui moâ nhoû, nghieäp vuï phaùt sinh ít, nội dung hoạt động kinh tế đơn giản, sử dụng ít tài khoản, số người làm kế toán ít. * Trình töï ghi cheùp ñöôïc thöïc hieän nhö sau: Haøng ngaøy, caên cöù chöùng töø goác hoaëc baûng toång hôïp chöùng töø goác ghi vaøo Nhaät kyù – Soå caùi, sau ñoù cuõng caên cöù caùc chöùng töø naøy ghi vaøo caùc soå chi tieát. Cuoái thaùng, khoùa soå, sau ñoù caên cöù caùc soå chi tieát laäp baûng toång hôïp chi tieát, ñoái chieáu soá lieäu cuûa baûng toång hôïp chi tieát vôùi soá lieäu cuûa caùc taøi khoaûn trong soå caùi phaûi khôùp ñuùng vôùi nhau. Tr×nh tù h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau. Sơ đồ 1.16: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Sổ cái Chøng tõ gèc(HĐ GTGT, PXK)và các chứng từ khác có liên quan B¶ng tæng hîp chøng tõ kÕ to¸n cïng lo¹i Sæ chi tiết TK511,632,156,131,641,642… Sæ quü NhËt ký-Sæ c¸i (TK 156, 511,632,641,642,911…) B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 911,156… B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chú: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng Quan hệ đối chiếu, kiểm tra Hình thức Nhật ký chung * §Æc tr­ng c¬ b¶n cña h×nh thøc sæ kÕ to¸n nµy lµ: tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ®Òu ph¶i ®­îc ghi vµo sæ nhËt ký theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh nghiÖp vô vµ ®Þnh kho¶n nghiÖp vô ®ã, sau ®ã lÊy sè liÖu trªn c¸c nhËt ký ®Ó ghi sæ c¸i theo tr×nh tù nghiÖp vô ph¸t sinh * Hình thöùc Nhaät kyù chung, đây laø hình thöùc soå keá toaùn söû duïng caùc loaïi soå nhaät kyù chung, nhaät kyù ñaëc bieät, soå caùi vaø caùc soå chi tieát. Caáu truùc cuûa caùc nhaät kyù ñöôïc thieát laäp laø nhaèm ghi cheùp nghieäp vuï kinh teá theo thöù töï thôøi gian, caáu truùc cuûa soå caùi laø nhaèm ghi cheùp nghieäp vuï theo heä thoáng vaø caáu truùc caùc soå chi tieát laø ñeå ghi chi tieát caùc nghieäp vuï. * Ưu điểm: Đây là hình thức kế toán có mẫu sổ đơn giản thuận tiện đối chiếu kiểm tra chi tiết theo từng chứng từ gốc, tiện cho việc sử dụng kế toán máy. * Nhược điểm: Một số nghiệp vụ bị trùng lặp do vậy cuối tháng phải loại bỏ số liệu trùng mới ghi vào sổ cái. * Điều kiện áp dụng: Thích hợp với mọi đơn vị hạch toán, đặc biệt thuận lợi khi sử dụng máy vi tính để xử lý thông tín kế toán. * Trình töï ghi cheùp ñöôïc thöïc hieän nhö sau: Haøng ngaøy, caên cöù chöùng töø goác ghi vaøo Nhaät kyù chung hoaëc ghi vaøo nhaät kyù ñaëc bieät, caên cöù caùc nhaät kyù ghi vaøo soå caùi, sau ñoù caên cöù chöùng töø goác ghi vaøo caùc soå chi tieát coù lieân quan. Cuoái thaùng, caên cöù caùc soå chi tieát laäp caùc baûng toång hôïp chi tieát, sau ñoù ñoái chieáu baûng toång hôïp chi tieát vôùi caùc taøi khoaûn töông öùng trong soå caùi, soá lieäu cuûa chuùng phaûi khôùp ñuùng vôùi nhau. Tr×nh tù h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau. Sơ đồ 1.17: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung Chøng tõ gèc về bán hàng NhËt ký ®Æc biÖt Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt c¸c TK 131, 511, 531, 532,641,156.. Sæ NhËt ký chung B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 911,156… (®Þnh kú) chung Sæ C¸i c¸c TK 511, 156,632,641,642,911,.. B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tài chính Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi chiÕu, kiểm tra Hình thức Chứng từ ghi sổ * Đây là hình thức kế toán phát triển cao hơn so với hình thức Nhật ký chung hay Nhật ký - Sổ cái trong lĩnh vực thiết kế hệ thống sổ đạt mục tiêu hợp lý hóa cao nhất trong hạch toán kế toán trên các mặt. Hình thöùc naøy bao goàm caùc loaïi soå: soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soå caùi, caùc soå hoaëc theû chi tieát. Caáu truùc cuûa soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå ñöôïc thieát laäp nhaèm vaøo vieäc ñaêng kyù nghieäp vuï phaùt sinh theo thôøi gian, quaûn lyù chöùng töø ghi soå vaø kieåm tra ñoái chieáu vôùi baûng caân ñoái phaùt sinh. Caáu truùc cuûa soå caùi laø nhaèm ghi cheùp caùc nghieäp vuï theo heä thoáng (theo taøi khoaûn toång quaùt). Caáu truùc soå chi tieát nhaèm ghi chi tieát caùc noäi dung maø soå toång hôïp khoâng theå ghi cheùp ñöôïc. * Ưu điểm: Mẫu sổ râ rµng, dÔ hiÓu, dÔ ph¸t hiÖn sai sãt ®Ó ®iÒu chỉnh, dễ làm, dễ kiểm tra, đối chiếu, công việc kế toán được phân đều trong tháng , dễ phân công chia nhỏ. * Nhược điểm: ghi chép trùng lặp, làm tăng khối lượng ghi chép chung nên ảnh hưởng đến năng suất lao động và hiệu quả của công tác kế toán. * Điều kiện áp dụng: Hình thức này thích hợp với mọi loại hình, quy mô đơn vị sản xuất kinh doanh và hành chính sự nghiệp sö dông tµi kho¶n cã nhieàu nghieäp vuï phaùt sinh, söû duïng nhieàu taøi khoaûn vaø coù nhieàu nhaân vieân keá toaùn, dễ kÕt hîp xö lý trong c«ng t¸c kÕ to¸n. * Trình töï ghi soå ñöôïc thöïc hieän nhö sau: Haøng ngaøy, caên cöù chöùng töø goác hoaëc baûng toång hôïp chöùng töø goác laäp chöùng töø ghi soå, caên cöù Chöùng töø ghi soå ñeå ghi vaøo soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, sau ñoù duøng chöùng töø ghi soå naøy ghi vaøo soå caùi. Ñoàng thôøi caên cöù chöùng töø goác ghi vaøo caùc soå chi tieát lieân quan. Cuoái thaùng, khoùa soå, caên cöù caùc soå chi tieát laäp saùc baûng toång hôïp chi tieát ñeå ñoái chieáu vôùi caùc taøi khoaûn trong soå caùi. Caên cöù soå caùi laäp baûng caân ñoái phaùt sinh. Ñoái chieáu baûng caân ñoái soá phaùt sinh vôùi soå ñaêng kyù chöùng töø ghi soå, soá lieäu giöõa caùc soå ñoái chieáu phaûi khôùp ñuùng vôùi nhau. Tr×nh tù h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: Sơ đồ 1.18: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ Chøng tõ gèc về bán hàng Sæ quü Chøng tõ ghi sæ B¶ng tæng hîp chøng tõ gèc Sæ(thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt c¸c TK131,511,531 532,641,156... Sæ ®¨ng ký Chứng từ ghi sổ Sæ C¸i TK511,632,641,642 911,131,156... B¶ng tæng hîp chi tiết TK 911,156… chi tiÕt B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¸o c¸o tài chính Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi chiÕu, kiểm tra Hình thức Nhật ký - Chứng từ * §Æc ®iÓm: mäi nghiÖp vô kinh tÕ ®Òu c¨n cø vµo chøng tõ gèc sau khi ®· kiÓm tra, ph©n lo¹i ghi vµo c¸c nhËt ký chøng tõ liªn quan. Sæ nhËt ký chøng tõ kÕt hîp ghi chÐp tæng hîp víi chi tiÕt, kÕt hîp ghi theo hÖ thèng víi ghi theo thêi gian. * Hình thöùc naøy bao goàm caùc soå saùch sau: Nhaät kyù – Chöùng töø, baûng keâ, bảng phân bổ, soå caùi, các soå chi tieát. Hình thức sổ Nhaät kyù – Chöùng töø ñöôïc thieát laäp duøng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï phaùt sinh theo veá coù cuûa taøi khoaûn, noù keát hôïp giöõa keá toaùn toång hôïp vôùi keá toaùn chi tieát, giöõa ghi thöù töï thôøi gian vôùi ghi theo heä thoáng, giöõa keá toaùn haøng ngaøy vôùi yeâu caàu toång hôïp caùc chæ tieâu. Soå caùi laø ñeå ghi theo heä thoáng vaø soå chi tieát laø ñeå ghi caùc chi tieát nghieäp vuï. * Ưu điểm: tránh trùng lặp, giảm khối lượng công việc ghi chép hàng ngày, nâng cao năng suất lao động của người làm công tác kế toán, tiện lợi cho mọi việc chuyên môn hóa cán bộ kế toán. * Nhược điểm: Mẫu sổ phức tạp do đó không phù hợp với những đơn vị có quy mô nhỏ, ít nghiệp vụ kinh tế hay những đơn vị mà trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán còn yếu. * Điều kiện áp dụng hình thöùc Nhaät kyù – Chöùng tö:ø laø hình thöùc coù nhieàu öu ñieåm nhaát trong ñieàu kieän keá toaùn thuû coâng, ñöôïc aùp duïng roäng raõi trong caùc doanh nghieäp lôùn coù nhieàu nghieäp vuï vaø nhieàu nhaân vieân keá toaùn coù trình ñoä cao nên kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. * Trình töï ghi soå ñöôïc thöïc hieän nhö sau: Haøng ngaøy, caên cöù chöùng töø goác ghi tröïc tieáp vaøo Nhaät kyù – Chöùng töø, baûng keâ vaø soå chi tieát coù lieân quan hoaëc caên cöù chöùng töø goác ghi vaøo baûng keâ ñeå cuoái thaùng ghi vaøo Nhaät kyù – Chöùng töø. Cuoái thaùng, khoùa soå, laáy soá toång coäng treân nhaät kyù chöùng töø ghi vaøo soå caùi, caên cöù soå chi tieát laäp baûng toång hôïp chi tieát, ñoái chieáu baûng vôùi caùc taøi khoaûn trong soå caùi. Tr×nh tù h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng hãa cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: Sơ đồ 1.19: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ Chøng tõ kÕ to¸n và các b¶ng ph©n bæ NhËt ký -Chøng tõ sè 8 Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt c¸c TK 131,511,156,632.. B¶ng kª sè,5,8,10, 11... Sæ C¸i TK511,632, 156,641,642,911… B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 911,156… B¸o c¸o tµi chính Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng Quan hÖ ®èi chiÕu, kiểm tra Phần 2 THỰC TRẠNG HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT I. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 1. ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 1.1. Quá trình hình thành, xây dựng và phát triển của C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT 1.1.1. Khái quát về Công ty Ngày thành lập : 09.11.2001 Tên doanh nghiệp trong nước: Công Ty TNHH Phát Triển Giải Pháp Công Nghệ Thông Tin . Tên nước ngoài: DAISY INFORMATION TECHNOLOGY CO.,LTD Trụ sở chính: Phòng 304, Số 06, Tông Đản, Hoàn Kiếm, Hà Nội Trụ sở giao dịch: Số 06, Ngõ 61/2 Lạc Trung, Hai Bà Trưng, Hà Nội Điện thoại: 04.36367326/27 Fax: 04.36367331 Văn phòng đại diện miền trung: 39/30 K408 Trưng Nữ Vương, Đà Nẵng Điện thoại: 0511.38163120 Văn phòng đại diện phía nam: Số 406, Lô 06, Chung Cư Phú Thọ, P.15, Quận 11,TP HCM Điện thoại văn phòng : 08.2432126 Mã số thuế: 0101181384 Email: sales@daisy.com.vn Website: www.daisy.com.vn Ngành nghề: Kinh doanh Thương mại 1.1.2. Quá trình hình thành phát triển của Công ty - Khởi điểm năm 1995, được biết đến như một nhóm phát triển bộ gõ Tiếng Việt trên một môi trường hệ điều hành DOS của Microsoft®, bộ gõ Tiếng Việt đầu tiên trên môi trường Windows® và bộ phông Daisy theo TCVN3, nhóm phát triển phần mềm Daisy nhanh chóng nhận thấy tiềm năng phát triển của giải pháp ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác. - Năm 2001, Công ty TNHH Phát Triển Giải Pháp Công Nghệ Thông Tin gọi tắt là Daisy được chính thức thành lập trên nền tảng của nhóm Daisy từ năm 1995. Kể từ đó tới nay, Daisy được khách hàng biết đến như một nhà cung cấp giải pháp quản lý ứng dụng công nghệ số mã vạch có uy tín tại thị trường Việt Nam. Không chỉ dừng lại việc phát triển sản phẩm phần mềm, Daisy còn được biết đến như một đơn vị phân phối máy vi tính, thiết bị mã vạch, thiết bị cho nghành bán buôn, bán lẻ, máy in sổ cho nhiều doanh nghiệp, ngân hàng trên toàn quốc. C«ng ty cã mét ®éi ngò nh©n viªn trªn 90% ®· tèt nghiÖp ®¹i häc rÊt t©m huyÕt, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. Hä th­êng xuyªn ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng nghiÖp vô nªn ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh hiÖn nay. §Æc biÖt ®èi víi nh÷ng nh©n viªn kü thuËt phÇn cøng cña C«ng ty, hä lµ nh÷ng ng­êi cã nhiÒu kinh nghiÖm thùc tÕ trong c«ng viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n. §©y lµ ®éi ngò c¬ b¶n t¹o nªn sù v÷ng ch¾c cña C«ng ty. Ngoµi ra C«ng ty cßn cã c¸c chuyªn viªn kü thuËt đây lµ nh÷ng céng t¸c viªn ®¾c lùc trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c dù ¸n víi qui m« lín, ph¹m vi l¾p ®Æt cña dù ¸n réng. Cã lÏ víi ph­¬ng h­íng kinh doanh hîp lý cïng víi sù s¸ng suèt trong qu¶n lý vµ ®Æc biÖt víi ®éi ngò nh©n viªn giµu kinh nghiÖm lµ nh©n tè chñ yÕu ®­a C«ng ty ph¸t triÓn ®Õn ®é nh­ hiÖn nay. 1.2. NhiÖm vô kinh doanh của Công ty C«ng ty ®· ®Æt ra cho m×nh nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu lµ : - Tæ chøc m¹ng l­íi b¸n bu«n, b¸n lÎ hµng ho¸ cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ c¸c c¸ nh©n trong n­íc (Ph©n phèi c¸c s¶n phÈm tin häc , viÔn th«ng; Cung cÊp c¸c gi¶i ph¸p tin häc ; Ph¸t triÓn phÇn mÒm øng dông; Cung cÊp thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao, chuyªn dïng vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ; Kinh doanh, b¸n lÎ c¸c s¶n phÈm tin häc vµ thiÕt bÞ v¨n phßng ). - Tæ chøc tèt c«ng t¸c b¶o qu¶n hµng ho¸, ®¶m b¶o l­u th«ng hµng ho¸ th­êng xuyªn, liªn tôc vµ æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng. - Qu¶n lý khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn, ®¶m b¶o ®Çu t­ më réng kinh doanh, lµm trßn nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc qua viÖc nép ng©n s¸ch hµng n¨m. MÆc dï cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn vµ nh÷ng v­íng m¾c kh¸ch quan kh¸c, nh­ng víi nç lùc kh«ng ngõng C«ng ty ®· hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh. Víi uy tÝn kinh doanh cao, C«ng ty ®· ký kÕt vµ thùc hiÖn tèt nhiÒu hîp ®ång, gi¶i quyÕt nhanh chãng nhiÒu v­íng m¾c ph¸t sinh. - Tu©n thñ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ Nhµ n­íc. 1.3. Thị trường kinh doanh của Công ty Daisy nhanh chóng trở thành đối tác tin tưởng của các nhà sản xuất thiết bị, các công ty cung cấp giải pháp CNTT trong và ngoài nước. Các sản phẩm giải pháp của Daisy được phát triển kết hợp với các sản phẩm của các hãng như: Microsoft, Olivetti, Metrologic, Sato, Firich, Labau, Motex,… Các sản phẩm của Daisy được áp dụng thành công trong các lĩnh vực như: hệ thống chuỗi siêu thị và đại siêu thị, hệ thống phân phối hàng hóa, nhà sách, hệ thống quản lý kho hàng, quản lý sản xuất, quản lý giao nhận hàng hóa, hệ thống kiểm soát vào ra – nhân sự - chấm công - tính lương, quản lý nhà hàng, xuất khẩu lao động, kế toán doanh nghiệp, quản lý khách sạn và căn hộ cho thuê, quản trị ngân hàng (Core Banking) và các dịch vụ ngân hàng điện tử,.. Với thời gian hoạt động không lâu, Daisy đã xây dựng hình ảnh của mình trong làng Công Nghệ Thông tin Việt Nam với rất nhiều các dòng sản phẩm và giải pháp đã đứng vững trên thị trường với nhiều khách hàng lớn. Daisy hiện là thành viên của Hiệp hội phần mềm Việt Nam (VINASA) và Vietnam Software Cluster. 1.4. Tình hình kinh tế tài chính, lao động tại Công ty Đơn vị tính: Đồng ChØ tiªu N¨m 2006 N¨m 2007 Chênh lệch Tû lÖ % Sè l­îng HH tiªu thô (cái) 16.980 19.468 2.488 14,7 Tæng doanh thu (®ång) 16.764.969.000 19.774.272.000 3.009.303.000 17,9 Tæng lîi nhuËn (®ång) 784.965.278 976.587.965 19.1622.687 24,4 Lao động (người) 32 45 7 B×nh qu©n thu nhập (đồng/ ng­êi/th¸ng) 2.566.000 2.940.000 374.000 27,4 Qua biểu trên ta thấy: + Tæng doanh thu b¸n hµng cña C«ng ty n¨m sau t¨ng h¬n n¨m tr­íc (do s¶n l­îng tiªu thô t¨ng 2488 chiÕc víi tû lÖ t¨ng 14,7%). Doanh thu n¨m 2007 t¨ng so víi n¨m 2006 lµ 17,9% sè tuyÖt ®èi 3.009.303.000. Nh­ vËy C«ng ty ®ang më réng quy m« kinh doanh vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô ®Ó t¨ng doanh thu vµo c¸c n¨m tíi theo kÕ ho¹ch ®Æt ra. + Lîi nhuËn cña C«ng ty n¨m 2007 t¨ng so víi n¨m 2006 lµ 191.622.687 ®ång víi tû lÖ t¨ng 24,4%. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty ®ang cã l·i. + Về tình hình nhân sự của Công ty: Kể từ khi thành lập đến nay, số lượng nhân viên ngày càng tăng, tăng cả về quy mô lẫn chất lượng. Tổng nhân viên của Công ty năm 2007 gồm 45 người, với thu nhập bình quân gần 3 triệu đồng/người/ tháng. T×nh h×nh vèn cña C«ng ty Đơn vị tính: Đồng ChØ tiªu N¨m 2006 N¨m 2007 Sè tiÒn (®) Tû lÖ % Sè tiÒn (®) Tû lÖ % Tæng sè vèn 2.964.871.736 100 2.954.980.364 100 Vèn cè ®Þnh 944.871.736 31,8 949.301.864 31,9 Vèn l­u ®éng 2.010.000.000 68,2 2.015.678.500 68,1 - Trong điều kiện ngành CNTT hiện nay cạnh tranh vô cùng khốc liệt, để đứng vững trong xu thế đó, Công ty đã không ngừng phấn đấu để phát triển. Từ số vốn ban đầu Công ty đã tạo dựng được một cơ sở vững chắc, là một chủ doanh nghiệp uy tín trên thị trường. Số vốn đầu tư không ngừng tăng nhanh, doanh thu hằng năm đều tăng hơn năm trước. Đội ngũ nhân viên ngày càng hùng hậu với kinh nghiệm và khả năng làm việc hiệu quả. 1.5. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty 1.5.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty - Tổng nhân sự của Công ty hiện tại gồm 46 nhân viên, trong đó Giám đốc là lãnh đạo cao nhất. Sơ đồ 2.1 : Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Ban giám đốc + Giám đốc + Phó giám đốc Bộ phận Kế toán Bộ phận KD Bộ phận CNTT Bộ phận kho 1.5.2. Chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ giữa các bộ phận trong bộ máy quản lý của Công ty - Ban giám đốc gồm: Giám đốc và 01 Phó giám đốc + Giám đốc: Là người lãnh đạo cao nhất, chịu trách nhiệm về toàn bmọi hoạt động kinh doanh của Công ty. Có quyền ký kết các hợp đồng kinh tế liên quan đến hoạt động kinh doanh của Công ty và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Có quyền ra quyết định tuyển dụng, bổ nhiệm, bãi nhiệm, khen thưởng, kỷ luật cán bộ công nhân viên dưới quyền theo đúng pháp luật nhà nước quy định. + Phó giám đốc: Phụ trách phần kinh doanh, tiếp thị của Công ty. Hỗ trợ cho Giám đốc một số các hoạt động khác như lao động, tiền lương, công tác thi đua, công tác bảo vệ chính trị nội bộ... Đặc biệt chịu trách nhiệm trước giám đốc về tình hình kinh doanh của Công ty. - Bộ phận Kế toán + Tổ chức công tác tài chính Kế toán, cung cấp các báo cáo kịp thời chính xác về tình hình hoạt động tài chính của Công ty. + Quản lý sổ sách, chịu trách nhiệm cho sự an toàn tài sản. Nắm chắc tình hình về vốn, công nợ, quản lý luân chuyển hàng hóa trong Công ty. + Hạch toán kế toán, xác định kết quả kinh doanh. Thực hiện đúng các chế độ, chính sách kế toán do Bộ Tài Chính và Nhà Nước ban hành. + Tổng kết tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty dưới sự chỉ đạo của Giám đốc. - Bộ phận kinh doanh + Tổ chức việc mua bán hàng hóa, có nhiệm vụ triển khai, lập kế hoạch luân chuyển hàng hóa. Tổ chức việc quảng cáo tiếp thị, thu thập thông tin giá cả và nhu cầu thị trường. Phát triển hệ thống khách hàng thân thuộc, mở rộng tiếp cận với khách hàng mới tiềm năng. Thực hiện các thủ tục bán hàng, đặt hàng, tiếp nhận thông tin khách hàng và có phản hồi hợp lý. + Chịu trách nhiệm trước Giám đốc về số lượng hàng bán, doanh thu tại khu vực được giao. - Bộ phận Công Nghệ Thông Tin + Triển khai phần mềm, xử lý các xự cố khi khách hàng yêu cầu. + Phát triển, hoàn thiện các phần mềm với nhiều chức năng đa dạng hơn. + Xử lí các sự cố kỹ thuật về phần cứng. - Bộ phận kho + Thực hiện các công việc, giao dịch xuất / nhập kho và quầy kho (theo đơn hàng và các yêu cầu bằng văn bản của phòng kinh doanh) + Quản lý kho, tránh hàng hóa bị hỏng hóc, thất lạc trong quá trinh lưu kho + Kiểm kê hàng tồn kho, vận chuyển hàng hóa xuất nhập tại kho. + Quản lý sổ sách, chứng từ xuất nhập kho, dán tem bảo hành. Nh×n chung: Víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhê sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña Ban l·nh ®¹o ®· gióp cho C«ng ty kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong ho¹t ®éng cña m×nh, lu«n hoµn thµnh c¸c nghÜa vô vµ quyÒn lîi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc, chăm lo ®êi sèng c¸n bé c«ng nhân viªn. 2. TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 2.1. Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty - C«ng ty TNHH Phát Triển Giải Pháp CNTT ®­îc bè trÝ mét c¬ cÊu tæ chøc gän nhÑ vµ hîp lý víi c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. ViÖc s¾p xÕp nh©n sù cña C«ng ty phï hîp víi tr×nh ®é, n¨ng lùc nghiÖp vô chuyªn m«n cña tõng ng­êi, cã thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. - Công ty tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình tập trung, mọi công tác kế toán được tập trung tại phòng Kế toán, từ việc xử lý chứng từ ghi sổ tổng hợp cho đến việc tạo lập các báo cáo tài chính C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kế toán cña C«ng ty ®­îc bè trÝ nh­ sau: Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty Kế toán trưởng (kiêm kế toán chi phí,doanh thu,xác định kết quả) KT tổng hợp + Xác định giá thành + KT TSCĐ + KT tiền lương KT bán hàng và công nợ Thủ quỹ - Chức năng nhiệm vụ của các thành viên trong bộ máy kế toán: + Kế toán trưởng: Là người trực tiếp chịu trách nhiệm toàn bộ công việc kế toán của Công Ty trước Giám đốc. Kế toán trưởng giúp Giám đốc chỉ đạo, tổ chức thực hiện các công tác tài chính, thống kê của doanh nghiệp. Xem xét chứng từ, kiểm tra việc vào sổ sách kế toán và xây dựng lên kế hoạch kinh doanh vào cuối năm. Theo dõi tình hình tài sản, vốn bằng tiền. Cuối quý, cuối năm tập hợp chi phí, doanh thu, tập hợp toàn bộ số liệu ở các sổ sách, chứng từ lên sổ cái và báo cáo tài chính, báo cáo kế toán,.. + Kế toán tổng hợp: Trực tiếp hạch toán tổng hợp các chứng từ kế toán, hạch toán vào sổ sách kế toán trên phần mềm máy tính. Xác định giá thành, kiêm kế toán TSCĐ, kế toán tiền lương. Cuối tháng, trình bày báo cáo kế toán lên Kế toán trưởng và Giám đốc xét duyệt. + Kế toán bán hàng và công nợ: Lập hoá đơn bán hàng, cập nhật chứng từ theo dõi tình hình công nợ. Theo dõi nhập xuất hàng hóa. Cuối ngày kiểm tra đối chiếu sổ sách với thực tế. Cuối tháng báo cáo tình hình nhập xuất tồn kho hàng hóa. + Thủ quỹ : Quản lý bảo quản tiền mặt, ngân phiếu. Lập báo cáo quỹ hàng ngày. Theo dõi tình hình thu chi tiền mặt hàng ngày, cập nhật chứng từ theo dõi tình hình công nợ, vật tư các khoản thu chi trong Công ty. Đồng thời theo dõi luôn tiền vay ngân hàng, tiền gửi ngân hàng. 2.2. Hình thức tổ chức sổ kế toán tại Công ty T¹i C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT viÖc kÕ to¸n ban ®Çu gåm: - X¸c ®Þnh chøng tõ cÇn sö dông cho tõng bé phËn, c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ ph¶i ®­îc sö dông theo ®óng tr×nh tù ghi chÐp cña Bé Tµi ChÝnh ®· ban hµnh. - Quy ®Þnh tr×nh tù lu©n chuyÓn cña chøng tõ ban ®Çu tõ kho đến phßng KÕ to¸n. Quy ®Þnh cña ng­êi ghi chÐp chøng tõ, viÖc ghi chÐp ph¶i ®óng, ®Çy ®ñ c¶ vÒ néi dung vµ tÝnh hîp ph¸p. Lµ b»ng chøng tin cËy cho c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. C¬ së ghi chÐp ban ®Çu của công ty gåm c¸c chøng tõ chủ yếu sau: + Chøng tõ vÒ tiÒn mÆt bao gåm: - PhiÕu thu: MS 01-TT - PhiÕu chi: MS 02-TT + C¸c chøng tõ vÒ hµng tån kho - PhiÕu nhËp kho: MS 01-VT - PhiÕu xuÊt kho: MS 02-VL... + Ho¸ ®¬n GTGT: MS 01-GTKT-3LL + Tê khai thuÕ GTGT: MS 01-GTGT + Mét sè chøng tõ kh¸c cã liªn quan nh­: B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, ®¬n xin t¹m øng, ho¸ ®¬n tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i. - Cuối kỳ căn cứ vào sổ chi tiết lập bảng tổng hợp chi tiết, sau đó đối chiếu bảng tổng hợp chi tiết, sổ quỹ, sổ cái tài khoản với bảng cân đối số phát sinh làm căn cứ lập báo cáo kết quả kinh doanh. Việc áp dụng sổ sách lập BCTC cho 1 kỳ được thực hiện sau mỗi quý. - HiÖn nay, C«ng ty ®ang sö dông hÖ thèng kế toán máy vào công tác kế toán. Phần mềm kế toán cho phép kế toán nhập số liệu, phân tích số liệu ngay trên máy, xử lý nhanh, thuận tiện cho việc sử dụng và kết quả thu được chính xác, hợp lý. C«ng ty ®ang sö dông lµ phÇn mÒm kÕ to¸n Past Accounting. Tæ chøc sæ kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT nh­ sau: Sơ đồ 2.3: Tổ chức sổ kế toán tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty Bảng tổng hợp chi tiết Báo cáo tài chính Sæ (thẻ) chi tiết các tài khoản B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¶ng c©n ®èi NXK Sæ c¸i m¸y tÝnh tù xö lý Sæ c¸i tµi kho¶n Sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n NhËt ký b¶ng kª c¸c tµi kho ¶n Sæ c¸i m¸y tÝnh tù xö lý Sæ c¸i tµi kho¶n Sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n NhËt ký b¶ng kª c¸c tµi kho ¶n Chøng tõ ghi sæ Sổ đăng ký CTGS Sổ đăng ký CTGS Chøng tõ gèc (HĐBH,PNK,phiÕu thu, giÊy b¸o cã …) Nhập liệu trên máy tính m¸y tÝnh tù xö lý m¸y tÝnh tù xö lý Chøng tõ _ ghi sæ Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi vào cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra - Niên độ kế toán: Bắt đầu từ ngày 01/01 và kết thúc ngày 31/12 hằng năm. Đơn vị tiền tệ sử dụng trong ghi chép kế toán là đồng tiền Việt Nam. Phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác thì hạch toán theo tỷ giá thực tế bán ra của Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam. 2.3. Hệ thống tài khoản kế toán đang sử dụng tại Công ty C«ng ty TNHH giải pháp CNTT ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp nªn sö dông hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n Ban hành theo QĐ số: 15/2006/QĐ ngày 20/3/2006 của Bộ Trưởng Bé Tài ChÝnh. Một số tài khoản mà Công ty thường sử dụng Tài khoản Tên tài khoản Tài khoản Tên tài khoản TK 111 - TK 1111 - TK 1112 TK 112 - TK 1121 - TK 1122 TK 131 TK 133 TK 156 TK 211 TK 213 TK 214 TK 242 TK 311 TK 331 TK 333 - TK 3331 - TK 33311 - TK 33312 - TK 3333 - TK 3334 - Tiền mặt Tiền VND Tiền USD - Tiền gửi ngân hàng Tiền VND TGNH Ngoại Thương - Phải thu khách hàng - Thuế GTGT được khấu trừ - Hàng hóa - TSCĐ hữu hình - Tài sản vô hình - Hao mòn TSCĐ - Chi phí trả trước dài hạn - Vay ngắn hạn - Phải trả người bán - Thuế và các khoản phải nộp nhà nước - Thuế GTGT phải nộp - Thuế GTGT đầu ra - Thuế GTGT hàng NK - Thuế Xuất - Nhập - Khẩu - Thuế TNDN TK 334 TK 338 - TK 3383 TK 3384 TK 411 TK 421 TK 4211 TK 4212 TK 511 - TK 5111 - TK 5113 TK 515 TK 632 TK 641 TK 642 TK 711 TK 811 TK 821 TK 911 - Phải trả công nhân viên - Phải trả, phải nộp khác Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm y tế - Nguồn vốn kinh doanh - Lợi nhuận chưa phân phối LN năm trước LN năm nay - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. - DT bán hàng hóa - DT cung cấp dịch vụ - DT hoạt động tài chính - Giá vốn hàng bán - Chi phí bán hàng - Chi phí quản lý DN - Thu nhập khác - Chi phí khác - Chi phí thuế TNDN - Xác định KQKD - Báo cáo kế toán Công ty sử dụng gồm có: + Bảng cân đối kế toán. MÉu B01a - DN + B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. MÉu B02a - DN + Bản thuyết minh báo cáo tài chính . MÉu B09a - DN + Quyết toán thuế GTGT II. THỰC TRẠNG HẠCH TOÁN TIÊU THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 1. ĐẶC ĐIỂM HÀNG HÓA VÀ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 1.1. Đặc điểm hàng hóa kinh doanh và thị trường bán hàng hóa của Công ty §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng C«ng ty kh«ng ngõng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh. Ho¹t ®éng kinh doanh của Công ty rất rộng,trong bài này em đề cập đến hoạt động kinh doanh chÝnh cña C«ng ty lµ kinh doanh m¸y vi tÝnh, linh kiÖn m¸y vi tÝnh vµ thiÕt bÞ ngo¹i vi, máy in mã vạch để phục vụ cho các công ty, xí nghiêp, đại lý, siêu thị….trong nước và quốc tế. MÆc dï míi thµnh lËp ®­îc gần 10 n¨m Công ty TNHH phát triển giải pháp CNTT ®· vµ ®ang lµ mét trong nh÷ng C«ng ty th­¬ng m¹i ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tin häc hµng ®Çu cña ViÖt Nam. C«ng ty lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp ®Çu tiªn trong n­íc tæ chøc s¶n xuÊt, l¾p m¸y c¸c s¶n phÈm kü thuËt tin häc có uy tín trên thị trường đã tạo dựng được lòng tin với một số lượng khách hàng không nhỏ. Víi hÖ thång chi nh¸nh t¹i TP Đà Nẵng và TP HCM C«ng ty ®· gãp mét phÇn quan träng vµo viÖc cung cÊp cho thÞ tr­êng ViÖt Nam c¸c thiÕt bÞ tin häc víi chÊt l­îng tèt vµ gi¸ c¶ hîp lý vµ ®­îc kh¸ch hµng tin cËy trong nhiÒu lÜnh vùc. Mét sè s¶n phÈm cña c«ng ty ®· ®­îc cung cÊp cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ ®­îc xuÊt khÈu ra nước ngoài. Là đại lý phân phối chính thức cho các hãng nổi tiếng như: Metrologic, Olivetti, IBM, COMPAQ, HP, vv… 1.2. Hạch toán hàng tồn kho, phương pháp tính thuế GTGT tại Công ty - Phương pháp hạch toán hàng tồn kho: §Ó theo dâi, ph¶n ¸nh mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n nªn t¹i C«ng ty, KÕ to¸n ®· sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n kÕ to¸n. - Phương pháp tính thuế GTGT: Phương pháp khấu trừ. Tùy từng mặt hàng mà thuế có thể là 5% hoặc 10% . 1.3. Phương pháp xác định giá vốn của hàng hóa tiêu thụ - Công ty tính giá hàng xuất kho: Ph­¬ng ph¸p gi¸ thực tế ®Ých danh (ph­¬ng ph¸p nhËn diÖn) Theo ph­¬ng ph¸p nµy hµng xuÊt kho thuéc ®óng l« hµng mua vµo ®ît nµo th× Công ty lÊy ®óng ®¬n gi¸ mua cña nã ®Ó tÝnh. Së dÜ Công ty sö dông ph­¬ng ph¸p nµy lµ do m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i C«ng ty cã gi¸ trÞ ®¬n vÞ cao, cã thÓ ph©n biÖt thµnh tõng thø tõng lo¹i riªng rÏ, thªm vµo ®ã hµng nhËp vÒ Công ty th­êng theo l«, khèi. Hầu như hàng hóa tiªu thô hÕt míi nhËp tiÕp. Tæng hîp c¸c yÕu tè ®ã ®· quyÕt ®Þnh ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho cña Công ty. 2. CÁC PHƯƠNG THỨC BÁN HÀNG VÀ PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH PHÁT TRIỂN GIẢI PHÁP CNTT 2.1. Các phương pháp bán hàng tại Công ty - Công ty chủ yếu bán hàng trong nước nên những phát sinh xuất khẩu ít xảy ra. Trong chuyên đề này tôi chỉ trình bày các phương thức bán hàng trong nước và phương pháp hạch toán tiêu thụ hàng hóa, xác định kết quả kinh doanh hàng hóa của Công ty. - Thực chất của quá trình bán hàng hay quá trình tiêu thụ sản phẩm là quá trình tìm kiếm doanh thu để bù dắp chi phí để tạo ra lợi nhuận. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, C«ng ty ®· t×m ®­îc c¸c biÖn ph¸p đẩy m¹nh hµng ho¸ b¸n ra ®ã lµ ®a ph­¬ng thøc b¸n hµng. C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT ®· ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc bán hàng sau: (Trong các hình thức bán hàng của công ty thì Công ty không hạch toán giá trị bao bi đi kèm theo số hàng hóa bán ra, vì trị giá bao bì chiếm trị giá rất nhỏ trong tổng số doanh thu bán ra). 2.1.1. Bán buôn hàng hóa 2.1.1.1. Bán buôn qua kho theo hình thức: Bán hàng trực tiếp tại kho Công ty ( Đây là hình thức bán hàng chủ yếu của Công ty) Khi cã c¸c nghiÖp vô b¸n hµng c¨n cø vµo c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc c¸c ®¬n ®Æt hµng, phòng kinh doanh lËp ho¸ ®¬n GTGT vµ PXK. Khi ®Õn ngµy giao hµng theo hîp ®ång ®· ký, chñ hµng kiÓm tra thñ tôc vµ xuÊt hµng ho¸. C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT thuéc diÖn nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ do ®ã chøng tõ sö dông lµ: Ho¸ ®¬n GTGT theo mÉu sè 01/GTKT - 3LL Ban hành theo QĐ số: 15/2006/QĐ ngày 20/3/2006 của Bộ Trưởng Bé Tài ChÝnh. Ho¸ ®¬n nµy ®­îc thµnh lËp 3 liªn. Ho¸ ®¬n GTGT vµ phiÕu xuÊt kho lµ c¸c chøng tõ ph¶n ¸nh sè l­îng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt b¸n. §ã lµ c¨n cø ®Ó thñ kho xuÊt hµng, ghi thÎ kho vµ thñ tôc cã liªn quan trong qu¸ tr×nh b¸n hµng. 2.1.1.2. Bán buôn qua kho theo hình thức: chuyển hàng theo hợp đồng (gửi hàng đi bán) Chuyển hàng ®i b¸n lµ hình thøc mµ bªn b¸n göi hµng cho kh¸ch hµng theo c¸c ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång. Sè hµng chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n, khi kh¸ch hµng thanh toán hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng ®· chuyÓn giao th× sè hµng nµy ®­îc coi lµ ®· b¸n vµ bªn b¸n ®· mÊt quyÒn së h÷u chç hµng ®ã. (Phương thức hạch toán ban đầu tương tự hình thức bán buôn tại kho của Công ty) 2.1.2. Bán lẻ hàng hoá §Ó cã mÆt hµng ë nhiÒu kªnh tiªu thô, ngoµi ph­¬ng thøc b¸n bu«n cña C«ng ty cßn ¸p dông ph­¬ng thøc b¸n lÎ t¹i các cöa hµng, quầy hàng, siêu thị, bán theo phương thức trả chậm, trả góp hình thức b¸n lÎ cña C«ng ty mặc dù mỗi lần bán, công ty bán với số lượng ít nhưng đã chiÕm mét tû träng lín so víi tæng doanh thu b¸n hµng. Phòng kế toán theo dâi vµ lËp PXK, ho¸ ®¬n GTGT, bảng tổng hợp chứng từ, CTGS . Cuối tháng c¨n cø vµo đó kÕ to¸n tËp hîp vµo c¸c sæ tµi kho¶n cã liªn quan. 2.2. Phương pháp hạch toán các nghiệp vụ bán hàng và xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty 2.2.1. Hạch toán giá vốn hàng bán và doanh thu bán hàng hoá tại Công ty 2.2.1.1. Hoạch toán giá vốn hàng bán Khi xuÊt b¸n hµng hãa c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc ®¬n ®Æt hµng, phßng kinh doanh sÏ lËp HĐ GTGT thµnh 3 liªn: - Liªn 1: L­u vµo sæ gèc - Liªn 2: (liªn ®á) Giao cho kh¸ch hµng - Liªn 3: Giao cho bé phËn kho lµm thñ tôc xuÊt kho vµ ghi vµo thÎ kho Cuèi ngµy thñ kho nép liªn 3 cho phßng kÕ to¸n ®Ó ghi sæ. Ví dụ: Ngµy 26/03/2007, tổng công ty vận tải thủy đường sông Miền Bắc mua cña C«ng ty 2 chiếc máy in khổ lớn HP - C7780B. Tæng C«ng ty thanh to¸n 50% tiÒn mÆt vµ 50% tr¶ chËm. Ngµy 26/3/2007 phßng Kinh doanh lËp ho¸ ®¬n nh­ sau: BiÓu sè 01 PhiÕu xuÊt kho Ngµy 26 / 03 / 2007 Hä tªn ng­êi nhËn: Tổng công ty vận tải thủy đường sông miền Bắc §Þa chØ : HN Lý do xuÊt : Xuất bán Sè TT Tªn hµng ho¸ MS §VT Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Yªu cÇu Thùc xuÊt A B C D 1 2 3 4 1 Xuất máy in khổ lớn HP – C7780B C 2 2 150.627.060 301.254.120 Céng 301.254.120 XuÊt t¹i kho : C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT Đơn vị tính: Đồng Cộng thành tiền bằng chữ: Ba trăm linh một triệu hai trăm năm tư nghìn một trăm hai mươi đồng chẵn/. XuÊt, ngµy 26 th¸ng 03 n¨m 2007 Phụ trách bộ phận (ký, hä tªn) Phô tr¸ch cung tiªu (ký, hä tªn) Ng­êi nhËn hµng (ký, hä tªn) Thñ kho (ký, hä tªn) Khi b¸n hµng cho kh¸ch, ng­êi b¸n hµng viÕt ho¸ ®¬n GTGT BiÓu sè 02: Ho¸ ®¬n GTGT MS - 01 - GTGT Liªn 3 ( dïng ®Ó thanh to¸n) DQ/B Ngµy 26 th¸ng 03 n¨m 2007 N0: 014990 §¬n vÞ b¸n hµng: C«ng ty TNHH phát triển giải pháp CNTT §Þa chØ: Hoàn Kiếm - Hµ Néi §iÖn tho¹i:........ Sè TK:........ Hä tªn ng­êi mua hµng: A Việt §¬n vÞ: Tổng công ty vận tải thủy đường sông MB H×nh thøc thanh to¸n: 50% thanh to¸n ngay, 50% thanh to¸n chËm sau 20 ngµy MS: 2800218168 Đơn vị tính: Đồng STT Tªn hµng ho¸ dÞch vô §VT SL §¬n gi¸ Thµnh tiÒn A B C 1 2 3=2*1 1 Máy in khổ lớnHP_C7780B C 2 192.980.000 385.960.000 Céng tiÒn hµng:................................................. 385.960.000 ThuÕ suÊt thuÕ GTGT: 5% tiÒn thuÕ GTGT.... 19.298.000 Tæng céng tiÒn thanh to¸n:............................... 405.258.000 SètiÒn viÕt b»ng ch÷: Bốn trăm linh năm triệu hai trăm năm tám nghìn đồng. Ng­êi mua hµng KÕ to¸n tr­ëng Thñ tr­ëng ®¬n vị ( Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) Khi nhËn ®­îc liªn 3 ho¸ ®¬n GTGT thñ kho vµo thÎ kho. ThÎ kho ®­îc lËp riªng cho tõng mÆt hµng trong kho ph¶n ¸nh vÒ mÆt sè l­îng hµng nhËp - xuÊt - tån trong kú. T¹i phßng kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt hµng hãa do thñ kho göi lªn, chọn phiếu nhập liệu là hóa đơn bán hàng để nhập các nghiệp vụ vào máy tính. Máy tính sẽ tự theo dõi sổ chi tiết hàng hóa của từng loại hàng hóa. Khi hµng hãa ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô và khi c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn nghiÖp vô b¸n hµng sau khi ®· ®­îc kÕ to¸n nhËp liÖu vµo m¸y tÝnh th× c¸c bót to¸n gi¸ vèn sÏ tù ®éng ®­îc m¸y tÝnh thùc hiÖn. C¸c bót to¸n nµy ®­îc thÓ hiÖn trªn sæ TK 632. BiÓu sè 03 Sæ chi tiÕt hµng hãa Tháng 03/ 2007 Tªn hµng hãa: Máy in Đơn vị tính: Đồng Chứng từ Diễn giải TK ĐƯ ĐG Nhập Xuất Tồn SH NT SL TT