Đề tài Thực nghiệm quy trình phân tích hàm lượng Carbaryl, Dimethoate trong cải xanh bằng phương pháp HPLC

MÔÛ ÑAÀU Daân soá ngaøy caøng gia taêng do ñoù nhu caàu veà löông thöïc thöïc phaåm ngaøy caøng ñoøi hoûi nhieàu, cuï theå laø caùc loaïi rau cung caáp trong caùc böõa aên haèng ngaøy. Rau xanh khoâng chæ cung caáp moät löôïng lôùn chaát xô, caùc sinh toá A, B, C … maø coøn cung caáp caùc nguyeân toá vi löôïng vaø ña löôïng raát caàn thieát trong caáu taïo teá baøo. Rau xanh coøn laø moät loaïi caây troàng coù hieäu quaû kinh teá cao, ñoàng thôøi cuõng laø maët haøng xuaát khaåu quan troïng cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Tuy nhieân thaát thu haøng naêm do caùc loaøi dòch haïi gaây ra cho noâng nghieäp chieám khoaûng 35% saûn löôïng muøa maøng (khoaûng 75 tyû ñoâ la); trong ñoù thieät haïi do saâu laø 13,8%; do beänh caây laø 11,6%; do coû daïi laø 9,5% (theo Cramer H.H., 1967). Neáu tính cho dieän tích noâng nghieäp toaøn theá giôùi laø 1,5 tyû hecta khoâng keå ñoàng coû vaø baõi hoang thì thieät haïi bình quaân laø 47-60 ñoâ la treân moät hecta. Ñeå traùnh thaát thu, hieän nay coù nhieàu bieän phaùp ñöôïc aùp duïng ñeå phoøng tröø caùc loaøi dòch haïi. Moät trong caùc bieän phaùp ñoù laø söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät. Beân caïnh nhöõng öu ñieåm cuûa thuoác baûo veä thöïc vaät nhö dieät dòch haïi nhanh, coù khaû naêng chaën ñöùng söï lan traøn phaù hoaïi cuûa saâu, beänh, cho hieäu quaû tröïc tieáp roõ reät…noù coøn coù moät soá nhöôïc ñieåm, neáu söû duïng khoâng ñuùng caùch (phun quaù lieàu hoaëc phun gaàn ngaøy thu hoaïch) ñoâi khi thuoác coù theå gaây ñoäc cho thöïc vaät hoaêïc coøn löu trong noâng saûn vaø gaây ñoäc cho ngöôøi, gia suùc aên phaûi, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng…[3] Theo thoáng keâ, haøng naêm ôû mieàn Ñoâng – Nam nöôùc ta, toång löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät söû duïng leân ñeán con soá 1000 taán, trong ñoù thuoác baûo veä thöïc vaät duøng treân rau raát lôùn chieám töø 50 – 80% toång löôïng thuoác duøng cho caùc loaïi caây troàng. Ñieàu ñoù gaây ra nhöõng moái nguy cho söùc khoûe con ngöôøi. Moät soá nôi xaûy ra ngaøy caøng nhieàu vaø phoå bieán tình traïng ngoä ñoäc do rau xanh. Treân theá giôùi, haøng naêm coù treân 40000 ngöôøi cheát vì ngoä ñoäc rau treân toång soá 2 trieäu ngöôøi bò ngoä ñoäc (döïa theo thoáng keâ cuûa Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá ILO). Tuy chöa coù thoáng keâ chính thöùc veà soá ngöôøi ngoä ñoäc do thuoác tröø saâu ôû nöôùc ta, nhöng theo nhöõng thoâng baùo töø nhöõng naêm qua veà caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc leû teû hay haøng loaït ôû töøng beänh vieän, töøng ñòa phöông cho thaáy soá ngöôøi bò ngoä ñoäc laø moät con soá ñaùng keå. Töø naêm 1993 ñeán thaùng 6 naêm 1998, coù ñeán haøng chuïc ngaøn ngöôøi bò nhieãm ñoäc do aên phaûi rau quaû coøn dö löôïng thuoác tröø saâu, naëng nhaát vaãn laø ôû caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Naêm 1995, coù 13000 ngöôøi nhieãm ñoäc vaø trong ñoù coù ñeán 354 ngöôøi cheát. Treân cô sôû caùc taøi lieäu tham khaûo tieáp caän ñöôïc vaø keát quaû khaûo saùt sô boä cuûa khoùa tröôùc, luaän vaên naøy seõ khaûo saùt thöïc nghieäm quy trình phaân tích haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate trong caûi xanh baèng phöông phaùp HPLC, vôùi muïc ñích naâng cao hieäu suaát thu hoài maãu caùc hoaït chaát ñoù töø rau ñeå keát quaû phaân tích ñöôïc chính xaùc hôn, vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc tieãn ôû PTN Hoùa sinh cuûa Boä moân Coâng ngheä Thöïc phaåm CHÖÔNG 1. TOÅNG QUAN 1.1. CAÛI XANH [6] Teân khoa hoïc: Brassia junecea Rau caûi coù nhieàu loaïi nhö: caûi ngoït, caûi ñaéng, caûi beï traéng, caûi thìa... ñöôïc troàng quanh naêm ôû nöôùc ta. Caûi xanh (caûi ñaéng) coù haøm löôïng caùc hôïp chaát chöùa löu huyønh vaø vitamin C cao. Ñaëc ñieåm: Cuoáng laù hôi nhoû vaø troøn, phieán laù nhoû heïp. Chòu ñöôïc noùng vaø möa, nhanh cho thu hoaïch neân coù taùc duïng giaûi quyeát rau giaùp vuï raát toát. 1.1.1. Thu hoaïch vaø baûo quaûn Caûi xanh ñöôïc thu hoaëc sau 30 – 50 ngaøy gieo gioáng, khi ñoù laù caûi daøi khoaûng 20 – 30 cm. Trong quaù trình vaän chuyeån vaø buoân baùn neân baûo quaûn caûi xanh ôû nhieät ñoä laïnh, ñoä aåm khoaûng 90 – 95%. 1.1.2. Söû duïng caûi xanh Caûi xanh coù theå duøng ñeå aên soáng, naáu canh, muoái maën, muoái chua. Lôïi ích: nhuaän tröôøng, trò chöùng taùo boùn, ung thö keát ruoät. Trong caûi xanh coù chaát albumin, vitamin B1, Coban, iot. Reã vaø laù coù nhieàu chaát kieàm thuùc ñaåy söï tieâu hoaù, thuùc ñaåy cô theå haáp thu albumin baûo veä gan, choáng môõ trong gan. AÊn nhieàu caûi xanh coù taùc duïng ngaên ngöøa ung thö gan vaø keát hôïp ñieàu trò beänh ung thö vaø xô cöùng gan. Baûng 1.1 . Thaønh phaàn dinh döôõng trong 100g laù caûi xanh Thaønh phaàn Haøm löôïng Nöôùc 92 Protein (g) 2,4 Lipid (g) 0,4 Cacbonhydrat (g) 4,3 Canxi (mg) 160 Phospho (mg) 48 Saét (mg) 2,7 Natri (mg) 24 Kali (mg) 227 Caroten (mg) 1,825 Chaát xô (mg) 1 Tro (mg) 1,1 Thiamin (mg) 0,06 Riboflavin (mg) 0,14 Niacin (mg) 0,8 Acid ascorbic (mg) 73 Naêng löôïng (cal) 24 PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ LOÛNG CAO AÙP [2] 1.2.1. Nguoàn goác, ñònh nghóa Pheùp saéc kyù do chuyeân vieân thöïc vaät Nga Tswett (1906) ñeà xuaát naêm 1903 khi nghieân cöùu veà saéc toá thöïc vaät. OÂng laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ taùch ñöôïc saéc toá trong laù caây. Maãu ñöôïc trích baèng ether, cho dung dòch qua coät chöùa chaát haáp phuï CaCO3, treân coät xuaát hieän nhieàu vuøng coù maøu saéc khaùc nhau. Do ñoù phöông phaùp coù teân laø saéc kyù. Töø ñoù phöông phaùp saéc kyù trôû thaønh moät kyõ thuaät taùch chaát höõu hieäu vaø ñöôïc phaùt trieån nhanh. Saéc kyù loûng laø moät kyõ thuaät phaân tích saéc kyù duøng ñeå taùch rieâng caùc ion hay phaân töû hoøa tan trong moät dung moâi. Neáu dung dòch maãu tieáp xuùc vôùi moät pha tónh vaø moät pha ñoäng, caùc caáu töû trong maãu seõ töông taùc vôùi hai pha ñoù theo möùc ñoä khaùc nhau. Möùc ñoä töông taùc khaùc nhau xaùc ñònh thôøi gian löu cuûa caùc chaát khaùc nhau khi theo pha ñoäng qua coät, cho pheùp taùch caùc caáu töû trong maãu ban ñaàu. Pha ñoäng laø chaát loûng. Pha tónh ña daïng tuøy thuoäc vaøo kieåu coät saéc kyù (coät saéc kyù haáp phuï, coät saéc kyù phaân boá, coät saéc kyù loïc gel, coät saéc kyù trao ñoåi ion), vì vaäy khaû naêng öùng duïng raát lôùn, ñoái töôïng phaân tích ña daïng. Saéc kyù loûng cao aùp (HPLC) laø moät daïng thieát bò saéc kyù loûng hoaït ñoäng ôû aùp suaát cao hôn aùp suaát thoâng thöôøng. Kích thöôùc haït vaät lieäu nhoài laøm pha tónh raát beù (1 - 4 μm) neân laøm taêng soá ñóa lyù thuyeát vaø do ñoù taêng khaû naêng taùch chaát cuûa thieát bò. Ñeå taêng toác ñoä doøng chaûy tôùi khoaûng 0,1 – 10 ml/phuùt, ngöôøi ta phaûi duøng aùp suaát cao (P = 100 – 200 bar). Phöông phaùp naøy thöïc hieän ôû nhieät ñoä phoøng neân phuø hôïp trong phaân tích thöïc phaåm, vì caùc thaønh phaàn cuûa thöïc phaåm ña soá laø caùc chaát deã bò phaân huûy ôû nhieät ñoä cao. 1.2.2. Heä thoáng thieát bò HPLC Heä thoáng HPLC bao goàm 1 nguoàn cung caáp pha ñoäng, moät bôm, boä phaän nhaäp maãu, coät saéc kyù, vaø moät ñaàu doø. Hình 1.1. Moâ hình heä thoáng HPLC Coät saéc kyù Coät HPLC thöôøng ngaén, vaøo khoaûng 10 – 25 cm vaø ñöôïc nhoài pha tónh thích hôïp. Caùc haït pha tónh nhoài coät HPLC thöôøng coù kích thöôùc raát nhoû (3, 5, 10 μm). Ñöôøng kính trong cuûa coät trong khoaûng 2 – 4 mm. Caùc coät ñeàu ñaõ ñöôïc chuaån hoùa theo tieâu chuaån quoác teá. Hình1.2. Coät saéc kyù Bôm Laø boä phaän quan troïng trong heä thoáng HPLC. Bôm aùp löïc cao ñöôïc söû duïng ñeå ñaåy dung moâi ñi xuyeân qua pha tónh. Kích thöôùc haït cuûa pha tónh nhoài coät caøng nhoû thì aùp suaát bôm chòu ñöôïc phaûi caøng cao. Yeâu caàu ñoái vôùi bôm HPLC laø taïo ñöôïc doøng pha ñoäng lieân tuïc, oån ñònh vaø khoâng coù xung. Coù theå boá trí nhieàu bôm leäch pha hoaëc tröôùc khi bôm vaøo coät, pha ñoäng phaûi ñöôïc bôm qua moät ñöôøng noái oáng ñuû daøi (> 1m). Daây noái phaûi chòu ñöôïc aùp löïc. Bôm thöôøng söû duïng laø bôm pittoâng. Caùc loaïi bôm HPLC hieän nay coù theå cho vaän toác doøng: 0,1 – 10 ml/phuùt vôùi möùc dao ñoäng khoâng lôùn hôn 1%, aùp löïc lôùn nhaát leân ñeán 5000psi. Ñaàu doø Ñaàu doø söû duïng trong thieát bò HPLC raát ña daïng. Caùc loaïi ñaàu doø thoâng duïng laø ñaàu doø UV – VIS, ñaàu doø huyønh quang, ñaàu doø daãn nhieät, ñaàu doø khuùc xaï keá vi sai (RI), … Söï thay ñoåi veà cöôøng ñoä aùnh saùng do söï haáp thu tia UV, söï phaùt xaï huyønh quang, … seõ ñöôïc ghi nhaän laïi döôùi söï thay ñoåi cuûa ñieän theá ñaàu ra, bieåu dieãn treân moät ñoà thò theo thôøi gian chaïy saéc kyù – saéc kyù ñoà. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak laø hai thoâng soá ño quan troïng trong caùc pheùp saéc kyù. Maùy ghi: Vöøa coù khaû naêng veõ ñoà thò, xaùc ñònh thôøi gian löu, tính dieän tích peak, ghi laïi phöông phaùp xaùc ñònh, ñoàng thôøi coù theå söû duïng maùy ghi ñeå ñieàu khieån, chöông trình hoùa quaù trình chaïy saéc kyù. Boä phaän nhaäp maãu ( injector ): Coù theå nhaäp maãu vaøo thieát bò HPLC moät caùch thuû coâng baèng xilanh. Cuõng coù boä phaän nhaäp maãu töï ñoäng hoaøn toaøn, chöông trình hoùa töø theå tích maãu bôm vaøo, thôøi gian thay ñoåi maãu, thôøi gian röûa boä phaän nhaäp maãu, nhieät ñoä bôm maãu, aùp suaát bôm maãu. Thöôøng aùp suaát bôm maãu nhoû hôn 70 bar. Luùc ñoù maãu môùi taäp trung vaøo ñaàu coät, ñaït hieäu quaû phaân tích toát. Bình chöùa pha ñoäng: Thoâng thöôøng laø chai thuûy tinh, ñöôïc noái vôùi boä phaän baøi khí vaø noái vôùi ñaàu vaøo cuûa bôm. 1.2.3. Nguyeân taéc hoaït ñoäng Bôm cao aùp bôm pha ñoäng vaøo coät. Pha ñoäng ñöôïc loïc tröôùc baèng maøng loïc vôùi kích thöôùc loã xoáp thích hôïp. Coù theå tieán haønh phaân tích ôû nhieät ñoä phoøng, hoaëc duøng loø ñieàu nhieät hieäu chænh nhieät ñoä coät khoaûng 40 – 50OC maãu ñöôïc bôm vaøo heä thoáng thoâng qua boä phaän nhaäp maãu. Sau ñoù maãu ñöôïc pha ñoäng ñöa qua coät baûo veä roài coät phaân tích. Trong coät phaân tích, caáu töû naøo cuûa maãu coù aùi löïc maïnh vôùi pha ñoäng seõ theo pha ñoäng ñi ra tröôùc, caáu töû naøo coù aùi löïc yeáu hôn seõ ñi ra sau. Pha ñoäng ra khoûi coät seõ ñöôïc ñöa tôùi ñaàu doø. Saéc kyù ñoà, thôøi cuõng nhö dieän tích caùc peak seõ ñöôïc theå hieän treân maùy ghi döõ lieäu. 1.3. THUOÁC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT (BVTV)[3] 1.3.1. Ñònh nghóa: thuoác BVTV hay noâng döôïc laø nhöõng chaát ñoäc coù nguoàn goác töï nhieân hay hoùa chaát toång hôïp ñöôïc duøng ñeå baûo veä caây troàng vaø noâng saûn choáng laïi söï phaù hoaïi cuûa nhöõng sinh vaät gaây haïi ñeán taøi nguyeân thöïc vaät. Nhöõng sinh vaät gaây haïi chính goàm saâu haïi, beänh haïi, coû daïi, chuoät vaø caùc nhaân toá khaùc. 1.2.2. Caùc nhoùm thuoác BVTV Thuoác BVTV ñöôïc chia thaønh nhieàu nhoùm döïa treân ñoái töôïng sinh vaät gaây haïi: Thuoác tröø beänh Thuoác tröø saâu Thuoác tröø coû Thuoác tröø oác Thuoác tröø nheän Thuoác tröø tuyeán truøng Thuoác ñieàu hoøa sinh tröôûng Thuoác tröø chuoät Phaân loaïi theo tính ñoäc nhö sau: Vaïch maøu ñoû treân nhaõn laø thuoác ñoäc nhoùm I, raát nguy hieåm. Vaïch maøu vaøng laø thuoác ñoäc nhoùm II, caûnh baùo coù haïi. Vaïch maøu xanh da trôøi laø thuoác ñoäc nhoùm III, löu yù caån thaän. Vaïch maøu xanh laù caây laø thuoác ñoäc nhoùm IV, ít ñoäc. Baûng 1.2. Phaân loaïi thuoác BVTV theo tính ñoäc Nhoùm LD50 qua mieäng LD50 qua da LC50 qua hoâ haáp I < 50mg/kg <200mg/kg <0.05mg/L II 50 -500mg/kg 200 – 2000 mg/kg 0.05 – 0.5 mg/L III 500 - 5000 mg/kg 2000 – 5000 mg/kg 0.5 – 2 mg/L IV >5000mg/kg >5000 mg/kg >2 mg/L 1.3.3. Caùc daïng thuoác BVTV Nhuõ daàu (ND, EC): thuoác ôû theå loûng, trong suoát. Deã baét löûa, chaùy noå. Dung dòch (DD, SL, L, AS): hoaø tan ñeàu trong nöôùc, khoâng chöùa chaát hoaù söõa. Boät hoaø nöôùc (BTN, BHN, WP, DF, WDG, SP): daïng boät mòn, phaân taùn trong nöôùc thaønh dung dòch huyeàn phuø) Huyeàn phuø (HP, FL, SC): phaûi laéc ñeàu tröôùc khi söû duïng. Haït (H, G, GR): chuû yeáu ñöôïc söû duïng ñeå raûi vaøo ñaát Vieân (P): chuû yeáu ñöôïc raûi vaøo ñaát laøm baû moài. Thuoác phun boät (BR, D): daïng boät mòn, khoâng tan trong nöôùc, raéc tröïc tieáp. Giaûi thích moät soá thuaät ngöõ Teân thuoác: Teân thöông maïi: do coâng ty saûn xuaát hoaëc phaân phoái thuoác ñaët ra ñeå phaân bieät saûn phaåm giöõa coâng ty naøy vaø coâng ty khaùc. Teân thöông maïi goàm 3 phaàn: teân thuoác, haøm löôïng hoaït chaát vaø daïng thuoác. Teân hoaït chaát: laø thaønh phaàn chuû yeáu trong thuoác coù taùc duïng tieâu dieät dòch haïi. Ñoä ñoäc: LD50: chæ soá bieåu thò ñoä ñoäc caáp tính cuûa moät loaïi thuoác BVTV ñoái vôùi ñoäng vaät maùu noùng (ñôn vò tính laø mg chaát ñoäc/kg troïng löôïng chuoät). Chæ soá LD50 chính laø löôïng chaát ñoäc gaây cheát 50% caù theå chuoät trong thí nghieäm. LD50 caøng thaáp thì ñoä ñoäc caøng cao. LC50: ñoä ñoäc cuûa moät hoaït chaát coù trong khoâng khí hoaëc nöôùc (ñôn vò tính laø mg chaát ñoäc/theå tích khoâng khí hoaëc nöôùc). Chæ soá LC50 caøng thaáp thì ñoä ñoäc caøng cao. Thôøi gian caùch ly: Laø khoaûng thôøi gian töø khi phun thuoác laàn cuoái ñeán khi thu hoaïch noâng saûn nhaèm baûo ñaûm cho thuoác BVTV coù ñuû thôøi gian phaân huyû ñeán möùc khoâng coøn coù theå gaây ra nhöõng taùc ñoäng xaáu ñeán cô theå cuûa con ngöôøi vaø gia suùc khi tieâu thuï noâng saûn ñoù. Dö löôïng: Laø löôïng chaát ñoäc coøn löu laïi trong noâng saûn hoaëc moâi tröôøng sau khi phun thuoác BVTV. Dö löôïng ñöôïc tính baèng microgram hoaëc miligram löôïng chaát ñoäc trong 1kg noâng saûn hoaëc theå tích khoâng khí, nöôùc. MRL (Maximum Residue Limit): möùc dö löôïng toái ña cho pheùp löu toàn trong noâng saûn maø khoâng aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi, vaät nuoâi. ADI (Acceptable Daily Intake): löôïng chaát ñoäc chaáp nhaän haáp thu vaøo cô theå, khoâng gaây haïi cho ngöôøi vaø vaät nuoâi trong moät ngaøy, ñöôïc tính baèng microgram hoaëc miligram hôïp chaát ñoäc treân 1 ñôn vò theå troïng. 1.4. THUOÁC TRÖØ SAÂU CARBARYL [10,15] Carbaryl thuoäc nhoùm thuoác tröø saâu Carbamate. Carbaryl laø teân goïi thoâng duïng cuûa 1-napthyl N-methylCarbamate. Coâng thöùc hoùa hoïc: CH3NHCOOC10H7 Coâng thöùc caáu taïo: Hình 1.3. Carbaryl 1.4.1. Tính chaát vaät lyù Carbaryl ôû daïng tinh khieát laø tinh theå raén, maøu traéng, coù muøi nheï, ñoä hoaø tan trong nöôùc ôû 20oC laø döôùi 0.1%, nhöng deã hoøa tan trong nhieàu dung moâi höõu cô. Nhieät ñoä noùng chaûy 138oC, nhieät ñoä hoùa hôi 193oC. Baûng 1.3. Ñoä tan cuûa Carbaryl trong moät soá dung moâi Dung moâi Ñoä tan (g/kg) Acetone 200 - 300 Methanol 79,6 Dicloromethan 242,6 Hexan 0,214 Tính chaát hoaù hoïc Beàn trong moâi tröôøng acid, phaân huyû trong moâi tröôøng kieàm taïo thaønh 1-napthol. OÅn ñònh vôùi nhieät ñoä leân ñeán 70oC vaø aùnh saùng. Khi bò gia nhieät noù seõ phaân huyû taïo khoùi ñoäc NOx. 1.4.3. Tính ñoäc Ñoái vôùi ngöôøi Carbaryl deã daøng ñöôïc haáp thuï qua ñöôøng hoâ haáp vaø ñöôøng mieäng, nhöng ít bò haáp thuï hôn qua tieáp xuùc vôùi da. Khi tieáp xuùc tröïc tieáp coù theå gaây boûng da hoaëc maét. Hít vaøo hay nuoát phaûi Carbaryl vôùi löôïng nhaát ñònh coù theå gaây ngoä ñoäc cho heä thaàn kinh, heä hoâ haáp, gaây ra caùc trieäu chöùng noân möûa, co thaét daï daøy, ñau ñaàu, hoân meâ, roái loaïn thaàn kinh, suy hoâ haáp. Daáu hieäu nhieãm ñoäc taêng nhanh sau khi haáp thuï vaø cuõng nhanh choùng keát thuùc sau khi khoâng coøn tieáp xuùc nöõa. Khi bò haáp thuï vaøo cô theå ngöôøi, noù seõ nhanh choùng ñöôïc baøi tieát ra theo nöôùc tieåu (baøi tieát khoaûng 91.5% trong voøng 24h). LD50 qua mieäng = 614 mg/kg theå troïng, LD50 qua da > 5000 mg/kg theå troïng. LC50 = 2.43 mg/l. ADI = 0.00-0.01mg/kg theå troïng. Ñoái vôùi ñoäng vaät [3] LD50(chuoät) = 560 mg/kg theå troïng 1.4.4. Giôùi haïn dö löôïng treân rau quaû Dö löôïng toái ña cho pheùp cuûa Carbaryl trong caûi xanh laø 10mg/kg rau. Baûng 1.4. Giôùi haïn dö löôïng toái ña cuûa Carbaryl treân rau theo FAO/WHO (1994) Saûn phaåm MRL (mg/kg) Döa leo 3 Caûi baép 5 Caûi xanh 10 Söû duïng[3] Carbaryl laø loaïi thuoác coù taùc duïng tieáp xuùc vaø vò ñoäc, coù phoå phoøng trò roäng hieäu löïc laâu daøi. Tính ñoäc cuûa thuoác ñoái vôùi saâu haïi taêng leân khi nhieät ñoä moâi tröôøng taêng cao. Carbaryl thöôøng ñöôïc duøng ñeå trò nhieàu loaøi saâu haïi luùa (raày xanh, raày naâu), haïi caây aên quaû, rau (saâu cuoán laù, reäp vaûi, reäp…), saâu haïi caây coâng nghieäp (boâng, thuoác laù…), boï raày döa… Cheá phaåm 15ND thöôøng ñöôïc duøng ôû noàng ñoä 0,125 – 0,33%, cheá phaåm 50BHN duøng ôû noàng ñoä 0,05 – 0,2%; thuoác boät, thuoác haït haøm löôïng 2% ñöôïc phun vôùi löôïng 20 – 25 kg/ha. 1.4.6. Phaân tích dö löôïng Carbaryl 1.4.6.1. Phöông phaùp quang phoå so maøu:[11] Carbaryl ñöôïc trích trong methylen chloride (CH2Cl2), tieán haønh loaïi pha nöôùc baèng Natri sulfate (Na2SO4) daïng boät khan. Sau ñoù, maãu ñöôïc cho phaûn öùng taïo maøu vôùi KOH 0.1N trong Methanol, Acid acetic (CH3COOH), ñoàng thôøi cuøng vôùi thuoác thöû maøu p-nitrobenzen diazonium tetrafluoborate. Tieán haønh ño ñoä haáp thu taïi böôùc soùng 475 nm, löôïng Carbaryl trong maãu tieán haønh phaân tích töø 0,1 – 1 mg/maãu vaø ngöôõng phaùt hieän (LOD) cuûa phöông phaùp khoaûng 0,03 mg/maãu. 1.4.6.2. Phöông phaùp saéc kyù khí (GC) Carbaryl ñöôïc trích baèng CH2Cl2, sau ñoù ñöôïc laøm saïch baèng caùch cho qua coät Florisil söû duïng cloroform/hexan tæ leä 1/1 vaø 100% cloroform laøm dung dòch röûa giaûi. Dö löôïng ñöôïc xaùc ñònh baèng saéc kyù khí ñaàu doø Nitô – Phot pho. Ñoä thu hoài maãu laø 85%, LOD töø 0.3 ñeán 0.5 ng vaø LOQ (ngöôõng ñònh löôïng) cuûa ñaàu doø laø 0.1 ppm. Dö löôïng ñöôïc trích ra khoûi rau baèng Acetonitrile (CH3CN), dòch trích sau ñoù ñöôïc laøm saïch baèng petroleum ete vaø keát tuûa baèng dung dòch H3PO4 – NH4Cl. Caùc taïp chaát daïng phenol ñöôïc taùch ra baèng caùch: hoøa CH2Cl2 vaøo dòch trích vaø loaïi CH2Cl2 baèng caùch duøng dung dòch KOH. Dö löôïng Carbamate ñöôïc xöû lyù vôùi 1-flouro-2,4 dinitrobenzen ñeå hình thaønh daãn xuaát ete. Sau khi taïo daãn xuaát, tieán haønh phaân tích Carbaryl ñöôïc pha trong iso-octan baèng thieát bò saéc kyù khí ñaàu doø khoái phoå (GC/MS): coät saéc kyù khí coù kích thöôùc: 30 m x 0.25 mm (id), coät mao quaûn phim moûng baèng thaïch anh ñöôïc phuû lôùp silicon. Cheá ñoä vaän haønh: nhieät ñoä coät: 70OC ñöôïc giöõ 1 phuùt, taêng nhieät ñoä 5OOC/1 phuùt ñeán 16OOC vaø giöõ ôû 16OOC trong 1 phuùt, vaø taêng cöù 3,5OC leân ñeán 270OC vaø giöõ ôû 270OC trong 10 phuùt. Söû duïng khí mang: Heli, ñoä tinh khieát 99,999%. Toác ñoä doøng qua coät: 1.2ml/phuùt. [12] Dö löôïng ñöôïc trích ra khoûi rau baèng CH2Cl2, taùch pha nöôùc baèng dung dòch muoái NaCl vaø muoái Na2S04 khan. Dòch trích ñöôïc coâ quay boác hôi ñeán khoâ vaø traùng laïi baèng Hexan, sau ñoù ñöôïc cho qua coät laøm saïch. Söû duïng coät Florisil ñöôïc röûa giaûi vôùi trình töï nhö sau: 6 ml hoãn hôïp Hexan/Aceton (4/1), 5 ml Hexan, dòch trích Carbaryl vaø sau cuøng laø 6 ml hoãn hôïp Hexan/Aceton (4/1). Thu dòch röûa giaûi vaø coâ quay ñeán khoâ, traùng laïi baèng 0.5 ml Hexan. Dö löôïng ñöôïc xaùc ñònh baèng thieát bò saéc kyù khí coät mao quaûn HP-5 MS (haõng Agilent, USA): kích thöôùc 30 m x 0,25 mm (id) x 0,25 mm lôùp phim, söû duïng Heli laøm khí mang. Ñieàu kieän vaän haønh: 70OC trong 2 phuùt, taêng nhieät ñoä cöù 25OC/ph ñeán 150OC, sau ñoù taêng cöù 3OC/ph ñeán 200OC, roài 8OC/ph ñeán 280OC, giöõ ôû nhieät ñoä naøy trong 10 phuùt. Nhieät ñoä injector ñöôïc giöõ ôû 220OC. Ñaàu doø khoái phoå MS: nhieät ñoä nguoàn ion (ion source temperarture): 230OC, nhieät ñoä beà maët (interface temperature): 280OC.[16] 1.4.6.3. Saéc kyù loûng (HPLC) Dö löôïng ñöôïc trích baèng Methanol, laøm saïch baèng coät Nuchar Celite vaø duøng hoãn hôïp Toluen – CH3CN (1:3) ñeå röõa giaûi. Sau khi qua coät, maãu ñöôïc pha loaõng vaø tieán haønh phaân tích baèng saéc kyù loûng cao aùp, pha ñaûo, ñaàu doø huyønh quang. Sau khi qua coät saéc kyù, Carbaryl ñöôïc taïo daãn xuaát vôùi o-phthalaldehyde vaø 2-mercaptoethanol taïo thaønh chaát phaùt huyønh quang. Ñoä thu hoài maãu ≥ 95%. Söû duïng coät nhoài: coät C8 pha ñaûo: 25 cm x 4.6 mm x 6 μm. Ñieàu kieän vaän haønh: toác ñoä pha ñoäng: 1.5 ml/ph, tæ leä pha ñoäng: 12% Acetonitile (CH3CN) :88% nöôùc. Quaù trình thuûy phaân taïo daãn xuaát ôû 100OC vaø nhieät ñoä coät laø 35OC. Ñaàu doø huyønh quang ño ôû böôùc soùng 340 vaø 455 nm. Thôøi gian löu Carbaryl: khoaûng 20 phuùt. Söû duïng coät C8: 4 x 250 mm, nhieät ñoä coät: 45OC. Toác ñoä doøng: 0.8 ml/ph, ñaàu doø huyønh quang coù taïo daãn xuaát sau coät vôùi OPA. Pha ñoäng: nöôùc - methanol vôùi chöông trình troän thaønh phaàn pha ñoäng nhö sau: 0 - 2 phuùt: 15% methanol 42 phuùt: 70% methanol Thôøi gian löu Carbaryl: 32 phuùt [17] Söû duïng coät pha ñaûo C18: 250 x 4 mm x 5 μm, ñaàu doø huyønh quang. Toác ñoä doøng: 0.8 ml/ph, nhieät ñoä coät: 37 OC. Pha ñoäng: nöôùc / methanol CH30H, tæ leä thay ñoåi theo gradient: 2 phuùt: 12 % CH30H 42 phuùt: 66% CH30H Thôøi gian löu Carbaryl: khoaûng 37-39 phuùt[13] Söû duïng coät Wakosil II-3C18 RS: 150 x 2 mm (id) x 3.5 μm, ñaàu doø huyønh quang. Toác ñoä doøng: 0.2 ml/ph vaø nhieät ñoä coät: 50 OC. Pha ñoäng söû duïng: Acetonitrile/nöôùc vôùi thay ñoåi gradient nhö sau: 10 phuùt: 20-60% acetonitrile 20 phuùt: 60-70% acetonitile 22-30 phuùt: 100% acetonitrile Thôøi gian löu Carbaryl khoaûng 15-16 phuùt [14] Söû duïng coät Superiorex (monomeric ODS): 150 x 4.6 mm (id) x 5 μm. Toác ñoä doøng: 1 ml/ph, nhieät ñoä coät: nhieät ñoä thöôøng, ñaàu doø UV: böôùc soùng 220 nm. Pha ñoäng: 100% Methanol. Thôøi gian löu Carbaryl: 2.96 phuùt. [19] Söû duïng coät Dupont Zorbax ODS: 25 cm x 4.6 mm (id) x 6 μm. Toác ñoä doøng: 1 ml/ph, ñaàu doø UV: böôùc soùng 280 nm. Pha ñoäng: 55% Acetonitrile/45% nöôùc. Thôøi gian löu Carbaryl: 6.5 phuùt. LOQ cuûa phöông phaùp (chieàu cao peak baèng 5 laàn chieàu cao cuûa ñöôøng neàn): 6.8 ng/laàn tieâm theå tích 10 μl. Carbaryl ñöôïc pha trong dung moâi laø Acetonitrile. [20] 1.5. THUOÁC TRÖØ SAÂU DIMETHOATE [21] Thuoäc nhoùm tröø saâu thuoäc nhoùm laân höõu cô, coù teân goïi theo danh phaùp quoác teá laø O,O-dimethyl S–methylcarbamoylmethyl – phosphorodithioate. Coâng thöùc hoaù hoïc: C5H12NO3PS2 Coâng thöùc caáu taïo: Hình 1.4. Dimethoate. Teân thöông maïi:Cekuthoate, Chimigor 40, Cygon 400, Daphene, De-Fend, Demos NF, Devigon, Dimate 267, Dimet, Dimethoat Tech 95%, Dimethopgen, Ferkethion, Fostion MM, Perfekthion, Rogodan, Rogodial, Rogor, Roxion, Sevigor, Trimetion. 1.4.1. Tính chaát vaät lí [22] Daïng tinh khieát laø nhöõng tinh theå maøu traéng noùng chaûy ôû ~ 45 – 48oC, daïng kyõ ngheä laø moät chaát deã tan trong dung moâi höõu cô (chloroform, benzene, toluene, röôïu, ester, ketone, methylen chloride, acetone vaø etanol), tan nhieàu trong nöôùc, tan ít trong carbon tetrachloride, diethyl eter, hexan, khoâng tan trong xaêng ete. Ñoä bay hôi khoâng ñaùng keå (0.107mg/m3 ôû 20oC). Baûûng 1.5. Ñoä tan cuûa Dimethoate trong moät soá dung moâi ôû 250C. Dung moâi Ñoä tan (g/100mL) Aceton 140 Acetonitril 140 Cyclohexane 120 Dodecane 0,043 Etanol 150 Ethyl acetate 120 Hexane 0,03 2-propanol 120 Methanol 160 Dicloromethane 150 1-octanol 52 Toluene 100 Xylene 31 1,2-dicloroethane 120 n-heptane 0,024 1.5.2. Tính chaát hoaù hoïc [23] Dimethoate töông ñoái beàn trong moâi tröôøng acid, thuyû phaân nhanh trong moâi tröôøng kieàm, phaân huyû nhanh khi gia nhieät ñeán nhieät ñoä >800C. Söï phaân huyû naøy taïo ra caùc khí ñoäc haïi dimethyl sulfic, carbon monoxide, methyl mercaptane, pentoxide phospho. Dimethoate phaân huyû trong thôøi gian ngaén trong ñaát, nöôùc vaø caây troàng. Thôøi gian toàn taïi trong ñaát cuûa Dimethoate laø 4 – 16 ngaøy, ngaén hôn trong ñaát aåm. Trong nöôùc soâng, sau 18h – 8 tuaàn thì bò giaûm moät nöûa. Trong ñoäng vaät cuõng nhö trong thöïc vaät, cô cheá bieán ñoåi cuûa Dimethoate laø gioáng nhau. Noù bò oxi hoaù thaønh O,O-dimethyl-phosphorothioate vaø hydro hoùa thaønh O,O-dimethyl-phosphorodithioate, - phosphorothioate, -phosphat. Söï oxi hoaù Dimethoate taïo neân hôïp chaát omethoate, moät chaát ñoäc vaø laø chaát öùc cheá enzyme cholinesterase maïnh, noù cuõng phaân huyû trong moâi tröôøng nhanh nhö Dimethoate. 1.5.3. Tính ñoäc cuûa Dimethoate: [24] Ñoái vôùi ngöôøi: Dimethoate thuoäc nhoùm ñoäc II. LD50 qua mieäng laø 235mg/kg, qua da >400mg/kg. ADI: 0.02mg/kg theå troïng / ngaøy. Noàng ñoä cao nhaát ñöôïc chaáp nhaän cuûa Dimethoate trong nöôùc uoáng laø 0.02mg/L. Ñoái vôùi moät soá ñoäng vaät : [25] Qua mieäng: LD50 ñoái vôùi chuoät ñöïc laø 387, chuoät caùi 160, thoû 300, lôïn 350, gaø 108, vòt 40, chim cuùt 84 mg/kg, vôùi gaáu 0.1 – 0.2 mg/con. Qua ñöôøng hoâ haáp: LC50(4h) ñoái vôùi chuoät >1.6mg/1L khoâng khí. Giôùi haïn dö löôïng Dimethoate treân rau quaû Dö löôïng toái ña cho pheùp cuûa Dimethoat trong caûi xanh laø 2mg/kg rau. Baûng 1.6. Dö löôïng tuyeät ñoái cuûa Dimethoate ñoái vôùi moät soá rau quaû Loaïi rau quaû Dö löôïng tyeät ñoái(mg/kg) Rau aên quaû, aên cuû 0,5 – 1 Caùc loaïi rau 2(TCVN 5624-1991) Nguõ coác 0,05 Döa chuoät 2 Caûi baép, caûi xanh 2 (ASEAN) Caø chua 1(TCVN 5624-1991) Haït tieâu 1(TCVN 5624-1991) Quaû chanh 2(TCVN 5624-1991) Nho Hy laïp, quaû lyù chua (ñen) 2(TCVN 5624-1991) Daâu taây 1(TCVN 5624-1991) 1.5.5. Söû duïng Dimethoate [3] Taùc ñoäng noäi haáp, tieáp xuùc vaø xoâng hôi, dieät ñöôïc nhöõng loaøi chích huùt nhöïa caây, saâu nhai gaëm, caû nheän ñoû vaø tuyeán truøng Rotylenchus similis Coll haïi chuoái. Dimethoate trò höõu hieäu reäp, boï xít, boï caùnh tô, nheän ñoû treân boâng, cheø, cam, ñaäu, laïc, ngoâ… Noàng ñoä thöôøng duøng 0.05-0.075% cheá phaåm 50ND. Duøng ôû noàng ñoä cao hôn (0.1-0.15%) thuoác dieät ñöôïc caùc loaøi saâu ñuïc laù nhö doøi ñuïc laù ñaäu, saâu veõ buøa haïi cam…ÔÛ nhieät ñoä cao (>18oC) thuoác taùc ñoäng leân coân truøng nhanh hôn vaø maïnh hôn. Hieäu löïc tröø saâu cuûa thuoác keùo daøi töø 2 - 3 tuaàn. Caây sinh tröôûng caøng maïnh hoaït ñoäng soáng caøng cao, thuoác caøng choùng phaân huyû trong caây thaønh nhöõng chaát khoâng ñoäc. Ngoaøi ra thuoác coøn ñöôïc duøng trong chaên nuoâi thuù y. Sau khi phun Dimethoate vaøo rau quaû, phaûi ñeå moät thôøi gian sau môùi thu hoaïch vaø ñem tieâu thuï. Thôøi gian caùch li ñoái vôùi moät soá loaïi caây rau ñöôïc cho ôû baûng 1.5. Baûng 1.7. Thôøi gian caùch li cuûa Dimethoate cho moät soá loaïi noâng saûn Loaïi caây troàng Thôøi gian caùch li (ngaøy) Rau 7 – 10 Luùa, khoai taây, caây aên quaû 14 Nguõ coác 21 1.5.6. Caùc phöông phaùp phaân tích haøm löôïng Dimethoate 1.5.6.1. Saéc kyù khí [26, 22] Chuaån bò dung dòch maãu chuaån: Caân khoaûng 10mg chaát chuaån Dimethoate, chính xaùc ñeán 4 hoaëc 2 soá leû cho vaøo bình ñònh möùc 10mL, ñònh möùc ñeán vaïch baèng toluene, ñöôïc dung dòch goác, noàng ñoä 1mg/mL. Duøng pipet laáy chính xaùc 1mL dung dòch goác vaøo bình ñònh möùc 10mL, tieáp tuïc ñònh möùc baèng dung moâi ôû treân, ñöôïc dung dòch noàng ñoä 0.1mg/mL. Baèng phöông phaùp pha loaõng lieân tuïc töø dung dòch coù noàng doä thu ñöôïc, ta ñöôïc daõy dung dòch chuaån. Chuaån bò dung dòch maãu thöû Caân khoaûng 20g maãu cho vaøo coái giaõ trong 30 phuùt ñoàng thôøi cho nöôùc vaøo 100ml ® theâm 200mL aceton + khuaáy trong 10 phuùt ® cho vaøo 8g celite vaø loïc chaân khoâng thu ñöôïc theå tích ® theâm 20g NaCl + laéc trong vaøi phuùt ® laéng 1h ñeå taùch pha ® theâm 200mL dichloromethane + laéc vaø ñeå trong 12h ® theâm 30g Na2SO4 vaøo pha höõu cô® khuaáy + laéng trong 20 phuùt ® loïc qua lôùp boâng thuyû tinh vaø lôùp Na2SO4 3 – 4cm ® cho bay hôi ñeán khoâ trong thieát bò coâ quay chaân khoâng ôû 400C ® theâm vaøo 2mL iso-octane vaø dung dòch ñöôïc cho qua coät nhoài vôùi 1g silicagel 60 (kyù hieäu hoãn hôïp soá N07734, côõ haït 70/ 230 mesh) ® theâm vaøo 2mL toluene vaø cho hoãn hôïp qua coät, 6mL toluen ñöôïc cho vaøo coät vaø chaát loûng ñöôïc cho bay hôi ñeán 1mL ® theâm vaøo toluene ñeán 2mL roài ñem phaân tích treân thieát bò saéc kí khí. Ñieàu kieän phaân tích Söû duïng saéc kí khí vôùi pha tónh laø chaát loûng. Coät mao quaûn: DB-210, 30m ´ 0.32mm i.d, 0.5mm film. Nhieät ñoä buoàng bôm maãu: 2000C. Nhieät ñoä coät: 1600C. Nhieät ñoä detector: 2500C. Aùp suaát ñaàu (head pressure): 7.5 psi Giöõ ôû nhieät ñoä ban ñaàu trong 1 phuùt, taêng nhieät ñoä 160C/phuùt ñeán 2000C, giöõ ôû nhieät ñoä cuoái cuøng trong 7 phuùt Caùc ñieàu kieän vaän haønh ñaàu doø quang keá ngoïn löûa (FPD) Toác ñoä doøng hydro: 200mL/phuùt. Toác ñoä doøng khoâng khí: 100mL/phuùt. Toác ñoä doøng nitô: 30mL/phuùt. Tyû leä taùch doøng 12.5:1. 1.5.6.2. Saéc kí loûng [27] Thieát bò saéc kí LC – MS ( Hewlett – Packard, Waldbronn, Ñöùc), coät ñaûo pha C18, 250 ´ 4.6 mm cuûa Phenomenex. Pha ñoäng: methanol :nöôùc vôùi thaønh phaàn (theo theå tích) cuûa methanol thay ñoåi 45% ® 55% ® 75% trong quaù trình phaân tích. Coøn nöôùc ñöôïc chænh pH 3.8 baèng acid formic. Chuaån bò maãu phaân tích: Laáy 10 mL maãu nöôùc, chænh pH 2.5 baèng HCl, Dimethoat ñöôïc trích ra baèng 3 phaàn 50mL dichlomethan, loaïi nöôùc baèng Na2SO4, coâ quay ñeán khoâ sau ñoù traùng bình baèng 1mL methanol : nöôùc = 6:4 (theo theå tích), sau ñoù loïc qua maøng tröôùc khi phaân tích treân thieát bò saéc kí. 1.5.6.3. Saéc kí loûng cao aùp HPLC [28] Thieát bò: thieát bò saéc kí HPLC Hewlett Packard HP 1100 vôùi ñaàu doø UV , söû duïng coät Phenomenex Shpereclon ODS2, 5mm, 120 mm ´ 4.6mm Pha ñoäng: Acetonitril/dung moâi A vôùi tyû leä laø 1/9 (theo theå tích). Vôùi dung moâi A ñöôïc pha nhö sau: hoøa tan 11.32g H3PO4 vaø 32.86g KH2PO4 baèng 1000mL nöôùc caát, loaïi duøng cho HPLC. Troän dung dòch vöøa chuaån bò vôùi nöôùc theo tæ leä 9 /1 (theo theå tích). Ta ñöôïc dung moâi A. Vaän haønh: Löôïng maãu bôm vaøo: 15 mL Böôùc soùng: 210 nm. 1.5.6.4. Saéc kí baûn moûng Dö löôïng Dimethoate ñöôïc chieát taùch ra khoûi maãu baèng aceton vaø n – hexan, sau ñoù laøm saïch baèng caùch cho qua coät Florisil ñaõ laøm maát hoaït tính vaø phaûn haáp phuï baèng heä dung moâi röûa giaûi. Xaùc ñònh dö löôïng Dimethoat treân saéc kí lôùp moûng baèng caùch so saùnh Rf vaø maøu saéc veát maøu vôùi veát Dimethoat chuaån sau khi phun thuoác hieän maøu ñaëc hieäu. Heä dung moâi röûa giaûi: ete etylic/petroleum ete = 1/1 (theo theå tích). Heä dung moâi trieån khai saéc kí: n- hexan/aceton = 7/3 (theo theå tích). Dung dòch thuoác thöû hieän maøu: caân 0.2g palladi clorua vaøo bình ñònh möùc 100mL. Hoøa tan vaø ñònh möùc ñeán vaïch baèng dung dòch HCl 0.01N. Ngoaøi ra hieän nay, ñeå phaùt hieän nhanh dö löôïng thuoác tröø saâu laân höõu cô, cacbamat trong noâng saûn, thöïc phaåm vaø caùc maãu moâi tröôøng, caùc nhaø khoa hoïc thuoäc Phoøng Nghieân cöùu Hoaù sinh vaø Sinh hoïc phaân töû, vieän coâng ngheä sinh hoïc vaø thöïc phaåm (tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa Haø Noäi) ñaõ nghieân cöùu vaø cheá taïo thaønh coâng boä KIT Enzyme phaùt hieän nhanh dö löôïng thuoác tröø saâu. Nguyeân taéc thöû: Enzyme acetylcholinesterase (AchE) xuùc taùc thuyû phaân cô chaát acetylcholin thaønh cholin vaø acetic. Acid acetic seõ phaûn öùng vôùi chaát chæ thò taïo maøu vaøng. Neáu maãu phaân tích coù thuoác tröø saâu laân höõu cô, cacbamat seõ kieàm haõm hoaït ñoäng cuûa AchE, haøm löôïng acetic giaûm, maøu seõ thay ñoåi. Döïa vaøo söï thay ñoåi maøu so vôùi maãu ñoái chöùng (khoâng coù thuoác tröø saâu), hoaëc döïa vaøo thang maøu chuaån coù theå ñònh tính hoaëc baùn ñònh löôïng thuoác tröø saâu trong maãu phaân tích [29]. 1.6. VITAMIN C [4] Vitamin C toàn taïi trong töï nhieân döôùi 3 daïng phoå bieán laø acid ascorbic, acid dehydroascorbic vaø daïng lieân keát ascorbigen. Noù chæ toàn taïi ôû daïng L trong caùc saûn phaåm thieân nhieân. Cho tôùi nay ngöôøi ta phaùt hieän thaáy 14 ñoàng phaân vaø ñoàng ñaúng cuûa vitamin C coù hoaït tính choáng beänh hoaïi huyeát vaø 15 chaát ñoàng phaân khoâng coù hoaït tính. Coâng thöùc phaân töû C6H8O6. Hình 1.5. Acid ascorbic 1.6.1. Tính chaát vaät lyù Acid ascorbic tinh khieát toàn taïi ôû daïng tinh theå, khoâng maøu hoaëc coù maøu traéng. Acid ascorbic thöôøng khoâng coù muøi, coù vò chua acid, tan voâ haïn trong nöôùc, ít tan trong ethanol, khoâng tan trong ether vaø chloroform. Nhieät ñoä noùng chaûy 190oC. Acid ascorbic bò hoaù ñen khi ñeå tröïc tieáp ngoaøi aùnh saùng maët trôøi, tuy nhieân söï bieán maøu nheï coù theå khoâng laøm maát hoaït tính chöõa beänh cuûa acid ascorbic. Thaäm chí khi khoâng coù maët aùnh saùng thì acid ascorbic vaãn deã daøng bò bieán tính khi tieáp xuùc vôùi ñoä aåm trong khoâng khí vaø söï phaân huyû naøy caøng nhanh khi nhieät ñoä moâi tröôøng caøng cao. 1.6.2. Tính chaát hoaù hoïc Trong dung dòch, acid ascorbic nhanh choùng bò oxi hoaù khi coù maët khoâng khí vaø pH vuøng kieàm. Acid ascorbic beàn trong moâi tröôøng trung tính, acid, khoâng beàn trong moâi tröôøng coù caùc ion kim loaïi nhö Cu2+, Fe2+, Enzym ascorbatoxydase… 1.6.3. Nguoàn goác Acid ascorbic coù caû nguoàn goác töï nhieân vaø nhaân taïo. Trong töï nhieân, acid ascorbic ñöôïc tìm thaáy trong caùc loaïi rau quaû töôi. Nguoàn thöùc aên chöùa vitamin C raát toát laø nhöõng traùi caây thuoäc hoï citrus hay nöôùc eùp töø traùi hoï citrus, quaû moïng, hoà tieâu xanh hay ñoû, caø chua, boâng caûi, rau caûi boù xoâi. Baûng 1.8. Thaønh phaàn Vitamin C trong moät soá nguyeân lieäu thöïc phaåm STT Nguyeân lieäu Vitamin C (mg/100g) 1 Döùa 17 2 Caûi baép 30 3 Me 75 4 Vaûi 167 5 Haït ñieàu 1 6 Döa leo 12 7 Nhaõn 8 8 Chanh 46 9 Caûi xanh 70 10 ÔÙt 250 1.6.4. Vai troø cuûa Vitamin C [30] Vitamin C ñöôïc Albert Szent-Gyorgyi phaân laäp naêm 1928. Gaàn 70 naêm sau, caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ khaùm phaù ra nhieàu lôïi ích cuûa vitamin C treân söùc khoeû. Ñaây laø loaïi vitamin maø cô theå caàn nhieàu nhaát. Ñoái vôùi ngöôøi bình thöôøng caàn khoaûng 80 – 100mg Vitamin C trong 24 giôø. Tuyø thuoäc vaøo heä di truyeàn vaø caùc yeáu toá trong loái soáng, moät soá ngöôøi ñoøi hoûi löôïng Vitamin C nhieàu hôn löôïng trung bình cuûa moät ngöôøi bình thöôøng nhaèm ngaên chaën söï giaùn ñoaïn cuûa caùc phaûn öùng sinh hoaù quan troïng. Chaúng haïn nhö ngöôøi lôùn tuoåi, uoáng röôïu, ngöôøi bò beänh tieåu ñöôøng, ngöôøi huùt thuoác laù thöôøng bò thieáu Vitamin C. Khoâng nhö haàu heát caùc loaïi ñoäng vaät khaùc, cô theå ngöôøi khoâng theå töï saûn xuaát vitamin C. Moät beänh do thieáu huït vitamin C phoå bieán nhaát laø beänh scorbus (scurvy). Caùc trieäu chöùng kinh ñieån cuûa beänh naøy goàm: chaûy maùu nöôùu raêng, chaäm laønh veát thöông, caùc veát thaâm tím roäng treân da (maûng xuaát huyeát döôùi da, daân gian thöôøng goïi laø “veát ma caén”). Theâm vaøo ñoù laø söï deã bò nhieãm truøng, hysteria vaø traàm caûm cuõng laø nhöõng tieâu chuaån chaån ñoaùn. Vitamin C hieän nay laø moät cheá phaåm boå sung vitamin phoå bieán nhaát. Trong khi caùc nhaø nghieân cöùu vaø caùc chuyeân gia vaãn coøn baøn caõi veà nhieàu khía caïnh khaùc nhau cuûa vitamin C, moät ñieàu khoâng theå choái caõi raèng loaïi vitamin naøy ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng trong moïi hoaït ñoäng cuûa cô theå ngöôøi. Vitamin C coù ñaëc tính chöõa laønh beänh scorbut (beänh chaûy maùu). Taïo ñieàu kieän deã haáp thu Fe nhöng neáu nhieàu quaù thì vitamin C seõ aûnh höôûng ñeán quaù trình haáp thu Cu. Taêng ñaøo thaûi caùc kim loaïi ñoäc nhö Pb vaø caùc chaát oâ nhieãm khaùc, giaûm stress do giuùp toång hôïp hormon thöôïng thaän. Tham gia vaøo cô cheá mieãn dòch, choáng laïi nhieãm truøng vi khuaån vaø virus. Giaûm tuaàn hoaøn histamin, moät chaát trung gian gaây dò öùng vaø moät vaøi tai bieán khi coù thai. Vitamin C coù khaû naêng choáng oxi hoaù: noù ngaên chaën quaù trình saûn xuaát caùc goác töï do, baûo veä acid beùo khoâng no cuûa maøng teá baøo. ÖÙc cheá quaù trình taïo thaønh Nitrosamin (chaát gaây ung thö trong daï daøy) vaø trung hoaø moät soá chaát ñoäc. ÖÙc cheá quaù trình saûn xuaát caùc goác töï do, maø caùc goác naøy seõ phaù huyû gen. Ñoäc tính cuûa Vitamin C haàu nhö khoâng coù bôûi dö löôïng Vitamin C coù theå ñöôïc ñaøo thaûi qua nöôùc tieåu. Tuy nhieân, caàn thaän troïng ñeå traùnh duøng nhieàu vitamin C vôùi ngöôøi bò soûi thaän. Taùc duïng phuï chính cuûa quaù lieàu vitamin C laø tieâu chaûy. Keát hôïp vôùi saét hay ñoàng, vitamin C coù theå trôû thaønh tieàn oxy hoaù thay vì choáng oxy hoaù. Caàn traùnh cho treû sô sinh duøng vitamin C trong thaùng ñaàu sau sinh, bôûi vì hoàng caàu cuûa treû sô sinh bò phaù huyû seõ giaûi phoùng ra saét. Cung caáp theâm vitamin C cuõng bò choáng chæ ñònh ôû nhöõng ngöôøi bò nhieãm saét. Caùc phöông phaùp phaân tích Vitamin C 1.6.5.1. Phaân tích Vitamin C baèng phöông phaùp HPLC [5] Phöông phaùp naøy ñöôïc giôùi thieäu trong nhieàu taøi lieäu tham khaûo vaø ñaõ trôû thaønh moät baøi thí nghieäm trong PTN Hoùa sinh, boâï moân CN thöïc phaåm. Coät saéc kyù söû duïng laø coät pha ñaûo ODS C18. Pha ñoäng söû duïng laø dung dòch ñeäm phosphate pH = 2,8 troän vôùi methanol theo tyû leä theå tích 90/10, löu löôïng pha ñoäng qua coät 1 mL/phuùt. Söû duïng ñaàu doø UV ño ñoä haáp thuï ôû böôùc soùng 245 nm. Maãu rau quaû ñöôïc nghieàn trong dung dòch ñeäm phosphate pH = 2,8 ñeå trích Vitamin C ra, pha loaõng theo tyû leä thích hôïp roài phaân tích nhö vôùi caùc maãu chuaån. Haøm löôïng Vitamin C trong maãu ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch noäi / ngoaïi suy tín hieäu cuûa maãu töø ñöôøng chuaån. 1.6.5.2. Phaân tích vitamin C baèng phöông phaùp chuaån ñoä [1] Chuaån ñoä vôùi 2,6- dichloroindophenol (DCP) Ñaây laø moät phöông phaùp höõu duïng ñeå ñònh löôïng vitamin C trong rau quaû. Cô sôû cuûa phöông phaùp naøy laø phaûn öùng oxi hoùa acid ascorbic trong dung dòch bôûi DCP thaønh daïng dehydroascorbic acid. Saûn phaåm cuûa phaûn öùng oxy hoùa khöû naøy ñeàu khoâng maøu. Phöông trình phaûn öùng (pH=3) C6H8O6 (khoâng maøu) + C12H7O2NCl2(ñoû) → C6H6O6 (khoâng maøu) + C12H9O2NCl2 (khoâng maøu) Söï chuaån ñoä naøy ñaëc bieät thuaän lôïi bôûi vì DCP cuõng ñoùng vai troø nhö chaát chæ thò maøu. Khi nhoû dung dòch DCP vaøo moät dung dòch coù chöùa vitamin C, thì hoãn hôïp phaûn öùng khoâng maøu cho ñeán khi taát caû löôïng vitamin C coù trong hoãn hôïp chuyeån heát thaønh daïng dehydroascorbic acid. Gioït dung dòch DCP tieáp theo theâm vaøo neáu xuaát hieän maøu ñoû chöùng toû ñoù laø gioït DCP coøn dö vaø phaûn öùng ñaõ keát thuùc. Do ñoù, ñieåm töông ñöông ñöôïc xaùc ñònh (chæ thò) khi dung dòch chuaån ñoä töø khoâng maøu chuyeån sang maøu ñoû cuûa DCP. Yeáu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø dung dòch DCP raát keùm beàn neân chuùng ta chæ pha dung dòch ngay tröôùc khi söû duïng chuùng. Tröôùc khi tieán haønh chuaån ñoä, caàn xöû lyù maãu thöïc phaåm vôùi metaphosphoric acid. Böôùc xöû lyù vôùi acid naøy nhaèm laøm bieán tính vaø keát tuûa protein trong maãu ñeå traùnh aûnh höôûng ñeán keát quaû phaân tích, ñoàng thôøi cuõng nhaèm giuùp oån ñònh acid ascorbic traùnh bò phaân huyû. Acid hoaù ñeán pH nhoû hôn 4 cuõng nhaèm laøm giaûm phaûn öùng cuûa DCP vôùi caùc hôïp chaát khaùc. Chuaån ñoä baèng iode Ñaây laø qui trình chuaån ñoä ngöôïc, löôïng ion I3 - dö trong dung dòch sau khi ñaõ phaûn öùng vôùi Vitamin C ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch cho phaûn öùng vôùi dung dòch thiosulfate. Cô sôû cuûa phöông phaùp chuaån ñoä Vitamin C baèng Iod laø phaûn öùng oxi hoaù Vitamin C thaønh dehydroascorbic acid, C6H6O6 theo phöông trình sau: I3 - + C6H8O6 + H2O → C6H6O6 +3 I - + 2H+ Löôïng ion I3 - trong dung dòch sau khi Vit.C ñaõ phaûn öùng heát seõ ñöôïc xaùc ñònh baèng pheùp chuaån ñoä vôùi dung dòch thiosulfate S2O3 2- theo phöông trình sau: I3 - + 2 S2O3 2- → 3 I - + S4O6 2- Coù moät khoù khaên laø phaûi pha cheá dung dòch I3 - töø dung dòch KIO3 vaø muoái raén KI trong ñieàu kieän acid nhö phöông trình sau: 6H+(aq)+KIO3(aq)+8KI(s) → 9K+(aq)+3I-(aq)+3H2O(l) Löôïng I3 - taïo thaønh coù theå ñöôïc tính toaùn thoâng qua löôïng KI vaø KIO3 ñaõ söû duïng. Löôïng naøy tröø ñi löôïng dö trong chuaån ñoä vôùi thiosulfate seõ thu ñöôïc löôïng I3 - ñaõ phaûn öùng vôùi acid ascorbic. CHÖÔNG 2. MOÂ TAÛ THÖÏC NGHIEÄM 2.1. THIEÁT BÒ, DUÏNG CUÏ 2.1.1. Hoùa chaát vaø thieát bò söû duïng Hoùa chaát: Carbaryl_Bayer_Ñoä tinh khieát 98% Dimethoat (ñoä tinh saïch >98%) Acetonitrile (loaïi duøng cho HPLC, cuûa J.Baker (USA)) Methanol_Merk_HPLC Aceton_Trung Quoác NaCl_Trung Quoác KH2PO4 (Trung Quoác). H3PO4 (Trung Quoác) Thieát bò: Maùy saéc kyù loûng_ haõng Shimazdu SPD – 6AV_ Ñaàu doø UV – VIS Beå ñaùnh sieâu aâm_ Decon Maùy coâ ñaëc chaân khoâng_ Heidolph WB 2000 Maùy ño quang phoå haáp thu_ Spectronic Genesys 8 Maùy ño ñoä aåm _ Scaltec SMO 01 Maùy khuaáy töø Heä thoáng loïc chaân khoâng Caân phaân tích Sartorius 1 soá leû vaø 4 soá leû Maùy xay Magic Bullet. Pheãu chieát 250mL. Becher 100mL, 250mL, 500mL OÁng ñong 100 mL, 250mL. Bình ñònh möùc 10, 25, 50, 100 mL. Cuvette thaïch anh. Maøng loïc 0.45µm, giaáy loïc. 2.1.2. Thieát bò saéc kí loûng cao aùp HPLC Heä thoáng HPLC (Shimazu) goàm bôm LC -10AS, ñaàu doø quang phoå SPD-6AV vaø maùy ghi Chromatopac CR 6A. Söû duïng coät C18 cuûa Phenomebex (USA),Gemini 5mm – 110A0, 250 ´ 4.6mm, thuoäc loaïi saéc kí pha ñaûo. Rieâng ñoái vôùi Vitamin C söû duïng ET 250/8/4 Nucleosil® 120 – 5 C18 thuoäc loaïi coät saéc kyù loûng pha ñaûo coøn goïi laø coät ODS hay RP – 18. 2.2. VAÄN HAØNH THIEÁT BÒ THIEÁT BÒ SAÉC KÍ LOÛNG CAO AÙP HPLC 2.2.1. Vaän haønh bôm Ñaët giaù trò aùp suaát cöïc ñaïi (P.MAX): 300 kgf/cm2. Muïc ñích laø ñeå baûo veä coät vaø caùc heä thoáng khaùc, khi aùp suaát vöôït P.MAX, bôm seõ töï ñoäng taét. Ñaët giôùi haïn döôùi cuûa aùp suaát (P.MIN) nhaèm muïc ñích khoâng cho khoâng khí vaøo heä khi coù söï coá hôû treân heä thoáng vaø an toaøn khi ño. Ñaët löu löôïng pha ñoäng (FLOW RATE): 1mL/phuùt vaø khoâng neân ñaët quaù giaù trò naøy tröø tröôøng hôïp caàn röûa saïch heä thoáng. 2.2.2. Ñaàu doø (DETECTOR) Detector SPD –6AV cuûa haõng Shimadzu thuoäc loaïi detector haáp thu töû ngoaïi vaø khaû kieán (UV – VIS). Choïn böôùc soùng ño: choïn böôùc soùng ño thích hôïp vôùi chaát caàn phaân tích nhaèm naâng cao ñoä nhaïy cuûa quy trình phaân tích. Choïn möùc ñaùp öùng (RESPOND) chuaån (STD). Khi caàn chænh ñoä haáp thu veà möùc khoâng, söû duïng nuùt ZERO. 2.2.3. Maùy ghi Chromatopac CR6A Maùy ghi naøy goàm caùc boä phaän: baøn phím caøi ñaët chöông trình vôùi caùc phím ñieàu khieån, boä phaän noái vôùi detector ñeå thu nhaän tín hieäu, boä phaän noái caûm öùng ñeå khôûi ñoäng ñoàng thôøi heä thoáng chaïy maãu vaø heä thoáng ghi, boä phaän in caûm öùng, xöû lyù döõ lieäu theo chöông trình caøi ñaët saün vaø in thaønh saéc kí ñoà. 2.2.4. Caøi ñaët caùc thoâng soá ATTEN: coù giaù trò töø 0 ñeán 10, giaù trò caøng nhoû thì khoaûng bieåu dieãn treân saéc kí ñoà caøng nhoû, duøng ATTEN nhoû khi ñeå ño noàâng ñoä thaáp maø khoâng aûnh höôûng tính dieän tích peak, thöôøng döû duïng ATTEN = 10. METHOD (phöông phaùp): söû duïng phöông phaùp 61 ñeå cho keát quaû dieän tích peak doø ñöôïc ñoàng thôøi ñaùnh daáu vò trí peak. SLOPE (ñoä nhaïy): Slope caøng nhoû ñoä nhaïy caøng cao, neân ñaët <200. MIN.AREA (dieän tích peak toái thieåu) STOP.TIME ( thôøi gian ngöøng ghi saéc kí ñoà) SPEED (toác ñoä giaáy): thöôøng duøng 5, muoán peak daïng saéc nhoïn thì giaûm SPEED. 2.2.5. Chuaån bò maùy tröôùc khi tieán haønh phaân tích Nöôùc caát hay pha ñoäng tröôùc khi bôm vaøo coät phaûi ñöôïc loaïi khí baèng sieâu aâm. Nhaán nuùt POWER cuûa bôm, ñeå oån ñònh trong 15 phuùt. Kieåm tra aùp suaát cöïc ñaïi vaø cöïc tieåu. Khi aùp suaát oån ñònh, röûa ñöôøng oáng baèng nöôùc caát 2 laàn vaø pha ñoäng trong 10 phuùt. (xoay nuùt thaùo ôû vò trí môû (DRAIN 1800), nhaán nuùt röûa PURGE). Nhaán nuùt PURGE hoaëc PUMP ñeå döøng bôm. Xoay van thaùo 1800 ñeå khoùa chaët. Röûa ñöôøng oáng tröôùc coät baèng nöôùc caát vaø pha ñoäng trong 10 phuùt. Gaén coät vaøo, cho vaän haønh bôm, bôm pha ñoäng qua coät 20 – 30 phuùt. Neáu caàn thieát röûa coät baèng dung dòch acetonitril : nöôùc = 90 : 10 (theo theå tích) trong 15 – 20 phuùt tröôùc khi cho pha ñoäng chaïy qua. Chænh ñoä haáp thu veà khoâng baèng caùch nhaán nuùt ZERO treân detector. Kieåm tra ñöôøng neàn baèng leänh SHIFT DOWN PLOT ENTER. Trong quaù trình kieåm tra neáu ñöôøng neáu ñöôøng neàn bò leäch vaøi phuùt thì nhaán laïi ZERO, ñôïi ñöôøng neàn thaúng laëp laïi nhoùm leänh treân ñeå keát thuùc kieåm tra. 2.3. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH PHAÂN TÍCH CARBARYL, DIMETHOATE BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ LOÛNG CAO AÙP (HPLC) 2.3.1. Khaûo saùt phoå haáp thuï tia UV cuûa Carbaryl, Dimethoate trong dung dòch Tieán haønh queùt phoå dung dòch Carbaryl - 55%Acetonitrile:45%nöôùc ôû noàng ñoä 10ppm, dung dòch Dimethoate - 55%Acetonitrile:45%nöôùc noàng ñoä 10ppm. Söû duïng cuvet thaïch anh vaø quy trình queùt phoå töï ñoäng trong vuøng böôùc soùng töø 190 nm ñeán 400 nm. 2.3.2. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa thaønh phaàn pha ñoäng Phaân tích Carbaryl trong caùc maãu chuaån vôùi söï thay ñoåi thaønh phaàn pha ñoäng Acetonitrile-nöôùc theo caùc tyû leä theå tích 85/15, 70/30, 55/45, 40/60. Toác ñoä doøng giöõ coá ñònh 1mL/phuùt. Theå tích bôm maãu 20µL. Ñaàu doø UV hoaït ñoäng ôû böôùc soùng 220nm. Moãi maãu chuaån ño 3 laàn, laáy giaù trò trung bình cuûa thôøi gian löu vaø dieän tích peak.. Tieán haønh töông töï vôùi caùc maãu chuaån Dimethoate. Toác ñoä doøng giöõ coá ñònh 1mL/phuùt. Theå tích bôm maãu 20µL. Ñaàu doø UV hoaït ñoäng ôû böôùc soùng 204nm. So saùnh dieän tích peak, thôøi gian löu, hình daïng saéc kyù ñoà thu ñöôïc ôû caùc heä pha ñoäng khaùc nhau töø ñoù löïa choïn tyû leä pha ñoäng toái öu. 2.3.3. Xaây döïng ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate trong dung dòch Ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Carbaryl trong dung dòch: Pha chuaån goác: caân 0.05g carbaryl, hoaø tan vaø ñònh möùc 50mL baèng acetonitrile, thu ñöôïc dung dòch goác coù noàng ñoä 1000ppm. Pha loaõng dung dòch goác thaønh caùc noàng ñoä mong muoán (1, 2, 5, 10, 20) baèng nöôùc caát: Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 1 1 50 100 20 10 Töø dung dòch carbaryl 10ppm: Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 5 5 1 10 25 10 5 2 1 Ñieàu kieän vaän haønh HPLC: Heä pha ñoäng chaïy saéc kyù: 55%Acetonitrile-45%nöôùc (söû duïng Acetonitrile HPLC, nöôùc caát 2 laàn). Toác ñoä doøng: 1 ml/phuùt. Ñaàu doø UV-VIS: böôùc soùng 220 nm. Theå tích tieâm maãu: 20 ml/maãu. Moãi maãu chuaån ñöôïc ño 3 laàn, laáy giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak vaø thôøi gian löu. Phöông trình bieåu dieãn söï phuï thuoäc cuûa dieän tích peak vaøo noàng ñoä chính laø phöông trình ñöôøng chuaån. Ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Dimethoate trong dung dòch: Pha chuaån goác: caân 0.05g Dimethoate, hoaø tan vaø ñònh möùc 50mL baèng Acetonitrile, thu ñöôïc dung dòch goác coù noàng ñoä 1000ppm. Pha loaõng dung dòch goác thaønh caùc noàng ñoä mong muoán (1, 2, 5, 10, 20) baèng pha ñoäng chaïy HPLC: Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 1 1 50 100 20 10 Töø dung dòch dimethoate 10ppm: Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 5 5 1 10 25 10 5 2 1 Ñieàu kieän vaän haønh HPLC: Heä pha ñoäng chaïy saéc: dung dòch 55%acetonitrile-45%nöôùc (söû duïng Acetonitrile HPLC, nöôùc caát 2 laàn duøng cho phaân tích). Toác ñoä doøng giöõ coá ñònh 1mL/phuùt. Theå tích bôm maãu 20µL. Ñaàu doø UV hoaït ñoäng ôû böôùc soùng 204nm. Moãi maãu chuaån ñöôïc ño 3 laàn, laáy giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak vaø thôøi gian löu. 2.3.4. Nghieân cöùu ñoä thu hoài maãu qua coät cuûa Carbaryl, Dimethoate Söû duïng caùc maãu chuaån Carbaryl, Dimethoate noàng ñoä 1-20ppm. ÔÛ cheá ñoä qua coät: moãi noàng ñoä phaân tích 3 laàn laáy giaù trò trung bình dieän tích peak. ÔÛ cheá ñoä khoâng qua coät (maãu ñöôïc pha ñoäng daãn thaúng ñeán ñaàu doø khoâng qua coät phaân tích): sau khoaûng 1 phuùt, ta laïi bôm 20 mL maãu vaøo, sau 5 – 6 phuùt thì döøng (caùc laàn bôm töø laàn 2 trôû ñi khoâng nhaán phím START). Tính giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak. Tyû soá dieän tích peak cuûa maãu qua coät vaø maãu khoâng qua coät ôû cuøng noàng ñoä cho ta ñoä thu hoài maãu qua coät Trong ñoù: Sqc – dieän tích peak cuûa maãu qua coät. Skqc – dieän tích peak cuûa maãu khoâng qua coät. 2.4. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH XÖÛ LYÙ VAØ PHAÂN TÍCH HAØM LÖÔNG CARBARYL, DIMETHOATE TRONG CAÛI XANH 2.4.1. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa soá baäc trích ly leân haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate Söû duïng maãu 25ml Carbaryl 20ppm trong nöôùc caát, tieán haønh trích ly nhö ñoái vôùi rau ñeán baäc 3 theo sô ñoà: 25mL Carbaryl 20ppm Laéc 50mL acetone Khuaáy töø 5 – 7g NaCl Taùch pha Pha höõu cô (1) actonitrile Ñònh möùc 10mL Dòch phaân tích Dòch phaân tích actonitrile Pha höõu cô Coâ quay chaân khoâng Traùng bình Ñònh möùc 50mL Dòch phaân tích Pha nöôùc acetone Laéc Taùch pha 2-3g NaCl Pha höõu cô Pha nöôùc Laéc Taùch pha Coâ quay chaân khoâng Traùng bình (1) Nöôùc Hình 2.1. Sô ñoà quy trình trích caùc maãu chuaån Carbaryl (Dimethoate) trong nöôùc Dòch trích thu ñöôïc ôû moãi baäc trích ly ñöôïc ñem phaân tích vôùi thieát bò HPLC, moãi maãu phaân tích 3 laàn laáy giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak. Tyû soá giöõa dieän tích peak cuûa dòch trích vaø dieän tích peak cuûa maãu chuaån ban ñaàu quy veà noàng ñoä töông öùng cho ta hieäu suaát thu hoài maãu ôû moãi baäc trích ly. Tieán haønh thí nghieäm töông töï ñoái vôùi Dimethoate. 2.4.2. Xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu Carbaryl, Dimethoate cuûa quaù trình trích ly Söû duïng maãu 100g rau, 100g rau coù boå sung 10ml dung dòch Carbaryl 100ppm, 100g rau coù boå sung 20ml dung dòch Carbaryl 100ppm, 100g rau coù boå sung 25ml dung dòch Carbaryl 100ppm, ñeå qua ñeâm sau ñoù tieán haønh xay nhoû trong 100 mL Aceton, theâm 100ml Aceton ñem khuaáy töø trong 15 phuùt. Tieán haønh loïc chaân khoâng qua giaáy loïc 0.6mm, thu dòch, phaàn baõ cho vaøo erlen 250 mL, theâm 50mL Aceton, khuaáy töø trong 10 phuùt, loïc loaïi baõ. Toång dòch loïc thu ñöôïc seõ ñöôïc xöû lyù nhö quy trình ôû hình treân (hình 2.1.). Sau ñoù ñöôïc phaân tích baèng thieát bò HPLC, xaùc ñònh dieän tích peak caùc maãu khoâng boå sung, coù boå sung Carbaryl treân rau vaø maãu Carbaryl trong nöôùc coù cuøng noàng ñoä töông ñöông ñeå so saùnh xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu (Recovery) Trong ñoù: Sbs – Dieän tích maãu boå sung chuaån Srau – Dieän tích maãu rau khoâng theâm chuaån Sch – Dieän tích maãu chuaån trong nöôùc noàng ñoä töông öùng Tieán haønh töông töï vôùi caùc maãu khoâng boå sung, boå sung 2.5ml, 5ml, 10ml dung dich Dimethoate 100ppm. Xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu Dimethoate cuûa quaù trình trích ly. Tieán haønh thí nghieäm töông töï nhöng khoâng boå sung chuaån tröïc tieáp vaøo rau maø boå sung vaøo dòch trích sau quaù trình xay vaø loïc chaân khoâng. Xaùc ñònh vaø so saùnh ñoä thu hoài maãu khi boå sung chuaån vaøo dòch vaø khi boå sung vaøo rau. Töø ñoä thu hoài maãu khi boå sung chuaån vaøo rau, ta tính ñöôïc löôïng Carbaryl, Dimethoate thöïc teá coù trong rau baèng coâng thöùc sau Trong ñoù: X – Haøm löôïng Carbaryl (Dimethoate) thöïc teá coù trong rau (ppm). S – Dieän tích peak cuûa maãu trích ly töø rau ño baèng thieát bò HPLC. H – Ñoâï thu hoài maãu qua coät (%). R – Ñoä thu hoài maãu cuûa quy trình trích khi boå sung chuaån vaøo rau(%). A – Heä soá goùc cuûa phöông trình ñöôøng chuaån 2.4.2. Qui trình trích maãu Carbaryl, Dimethoate töø caûi xanh Caân 100 g maãu rau, xay nhoû trong 100 mL Aceton, theâm 100ml Aceton ñem khuaáy töø trong 15 phuùt. Tieán haønh loïc chaân khoâng qua giaáy loïc 0.6mm, dòch loïc thu ñöôïc cho vaøo becher 250 mL, phaàn baõ cho vaøo erlen 250 mL, theâm 50mL Aceton, khuaáy töø trong 10 phuùt, loïc thu dòch loïc. Troän hai phaàn dòch loïc laïi theâm 25 - 30 g muoái NaCl (tuøy vaøo löôïng nöôùc coù trong maãu), khuaáy caù töø ñeå hoøa tan hoaøn toaøn muoái. Dòch sau khuaáy töø ñöôïc cho vaøo pheãu chieát, chôø moät thôøi gian cho taùch pha thu pha höõu cô phía treân. Pha nöôùc phía döôùi cho vaøo becher, theâm 50 mL aceton, ñöôïc ñem ñi khuaáy töø. Tieáp tuïc taùch pha thu pha höõu cô ôû treân. Troän chung pha höõu cô ôû caùc laàn taùch pha laïi vôùi nhau, sau ñoù tieán haønh coâ ñaëc chaân khoâng dòch trích ñieàu kieän nhieät ñoä 35oC, vaän toác quay 120 voøng/phuùt. Dòch sau coâ quay ñöôïc traùng laïi nhieàu laàn baèng Acetonitrile. Ñònh möùc dòch trích baèng nöôùc caát 2 laàn, söû duïng bình ñònh möùc 100 mL, ñaùnh sieâu aâm ñeå ñuoåi boït khí vaø loïc laïi baèng maøng loïc 0.2µm (ñöôøng kính: 13 mm, haõng Agilent). Tieán haønh phaân tích vôùi thieát bò HPLC, cheá ñoä vaän haønh thieát bò nhö khi chaïy ñöôøng chuaån. 2.5. ÖÙNG DUÏNG QUY TRÌNH XÖÛ LYÙ VAØ PHAÂN TÍCH CARBARYL, ÑEÅ XAÙC ÑÒNH HIEÄU SUAÁT PHAÂN HUYÛ CARBARYL TRONG CAÛI XANH SAU QUAÙ TRÌNH CHIEÁU XAÏ 2.5.1. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa lieàu chieáu tôùi möùc ñoä phaân huûy Carbaryl trong nöôùc Chieáu xaï caùc maãu dung dòch 6, 10, 12, 20ppm Carbaryl trong nöôùc vôùi caùc lieàu chieáu 1, 3 kGy. Phaân tích caùc maãu treân cuøng vôùi maãu ñoái chöùng (maãu khoâng chieáu xaï). Tyû soá dieän tích peak cuûa maãu ñaõ chieáu xaï vôùi maãu ñoái chöùng xaùc ñònh hieäu suaát phaân huûy Carbaryl. 2.5.2. Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa lieàu chieáu tôùi möùc ñoä phaân huûy Carbaryl trong caûi xanh Chieáu xaï maãu caûi xanh ôû lieàu chieáu cao hôn ngöôõng cho pheùp: Chuaån bò maãu chieáu xaï: caân 100g caûi xanh, theâm Carbaryl vôùi löôïng gaáp ñoâi dö löôïng toái ña cho pheùp treân caûi xanh (20mL dung dòch Carbaryl 100ppm), ñeå qua ñeâm ñeå thuoác ngaám vaøo rau, sau ñoù ñem maãu ñi chieáu xaï. Lieàu chieáu 1.5 vaø 3 kGy. Phaân tích maãu caûi xanh ñaõ chieáu xaï cuøng vôùi maãu ñoái chöùng (maãu caûi xanh coù taåm theâm Carbaryl nhöng khoâng chieáu xaï). Tyû soá dieän tích peak cuûa maãu ñaõ chieáu xaï vôùi maãu ñoái chöùng xaùc ñònh hieäu suaát phaân huûy Carbaryl trong rau. Chieáu xaï maãu caûi xanh ôû caùc lieàu chieáu thaáp (baèng vaø nhoû hôn ngöôõng cho pheùp): Chuaån bò maãu caûi xanh töông töï nhö treân nhöng chæ taåm theâm Carbaryl vôùi löôïng baèng dö löôïng toái ña cho pheùp treân rau (10mL dung dòch Carbaryl 100ppm), ñeå qua ñeâm vaø ñem maãu ñi chieáu xaï. Chieáu xaï ôû caùc lieàu 0.2, 0.4, 0.6, 0.8 vaø 1 kGy. Phaân tích vaø ñaùnh giaù keát quaû nhö treân. 2.6. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH PHAÂN TÍCH VITAMIN C BAÈNG THIEÁT BÒ SAÉC KYÙ LOÛNG HIEÄU NAÊNG CAO AÙP (HPLC) 2.6.1. Khaûo saùt phoå haáp thuï tia cöïc tím cuûa Vitamin C trong dung dòch Tieán haønh queùt phoå dung dòch Vitamin C trong heä ñeäm phosphat, pH=2.8 noàng ñoä 10ppm. Söû duïng cuvet thaïch anh vaø quy trình queùt phoå töï ñoäng trong vuøng böôùc soùng töø 190 nm ñeán 400 nm. 2.6.2. Xaây döïng ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Vitamin C trong dung dòch Pha chuaån goác: caân 0.05g acid ascorbic, hoaø tan vaø ñònh möùc 50mL baèng dung dòch acid H3PO4, pH = 2.8 , thu ñöôïc dung dòch goác coù noàng ñoä 1000ppm. Pha loaõng dung dòch goác thaønh caùc noàng ñoä mong muoán (1, 2, 5, 10, 20) baèng dung dòch acid H3PO4, pH = 2.8 . Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 1 1 50 100 20 10 Töø dung dòch acid ascorbic 10ppm: Theå tích dung dòch ruùt ra, mL Bình ñònh möùc söû duïng, mL Noàng ñoä dung dòch thu ñöôïc, ppm 5 5 1 10 25 10 5 2 1 Ñieàu kieän vaän haønh heä thoáng HPLC: Heä pha ñoäng chaïy saéc kyù laø heä ñeäm vaø methanol vôùi tyû leä 90/10 (söû duïng methanol HPLC, nöôùc caát 2 laàn). Heä ñeäm ñöôïc pha baèng caùch hoaø tan 6.5g KH2PO4 trong 1L nöôùc caát 2 laàn, chænh pH veà 2.8 baèng H3PO4 roài loïc baèng maøng 0.45µm. Toác ñoä doøng giöõ coá ñònh 1mL/phuùt. Theå tích bôm maãu 20µL. Ñaàu doø UV hoaït ñoäng ôû böôùc soùng 245nm. Moãi maãu chuaån ñöôïc ño 3 laàn, laáy giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak vaø thôøi gian löu. Phöông trình bieåu dieãn söï phuï thuoäc cuûa dieän tích peak vaøo noàng ñoä chính laø phöông trình ñöôøng chuaån. 2.6.3. Xaùc ñònh ñoä thu hoài Vitamin C qua coät Söû duïng caùc maãu chuaån Vitamin C noàng ñoä 1-20ppm. ÔÛ cheá ñoä qua coät: moãi noàng ñoä phaân tích 3 laàn laáy giaù trò trung bình dieän tích peak. ÔÛ cheá ñoä khoâng qua coät (maãu ñöôïc pha ñoäng daãn thaúng ñeán ñaàu doø khoâng qua coät phaân tích): sau khoaûng 1 phuùt, ta laïi bôm 20 mL maãu vaøo, sau 5 – 6 phuùt thì döøng (caùc laàn bôm töø laàn 2 trôû ñi khoâng nhaán phím START). Tính giaù trò trung bình cuûa dieän tích peak. Tyû soá dieän tích peak cuûa maãu qua coät vaø maãu khoâng qua coät ôû cuøng noàng ñoä cho ta ñoä thu hoài maãu. 2.7. PHAÂN TÍCH HAØM LÖÔÏNG VITAMIN C TRONG CAÛI XANH BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ LOÛNG CAO AÙP 2.7.1. Quy trình trích Vitamin C töø caûi xanh Caân 10g caûi xanh, ñem nghieàn vaø trích ly baèng 150mL dung dòch ñeäm photphat. Sau ñoù loïc chaân khoâng, thu dòch loïc, phaàn baõ tieáp tuïc ñöôïc trích ly baäc hai baèng 50mL dung dòch ñeäm. Dòch loïc thu ñöôïc töø hai laàn trích cho vaøo bình ñònh möùc vaø ñònh möùc 250mL baèng dung dòch ñeäm phosphat. Sau ñoù ñöôïc ñaùnh sieâu aâm ñeå ñuoåi boït khí vaø loïc laïi baèng maøng loïc 0.2 µm. Tieán haønh phaân tích vôùi thieát bò HPLC theo cheá ñoä vaän haønh cuûa Vitamin C ñaõ trình baøy ôû treân. 10g rau Nghieàn Trích ly Loïc chaân khoâng Ñònh möùc 250mL Sieâu loïc Dòch chieát Vitamin C 150mL dd ñeäm Baõ Trích ly Loïc chaân khoâng 50mL dd ñeäm Hình 2.2. Sô ñoà quy trình trích Vitamin C töø caûi xanh 2.7.2. Xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu cuûa quy trình trích ly Söû duïng maãu 10g rau, maãu 10g rau coù boå sung 5ml dung dòch vitamin C noàng ñoä 500ppm, maãu rau coù boå sung 7.5ml dung dòch vitamin C noàng ñoä 500ppm, maãu rau coù boå sung 10ml dung dòch vitamin C noàng ñoä 100ppm. Tieán haønh trích töông töï nhö ñoái vôùi maãu rau, ñònh möùc 250ml. Phaân tích baèng thieát bò HPLC, xaùc ñònh dieän tích peak caùc maãu khoâng boå sung, coù boå sung Carbaryl treân rau vaø maãu Carbaryl trong nöôùc coù cuøng noàng ñoä töông ñöông ñeå so saùnh xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu. Tieán haønh song song cuøng vôùi maãu boå sung chuaån vaøo dòch trích töø rau sau quaù trình trích ly. CHÖÔNG 3. KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN 3.1. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH PHAÂN TÍCH CARBARYL, DIMETHOATE BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ LOÛNG CAO AÙP (HPLC) 3.1.1. Keát quaû khaûo saùt phoå haáp thuï tia cöïc tím cuûa trong dung dòch Quaù trình khaûo saùt phoå haáp thu nhaèm muïc ñích tìm böôùc soùng thích hôïp cho chaát caàn phaân tích, thoâng thöôøng ñoù laø böôùc soùng maø taïi ñoù ñoä haáp thu ñaït cöïc ñaïi. Vieäc löïa choïn ñöôïc böôùc soùng phuø hôïp seõ giuùp naâng cao hieäu quaû cuõng nhö ñoä nhaïy cuûa quy trình phaân tích. Hình 3.1. Ñoà thò phoå haáp thu tia UV cuûa Carbaryl trong heä 55%Acetonitrile-45%nöôùc Töø ñoà thò trong hình treân cho thaáy phoå haáp thuï tia UV cuûa dung dòch Carbaryl trong 55%Acetonitrile-45%nöôùc coù hai ñænh haáp thu ôû böôùc soùng 220nm vaø 280nm. Do ñoä haáp thu ôû böôùc soùng 220nm cao hôn so vôùi ñænh haáp thu ôû böôùc soùng 280nm, neân böôùc soùng cuûa ñaàu doø UV cuûa thieát bò HPLC seõ ñöôïc ñaët ôû 220nm khi phaân tích Carbaryl. Hình 3.2. Ñoà thò phoå haáp thu tia UV cuûa Dimethoate trong heä 55%Acetonitrile-45%nöôùc Töông töï ôû ñoà thò treân cho thaáy phoå haáp thuï tia UV cuûa dung dòch Dimethoate trong heä 55%Acetonitrile-45%nöôùc coù 1 ñænh haáp thu ôû böôùc soùng 204nm. Do ñoù ñeå naâng cao ñoä nhaïy cuûa quy trình phaân tích thì khi phaân tích Dimethoate vôùi thieát bò HPLC böôùc soùng cuûa ñaàu doø ñöôïc ñaët ôû 204nm. ÔÛ ñaây, ban ñaàu khi Dimethoate ñöôïc pha trong nöôùc thì sau khi queùt, phoå thu ñöôïc bò nhieãu, khoâng xaùc ñònh ñöôïc ñænh haáp thu. Khi chuyeån pha Dimethoate trong pha ñoäng (55%ACN:45%H2O) phoå thu ñöôïc coù ñænh haáp thu cöïc ñaïi taïi böôùc soùng 204nm nhö ñaõ noùi ôû treân. Khi kieåm tra laïi pH cuûa pha ñoäng, ta thaáy noù coù giaù trò vaøo khoaûng töø 5-6, coøn trong nöôùc coù pH töø 9 – 10. Ñieàu naøy coù theå giaûi thích laø do trong moâi tröôøng kieàm Dimethoate deã bò phaân huûy gaây nhieãu phoå thu ñöôïc. 3.1.2. Keát quaû nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa thaønh phaàn pha ñoäng Vieäc löïa choïn ñöôïc heä pha ñoäng phuø hôïp coù yù nghóa quan troïng trong phöông phaùp phaân tích baèng thieát bò saéc kyù loûng cao aùp. Pha ñoäng thích hôïp seõ giuùp naâng cao hieäu quaû phaân tích cuõng nhö taêng khaû naêng phaân taùch chaát vaø ñoä thu hoài maãu. Thaønh phaàn cuûa pha ñoäng coù theå aûnh höôûng maïnh ñeán thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa chaát caàn phaân tích. Thôøi gian löu (ñænh peak) khoâng neân quaù ngaén. Neáu thôøi gian löu quaù ngaén coù theå aûnh höôûng ñeán söï ñoái xöùng cuûa peak vaø peak ra coù theå quaù gaàn vôùi peak cuûa dung moâi. Maët khaùc, thôøi gian löu cuõng khoâng ñöôïc quaù laâu vì keùo daøi thôøi gian phaân tích seõ laøm giaûm ñoä thu hoài maãu bôûi töông taùc cuûa maãu vôùi pha tónh maïnh hôn. Beân caïnh ñoù maát quaù nhieàu thôøi gian phaân tích maãu, toán pha ñoäng. Hình 3.3.Ñoà thò thôøi gian löu-dieän tích peak cuûa Carbaryl khi thay ñoåi tyû leä ACN:H2O Töø ñoà thò trong hình treân ta thaáy khi ta taêng löôïng Acetonitrile trong thaønh phaàn pha ñoäng thì dieän tích peak thu ñöôïc taêng leân ñoàng thôøi thôøi gian löu giaûm xuoáng. Ñieàu naøy coù theå giaûi thích moät caùch deã daøng do Acetonitrile laø dung moâi röûa coät neân khi taêng löôïng Acetonitrile leân thì toác ñoä cuõng nhö haøm löôïng Carbaryl ñöôïc röûa giaûi ra khoûi coät taêng leân. Ta thaáy ôû heä pha ñoäng 40%Acetonitrile:60%Nöôùc thôøi gian löu taêng leân raát cao (11.374 ± 0,038) phuùt so vôùi khi söû duïng pha ñoäng vôùi tyû leä 55/45. ÔÛ caùc heä pha ñoäng 70/30, 85/15 dieän tích peak coù taêng leân nhöng khoâng ñaùng keå, beân caïnh ñoù keát quaû ño ra coù ñoä laëp laïi khoâng cao. ÔÛ heä pha ñoäng coù tyû leä Acetonitrile laø 55% ta thaáy thôøi gian löu khoâng quaù ngaén cuõng khoâng quaù daøi (6.291 ± 0.084 phuùt), ñoä laëp laïi cao, hình daïng peak ñoái xöùng. Vì vaäy khi phaân tích Carbaryl ta choïn heä pha ñoäng vôùi tyû leä 55%Acetonitrile-45%nöôùc ñeå cho keát quaû phaân tích toát nhaát. Hình 3.4.Ñoà thò thôøi gian löu-dieän tích peak cuûa Dimethoate khi thay ñoåi tyû leä ACN:H2O Ñoái vôùi Dimethoate khi söû duïng heä pha ñoäng 70% acetonitrile 30% nöôùc, dieän tích peak taêng leân ñaùng keå so vôùi khi duøng heä pha ñoäng 55% acetonitrile-45% nöôùc tuy nhieân keát quaû ño ñöôïc coù ñoä laëp laïi khoâng cao. ÔÛ heä pha ñoäng 55%Acetonitrile-45%nöôùc thôøi gian löu cuûa Dimethoate khoâng quaù ngaén (3,973 ± 0,064) phuùt, taùch ra so vôùi peak cuûa Carbaryl vaø cuûa caùc thaønh phaàn khaùc trong rau, dieän tích peak thu ñöôïc töông ñoái cao. Beân caïnh ñoù khi söû duïng cuøng heä pha ñoäng 55%Acetonitrile-45%Nöôùc ta coù theå tieán haønh phaân tích ñoàâng thôøi caû hai chaát, giuùp tieát kieäm thôøi gian thay pha ñoäng cuõng nhö giuùp tieát kieäm löôïng dung moâi tieâu hao. Ñoàng thôøi coù cô sôû so saùnh vôùi soá lieäu thöïc nghieäm trong caùc luaän vaên ñaõ thöïc hieän tröôùc ñaây. Do ñoù ñeå thuaän tieän ta söû duïng cuøng heä pha ñoäng 55%Acetonitrile-45%nöôùc cho caû Dimethoate vaø Carbaryl. Ñaây laø heä pha ñoäng coù thaønh phaàn acetonitrile töông ñoái, khoâng quaù cao nhöng vaãn coù theå röûa giaûi toát caùc chaát ra khoûi coät phaân tích. Ñöôøng neàn oån ñònh, peak thu ñöôïc ñeàu heïp, ñoái xöùng. Thôøi gian löu cuûa caùc chaát ôû cheá ñoä pha ñoäng naøy khoâng quaù daøi, dieän tích peak thu ñöôïc coù ñoä laëp laïi chaáp nhaän ñöôïc (ñoä leäch chuaån töông ñoái khoâng quaù 5%). Tuy nhieân neáu coù ñieàu kieän ta neân phaân tích Dimethoate vôùi pha ñoäng 70/30 ñeå taêng ñoä thu hoài maãu. 3.1.3. Xaây döïng ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate trong dung dòch Ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Carbaryl trong dung dòch: Ñöôøng chuaån ñöôïc xaây döïng taïi 5 noàng ñoä maãu chuaån 1, 2, 5, 10, 20ppm. Vôùi cheá ñoä chaïy saéc kyù vaø böôùc soùng hoaït ñoäng cuûa ñaàu doø UV nhö ñaõ löïa choïn, saéc kyù ñoà cuûa caùc maãu dung dòch chuaån Carbaryl trong nöôùc coù daïng nhö treân ñoà thò hình 3.5. Saéc kyù ñoà cuûa caùc maãu naøy cho moät peak duy nhaát, töông ñoái heïp, thôøi gian löu (ñænh peak) oån ñònh ôû giaù trò (6.288 ± 0.032) phuùt. Ñöôøng neàn oån ñònh, ít nhieãu. Dieän tích peak thu ñöôïc cuõng coù ñoä laëp laïi chaáp nhaän ñöôïc, ñoä leäch chuaån töông ñoái dao ñoäng döôùi 5,0%. (a) (b) (c) Hình 3.5. Sắc kyù ñoà chaïy ñöôøng chuaån Carbaryl Noàng ñoä 1ppm Noàng ñoä 5ppm Noàng ñoä 10ppm Xaây döïng ñoà thò dieän tích peak trung bình thu ñöôïc töø saéc kyù ñoà theo noàng ñoä Carbaryl trong caùc maãu chuaån, söû duïng phöông phaùp hoài quy tuyeán tính xaùc ñònh phöông trình ñöôøng chuaån. Ñöôøng chuaån thu ñöôïc coù heä soá töông quan R= 0.996> 0.95, laø chaáp nhaän ñöôïc. Hình 3.6. Ñöôøng chuaån phaân tích cuûa Carbaryl trong nöôùc vôùi thieát bò HPLC Heä soá goùc thu ñöôïc sai leäch khoâng nhieàu so vôùi heä soá goùc thu ñöôïc trong luaän vaên khoaù tröôùc (heä soá goùc ôû luaän vaên khoaù tröôùc laø185947), tuy coù nhoû hôn moät chuùt song sai leäch khoâng quaù 1%, vaãn naèm trong vuøng sai soá thöïc nghieäm. Maët khaùc qua moät naêm söû duïng noùi chung hieäu naêng cuûa coät saéc kyù coù theå bò aûnh höôûng. [7] Ñöôøng chuaån xaùc ñònh haøm löôïng Dimethoate trong dung dòch: Thôøi gian löu vaø dieän tích peak thu ñöôïc khi phaân tích caùc maãu chuaån Dimethoate naèm trong ngöôõng chaáp nhaän ñöôïc (ñoä leäch chuaån töông ñoái khoâng quaù 5%). Hình daïng peak ñoái xöùng. Thôøi gian löu naøy ngaén hôn haún so vôùi thôøi gian löu cuûa peak thu ñöôïc töø caùc maãu dung dòch chuaån Carbary, theå hieän ñoä phaân cöïc cuûa Dimethoate maïnh hôn cuûa Carbaryl. Keát quaû naøy coù theå giaûi thích ñöôïc khi so saùnh coâng thöùc caáu taïo cuûa Dimethoate vôùi Carbaryl. Hình daïng peak vaø thôøi gian löu cho thaáy coù khaû naêng taùch ñöôïc Dimethoate khoûi Carbaryl vôùi cheá ñoä chaïy saéc kyù ñaõ löïa choïn (coät saéc kyù, thaønh phaàn pha ñoäng, toác ñoä doøng, theå tích maãu bôm vaøo heä thoáng). Thôøi gian löu ngaén cuõng goùp phaàn ruùt ngaén thôøi gian phaân tích maãu, giaûm chi phí dung moâi vaø hö hao thieát bò. (a) (b) (c) Hình 3.7. Saéc kí ñoà chaïy ñöôøng chuaån Dimethoate (a) Noàng ñoä 1ppm (b) Noàng ñoä 5ppm (c) Noàng ñoä 20ppm Xaây döïng ñoà thò dieän tích peak trung bình thu ñöôïc töø caùc saéc kyù ñoà theo noàng ñoä Dimethoate trong caùc maãu chuaån, söû duïng phöông phaùp hoài quy tuyeán tính xaùc ñònh phöông trình ñöôøng chuaån. Ñöôøng chuaån ñi qua goác toaï ñoä, coù ñoä tin caäy cao, heä soá töông quan R= 0.997> 0.95, laø chaáp nhaän ñöôïc. Hình 3.8. Ñöôøng chuaån phaân tích cuûa Dimethoate trong heä 55%Acetonitrile-45%nöôùc vôùi thieát bò HPLC Cuøng quy luaät nhö ñoái vôùi Carbaryl, heä soá goùc thu ñöôïc khi phaân tích caùc maãu chuaån Dimethoate cuõng nhoû hôn heä soá goùc thu ñöôïc trong luaän vaên khoaù tröôùc (heä soá goùc ôû luaän vaên khoaù tröôùc laø 17370).[8] Ñoä thu hoài qua coät cuûa Carbaryl, Dimethoate Ñoä thu hoài maãu Carbaryl qua coät phaân tích: Hình 3.9. Saéc kyù ñoà Carbaryl 10ppm ôû cheá ñoä khoâng qua coät Hình 3.10. Saéc kyù ñoà Carbaryl 10ppm ôû cheá ñoä qua coät Baûng 3.1. Ñoä thu hoài qua coät cuûa Carbaryl ôû caùc noàng ñoä Noàng ñoä maãu, ppm Maãu qua coät Maãu khoâng qua coät Ñoä thu hoài maãu qua coät, % Dieän tích peak Dieän tích peak 1 195813,5 ± 9183,7 236675 ± 3668,5 82,74± 4,09 2 313848,8 ± 4519,4 372470,8 ± 4730,4 84,26± 1,62 5 750989,5 ± 29288,6 788714,8 ± 11199,8 95,22± 3,95 10 1512305 ± 11191,1 1543244 ± 11111,4 98,00± 1,01 Töø keát quaû treân ta thaáy ñoä thu hoài qua coät taêng leân khi taêng noàng ñoä. Ñieàu naøy coù theå giaûi thích laø do ôû noàng ñoä nhoû moät löôïng Carbaryl bò giöõ laïi trong coät cuõng aûnh höôûng maïnh ñeán keát quaû thu ñöôïc. Ñoä thu hoài qua coät cuûa Carbaryl khaù cao (ñaït 98% ôû noàng ñoä 10ppm), chöùng toû heä dung moâi söû duïng coù khaû naêng röûa giaûi Carbaryl ra khoûi coät raát toát. Ñoä thu hoài qua coät cuûa Dimethoate: Hình 3.11. Saéc kyù ñoà Dimethoate 10ppm ôû cheá ñoä khoâng qua coät Hình 3.12. Saéc kyù ñoà Dimethoate 10ppm ôû cheá ñoä qua coät Baûng 3.2. Ñoä thu hoài qua coät cuûa Dimethoate ôû caùc noàng ñoä Noàng ñoä maãu, ppm Maãu qua coät Maãu khoâng qua coät Ñoä thu hoài maãu qua coät, % Dieän tích peak Dieän tích peak 1 34538,3 ± 856,5 107228,0 ± 4621,5 32,21 ± 1,60 2 61590,5 ± 2266,5 151350,0 ± 4903,7 40,69 ± 2,00 5 163449,5 ± 6734,1 253129,8 ± 10631,5 64,57 ± 3,80 10 211424,5 ± 8118,7 323055,3 ± 9982,4 65,45 ± 3,23 20 463938,3 ± 856,5 584562,0 ± 4621,5 79,36 ± 2,95 Keát quaû treân cho ta thaáy ñoät thu hoài qua coät cuûa Dimethoate thaáp hôn so vôùi cuûa Carbaryl, chöùng toû heä pha ñoäng 55%Acetonitrile-45%nöôùc röûa giaûi Carbaryl ra khoûi coät toát hôn nhieàu so vôùi röûa giaûi Dimethoate. Tuy nhieân nhö ñaõ noùi ôû treân ñeå thuaän tieän cho quaù trình phaân tích cuõng nhö taïo söï oån ñònh cho coät, vaãn söû duïng heä pha ñoäng 55% acetonitrile 45% nöôùc. 3.2. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH XÖÛ LYÙ VAØ PHAÂN TÍCH HAØM LÖÔÏNG CARBARYL, DIMETHOATE TRONG CAÛI XANH 3.2.1. Keát quaû khaûo saùt aûnh höôûng cuûa soá baäc trích ly leân haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate Hieäu suaát thu hoài maãu khi trích ly Carbaryl: Dieän tích peak thu ñöôïc ôû baäc 1 khaù cao. Töø baäc trích ly thöù hai trôû ñi dieän tích peak thu ñöôïc ñaõ giaûm ñaùng keå (chæ coøn khoaûng 8.3% ôû baäc trích ly thöù 2 vaø chæ coøn chöa ñeán 5% ôû baäc trích thöù 3). Baûng 3.3. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak trung bình theo baäc trích ly Baäc trích ly Thôøi gian löu Dieän tích peak 1 (ñònh möùc 25) 2 (ñònh möùc 10mL) 3 (ñònh möùc 10mL) 6,293 ± 0,02 6,303 ± 0,02 6,300 ± 0,02 3383912,0 ± 6091,0 280926,0 ± 5646,6 138435,7 ± 1633,5 Töø keát quaû naøy ta tính ñöôïc ñoä thu hoài maãu qua caùc baäc trích ly töông öùng. Ñoái vôùi trích ly baäc 1 thì ñoä thu hoài maãu ñaït ñöôïc khaù cao, khoaûng 91.06%, khi taêng theâm moät baäc trích ly thì ñoä thu hoài taêng leân laø 94.09%, coøn khi taêng leân baäc 3 thì ñoä thu hoài taêng leân 95.58%. Töø baäc trích ly thöù 3 trôû ñi ñoä thu hoài Carbaryl taêng leân khoâng ñaùng keå, do ñoù ñeå tieát kieäm thôøi gian vaø dung moâi, ta seõ tieán haønh trích ly 2 baäc. Baûng 3.4. Ñoä thu hoài maãu Carbaryl theo baäc trích ly Baäc trích ly Ñoä thu hoài maãu(%) 1 (ñònh möùc 25) 2 (ñònh möùc 10mL) 3 (ñònh möùc 10mL) 91,06 ± 1,49 94,09 ± 2,41 95,58 ± 2,69 Hieäu suaát thu hoài maãu cuûa quaù trình trích ly dimethoate: Töông töï nhö Carbaryl, ñoái vôùi Dimethoate dieän tích peak thu ñöôïc ôû laàn trích ly töø baäc thöù 2 trôû ñi nhoû hôn raát nhieàu so vôùi dieän tích peak thu ñöôïc töø laàn trích ñaàu tieân. Baûng 3.5. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa Dimethoate theo baäc trích ly Baäc trích ly Thôøi gian löu Dieän tích peak 1 (ñònh möùc 50) 2 (ñònh möùc 10mL) 3 (ñònh möùc 10mL) 3,903 ± 0,027 3,901 ± 0,026 3,910 ± 0,048 145346,3 ± 1569,7 11318,3 ± 444,8 1248,0 ± 56,4 Töø keát quaû naøy ta tính ñöôïc ñoä thu hoài maãu qua caùc baäc trích ly töông öùng. Ñoái vôùi trích ly moät baäc thì ñoä thu hoài maãu ñaït ñöôïc khaù cao, khoaûng 90.81%. khi taêng theâm moät baäc trích ly thì ñoä thu hoài taêng leân laø 92.22%, coøn khi taêng leân baäc 3 thì ñoä thu hoài taêng leân khoâng ñaùng keå. Do ñoù ta cuõng seõ tieán haønh trích ly 2 baäc khi phaân tích maãu Dimethoate. Baûng 3.6. Ñoä thu hoài maãu Dimethoate theo baäc trích ly Baäc trích ly Ñoä thu hoài maãu(%) 1 (ñònh möùc 50) 2 (ñònh möùc 10mL) 3 (ñònh möùc 10mL) 90,81 ± 1,98 92,22 ± 4,14 92,38 ± 5,89 Ñoä thu hoài maãu Carbaryl, Dimethoate cuûa quy trình trích ly töø rau Keát quaû phaân tích haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate trong rau chòu aûnh höôûng cuûa hieäu suaát thu hoài maãu sau coät HPLC vaø hieäu suaát thu hoài maãu sau quaù trình trích (tröôùc khi ñöa vaøo coät HPLC). Do ñoù, ñeå xaùc ñònh hieäu suaát thu hoài maãu cuûa qui trình trích löïa choïn, caàn laøm ñoàng thôøi qui trình naøy vôùi maãu rau, vaø vôùi maãu rau coù theâm chuaån ñeå so saùnh. Ñoä thu hoài maãu Carbaryl cuûa quy trình trích ly: Hình 3.13. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh khoâng boå sung Carbaryl Hình 3.14. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh boå sung 10ppm Carbaryl Baûng 3.7. Ñoä thu hoài Carbaryl töø caùc maãu boå sung chuaån leân rau Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu TB, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak TB RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 6,21 6,155 1,73 71728 71514,3 1,74 6,032 72639 6,223 70176 10ppm 5,990 6,108 1,78 1500381 1489454 0,69 74,10 ± 1,80 6,203 1487943 6,133 1480037 20ppm 6,202 6,179 0,79 3021836 3018616 0,24 81,09 ± 1,86 6,123 3010375 6,212 3023636 25ppm 6,204 6,207 1,56 3892276 3803251 3,06 83,99 ± 3,11 6,306 3845750 6,112 3671728 Ñoä thu hoài maãu taêng theo söï taêng noàng ñoä maãu boå sung. Ñoä thu hoài maãu thu ñöôïc trong luaän vaên naøy cao hôn nhieàu so vôùi ñoä thu hoài maãu trong luaän vaên khoaù tröôùc ñaõ tieán haønh. Ñieàu naøy chöùng toû vieäc taêng soá baäc trích ly coù yù nghóa trong vieäc thu hoài löôïng Carbaryl coù trong nguyeân lieäu ban ñaàu. Maët khaùc, kinh nghieäm trong thao taùc thöïc nghieäm thu ñöôïc töø caùc nghieân cöùu thaêm doø ôû luaän vaên tröôùc cuõng goùp phaàn khoâng nhoû caûi tieán kyõ naêng thöïc nghieäm, naâng cao ñoä thu hoài maãu. Vieäc taêng ñoä thu hoài maãu cuõng cho thaáy ñöôïc hieäu quaû cuûa quy trình trích ly laø khaù toát, coù khaû naêng trích ñöôïc cô baûn dö löôïng Carbaryl trong rau. Keát quaû tính haøm löôïng Carbaryl trong maãu rau mua ôû chôï: Döïa vaøo coâng thöùc trong phaàn thöïc nghieäm ta tính ñöôïc haøm löôïng Carbaryl coù trong maãu rau ban ñaàu laø Keát quaû naøy phuø hôïp vôùi thöïc teá söû duïngï Carbaryl hieän nay (theo thoáng keâ cuûa Vipesco thì tình hình tieâu thuï caùc loaïi thuoác coù chöùa hoaït chaát Carbaryl ñaõ giaûm haún) Baûng 3.8. Ñoä thu hoài Carbaryl töø caùc maãu boå sung chuaån vaøo dich chieát töø rau Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 6,306 6,305 0,03 71728 71514,3 1,74 6,303 72639 6,307 70176 10 6,306 6,305 0,02 1600619 1545374 3,13 77,03 ± 3,01 6,304 1525131 6,306 1510372 20 6,308 6,306 0,04 3163038 3108449 2,4 83,56 ± 2,77 6,303 3138673 6,306 3023636 25 6,304 6,305 0,04 3862206 3932033 1,58 86,89 ± 2,28 6,308 3952383 6,303 3981510 Töø baûng treân cho ta thaáy ñoä thu hoài maãu khi ta boå sung chuaån vaøo dòch chieát cao hôn khi ta boå sung chuaån vaøo rau. Ñieàu naøy coù theå deã daøng lyù giaûi do Carbaryl coù theå bò maát maùt trong giai ñoaïn trích ly töø rau. Do ñoù ñeå giaûm bôùt löôïng maát maùt naøy ta coù theå taêng thôøi gian khuaáy töø ñeå taêng thôøi gian tieáp xuùc giöõa dung moâi vôùi Carbaryl, giaûm löôïng Carbaryl coøn trong baõ rau. Ñoä thu hoài maãu Dimethoate cuûa quy trình trích ly: Hình 3.15. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh khoâng boå sung Dimethoate Hình 3.16. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh boå sung 2,5ppm Dimethoate Baûng 3.9. Ñoä thu hoài maãu cuûa caùc maãu boå sung chuaån Dimethoate vaøo rau Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 4,048 4,008 1,34 2944 2720,33 4,43 4,03 2714 3,947 2603 2,5 4,044 4,014 1,43 32596 32579 1,35 65,76 ± 3,30 3,948 33009 4,05 32133 5 4,03 3,996 1,09 58051 58162 3,00 69,03 ± 4,05 4,012 59959 3,947 56476 10 4,048 4,009 0,87 120976 121196,3 1,49 72,08 ± 4,01 3,98 119507 4,00 123106 Ñoä thu hoài maãu cuûa Dimethoate cuõng taêng leân so vôùi keát quaû maø khoùa tröôùc ñaõ ñaït ñöôïc. Ñieàu naøy cho thaáy quy trình trích ly naêm nay hieäu quaû hôn trong vieäc thu hoài haøm löôïng Dimethoate coù trong maãu rau. Keát quaû tính haøm löôïng Dimethoate trong maãu rau mua ôû chôï: Haøm löôïng naøy nhoû hôn dö löôïng toái ña cho pheùp trong rau (2ppm). Baûng 3.10. Ñoä thu hoài maãu Dimethoate töø caùc maãu boå sung chuaån vaøo dòch chieát töø rau Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu TB,phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak TB RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 4,048 4,063 0,51 2944 2720,33 4,43 4,055 2714 4,087 2603 2,5 4,087 4,076 0,44 33556 33498,33 2,26 67,61 ± 3,61 4,085 32714 4,055 34225 5 4,047 4,047 0,01 60920 60022,67 1,38 71,24 ± 3,72 4,048 59864 4,047 59284 10 4,045 4,046 0,03 122736 123673,3 3,58 73,55 ± 4,75 4,045 128489 4,047 119795 Töông töï nhö ñoái vôùi Carbaryl khi boå sung chuaån tröïc tieáp vaøo dòch ñoä thu hoài maãu cuõng taêng leân. 3.2.3. Qui trình trích maãu Carbaryl, Dimethoate töø caûi xanh Quy trình trích ly ñöôïc xaây döïng döïa vaøo taøi lieäu tham khaûo, ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa phoøng thí nghieäm cuõng nhö keát quaû khaûo saùt aûnh höôûng cuûa soá baäc trích ly leân haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate. So vôùi taøi lieäu tham khaûo, qui trình thöïc hieän trong luaän vaên ñaõ caét caùc böôùc: taùch pha Acetonitrile töø hoãn hôïp Acetonitrile – Petroleum ete, hoøa tan dung moâi Acetonitrile vôùi Dicloromethane, huùt kieät pha nöôùc baèng muoái Natri sulfat, röûa giaûi qua coät Nuchar – Celite, söû duïng Aceton laøm dung moâi trích ly, taêng soá baäc trích ly leân 2 baäc. Veà Dicloromethane: theo taøi lieäu tham khaûo, qui trình tieán haønh trích thuoác tröø saâu Carbamate thöông phaåm neân caàn phaûi tieán haønh nhieàu böôùc ñeå laøm giaøu maãu vaø loaïi bôùt caùc taïp chaát khoâng caàn thieát ñeå quaù trình phaân taùch qua coät saéc kí loûng toát hôn. Trong luaän vaên naøy, Carbaryl duøng phun taåm leân rau coù ñoä tinh khieát 98% neân khoâng nhaát thieát phaûi söû duïng theâm Dicloromethane. Veà dung moâi:theo baûng 1.3 vaø 1.5, ñoä tan cuûa Carbaryl, Dimethoate trong Aceton khaù cao, cao hôn nhieàu so vôùi Methanol vaø töông ñöông so vôùi Acetonitrile. Maëc khaùc khi söû duïng dung moâi Methanol ñeå trích ly gaây khoù khaên cho vieäc taùch pha duø ñaõ taêng löôïng muoái cho vaøo. Do ñoù choïn Aceton laøm dung moâi trích maãu Carbaryl, Dimethoate töø rau. Veà coät Nuchar – Celite: vieäc khoâng cho dòch trích röûa giaûi qua coät Nuchar – Celite coù theå daãn ñeán löôïng taïp chaát nhieàu laøm hö coät saéc kyù nhöng dòch trích sau ñònh möùc ñaõ coù qua maøng loïc 0.2 μm (loaïi ñöôïc caùc taïp chaát thoâ) roài môùi phaân tích baèng HPLC. Tuy nhieân, boû qua giai ñoaïn naøy laøm saéc kyù ñoà cuûa maãu thu ñöôïc phöùc taïp hôn nhieàu (coù nhieàu peak hôn) neân höôùng ñeà xuaát cho caùc nghieân cöùu tieáp theo caàn thöû nghieäm theâm giai ñoaïn naøy. Soá baäc trích ly: trích ly ñeán baäc hai nhaèm laøm taêng ñoä thu hoài maãu cuûa quy trình trích. Vôùi quy trình trích ly naøy coù theå aùp duïng ñeå phaân tích ñoàng thôøi Carbaryl vaø Dimethoate. Tuy nhieân ñoä thu hoài maãu cuûa Dimethoate con chöa cao, neáu coù ñieàu kieän caàn caûi thieän theâm quy trình trích vaø thaønh phaàn pha ñoäng khi phaân tích Dimethoate. Sô ñoà khoái quy trình trích ly: 25mL acetonitrile Pha höõu cô 100mL Aceton Nghiền Loïc 50mL acetone Laéc Loïc Pha nöôùc Pha höõu cô Taùch pha Khuaáy töø 50mLacetone Pha nöôùc Taùch pha 100mL acetone Laéc 100g cải xanh Coâ quay chaân khoâng Traùng bình Ñònh möùc 100mL Sieâu aâm Sieâu loïc Dòch phaân tích Baõ Khuaáy töø 25 – 27g NaCl Hình 3.17. Sô ñoà khoái quy trình trích ly Carbaryl, Dimethoate töø rau 3.3. HIEÄU SUAÁT PHAÂN HUYÛ CARBARYL TRONG CAÛI XANH SAU QUAÙ TRÌNH CHIEÁU XAÏ 3.3.1. Xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa lieàu chieáu tôùi möùc ñoä phaân huûy Carbaryl trong nöôùc Baûng 3.11. Hieäu suaát phaân huyû Carbaryl trong caùc maãu nöôùc sau chieáu xaï Lieàu chieáu Noàng ñoä (ppm) Thôøi gian löu trung bình RSD% Dieän tích peak trung bình RSD% Hieäu suaát phaân huyû 1,0 kGy 6 0 0 0 0 100% 10 5,661 0,04 334090,3 4,88 82% 12 5,664 0,05 385553,7 4,31 82,7% 20 5,668 0,03 444741,97 3,85 80,00% 3 kGy 6 0 0 0 0 100% 10 0 0 0 0 100% 12 5,7 0,11 60954,67 3,63 97,27% 20 5,7 0,09 483601,3 2,67 86,99% Ñoái vôùi maãu 6ppm Carbaryl trong nöôùc ôû lieàu chieáu 1kGy ta khoâng coøn thaáy xuaát hieän peak cuûa Carbaryl nöõa. Ñieàu naøy chöùng toû lieàu chieáu 1kGy ñuû ñeå phaân huyû hoaøn toaøn löôïng Carbaryl coù trong maãu nöôùc 6ppm. Ñoái vôùi maãu 10ppm, hieäu suaát phaân huyû ôû lieàu chieáu 1kGy laø 82% thì khi taêng lieàu chieáu leân 3kGy hieäu suaát phaân huyû ñaït 100%, chöùng toû lieàu 3kGy coù theå phaân huyû hoaøn toaøn löôïng Carbaryl coù trong maãu 10pm. ÔÛ lieàu chieáu 3kGy, maãu 20ppm ñaõ bò phaân huyû ñeán 86.99%. Töø keát quaû ôû treân ta thaáy vieäc chieáu xaï ñaõ laøm phaân huûy ñaùng keå dö löôïng Carbaryl trong nöôùc vaø coù theå coù yù nghóa nhaát ñònh trong vieäc phaân huyû Carbaryl trong rau. Möùc ñoä phaân huyû phuï thuoäc vaøo lieàu chieáu söû duïng vaø haøm löôïng Carbaryl coù trong maãu ban ñaàu. 3.3.2. Xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa lieàu chieáu tôùi möùc ñoä phaân huûy Carbaryl trong caûi xanh Chieáu xaï maãu caûi xanh ôû lieàu chieáu cao hôn ngöôõng cho pheùp: Hình 3.18. Hieäu suaát phaân huyû Carbaryl trong caûi xanh ôû caùc lieàu chieáu cao Töø keát quaû treân ta thaáy khi taêng lieàu chieáu xaï leân thì hieäu suaát phaân huyû Carbaryl cuõng taêng leân. ÔÛ lieàu chieáu 3 kGy, löôïng Carbaryl phaân huûy leân ñeán 68.09%. Tuy nhieân hieäu suaát phaân huyû naøy thaáp hôn nhieàu so vôùi hieäu suaát phaân huyû cuûa caùc maãu nöôùc ôû cuøng noàng ñoä. Ñieàu naøy cho thaáy caùc thaønh phaàn trong rau coù aûnh höôûng khaù lôùn ñeán hieäu suaát phaân huyû Carbaryl do taùc ñoäng chieáu xaï. Chieáu xaï maãu caûi xanh ôû caùc lieàu chieáu thaáp: Hình 3.19. Ñoà thò hieäu suaát phaân huyû cuûa Carbaryl ôû caùc lieàu chieáu thaáp Keát quaû treân cho thaáy töø lieàu chieáu 0.4kGy trôû leân Carbaryl trong caûi xanh coù theå bò phaân huyû ñeán hôn 50%. Töùc laø neáu trong rau caûi coù dö löôïng Carbaryl gaáp ñoâi dö löôïng cho pheùp treân rau (20ppm), thì chæ caàn ôû lieàu chieáu 0.4kGy cuõng ñaõ laøm giaûm dö löôïng xuoáng ñaït möùc cho pheùp cuûa dö löôïng. 3.4. KHAÛO SAÙT QUY TRÌNH PHAÂN TÍCH VITAMIN C BAÈNG THIEÁT BÒ SAÉC KYÙ LOÛNG HIEÄU NAÊNG CAO AÙP (HPLC) 3.4.1. Khaûo saùt phoå haáp thuï tia cöïc tím cuûa Vitamin C trong dung dòch Hình 3.20. Phoå haáp thu Vitamin C trong heä ñeäm phosphat Ñoà thò treân cho thaáy phoå haáp thuï tia UV cuûa maãu chuaån Vitamin C trong heä ñeäm phosphat coù ñænh haáp thu ôû böôùc soùng 245nm. Do ñoù khi phaân tích Vitamin C vôùi thieát bò HPLC, böôùc soùng cuûa ñaàu doø UV ñöôïc ñaët ôû 245nm. Xaây döïng ñöôøng chuaån dung dòch Vitamin C trong heä ñeäm: Vôùi cheá ñoä chaïy saéc kyù vaø böôùc soùng hoaït ñoäng cuûa ñaàu doø UV nhö ñaõ löïa choïn, saéc kyù ñoà cuûa caùc maãu dung dòch chuaån Carbaryl trong nöôùc coù daïng nhö treân ñoà thò hình 3.5. Saéc kyù ñoà cuûa caùc maãu naøy cho moät peak duy nhaát, töông ñoái heïp, thôøi gian löu oån ñònh. Ñöôøng neàn oån ñònh, ít nhieãu. (a) (b) (c) Hình 3.21. Saéc kyù ñoà chaïy ñöôøng chuaån Vitamin C Noàng ñoä 1ppm Noàng ñoä 2ppm Noàng ñoä 5ppm Töø baûng 5 phaàn phuï luïc, ta thaáy dieän tích peak vaø thôøi gian löu thu ñöôïc coù ñoä laëp laïi cao. Cho thaáy keát quaû coù heä soá tin caäy cao. Hình 3.22. Ñöôøng chuaån Vitamin C trong 90%heä ñeäm KH2PO4-10%methanol Phöông trình ñöôøng chuaån qua goác toïa ñoä, coù ñoä tuyeán tính cao. Ñöôøng chuaån thu ñöôïc coù heä soá töông quan R= 0.9978> 0.95, laø chaáp nhaän ñöôïc. Heä soá goùc thu ñöôïc lôùn hôn so vôùi heä soá goùc thu ñöôïc trong luaän vaên khoaù tröôùc [9]. Ñieàu naøy coù theå laø do thao taùc thí nghieäm coù theå khaùc nhau. Hôn nöõa trong luaän vaên naøy quaù trình chuaån bò maãu chuû yeáu thöïc hieän vaøo buoåi toái, maãu ño xong ñem phaân tích ngay neân vieäc maát maùt maãu haàu nhö khoù xaûy ra. 3.4.3. Ñoä thu hoài maãu qua coät cuûa vitamin C ôû caùc noàng ñoä Ñoä thu hoài Vitamin C qua coät khaù cao, ñieàu naøy chöùng toû hieäu quaû phaân tích cuûa heä pha ñoäng söû duïng. Hình 3.23. Saéc kyù ñoà Vitamin C 5ppm ôû cheá ñoä khoâng qua coät Hình 3.24. Saéc kyù ñoà Vitamin C 5ppm ôû cheá ñoä qua coät Baûng 3.12. Ñoä thu hoài maãu qua coät cuûa Vitamin C Noàng ñoä maãu, ppm Maãu qua coät Maãu khoâng qua coät Ñoä thu hoài maãu qua coät, % Dieän tích peak RSD% Dieän tích peak RSD% 1 30427 2,28 35170 4,88 86,51 ± 4,66 2 57752 1,57 65252 4,2 88,51 ± 3,97 5 143544 2,0 157669 0,27 91,04 ± 1,84 10 281456 1,02 302972 0,35 92,9 ± 1,00 20 559646 0,48 598297,3 0,58 93,54 ± 0,07 Ñoä thu hoài sau coät taêng cuøng vôùi vieäc taêng noàng ñoä cuûa maãu phaân tích. Ñieàu naøy laø do vôùi maãu noàng ñoä nhoû, moät löôïng Vitamin C bò giöõ laïi trong coät cuõng laøm cho keát quaû giaûm xuoáng. Ñoä thu hoài cuûa Vitamin C qua coät khaù cao chöùng toû heä pha ñoäng coù khaû naêng röûa giaûi Vitamin C ra khoûi coät toát. 3.5. PHAÂN TÍCH HAØM LÖÔÏNG VITAMIN C TRONG CAÛI XANH BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SAÉC KYÙ LOÛNG CAO AÙP 3.5.1. Quy trình trích Vitamin C töø caûi xanh Quy trình trích ly ñöôïc xaây döïng döïa vaøo taøi lieâïu tham khaûo [5], coù taêng soá baäc trích ly leân laø 2 baäc. Ngoaøi ra trong quaù trình tieán haønh thí nghieäm ñaõ löïa choïn thôøi ñieåm trích laø vaøo buoåi toái nhaèm giaûm aûnh höôûng cuûa aùnh saùng, maãu sau khi trích ly ñöôïc ñem ñi sieâu loïc vaø phaân tích ngay, thôøi gian trích ly chæ khoaûng 10 phuùt moät maãu neân söï maát maùt Vitamin C laø khoâng ñaùng keå. Xaùc ñònh ñoä thu hoài maãu cuûa quy trình trích ly Keát quaû phaân tích haøm löôïng Vitamin C trong rau chòu aûnh höôûng cuûa hieäu suaát thu hoài maãu sau coät HPLC vaø hieäu suaát thu hoài maãu sau quaù trình trích (tröôùc khi ñöa vaøo coät HPLC). Do ñoù, ñeå xaùc ñònh hieäu suaát thu hoài maãu cuûa qui trình trích löïa choïn, caàn laøm ñoàng thôøi qui trình naøy vôùi maãu rau, vaø vôùi maãu rau coù theâm chuaån ñeå so saùnh. Hình 3.25. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh khoâng boå sung Vitamin C Hình 3.26. Saéc kyù ñoà phaân tích maãu caûi xanh khoâng boå sung Vitamin C Baûng 3.13. Ñoä thu hoài maãu cuûa quaù trình trích ly Vitamin C töø rau Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 ppm 2,355 2,356 0,05 425563 421916,7 3,52 2,355 405563 2,357 434624 10 ppm 2,358 2,357 0,07 673505 672224,7 2,31 85,28 ± 3,59 2,355 687040 2,357 656129 15 ppm 2,35 2,354 0,19 804972 805601,3 0,48 87,15 ± 3.10 2,358 809706 2,353 802126 20 ppm 2,35 2,352 0,13 947575 947197,3 0,24 89,48 ± 3,17 2,355 949256 2,35 944761 Vôùi maãu rau khoâng theâm chuaån dieän tích peak thu ñöôïc laø 421916.7, döïa vaøo phöông trình ñöôøng chuaån, vaøo heä soá pha loaõng, coâng thöùc tính trong phaàn thöïc nghieäm ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc haøm löôïng Vitamin C coù trong maãu rau ban ñaàu laø 36mg trong 100g rau. Haøm löôïng naøy nhoû hôn nhieàu so vôùi trong taøi lieäu tham khaûo (71mg vitC/100g caûi xanh). Maëc duø ñoä thu hoài maãu cuûa quy trình trích ñaõ xaùc ñònh ôû treân laø khaù cao (gaàn 90% ñoái vôùi noàng ñoä 20ppm), nhöng khi trích vôùi rau thì ñoä thu hoài naøy nhoû. Ñieàu naøy coù theå do quy trình naøy hieäu quaû vôùi Vitamin C ôû daïng töï do (trong chuaån boå sung vaøo) nhöng chöa thöïc söï hieäu quaû vôùi Vitamin C ôû traïng thaùi lieân keát vôùi rau, caàn caûi thieän ñeå naâng cao hieäu quaû trích vitamin C lieân keát trong rau. Beân caïnh ñoù coøn coù moät vaøi yeáu toá coù theå aûnh höôûng ñeán löôïng Vitamin C coù trong rau nhö khoaûng thôøi gian töøø luùc thu hoaïch ñeán khi phaân tích, söï khaùc nhau veà gioáng caây… Keát quaû khi boå sung tröïc tieáp vaøo dòch trích: Khi boå sung tröïc tieáp chuaån vaøo dòch ta thaáy ñoä thu hoài maãu taêng leân so vôùi khi boå sung vaøo rau. Ñieàu naøy chöùng toû maëc duø ñaõ coá gaéng ñeå haïn cheá vieäc maát Vitamin C trong quaù trình trích ly nhöng vieäc thaát thoaùt naøy laø khoù traùnh khoûi. Baûng 3.14. Ñoä thu hoài Vitamin C khi boå sung chuaån vaøo dòch Maãu boå sung Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 ppm 2,355 2,356 0,05 425563 421916,7 3,52 2,355 405563 2,357 434624 10 ppm 2,35 2,349 0,05 682450 680286 2,32 88.02 ± 3,71 2,348 663547 2,35 694861 15 ppm 2,345 2,343 0,09 814972 818934,7 1,15 90,17 ± 3,34 2,341 829706 2,342 812126 20 ppm 2,342 2,347 0,22 964379 962691 3,71 92,12 ± 4,72 2,35 997565 2,35 926129 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ Keát luaän Keát quaû luaän vaên coù theå ñöôïc toùm taét nhö sau: Ñaõ khaûo saùt laïi phoå haáp thu cuûa Carbaryl, Dimethoate, Vitamin C trong vuøng böôùc soùng UV, keát quaû phuø hôïp vôùi keát quaû thu ñöôïc trong luaän vaên khoùa tröôùc. Ñaõ khaûo saùt ñoä thu hoài cuûa Carbaryl, Dimethoate khi qua coät HPLC vôùi thaønh phaàn Acetonitrile/nöôùc trong pha ñoäng khaùc nhau. Thaønh phaàn pha ñoäng Acetonitrile/nöôùc laø 55/45 cho ñoä thu hoài maãu Carbaryl qua coät khaù cao, tôùi 98%. Ñoái vôùi Dimethoate, ñoä thu hoài maãu ñaït ñöôïc thaáp hôn, trong khoaûng töø 32,21% ñeán 98%. Ñoä thu hoài maãu Dimethoate qua coät HPLC seõ lôùn hôn haún khi duøng thaønh phaàn pha ñoäng acetonitrile/nöôùc: 70/30 tôùi 85/15. Ñaõ ñöa ra ñöôïc quy trình ly Carbaryl, Dimethoate vaø Vitamin C töø caûi xanh. Quy trình naøy naâng soá baäc trích töø rau leân 2 baäc, vaø soá baäc taùch pha leân 2 baäc. Ñaõ khaûo saùt ñöôïc ñoä thu hoài maãu ñoái vôùi quy trình phaân tích Carbaryl, Dimethoate vaø Vitamin C ñaõ choïn. Keát quaû ñoä thu hoài maãu cuûa caùc chaát vôùi quy trình choïn phaân tích laø khaù cao töø 74%-84% ñoái vôùi Carbaryl, töø 66%-72% ñoái vôùi Dimethoate vaø töø 85%-89% ñoái vôùi Vitamin C. Ñaõ aùp duïng quy trình trích ñeå ño haøm löôïng Carbaryl, Dimethoate vaø Vitamin C trong maãu rau caûi xanh mua ôû chôï. Keát quaû dö löôïng cuûa Carbaryl vaø Dimethoate ñeàu an toaøn döôùi möùc giôùi haïn cho pheùp. Haøm löôïng Vitamin C nhoû hôn trong caùc taøi lieäu tham khaûo khaù nhieàu. Ñaõ aùp duïng quy trình phaân tích ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa chieáu xaï leân söï phaân huûy Carbaryl trong caûi xanh. Keát quaû ñoä phaân huûy Carbaryl taêng cuøng vôùi söï taêng lieàu chieáu, vôùi lieàu chieáu 1kGy hieäu suaát phaân huyû cuûa Carbaryl trong maãu rau coù boå sung 10ppm chuaån laø 67,51%. Kieán nghò Do thôøi gian vaø ñieàu kieän thöïc hieän luaän vaên coù haïn maø khoái löôïng ñoøi hoûi phaûi khaûo saùt khoâng ít neân ñeå thuaän lôïi vaø giaûm thôøi gian phaân tích, ñaõ choïn cuøng heä pha ñoäng cho phaân tích caû 2 chaát Carbaryl vaø Dimethoate.Vì vaäy ñoä thu hoài qua coät cuûa Dimethoate coøn thaáp. Do ñoù ñeå naâng cao ñoä thu hoài qua coät coù theå choïn heä pha ñoäng vôùi tyû leä Acetonitrile/nöôùc laø 70/30 thay vì 55/45 nhö ñaõ khaûo saùt. Dòch trích cuûa Carbaryl vaø Dimethoate ñem phaân tích treân maùy HPLC coøn chöùa nhieàu taïp chaát, aûnh höôûng ñeán khaû naêng taùch cuûa pha ñoäng, hình daïng cuûa saéc kyù ñoà khoâng ñeïp. Do ñoù caàn söû duïng coät, laøm saïch dòch trích dòch tröôùc khi phaân tích treân HPLC, ñeå keát quaû thu ñöôïc toát hôn vaø baûo veä coät saéc kí. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1]. Phaïm Thò AÙnh Hoàng, Kyõ thuaät sinh hoùa, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia Tp.HCM, 2003. [2]. Nguyeãn Thò Thu Vaân, Phaân tích ñònh löôïng, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia Tp.HCM, 2004. [3]. Phaïm Vaên Hai, Giaùo trình hoaù baûo veä thöïc vaät, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Caàn Thô. [4]. Leâ Ngoïc Tuù, Hoùa sinh coâng nghieäp, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät Haø Noäi, 2002. [5]. Caùc taùc giaû, Giaùo trình thí nghieäm phaân tích thöïc phaåm - Phaàn 2, Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa Tp.HCM, 2005. [6]. Caùc taùc giaû, Kyõ thuaät troàng moät soá loaïi caây rau vitamin, Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp, 2003. [7]. Löu Thò Thu Trang, Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa chieáu xaï lieàu thaáp leân dö löôïng Carbaryl trong döa leo, caûi baép vaø caûi xanh, Luaän vaên toát nghieäp Ñaïi hoïc, ÑH Baùch Khoa Tp.HCM, 2007. [8]. Traàn Thò Mai Traâm, Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa chieáu xaï lieàu thaáp leân dö löôïng Dimethoate trong döa leo, caûi baép vaø caûi xanh, Luaän vaên toát nghieäp Ñaïi hoïc, ÑH Baùch Khoa Tp.HCM, 2007. [9]. Nguyeãn Thò Ngoïc Linh, Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa chieáu xaï lieàu thaáp leân haøm löôïng Vitamin C trong döa leo, caûi baép vaø caûi xanh, Luaän vaên toát nghieäp Ñaïi hoïc, ÑH Baùch Khoa Tp.HCM, 2007. [10]. Eloisa Dutra Caldas, Carbaryl (008), University of Brasilia and Central Laboratory of Public Health of the Federal District Brasilia, BRAZIL [11]. AOAC Official Method 964.18, Carbaryl Insectiside Residuses. Colorimetric Method, AOAC Official Method of Analysis, 1995. [12]. AOAC Official Method 975.40, N-Methyl CarbarmateInsectiside Residuses. Gas Chromatographic Method, AOAC Official Method of Analysis, 1995. [13]. A Primer , HPLC for food analysis, Agilent Technologies, 1996 – 2001, 134 trang [14]. Multiresidue analysis of pesticides in fresh fruits & vegetables by Supercritical fluid Extraction & HPLC, Journal of health Science, 46(5), 2000, 336-342 trang. [15]. Chemical, Toxicity, Safety and Environment Analysis Information for Carbary (Sevin). [16]. www.chemistrymag.org/cji/2005/index.htm [17]. www.pickeringlabs.com, Expanded HPLC Method for N-methyl Carbarmates: Post-column Analysis of Pesticides in food & potable water samples. [18]. [19]. [20]. www.skcinc.com/nioshdbs/oshameth/org063/org063.html [21]. [22]. [23]. [24]. [25]. [26]. [27]. /3123/2496. [28]. [29]. [30]. PHUÏ LUÏC Baûng 1. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa maãu Carbaryl10ppm vôùi tyû leä Acetonitrile/nöôùc khaùc nhau trong thaønh phaàn pha ñoäng Tyû leä Acetonitrile/nöôùc Thôøi gian löu TB, phuùt RSD% Dieän tích peak TB RSD% 40/60 11,374 0,34 1270426 4,78 55/45 6,291 1,34 1507740,7 0,53 70/30 5,502 3,03 1775789,7 1,06 85/15 3,359 0,24 2016552 2,61 Baûng 2. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa maãu Dimethoate 10ppm vôùi tyû leä Acetonitrile/nöôùc khaùc nhau trong thaønh phaàn pha ñoäng Heä pha ñoäng Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD% Dieän tích peak trung bình RSD% 40/60 6,549 1,54 184982,3 0,52 55/45 3,973 1,61 219896 3,40 70/30 3,654 1,34 342067,7 4,48 85/15 2,971 0,14 364542 4,8 Baûng 3. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa caùc maãu chuaån Carbaryl Noàng ñoä, ppm Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % 1 6,313 6,256 1,02 357834 354334,3 3,40 6,187 364234 6,267 3409350 2 6,333 6,255 1,12 408334 419413,3 2,70 6,198 418948 6,233 430958 5 6,367 6,284 1,44 977156 966139,3 1,05 6,297 964026 6,187 957236 10 6,363 6,291 1,34 1995450 1971850 1,06 6,198 1964401 6,313 1955700 20 6,385 6,320 0,89 3507441 3636452 1,58 6,288 3767607 6,288 3634308 Baûng 4. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak khi phaân tích maãu chuaån Dimethoate Noàng ñoä, ppm Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % 1 4,128 4,031 2,09 14363 15126,7 4,37 3,987 15496 3,977 15521 2 3,975 4,035 1,45 33184 35091,3 4,72 4,038 36145 4,092 35945 5 3,998 4,054 3,42 75348 75669,7 0,41 4,212 75693 3,952 75968 10 4 3,988 0,97 147474 145063,3 1,89 3,945 145644 4,02 142072 20 4,143 4,1 2,03 319871 328434,3 2,3 4,005 331201 4,155 334231 Baûng 5. Thôøi gian löu vaø dieän tích peak cuûa caùc maãu chuaån Vitamin C Noàng ñoä, ppm Thôøi gian löu , phuùt Thôøi gian löu trung bình, phuùt RSD, % Dieän tích peak Dieän tích peak trung bình RSD, % 1 2,397 2,397 0,00 42426 42758,7 0,76 2,397 43072 2,397 42778 2 2,408 2,404 0,14 78163 79162,7 1,10 2,402 79714 2,402 79611 5 2,407 2,402 0,17 161823 160330,3 0,89 2,4 160171 2,4 158997 10 2,403 2,402 0,02 287161 287319,0 0,07 2,402 287528 2,402 287268 20 2,407 2,404 0,12 582738 584031,0 0,29 2,402 585951 2,402 583404 Baûng 6. Ñoä thu hoài maãu Carbaryl khi theâm chuaån vaøo rau Maãu boå sung Dieän tích peak trung bình cuûa maãu Carbaryl-nöôùc RSD, % Dieän tích peak trung bình cuûa maãu rau theâm chuaån RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0 0 0 71514,3 1,74 10ppm 1913548,8 1,55 1489454 0,69 74,10 ± 1,80 20ppm 3634358,98 1,48 3018616 0,24 81,09 ± 1,86 25ppm 4430726,3 1,17 3803251 3,06 83,99 ± 3,12 Baûng 7. Ñoä thu hoài maãu Dimethoate khi theâm chuaån vaøo rau Maãu boå sung Dieän tích peak trung bình cuûa maãu Carbaryl-nöôùc RSD, % Dieän tích peak trung bình cuûa maãu rau theâm chuaån RSD, % Ñoä thu hoài maãu (%) 0,0ppm 0 0 2720,33 4,43 2,5ppm 45405,52 1,95 32579 1,35 65,76 ± 3,30 5,0ppm 80315,33 2,42 58162 3,00 69,03 ± 4,05 10,0ppm 164367,33 3,03 121196,3 1,49 72,08 ± 4,01 Baûng 8. Hieäu suaát phaân huûy Carbaryl ôû lieàu chieáu cao Noàng ñoä (ppm) Lieàu chieáu Thôøi gian löu trung bình RSD% Dieän tích peak trung bình RSD% Hieäu suaát phaân huyû (%) 20ppm 1,5 kGy 5,955 0,19 1338152,5 3,19 55,67 3,0 kGy 5,895 0,07 963240,4 2,25 68,09 Baûng 9. Hieäu suaát phaân huyû Carbaryl ôû lieàu chieáu thaáp Noàng ñoä (ppm) Lieàu chieáu Thôøi gian löu trung bình RSD% Dieän tích peak trung bình RSD% Hieäu suaát phaân huyû 10ppm 0,2 kGy 6,168 0,49 816071,85 1,52 45,21 0,4 kGy 6,035 0,05 728491,95 0,75 51,09 0,6 kGy 6,142 1,04 637784,20 3,26 57,18 0,8 kGy 6,027 0,18 533224,53 3,07 64,2 1,0 kGy 6,08 1,15 483923,60 1,71 67,51