Đề tài Thiết kế mạch ổn áp dùng IC ổn áp đầu vào 15VAC đầu ra 6 VDC và 12 VDC - 1A

M C L CỤ Ụ Ph n Iầ 1 Đ án m ch t ng tồ ạ ươ ự THI T K M CH N ÁP DÙNG IC N ÁPẾ Ế Ạ Ổ Ổ Đ U VÀO 15VAC Đ U RA 6 VDC VÀ 12VDC – 1AẦ Ầ M Đ UỞ Ầ Ngày nay, v i s ớ ự phát tri n ngày càng m nh v lĩnh v c khoa h cể ạ ề ự ọ k thu t các thi t b đi n t đang đ c ng d ng r ng rãi trong các lĩnhỹ ậ ế ị ệ ử ượ ứ ụ ộ v c kinh t , xã h i cũng nh trong đ i s ng. Trong t t c các thi t bự ế ộ ư ờ ố ấ ả ế ị đi n t v n đ ngu n cung c p là m t trong ngh ng v n đ quan tr ngệ ử ấ ề ồ ấ ộ ữ ấ ề ọ nh t quy t đ nh đ n s làm vi c n đ nh c a h th ng. H u h t các thi tấ ế ị ế ự ệ ổ ị ủ ệ ố ầ ế ế b đi n t đ u s d ng các ngu n đi n m t chi u đ c n áp v i đị ệ ử ề ử ụ ồ ệ ộ ề ượ ổ ớ ộ chính xác và n đ nh cao. Hi n nay, k thu t ch t o các ngu n đi n nổ ị ệ ỹ ậ ế ạ ồ ệ ổ áp cũng đang là m t khía c nh đ c nghiên c u phát tri n v i m c đíchộ ạ ượ ứ ể ớ ụ t o ra các kh i có công su t l n, đ n đ nh, chính xác cao, kích th cạ ố ấ ớ ộ ổ ị ướ nh .ỏ T nh ng ng d ng th c t c a ngu n đi n n áp m t chi u vàừ ữ ứ ụ ự ế ủ ồ ệ ổ ộ ề d a vào nh ng ki n th c đã h c đ c em đã th c hiên đ tài: “Thi t kự ứ ế ứ ọ ượ ự ề ế ế mach n áp đi n áp vao 15VAC , đi n áp ra 6 – 12 VDC, dòng đi n 1A sổ ệ ệ ệ ử d ng các IC n áp”. Qua đó, em có th tìm hi u kĩ h n v nguyên lý ho tụ ổ ể ể ơ ề ạ đ ng c a các m ch ngu n đ ng th i có thêm ki n th c trong thi t k cácộ ủ ạ ồ ồ ờ ế ứ ế ế m ch t ng t . ạ ươ ự Sinh viên 2 Nguy n Văn H uễ ữ I. C S LÝ THUY TƠ Ở Ế 1. KHÁI NI M CHUNG V NGU N M T CHI UỆ Ề Ồ Ộ Ề Ngu n m t chi u có nhi m v cung c p năng l ng m t chi u choồ ộ ề ệ ụ ấ ượ ộ ề các m ch và các thi t b đi n t ho t đ ng. Năng l ng m t chi uạ ế ị ệ ử ạ ộ ượ ộ ề l y t ngu n xoay chi u c a l i đi n thông qua quá trình bi n đ iấ ừ ồ ề ủ ướ ệ ế ổ đ c th c hi n trong ngu n m t chi u. ượ ự ệ ồ ộ ề Yêu c u đ i v i ngu n m t chi u là đi n áp ra ít ph thu c vàoầ ố ớ ồ ộ ề ệ ụ ộ đi n áp m ng, c a t i và nhi t đ . Đ đ t đ c yêu c u đó c nệ ạ ủ ả ệ ộ ể ạ ượ ầ ầ ph i dùng các m ch n đình ( n áp, n dòng). Các m ch cung c pả ạ ổ ổ ổ ạ ấ ngu n c đi n th ng dùng bi n áp nên kích th c và tr ng l ngồ ổ ể ườ ế ướ ọ ượ khá l n. Ngày nay, ng i ta có xu h ng dùng các m ch cung c pớ ườ ướ ạ ấ ngu n không có bi n áp.ồ ế 2. Bi n ápế Bi n áp ngu n có nhi m v bi n đ i đi n áp xoay chi u c a m ngế ồ ệ ụ ế ổ ệ ề ủ ạ đi n thành đi n áp xoay chi u có tr s c n thi t đ i v i m chệ ệ ề ị ố ầ ế ố ớ ạ ch nh l u và ngăn cách m ch ch nh l u v i m ng đi n xoay chi uỉ ư ạ ỉ ư ớ ạ ệ ề thành m t chi u.ộ ề 3 Trong ®ã: n1 : lµ sè vßng d©y cña cuén s¬ cÊp. n2 : lµ sè vßng d©y cña cuén thø cÊp. U1 : §iÖn ¸p xoay chiÒu ®Æt ë ®Çu vµo cuén s¬ cÊp. U2 : §iÖn ¸p xoay chiÒu ë ®Çu ra cña cuén thø cÊp. Nguyªn t¾c lµm viÖc cña biÕn ¸p nh sau: Khi ®Çu vµo s¬ cÊp cña biÕn ¸p ta ®Æt mét ®IÖn ¸p xoay chiÒu U1 = U líi lµ tÝn hiÖu h×nh sin (f = 50Hz), trong lâi thÐp xuÊt hiÖn mét tõ trêng biÕn thiªn theo quy luËt h×nh sin gièng nh ®Çu vµo (f = 50Hz). Tõ th«ng biÕn thiªn nµy c¶m øng sang bªn cuén d©y thø cÊp mét ®iÖn ¸p xoay chiÒu còng ë d¹ng h×nh sin víi f = 50Hz. MÆt kh¸c, quan hÖ vÒ biªn ®é cña ®iÖn ¸p ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña biÕn ¸p lµ tû lÖ thuËn víi tû sè vßng d©y n1 vµ n2: 2 1 2 1 n n U U = Do ®ã, biÕn ¸p cã kh¶ n¨ng h¹ ¸p khi n1 > n2. 3. Ch nh l uỉ ư Các ph n t tích c c dùng đ ch nh l u là các ph n t có d c tuy nầ ử ự ể ỉ ư ầ ử ặ ế Volt – Ampe không đ i x ng sao cho dong đi n đi qua nó ch đi theo m tố ứ ệ ỉ ộ chi u. Ng i ta th ng dùng ch nh l u Silic, đ công su t nh ho c trungề ườ ườ ỉ ư ể ấ ở ặ bình có th ch nh l u dùng Selen. Đ có công su t ra l n (>100W) và cóể ỉ ư ể ấ ớ th đi u ch nh đi n áp tùy ý, ng i ta dùng Thyristor đ ch nh l u.ể ề ỉ ệ ươ ể ỉ ư 4 Trong chØnh lu b»ng diode, c¸c m¹ch chØnh lu thêng ®îc dïng lµ: • M¹ch chØnh lu nöa chu kú. • M¹ch chØnh lu hai nöa chu kú: +M¹ch chØnh lu c©n b»ng. +M¹ch chØnh lu cÇu. • M¹ch chØnh lu béi ¸p. Ta chØ quan t©m tíi m¹ch chØnh lu cÇu. Ph¬ng ph¸p chØnh lu cÇu cã rÊt nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®ã lµ tÝnh æn ®Þnh cña ®iÖn ¸p ra sau chØnh lu,®iÖn ¸p ngîc tèi ®a mµ mçi ®ièt ph¶i chÞu ®ùng chØ b»ng 1/2 so víi chØnh lu nöa chu kú vµ ®é gîn sãng cña ph¬ng ph¸p chØnh lu nµy còng gi¶m ®i 2 lÇn so víi chØnh lu nöa chu kú. Nguyªn lý cña m¹ch chØnh lu cÇu: Trong tõng nöa chu kú cña ®iÖn ¸p thø cÊp U2 ,mét cÆp van cã An«t d¬ng nhÊt vµ Kat«t ©m nhÊt më cho dßng mét chiÒu qua vµ cÆp van cßn l¹i kho¸ vµ chÞu mét ®iÖn ¸p ngîc cùc ®¹i b»ng biªn ®é U2m . Khi 10 ttt << : D1 vµ D3 th«ng, D2 vµ D4 t¾t, Ura = Uvao. Khi 21 ttt << : D2 vµ D4 th«ng, D1 vµ D3 t¾t, Ura = Uvao. Nh vËy, trong c¶ hai nöa chu kú, ta lu«n cã Ura > 0,tuy nhiªn Ura = Uvao chØ lµ lÊy lý tëng, thùc tÕ Ura = √2 Uvao – 1,4V. §iÖn ¸p 5 ra gi¶m 1,4V so víi ®iÖn ¸p vµo do sôt ¸p tæng céng trªn hai ®ièt th«ng trong mçi nöa chu kú. §èi víi hai §ièt t¾t trong mçi nöa chu kú, do ®iÖn ¸p ®Ønh tèi ®a ph©n bè ngîc ®Òu trªn hai ®i«t do ®ã ®iÖn ¸p ngîc chØ cßn mét nöa. Gi¶n ®å thêi gian thÓ hiÖn qu¸ tr×nh trªn: ViÖc chän gi¸ trÞ tèi ®a vÒ dßng vµ ®iÖn ¸p ngîc mµ di«t ph¶i chÞu ®ùng phô thuéc vµo dßng vµ ¸p mµ m¹ch æn ¸p ph¶i chÞu ®ùng, cung cÊp cho t¶i. 3. M CH L CẠ Ọ Trong các m ch ch nh l u nói trên đi n áp hay dong ra t i tuy có c cạ ỉ ư ệ ả ự tính không đ i, nh ng giá tr c a chúng thay đ i theo th i gian m t chu kỳổ ư ị ủ ổ ờ ộ g i là s đ p m ch c a đi n áp hay dòng đi n sau ch nh l u.ọ ự ậ ạ ủ ệ ệ ỉ ư H s đ p mach tính theo công th c:ệ ố ậ ứ Kp = U U tˆ Trong đó: Kp – h s đ p m ch ệ ố ậ ạ tUˆ - là biên đ sóng hài l n nh t c a Uộ ớ ấ ủ t hay It U - là giá tr trung bình c a Uị ủ t hay It 6 Kp càng nh thì ch t l ng c a m ch càng cao. Ng i ta đã tínhỏ ấ ượ ủ ạ ườ toán r ng khi ch nh l u n a chu kỳ thì Kằ ỉ ư ử p = 1,58 còn khi ch nh l uỉ ư hai n a chu kỳ thì Kử p = 0,667. Trong th c t th ng g p các khâuự ế ườ ặ l c:ọ 3.1 Khâu l c RCọ Khâu l c RC là khâu l c thông th p. Nh có t đi n m c song songọ ọ ấ ờ ụ ệ ắ v i t i mà đi n áp ra ít nh p nhô h n.ớ ả ệ ấ ơ Do s phóng n p c a t đi n qua các n a chu kì và do các sóng hàiự ạ ủ ụ ệ ử b c cao đ c r qua m ch C xu ng đi m chung, dòng ra tái ch cònậ ượ ẽ ạ ố ể ỉ dòng m t chi u lãn m t ít sóng hài b c th p. H s đ p m ch c aộ ề ộ ậ ấ ệ ố ậ ạ ủ b l c:ộ ọ NghÜa lµ t¸c dông läc cµng râ rÖt khi C vµ R t cµng lín . Víi nh÷ng bé läc trong c«ng nghiÖp thêng dïng tô ho¸ cã gÝa trÞ tõ vµi µ ®Õn hµng ngµn µ . Gi n đ th i gian:ả ồ ờ 7 Trong s đ này do t n i song song v i t i nên đi n áp ra ít nh p nhôơ ồ ụ ố ớ ả ệ ấ h n. Do s n p và phóng c a t mà các sóng hài b c cao s b m t đi.ơ ự ạ ủ ụ ậ ẽ ị ấ Dòng đi n hay đi n áp ra ch còn thành ph n m t chi u và m t l ngệ ệ ỉ ầ ộ ề ộ ượ nh sóng hài b c th p.ỏ ậ ấ Công th c tính đ l n c a t thông qua đ g n sóng cho phép:ứ ộ ớ ủ ụ ộ ợ gst chl loc KR T C 3 ≈ Trong đó: Cl cọ : Giá tr c a l c ị ủ ọ Tchl: chu kì c a g n sóng.ủ ợ Rt : Giá tr tr t i t ng đ ng.ị ở ả ươ ươ Kgs: Đ nh p nháy (%)ộ ấ Tác d ng c a t tăng khi C và Rụ ủ ụ t tăng. 3.2Khâu l c LCọ Khâu l c LC nh sau:ọ ư 8 Khâu l c LC g m cu n dây L m c n i ti p v i t i Rọ ồ ộ ắ ố ế ớ ả t nên khi dòng đi n iệ t ra t i bi n thiên đ p m ch, trong cu n L s xu t hi n s cả ế ậ ạ ộ ẽ ấ ệ ứ đi n đ ng t c m. Do đó làm gi m các sóng hài b c cao. V m tệ ộ ự ả ả ậ ề ặ đi n kháng các sóng hài b c n có t n s cao s b ch n càng nhi u.ệ ậ ầ ố ẽ ị ặ ề Nên thành ph n ra t i ch có dòng m t chi u và m t l ng nh sóngầ ả ỉ ộ ề ộ ượ ỏ hài b c th p.ậ ấ HÖ sè ®Ëp m¹ch cña bé läc dïng cuén c¶m lµ: Kp= L Rt ω3 NghÜa lµ t¸c dông cña m¹ch läc cµng t¨ng khi R t cµng nhá. V× vËy m¹ch läc nµy thÝch hîp víi m¹ch chØnh lu c«ng suÊt võa vµ lín. Gi¸ trÞ cuén cµng lín th× t¸c dông chÆn cµng t¨ng, tuy nhiªn gi¸ trÞ L còng kh«ng ®îc qu¸ lín dÉn ®Õn hiÖu suÊt bé chØnh lu gi¶m. . 3.3 Khâu l c hình L và hình ọ Π C¸c bé läc nµy sö dông tæng hîp t¸c dông cña cuén L vµ tô ®iÖn C ®Ó läc, do ®ã c¸c sãng hµi còng bÞ gi¶m nhá vµ dßng ra t¶I còng Ýt nhÊp nh«. §Ó t¨ng t¸c dông läc cã thÓ m¾c nèi tiÕp 2 hay 3 m¾t läc h×nh ∏ víi nhau . Khi ®ã dßng ®iÖn vµ ®iÖn vµ ®iÖn ¸p ra t¶I gÇn nh b»ng ph¼ng hoµn toµn. 9 Khâu l c hình Lọ Khâu l c hình ọ ∏ Trong m t s tr ng h p đ ti t ki m và gi m kích th c, tr ng l ngộ ố ườ ợ ể ế ệ ả ướ ọ ượ c a b l c ta có th thay cu n c m L b ng R trong khâu l c hình Lủ ộ ọ ể ộ ả ằ ọ ng c hay hình ượ ∏ . Lúc đó R gây s t áp c thành ph n m t chi u trên nóụ ả ầ ộ ề d n t i hi u su t cà ch t l ng b l c th p h n dùng cu n L. Th ngẫ ớ ệ ấ ấ ượ ộ ọ ấ ơ ộ ườ ng i ta ch n giá tr R s t áp m t chi u trên nó b ng (10 ườ ọ ị ụ ộ ề ằ ÷ 20)% U0 kho ng vài ả Ω đ n vài kế Ω . 3.4 Khâu l c c ng h ngọ ộ ưở B l c c ng h ng dùng m ch c ng h ng song song Lộ ọ ộ ưở ạ ộ ưở kCk m c n i ti pắ ố ế v i t i Rớ ả t nh v y s ch n sóng hài có t n s b ng t n s c ng h ngờ ậ ẽ ặ ầ ố ằ ầ ố ộ ưở c a nó. Ngoài t Củ ụ 2 còn có tác d ng l c thêm.ụ ọ Các b l c công h ngộ ọ ưở 10 B l c c ng h ng dùng m ch conongj h ng nói ti p Lộ ọ ộ ưở ạ ưở ế kCk m c songắ song v i t i Rớ ả 1. t n s c ng h ng n i ti p c a m ch LỞ ầ ố ộ ưở ố ế ủ ạ kCk tr khángở c a nó r t nh nên nó ng n m ch các sóng hài có t n s g n b ng tânủ ấ ỏ ắ ạ ầ ố ầ ằ s c ng h ng. Ngoài ra cu n c m L có tác d ng l c thêm.ố ộ ưở ộ ả ụ ọ 4. N ÁPỔ Các m ch n áp có nhi m v gi cho đi n áp ra ho c dòng đi n ra c aạ ổ ệ ụ ữ ệ ặ ệ ủ m t thi t b cung c p không đ i khi đi n áp vào thay đ i cũng nh khi t iộ ế ị ấ ổ ệ ổ ư ả ho c nhi t đ thay đ i. Thông th ng các m ch n áp có tác d ng gi mặ ệ ộ ổ ườ ạ ổ ụ ả U và gi m t p âm do đó dùng m ch n đ nh có th gi m nh kích th cả ạ ạ ổ ị ể ả ỏ ướ c a thi t b cung c p nh ti t ki m đ c các t đi n và đi n c m l c.ủ ế ị ấ ờ ế ệ ượ ụ ệ ệ ả ọ 4.1 M ch n áp dùng diode Zenerạ ổ Hi u qu c a diode Zener đ c th hi n t i đo n đ c tuy n ng v i u <ệ ả ủ ượ ể ệ ạ ạ ặ ế ứ ớ -Uz, lúc này v i l ng bi n đ i dòng đi n ớ ượ ế ổ ệ ∆ I khá l n thì ớ ∆U bi n thiênế r t ít. Các diode zener có Uấ z ≈ 8V th ng có đi n tr đ ng rườ ệ ở ộ z nh nh tỏ ấ nghĩa là chúng n áp t t nh t. Các diode có Uổ ố ấ z < 8V thì rz r t l n nênấ ớ không th dung đ n áp đ c, còn các diode có Uể ể ổ ượ z > 8V thì có tăng nh ng v n nh nên v n có th dùng làm n áp đ c nh ng hi u qu nư ẫ ỏ ẫ ể ổ ượ ư ệ ả ổ áp không cao. Vì th khi c n n đ nh đi n áp l n, nên ch n nhi u diodeế ầ ổ ị ệ ớ ọ ề có Uz = 8V m c n i ti p h n là ch n m t diode v i Uắ ố ế ơ ọ ộ ớ z l n.ớ Đ c tuy n Volt-Ampe và s đ n áp m t chi u dùng diode zenerặ ế ơ ồ ổ ộ ề Theo s đ ta có: Uơ ồ r’ = Uz (Uz là đi n áp qua diode zener).ệ H s n áp G đ i v i n áp m t chi u cũng đ ng th i là h s l c đ i v iệ ố ổ ố ớ ổ ộ ề ồ ờ ệ ố ọ ố ớ đi n áp xoay chi u và đ c xác đ nh nh sau:ệ ề ượ ị ư 11 H s n áp t ng đ i:ệ ố ổ ươ ố M ch n áp lo i này ch đ c dùng khi yêu c u công su t ra nh , vì yêu c uạ ổ ạ ỉ ượ ầ ấ ỏ ầ hi u su t c a nó th p (ệ ấ ủ ấ ≈η 50%) và công su t t n hao trên R và rấ ổ z l n.ớ 4.2 M ch n áp dùng diode zener v i m ch l p emito đ u raạ ổ ớ ạ ặ ở ầ S đ m ch n áp dùng diode zener đã xét th ng có công su t t n hao kháơ ồ ạ ổ ườ ấ ổ l n ớ Pth = Iz.Uz Khi yêu c u dòng ra t i l n, ph i ch n diode có dòng l n. Diode zener ch thíchầ ả ớ ả ọ ớ ỉ nghi v i các b ch nh l u công su t nh . Đ n áp cho các m ch ch nh l u cóớ ộ ỉ ư ấ ỏ ể ổ ạ ỉ ư công su t l n có th dùng các m ch n áp zener có t ng ra là m t m ch l pấ ớ ể ạ ổ ầ ộ ạ ặ emit . S đ hình v :ơ ơ ồ ẽ S đ này dùng cho tr ng h p đi n áp ra c đ nh trong các s đ này điodeơ ồ ườ ợ ệ ố ị ơ ồ zener nên dòng qua các diode zener là: Ibo ≈ Bn Ie = Bn It nh h n qua dòng t iỏ ơ ả Bn l n (Bn là h s khu ch đ i dòng đi n m t chi u c a transistor m c emitorầ ệ ố ế ạ ệ ộ ề ủ ắ chung). Do đó có th dùng diode zener có dòng nh cho các b ch nh l u cóể ỏ ộ ỉ ư công su t t ng đ i l n.ấ ươ ố ớ Đi n áp ch nh l u đ c xác đ nh theo công th c:ệ ỉ ư ượ ị ứ U’r = Uz – U BE V i Uớ BE (0,6 ÷ 0,7) V. Đi n tr trong c a s đ đi n tr ra c a m ch l p emitor khi coi R và rệ ở ủ ơ ồ ệ ở ủ ạ ặ z là đi n tr phân áp baz . Ta có:ệ ở ơ 12 Ri = 1+β rBE Trong đó, rBE là đi n tr vào c a transistor,ệ ở ủ β = Ib Ic ∂ ∂ UCE = const là h sệ ố khu ch đ i c a dòng xoay chi u.ế ạ ủ ề Vì Ri < rz, nên m ch n áp lo i này có đi n áp ra ít ph thu c vào t i. Ngoài raạ ổ ạ ệ ụ ộ ả do dong qua diode zener nh nên có th ch n tr s c a đi n tr R l n đ tăngỏ ể ọ ị ố ủ ệ ở ớ ể h s n áp mà t n hao trên R không tăng.ệ ố ổ ổ V i s đ này có th l y ra đi n áp U’ớ ơ ồ ể ấ ệ r, là m t ph n cua Uộ ầ z qua chi t áp P.ế N u ch n đi n tr chi t áp P nh h n rế ọ ệ ở ế ỏ ơ BE thì đi n tr c a m ch tăng khôngệ ở ủ ạ đáng k .ể 4.2 M ch n áp có h i ti pạ ổ ồ ế Nguyên t c th c hi n các s đ n áp có h i ti p, phân lo i.ắ ự ệ ơ ồ ổ ồ ế ạ Đ th a mãn yêu c u cao h n v m t n áp, n dòng, cũng nh công su t ra.ể ỏ ầ ơ ề ặ ổ ổ ư ấ Ng i ta dùng m ch n đ nh có h i ti p.ườ ạ ổ ị ồ ế 13 S đ kh i minh h a nguyên t c làm vi c m ch n áp có h i ti pơ ồ ố ọ ắ ệ ạ ổ ồ ế Trong m ch này có m t ph n đi n áp (dòng đi n ) ra đ c đua v so sánh v iạ ộ ầ ệ ệ ượ ề ớ m t giá tr chu n. K t qu so sánh đ c khu ch đ i lên và đ a đ n ph n tộ ị ẩ ế ả ượ ế ạ ư ế ầ ử đi u khi n. Ph n t đi u khi n thay đ i tham s làm cho đi n áp (dòng đi n)ề ể ầ ử ề ể ổ ố ệ ệ ra trên nó thay đ i theo xu h ng ti m c n đ n giá tr chu n.ổ ướ ệ ậ ế ị ẩ 4.3 n áp xungỔ Hi u su t c a m ch n áp lien t c ph thu c nhi u vào công su t t n hao Pệ ấ ủ ạ ổ ụ ụ ộ ề ấ ổ th c a transistor công su t. Có th gi m Pủ ấ ể ả th n u cho transistor làm vi c ch đế ệ ở ế ộ khác. Cũng gi ng nh trong m ch n áp liên t c, đi n áp vào m ch n áp ph iố ư ạ ổ ụ ệ ạ ổ ả luôn luôn l n h n đi n áp m t chi u đ u ra. ớ ơ ệ ộ ề ở ầ n áp xung đ c bi t có ý nghĩa khi c n l y ra đi n áp nh t m t đi n áp vàoỔ ặ ệ ầ ấ ệ ỏ ừ ộ ệ l n v i hi u su t cao ho c khi đi n áp vào thay đ i nhi u (đ g n sóng l n).ớ ớ ệ ấ ặ ệ ổ ề ộ ợ ớ Khi m , Transistor khóa d n năng l ng t ngu n vào đ n m t ph n t tíchở ẫ ượ ừ ồ ế ộ ầ ử lũy năng l ng (th ng là cu n c m và t đi n). Trong th i gian transistor kháượ ườ ộ ả ụ ệ ờ ng t thì ph n t tích lũy cung c p năng l ng cho m ch sao cho trên t i luônắ ầ ử ấ ượ ạ ả luôn có đi n áp cao.ệ T n s đóng m c a khóa th ng n m trong ph m vi (16 ấ ố ở ủ ườ ằ ạ ÷ 50) kHz đ tránhể nhi u âm thanh. Trong khu v c t n s này d ng cu n c m có lõi ferit là thíchễ ự ầ ố ụ ộ ả h p. T n s càng cao thì ph n t tích lũy năng l ng có kích th c càng nh ,ợ ầ ố ầ ử ượ ướ ỏ nh ng hi u su t gi m do t n hao trong th i gian đóng m tăng.ư ệ ấ ả ổ ờ ở n áp xung cho hi u su t cao và có dãy n đ nh đi n áp r ng, nh ng t c đỔ ệ ấ ổ ị ệ ộ ư ố ộ đi u khi n th p, đi n áp ra có đ g n sóng l n (vài %ề ể ấ ệ ộ ợ ớ o đ n vài %).ế 4.4 B n áp IC tuy n tínhộ ổ ế 14 Đ thu nh kích th c cũng nh chu n hóa các tham s c a các b n áp m tể ỏ ướ ư ẩ ố ủ ộ ổ ộ chi u ki u bù tuy n tính ng i tac h t o chúng d i d ng vi m ch, nh đóề ể ế ườ ế ạ ướ ạ ạ ờ vi c s d ng cũng d dàng h n. Các b IC n áp trrn th c tê cũng bao g m cácệ ử ụ ễ ơ ộ ổ ự ồ ph n t chính là b t o đi n áp chu n, b khu ch đ i tín hi u sai l ch,ầ ử ộ ạ ệ ẩ ộ ế ạ ệ ệ transistor đi u ch nh, b h n dòng.ề ỉ ộ ạ Các IC n áp th ng đ m b o dòng 0,1ổ ườ ả ả ÷1,5 A đi n áp d i 50V, công su tệ ướ ấ tiêu tán kho ng 500 ả ÷ 800 mW. Hi n nay ng i ta cũng ch t o các IC n ápệ ườ ế ạ ổ cho dòng d i 10A. Các lo i IC n áp đi n hình th ng dùng là: serial 78xxướ ạ ổ ể ườ hay 79xx, LM 105, LM 309, µ A 723, LM323, LM317… Tùy thu c vào tham s k thu t nh đi n áp ra, dòng ra, h s n đinh điên áp,ộ ố ỹ ậ ư ệ ệ ố ổ kh năng đi u ch nh đi n áp, d i nhi t đ làm vi c, ngu n cung c p, đ nả ề ỉ ệ ả ệ ộ ệ ồ ấ ộ ổ đ nh theo th i gian….mà ng i ta ch t o ra nhi u lo i khác nhau.ị ờ ườ ế ạ ề ạ H 78xx là h cho n đ nh đi n áp đ u ra là d ng. Còn xx là giá tr đi n ápọ ọ ổ ị ệ ầ ươ ị ệ đ u ra nh 5V, 6V…78xx là lo i dòng IC dùng đ n đ nh đi n áp d ng đ uầ ứ ạ ể ổ ị ệ ươ ầ ra v i đi u ki n đ u vào luôn luôn l n h n đ u ra 3V.ớ ề ệ ầ ớ ơ ầ H 79xx là h n đ n đi n áp đ u ra là âm. Còn xx là giá tr đi n áp đ u raọ ọ ổ ị ệ ầ ị ệ ầ nh : -5V, -6V…ư Nh chúng ta đã bi t: M ch n áp dùng Diode Zener nh trên có u đi m làư ế ạ ổ ư ư ể đ n gi n nh ng nh c đi m là cho dòng đi n nh ( ≤ 20mA ) . Đ có th t oơ ả ư ượ ể ệ ỏ ể ể ạ ra m t đi n áp c đ nh nh ng cho dòng đi n m nh h n nhi u l n ng i taộ ệ ố ị ư ệ ạ ơ ề ầ ườ m c thêm Transistor đ khuy ch đ i v dòng nh s đ d i đây:ắ ể ế ạ ề ư ơ ồ ướ 15 m ch trên đi n áp t i đi m 3 có th thay đ i và còn g n xoay chi uỞ ạ ệ ạ ể ể ổ ợ ề nh ng đi n áp t i đi m Rt không thay đ i và t ng đ i ph ng.ư ệ ạ ể ổ ươ ố ẳ Nguyên lý n áp : Thông qua đi n tr R2 và D1 gim c đ nh đi n áp chânổ ệ ở ố ị ệ Rt c a Transistor Q1, gi s khi đi n áp chân E đèn Q1 gi m => khi đóủ ả ử ệ ả đi n áp UBE tăng => dòng qua đèn Q1 tăng => làm đi n áp chân E c a đènệ ệ ủ tăng , và ng c l i ...ượ ạ M ch n áp trên đ n gi n và hi u qu nên đ c s d ng r t nhi u vàạ ổ ơ ả ệ ả ượ ử ụ ấ ề ng i ta đã s n xu t các lo i IC h LA78.. đ thay th cho m ch n ápườ ả ấ ạ ọ ể ế ạ ổ trên, IC LA78… S đ chân c a ICơ ồ ủ 16 17 18