Đề tài Sự hình thành và phát triển các quan niệm về vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa chúng

Lời nói đầu Sự ra đời hình thành và phát triển của triết học là một quá trình lịch sử lâu dài. Đó là quá trình đấu tranh quyết liệt giữa các phái về những quan niệm khác nhau, đặc biệt là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm bàn về vấn đề vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa chúng. Chủ nghĩa duy vật, dù là duy vật chất phát cổ đại duy vật máy móc siêu hình hay duy vật biện chứng đều coi vật chất là cái có trước, ý thưcs là cái có sau. Trái lại chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy tâm khách quan đều xuất phát từ tinh thần, đều coi tinh thần là cái có trước, ý thức là cái có sau. Khái niệm vật chất, ý thức luôn luôn là trường đấu tranh quyết liệt có khi đổ máu giữa các phái duy tâm và duy vật. Cuộc đấu tranh xét tới cùng phản ánh cuộc đấu tranh giai cấp diễn ra trong xã hội đã phân chia thành giai cấp đối địch. Nhận thức triết học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với bất cứ xã hội nào, đặc biệt trong thời đại ngày nay khi con người đang dần bước vào thế giới văn minh cao hơn ở đó khoa học kỹ thuật đã phát triển và đạt được thành tựu hết sức đáng kể, con người ngày càng tiến đến hoàn thiện hơn thì nhận thức triết học là yêu cầu đòi hỏi thiết yêú của đời sống. Nó là một phương tiện để đạt được tới các mục tiêu tối cao của nó, xác định vị trí của con người trong vũ trụ, nó là khoa học của các khoa học khác, nó đảm nhận chức năng tư duy cho “sự khôn ngoan”, vai trò thiện chí. Triết học biện chứng, với tư cách là phương pháp luận chung với tư cách là kẻ hướng dẫn giúp đỡ cho nhận thức biết tìm phương hướng trong những hiện tượng phức tạp nhất, bao giờ cũng trở nên cần thiết khi các nhiệm vụ của khoa học càng trở nên phức tạp. Đặc biệt là việc nhận thức nghiên cứu về vật chất, ý thức và mối quan hệ vật chất -ý thức luôn là vấn đề chính cho mọi thời đại, thời đại ngày nay cũng vậy. Chương I: Sự hình thành và phát triển các quan niệm về vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa chúng. A. Cơ sở lý luận. Triết học Mác đặc biệt là chủ nghĩa Mác – Lênin đã có khái niệm hết sức chặt chẽ đúng đắn về vật chất, ý thức và đặc biệt là mối quan hệ giữa vật chất- ý thức. Nó quan niệm về một thế giới khách quan mà con người cảm nhận được nhận thức được qua cảm giác. I. Vật chất. 1. Sự hình thành các quan niệm về vật chất. a. Quan niệm cổ xưa. Chủ nghĩa duy tâm phủ nhận sự tồn tại khách quan của vật chất, họ cho sự tồn tại ấy là một “ tinh thần tuyệt đối” nào đó. Chẳng hạn: Pratông, một nhà duy tâm lớn nhất thời cổ, đại diện cho giới thượng lưu quí tộcở A-ten lúc bấy giờ cho rằng vật chất chỉ tồn tại được dưới dangj khả năng vào ý niệm. Heghen, nhà duy tâm khách quan của triết học cổ điển Đức, cho rằng vật chất là do “ý niệm tuyết đối” sinh ra, ý niệm này đến giai đoạn phát triển nhất định của nó sẽ tồn tại dưới hình thức những sự vật cụ thể. Mạt khác quan điểm của tôn giáo cĩng có quan niệm khác, họ phủ nhận hết trơn các quan niệm duy vật, coi đó là điều vô lí, đã bao phủ bức màn ngu ngốc lên cả giai đoạn dàicủa kịch sử trong đó triết học đã biến thành nữ tì của thần học, giáo hội không thích chủ nghĩa duy vật và khái niệm vật chất theo nghĩa triết học không coi chủ nghĩa duy vật là một thế giới quan, nghĩa là một cách hiểu biết nào đó về xã hội mà vu cáo những nhà duy vật là người vô luân lý. Một đại biểu mà tên tuổi của ông gắn với học thuyết về nguyên tử, một đại biểu xuất sắc của chủ nghĩa duy vật cổ đại,đó là Đe-mô-git. Nổi bật trong triết học của Đêmôgrit là học thuyết về nguyên tử. Khái niệm nguyên tử được xây dựng trên cơ sở các khái niệm về”tồn tại” và “không tồn tại”. Các đại biểu có tên tuổi của chủ nghĩa duy tâm khách quan, bằng cách diễn đạt khác nhau, tuy không phủ nhận sự tồn tại khách quan của vật chất nhưng lại khiến cho sự tồn tại ấy phụ thuộc vào một tinh thần phổ biến nào đó. b. Triết học thời trung cổ. Thời kì trung cổ đánh dấu bởi sự tan rã của chế độ nô lệ và sự ra đời chế độ phong kiến là thời kì mà đặc điểm của khuynh hướng triết học là sự phát triển của chủ nghĩa kinh viện. Tiêu biểu là: Ôguýtistanh(554-430) ở Bắc Phi là đại biểu triết học lớn nhất cho triết học Cơ đốc giáo. Ông quan niệm thế giới là giầu có, phong phú do thượng đế sáng tạo và được nhận thức bởi thượng đế. Tômat đa-canh(1225-1274) sinh ta ở Italia, nhà triết học đạo thiên chúa giáo, nhà triết học kinh điển. Ông phân tích không ranh giới giữa triết học là thần học. Đối tượng triết học la chân lý của lý trí, đối tượng của thần học là lòng tin tôn giáo. Ông hạ thấp vai trò của triết học. c. Triết học thế kỉ XV-XVIII Thời kì này đánh giấu bởi sự phát triển một bước của xã hội loài người khi mà những phát minh mới ra đời, thành tựu khoa học đã chứng minh một cách rõ nét về quan điểm triết học chẳng hạn. Nhà tư tưởng Côpennic (1473-1543) người BaLan với thuyết mặt trời là trung tâm đã bác bỏ quan điểm kinh thánh đạo cơ đốc giáo. Đây là một phát minh được xem là cuộc cách mạng trên trời” đánh dấu một bước trong cách mạng trong quan hệ xã hội. Brunô(1548-1600) nhà triết học Italia, ngươi kế tục phát triển triết học Cô-pê-nic. Ông chứng minh về tính không thống nhất vật chất của thế giới vật chất. Tuy nhiên cả hai ông vẫn còn tồn tại tư tưởng lẫn lộn các yếu tố duy vật với duy tâm và có tính chất phiến thần luận. Đến thời kỳ thế kỷ XVII-XVIII là thời kỳ phát triển rầm rộ của triết học Tây âu. Do sự phát triển mạnh của lực lượng sản xuất làm quan hệ sản xuất phong kiến lỗi thời đánh dấu bởi các cuộc cách mạng tư sản. Tất cả đều làm tiền đề cho sự phát triển mới với nhiều đại biểu nổi tiếng. Phan-xi Be-can(1561-1626) nhà triết học Anh. Ông đặt triết học của mình vào nhiệm vụ tìm kiếm con đường nhận thức sâu sắc thế giới tự nhiên. Tô-mát Hốp-pơ(1522-1679) nhà triết học duy vật Anh, người kế tục và hệ thống hoá triết học của Be-can. Ông là người đầu tiên sáng tạo ra hệ thống đầu tiên của chủ nghĩa duy vật siêu hình trong lịch sử triết học. Chủ nghĩa duy vật trong triết học của ông có hình thức phù hợp với đặc trưng và yêu cầu của khoa học tự nhiên thời đó. Barut Xpinôda(1632-1677) nhà triết học Hà Lan nổi tiếng, nhà duy vật và vô thần, nhà tư tưởng của tầng lớp dân chủ tư sản, thế giới quan của ông là phản ánh giai đoạn phát triển của các mối quan hệ tư sản ở Hà Lan. Beccơli (1685-1753) nhà triết học duy tâm, triết học của ông chứa đầy tư tưởng thần bí, đối lập chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy tâm. Triết học Bacơli là mẫu mực và là một trong những nguồn gốc của các lý thuyết triết học duy tâm chủ quan cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Hêghen(1770-1831) nhà biện chứng, nhà duy tâm khách quan ông cho rằng khởi nguồn của thế giới là “ý niệm tuyệt đối” hay “ tinh thần thế giới”. Hệ thống triết học của ông là lôzic học, triết học và tự nhiên, triết học về tinh thần. Chính phép biện chứng của Hêghen đã mâu thuẫn với triết học duy tâm của ông và trở thành nguồn lí luận cho triết học Macxit. Phơbách(1804-1872) nhà duy vật chủ nghĩa kiệt xuất thời kì trước Mac đại biểu nổi tiếng của triết học Đức, nhà tư tưởng của giai cấp tư sản đan chủ Đức. Phơbách có công lớn trong việc phê phán chủ nghĩa duy tâm của Hêghen. Triết học của Phơbách mang tính nhân bản chống chủ nghĩa duy tâm, chủ nghĩa duy vật tầm thường, chống quan niệm tôn giáo. Tóm lại, cùng với sự tiến bộ của khoa học tự nhiên chủ nghĩa duy vật nói chung và khái niệm duy vật nói riêng thế kỉ VII và XVIII đã tiến bộ được bước dài. Mặc dù còn nhiều hạn chế nhưng nó đã mở ra cho thế giới một kỷ nguyên mới về triết học, nó là cơ sở, nguồn gốc cho sự ra đời của triết học Mac-Lênin. 2. Triết học Mac-Lênin, khái niệm về vật chất. a. Khái niệm: Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ hiện thực khách quan mà con người biết được là do cảm giác, cảm giác chép lại, chụp ảnh lại, phản ánh hiện thực khách quan đó, nhưng tồn tại hay không phụ thuộc vào cảm giác. b. Đặc điểm: - Vật chất là thực tại khách quan. - Vật chất có hai thuộc tính cơ bản là thuộc tính khách quan và thuộc tính chủ quan. Vật chất là thuộc tính thứ nhất, ý thức là thuộc tính thứ hai, vật chất có trước ý thức có sau, vật chất quyết định ý thức. c. ý nghĩa. Định nghĩa về vật chất của Lênin đã thể hiện tính khoa học một cách lôzic mang tính biện chứng lịch sử về thế giới vật chất vêg sự tồn tại khách quan của thế giới. Nó chứng tỏ sức mạnh tư duy trìu tượng của triết học, nó đưa lại niềm tin cho các nhà khoa học tự do nghiên cứu sáng tạo đồng thời nó chính là cơ sở lí luận để củng cố chủ nghĩa duy vật tạo nền tảng chống chủ nghĩa duy tâm. II. ý thức. Vật chất luôn vận động, biến đổi. Trong quá trình vận động và phát triển đến một mức độ nào đó đã có đủ những điều kiện thuận lợi thì sớm muộn vật chất cũng sinh ra;” sản vật tối cao của mình là tính biết suy nghĩ” sản sinh ra thực tế có ý thức. Vậy ý thức là gì: ý thức ở đâu ra? Đối với chủ nghĩa duy tâm thì sự ra đời của chủ nghĩa ý thức là một phán đoán chưa được giải đáp về nguyên tắc. Vì ý thức không phải là vật cản mà con người có thể cảm nhận bằng giác quan họ đã gán cho ý thức một nguồn gốc siêu nhiên, coi ý thức là hoạt động, đặctính của một thực thể vật chất là linh hồn. Thuyết “chúa sáng chế” trong kinh thánh, một chuyện thần bí thể hiện quan điểm ý thức có trước và sáng tạo ra vật chất, sự ra đời của thuyết này ngay từ đầu đã bị phê phán và dần dần ngày càng thấy rõ sự không phù hợp của nó đã có sẵn và vĩnh viễn, vô tận. Chỉ khi nào con người dã có trình độ cao, nhận thức được thế giới thì mới có ý thức. * Nguồn gốc của ý thức phải xuất phát từ cả nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội. Từ những hiện tượng tự nhiên, thế giới vật chất vận động liên tục những diễn biến xảy ra xung quanh ta mà chúng ta cảm nhận đưọc bằng giác quan, mà hình thành dần phản xạ, phản xạ có điều kiện và phản xạ không có điều kiện. Quá trình tiến hoá của loài người trải qua thời gian dài trong lịch sử, con người ngày càng hoàn thiện mình hơn, đặc biệt là khi biết sử dụng công cụ lao động, quá trình lao động làm con người luôn tìm mọi cách chinh phục tự nhiên. Họ có nhu cầu trao đổi với nhau từ đó tư duy và ngôn ngữ ra đời và dần dần hoàn thiện nhận thức, những cảm giác thu nhận được đem lại trong con người, được phân tích ra cuối cùng là ý thức được hình thành nghĩa là ý thức là sản phẩm của một thứ vật chất có tổ chức cao la óc con người, óc là khí quan tư duy của ý thức. Vậy ý thức là gì? ý thức thuộc lĩnh vực hoạt động tinh thần của con người, chỉ có trong con người, ý thức là thuộc tính hay sản phẩm của kết cấu vật chất có tính chất cao, sản phẩm của sản xuất xã hội, của sự phát triển xã hội. III. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Nội dung của ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất một cách tích cực. Năng lực phản ánh đó là của ý thức, tính độc lập tương đối và tác dụng tích cực với thực tiễn. Hêghen, nhà triết học cổ điển Đức có hệ thống duy tâm hoàn chỉnh nhất đã coi “ tinh thần thế giới “ là nền tảng của tự nhiên và xã hội. Theo hêghen thì sự vận động của tư duy mà ông dặt cho cái tên là ý niệm và biến nó thành một chủ thể độc lập, chính là chúa sáng tạo ra hiện thực này chỉ là hiện tượng bên ngoài của ý niệm mà thôi. Theo tôi thì sự vận động của tư duy chỉ là sự phản ánh sự vận động của hiện thực và biến hình vaò trong đầu óc con người. Đến các nhà chủ nghĩa duy vật biện chứng thuộc trường phái triết học Macxit mà đại diện lớn là chủ nghĩa Mac-Lênin đã nêu một cách đầy đủ, khoa học, chính xác về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, coi nguyên lí vật chất có trước ý thức có sau. Nghĩa là: ý thức, tư duy không thể tồn tại được nếu không có những điều kiện vật chất là bộ óc con người, ý thức tư duy con người không thể tồn tại được nếu không có khách thể vật chất bên ngoài là thế giới tự nhiên. ý thức, vật chất là hai cái khác nhau, không thể coi ý thức cũng là vật chất như quan điểm của chủ nghĩa duy vật tầm thường. Chủ nghĩa duyvật tầm thường đã đem đối lập với cái cực đoan của thần học: Rút ra vật chất bằng một cực đoan khác: đồng nhất tinh thần với vật chất. Chủ nghĩa duy vật biện chứng coi vật chất có trước, ý thức có sau là sản phẩm của vật chất là phản ánh của giới tự nhiên khách quan, nhưng không hề coi đó là sự phản ánh thụ động, tiêu cực. Vì ý thức được hình thành trong quá trình con người tác động tích cực đến tự nhiên, thay đổi bộ mặt tự nhiên làm cho nó thích ứng với nhu cầu của mình, nó trở nên tích cực với cải tạo tự nhiên. Là sản phẩm của thựctiễn, nó tác động trở lại thực tiễn. Việc xem ý thức và vật chất, cái nào có trước, cái nào quyết định cái nào là vấn đề vĩnh viễn của triết học, nó là sự phân chia của hai phái. Những người quả quyết rằng tinh thần có trước tự nhiên, và do đó cuối cùng thừa nhận sáng tạo ra thế giới chỉ thuộc về chủ nghĩa duy tâm. Ngược lại, những người cho thế giới tự nhiên có trước chỉ thuộc về trường phái khác nhau của chủ nghĩa duy vật. Chủ nghĩa duy vật biện chứng đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa vật chất và ý thức mà đã giải quyết được vấn đề thứ hai của triết học, đó là tư duy của chúng ta nhận thức được thế giới hiện thực. Sự đối lập về quan điểm giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm quanh khái niệm về vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa chúng luôn là vấn đề không bao giờ cũ. Nó là vấn đề lớn về mặt nhận thức và thực tiễn. Thật vậy lần đầu tiên trong lịch sử triết học những người sáng lập ra chủ nghĩa Mác coi vật chất là cái có trước, vật chất quyết định ý thức, ý thức do tồn tại xã hội do vật chất quyết định và phản ánh thế giới vật chất. Tồn tại vật chất trong đó tồn tại xã hội là đời sống vật chất của xã hội với tất cả tính chất phức tạp và mâu thuẫn của nó. Cơ sở vật chất của đời sống xã hội là phương thức sản xuất, mỗi phương thức sản xuất sẽ sinh ra một ý thức xã hội nhất định. ý thức xã hội là tổng hợp những lí luận chính trị và pháp luật, những quan điểm tôn giáo triết học và đạo đức của một xã hội ... nó gồm tất cả các quan niệm tồn tại xã hội trên cơ sở phương thức sản xuất nhất định. Nói ý thức xã hội không có nghĩa là nói ý thức chung. Giữa chúng giống nhau là chúng đều là thuộc tính của bộ óc con người, đều là sự phản ánh của tồn tại khách quan vào đầu óc của con người nhưngý thức xã hội chỉ phản ánh xã hội còn ý thức nói chung là phản ánh về thế giới khách quan. ý thức nói chung phản ánh dưới dạng khái niệm, suy lý, phán đoán thì ý thức xã hội lại phản ánh tồn tại xã hội qua những hình thái đặc thù như triết học, tôn giáo... Tóm lại chúng giống nhau nguồn gốc nhưng khác nhau về nội dung, hình thức và phương thức phản ánh. Tóm lại quan niệm về vật chất, ý thức và quan hệ với vật chất mà chủ nghĩa duy vật biện chứng thuộc phái triết học Macxit. Lý luận triết học MácLênin đã làm sáng tỏ được ba vấn đề đó. Nó quan niệm về thế giới tồn tại khách quan, tất cả những đang tồn tại khách quan đang vận động đều nói chung là vật chất. Được con người chúng ta cảm giác được, nó tác động vào bộ não của con người và tại bộ óc của con người nó đựoc phân tích mổ xẻ, nghĩa là ta nhận thức được đó là ý thức của con người. Trên cơ sở đó nhận thấy rõ được mối quan hệ vật chất và ý thức là mối quan hệ biện chứng. Vật chất là cái thứ nhất, là cái có trước, là cái quyết định, ý thức là cái có sau, là cái phản ánh thế giới vật chất đang tồn tại khách quan. B. Cơ sở thực tiễn. I. Sự cần thiết phải có triết học khoa học. Vào thời Hy Lạp cổ đại, triết học có nghĩa là mọi tư tưởng duy lý về con người và tự nhiên là như vậy, nó bao gồm cả khoa học. Vào thời cận đại do tình trạng lý trí được chế tạo hoá nhanh chóng và khoa học, trở thành độc lập triết học phương Tây thấy mình bó hẹp vào sự phân tích cái khái niệm, ngôn ngữ và ý thức. Nhiều vấn đề triết học cổ đại bàn đến nay bị bỏ quên vì bị chê bai của triết học cổ đại. Những nhà khoa học bậc nhất đặc biệt ngày càng trở thành có tính chất triết học hơn, việc ranh giới giữa triết học và khoa học cụ thể là ngày càng rõ. Nhưng nhờ những thành tựu của khoa học mà triết học càng chứng minh tính đúng đắn của mình về quan niệm vật chất, ý thức và mối quan hệ vật chất về một thế giới thống nhất tồn tại khách quan chúng ta, mà chúng ta cảm nhận được nó thông cảm giác, chúng ta nhận thức được thế giới. II. Triết học tự nhiên. Triết học các hệ thống không thừa nhận một ranh giới tuyệt đối nào đó trong các lĩnh vực phức tạp có tổ chức đã được tổ chức lại thành tôn ti. Lĩnh vực vô cơ và lĩnh vực hữu cơ, cũng như lĩnh vực cá nhân và lĩnh vực xã hội đều là những mặt có quan hệ về mặt khái niệm. Những đặc tính không thể giản lược được với tính cách những tổng thể những tiếp đoạn về không gian và thời gian của một trật tự lặp đi lặp lại của sự tồn tại ổn định có tính chất điều khiển học và những mặt liên quan với nhau có tính chất tôn ti trong việc thích nghi. Nhờ tình trạng các khoa học kinh nghiệm và các mô hình trong hệ thống phát triển nhanh chóng, ngay các mô hình này có thể được xác lập một cách chặt chẽ và cải tiến những cách nhìn tiêu biểu của các nhà triết học tự nhiên qua các thời đại. III. Triết học tư duy. Nếu như triết học về các hệ thống không thừa nhận một ranh giới tuyệt đối nào giữa các hiện tượng có tính chất phức tạp và có tổ chức ở các cấp độ tôn ti khác nhau, khi triết học này không thể tư duy vào bất kỳ cấp độ nào. Triết học các hệ thống quan niệm “tư duy là ý thức khả năng suy nghĩ về bản thân mình, mặc dầu những khat năng như vậy chỉ có thể phát triển oqr một vài tư duy. Mỗi khi những tác động từ bên ngoài ảnh hưởng đến hệ thống và phù hợp với những lực bên trong vẫn duy trì, hệ thống trình độ ổn định năng động của nó thì hệ thống có những cảm giác tương tự như những cảm giác thích thú và thoả mãn của chúng ta. Vởy chúng ta đi đến hai triển vọng của triết học các hệ thống. Nó cho phép triết học xác lập những biểu hiện nhiều mặt của tư duy con người trong mối quan hệ với những hiện tượng tự điều chỉnh có tính chất điều khiển học trong cơ thể của con người. Sự bộc lộ mặt nguồn gốc chủng loại của những khả năng tự điều chỉnh ở trong sinh thành của chủng loaị cũng như sự tóm tắt và xây dựng của chúng trong sự sinh thành cá thể cấp cho ta khảo sát về triết học. IV. Triết học với các vấn đề đạo đức, nghệ thuật, tôn giáo: Con người là một hệ thống năng động trong cấu trúc đang phát triển của tự nhiên. Con người dễ bị tổn thương về mặt cấu trúc qua những quá trình liên hệ phản hồi, nhờ đó các thế giới hình thức của tri giác được tạo thành với các đặc điểm bất biến của nó là hình dáng, kích thước và vận động, để đến biểu hiện cao nhất của con người là tư duy. Con người là một bộ phận khăng khít của các tôn ti bao gồm toàn thế giới của những hệ thống năng lượng làm cho sự ổn định một cách điều khiển học. Sự phối hợp nhau của tất cả những hệ thống như vậy trong các hệ thống ở cấp độ cao nhất cung cấp những tiêu chuẩn thích nghi và do đó cung cấp những tiêu chuẩn đánh giá cho tất cả mọi hệ thống. Các nhà triết học về hệ thống có thể rút ra những khái niệm về tốt và xấu, tốt hơn và xấu hơn và lấy chất liệu thông tin khoa học có tính chất kinh nghiệm khác cho các sườn những khái niệm đạo đức. Theo quan điểm hệ thống, con người là một hệ thống năng động nhất quán được phân tích, ở hai hướng về mặt tinh thần và thể xác. Các biến cố xảy ra trong hệ thống này là những kiểu xuất hiện đặc biệt tương đối tách rời, đó là những kinh nghiệm mỹ học và kinh nghiệm tôn giáo. Các cấu trúc ý nghĩa là lệ thuộc vào tổ chức của hệ thống này và cảm giác của nó với môi trường xung quanh. Triết học và những vấn đề xung quanh triết học, đều có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, biện chứng cho nhau cùng giải quyết một vấn đề chung nào đó về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức mà mọi thời đại đều nhắc đến trên những quan điểm riêng. Thời đại ngày nay khi mà nhân loại đang tiến lên những bước cao của tiến trình lịch sử của thời đại, thời đại của văn minh, tri thức và khoa học là bước đo tiêu chuẩn. Thế giới văn minh mà ở đó lượng vật chất đã được sản xuất ra rất lớn, nhờ thành tựu to lớn của khoa học kỹ thuật, người ta càng thấy rõ tính đúng đắn của quan niệm chủ nghĩa Mác Lênin về thế giới vật chất. Thế giới đang tồn tại, xã hội thì đang vận động một cách có quy luật, xã hội tiến tới phương thức sản xuất mới với lực lượng sản xuất phát triển mạnh chưa từng thấy, tạo ra quan hệ sản xuất mới. V. Thực tiễn cách mạng Việt Nam: Thời đại hậu công nghiệp và những thành tựu khoa học đã đạt được tới đỉnh cao kỳ diệu. Nổi bật trong thời đại ngày nay là xu thế toàn cầu hoá ngày càng mở rộng và phát triển theo nhiều hướng, đa dạng và phong phú diễn ra trên tất cả các lĩnh vực. Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo cách mạng Việt Nam xây dựng chủ nghĩa xã hội. Sau khi nhận thức được thực tiễn của những thay đổi của cách mạng thế giới trong những thập kỷ 80, đặc biệt là ở các nước xã hội chủ nghĩa như Liên Xô và Đông Âu; sự lớn mạnh của chủ nghĩa tư bản và thành tựu khoa học lớn đã áp dụng vào cuộc sống. Cũng như thực trạng cách mạng Việt Nam, Đảng đã sớm giác ngộ và thực hiện khởi xướng đổi mới tại Đại hội VI và tiếp tục công cuộc đổi mới trong những kỳ Đại hội tiếp theo, đặc biệt là đến Đại hội lần thứ VII và VIII với chiến lược xác định xây dựng Công nghiệp hoá - HIện đại hoá, phát triển kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN. Thành tựu mà toàn Đảng, toàn dân ta đạt được trong 15 năm đổi mới và 10 năm thực hiện CNH-HĐH là những tiền đề cơ bản cho cách mạng Việt Nam. Tiếp tục phát huy sức mạnh, đồng thời bắt nhịp và đuổi kịp các nước tiên tiến trên thế giới, đưa nhân dân thoát khỏi nghèo đói với mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng cơ sở cho cách mạng chủ nghĩa xã hội Chương II: Biện chứng về mới quan hệ giữa vật chất và ý thức trong sự nghiệp cách mạng hiện nay. I. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trong sự nghiệp cách mạng hiện nay, quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin. 1. Sự thay đổi mới các vấn đề trong thời đại ngày nay. Thế giới đã và đang có sự thay đổi to lớn về nhiều mặt. Đặc biệt với việc tiến bộ nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, với thành tựu hết sức rực rỡ, nó mở ra cho thế giới quanh ta một kỷ nguyên mới về cách nhìn nhận, cách đánh giá và cách luận. Khoa học hiện đại đã có những bước nhảy vọt, những phát minh mới khẳng định tính khoa học của thế giới vật chất và sự vận động của nó. Chúng ta đang tiến tới một thế giới văn minh mới, ở đó khoa học kỹ thuật phát triển rất hiện đại, lực lượng sản xuất cũng phát triển rất nhanh và làm tạo ra nhiều mối quan hệ chung và riêng của xã hội, tạo ra một lượng vật chất lớn, đa dạng và phong phú. Con người ngày càng có nhu cầu nhiều hơn, đặc biệt là nhu cầu về các hoạt động xã hội, chính trị, văn hoá, tôn giáo. Tờt cả đều dần được hiện đại hoá, thông tin liên lạc nhanh chóng. Với thành tựu của công nghệ thông tin, về điện tử. ĐâY là thành tựu hết sức kỳ diệu của con người, nó nâng cao sức mạnh trí óc, nó giúp chúng ta suy nghĩ sâu hơn về chúng ta và cả về thế giới. Thành tựu của khoa học kỹ thuật trong những thập niên qua là hết sức rực rỡ, người ta càng ngày càng khám phá ra thế giới này. Thật đa dạng và phong phú, con người còn tự tạo ra được các loại chất liệu mới. Tất nhiên nó phải là vật chất của các vật chất khác. Khoa học đánh dấu bởi những mốc son lịch sử, loài người chúng ta tiến qua những giai đoạn lịch sử khác nhau với những nền văn minh khác nhau, con người nhận thức về thế giới ngày một sâu sắc hơn. Thế giới tồn tại và vận động một cách khách quan theo những quy luật chung, riêng khác nhau. Ngày nay con người càng hiểu biết về nguồn gốc của mình hơn. Bước đột phá của khoa học về chứng minh cấu tạo chất của cơ thể vật chất chúng ta, thời đại của công nghệ sinh học đang chiếm ưu thế trong khoa học hiện đại ngày nay. Về việc tìm ra chất mới, cấu tạo của cơ thể sống với quy luật tồn tại của chúng. Con người càng hiểu về chính mình hơn. Nó mở ra cho con người những hy vọng lớn, đồng thời nó cũng chứa đựng những lo ngại về sinh thái, đạo đức nhân văn và pháp luật. Nhân loại còn chứng kiến một thành tựu kỳ diệu về thế giới, về sự tồn tại của thế giới. Cuộc chinh phục vũ trụ đã cho con người nhìn về thế giới từ góc độ xa hơn, rộng hơn, sự tồn tại của thế giới cũng như vận động của nó là một quy luật khách quan, vốn sinh ra đã là vậy. Người ta có thể sờ mó, nắm bắt ... được sự vật cụ thể, nó không phải là một cái gì đó siêu nhiên, vô thần như những quan điểm của thần học, tôn giáo ... về sự tồn tại một lực lượng siêu nhiên, một cái vô thức ban đầu. Tóm lại, thành tựu của khoa học kỹ thuật đã thu được thành tựu to lớn, nó làm tăng của cải vật chất xã hội và làm cho cuộc sống của con người ngày càng văn minh hơn. Con người ngày càng nhận thức đúng đắn, chính xác hơn về thế giới. Thành tựu khoa học mới cũng tạo ra lực lượng sản xuất mới lớn hơn, mạnh hơn tạo ra những mối quan hệ xã hội mới, quan hệ sản xuất mới, phát triển thiết lập phương thức sản xuất mới. Nhân loại đã và đang bước vào thời kỳ văn minh mới, nhưng nhìn nhận về thế giới vẫn chưa phải là thống nhất. Đặc biệt là quan điểm về chính trị, kinh tế, tôn giáo, văn hoá, xã hội... trên quan điểm của chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa tư bản luôn luôn muốn thủ tiêu chủ nghĩa xã hội , phủ nhận tất cả những gì vốn có của chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà chủ nghĩa xã hội đang ở trong giai đoạn hết sức khó khăn thì chủ nghĩa tư bản càng lấn át, muốn tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa xã hội. Ngược lại, chủ nghĩa xã hội không cho rằng chủ nghĩa tư bản là chế độ xã hội ưu việt, mà nó chỉ là một trong những chế độ xã hội trong tiến hoá lịch sử. Trong chủ nghĩa tư bản, mâu thuẫn cố hữu của nó về tư bản, tư liệu sản xuất với lực lượng sản xuất mới thấy được sự vận động có tính quy luật của chủ nghĩa tư bản mà xu thế của nó là sẽ bị xoá bỏ. ĐâY được xem là một vấn đề tất yếu khách quan. 2. Đặc điểm hiện nay của thời đại: Thời đại mới của xã hội loài người- mở đầu bằng cuộc cách mạng Tháng 10 Nga vĩ đại và sự ra đời của Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên và sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa trên toàn thế giới là nòng cốt cho cách mạng thế giới đánh đổ chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa tư bản đế quốc thế kỷ 19 bị phá vỡ từ đó xuất hiện hai hệ thống đối lập là chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa đế quốc. Trong giai đoạn này, khi chủ nghĩa xã hội đang lâm vào khủng hoảng, hình thành lại sự thống trị hành tinh của chủ nghĩa đế quốc trên cở sở điều kiện của thế giới trong thế kỷ 20. Quan điểm chủ nghĩa duy vật Mác xít thấy được đặc điểm tình hình trên, diễn ra trong hoàn cảnh lực lượng sản xuất đã phát triển lên một trình độ mới về chất: trong khoa học công nghệ mới, đưa nhân loại vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên về công nghệ thông tin. Trình độ xã hội hoá lực lượng sản xuất đã vượt quá ranh giới quốc gia, dân tộc và phát triển trên quy mô hành tinh. Thế giới trở thành một tổng thể trong đó các mối quan hệ phụ thuộc khăng khít trong sự phát triển. đây chính là các tiền đề mà từ đó xu thế toàn cầu hoá gắn liền với xu thế hoá khu vực, xu thế hoà bình vừa hợp tác, vừa đấu tranh, tăng tính độc lập quốc gia dân tộc, thích ứng nhằm mục đích phát triển . Khi lực lượng sản xuất phát triển lên trình độ mới thì quan hệ sản xuất giữ vị trí chi phối ngày càng mạnh do thoái trào của chủ nghĩa xã hội trên thế giới, và là vấn đề quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, do đó mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất tiên tiến với quan hệ sản xuất lỗi thời trở nên sâu sắc hơn bao giờ hết và hiện nay mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản (cũ) và chủ nghĩa đế quốc đã bước sang giai đoạn mới, đồng thời trong chủ nghĩa xã hội đang thoái trào. Chủ nghĩa đế quốc đang tìm cách xoá bỏ chủ nghĩa xã hội. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa vẫn thống trị trong điều kiện lực lượng sản xuất phát triển cao mà biểu hiện là sự ra đời của chủ nghĩa tư bản độc quyền. Ngoài ra còn có mâu thuẫn giữa các nước tư bản phát triển với các nước đang phát triển và chậm phát triển. Những mâu thuẫn rất sâu sắc đó lại đan xen lại liên quan đến nhau nhưng trong quan hệ quốc tế là biêủ hiện hình thái mới: vừa hợp tác, vừa đấu tranh, chính vì vậy đã gây ra ảo tưởng về xu thế hoà bình và phát triển chỉ thấy thống nhất không thấy mâu thuẫn, thấy hợp tác chứ không thấy đấu tranh, đối thoại chứ không thấy đối đầu. Cần phân biệt đặc điểm liên quan của chủ nghĩa xã hội trong giai đoạn mới. Xu thế mới cải cách những nước xã hội chủ nghĩa cũ đưa chủ nghĩa xã hội thoát khỏi khủng hoảng tiếp tục tiến lên chủ nghĩa xã hội theo tư duy mới về chủ nghĩa Mác Lê nin phù hợp với điều kiện hoàn cảnh cụ thể của thời đại thế giới hiện đại. Cuộc đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội ở khắp mọi nơi trên thế giới chắc chắn sẽ diễn ra theo quy luật khách quan của nó. Dù theo những con đường khác nhau về đưa chủ nghĩa xã hội trở thành hệ thống thống nhất theo phương thức sản xuất mơí - phương thực sản xuất cộng sản chủ nghĩa. 3. Vận dụng chủ nghĩa Mác Lênin vào thời đại mới: Vận dụng triết học duy vật Mác Lênin vào sự nghiệp cách mạng hiện nay, nên nắm vững nguyên lý tồn tại xã hội có trước, ý thức xã hội có sau là sự phản ánh một cách khách quan. Trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ trước đây, đặc biệt là công cuộc đấu tranh của nhân dân Liên xô với thắng lợi Cách mạng tháng 10 Nga vĩ đại, xây dựng Nhà nước Xô viết đầu tiên trên thế giới rồi đến phong trào cách mạng dân tộc, phong trào giải phóng các nước khác, vận dụng một cách triệt để triết học Mác Lê nin vào quá trình đấu tranh đã đưa nhân dân các dân tộc, các quốc gia không rơi vào thuyết định mệnh, nhờ trời, thuyết mà bon thống trị gieo rắc buộc nhân dân lao động, nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc, phải gánh chịu làm nô lệ, làm tay sai cho chúng, nó còn trách cho những quan điểm sai lầm, những tư tưởng mang tính ảo tưởng, cải lương cho rằng chỉ cần "chỉ có ý thức" là chấm dứt được áp bức bóc lột mà bọn đế quốc tay sai áp đặt, xoá bỏ được nghèo khổ. Đó là cơ sở lý luận rất cơ bản vận dụng vào thực tiễn từng nước, từng quốc gia, từng dân tộc, từng phong trào đấu tranh. Nó ý thức cho nhân dân tự mình đấu tranh và chỉ có đấu tranh tiêu diệt đánh đổ bọn thống trị đàn áp, áp bức bóc lột thì mới giải phóng được mình, mới có độc lập dân tộc, mới có cuộc sống hạnh phúc ấm no. Đến giai đoạn sau, các nước trong hệ thống XHCN đẵ nhận thức được rõ việc cần thiết có tính quyết định đối với sự tồn tại xẵ hội đó là cần xây dựng cơ sở vật chất ,tạo ra càng nhiêù của cải vật chất .Đảm bảo đầy đủ vật chất cho cuộc sống trước mắt đồng thời xây dựng cơ sở vât chất cho CNXH . Cũng như trong bất cứ thời đại nào , thời đại ngày nay khi mà nhân loại đang bước vào thờ đại mới công nghệ hiện đại , lượng sản xuất vật chất ra ngày càng nhiều . Thế giơí đang chuyển sang giai đoạn mới ,sự nghiệp cách mạng mới đang chuyển mình cho phù hợp với xu thế mới .Nhìn nhận thế giới từ nhiều góc độ trên cơ sở lý luận chủ nghĩa duy vật Mac-Lênin . *Quan hệ vật chất và ý thức trong cách mạng hiện nay: Chúng ta thuộc thế hệ sau được thừa hưỏng thành tựu lớn của thế hệ trước -thế hệ gắn với cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, vì hoà bình chung của thế giới. Thừa hưởng thành quả của cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng đất nước, xây dựng cơ sở vậ chất CNXH chúng ta không được phủ nhận lịch sử.Nhưng cũng đừng quá nặng nhấn mạnh lịch sử,cần nhìn nhận thế giới dưới một góc độ mới. Xhcn đang thoái trào ,cntb đang chiếm ưu thế, đang tìm mọi âm mưu thủ đoạn để tiêu diệt CNXH. Chúng tìm mọi hình thức, đặc biệt là lợi dụng thành tựu khoa học, vào sự phát triển nhanh của hệ thống thông tin liên lạc má chúng truyền bá tư tưởng, đề cao CNTB cho rằng CNTB là vô địch là bất diệt và ngược lại chúng hạ thậm chí còn phủ định hết sạch về những thành tựu cũng như ý nghìa của CNXH, chúng boi nhọ CNXH bằng cách tưyền bá những tin sai, bóp méo sự thật , lợi dụng vào ý chí nguyện vọng của dân nghèo lao động để gieo rắc, bôi nhọ . Chúng cho rằng chỉ cần có ý thưc xã hội , ngồi chờ rồi cũng có đày đủ . Đặc biệt chúng lợi dụng vấn đề nhân quyền, vấn đề con người, vấn đề tôn giáo để truyền bá tư tưởng phản động. Cho rằng con người chỉ cần cầu nguyện, mơ ươc rồi sẽ có . Chính từ đó , chúng đặt cho nhân dân lao động, người nghèo khổ vào vị trí nhất định mà họ chỉ có thể làm được. Phản bác lại những quan điểm sai trái của CNTB, CNXH đấu tranh lại những tư tưởng đó của CNTB . Cho rằng con người trong xã hội phải là ai cũng như ai, có quyền ngang nhau. Đưẻc sống, được tự do, được lầm việc, được hưởng mọi ưu đãi. Hiện nay, phương thức sản xuất CNTB đang chiêm ưu thế, quan hệ sản xuất TBCN phát triển trên cơ sở LLSX hiện đại đã tạo ra lượng của cải vật chất hết sức đa dạng, phong phú. Con người ngày càng đáp ứng được nhu cầu đầy đủ của mình. Mổc dù CNXH đang lâm vào giai đoạn khủng hoảng thoái hoá, những QHSX XHCN vẫn cồn tòn tại và phát triển. Chúng ta cần xác định đúng hướng và mục tiêu cho phù hợp giữa QHSX XHCN với LLSX tiên tiến hiện đại. Cần có chính sách, đổi mới kinh tế, phù hợp với tình hình chung của thế giới như ng vẫn đảm bảo bản chất CNXH. Chẳng hạn như, phát triển kinh tế nhiều thành phần vận đọng theo cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước theo định hướng XHCN . Cỗn đảm bảo được sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, quản lí của nhà nước, và nhân dân lầm chủ. Nhằm tạo ra lượng vật chất đáp ứng nhu cầu của cuộc sống, tăng mức sống của nhân dân đồng thời xây dựng cơ sở vật chất cho CNHX. Nền kinh tế hiện nay là nền kinh tế tri thức, với việc thu thập thông tin nhanh nhạy qua mạng thông tin trên toàn thế giới. Xu thế hội nhập là rất lớn, thế giới xúc tiến toàn cầu hoá đời sống nhân dân, đòi hỏi các nước chậm phát triển và đang phát triển cần có biện pháp để bắt nhịp với nền kinh tế của các nước phát triển. Việc xây dựng nền kinh tế phát triển hiện đại qua việc thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá là rất cần thiết. Các nước XHCN, đang bị khủng hoảng cũng như lực lượng tiến bộ thế giới cần nhận thức rõ việc xây dựng cơ sở vật chất cho chính mình, cho chủ nghĩa xã hội là hết sức quan trọng có tính chất quyết định.Chúng ta muốn xoá bỏ CNTB, thiết lập CNXH tạo ra phương thức sản xuất mới- phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa thì trước hết cần có cơ sở vật chất cho CNXH. Quá trình đấu tranh tiến lên CNCS là quá trình lâu dài. Nên không thẻ chỉ nói chỉ hô hào, chỉ là trên giấy tờ mà phải được thực tế hoá. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay khi mà CNTB đang chiếm ưu thế, lượng của cải vật chất do tư bản sản xuất ra là rất lớn. Chúng ta cũng không phải phủ nhận sạch trơn hết thành tựu của CNTB, mà ngược lại cần học tập, rút kinh nghiệm về cách thức tổ chức quản lý của CNTB trong công việc tổ chức sản xuất ra của caỉ vật chất. Xem CNTB cũng là một giai đoạn tất yếu trong quá trình tiến hoá xã hội, Tư bản tạo ra lượng của cải vật chất cũng là cơ sở vật chất cho CNXH, tất yếu CNTB rồi sẽ bị tiêu vong dần tiến lên CNXH được xem như là một quy luật khách quan. Tạo cơ sở vật chất xây dựng CNXH là cái quyết định cho mọi hoạt động về chính trị, văn hoá, tôn giáo,... Nghĩa là trước khi thực hiện các hoạt động xã hội cần giải quyết vấn đề vật chất, cái thứ yếu cho đời sống bình thường hàng ngày như: ăn, mặc, ở ... tóm lại là phải tổ chức sản xuất vật chất.. Khoa học hiện đại ngày càng chứng minh tính chất vật chất là đúng đắn. Con người ngày càng biết thêm nhiều chất, càng thấy nhiều hiện tượng diễn ra theo quy luật chung nhất, khách quan của thế giới vật chất. Càng khẳng định đúng đắn về quan niệm quan hệ giữa vật chất và ý thức. Vốn thế giới sinh ra đã là có sẵn; tồn tại, vận động theo quy luật khách quan chứ không phải do ý thức tạo nên.ý thức không thể điều khiển được thế giới vật chất. Chẳng hạn, con người sinh ra vốn là một thực thể sinh vật được cấu tạo từ nhiều chất, nhiều bộ phận, qua quá trình lao động, tiếp xúc giao lưu và hình thành nhận thức, hình thành ý thức. ý thức ở đây là phản ánh thế giới khách quan. Thừa nhận tính quy luật khách quan về thế giới vật chất nghĩa là vật chất là những gì tồn tại khách quan. Những qui luật chung trong đó có quy luật xã hội, xét về phạm trù xã hội ta cũng thấy tồn tại những quy luật khách quan. Chẳng hạn quy luật về kinh tế của sản xuất hàng hoá (quy luật giá trị) nói yêu cầu về sản xuất và trao đổi hàng hoá phải dựa trên lượng giá trị hàng hoá theo thời gian lao động xã hội cần thiết. Có một quy luật tất yếu mang chủ nghĩa Mác - Lênin nói đến chính là tính tất yếu về sự xoá bỏ xã hội CNTB tiến lên xã hội, xã hội chủ nghĩa và tiến tới xã hội CNCS. Đây chính là tính tất yếu sẽ xảy ra, chúng ta hãy đấu tranh cho tiến bộ xã hội loài người, tiến lên nền văn minh mới - văn minh cộng sản chủ nghĩa. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện không phải lúc nào cũng thuận lợi, mà khó khăn cũng lớn. Quá trình thực hiện còn thiếu kinh nghiệm nên việc thiếu sót cũng là không thể không có. Chẳng hạn trong những năm thực hiện xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô, Đông Âu và các nước khác. Chúng ta đã áp dụng một cách áp đặt về khuôn khổ mô hình CNXH, trong những trường hợp cụ thể của mỗi nước khác nhau. Với việc phát triển công nghiệp nặng nhưng các yếu tố làm cơ sở dẫn đến kìm hãm phát triển. Một trong những nguyên nhân lớn của CNXH đi vào thoái trào đó là do CNXH nhận thức không đúng về CNTB, chúng ta phủ nhận hết tất cả những cái gì của CNTB trong đó có những mặt mà CNXH chưa làm được đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, trong lĩnh vực sản xuất vật chất. Trong khi đó CNXH mới chỉ là hô hào chưa sản xuất được đầy đủ vật chất đảm bảo đời sống vật chất. Từ đó nhân dân mất niềm tin ở Đảng lãnh đạo, ở chế độ. Tầm nhìn về thế giới khách quan ngày càng được mở rộng đã đem lại cho chúng ta về cách nhìn thế giới đúng dắn hơn. Nó là những vật chất chứ không do một ý thức nào; tồn tại xã hội là khách quan, ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội. Nó phản bác những quan niệm tâm linh của thế giới về thế giới siêu hình, vô thần. Nghĩa là thế giới vốn sinh ra là vậy chứ không phải do ai tạo ra, do ý thức mà hình thành, do một cái đầu tiên nào đó. Liên hệ với thực tế Việt Nam, ta thấy rõ một số điểm nổi bật. Trong giai đoạn xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Miền Bắc trước đây cũng như xây dựng chủ nghĩa xã hội toàn quốc sau này, đặc biệt là trong giai đoạn kể từ Đại hội VI, VII cho đến nay, Đảng ta đã vận dụng một cách sáng tạo Chủ nghĩa Mác Lênin vào thực tiễn Cách mạng của đất nước. ĐảNg luôn nắm vững nguyên lý tồn tại của xã hội có trước, ý thức xã hội có sau và là phản ánh tồn tại của xã hội. Trong cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ trước đây cũng như trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước và thực hiện cách mạng CNXH sau này, Đảng vạch rõ cho nhân dân ta không được rơi vào thuyết chờ trời, định mệnh. ĐảNg ra cũng đánh tan ảo tưởng của học thuyết cải lương trông chờ vào sự " sáng suốt" của giai cấp thống trị. Vận dụng nguyên lý triết học Mác xít về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội trong giai đoạn cách mạng XHCN ở Miền Bắc, Đảng ra lấy việc Công nghiệp hoá XHCN làm nhiệm vụ trung tâm vào công cuộc xây dựng CNXH. Và sau khi thống nhất nước nhà, Đảng ta lãnh đạo nhân dân tiếp tục công cuộc xây dựng CNXH với việc xây dựng cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng cho CNXH. Đặc biệt là từ Đại hội VI của Đảng cho đến nay, Đảng ta chủ trương thực hiện chủ trương đổi mới với thành công qua 15 năm đổi mới, 10 năm thực hiện CNH - HĐH đất nước, 5 năm thực hiện Nghị quyết Đảng VIII và tiếp tục sự nghiệp đổi mới, thực hiện CNH - HĐH đất nước của Đại hội Đảng IX, ta thấy Đảng ta luôn chú ý đặc biệt đến vấn đề xây dựng cơ sở vật chất cho cách mạng CNXH. Điều đó được chứng tở qua thành tựu mà Đảng và nhân dân ta thực hiện được: kinh tế luôn ổn định, phát triển với mức tăng trưởng GDP hàng năm khá cao, từ năm 1991 - 1995 trung bình đạt 8,2%, từ năm 1996 - 2000 tăng trưởng GDP trung bình đạt trên 5%. Tổng thu nhập quốc dân lại tăng nhanh, năm 2000 đạt 30.600 triệu USD, đời sống được nâng cao, thu nhập bình quân theo đầu người đến năm 2000 gần đạt 400 USD/ 01 người / năm... Bước đầu xây dựng cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng cho CNXH. Mặt khác Đảng ta luôn quan tâm đến công cuộc cách mạng, xây dựng và phát triển nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc, mở rộng, phát triển giáo dục tư tưởng, văn hoá, khoa học vào đông đảo quần chúng nhân dân về cả phát triển chiều rộng lẫn chiều sâu; tích cực tham gia mở rộng quan hệ hợp tác với tất cả các nước trên thế giới trên quan điểm " chúng ta muốn là bạn của tất cả các nước trên thế giới, hợp tác làm ăn theo nguyên tắc hai bên cùng có lợi, trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền của mỗi nước và không can thiệp vào nội bộ của nhau ". Chúng ta chủ trương xây dựng cơ sở vật chất cho CNXH luôn tìm tòi học hỏi và vận dụng một cách sáng tạo những thành tựu khoa học đặc biệt là khoa học hiện đại vào thực tiễn nước ta để thực hiện tốt công cuộc xây dựng CNH - HĐH đất nước, phát triển toàn diện về mọi mặt : kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội ... Đó là việc vận dụng một cách sáng tạo nguyên lý Mác Lênin vào thực tiễn cách mạng XHCN ở nước ta. Chúng ta xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường. Bên cạnh những ưu điểm về cơ chế kinh tế mới đem lại: phát huy tốt tiềm lực kinh tế của mình, nền kinh tế phát huy hết khả năng của mình, vận động và phát triển năng động. Song mặt trái của nền kinh tế thị trường luôn tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội. đặc biệt là trong quản lý kinh tế chẳng hạn như nạn hách dịch, tệ nạn tham nhũng của những quan chức quản lý gây ảnh hưởng và thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế đất nước. Mà nguyên nhân là do sự nhận thức, ý thức của con người về tư hữu đã làm họ quên hết các nguyên lý mà cơ chế kinh tế mới tác động . II. ý nghĩa và kiến nghị: Chủ nghĩa duy vật Mác Lênin ra đời và tồn tại và đi vào thực nghiệm trong đời sống xã hội đã trải qua quá trình lịch sử, mà tính đúng đắn của nó đã được chứng minh một cách cụ thể. Nguyên lý chủ nghĩa duy vật Mác xít khẳng định vật chất có trước, ý thức có sau, ý thức phản ánh vật chất và vật chất quyết định ý thức, cũng thấy rằng tồn tại xã hội có trước, ý thức xã hội có sau. Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội và ý thức xã hội đó chính là phản ánh sự tồn tại của xã hội ... Chủ nghĩa Mác Lênin khẳng định thế giới vật chất là khách quan, luôn vận động, vốn sinh ra đã có vậy chứ không do một phép thần linh nào tạo ra. Những khẳng định về thế giới vật chất, về sự tồn tại của nó đã có ý nghĩa hết sức to lớn trong việc chứng tỏ sức mạnh của tư duy trừu tượng triết học; nó đưa lại niềm tin cho các nhà khoa học tự do nghiên cứu sáng tạo và là cơ sở lý luận để củng cố nền tảng của chủ nghĩa duy vật chống lại chủ nghĩa duy tâm. Tóm lại, chúng ta cần khẳng định tính đúng đắn của chủ nghĩa duy vật Mác Lênin, bảo vệ lý luận ấy. Vận dụng nguyên lý của chủ nghĩa duy vật Mác xít vào thực tế đời sống xã hội, và hoạt động xã hội của chúng ta luôn tập hợp những quy luật chung của vận động xã hội, xét biện chứng về các vần đề. Không để rơi vào quan điểm trái quy luật khách quan, trong mọi thời đại, nó luôn đúng và thời đại ngày nay cũng vậy, trước hết cần tồn tại xã hội : nghĩa là ngày càng sản xuất nhiều vật chất tạo ra nhiều của cải cho xã hội . nắm vững quy luật khách quan về vận động của thế giới ta thấy rõ việc CNTB sẽ bị tiêu diệt mà thay vào đó là xã hội mới - xã hội XHCN, phương thức sản xuất mới sẽ hình thành. Chúng ta tin tưởng vào một ngày nào đó CNXH sẽ thắng về mọi mặt đối với CNTB, xây dựng xã hội mới - xã hội XHCN và tiến tới xã hội chủ nghĩa Cộng sản. Càng tin tưởng, chúng ta càng đấu tranh để đạt được mục đích đó. Trong việc thực hiện CNH - HĐH, xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường cần nắm vững nguyên lý vận động của nền kinh tế thị trường và những tác động của nó. để phát huy hết những mặt ưu điểm của nền kinh tế mới, đồng thời hạn chế những mặt trái do nó tác động đến đời sống xã hội. Cần có những chính sách chống Tệ nạn xã hội một cách nghiêm khắc, đặc biệt là sự tha hoá biến chất của người lãnh đạo, người quản lý, nạn tham nhũng trong bộ máy cán bộ quản lý. Để nhận thức đúng đắn về nguyên lý đúng đắn của chủ nghĩa Mác Lênin cũng như vận dụng một cách đúng đắn mối quan hệ giữa vật chất và ý thức vào thực tiễn cách mạng hiện nay cần tăng cường học tập, học hỏi và áp dụng những tiến bộ khoa học mới, hiện đại, đạt hiệu quả cao. Chương III: Kết luận Ngày nay loài người đang tiến dần tới nền văn minh mới - nền văn minh hậu công nghiệp mà ở đó con người đã có sự vượt bậc so với thời đại trước. Thời đại mà chúng ta đang sống được xem là thời đại của thông tin, con người có thể trao đổi thông tin với nhau một cách nhanh nhất, tiện lợi nhất. Sự hiểu biết của con người về thế giới ngày càng sâu sắc hơn, chính xác hơn. Thế giới đang tồn tại với một lượng vật chất khổng lồ, nền sản xuất vật chất đã phát triển cao, con người ngày càng thoả mãn, đầy đủ về những nhu cầu vật chất của mình. Chúng ta những thế hệ sau, được thừa hưởng những thành quả to lớn của thế hệ đi trước chúng ta không được phép phủ nhận lịch sử mà phải cố gắng hết mình để được như mong muốn của lớp người đi trước. Chủ nghĩa duy vật Mác Lê nin chỉ cho ta thấy về thế giới về sự tồn tại và vận dụng của thế giới vật chất. Thông qua những hoạt động xã hội , chịu sự tác động của các mặt vận động mà con người dần hình thành nên ý thức. Nghĩa là vật chất sinh ra đã là vậy, nó tồn tại, vận động khách quan mà dần hình thành nên ý thức cho con người - ý thức chỉ là ý thức của con người. Tính đúng đắn về quan niệm của chủ nghĩa duy vật đã khẳng định tồn tại xã hội là có trước và ý thức xã hội là có sau. Chúng ta, những sinh viên đang ngồi dưới giảng đường Đại học, được học về nguyên lý của Triết học Mác xít, về chủ nghĩa duy vật của chủ nghĩa Mác Lênin, chúng ta phải biết tôn trọng gìn giữ và phát huy tính đúng đắn về những quan điểm chung của Triết học từ đó thấy được sự cần thiết phải học cho chính mình, học để có kiến thức, để góp phần xây dựng xã hội. ---------------------------- Danh mục các Tài liệu tham khảo 1. Vật chất và mối quan hệ giữa vật chất và ý thức - NXB Sự thật Hà Nội - 1962. 2. Một số tham luận tại hội nghị Triết học thế giới lần thứ XV - Trường lý luận và nghiệp vụ - Bộ Văn hoá thông tin. 3. Văn kiện Đại hội Đảng VIII. 4. Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội IX của Đảng. 5. Tạp chí Cộng sản: - Số 7, 11, 15, 17 năm 1995 - Số 21, năm 1996. - Số 04, 16, 20 năm 1997. - Số 04, 18, 22 năm 1998. 6. Giáo trình Triết học Mác Lênin (Tập I, II) - NXB Giáo dục 1996. 7. Lịch sử văn minh thế giới - NXB Giáo dục. 8. Tri thức là sức mạnh - NXB Thanh niên. Mục lục Lời mở đầu..................................................................................................... 1 Chương I: Sự hình thành và phát triển về quan điểm vật chất, ý thức và mối quan hệ giữa vật chất- ý thức................................................................... 2 A. Cơ sở lí luận............................................................................................... 2 I. Vật chất....................................................................................................... 2 1. Sự hình thành các quan niệm về vật chất..................................................... 2 2. Triết học Mác-Lênin, khái niệm về vật chất.................................................5 II. ý thức.........................................................................................................6 III. Mối quan hệ giữa vật chất- ý thức. ........................................................... 7 B. Cơ sở thực tiễn.................................................................................. ........10 I. Sự cần thiết phải có triết học khoa học................................................ 10 II. Triết học tự nhiên......................................................................................10 III. Triết học tư duy........................................................................................11 IV. Triết học với các vấn đề đạo đức nghệ thuật, tôn giáo..............................11 V. Thực tiễn cách mạng Việt Nam.................................................................12 Chương II: Biện chứng về mối quan hệ vật chất - ý thức trong sự nghiệp cách mạng hiện nay.......................................................................14 I. Mối quan hệ vật chất -ý thức trong sự nghiệp cách mạng hiện nay, quan điểm triết học Mac-Lênin. ....................................................................15 1. Sự thay đổi mới của các vấn đề trong thời đại hiện nay..............................15 2. Đặc điểm hiện nay của thời đại..................................................................16 3. Vận dụng chủ nghĩa Mác-Lênin vào thời đại mới......................................17 II. ý nghĩa và kiến nghị.................................................................................23 Chương III. Kết luận....................................................................................25 Danh mục tài liệu...........................................................................................26 Mục lục.........................................................................................................27