Đề tài Quy trình đào tạo nghề với chuyển dịch cơ cấu lao động ở Việt Nam hiện nay

A. §Æt vÊn ®Ò ThÕ kØ XXI lµ thÕ kØ cña nÒn kinh tÕ tri thøc ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ sè l­îng ®éi ngò c«ng nh©n kÜ thuËt vµ nh©n viªn nghiÖp vô .ViÖt Nam ®ang b­íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¬ cÊu kinh tÕ ®ang cã sù chuyÓn dÞch m¹nh mÏ kÐo theo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, sù chuyÓn dÞch nµy ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu nh­ng vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp chñ yÕu lµ vÒ nguån nh©n lùc. NhËn thùc ®­îc vai trß quan träng hµng ®Çu cã tÝnh quyÕt ®Þnh cña yÕu tè con ng­êi trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. B¸o c¸o cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng kho¸ XIII t¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 9 cña §¶ng vÒ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2001-2010 ®a chØ râ nhiÖm träng t©m cña c«ng t¸c d¹y nghÒ: " TiÕp tôc ®æi míi ch­¬ng tr×nh néi dung , ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng cã chÊt l­îng cao. G¾n víi viÖc h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao víi c¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ. Ph¸t triÓn nhanh vµ ph©n bè hîp lÝ hÖ thèng tr­êng d¹y nghÒ trªn ®Þa bµn c¶ n­íc më réng c¸c h×nh thøc ®µo taä ®a d¹ng linh ho¹t, n¨ng ®éng víi sè häc sinh c«ng nh©n kÜ thuËt t¨ng 11%-12%/n¨m ” Thùc hiÖn nghÞ quyÕt trung ­¬ng 2 ( kho¸ VIII) , trong nh÷ng n¨m qua c«ng t¸c d¹y nghÒ tuy ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc më réng quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nh­ng vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu CNKT , nh©n viªn nghiÖp vô cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, phôc vô sù nghiÖp CNH-H§H. TÝnh ®Õn n¨m 2000 , tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o míi chØ ®¹t 20% ( qua d¹y nghÒ lµ 13,4%) ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o vµo n¨m 2005 ®¹t 30% ( qua d¹y nghÒ lµ 19%), vµo n¨m 2010 ®¹t 40%( qua d¹y nghÒ lµ 26%) ®ßi hái ph¶i ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c d¹y nghÒ hiÖn nay dù b¸o nhu cÇu lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ ®Õn 2010 tõ ®ã ®Ò ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn d¹y nghÒ ®Õn n¨m 2010 vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn . Tõ nh÷ng h×nh t×nh nªu trªn cho thÊy viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c d¹y nghÒ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë n­íc ta , ®Ò ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng t¸c d¹y nghÒ ®Õn n¨m 2010 ®Ó g¾n víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn lµ hÕt søc cÊp thiÕt 2.Môc tiªu nghiªn cøu Lµm râ thùc tr¹ng d¹y nghÒ t×nh h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng giai ®o¹n 1996_2003 , ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu , yÕu kÐm vµ nguyªn nh©n - Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng nµy vµ dù b¸o nhu cÇu lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ ®Õn 2010 ®Ó ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p ®Õn n¨m 2010 3.§«Ý t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu §Ò tµi nghiªn cøu tËp trung vµo ph©n tÝch thùc tr¹ng d¹y nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng , sè liÖu lÊy trong giai ®o¹n 1996_2003 đề tài: Đào tạo nghề với chuyển dịch cơ cấu lao động ở việt nam hiện nay 4.KÕt cÊu cña ®Ò tµi §Ò tµi ®­îc kÕt cÊu gåm 3 phÇn: A.§Æt vÊn ®Ò B.Néi dung Ch­¬ng I : C¬ së lÝ luËn vÒ ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng Ch­¬ng II:Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë VN Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ g¾n víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ®Õn n¨m 2010 C.KÕt luËn TµI liÖu tham kh¶o MÆc dï ®· cã cè g¾ng ®Ó hoµn thiÖn nh­ng kh«ng tr¸nh khái sai sãt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn rÊt mong ®­îc sù xem xÐt vµ bæ sung cña thÇy gi¸o ®Ó ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS.TS Mai Quèc Ch¸nh ®· gióp ®ì em tËn t×nh trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy . Hµ Néi ngµy 30/12/2003 Sinh viªn :§ç Thanh B×nh NéI DUNG Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng I. Kh¸i niÖm vÒ ®µo t¹o nghÒ 1. NghÒ Theo gi¸o tr×nh Kinh tÕ Lao ®éng cña tr­êng §H KTQD th× kh¸I niÖm nghÒ lµ mét d¹ng x¸c ®Þnh cña ho¹t ®éng trong hÑe thèng ph©n c«ng lao ®éng cña x· héi ,lµ toµn bé kiÕn thøc ( hiÓu biÕt) vµ kÜ n¨ng mµ mét ng­êi lao ®éng cÇn cã ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng x· héi nhÊt ®Þnh trong mét lÜnh vùc lao ®éng nhÊt ®Þnh 2.§µo t¹o nghÒ Theo Cac_Mac c«ng t¸c d¹y nghÒ ph¶I bao gåm c¸c thµnh phÇn sau: Mét lµ :gi¸o dôc trÝ tuÖ Hai lµ: Gi¸o dôc thÓ lùc nh­ trong c¸c tr­êng ThÓ dôc ThÓ thao hoÆc b»ng c¸ch huÊn luyÖn qu©n sù Ba lµ:d¹y kÝ thuËt nh¨m gióp häc sinh n¾m ®­îc v÷ng nh÷ng nguyªn lÝ c¬ b¶n cña tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi biÕt sö dông c¸c c«ng cô s¶n xuÊt ®¬n gi¶n nhÊt (C.M¸c Ph.¨ng nghen. TuyÓn tËp xuÊt b¶n lÇn 2, tËp 16 trang 198) ë ViÖt Nam cã tån t¹i c¸c kh¸i niÖm sau: Theo gi¸o tr×nh KTL§ cña tr­êng §H KTQD th× kh¸I niÖm ®µo t¹o nghÒ ®­îc t¸c gi¶ tr×nh bµy lµ :” §µo t¹o nguån nh©n lùc lµ qu¸ tr×nh trang bÞ kiÕn thùc nhÊt ®Þnh vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô cho ng­êi lao ®éng,®Ó hä cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc mét sè c«ng viÖc nhÊt ®Þnh” Theo tµI liÖu cña bé L§TB vµ XH xuÊt b¶n n¨m 2002 th× kh¸I niÖm ®µo t¹o nghÒ ®­îc hiÓu :” §µo t¹o nghÒ lµ ho¹t ®éng nh»m trang bÞ cho ng­êi lao ®éng nhõng kiÕn thøc ,kÜ n¨ng vµ th¸I ®é lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó ng­êi lao ®éng sau khi hoµn thµnh kho¸ häc hµnh ®­îc mét nghÒ trong x· héi” Nh­ vËy ,kh¸i niÖm nµy ®· kh«ng chØ dõng l¹i ë trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc kÜ n¨ng c¬ b¶n mµ cßn ®Ò cËp ®Õn th¸i ®é lao ®éng c¬ b¶n .§iÒu nµy thÓ hiÖn tÝnh nh©n v¨n, tinh thÇn x· héi chñ nghÜa,®Ò cao ng­êi lao ®éng ngay trong quan niÖm vÒ lao ®éng chø kh«ng chØ coi lao ®éng lµ mét nguån “Vèn nh©n lùc “,coi c«ng nh©n nh­ c¸I m¸y s¶n xuÊt .Nã còng thÓ hiÖn sù ®Çy ®ñ h¬n vÒ vÊn ®Ò tinh thÇn vµ kØ luËt lao ®éng –mét yªu cÇu v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt v¬Ý c«ng nghÖ vµ kÜ thuËt tiªn tiÕn hiÖn nay 3.Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ®µo t¹o nghÒ a.Tèc ®é ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ D¹y nghÒ nh»m môc ®Ých ®¸p øng nhu cÇu c«ng nh©n kÜ thuËt nh©n viªn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .Do ®ã sù ph¸t triÓn cña c«ng t¸c d¹y nghÒ g¾n víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .Thùc tÕ còng cho thÊy trong nh÷ng n¨m thËp kØ 80 cña thÕ kØ XX khi nÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®ang trong thêi k× khñng ho¶ng , nhu cÇu CNKT ,NVNV còng gi¶m theo .§IÒu ®ã ®· t¸c ®éng vµ lµm cho hÖ thèng c¸c tr­êng d¹y nghÒ còng suy gi¶m .§Õn n¨m 1996 khi nÒn kinh tÕ n­íc ta tho¸t khái giai ®o¹n khñng ho¶ng vµ cã møc t¨ng tr­êng kh¸ th× nhu cÇu c«ng nh©n kÜ thuËt , nh©n viªn nghiÖp vô t¨ng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. ®ßi hái c«ng t¸c d¹y nghÒ ph¶I ph¸t triÓn theo . Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sÏ kÐo theo sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu lao ®éng.Sù chuyÓn dÞch nµy ®ßi hái ph¶I ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng ®ang ho¹t ®éng trong nh÷ng lÜnh vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp chuyÓn sang ho¹t ®éng ë kÜnh vùc c«ng nghiÖp x©y dung,vµ dÞch vô b.C¬ héi vµ th¸ch thøc cña toµn cÇu ho¸ vµ yªu cÇu héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ Trong t×nh h×nh hiÖn nay chÊt l­îng lao ®éng lµ yÕu tè hµng ®Çu quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong c¹nh tranh quèc tÕ . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖt Nam gÆp rÊt nhiÒu bÊt lîi trong c¹nh tranh .YÕu tè quan träng cña sù h¹n chÕ nµy lµ ViÖt Nam cã mét lùc l­îng lao ®éng cã chÊt l­îng thÊp.V× vËy viÖc n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng n­íc ta ®ang lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt .ChÊt l­îng lao ®éng chØ cã thÓ ®­îc n©ng cao th«ng qua qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®µo t¹o,trong ®ã ®µo t¹o nghÒ lµ mét cÊu thµnh quan träng.Yªu cÇu nµy ®ßi hái c«ng t¸c d¹y nghÒ ph¶I ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ quy m« lÇn chÊt l­îng c. §­êng lèi chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ ph¸t triÓn d¹y nghÒ Nh÷ng ®­êng lèi vµ chñ tr­¬ng ,chÝnh s¸ch cña §¶ng nÕu ®óng vµ phï hîp sÏ lµ ®IÒu kiÖn rÊt thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c«ng t¸c d¹y nghÒ NghÞ quyÕt héi nghÞ ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VIII ( 12/1996) ®· ®¸nh gi¸ :” Gi¸o dôc chuyªn nghiÖp nhÊt lµ ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt cã lóc suy gi¶m m¹nh mÊt cÇn ®èi lín vÒ c¬ cÊu tr×nh ®é trong ®éi ngò lao ®éng ë nhiÒu nghµnh s¶n xuÊt.Quy m« ®µo t¹o nghÒ hiÖn nay vÉn cßn qu¸ bÐ nhá ,tr×nh ®é,thiÕt bÞ ®µo t¹o l¹c hËu kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu CNH H§H “.Tõ ®ã nghÞ quyÕt ®· ®­a ra chñ tr­¬ng lµ ®¶y m¹nh ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ ,t¨ng quy m« häc nghÒ, t¨ng c­êng ®Çu t­ cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c tr­êng d¹y nghÒ,x©y dung mét sè tr­êng träng ®Ióm, ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ cho c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ,cã tÝnh ®Õn nhu cÇu xuÊt khÈu lao ®éng. Nh­ vËy ta thÊy ®Çy lµ mét sù ­u tiªn rÊt lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong c«ng t¸c d¹y nghÒ d. C¸c yÕu tè d©n sè Quy m« vµ c¬ cÊu d©n sè quyÕt ®Þnh ®Õn sè l­îng ,quy m« vµ c¬ cÊu cña c¸c tr­êng d¹y nghÒ .Nøoc cã c¬ cÊu d©n sè trÎ th× m¹ng l­íi d¹y nghÒ ph¶I lín cßn nh÷ng n­íc cã quy m« d©n sè võa vµ nhá th× ph¸t triÓn nh÷ng tr­êng d¹y nghÒ mang tÝnh chuyªn s©u e. Th¸I ®é x· héi vÒ nghÒ vµ c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ Xu h­íng vµo ®­îc §H míi cã thÓ kiÕm ®­îc mét nghÒ æn ®Þnh ®ang ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ trong c¸c tr­êng CNKT .Häc sinh kh«ng muèn thi vµo hoÆc nÕu ®ç th× còng t×m c¸ch thi lªn §H .§IÒu nµy lµm cho ®Çu vµo cña c¸c tr­êng d¹y nghÒ cã thÓ kh¸ ®«ng nh­ng ®Çu ra l¹i Ýt .T¹o nªn t×nh tr¹ng “thõa thÇy thiÕu thî” 4.Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ §µo t¹o nghÒ cã thÓ cung cÊp mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt nø¬c.Hä lµ nh÷ng ng­êi ®­a lÝ thuyÕt ®Õn thùc hµnh ,®­a khoa häc c«ng nghÖ tíi c¸c vïng chËm ph¸t triÓn Cac Mac ®· viÕt r»ng :”Nh÷ng ng­êi c«ng nh©n tiªn tiÕn hoµn toµn nhËn thùc ®­îc r»ng t­¬ng lai cña giai cÊp m×nh mµ còng chÝnh lµ t­¬ng lai cña loµI ng­êi tuú thuéc vµo c«ng t¸c gi¸o dôc thÕ hÖ c«ng nh©n trÎ " (C.M¸c Ph.¨ng nghen. TuyÓn tËp xuÊt b¶n lÇn 2, tËp 16 trang 198) C«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cho mäi ng­êi ®Ó hä ®I vµo lao ®éng s¶n xuÊt lu«n lu«n lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc t¸I s¶n xuÊt søc lao ®éng v× thÕ mµ c«ng t¸c ®ã lµ mét ®IÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt x· héi .V× vËy ë nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 4 ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng (kho¸ VII) ®· kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp ®æi míi cã thµnh c«ng hay kh«ng ,®Êt n­íc b­íc vµo thÕ kØ XXI cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong céng ®ång thÕ giíi hay kh«ng, phÇn lín tuú thuéc vµo lùc l­îng thanh niªn ,vµo viÖc båi d­ìng rÌn luyÖn thÕ hÖ thanh niªn ,c«ng t¸c thanh niªn lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña d©n téc,lµ mét trong yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸ch m¹ng Nh­ vËy chóng ta cã thÓ thÊy r»ng trong x· héi XHCN ,®Æt biÖt lµ trong bèi c¶nh ®ang tiÕn hµnh x©y dùng vµ hoµn thiÖn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN tõng b­íc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi .ë VN hiÖn nay th× vÊn ®Ò con ng­êi lµ vÊn ®Ò chñ chèt.Mét trong nh÷ng c«ng t¸c hµng ®Çu ®Ó h×nh thµnh con ng­êi míi XHCN ®ã chÝnh lµ ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng. II. Mét sè vÊn ®Ò vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng 1. Kh¸i niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã thÓ hiÓu lµ sù di chuyÓn cña lao ®éng tõ ngµhnh nµy qua nghµnh kh¸c ,tõ thµnh phÇn kinh tÕ nµy sang thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµ tõ vïng nµy sang vïng kh¸c .Tõ ®ã t¹o ra sù thay ®æi vÒ quy m« lao ®éng gi÷a c¸c nghµnh,vïng,thµnh phÇn kinh tÕ. 2.Néi dung chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng: - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo thµnh phÇn kinh tÕ. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo vïng kinh tÕ. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo ®é tuæi lao ®éng. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo chÊt l­îng lao ®éng . 3.C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng: a.Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: §©y lµ ®IÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng.Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cµng m¹nh mÏ th× kÐo theo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng còng cµng nhanh . Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sÏ lµm xuÊt hiÖn c©n ®èi míi vÒ nhu cÇu lao ®éng vÒ c¶ sè l­îng lÉn chÊt l­îng lao ®éng.Qu¸ tr×nh c«ng nghiÒp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ sÏ lµm xuÊt hiÖn c¸c nghµnh míi trong c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ cña vïng.Cïng víi viÖc më réng khu vùc c«ng nghiÖp ,x©y dùng,dÞch vô se thu hót thªm lao ®éng nhÊt lµ lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt .§IÒu nµy lµm cho c¬ cÊu lao ®éng cã sù chuyÓn dÞch tõ nÒn kinh tÕ nµy sang nghµnh kinh tÕ kh¸c vµ cã sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng theo l·nh thæ b.C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc Khi n­íc ta cßn ë trong thêi k× bao cÊp nÒn kinh tÕ chØ tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ th× lao ®éng tËp trung chñ yÕu ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy nh­ng khi chuyÓn sang thanh phÇn kinh tÕ thÞ tr­êng víi ®ñ c¸c lo¹i thµnh phÇn kinh tÕ th× lao ®éng sÏ chuyÓn mét phÇn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ tËp thÓ sang c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c C¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chuyÓn dich c¬ cÊu lao ®éng .C¸c chÝnh s¸ch më réng vµ ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp ,®¾c khu kinh tÕ ,c¸c nghµnh kinh tÕ mòi nhän ,c¸c nghµnh míi sÏ t¹o ra nhu cÇu vÒ lao ®éng ®Ó ®¸p øng,gi¶I quyÕt c¸c chÝnh s¸ch nµy . c.§IÒu kiÖn kinh tÕ x¸ héi vµ chÝnh trÞ C¸c ®IÒu kiÖn vÒ kinh tÕ vµ x· héi cho phÐp biÕt ®­îc t×nh h×nh hiÖn t¹i còng nh­ dù ®o¸n ®­îc m«t t­¬ng lai gÇn .Møc thu nhËp ,c¸c ­u ®·I ,trî cÊp,®Þa vÞ x· héi lµ ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng lùa chän nghµnh nghÒ ,®Þa ®IÓm lao ®éng ….nªn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc chän nghÒ .Tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng. §IÒu kiÖn chÝnh trÞ æn ®Þnh th× sè ng­êi tham gia vµo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ,liªn doanh,hé gia ®×nh cµng t¨ng nªn dÉn ®Õn sù di chuyÓn lao ®éng tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ tËp thÓ ra c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c §IÒu kiÖn chÝnh trÞ æn ®Þnh còng lµ ®IÒu kiÖn thuËn lîi cho sù di chuyÓn lao ®éng gi÷a c¸c vïng nhanh vµ liªn tôc lµm cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã tèc ®é nhanh vµ cã chiÒu s©u h¬n d.C¸c ®IÒu kiÖn d©n sè , tù nhiªn, m«I tr­ßng C¸c ®IÒu kiÖn tù nhiªn nh­ ®Êt ®ai, khÝ hËu ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn sù di chuyÓn .§IÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«I tr­êng khã kh¨n lµ ®éng lùc cho sù ra ®I t×m mét vïng míi thuËn lîi h¬n . Khi d©n c­ tËp trung ®«ng ®óc vµo mét vïng ,tµI nguyªn suy gi¶m ,cuéc sèng cña céng ®ång sÏ gÆp khã kh¨n h¬n lµ ®éng lùc ®Ó hä ®I t×m mét n¬I míi hoÆc lµm c¸c nghµnh nghÒ cã thu nhËp cao h¬n. VÝ dô: ë ®ång b»ng s«ng Hång sù tËp trung d©n c­ ®«ng ®óc chñ yÕu lµm n«ng nghiÖp nh­ng cã thu nhËp thÊp dÇn dÇn hä ®· chuyÓn sang lµm nh­ thñ c«ng nghiÖp,dÞch vô,x©y dùng hoÆc ®I x©y dùng vïng kinh tÕ míi … III. Mèi quan hÖ gi÷a ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng Lao ®éng cña con ng­êi lµ mét trong ba yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt ,h¬n thÕ n÷a l¹i lµ nh©n tè thùc hiÖn kÕt hîp c¸c yÕu tè kh¸c ®Ó tao ra s¶n phÈm .Khi c¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi th× kÐo theo nhu cÇu vÒ lao ®éng còng sÏ thay ®æi ®Ó phï hîp víi s¶n xuÊt .Tøc lµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng .VËy tr­íc khi cã sù chuyÓn dÞch nµy th× ®· cã sù d­ thõa lao ®éng ë c¸c nghµnh ,vïng ,thµnh phÇn kinh tÕ nµy nh­ng l¹i cã sù thiÕu hôt ë nghµnh,vïng kinh tÕ kh¸c vµ sè lao ®éng d­ thõa nµy sÏ ph¶I tr¶I qua mét qua tr×nh ®µo t¹o l¹i ®Ó phï hîp víi nghµnh,vïng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.Vµ nh­ vËy c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ ph¶I nhanh chãng kÞp thêi ®Ó võa ®¶m b¶o s¶n xuÊt võa ®¶m b¶o cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng . ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã thÓ hiÓu lµ qu¸ tr×nh tæ chøc l¹i lao ®éng theo h­íng hiÖn ®¹i h¬n ,tiªn tiÕn h¬n ®Ó tÇn dông tèi ®a vµ cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc trong x· héi .V× vËy ng­êi lao ®éng lu«n ph¶I häc hái kiÕn thøc kÜ n¨ng míi nªn c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ lu«n ph¶I b¸m s¸t ,®ãn tr­íc xu h­íng vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ . Khi cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng sang nghµnh míi ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc khoa häc cÇn cã nh÷ng lao ®éng tay nghÒ cao ®IÒu nµy b¾t buéc ph¶I mêi nh÷ng tr­êng d¹y nghÒ c«ng nghÖ cao th× míi cã lao ®éng ®Ó phôc vô s¶n xuÊt . Nh­ vËy ta thÊy ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt hîp r¸c vµ bæ sung cho nhau .§µo taä nghÒ võa lµ nÒn t¶ng võa ®éng lùc cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng .Cßn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng l¹i quyÕt ®Þnh trë l¹i vÒ quy m« ,c¬ cÊu , vµ chÊt l­îng cho ®µo t¹o nghÒ. Ch­¬ng II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu Lao ®éng ë ViÖt Nam I. Thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua Trong thêi gian qua, ®Æc biÖt lµ 10 n¨m trë l¹i ®©y, ®éi ngò lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ ®· cã nh÷ng ®ãng gãp lín ,gãp phÇn t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng cu¶ ®Êt n­íc .C«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ ®· dÇn ®i vµo nÒ nÕp ,b­íc ®Çu ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nh©n lùc cho c¸c khu c«ng nghiÖp ,khu chÕ xuÊt vµ c¸c nghµnh kinh tÕ mòi nhän. §· h×nh thµnh m¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÓ trong toµn quèc bao gåm c¸c tr­êng d¹y nghÒ ,c¸c tr­êng THCN vµ cao ®¼ng cã tham gia ®µo t¹o nghÒ ,c¸c trung t©m d¹y nghÒ ,trung t©m dÞch vô viÖc lµm cã d¹y nghÒ …Chñ tr­¬ng x· héi ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ vÒ lo¹i h×nh ®µo t¹o ,nghµnh nghÒ vµ c¸c ph­¬ng thøc ®µo t¹o ®­îc ®Èy m¹nh b­íc ®Çu ®· thu ®­îc kÕt qu¶,huy ®éng ®­îc c¸c nguån lùc cho ®µo t¹o nghÒ. 1.M¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÒ Trong nh÷ng n¨m qua, víi nh÷ng thay ®æi cã tÝnh ®ét ph¸ trong c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y nghÒ ,hÖ thãng c¸c tr­êng d¹y nghÒ ®ang ®­îc phôc håi vµ ph¸t triÓn ,®µo t¹o d¹y nghÒ ®­îc quan t©mm , më réng b­íc ®Çu ®· ®­îc mét sè kÕt qu¶ . C¸c bé nghµnh ®Þa ph­¬ng ®· thÓ hiÖn ®­îc sù quan t©m ®èi víi d¹y nghÒ th«ng qua c¸c nghÞ quyÕt , chØ thÞ vµ t¨ng ®Çu t­ cho d¹y nghÒ.Do ®ã,sè l­îng thanh niªn,häc sinh cã nhu cÇu häc nghÒ ngµy cµng t¨ng lµm gi¶m ¸p lùc ®µo t¹o ®¹i häc cho x· héi. VÒ sè l­îng ®µo t¹o : - N¨m 1975 cã 185 c¬ së ®µo t¹o d¹y nghÒ c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ g¾n víi gi¶I quyÕt viÖc lµm phôc vô c«ng cuéc t¸I htiÕt ®Êt n­íc sau chiÕn tranh vµ tõng b­íc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.B­íc ®Çu chóng ta ®· x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng c¬ së tr­êng líp ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt réng kh¾p á tÊt c¶ c¸c bé nghµnh ®Þa ph­¬ng vµ c¬ së d¹y nghÒ bªn c¹nh xÝ nghiÖp ,c«ng n«ng l©m tr­êng ®¸p øng nhu cÇu häc nghÒ ë trong c¶ n­íc. Thêi k× tõ n¨m 1987 ®Õn 1992 c«ng t¸c qu¶n lÝ d¹y nghÒ do vô d¹y nghÒ ®¶m nhiÖm .Tõ n¨m 1992 ®Õn th¸ng 6/1998 c«ng viÖc nµy chØ cßn mét phÇn trong vu trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ ®¶m nhiÖm .Thêi k× nµy c«ng t¸c d¹y nghÒ Ýt ®­îc quan t©m, ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn,hÖ thèng d¹y nghÒ ngµy cµng thu hÑp l¹i c¶ vÒ sè l­îng lÉn quy m« ®µo t¹o,n¨m 1998 sè tr­êng d¹y nghÒ chØ cßn 129 tr­êng (gi¶m 56% so víi n¨m 1986) Tr­íc nhu cÇu cÊp b¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña c«ng cuéc ®æi míi vµ b­íc vµo giai ®o¹n ®©û m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc,tæng côc d¹y nghÒ ®­îc thµnh lËp theo nghÞ quyÕt sè 33/1998 ngµy 23/5/1998 nh»m gióp bé tr­ëng bé L§TB vµ XH qu¶n lÝ nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ trªn ph¹m vi c¶ n­íc .Sau mét sè n¨m thùc hiÖn, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001 m¹ng l­íi tr­ßng d¹y nghÒ ®· ®­îc më réng vµ ®a d¹ng ho¸ víi nhiÒu h×nh thøc,trong ®ã: + 137 tr­êng trung hoc chuyªn nghiÖp vµ cao ®¼ng cã chøc n¨ng nghiÖp vô d¹y nghÒ + 149 trung t©m d¹y nghÒ trong ®ã cã 78 trung t©m d¹y nghÒ quËn ,huyÖn + 150 trung t©m dich vô viÖc lµm cã d¹y nghÒ + Trªn 300 trung t©m gi¸o dôc kÜ thuËt tæng hîp h­íng nghiÖp vµ thÞ tr­êng gi¸o dôc th­êng xuyªn tham gia ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n +Hµng ngh×n líp d¹y nghÒ cña c¸c doanh nghiÖp c¸c tæ chøc vµ cña c¸c nghµnh nghÒ . Tuy nhiªn sù ph©n bè c¸c tr­êng theo nghµnh còng ch­a hîp lÝ,c¸c nghµnh chñ yÕu ë nghµnh c«ng nghiÖp x©y dùng .N¨m 1998 ,sè l­îng tr­êng thuéc nghµnh c«ng nghiÖp chiÕm 38,5% ,nghµnh x©y dùng lµ 18,5% ,nghµnh giao th«ng lµ 16,4% trong khi ®ã nghµnh n«ng nghiÖp lµ nghµnh chiÕm trªn 62% lùc l­îng lao ®éng x· héi nh­ng chØ cã 13,7% sè l­îng d¹y nghÒ (Nguån :Bé L§TB vµ XH:”§Þnh h­íng ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ®Õn n¨m 2010”.Hµ Néi/2002) VÒ nguån tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc c«ng tµi chÝnh dµnh cho gi¸o dôc trong 10 n¨m gÇn ®©y ®· ®­îc t¨ng lªn râ rÖt ,ng©n s¸ch nhµ n­íc dµnh cho ®µo t¹o nghÒ cã xu h­íng t¨ng lªn tõ 9,3% n¨m 1992 lªn 11,3% n¨m 1997 vµ 15% n¨m 2000. Trong khi ®ã tû lÖ ng©n s¸ch chi cho ®µo t¹o nghÒ trong tæng chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho gi¸o dôc ®µo t¹o lتn tôc gi¶m tõ 7% n¨m 1991 ,3,7% n¨m 1992 ;4,5% n¨m 1994; 4,2% n¨m 1995 ;3,7% n¨m 1997 ; 3,7% n¨m 1998 . Theo néi dung quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh02/2001/N§-CP ngµy 9/1/2001 cña chÝnh phñ h­íng dÉn Bé LuËt lao ®éng vµ LuËt GD tµi chÝnh ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng d¹y nghÒ bao gåm : +Ng©n s¸ch Nhµ n­íc gåm ng©n s¸ch trung ­¬ng vµ ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng gi÷ vai trß chñ yÕu trong nguån ®Çu t­ cho d¹y nghÒ. +Vèn cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n cho d¹y nghÒ . +Häc phÝ x©y dùng tr­êng líp. +C¸c nguån tµi trî cña c¸c tá chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi vµ quèc tÕ ,®ãng gãp cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong n­íc +Nguån kinh phÝ ®Çu t­ hoÆc ®ãng gãp cho d¹y nghÒ cña c¸c doanh nghiÖp ,c¸c dù ¸n trong n­íc vµ n­íc ngoµi khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô . +C¸c kho¶n thu cña c¬ së d¹y nghÒ tõ héi ®ång t­ vÊn ,chuyÓn giao c«ng nghÖ ,s¶n xuÊt dÞch vô. +C¸c nguån kh¸c. Trong thùc tÕ nh÷ng n¨m qua,ng©n s¸ch nhµ n­íc cho ®µo t¹o nghÒ chñ yÕu lµ nguån kinh tÕ th­êng xuyªn ,vèn ®Çu t­ c¬ b¶n x©y dùng ,thùc chÊt g©n s¸ch nhµ n­íc míi chØ ®¶m b¶o ®­îc mét phÇn rÊt nhá so víi nhu cÇu kinh phÝ cho ®µo t¹o nghÒ ,phÇn lín sè kinh phÝ cÇn thiÕt cho ®µo t¹o d¹y nghÒ lµ do c¬ së ®µo t¹o tù lo liÖu.§©y lµ mét h¹n chÕ rÊt lín ®èi víi ho¹t ®éng ®µo t¹o nghÒ vµ Ýt nhiÒu lµm gi¶m chÊt l­îng ®µo t¹o . Nh­ vËy cã thÓ thÊy hÖ thèng d¹y nghÒ ®ang næi lªn mét sè bÊt cËp: +C¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn l¹c hËu, thiÕu thèn nghiªm träng c¶ thiÕt bÞ dïng chung vµ thiÕt bÞ phôc vô gi¶ng d¹y . +Ch­¬ng tr×nh gi¸o ¸n l¹c hËu . +§éi ngò gi¸o viªn thiÕu nghiªm träng vÒ sè l­îng vµ h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng. +PhÇn kinh phÝ ng©n s¸ch nhµ n­íc dµnh cho ®µo t¹o nghÒ cßn h¹n hÑp 1.2. Quy mô đào tạo nghề: Tương ứng với số cơ sở dạy nghề trong mỗi thời kì, quy mô đào tạo nghề cũng có sự biến động tương đối đáng kể. Năm 1975 quy mô đào tạo là 80.000 học sinh chưa kể CNKT được đào tạo tại các địa phương .Tại miền Bắc chỉ tính số công nhân kĩ thuật trong khu vực kinh tế quốc doanh và tập thể đã là 600.000 người .Số học sinh này đã góp một phần tương đối lớn trong sản xuất và xây dựng đất nước sau chiến tranh ,trở thành những công nhân chủ chốt cho những giai đoạn sau ,do vậy mà số công nhân kĩ thuật của chúng ta năm 1083 đã tăng 640.000 trong tổng số 2.014.000 lao động thuộc khu vực quản lí nhà nước . Qua đó ta thấy cũng có thể những công nhân kĩ thuật chủ yếu làm việc trong khu vực kinh tế quốc doanh và tập thể ,phù hợp với cơ cấu kinh tế mà thành phần kinh tế nhà nước là chủ yếu. Năm 1980 các trường dạy nghề trên cả nước có quy mô đào tạo vào khoảng 250.000 học viên/năm ,bình quân các trường có quy mô đào tạo 700 học viên/năm.Tuy nhiên do những điều kiện khách quan và chủ quan mà những năm tiếp theo nước ta đã gặp rất nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh tế bị thu hẹp .Nhu cầu về CNKT đã giảm đi rất nhiều đã ảnh hưởng tới công tác đào tạo nghề. Đến năm 1986 quy mô đào tạo dài hạn chỉ còn 120.000 học sinh/năm.Cho đến ngày 31/7/1998 sau một thời gian dài công tác đào tạo nghề bị lãng quên, quy mô đào tạo nghề dài hạn của cả nước chỉ còn 62.500 học sinh/năm, thực sự trở thành một thách thức mới cho sự nghiệp dạy nghề trong thời đại công nghiệp hóa ,hiện đại hóa. Nhận thức ra những sai lầm , để kịp thời sử chữa , áp dụng những biện pháp và chính sách phù hợp với quy luật khách quan chúng ta đã kịp khắc phục được một phần khó khăn trong đào tạo nghề.Quy mô đào tạo nghề trong khoảng 5 năm trở lại đây tăng khá nhanh ,quy mô tuyển sinh hệ dài hạn tăng từ 57.000 người năm 1997 lên 126.000 người năm 2001 ( tăng bình quân hàng năm là 22%); quy mô đào tạo nghề ngắn hạn tăng từ 390.000 người năm 1997 lên 761.000 người năm 2001 ( tăng bình quân hàng năm là 19%) 1975 1980 1986 1998 2001 80 250 120 62,5 126 (Bé L§TBXH, "§Þnh h­íng ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ®Õn n¨m 2010" ) Chóng ta cã sè liÖu vÒ häc sinh c¸c tr­êng chuyªn nghiÖp c¶ n­íc trong nh÷ng n¨m 1997-2000 nh­ trong b¶ng d­íi ®©y : N¨m sè häc sinh (1000 ng­êi) Sè häc sinh tèt nghiÖp (1000) CNKT THCN C§, §H CNKT THCN C§, §H 1997 138,6 164,1 662,8 90,3 68,3 74,1 1998 144,7 177,6 682,3 93,2 52,1 103,1 1999 172,1 159,9 734,9 113,9 49,1 113,6 2000 370,8 250,9 795,6 174 71,9 149,8 (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, Sè 70 ngµy 2/5/2003) Qua những số liệu trên ta thấy chỉ trong vòng 4 năm từ 1997 đến năm 2000 số học sinh cuả các trường CNKT đã tăng gấp 2.5 lần từ 138,6 nghìn lên 370,8 nghìn .Trong khi đó số học sinh ĐH,CĐ tăng không đáng kể từ 662,8 nghìn lên 795,6 nghìn .Nó thể hiện sự chuyển hướng trong công tác đào tạo và phân luồng học sinh ngay trong cấp cơ sở để khắc phục tình trạng mất cân đối trong đào tạo dẫn đến thừa thầy thiếu thợ trong sản xuất.Thực tế sản xuất ở các khu công nghiệp ,các khu chế xuất hay các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài cho thấy rằng trình độ lành nghề của công nhân tốt nghiệp cũng chưa đáp ứng được ngay yêu cầu của sản xuất ,nhiều chủ doanh nghiệp ngay sau khi tuyển dụng lại phải tiếp tục bỏ tiền ra đào tạo công nhân .Như vậy thì con số về quy mô đào tạo chưa thực sự phản ánh được những thay đổi trong hoạt động của các trường dạy nghề ,cần thiết phải xem xét đến cả chất lượng của đào tạo ,chất lượng học sinh sau khi tốt nghiệp . 1.3 Chất lượng đào tạo nghề A. Nội dung chương trình đào tạo Trong thời gian qua nội dung, chương trình đào tạo nghề đã và đang được biên soạn để phù hợp với sự thay đổi kỹ thuật ,công nghệ sản xuất. Đã tiếp cận và triển khai xây dựng chương trình đào tạo nghề theo mô đun. Nhiều chương trình đào tạo ngắn hạn theo Mô đun do dự án Tăng cường trung tâm dạy nghề xây dựng đã được thẩm định và phổ biến, áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên ,ngoài một số ít cơ sở đào tạo nghề được sự hỗ trợ của các nước và các tổ chức quốc tế về trang thiết bị hiện đại cũng như cơ sở vật chất tốt phục vụ cho việc giảng dạy và học tập ,thì hầu hết các cơ sở đào tạo nghề vần đang áp dụng các chương trình và tài liệu đào tạo quá cũ kỹ lạc hậu được biên soạn theo những tiêu chuẩn cấo bậc thợ do Bộ lao động ban hành từ những năm 70. Ở các trường này ngoài trang thiết bị lạc hậu ,cơ sở vật chất tồi tàn thì giáo trình dùng trong giảng dạy tại các trường này ;aok được xây dựng theo phương pháp truyền thống lạc hậu ,chậm cập nhật kiến thức mới nên phần nào ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo.Hầu hết các trường vẫn giảng dạy theo phương pháp truyền thống,tỷ lệ sử dụng máy vi tinh trong giảng dạy còn ít. Cho đến nay Nhà nước chỉ có giáo trình khung cho một số nghề ,còn lại chủ yếu do các cơ sở tự biên soạn ,các giáo trình đào tạo nghề ngắn hạn thiếu sự kiểm tra chuẩn bị , bổ sung và thống nhất giữa các cơ sở dạy nghề. Qua đó ta có thể thấy rõ hơn về vấn đề là tại sao phần lớn số lượng học sinh ,sinh viên ra trường thường không đáp ứng được yêu cầu của các nhà tuyển dụng về trình độ cũng như khả năng cập nhật thông tin mới. Sở dĩ các học sinh, sinh viên thường không áp ứng được yêu cầu của các nhà tuyển dụng vì những gì họ được học trong trường thì thường khác xa hơn rất nhiều so với những gid mà người tuyển dụng mông muốn mà một trong những nguyên nhân không nhỏ của vấn đề này đó là việc chậm cập nhật thông tin cũng như đưa các thiết bị hiện đại áp dụng vào việc học tập và giảng dạy trong các trường học nghề. B, Đội ngũ giáo viên dạy nghề Đội ngũ giáo viên dạy nghề trong thời gian qua đã được cũng cố và phát triển.Các Bộ,nghành, địa phương đã thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn ,nghiệp vụ sư phạm ,ngoại ngữ mtin học ở trong cả nước và nước ngoài cho đội ngũ giáo viên. Đội ngũ giáo viên dạy nghề trong các trường công lập được nâng lên một bược ,năm 2001 số giáo viên có trình độ trên ĐH chiếm 2%; đại học ,cao đẳng chiếm 69% ,trung học chuyên nghiệp 25%,công nhân kỹ thuật 14% .Như vậy trình độ giáo viên còn ở mức thấp ,có tới 39% giáo viên dưới trình độ ĐH ( vùng đồng bằng sông Cửu Long lên tới 60%) .Trong khi đó các số liệu tương ứng vào năm 97 là 1,8%; 55,6%; 23,3%;19,1%.Sau 5 năm thực hiện những đường lối chính sách mới về đào tạo nghề nhưng rõ ràng là chúng ta vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn trong việc nâng cao trình độ cho giáo viên dạy nghề. §¬n vÞ : % N¨m Trªn §H §H-C§ THCN CNKT 1997 1,8 55,6 23,3 19,1 2000 2 69 25 14 (Nguån : Bé L§TBXH) Tuy nhiên trong khi nhu cầu về đào tạo nghề đang đặt ra như một vấn đề khẩn cấp cả về số lượng lẫn chất lượng thì cơ cấu đội ngũ giáo viên như trên vẫn cón thiếu và chưa đáp ứng được nhu cầu cấn thiết của xã hội .Bên cạnh những giáo viên có trình độ và tâm huyết với nghề thì vẫn còn không ít giáo viên có trình độ kém và không tâm huyết với nghề. Sở dĩ như vậy là vì chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên này còn quá thấp,và hạn chế; chưa có chế độ riêng , đặc thù cho giáo viên dạy nghề mà vẫn còn vận dụng chế độ của giáo viên đào tạo nói chung .Hiện nay có 5 trường cao đẳng , ĐH sư phạm kĩ thuật đào tạo giáo viên dạy nghề và 5 khoa sư phạm kĩ thuật thuộc các trường đại học kĩ thuật mới được hình thành năm 1998 có chức năng tham gia đào tạo giáo viên dạy nghề. Có 50% giáo viên trong các trường đào tạo nghề thiếu những kiến thức kĩ năng về sư phạm và thực hành và chỉ dạy được lí thuyết.Một bộ phận khác có trình độ về lí thuyết nhưng chưa được đào tạo về sư phạm. Trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế thì yêu cấu về nguồn nhân lực có trình độ khoa học kĩ thuật cao trong những nghành mới hiện đại được đạt ra rất bức thiết .Nó đòi hỏi đội ngũ giáo viên dạy nghề phải không ngừng nghiêm cứu khoa học nâng cao trình độ giảng dạy bắt kịp với xu thế phát triển chung của xã hội. Ở đây yếu tố tuổi trẻ chính là then chốt .Những giáo viên trẻ nắm vững kiến thức khoa học, hăng say nghiên cứu học hỏi và tâm huyết với nghề chính là lời giải cho bài toán đào tạo nghề trong những năm tới .Một lần nữa vấn đề đãi ngộ và sử dụng nhân tài lại được đặt ra cho những nhà lập chính sách . Khi có được những người thầy giỏi thì chúng ta mới có thể có được những công nhân giỏi,những người thợ giỏi tham gia vào công cuộc xây dựng tổ quốc xã hội chủ nghĩa.Chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận lại những bất cập hiện nay đang còn tồn tại để sớm khắc phục mới mong thực hiện thành công sự nghiệp CNH-HĐH C,Cơ sở vật chất kỹ thuật ,trang thiết bị dạy nghề, Trang thiết bị sử dụng cho luyện tập , kỹ năng thực hành ở các trường thực hành nghề còn thiếu cả về số lượng lần chất lượng.Có khoảnh 19% số thiết bị là tương đối phù hợp với công nghệ sản xuất hiện nay ,trong đó có tới 14% số thiết bị đã quá cũ và lạc hậu .9,75% thiết bị sản xuất được sản xuất từ năm 1975-1985 , 36,14% số thiết bị được sản xuất từ năm 1986-1995, 39% số thiết bị được sản xuất từ năm 1996-2000 Mặc dù trong những năm gần đây đã có một số trường và cơ sở mới thành lập được trang bị máy mọc thiết bị đồng bộ tương đối hiện đại phù hợp với công tác dạy nghề,sát với thực tế sản xuất , đặc biệt là các cơ sở dự án được tài trợ hoặc giúp đỡ của nước ngoài và các tổ chức quốc tế .Nhưng nhìn chung về tổng thể trang thiết bị dạy nghề của các cơ sở dạy nghề vẫn còn thiếu về số lượng và lạc hậu so với kỹ thuật ,công nghệ sản xuất. Trong giai đoạn 1997-2000 kinh phí đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cho đào tạo nghề tăng từ 240,8 tỷ đồng lên tới 530 tỷ đồng ;kinh phí chương trình mục tiêu nâng cấp thiết bị dạy nghề của Nhà nước tăng từ 30 tỷ đồng lên 90 tỷ đồng.Ngoài ra trong thời gian qua kinh phí ngoài ngân sách nhà nước đầu tư cho xây dựng cơ sở vật chất trang thiết bị dạy nghề của các Bộ ,nghành , địa phương, tổ chức ,cá nhân ,hỗ trợ của nước ngoài cũng tăng thêm nhiều so với trước. 2. Thùc tr¹ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua 2.1. T×nh h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo ®é tuæi §¬n vÞ : 1000 ng­êi 1989 Tû träng(%) 1999 Tû träng(%) Tæng DS 64.376 100 76.328 100 DS d­íi tuæi L§ 25.223 39,18 25.562 33,5 DS trong tuæi L§ 33.496 52,03 43.556 57,1 DS trªn tuæi L§ 5.657 8,79 7.210 9,4 (Nguån : Sè liÒu ®iÒu tra d©n sè 1989-1999, TCTK) Ta nh©n thÊy d©n sè trong 10 n¨m t¨ng gÇn 12 triÖu nghÜa lµ h¬n 1 triÖu ng­êi 1 n¨m, tèc ®é nµy gÇn b»ng tèc ®é cña d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng : tõ 33.496 (n¨m 1989) lªn 43.556 (n¨m 1999) nh­ng tû träng lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng lai thay ®æi tõ 52,03% lªn 57,1% d©n sè d­íi ®é tuæi lao ®éng hÇu nh­ kh«ng thay ®æi nh­ng tû träng gi¶m. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng t­ng lªn tøc lµ nguån nh©n lùc n­íc ta t¨ng lªn vÒ sè l­îng nh­ng còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hä nÕu chÊt l­îng lao ®éng kÐm th× sÏ t¹o ra thÊt nghiÖp ë lao ®éng phæ th«ng. Nh­ vËy vÊn ®Ò ®µo t¹o nghÒ trë nªn rÊt quan träng. 2.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo l·nh thæ §¬n vi : 1000 1990 % 1995 % 1998 % Tæng sè 33133,4 100 33468,1 100 35961,6 100 Vïng nói phÝa b¾c 3988,7 12,03 4591,5 13,7 4515,4 13,67 KTT§ b¾c bé 4355,2 13,14 4825,1 14,4 5033,7 13,9 KTT§ miÒn trung 1704,9 5,14 1842,8 5,5 2027,5 5,64 T©y nguyªn 1201,6 3,62 1444,2 4,31 1512,9 4,2 KTT§ nam bé 3056,8 9,2 3092,6 9,24 3158,9 8,78 §BSCL 6611,1 19,52 7342 21,94 7833,4 21,78 (Nguån : §iÒu tra lao ®éng viÖc lµm 1990-1998, TCTK) Qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh diÔn ra sù tÝch tô chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c¸c khu ®« thÞ míi xuÊt hiÖn dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu lao ®éng gi÷a c¸c vïng. Trong thêi gian qua trªn ph¹m vi c¶ n­íc ®· cã nh÷ng tiÕn bé trong viÖc ph©n bè lao ®éng cho c¸c vïng l·nh thæ theo chiÒu h­íng tÝch cùc ë c¸c vïng chËm ph¸t triÓn khã kh¨n, d©n c­ th­a thít, thiÕu lao ®éng nh­ng l¹i tµi nguyªn phong phó cã chiÒu h­íng t¨ng lªn. Tû träng lao ®éng cña T©y nguyªn t¨ng lªn tõ 3,62% n¨m 1990 lªn 4,2 n¨m 1998. Cßn c¸c vïng ®éng d©n c­ l¹i cã xu h­íng gi¶mnhw ®ång b»ng s«ng hång. 2.3. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo nghµnh §¬n vÞ : 1000 1996 1998 2000 Tæng sè % 33819,9 100 34941,4 100 36395,7 100 N«ng l©m ng­ nghiÖp % 23601,9 69,8 22184,1 63,49 22965,6 63,1 C«ng nghiÖp-X©y Dùng % 3566,5 10,55 4169,9 11,93 4731,4 13 Th­¬ng m¹i-DÞch vô % 6643,5 19,65 8587,4 24,58 8698,5 23,9 (Nguån : Niªn gi¸m thèng kª 1996-2000, NXB Th«ng kª) Qua biÓu ta thÊy c¬ cÊu lao ®éng theo ghµnh kinh tÕ n­íc ta ®· cã sù thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc : Tû träng n«ng nghiÖp gi¶m tõ 69,8%(1996) xuèng 63,1%(2000), lao ®éng c¸c nghµnh C«ng nghiÖp x©y dùng, TMDV t¨ng lªn trong ®ã nhanh nhÊt lµ lao ®éng dÞch vô tõ 19,65%(1996) lªn 23,9%(2000). 2.4. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo thµnh phÇn kinh tÕ ¬n vÞ : 1000 ng­êi L§ lµm viÖc nÒn KTQD Khu vùc nhµ n­íc Khu vùc ngoµ nhµ n­íc Sè T§ % Sè T§ % Sè T§ % N¨m 1995 1/4/1999 34606 36419 100 100 3011 4013 8,5 11 31595 32406 91,5 89 (Nguån : ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm 1995-1999, TCTK) Nh×n chung viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu lao ®éng theo thµnh phÇn kinh tÕ gi÷a khu vùc nhµ n­íc vµ ngoµi nhµ n­íc theo c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra nãi trªn ch­a cã g× biÕn ®æi lín. Khu vùc nhµ n­íc trong 5 n¨m qua (1995-1999) t¨ng tõ 8,5% lªn 11%. III. Mèi quan hÖ gi÷a ®µo t¹o nghÒ vµ cuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë ViÖt Nam ë ViÖt nam khi kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn sÏ t¹o ra sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. §iÒu nµy tÊt yÕu dÉn ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, sù chuyÓn dÞch nµy nhanh hay chËm lµ tuú thuéc vµo tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng. Trong nh÷ng n¨m qua ®µo t¹o nghÒ ®· ®¹t ®­îc mét sè nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ phÇn nµo ®· ®ãng gãp vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng : C¬ cÊu lao ®éng chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng c¬ cÊu lao ®éng cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp x©y dùng vµ c¸c nghµnh dÞch vô, gi¶m lao ®éngn«ng nghiÖp tõ 72,6% (1991) xuèng 63%(2000) trung b×nh mçi n¨m gi¶m g©n 1% lao ®éng lµm n«ng nghiÖp, tû lÖ ®µo t¹o t¨ng liªn tôc tõ 10% (1996) lªn 20%(2000) trong ®ã ®µo t¹o nghÒ kho¶ng 13,4% C¬ cÊu lao ®éng vïng còng cã sù biÓn ®æi râ rÖt: vïng ®ång b»ng s«ng hång c¬ cÊu lao ®éng gi¶m tõ 22,7% (1995) xuèng 17%(1999), cßn vïng t©y nguyªn t¨ng tõ 4,31% (1995) lªn 5,36% (1999). Nh­ vËy ta thÊy ®µo t¹o nghÒ ®· t¹o ra 1 lùc l­îng lao ®éng lín cã tr×nh ®é (sè lao ®éng cã chuyªn m«n kü thuËt n¨m 2000 lµ 5992,5 ngh×n ng­êi chiÕm 15,51% tæng sè lao ®éng. Thµnh qu¶ nµy cña ®µo t¹o nghÒ ®· gióp cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng nhanh h¬n. Tuy nhiªn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng còng t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng nhanh vµ s©u sÏ t¹o ra mét m¹ng l­íi ®µo t¹o nghÒ réng kh¾p vµ ngµy cµng cã chÊt l­îng. TÝnh hÕt n¨m 2001 n­íc ta ®· cã 248 tr­êng t¨ng 119 tr­êng so víi n¨m 1998, quy m« häc sinh ®µo t¹o nghÒ dµi h¹n t¨ng tõ 57.000 ng­êi n¨m 1997 lªn 126.000 n¨m 2001( t¨ng b×nh quan lµ 22%/n¨m). Quy m« ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n t¨ng tõ 390.000 ng­êi (1997) lªn 761.000 ng­êi (2001). Ta thÊy ®µo nghÒ cã mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë n­íc ta, nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng diÔn ra réng vµ s©u h¬n. Cßn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng sÏ t¹o ra mét nhu cÇu vÒ lao ®éng cã tr×nh ®é gióp t¹o ra mét m¹ng l­íi réng kh¾p c¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ víi sè l­îng ng­êi tham gia ®«ng ®¶o. Nh­ vËy ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt vµ hîp t¸c lÉn nhau. ThiÐu mét c¸i th× c¸i kia khã cã thÓ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ g¾n víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ®Õn n¨m 2010 I. Quan ®iÓm ®Æt ra - Thùc sù coi ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o trong ®ã cã ®µo t¹o nghÒ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu .§µo t¹o nghÒ cã nhiÖm vô cung cÊp phÇn lín c«ng nh©n kÜ thuËt cho sù nghiÖp CNH_H§H ,gãp phÇn ph¸t triÓn ®éi ngò c«ng nh©n v× thÕ nÕu kh«ng ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc tiÕn tr×nh CNH_H§H §µo t¹o nghÒ lµ sù nghiÖp cña toµn x· héi .§Çu t­ cho ®µo t¹o nghÒ lµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi trùc tiÕp .§µo t¹o nghÒ ®ßi hái sù ®Çu t­ lín v× thÕ nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ®Çu tu trang bÞ c¬ së vËt chÊt ban ®Çu cho c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ ,®Æt biÖt lµ ®èi víi nh÷ng nghµnh kinh tÕ mòi nhän ,nh÷ng nghµnh kinh tÕ träng yÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ,cho xuÊt khÈu lao ®éng vµ cho nh÷ng vïng kinh tÕ khã kh¨n ,®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng ®Ó mäi tæ chøc ,c¸c nh©n trong vµ ngoµi n­íc tham gia ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ,®¨c biÖt lµ nh÷ng nghµnh kinh tÕ phôc vô sù nghiÖp CNH-H§H n«ng nghiÖp ,n«ng th«n. - Më réng quy m« ®i ®«i víi n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o.Ph¸t triÓn ®ång thêi ®µo t¹o nh÷ng nghµnh mòi nhän vµ ®µo t¹o ®¹i trµ ,song ®Æt träng t©m vµo ®µo t¹o mòi nhän ,nh»m võa ®¸p øng nhu cÇu CNKT-NVNV tr×nh ®é cao cña c¸c khu c«ng nghiÖp khu chÕ xuÊt vµ xuÊt khÈu lao ®éng võa ®¸p øng phæ cËp nghÒ cho ®¹i bé phËn lao ®éng - G¾n ®µo t¹o víi s¶n xu©t c«ng nghiÖp (§µo t¹o nghÒ ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña s¶n xuÊt ,v× s¶n xuÊt vµ phô thuéc vµo s¶n xuÊt ) - Ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ trªn c¬ së liªn th«ng, mÒm dÎo vµ linh ho¹t .Liªn th«ng gi÷a c¸c cÊp tr×nh ®é ®µo t¹o (b¸n lµnh nghÒ,lµnh nghÒ ,lµnh nghÒ tr×nh ®é cao ) ngay trong hÖ thèng d¹y nghÒ vµ liªn th«ng gi÷a c¸c cÊp tr×nh ®é trong hÖ thèng ®µo t¹o nh©n lùc nh»m t¹o ®éng lùc ,®iÒu kiÖn ,con ®­êng phÊn ®Êu v­¬n lªn cña ng­êi häc nghÒ. II. Môc tiªu cña ®µo t¹o nghÒ : - VÒ môc tiªu chung : +§µo tµo vµ båi d­ìng nh©n lùc kü thuËt víi chÊt l­îng cao,víi quy luËt vµ c¬ cÊu nghµnh nghÒ hîp lÝ phôc vô sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc vµ héi nhËp . +N©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o nghÒ g¾n víi ®µo t¹o viÖc lµm ,víi sö dông phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 sÏ cã kho¶ng 80% lao ®éng cã viÖc lµm sau khi ®µo t¹o . +C¶i tæ hÖ thèng gi¸o dôc nghÒ nghiÖp ®Ó (1) H×nh thµnh m¹ng l­íi réng kh¾p víi quy m« vµ sè c¬ së träng ®iÓm hîp lÝ nh»m võa ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o ®¹i trµ võa ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o mòi nhän .(2) Tæ chøc ®µo t¹o ®a d¹ng ,linh ho¹t ,liªn th«ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu häc tËp suèt ®êi cña ng­êi lao ®éng .(3)Bé m¸y qu¶n lÝ ®­îc tæ chøc n¨ng ®éng ,®¬n gi¶n ,gän nhÑ nh­ng ®ñ m¹nh ®Ó qu¶n lÝ hÖ thèng vµ ph¶i dµnh quyÒn chñ ®éng cho c¸c c¬ së ®µo t¹o trong ®iÒu kiÖn lu«n biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. - VÒ môc tiªu cô thÓ : +PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 mçi ®Þa ph­¬ng cã Ýt nhÊt mét tr­êng d¹y nghÒ vµ ®Õ n¨m 2010 mçi quËn huyÖn cã Ýt nhÊt mét trung t©m d¹y nghÒ trªn ®Þa bµn +§Õn n¨m 2005 phÊn ®Êu cã 20 tr­êng träng ®iÓm vµ ®Õn n¨m 2010 cã 45 tr­êng träng ®iÓm. +N©ng tû lÖ thu hót häc sinh sau THCS vµo häc nghÒ tõ 6% n¨m 2000 lªn 15% n¨m 2010 +PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 ®¹t tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ lµ 18-19% trong ®ã tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ cña nghµnh c«ng nghiÖp lµ 32% ,n«ng nghiÖp lµ 12-13% vµ dÞch vô lµ 25% .§Õn n¨m 2010 c¸c tû lÖ t­¬ng øng lµ 26% ,42%,20% vµ 32% (L­u ý :®µo t¹o nghÒ kh«ng tÝnh ®Õn ®µo t¹o ë c¸c tr­êng §H vµ C§ ) +§Õn n¨m 2005 quy m« tuyÓn míi ®¹t 0.93 triÖu ng­êi/n¨m ,t¨ng 1,3 lÇn so víi n¨m 2000 vµ ®¹t 1,3 triÖu ng­êi /n¨m 2010 ,t¨ng 1.8 lÇn so víi n¨m 2000.Trong ®ã tû lÖ ®µo t¹o dµi h¹n t¨ng tõ 18% n¨m 2000 lªn 22% vµo n¨m 2005 vµ 27% vµo n¨m 2010. + Nhu cÇu lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ cña c¸c nghµnh: §Õn n¨m 2005 tû lÖ qua ®µo t¹o nghÒ trong nghµnh c«ng nghiÖp lµ 31%-32% , trong n«ng nghiÖp lµ 12%-13% vµ dÞch vô lµ 24%-25% . +§Õn n¨m 2010 tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ trong nghµnh c«ng nghiÖp lµ 40%-41% nghµnh n«ng nghiÖp lµ 17%-18% vµ dÞch vô lµ29%-30%. + Nhu cÇu lao ®éng qua ®µo t¹o nghÒ cña c¸c nghµnh nh÷ng n¨m cô thÓ (xin xem phô lôc). III. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc : 1.C¸c gi¶i ph¸p chung: Hoµn thiÖn c¬ cÊu hÖ thèng :hoµn chØnh c¬ cÊu hÖ thèng theo 3 cÊp tr×nh ®é ®µo t¹o: - CÊp I :B¸n lµnh nghÒ -®µo t¹o ng¾n h¹n .Tæ chøc ®µo t¹o cÊp tr×nh ®é nµy nh»m phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn nghµnh nghÒ gi¶n ®¬n ,doanh nghiÖp võa vµ nhá ,chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng t¹i chç ,ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ,kinh tÕ gia ®×nh vµ t¨ng c¬ héi cã viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng .Tû träng lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ë cÊp ®é nµy sÏ gi¶m dÇn trong kÕ ho¹ch ®µo t¹o ,song vÉn chiÕm phÇn lín trong tæng sè lao ®éng ®­îc ®µo t¹o hµng n¨m. - CÊp II:Lµnh nghÒ-®µo t¹odµi h¹n .Lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ë cÊp ®é nµy chñ yÕu ®Ó phôc vô nhu cÇu sö dông cho c¸c khu c«ng nghiÖp,khu chÕ xuÊt ,nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt sö dông c«ng nghÖ cao ,phôc vô nhu cÇu xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. - CÊp III: Lµnh nghÒ tr×nh ®é cao -®µo t¹o kÜ s­ thùc hµnh ,kÜ thuËt viªn cao ®¼ng,thî c¶ .Theo yªu cÇu ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt ,theo xu thÕ quèc tÕ ,®Ó héi nhËp ,c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lao ®éng trong vµ ngoµi n­íc,trong mét sè lÜnh vùc cã tr×nh ®é tay nghÒ cao cïng víi chuyªn m«n kü thuËt ë bËc trung cÊp vµ cao ®¼ng .V× vËy hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ cÇn sím tæ chøc ®µo t¹o lao ®éng ë cÊp tr×nh ®é nµy.Lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ë cÊp tr×nh ®é nµy cã kh¶ n¨ng vËn hµnh c¸c thiÕt bÞ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµ cã n¨ng lùc xö lÝ c¸c t×nh huèng trong s¶n xuÊt. Theo h­íng nµy c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ sÏ bao gåm c¸c trung t©m ,c¸c tr­êng d¹y nghÒ vµ mét sè tr­êng trung häc kÜ thuËt ,cao ®¼ng c«ng nghÖ ®µo t¹o lao ®éng kü thuËt ®a hÖ. b.Quy ho¹ch m¹ng l­íi : M¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÒ ph¸t triÓn theo h­íng x· héi ho¸,®a d¹ng ho¸ ,linh ho¹t ,n¨ng ®éng thiÕt thùc ,thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ bao gåm c¸c c¬ së ®µo t¹o c«ng lËp ,ng¾n h¹n vµ dµi h¹n .M¹ng l­íi c¬ së ®µo t¹o nghÒ kh«ng chØ ®¶m b¶o tÝnh hîp lÝ vÒ quy m« ®µo t¹o, nghµnh nghÒ ®µo t¹o ,tr×nh ®é ®µo t¹o mµ cßn ph¶i ®¸p øng nhu cÇu theo vïng ,ph¸t triÓn víi mét quy m« vµ tèc ®é hîp lÝ nh»m thùc hiÖn môc tiªu ph©n luång sau THCS vµ THPT,®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cña ng­êi lao ®éng.Lùa chän vµ x©y dùng mét sè träng ®iÓm.H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ tr×nh ®é cao theo yªu cÇu ph¸t triÓn cña mét sè nghµnh ,theo chuÈn mùc chung cña khu vùc vµ quèc tÕ.§ång thêi còng cÇn x©y dùng nguyªn t¾c ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi d¹y nghÒ phï hîp víi nhu cÇu ®µo t¹o vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh.Quy ho¹ch m¹ng l­íi c¸c c¬ së d¹y nghÒ sÏ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng §èi víi c¸c tr­êng d¹y nghÒ c«ng lËp :Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng tr­êng c«ng lËp,®Æt biÖt lµ c¸c tr­êng träng ®iÓm theo quy ho¹ch ,lµm nßng cèt trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n kÜ thuËt ,nh©n viªn nghiÖp vô lµnh nghÒ vµ lµnh nghÒ tr×nh ®é cao cho c¸c nghµnh kinh tÕ mòi nhän, cho c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung vµ xuÊt khÈu lao ®éng.C¸c tr­êng nµy sÏ ®¶m bao tiÕp nhËn kho¶ng 26-28% sè tuyÓn sinh vµo n¨m 2010 - §«Ý víi c¸c trung t©m d¹y nghÒ :tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹ng l­íi,më réng quy m« ®µo t¹o cña c¸c trung t©m d¹y nghÓ nh»m t¨ng c¬ héi häc nghÒ cho ng­êi lao ®éng,tõng b­íc thùc hiÖn phæ cËp nghÒ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng lao ®éng.ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng,c¸c c¬ quan chñ qu¶n gi÷ vai trß chÝnh trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c trung t©m d¹y nghÒ .Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî mét phÇn trang thiÔt bÞ ,®µo néi dung cho c¸c trung t©m ,®Æc biÖt cho c¸c trung t©m d¹y nghÒ ë khu vùc n«ng th«n ,vïng s©u,vïng xa ... Ph¸t triÓn c¬ së d¹y nghÒ t¹i c¸c doanh nghiÖp :khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp cë ®µo t¹o nghÒ phôc vô nhu cÇu lao ®éng phï hîp víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt.Ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÖ theo huíng nµy sÏ g¾n ®µo t¹o víi nhu cÇu sö dông lao ®éng ,kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu gi¸o viªn, thiÕu thiÕt bÞ ®µo t¹o . Duy tr× vµ ph¸t triÓn h×nh thóc kÌm cÆp, truyÒn nghÒ d¹y nghÒ tu nh©n :t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i truêng ®ª duy tr× vµ ph¸t triÓn h×nh thóc kÌm cÆp truyÒn nghÒ d¹y nghÒ t¹i c¸c lµng nghÒ ,c¸c doanh nghiÖp nhá ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vôc tiÓu thñ c«ng nghiÖp ,chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n-lÜnh vôc mµ c¸c c¬ së d¹y nghÒ hiÖn nay chua cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn. Ph¸t triÓn ®µo t¹o th«ng qua hîp t¸c quèc tÕ: Më réng hîp t¸c quèc tÕ trong viÖc x©y dùng c¸c trêng träng ®iÓm chÊt lîng cao ; ®µo t¹o c«ng nh©n kÜ thuËt, nh©n viªn nghiÖp vô cho mét sè nghµnh mòi nhän;®µo t¹o gi¸o viªn;trao ®æi chuyªn gia,c¸n bé qu¶n lÝ ;göi häc sinh ®i ®µo t¹o ë níc ngoµi.... Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy * ChÝnh s¸ch ®Çu t cho ®µo t¹o nghÒ:Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t cho ®µo t¹o nghÒ nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph©n t¸n ,dµn tr¶i kÐm hiÖu qu¶ nh hiÖn nay,®¶m b¶o thùc hiÖn quy ho¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ®· ®îc phª duyÖt .X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ khuyÕn khÝch thu hót ®Çu tu trong vµ ngoµi nuíc cho lÜnh vôc d¹y nghÒ. Hoµn thiÖn vµ ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®·i ngé ,®µo t¹o vµ båi duìng cho gi¸o viªn .Hoµn chØnh nhòng quy ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh gi¸o tr×nh theo híng t¹o thÕ chñ ®éng cho c¬ së ®µo t¹o ,g¾n ®µo t¹o víi nhu cÇu.X©y dùng chÝnh s¸ch vÒ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, ngêi sñ dông lao ®éng ®èi víi ®µo t¹o nghÒ . *ChÝnh s¸ch t¹o ®éng lùc cho ngêi häc :X©y dùng vµ ban hµnh chÝnh s¸ch thu hót häc sinh vµo häc nghÒ ®Æc biÖt lµ nh÷ng nghÒ nÆng nhäc vµ ®éc h¹i. *XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu ®Æt thï cña ®µo t¹o nghÒ ,®Ó hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ vËn hµnh vµ ph¸t triÓn ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng vµ ban hµnh luËt d¹y nghÒ. X©y dùng n¨ng lùc ®µo t¹o vµ qu¶n lÝ hÖ thèng - §µo t¹o vµ båi dìng ®éi ngò gi¸o viªn : ®µo t¹o vµ båi dìng ®éi ngò gi¸o viªn theo tiªu chuÈn quy ®Þnh ,bæ sung gi¸o viªn cho lÜnh vùc ,lµnh nghÒ míi thùc hiÖn viÖc lu©n phiªn, båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô cho ®éi ngò gi¸o viªn theo chu k× 5 n¨m/lÇn .Ph¸t triÓn ®éi ngò gi¸o viªn thØnh gi¶ng bao gåm c¸c c«ng nh©n kÜ thuËt,nh©n viªn nghiÖp vô tr×nh ®é cao trong c¸c doanh nghiÖp ,c¸c gi¶ng viªn cña c¸c trêng §H,C§ ,c¸c viÖn nghiªn cøu c«ng nghÖ ... - N©ng cÊp c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng d¹y chay ë mét sã c¬ së ®µo t¹o ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së ®µo t¹o ë ®Þa ph¬ng .Thùc hiÖn theo c¸c híng :thø nhÊt sö dông c¸c nguån vèn theo ch¬ng tr×nh ,dù ¸n ®Ó n©ng cÊp c¬ së ,mua s¾m nh÷ng tranh thiÕt bÞ thiÕt yÕu,nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i.Thø 2 :x©y dùng c¬ chÕ ®Ó thùc hiÖn viÖc chuyÓn giao c¸c thiÕt bÞ thanh lÝ do ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n xuÊt tõ c¸c doanh nghiÖp vÒ c¬ së d¹y nghÒ phôc vô cho viÖc thùc hµnh nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n. X©y dùng vµ ban hµnh danh môc nghÒ ®µo t¹o ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh ph¬ng ph¸p ®µo t¹o theo dÞnh hèng thÞ trêng trªn c¬ së danh môc nghÒ ®µo t¹o ,nguyªn t¾c x©y dùng ch¬ng tr×nh ,c¸c c¬ së ®µo t¹o t¬ chøc biªn so¹n gi¸o tr×nh ®µo t¹o phï hîp víi nhiÖm vô ®îc giao vµ nhu cÇu cña ngêi häc ,ngêi sö dông lao ®éng.Ph¬ng ph¸p ®µo t¹o sÏ ®îc c¶i tiÕn theo híng tËp trung,n©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh cña ngêi häc . - X©y dùng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ,kiÓm ®Þnh chÊt lîng ®µo t¹o.Tõng bíc ¸p dông viÖc kiÓm ®Þnh chÊt lîng ®µo t¹o th«ng qua c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ,kiÓm ®Þnh trong hÖ thèng .H×nh thµnh m¹ng l¬Ý kiÓm ®Þnh chÊt lîng ®µo t¹o trªn ph¹m vi toµn quèc - §ång thêi víi viÖc c¬ cÊu l¹i viÖc ®µo t¹o nghÒ sÏ tiÕn hµnh hoµn thiÖn ph©n cÊp trong qu¶n lÝ ®µo t¹o tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng trªn c¬ së ®ã kiÖn toµn hÖ thèng qu¶n lÝ ®aß t¹o nghÒ , tiÕn tíi xo¸ bá t×nh tr¹ng chång chÐo kÐm hiÖu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n lÝ hiÖn nay. - C¬ chÕ qu¶n lÝ ,®iÒu hµnh hÖ thèng ®îc ®æi míi theo híng võa ph¸t huy tÝnh tù chñ ,n¨ng ®éng cña tõng c¬ së ®µo t¹o,tõng nghµnh ,tõng ®Þa ph¬ng ,võa ph¶i tu©n thñ vµ thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh chung .§a nhanh c«ng nghÖ th«ng tin vµo c«ng t¸c qu¶n lÝ.Cã kÕ ho¹ch thêng xuyªn båi d­ìng vµ ®µo t¹o nghiÖp vô cho c¸n bé qu¶n lÝ c¸c cÊp §a d¹ng ho¸ nguån lùc ,t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ trong ®µo t¹o Nguån lùc cho ®µo t¹o nghÒ ®îc huy ®éng theo m« h×nh tång hîp,bao gåm: -Ng©n s¸ch nhµ níc ( Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng ) -§ãng gãp cña ngêi häc ,ngêi sö dông lao ®éng -Nguån lùc tù cã cña c¬ së ®µo t¹o -Nguån lùc cña c¸c nhµ ®Çu töong nø¬c -Nguån vèn níc ngoµi:nguån vèn ODA,FDI -C¸c nguån t¹i trî kh¸c. Trong sè c¸c nguån ®Çu t cho d¹y nghÒ ,nguån nh©n s¸ch cña Nhµ nø¬c lµ chñ yÕu.§ång thêi hoµn chØnh nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ thu hót ®Çu t níc ngoµi cho ®µo t¹o nghÒ .T¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i trêng thuËn lîi cho c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ trong níc liªn kÕt ®µo t¹o víi c¸c c¬ së ®µo t¹o níc ngoµi .T¨ng tû lÖ vèn ODA cho ®µo t¹o nghÒ . Më réng hîp t¸c trong lÜnh vùc ®µo t¹o nghÒ d¬Ý c¸c h×nh thøc:trao ®æi chuyªn gia ,göi c¸n bé ra nø¬c ngoµi ®µo t¹o.§èi víi mét sè nghµnh ®ßi hái yªu cÇu kÜ thuËt cao sÏ thùc hiÖn ®µo t¹o th«ng qua hîp t¸c quèc tÕ theo c¸c hîp ®Þnh ®a lao ®éng ®i ®µo t¹o ë níc ngoµi ,liªn doanh trong ®µo t¹o,hoÆc më réng c¬ héi ®Ó ng¬× lao ®éng tù ®Çu t tham dù c¸c kho¸ ®µo t¹o ë níc ngoµi . §Èy m¹nh ®µo t¹o nghÒ ë c¸c c¬ së s¶n xuÊt: Ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ë c¸c s¬ cë s¶n xuÊt nh»m g¾n ®µo t¹o víi sö dông ,t¹o sù thÝch øng víi c«ng nghÖ,kÜ thuËt s¶n xuÊt. X©y dùng vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch ,t¹o ®iÒu kiÖn víi m«i trêng thuËn lîi ®Ó c¸c tæng c«ng ty,c¸c c«ng ty,c¸c doanh nghiÖp lín,c¸c khu c«ng nghiÖp ,khu chÕ xuÊt thµnh lËp c¬ së ®µo t¹o nghÒ nh»m ®¸p øng nhu cÇu nh©n lùc cho b¶n th©n ®¬n vÞ m×nh vµ ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu cho x· héi. * Gi¶i ph¸p ®ét ph¸: Hoµn thÞªn tæ chøc vµ qu¶n lÝ hÖ thèng,ph¸t triÓn m¹ng líi theo quy ho¹ch -Hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lÝ nhµ níc vÒ d¹y nghÒ -N©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o ,më réng vai trß tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ së d¹y nghÒ. -§æi míi c¬ chÕ kÕ ho¹ch vµ c¬ chÕ tµi chÝnh -KiÖn toµn vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vÒ d¹y nghÒ . -Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô phôc vô ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ ,trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®Õn viÖc hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng. M¹ng líi c¸c c¬ së ®µo t¹o ®îc ph¸t triÓn theo híng ®¶m b¶o : _§a cÊp ®µo t¹o _§a nghµnh ®µo t¹o _§a h×nh thøc së h÷u ,®Æc biÖt khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,c¸c doanh nhiÖp tham gia ®µo t¹o ,thµnh lËp c¬ së ®µo t¹o _Ph©n bè hîp lÝ theo ®Þa bµn vµ theo nghµnh nghÒ ®µo t¹o ,®Æc biÖt chó träng lùa chän vµ ®Çu t ph¸t triÓn c¸c trêng träng ®iÓm Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ hÖ thèng chÝnh s¸ch t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ -Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t -Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®·i ngé,sö dông vµ thu hót gi¸o viªn -Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch t¹o ®éng lùc cho ngêi häc T¨ng c­êng nguån lùc ®Çu t cho ®µo t¹o nghÒ _§a d¹ng hãa nguån lùc ®Çu t cho ®µo t¹o nghÒ . _Nguån lùc ®Çu t t ng©n s¸ch Nhµ n¬c gi÷ vai trß chñ ®¹o _T¨ng cêng sö dông nguån vån ODA cho ®µo t¹o nghÒ C. KÕT LUËN §µo t¹o vµ ph¸t triÓn (trong ®ã ®µo t¹o nghÒ lu«n lµ mét nh©n tè quan träng trong qu¸n lÝ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét vÊn ®Ò mµ bÊt cø nhµ qu¶n lÝ nµo còng quan t©m. Nh©n thøc ®­îc ®iÒu ®ã trong nghÞ quyÕt IV Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¼ng kho¸ VII nªu râ: "Cïng víi khoa häc, c«ng nghÖ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc thóc ®Èy, lµ mét ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi". Tuy nhiªn ®Çy lµ mét ®Ò tµi réng, trong ph¹m vi bµi nµy, víi ®iÒu kiÖn tr×nh ®é kiÕn thøc vµ thêi gian cã h¹n em chØ nªu lªn c¸c lý luËn c¬ b¶n vµ c¸c gi¶i ph¸p chung. Em rÊt mong ®­îc sù xem xÐt vµ ®ãng gãp ý kiÕn thªm cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Mét lÇn n÷a xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o GS. TS Mai Quèc Ch¸nh ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh b¶n ®Ò ¸n nµy. Hµ néi 10/1/2004 Phô lôc 1 BiÓu 1 : Dù b¸o nhu cÇu lao ®éng lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n (2001-2010) §¬n vÞ: 1000 ng­êi N¨m Tæng sè lao ®éng Trong ®ã N«ng nghiÖp C«ng nghiÖp DÞch vô 2000 38643 24198 5062 9383 2001 39300 24204 5465 9631 2002 39968 24182 5899 9886 2003 40647 24130 6368 10148 2004 41338 24046 6874 10417 2005 42040 23926 7421 10693 2006 42755 23767 8011 10977 2007 43481 23566 8648 11268 2008 44220 23319 9335 11566 2009 44972 23022 10077 11873 2010 45736 22670 10879 12187 Danh môc tµo liÖu tham kh¶o 1. Mai Quèc Ch¸nh - Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng - NXB Gi¸o Dôc 1998 2. Mai Quèc Ch¸nh - Toµn cÇu ho¸: " C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi nÒn lao ®éng ViÖt Nam" - NXB ChÝnh trÞ QGHN - 1999 3. Mai Quèc Ch¸nh - N©ng cao chÊt l­îng nguån nhÇn lùc ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®¸t n­íc - NXB ChÝnh trÞ QGHN - 1999 4. Lª Kh¾c §o¸ - Mét sè vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong tæ chøc ®µo t¹o vµ qu¶n lý c«ng t¸c d¹y nghÒ ë ViÖt Nam - LuËn ¸n PTS kinh tÕ - 1998, 428 trang. 5. §ç Hu©n - TiÕp cËn Modul trong x©y dùng cÊu tróc ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nghÒ - LuËn ¸n PTS khoa häc s­ ph¹m t©m lÝ - 1995, 136 trang. 6. T¹p chÝ lao ®éng vµ x· héi, + Sè 166 th¸ng 9/2000. + Sè th¸ng 4/2000. + Sè th¸ng 12/2001. + Sè 192 n¨m 2002. + Sè 197 n¨m 2002. - Môc lôc - A. §Æt vÊn ®Ò 1 B. Néi dung 2 Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng I. Kh¸i niÖm vÒ ®µo t¹o nghÒ 2 1. NghÒ 2 2. §µo t¹o nghÒ 2 3.Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ®µo t¹o nghÒ 3 4.Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ 5 II. Mét sè vÊn ®Ò vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng 6 1. Kh¸i niÖm vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng 6 2.Néi dung chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng: 6 3.C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng: 6 III. Mèi quan hÖ gi÷a ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng 7 Ch­¬ng II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu Lao ®éng ë ViÖt Nam 9 I. Thùc tr¹ng ®µo t¹o nghÒ ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua 9 1.M¹ng l­íi c¬ së d¹y nghÒ 9 1.2. Quy m« đào tạo nghề: 12 1.3 Chất lượng đào tạo nghề 13 2. Thùc tr¹ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua 16 2.1. T×nh h×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo ®é tuæi 16 2.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo l·nh thæ 17 2.3. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo nghµnh 17 2.4. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu theo thµnh phÇn kinh tÕ 18 III. Mèi quan hÖ gi÷a ®µo t¹o nghÒ vµ cuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ë ViÖt Nam 18 Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ®µo t¹o nghÒ g¾n víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng ®Õn n¨m 2010 I. Quan ®iÓm ®Æt ra 20 II. Môc tiªu cña ®µo t¹o nghÒ 20 III. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc : 21 C. KÕt luËn 27 Phô lôc 28 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 29