Đề tài Phát triển sản phẩm cho vay mua nhà trả góp theo chương trình dự án Sky Garden của Vietcombank Tân Thuận và Công ty Phú Mỹ Hưng

1 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU Chöông 1 – TOÅNG QUAN VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG VAØ KYÕ THUAÄT CHO VAY TRAÛ GOÙP 1 1.1. Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng. 1 1.1.1. Khaùi nieäm tín duïng ngaân haøng 1 1.1.2. Ñaëc ñieåm tín duïng ngaân haøng. 2 1.2. Phaân loaïi tín duïng ngaân haøng. 3 1.2.1. Phaân loaïi theo phöông thöùc taøi trôï 3 1.2.2. Phaân loaïi theo thôøi haïn taøi trôï 4 1.2.3. Phaân loaïi theo tính chaát baûo ñaûm 5 1.2.4. Phaân loaïi theo muïc ñích söû duïng voán. 6 1.3. Vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng trong neàn kinh teá. 7 1.3.1. Thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån 7 1.3.2. Thuùc ñaåy tích tuï vaø taäp trung voán 7 1.3.3. Goùp phaàn thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá 7 1.3.4. Goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, giaù caû thò tröôøng 8 1.3.5. Goùp phaàn taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, oån ñònh cuoäc soáng, oån ñònh traät töï xaõ hoäi. 8 1.4. Nghieäp vuï tín duïng cuûa ngaân haøng thöông maïi 8 Kyõ thuaät cho vay traû goùp 11 1.4.1. Nhöõng vaán ñeà coù tính nguyeân taéc cuûa phöông thöùc cho vay traû goùp 11 1.5.2. Kyõ thuaät thaåm ñònh trong cho vay traû goùp 19 2 Chöông 2 – CHÖÔNG TRÌNH LIEÂN KEÁT CHO VAY TRAÛ GOÙP MUA NHAØ DÖÏ AÙN SKY GARDEN II CUÛA VIETCOMBANK TAÂN THUAÄN VAØ COÂNG TY PHUÙ MYÕ HÖNG (chöông trình döï aùn Sky Garden) 24 2.1. Giôùi thieäu vaøi neùt veà Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng 24 2.1.1. Vietcombank Taân Thuaän 24 2.1.2. Coâng ty Lieân doanh Phuù Myõ Höng 26 Xuaát phaùt ñieåm cuûa chöông trình lieân keát cho vay traû goùp mua nhaø döï aùn Sky Garden II 27 2.1.1. Chính saùch phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû cuûa Vietcombank 27 2.1.2. Nhu caàu thuùc ñaåy tieâu thuï saûn phaåm cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng 28 2.3. Noäi dung chöông trình döï aùn Sky Garden 29 2.3.1. Muïc ñích cuûa chöông trình 29 2.3.2. Ñieàu kieän cho vay theo chöông trình 30 2.4. Qui trình thöïc hieän lieân keát 31 2.4.1. Tröôùc khi baùn haøng 31 2.4.2. Trong khi baùn haøng 31 2.4.3. Sau khi baùn haøng 32 2.5. Quaù trình thöïc hieän vaø keát quaû cuûa chöông trình 33 2.5.1. Quaù trình thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden 33 2.5.2. Keát quaû cuûa chöông trình 37 Chöông 3 – PHAÙT TRIEÅN SAÛN PHAÅM CHO VAY TRAÛ GOÙP MUA NHAØ THEO CHÖÔNG TRÌNH DÖÏ AÙN SKY GARDEN CUÛA 3 VIETCOMBANK TAÂN THUAÄN VAØ COÂNG TY PHUÙ MYÕ HÖNG 39 3.1. Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän trong thôøi gian qua 39 3.1.1. Tình hình taêng tröôûng tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän 39 3.1.2. Tình hình phaùt trieån tín duïng baùn leû cuûa Vietcombank Taân Thuaän 41 3.2. Phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø theo chöông trình döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng 43 3.2.1. Ñaùnh giaù hieäu quaû chöông trình döï aùn Sky Garden 43 3.2.2. Phaân tích nhöõng cô sôû ñeå ñaït ñöôïc keát quaû cuûa chöông trình 44 3.2.3. Phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaøtheo chöông trình döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng 51 KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ XUAÁT CAÙC NGHIEÂN CÖÙU TIEÁP THEO 63 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam (Vietcombank) laø moät trong naêm ngaân haøng thöông maïi quoác doanh haøng ñaàu cuûa Vieät Nam hieän nay. Vietcombank luoân ñöôïc bieát ñeán nhö moät ngaân haøng chuyeân phuïc vuï hoaït ñoäng thanh toaùn, taøi trôï xuaát nhaäp khaåu, taøi trôï voán cho caùc doanh nghieäp kinh doanh lôùn. Tuy nhieân keå töø naêm 2000, do ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ coù nhöõng thay ñoåi caên baûn, do nhu caàu veà dòch vuï ngaân haøng ngaøy caøng phaùt trieån, nhaát laø dòch vuï baùn leû tôùi caùc taàng lôùp daân cö, Vietcombank ñaõ coù nhöõng chính saùch thích hôïp ñeå phaùt trieån thò phaàn trong lónh vöïc naøy. Thöïc hieän chính saùch phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû, töø naêm 2001 Vietcombank ñaõ coù nhöõng ñònh höôùng môû roäng dòch vuï, môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng, ñöa theâm nhieàu saûn phaåm baùn leû nhö theû ruùt tieàn töï ñoäng ATM, cho vay tieâu duøng, … nhaèm ña daïng hoùa saûn phaåm, ña daïng hoùa ñoái töôïng khaùch haøng, taêng doanh soá hoaït ñoäng vaø thò phaàn baùn leû, lónh vöïc hoaït ñoäng maø tröôùc ñaây khoâng phaûi laø truyeàn thoáng cuûa Vietcombank. Ñaàu naêm 2004 Vietcombank ban haønh qui cheá cho vay traû goùp (mua nhaø, ñoäng saûn coù giaù trò) nhaèm taïo thuaän lôïi veà maët phaùp lyù cho hoaït ñoäng cho vay traû goùp cuûa caùc Chi nhaùnh Vietcombank trong caû nöôùc. Saûn phaåm cho vay traû goùp khoâng phaûi laø moät saûn phaåm môùi, hình thöùc cho vay naøy ñaõ ñöôïc caùc ngaân haøng Vieät Nam söû duïng töø raát laâu (ñaëc bieät laø caùc NHTM coå phaàn), Vietcombank laø ngaân haøng ñi sau veà vieäc aùp duïng hình thöùc naøy. Ñaây chính laø khoù khaên cuûa Vietcombank khi trieån khai saûn phaåm cho vay traû goùp do thieáu kinh nghieäm thöïc hieän cuõng nhö phöông phaùp thu huùt khaùch haøng tham gia. Vieäc tìm ra moät phöông thöùc phaùt trieån saûn 5 phaåm cho vay traû goùp vöøa an toaøn, thuaän tieän, thu huùt khaùch haøng laø moät vaán ñeà caáp baùch ñöôïc Vietcombank quan taâm haøng ñaàu. Laø moät Chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng Ngoaïi Thöông, Ngaân haøng Ngoaïi Thöông chi nhaùnh Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän (Vietcombank Taân Thuaän) ñaõ thöû nghieäm moät chöông trình cho vay traû goùp baèng caùch lieân keát cuøng Coâng ty Phuù Myõ Höng taäp trung taøi trôï cho caùc khaùch haøng coù nhu caàu mua caên hoä taïi döï aùn Sky Garden (Khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng, quaän 7) do Coâng ty Phuù Myõ Höng laøm chuû ñaàu tö. Quaù trình thöïc hieän chöông trình lieân keát naøy cho thaáy ñaây laø moät hình thöùc coù nhieàu ñieåm thuaän lôïi ñeå phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø, ñaëc bieät laø caùc caên hoä chung cö taïi caùc khu ñoâ thò môùi. Vì vaäy ñeà taøi “Phaùt trieån saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp theo chöông trình döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng” ñaõ ñöôïc thöïc hieän nhaèm nghieân cöùu, ñaùnh giaù keát quaû chöông trình lieân keát cho vay traû goùp mua nhaø döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng, qua ñoù ñònh höôùng phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø moät caùch hieäu quaû nhaát cho Vietcombank . 2.Muïc tieâu nghieân cöùu Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø ñaùnh giaù thöïc traïng cô caáu dö nôï tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän trong thôøi gian töø naêm 2002 tôùi nay, phaân tích caùc cô sôû ñeå Vietcombank Taân Thuaän tieán haønh thöû nghieäm chöông trình lieân keát cho vay traû goùp mua nhaø cuøng Coâng ty Phuù Myõ Höng, phaân tích caùc ñieàu kieän cuûa chöông trình, quaù trình thöïc hieän chöông trình vaø ñaùnh giaù hieäu quaû chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø traû goùp cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng nhaèm ñöa ra keát luaän veà vieäc coù neân söû duïng hình thöùc lieân keát vôùi caùc chuû ñaàu tö ñeå phaùt trieån saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp hay khoâng, ñoàng thôøi ñeà xuaát caùc böôùc cô baûn ñeå ra quyeát ñònh lieân keát, 6 noäi dung lieân keát, qui trình thöïc hieän, vaø moät soá vaán ñeà phaùp lyù leân quan tôùi phöông thöùc cho vay traû goùp mua nhaø taïi caùc döï aùn nhaø ôû môùi. 3.Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Vieäc nghieân cöùu, ñaùnh giaù chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø traû goùp cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng laø moät nghieân cöùu coù tính chaát rieâng leû, ñaëc thuø cho Vietcombank neân phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi naøy laø nghieân cöùu tình huoáng, chæ goùi goïn trong moät ngaân haøng, moät chöông trình thöû nghieäm saûn phaåm cho vay traû goùp cuûa Vietcombank Taân Thuaän. Ñòa baøn nghieân cöùu laø thaønh phoá Hoà Chí Minh. Ñoái töôïng nghieân cöùu laø moät toång theå goàm cô sôû lyù luaän veà tín duïng ngaân haøng vaø tín duïng traû goùp, thöïc traïng cô caáu dö nôï tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän, cô sôû hình thaønh chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø traû goùp, noäi dung chöông trình, qui trình thöïc hieän, ñoái töôïng khaùch haøng, doanh soá hoaït ñoäng sau khi thöïc hieän vaø moät soá vaán ñeà phaùp lyù lieân quan. 4.Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeå thöïc hieän muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi caàn phaûi coù phöông phaùp vaø caùch tieáp caän khoa hoïc vaø phuø hôïp. Cô sôû lyù thuyeát thöïc hieän ñeà taøi chuû yeáu döïa vaøo lyù thuyeát toång quan veà tín duïng ngaân haøng, veà nghieäp vuï tín duïng cuûa NHTM, cuï theå hôn veà kyõ thuaät cho vay traû goùp, cuøng vôùi caùc qui ñònh veà cô sôû phaùp lyù hieän haønh cuûa nghieäp vuï naøy. Caùc phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc aùp duïng bao goàm phöông phaùp phaân tích ñònh tính nhö phaân tích caùc yeáu toá taïo neân thaønh coâng cuûa chöông trình vaø moät soá yeáu toá phaùp lyù lieân quan ; phöông phaùp phaân tích döõ lieäu thöù caáp nhö phaân tích söï thay ñoåi cô caáu dö nôï cuûa Vietcombank Taân Thuaän qua 3 naêm gaàn nhaát, phaân tích tyû troïng doanh soá cam keát cho vay traû goùp trong toång doanh soá cam keát cho vay cuûa Vietcombank Taân Thuaän. 7 Nguoàn soá lieäu söû duïng trong phaân tích ñöôïc thu thaäp töø caùc baùo caùo keát quaû kinh doanh haøng naêm cuûa Vietcombank Taân Thuaän, baùo caùo hoaït ñoäng tín duïng ñònh kyø cuûa Vietcombank Taân Thuaän, caùc baùo caùo thöïc hieän rieâng chöông trình lieân keát vôùi Coâng ty Phuù Myõ Höng, soá lieäu khaûo saùt tröïc tieáp qua caùc baûng keâ khai thoâng tin khaùch haøng cuûa chöông trình naøy. 5.Keát caáu cuûa luaän vaên Keát quaû nghieân cöùu chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng ñöôïc taäp hôïp vaø trình baøy thaønh 3 chöông trong luaän vaên naøy. Chöông 1 trình baøy toång quan veà tín duïng ngaân haøng, ñaëc ñieåm hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng thöông maïi hieän nay, xu höôùng ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø toång quan veà kyõ thuaät cho vay traû goùp. Chöông 2 seõ giôùi thieäu chöông trình thöû nghieäm ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän, ñoù laø chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng. Chöông 3 seõ ñaùnh giaù hieäu quaû vaø phaân tích caùc cô sôû daãn ñeán keát quaû cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden ñeå phaùt trieån saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp cuûa Vietcombank theo chöông trình lieân keát naøy. Phaàn keát luaän seõ ñeà xuaát nhöõng vaán ñeà caàn tieáp tuïc nghieân cöùu ñeå hoaøn thieän vieäc phaùt trieån saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp theo caùc chöông trình lieân keát vôùi chuû ñaàu tö taøi trôï cho ngöôøi mua nhaø trong caùc döï aùn nhaø ôû môùi. Ñeà taøi naøy laø moät nghieân cöùu coù tính thöïc tieãn cao vì noù gaén chaët vôùi hoaït ñoäng kinh doanh thöïc teá hieän nay cuûa Vietcombank. Theo yeâu caàu cuûa Vietcombank Trung Öông, sau khi keát thuùc chöông trình lieân keát cho vay mua nhaø döï aùn Sky Garden vôùi Coâng ty Phuù Myõ Höng, Vietcombank Taân Thuaän seõ baùo caùo ñaùnh giaù keát quaû chöông trình ñeå Vietcombank Trung Öông xem xeùt, neáu phuø hôïp seõ nhaân roäng moâ hình lieân keát naøy ra caùc chi nhaùnh khaùc. 8 Chöông 1 TOÅNG QUAN VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG VAØ KYÕ THUAÄT CHO VAY TRAÛ GOÙP 1.1. Khaùi nieäm, ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng 1.1.1. Khaùi nieäm veà tín duïng ngaân haøng Tín duïng (credit) xuaát phaùt töø chöõ la-tinh laø credo (tin töôûng, tín nhieäm). Trong thöïc teá cuoäc soáng thuaät ngöõ tín duïng ñöôïc hieåu theo nhieàu nghóa khaùc nhau, tuøy theo töøng boái caûnh cuï theå maø thuaät ngöõ tín duïng coù moät noäi dung rieâng. Trong quan heä taøi chính, tín duïng coù theå hieåu theo caùc nghóa sau : *Xeùt treân goùc ñoä chuyeån dòch quyõ cho vay töø chuû theå thaëng dö tieát kieäm sang chuû theå thieáu huït tieát kieäm thì tín duïng ñöôïc coi laø phöông phaùp chuyeån dòch quyõ töø ngöôøi cho vay sang ngöôøi ñi vay. *Xeùt treân goùc ñoä moät quan heä taøi chính cuï theå, tín duïng laø moät giao dòch treân cô sôû coù hoaøn traû giöõa hai chuû theå. Chaúng haïn nhö moät coâng ty (ngöôøi baùn) baùn haøng traû chaäm cho moät ngöôøi mua töùc laø ngöôøi baùn chuyeån giao haøng cho ngöôøi mua vaø sau moät thôøi gian nhaát ñònh theo thoûa thuaän ngöôøi mua phaûi hoaøn traû tieàn cho ngöôøi baùn. Phoå bieán hôn caû laø giao dòch giöõa ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc vôùi caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân theå hieän döôùi hình thöùc cho vay, töùc laø ngaân haøng caáp tieàn cho beân vay, sau moät thôøi gian nhaát ñònh beân vay phaûi hoaøn traû cho ngaân haøng caû goác vaø laõi. *Treân cô sôû tieáp caän theo chöùc naêng hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thì tín duïng ñöôïc hieåu nhö sau: 9 Tín duïng ngaân haøng laø moät giao dòch veà taøi saûn (tieàn hoaëc taøi saûn thöïc) giöõa beân cho vay (ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (doanh nghieäp, caù nhaân vaø caùc chuû theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû duïng trong moät thôøi haïn nhaát ñònh theo thoûa thuaän, beân ñi vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän voán goác vaø laõi cho beân vay khi ñeán haïn thanh toaùn. Hieän nay tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu, chieám vò trí ñaëc bieät trong neàn kinh teá. 1.1.2. Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng Töø khaùi nieäm tín duïng ngaân haøng treân ñaây ta thaáy tín duïng ngaân haøng coù nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn sau ñaây: -Taøi saûn giao dòch trong quan heä tín duïng ngaân haøng goàm hai hình thöùc laø cho vay (baèng tieàn) vaø cho thueâ (ñoäng saûn, baát ñoäng saûn). Nhöõng naêm 1960 trôû veà tröôùc hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng chæ coù cho vay baèng tieàn. Xuaát phaùt töø ñaëc thuø ñoù maø nhieàu luùc thuaät ngöõ tín duïng vaø cho vay gaàn nhö ñoàng nghóa vôùi nhau. Töø nhöõng naêm 1970 trôû laïi ñaây, cho thueâ taøi chính ñaõ ñöôïc ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc cung caáp cho khaùch haøng neân hình thaønh theâm moät hình thöùc tín duïng baèng taøi saûn thöïc (nhaø ôû, vaên phoøng, thieát bò, maùy moùc). -Chuû theå cuûa quan heä tín duïng ngaân haøng ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng, trong ñoù ngaân haøng laø ngöôøi cho vay, khaùch haøng (doanh nghieäp, caù nhaân, …) laø ngöôøi ñi vay. -Xuaát phaùt töø nguyeân taéc hoaøn traû, ngöôøi cho vay khi chuyeån giao taøi saûn cho ngöôøi ñi vay söû duïng phaûi coù cô sôû ñeå tin raèng ngöôøi ñi vay seõ traû ñuùng haïn, nghóa laø ngöôøi cho vay phaûi ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä tín nhieäm cuûa ngöôøi ñi vay. Do vaäy khoâng phaûi ngaãu nhieân ngöôøi ta duøng töø goác credo (tin töôûng, tín nhieäm) ñeå ñaët teân cho credit (tín duïng). 10 -Khi ñöôïc söû duïng voán, taøi saûn cuûa ngöôøi cho vay, ñeán haïn ngöôøi ñi vay phaûi traû laïi ngöôøi cho vay moät giaù trò hoaøn traû lôùn hôn giaù trò goác cho vay, nghóa laø ngöôøi ñi vay phaûi traû theâm laõi ngoaøi phaàn voán goác. -Trong quan heä tín duïng ngaân haøng, tieàn vay ñöôïc caáp treân cô sôû cam keát hoaøn traû voâ ñieàu kieän. Veà maët phaùp lyù nhöõng vaên baûn xaùc ñònh quan heä tín duïng nhö Hôïp ñoàng tín duïng, Kheá öôùc nhaän nôï thöïc chaát laø nhöõng leänh phieáu (promissory note), trong ñoù ngöôøi ñi vay cam keát hoaøn traû voâ ñieàu kieän khi ñeán haïn. 1.2. Phaân loaïi tín duïng ngaân haøng : Phaân loaïi tín duïng laø vieäc saép xeáp caùc khoaûn tín duïng theo töøng nhoùm döïa treân moät soá tieâu thöùc nhaát ñònh. Vieäc phaân loaïi tín duïng moät caùch khoa hoïc laø tieàn ñeà ñeå thieát laäp caùc qui trình tín duïng thích hôïp vaø naâng cao hieäu quaû quaûn trò ruûi ro tín duïng. Phaân loaïi tín duïng ngaân haøng döïa vaøo caùc caên cöù sau ñaây: 1.2.1. Phaân loaïi theo phöông thöùc taøi trôï : Theo phöông thöùc taøi trôï, tín duïng ngaân haøng chia thaønh caùc loaïi hình sau: -Cho vay : laø hình thöùc caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, trong ñoù ngaân haøng caáp voán baèng tieàn cho ngöôøi ñi vay vôùi thôøi haïn cho vay vaø laõi suaát ñöôïc xaùc ñònh ñeå ngöôøi ñi vay boå sung voán saûn xuaát kinh doanh, ñaàu tö hoaëc tieâu duøng. -Chieát khaáu : laø moät hình thöùc caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, trong ñoù ngaân haøng mua caùc hoái phieáu, chöùng töø coù giaù chöa ñeán haïn thanh toaùn cuûa ngöôøi thuï höôûng vôùi moät khoaûn chieát khaáu xaùc ñònh, sau ñoù ñoøi tieàn töø ngöôøi coù nghóa vuï traû tieàn caùc hoái phieáu, chöùng töø ñaõ chieát khaáu khi ñeán haïn. Hieän nay ngoaøi vieäc chieát khaáu hoái phieáu, chöùng töø coù giaù, ngaân haøng coøn thöïc hieän moät nghieäp vuï gaàn gioáng nhö chieát khaáu, nhöng ñoái töôïng ôû ñaây laø caùc 11 hoùa ñôn, chöùng töø cuûa ngöôøi baùn haøng, goïi laø nghieäp vuï bao thanh toaùn (factoring). -Baûo laõnh: laø cam keát cuûa ngaân haøng baûo laõnh ñöôïc laäp baèng vaên baûn ñeå cam keát vôùi beân thuï höôûng baûo laõnh, neáu khi ñeán haïn maø beân coù nghóa vuï (beân ñöôïc baûo laõnh) khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng ñuùng cam keát theo hôïp ñoàng hoaëc thoûa thuaän thì ngaân haøng baûo laõnh seõ thöïc hieän nghóa vuï thay cho beân ñöôïc baûo laõnh. Beân ñöôïc baûo laõnh phaûi traû moät khoaûn phí baûo laõnh cho ngaân haøng. Hình thöùc baûo laõnh : chaáp nhaän hoaëc baûo laõnh hoái phieáu, môû thö tín duïng, phaùt haønh thö baûo laõnh. -Cho thueâ taøi chính : laø moät hình thöùc taøi trôï voán, trong ñoù theo yeâu caàu söû duïng cuûa beân ñi thueâ, beân cho thueâ tieán haønh thanh toaùn tieàn mua taøi saûn vaø chuyeån giao cho beân ñi thueâ söû duïng, thoâng thöôøng khi heát thôøi haïn thueâ, neáu beân ñi thueâ hoaøn thaønh nghóa vuï cuûa mình theo hôïp ñoàng thueâ, beân cho thueâ seõ chuyeån giao quyeàn sôû höõu taøi saûn cho beân ñi thueâ . 1.2.2. Phaân loaïi theo thôøi haïn taøi trôï: Caên cöù vaøo thôøi haïn taøi trôï tín duïng ngaân haøng chia laøm 3 loaïi: Cho vay ngaén haïn : Loaïi cho vay naøy coù thôøi haïn ñeán 1 naêm vaø thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå buø ñaép söï thieáu huït voán löu ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc nhu caàu chi tieâu ngaén haïn cuûa caù nhaân. Cho vay trung haïn : Laø loaïi cho vay coù thôøi haïn töø treân 1 naêm ñeán 5 naêm. Tín duïng trung haïn chuû yeáu ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö mua saém taøi saûn coá ñònh, caûi tieán hoaëc ñoåi môùi thieát bò, coâng ngheä, môû roäng saûn xuaát kinh doanh, xaây döïng caùc döï aùn môùi coù qui moâ nhoû vaø thôøi gian thu hoài voán nhanh. Cho vay daøi haïn : Cho vay daøi haïn laø loaïi cho vay coù thôøi haïn treân 5 naêm vaø thôøi haïn cho vay coù theå leân ñeán 20 –30 naêm, coù nhöõng tröôøng hôïp coù theå tôùi 40 naêm. Tín duïng daøi haïn laø loaïi tín duïng ñöôïc cung caáp ñeå ñaùp öùng 12 caùc nhu caàu daøi haïn nhö xaây döïng hay mua nhaø ôû, mua thieát bò, phöông tieän vaän taûi qui moâ lôùn, xaây döïng caùc xí nghieäp môùi. 1.2.3. Phaân loaïi theo tính chaát baûo ñaûm : Hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng laø moät hoaït ñoäng chöùa nhieàu ruûi ro. Maëc duø tröôùc khi quyeát ñònh cho vay ngaân haøng ñaõ traûi qua caùc khaâu thu thaäp, xöû lyù, phaân tích khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng nhöng vaãn chöa theå loaïi tröø heát ruûi ro tín duïng. Do vaäy baûo ñaûm tieàn vay laø moät caùch thöùc nhaèm gia taêng khaû naêng thu hoài nôï vaø giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Baûo ñaûm tín duïng hieän nay taïi Vieät Nam ñöôïc thöïc hieän theo Nghò ñònh 178/1999/NÑ-CP ngaøy 29/12/1999 veà baûo ñaûm tieàn vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng vaø Nghò ñònh 85/2002/NÑ-CP ngaøy 25/10/2002 veà söûa ñoåi, boå sung Nghò ñònh 178. Caên cöù theo tính chaát baûo ñaûm, tín duïng ngaân haøng ñöôïc chia thaønh hai loaïi: Cho vay coù ñaûm baûo tröïc tieáp laø loaïi cho vay treân cô sôû caùc baûo ñaûm nhö theá chaáp taøi saûn, caàm coá taøi saûn, baûo laõnh cuûa beân thöù ba vaø baûo ñaûm baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Baûo ñaûm tín duïng baèng taøi saûn theá chaáp laø vieäc beân vay theá chaáp taøi saûn cuûa mình cho beân cho vay ñeå ñaûm baûo khaû naêng hoaøn traû voán vay. Hieän nay ôû Vieät Nam, quan heä theá chaáp taøi saûn ñöôïc ñieàu chænh bôûi Luaät Daân söï vaø Luaät Ñaát ñai. Theo hai luaät naøy thì theá chaáp coù hai loaïi: theá chaáp baát ñoäng saûn vaø theá chaáp quyeàn söû duïng ñaát. Caàm coá taøi saûn ñeå ñaûm baûo tín duïng laø vieäc beân vay giao taøi saûn cuûa mình ( laø ñoäng saûn) cho beân cho vay ñeå ñaûm baûo thöïc hieän nghóa vuï traû nôï. Tröôøng hôïp taøi saûn caàm coá coù ñaêng kyù sôû höõu, khi caàm coá hai beân coù theå thoûa thuaän ñeå beân caàm coá vaãn giöõ taøi saûn hoaëc giao cho beân thöù ba giöõ, nhöng giaáy ñaêng kyù sôû höõu taøi saûn phaûi do beân nhaän caàm coá giöõ. 13 Baûo laõnh laø vieäc beân thöù ba cam keát vôùi beân cho vay (ngöôøi nhaän baûo laõnh) seõ thöïc hieän nghóa vuï thay cho beân ñi vay (beân ñöôïc baûo laõnh) neáu khi ñeán haïn maø beân ñi vay khoâng thöïc hieän hoaëc khoâng theå thöïc hieän nghóa vuï traû nôï. Baûo laõnh coù hai hình thöùc chính baûo laõnh baèng taøi saûn vaø baûo laõnh baèng tín chaáp (cuûa toå chöùc ñoaøn theå chính trò – xaõ hoäi). Baûo ñaûm tín duïng baèng taøi saûn hình thaønh töø voán vay laø vieäc khaùch haøng vay duøng taøi saûn hình thaønh töø voán vay ñeå ñaûm baûo nghóa vuï traû nôï cho chính khoaûn vay ñoù cho ngaân haøng, tröôøng hôïp naøy khaùch haøng phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu kieän nhö coù tín nhieäm vôùi ngaân haøng, coù khaû naêng taøi chính ñeå traû nôï, coù döï aùn khaû thi, coù möùc voán töï coù tham gia vaøo döï aùn theo qui ñònh. Cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn (tín chaáp) laø loaïi cho vay chæ döïa treân uy tín cuûa baûn thaân khaùch haøng, khoâng coù taøi saûn theá chaáp, caàm coá hay baûo laõnh cuûa beân thöù ba. Ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng ñaùp öùng caùc ñieàu kieän ñeå cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo ngaân haøng coù theå caáp tín duïng döïa vaøo uy tín, khaû naêng cuûa khaùch haøng maø khoâng caàn nguoàn thu nôï thöù hai boå sung. 1.2.4. Phaân loaïi theo muïc ñích söû duïng voán Muïc ñích söû duïng voán cuûa ngöôøi ñi vay heát söùc ña daïng, nhöng theo muïc ñích söû duïng voán coù theå chia ra hai loaïi: Cho vay saûn xuaát kinh doanh : laø khoaûn vay nhaèm taøi trôï nhu caàu voán löu ñoäng trong kinh doanh, voán ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, xaây döïng nhaø xöôûng, xaây nhaø ñeå kinh doanh, mua saém trang thieát bò … cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc caù nhaân, hoä gia ñình thuoäc caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc khaùc nhau nhö coâng nghieäp, noâng nghieäp, dòch vuï, xaây döïng cô baûn. 14 Cho vay tieâu duøng : laø khoaûn cho vay nhaèm taøi trôï cho nhu caàu chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng, bao goàm caùc caù nhaân vaø hoä gia ñình. Ñaây laø nguoàn taøi chính quan troïng giuùp nhöõng ngöôøi naøy trang traûi nhu caàu mua nhaø ôû, mua ñoäng saûn coù giaù trò, mua ñoà duøng gia ñình… Beân caïnh ñoù nhöõng chi tieâu cho nhu caàu hoïc taäp, y teá, du lòch … cuõng coù theå ñöôïc taøi trôï bôûi cho vay tieâu duøng. 1.3. Vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng trong neàn kinh teá Trong caùc toå chöùc trung gian taøi chính, ngaân haøng giöõ vò trí quan troïng nhaát caû veà qui moâ laãn tính ña daïng trong hoaït ñoäng taøi trôï, do vaäy tín duïng ngaân haøng giöõ moät vai troø ñaëc bieät trong neàn kinh teá. Laø keânh phaân phoái quyõ cho vay quan troïng nhaát vaø coù taùc ñoäng maïnh nhaát ñeán phaùt trieån kinh teá vaø naâng cao ñôøi soáng, tín duïng ngaân haøng coù nhöõng vai troø cuï theå nhö sau : 1.3.1. Thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån : Tín duïng ngaân haøng môû roäng cung öùng voán cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi, xaâm nhaäp vaøo caùc ngaønh, vôùi nhieàu loaïi hình vaø qui moâ hoaït ñoäng lôùn, vöøa vaø nhoû, khoâng chæ lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh maø caû lónh vöïc dòch vuï, ñôøi soáng, vì vaäy tín duïng ngaân haøng coù vai troø to lôùn trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoùa. 1.3.2. Thuùc ñaåy tích tuï vaø taäp trung voán : Ngaân haøng laø moät trung gian taøi chính, huy ñoäng voán töø ngöôøi göûi tieàn ñeå cho ngöôøi coù nhu caàu vay neân tín duïng ngaân haøng thuùc ñaåy tích tuï vaø taäp trung voán cho neàn kinh teá. 1.3.3. Goùp phaàn thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá : Tín duïng ngaân haøng coù theå cung öùng voán cho neàn kinh teá vôùi soá löôïng raát lôùn, vôùi nhieàu thôøi haïn khaùc nhau, nhôø ñoù giuùp caùc doanh nghieäp coù voán kinh doanh, ñaàu tö môû roäng saûn xuaát, ñoåi môùi thieát bò, mua coâng ngheä môùi 15 nhaèm gia taêng giaù trò gia taêng cuûa haøng hoùa, dòch vuï cuûa mình, naâng tyû troïng coâng nghieäp, dòch vuï trong cô caáu kinh teá quoác gia, nhaát laø ñoái vôùi moät nöôùc ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam hieän nay. 1.3.4. Goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, giaù caû thò tröôøng : Tín duïng ngaân haøng coøn coù taùc ñoäng vaø aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi tình hình löu thoâng tieàn teä cuûa ñaát nöôùc. Nhôø hoaït ñoäng cuaû tín duïng ngaân haøng maø voán tieàn teä cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng toái ña cho nhu caàu phaùt trieån kinh teá, thuùc ñaåy nhanh toác ñoä chu chuyeån voán, taäp trung caùc chu chuyeån tieàn teä phaàn lôùn qua heä thoáng ngaân haøng. Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû thò tröôøng. 1.3.5. Goùp phaàn taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn oån ñònh traät töï xaõ hoäi : Tín duïng ngaân haøng taäp trung nguoàn voán toaøn xaõ hoäi ñeå cung öùng voán vay cho neàn kinh teá, naâng cao naêng löïc saûn xuaát, naêng löïc cung öùng dòch vuï cuûa caùc doanh nghieäp, caùc hoä saûn xuaát caù theå; hoã trôï voán cho caùc caù nhaân coù nhu caàu tieâu duøng, oån ñònh cuoäc soáng, an cö laïc nghieäp. Khi saûn xuaát kinh doanh phaùt trieån seõ taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm cho xaõ hoäi, haïn cheá tình traïng thaát nghieäp, naâng cao thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn oån ñònh traät töï xaõ hoäi. 1.4. Nghieäp vuï tín duïng cuûa ngaân haøng thöông maïi Nhieäm vuï cô baûn nhaát cuûa moät ngaân haøng thöông maïi baát kyø laø chuyeån hoùa nguoàn voán tieàn teä huy ñoäng ñöôïc sang ñaùp öùng caùc nhu caàu voán cuûa neàn kinh teá döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau. Ñoù laø nghieäp vuï tín duïng – nghieäp vuï cô baûn haøng ñaàu cuûa caùc NHTM. Ñaây laø nghieäp vuï maø trong ñoù NHTM thoûa thuaän vôùi khaùch haøng ( qua Hôïp ñoàng tín duïng) ñeå khaùch haøng söû duïng moät 16 khoaûn tieàn nhaát ñònh, trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh, coù laõi suaát vaø phaûi hoaøn traû. Hoaït ñoäng tín duïng seõ taïo ra boä phaän taøi saûn coù sinh lôøi lôùn nhaát trong caùc NHTM, taïo ra nguoàn thu nhaäp ñeå trang traûi chi phí hoaït ñoäng (traû laõi tieàn göûi, tieàn löông, khaáu hao taøi saûn coá ñònh,…) ñoàng thôøi taïo ra lôïi nhuaän, tích luõy khoâng ngöøng ñeå môû roäng qui moâ hoaït ñoäng. Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng ñoùng goùp thu nhaäp lôùn nhaát cho ngaân haøng, ñoàng thôøi cuõng laø hoaït ñoäng coù tính ruûi ro cao nhaát. Boä phaän taøi saûn coù lôùn nhaát cuûa NHTM laø dö nôï cho vay laïi naèm trong tay khaùch haøng chöù khoâng phaûi naèm trong ngaân haøng. Bôûi vaäy ñoä ruûi ro tín duïng raát cao vaø phaùt sinh ngay sau khi cho vay ñeán khi khaùch haøng traû heát nôï, ñieàu ñoù ñoøi hoûi nhaø ngaân haøng phaûi thaän troïng khi caáp tín duïng cho khaùch haøng vaø phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp baûo ñaûm ñeå giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Ngoaøi caùc bieän phaùp baûo ñaûm, vieäc phaân taùn ruûi ro baèng caùch môû roäng ñoái töôïng cho vay, môû roäng nhieàu saûn phaåm cho vay khaùc nhau cuõng goùp phaàn giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Theo Luaät caùc Toå chöùc Tín duïng ñöôïc Quoác hoäi Vieät Nam thoâng qua ngaøy 12/12/1997, caùc TCTD ñöôïc caáp tín duïng cho caùc toå chöùc, caù nhaân döôùi hình thöùc cho vay, chieát khaáu thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù khaùc, baûo laõnh, cho thueâ taøi chính vaø caùc hình thöùc tín duïng khaùc theo qui ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Luaät caùc Toå chöùc Tín duïng qui ñònh caùc TCTD, trong ñoù coù caùc NHTM, ñöôïc cho toå chöùc, caù nhaân vay ngaén haïn nhaèm ñaùp öùng caùc nhu caàu voán cho saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï, ñôøi soáng; cho toå chöùc, caù nhaân vay trung haïn, daøi haïn ñeå thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï vaø ñôøi soáng. Luaät cuõng qui ñònh vieäc cho vay phaûi laäp thaønh Hôïp ñoàng tín duïng vôùi caùc noäi dung veà ñieàu kieän vay, muïc ñích söû duïng tieàn vay, hình thöùc vay, soá tieàn vay, laõi suaát vay, thôøi haïn vay, hình thöùc baûo ñaûm nôï vay, giaù trò taøi saûn ñaûm baûo, phöông thöùc traû nôï vaø nhöõng cam keát khaùc do 17 caùc beân thoûa thuaän. Luaät caùc TCTD cuõng qui ñònh moät soá haïn cheá ñeå ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD nhö caùc qui ñònh veà haïn cheá tín duïng, veà giôùi haïn cho vay, baûo laõnh ñoái vôùi moät khaùch haøng, qui ñònh veà döï phoøng ruûi ro. Ngoaøi phöông thöùc cho vay, caùc NHTM ñöôïc caáp tín duïng döôùi hình thöùc chieát khaáu, taùi chieát khaáu, caàm coá thöông phieáu vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn khaùc. Moät hình thöùc caáp tín duïng khaùc ñöôïc Luaät caùc TCTD cho pheùp caùc NHTM thöïc hieän laø caáp baûo laõnh ngaân haøng vôùi caùc loaïi baûo laõnh vay, baûo laõnh thanh toaùn, baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng, baûo laõnh döï thaàu vaø caùc hình thöùc baûo laõnh ngaân haøng khaùc cho caùc toå chöùc, caù nhaân. Rieâng hoaït ñoäng cho thueâ taøi chính ñoái vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân ñöôïc thöïc hieän qua coâng ty cho thueâ taøi chính, NHTM khoâng tröïc tieáp thöïc hieän nghieäp vuï naøy. Theo doøng lòch söû phaùt trieån cuûa caùc NHTM Vieät Nam, tröôùc Phaùp leänh Ngaân haøng naêm 1989 caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh Vieät Nam hoaït ñoäng gaàn nhö nhöõng ngaân haøng chuyeân doanh theo teân goïi ngaân haøng vaø haàu nhö chæ cung caáp tín duïng cho caùc doanh nghieäp, trong ñoù doanh nghieäp nhaø nöôùc laø khaùch haøng chính. Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam chuû yeáu phuïc vuï caùc doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi. Ngaân haøng Noâng nghieäp phuïc vuï caùc doanh nghieäp ngaønh noâng nghieäp, laâm nghieäp. Ngaân haøng Ñaàu tö phuïc vuï caùc ñôn vò xaây döïng cô baûn. Ngaân haøng Ngoaïi thöông phuïc vuï caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát nhaäp khaåu. Sau khi Phaùp leänh ngaân haøng ra ñôøi vaø ñaëc bieät töø khi Luaät Caùc Toå chöùc tín duïng ñöôïc Quoác hoäi Vieät Nam thoâng qua vaøo thaùng 12/1997, caùc NHTM ñeàu ñöôïc ñaêng kyù hoaït ñoäng caùc loaïi nghieäp vuï ngaân haøng khi hoäi ñuû ñieàu kieän do Nhaø nöôùc qui ñònh. Theo xu höôùng naøy, caùc NHTM Vieät Nam, quoác doanh cuõng nhö coå phaàn ñaõ chuyeån höôùng ña daïng hoaù ñoái töôïng khaùch haøng, ña daïng hoùa dòch vuï, phuïc vuï moïi 18 thaønh phaàn kinh teá, moïi lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh khaùc nhau, ñaëc bieät laø phaùt trieån thò phaàn trong dòch vuï ñoái ngoaïi, taøi trôï xuaát nhaäp khaåu. Moät maët taêng cöôøng môû roäng hoaït ñoäng dòch vuï ngaân haøng sang caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa neàn kinh teá, caùc NHTM Vieät Nam ñang ngaøy caøng môû roäng hoaït ñoäng ngaân haøng baùn leû, trong ñoù tín duïng tieâu duøng cho caùc taàng lôùp daân cö ñang ñöôïc chuù troïng phaùt trieån. Do ñoù ñaëc ñieåm chung trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay laø vöøa cho vay caùc doanh nghieäp, vöøa cho vay baùn leû cho caùc caù nhaân, khoâng taäp trung chuyeân phuïc vuï cho moät ñoái töôïng. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam (Vietcombank) voán laø ngaân haøng tröôùc ñaây chuyeân doanh trong lónh vöïc phuïc vuï caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu, do tình hình caïnh tranh, moät maët vaãn phaûi giöõ vöõng thò phaàn vaø laø theá maïnh tröôùc ñaây, maët khaùc vaãn phaûi tieáp caän caùc höôùng phaùt trieån môùi ñeå môû roäng kinh doanh, thu huùt khaùch haøng môùi, thu huùt nguoàn voán huy ñoäng trong daân cö. Moät trong nhöõng höôùng phaùt trieån môùi cuûa Vietcombank laø phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû, trong ñoù cho vay tieâu duøng (cho vay traû goùp mua nhaø, mua ñoäng saûn, cho vay mua saém ñoà duøng gia ñình, cho vay du hoïc…) ñang ñöôïc khuyeán khích phaùt trieån, môû roäng taïi caùc chi nhaùnh Vietcombank treân toaøn quoác. 1.5. Kyõ thuaät cho vay traû goùp : Cho vay traû goùp laø moät phöông thöùc cho vay tieâu duøng raát phoå bieán vaø ñöôïc caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam söû duïng nhieàu nhaát hieän nay. 1.5.1. Nhöõng vaán ñeà coù tính nguyeân taéc cuûa phöông thöùc cho vay traû goùp: Cho vay traû goùp laø hình thöùc trong ñoù ngaân haøng cho pheùp ngöôøi ñi vay traû nôï (goàm tieàn goác vaø laõi) cho ngaân haøng nhieàu laàn, theo nhöõng kyø haïn nhaát 19 ñònh trong suoát thôøi haïn vay. Phöông thöùc naøy aùp duïng cho caùc khoaûn vay coù giaù trò lôùn vaø/hoaëc thu nhaäp ñònh kyø cuûa ngöôøi vay khoâng ñuû khaû naêng thanh toaùn moät laàn heát soá nôï vay, caàn thôøi haïn traû nôï daøi vaø traû daàn baèng thu nhaäp ñònh kyø cuûa ngöôøi ñi vay. Cho vay traû goùp thöôøng aùp duïng trong caùc tröôøng hôïp mua nhaø, mua caùc ñoäng saûn coù giaù trò (xe hôi, xe maùy, maùy vi tính vaø caùc ñoà duøng coù giaù trò cao, v.v…) Do tính chaát daøi haïn cuûa khoaûn vay, khi cho vay traû goùp ngaân haøng thöôøng chuù yù tôùi moät soá vaán ñeà cô baûn coù tính nguyeân taéc nhö : loaïi taøi saûn ñöôïc taøi trôï, soá tieàn khaùch haøng phaûi traû tröôùc, chi phí taøi trôï, ñieàu khoaûn thanh toaùn vaø vaán ñeà traû nôï tröôùc haïn. 1.5.1.1. Loaïi taøi saûn ñöôïc taøi trôï trong cho vay traû goùp: Thieän chí traû nôï cuûa ngöôøi ñi vay seõ toát hôn neáu taøi saûn hình thaønh töø tieàn vay ñaùp öùng nhu caàu thieát yeáu cuûa hoï laâu daøi trong töông lai. Do ñoù khi löïa choïn taøi saûn ñeå taøi trôï, ngaân haøng thöôøng chuù yù ñeán ñieàu naøy neân thöôøng chæ muoán taøi trôï cho nhu caàu mua nhöõng taøi saûn coù thôøi haïn söû duïng laâu daøi hoaëc coù giaù trò lôùn. Vôùi nhöõng loaïi taøi saûn nhö vaäy, ngöôøi tieâu duøng seõ ñöôïc höôûng nhöõng tieän ích töø chuùng trong thôøi gian daøi. 1.5.1.2. Soá tieàn khaùch haøng phaûi traû tröôùc: Khi cho vay traû goùp ngaân haøng thöôøng yeâu caàu ngöôøi ñi vay thanh toaùn tröôùc moät phaàn giaù trò taøi saûn caàn mua saém, soá tieàn naøy goïi laø tieàn traû tröôùc. Coøn laïi ngaân haøng seõ cho vay. Soá tieàn phaûi traû tröôùc caàn phaûi ñuû lôùn ñeå moät maët laøm cho ngöôøi ñi vay nghó raèng hoï chính laø chuû sôû höõu cuûa taøi saûn, maët khaùc coù taùc duïng haïn cheá ruûi ro cho ngaân haøng. Moät khi khoâng caûm nhaän ñöôïc raèng mình chính laø chuû sôû höõu cuûa taøi saûn hình thaønh töø tieàn vay thì ngöôøi ñi vay coù theå seõ coù thaùi ñoä mieãn cöôõng trong vieäc traû nôï. Ngoaøi ra khi khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï, trong nhieàu tröôøng hôïpï ngaân haøng phaûi xöû lyù taøi saûn ñeå thu hoài nôï. Haàu heát caùc taøi saûn ñaõ qua söû duïng ñeàu bò giaûm giaù trò, 20 cho neân soá tieàn traû tröôùc coù moät vai troø raát quan troïng giuùp ngaân haøng haïn cheá ruûi ro. Soá tieàn traû tröôùc nhieàu hay ít phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: • Loaïi taøi saûn: Ñoái vôùi nhöõng taøi saûn coù möùc ñoä giaûm giaù nhanh thì soá tieàn traû tröôùc nhieàu vaø ngöôïc laïi, doái vôùi nhöõng taøi saûn coù möùc ñoä giaûm giaù chaäm thì soá tieàn traû tröôùc coù theå ñoøi hoûi ít hôn. • Thò tröôøng tieâu thuï taøi saûn sau khi ñöôïc söû duïng: Taøi saûn sau khi ñöôïc söû duïng neáu vaãn coù theå mua baùn deã daøng thì soá tieàn traû tröôùc coù xu höôùng thaáp hôn coøn ngöôïc laïi, neáu taøi saûn ñaõ qua söû duïng maø khoù tieâu thuï thì soá tieàn traû tröôùc phaûi cao hôn. • Naêng löïc taøi chính cuûa ngöôøi ñi vay: Neáu naêng löïc taøi chính cuûa ngöôøi ñi vay cao hôn, khaû naêng traû nôï ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn thì soá tieàn traû tröôùc coù theå yeâu caàu thaáp hôn möùc thoâng thöôøng. 1.5.1.3. Chi phí taøi trôï: Chi phí taøi trôï laø chi phí maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngaân haøng cho vieäc söû duïng voán. Chi phí taøi trôï chuû yeáu bao goàm laõi vay vaø caùc chi phí coù lieân quan. Chi phí taøi trôï phaûi trang traûi ñöôïc chi phí voán, chi phí hoaït ñoäng, buø ñaép ruûi ro, ñoàng thôøi mang laïi phaàn lôïi nhuaän thoûa ñaùng cho ngaân haøng. 1.5.1.4. Ñieàu khoaûn thanh toaùn: Khi xaùc ñònh caùc ñieàu khoaûn lieân quan ñeán vieäc thanh toaùn nôï cuûa khaùch haøng khi vay traû goùp, ngaân haøng thöôøng chuù yù caùc vaán ñeà sau: • Soá tieàn thanh toaùn moãi kyø phaûi phuø hôïp vôùi khaû naêng thu nhaäp, naèm trong moái quan heä haøi hoøa vôùi caùc nhu caàu chi tieâu khaùc cuûa khaùch haøng. • Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn taøi trôï khoâng ñöôïc thaáp hôn soá tieàn taøi trôï chöa ñöôïc thu hoài. 21 • Kyø haïn traû nôï phaûi thuaän lôïi, phuø hôïp vôùi khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng. Thoâng thöôøng ngaân haøng aùp duïng kyø haïn traû goùp theo thaùng vì leõ nguoàn traû nôï chính cuûa ngöôøi vay tieâu duøng laø töø löông, ñöôïc nhaän haøng thaùng. • Thôøi haïn taøi trôï khoâng neân quaù daøi. Thôøi haïn taøi trôï bò giôùi haïn bôûi thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa taøi saûn taøi trôï. Thôøi haïn taøi trôï quaù daøi deã laøm giaù trò taøi saûn taøi trôï bò giaûm maïnh. Hieän nay caùc ngaân haøng Vieät Nam taøi trôï traû goùp mua xe hôi chæ töø 3 – 4 naêm, taøi trôï mua nhaø traû goùp thoâng thöôøng töø 5 – 10 naêm, chæ moät soá döï aùn ñaëc bieät coù thôøi haïn taøi trôï toái ña 15 naêm. Soá tieàn khaùch haøng phaûi thanh toaùn cho ngaân haøng moãi ñònh kyø coù theå ñöôïc tính theo moät trong caùc phöông thöùc sau: - Phöông thöùc goäp: Theo phöông phaùp naøy, tröôùc heát laõi ñöôïc tính baèng caùch laáy voán goác nhaân vôùi laõi suaát vaø thôøi haïn vay, sau ñoù coâng toaøn boä laõi vay vôùi voán goác, chia toång soá laõi vaø goác naøy cho soá kyø haïn traû nôï ñeå tìm ra soá tieàn traû nôï ñònh kyø. Coâng thöùc tính nhö sau: V0 + L T = ------------- Trong ñoù : L = V0 . r . n n T : Soá tieàn thanh toaùn ñònh kyø L : Chi phí taøi trôï ( laõi vay vaø caùc chi phí lieân quan, ñeå ñôn giaûn giaû söû chi phí taøi trôï chæ goàm laõi vay) V0 : Voán goác n : Soá kyø haïn r : laõi suaát vay Ví duï 1: V0 = 50.000.000 ñoàng r = 12%/naêm 22 n = 24 (ñònh kyø theo thaùng) Ta tính ñöôïc soá tieàn phaûi traû nôï haøng thaùng nhö sau : 50.000.000 + ( 50.000.000 x 0,12/12 x 24) T = ----------------------------------------------------- = 2.583.334 ñ 24 Vôùi caùch tính theo phöông thöùc goäp, laõi ñöôïc tính treân cô sôû toaøn boä voán goác ban ñaàu cho suoát thôøi haïn vay. Trong khi ñoù vaøo moãi ñònh kyø ngöôøi vay ñaõ phaûi thanh toaùn moät phaàn voán goác, voán goác ban ñaàu ñaõ giaûm daàn sau caùc kyø thanh toaùn. Do ñoù laõi suaát ñöôïc duøng ñeå tính laõi khoâng phaûi laø laõi suaát thöïc söï maø khaùch haøng phaûi traû. Ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi ñi vay, phaùp luaät ôû moät soá nöôùc yeâu caàu ngaân haøng phaûi qui ñoåi laõi suaát tính toaùn ( r ) sang laõi suaát hieäu duïng ( laõi suaát ngöôøi ñi vay phaûi chòu thöïc teá) vaø nieâm yeát coâng khai ñeå ngöôøi vay caân nhaéc chi phí phaûi traû cho ngaân haøng, töø ñoù coù quyeát ñònh löïa choïn hôïp lyù. Coâng thöùc aùp duïng ñeå qui ñoåi laõi suaát hieäu duïng nhö sau : 2mL i = --------------- V0(n+1) Trong ñoù i : Laõi suaát hieäu duïng m : Soá kyø haïn thanh toaùn trong moät naêm Nhö vaäy, laáy ví duï 1 treân ñaây, ta tính laõi suaát hieäu duïng maø ngöôøi ñi vay phaûi traû thöïc teá laø : 2 x 12 x (50.000.000 x 0,12/12 x 24) i = -------------------------------------------------- = 0,2304 = 50.000.000 (24 + 1) 23,04%/naêm Do söï cheânh leäch giöõa laõi suaát vay vaø laõi suaát hieäu duïng khaù lôùn neân phöông thöùc naøy thöôøng aùp duïng cho nhöõng khoaûn vay nhoû, thôøi haïn khoâng daøi. 23 - Phöông thöùc laõi ñôn (coøn goïi laø phöông thöùc kyø khoaûn giaûm daàn) : Theo phöông thöùc naøy voán goác seõ ñöôïc chia ñeàu cho moãi kyø haïn traû nôï, laõi tính theo soá dö nôï thöïc teá coøn laïi. V0 Voán goác phaûi traû cho moãi kyø haïn Vni = ------------ n V0 : Soá voán goác ban ñaàu n : Soá kyø haïn traû nôï V0 Laõi phaûi traû moãi kyø haïn Ii = {V0 – [------ x (ni – 1)]} x r n ni : kyø haïn thöù i r : laõi suaát vay Soá tieàn phaûi traû ñònh kyø T = Vni + Ii Theo phöông thöùc naøy möùc hoaøn traû moãi kyø seõ giaûm daàn vaø ñaït möùc toái thieåu ôû kyø haïn cuoái cuøng. - Phöông thöùc kyø khoaûn taêng daàn: Theo phöông thöùc naøy voán goác cuõng ñöôïc chia ñeàu cho moãi kyø haïn traû nôï nhöng tieàn laõi tính theo soá voán goác ñaõ hoaøn traû theo ñònh kyø. Coâng thöùc tính laõi phaûi traû moãi kyø haïn theo phöông thöùc naøy nhö sau : V0 Ii = --------- x ni x r n Soá tieàn traû ñònh kyø T = Vni + Ii Theo phöông thöùc naøy tieàn laõi seõ nhoû nhaát ôû kyø haïn ñaàu tieân, lôùn nhaát ôû kyø haïn cuoái cuøng. Phöông thöùc naøy hieän nay raát ít ñöôïc aùp duïng taïi caùc ngaân haøng Vieät Nam do phöông thöùc traû laõi aùp duïng cho khaùch haøng khoâng töông thích vôùi phöông thöùc traû laõi huy ñoäng voán cuûa caùc ngaân haøng. 24 - Phöông thöùc kyø khoaûn coá ñònh: laø phöông thöùc phaân phoái ñeàu möùc traû nôï (goàm voán goác + laõi) cho moãi kyø haïn, theo ñoù möùc hoaøn traû cho moãi kyø haïn ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: r T = V0 x ----------------------- 1 – (1 + r )-n Trong ñoù: V0 : Voán goác ban ñaàu T : Möùc hoaøn traû ñònh kyø (bao goàm caû goác vaø laõi) r : Laõi suaát tính cho moãi kyø n : Soá kyø haïn traû nôï Theo coâng thöùc naøy möùc hoaøn traû moãi kyø baèng nhau. Tieàn laõi ñöôïc tính theo soá dö vaø phaûi xaùc ñònh tröôùc. Voán goác phaûi traû laø cheânh leäch giöõa möùc hoaøn traû ñònh kyø (T) vaø tieàn laõi. 1.5.1.5. Vaán ñeà traû nôï tröôùc haïn: Thoâng thöôøng ngöôøi ñi vay coù theå traû nôï tröôùc haïn. Neáu tieàn traû goùp ñöôïc tính theo phöông thöùc laõi ñôn (kyø khoaûn giaûm daàn), kyø khoaûn taêng daàn hay kyø khoaûn coá ñònh thì khoâng gaëp khoù khaên gì khi khaùch haøng traû nôï tröôùc haïn. Ngöôøi ñi vay chæ phaûi thanh toaùn toaøn boä voán goác coøn thieáu vaø laõi vay cuûa kyø haïn hieän taïi (neáu coù) cho ngaân haøng. Tuy nhieân neáu tieàn vay traû goùp tính theo phöông thöùc goäp thì vieäc traû nôï tröôùc haïn seõ phöùc taïp hôn. Theo phöông thöùc goäp laõi ñöôïc tính treân cô sôû giaû ñònh raèng tieàn vay seõ ñöôïc khaùch haøng söû duïng cho ñeán luùc keát thuùc hôïp ñoàng, neáu khaùch haøng traû nôï tröôùc haïn thì thôøi haïn thöïc teá seõ khaùc vôùi thôøi haïn giaû ñònh ban ñaàu, nhö vaäy soá tieàn laõi phaûi traû cuõng coù söï thay ñoåi. Trong tröôøng hôïp naøy ngaân haøng thöôøng aùp duïng caùc phöông phaùp gioáng nhö caùc phöông phaùp phaân boå laõi cho vay ñeå tính ra soá laõi thöïc söï phaûi thu, döïa treân thôøi haïn traû nôï thöïc teá. Phöông phaùp phoå bieán 25 hieän nay laø phöông phaùp tyû suaát lôïi töùc hieäu duïng, hay coøn goïi laø qui taéc 78. Teân goïi qui taéc 78 xuaát phaùt töø keát quaû toång coäng daõy soá töø 1 -> 12, töôïng tröng cho 12 kyø traû goùp. Duø vaäy qui taéc naøy vaãn aùp duïng cho caùc khoaûn vay coù soá kyø haïn traû goùp khaùc vôùi 12. Trôû laïi soá lieäu töø ví duï 1 treân ñaây ta coù toång soá laõi phaûi traû cho khoaûn vay L = 50.000.000 x 0,12/12 x 24 = 12.000.000 ñoàng, ngaân haøng seõ phaân boå thu laõi nhö sau : Baûng 1. Baûng phaân boå laõi phöông thöùc goäp Ñôn vò tính: ñoàng Naêm Tyû leä (%) Laõi phaân boå 1 (300 – 78)/300 = 74 % 8.880.000 2 78/300 = 26% 3.120.000 Coäng 100% 12.000.000 Neáu sau 18 thaùng khaùch haøng muoán traû heát nôï, vaán ñeà ñaët ra laø ngöôøi vay phaûi thanh toaùn soá tieàn laõi laø bao nhieâu cho thoûa ñaùng. Tröôøng hôïp naøy phöông phaùp qui taéc 78 ñöôïc aùp duïng ñeå tính soá laõi ngaân haøng ñöôïc höôûng nhö sau: 1+2+3+4+5+6 12.000.000 - -------------------------x 12.000.000 = 1+2+3+…+24 21 = (1 - -------)x 12.000.000 = 11.160.000 ñoàng 300 Soá tieàn naøy lôùn hôn toång soá laõi khaùch haøng ñaõ thanh toaùn trong 18 thaùng qua laø (18 x 12.000.000/24) = 9.000.000 ñoàng. Nhö vaäy khaùch haøng phaûi thanh toaùn cho ngaân haøng theâm soá laõi laø : 11.160.000 – 9.000.000 = 2.160.000 ñoàng vaø soá tieàn goác laø : 50.000.000 6 x ----------------- = 12.500.000 ñoàng, 26 24 Toång coäng goác vaø laõi 14.660.000 ñoàng. 1.5.2. Kyõ thuaät thaåm ñònh trong cho vay traû goùp 1.5.2.1. Phöông phaùp heä thoáng ñieåm soá Hoaït ñoäng cho vay traû goùp cuûa ngaân haøng lieân quan ñeán raát ñoâng soá löôïng khaùch haøng. Moãi khaùch haøng thöôøng vay soá tieàn khoâng lôùn so vôùi lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh. Muoán coù ñöôïc möùc dö nôï lôùn trong cho vay traû goùp, ngaân haøng phaûi thöïc hieän soá löôïng hôïp ñoàng tín duïng lôùn gaáp nhieàu laàn so vôùi cho vay caùc doanh nghieäp kinh doanh. Vôùi soá löôïng khaùch haøng lôùn thì yeâu caàu veà moät cô cheá kieåm soaùt an toaøn vaø hieäu quaû ñoái vôùi vieäc ra quyeát ñònh cho vay laø heát söùc caàn thieát. Caùc ngaân haøng hieän nay khi cho vay baùn leû thöôøng söû duïng moät trôï thuû raát ñaéc löïc ñeå ra quyeát ñònh caáp tín duïng, ñoù laø heä thoáng ñieåm soá. Heä thoáng ñieåm soá laø taäp hôïp caùc tieâu thöùc khaùc nhau lieân quan ñeán töøng khaùch haøng vay tieâu duøng noùi chung vaø vay traû goùp noùi rieâng. Moãi tieâu thöùc coù moät ñieåm soá khaùc nhau tuøy theo tình traïng cuûa tieâu thöùc naøy vaø taàm quan troïng cuûa noù trong heä thoáng tieâu thöùc. Tuøy theo moãi ngaân haøng coù theå laäp heä thoáng tieâu thöùc cuûa rieâng mình. Thoâng thöôøng moät heä thoáng ñieåm soá coù caùc yeáu toá sau ñaây : - Thôøi gian laøm coâng vieäc hieän taïi - Tình traïng gia ñình (coù gia ñình, ñoäc thaân, ñaõ ly hoân) - Ñoä tuoåi - Ngheà nghieäp - Hình thöùc lao ñoäng ( coù kyõ naêng hay khoâng ) - Thôøi haïn cö truù - Soá löôïng ngöôøi soáng phuï thuoäc vaøo ngöôøi vay - Coù ñieän thoaïi lieân laïc hay khoâng? 27 - Thu nhaäp haøng naêm cuûa ngöôøi vay vaø gia ñình - Loaïi taøi khoaûn coù taïi ngaân haøng - Caùc dòch vuï ñang söû duïng cuûa ngaân haøng. Qua vieäc chaám ñieåm khaùch haøng vay theo heä thoáng ñieåm soá, caùc ngaân haøng seõ saøng loïc khaùch haøng, chæ chaáp nhaän xeùt caáp tín duïng cho nhöõng khaùch haøng ñaït ñieåm chuaån ñeå caáp tín duïng maø thoâi. Khi moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi coù nhöõng bieán ñoäng lôùn aûnh höôûng ñeán caùc yeáu toá trong heä thoáng ñieåm soá, caùc ngaân haøng phaûi xem xeùt ñaùnh giaù laïi vò trí cuûa caùc yeáu toá bò aûnh höôûng trong heä thoáng. Do ñoù caùc ngaân haøng phaûi thöôøng xuyeân taùi xeùt, boå xung vaø söûa ñoåi heä thoáng ñieåm soá cuûa ngaân haøng. Phöông phaùp heä thoáng ñieåm soá vaãn coù moät soá nhöôïc ñieåm sau : - Caùc thoâng tin veà ngöôøi vay laø caùc thoâng tin trong quaù khöù vì vaäy khoâng theå phaûn aùnh moät caùch hoaøn toaøn chính xaùc tö caùch tín duïng cuûa ngöôøi vay trong töông lai. - Caùc thoâng tin duøng trong heä thoáng ñieåm soá thöôøng phieán dieän vì chæ laø caùc thoâng tin thoáng keâ veà ngöôøi vay. - Phöông phaùp naøy döïa treân cô sôû soá ñoâng vaø nhö vaäy coù theå boû qua caùc tröôøng hôïp khaùch haøng coù hoaøn caûnh caù bieät. Nhöõng haïn cheá treân ñaây chính laø lyù do phöông phaùp heä thoáng ñieåm soá thöôøng ñöôïc söû duïng boå xung vôùi phöông phaùp phaùn ñoaùn. 1.5.2.2. Phöông phaùp phaùn ñoaùn Phöông phaùp phaùn ñoaùn laø moät quaù trình trong ñoù ngaân haøng tieán haønh phaân tích vaø ñaùnh giaù taát caû caùc thoâng tin ñònh tính vaø ñònh löôïng veà khaùch haøng nhaèm muïc tieâu haïn cheá caùc khoaûn vay coù nhieàu ruûi ro. Cuøng vôùi keát quaû ñieåm soá nhaän ñöôïc thoâng qua phöông phaùp heä thoáng ñieåm soá, ngaân haøng coøn quan taâm ñeán nhieàu vaán ñeà khaùc nhö khaû naêng traû nôï, baûo ñaûm caàn coù, vieäc 28 tuaân thuû noäi dung chính saùch cuûa ngaân haøng. Caùc thoâng tin coù tính chaát chuû quan veà khaùch haøng nhö thaùi ñoä, dieän maïo cuûa khaùch haøng, khaû naêng quan heä vôùi ngaân haøng trong töông lai … coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán quyeát ñònh caáp tín duïng cuûa ngaân haøng. Noäi dung caùc yeáu toá thaåm ñònh trong cho vay traû goùp cuõng gaàn gioáng nhö caùc loaïi cho vay khaùc. Tuøy theo ngaân haøng maø heä thoáng caùc yeáu toá ñöôïc phaân tích coù theå khaùc nhau, phoå bieán nhaát hieän nay laø heä thoáng 5C vaø heä thoáng CAMPARI. 5C laø caùc chöõ caùi tieáng Anh ñaàu tieân cuûa moät nhoùm caùc noäi dung maø ngaân haøng caàn phaân tích, ñoù laø : Character ( Tö caùch ngöôøi ñi vay) : Tö caùch cuûa ngöôøi ñi vay muoán ñeà caäp tôùi thieän chí traû nôï cuûa ngöôøi ñi vay. Ñeå ñöôïc ngaân haøng cho vay, ngöôøi ñi vay caàn phaûi ñöôïc xaùc ñònh laø löông thieän vaø coù theå tin töôûng ñöôïc. Tuy nhieân ñieàu naøy khoâng deã thöïc hieän, nhaát laø ñoái vôùi khaùch haøng môùi tieáp xuùc laàn ñaàu. Tö caùch cuûa ngöôøi ñi vay coù theå ñöôïc phaùn ñoaùn baèng caùch xem xeùt caùc thoâng tin lòch söû veà quan heä cuûa khaùch haøng vôùi caùc ngaân haøng vaø caùc baïn haøng cuûa khaùch haøng, hoaëc nhöõng thoâng tin thu ñöôïc töø phoûng vaán. Khi xem xeùt tö caùch ngöôøi ñi vay, ngaân haøng caàn laøm roõ ñöôïc caùc vaán ñeà cô baûn sau ñaây : • Nhöõng gì khaùch haøng noùi ra coù nhaát quaùn vôùi nhöõng gì ñaõ trình baøy trong giaáy ñeà nghò vay, trong phöông aùn traû nôï khoâng? • Lieäu khaùch haøng coù cöôøng ñieäu trong vieäc ñöa ra caùc lyù leõ ñeå vay möôïn khoâng? • Caùc thoâng tin trong quaù khöù cuûa khaùch haøng coù toát khoâng? 29 • Neáu laø khaùch haøng môùi thì caàn tìm hieåu lyù do khaùch haøng löïa choïn ngaân haøng? Ngaân haøng coù thu thaäp ñuû thoâng tin ñeå ñaùnh giaù khaùch haøng khoâng? • Muïc ñích vay coù hôïp lyù vaø chaáp nhaän ñöôïc khoâng? Capacity (Khaû naêng vay möôïn cuûa ngöôøi ñi vay): Ngaân haøng phaûi chaéc chaén ñöôïc raèng ngöôøi ñi vay coù quyeàn yeâu caàu ngaân haøng cho vay, veà maët phaùp lyù, ñuû tö caùch ñeå kyù keát hôïp ñoàng vay. Cash (Khaû naêng taïo ra tieàn ñeå traû nôï ngaân haøng): Khoaûn vay phaûi ñöôïc hoaøn traû laø yeâu caàu cô baûn cuûa hoaït ñoäng cho vay. Ngaân haøng khoâng theå caáp tín duïng cho khaùch haøng khoâng coù khaû naêng hoaøn traû tieàn vay, ngay caû khi khoaûn vay coù baûo ñaûm. Baûo ñaûm tieàn vay chæ ñoùng vai troø döï phoøng cho khaû naêng traû nôï maø thoâi. Ñeå bieát khaùch haøng coù khaû naêng traû nôï hay khoâng, ngaân haøng caàn thöïc hieän moät soá coâng vieäc sau: • Tính toaùn soá tieàn khaùch haøng phaûi traû bao goàm caû goác vaø tieàn laõi. • Xaùc ñònh nguoàn traû nôï cuûa khaùch haøng • Tröø caùc khoaûn chi tieâu maø khaùch haøng phaûi söû duïng töø nguoàn traû nôï. • Xaùc ñònh thôøi gian hoaøn traû nôï chính xaùc phuø hôïp thu nhaäp cuûa khaùch haøng vaø ñieàu kieän cuûa ngaân haøng. Collateral (Baûo ñaûm tín duïng): Baûo ñaûm tín duïng chæ laø phöông tieän döï phoøng tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï. Ngaân haøng khoâng cho vay chæ döïa treân baûo ñaûm tín duïng. Trong cho vay traû goùp caùc ngaân haøng thöôøng yeâu caàu ngöôøi ñi vay coù taøi saûn theá chaáp, caàm coá ñeå ñaûm baûo khoaûn vay, taøi saûn coù theå laø taøi saûn ngöôøi ñi vay ñang sôû höõu hôïp phaùp, taøi saûn baûo laõnh cuûa ngöôøi thöù ba hoaëc chính taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Taøi saûn ñaûm baûo phaûi hôïp phaùp, ñònh giaù deã daøng vaø coù khaû naêng xöû lyù, phaùt maõi ñöôïc khi caàn thieát. 30 Conditions (Ñieàu kieän moâi tröôøng): Ngaân haøng phaûi döï ñoaùn xu höôùng ngaønh ngheà cuûa ngöôøi ñi vay vaø nhöõng bieán ñoäng cuûa ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi coù theå aûnh höôûng ñeán ngöôøi ñi vay nhö theá naøo? Heä thoáng CAMPARI cuõng töông töï nhö heä thoáng 5C, ñoù laø nhoùm caùc yeáu toá caàn thaåm ñònh goàm : Character (Tö caùch cuûa ngöôøi ñi vay) Ability (Naêng löïc cuûa ngöôøi ñi vay) Margin (Laõi cho vay) Purpose (Muïc ñích vay) Amount (Soá tieàn cho vay) Repayment (Söï hoaøn traû) Insurance (Baûo ñaûm) Kyõ thuaät cho vay traû goùp trình baøy treân ñaây laø cô sôû lyù thuyeát chung, moãi ngaân haøng coù nhöõng öùng duïng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän rieâng cuûa mình vaø phaûi tuaân thuû caùc qui ñònh phaùp luaät hieän haønh ñeå thöïc hieän nghieäp vuï naøy. Phaàn tieáp sau ñaây seõ trình baøy veà chöông trình thöû nghieäm phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø cuûa Vietcombank Taân Thuaän, moät Chi nhaùnh cuûa Vietcombank taïi TP HCM, moät chöông trình ñi theo phöông höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû cuûa Vietcombank. 31 Chöông 2 CHÖÔNG TRÌNH LIEÂN KEÁT CHO VAY TRAÛ GOÙP MUA NHAØDÖÏ AÙN SKY GARDEN II CUÛA VIETCOMBANK TAÂN THUAÄNVAØ COÂNG TY LIEÂN DOANH PHUÙ MYÕ HÖNG (chöông trình döï aùn Sky Garden) 2.1. Giôùi thieäu vaøi neùt veà Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Lieân doanh Phuù Myõ Höng 2.1.1. Vietcombank Taân Thuaän Ngaân haøng Ngoaïi thöông chi nhaùnh Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän (Vietcombank Taân Thuaän) laø moät Chi nhaùnh thuoäc heä thoáng Ngaân Haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam, ñöôïc thaønh laäp theo Quyeát ñònh soá 70/TCCB ngaøy 26/08/1993 cuûa Toång Giaùm ñoác Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam. Truï sôû chính cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñaët taïi Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän, quaän 7, TP HCM. Khi môùi thaønh laäp, hoaït ñoäng chính cuûa Vietcombank Taân Thuaän laø cung öùng caùc dòch vuï ngaân haøng moät caùch toaøn dieän cho caùc doanh nghieäp trong Khu Cheá xuaát Taân Thuaän, phaàn lôùn laø caùc doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi, vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc trong khu vöïc quaän 7 vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thöøa höôûng theá maïnh cuûa Vietcombank trong lónh vöïc phuïc vuï caùc doanh nghieäp xuaát nhaäp khaåu, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ thu huùt ñöôïc caùc khaùch haøng lôùn trong lónh vöïc naøy. Caùc dòch vuï ngaân haøng maø Vietcombank Taân Thuaän cung öùng cho khaùch haøng ngaøy caøng hoaøn thieän, töø cho vay, baûo laõnh, thu huùt tieàn göûi, ñeán thanh toaùn noäi ñòa, thanh toaùn quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, phaùt haønh vaø thanh toaùn theû tín duïng, theû ghi nôï noäi ñòa ATM,… Baét ñaàu töø naêm 2000, Vietcombank chuyeån höôùng môû roäng kinh doanh sang caùc ñoái töôïng tieàm naêng khaùc, ngoaøi lónh vöïc vaø nhöõng khaùch haøng 32 truyeàn thoáng tröôùc nay, ñoù laø taêng cöôøng môû roäng dòch vuï ngaân haøng baùn leû tôùi caùc ñoái töôïng daân cö, caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû vôùi caùc dòch vuï ña daïng, phuø hôïp nhu caàu caùc ñoái töôïng naøy. Ñeå thöïc hieän chính saùch môû roäng ñoái töôïng khaùch haøng, Vietcombank Taân Thuaän cuõng nhö caùc chi nhaùnh Vietcombank khaùch taïi TP HCM ñeàu taêng cöôøng môû roäng maïng löôùi, ñöa dòch vuï ngaân haøng tôùi moïi taàng lôùp daân cö, vöøa thu huùt ñöôïc nguoàn tieàn göûi cuûa daân cö, vöøa cung öùng caùc dòch vuï cho caùc ñoái töôïng naøy. Töø naêm 1998 ñeán naêm 2005, Vietcombank Taân Thuaän töø choã chæ coù truï sôû chính taïi Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän ñaõ môû theâm 5 chi nhaùnh caáp 2 taïi caùc vò trí troïng yeáu : Chi nhaùnh Thuû Ñöùc taïi Khu Cheá xuaát Linh Trung 1, Chi nhaùnh Linh Trung taïi Khu Cheá xuaát Linh Trung 2, Chi nhaùnh Nhaø Roàng taïi quaän 4, Chi nhaùnh Bình Thaïnh taïi quaän Bình Thaïnh, Chi nhaùnh Phuù Myõ Höng taïi khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng, quaän 7. Nhôø maïng löôùi chi nhaùnh caáp 2 hoã trôï trong vieäc môû roäng khaùch haøng, taêng cöôøng huy ñoäng voán vaø söû duïng voán coù hieäu quaû, hoaït ñoäng kinh doanh haøng naêm cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñeàu taêng tröôûng toát. Baûng 2. Keát quaû kinh doanh cuûa Vietcombank Taân Thuaän Ñôn vò : trieäu ñoàng Keát quaû kinh doanh 2003 2004 Chæ tieâu 2002 Thöïc hieän +/-so vôùi 2002 (%) Thöïc hieän +/-so vôùi 2003 (%) Doanh thu 72.210 98.790 + 36,8% 122.100 + 23,6% Chi phí 47.210 73.420 + 55,5% 78.100 + 6,4% Lôïi nhuaän 25.000 25.370 + 1,48% 44.000 + 73,4% Nguoàn : Baùo caùo keát quaû kinh doanh naêm 2002,2003,2004 cuûa Vietcombank Taân Thuaän 33 2.1.2. Coâng ty Lieân doanh Phuù Myõ Höng Coâng ty Lieân doanh Phuù Myõ Höng thaønh laäp theo Giaáy pheùp ñaàu tö soá 602/GP ngaøy 19/05/1993 do Uûy ban Nhaø nöôùc veà Hôïp taùc ñaàu tö caáp. Toång voán ñaàu tö cuûa lieân doanh laø 242 trieäu USD. Caùc beân lieân doanh goàm : phía Vieät Nam laø Coâng ty phaùt trieån coâng nghieäp Taân Thuaän goùp 30% voán ñaàu tö, phía nöôùc ngoaøi laø Taäp ñoaøn Central Trading & Development (CT & D) - Ñaøi Loan goùp 70% voán. Coâng ty phaùt trieån coâng nghieäp Taân Thuaän laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc, goùp vaøo lieân doanh quyeàn söû duïng 750 ha ñaát do Chính phuû giao. Taäp ñoaøn CT & D goùp voán lieân doanh baèng tieàn. CT & D laø moät taäp ñoaøn kinh doanh ña ngaønh taïi Ñaøi Loan. Taäp ñoaøn ñaõ ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi nhieàu döï aùn saûn xuaát, kinh doanh lôùn taïi Vieät Nam, Trung quoác. Taïi Vieät Nam hieän nay CT & D ñaàu tö voán vaøo ba lieân doanh laø Coâng ty ñaàu tö vaø phaùt trieån Khu Cheá Xuaát Taân Thuaän, Nhaø maùy ñieän Hieäp Phöôùc vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng. Coâng ty Phuù Myõ Höng ñöôïc giao 750 ha ñaát taïi quaän 7 ñeå ñaàu tö khu ñoâ thò môùi, vôùi xöông soáng laø Ñaïi loä Nguyeãn Vaên Linh do Coâng ty ñaàu tö, Coâng ty ñaõ qui hoaïch 5 cuïm ñoâ thò doïc theo truïc loä naøy bao goàm Trung taâm ñoâ thò Phuù Myõ Höng (khu A) 409 ha, Laøng ñaïi hoïc (khu B) 95 ha, Trung taâm kyõ thuaät cao (khu C) 46 ha, Trung taâm löu thoâng haøng hoùa I & II (khu D & E) 115 ha vaø 85 ha. Hieän nay Ñaïi loä Nguyeãn Vaên Linh ñaõ hoaøn taát 2 giai ñoaïn, giai ñoaïn 3 cuõng laø giai ñoaïn cuoái ñang thöïc hieän, döï kieán cuoái quyù I/2006 hoaøn taát. Trung taâm ñoâ thò Phuù Myõ Höng (khu A) ñang ñöôïc taäp trung ñaàu tö nhieàu döï aùn nhaø ôû cao caáp, trung taâm thöông maïi, taøi chính… ñang hình thaønh vaø thu huùt nhieàu khaùch haøng ñaàu tö. Caùc döï aùn nhaø ôû cuûa Coâng ty ñeàu raát thaønh coâng, taïo doanh thu lôùn cho Coâng ty do coâng ty ñaõ qui hoaïch vaø thieát keá ñöôïc moät khu ñoâ thò ñaït tieâu chuaån quoác teá vôùi moâi tröôøng soáng ñaûm baûo. Thò 34 tröôøng nhaø ôû taïi ñòa baøn ñang phaùt trieån neân Coâng ty lieân tuïc thu laõi lôùn trong 3 naêm qua. Doanh thu chuû yeáu cuûa Coâng ty laø baùn nhaø taïi caùc döï aùn nhaø ôû vaø cho thueâ ñaát taïi khu thöông maïi, trong ñoù doanh thu baùn nhaø laø chuû yeáu. Baûng 3. Keát quaû kinh doanh cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng Ñôn vò : trieäu ñoàng Keát quaû kinh doanh 2003 2004 Chæ tieâu 2002 Thöïc hieän +/-so vôùi 2002 (%) Thöïc hieän +/-so vôùi 2003 (%) Doanh thu 1.544.260 1.699.910 + 10% 3.242.270 + 90,7% Chi phí 590.410 882.050 + 49,4% 1.602.110 + 81,6% Lôïi nhuaän 953.850 817.860 - 14,2% 1.640.160 +100,7% Nguoàn : Baùo caùo keát quaû kinh doanh naêm 2002,2003,2004 cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng. 2.2. Xuaát phaùt ñieåm cuûa chöông trình lieân keát cho vay traû goùp mua nhaø döï aùn Sky Garden II : 2.2.1. Chính saùch phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû cuûa Vietcombank Ngay töø naêm 2000, Vietcombank ñaõ coù chính saùch ñònh höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû nhaèm ña daïng hoùa hoaït ñoäng, môû roäng phaùt trieån khaùch haøng caù nhaân baèng nhieàu chính saùch, saûn phaåm môùi nhö phaùt haønh theû tín duïng, theû thanh toaùn, theû ghi nôï noäi ñòa ruùt tieàn töï ñoäng (ATM), caùc dòch vuï taøi khoaûn tieàn göûi caù nhaân, caùc saûn phaåm cho vay baùn leû nhö cho vay tieâu duøng, cho vay traû goùp, cho vay du hoïc ,…. Cuï theå, naêm 2001 Vietcombank ñaõ ban haønh qui cheá cho vay caùn boä, nhaân vieân; ñaàu naêm 2004 Vietcombank ban haønh qui cheá cho vay traû goùp (mua nhaø, ñoäng saûn coù giaù trò), cho vay du hoïc vôùi nhöõng ñieàu kieän , yeâu caàu cuï theå ñeå caùc chi nhaùnh deã daøng öùng duïng. Muïc tieâu cuûa chính saùch phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû cuûa Vietcombank tröôùc heát laø ña daïng hoùa saûn phaåm, ña daïng hoùa ñoái töôïng khaùch haøng, taêng cöôøng thò phaàn trong lónh vöïc baùn leû, phaân taùn ruûi ro, taêng 35 doanh thu , lôïi nhuaän vì kinh doanh dòch vuï baùn leû tuy qui moâ töøng dòch vuï nhoû nhöng doanh thu raát ñaùng keå vì möùc phí thu töø loaïi hình naøy khaù cao. Khoâng naèm ngoaøi xu theá cuõng nhö chính saùch chung cuûa Vietcombank, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ töøng böôùc thöïc hieän phaùt trieån caùc saûn phaåm baùn leû moät caùch hieäu quaû. Caùc saûn phaåm nhö phaùt haønh caùc loaïi theû, nhaát laø theû ATM , Vietcombank Taân Thuaän ñaõ ñaït nhöõng keát quaû khaû quan, tính ñeán cuoái naêm 2004 ñaõ phaùt haønh treân 100.000 theû. Hieän nay Vietcombank Taân Thuaän laø chi nhaùnh ñöùng thöù 3 toaøn heä thoáng Vietcombank veà soá löôïng theû ATM ñaõ phaùt haønh. Veà hoaït ñoäng tín duïng baùn leû Vietcombank Taân Thuaän cuõng ñaõ cho vay tieâu duøng ñoái vôùi caùn boä nhaân vieân caùc doanh nghieäp coù quan heä laâu naêm, coù uy tín vôùi ngaân haøng, tuy nhieân doanh soá cho vay loaïi hình naøy trong cô caáu dö nôï cuûa Vietcombank Taân Thuaän khoâng lôùn do Vietcombank Taân Thuaän môùi baét ñaàu phaùt trieån loaïi hình naøy gaàn ñaây. Sau khi Vietcombank ban haønh qui cheá cho vay traû goùp (mua nhaø, ñoäng saûn coù giaù trò), Vietcombank Taân Thuaän ñaõ mong muoán thöû nghieäm phaùt trieån moät trong nhöõng saûn phaåm cho vay baùn leû chuû yeáu : cho vay traû goùp mua nhaø. Muïc ñích chuû yeáu laø ña daïng hoùa saûn phaåm baùn leûû cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø taêng tyû troïng cho vay baùn leû trong cô caáu dö nôï. 2.2.2.Nhu caàu thuùc ñaåy tieâu thuï saûn phaåm cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng Nhö ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn treân, Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ raát thaønh coâng ôû caùc saûn phaåm nhaø ôû taïi Khu ñoâ thò môùi Phuù MyÕ Höng. Tuy nhieân vôùi quyõ ñaát coù haïn, Coâng ty phaûi tính ñeán vieäc phaùt trieån caùc saûn phaåm caên hoä chung cö cao taàâng vôùi caùc caáp khaùc nhau. Vì vaäy naêm 2003 Coâng ty ñaõ tieán haønh thöïc hieän döï aùn khu phoá Sky Garden taïi Khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng, quaän 7. Khu phoá Sky Garden laø döï aùn coù qui moâ ñaàu tö lôùn nhaát cuûa Coâng ty Phuù 36 Myõ Höng hieän nay, naèm taïi vò trí raát thuaän tieän, caùch truïc ñöôøng Baéc – Nam khoaûng 300m, töø ñaây sang trung taâm quaän 1 chæ khoaûng 10 phuùt ñi xe qua höôùng caàu keânh Teû. Döï aùn bao goàm khoaûng 3.500 caên hoä taäp trung taïi caùc toøa nhaø cao töø 10 – 16 taàng, ñöôïc qui hoaïch vaø thieát keá theo moâ hình nhaø ôû taïi caùc quoác gia tieân tieán. Döï aùn ñöôïc thöïc hieän laøm 5 giai ñoaïn. Giai ñoaïn 1 goàm 11 block nhaø cao töø 10 – 16 taàng vôùi 706 caên hoä vôùi dieän tích töø 71m2 - 235 m2. Giai ñoaïn 1 ñaõ hoaøn thaønh sau 2 naêm thöïc hieän vaø ñaõ baøn giao nhaø cho khaùch haøng vaøo thaùng 7/2005. Vaøo naêm 2002 – 2003 do loaïi hình caên hoä chung cö cao taàng laø saûn phaåm môùi, chöa thöïc söï chieám lónh ñöôïc thò tröôøng vaø thu huùt khaùch haøng ñaàu tö maïnh meõ neân toác ñoä baùn saûn phaåm Sky Garden giai ñoaïn I cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng chöa ñöôïc nhö mong muoán. Trong quaù trình kinh doanh, Coâng ty Phuù Myõ Höng nhaän thaáy nhu caàu mua caên hoä cao taàng taïi ñaây ñang coù xu höôùng taêng bôûi toång giaù trò moät caên hoä thaáp hôn nhieàu so vôùi moät caên nhaø bieät laäp maø ngöôøi mua vaãn mua ñöôïc moät nôi ôû toát, ñoàng thôøi nhieàu khaùch haøng coù nhu caàu mua nhöng chöa tích luõy ñöôïc soá tieàn caàn thieát ñeå traû ngay. Do ñoù Coâng ty ñaõ ñeà nghò Vietcombank Taân Thuaän cuøng Coâng ty lieân keát thöïc hieän moät chöông trình taøi trôï traû goùp cho ngöôøi mua nhaø döï aùn Sky Garden ñeå khai thaùc tieàm naêng thò tröôøng loaïi hình caên hoä chung cö cao taàng, thuùc ñaåy toác ñoä baùn saûn phaåm cuûa Coâng ty. Xuaát phaùt töø nhu caàu thöïc teá cuûa hai beân, ngaøy 26/03/2004 Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ kyù Hôïp ñoàng lieân keát thöïc hieän moät chöông trình cho vay mua nhaø döï aùn Sky Garden giai ñoaïn II (bao goàm 9 block nhaø vôùi 710 caên hoä) do Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaàu tö xaây döïng taïi Khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng, quaän 7, TP HCM. 37 2.3. Noäi dung chöông trình döï aùn Sky Garden 2.3.1.Muïc ñích cuûa chöông trình: Muïc ñích cuûa chöông trình lieân keát taøi trôï daøi haïn naøy laø hoã trôï voán cho nhöõng khaùch haøng coù nhu caàu mua nhaø ôû trong döï aùn Sky Garden vaø coù khaû naêng taøi chính ñeå hoaøn voán ngaân haøng trong thôøi gian thích hôïp. 2.3.2.Ñieàu kieän cho vay theo chöông trình: Ñoái töôïng khaùch haøng : Taát caû caùc khaùch haøng coù nhu caàu mua caên hoä thuoäc döï aùn Sky Garden II cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng, coù ñuû naêng löïc haønh vi daân söï, naêng löïc phaùp luaät daân söï theo qui ñònh cuûa phaùp luaät, coù voán töï coù toái thieåu 30% giaù trò caên nhaø ñònh mua, coù khaû naêng taøi chính ñeå hoaøn traû nôï vay ngaân haøng trong thôøi gian thích hôïp theo ñaùnh giaù cuûa ngaân haøng. Thôøi haïn cho vay : toái ña 15 naêm Giaù trò khoaûn vay : toái ña 70% giaù trò caên hoä, theo HÑ mua baùn nhaø giöõa khaùch haøng vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng. Laõi suaát cho vay: Laõi suaát tieát kieäm 12 thaùng do Vietcombank Taân Thuaän coâng boá + 0,2% (taïi thôøi ñieåm nhaän nôï), ñieàu chænh ñònh kyø vaøo ngaøy 01/01 vaø 01/07 haøng naêm. Ñònh kyø traû nôï : haøng thaùng Soá tieàn traû nôï ñònh kyø baèng nhau (bao goàm caû goác vaø laõi) trong suoát thôøi gian vay voán. Taøi saûn baûo ñaûm : laø taøi saûn hình thaønh töø voán vay (caên hoä khaùch haøng mua) vaø/hoaëc taøi saûn khaùc ñöôïc ngaân haøng chaáp nhaän. Neáu theá chaáp taøi saûn hình thaønh töø voán vay, khaùch haøng phaûi mua baûo hieåm taøi saûn trong suoát thôøi gian vay voán. Khaùch haøng chöùng minh ñöôïc mình coù ñuû nguoàn thu nhaäp ñeå traû goùp cho ngaân haøng. 38 Khaùch haøng kyù quyõ 1% giaù trò khoaûn vay ngay khi kyù Hôïp ñoàng tín duïng ñeå baûo ñaûm thöïc hieän giaûi ngaân. Ngaân haøng seõ thu khoaûn 1% naøy neáu khaùch haøng khoâng nhaän nôï . Thôøi gian giaûi ngaân : Ngaân haøng giaûi ngaân 100% giaù trò khoaûn vay ngay khi Coâng ty Phuù Myõ Höng baøn giao nhaø cho khaùch haøng. Thôøi gian thöïc hieän baùn haøng vaø thaåm ñònh, xeùt duyeät cho vay döï kieán 18 thaùng keå töø khi Coâng ty Phuù Myõ Höng khai tröông döï aùn (töø thaùng 4/2004 ñeán heát thaùng 9/2005). 2.4. Qui trình thöïc hieän lieân keát 2.4.1. Tröôùc khi baùn haøng Tröôùc khi khai tröông chöông trình, Vietcombank Taân Thuaän toå chöùc taäp huaán cho boä phaän baùn haøng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng veà noäi dung chöông trình lieân keát, ñieàu kieän cho vay theo chöông trình ñeå laøm vieäc vôùi khaùch haøng. 2.4.2. Trong khi baùn haøng Khaùch haøng mua caên hoä thuoäc döï aùn Sky Garden II cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng neáu coù nhu caàu vay voán ngaân haøng seõ ñöôïc Coâng ty Phuù Myõ Höng giôùi thieäu ñeán Vietcombank Taân Thuaän ñeå noäp hoà sô vay voán. Ngaân haøng tieán haønh thaåm ñònh nhu caàu vay, khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng vaø coù vaên baûn chaáp thuaän hoaëc töø choái cho vay trong voøng 15 ngaøy. Ngaân haøng chæ caáp khoaûn vay khi khaùch haøng ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu kieän veà cho vay mua nhaø theo chöông trình naøy cuûa ngaân haøng. Tröôøng hôïp ñoàng yù cho vay seõ tieán haønh caùc böôùc tieáp theo. Khaùch haøng kyù Hôïp ñoàng mua baùn nhaø vôùi Coâng ty Phuù Myõ Höng, thanh toaùn phaàn voán töï coù theo lòch thanh toaùn. 39 Khaùch haøng kyù Hôïp ñoàng tín duïng, Hôïp ñoàng theá chaáp taøi saûn vôùi ngaân haøng. Ñeå ñaûm baûo cho vieäc thöïc hieän Hôïp ñoàng tín duïng, khaùch haøng phaûi kyù quyõ taïi Ngaân haøng 1% giaù trò vay voán. Khi giaûi ngaân thanh toaùn, khoaûn kyù quyõ naøy seõ ñöôïc hoaøn laïi cho khaùch haøng; neáu khaùch haøng khoâng ruùt voán theo cam keát trong Hôïp ñoàng tín duïng thì Ngaân haøng seõ thu phí baèng khoaûn kyù quyõ noùi treân. Tröôøng hôïp theá khaùch haøng theá chaáp taøi saûn laø chính caên hoä hình thaønh töø voán vay thì khaùch haøng, Vietcombank Taân Thuaän, Coâng ty Phuù Myõ Höng kyù Hôïp ñoàng hôïp taùc 3 beân veà vieäc quaûn lyù vaø baøn giao Giaáy chöùng nhaän sôû höõu taøi saûn cuûa caên hoä hình thaønh töø voán vay cho Ngaân haøng. Khaùch haøng laäp giaáy nhaän nôï ñeå nhaän nôï thanh toaùn cho Coâng ty Phuù Myõ Höng ngay tröôùc khi Coâng ty Phuù Myõ Höng giao nhaø cho khaùch haøng. Tröôùc khi giaûi ngaân khaùch haøng phaûi mua baûo hieåm cho taøi saûn theá chaáp. 2.4.3. Sau khi baùn haøng: Sau khi giao nhaø cho khaùch haøng, Coâng ty Phuù Myõ Höng tieán haønh laøm thuû tuïc xin caáp Giaáy chöùng nhaän sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi caùc caên hoä ñaõ baùn cho khaùch haøng. Trong thôøi gian chôø caùc cô quan coù thaåm quyeàn caáp giaáy chöùng nhaän sôû höõu taøi saûn cho caùc caên hoä ñaõ theá chaáp cho Ngaân haøng, Coâng ty Phuù Myõ Höng khoâng ñöôïc töï yù baùn, chuyeån ñoåi, chuyeån nhöôïng, trao ñoåi, taëng, cho goùp voán baèng caên nhaø maø Ngaân haøng taøi trôï; khoâng ñöôïc duøng taøi saûn naøy ñeå ñaûm baûo cho baát kyø nghóa vuï naøo khaùc vaø khoâng ñöôïc cho pheùp khaùch haøng thöïc hieän nhöõng haønh vi töông töï, tröø tröôøng hôïp ñöôïc Ngaân haøng chaáp thuaän baèng vaên baûn. Cuõng trong thôøi gian naøy, neáu khaùch haøng vi phaïm Hôïp ñoàng tín duïng, Hôïp ñoàng theá chaáp taøi saûn ñaõ kyù vôùi ngaân haøng, Coâng ty coù traùch nhieäm phoái 40 hôïp cuøng Ngaân haøng tieán haønh xöû lyù thu hoài vaø baùn caên nhaø, thanh toaùn cho Ngaân haøng soá tieàn khaùch haøng coøn nôï ( caû goác, laõi vaø chi phí phaùt sinh khaùc) khi Coâng ty nhaän ñöôïc vaên baûn cuûa Ngaân haøng thoâng baùo raèng khaùch haøng ñaõ vi phaïm cam keát vôùi Ngaân haøng. Khi ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn caáp Giaáy chöùng nhaän sôû höõu taøi saûn, Coâng ty Phuù Myõ Höng seõ baøn giao tröïc tieáp cho Ngaân haøng caùc Giaáy chöùng nhaän sôû höõu cuûa caùc caên hoä maø Ngaân haøng nhaän theá chaáp. Sau böôùc naøy, quan heä vay voán, theá chaáp chæ coøn laø quan heä giöõa Ngaân haøng vaø khaùch haøng. 2.5. Quaù trình thöïc hieän vaø keát quaû cuûa chöông trình: 2.5.1.Quaù trình thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden Tröôùc khi khai tröông döï aùn, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ tieán haønh taäp huaán cho nhaân vieân baùn haøng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng veà noäi dung chöông trình, ñieàu kieän cho vay theo chöông trình vaø nhöõng phöông phaùp ñaùnh giaù sô boä khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng, caùc ñieàu kieän toái thieåu veà thu nhaäp caù nhaân ñeå coù theå chöùng minh ñöôïc khaû naêng traû nôï thoâng qua baûng caâu hoûi thoâng tin caù nhaân. Caùc nhaân vieân baùn haøng cuõng ñöôïc höôùng daãn caùch tính möùc hoaøn traû ñònh kyø cuûa soá tieàn khaùch haøng vay vôùi laõi suaát döï tính hieän taïi theo phöông thöùc kyø khoaûn coá ñònh, laø phöông thöùc phaân phoái ñeàu möùc traû nôï (goàm voán goác + laõi) cho moãi kyø haïn, theo ñoù möùc hoaøn traû cho moãi kyø haïn ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: r T = V0 x ----------------------- 1 – (1 + r )-n Trong ñoù: V0 : Voán goác ban ñaàu T : Möùc hoaøn traû ñònh kyø 41 r : Laõi suaát tính cho moãi kyø n : Soá kyø haïn traû nôï Theo coâng thöùc naøy, moät khoaûn vay 500 trieäu ñoàng thôøi haïn 15 naêm, laõi suaát döï kieán 0,68 % + 0,2% = 0,88%, ñònh kyø traû nôï haøng thaùng (180 kyø) seõ coù möùc hoaøn traû ñònh kyø laø : 0,0088 A = 500.000.000 ñ x ---------------------------------- = 5.545.608 ñ 1 –( 1 + 0,0088)–180 Cuõng khoaûn vay 500 trieäu ñoàng, neáu thôøi haïn vay 10 naêm, laõi suaát nhö tröôøng hôïp treân, ñònh kyø traû nôï haøng thaùng (120 kyø) thì möùc hoaøn traû ñònh kyø seõ laø : 0,0088 A = 500.000.000 x ----------------------------------- = 6.763.559 ñ 1 –( 1 + 0,0088)-120 (Tham khaûo Baûng keá hoaïch traû nôï soá 1 vaø soá 2 – Phuï luïc 1, 2). Möùc hoaøn traû ñònh kyø döï tính seõ laø caên cöù ñeå tính toaùn, so saùnh vôùi thu nhaäp ñònh kyø haøng thaùng cuûa khaùch haøng ñeå xaùc ñònh khaû naêng traû nôï. Thu nhaäp cuûa khaùch haøng sau khi tröø nhöõng chi phí sinh hoaït thoâng thöôøng, phaàn coøn laïi phaûi lôùn hôn möùc hoaøn traû ñònh kyø. Ñeå ñaûm baûo khaû naêng traû nôï, cuõng nhö döï phoøng nhöõng tröôøng hôïp baát traéc trong cuoäc soáng, hoaëc tröôøng hôïp laõi suaát coù theå taêng, Ngaân haøng chæ thu toái ña 70% phaàn thu nhaäp sau khi tröø chi phí sinh hoaït cuûa khaùch haøng. Nhö vaäy ñeå coù theå traû ñöôïc 5.545.608 ñoàng nôï ngaân haøng haøng thaùng, khaùch haøng phaûi coù thu nhaäp sau khi tröø caùc chi phí sinh hoaït thoâng thöôøng toái thieåu laø 7.922.000 ñoàng. Töông töï vôùi soá tieàn traû ñònh kyø haøng thaùng 6.763.559 ñoàng, khaùch haøng phaûi coù thu nhaäp sau khi tröø chi phí sinh hoaït thoâng thöôøng toái thieåu laø 9.662.000 ñoàng. Soá tieàn vay vaø thôøi haïn vay khaùc nhau seõ coù möùc hoaøn traû ñònh kyø khaùc nhau neân nhaân vieân baùn haøng seõ töï tính toaùn cho töøng tröôøng hôïp cuï theå ñeå tö 42 vaán cho khaùch haøng. Neáu khaùch haøng thaáy mình ñuû khaû naêng traû nôï, nhaân vieân baùn haøng seõ giôùi thieäu sang ngaân haøng laøm hoà sô vay voán. Nhôø vieäc taäp huaán naøy, nhaân vieân baùn haøng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ naém baét tinh thaàn cuûa chöông trình vaø tö vaán khaù toát cho khaùch haøng. Toång soá khaùch haøng coù nhu caàu vay voán do Coâng ty Phuù Myõ Höng giôùi thieäu sang ngaân haøng laø 309 ngöôøi thì coù 240 ngöôøi ñöôïc ngaân haøng duyeät cho vay, chieám tyû leä 77,67%. Vieäc thaåm ñònh ban ñaàu cuûa caùc nhaân vieân baùn haøng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ saøng loïc khaùch haøng giuùp cho ngaân haøng, tieát kieäm thôøi gian thaåm ñònh cuûa ngaân haøng do giaûm bôùt ñöôïc soá löôïng khaùch haøng khoâng ñaït yeâu caàu. Sau khi tieáp nhaän khaùch haøng do Coâng ty Phuù Myõ Höng giôùi thieäu, Ngaân haøng tieán haønh höôùng daãn khaùch haøng laäp hoà sô vay voán goàm : Giaáy ñeà nghò vay voán; Baûng keâ khai thoâng tin khaùch haøng; caùc giaáy tôø chöùng minh nguoàn taøi chính, xaùc nhaän möùc thu nhaäp cuûa khaùch haøng; baûn sao caùc giaáy tôø tuøy thaân (chöùng minh thö, hoä khaåu); baûn sao giaáy tôø sôû höõu caùc taøi saûn hôïp phaùp hieän coù. Sau khi khaùch haøng noäp ñuû hoà sô, caên cöù vaøo keâ khai cuûa khaùch haøng, ngaân haøng seõ tieán haønh thaåm ñònh khaùch haøng vaø khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng theo qui trình thaåm ñònh, qui trình chaám ñieåm xeáp haïng khaùch haøng caù nhaân theo tieâu chuaån Vietcombank qui ñònh. Vieäc thaåm ñònh khaùch haøng vay voán theo chöông trình döï aùn Sky Garden ñöôïc thöïc hieän taïi Hoäi sôû Vietcombank Taân Thuaän vaø Chi nhaùnh caáp 2 Phuù Myõ Höng. Qua 14 thaùng thöïc hieän chöông trình, caùc caùn boä tín duïng ñaõ thaåm ñònh hoaøn taát 309 hoà sô vay vôùi soá löôïng chaáp thuaän cho vay laø 240 hoà sô, töø choái 69 hoà sô khoâng hoäi ñuû ñieàu kieän caàn thieát. Quaù trình thaåm ñònh khaùch haøng vay ñöôïc thöïc hieän nhanh goïn laø nhôø Vietcombank ñaõ ban haønh tieâu chuaån xeáp haïng khaùch haøng ñoái vôùi caù nhaân, 43 trong ñoù qui ñònh caùc böôùc xeáp haïng vaø phaân loaïi khaùch haøng. Xeáp haïng tín duïng caù nhaân ñöôïc tieán haønh qua hai böôùc cô baûn sau ñaây : Böôùc 1 : Löïa choïn sô boä möùc ñoä 1 Thoâng qua caùc chæ tieâu veà tuoåi, hoïc vaán, ngheà nghieäp, thôøi gian coâng taùc, tình traïng cö truù, cô caáu gia ñình, soá ngöôøi aên theo, thu nhaäp haøng naêm cuûa caù nhaân khaùch haøng vaø thu nhaäp haøng naêm cuûa gia ñình khaùch haøng, caùn boä tín duïng ñoái chieáu baûng ñieåm qui ñònh ñeå chaám ñieåm toång theå. Neáu ñieåm ñaït ñöôïc > 0 seõ chuyeån sang böôùc 2. Neáu ñieåm <= 0 thì töø choái cho vay. Böôùc 2: Chaám ñieåm vaø phaân loaïi Böôùc 2 seõ chaám ñieåm khaùch haøng theo chæ tieâu möùc ñoä 2 veà quaù trình giao dòch vôùi ngaân haøng nhö tình hình traû nôï ngaân haøng, tình hình traû laõi, toång nôï ngaân haøng hieän taïi, caùc dòch vuï cuûa Vietcombank khaùch haøng ñang söû duïng, soá dö tieàn göûi tieát kieäm trung bình naêm tröôùc. Sau khi toång hôïp ñieåm caùn boä tín duïng phaân loaïi khaùch haøng theo loaïi töø A+ ñeán D (coù 10 loaïi). Khaùch haøng loaïi A+, A, A- laø khaùch haøng ñöôïc ñaùnh giaù coù möùc ñoä ruûi ro thaáp, loaïi B+, B, B-, C+ laø khaùch haøng coù möùc ñoä ruûi ro trung bình, loaïi C, C-, D laø khaùch haøng coù möùc ñoä ruûi ro cao. Neáu khaùch haøng thuoäc loaïi C+ ñeán D ngaân haøng seõ töø choái caáp tín duïng. Sau böôùc chaám ñieåm khaùch haøng, neáu khaùch haøng ñaït ñieåm chuaån ñeå xeùt caáp tín duïng (loaïi A+ ñeán B-) caùn boä tín duïng seõ thaåm ñònh thöïc teá, xaùc nhaän, kieåm tra thoâng tin cuûa khaùch haøng. Neáu caùc thoâng tin khaùch haøng keâ khai xaùc thöïc, ngaân haøng seõ tieáp tuïc phaân tích khaùch haøng theo phöông phaùp phaùn ñoaùn, ñaùnh giaù taát caû caùc thoâng tin ñònh tính vaø ñònh löôïng veà khaùch haøng nhaèm haïn cheá bôùt nhöõng khoaûn vay coù nhieàu ruûi ro. Nhöõng vaán ñeà ngaân haøng quan taâm laø khaû naêng traû nôï, ñieàu kieän kinh teá hieän taïi, caùc baûo ñaûm tín duïng caàn phaûi coù, vieäc tuaân thuû chính saùch cuûa ngaân haøng, keå caû thaùi ñoä, dieän maïo cuûa khaùch haøng cuõng ñaùng löu taâm. 44 Vieäc thaåm ñònh tín duïng chöông trình döï aùn Sky Garden, cuõng nhö caùc khoaûn vay caù nhaân khaùc, ñöôïc thöïc hieän theo caùc noäi dung heä thoáng 5C ñaõ trình baøy taïi chöông 1 treân ñaây. Thôøi haïn thaåm ñònh vaø traû lôøi khaùch haøng khoâng quaù 15 ngaøy keå töø ngaøy nhaän ñuû hoà sô cuûa khaùch haøng. Neáu khaùch haøng ñaùp öùng ñöôïc caùc ñieàu kieän vay, Ngaân haøng seõ caáp cho khaùch haøng Giaáy xaùc nhaän ñoàng yù cho vay ñeå khaùch haøng kyù Hôïp ñoàng mua baùn nhaø vôùi Coâng ty Phuù Myõ Höng. Giaáy xaùc nhaän naøy naøy chính laø cam keát cho vay cuûa Ngaân haøng ñoái vôùi khaùch haøng. Neáu khoâng chaáp thuaän cho vay Ngaân haøng cuõng thoâng baùo baèng vaên baûn ñeå khaùch haøng coù theå ruùt laïi tieàn coïc ñaõ ñaët cho Coâng ty neáu khoâng muoán mua caên nhaø nöõa. 2.5.2.Keát quaû cuûa chöông trình Vôùi nhöõng ñieàu kieän cho vay khaù haáp daãn, cuøng vôùi khaû naêng tieáp thò toát cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng, ñeán heát thaùng 6/2005 Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ baùn heát 700 caên hoä cuûa döï aùn neân Vietcombank Taân Thuaän cuõng hoaøn taát phaàn thaåm ñònh vaø pheâ duyeät cho vay, hoaøn thaønh tröôùc 3 thaùng so vôùi keá hoaïch döï kieán. Baûng 4. Keát quaû thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden (Töø 01/04/2004 ñeán 30/06/2005) Chæ tieâu Ñôn vò Thöïc hieän Toång soá caên hoä ñaõ baùn Caên hoä 700 Toång soá caên hoä xin vay Caên hoä 309 Soá caên hoä chaáp thuaän cho vay Caên hoä 240 Soá caên hoä töø choái cho vay Caên hoä 69 Toång giaù trò duyeät cho vay Trieäu ñoàng 135.600 Toång giaù trò caùc caên hoä coù taøi trôï cuûa ngaân haøng Trieäu ñoàng 330.000 Nguoàn : Toång hôïp töø caùc baùo caùo thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden ñònh kyø cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng. 45 Theo soá lieäu baùo caùo thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden, tyû troïng soá löôïng caên hoä coù taøi trôï cuûa ngaân haøng trong toång soá caên hoä ñaõ baùn ñöôïc = 240/700 * 100 = 34,3%, ta thaáy raèng nhôø coù taøi trôï cuûa ngaân haøng Coâng ty ñaõ thuùc ñaåy quaù trình baùn haøng raát hieäu quaû. Giaù trò cho vay trung bình cho moät caên hoä = 135.600 trieäu ñoàng / 240 caên hoä = 565 trieäu ñoàng, laø moùn vay giaù trò lôùn trong cho vay baùn leû. Thôøi gian töø thaùng 9 ñeán thaùng 12/2005, Vietcombank Taân Thuaän, Coâng ty Phuù Myõ Höng vaø töøng khaùch haøng seõ kyù keát caùc Hôïp ñoàng tín duïng, Hôïp ñoàng theá chaáp taøi saûn, Hôïp ñoàng hôïp taùc ba beân veà quaûn lyù, giao nhaän Giaáp chöùng nhaän sôû höõu caùc caên hoä theá chaáp cho ngaân haøng. Theo keá hoaïch, ñeán thaùng 06/2006 Coâng ty Phuù Myõ Höng seõ baøn giao nhaø cho khaùch haøng. Nhö vaäy tôùi thôøi ñieåm baøn giao nhaø dö nôï cho vay traû goùp mua nhaø cuûa rieâng döï aùn Sky Garden II seõ ñaït khoaûng 135 tyû ñoàng. 46 Chöông 3 PHAÙT TRIEÅN SAÛN PHAÅM CHO VAY TRAÛ GOÙP MUA NHAØ THEO CHÖÔNG TRÌNH DÖÏ AÙN SKY GARDEN CUÛA VIETCOMBANK TAÂN THUAÄN VAØ COÂNG TY PHUÙ MYÕ HÖNG 3.1.Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän trong thôøi gian qua: 3.1.1. Tình hình taêng tröôûng tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän Töø ngaøy môùi thaønh laäp ñeán nay, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ phaùt trieån töø moät chi nhaùnh nhoû vôùi dö nôï tín duïng naêm 1994 chæ coù 70 tyû ñoàng, naêm 2002 dö nôï tín duïng ñaõ vöôït ngöôõng 1.000 tyû ñoàng, ñaùnh daáu böôùc phaùt trieån vöôït baäc cuûa chi nhaùnh, ñeå ñeán naêm 2004 dö nôï cuûa chi nhaùnh ñaõ ñaït treân 1.500 tyû ñoàng. Töø sau naêm 2002, hoaït ñoäng tín duïng ñaõ phaùt trieån theo ñònh höôùng ña lónh vöïc, ña thaønh phaàn taïo theá caân baèng oån ñònh trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa chi nhaùnh. Baûng 5. Tình hình taêng tröôûng tín duïng 3 naêm gaàn nhaát cuûa Vietcombank Taân Thuaän (2002, 2003, 2004) Ñôn vò : trieäu ñoàng 31/12/2002 31/12/2003 31/12/2004 Chæ tieâu Dö nôï Tyû troïng Dö nôï Tyû troïng +/- so vôùi 2002 Dö nôï Tyû troïng +/- so vôùi 2003 TOÅNG DÖ NÔÏ 1.138.300 100% 1.284.400 100% +12,8% 1.501.200 100% +16,8% a.Ngaén haïn 676.600 59,4% 636.800 49,5% - 5,9% 840.000 55,95% + 31,9% b.Trung, daøi haïn 319.800 28,1% 457.900 35,7% + 43,2% 493.100 32,9% + 7,7% c.Ñoàng taøi trôï 141.900 12,5% 189.600 14,8% + 33,6% 167.300 11,1% - 11,7% d.Chieát khaáu 0 - 100 - - 800 0,05% + 700% Nguoàn : Baùo caùo keát quaû kinh doanh 2002, 2003, 2004 cuûa Vietcombank Taân Thuaän 47 Qua baûng treân ñaây ta thaáy toång dö nôï taêng qua caùc naêm khaù ñeàu ñaën (trung bình 14,6%/naêm), nhöng toác ñoä taêng thaáp hôn toác ñoä taêng tröôûng dö nôï tín duïng trung bình cuûa caùc toå chöùc tín duïng treân ñòa baøn TP HCM (21%). Nguyeân nhaân laø do sau naêm 2002, Vietcombank Taân Thuaän giaûm daàn dö nôï khoái doanh nghieäp nhaø nöôùc, khoái khaùch haøng maø tröôùc ñaây Vietcombank Taân Thuaän ñaõ taäp trung cho vay vôùi möùc dö nôï lôùn, ñeå phaùt trieån môû roäng sang caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Caùc doanh nghieäp thuoäc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân thöôøng coù qui moâ vöøa vaø nhoû, soá löôïng moùn vay nhieàu nhöng giaù trò caùc moùn vay khoâng lôùn neân möùc taêng tröôûng tín duïng chung khoâng ñaït toác ñoä cao, nhöng maët khaùc nhôø ñaëc ñieåm naøy maø ruûi ro tín duïng ñöôïc phaân taùn. Cô caáu tín duïng theo thaønh phaàn kinh teá cuûa Vietcombank Taân Thuaän töø naêm 2002 ñaõ coù nhöõng thay ñoåi ñaùng keå. Baûng 6. Dö nôï phaân theo thaønh phaàn kinh teá cuûa Vietcombank Taân Thuaän Ñôn vò: trieäu ñoàng 31/12/2002 31/12/2003 31/12/2004 Thaønh phaàn kinh teá Dö nôï Tyû troïng Dö nôï Tyû troïng +/- so vôùi 2002 Dö nôï Tyû troïng +/- so vôùi 2003 DNNN 728.200 64% 650.500 50,6% - 10,67% 460.100 30,6% - 29,27% Coâng ty CP,TNHH 99.900 8,7% 168.500 13,1% + 68,64% 226.200 15,1% + 34,3% DN tö nhaân 1.100 0,1% 3.400 0,3% + 209% 12.000 0,8% + 253% DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 257.900 22,7% 383.400 29,8% + 48,7% 621.000 41,3% + 62% Caùc ñoái töôïng khaùc (baùn leû) 51.200 4,5% 81.600 6,2% + 59,3% 181.900 12,2% 123% Toång coäng 1.138.300 100% 1.284.400 100% + 12,8% 1.501.200 100% + 16,8% Nguoàn: Baùo caùo keát quaû kinh doanh naêm 2002, 2003, 2004 cuûa Vietcombank Taân Thuaän. 48 Dö nôï phaân theo thaønh phaàn kinh teá cuûa Vietcombank Taân Thuaän 3 naêm qua coù nhieàu thay ñoåi. Dö nôï khoái doanh nghieäp nhaø nuôùc naêm 2003 laø 650,5 tyû ñoàng, giaûm 10,67% so vôùi naêm 2002, naêm 2004 dö nôï khoái doanh nghieäp naøy coøn 460,1 tyû ñoàng, giaûm 29,27% so vôùi naêm 2003. Tyû troïng dö nôï khoái doanh nghieäp nhaø nöôùc trong toång dö nôï töø 60% cuoái naêm 2002 giaûm xuoáng coøn 30,6% cuoái naêm 2004. Toác ñoä taêng dö nôï maïnh nhaát thuoäc thaønh phaàn doanh nghieäp tö nhaân (trung bình 230%/naêm) vaø caùc ñoái töôïng baùn leû (trung bình 85%/naêm), tuy nhieân möùc taêng tröôûng dö nôï tính veà giaù trò tuyeät ñoái cao nhaát thuoäc thaønh phaàn doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø caùc ñoái töôïng baùn leû. Cuoái naêm 2004 dö nôï khoái doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaït 621 tyû ñoàng, taêng 62% so vôùi naêm 2003, chieám tyû troïng 41,3% toång dö nôï. Khoái khaùch haøng baùn leû cuõng ñaït dö nôï cuoái naêm 2004 laø 181,9 tyû ñoàng, taêng 123% so vôùi naêm 2003, chieám tyû troïng 12,2% toång dö nôï. Cô caáu tín duïng cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñang daàn ñi theo höôùng ña daïng hoùa thaønh phaàn khaùch haøng vaø taêng cöôøng phaùt trieån tín duïng ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá, taïo theá caân baèng trong taêng tröôûng tín duïng. 3.1.2. Tình hình phaùt trieån tín duïng baùn leû taïi Vietcombank Taân Thuaän töø 2002 – 2004 : Phaùt trieån tín duïng baùn leû laø moät chính saùch nhaèm môû roäng khaùch haøng, ña daïng hoùa saûn phaåm cuûa Vietcombank hieän nay. Tín duïng baùn leû ñöôïc cung caáp cho caùc ñoái töôïng caù nhaân, hoä gia ñình, chuû yeáu vôùi muïc ñích tieâu duøng nhö mua nhaø ôû, xaây nhaø, mua taøi saûn coù giaù trò nhö xe coä, hay chöõa beänh, du hoïc, v.v… Tín duïng baùn leû coøn cung caáp voán ñeå caùc caù nhaân, hoä gia ñình phuïc vuï kinh doanh, phaùt trieån saûn xuaát cuûa caù nhaân, hoä gia ñình mình. 49 Vietcombank Taân Thuaän tieán haønh cho vay baùn leû theo ñònh höôùng chung cuûa Vietcombank töø naêm 2000, baét ñaàu töø cho vay phuïc vuï nhu caàu kinh doanh cuûa caùc caù nhaân, hoä gia ñình. Sau khi Vietcombank ban haønh Qui cheá cho vay caùn boä coâng nhaân vieân, thu nôï töø löông (naêm 2001) Vietcombank Taân Thuaän cuõng tieán haønh cho vay caùc caùn boä nhaân vieân cuûa caùc doanh nghieäp laø khaùch haøng giao dòch thöôøng xuyeân cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñeå tieâu duøng hoaëc mua coå phieáu cuûa chính caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang tieán haønh coå phaàn hoùa. Maëc duø ñaõ coù moät soá keát quaû trong thay ñoåi cô caáu cho vay, tyû troïng cho vay baùn leû/toång dö nôï coù taêng tröôûng, naêm 2002 tyû troïng dö nôï cho vay baùn leû/toång dö nôï laø 4,5%, naêm 2003 tyû troïng taêng leân 6,2% vaø naêm 2004 ñaït 12,2%, nhöng vieäc thöïc hieän cho vay baùn leû raát manh muùn, theo kieåu “ai hoûi vay thì xem xeùt”, chöa coù moâ hình naøo cuï theå ñeå böùt phaù, taêng tröôûng doanh soá cho vay baùn leû moät caùch hieäu quaû. Trong toång dö nôï cho vay haàu nhö khoâng coù dö nôï cho vay mua caên hoä trong caùc khu nhaø cao taàng duø xu höôùng mua nhaø cuûa daân chuùng ñang chuyeån daàn sang caên hoä chung cö. Do thöïc tieãn kinh doanh cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñoøi hoûi chi nhaùnh phaûi coù böôùc ñoät phaù ñeå phaùt trieån doanh soá cho vay baùn leû cuûa mình, ñoàng thôøi thaùng 03/2004 Vietcombank cuõng ban haønh Qui cheá cho vay traû goùp mua nhaø, ñoäng saûn coù giaù trò laøm cô sôû phaùp lyù ñeå caùc chi nhaùnh thöïc hieän coâng taùc tín duïng, thaùng 4/2004 Vietcombank Taân Thuaän baét ñaàu thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden trong ñoù Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng lieân keát taøi trôï cho khaùch haøng mua nhaø döï aùn Sky Garden II taïi Khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng, quaän 7. Chöông trình lieân keát ñaõ thu ñöôïc moät soá keát quaû khaû quan trong vieäc taêng doanh soá cho vay baùn leû, phaùt trieån ñöôïc saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp cuûa Vietcombank Taân Thuaän. Keát quaû cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden ñaõ trình baøy trong Chöông 2 treân ñaây. 50 Töø keát quaû cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden Vietcombank Taân Thuaän coù theå ñònh höôùng phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø (moät saûn phaåm cho vay baùn leû tieâu bieåu) taïi caùc döï aùn phaùt trieån khu daân cö môùi taïi ñòa baøn TP HCM. 3.2. Phaùt trieån saûn phaåm cho vay traû goùp mua nhaø theo chöông trình döï aùn Sky Garden cuûa Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng Ty Phuù Myõ Höng 3.2.1. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden Nhö ñaõ trình baøy trong chöông 2, ñeán ngaøy 30/06/2005 chöông trình döï aùn Sky Garden ñaõ thöïc hieän xong phaàn thaåm ñònh vaø pheâ duyeät cho vay, nhöng theo noäi dung lieân keát, chæ khi Coâng ty Phuù Myõ Höng baøn giao nhaø cho khaùch haøng thì Vietcombank Taân Thuaän môùi giaûi ngaân tieàn vay cuûa khaùch haøng thanh toaùn cho Coâng ty, khoaûng thaùng 06/2006 môùi phaùt sinh dö nôï. Do ñoù hieän taïi hieäu quaû cuûa chöông trình seõ ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua so saùnh doanh soá cam keát cho vay cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden II vôùi doanh soá cam keát cho vay baùn leû chung cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñaõ thöïc hieän. Baûng 7. Doanh soá cam keát cho vay baùn leû naêm 2004, 6 thaùng 2005 cuûa Vietcombank Taân Thuaän Ñôn vò : trieäu ñoàng Naêm 2004 6 thaùng naêm 2005 Chæ tieâu Ngaén haïn Trung, daøi haïn Toång doanh soá Ngaén haïn Trung, daøi haïn Toång doanh soá Doanh soá cam keát cho vay baùn leû (1) 146.100 169.800 315.900 83.400 180.200 263.600 Trong ñoù DS cam keát cho vay döï aùn Sky Garden (2) 60.500 60.500 75.100 75.100 Tyû troïng (2)/(1) 35,6% 19,1% 41,7% 28,5% Nguoàn : Baùo caùo tín duïng toång hôïp naêm 2004, 6 thaùng 2005 cuûa Vietcombank Taân Thuaän; baùo caùo thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden II. 51 Xem xeùt tyû troïng doanh soá chöông trình döï aùn Sky Garden trong toång doanh soá cam keát cho vay baùn leû, ta thaáy chöông trình döï aùn Sky Garden ñaõ coù ñoùng goùp ñaùng keå vaøo keát quaû chung cuûa Vietcombank Taân Thuaän. Doanh soá cam keát cho vay traû goùp chöông trình döï aùn Sky Garden naêm 2004 chieám 19,1% toång doanh soá cam keát cho vay baùn leû, vaø 35,6% doanh soá cam keát cho vay baùn leû trung, daøi haïn. Saùu thaùng naêm ñaàu naêm 2005 chöông trình ñoùng goùp 28,5% doanh soá cam keát cho vay baùn leû chung vaø 41,7% doanh soá cam keát cho vay trung, daøi haïn. Nhö vaäy thoâng qua chöông trình döï aùn Sky Garden, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ baét ñaàu phaùt trieån ñöôïc saûn phaåm cho vay mua nhaø traû goùp, doanh soá cam keát cho vay traû goùp mua nhaø chieám tyû troïng lôùn trong toång doanh soá cam keát cho vay baùn leû cuûa chi nhaùnh. Veà phía Coâng ty Phuù Myõ Höng, vieäc baùn haøng ñaõ hoaøn thaønh tröôùc thôøi haïn 3 thaùng. Do coù taøi trôï cuûa ngaân haøng ñoái vôùi ngöôøi mua nhaø, toác ñoä baùn haøng ñaõ vöôït keá hoaïch döï kieán. Thaønh coâng cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden ñaõ taïo ñaø phaùt trieån saûn phaåm nhaø chung cö cao taàng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng. Hieän nay nhu caàu mua nhaø taïi döï aùn Sky Garden ñang raát cao, Coâng ty Phuù Myõ Höng ñang gaáp ruùt hoaøn taát thuû tuïc ñaàu tö vaø xin pheùp xaây döïng ñeå khai tröông giai ñoaïn 3 döï aùn Sky Garden vaøo thaùng 11/2005. 3.2.2. Phaân tích nhöõng cô sôû ñeå ñaït ñöôïc keát quaû cuûa chöông trình döï aùn Sky Garden: Chæ qua moät chöông trình lieân keát cho vay traû goùp mua nhaø Sky Garden, Vietcombank Taân Thuaän ñaõ baét ñaàu phaùt trieån ñöôïc saûn phaåm cho vay traû goùp thaät hieäu quaû. Keát quaû ñaït ñöôïc laø do nhieàu yeáu toá thuaän lôïi khaùch quan, nhôø ñònh höôùng phaùt trieån ñuùng ñaén cuûa chi nhaùnh, nhôø caùc theá maïnh cuûa caû hai beân ngaân haøng vaø chuû ñaàu tö, nhôø caùc chính saùch ñoät phaù thu 52 huùt khaùch haøng cuûa chöông trình lieân keát naøy. Döôùi ñaây laø moät soá yeáu toá cô sôû taïo neân thaønh coâng cuûa chöông trình : 3.2.2.1. Caùc ñoái taùc : Moät chöông trình lieân keát nhö chöông trình döï aùn Sky Garden thaønh coâng ñöôïc laø nhôø naêng löïc cuûa caû hai phía ñoái taùc : Vietcombank Taân Thuaän vaø Coâng ty Phuù Myõ Höng. Vietcombank Taân Thuaän laø chi nhaùnh cuûa Vietcombank, moät ngaân haøng coù thöông hieäu maïnh, coù nguoàn voán lôùn, saün saøng ñaùp öùng nhu caàu vay lôùn vôùi laõi suaát caïnh tranh. Do Vietcombank quaûn lyù voán theo phöông thöùc taäp trung, töùc laø moïi nguoàn voán töø taát caû caùc chi nhaùnh ñeàu taäp trung taïi Vietcombank Trung öông, Trung öông seõ ñieàu tieát laïi cho caùc chi nhaùnh neân phöông thöùc naøy taïo ñieàu kieän taäp trung nguoàn voán lôùn vaø söû duïng voán hieäu quaû. Theo baùo caùo coâng taùc voán cuûa Vietcombank, naêm 2004 caùc NHTM quoác doanh chieám ñeán 75% thò phaàn huy ñoäng voán vaø tín duïng toaøn ngaønh, trong ñoù Vietcombank chieám 21% thò phaàn huy ñoäng voán. Vietcombank Taân Thuaän coù truï sôû treân cuøng ñòa baøn quaän 7 vôùi chuû ñaàu tö. Döï aùn Sky Garden cuõng naèm taïi ñòa baøn neân vieäc thöïc hieän chöông trình lieân keát cho vay raát thuaän tieän. Thöông hieäu Vietcombank cuõng ñoùng vai troø quan troïng trong thaønh coâng cuûa chöông trình. Ngay trong quaù trình ñaøm phaùn ñeå laäp chöông trình lieân keát cho vay döï aùn Sky Garden, Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ khaúng ñònh muoán nhôø thöông hieäu Vietcombank haäu thuaãn ñeå thu huùt khaùch haøng mua nhaø cuûa Coâng ty. 53 Coâng ty Phuù Myõ Höng laø khaùch haøng lôùn cuûa Vietcombank Taân Thuaän, Coâng ty coù tình hình taøi chính laønh maïnh, ñöôïc ñaùnh giaù cao trong caùc coâng ty xaây döïng vaø kinh doanh nhaø ôû. Theo keát quaû xeáp haïng khaùch haøng cuûa Vietcombank Taân Thuaän ñaùnh giaù haøng naêm, lieân tuïc trong 3 naêm 2002, 2003, 2004, Coâng ty Phuù Myõ Höng ñeàu ñöôïc xeáp haïng A, laø haïng thöù 3 trong 10 haïng cuûa baûng xeáp haïng doanh nghieäp cuûa Vietcombank. Loaïi A laø khaùch haøng ñöôïc ñaùnh giaù hoaït ñoäng hieäu quaû, tình hình taøi chính töông ñoái toát, ruûi ro ôû möùc thaáp. Coâng ty Phuù Myõ Höng coù kinh nghieäm vaø khaû naêng thöïc hieän caùc döï aùn nhaø ôû, khaû naêng tieáp thò, baùn haøng, haäu maõi toát. Ñaây laø moät öu theá raát lôùn cuûa Coâng ty. Thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden, Coâng ty ñaõ quaûng caùo baùn saûn phaåm döï aùn Sky Garden coù söï haäu thuaãn cuûa Vietcombank Taân Thuaän ngay sau khi hai beân kyù Hôïp ñoàng lieân keát taøi trôï treân haøng chuïc tôø baùo ñòa phöông vaø caû baùo Trung öông baèng nhieàu hình thöùc raát thu huùt khaùch haøng, Ngaân haøng khoâng phaûi toán chi phí quaûng caùo chöông trình döï aùn naøy vì Coâng ty Phuù Myõ Höng giôùi thieäu chöông trình lieân keát ngay treân aán phaåm quaûng caùo cuûa Coâng ty. Caùc aán phaåm quaûng caùo thöôøng xuyeân treân caùc tôø baùo, caùc loaïi tôø rôi giôùi thieäu chöông trình vaø caùc baûng quaûng caùo taïi ñòa ñieåm döï aùn ñeàu nhaán maïnh nhöõng öu ñaõi taøi trôï cuûaVietcombank. Ñoäi nguõ nhaân vieân baùn haøng cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng hoaït ñoäng hieäu quaû, chính saùch baùn haøng cuûa Coâng ty raát öu ñaõi cho nhaân vieân baùn haøng neân keát quaû doanh thu haøng naêm cuûa Coâng ty ñeàu taêng tröôûng vöôït baäc. Hoaït ñoäng haäu maõi cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng hieän nay laø moät maãu möïc veà phuïc vuï khaùch haøng vaø ñöôïc khaùch haøng ñaùnh giaù cao. Veà tình hình taøi chính cuûa Coâng ty, 3 naêm qua Coâng ty ñaõ raát thaønh coâng vôùi caùc döï aùn nhaø ôû, lôïi nhuaän goäp 3 naêm 2002, 2003, 2004 leân tôùi treân 3.400 tyû ñoàng. Taát caû caùc döï aùn nhaø ôû Coâng ty ñaõ thöïc hieän ñeàu ñuùng tieán ñoä, 54 baøn giao nhaø ñuùng haïn cho khaùch haøng neân uy tín kinh doanh cuûa Coâng ty raát cao. Naêng löïc cuûa Coâng ty Phuù Myõ Höng ñaõ ñöôïc khaúng ñònh moät laàn nöõa thoâng qua thöïc hieän chöông trình döï aùn Sky Garden laàn naøy. 3.2.2.2. Baûn thaân döï aùn : Khoâng gì phuû nhaän ñöôïc söï thaät laø söùc huùt cuûa moät döï aùn nhaø ôû chính laø vò trí cuûa noù. Vò trí thuaän tieän trong giao thoâng, taïi khu vöïc phaùt trieån trong töông lai laø nhöõng ñieåm thu huùt khaùch haøng maïnh meõ. Maët khaùc moät döï aùn nhaø ôû haáp daãn phaûi naèm trong moät toång theå haøi hoøa vôùi moâi tröôøng xung quanh, taïo ñieàu kieän soáng toát nhaát cho daân cö sinh soáng taïi ñoù. Döï aùn Sky Garden ñaït ñöôïc caû hai ñieàu kieän naøy. Döï aùn naèm caùch truïc loä Baéc – Nam chæ 300m, truïc loä noái huyeän Nhaø Beø, Quaän 7 vôùi khu trung taâm thaønh phoá, raát thuaän tieän trong giao thoâng. Döï aùn naèm trong khu ñoâ thò môùi Phuù Myõ Höng ñöôïc qui hoaïch ñoàng boä, coù haï taàng cô sôû raát toát. Do ñoù duø giaù caên hoä khaù cao (trung bình 11 trieäu ñoàng/m2 saøn söû duïng) vaãn thu huùt khaùch haøng bôûi döï aùn naøy khoâng nhöõng thoûa maõn ñieàu kieän sinh soáng cuûa cö daân, maø coøn ñöôïc ñaùnh giaù coù khaû naêng sinh lôøi trong töông lai nhôø vò trí ñaéc ñòa. Döï aùn Sky Garden ñöôïc qui hoaïch nhö moät thaønh phoá thu nhoû, vôùi hôn 3.500 caên hoä taäp trung taïi caùc toøa nhaø cao töø 10 – 16 taàng vôùi caùc dieän tích caên hoä khaùc nhau. Dieän tích caên hoä khaùc nhau taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng tìm kieám caên hoä phuø hôïp nhu caàu vaø tuùi tieàn cuûa mình. Khaùch haøng khoâng phaûi ñaàu tö moät khoaûn tieàn quaù lôùn nhöng vaãn tìm ñöôïc moät nôi ôû toát, ñaûm baûo moâi tröôøng soáng vaø tieän nghi hieän ñaïi. 55 3.2.2.3. Ñoái töôïng khaùch haøng: Qua thaåm ñònh 309 khaùch haøng coù nhu caàu vay theo chöông trình döï aùn Sky Garden, caùc khaùch haøng ñöôïc chaáp thuaän cho vay ñeàu coù möùc thu nhaäp khaù cao (ít nhaát treân 10 trieäu ñoàng/thaùng) vaø khoâng chæ coù moät nguoàn thu nhaäp duy nhaát, naêng löïc taøi chính khaù toát. Nguoàn thu nhaäp cuûa khaùch haøng chuû yeáu laø thu nhaäp töø löông, tieàn cho thueâ taøi saûn ñang sôû höõu, tieàn laõi coå töùc,… neân khaù oån ñònh, phuø hôïp vôùi hình thöùc vay traû goùp. 60% khaùch haøng vay mua nhaø trong döï aùn ñang sôû höõu ít nhaát 1 caên nhaø neân vieäc mua nhaø taïi döï aùn Sky Garden cuûa hoï nhaèm caû hai muïc ñích: ñeå ôû (tieâu duøng) hoaëc cho thueâ (ñaàu tö). 3.2.2.4. Ñieàu kieän cho vay theo chöông trình: Moät ñieåm ñaëc bieät coù tính ñoät phaù cuûa ñieàu kieän cho vay laø thôøi haïn cho vay. Taïi thôøi ñieåm ñaàu naêm 2004 Vietcombank Taân Thuaän laø ngaân haøng ñaàu tieân ñöa ra thôøi haïn cho vay tôùi 15 naêm trong khi taát caû caùc ngaân haøng khaùc ñeàu chæ cho vay toái ña 10 naêm. Thôøi haïn cho vay daøi seõ thu huùt theâm ñöôïc khaùch haøng coù möùc thu nhaäp phuø hôïp ñeå traû goùp. Thoáng keâ chöông trình döï aùn Sky Garden coù 114 khaùch haøng vay thôøi haïn treân 10 naêm ñeán 15 naêm, chieám 47,5% toång soá khaùch haøng vay theo chöông trình. Soá lieäu naøy chöùng minh nhu caàu vay mua nhaø traû goùp daøi haïn laø nhu caàu thöïc teá maø ngaân haøng caàn quan taâm phuïc vuï. Tyû leä taøi trôï 70% giaù trò caên hoä laø ñoät phaù thöù hai. Thoâng thöôøng khi cho vay mua nhaø vaøø nhaän taøi saûn theá chaáp laø taøi saûn hình thaønh töø voán vay, caùc ngaân haøng thöôøng chæ taøi trôï tyû leä 50% giaù trò caên nhaø. Do ñaùnh giaù döï aùn Sky Garden laø döï aùn coù khaû naêng sinh lôøi cao, giaù trò caên hoä seõ ñöôïc ñaû