Đề tài Phân tích hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn giai đoạn 1999-2003

ĐẶT VẤN ĐỀ Cùng với sự phát triển của các ngành khoa học kỹ thuật khác, ngành Dược thế giới đã không ngừng trưởng thành và phát triển mạnh mẽ. Hoà chung cùng với xu thế phát triển đó, Ngành Dược Việt Nam cũng đã có những bước tiến đáng kể, từng bước vươn lên, hoà nhập cùng với các nước trong khu vực. Tuy nhiên, trong điều kiện nền kinh tế đất nước mở cửa như hiện nay, ngoài những thuận lợi nhất định, ngành Dược Việt Nam cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình phát triển, hội nhập. Các doanh nghiệp Dựợc Việt Nam, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trên thương trường để tồn tại và phát triển. Làm thế nào để vừa đảm bảo hiệu quả kinh tế cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, vừa đạt được mục tiêu chăm sóc bảo vệ sức khoẻ nhân dân? Đây là vấn đề nan giải và là thách thức đối với các doanh nghiệp Dược Việt Nam . CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn là DNNN mới được cổ phần hoá từ tháng 12/2002 theo chủ trương “Cổ phần hoá” một bộ phận DNNN của Đảng và Nhà Nước ta. Là một doanh nghiệp địa phương nhỏ, đứng trước những thách thức của cơ chế thị trường, Công ty đã và đang từng bước khắc phục khó khăn không ngừng vươn lên khẳng định mình trong cơ chế mới. Với mong muốn tìm hiểu thực trạng hoạt động của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn, đánh giá hoạt động kinh doanh của Công ty trong 5 năm từ 1999-2003, nhìn nhận lại những gì đã làm được và chưa làm được, cũng như những thuận lợi và khó khăn trong quá trình hoạt động, từ đó đề xuất những chiến lược, kế hoạch kinh doanh mới hy vọng góp phần nhỏ bé giúp công ty ngày càng đứng vững và lớn mạnh trong tương lai, chúng tôi tiến hành đề tài “Phân tích hoạt động kinh doanh của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn giai đoạn 1999-2003”. Đề tài được xây dựng với mục tiêu : 1.Tìm hiểu thực trạng hoạt động và phân tích, đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn giai đoạn 1999-2003 thông qua một số chỉ tiêu kinh tế . 2.Từ việc phân tích, đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty qua 5 năm(1999-2003) đưa ra một số ý kiến bàn luận, kiến nghị, đề xuất cho hoạt động kinh doanh của Công ty và các cơ quan quản lý. 3. Xây dựng, đề xuất chiến lược kinh doanh đối với công ty trong thời gian tới, góp phần nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của Công ty. PHẦN 1.TỔNG QUAN 1.1.Một số nét về thị trường thuốc hiện nay Thị trường thuốc thế giới & Việt Nam hiện nay đang diễn ra rất sôi động. Ở Việt Nam, nền kinh tế mở cửa vận hành theo cơ chế thị trường đã tạo nên một thị trường thuốc phong phú, đa dạng. 1.1.1.Thị trường thuốc thế giới Thuốc là một loại hàng hoá đặc biệt, thiết yếu trong công tác bảo vệ chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Mấy chục năm trở lại đây giá trị thuốc sử dụng trên thế giới có sự gia tăng một cách mạnh mẽ với tỷ lệ hàng năm khoảng 9-10 %. Bảng 1.1. Tăng trưởng DSB thuốc trên toàn thế giới [ ] Năm Doanh số thuốc bán toàn thế giới (tỷ USD) Tỷ lệ tăng trưởng % (Nhịp cơ sở) 1992 230,0 100,0 1993 250,0 108,7 1994 256,0 111,3 1995 285,0 123,9 1996 296,4 128,7 1998 308,5 134,1 2000 350,0 152,2 2001 364,2 158,3 2002 400,6 174,2 Thị trường tiêu thụ thuốc ngày càng phát triển mạnh trên thế giới, tuy nhiên sự phân bố tiêu dùng thuốc trên thế giới còn rất chênh lệch giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển. Riêng Bắc Mỹ vẫn luôn là thị trường đứng đầu thế giới về tiêu thụ thuốc. Thị trường này đạt 203,6 tỷ USD năm 2002, chiếm 51 % DSB toàn cầu [ ]. Do sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế, mức thu nhập bình quân đầu người thấp nên mức tiêu dùng thuốc ở các nước đang phát triển còn rất nhỏ so với các nước phát triển, như Mỹ và Tây Âu. Các thuốc tiêu thụ chiếm tỷ trọng lớn ở các nước đang phát triển chủ yếu vẫn là nhóm thuốc chống nhiễm khuẩn, thuốc tim mạch, thuốc tiêu hoá. Qua thống kê cho thấy 10 nước dùng thuốc nhiều nhất thế giới là Mỹ, Nhật, Pháp, Đức, Anh, Italia, Tây Ban Nha, Canada, Hà Lan, Bỉ, giá trị tiêu dùng thuốc chiếm khoảng 60% tổng lượng thuốc dùng trên cả thế giới, dự kiến còn tiếp tục tăng trong mấy năm tới. 1.1.2.Thị trường thuốc Việt Nam Việt Nam là một thị trường nhiều tiềm năng đối với các nhà kinh doanh trong và ngoài nước. Riêng thị trường thuốc Việt Nam trong những năm gần đây đã liên tục phát triển và tăng trưởng rõ nét. Số lượng các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài nước hoạt động trong lĩnh vực dược phẩm tăng lên rõ rệt. Chủng loại, chất lượng thuốc sản xuất trong và ngoài nước tăng mạnh, đồng thời với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường. Thị trường dược phẩm Việt Nam được đánh giá lớn thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng bình quân đứng thứ 3, ước tính sẽ đạt 677 triệu USD năm 2005. Dự báo thị trường thuốc Việt Nam sẽ tăng tương đối đồng đều ở cả khu vực bán lẻ và sử dụng trong bệnh viện. Thuốc generic (Thuốc được cung cấp bởi các nhà sản xuất không phải là người phát minh ra công thức) luôn chiếm xấp xỉ 70 % thị trường về giá trị. Trong vài năm tới, mức tiêu thụ các nhóm thuốc tiêu hoá, tim mạch, chống nhiễm khuẩn vẫn chiếm tỷ trọng lớn và tốc độ tăng trưởng tương đối cao. Cũng cần phải nói rằng, mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong công cuộc đổi mới nhưng ngành Dược Việt Nam cũng gặp không ít khó khăn, nhất là về kinh phí hoạt động. Theo niên giám thống kê y tế & tổng kết công tác dược năm 2003, tiền thuốc bình quân đầu người được nêu trong bảng sau: Bảng 1.2 :Tiền thuốc bình quân(TTBQ) & tổng sản phẩm quốc nội qua các năm Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 TTBQ/người/năm(USD) 5,0 5,4 6,0 6,7 7,6 GDP bq/người/năm(TriệuVND) 5239,8 5716,6 6157,3 6705,0 7384,3 Bảng trên cho thấy rằng, tuy TTBQ/người /năm có sự gia tăng đáng kể qua các năm, song mức độ tiêu thụ thuốc của nhân dân ta còn vào loại thấp so với các nước trong khu vực & các nước phát triển khác (Mức bình quân trên thế giới 40USD/người/năm, các nước đang phát triển là 10USD). Mức gia tăng tiền thuốc bình quân/người/năm còn chậm và không đồng đều so với mức tăng GDP hàng năm. Nguồn cung ứng thuốc chính cho thị trường thuốc Việt Nam là nhập khẩu và sản xuất trong nước.Tỷ trọng thuốc sản xuất trong nước so với thuốc nhập khẩu không còn chênh lệch quá lớn, tuy nhiên thuốc nhập khẩu vẫn còn chiếm ưu thế. Nguồn sản xuất trong nước: Một vài năm trở lại đây, thuốc nội đã dần tìm được chỗ đứng tại thị trường trong nước. Các doanh nghiệp Dược Việt Nam đã từng bước tìm được hướng đi cho mình, phát triển sản xuất trong nước, thu hẹp thị phần của thuốc ngoại nhập trên thị trường Việt Nam. Bảng 1.3 :Tỷ trọng thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu Chỉ tiêu Năm Dân số (1000 người ) Thành phẩm nhập khẩu Tiền thuốc bình quân (USD) Tỷ trọng(%) Trị giá (1000 USD) Bình quân(USD) Thuốc nhập khẩu Thuốc trong nước 1999 76597 314897 3,4 5,0 67,0 33,0 2000 77685 258194 3,7 5,4 68,0 32,0 2001 78000 286720 4,4 6,0 65,0 35,0 2002 78685 343503 4,4 6,7 61,9 38,1 2003 79398 366821 4,6 7,6 57,1 39,7 Tuy nhiên có thể thấy rằng, mặc dù ngành Dược Việt Nam đã có sự cố gắng phát huy nội lực, nhưng thuốc nội vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu điều trị trong nước, nguồn thuốc chủ yếu phục vụ nhu cầu vẫn là thuốc ngoại nhập. Nguồn nhập khẩu: Hiện nay có khá nhiều công ty tham gia xuất nhập khẩu dược phẩm, coi đây là lĩnh vực kinh doanh thu lời chủ yếu cho công ty. Vẫn có sự chênh lệch lớn giữa giá trị thuốc ngoại nhập và thuốc xuất khẩu. Bảng 1.4 : Trị giá thuốc nhập và xuất khẩu : ĐV Triệu USD Số lượng Năm Tổng trị giá thuốc xuất và nhập khẩu Trị giá Chênh lệch giữa nhập khẩu và xuất khẩu Tăng trưởng chênh lệch so với năm 1999(%) Tỷ lệ Xuất khẩu/Tổng giá trị Xuất nhập khẩu Nhập khẩu Xuất khẩu 1999 372.678 361.250 11428 349822 100 3,1 2000 418.400 397.935 20465 377470 107,9 4,9 2001 431.260 417.631 13629 404002 115,5 3,2 2002 469.016 457.128 11888 445240 127,3 2,5 2003 463871 451352 12519 438833 125,5 2,7 Có thể thấy rằng, tỷ trọng của thuốc xuất khẩu so với tổng giá trị thuốc xuất và nhập khẩu chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Xuất khẩu không phải là thế mạnh của chúng ta, nhưng cần thiết phải đầu tư phát triển theo hướng xuất khẩu để tăng vị thế của ngành Dược Việt Nam và thu nhiều ngoại tệ về cho đất nước. Giá trị thuốc nhập khẩu có xu hướng tăng, hàng năm chúng ta phải bỏ ra một lượng lớn ngoại tệ cho việc nhập khẩu thuốc là một điều rất bất lợi đối với nền kinh tế một nước nghèo như nước chúng ta. Như vậy phát huy nội lực của ngành Dược nước nhà là hướng đi cần thiết và cấp thiết cần thực hiện không thể chậm chễ. 1.2.Một số nét về doanh nghiệp dược nhà nước & thực trạng cổ phần hoá DNNN 1.2.1.Một số nét về DNDNN Từ khi thực hiện chính sách mở cửa kinh tế đổi mới đất nước, nhiều thành phần kinh tế đã ra đời và phát triển mạnh mẽ. Cùng với sự vận động của tiến trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước, các DNDNN cũng từng bước đổi mới và đạt được những kết quả bước đầu khả quan, đóng góp vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển ngành Dược Việt Nam. Hiện nay, việc sản xuất thuốc trong nước đã được chú trọng hơn. Thuốc nội xuất hiện ngày càng nhiều, đa dạng về chủng loại, mẫu mã phong phú, chất lượng cũng ngày càng được nâng cao. Bên cạnh việc củng cố, mở rộng thị trường trong nước, các DND Việt Nam đã quan tâm hơn đến thị trường nước ngoài. Các cơ quan Trung ương và địa phương đã tạo điều kiện thúc đẩy các DND mở rộng thị trường trong khu vực và thế giới. Giá trị tổng sản lượng thuốc sản xuất trong nước có sự gia tăng hàng năm.Theo nguồn niên giám thống kê y tế ta có : Bảng 1.5 : Giá trị tổng sản lượng thuốc sản xuất trong nước qua các năm : Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị tổng sản lượng(Triệu đồng) 1.727.504 2.314.810 2.657.415 3.144.158 3.424.357 Tỷ lệ % so với năm 1999 100,0 134,0 153,8 182,0 198,2 Đến năm 2003, thuốc sản xuất trong nước đạt 3424,357 tỷ VND, đáp ứng được 39,7 % tiêu dùng thuốc trong nước, tăng 198,2 % so với năm 1999. Các DND đã có sự đầu tư đổi mới trang thiết bị, nghiên cứu sản xuất các sản phẩm mới. Tính đến cuối năm 2003 đã có 41 cơ sở sản xuất thuốc đạt GMP. Công tác cung ứng, phân phối thuốc cũng từng bước được cải thiện, trong đó các DNDNN giữ vai trò không thể thiếu. Đến ngày 31/12/2003 toàn quốc có hơn 37.700 quầy thuốc, trong đó có gần 5300 quầy thuộc DNNN, hơn 5500 quầy thuộc DNNN đã cổ phần hoá, hơn 10500 quầy đại lý bán lẻ, trên 200 nhà thuốc bệnh viện. Số lượng các doanh nghiệp tính đến năm 2003 như sau : Bảng 1.6 : Số lượng DND năm 2003 (Niên giám thống kê y tế): Chỉ tiêu DNDNNTƯ DNDNN địa phương CTTNHH, CTCP,DNTN Dự án đầu tư nước ngoài SL 19 126 590 28 Từ khi Nhà nước xoá bỏ cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp, các DNDNN bước sang cơ chế, môi trường hoạt động mới không tránh khỏi những khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Mặc dù đã đạt được một số thành tựu nhất định, nhưng khó khăn thách thức vẫn còn ở trước mắt, các DNDNN cần có đường lối phát triển đúng đắn thích hợp với mỗi doanh nghiệp, tận dụng tốt ưu thế của mình, phát huy tiềm lực của doanh nghiệp góp phần đưa ngành Dược nước nhà phát triển lên một tầm cao mới. 1.2.2.Thực trạng cổ phần hoá DNNN và DNDNN Cổ phần hoá DNNN là một hướng đi đúng, đang được các cấp,các ngành triển khai một cách tích cực. Sau khi cổ phần hoá nhiều doanh nghiệp đã tạo hướng đi mới cho mình, nâng cao hiệu quả trong sản xuất kinh doanh đảm bảo được mục tiêu phát triển bền vững của doanh nghiệp. Ta tìm hiểu một chút về loại hình doanh nghiệp CTCP. -Khái quát về công ty cổ phần : CTCP là loại công ty đối vốn trong đó các thành viên (cổ đông) có cổ phiếu & chỉ chịu trách nhiệm đến hết giá trị những cổ phần mà mình có. -Một số hình thức cổ phần hoá của DNNN: Giữ nguyên giá trị phần vốn nhà nước hiện có tại DN phát hành cổ phiếu, thu hút thêm vốn để phát triển DN. Bán một phần giá trị giá trị vốn nhà nước hiện có tại DN Tách một bộ phận DN để cổ phần hoá Bán toàn bộ giá trị vốn nhà nước hiện có tại DN để chuyển thành CTCP -Chủ trương của Đảng & nhà nước trong công tác cổ phần hoá các DNNN Từ sau đại hội IV của Đảng, đất nước ta bước vào thời kỳ đổi mới về kinh tế xã hội trên khắp các mặt. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác cổ phần hoá các DNNN, Đảng và Nhà nước ta đã có quy định cụ thể về vấn đề này trong Nghị định 44(1998) và luật Doanh nghiệp(2000), nêu rõ chủ trương cổ phần hoá một bộ phận DNNN thành CTCP. Hội nghị TƯ Đảng lần IV cũng nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc tổ chức, sắp sếp lại ngành Dược, khai thác các tiềm năng để xây dựng và phát triển ngành Dược nước ta. Năm 2003, thực hiện sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố, của lãnh đạo Bộ Y tế, các Bộ, ban ngành có liên quan, công tác cổ phần hoá DNDNN đã có những tiến triển hơn những năm trước. Đến hết năm 2003, đã có 73 DNDNN hoàn thành cổ phần hoá. -Số liệu về DNDNN đã cổ phần hoá: Bảng 1.7: Số lượng DNDNN từ năm 1999-2003: NĂM CHỈ TIÊU 1999 2000 2001 2002 2003 SDNDNN trong cả nước 145 145 145 145 145 DNDTƯ chuyển sang cổ phần hoá 0 1 6 6 8 DNDNN địa phương chuyển sang cổ phần hoá 16 25 30 52 65 SCTCP chuyển từ DNDNN 16 26 36 58 73 Tỷ lệ % DNDNN đã cổ phần hoá 11,0 17,9 24,8 40,0 50,3 Để có thể huy động vốn của toàn xã hội để đầu tư đổi mới công nghệ, thay đổi phương thức quản lý nhằm phát triển doanh nghiệp, thì cổ phần hoá là hướng đi đúng đắn.Tuy nhiên có thể thấy rằng tiến trình thực hiện cổ phần hoá các DNDNN còn chậm chễ, mặc dù năm 2003 công tác cổ phần hoá đã có bước chuyển biến nhanh hơn. 1.3.Khái quát về CTCP Dược phẩm & vật tư y tế Lạng Sơn -Quá trình hình thành & phát triển của công ty: là một doanh nghiệp nhà nước, có lịch sử hình thành & phát triển tương đối lâu dài ; là doanh nghiệp mới được cổ phần hoá từ 12/2002. Bước sang cơ chế quản lý mới không tránh khỏi phải đương đầu với những khó khăn khi điều kiện kinh doanh không còn như trước, Công ty đã có những cố gắng trong quản lý tổ chức các hoạt động kinh doanh, từng bước đưa hoạt động của Công ty đi vào ổn định và kinh doanh có lãi. -Môi trường hoạt động : Nằm trong bối cảnh thị trường thuốc VN rất sôi động ;thị trường thuốc phong phú, đa dạng về chủng loại . Đặc điểm địa bàn là một tỉnh miền núi, diện tích lớn, dân số không tập trung, nhu cầu chăm sóc sức khoẻ & chữa bệnh của nhân dân lớn... S=8305,21Km2 Dân số=733974(người) Cạnh tranh trong địa bàn hoạt động : Nhà thuốc tư nhân, đại lý bán thuốc, công ty TNHN, các chi nhánh của một số công ty lớn mở trên địa bàn là yếu tố cạnh tranh của Công ty, làm thị phần của Công ty tại tỉnh nhà bị thu hẹp. -Chức năng, nhiệm vụ của công ty :kinh doanh thuốc chữa bệnh, vật tư dụng cụ y tế, sản xuất nhỏ một số sản phẩm thông thường, phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khoẻ nhân dân. 1.4.Phương pháp luận về phân tích hoạt động kinh doanh & các chỉ tiêu khảo sát 1.4.1.Lý luận về phân tích hoạt động kinh doanh Khái niệm : Phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình kết quả hoạt động ở doanh nghiệp, nhằm làm rõ chất lượng hoạt động kinh doanh & các nguồn tiềm năng cần được khai thác, trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp. Ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh: -Cho phép nhà doanh nghiệp nhìn nhận đúng về sức mạnh cũng như hạn chế của doanh nghiệp mình, từ đó có thể xác định đúng đắn mục tiêu cùng với chiến lược kinh doanh phù hợp. -PTHĐKD là công cụ để phát triển những khả năng tiềm tàng & công cụ cải tiến cơ chế quản lý trong kinh doanh. -Là cơ sở quan trọng để đưa ra các quyết định kinh doanh. -Là công cụ quan trọng trong những chức năng quản trị có hiệu quả ở doanh nghiệp. -Là biện pháp quan trọng để phòng ngừa rủi ro. -Tài liệu PTHĐKD không chỉ cần thiết cho các nhà quản trị bên trong doanh nghiệp mà còn cần thiết cho các đối tượng bên ngoài khi họ có mối quan hệ về nguồn lợi với doanh nghiệp, vì thông qua phân tích họ mới có quyết định đúng đắn trong việc hợp tác đầu tư, cho vay...với doanh nghiệp. Nội dung của PTHĐKD: Thông qua các chỉ tiêu kinh tế đánh giá quá trình hướng đến kết quả hoạt động kinh doanh dưới tác động của các yếu tố ảnh hưởng. Thực hiện PTHĐKD cần thiết phải xây dựng hệ thống các chỉ tiêu kinh tế, xác định mối quan hệ phụ thuộc của các nhân tố tác động đến chỉ tiêu.Xây dựng mối liên hệ giữa các chỉ tiêu với nhau để phản ánh được tính đa dạng của nội dung phân tích. Nhiệm vụ của phân tích HĐKD: -Kiểm tra, đánh giá hoạt động kinh doanh thông qua các chỉ tiêu kinh tế đã xây dựng. -Tìm các nhân tố ảnh hưởng của các chỉ tiêu & nguyên nhân gây ra các ảnh hưởng đó. -Đề xuất các giải pháp nhằm khai thác tiềm năng & khắc phục những yếu kém trong quá trình hoạt động kinh doanh. -Xây dựng phương án kinh doanh căn cứ vào mục tiêu đã đề ra. 1.4.2.Các chỉ tiêu khảo sát Tổ chức bộ máy và cơ cấu nhân lực. Tổ chức bộ máy và cơ cấu nhân lực là một trong bốn nguồn lực quan trọng quyết định hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Sự biến động của nhân lực và sắp sếp nhân lực không hợp lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lao động của mỗi người, ảnh hưởng hoạt động của doanh nghiệp. Doanh số mua & cơ cấu nguồn mua. Doanh số mua thể hiện năng lực luân chuyển hàng hoá của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp thực hiện tốt kế hoạch mua hàng, đảm bảo đủ số lượng, kết cấu chủng loại thì sẽ góp phần vào việc thực hiện tốt kế hoạch sản xuất kinh doanh và tăng hiệu quả kinh tế. Nghiên cứu cơ cấu nguồn mua còn giúp xác định được nguồn hàng, đồng thời tìm ra được dòng hàng “ nóng ” mang lại nhiều lợi nhuận.  Doanh số bán hàng(giá bán) Hệ số tiêu thụ hàng mua = Tổng doanh số mua(giá mua) Chỉ tiêu này cho biết mối quan hệ giữa lượng hàng mua vào và bán ra. Chỉ tiêu này ≥ 1 và tăng lên thì đánh giá hàng trong kỳ là tốt, vì tồn kho cuối kỳ giảm. Chỉ tiêu nay< 1 và giảm thì mua vào quá nhiều, bán ra chậm, hàng tồn kho cuối kỳ tăng lên là không tốt. Doanh số bán và tỷ lệ bán buôn, bán lẻ. Doanh số bán ra có ý nghĩa quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Xem xét doanh số bán, tỷ lệ giữa bán buôn, bán lẻ để hiểu thực trạng của doanh nghiệp từ đó đưa ra một tỷ lệ tối ưu nhằm khai thác hết thị trường, đảm bảo lợi nhuận cao. Tình hình sử dụng phí. Phân tích tình hình sử dụng phí để nhận biết được tình hình quản lý và sử dụng chi phí của doanh nghiệp có hợp lý hay không, có mang lại hiệu quả kinh tế hay không ? Để từ đó đưa ra những chính sách, biện pháp nhằm quản lý và sử dụng chi phí kinh doanh tốt hơn. Phân tích vốn. Qua phân tích sử dụng vốn,doanh nghiệp có thể khai thác tiềm năng sẵn có, biết mình đang ở vị trí nào trong quá trình phát triển hay đang ở vị trí nào trong quá trình cạnh tranh với đơn vị khác, từ đó có biện pháp tăng cường quản lý. Kết cấu nguồn vốn. -Tổng nguồn vốn của doanh nghiệp. -Nguồn vốn nợ phải trả. + Nợ ngắn hạn. + Nợ dài hạn. -Nguồn vốn của chủ sở hữu. + Vốn cố định. + Vốn lưu động. + Vốn từ các quỹ khác. So sánh tổng số vốn đầu kỳ với cuối kỳ, xác định tỷ trọng từng nguồn vốn cụ thể trong tổng số nguồn vốn.Từ đó có thể biết được khả năng tự tài trợ về mặt tài chính, mức độ tự chủ trong sản xuất kinh doanh hoặc những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong việc khai thác vốn. -Xác định tỷ suất tự tài trợ, để biết khả năng về mặt tài chính Nguồn vốn chủ sở hữu Tỷ suất tự tài trợ = ´100% Tổng nguồn vốn nợ Tình hình phân tích vốn. Phân tích nhằm xem xét tính chất hợp lý, của việc sử dụng vốn của doanh nghiệp như thế nào, phân bố cho các loại tài sản có hợp lý hay không ? Sự thay đổi kết cấu vốn có ảnh hưởng đến quá trình sản suất kinh doanh và phục vụ của doanh nghiệp... -Vốn phân bố vào tài sản lưu động -Vốn phân bố vào tài sản cố định -Tổng tài sản của doanh nghiệp Tốc độ luân chuyển và hiệu quả sử dụng vốn. Thể hiện việc sử dụng vốn của doanh nghiệp đã phù hợp hay chưa. Tốc độ luân chuyển vốn được thể hiện qua hai chỉ tiêu: -Số vòng quay vốn: là số lần luân chuyển vốn lưu động trong một kỳ. CT tính : D C = VLĐ Trong đó C : Số vòng quay VLĐ D : Doanh thu thuần VLĐ : Số dư bình quân VLĐ -Số ngày luân chuyển VLĐ: T T.VLĐ N = = C D Trong đó N : Số ngày luân chuyển của một vòng quay T : Số ngày trong kỳ -Hiệu quả sử dụng vốn lưu động: nói lên một đồng VLĐ làm ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. LN H = ´100% VLĐ - Các hệ số về khả năng thanh toán: +Hệ số về khả năng thanh toán tổng quát: nói lên mối quan hệ tổng tài sản mà doanh nghiệp hiện đang sử dụng với tổng số nợ phải trả.  Tổng tài sản Hệ số thanh toán tổng quát = (lần) Nợ ngắn hạn và nợ dài hạn Nếu hệ số < 1 là báo hiệu vốn chủ sở hữu bị mất toàn bộ, tổng tài sản hiện có (TSLĐ, TSCĐ) không đủ trả số nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán. +Hệ số khả năng thanh toán tạm thời: là mối quan hệ giữa tài sản ngắn hạn và các khoản nợ ngắn hạn. Hệ số này thể hiện mức độ đảm bảo của tài sản lưu động với nợ ngắn hạn. Tổng tài sản lưu động Hệ số khả năng thanh toán hiện thời = (lần) Nợ ngắn hạn +Hệ số khả năng thanh toán nhanh: là thước đo về khả năng trả nợ ngay, không dựa vào việc phải bán các loại vật tư hàng hoá. Tiền + Tương đương tiền Hệ số khả năng thanh toán nhanh = (lần) Nợ ngắn hạn 6. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận Lợi nhuận là kết quả tài chính cuối cùng của hoạt động sản suất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích, xem xét mức độ biến động của tổng số lợi nhuận, đánh giá bằng con số tương đối, thông qua việc so sánh giữa tổng lợi nhuận trong kỳ so với vốn sản xuất sử dụng để sinh ra số lợi nhuận đó. Tỷ suất lợi nhuận được tính như sau theo công thức: Tỷ suất lợi nhuận vốn sản xuất Tổng LN TSLN = ´100% Tổng VSX Tỷ suất lợi nhuận vốn cố định Tổng LN TSLN = ´100% VCĐ Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động Tổng LN TSLN = ´100% VLĐ Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu Tổng LN TSLN = ´100% Tổng DT Các chỉ tiêu lợi nhuận nói lên một đồng vốn hoặc một đồng doanh thu trong kỳ mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Trên cơ sở so sánh các chỉ tiêu lợi nhuận giữa các năm có thể đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp nhằm tìm ra các biện pháp để nâng cao các chỉ tiêu này. 7. Nộp ngân sách nhà nước Là mức đóng góp thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước, thể hiện hiệu quả đầu tư vào các doanh nghiệp, là điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và hoạt động có hiệu quả, bao gồm: -Các khoản nộp thuế của doanh nghiệp cho nhà nước. -Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế. 8. Năng suất lao động bình quân cán bộ công nhân viên. Năng suất lao động bình quân được thể hiện bằng chỉ tiêu doanh số bán ra chia cho tổng số CBCNV trong sản xuất và kinh doanh. Năng suất lao động tăng thể hiện hoạt động của doanh nghiệp càng có hiệu quả và ngược lại. Đối với DND kinh doanh thì năng suất lao động chính là năng suất bán ra. Khi phân tích chỉ tiêu trên cần nghiên cứu : Doanh số bán. Số cán bộ công nhân viên Năng suất bình quân của cán bộ công nhân viên. Doanh số bán Năng suất lao động bình quân = Số cán bộ công nhân viên 9. Thu nhập bình quân cán bộ công nhân viên Phân tích hoạt độnh của doanh nghiệp không phải chỉ tính đến lợi nhuận thu được mà còn phải tính đến việc đảm bảo đời sống của cán bộ công nhân viên thông qua thu nhập bình quân của họ. Thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên là lượng và các khoản khác thể hiện lợi ích đồng thời là sự gắn bó của người lao động với doanh nghiệp, là động lực vật chất khuyến khích người lao động. Tiền lương bình quân của cán bộ công nhân viên. Tổng lương Tiền lương bình quân = Số cán bộ công nhân viên Thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên. Tổng thu nhập Thu nhập bình quân = Số cán bộ công nhân viên 10. Mạng lưới tự phục vụ Ngành Dược có nhiệm vụ đáp ứng nhu cầu to lớn và bức xúc về thuốc cho bệnh nhân. Trong đó, doanh nghiệp dược giữ vai trò chủ đạo trong nhiệm vụ cung ứng đầy đủ thuốc cho nhân dân. Từ đó, phân tích chỉ tiêu này sẽ đánh giá đóng góp vai trò của doanh nghiệp với ngành, doanh nghiệp có đạt chỉ tiêu về xã hội của ngành hay không? Số dân mà một điểm bán thuốc của doanh nghiệp dược phục vụ Ta có công thức sau: M P= N Trong đó : P : Chỉ tiêu số dân một điểm bán thuốc phục vụ (người). N : Tổng số dân trong khu vực khảo sát (người). M : Tổng số điểm bán thuốc trong khu vực khảo sát (người). Diện tích phục vụ của một điểm bán thuốc của doanh nghiệp S s = M Trong đó s : Diện tích phục vụ của một điểm bán thuốc (Km 2). S : Diện tích khu vực khảo sát (Km 2). Bán kính của một điểm bán thuốc S R = p.M 11. Chất lượng thuốc Chỉ tiêu chất lượng là chỉ tiêu hàng đầu trong kinh doanh, phục vụ và sản xuất thuốc vì phải có chỉ tiêu này thì doanh nghiệp mới có thể tồn tại và phát triển. 12. Hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn hiệu quả hợp lý Xem xét các chỉ tiêu sau: Trình độ chuyên môn của người đứng bán Hướng dẫn khách hàng mua và sử dụng thuốc, thực hiện các quy chế chuyên môn tại quầy thuốc của doanh nghiệp. 13. Định hướng phát triển của công ty Tìm hiểu định hướng phát triển của Công ty đã vạch ra, từ đó có thể đưa ra một vài ý kiến bàn luận, góp ý đối với định hướng đó. PHẦN II. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP, NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu Công ty CP Dược và vật tư y tế Lạng Sơn-kết quả hoạt động kinh doanh của công ty từ năm 1999 đến 2003. 2.2.Phương pháp nghiên cứu PP cân đối: Trong quá trình hoạt động kinh doanh ở doanh nghiệp hình thành nhiều mối quan hệ cân đối ; cân đối là sự cân bằng giữa hai mặt của các yếu tố với quá trình kinh doanh. Phương pháp cân đối được sử dụng nhiều trong công tác lập kế hoạch & trong cả công tác hạch toán để nghiên cứu các mối liên hệ cân đối về lượng của yếu tố với lượng các mặt yếu tố và quy trình kinh doanh, trên cơ sở đó thể xác đinh ảnh hưởng của các nhân tố. PP so sánh : Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích hoạt động kinh doanh.Phương pháp này được sử dụng trên cơ sở 3 nguyên tắc: -Lựa chọn tiêu chuẩn so sánh : Tiêu chuẩn so sánh là là chỉ tiêu của một kỳ được lựa chọn làm căn cứ so sánh, được gọi là gốc so sánh. Tuỳ theo mục đích của nghiên cứu mà chọn gốc so sánh thích hợp. Các gốc so sánh có thể là : Tài liệu năm trước, các mục tiêu dự kiến, các chỉ tiêu trung bình của ngành, khu vực kinh doanh… -Điều kiện so sánh : Để phép so sánh có ý nghĩa thì điều kiện tiên quyết là các chỉ tiêu được sử dụng phải đồng nhất . Điều kiện có thể so sánh được giữa các chỉ tiêu kinh tế cần được quan tâm cả về thời gian & không gian. -Kỹ thuật so sánh : Để đáp ứng các mục tiêu nghiên cứu thường người ta sử dụng những kỹ thuật so sánh sau : +So sánh bằng số tuyệt đối : Là kết quả phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích so với kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế, kết quả so sánh biển hiện khối lượng qui mô của các hiện tượng kinh tế. +So sánh bằng số tương đối : Là kết quả phép chia giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế, kết quả so sánh biểu hiện kết cấu, mối quan hệ, tốc độ phát triển, mức độ phổ biến của các hiện tượng kinh tế. +So sánh bằng số bình quân : Số bình quân là một dạng đặc biệt của số tuyệt đối, biểu hiện tính chất đặc trưng về mặt số lượng,nhằm phản ánh đặc điểm chung của một đơn vị, một bộ phận, hay một tổng thể chung có cùng tính chất. +So sánh mức biến động tương đối điều chỉnh theo hướng quy mô chung : Là kết quả so sánh của phép trừ giữ trị số kỳ phân tích với trị số kỳ gốc đã được điều chỉnh theo hệ số của chỉ tiêu có liên quan theo hướng quyết định quy mô chung. Có thể tiến hành phân tích theo kỹ thuật của phương pháp so sánh dưới 3 hình thức : +So sánh theo chiều dọc : Là quá trình so sánh nhằm xác định tỷ lệ quan hệ tương quan giữa các chỉ tiêu cùng kỳ của các báo cáo tài chính. +So sánh theo chiều ngang : là quá trình so sánh nhằm xác định các tỷ lệ và chiều hướng biến động giữa các kỳ trên báo cáo tài chính. +So sánh xác định xu hướng & tính liên hệ của các chỉ tiêu: Các chỉ tiêu riêng biệt hay các chỉ tiêu tổng cộng trên báo cáo được xem xét trong mối quan hệ với các chỉ tiêu phản ánh quy mô chung & chúng có thể được xem xét nhiều kỳ để thấy rõ hơn xu hướng phát triển của các hiện tượng nghiên cứu. PP tỷ trọng (PP phân tích chi tiết) : So sánh các chỉ tiêu chi tiết cấu thành chỉ tiêu tổng thể .Các chỉ tiêu kinh tế thường được chi tiết từ các yếu tố cấu thành, nghiên cứu chi tiết giúp đánh giá chính xác các yếu tố cấu thành của các chỉ tiêu phân tích. PP liên hệ : Liên hệ các chỉ tiêu bằng cách lấy một chỉ tiêu quan trọng để so sánh các chỉ tiêu khác. PP hồi cứu PP phỏng vấn trực tiếp PP tìm xu hướng phát triển: Là một dạng của phương pháp so sánh nhằm tính mức gia tăng hay nhịp phát triển của chỉ tiêu. +Nhịp cơ sở -So sánh định gốc: Lấy một chỉ tiêu nào đó của một năm so sánh tình hình thực hiện của nó qua các năm. +Nhịp mắt xích –So sánh liên hoàn : Lấy chỉ tiêu thực hiện hoặc chỉ tiêu kế hoạch của năm sau so với chỉ tiêu đó của năm liền kề trước đó để tìm tốc độ phát triển của từng năm. 2.3.Nội dung 2.2.1.Tổ chức bộ máy ,cơ cấu nhân lực 2.2.2. Đánh giá hoạt động kinh doanh qua bảng Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh -DSM & cơ cấu nguồn mua -DSB & tỷ lệ bán buôn, bán lẻ -Tình hình sử dụng phí -LN & tỷ suất LN 2.2.3.Phân tích vốn & tình hình sử dụng vốn 2.2.4.Nộp ngân sách nhà nước 2.2.5.Năng suất lao động 2.2.6.Lương bình quân của CBCNV 2.2.7.Các chỉ tiêu chuyên môn 2.2.7.1.Mạng lưới phục vụ 2.2.7.2.Chất lượng thuốc 2.2.7.3.Hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý 2.2.8. Định hướng phát triển của công ty PHẦN III. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VÀ BÀN LUẬN 3.1. Tổ chức bộ máy & cơ cấu nhân lực Tổ chức bộ máy : ĐẠI HỘI ĐỒNG CỔ ĐÔNG HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ BAN KIỂM SOÁT GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH PHÓ GIÁM ĐỐC QUẢN TRỊ KINH DOANH PHÓ GIÁM ĐỐC LAO ĐỘNG TIỀN LƯƠNG PHÒNG TỔ CHỨC HÀNH CHÍNH PHÒNG TÀI VỤ PHÒNG KINH DOANH 3 QUẦY THUỐC TRỰC THUỘC CHI NHÁNH HÀ NỘI 11 HIỆU THUỐC TRỰC THUỘC Hình 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn : Quan hệ trực tuyến : Quan hệ chức năng : Quan hệ kiểm soát Nhận xét : Cơ cấu tổ chức của Công ty mang đặc thù của CTCP, theo nguyên tắc tam quyền phân lập, đứng đầu là Đại hội đồng cổ đông có thẩm quyền cao nhất quyết định mọi vấn đề quan trọng kiên quan đến sự sống còn và phát triển của công ty. Hội đồng quản trị do đại hội cổ đông bầu ra thay mặt cổ đông thực hiện các chức năng của chủ sở hữu đối với công ty, quản lý hoạt động của doang nghiệp.Hội đồng quản trị bầu ra Ban kiểm soát để thanh tra, kiểm tra mọi hoạt động kinh doanh của công ty, trong đó bao gồm cả Hội đồng quản trị và giám đốc điều hành. Hội đồng quản trị do chủ tịch hội đồng quản trị đứng đầu bầu ra ban giám đốc và giám đốc điều hành. Ban giám đốc điều hành mọi công việc thường ngày và phải chịu trách nhiệm trước hội đồng quản trị về việc thực hiện các quyền và nhiệm vụ được giao, chịu trách nhiệm quản lý chung toàn công ty. Các phòng ban thực hiện chức năng đặc thù được phân công và có mối liên hệ hữu cơ với nhau về mặt chuyên môn. Là một doanh nghiệp địa phương nhỏ, chưa có nhiều chức năng hoạt động nên công ty có chưa nhiều các phòng ban chức năng. - Hội đồng quản trị gồm 5 thành viên, có toàn quyền quyết định những vấn đề liên quan đến quyền lợi của công ty như chiến lược kinh doanh, cơ cấu tổ chức, quản lý doanh nghiệp. - Ban kiểm soát gồm 3 thành viên, có nhiệm vụ kiểm soát các hoạt động kinh doanh của công ty, giám sát Hội đồng quản trị, giám đốc trong việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ của mình. - Ban giám đốc gồm 3 người, 1 giám đốc và 2 phó giám đốc, điều hành mọi hoạt động của công ty, chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị về việc thực hiện các quyền và nhiệm vụ được giao. - Phòng Tổ chức hành chính : có nhiệm vụ quản lý nhân sự và các công việc liên quan đến nhân sự, quản trị hành chính. - Phòng Tài vụ : làm các công tác tài chính kế toán của công ty. - Phòng Kinh doanh : đảm bảo các kế hoạch sản xuất kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm, tiếp thị quảng cáo của công ty. Cơ cấu nhân lực: Tiến hành khảo sát cơ cấu nhân lực của công ty trong 5 năm từ 1999 đến 2003 thu được số liệu trong bảng dưới đây : Bảng 1: Cơ cấu nhân lực 1999-2003: Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 CB Dược sau đại học 0 0 0 4 4 DSĐH 14 14 16 10 10 CBĐH khác 2 2 3 4 4 DSTH 30 30 30 33 33 Trình độ trung cấp khác 12 14 15 15 15 Dược tá 50 51 51 53 55 Lao động khác 12 15 17 17 19 Tổng cộng 120 126 132 136 140 Hình 2: Biểu đồ về cơ cấu nhân lực của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn từ 1999-2003 Căn cứ vào bảng số liệu và biểu đồ về cơ cấu nhân lực của công ty có thể nhận thấy không có sự biến đổi lớn về nhân lực của công ty trong 5 năm qua, tổng số nhân lực tăng dần qua các năm nhưng chậm và không nhiều (từ 1999 đến 2003 tăng 20 nhân viên), do công ty chưa có sự mở rộng lớn về hoạt động sản xuất kinh doanh. Số lượng lao động trong công ty còn ít do quy mô của doanh nghiệp nhỏ, số lượng DSĐH và trên đại học chiếm tỷ lệ trung bình 11%, so với cơ cấu nhân lực của các công ty lớn như công ty Traphaco, công ty CPDP Nam Hà,…thì cơ cấu nhân lực của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn còn kém hơn nhiều cả về tổng số nhân lực và số lượng CB có trình độ chuyên môn cao. -Số lượng DSĐH và sau đại học chiếm tỷ lệ trung bình 11%, một tỷ lệ không thấp. Tuy nhiên có thể thấy rằng tỷ lệ này hầu như không tăng, có thể do công ty chưa có chế độ đãi ngộ tốt thu hút DSĐH về làm việc cho công ty và cũng do DSĐH mới ra trường thích tìm cơ hội ở những thành phố lớn hơn. -Cán bộ có trình độ trung cấp và sơ cấp về dược chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số nhân sự, trung bình khoảng 63,7 %. Đối với quy mô của doanh nghiệp như hiện nay thì cơ cấu nhân lực như vậy cũng hợp lý. Tuy nhiên ở một số vị trí nếu có DSĐH đảm trách thì tốt hơn, như phụ trách hiệu thuốc ở một số huyện chưa có DSĐH, và nếu muốn mở rộng, phát triển hoạt động kinh doanh của mình thì công ty cần tuyển dụng thêm cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho CBCNV. 3.2. Đánh giá HĐKD qua bảng báo cáo HĐKD 3.2.1. DSM và cơ cấu nguồn mua Là một doanh nghiệp kinh doanh thì khâu mua hàng là bước đầu quan trọng thực hiện quá trình kinh doanh. Đảm bảo tốt việc mua hàng đúng kế hoạch sẽ góp phần thuận lợi trong việc thực hiện mục tiêu kinh doanh đề ra. -DSM của công ty được thể hiện trong bảng số liệu sau: Bảng 2 : DSM qua 5 năm (1999-2003) Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 DSM 17915 18186 27915 30176 32785 So sánh định gốc 100% 101,5% 155,8% 168,4% 183,0% Doanh số mua của công ty được thể hiện qua biểu đồ : Hình 3: Biểu đồ DSM của công ty từ 1999-2003 Nhận xét : + DSM của công ty có sự gia tăng liên tục qua các năm, năm 2003 tăng 183,0 % so với năm 1999. Tuy nhiên mức tăng không đồng đều giữa các năm, DSM năm 2000 tăng rất ít so với năm 1999( bằng 101,5%), năm 2001 DSM tăng vọt 155,8 % so với năm 1999, sau đó mức tăng ổn định hơn. Sau khi cổ phần hoá tháng 12/2002, năm 2003 DSM của công ty vẫn tăng trưởng 108,6 % so với năm trước, tăng 183,0% so với năm 1999. -Nguồn mua : Công ty mua hàng từ khá nhiều nguồn, chủ yếu là thuốc thành phẩm, có sự linh động trong việc tìm nguồn hàng, tuy nhiên nguồn hàng từ các công ty Dược trung ương vẫn luôn được chú trọng và chiếm một doanh số nhất định. Công ty chủ yếu mua hàng từ các công ty, xí nghiệp trực tiếp sản xuất tại Việt Nam, các hãng trực tiếp phân phối, không trực tiếp tham gia nhập khẩu thuốc từ nước ngoài. Công ty hầu như không có nguồn hàng tự sản xuất. Bảng 3: Cơ cấu DSM từ 1999-2003 Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị Tỷ trọng% Giá trị Tỷ trọng% Giá trị Tỷ trọng% Giá trị Tỷ trọng% Giá trị Tỷ trọng% SDSM 17915 100 18186 100 27915 100 30176 100 32785 100 Mua của CT DPTW I 1798 10,0 1980 10,9 2900 10,4 3097 10,3 3670 11,2 Mua từ nguồn khác 16117 90,0 16206 89,1 25015 89,6 27079 89,7 29115 88,8 Ta có thể biểu diễn cơ cấu DSM của công ty qua biểu đồ sau : Hình 4 : Cơ cấu DSM của công ty từ 1999-2003 Có thể thấy rằng, DSM của công ty có sự gia tăng đều đặn hàng năm. Lượng hàng mua của CTDP TW I luôn chiếm một tỷ lệ nhất định, chủ yếu là các thuốc chuyên khoa, thuốc độc A-B, thuốc gây nghiện. Các nguồn hàng khác chiếm tỷ lệ lớn và khá phong phú về nguồn gốc, như mua của Công ty Traphaco, Xí nghiệp Trung ương 24, Trung ương 25, Xí nghiệp Dược Hậu Giang, CTCP Dược phẩm Nam Hà, các hãng phân phối trực tiếp Glaxo Wellcome, Sanofi,… Việc linh động trong nguồn hàng mua của công ty có ý nghĩa quan trọng trong kinh doanh, góp phần nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của công ty. 3.2.2.DSB và tỷ lệ bán buôn bán lẻ -DSB là chỉ tiêu để đánh giá năng lực kinh doanh, thị phần của doanh nghiệp. Xem xét DSB và tỷ lệ bán buôn bán/bán lẻ để tìm hiểu thực trạng kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó đưa ra tỷ lệ Bán buôn/Bán lẻ tối ưu nhằm khai thác hết tiềm năng thị trường, đảm bảo đạt lợi nhuận cao nhất. Qua khảo sát thu được những số liệu về tiêu thụ sản phẩm của công ty trong bảng sau : Bảng 4: Số liệu DSB và tỷ lệ bán buôn, bán lẻ của công ty từ 1999-2003: Đơn vị tính Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Tổng số DSB 19517 19554 29916 32331 33790 Bán buôn 13662 15252 22431 23279 23730 Bán lẻ 5855 4302 7485 9052 10060 SS định gốc(%) 100,0 100,2 153,3 165,7 173,1 SS liên hệ(%) 100,0 100,2 153,0 108,1 104,5 Hình 5 : DSB và cơ cấu DSB của công ty từ 1999-2003 -Nhận xét : + DSB tương đối ổn định và có sự tăng trưởng khá đều đặn hàng năm. So với năm 1999 thì năm 2003 DSB có sự tăng trưởng khá lớn(173,1%), mặc dù chưa phản ánh được hết hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhưng cũng phần nào thấy được mức độ mở rộng hoạt động kinh doanh của công ty. + DSB của công ty chủ yếu là bán buôn (khoảng 75%), bán lẻ chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ. Có thể thấy rằng công ty chiếm lĩnh thị trường thông qua hệ thống bán buôn là chủ yếu, bán lẻ chủ yếu phục vụ nhu cầu cho nhân dân trong tỉnh. Bán lẻ mặc dù có nhược điểm thu hồi vốn chậm nhưng lại mang lại phần trăm lợi nhuận cao, nên chăng công ty cần tăng doanh số ở mảng này, mở rộng hệ thống bán lẻ ở những địa điểm thuận lợi nhằm tăng doanh số bán, tối đa hoá lợi nhuận, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhu cầu bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ của nhân dân. 3.2.3.Tình hình sử dụng phí - Phân tích tình hình sử dụng phí giúp cho doanh nghiệp nhận diện các hoạt động sinh ra chi phí và triển khai các khoản chi phí dựa trên hoạt động. Nó có ý nghĩa quan trọng trong việc khảo sát chi phí để lập kế hoạch.và đưa ra các quyết định kinh doanh trong tương lại. Kết quả khảo sát thể hiện trong bảng sau : Bảng 5 :Tổng mức phí và cơ cấu sử dụng phí Đơn vị tính :Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % 1. TMF 2150 100,0 2295 100,0 2864 100,0 3169 100,0 3335 100,0 2. Phí vận chuyển 277 12,9 280 12,2 319 11,1 322 10,2 341 10,2 3. Lương 623 29,0 827 36,0 1015 35,4 1058 33,4 1117 33,5 4. Bảo hiểm xã hội 79 3,7 132 5,8 133 4,6 231 7,3 241 7,2 5. Phí QLHC 761 35,4 878 38,3 1170 40,9 1273 40,2 1340 40,2 6. Khấu hao TSCĐ 97 4,5 140 6,1 161 5,6 241 7,6 250 7,5 7. Phí quảng cáo 15 0,7 17 0,7 20 0,7 20 0,6 25 0,8 8. Chi phí khác 298 13,8 21 0,9 46 1,7 24 0,7 21 0,6 8. Tỷ trọng TMP/DSB (%) 11,0 11,7 9,6 9,8 9,9 Hình 6: Biểu đồ cơ cấu CP của công ty từ 1999 - 2003 -Nhận xét : + Giá trị TMF tăng về giá trị tuyệt đối do hoạt động kinh doanh của công ty ngày càng mở rộng hơn. Cơ cấu chi phí cũng tương đối ổn định, không có đột biến gì giữa tỷ lệ các chi phí với nhau và không có chi phí đặc biệt mới nảy sinh. Tỷ lệ CP trên doanh thu cũng có mức ổn định nhất định chứng tỏ công ty luôn cố gắng tiết kiệm, duy trì hợp lý CP trong lưu thông. + Xem xét chi tiết TMF : CP vận chuyển tương đối ổn định từ 10,2-12,9% so với TMF. Phí bảo hiểm chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng TMF, dao động từ 3,7% đến 7,2%, tăng tương ứng với mức thu nhập của người lao động. Phí QLHC tăng khá cao, năm 2003 tăng 176,1% so với năm 1999 do công ty mở rộng dần quy mô hoạt động. Khấu hao tài sản cố định tăng mạnh, năm 2003 tăng 257,7% so với năm 1999 do công ty tăng cường đầu tư mua sắm một số TSCĐ. Phí quảng cáo chiếm tỷ lệ nhỏ trong TMF, tăng dần qua các năm nhưng chậm do công ty chưa có sản phẩm của riêng mình nên chi phí đầu tư cho chiến lược bán hàng thấp hơn nhiều so với nhiều công ty khác. Lương của CBCNV tăng đều qua các năm, chứng tỏ công ty đang nỗ lực trong việc nâng cao mức thu nhập, đảm bảo ngày càng tốt hơn đời sống cho CBCNV. 3.2.4. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận - LN là mục tiêu hàng đầu của mọi DND trong nền kinh tế thị trường. Dựa trên việc phân tích chỉ tiêu lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận, các nhà đầu tư có thể đánh giá xem mục đích đầu tư của mình có đạt hay không. - Dựa vào bảng Báo cáo kết quả hoạt dộng kinh doanh của công ty từ năm 1999-2003 để đánh giá chỉ tiêu lợi nhuận.  Bảng 6 : Báo cáo kết quả HĐKD của công ty từ 1999-2003 Đơn vị Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Tổng DT 19599 19623 29990 32391 33900 Các khoản giảm trừ 82 69 74 60 110 1. DT thuần 19517 19554 29916 32331 33790 2. Giá vốn bán hàng 17243 17156 26941 29033 30381 3. LN gộp 2274 2398 2975 3298 3409 -Tỷ lệ /DT thuần (%) 11,7 12,3 9,9 10,2 10,1 4. Chi phí quản lý doanh nghiệp 761 878 1170 1273 1340 -Tỷ lệ/DT thuần(%) 4,0 4,5 3,9 3,9 4,0 5. Chi phí bán hàng 1389 1417 1694 1896 1995 -Tỷ lệ/DT thuần(%) 7,1 7,2 5,7 5,9 5,9 6. LN từ hoạt động kinh doanh 124 103 111 129 74 7. LN từ hoạt động tài chính 0 0 10 0 36 8. LN khác 0 5 0 0 0 9. Tổng LN trước thuế 124 108 121 129 110 10. Thuế thu nhập DN 49 37 39 41 31 11. LN thuần 75 71 82 87 79 Hình 7 : Biểu đồ LN gộp và LN thuần của công ty từ 1999-2003 - Nhận xét: + Doanh thu của công ty tăng năm sau cao hơn năm trước. Trong năm 2001 doanh thu tăng vọt so với 2 năm trước, tăng 153,3 % so với 1999; năm 2003 doanh thu đạt 173,1 % so với 1999. LN gộp cũng tăng cùng với doanh thu, tuy nhiên LN thuần hầu như không tăng do các CP như CP quản lý doanh nghiệp, CP bán hàng ngày càng tăng cao. + Tỷ lệ lãi gộp, bằng lãi gộp trên doanh thu thuần, thể hiện số tiền lãi thu được khi bán được 100 đồng doanh thu. Tỷ lệ này mấy năm gần đây có giảm so với năm trước, năm 2003 thấp hơn 1,6% so với 1999. Do điều kiện kinh doanh không còn như trước, mặc dù LN gộp vẫn tăng đều đặn hàng năm nhưng mức tăng doanh thu lại lớn hơn nhiều nên tỷ lệ lãi gộp giảm, nhưng tỷ lệ này cũng không có sự biến động lớn, trung bình là 11,69 %. Mức lãi gộp tuy không tăng cùng với doanh thu nhưng cũng không phải quá thấp, tất nhiên công ty cũng nên có sự điều chỉnh hợp lý trong hoạt động kinh doanh để nâng cao hơn nữa tỷ lệ lãi gộp của mình. + Lãi ròng của công ty nhìn chung là thấp, cao nhất cũng chỉ đạt 87 triệu VNĐ (năm 2002) và không có sự biến động lớn ở trước và sau khi cổ phần hoá, do hoạt động kinh doanh của công ty chưa thực sự có đột biến trong những năm qua nên lợi nhuận nói chung không có mức tăng trưởng rõ nét, năm lãi cao nhất (2002) so với năm lãi ít nhất (2000) chỉ tăng 122,5 %. Từ năm 1999-2003 ta có thể thấy mức tăng trưởng lãi ròng của công ty hàng năm nhỏ và không đều, có năm còn giảm so với năm trước liền kề (năm 2000 và 2003). Từ bảng Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty từ năm 1999-2003, áp dụng các công thức tính toán [12, 13, 14] ta có bảng sau : Bảng 7 : Phân tích các chỉ tiêu đánh giá lợi nhuận của công ty: ĐV Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị SSĐG% Giá trị SSĐG% Giá trị SSĐG% Giá trị SSĐG% Giá trị SSĐG% Doanh thu 19517 100 19554 100,1 29916 153,2 32331 165,7 33790 173,1 Tổng vốn kinh Doanh 7945 100 8687 109,3 8853 111,4 13181 165,9 14925 187,9 Vốn lưu động bình quân 6710 100 7365 109,8 7457 111,1 11748 175,1 13397 199,7 Vốn cố định bình quân 1235 100 1322 107,0 1396 113,0 1433 116,0 1528 123,7 Tổng lợi nhuận 124 100 108 87,1 121 97,6 129 104,0 110 88,7 Tỷ suất LN / DT (%) 0,64 100 0,55 85,9 0,41 64,1 0,40 62,5 0,33 51,6 Tỷ suất LN / VKD (%) 1,6 100 1,2 75,0 1,4 87,5 1,0 62,2 0,74 46,3 Tỷ suất LN / VLĐ (%) 1,9 100 1,5 78,9 1,6 84,2 1,1 57,9 0,82 43,2 Tỷ suất LN / VCĐ (%) 10,0 100 8,2 82,0 8,7 87,0 9,0 90,0 7,2 72,0 Nhận xét : Tổng LN(trước thuế) trong những năm qua không tăng trưởng rõ nét, năm 2003 giảm còn 85,3 % so với 2002, giảm 88,7 % so với 1999. Mặc dù tăng về doanh thu và vốn kinh doanh, cả VLĐ và VCĐ đều tăng nhưng LN lại có sự chững lại kéo theo sự giảm sút của các chỉ số TSLN/DT(năm 2003 chỉ bằng 51,6 % so với 1999), TSLN/VKD(năm 2003 giảm còn 46,3% so với 1999), TSLN/VLĐ(năm 2003 bằng 43,2% so với 1999), TSLN/VCĐ(năm 2003 giảm còn 72,0% so với 1999). Có thể thấy rằng hiệu quả sử dụng vốn của công ty là không cao, LN chưa tăng tương ứng với mức vốn bỏ ra. Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh ngày càng khốc liệt như hiện nay, nhiều CP trong kinh doanh tăng cao, làm sao để hoạt động kinh doanh ngày càng hiệu quả là khó khăn rất lớn đối với CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn, nhất là sau khi mới chuyển đổi sang hình thức CTCP(12/2002), đó còn là thách thức đối với rất nhiều các doanh nghiệp khác. Nhìn nhận qua 5 năm hoạt động của công ty có thể thấy rằng mặc dù không có mức tăng trưởng lợi nhuận rõ nét, LN năm sau có năm giảm so với năm trước(năm 2000, 2003) nhưng công ty luôn làm ăn có lãi, VCĐ ngày càng tăng cao chứng tỏ công ty đã tăng cường đầu tư vào TSCĐ, hy vọng trong thời gian tới hoạt động kinh doanh của công ty sẽ ngày càng hiệu quả hơn. 3.3. Phân tích vốn và tình hình sử dụng vốn Vốn là yêu cầu trước tiên để tạo lập doanh nghiệp, yếu tố sống còn của doanh nghiệp. Đây là một chỉ tiêu quan trọng cần được phân tích và đánh giá để thấy được việc quản lý và sử dụng vốn ở doanh nghiệp hợp lý hay chưa, có ưu nhược điểm gì. Kết cấu nguồn vốn : Khảo sát kết cấu nguồn vốn của công ty trong 5 năm, kết quả thu được trình bày trong bảng sau :  Bảng 8 : Kết cấu nguồn vốn của công ty : Đơn vị Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị % SSĐG Giá trị % SSĐG Giá trị % SSĐG Giá trị % SSĐG Giá trị % SSĐG 1-Nợ phải trả 6480 81,6 100 7192 82,8 111,0 7270 112,2 9932 153,3 11476 177,1 -Nợ ngắn hạn 5705 71,8 100 6301 72,5 6310 8777 10295 -Nợ dài hạn 775 9,8 100 891 10,3 960 1155 1181 2-Vốn chủ sở hữu 1465 18,4 100 1495 17,2 1583 3249 3449 Tổng vốn 7945 100 100 8687 100 8853 100 13181 100 14925 100 Hình 8 : Kết cấu nguồn vốn của công ty từ 1999-2003 Nhận xét : Tổng vốn của công ty tăng khá lớn từ năm 1999 đến 2003, năm 2003 tăng 187,9 % so với 1999, chủ yếu do công ty tăng lượng vốn đi vay so với năm trước, còn vốn chủ sở hữu hàng năm vẫn tăng nhưng chậm. Công ty nên có biện pháp tăng vốn chủ sở hữu và giảm lượng vốn đi vay hơn nữa nhằm tăng tỷ suất tự tài trợ của công ty. Tốc độ luân chuyển và hiệu quả sử dụng vốn lưu động : Thể hiện qua 2 chỉ tiêu : Số vòng quay vốn và số ngày luân chuyển. Từ những số liệu thu thập được, áp dụng các công thức [ ] thu được kết quả khảo sát trình bày trong bảng sau : Bảng 9 :Tốc độ luân chuyển và hiệu quả sử dụng VLĐ Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Doanh thu thuần 19517 19554 29916 32331 33790 LN 124 108 121 129 110 Số dư binh quân VLĐ 6710 7365 7457 11748 13397 Số vòng quay vốn 2,9 2,7 4,0 2,8 2,5 Số ngày luân chuyển 124 133 90 129 144 Hiệu quả sử dụng VLĐ(%) 1,85 1,47 1,62 1,10 0,82 Hình 9 : Biểu đồ số vòng quay vốn và hiệu quả sử dụng vốn(1999-2003) Nhận xét : Từ biểu đồ có thể nhận thấy số vòng quay vốn và hiệu quả sử dụng vốn biến thiên theo chiều hướng thấp dần. Hiệu quả sử dụng VLĐ nhìn chung không cao, năm 2003 giá trị này là 0,82 %, giảm 1,03 % so với năm 1999 (1,85 %), do công ty tăng nguồn VLĐ nhưng LN không tăng tỷ lệ với vốn. Số vòng quay vốn trung bình là 3 vòng, cao nhất là 4,0 vòng(năm 2001). Số ngày luân chuyển trong kỳ ở mức trung bình( trung bình124 ngày), đạt mức thấp nhất 90 ngày năm 2001. Công ty cần có biện pháp, kế hoạch hoạt động tối ưu trong thời gian tới nhằm sử dụng đồng vốn hiệu quả hơn nữa. Tình hình phân bổ vốn của công ty : Thể hiện chủ trương hoạt động của công ty trong cân đối nguồn vốn phục vụ cho mục tiêu kinh doanh của mình. Bảng 10 : Tình hình phân bổ vốn của công ty từ 1999-2003 Năm Chỉ tiêu 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % TổngTS 7945 100 8687 100 8853 100 13181 100 14925 100 1. TSLĐ 6710 84,5 7365 84,8 7457 84,2 11748 89,1 13397 89,8 -Vốn bằng tiền 1648 20,7 1357 15,6 1284 14,5 3614 27,4 1606 10,7 -Nợ phải thu 2553 32,2 2228 25,7 1853 20,9 2475 18,7 7664 51,4 -Hàng tồn kho 2268 28,6 3529 40,6 4096 46,3 5611 42,6 3803 25,5 -TSLĐ khác 241 3,0 251 2,9 224 2,5 48 0,4 324 2,2 2. TSCĐ 1235 15,5 1322 15,2 1396 15,8 1433 10,9 1528 10,2 Hình 10: Tỷ trọng TSCĐ/TSLĐ của công ty từ 1999-2003 : Hình 11 : Cơ cấu TSLĐ của công ty từ 1999-2003 : Nhận xét : Giá trị tổng TS tăng hàng năm, năm 2003 tăng 187,9 % so với 1999, chủ yếu do công ty tăng về TSLĐ. TSCĐ cũng tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước, cho thấy công ty đã từng bước đầu tư nhiều hơn vào TSCĐ, nhưng mức tăng còn thấp, giá trị TSCĐ cũng chiếm chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng TS (10,2-15,8%). Về cơ cấu của TSLĐ : Vốn bằng tiền chiếm một lượng đáng kể trong cơ cấu nguồn vốn (từ 14,5-27,4 %), mức vốn này thường xuyên biến động không tăng trưởng đều theo TSLĐ, chứng tỏ tiền mặt được luân chuyển thường xuyên trong quá trình kinh doanh và việc tăng các khoản nợ phải thu cũng thường làm giảm lượng vốn bằng tiền của công ty. Ta cũng nhận thấy lượng hàng tồn kho và số nợ phải thu luôn chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu vốn (60-70% tổng TS), ảnh hưởng nhiều tới khả năng thanh toán của công ty, không có lợi trong kinh doanh. Năm 2003, các khoản nợ phải thu tăng cao nhất chiếm tới 51,4 % tổng TS. Điều này cho thấy việc thu nợ từ khách hàng chưa tốt, công ty bị chiếm dụng vốn nhiều. Việc hàng tồn kho chiếm tỷ trọng khá cao (cao nhất chiếm 46,3 % tổng TS năm 2001) cho thấy dự báo thị trường và kế hoạch kinh doanh của công ty chưa sát thực tế, cần có biện pháp thúc đẩy đầu ra mạnh hơn nữa. Các hệ số về khả năng thanh toán : Căn cứ vào những số liệu thu thập được, áp dụng các công thức [ ] thu được kết quả trình bày trong bảng sau : Bảng 11: Các chỉ số về khả năng thanh toán Chỉ tiêu Năm 1999 2000 2001 2002 2003 HS khả năng thanh toán tổng quát 1,23 1,38 1,40 1,33 1,30 HSkhả năng thanh toán hiện thời 1,18 1,17 1,18 1,34 1,30 HSkhả năng thanh toán nhanh 0,29 0,22 0,20 0,41 0,16 Tỷ suất tự tài trợ (%) 22,61 20,79 21,77 32,71 30,05 -Nhận xét : Hệ số thanh toán tổng quát không cao lắm tuy luôn lớn hơn 1, cứ 1 đồng vốn vay chỉ có trung bình 1,33 đồng đảm bảo. Hệ số thanh toán hiện thời luôn lớn hơn 1 được coi là an toàn trong kinh doanh. Hệ số thanh toán nhanh lại khá thấp, nhỏ hơn 1 (cao nhất chỉ đạt 0,41 năm 2002), do luôn có một lượng hàng tồn kho lớn, công ty cần có biện pháp giảm bớt lượng hàng tồn kho mỗi năm, giảm chi phí lưu kho, làm tăng lượng vốn bằng tiền, nâng cao khả năng thanh toán nhanh của công ty. Khả năng thanh toán hay tỷ suất tự tài trợ tăng giảm không đều, năm 2000 và 2001 đều giảm so với 1999, năm 2001 chỉ số này tăng đạt 32,71 %, năm 2003 lại giảm còn 30,05 %. Mặc dù vốn chủ sở hữu vẫn có sự tăng trưởng hàng năm nhưng do lượng vốn đi vay của công ty thường lớn và thay đổi sau mỗi năm nên đã kéo theo sự biến động của tỷ suất tự tài trợ. 3.4. Chỉ tiêu nộp ngân sách nhà nước Tình hình nộp ngân sách nhà nước của công ty từ năm 1999-2003 được thể hiện qua bảng sau : Bảng 12 : Số liệu về tình hình nộp ngân sách nhà nước Đơn vị Triệu VNĐ Chỉ tiêu Năm 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % Tổng cộng 456 100 611 100 1102 100 1336 100 1468 100 Thuế 350 76,8 425 69,6 911 82,7 1042 78,0 1144 77,9 1.Thuế doanh thuVAT 250 54,8 317 51,9 798 72,4 906 67,8 1082 73,7 2.Thuế thu nhập 49 10,8 37 6,1 39 3,5 41 3,1 31 2,1 3.Thuế trên vốn 39 8,6 54 8,8 57 5,2 68 5,1 0 0 4.Thuế khác 12 2,6 17 2,8 17 1,6 27 2,0 31 2,1 Bảo hiểm 106 23,2 186 30,4 191 17,3 294 22,0 324 22,1 1.BHXH 79 17,3 132 21,6 133 12,1 231 17,3 241 16,4 2.BHYT 27 5,9 54 8,8 58 5,2 63 4,7 83 5,7 Tăng trưởng so với năm 1999(%) 100,0 134,0 241,7 293,0 321,9 Hình 12 : Nộp ngân sách nhà nước của công ty từ 1999-2003 Nhận xét : Tiền nộp ngân sách nhà nước nhìn chung tăng đều qua các năm, năm 2003 mức tăng cao nhất bằng 321,9 % so với 1999. Thuế doanh thu và thuế thu nhập tăng tương ứng với doanh thu và lợi nhuận. Từ năm 2001, mức nộp ngân sách tăng mạnh do công ty mở thêm nhiều điểm bán hàng và số vốn tăng nên thuế vốn, thuế nhà đất, thuế môn bài cũng tăng theo. Năm 2003 thuế thu nhập ở mức thấp nhất (31 triệu VNĐ) do chính sách ưu đãi sau cổ phần hoá. Các khoản BHYT, BHXH công ty đảm bảo đóng đủ theo quy định của Nhà nước; đảm bảo tốt các hoạt động của công đoàn cơ sở. 3.5. Năng suất lao động bình quân của CBCNV Tiến hành khảo sát và xử lý số liệu thu được kết quả ở bảng sau : Bảng 13 : NSLĐ bình quân của CBCNV của công ty từ 1999-2003 Chỉ tiêu Đơn vị Năm 1999 2000 2001 2002 2003 1.DSB Triệu đồng 19517 19554 29916 32331 33790 2.Tổng số CBCNV Người 120 126 132 136 140 3.NSLĐ bình quân. Tr. đồng 162,6 155,2 226,6 237,7 241,4 4.So với năm liền kề (%). (%) 100,0 95,5 146,0 105,0 101,6 5.So với năm 1999 (%). (%) 100,0 95,5 139,4 146,2 148,5 Hình 13 : NSLĐ bình quân của công ty từ 1999-2003 Nhận xét : NSLĐ bình quân nhìn chung có sự tăng trưởng tương ứng với doanh số thu của công ty, ba năm sau cao hơn hẳn so với hai năm trước, năm 2003 tăng cao nhất đạt 148,5 % so với 1999. Chứng tỏ công ty đã có sự sắp xếp lao động hợp lý, nâng cao hiệu qủa lao động, doanh thu tăng lên nhưng số CBCNV hầu như không thay đổi nhiều. 3.6. Lương bình quân của CBCNV : L ương cũng là một trong những chi phí trong doanh nghiệp, ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp; đồng thời thể hiện lợi ích của CBCNV, chứng tỏ sự ổn định của doanh nghiệp. Qua khảo sát và xử lý số liệu thu được ta có bảng kết quả dưới đây : Bảng 14 :Lương bình quân CBCNV của công ty trong 5 năm(1999-2003) Chỉ tiêu Năm Đơn vị 1999 2000 2001 2002 2003 Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % Giá trị % 1.Tổng quỹ lương. Triệu đồng 703 912 1295 1583 1641 2.Số CBCNV Người 120 126 132 136 140 3.Lương bình quân người / tháng Đồng 457682 584615 817551 866541 998175 4.Thu nhập bình quân / tháng 1000 Đồng 698 724 922 952 1014 - Nhận xét : Tổng quỹ lương có sự tăng trưởng năm sau lớn hơn năm trước, không phải do số lượng CBCNV tăng cao, mà đời sống của lao động trong công ty ngày càng được cải thiện. Lương và thu nhập bình quân ngày càng tăng cao cho thấy đời sống của người lao động ngày càng được lãnh đạo công ty quan tâm tốt hơn. Điều này càng khích lệ người lao động tận tình với công việc và gắn bó lâu dài với công ty, đồng thời thu hút được cán bộ có trình độ chuyên môn cao về với công ty. 3.7. Mạng lưới phục vụ Đối với một DND thì chỉ tiêu phục vụ luôn đồng thời với mục tiêu lợi nhuận trong kinh doanh. Là DND địa phương thuộc tỉnh Lạng Sơn, CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn có nhiệm vụ đáp ứng nhu cầu thuốc trong toàn tỉnh. Không những đảm bảo cung ứng thuốc đầy đủ, chất lượng nhu cầu thuốc trong toàn tỉnh mà công ty còn mở rộng mạng lưới bán hàng sang một số tỉnh bạn, có một chi nhánh chính tại Hà Nội. - Tiến hành khảo sát các chỉ số : P, s, R thu được kết quả trong bảng dưới đây : Bảng 15 : Mạng lưới phục vụ bán thuốc của CTCP Dược và vật tư y tế Lạng Sơn Chỉ tiêu Năm Đơn vị 1999 2000 2001 2002 2003 P Người 14110 14212 14218 14998 15126 S Km2 159 152 151 151 149 R Km2 6,8 7,0 7,1 7,1 7,2 Tại 11 huyện thị trong tỉnh công ty đều bố trí các điểm bán lẻ tập trung ở trung tâm huyện thị, một số huyện đã có quầy bán tại xã (Huyện Hữu Lũng 2 quầy, Bắc Sơn 2 quầy, Chi Lăng 1 quầy, Tràng Địng 1 quầy) . Tại trung tâm tỉnh lỵ có 55 quầy thuốc của công ty, có hiệu thuốc phục vụ 24/24 giờ. Do địa bàn phức tạp, đi lại khó khăn, dân cư phân bố không đều nên việc mở rộng các điểm bán trong tỉnh gặp khá nhiều khó khăn, hiệu quả kinh tế thấp. Số dân mà một điểm bán thuốc phục vụ, bán kính phục vụ không đều giữa các vùng. Nếu xét trên địa bàn cả tỉnh thì bán kính phục vụ là không đạt so với tiêu chuẩn của WHO. Công ty cần được sự quan tâm giúp đỡ hơn nữa của các ban ngành hữu quan để phấn đấu về chỉ tiêu phục vụ, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu về chăm sóc sức khoẻ của nhân dân. 3.8. Chất lượng thuốc -Công tác kiểm tra kiểm nghiệm thuốc được công ty rất chú trọng bởi chất lượng thuốc là yếu tố hàng đầu trong kinh doanh, liên quan tới uy tín và sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp. -Công ty luôn chỉ đạo sát sao công tác bảo quản và đảm bảo chất lượng thuốc trong phân phối lưu thông. Kho dược của công ty do DSĐH phụ trách. Chất lượng thuốc của công ty nói chung được đảm bảo tốt tới tận tay người tiêu dùng. -Khảo sát chất lượng thuốc do công ty cung ứng : Số lượng mẫu đạt kiểm nghiệm và tỷ lệ mẫu không đạt được thể hiện ở bảng sau: Bảng 16 : Số lượng mẫu được kiểm nghiệm qua các năm 1999-2003 Chỉ tiêu Năm 1999 2000 2001 2002 2003 Số lượng mẫu % Số lượng mẫu % Số lượng mẫu % Số lượng mẫu % Số lượng mẫu % 1.Số lượng mẫu kiểm nghiệp. 143 100 300 100 298 100 312 100 321 100 2.Đạt 140 97,9 295 98,3 294 98,7 309 99,0 316 98,4 3.Không đạt 3 2,1 5 1,7 4 1,3 3 1,0 5 1,6 Có thể nhận định rằng chất lượng thuốc sản xuất hiện nay ngày càng cao và ổn định . Tuy không thể đảm bảo được tất cả các thuốc sản xuất và lưu hành đều đạt về chất lượng nhưng do được quản lý ngày càng chặt chẽ nên thuốc do công ty cung ứng cũng như thuốc lưu hành trong cả nước thường xuyên được đảm bảo tốt về chất lượng, kịp thời ngăn chặn và loại trừ thuốc kém chất lượng ra khỏi thị trường. 3.9. Hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn hợp lý Thuốc là một loại hàng hoá đặc biệt, có tính chất xã hội cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ tính mạng con người, do đó cần được sử dụng an toàn hợp lý. Mạng lưới bán hàng của CTCP DP-VTYT Lạng Sơn trải rộng khắp toàn tỉnh và sang cả tỉnh bạn. Công ty có đội ngũ bán hàng có trình độ chuyên môn về dược, từ dược tá trở lên, đảm bảo cung cấp thông tin về sử dụng thuốc an toàn hợp lý cho khách hàng. Công ty luôn chỉ đạo các cán bộ, nhân viên của mình thực hiện tốt các quy chế chuyên môn về dược, tuân thủ nghiêm ngặt những quy chề về thuốc độc, thuốc gây nghiện, thuốc hướng tâm thần. Đội ngũ CBCNV của công ty thường xuyên được cập nhật các thông tin về dược, các quy chế chuyên môn mới được ban hành, tập huấn về sử dụng thuốc. Điều này góp phần tích cực trong công tác chăm sóc khách hàng. 3.10. Định hướng phát triển của công ty Mỗi doanh nghiệp đều có kế hoạch hoạt động, định hướng phát triển cho riêng mình. Qua tìm hiểu về định hướng phát triển của CTCP Dược và vật tư y tế Lạng Sơn do phía công ty đã hoạch định có thể nêu ra đây vài nét : - Phát triển về số lượng, chủng loại mặt hàng kinh doanh (bao gồm cả dược phẩm và vật tư y tế), tập trung vào những mặt hàng mang tính chiến lược phù hợp với sự vận động của thị trường. - Triển khai đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất một số mặt hàng thuốc đông dược và tân dược thông dụng, dụng cụ y tế (bông băng, bơm kim tiêm…). Phát triển đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn dược cao để phục vụ cho việc mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của công ty. - Phát triển mạng lưới bán hàng trong và ngoài tỉnh; tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp khác trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Thiết nghĩ đây là hướng đi đúng đắn của công ty sẽ dần đem lại cho công ty vị thế và hiệu quả trong kinh doanh. Công ty cần mạnh dạn đẩy nhanh tiến trình thực thi những kế hoạch của mình hơn nữa để đảm bảo tính thời cơ trong kinh doanh. 3.11. Một vài ý kiến bàn luận Là một DNDNN mới được cổ phần hoá, CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn đã có những cố gắng lớn trong hoạt động kinh doanh của mình, khắc phục khó khăn làm ăn có lãi trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh khốc liệt như hiện nay. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, thiếu vốn kinh doanh, công ty đã huy động vốn từ nhiều nguồn (vốn vay ngân hàng chiếm tỷ trong lớn), biết phát huy sức mạnh tập thể, đứng vững trên thị trường. DSM và DSB tăng hàng năm, tuy LN thu được chưa cao và không có sự tăng trưởng rõ nét một phần cũng do CP trong kinh doanh tăng lên và ngày càng có nhiều đối thủ cạnh tranh trên thương trường. Trong 5 năm, từ 1999-2003, công ty luôn đảm bảo nộp ngân sách nhà nước đầy đủ, luôn chăm lo và ngày càng cải thiện đời sống CBCNV trong công ty. Mạng lưới cung ứng thuốc ngày càng được mở rộng, các loại mặt hàng cũng đa dạng hơn, chất lượng luôn được đảm bảo tốt theo đúng tiêu chuẩn. Để tăng cường vốn kinh doanh công ty đã huy động một lượng lớn vốn đi vay, điều này ảnh hưởng tới tính chủ động trong kinh doanh của công ty, ngoài ra còn phải chịu lãi suất đi vay, công ty cần được sự quan tâm, ưu đãi hơn nữa về vốn của các đơn vị, các cấp, các ngành hữu quan. Hiện nay công ty đang nghiên cứu chiến lược, kế hoạch đầu tư vào sản xuất sản phẩm của riêng mình, có rất nhiều khó khăn trước mắt như thiếu nhân lực chuyên môn, khó khăn trong việc tìm kiếm mặt hàng chủ chốt, nhưng một khi kế hoạch sản xuất được triển khai thì đó sẽ là bước tiến đáng kể của công ty, hình ảnh và vị thế của công ty sẽ được nâng cao hơn. PHẦN IV. XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO CÔNG TY TRONG THỜI GIAN TỚI Để xây dựng một chiến lược kinh doanh và một kế hoạch thực hiện chi tiết cần tốn khá nhiều thời gian nghiên cứu, phải xác định đánh giá đúng đắn các yếu tố ảnh hưởng như môi trường kinh doanh, tiềm lực công ty, biến động của thị trường… Viết ra chiến lược thì không quá khó nhưng để thực hiện được các mục tiêu của chiến lược lại không dễ chút nào. Trong khuôn khổ khoá luận này với thời gian cho phép, chúng tôi mạo muội vẽ ra đây vài nét về chiến lược cho hoạt động kinh doanh của công ty, rất mong được sự ủng hộ, góp ý của các thầy cô giáo, quý công ty, các anh chị và các bạn. 4.1. Định hướng chiến lược kinh doanh Triển khai đầu tư vào lĩnh vực sản xuất một số dược phẩm, thiết bị dụng cụ y tế thông thường mà thị trường có nhu cầu. Tập trung vào nghiên cứu sản xuất các sản phẩm Đông dược, như trà thảo dược, cao thuốc, rượu thuốc, thuốc bào chế Đông dược…do ưu điểm vốn đầu tư không quá lớn như khi đầu tư một dây chuyền sản xuất tân dược, không yêu cầu quá cao về mặt kỹ thuật, chi phí sản xuất phù hợp, sản phẩm sản xuất ra có giá cả hợp túi tiền người dân… Mở rộng thị trường nội tỉnh và ngoại tỉnh bằng chính sách marketing phù hợp; củng cố thị trường truyền thống; củng cố và hoàn thiện dần kênh phân phối, đảm bảo phương châm : phân phối nhanh, giảm chi phí, đảm bảo an toàn trong kinh doanh. Làm tốt công tác điều tra nghiên cứu thị trường , công tác marketing dược. Bám sát thị trường và đưa ra những báo cáo, nhận định chính xác, kịp thời về thị trường có lợi trong kinh doanh. Tăng cường hợp tác, liên doanh với các doanh nghiệp trong và ngoài nước trên cở bình đẳng, đôi bên cùng có lợi. Tăng cường nguồn nội lực của Công ty : Tăng cường vốn đầu tư từ nhiều nguồn( vốn đi vay, vốn huy động thêm từ cổ đông trong Công ty… ), đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng vốn; phát triển đội ngũ CBCNV có trình độ phù hợp với vị trí được phân công. 4.2. Một số phương án kinh doanh cụ thể Đầu tư sản xuất một số dược phẩm và dụng cụ y tế thông thường Lập tổ nghiên cứu dự án sản xuất. Một số sản phẩm đề nghị đưa vào sản xuất : Thuốc bổ dạng uống, như Philatop, dung dịch uống Multivitamin, nước súc miệng, các loại trà thảo dược có tác dụng chữa bệnh… Dụng cụ y tế : Bơm kim tiêm (loại dùng một lần, bằng nhựa), bông băng y tế. Căn cứ vào tiềm lực Công ty, vốn đầu tư có thể phải huy động thêm từ các nguồn khác.Có thể tìm đối tác cùng liên doanh, liên kết trong sản xuất.Với ưu thế địa bàn là một tỉnh có đường biên giới với Trung Quốc, thuận lợi cho việc thông thương giữa 2 nước, có thể tìm đối tác là một công ty Trung Quốc có tiềm năng phù hợp để liên doanh, liên kết. Lập kế hoạch chi tiết triển khai thực hiện phương án kinh doanh: Sau khi chọn được sản phẩm thích hợp để tiến hành sản xuất, dự trù vốn đầu tư hợp lý, tiến hành tìm địa điểm cho sản xuất, mua máy móc thiết bị, tuyển thêm lao động…, chuẩn bị những điều kiện cần thiết để tiến hành sản xuất. Xây dựng chiến lược Marketing hợp lý cho sản phẩm sản xuất ra, tiến hành đưa sản phẩm vào tiêu thụ. Đầu tư kinh doanh dược liệu (cây thuốc, con vật làm thuốc) Tiến hành khảo sát địa bàn tìm nguồn dược liệu tại địa phương có thể tiến hành khai thác hoặc đầu tư nuôi trồng, đồng thời tìm thêm các nguồn hàng khác từ các tỉnh bạn, nguồn dựơc liệu từ Trung Quốc. Là một tỉnh miền núi, Lạng Sơn có tiềm năng về dược liệu khá lớn. Nhiều nguồn dược liệu được phát hiện có tại đây, như : hồi, quế, thảo quyết minh, trần bì… Lập kế hoạch thu mua, xây dựng vùng cung cấp dược liệu. Căn cứ vào đặc điểm tiềm năng từng vùng trong tỉnh mà tổ chức thu mua các nguồn dược liệu từ nhân dân, tổ chức vùng nguyên liệu kết hợp tiến hành với nhân dân địa phương. Tìm nguồn dược liệu từ các tỉnh bạn, nguồn hàng từ Trung Quốc. Bố trí hệ thống kho bãi chứa hợp lý. Tổ chức cán bộ, nhân công lao động hợp lý, nếu cần thiết có thể tuyển thêm lao động có trình độ phù hợp với công việc đảm nhận. Tổ chức phân loại, chế biến dược liệu theo đơn đặt hàng, vận chuyển theo yêu cầu, làm marketing sản phẩm, tìm các đơn đặt hàng mới. Được biết hiện nay có khá nhiều công ty có nhu cầu mua dược liệu để phục vụ cho sản xuất Đông dược, như CTCP Traphaco, CTCP Dược phẩm Hà Tây, CTCP Dược phẩm Nam Hà…Việc tự tổ chức được nguồn dược liệu cũng là điều kiện thuận lợi cho Công ty tiến hành sản xuất các sản phẩm Đông dược. Mở thêm chi nhánh ở tỉnh bạn, các thành phố lớn Mục đích là mở rộng thêm mạng lưới phân phối, tiếp cận tốt hơn với thị trường cả nước, với các đối tác trong kinh doanh, kịp thời nắm bắt các cơ hội kinh doanh. Trước mắt có thể mở thêm chi nhánh tại Quảng Ninh, Hải Phòng ( Công ty đã có chi nhánh tại Hà Nội). Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh là tam giác kinh tế của miền Bắc, thị trường khá lớn, giao thông thuận tiện, thuận lợi trong việc tìm kiếm và thực hiện các sự vụ kinh doanh. Tiến hành khảo sát địa điểm, tổ chức nhân sự phụ trách, làm việc tại chi nhánh. Cần tuyển thêm một số nhân lực có trình độ đảm trách các vị trí ở chi nhánh, giữ thông tin liên lạc thường xuyên, kịp thời giữa chi nhánh với Công ty mẹ, đảm bảo hiệu quả hoạt động của chi nhánh. Mở rộng thêm hệ thống bán lẻ tại địa bàn tỉnh nhà Mục đích : Tối đa hoá lợi nhuận, tăng cường làm tốt công tác chăm sóc, phục vụ sức khoẻ của nhân dân, quảng bá hình ảnh của công ty. Lựa chọn địa điểm đặt quầy, phân công cán bộ phụ trách,…đảm bảo phục vụ đầy đủ, thường xuyên, kịp thời cho nhân dân. Mới đầu các cửa hàng bán lẻ có thể chưa có lợi nhuận, hay một số quầy bán lấy chỉ tiêu phục vụ làm chính, nhưng Công ty có thể bù lỗ, dần dần có lợi nhuận, ngoài ra Công ty còn được nhiều cái khác, như đạt được chỉ tiêu phục vụ, quảng bá hình ảnh Công ty, nâng cao vị thế, uy tín của Công ty, điều này rất quan trọng vì ngành Dược là ngành kinh tế đặc biệt, tính kinh doanh, lợi nhuận phải được đặt sau mục đích phục vụ nhân dân. Thành lập phòng Marketing Phòng sẽ làm nhiệm vụ điều tra, nghiên cứu thị trường, xây dựng các chiến lược marketing cho sản phẩm.Tuyển thêm một số cán bộ có chuyên môn nghiệp vụ về marketing, nghiên cứu thị trường đảm nhiệm các hoạt động của Phòng. Thực hiện tốt các nhiệm vụ đề ra sẽ góp phần tạo ra lợi nhuận tối ưu cho Công ty. PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1.Kết luận Qua khảo sát, phân tích về hoạt động kinh doanh của CTCP Dược phẩm và vật tư y tế Lạng Sơn, rút ra được một số kết luận sau : Trong 5 năm (1999-2003), CTCP Dược & vật tư y tế Lạng Sơn luôn làm ăn có lãi, dần thích nghi với cơ chế quản lý mới, từng bước đi lên khẳng định mình trên thương trường. Bộ máy tổ chức gọn nhẹ, linh hoạt trong hoạt động. Nhân lực chuyên môn phù hợp với quy mô một doanh nghiệp nhỏ như công ty. Tuy nhiên công ty còn thiếu một số cán bộ có chuyên môn dược cao và khi mở rộng sản xuất công ty cần tuyển thêm lao động có chuyên môn thích hợp. DSM và DSB của công ty có sự tăng trưởng tích cực (DSB 2003 tăng 173 %, DSM tăng 183 % so với 1999). Cơ cấu mặt hàng kinh doanh cũng ngày càng mở rộng. NSLĐ có sự tăng trưởng hàng năm, năm 2003 tăng 148,5 % so với 1999. Lương và thu nhập bình quân của CBCNV tăng năm sau cao hơn năm trước, thu nhập bình quân từ 698.000 năm 1999 tăng lên 1.014.000 năm 2003. Đồng thời với tăng mức độ đóng góp ngân sách Nhà nước, thực hiện tốt nghĩa vụ đối với Nhà nước. Về hoạt động kinh doanh tài chính : Tổng TS và tổng vốn nhìn chung tăng. Tổng TS năm 2003 so với 1999 tăng 256,15 %. Khả năng thanh toán tổng quát của công ty có độ an toàn khá cao (>1), nhưng hệ số thanh toán nhanh còn thấp do lượng hàng tồn kho thường lớn. Lợi nhuận thu được hàng năm nói chung còn thấp và không có sự tăng trưởng rõ rệt (trung bình 118,4 triệu đồng), do môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, công ty cũng không có bước đột phá đáng kể trong kinh doanh. Hoạt động chuyên môn rất được công ty chú trọng. Luôn đảm bảo thuốc cung ứng đạt tiêu chuẩn chất lượng, đầy đủ; mạng lưới bán hàng rộng khắp tỉnh; đội ngũ bán hàng có chuyên môn về dược, từ dược tá trở lên, chấp hành đầy đủ các quy chế chuyên môn, tận tình hướng dẫn khách hàng sử dụng thuốc an toàn hợp lý. Về chiến lược kinh doanh : Công ty đã có định hướng kinh doanh đúng đắn cho mình trong thời gian tới, nhằm không ngừng mở rộng hoạt động của mình và nâng cao hiệu quả kinh tế trong kinh doanh. 5.2.Kiến nghị Đối với nhà nước - Tạo môi trường kinh doanh công bằng, thuận lợi bằng hệ thống pháp lý, chính sách, chế độ. - Khuyến khích, tạo điều kiện cho liên doanh, liên kết, hợp tác với nước ngoài. - Có chính sách hỗ trợ về vốn cho các DND mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, phục vụ cho nghiên cứu sản xuất thuốc mới, nâng cao hiệu quả trong công tác bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân - Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi cho thông thương giữa các địa phương với nhau. Đối với tỉnh Lạng Sơn - Tỉnh uỷ, UBNN tỉnh, Sở y tế và các ban ngành hữu quan quan tâm chỉ đạo thường xuyên hơn nữa trong hoạt động kinh doanh của công ty, cũng như việc thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến công tác dược trong tỉnh; tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động của thị trường dược phẩm trong tỉnh tạo môi trường kinh doanh công bằng, lành mạnh. - Tạo điều kiện đầu tư các nguồn lực cho công ty phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Đối với công ty - Công ty cần có biện pháp nhằm sử dụng đồng vốn có hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí lưu thông nâng cao hiệu quả trong kinh doanh. - Chú trọng hơn trong công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho CCBNV, phát triển đội ngũ cán bộ có tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ cao. - Chú trọng hơn tới công tác marketing, quảng bá hình ảnh của công ty. Đẩy mạnh việc triển khai phát triển sản xuất và kinh doanh trang thiết bị vật tư y tế.