Đề tài Phân tách sắc tố cà chua chín, cà rốt và đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng

1 MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA ....................................................................................................... LỜI NĨI ðẦU ............................................................................................................. LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. MỤC LỤC ................................................................................................................. 1 PHẦN MỞ ðẦU....................................................................................................... 5 PHẦN NỘI DUNG .................................................................................................... 7 Chương 1 :TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Sơ lược về cà chua ............................................................................................... 7 1.1.1 Thành phần hĩa học......................................................................................... 7 1.1.2 Dược tính quả cà chua chín.............................................................................. 8 1.2. Sơ lược về cà rốt................................................................................................... 8 1.2.1. Thành phần hĩa học........................................................................................ 9 1.2.2. Dược tính của cà rốt........................................................................................ 9 1.3. Sơ lược về đu đủ chín ..........................................................................................10 1.3.1.Thành phần hĩa học........................................................................................11 1.3.2.Dược tính của đu đủ chín ................................................................................11 1.4. Sơ lược về licopen và β – Caroten ......................................................................11 1.4.1. β – Caroten ..................................................................................................12 1.4.2. Licopen.........................................................................................................13 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 2 1.5. Sơ lược về sắc kí 1.5.1 Sơ lược về lịch sử phát triển sắc kí..................................................................14 1.5.2. Sắc kí bản mỏng ............................................................................................15 1.5.2.1 Nguyên tắc sắc kí bản mỏng.....................................................................15 1.5.2.2 Các chất hấp phụ dùng trong sắc kí bản mỏng..........................................16 1.5.2.3 Dung mơi khai triển .................................................................................17 1.5.3.Sắc kí cột ........................................................................................................18 1.5.3.1 Nguyên tắc sắc kí cột ...............................................................................19 1.5.3.2 Các chất hấp phụ và dung mơi trong sắc kí cột ........................................19 Chương 2: THỰC NGHIỆM 2.1 Thu mẫu cà chua, cà rốt, đu đủ chín......................................................................21 2.2.Tiến hành tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín 2.2.1 Hĩa chất và dụng cụ......................................................................................21 2.2.2 Tĩm tắt qúa trình tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín........................21 2.2.3 Chuẩn bị dịch các chất màu............................................................................22 2.2.4 Chạy sắc kí bản mỏng với dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chưa tinh khiết ....................................................................................23 2.2.4.1 Chạy sắc kí bản mỏng với mẫu cà chua chín ........................................23 2.2.4.2 Chạy sắc kí bản mỏng với mẫu cà rốt .....................................................25 2.2.4.3 Chạy sắc kí bản mỏng với mẫu đu đủ chín ..............................................26 2.2.5 Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten.......................................26 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 3 2.2.5.1 Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch cà chua chín ......................................................................................................26 2.2.5.2 Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch cà rốt ........27 2.2.5.3 Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch đu đủ chín...........................................................................................................27 2.2.6 Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà chua cà rốt, đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng................................................................28 2.2.6.1 Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà chua chín bằng sắc kí bản mỏng ................................................................................28 2.2.6.2 Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà rốt bằng sắc kí bản mỏng ..............................................................................29 2.2.6.3 Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng.......................................................................29 Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1 Chạy sắc ký bản mỏng dịch chưa tinh khiết ..........................................................30 3.1.1 Chạy sắc ký bản mỏng dịch cà chua chín .......................................................30 3.1.2 Chạy sắc ký bản mỏng dịch cà rốt .................................................................31 3.1.3 Chạy sắc ký bản mỏng dịch đu đủ chín ..........................................................32 3.2 Kết quả chạy sắc ký cột ....................................................................................... 33 3.3 Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín ..................................................................................34 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 4 3.3.1 Kết quả chạy sắc ký bản mỏng phân đoạn 1
phân đoạn 8 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín ..........................................35 3.3.2 Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn 9
phân đoạn 10 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín ..........................................36 3.3.3 Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn 11
phân đoạn 15 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín ..........................................37 3.4 Hướng phát triển...................................................................................................38 PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................................40 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................42 PHỤ LỤC...................................................................................................................... PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 5 PHẦN MỞ ðẦU 1. Lí do chọn đề tài Cà chua, cà rốt, đu đủ là những loại cây rất gần gũi và quen thuộc đối với chúng ta, là loại thực phẩm khơng thể thiếu trong thực đơn hằng ngày, là những loại cây ngắn ngày sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng khí hậu cận nhiệt đới, nước ta cĩ nhiều điều kiện thích hợp cho chúng sinh trưởng và phát triển. Chúng là loại rau quả cĩ màu sắc đặc trưng và hấp dẫn đĩ là màu đỏ hoặc cam. Vậy màu đỏ hoặc cam đĩ chứa những chất gì và cĩ cơng dụng như thế nào? Theo các nhà khoa học nghiên cứu thì sắc đỏ hoặc cam đĩ chứa hai hợp chất hữu cơ chủ yếu là β – Caroten và licopen. Hai hợp chất này cĩ cùng cơng thức phân tử khác nhau về màu sắc và cơng thức cấu tạo, β – Caroten cĩ màu vàng da cam cịn licopen cĩ màu đỏ. Chúng là hai hợp chất cĩ giá trị dinh dưỡng, giá trị y học rất cao: chống lão hĩa, ngừa tim mạch, ngăn ngừa ung thư phổi, giúp sáng mắt, phương thuốc kỳ diệu chữa bệnh cao huyết áp…đặc biệt cung cấp các nguyên tố vi lượng canxi, sắt, natri,… và các vitamin A, C, E, chất xơ, prơtêin, chất béo,… Vì vậy vấn đề đặt ra là làm sao cĩ thể biết được cĩ licopen và β – Caroten trong sắc tố cà chua, cà rốt, đu đủ chín là một đề tài thu hút nhiều sự quan tâm của mọi người. Vì vậy chúng tơi chọn đề tài “phân tách sắc tố cà chua chín, cà rốt và đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng” với mục đích rèn luyện kĩ năng thực nghiệm, mặt khác cĩ thể hiểu thêm về phương pháp sắc kí đặc biệt là sắc kí cột và sắc kí bản mỏng, giúp nâng cao sự hiểu biết về vai trị của thí nghiệm hĩa học đối với cơng nghệ sinh học. 2. Mục tiêu của đề tài: Lựa chọn hệ dung mơi thích hợp và phân tách được sắc tố β – caroten và licopen cĩ trong cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín bằng sắc kí cột đồng thời kiểm tra lại bằng sắc kí bản mỏng. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: − Tiến hành thực nghiệm tách chất màu của cà chua chín PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 6 − Tiến hành thực nghiệm tách chất màu của cà rốt − Tiến hành thực nghiệm tách chất màu của đu đủ chín 4. Phương pháp nghiên cứu: − Phương pháp nghiên cứu tổng hợp tài liệu − Phương pháp thực nghiệm − Phương pháp đối chiếu, so sánh 5. ðối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu: − Tách sắc tố của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín − Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín bằng sắc kí cột và kiểm tra bằng sắc kí bản mỏng. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 7 PHẦN NỘI DUNG Chương 1 :TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Sơ lược về quả cà chua [ 7] Cà chua tên khoa học là Lycopersicon esculentum Mill, thuộc họ cà cây thảo hàng năm, gồm hai loại sinh trưởng cĩ hạn và sinh trưởng vơ hạn, cao 1m hay hơn. Thân mọng nước, cĩ lơng mềm dính. Lá cĩ cuống, mọc so le, xếp lơng chim khơng đều hay xếp lơng chim 2 lần, dài 10 – 40 cm, lá chét thay đổi, hình trứng hay hình trứng mũi mác, mép cĩ răng. Hoa thành chùm xim ở nách lá, đài 5 – 8 thùy dài khoảng 12mm, tràng hoa màu vàng cam, dài 10 – 15mm. Quả mọng màu đỏ hay vàng, cĩ kích thước và hình dạng thay đổi, trong chứa chất dịch chua ngọt và nhiều hạt dẹt. Bộ phận dùng: quả Nơi sống và thu hái: cà chua gốc ở Peru, được nhập trồng vào nhiều xứ nhiệt đới. Cà chua được đưa vào trồng ở nước ta cuối thế kỷ 19 ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và một số tỉnh vùng cao. Cây ưa nĩng (22 – 240C), thích hợp cho thời kỳ ra quả là ban ngày 250C, ban đêm 15 – 200C. 1.1.1. Thành phần hĩa học của cà chua: Thành phần Hàm lượng (%) Nước 90 % Gluxít 4 % Protit 0.3 % Lipit 0.3 % Chất xơ 5.4 % Cacbonhydrat 1.9 % Protein 2.1 % Licopen và β- caroten Canxi 0.6 % PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 8 Sắt 3.1 % Vitamin C 39.2 % Vitamin E 1.6 % Các amino axit và các axit hữu cơ Hàm lượng ít 1.1.2. Dược tính của quả cà chua: Cà chua vị ngọt chua, tính mát, cĩ cơng dụng thanh nhiệt, giải khát, dưỡng âm và làm mát máu thường được dùng để chữa những bệnh phiền khát, mơi khơ họng khát do vị, hoa mắt chĩng mặt, chảy máu cam, chảy máu chân răng tiêu hĩa kém, loét dạ dày, huyết áp cao. Nghiên cứu hiện đại cho thấy cà chua giàu nguyên tố vi lượng. Chất tomatin trong cà chua cĩ tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn, vi nấm, vitamin P rất cĩ ích cho việc phịng chống cao huyết áp. Y học hiện đại nghiên cứu và cho rằng sắc tố licopen trong quả cà chua cĩ tính chống oxy hĩa cao, lycopen và caroten khi vào cơ thể người sẽ chuyển hĩa thành vitamin A. Do đĩ dùng cà chua sẽ tránh bệnh khơ mắt, quáng gà… 1.2. Sơ lược về cà rốt [8] − Cà rốt thuộc họ hoa tán − Cà rốt là loại cây thảo sống 2 năm. Lá cắt thành bản hẹp. Hoa tập hợp thành tán hẹp, trong mỗi tán, hoa ở chính giữa thì khơng sinh sản và màu tía, cịn các hoa sinh sản ở chung quanh thì màu trắng hay hồng. Hạt cà rốt cĩ vỏ gỗ và lớp lơng cứng che phủ − Bộ phận dùng: củ − Cà rốt là một trong những loại rau trồng rộng rãi nhất và lâu đời nhất trên thế giới. người La Mã gọi cà rốt là nữ hồng của các loại rau. Cà rốt được trồng nhiều ở nước ta. Hiện nay các vùng rau của nước ta đang trồng phổ biến 2 loại cĩ củ to nhỏ khơng đều, lõi to, nhiều xơ, hay phân nhánh, kém ngọt. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 9 1.2.1. Thành phần hĩa học: Thành phần Hàm lượng(%) Nước 88.5 Protit 1.5 Gluxít 8.8 Xenlulo 1.2 Chất tro 0.8 ðường (fructozơ, glucozơ) 50 Vitamin (C, D, E, B) Axit amin Muối khống (K, Na, Ma, Cu.....) Hàm lượng ít 1.2.2. Dược tính của cà rốt: − Củ cà rốt cĩ vị ngọt cay, tính hơi ấm cĩ tác dụng hạ khí bổ trung, yên ngũ tạng, tăng tiêu hĩa, kèm khoan khối trong bụng. − Hạt cĩ vị đắng cay, tính bình cĩ tác dụng sát trùng, tiêu ích − Củ cà rốt được dùng làm thuốc uống trị suy nhược (rối loạn sinh trưởng, thiếu chất khống, cịi xương, sâu răng, …) trị thiếu máu, bệnh trực tràng coli, viêm ruột non kết, bệnh đường ruột, dự phịng các bệnh nhiễm trùng, đề phịng sự lão hĩa và các vết nhăn… − Thành phần quan trọng nhất trong cà rốt là caroten. Các caroten khi vào cơ thể người mới chuyển thành vitamin A nên được coi là tiền sinh tố A, nĩ cĩ cấu trúc hĩa học và hoạt tính sinh học tương tự vitamin A nhưng ở người nĩ dự trữ ở khắp các mơ cịn vitamin được dự trữ ở gan. Một số nhà khoa học khuyến cáo nên dùng caroten. 1.3. Sơ lược về đu đủ chín [9] − ðu đủ cịn cĩ tên Phan Qua Thụ, Mắc Hung (Lào), Cà Lào, Phiên Lộc − Tên khoa học Carica papaya L, họ đu đủ. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 10 − Là loại cây cao 6 – 7 m, thân đứng thẳng cĩ phân nhánh hoặc khơng phân nhánh, vỏ mang nhiều sẹo của cuống lá. Lá chỉ cĩ nhiều ở ngọn, lá chia 6 – 7 thùy, hình trứng, mép cĩ răng cưa khơng đều. Lá to, cuống rỗng dài 30 – 50 cm, gân lá hình chân vịt. − Hoa màu trắng nhạt hay xanh, mọc ở kẻ lá. Hoa cái cĩ tràng nhiều hơn tràng của hoa đực mọc thành chùm ở kẻ lá. Cụm hoa đực phân nhánh nhiều, cụm hoa cái chỉ cĩ 2 đến 3 hoa. Sau 1 tháng hoa thụ phấn. Lá mang hoa rụng sẽ để lại sẹo trên cây. Quả thịt dầy mọng, ở giữa rỗng cĩ nhiều hạt hình trứng. − ðu đủ khơng chịu được xứ lạnh, thích hợp với đất khơ xốp, nhiều mùn, phát triển rất tốt ở vùng nhiệt đới. 1.3.1. Thành phần hĩa học: − Trong đu đủ chín cĩ 19 loại carotenoit chủ yếu cryptoxanthin (48%), beta caroten (30%), cryptoflavine (13%). − Cĩ thể tĩm tắt thành phần hĩa học của 100g đu đủ chín: Thành phần Hàm lượng (g; mg; mcg; calo) Nước 90 (g) Vitamin A 125 (mcg) Canxi 40 ( mg) Năng lượng 36 (calo) Vitamin B1 20 (mcg) Photpho 32 (mg) Protein 1,0 (g) Vitamin B2 20 (mcg) Kali 221 (mg) Lipit 0,1 (g) PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 11 Niacin 400 (mcg) Sắt 2,6 (mg) Cacbonhydrat 7,7 (g) Vitamin C 64 (mg) Kẽm 6,4 (mg) 1.3.2. Dược tính của đu đủ chín: − Hoa đu đủ đực tươi hoặc phơi khơ hấp với đường phèn dùng chữa ho, mất tiếng. − Nước sắc lá đu đủ dùng để rửa vết thương, vết loét. Lá đu đủ thái nhỏ với thĩc dùng chữa bệnh biếng ăn cho bị, ngựa. − Rễ đu đủ được dân gian sắc làm thuốc cầm máu − ðu đủ chín làm mĩn ăn cĩ tác dụng bồi bổ cơ thể và giúp tiêu hĩa tốt các chất thịt, chất lịng trắng trứng. − Trong đu đủ cĩ chứa nhiều β-caroten (tiền vitamin A) từ 1000 – 2100 mcg | 100g được đưa vào cơ thể sẽ được chuyển thành vitamin A. Cơ thể con người là một bộ máy tuyệt vời, β-caroten chỉ chuyển hĩa thành vitamin A đúng nhu cầu, β-caroten khơng chuyển hĩa khi cơ thể cĩ đủ vitamin A. 1.4. Sơ lược về licopen và β-caroten [6],[7],[8],[9],[10] − Licopen và β-caroten gọi chung là carotenoit là những hợp chất cĩ màu phân bố rộng rãi trong giới động vật và thực vật. − Licopen và β-caroten thuộc hợp chất xanthophylle − Cĩ nhiều phương pháp để làm sáng tỏ cấu trúc carotenoit là : + Hydro hĩa + Cộng hợp halogen, clorua iot hoặc cộng oxy để xác định các nối đơi. + Oxi hĩa với axit cromic các nhĩm metyl mạch nhánh thành các nhĩm cacbonyl . PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 12 1.4.1 β – caroten: − Cĩ cơng thức phân tử C40H56 − Cơng thức cấu tạo − β-caroten thuộc loại hợp chất khơng no − Tan trong các dung mơi khơng phân cực hoặc kém phân cực như ete dầu hỏa, n- hexan, heptan. − ðiểm nĩng chảy: 181 – 1830C − ðược phát hiện từ những năm 1830 và được biết như nguồn cung cấp vitamin A cho cơ thể. − β-caroten ngăn chặn các gốc tự do cĩ tác hại đến cơ thể và do đĩ ngăn ngừa được các bệnh mãn tính liên quan đến các gốc tự do như bệnh ung thư, bệnh tim mạch. − Từ xưa người ta cho rằng ăn rau quả sống sẽ cung cấp nhiều vitamin hơn là nấu chín, thực ra điều này chỉ đúng với các vitamin tan trong nước, cịn đối với β-caroten là chất tan trong dầu và được bao bọc bởi các bao sợi cơ của tế bào rau quả nên việc nấu chín sẽ giúp giải phĩng nhiều β-caroten hơn. Kể từ năm 1980 các nhà dinh dưỡng nhận thấy β-caroten khơng chỉ đơn thuần là tiền vitamin A mà β-caroten cịn được biết là một chất chống oxi hĩa tế bào và chức năng này hồn tồn độc lập với cơ thể cung cấp vitamin A. 1.4.2. Licopen: − Cơng thức phân tử C40H56 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 13 − Cơng thức cấu tạo: − Cũng giống như β- caroten, licopen tan trong các dung mơi khơng phân cực hoặc kém phân cực như ete dầu hỏa, heptan, n – hexan. − Về cơng thức của licopen là một chuỗi dài cấu trúc phân tử gồm cĩ 13 nối đơi, lycopen được kiểm nghiệm là rất hữu hiệu trong việc ngăn chặn các oxygen đơn trong cơ thể của con người một cách rất hiệu quả. − Là một trong 600 hợp chất carotenoit nhưng lại là chất cĩ hiệu quả trong chống ung thư phổi, dạ dày, trực tràng. − Trong quả cà chua màu đỏ licopen thường được tập trung ở vỏ, khi nấu chín cà chua mới giải phĩng được licopen. Vì vậy khi ăn cà chua chín khơng nên ăn sống mà phải nấu chín và ăn cả vỏ. − Ngồi ra nĩ là carotenoit duy nhất cĩ khả năng ngừa được chứng nhồi máu cơ tim và bảo vệ gan khỏi bị tổn thương. Licopen là một carotenoit cơ thể con người khơng thể tự tổng hợp được mà phải lấy từ thức ăn. 1.5. Sơ lược về sắc kí 1.5.1. Sơ lược về lịch sử phát triển sắc kí [3] − Năm 1903 nhà khoa học Nga Mikhail TsVet đã dùng cột nhơm oxit tách thành cơng các picmen của lá cây xanh thành các vùng màu riêng biệt. Ơng đã giải thích hiện tượng bằng ái lực hấp thụ khác nhau của sắc tố và đặt tên phương pháp này là phương pháp sắc kí vì đã tách được những chất cĩ màu. Tuy nhiên phát minh của TsVet gần như lãng quên trong một thời gian dài. Mãi đến năm 1931 sau khi Vinterstin và PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 14 Lederer dùng phương pháp của TsVet tách caroten thơ thành β-caroten và nhận thấy giá trị của phương pháp về phương diện điều chế, phương pháp sắc kí mới bắt đầu được chú ý đúng mức và phát triển nhanh chĩng. − Năm 1938, Izmailov và Shraiber đặt nền mĩng đầu tiên cho sắc kí lớp mỏng và sau đĩ những cơng trình của Stahl đã làm cho sắc kí lớp mỏng phát triển nhanh chĩng và ứng dụng rất rộng rãi. − Năm 1941 sắc kí phân bố ra đời khi Martin và Synge đề xuất tách khơng phải theo ái lực của các cấu tử đối với chất hấp thụ mà do sự phân bố khác nhau của các cấu tử giữa hai chất lỏng khơng trộn lẫn. Các tác giả trên đã phát triển một dạng mới của sắc kí phân bố: sắc kí giấy.Vào những năm 1941 – 1942 Martin đã làm một bước ngoặc lớn trong sắc kí do dùng sắc kí giấy tách thành cơng các ancaloit chiết được từ các cây thuốc. − Năm 1952 Martin cơng bố cơng trình đầu tiên về sắc kí khi dựa trên sự phân bố của chất giữa pha tĩnh là chất lỏng và pha động là chất khí. Chỉ trong vài ba chục năm, sắc kí khí đã đạt được nhiều thành tựu tuyệt vời và hiện nay là một trong những phương pháp hiệu nghiệm nhất về phân tích hỗn hợp các chất đặc biệt là các chất hữu cơ. 1.5.2. Sắc kí bản mỏng [2].[3],[4]. − Sắc kí bản mỏng hay cịn gọi là sắc kí phẳng là kỹ thuật phân bố rắn lỏng. Trong đĩ pha động là chất lỏng được đi xuyên qua một lớp chất hấp thụ trơ như silicagel hoặc nhơm oxit, chất hấp thụ này được tráng thành một lớp mỏng, đều, phủ lên một nền phẳng như tấm kiếng, tấm nhơm, hoặc tấm plastic. Do chất hấp thụ được tráng thành một lớp mỏng nên phương pháp này được gọi là phương pháp sắc kí lớp mỏng (hay sắc kí bản mỏng) − Trước đây sắc kí bản mỏng chủ yếu dùng trong phân tích định tính, nhưng từ năm 1966 đã áp dụng sang phân tích định lượng do những tiến bộ của kĩ thuật làm tăng tính lặp lại và độ chính xác. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 15 − Trong thời gian gần đây, nhờ sử dụng tổ hợp sắc kí bản mỏng với các phương pháp phân tích cĩ độ nhạy cao như cực phổ, động học xúc tác, huỳnh quang… sắc kí bản mỏng được phát triển thêm một bước. 1.5.2.1. Nguyên tắc [1],[4]. − Bản mỏng được chuẩn bị sẵn là loại bản cĩ thể tự tráng hoặc mua loại cĩ sẵn trên thị trường, sau đĩ chấm mẫu phân tích (mẫu đã được hịa tan trong một dung mơi dễ bay hơi sau đĩ dùng vi quản để chấm) lên bản mỏng, chấm thành một vết nhỏ gọn, sấy nhẹ để đuổi phần dung mơi hịa tan mẫu, khi đĩ mẫu chất chỉ cịn lại bột khơ trên tấm lớp mỏng. ðặt tấm bản mỏng theo chiều thẳng đứng trong bình cĩ chứa sẵn dung mơi phù hợp. Do tác dụng của lực mao quản dung mơi thấm theo bản mỏng qua điểm xuất phát. Sau đĩ các vết sẽ được xác định bằng phương pháp vật lý (nhìn bằng mắt, soi dưới đèn tử ngoại…) bằng phương pháp hĩa học (phun lên tấm bảng các loại dung mơi thuốc thử). − Một chất tinh khiết sẽ chỉ cho một vết trịn cĩ giá trị Rf khơng đổi trong một dung mơi xác định. − Các yếu tố ảnh hưởng đến Rf + Chất lượng và hoạt tính chất hấp thụ + Bề dày của lớp mỏng + Chất lượng và độ tinh khiết của pha động + ðộ bão hịa của dung mơi trong bình sắc kí + Lượng mẫu đưa lên bản mỏng 1.5.2.2. Các chất hấp thụ dùng trong sắc ký bản mỏng [2] Trong sắc kí bản mỏng thơng thường người ta dùng các chất hấp thụ sau: silicagen, nhơm oxit, xenlulo, tinh bột, nhựa trao đổi ion…ngồi ra cịn dùng các chất hấp thụ biến tính khác. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 16 Bảng 1.1: Các chất hấp thụ dùng trong sắc kí lớp mỏng (SKLM) (sắp xếp theo Stahl ) Chất hấp thụ ðộ axit Hoạt năng Cơ chế Cơng dụng Silicagen Axit Cĩ Hấp thụ và phân bố Cho tất cả các hợp chất Oxit nhơm Kiềm Cĩ Phân bố Steorid Magie photphat Yếu Hấp thụ Carotenoit, tocopherol Caxihydroxit Yếu Hấp thụ Tocopherol Canxi sunfat Kiềm Yếu Hấp thụ Tocopherol Fe(OH)3 Cĩ Hấp thụ Chất phân cực Than Cĩ Hấp thụ Chất khơng phân cực 1.5.2.3. Dung mơi khai triển: Ứng với mỗi loại hợp chất phân tích khác nhau sẽ cĩ một số hệ dung mơi và thuốc thử khác nhau. Bảng1.2: Một số hệ dung mơi và thuốc thử trong SKLM các hợp chất tự nhiên Hợp chất Chất hấp thụ Hệ dung mơi Thuốc thử hiện màu Ankaloic SiO2G 3 3 3 3 (9 :1) (20 : 20 :3:1) (20 : 20 :1) min (7 : 2 :1) CHCl MeOH CHCl axeton MeOH NH CHCl ETOAC MeOH Benzen ETOAC Dietyla − − − − − − − − Hơi I2 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 17 Saponin SiO2G 2 4 3 2 2 3 Butanol (4 :1: 5) Butanol (7 : 2 :5) (61:32 : 7) (100 :17 :13) (9 :1) n ACOH H O n EtOH NH OH CHCl MeOH H O EtOAC MeOH H O CHCl MeOH Genin − − − − − − − − − − − Vanillin | H3PO4 SbCl3 | CHCl3 H2SO4 Caroten SiO2G Ete dầu hỏa – toluen – axeton (45: 1: 5) Hơi I2 Tinh dầu SiO2G (95 :5) (95 : 5) Benzen EtOAC Benzen MeOH − − 2 2 4 3 4 ,I H SO H PO Tanin SiO2G 2 (100 :17 :13) (4 :3:1) EtOAC MeOH H O Toluen EtOAC MeOH − − − − FeCl3 Flavonit SiO2G Toluen – Etyl fomiat – axit formol (5:4:1) MeOH 10%(H2O) 1.5.3. Sắc kí cột [2],[3],[4]. − Sắc kí cột là một phương pháp hiện đại, tinh vi để tách các cấu tử hĩa học ra khỏi hỗn hợp của chúng. Nếu lựa chọn đúng các điều kiện người ta cĩ thể tách hầu hết các chất bất kì một hỗn hợp nào. Nhưng phương pháp mất nhiều thời gian nên chỉ sử dụng khi tách các chất trong hỗn hợp mà các phương pháp khác khơng làm được − Cĩ nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tách ra gồm: + Lựa chọn chất hấp thụ + Sự lựa chọn dung mơi giải li PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 18 + Kích thước cột sắc kí, khối lượng chất hấp thụ, lượng mẫu được dùng + Vận tốc giải li − Trong sắc kí cột sự tách xảy ra ở ranh giới rắn – lỏng, trong đĩ pha động là chất lỏng, pha tĩnh là các chất rắn ở trạng thái xốp, mịn. Thơng thường các hợp chất phân cực bị hấp phụ mạnh hơn các chất khơng phân cực bởi các chất hấp phụ phân cực. Sự hấp phụ các chất phân cực trong mơi trường khơng phân cực mạnh hơn trong mơi trường phân cực do sự cạnh tranh giữa chất tan và các phân tử của dung mơi. − Lực hấp thụ bao gồm các loại sau đây: + Lực Vande Van + Lực cảm ứng + Hấp phụ hĩa học + Liên kết hiđro 1.5.3.1. Nguyên tắc [1] − Cột được rửa sạch sấy khơ. Cột là một ống thủy tinh dưới đáy cĩ một robinet khĩa, cột được bắt vào giá ở vị trí thẳng đứng dưới cĩ một bình hứng, dưới đáy cột được lĩt một lớp bơng gịn dày 2 – 3 mm. Sau đĩ tiến hành nhồi cột, cĩ hai cách nhồi, nhồi sệt hoặc nhồi khơ. Khi đã cho chất hấp phụ hết vào cột theo một trong hai phương pháp trên tiếp tục cho dung mơi chảy ngang qua chất hấp phụ liên tục trong một thời gian để giúp cho việc nạp cột được chặt chẽ, trong quá trình này khơng được để cột khơ. ðể ổn định sau khoảng 5 – 10 giờ mới sử dụng. − Sau khi cột đã ổn định cho mẫu chất cần phân tích vào cột, nếu mẫu chất là chất lỏng cần làm bay hơi đến khơ rồi hịa tan trở lại trong dung mơi, nếu mẫu là chất rắn hịa tan mẫu vào dung mơi lượng dung mơi là tối thiểu. Mở khĩa cột hạ mực dung mơi đến sát mực chất hấp phụ đang cĩ trong cột, dùng một ống nhỏ giọt cho mẫu vào đầu PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 19 cột mở khĩa cho dung dịch mẫu thấm xuống bề mặt chất hấp thụ tiến hành như vậy đến khi cho hết mẫu vào cột. Tiến hành thêm dung mơi vào rửa cột sau khi cho một lớp bơng gịn đặt nhẹ lên mặt thống của chất hấp phụ. Tiến hành quá trình giải li. 1.5.3.2. Các chất hấp phụ và dung mơi trong sắc kí cột[2] Bảng 1.3: Các dung mơi và chất hấp phụ dùng trong sắc kí cột Hợp chất phân tích Dung mơi Chất hấp phụ Gluxit Nước, ancol Isopropylic, ancol butylic, đioxan, ete dầu hỏa, benzen, clorofom Than hoạt tính, nhơm oxit, silicagen Vitamin Ete dầu hỏa, benzen, nước… Nhơm oxit, Ca(OH)2, MgO Tecpen Cacbon tetraclorua, ete dầu hỏa,n-hexan, benzen, ete etylic, axeton, ancol metylic, etyl axetat, clorofom Nhơm oxit Ancaloit Nước, benzen, clorofom.. Nhơm oxit, silicagen PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 20 CHƯƠNG 2: TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM 2.1. Thu mẫu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín: Cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín được thu mua tại chợ Tân Tịch vào lúc sáng sớm. Cà chua lựa loại quả chín đỏ, đặc ruột, ít hạt. Cà rốt lựa củ căng bĩng, tươi màu da cam. ðu đủ loại quả chín to trái. 2.2. Tiến hành tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín 2.2.1. Hĩa chất và dụng cụ: Hĩa chất Dụng cụ − Etanol 960 − Tinh thể iot − Toluen − Axeton − Ete dầu hỏa − Al2O3 − Phễu thủy tinh − Ống đong; Cốc; Ống nghiệm − Phễu chiết; Giấy lọc; bơng gịn − Bình hút ẩm; Bình lọc chân khơng − Mao quản đường kính 1,5-1,6 mm − Lọ penicilin − Cột sắc kí kích thước 50cm, đường kính15cm 2.2.2. Tĩm tắt quá trình tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín: Thời gian Cơng việc 28/10 Thu mẫu và xử lý mẫu cà chua chín bằng etanol 960 và dung mơi ete dầu hỏa để bay hơi 12 giờ 29/10 Chạy sắc kí bản mỏng với dịch chất màu cà chua thu được 30/10 Thu mẫu và xử lý mẫu cà rốt bằng etanol 960 và dung mơi ete dầu hỏa để bay hơi 12 giờ 31/10 Chạy sắc kí bản mỏng với dịch chất màu cà rốt thu được 1/11 Thu mẫu và xử lý mẫu đu đủ chín bằng etanol 960 và dung mơi ete dầu hỏa để bay hơi 12 giờ 3/11 Chạy sắc kí bản mỏng với dịch chất màu đu đủ chín thu được PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 21 Kết quả chạy sắc kí bản mỏng thu được chúng tơi thấy rằng vết khơng trịn, vết cịn cĩ đuơi chúng tơi kết luận rằng dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chưa tinh khiết vì vậy chúng tơi tiến hành tách licopen và β-caroten bằng sắc kí cột và kiểm tra lại bằng sắc kí bản mỏng Thời gian Cơng việc 4/11 Nhồi cột 5-8/11 Cho ete dầu hỏa chạy qua cột làm cho cột mịn, để ổn định trước 10 giờ 10/11 Chuẩn bị dịch cà chua chín lần 1 11-13/11 Nạp mẫu cà chua chín, thu các phân đoạn. Rửa cột và cho bay hơi dung mơi các phân đoạn 12 giờ 14/11 Chạy bản mỏng các phân đoạn 15-19/11 Tiến hành như trên đối với mẫu cà chua lần 2 21/11 Chuẩn bị dịch cà rốt lần 1 22-25/11 Nạp mẫu cà rốt, thu các phân đoạn. Rửa cột và cho bay hơi dung mơi các phân đoạn 12 giờ 26/11 Chạy bản mỏng các phân đoạn của dịch cà rốt thu được 27-3/12 Tiến hành như trên đối với mẫu cà rốt lần 2 4/12 Chuẩn bị dịch đu đủ chín lần 1 5-8/12 Nạp mẫu đu đủ chín, thu các phân đoạn. Rửa cột và cho bay hơi dung mơi các phân đoạn 12 giờ 9/12 Chạy bản mỏng các phân đoạn của dịch đu đủ chín thu được 2-6/3 Tiến hành như trên đối với mẫu đu đủ chín lần 2 2.2.3. Chuẩn bị dịch các chất màu [4] - Chuẩn bị dịch cà chua chín: Quả cà chua chín bổ ra chỉ bỏ hạt, nghiền nhỏ thu được dịch cà chua. Lấy 30 g dịch cà chua thêm 45 ml etanol 960 khuấy mạnh trong 4-5 phút. Lọc lấy bã cà chua trên giấy lọc cho vào cốc thêm 30 ml ete dầu hỏa khuấy mạnh trong 2-3 phút cho sắc tố tan vào PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 22 ete dầu hỏa. Lọc lấy dung dịch bằng bình lọc chân khơng. Chuyển dịch lọc sang cốc cho bay hơi dung mơi ete dầu hỏa 12 giờ được chất màu caroten của cà chua chín -Chuẩn bị dịch cà rốt: Cà rốt bỏ vỏ, xay nhuyễn thu được dịch cà rốt. Lấy 30 g dịch cà rốt thêm 45 ml etanol 960 khuấy mạnh trong 4-5 phút. Lọc lấy bã cà rốt trên giấy lọc cho vào cốc thêm 30 ml ete dầu hỏa khuấy mạnh trong 2-3 phút cho sắc tố tan vào ete dầu hỏa. Lọc lấy dung dịch bằng bình lọc chân khơng. Chuyển dịch lọc sang cốc cho bay hơi dung mơi ete dầu hỏa 12 giờ được chất màu caroten của cà rốt - Chuẩn bị dịch đu đủ chín: ðu đủ chín bổ ra bỏ vỏ và hạt, nghiền nhỏ thu được dịch đu đủ chín. Lấy 30 g dịch đu đủ chín thêm 45 ml etanol 960 khuấy mạnh trong 4-5 phút. Lọc lấy bã đu đủ chín trên giấy lọc cho vào cốc thêm 30 ml ete dầu hỏa khuấy mạnh trong 2-3 phút cho sắc tố tan vào ete dầu hỏa. Lọc lấy dung dịch bằng bình lọc chân khơng. Chuyển dịch lọc sang cốc cho bay hơi dung mơi ete dầu hỏa 12 giờ được chất màu caroten của đu đủ chín 2.2.4. Chạy sắc kí bản mỏng với các dịch chất màu của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chưa tinh khiết [1],[4]. 2.2.4.1. Chạy sắc kí bản mỏng với các dịch chất màu của cà chua chín. -Chuẩn bị bản mỏng: Bản mỏng mua trên thị trường đã được tráng silicagel cĩ kích thước 20x20 cm. Cắt bản mỏng ra thành những bản nhỏ cĩ kích thước 2 x 8 cm để phân tích nhanh. Dùng bút chì vĩt nhọn vạch mức xuất phát cách mép dưới bản mỏng 1,5 cm mức tiền tuyến dung mơi cách mép trên bản mỏng 1cm. - Lựa chọn dung mơi: Mẫu cần phân tách đã biết cĩ thành phần chủ yếu là licopen và β-caroten.Theo [4] thì chúng tơi chọn hệ dung mơi là ete dầu hỏa: toluen: axeton và chọn thêm một số hệ dung mơi được trình bày ở bảng 2.1 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 23 Bảng 2.1 : Một số hệ dung mơi chạy bản mỏng với dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín (dịch chưa tinh khiết) Dung mơi hịa tan mẫu Hệ dung mơi chạy sắc kí bản mỏng Tỉ lệ Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45:1:5 Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45:5:1 Toluen: axeton 45:5 Ete dầu hỏa: : axeton 45:5 Ete dầu hỏa Ete dầu hỏa : Toluen 45:5 -Chuẩn bị mao quản: Mao quản cĩ chiều dài 7cm, đường kính 1,5-1,6 mm, mao quản dùng để hút dung dịch chấm lên bản mỏng yêu cầu mao quản phải cĩ đường kính bé hơn, với kích thứơc này quá lớn để lấy mẫu cà chua chạy bản mỏng các vết mẫu sẽ rất to làm cho kết quả khơng chính xác. ðể cĩ đầu mao quản nhỏ cần phải vuốt nhọn mao quản bằng cách: Hai tay cầm hai đầu ống, đặt phần giữa ống lên ngọn lửa đèn cồn, vừa hơ vừa xoay trịn đều ống đến khi đoạn giữa mao quản trở nên mềm dẻo, đưa ống ra khỏi ngọn lửa, dùng hai tay kéo hai đầu ống dang ra hai phía. Khi đĩ phần ống mao quản ở giữa trở nên nhỏ và hẹp hơn. Ống mao quản cứng lại, bẻ ống ra làm đơi ở chỗ đã được kéo nhỏ. - ðưa mẫu lên bản mỏng: Hịa tan hết lượng dịch chất màu của cà chua bằng 1 ml ete dầu hỏa. Dùng mao quản đã vuốt nhọn nhúng nhẹ phần đầu nhọn vào dung dịch mẫu cà chua chín, lực mao dẫn sẽ hút dung dịch cà chua chín vào mao quản, khi dung dịch lên khoảng 6mm thì lấy ra. Cẩn thận nhẹ nhàng chấm phần đầu nhọn cĩ chứa mẫu cà chua chín lên bản mỏng tại vạch xuất phát. Chạm vào và lấy mao quản ra khỏi bề mặt bản mỏng thật nhanh để dung dịch mẫu cà chua chín thấm vào bản mỏng tạo thành một điểm trịn nhỏ vì nếu chạm lâu điểm này sẽ lan to. ðể khơ dung mơi ete dầu hỏa ngồi khơng khí PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 24 khoảng 5 phút. Lặp lại 3 lần như trên ta được một bản mỏng cĩ chấm mẫu cà chua chín dùng để chạy sắc kí - Chuẩn bị bình chạy sắc kí: Bình hút ẩm đã rửa sạch, phơi khơ. ðặt cốc 250 ml vào giữa bình. Cho dung mơi giải li vào cốc, dung mơi ete dầu hỏa: Toluen: axeton trộn theo tỉ lệ 45:1:5, sau đĩ dùng pipet hút 30 ml cho vào cốc, để yên 5-10 phút để bão hịa dung mơi trong bình. Bản mỏng được cầm thẳng đứng và được nhúng vào cốc chứa dung mơi trong bình, khi nhúng phải cẩn thận để hai cạnh của bản mỏng khơng chạm vào thành cốc, sau đĩ nhẹ nhàng để bản mỏng tựa vào thành cốc nghiêng một gĩc khoảng 15 độ. Vị trí vết chấm dịch cà chua nằm trên cao cách mặt thống của dung mơi khoảng 0,5 cm ðậy nắp bình thật kín trên nắp cĩ thoa vazơlin để đảm bảo khơng khí khơng lọt vào và khi mở nắp cũng dễ dàng, theo dõi quá trình chạy sắc kí, khi dung mơi lên cách tuyến dung mơi 1cm thì lấy bản mỏng ra, để bay hơi dung mơi ngồi khơng khí 10 phút - Hiện hình các vết chấm sau khi triển khai: Cho một ít tinh thể iot vào 1 cái lọ nhỏ và đặt vào bình hút ẩm khác. ðưa bản mỏng đã khơ dung mơi vào miệng lọ đậy kín nắp, hơi iot tỏa ra chiếm hết lọ và các vết sẽ hiện hình rõ trên bản mỏng. Lấy bản mỏng ra, đậy nắp bình hút ẩm lại, dùng bút chì đánh dấu tâm vệt. Xác định Rf , quan sát vệt chúng tơi thấy vệt cĩ màu da cam, vệt khơng trịn là do dịch chưa tinh khiết, nên muốn vệt chạy sắc kí bản mỏng trịn sắc nét thì dịch phải tinh khiết vì vậy chúng tơi phải tách dịch cà chua chín bằng cột sắc kí Tiến hành chạy sắc kí bản mỏng với các hệ dung mơi cịn lại đã được trình bày trong bảng 2.1. Lặp lại 3 lần như trên ta được một bản mỏng cĩ chấm mẫu cà chua dùng để chạy sắc kí. 2.2.4.2. Chạy sắc kí bản mỏng với các dịch chất màu của cà rốt. Tiến hành chạy bản mỏng với dịch cà rốt như đã tiến hành với dịch cà chua cũng qua các bước như đã trình bày. Kết quả chạy bản mỏng tương tự vệt cũng cĩ màu da cam, vệt khơng trịn. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 25 2.2.4.3. Chạy sắc kí bản mỏng với các dịch chất màu của đu đủ chín. Tiến hành chạy bản mỏng với dịch đu đủ chín như đã tiến hành với dịch cà chua cũng qua các buớc như đã trình bày. Kết quả chạy bản mỏng tương tự vệt cũng cĩ màu da cam, vệt khơng trịn. 2.2.5. Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten [1],[4]. 2.2.5.1. Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch cà chua chín. - Chất hấp phụ: Al2O3 - Dung mơi chạy sắc kí cột: do chất cần tách là licopen và β-caroten nên chúng tơi dùng ete dầu hỏa để chạy cột - Cách nhồi cột: nhồi khơ Cột cĩ kích thước 50cm được rửa sạch bằng hỗn hợp nước rửa sunfocromic, tráng và làm khơ nước, sấy thật khơ cột, khĩa cột, thoa vazơlin vào khĩa cột cho đều, cho một ít bơng vào đáy cột, cột được đổ đầy ete dầu hỏa, vừa cho ete dầu hỏa chảy ra chầm chậm bên dưới vừa cho từng ít một của 20 g bột Al2O3 ở dạng khơ vào đầu cột, vừa cho vừa gõ nhẹ vào thành cột, cho đến hết 20 g bột Al2O3 và dừng lại.Tiếp tục cho ete dầu hỏa vào cột, dung mơi ete dầu hỏa được lấy ra ở phía dưới cột với tốc độ 10 giọt/phút chứa vào cốc và dung mơi này tiếp tục được dùng để rĩt trở lại lên đầu cột vài ba lần để giúp cho việc nạp cột được chặt chẽ và đảm bảo khơng cĩ bọt khí trong cột. Khơng được để cho đầu cột bị khơ, cho lớp bơng gịn lên trên bề mặt lớp bột Al2O3 để khi cho ete dầu hỏa chạy qua cột bề mặt cột khơng bị xáo trộn. Cho ete dầu hỏa chảy qua cột đến khi cột mịn. ðể ổn định trước 10 giờ. - Cách cho dịch cà chua chín vào đầu cột: Dịch chất màu của cà chua chín được hịa tan vào 1 ml ete dầu hỏa. Mở khĩa cột để hạ mực ete dầu hỏa bằng với mực chất hấp phụ đang cĩ trong cột, khĩa cột lại, dùng ống nhỏ giọt hút dung dịch mẫu cà chua chín cho vào đầu cột. Từ từ mở khĩa cột để cho dung dịch mẫu cà chua chín thấm xuống bề mặt lớp Al2O3 trên đầu cột, lúc thấy PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 26 dung dịch đã xuống gần lớp Al2O3 thì khĩa cột lại, dung dịch khơng chảy ra nữa, tiếp tục nạp cho hết lượng chất màu dịch cà chua vào đầu cột. Mở khĩa để hạ mực dung dịch màu cà chua chín xuống sát mặt thống chất hấp phụ Al2O3, dùng ống nhỏ giọt cho một lượng nhỏ 5-10 ml ete dầu hỏa vào đầu cột lại mở khĩa để dịch màu cà chua chảy ra sao cho mặt thống chất hấp phụ Al2O3 vừa vặn khơ.Tiếp tục khĩa lại cho thêm 2 ml ete dầu hỏa nữa, làm như thế đến khi thấy dịch chất màu cà chua chín đã gắn chặt vào chất hấp phụ Al2O3 ở phần đầu cột. Cho thêm ete dầu hỏa đầy cột và theo dõi quá trình tách các phân đoạn - Theo dõi quá trình tách các phân đoạn: Chất màu cà chua nạp vào cột quan sát chúng tơi thấy trong cột cĩ hai màu: màu vàng da cam bên dưới cột và màu đỏ bên trên. Cho ete dầu hỏa chảy qua cột, 15 phân đoạn được tách ra với tốc độ 7-10 giọt/phút. Mỗi phân đoạn lấy từ 15-20 giọt đựng vào các lọ penicilin được đánh số thứ tự từ 1 đến 15. Các phân đoạn cĩ màu khơng khác nhau nhiều cĩ 2 màu chủ yếu là màu da cam và màu đỏ. Khi dịch chất màu trên cột đã chảy xuống hết đĩng khĩa lại. Kiểm tra các phân đoạn bằng sắc kí bản mỏng để xác định các phân đoạn này đã sạch chưa. 2.2.5.2. Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch cà rốt Tiến hành tách licopen và β-caroten trong dịch chất màu của cà rốt bằng sắc kí cột cũng qua các bước chuẩn bị mẫu, cho mẫu vào cột, theo dõi quá trình tách các phân đoạn như đã tiến hành đối với dịch cà chua chín. Sau đĩ tiến hành kiểm tra các phân đoạn bằng sắc kí bản mỏng để xác định các phân đoạn này đã sạch chưa. 2.2.5.3. Tiến hành sắc kí cột phân tách licopen và β-caroten của dịch đu đủ chín Tiến hành tách licopen và β-caroten trong dịch chất màu của đu đủ chín bằng sắc kí cột cũng qua các bước chuẩn bị mẫu, cho mẫu vào cột, theo dõi quá trình tách các phân đoạn như đã tiến hành đối với dịch cà chua chín. Sau đĩ tiến hành kiểm tra các phân đoạn bằng sắc kí bản mỏng để xác định các phân đoạn này đã sạch chưa PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 27 2.2.6. Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà chua, cà rốt, đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng [1],[4] 2.2.6.1. Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà chua chín bằng sắc kí bản mỏng - Chuẩn bị bản mỏng: thao tác tiến hành như cách trình bày ở trên - Chọn dung mơi: Ban đầu chạy sắc kí bản mỏng với dịch chưa tinh khiết của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chúng tơi thấy rằng hệ dung mơi toluen:axeton cho hình dạng vệt khơng trịn sắc nét, vệt cĩ đuơi dài lan rộng nên hệ dung mơi này khơng phù hợp do đĩ mà chúng tơi chỉ chọn các dung mơi trình bày trong bảng 2.2 để chạy sắc kí bản mỏng kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột Bảng 2.2: Dung mơi chạy sắc kí bản mỏng với dịch tinh khiết Dung mơi hịa tan mẫu Hệ dung mơi chạysắc kí bản mỏng Tỉ lệ Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45:1:5 Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45:5:1 Ete dầu hỏa: : axeton 45:5 Ete dầu hỏa Ete dầu hỏa : Toluen 45:5 - Chuẩn bị mao quản: giống như cách đã trình bày ở trên - ðưa mẫu cà chua chín lên bản mỏng: Lấy các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột để bay hơi dung mơi ete dầu hỏa 12 giờ chúng tơi thu được các dạng tinh thể cĩ màu vàng da cam và đỏ. Hịa tan hết tinh thể trong lọ thu được ở phân đoạn 1 của cà chua chín vào 1 ml ete dầu hỏa dùng mao quản đã được vuốt nhọn nhúng nhẹ phần đầu nhọn vào dung dịch mẫu của cà chua chín. Chấm mẫu dịch của cà chua chín lên bản mỏng. ðể khơ dung mơi ngồi khơng khí 5 phút. Lặp lại 3 lần như trên ta được một bản mỏng cĩ chấm mẫu cà chua chín dùng để chạy sắc kí - Chuẩn bị bình chạy sắc kí: Tiến hành giống như các bước đã trình bày phần sắc kí bản mỏng đối với mẫu là các dịch màu của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 28 - Hiện hình vết chấm sau khi triển khai: ðưa bản mỏng đã khơ dung mơi ete dầu hỏa: Toluen: axeton vào miệng bình đựng một ít tinh thể iốt, đậy nắp bình lại lấy bản mỏng ra đánh dấu tâm của vệt. Xác định Rf và màu sắc vệt. Tiếp tục chạy sắc ký bản mỏng của dịch màu cà chua chín với các dung mơi cịn lại và các phân đoạn cịn lại. Lặp lại 3 lần như trên ta được một bản mỏng cĩ chấm mẫu cà chua chín dùng để chạy sắc kí với hệ dung mơi xác định nêu ở trên. 2.2.6.2. Kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột của dịch cà rốt bằng sắc kí bản mỏng Tiến hành chạy sắc ký bản mỏng lần lượt ở các phân đoạn của dịch cà rốt tinh khiết với các hệ dung mơi trình bày ở bảng 2.2. Chuẩn bị tương tự như thao tác với mẫu là dịch cà chua chín tinh khiết. 2.2.6.3. Kiểm tra các phân đoạn của sắc kí cột của dịch đu đủ chín bằng sắc kí bản mỏng − Tiến hành chạy sắc ký bản mỏng lần lượt các phân đoạn của đu đủ chín với các hệ dung mơi trình bày ở bảng 2.2 giống như đối với dịch cà chua chín và dịch cà rốt. − Sau khi tiến hành việc phân tách sắc tố các mẫu bằng phương pháp sắc kí cột, chúng tơi tiến hành thử lại với phương pháp sắc kí bản mỏng, các bước tiến hành đã được nêu ở trên. Kết quả quan sát ban đầu giúp chúng tơi cĩ cơ sở để kết luận rằng: các phương pháp sử dụng ở trên đối với các mẫu khảo sát là cà chua chín, cà rốt và đủ chín đã thu được những sắc tố màu tương đối sạch. Các kết quả thực nghiệm thu được qua các giai đoạn và kết quả thảo luận được trình bày ở chương sau. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 29 CHƯƠNG 3 :KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 3.1. Chạy sắc ký bản mỏng với dịch chưa tinh khiết 3.1.1. Chạy sắc ký bản mỏng với dịch cà chua chín Quả cà chua chín sau khi đi qua bước chuẩn bị dịch đã được trình bày ở trên chúng tơi thu được dịch chất màu vàng da cam của cà chua chín, để bay hơi dung mơi chúng tơi thu được dạng tinh thể màu da cam. Hịa tan hết tinh thể màu vàng da cam thu được bằng 1ml ete dầu hỏa và tiến hành chạy sắc kí bản mỏng lần lượt với các hệ dung mơi được trình bày trong bảng 2.1. Theo dõi quá trình chạy sắc kí bản mỏng dịch màu cà chua chín chúng tơi đã thu được kết quả: màu sắc, hình dạng vệt, giá trị Rf của vệt được trình bày trong bảng 3.1 Bảng 3.1: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng dịch màu cà chua chín Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 1 : 5 5.3 0.964 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 5 : 1 5.4 0.982 5.5f R = = Da cam Bầu dục Toluen:Axeton 45 : 6 5.5 1 5.5f R = = Da cam ðuơi dài lan rộng Ete dầu hỏa:Axeton 45 : 5 5.23 0.95 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa: Toluen 45 : 5 5.33 0.969 5.5f R = = Da cam Bầu dục • Nhận xét và thảo luận: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng của dịch màu cà chua chín chúng tơi thấy rằng màu sắc vệt thu được chủ yếu là màu da cam, hình dạng vệt bầu dục khơng trịn. Riêng đối với hệ dung mơi Toluen: axeton (45:5) chúng tơi thấy hình dạng vệt đuơi dài lan PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 30 rộng, giá trị Rf =1 khác so với Rf khi chạy với các hệ dung mơi cịn lại trong bảng 3.1. Từ kết quả trình bày ở 3.1 chúng tơi kết luận dịch cà chua chín thu được là chưa tinh khiết. 3.1.2. Chạy sắc ký bản mỏng với dịch cà rốt. Cũng giống như dịch chất màu của cà chua chín, chúng tơi cũng chạy sắc kí bản mỏng đối với dịch màu vàng da cam của cà rốt lần lượt với các hệ dung mơi trình bày ở bảng 2.1. Theo dõi quá trình chạy sắc kí bản mỏng dịch màu cà rốt chúng tơi đã thu được kết quả: màu sắc, hình dạng và giá trị Rf của vệt, kết quả được trình bày trong bảng 3.2 Bảng 3.2: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng dịch chất màu của cà rốt Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 1 : 5 5.3 0.964 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 5 : 1 5.4 0.982 5.5f R = = Da cam Bầu dục Toluen:Axeton 45 : 5 5.5 1 5.5f R = = Da cam ðuơi dài lan rộng Ete dầu hỏa:Axeton 45 : 5 5.23 0.95 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa: Toluen 45 : 5 5.33 0.969 5.5f R = = Da cam Bầu dục • Nhận xét và thảo luận: Hệ dung mơi Toluen: axeton (45:5) cho giá trị Rf = 1 rất lớn, các giá trị Rf khi chạy với các hệ dung mơi cịn lại cũng cho giá trị tương đối lớn và khác nhau khơng nhiều. Màu sắc vệt cĩ màu da cam ,vệt khơng trịn sắc nét chúng tơi kết luận sơ bộ rằng dịch cà rốt chưa tinh khiết PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 31 3.1.3. Chạy sắc ký bản mỏng với dịch đu đủ chín Dịch màu của đu đủ chín thu được cũng được chạy sắc kí bản mỏng. Kết quả về màu sắc, hình dạng vệt, giá trị Rf được trình bày ở bảng 3.3 Bảng 3.3: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng dịch chất màu đu đủ chín Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 1 : 5 5.3 0.964 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa:Toluen:Axeton 45 : 5 : 1 5.4 0.982 5.5f R = = Da cam Bầu dục Toluen:Axeton 45 : 5 5.5 1 5.5f R = = Da cam ðuơi dài lan rộng Ete dầu hỏa:Axeton 45 : 5 5.23 0.95 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa: Toluen 45 : 5 5.33 0.969 5.5f R = = Da cam Bầu dục • Nhận xét và thảo luận: Tiến hành sắc kí bản mỏng đối với dịch đu đủ chín chúng tơi quan sát vệt cĩ màu da cam, giá trị Rf lớn, vệt khơng trịn rõ ràng. Chúng tơi kết luận sơ bộ rằng dịch đu đủ chín chưa tinh khiết vì nếu mẫu tinh khiết sẽ cho vệt trịn sắc nét. * Nhận xét chung: - Qua 3 lần chạy sắc ký bản mỏng dịch chất màu của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chúng tơi thấy rằng: kết quả chạy với hệ dung mơi giống nhau cho kết quả giống nhau chứng tỏ trong dịch cà chua chín, đu đủ chín, cà rốt cĩ chứa những chất giống nhau. Giá trị Rf thu được tương đối lớn, các giá trị Rf khác nhau khơng nhiều; màu các sắc tố sau khi chạy bản mỏng đều cĩ màu da cam, hình dạng vệt thu được chủ yếu cĩ PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 32 hình bầu dục khơng trịn rõ ràng và sắc nét vì dịch chúng tơi thu được chủ yếu vẫn là hỗn hợp 2 chất licopen và β- caroten, dịch chưa tinh khiết. - ðối với hệ dung mơi Toluen: axeton khi chạy sắc ký làm cho hỗn hợp licopen và β- caroten trong mẫu di chuyển lên mức tiền tuyến dung mơi, theo [1] thì hệ dung mơi Toluen: axeton quá phân cực khơng phù hợp để chạy sắc ký bản mỏng phân tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín. Vì vậy chúng tơi phải tách dịch bằng sắc kí cột và khi chạy bản mỏng đối với dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín tinh khiết chúng tơi chỉ sử dụng các hệ dung mơi trình bày ở bảng 2.2 3.2. Kết quả chạy sắc ký cột Qua kết quả chạy sắc kí cột đối với 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín cĩ cùng số phân đoạn màu sắc của phân đoạn giống nhau nên chúng tơi xin phép được trình bày chung trong bảng giá trị sau: Bảng 3.4: Màu sắc các phân đoạn tách sắc tố cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín bằng sắc ký cột Các phân đoạn của 3 mẫu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín tính từ dưới cột lên trên đầu cột Màu sắc Phân đoạn 1 Vàng da cam Phân đoạn 2 Vàng da cam Phân đoạn 3 Vàng da cam Phân đoạn 4 Vàng da cam Phân đoạn 5 Vàng da cam Phân đoạn 6 Vàng da cam Phân đoạn 7 Vàng da cam Phân đoạn 8 Vàng da cam Phân đoạn 9 ðỏ da cam PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 33 Phân đoạn 10 ðỏ da cam Phân đoạn 11 ðỏ Phân đoạn 12 ðỏ Phân đoạn 13 ðỏ Phân đoạn 14 ðỏ Phân đoạn 15 ðỏ • Nhận xét và thảo luận: Từ kết quả chạy cột sắc ký cột chúng tơi nhận thấy rằng từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 dịch thu được cĩ màu vàng da cam, từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 dịch thu được cĩ màu đỏ da cam, từ phân đoạn 11 → 15 dịch cĩ màu đỏ. Chúng tơi kết luận sơ bộ rằng từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua chín, đu đủ chín chứa những chất giống nhau, phân đoạn 9 → phân đoạn 10 chứa những chất giống nhau, phân đoạn 11 → 15 chứa những chất giống nhau. Mặt khác theo lý thuyết thì β- caroten cĩ màu vàng da cam, licopen cĩ màu đỏ do đĩ chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 dịch thu được là β- caroten, phân đoạn 11 → phân đoạn 15 dịch thu được là licopen, phân đoạn 9→ phân đoạn 10 cĩ thể là hỗn hợp của licopen và β- caroten 3.3. Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín
Kết quả chạy sắc kí cột đối với 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín cĩ cùng số phân đoạn màu sắc của phân đoạn giống nhau nên chúng tơi tiến hành chạy sắc kí bản mỏng kiểm tra các phân đoạn
Kết quả chạy sắc kí bản mỏng các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín cho kết quả như sau: hình dạng, màu sắc vệt và các giá trị Rf ở từng đoạn (từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8, phân đoạn 9 → phân đoạn 10, phân đoạn 11 → 15) tương đối giống nhau nên chúng tơi xin phép trình bày kết quả ở phân PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 34 đoạn 1 → phân đoạn 8 trong cùng bảng 3.5. Phân đoạn 9 → phân đoạn 10 trong cùng bảng 3.6 và phân đoạn 11 → 15 trong cùng bảng 3.7 3.3.1. Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn 1 → phân đoạn 8 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của dịch chất màu của cà chua, cà rốt, đu đủ chín lần lượt được để bay hơi dung mơi ete dầu hỏa thu được dạng tinh thể cĩ màu da cam. Hịa tan lần lượt đến hết các tinh thể thu được của các dịch màu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín ở các phân đoạn trong mỗi cốc chứa 1ml ete dầu hỏa, mẫu này được chạy sắc kí bản mỏng với hệ dung mơi trình bày trong bảng 2.2 chúng tơi thu được kết quả trình bày trong bảng sau: Bảng 3.5: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Phân đoạn Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45 :1 :5 0,91 0.165 5,5f R = = Da cam trịn Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45 :5 :1 0,8 0,145 5,5f R = = Da cam trịn Ete dầu hỏa: : axeton 45 :5 0,93 0.169 5,5f R = = Da cam trịn Phân đoạn 1 phân đoạn 8 Ete dầu hỏa : Toluen 45 :5 0,86 0,156 5,5f R = = Da cam trịn PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 35 - Giá trị Rf lý thuyết β- caroten theo [3] Dung mơi Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa/axeton,etanol Rf = 0,1- 0,6 Da cam Trịn • Nhận xét và thảo luận - Chạy sắc kí bản mỏng từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua, cà rốt, đu đủ chín được tách ra từ sắc kí cột về màu sắc, hình dạng vệt, giá trị Rf giống nhau; hình dạng của mẫu khi chạy sắc kí là vệt trịn, sắc nét nên chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín đã tinh khiết và cùng là một chất. - Giá trị Rf dao động trong khoảng khơng rộng từ 0,145- 0,169, so sánh với giá trị lí thuyết về màu sắc và Rf là phù hợp chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 chứa β-caroten 3.3.2. Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn 9 → phân đoạn 10 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Tiến hành tương tự như ở phân đoạn 1 → phân đoạn 8 đối với phân đoạn 9→ phân đoạn 10 của dịch chất màu của cà chua, cà rốt, đu đủ chín rốt, đu đủ chín với hệ dung mơi trình bày trong bảng 2.2 chúng tơi thu được kết quả trình bày trong bảng sau Bảng 3.6: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 của dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Phân đoạn Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Phân đoạn 9 Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45 :1 :5 5.3 0.964 5.5f R = = Da cam Bầu dục PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 36 Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45 :5 :1 5.36 0.974 5.5f R = = Da cam Bầu dục Ete dầu hỏa: : axeton 45 :5 5.2 0.945 5.5f R = = Da cam Bầu dục phân đoạn 10 Ete dầu hỏa : Toluen 45 :5 5.3 0.963 5.5f R = = Da cam Bầu dục • Nhận xét và thảo luận Chạy sắc kí bản mỏng từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 của dịch cà chua, cà rốt, đu đủ chín được tách ra từ sắc kí cột màu sắc, hình dạng vệt, giá trị Rf cũng giống nhau. Hình dạng sắc nét nhưng vệt khơng trịn, nên chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín là hỗn hợp của β- caroten và licopen. 3.3.3. Kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn 11 → phân đoạn 15 tách ra từ sắc ký cột của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Tiến hành chạy sắc kí bản mỏng từ phân đoạn 11 → phân đoạn 15 giống như đã tiến hành chạy sắc kí bản mỏng từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 cũng như ở phân đoạn 9 →phân đoạn 10 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín kết quả được trình bày trong bảng 3.7 Bảng 3.7: Kết quả chạy sắc ký bản mỏng phân đoạn 11 →15 của dịch màu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín Phân đoạn Hệ dung mơi và tỉ lệ Rf Màu sắc Hình dạng vệt Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 45 :1 :5 1,5 0.272 5,5f R = = ðỏ trịn Phân đoạn 11 phân đoạn 15 Ete dầu hỏa: Toluen: axeton 1,53 0, 278 5,5f R = = ðỏ trịn PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 37 45 :5 :1 Ete dầu hỏa: : axeton 45 :5 1,55 0, 281 5,5f R = = ðỏ trịn Ete dầu hỏa : Toluen 45 :5 1,6 0, 291 5,5f R = = ðỏ trịn Theo lí thuyết, hình ảnh vệt khi sử dụng sắc kí bản mỏng với mẫu licopen là màu đỏ, trịn [3], chúng tơi vẫn chưa tìm thấy giá trị Rf lý thuyết của licopen. Nhưng theo kết quả thu được từ thực nghiệm chúng tơi mạnh dạn kết luận mẫu mà chúng tơi phân tách được là mẫu sạch. • Nhận xét và thảo luận: - Khảo sát với sắc kí bản mỏng từ phân đoạn 11 → phân đoạn 15 của dịch cà chua, cà rốt, đu đủ chín được tách ra từ sắc kí cột chúng tơi nhận thấy: màu sắc, hình dạng vệt, giá trị Rf gần như giống nhau. Hình dạng vệt trịn, màu đỏ và sắc nét nên chúng tơi cũng tạm kết luận từ phân đoạn 11 → phân đoạn 15 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín đã tinh khiết và thu được cùng một chất - Giá trị Rf dao động trong khoảng khơng rộng từ 0,272- 0,291, so sánh với lí thuyết về màu sắc vệt là màu đỏ và hình dạng vệt trịn là phù hợp chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 11 → phân đoạn 15 chứa licopen * Nhận xét chung Thơng qua kết quả chạy sắc ký bản mỏng các phân đoạn được tách ra được từ sắc ký cột chúng tơi thấy rằng hình dạng các vệt trịn, cĩ giá trị Rf của β-caroten (phân đoạn màu vàng da cam) thu được là giá trị thuộc khoảng Rf của β - caroten theo lí thuyết, kết quả chạy bản mỏng cho hình dạng vệt trịn, màu sắc vệt đúng với màu sắc của lí thuyết trình bày do đĩ chúng tơi tạm kết luận được phân đoạn 1 → phân đoạn 8 là β-caroten. Chúng tơi chưa tìm thấy nguồn tài liệu nào trình bày giá trị Rf lý thuyết của licopen nhưng dựa vào màu sắc vệt là màu đỏ, vệt chạy sắc ký bản mỏng cĩ hình trịn sắc nét nên chúng tơi tạm kết luận phân đoạn 11 → phân đoạn 15 là licopen. Kết PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 38 quả Rf và màu sắc của từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 khi chạy bản mỏng gần giống với dịch các chất màu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín khi chưa tách mẫu bằng sắc kí cột, do đĩ chúng tơi kết luận từ phân đoạn 9 → phân đoạn 10 là hỗn hợp của licopen và β - caroten. 3.4. Hướng phát triển: Tách β-caroten và licopen bằng các phương pháp như: sắc ký cột và xác định độ sạch của các hợp chất thu trong từng phân đoạn bằng chạy sắc ký bản mỏng sau đĩ so sánh giá trị Rf và màu sắc các vệt thu được với giá trị lý thuyết chúng tơi cũng chỉ tạm kết luận được đĩ là licopen và β -caroten. ðể xác định chính xác cấu tạo của chúng cần phải xác định các tiêu chuẩn sau: điểm nĩng chảy của chất đĩ; bằng các phương pháp vật lý khác như: phổ hồng ngoại, phổ cộng hưởng từ hạt nhân, phổ khối lượng... .Nếu cĩ điều kiện nghiên cứu tiếp chúng tơi sẽ thực hiện các giai đoạn tiếp theo như trình bày ở khẳng định rõ hơn về cấu trúc của các hợp chất trong sắc tố màu này. Ở phân đoạn 9 → phân đoạn 10 vẫn cịn hỗn của hai chất β - caroten và licopen, cần phải lựa chọn các hệ dung mơi khác hoặc bằng phương pháp khác để tách chúng ra khỏi nhau. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 39 PHẦN KẾT LUẬN Từ những kết quả đạt được chúng tơi rút ra một số kết luận sau: - Dùng etanol và ete dầu hỏa chúng tơi đã thu được dịch chất màu của cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín. Chạy sắc kí bản mỏng với dịch chất màu của 3 mẫu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín cho kết quả hình dạng vệt khơng trịn sắc nét, màu sắc vệt chủ yếu là màu da cam, giá trị Rf thu được rất lớn. Chúng tơi đã tạm kết luận dịch thu được của 3 mẫu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chưa tinh khiết vì vậy mà chúng tơi đã tiến hành chạy sắc kí cột để tách dịch 3 mẫu cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín. - Chúng tơi tiến hành quá trình chạy sắc kí cột với dung mơi ete dầu hỏa đối với 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín và đều thu được 15 phân đoạn, màu sắc từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín cùng cĩ màu da cam, phân đoạn 9 → phân đoạn 10 cĩ màu đỏ da cam, phân đoạn 11 → phân đoạn 15 của 3 mẫu dịch cĩ cùng màu đỏ. Dựa vào kết quả đĩ chúng tơi đã tạm kết luận từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 chứa những chất giống nhau, phân đoạn 9 → phân đoạn 10 chứa những chất giống nhau, phân đoạn 11 → phân đoạn 15 chứa những chất giống nhau.Vì vậy chúng tơi đã tiến hành chạy sắc kí bản mỏng kiểm tra các phân đoạn tách ra từ sắc kí cột. - Chúng tơi đã tiến hành chạy sắc kí bản mỏng với dung mơi trình bày ở bảng 2.2 kiểm tra các phân đoạn và thu được kết quả: từ phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín đều cho màu sắc vệt cĩ màu da cam, hình dạng vệt trịn sắc nét, giá trị Rf trong các hệ dung mơi từ 0,145 – 0,169 thuộc khoảng giá trị Rf của β-caroten theo lí thuyết 0,1-0,16 nên chúng tơi đã tạm kết luận phân đoạn 1 → phân đoạn 8 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chứa β-caroten. Phân đoạn 9 → phân đoạn 10 của 3 mẫu dịch đều cho kết quả hình dạng vệt bầu dục, vệt cĩ màu da cam chúng tơi tạm kết luận phân đoạn phân đoạn 9 → phân đoạn 10 của 3 dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín chứa hỗn hợp β-caroten và licopen. Phân đoạn 11 → phân PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 40 đoạn 15 của 3 mẫu dịch cà chua chín, cà rốt, đu đủ chín đều cho hình dạng vệt trịn, màu sắc vệt là màu đỏ, giá trị Rf trong các hệ dung mơi từ 0,272- 0,291, do giá trị Rf lí thuyết chúng tơi chưa thấy tài liệu nào trình bày nhưng màu sắc vệt sau khi chạy sắc kí bản mỏng cĩ màu đỏ, vệt trịn phù hợp với màu sắc và hình dạng vệt theo lí thuyết nên chúng tơi tạm kết luận từ phân đoạn 11 → phân đoạn 15 chứa licopen Như vậy bằng thực nghiệm chạy sắc ký cột dùng dung mơi ete dầu hỏa và kiểm tra lại bằng sắc kí bản mỏng dùng các hệ dung mơi trình bày trong bảng 2.1và bảng 2.2 chúng tơi đã tách riêng được licopen và β-caroten trong sắc tố của cà chua chín, cà rốt và đu đủ chín. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 41 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1. Lê Văn ðăng – Chuyên đề một số hợp chất thiên nhiên,NXB ðHQG TPHCM 2. GS Nguyễn Xuân Dũng – Các phương pháp sắc kí, NXB ðại học & Kỹ thuật 3. Lê Chí Kiên-Phương pháp nghiên cứu hĩa học cây thuốc, NXB Y Học 4. PGS.TS Lê Thị Anh ðào – Thực hành Hĩa hữu cơ, NXB ðại học Sư Phạm TRANG WEB 5. http//www.google.com/Vietbao/suc khoe/ nhung dieu chua biet ve licopen 6. http//www.google.com/Thư viện Khoahoc/Tusach/ Caroten 7. http//www.google.com/thong tin ve ca chua/Noidung/tintuc/sukien/bi quyet chong lao hoa 8. http//www.google.com/thong tin ve ca rot 9. http//www.google.com/thong tin ve du du chin 10. www.medilatex.com.vn PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::