Đề tài Nghiên cứu và đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn nguy hại Công ty xi mạ Hưng Long TT Lái Thiêu – Bình Dương

CHÖÔNG I MÔÛ ÑAÀU I.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, thöïc hieän chuû tröông coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, ngaøy caøng coù nhieàu doanh nghieäp ñaàu tö vaøo thò tröôøng Vieät Nam. Caùc doanh ngieäp naøy ñaõ ñoùng goùp ñaùng keå vaøo vieäc taêng saûn löôïng saûn xuaát coâng nghieäp, thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng raát lôùn, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm vaø möùc taêng GDP cuûa caû nöôùc. Beân caïnh ñoù caùc doanh nghieäp cuõng laøm phaùt sinh caùc vaán ñeà moâi tröôøng heát söùc caáp baùch, ñaëc bieät laø vaán ñeà phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi. Tuyø töøng loaïi vaø quy moâ saûn xuaát cuûa ngaønh coâng nghieäp maø tính chaát vaø möùc ñoä gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cuõng khaùc nhau. Hieän nay, soá löôïng caùc xí nghieäp xi maï coù quy moâ lôùn ôû nöôùc ta khoâng nhieàu, chuû yeáu laø caùc cô sôû saûn xuaát nhoû thuoäc daïng tö nhaân naèm raûi raùc khaép nôi. Rieâng ôû Bình Döông, caùc cô sôû xi maï daïng tieåu thuû coâng nghieäp thöôøng toå chöùc saûn xuaát ôû nhöõng nôi coù maët baèng chaät heïp, coâng ngheä vaø thieát bò laïc haäu. Taïi Coâng ty TNHH xi maï Höng Long, haøng naêm ñaõ thaûi vaøo moâi tröôøng moät khoái löôïng ñaùng keå caùc chaát thaûi nguy haïi daïng raén, loûng, khí. Maëc duø, trong thôøi gian qua, Coâng ty ñaõ thöïc hieän caùc chöông trình giaùm saùt moâi tröôøng nhaèm phaùt hieän vaø khaéc phuïc nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng coøn toàn taïi. Tuy nhieân, trong thöïc teá chaát thaûi vaãn chöa ñöôïc quaûn lyù vaø xöû lyù trieät ñeå, coù nguy cô gaây oâ nhieãm moâi tröôøng cao. Xuaát phaùt töø nhöõng böùc xuùc ñang toàn taïi hieän nay maø ñeà taøi “ Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát bieän phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù chaát thaûi raén nguy haïi taïi Coâng ty xi maï Höng Long – Thò traán Laùi Thieâu – Tænh Bình Döông “ ñöôïc löïa choïn thöïc hieän. Hy voïng raèng keát quaû cuûa ñeà taøi naøy seõ laø moät taøi lieäu coù ích, goùp phaàn trôï giuùp cho Coâng ty trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng sau naøy. I.2 MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Muïc tieâu nghieân cöùu chung cuûa ñeà taøi laø nghieân cöùu vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù CTRNH cuûa Coââng ty xi maï Höng Long, nhaèm taäp trung giaûi quyeát caùc muïc tieâu chính sau ñaây: Ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù CTRNH taïi Coâng ty xi maï Höng Long. Ñöa ra moâ hình quaûn lyù CTRNH taïi Coâng ty. Löïa choïn moät soá bieän phaùp phuø hôïp nhaèm naâng cao naâng löïc quaûn lyù CTRNH taïi Coâng ty: nhö SXSH, an toaøn lao ñoäng, caûi tieán kyõ thuaät… I.3 GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI I.3.1 Phaïm vi nghieân cöùu: Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi naøy laø Coâng ty TNHH xi maï Höng Long – Thò traán Laùi Thieâu – Tænh Bình Döông – laø Coâng ty chuyeân xöû lyù nhieät vaø xi maï caùc saûn phaåm cô khí. I.3.2 Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu chính cuûa ñeà taøi naøy laø chaát thaûi raén nguy haïi phaùt sinh trong quaù trình maï Croâm – keõm, nghieân cöùu hoaøn thieän hôn caùc bieän phaùp quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi raén nguy haïi hieän nay taïi Coâng ty xi maï Höng Long. I.3.3 Thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi: Thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi toát nghieäp: töø 1/10/2006 ñeán 27/12/2006. I.4 NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU CUÛA ÑEÀ TAØI I.4.1 Noäi dung nghieân cöùu: Nghieân cöùu hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén nguy haïi taïi Coâng ty TNHH xi maï Höng Long. Ñaùnh giaù, phaân tích, nhöõng öu nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén nguy haïi taïi Coâng ty TNHH xi maï Höng Long. Nghieân cöùu, ñeà xuaát caùc bieän phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi raén nguy haïi Coâng ty TNHH xi maï Höng Long. I.4.2 Phöông phaùp nghieân cöùu: Tìm hieåu, thu thaäp caùc taøi lieäu veà tình hình phaùt sinh vaø xöû lyù chaát thaûi nguy haïi cuûa ngaønh xi maï noùi chung vaø hoaït ñoäng saûn xuaát xi maï cuûa Coâng ty Höng Long noùi rieâng. Khaûo saùt thöïc teá, thu thaäp caùc soá lieäu veà hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng taïi Coâng ty xi maï Höng Long. Nghieân cöùu thoáng keâ thaønh phaàn, khoái löôïng cuûa moät soá loaïi chaát thaûi nguy haïi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát. So saùnh, phaân tích caùc öu – nhöôïc ñieåm cuûa caùc bieän phaùp quaûn lyù hieän nay laøm cô sôû ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù hieäu quaû hôn chaát thaûi raén nguy haïi taïi Coâng ty xi maï Höng Long. Tham khaûo yù kieán cuûa moät soá chuyeân gia trong lónh vöïc maï ñieän. I.5 BOÁ CUÏC CUÛA ÑEÀ TAØI Ñoà aùn toát nghieäp: “ Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát bieän phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù chaát thaûi raén nguy haïi taïi Coâng ty TNHH xi maï Höng Long – Thi traán Laùi Thieâu – Tænh Bình Döông “ goàm coù 74 trang A4, noäi dung chính ñöôïc chia thaønh 6 chöông nhö sau: Chöông I: Môû ñaàu. Giôùi thieäu ñeà taøi, muïc tieâu, yù nghóa, giôùi haïn, noäi dung, phöông phaùp nghieân cöùu vaø boá cuïc cuûa ñeà taøi. Chöông II: Toång quan veà kyõ thuaät maï vaø caùc bieän phaùp xöû lyù CTRNH cuûa maï keõm - croâm Giôùi thieäu chung veà ngaønh xi maï ôû Vieät Nam vaø Theá giôùi, quy trình coâng ngheä xi maï toång quaùt vaø moät soá quy trình coâng ngheä xi maï ñieån hình ôû Vieät Nam. Giôùi thieäu veà kyõ thuaät maï keõm - croâm, ñaëc tröng oâ nhieãm vaø caùc bieän phaùp xöû lyù CTNH trong maï keõm - croâm, giôùi thieäu moâ hình quaûn lyù CTRNH hieän nay cuûa ngaønh xi maï. Chöông III: Giôùi thieäu veà nhaø maùy xi maï Höng Long. Giôùi thieäu veà söï hình thaønh Coâng ty, sô ñoà toå chöùc boá trí nhaân söï, caùc saûn phaåm cuûa nhaø maùy, quy trình coâng ngheä saûn xuaát, nhu caàu veà nguyeân nhieân lieäu, danh muïc caùc trang thieát bò vaø caùc vaán ñeà moâi tröôøng hieän nay cuûa Coâng ty Höng Long. Chöông IV: Ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù CTRNH cuûa coâng ty Ñieàu tra, thu thaäp soá lieäu veà hieän traïng thu gom, vaän chuyeån, löu tröõ vaø xöû lyù CTRNH. Ñaùnh giaù nhöõng haïn cheá vaø toàn taïi cuûa heä thoáng quaûn lyù CTRNH hieän nay taïi Coâng ty. Chöông V: Ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù CTRNH phuø hôïp cho Coâng ty Treân cô sôû ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù CTRNH taïi Coâng ty, ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù CTRNH phuø hôïp nhaèm ñaùp öùng caùc tieâu chuaån veà baûo veä moâi tröôøng taïi Coâng ty. Chöông VI: Keát luaän – Kieán nghò CHÖÔNG II TOÅNG QUAN VEÀ KYÕ THUAÄT MAÏ VAØ CAÙC BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ CTRNH MAÏ KEÕM – CROÂM II.1 GIÔÙI THIEÄU VEÀ NGAØNH XI MAÏ TREÂN THEÁ GIÔÙI VAØ VIEÄT NAM Maï laø moät trong nhöõng phöông phaùp raát hieäu quaû vöøa ñeå baûo veä kim loaïi khoâng bò aên moøn trong moâi tröôøng xaâm thöïc vaø khí quyeån vöøa nhaèm muïc ñích trang trí, taêng cöùng, phaûn quang, daãn ñieän… Ngaønh maï ra ñôøi vaø phaùt trieån haøng traêm naêm nay. Naêm 1800, nhaø baùc hoïc Brugnatelli ngöôøi YÙ ñaõ phaùt hieän ra kyõ thuaät maï ñieän. Ñeán naêm 1840, Elkington môùi chính thöùc ñaêng kyù veà maï ñieän. Töø ñoù ñeán nay, ngaønh maï ñieän lieân tuïc phaùt trieån vaø trôû thaønh moät ngaønh coâng nghieäp quan troïng khoâng theå thieáu trong saûn xuaát. Ôû caùc quoác gia treân theá giôùi, ngaønh maï phaùt trieån raát maïnh (quan troïng nhaát laø maï ñieän kim loaïi) ñaëc bieät laø ôûø caùc Quoác gia phaùt trieån nhö Myõ, Nhaät, Ñöùc, Phaùp, Haø Lan…. Ôû Vieät Nam, ngaønh maï ñieän ñang phaùt trieån maïnh ( nhö ôû Haø Noäi, TP Hoà Chí Minh, Bình Döông…) nhaèm ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Haàu heát caùc cô sôû maï ñieän ôû Vieät Nam coù nhöõng ñaëc ñieåm chung sau: Maët baèng saûn xuaát chaät heïp, thöôøng naèm xen keõ trong khu daân cö. Quy moâ saûn xuaát nhoû, saûn xuaát kieåu gia ñình. Coâng ngheä vaø thieát bò laïc haäu, xuoáng caáp. Hieän nay ôû nöôùc ta phoå bieán nhaát trong ngaønh maï tieåu thuû coâng nghieäp laø maï phuû caùc kim loaïi nhö ñoàng, keõm, croâm, vaøng, baïc. Tuøy vaøo muïc ñích söû duïng maø aùp duïng nhieàu kyõ thuaät maï phuû caùc kim loaïi khaùc nhau. II.2 KHAÙI QUAÙT VEÀ XI MAÏ Xi maï laø quaù trình ñieän keát tuûa kim loaïi leân beà maët neàn moät lôùp phuû coù nhöõng tính chaát cô, lyù, hoaù… ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu mong muoán. Caáu taïo cuûa thieát bò maï bao goàm: Dung dòch maï: goàm caùc muoái daãn ñieän, ion kim loaïi caàn maï, chaát ñeäm, caùc phuï da. Catoát daãn ñieän: chính laø vaät ñöôïc maï. Anoát daãn ñieän: coù theå tan hoaëc khoâng tan. Beå chöùa: ñöôïc laøm baèng theùp, theùp loùt cao su, polypropylen, polyvinylclorua… chòu ñöôïc dung dòch maï. Nguoàn ñieän moät chieàu: thöôøng duøng chænh löu. Dung dòch maï Chuyeån dòch ion Catoát Anoát Nguoàn 1 chieàu Beå chöùa Lôùp maï Hình 1: Sô ñoà thieát bò maï II.2.1 Chöùc naêng – Muïc ñích cuûa xi maï Chöùc naêng lôùp maï:. Lôùp maï coù nhieäm vuï baûo veä kim loaïi neàn khoûi bò aên moøn hoaù hoïc hay ñieän hoaù trong moâi tröôøng söû duïng. Lôùp maï coù nhieäm vuï trang trí beân ngoaøi saûn phaåm cheá taïo töø kim loaïi hay caùc hôïp kim reû tieàn. Lôùp maï trang trí beân ngoaøi thöôøng ñoàng thôøi laø lôùp maï baûo veä caùc chi tieát maùy moùc khoûi bò aên moøn. Lôùp maï laøm taêng ñoä choáng maøi moøn, choáng ma saùt. Lôùp maï coù khaû naêng haøn ñöôïc caùc chi tieát maùy theo caùc phöông phaùp haøn thoâng thöôøng. Lôùp maï daãn ñieän toát hôn kim loaïi neàn nhieàu laàn, laïi khoâng gæ. Lôùp maï coøn thay ñoåi kích thöôùc chi tieát maùy… Tuyø vaøo muïc ñích söû duïng lôùp maï maø ngöôøi ta chia thaønh caùc nhoùm khaùc nhau: Lôùp maï baûo veä. Lôùp maï trang trí. Lôùp maï vöøa baûo veä vöøa trang trí . Lôùp maï kó thuaät. Tuy nhieân, lôùp maï phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau: Baùm chaéc vaøo kim loaïi neàn, khoâng bong. Lôùp maï coù keát tuûa nhoû mòn, ñoä xoáp nhoû. Lôùp maï boùng, deûo, ñoä cöùng cao. Lôùp maï coù ñuû ñoä daøy nhaát ñònh. Chaát löôïng lôùp maï phuï thuoäc ñoàng thôøi vaøo nhieàu yeáu toá nhö: noàng ñoä dung dòch vaø taïp chaát, caùc phuï da, nhieät ñoä, pH, maät ñoä doøng ñieän, cheá ñoä thuyû ñoäng cuûa dung dòch, hình daïng cuûa vaät maï, cuûa anoát, cuûa beå maï… II.2.2 Quy trình coâng ngheä xi maï toång quaùt II.2.2.1 Sô ñoà coâng ngheä xi maï toång quaùt Saûn phaåm caàn xi maï Laøm saïch cô hoïc Ñaùnh boùng, maøi Taåy daàu môõ Laøm saïch baèng hoaù hoïc Laøm saïch baèng ñieän giaûi Taåy beà maët Maï ñoàng Maï niken Maï keõm Maï baïc Maï croâm Maï ñoàng thau Maï ñoàng ñen Maï vaøng Thaønh phaåm Saáy khoâ Buïi, gæ Buïi KL Kieàm, chaát hoaït ñoäng beà maët Nöôùc thaûi kieàm Nöôùc thaûi höõu cô Nöôùc thaûi acid Hôi acid Nöôùc thaûi chöùa ñoàng Nöôùc thaûi chöùa niken NTCN, Keõm NTCN NT croâm NTCN, Keõm, ñoàng NTCN NTCN, Ñoàng Hình 2: Sô ñoà coâng ngheä xi maï toång quaùt II.2.2.2 Moâ taû sô ñoà coâng ngheä xi maï toång quaùt Coâng ngheä xi maï goàm caùc giai ñoaïn chính sau: Taåy saïch beà maët nguyeân lieäu caàn maï: Taåy saïch beà maët nguyeân lieäu caàn maï baèng phöông phaùp gia coâng cô khí nhö maøi thoâ, maøi tinh, ñaùnh boùng nhaèm laøm baèng caùc choã loài loõm, veát haøn, caùc saûn phaåm gæ tích tuï treân beà maët, laøm cho beà maët töông ñoái baèng phaúng, nhaün boùng. Ñoái vôùi caùc chi tieát coù hình thuø phöùc taïp, nhoû beù khoâng theå duøng moâtô ñeå ñaùnh boùng ñöôïc maø phaûi duøng thuøng quay boùng. Taåy saïch daàu môõ : Ñoái vôùi daàu môõ coù nguoàn goác thöïc vaät (daàu) hay ñoäng vaät (môõ): duøng xaø phoøng ñeå taåy. Ñoái vôùi daàu môõ coù nguoàn goác daàu moû: khoâng theå bò xaø phoøng hoaù nhöng deã bò nhuõ hoa bôûi caùc chaát kieàm vaø coù theå taùch khoûi beà maët chi tieát caàn maï. Taåy daàu môõ coù theå thöïc hieän trong dung moâi höõu cô, trong dung dòch kieàm vaø nhuõ töông, hay baèng phöông phaùp taåy daàu môõ ñieän hoaù hoaëc baèng sieâu aâm. Baûng 1: Thaønh phaàn dung dòch vaø cheá ñoä laøm vieäc cuûa dung dòch taåy daàu hoùa hoïc Kim loaïi taåy daàu môõ Thaønh phaàn dung dòch (g/l) Nhieät ñoä 0C Thôøi gian (phuùt) NaOH Na2CO3 Na3PO4 Na2SiO3 Kim loaïi ñen, ñoàng vaø hôïp kim ñoàng 20-60 20-30 10-20 5-10 80-90 20-40 Al, Zn, Pb 10-15 50-60 20-25 50-60 20-25 3-5 5-10 80-90 80-90 20-40 20-40 Nguoàn: Kyõ thuaät maï ñieän, Nguyeãn vaên Loäc 2001. Thaønh phaàn dung dòch taåy daàu coù theå thay ñoåi trong phaïm vi roäng. Haøm löôïng NaOH thaáp hieäu quaû taåy daàu thaáp; nhöng neáu cao quaù, khi taåy daàu xaø phoøng taïo ra khoù hoaø tan, laøm giaûm hieäu quaû taåy daàu. Ñeå duy trì dung dòch oån ñònh ñoä kieàm, khoáng cheá söï thay ñoåi haøm löôïng NaOH thöôøng cho vaøo caùc loaïi muoái nhö Na2CO3, Na3PO4…. Söï coù maët cuûa caùc chaát hoaït ñoäng beà maët, vaø chaát nhuõ hoùa (natri silicat) ñeå taêng khaû naêng taåy caùc chaát khoâng xaø phoøng hoaù ñöôïc. Taåy gæ: Taåy gæ tieán haønh sau khi ñaõ laøm saïch daàu môõ treân beà maët, chi tieát caàn maï thöôøng coù lôùp oxít phuû beân ngoaøi. Lôùp oâxít naøy sinh ra khi ñaùnh boùng khoâng boâi daàu hoaëc ñeå laâu ngoaøi khoâng khí bò oâxi hoaù hoaëc chi tieát coù nhöõng phaàn khoâng caàn ñaùnh boùng. Neáu tröôùc khi maï khoâng taåy lôùp oxít naøy ñi thì lôùp maï khoâng baùm chaéc, khi söû duïng hay va chaïm seõ bò bong ra. Vì vaäy, caàn phaûi taåy saïch lôùp oxít tröôùc khi maï. Coâng thöùc taåy gæ aùp duïng phoå bieán ñoái vôùi kim loaïi ñen (saét, theùp) laø: Axít HCl (tyû troïng 1,9) : 100-200g/l Axít H2SO4 (tyû troïng 1,84) : 100-200g/l Chaát öùc cheá aên moøn do hydro (butilamin, tioreâ) : >2% Nguyeân lieäu caàn maï sau khi taåy saïch beà maët vaø ñöôïc röûa saïch baèng nöôùc ñöôïc ñöa vaøo beå maï. Moät soá coâng thöùc pha cheá dung dòch maï thöôøng söû duïng laø: Maï keõm Glixin N(CH2COOH)3 : 30-40g/l NH4Cl chaát daãn ñieän : 220-270g/l ZnCl2 cung caáp ion Zn2+ : 40-50g/l Thioreâ (NH2)CS chaát laøm boùng :1-1,5g/l Poliglicola : chaát hoaït ñoäng beà maët : 1-1,5g/l Chaát thaám öôùt Haûi Aâu : 0,2-0,4g/l Giaù trò pH :5,8-6,2 Nhieät ñoä : 10-350c Maät ñoä doøng ñieän : 0,8-1,5 A/dm2 Maï croâm cöùng H2S04 :1,5-2,5g/l Croâm oxít CrO3 : 150-250g/l Nhieät ñoä : 540c Maät ñoä doøng ñieän : 35-50 A/dm2 Maï Niken môø NiS04.7H20 cung caáp Ni2+ :150-200g/l NaCl chaát ñieän li, choáng thuï ñoäng anoát :8-10g/l H3B03 chaát ñeäm oån ñònh pH :30-35g/l C12H25S04Na choáng chaâm kim :0,05-0,1g/l Giaù trò pH :5-5,5 Nhieät ñoä :18-350c Maät ñoä doøng ñieän :0,5-1 A/dm2 Saáy khoâ vaø hoaøn thaønh saûn phaåm. II.2.3 Moät soá quy trình coâng ngheä xi maï ñieån hình ôû Vieät Nam II.2.3.1 Quy trình coâng ngheä xi maï Ni – Cr cho caùc chi tieát kim loaïi Quy trình naøy coù 4 coâng ñoaïn chính: Coâng ñoaïn taåy saïch daàu môõ vaø caùc veát baån dính baùm treân beà maët caùc chi tieát kim loaïi caàn xi maï. Coâng ñoaïn maï Nikel. Coâng ñoaïn maï Croâm. Coâng ñoaïn röûa saïch, saáy khoâ vaø hoaøn taát saûn phaåm. Nguyeân lieäu ( caùc chi tieát KL) Taåy röûa laàn 1 ( baèng dung dòch kieàm noùng E - 82) Taåy röûa laàn 2 ( baèng chaát ñieän giaûi döông E - 33) Taåy röûa laàn 3 ( baèng chaát ñieän giaûi aâm E - 33) Taåy röûa laàn 4 ( baèng dung dòch H2SO4) Taåy röûa baèng nöôùc Xi maï Niken Xi maï Crom Röûa saïch baèng nöôùc Saáy khoâ Thaønh phaåm ñaõ ñöôïc maï Ni - Cr Hình 3: Quy trình coâng ngheä xi maï Ni – Cr cho caùc chi tieát kim loaïi II.2.3.2 Quy trình coâng ngheä saûn xuaát toân maï keõm Toân nhaäp veà Saáy khoâ Röûa nöôùc Röûa nöôùc Taåy Ngaâm acid Phuû moät lôùp loùt Maï keõm Maï Crom Saûn phaåm Nöôùc thaûi acid Xi keõm ( 3-4 taán/ naêm ) Nöôùc thaûi Baùn pheá lieäu Hình 4: Quy trình coâng ngheä saûn xuaát toân maï keõm II.3 MAÏ KEÕM II.3.1 Tính chaát vaø öùng duïng lôùp maï keõm Keõm laø KL oùng aùnh, maøu traéng hôi xanh lam, nguyeân töû löôïng 65.37, tæ troïng 7.14, ñieän theá tieâu chuaån - 0.76V, ñöông löôïng ñieän hoaù 1.22 gam/Ampe giôø, nhieät ñoä noùng chaûy 419,440C. Keõm coù tính gioøn töông ñoái cöùng, coù tính deûo toát. Ñaëc bieät khi taêng nhieät ñoä ñeán 100 – 1500C coù tính deûo toát, coù theå gia coâng daäp; nhöng khi gia nhieät ñeán 2500C thì gioøn, coù lôùp boät, nhieät ñoä caøng cao thì thaønh lôùp maï keõm oxít daïng boät caøng nhieàu. Ñieän theá tieâu chuaån cuûa keõm töông ñoái aâm, ñoái vôùi saét theùp noù laø lôùp maï anoát. Vì vaäy trong coâng nghieäp, maï keõm ñeå ñeà phoøng aên moøn KL goïi laø lôùp maï baûo veä. Keõm laø KL thoâng duïng ñeå baûo veä saét theùp vaø hôïp kim cuûa chuùng. Saûn phaåm maï keõm duøng cho caùc coâng trình xaây döïng: caùc taám toân lôïp, ñöôøng daây ñieän, ñöôøng saét, caùc oáng nöôùc, caùc thieát bò ñaët ngoaøi trôøi. Trong moâi tröôøng xaâm thöïc, lôùp maï keõm phaûi daøy: Ñieàu kieän thöôøng: ñoä daøy lôùp maï laø 15 μm. Ñieàu kieän aên moøn maïnh: ñoä daøy lôùp maï toái thieåu laø 30 μm. II.3.2 Caùc kó thuaät maï keõm Dung dòch maï keõm coù hai loaïi: dung dòch maï keõm xianua vaø dung dòch maï keõm khoâng xianua. Ñoái vôùi dung dòch maï keõm khoâng xianua duøng caùc chaát taïo phöùc khaùc nhau. II.3.2.1 Dung dòch maï keõm xianua Dung dòch maï keõm xianua coù khaû naêng phaân boá toát, lôùp maï mòn, boùng. Söû duïng maät ñoä doøng ñieän vaø nhieät ñoä cao. Dung dòch raát ñoäc, coù haïi ñeán söùc khoûe. Baûng 2: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï keõm xianua ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Keõm oxit ZnO Keõm xianua Zn(CN)2 Natri xianua NaCN Natri hydroxit NaOH Natri sunfua Na2S Keo xöông tinh cheá Glixeârin Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 35 – 45 80 – 90 80 – 85 0.5 – 5 3 – 5 10 – 35 1 – 3 45 – 62 65 – 95 60 – 90 2 – 4 1 – 2 10 – 35 2 – 4 Trong dung dòch ñoàng thôøi toàn taïi hai loaïi muoái phöùc thì lôùp maï môùi toát. Neáu dung dòch chæ coù muoái phöùc xianua, lôùp maï coù loã xoáp, hydro thoaùt ra nhieàu. Neáu dung dòch chæ coù muoái keõm oxít thì lôùp maï xaáu coù daïng boït bieån. Natri xianua ngoaøi löôïng taùc duïng vôùi keõm oxít ñeå taïo muoái coøn laïi laø löôïng töï do, coù taùc duïng laøm oån ñònh muoái phöùc, naâng cao phaân cöïc, lôùp maï keát tinh mòn, phaân boá toát, anoát hoøa tan toát. II.3.2.2 Dung dòch maï keõm khoâng coù xianua II.3.2.2.1 Dung dòch maï keõm acid Dung dòch maï keõm acid coù phaân cöïc katoát nhoû hôn dung dòch maï keõm amoân clorua, khaû naêng phaân boá keùm, lôùp maï thoâ, hieäu suaát cao, söû duïng maät ñoä doøng ñieän cao, toác ñoä nhanh, duøng ñeå maï nhöõng chi tieát ñôn giaûn (nhö: daây theùp, daây ñai…) Baûng 3: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï keõm acid ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 3 Keõm sunfat ZnSO4.7H2O Nhoâm sunfat Al2(SO4)3.18H2O Pheøn nhoâm kali KAl2(SO4)3.12H2O Natri sunfat Na2SO4.10H2O 2,6 hoaëc 2,7 ñisunfonaphtalen C18H6(SO3Na)2 Ñeùc torin Acid boric H3BO4 Ñöôøng glucoâ pH Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) Hieäu suaát 215 20 45 – 50 50 – 160 10 3.8 – 4.4 T0 thöôøng 1 – 2 98 – 100 470 – 500 30 45 – 50 50 3.8 – 4.4 T0 thöôøng 1 – 2 98 – 100 250 – 300 1 – 2 250 2 – 3 200 – 250 2 – 3 4.5 – 5.5 T0 thöôøng 1 – 2 98 – 100 Dung dòch 1: duøng cho maï quay. Dung dòch 2: maï chi tieát ñôn giaûn. Dung dòch 3: maï nhöõng vaät ñuùc. II.3.2.2.2 Dung dòch maï keõm muoái amoân Dung dòch maï keõm muoái amoân, hieäu suaát cao, toác ñoä keát tuûa nhanh, thaønh phaàn ñôn giaûn, dung dòch oån ñònh, lôùp maï boùng, khaû naêng phaân boá thaáp, duøng ñeå maï nhöõng chi tieát ñôn giaûn. Dung dòch aên moøn beå maï saét theùp. Baûng 4: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï keõm muoái amoân ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Amoân clorua NH4Cl Keõm clorua ZnCl2 Acid boric H3BO3 Poliglicola(phaân töû löôïng treân 6000) Thioureâ (NH2)2CS Chaát thaám öôùt Haûi AÂu pH Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 220 – 280 30 – 35 25 – 30 1 – 2 1 – 2 0.5 – 1 5.6 – 6 10 – 35 1 – 1.5 250 – 280 30 – 35 25 – 30 1 – 2 1 – 2 5.8 – 6.2 15 – 30 1 – 2 Pha cheá 1: Duøng cho maï treo. Pha cheá 2: Duøng cho maï quay. II.3.2.2.3 Dung dòch maï keõm kieàm Zincat Dung dòch maï keõm kieàm Zincat laø do taùc duïng cuûa keõm oxit vaø natri hydroxit. Dung dòch coù lôùp maï mòn boùng, khaû naêng phaân boá töông ñoái toát, lôùp maøng thuï ñoäng khoâng bieán maøu. Dung dòch khoâng aên moøn thieát bò maï. Baûng 5: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï keõm Zincat ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Teân hoùa chaát Haøm löôïng (g/l) Keõm oxit ZnO Natri hidroxit NaOH Hoãn hôïp phuï da DE (hoãn hôïp Ñimetylamin vaø epiclohiñrim) (ml/l) Hoãn hôïp chaát laøm boùng (ml/l) Cumarin Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) Nhieät ñoä (0C) 12 – 20 100 – 160 4 – 5 0.1 – 0.5 0.4 – 0.6 0.5 – 4 10 – 45 II.3.2.2.4 Dung dòch maï keõm glixin – Amoân clorua Dung dòch maï keõm glixin – Amoân clorua laø dung dòch coù lôùp maï mòn, ñoä boùng ñeïp, khaû naêng phaân boá toát ñeå maï nhöõng chi tieát coù hình daïng phöùc taïp. Hieäu suaát doøng ñieän cao, ñoä keát tuûa nhanh. Dung dòch naøy aên moøn beå maï saét theùp. Baûng 6: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch glixin – Amoân clorua ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Glixin (N(CH2COOH)3) Amoân clorua NH4Cl Keõm clorua ZnCl2 Poliglicola(phaân töû löôïng treân 6000) Thioureâ (NH2)2CS Chaát thaám öôùt Haûi AÂu pH Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 30 – 40 220 – 270 40 – 50 1 – 1.5 1 – 1.5 0.2 – 0.4 5.8 – 6.2 10 – 35 0.8 – 1.5 10 – 30 250 – 280 30 – 45 1 – 1.5 1 – 1.5 0.2 – 0.4 5.4 – 6.2 10 – 30 0.5 – 0.8 Pha cheá 1: Duøng cho maï treo. Pha cheá 2: Duøng cho maï quay. II.3.2.2.5 Dung dòch maï keõm muoái acid citric Dung dòch muoái acid citric töông ñoái oå ñònh, lôùp maï mòn boùng, hieäu suaát cao, toác ñoä maï nhanh. Taùc duïng phaân cöïc katoát nhoû hôn dung dòch glixin – clorua, lôùn hôn dung dòch amoân clorua, coù khaû naêng phaân boá töông ñoái toát duøng ñeå maï nhöõng chi tieát coù hình daùng phöùc taïp. Dung dòch aên moøn beå maï theùp. Baûng 7: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch muoái acid citric ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Acid citric C6H8O7 Amoân clorua NH4Cl Keõm clorua ZnCl2 Poliglicola(phaân töû löôïng treân 6000) Thioureâ (NH2)2CS pH Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 50 – 70 220 – 250 30 – 40 1 – 2 1 – 2 5 – 6 10 – 35 1 – 2 20 – 30 240 – 260 40 – 60 1 – 2 1 – 2 5 – 6 15 – 35 0.5 – 1 Pha cheá 1: Duøng cho maï treo. Pha cheá 2: Duøng cho maï quay. II.3.2.3 Xöû lyù sau khi maï keõm Xöû lyù sau khi maï keõm nhaèm ñeå loaïi tröø moät soá hieän töôïng khoâng toát sinh ra trong khi maï, nhaèm caûi thieän tính naêng hoùa lyù cuûa lôùp maï, naâng cao tính beàn aên moøn vaø thôøi gian söû duïng, bao goàm caùc coâng ngheä khöû hydro, laøm boùng, thuï ñoäng hoùa… Khöû hydro Trong quaù trình maï, ngoaøi ion keõm phoùng ñieän coøn coù hyñro phoùng ñieän. Ngoaøi moät phaàn khí hydro bay ra, coøn coù moät phaàn khí hydro ôû traïng thaùi nguyeân töû xaâm nhaäp vaøo maïng löôùi tinh theå cuûa lôùp maï vaø KL vöøa taïo neân noäi öùng löïc, laøm cho chi tieát maï bò gioøn goïi laø söï gioøn hydro. Trong quaù trình taåy röûa acid vaø taåy daàu ñieän phaân katoát cuõng taïo neân söï gioøn hydro. Söï gioøn hydro seõ aûnh höôûng ñeán tinh theå cuûa nguyeân lieäu, neáu khoâng khöû ñi seõ laøm cho chi tieát bò gaõy, nöùt… Ñeå khöû gioøn hydro duøng phöông phaùp gia nhieät, hydro seõ thoaùt ra: Nhieät ñoä ñeå khöû: 200 – 2500C. Thôøi gian: > 2h. Tieán haønh: trong tuû saáy hay trong thuøng daàu. Thuï ñoäng hoùa Ñeå laøm boùng vaø naâng cao ñoä beàn aên moøn cuûa lôùp maï keõm, ngöôøi ta xöû lyù lôùp maï keõm trong dung dòch hôïp chaát Croâm. Sau khi cho vaøo dung dòch thuï ñoäng seõ taïo thaønh lôùp maøng thuï ñoäng raén chaéc, oån ñònh coù maøu vaøng hoaëc maøu caàu voøng, tính beàn aên moøn cuûa noù cao hôn 5 – 7 laàn so vôùi lôùp maøng chöa thuï ñoäng. Trong maøng thuï ñoäng, tyû leä croâm hoùa trò ba vaø croâm hoùa trò saùu laø 1.5 : 1. Maøu saéc cuûa maøng thuï ñoäng ñònh giaù chaát löôïng cuûa maøng. Maøng thuï ñoäng toát coù maøu caàu voøng raát ñeïp. Quaù trình hình thaønh maøng thuï ñoäng goàm coù hai quaù trình: hoøa tan vaø taïo maøng. Trong giai ñoaïn ñaàu, chuû yeáu keõm hoøa tan. Söï hoøa tan cuûa keõm taïo ñieàu kieän hình thaønh maøng thuï ñoäng. Taùc duïng cuûa caùc thaønh phaàn chính trong dung dòch thuï ñoäng: CrO3: thaønh phaàn chuû yeáu taïo thaønh maøng. HNO3: ñaûm baûo lôùp maøng boùng, taïo söï baùm chaéc giöõa lôùp maï vôùi lôùp maøng. H2SO4: coù taùc duïng ñeå maøng khoâng taïo lôùp söông muø. Moät soá dung dòch ñeå thuï ñoäng hoùa Dung dòch thuï ñoäng coù noàng ñoä trung bình Baûng 8: Dung dòch thuï ñoäng hoùa coù noàng ñoä trung bình ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân Thuï ñoäng hoùa laàn 1 Thuï ñoäng hoùa laàn 2 Croâm oxit CrO3 Acid nitric HNO3 Acid sufuric H2SO4 Nhieät ñoä (0C) Thôøi gian (s) 60 – 80 8.5 – 11.5 7.5 – 11 thöôøng 10 – 20 4 – 6 0.56 – 0.76 0.5 – 0.7 thöôøng 5 – 15 Thuï ñoäng hoùa laàn thöù nhaát xong, coù theå tröïc tieáp ñöa vaøo dung dòch thuï ñoäng hoùa laàn thöù hai. Thuï ñoäng hoùa laàn thöù hai xong, duøng nöôùc laïnh röûa, sau ñoù duøng nöôùc noùng, saáy khoâ trong tuû saáy 60 – 700C. Dung dòch thuï ñoäng hoùa coù maøu xanh luïc Baûng 9: Dung dòch thuï ñoäng hoùa coù maøu xanh luïc ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Teân hoùa chaát Haøm löôïng Croâm oxit CrO3 Acid nitric HNO3 Acid sufuric H2SO4 Acid clohydric HCl Acid phoâtphonic H3PO4 pH Thôøi gian (s) 30 g/l 5 ml/l 5 ml/l 5 ml/l 10 ml/l 0.5 – 2 50 – 180 II.3.3 Ñoäc tính cuûa caùc hôïp chaát keõm Caùc hôïp chaát cuûa keõm (ZnO, ZnSO4,ZnCl2 ) ñöôïc coi laø chaát ít ñoäc. Tuy nhieân, neáu hít phaûi hôi ZnCl2 seõ gaây toån thöông phoåi. Caùc muoái keõm tan coù vò kim loaïi maïnh, vôùi löôïng nhoû cuõng coù theå gaây soác maïnh. Chaát ZnCl2 coù tính aên moøn maïnh neân gaây ra toån thöông da cho nhöõng ngöôøi tieáp xuùc laâu daøi. Theo TCVN 5945 -1995, noàng ñoä cho pheùp keõm trong nöôùc thaûi laø 1 mg/lít ñoái vôùi nöôùc thaûi ñöa vaøo nguoàn loaïi A hay 2 mg/lít ñoái vôùi nöôùc thaûi ñöa vaøo nguoàn loaïi B. Theo TCVN 5944 -1995, noàng ñoä cho pheùp keõm trong nöôùc ngaàm laø 5 mg/lít. Theo TCVN 5943 -1995, noàng ñoä cho pheùp keõm trong nöôùc bieån ven bôø ñeå nuoâi troàng thuûy saûn laø 0.01 mg/lít. Theo TCVN 5942 -1995, noàng ñoä cho pheùp keõm trong nöôùc maët cho caùc nguoàn söû duïng caáp nöôùc sinh hoaït laø 1 mg/lít. II.4 MAÏ CROÂM II.4.1 Tính chaát vaø öùng duïng lôùp maï Croâm Croâm laø KL maøu traéng baïc, hôi xanh, nguyeân töû löôïng 51.996, tæ troïng 7.2, ñieän theá tieâu chuaån Cr3+/Cr = -0.71V, ñöông löôïng ñieän hoaù 0.323 gam/Ampe giôø. Croâm laø KL hoaït ñoäng nhöng deã bò thuï ñoäng, neân raát beàn trong moâi tröôøng xaâm thöïc. Croâm beàn trong khoâng khí, beàn trong nhieàu acid höõu cô vaø voâ cô nhö acid nitric, acid axeâtic, kieàm,… deã hoaø tan trong acid clohiñric, acid sunfuric noùng. Lôùp maï croâm laø lôùp maï catoát coù nhieàu loã neân khoâng baûo veä ñöôïc saét theùp khoûi aên moøn. Ñeå ñöôïc lôùp maï baûo veä toát caàn phaûi maï ñoàng, maï niken, sau ñoù môùi maï croâm daøy 0.8-1 μm. Lôùp maï croâm coù tính oån ñònh hoùa hoïc toát, tính chòu moøn cao ñoàng thôøi troâng raát ñeïp, khaû naêng phaûn xaï aùnh saùng toát. Vì theá noù ñöôïc duøng roäng raõi trong coâng nghieäp maï oâtoâ, maï caùc chi tieát maùy, duïng cuï y teá, phuï tuøng xe ñaïp… Lôùp maï croâm coù ñoä cöùng cao hôn caùc loaïi gang theùp khaùc (HB= 800-1000), heä soá ma saùt nhoû, chòu nhieät ñoä cao (450 - 5000C) khoâng bieán maøu, baùm chaéc vôùi neàn. Vì vaäy maï croâm ñöôïc öùng duïng roäng raõi ñeå phuïc hoài caùc chi tieát maùy ñaõ bò aên moøn. Khi taïo neân nhöõng loã xoáp vaø raõnh nhoû treân beà maët lôùp maï luoân cöùng coù taùc duïng chöùa daàu toát, tính chòu moøn cuûa noù raát cao. II.4.2 Caùc kó thuaät maï Croâm Ñaëc ñieåm cuûa quaù trình maï croâm: Thaønh phaàn chính cuûa dung dòch maï khoâng phaûi laø muoái kim loaïi maø laø acid croâmic, trong dung dòch coù caû moät soá anion khaùc baûo ñaûm chaát löôïng lôùp maï nhö SO42-, F -, SiF62- vôùi tæ leä nhaát ñònh thì Croâm môùi keát tuûa ñöôïc. Dung dòch Croâm ít nhaïy vôùi caùc taïp chaát KL. Maï croâm duøng anoát laø hôïp kim chì chöù khoâng phaûi duøng croâm, vì croâm raát gioøn, khoù cheá taïo thaønh anoát, toác ñoä tan cuûa croâm raát nhanh, vöôït quaù toác ñoä maï, ngoaøi ra noù coøn hoaø tan thaønh Cr3+, laøm cho dung dòch khoâng oån ñònh. Cheá ñoä maï (nhö nhieät ñoä, maät ñoä doøng ñieän) aûnh höôûng ñeán quaù trình maï nhaïy hôn so vôùi caùc quaù trình maï khaùc. Choïn cheá ñoä maï thích hôïp coù theå cho lôùp maï boùng maø khoâng caàn phaûi duøng chaát laøm boùng. Maät ñoä doøng ñieän toái thieåu ñeå ñöôïc lôùp maï Croâm lôùn gaáp haøng chuïc laàn quaù trình maï khaùc. Khaû naêng phaân boá dung dòch maï croâm keùm, nhöõng chi tieát phöùc taïp (ñaëc bieät la chi tieát phöùc taïp coù nhieàu loã) phaûi duøng phöông phaùp thao taùc ñaëc bieät môùi ñöôïc lôùp maï coù ñoä daøy ñoàng ñeàu. II.4.2 .1 Maï croâm baûo veä trang söùc Tröôùc khi maï croâm, ta maï ñoàng niken, sau ñoù môùi maï croâm. Quaù trình maï nhieàu lôùp nhö vaäy goïi laø maï croâm baûo veä trang söùc hay maï croâm trang söùc. Lôùp maï ñoàng niken caøng daøy, thì loã xoáp caøng nhoû, tính naêng baûo veä caøng cao. Chi tieát qua maï baûo veä trang söùc khoâng nhöõng tính chòu aên moøn toát maø beà maët coøn raát ñeïp. Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm trang söùc (theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Croâm oxít CrO3 : 300 – 360 g/l Acid sufuric H2SO4 : 3 – 3.6 g/l H2SO4 / CrO3 :1 – 1.2% Nhieät ñoä : 45 ± 20C Maät ñoä doøng ñieän : 15 – 25 A/dm2 Thôøi gian maï 15 phuùt coù chieàu daøy khoaûng : 0.8 - 1μm II.4.2.2 Maï croâm cöùng Nhöõng chi tieát cô khí khi maï croâm cöùng coù theå naâng cao tính chòu maøi moøn, keùo daøi thôøi gian söû duïng. Maï croâm cöùng coøn ñeå phuïc hoài caùc chi tieát. Söï khaùc nhau giöõa maï croâm cöùng vôùi maï croâm trang söùc laø haøm löôïng croâm oxít töông ñoái thaáp, söû duïng nhieät ñoä vaø maät ñoä doøng ñieän cao, chuû yeáu ñeå maï nhöõng chi tieát chòu maøi moøn taêng thôøi gian söû duïng 6 – 10 laàn. Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm cöùng: (theo Nguyeãn Vaên Loäc, 2001) Croâm oxít CrO3 : 150 – 250 g/l Acid sufuric H2SO4 : 1.5 – 2.5 g/l Nhieät ñoä : 45 ± 20C Maät ñoä doøng ñieän : 35 – 50 A/dm2 Khaû naêng phaân boá cuûa maï croâm cöùng keùm, maät ñoä doøng ñieän raát lôùn, ñeå ñöôïc lôùp maï ñoàng ñeàu caàn phaûi thieát keá giaù treo thích hôïp, duøng anoát, katoát phuï hay caùch ñieän, che chaén… II.4.2.3 Maï croâm maøu traéng söõa vaø maï croâm 2 lôùp maøu traéng söõa - maï croâm cöùng Maï croâm maøu traéng söõa nhaèm thoaõ maõn caùc yeâu caàu veà tính chòu maøi moøn, tính choáng gæ cao, ñoä xoáp raát nhoû. Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm maøu traéng söõa: (theo Nguyeãn Vaên Loäc, 2001) Croâm oxít CrO3 :200 – 250 g/l Acid sufuric H2SO4 : 2 – 2.5 g/l Nhieät ñoä : 70 – 730C Maät ñoä doøng ñieän : 25 – 30 A/dm2 Treân lôùp maï croâm maøu traéng söõa , maï theâm moät lôùp croâm cöùng boùng ñeå naâng cao tính choáng gæ vaø chòu maøi moøn. Lôùp maï maøu traéng söõa coù ñoä daøy 30 – 60 microân, ñoä daøy lôùp maï croâm cöùng 50 – 150 microâmet. Maï croâm maøu traéng söõa vaø maï croâm cöùng coù theå tieán haønh trong cuøng moät beå maï. Sau khi maï croâm maøu traéng söõa xong khoâng laáy chi tieát ra, cho nöôùc nguoäi chaûy vaøo voû ngoaøi beå maï ñeå haï nhieät, söû duïng maät ñoä doøng ñieän 5 – 25 A/dm2. Khi nhieät ñoä giaûm ñeán phaïm vi yeâu caàu thì tieáp tuïc maï boùng croâm. II.4.2.4 Maï croâm xoáp Baûn thaân lôùp maï croâm cöùng coù nhieàu veát nöùt nhöng veát nöùc raát nhoû. Duøng phöông phaùp hoaù hoïc hay ñieän hoaù ñeå laøm taêng ñoä roäng vaø ñoä saâu cuûa veát nöùt goïi laø maï croâm xoáp. Lôùp maï croâm xoáp coù taùc duïng chòu moøn toát, caûi thieän ñieàu kieän ma saùt, laøm giaûm söï tieáp xuùc kim loaïi giöõa hai maët ma saùt, naâng cao tính chòu maøi moøn. Maï croâm xoáp thöôøng söû duïng ñeå maï xilanh, xeùcmaêng, baïc… cuûa ñoäng cô ñoát trong. Baûng 10: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm xoáp (theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 3 4 Croâm oxít CrO3 Acid sufuric H2SO4 CrO3 /H2SO4 Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 240 – 260 2 – 2.2 120/1 60 ± 1 50 – 55 250 2.3 – 2.5 100 – 110/1 51 ± 1 45 – 50 150 1.5 – 1.7 89 – 100/1 57 ± 1 45 - 50 180 1.8 100/1 59 ± 1 50 - 55 II.4.2.5 Maï croâm ñen Maï croâm ñen laø lôùp maï baûo veä trang söùc laøm giaûm heä soá phaûn quang. Khi maï croâm ñen leân saét theùp, caàn phaûi maï lôùp loùt laø ñoàng hay niken. Khi maï croâm ñen leân ñoàng caàn phaûi maï lôùp loùt laø niken. Lôùp maï croâm ñen thích hôïp cho caùc chi tieát nhö ñoàng hoà, duïng cuï ño, maùy aûnh… Baûng 11: Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm ñen (theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Croâm oxít CrO3 Natri nitrat NaNO3 Acid boric H3BO3 Acid flosilisic H2SiF6 Nhieät ñoä (0C) Maät ñoä doøng ñieän (A/dm2) 300 7 – 11 3 – 5 25 – 30 40 – 50 250 – 300 7 – 11 20 – 25 0.1 18 – 35 35 – 60 II.4.2.6 Maï croâm quay Nhöõng chi tieát nhoû maï croâm quay, ñeå naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng bôûi khi maï treo hieäu quaû thaáp, coù veát daây buoäc. Tröôùc khi maï croâm quay caàn phaûi maï lôùp niken boùng hay lôùp ñoàng thieác boùng. Baûng 12:Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm quay ( theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Haøm löôïng Pha cheá (g/l) Teân 1 2 Croâm oxít CrO3 Acid flosilisic H2SiF6 Acid sufuric H2SO4 Nhieät ñoä (0C) Doøng ñieän (A) Thôøi gian (phuùt) Toác ñoä quay thuøng (voøng/phuùt) Troïng löôïng chi tieát (kg) 300 – 350 5 – 6 0.6 – 0.9 35 – 40 200 – 250 30 – 40 1 1 – 3 250 – 270 3 – 5 0.5 25 – 35 250 – 300 30 – 40 1 1 – 3 II.4.2.7 Maï croâm treân beà maët phun caùt Nhöõng chi tieát laø saét theùp hay hôïp kim ñoàng sau khi phun caùt, tröïc tieáp maï croâm hay maï niken – croâm. Ñoä boùng beà maët kim loaïi neàn tröôùc khi phun caùt treân ∆7. Sau khi phun caùt maï niken hay croâm thôøi gian 1 giôø, môùi choáng gæ ñöôïc. Coù theå duøng caùc dung dòch phun caùt sau: Caùt thaïch anh ( soá 5) : 40% Natricacbonat Na2CO3 : 1.5% Natri photphat Na2PO4 : 0.5% Nöôùc : 58% Thaønh phaàn vaø cheá ñoä laøm vieäc dung dòch maï croâm treân beà maët phun caùt: (theo Nguyeãn vaên Loäc, 2001) Croâm oxít CrO3 :180 – 300 g/l Acid sufuric H2SO4 : 1.8 – 3 g/l H2SO4 / CrO3 :1 % Nhieät ñoä : 58 – 620C Maät ñoä doøng ñieän : 35 – 45 A/dm2 II.4.3 Ñoäc tính cuûa hôïp chaát Croâm Croâm coù ñoäc tính cao ñoái vôùi ñoäng vaät, thöïc vaät vaø con ngöôøi. Ñoäc tính cuûa croâm (VI) cao hôn nhieàu so vôùi croâm (III). Acid croâmic ( H2CrO4) vaø caùc muoái cuûa croâm gaây neân aên moøn da vaø caùc maøng cô. Caùc toån thöông gaây ra thöôøng ôû boä phaän tieáp xuùc ( nieâm maïc, muõi, tay, caùnh tay) vôùi hôi vaø hoaù chaát. Muoái croâmaùt coøn coù theå gaây ung thö phoåi neáu tieáp xuùc laâu ngaøy. Theo WHO, noàng ñoä cho pheùp croâm toái ña trong nöôùc uoáng laø 0.05 mg/lít. Theo TCVN 5945 -1995, noàng ñoä cho pheùp croâm trong nöôùc thaûi laø 0.05 mg/lít ñoái vôùi nöôùc thaûi ñöa vaøo nguoàn loaïi A hay 0.1mg/lít ñoái vôùi nöôùc thaûi ñöa vaøo nguoàn loaïi B. Theo TCVN 5944 -1995, noàng ñoä cho pheùp croâm (VI) trong nöôùc ngaàm laø 0.05 mg/lít. Theo TCVN 5943 -1995, noàng ñoä cho pheùp croâm (VI) trong nöôùc bieån ven bôø laø 0.05 mg/lít. Noàng ñoä cho pheùp cuûa croâm toång trong chaát thaûi nguy haïi do Cô quan Baûo veä Moâi tröôøng Myõ (EPA) quy ñònh theo phöông phaùp TCLP laø 5mg/l, trong khi ñoù tieâu chuaån chaát thaûi raén choân laáp cuûa Nhaät Baûn cho pheùp noàng ñoä Croâm (VI) laø 1.5 mg/l. II.5 ÑAËC TRÖNG OÂ NHIEÃM NGAØNH MAÏ KEÕM – CROÂM II.5.1 Ñaëc tröng oâ nhieãm vaø phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi töø maï keõm – croâm II.5.1.1 Nguoàn goác phaùt sinh nöôùc thaûi xi maï Xi maï söû duïng raát nhieàu nöôùc ñeå röûa vaät gia coâng trong quaù trình saûn xuaát. Vì vaäy khoái löôïng nöôùc thaûi caàn xöû lyù seõ raát lôùn. Nöôùc thaûi töø xöôûng maï thaûi ra coù thaønh phaàn raát ña daïng, noàng ñoä laïi thay ñoåi raát roäng, pH bieán ñoäng töø acid, trung tính hay kieàm. Tuy nhieân nöôùc thaûi töø phaân xöôûng maï noùi chung (hay maï keõm - croâm noùi rieâng) ñöôïc chia laøm 3 loaïi chính: Nöôùc thaûi kieàm – acid: sinh ra trong quaù trình taåy daàu môõ caùc chi tieát, töø khaâu hoaït hoùa beà maët. Nguoàn nöôùc thaûi naøy chöùa caùc kieàm nhö Na2CO3, Na3PO4, Na2SiO3…, caùc acid nhö H2SO4, H3PO4…, caùc kim loaïi nhö Zn2+, Fe2+, Fe3+… vaø caùc loaïi muoái cuûa chuùng, pH dao ñoäng töø 1 – 10. Nöôùc thaûi xyanua: ngoaøi CN- töï do coøn coù phöùc xianua, caùc chaát höõu cô vaø 1 ít taïp chaát cô hoïc. Noàng ñoä xyanua dao ñoäng töø 5 – 300 mg/l, noàng ñoä toång caùc KL töø 30 – 70 mg/l, pH > 7. Nöôùc thaûi Croâm: ngoaøi thaønh phaàn chính laø Cr6+ coùn coù Zn2+, Fe2+, H2SO4, HCl, HNO3, taïp chaát cô hoïc… Noàng ñoä caùc taïp chaát dao ñoäng töø 30 – 300 mg/l, pH = 7 – 1. Ngoaøi ra trong nöôùc thaûi coøn chöùa caû daàu môõ, ñaát caùt, gæ saét…. Ñaëc tröng nöôùc thaûi cuûa ngaønh maï laø coù chöùa haøm löôïng caùc muoái voâ cô vaø KLN cao. Do nöôùc thaûi xöôûng maï coù ñuû loaïi thaønh phaàn, noàng ñoä bieán ñoåi trong moät khoaûng roäng neân xöû lyù noù phaûi duøng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau, phuø hôïp vôùi töøng loaïi nöôùc thaûi vaø noàng ñoä taïp chaát chöùa trong noù, nöôùc xöû lyù vôùi muïc ñích duøng laïi cho saûn xuaát cuûa xöôûng maï hay ñeå thaûi ra moâi tröôøng. II.5.1.2 Moät soá phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi xi maï phoå bieán hieän nay II.5.1.2.1 Caùc phöông phaùp chung Phöông phaùp keát tuûa hoùa hoïc Phöông phaùp naøy döïa treân phaûn öùng hoùa hoïc giöõa chaát ñöa vaøo nöôùc thaûi vôùi kim loaïi caàn taùch, ôû ñoä pH thích hôïp seõ taïo thaønh hôïp chaát keát tuûa vaø ñöôïc taùch ra khoûi nöôùc thaûi baèng phöông phaùp laéng. Phöông phaùp trao ñoåi ion Döïa treân nguyeân taéc cuûa phöông phaùp trao ñoåi ion duøng ionot laø nhöïa höõu cô toång hôïp, caùc goác cao phaân töû coù goác hydrocacbon vaø caùc nhoùm chöùa trao ñoåi ion. Quaù trình trao ñoåi ion ñöôïc tieán haønh trong caùc coät cationit vaø anionit. Phöông phaùp ñieän hoùa Döïa treân cô sôû cuûa quaù trình oxy hoùa khöû ñeå taùch kim loaïi treân caùc ñieän cöïc nhuùng trong nöôùc thaûi chöùa KLN khi cho doøng ñieän 1 chieàu chaïy qua. Baèng phöông phaùp naøy cho pheùp taùch caùc ion kim loaïi ra khoûi nöôùc, khoâng phaûi boå sung hoùa chaát, song thích hôïp vôùi nöôùc thaûi coù noàng ñoä kim loaïi cao (> 1g/l), chi phí ñieän naêng khaù cao. Phöông phaùp sinh hoïc Döïa treân nguyeân taéc moät soá loaøi thöïc vaät, vi sinh vaät trong nöôùc söû duïng kim loaïi nhö chaát vi löôïng trong quaù trình phaùt trieån sinh khoái nhö beøo taây, beøo toå ong, taûo… Vôùi phöông phaùp naøy, nöôùc thaûi phaûi coù noàng ñoä KLN nhoû hôn 60mg/l vaø boå sung ñuû chaát dinh döôõng (nitô, phoát pho) vaø caùc nguyeân toá vi löôïng caàn thieát khaùc cho söï phaùt trieån cuûa caùc loaøi thöïc vaät nhö rong taûo. Phöông phaùp naøy caàn dieän tích lôùn vaø nöôùc thaûi coù laãn nhieàu kim loaïi thì hieäu quaû xöû lyù keùm. Phöông phaùp thoâng duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi chöùa KLN laø phöông phaùp keát tuûa hoùa hoïc keát hôïp vôùi ñoâng keo tuï. II.5.1.2.2 Caùc phöông phaùp cuï theå Xöû lyù nöôùc thaûi coù tính kieàm – acid Xöû lyù nöôùc thaûi chöùa acid duøng dung dòch xuùt NaOH hoaëc nöôùc voâi Ca(OH)2 ñeå trung hoøa. Ngoaøi vieäc trung hoøa ion H+ trong nöôùc röûa , dung dòch Ca(OH)2 coøn coù taùc duïng laøm keát tuûa moät soá KLN döôùi daïng hyñroxit, ion sunphate cuõng bò keát tuûa. Söï trung hoøa tieán haønh ôû pH = 7 – 9 caàn khuaáy maïnh dung dòch. Xöû lyù nöôùc thaûi chöùa ion OH- thöôøng duøng acid H2SO4 kyõ thuaät. Söï trung hoøa tieán haønh ôû pH = 6 – 8. Xöû lyù nöôùc thaûi xyanua Nöôùc thaûi trong maï Croâm – keõm coù chöùa goác CN-. Ñeå trung hoøa nöôùc thaûi coù chöùa xyanua, ngöôøi ta thöôøng duøng caùc chaát oxy hoùa nhö nöôùc Clo, natrihypoclorit NaOCl, Clorua voâi CaOCl2, thuoác tím KMnO4, hydrogen peroxit (oxy giaø) H2O2. Hieän nay, xöû lyù nöôùc thaûi xyanua trong maï ñieän chuû yeáu duøng chaát oxy hoùa laø Clo vì Clo reû tieàn vaø coù hieäu quaû xöû lyù toát. Quaù trình taùch xyanua baèng chaát Clo ra khoûi nöôùc thaûi xi maï ñöôïc tieán haønh ôû moâi tröôøng kieàm (pH = 9). Xyanua coù theå bò oxy hoùa tôùi nitô vaø CO2 : CN- + 2OH- + Cl2 = CNO- + 2Cl- + H2O 2CNO- + 4OH + 3Cl2 = CO2 + 6Cl- + N2 + 2H2O Nöôùc thaûi sau xöû lyù coù noàng ñoä CN- nhoû hôn 0.01 mg/l môùi ñöôïc thaûi ra beân ngoaøi. Xöû lyù nöôùc thaûi Croâm Dung dòch nöôùc thaûi coù chöùa acid croâmic coù tính ñoäc maïnh. Ñeå loaïi tröø ion croâmat Cr6+ phaûi khöû chuùng töø ion cromat (Cr6+) thaønh Cr3+ , sau ñoù loaïi tröø chuùng baèng phöông phaùp keát tuûa hydroxit. Böôùc 1: Khöû Cr6+ thaønh Cr3+ Khöû Croâmat baèng dung dòch FeSO4 Söï khöû ñöôïc tieán haønh ôû pH = 4 – 10. 2CrO3 + 6FeSO4 + 6H2SO4 = 3Fe2(SO4)3 + 6H2O + Cr2(SO4)3 Quaù trình khöû laøm dung dòch CrO3 coù maøu naâu ñoû bieán ñoåi thaønh maøu xanh nhaït. Khöû Croâmat baèng bisulfit natri NaHSO3 NaHSO3 laø moät chaát khöû töông ñoái maïnh neân caàn ñöôïc pha cheá trong caùc boàn chöùa baèng plastic hoaëc composit. Söï khöû Croâmat theo phaûn öùng: 4CrO3 + 6NaHSO3 + 3H2SO4 = 3Na2SO4 + 6H2O + 2Cr2(SO4)3 Böôùc 2: Keát tuûa hyñroxit kim loaïi Nguyeân lyù cuûa phöông phaùp naøy döïa treân tính chaát keo tuï keát tuûa hydroxit caùc KLN coù trong nöôùc thaûi xi maï. Phaûn öùng xaûy ra nhö sau: Cr2(SO4)3 + 6NaOH = 2Cr(OH)3↓ + 3Na2SO4 Keát tuûa ñöôïc cho qua beå laéng, taùch ra, laøm khoâ vaø taùi söû duïng hoaëc boû ñi. Nöôùc sau khi loaïi tröø KLN coøn chöùa caùc muoái voâ cô (nhö Na2SO4, NaCl, NaCN) vaø thaûi ra ngoaøi. Xöû lyù nöôùc thaûi keõm Nöôùc thaûi coù chöùa keõm ñöôïc xöû lyù theo phöông phaùp keát tuûa hydroxit kim loaïi hay trao ñoåi ion. Tuy nhieân, do keõm laø kim loaïi löôõng tính neân xöû lyù keõm theo phöông phaùp keát tuûa hydroxit kim loaïi khoù khoáng cheá pH cho phuø hôïp. Vì vaäy, toát nhaát neân xöû lyù nöôùc thaûi keõm theo phöông phaùp trao ñoåi ion. Nguyeân taéc cuûa phöông phaùp naøy laø cho nöôùc thaûi loïc laàn nöôït qua hai coät cationit vaø anionit, caùc cation taïp chaát seõ ñöôïc giöõ laïi ôû coät ñaàu, caùc anion taïp chaát seõ ñöôïc giöõ laïi ôû coät cuoái, nöôùc trôû neân raát saïch, hoaøn toaøn ñöôïc pheùp duøng laïi. Sau 1 thôøi gian laøm vieäc, caùc coät ionit ñöôïc taùi sinh, cationit ñöôïc loïc röûa rieâng baèng H2SO4 hay HCl 3 – 10%, anionit ñöôïc loïc röûa rieâng baèng NaOH hay Na2CO3. Nöôùc röûa cationit chöùa caùc cation vaø acid dö ñöôïc ñöa ñi thu hoài vaø duøng vaøo vieäc khaùc, cationit ñöôïc taùi sinh vaø baét ñaàu chu kyø laøm vieäc môùi . II.5.2 Ñaëc tröng oâ nhieãm vaø phöông phaùp xöû lyù CTRNH maï keõm – Croâm II.5.2.1 Nguoàn goác phaùt sinh caùc loaïi CTRNH xi maï Trong quaù trình maï ñieän sinh ra caùc loaïi CTRNH nhö: buøn thaûi, caën töø beå maï coù chöùa KLN, chai loï ñöïng hoùa chaát, bao bì, can, thuøng phuy ñöïng nguyeân vaät lieäu (thaûi boû sau saûn xuaát) ñaõ dính daàu môõ hay hoùa chaát… Trong ñoù, buøn thaûi xi maï laø loaïi CTRNH ñaëc tröng cho ngaønh maï ñieän. Haàu heát thaønh phaàn cuûa buøn thaûi xi maï laø phaàn keát tuûa hydroxit cuûa KL töø heä thoáng XLNT, ñaõ ñöôïc qua taùch aåm laøm khoâ baèng caùc thieát bò. Haøm löôïng KLN trong buøn thaûi khoâng oån ñònh vaø tuøy thuoäc vaøo coâng ngheä. Keát quaû phaân tích maãu buøn cuûa moät soá coâng ty cho thaáy: haøm löôïng KLN cao trong buøn thaûi. Baûng 13:Haøm löôïng KLN trong buøn thaûi cuûa moät soá nhaø maùy. Thoâng soá Haøm löôïng (mg/kg buøn khoâ) Nhaø maùy xi maï Vietshuen Coâng ty Viet Nam – Suzuki Coâng ty VMEP Nhaø maùy cô khí chính xaùc Cr 6.854 - 42,8 0,008 Zn 2.701 6.500 5,8 8,833 Nguoàn: Coâng ngheä ñoát xöû lyù CTNH vaø moät soá keát quaû nghieân cöùu öùng duïng thöïc teá ( theo Nguyeãn Quoác Bình). II.5.2.2 Moät soá phöông phaùp xöû lyù CTRNH xi maï phoå bieán hieän nay Xöû lyù cô hoïc Xöû lyù cô hoïc thoâng thöôøng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù sô boä chaát thaûi baèng phöông phaùp caét nhoû, nghieàn, saøng… tröôùc khi ñöa vaøo xöû lyù hoaù lyù hay xöû lyù nhieät. Bieän phaùp naøy seõ laøm taêng hieäu quaû xöû lyù ôû caùc böôùc tieáp theo. Caùc chaát thaûi höõu cô daïng raén coù kích thöôùc lôùn phaûi ñöôïc baêm vaø nghieàn nhoû ñeán kích thöôùc nhaát ñònh, roài troän vôùi caùc chaát thaûi höõu cô khaùc ñeå ñoát. Ñoái vôùi CTR xi maï chöùa muoái xyanua caàn phaûi ñöôïc ñaäp thaønh nhöõng haït nhoû tröôùc khi ñöôïc hoaø tan ñeå xöû lyù hoaù hoïc. Thieâu ñoát Thieâu ñoát laø quaù trình xöû lyù aùp duïng cho moät vaøi loaïi chaát thaûi khoâng theå taùi söû duïng, taùi sinh hay choân laáp tröïc tieáp trong baõi choân laáp. Xöû lyù CTRNH xi maï baèng thieâu ñoát coù khaû naêng giaûm 90 – 95% theå tích chaát thaûi trong thôøi gian ngaén, phuø hôïp vôùi nhöõng nôi khoâng coù ñaát choân laáp, coù theå thu hoài nhieät dö phuïc vuï cho muïc ñích khaùc. Tuy nhieân, xöû lyù baèng phöông phaùp thieâu ñoát ñoøi hoûi chi phí cao, coù theå taïo ra caùc saûn phaåm ñoäc vaø beàn vôùi moâi tröôøng, coù theå gaây oâ nhieãm khoâng khí neáu khoâng kieåm soaùt toát. Choân laáp hôïp veä sinh CTRNH Choân laáp an toaøn hôïp veä sinh laø bieän phaùp tieâu huûy chaát thaûi ñöôïc aùp duïng raát roäng raõi treân theá giôùi. Theo coâng ngheä naøy CTNH daïng raén hoaëc sau khi ñaõ coá ñònh ôû daïng vieân (coù theå coá ñònh baèng xi maêng hoaëc coù theå troän theâm vaøo ñoù moät vaøi chaát voâ cô khaùc ñeå taêng ñoä oån ñònh vaø keát caáu) ñöôïc ñöa vaøo caùc hoá choân laáp coù ít nhaát 02 lôùp loùt choáng thaám, coù heä thoáng thu gom nöôùc roø ræ ñeå xöû lyù, coù heä thoáng thoaùt khí, coù gieáng khoan ñeå giaùm saùt khaû naêng aûnh höôûng ñeán nöôùc döôùi ñaát. CTRNH xi maï tröôùc khi ñem ñi choân laáp an toaøn caàn phaûi ñöôïc xöû lyù sô boä (tieàn xöû lyù) baèng caùc phöông phaùp laøm giaûm theå tích vaø khoái löôïng chaát thaûi II.5.3 GIÔÙI THIEÄU SÔ ÑOÀ QL CTRNH XI MAÏ PHUØ HÔÏP VÔÙI ÑIEÀU KIEÄN VIEÄT NAM HIEÄN NAY (theo EPA) Hoaït ñoäng xi maï Tích luõy nöôùc thaûi Chöùa taïm thôøi Chôû ra beân ngoaøi Tích luõy buøn Xöû lyù nöôùc thaûi ôû beân ngoaøi Xöû lyù nöôùc thaûi taïi choã Xöû lyù buøn beân ngoaøi Xöû lyù buøn taïi choã Chöùa taïm thôøi Xaû ra nguoàn Xaû boû Tieâu huûy Luaân chuyeån Xaû boû Tieâu huûy Luaân chuyeån Xaû boû Tieâu huûy Luaân chuyeån Taùi cheá Taùi söû duïng Taùi cheá Hình 5 : Sô ñoà QL CTRNH phuø hôïp hieän nay cuûa ngaønh xi maï. CHÖÔNG III GIÔÙI THIEÄU VEÀ NHAØ MAÙY XI MAÏ HÖNG LONG III.1 LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN Coâng ty TNHH Höng Long coù truï sôû taïi Khu phoá Nguyeãn Traõi, Thò traán Laùi thieâu, huyeän Thuaän An, tænh Bình Döông: Phía Nam giaùp vôùi ñöôøng QL13. Phía Baéc giaùp vôùi ñaát nghóa ñòa. Phía Ñoâng vaø Taây giaùp vôùi ñaát thoå cö. Laø coâng ty coù 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc UBND tænh Bình Döông caáp Giaáy pheùp ñaàu tö soá 142/GP-BD ngaøy 03/7/2001 vôùi chöùc naêng hoaït ñoäng chính laø xöû lyù nhieät vaø xi maï caùc saûn phaåm cô khí. Coâng ty hoaït ñoäng trong phaïm vi ñieàu chænh cuûa luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Coâng ty ñöôïc ñaët treân khu ñaát coù toång dieän tích 3.213,40 m2 , trong ñoù: Khu nhaø xöôûng : 1781,21 m2 Vaên phoøng, nhaø baûo veä traïm ñieän … :1432,19 m2 Khoaûng caùch cuûa coâng ty ñeán: Caùc hoä daân cö gaàn nhaát : 50 m. Caùc cô sôû saûn xuaát khaùc : 300 m. Toång voán ñaàu tö cuûa coâng ty : 1.200.000 USD, trong ñoù Voán coá ñònh : 755.000 USD, bao goàm Maùy moùc thieát bò : 622.000 USD Voán coá ñònh khaùc : 133.000 USD Voán löu ñoäng : 445.000 USD Nguoàn nhaân löïc : 106 ngöôøi, trong ñoù: Ngöôøi Vieät Nam : 100 ngöôøi Ngöôøi nöôùc ngoaøi : 6 ngöôøi Vò trí cuûa coâng ty coù moät soá thuaän lôïi vaø khoù khaên sau: Thuaän lôïi: Taän duïng ñöôïc nguoàn lao ñoäng doài daøo taïi ñòa phöông. Naèm trong khu vöïc coù maät ñoä caùc nhaø maùy coâng nghieäp thaáp neân traùnh ñöôïc aûnh höôûng do oâ nhieãm moâi tröôøng. Naèm trong khu vöïc raát thuaät lôïi cho khai thaùc nöôùc ngaàm phuïc vuï saûn xuaát. Vò trí naèm gaàn QL13 neân raát thuaän lôïi veà giao thoâng vaän chuyeån haøng hoaù. Khoù khaên: Naèm trong khu vöïc nôi maø heä thoáng caáp thoaùt nöôùc chöa phaùt trieån neân Coâng ty phaûi ñaàu tö kinh phí khaù lôùn. Naèm xen keõ trong khu vöïc daân cö neân Coâng ty phaûi ñaàu tö hoaøn chænh caùc heä thoáng xöû lyù chaát thaûi trong quaù trình hoaït ñoäng III.2 SÔ ÑOÀ TOÅ CHÖÙC VAØ BOÁ TRÍ NHAÂN SÖÏ Hoäi ñoàng quaûn trò Toång giaùm ñoác Phoù toång giaùm ñoác 1 Phoù toång giaùm ñoác 2 Giaùm ñoác xöû lyù nhieät Giaùm ñoác ñieàu haønh Giaùm ñoác xi maï Nghieäp vuï KCS Keá toaùn Quaûn lyù Xöôûng vuï Baûo trì Ñoùng goùi Vaên phoøng Kho KCS Xöôûng vuï Kho Hình 6: Sô ñoà toå chöùc, boá trí nhaân söï Hoäi ñoàng quaûn trò: haèng naêm coù cuoäc hoïp thöôøng nieân, qua ñoù baùo caùo tình hình hoaït ñoäng naêm qua vaø ñöa ra caùc keá hoaïch cho naêm tieáp theo. Neáu Neáu coù söï kieän ñaëc bieät thì baát thöôøng hoäp ñoàng quaûn trò hoïp ñöa ra höôùng giaûi quyeát. Toång giaùm ñoác: ñieàu haønh moïi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Coâng ty, ra quyeát ñònh cuoái cuøng coù tính chaát chieán löôïc veà moïi hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Phoù toång giaùm ñoác: trôï giuùp Toång Giaùm ñoác, thay maët toång Giaùm ñoác ñieàu haønh moïi hoaït ñoäng khi Toång giaùm ñoác vaéng maët. Giaùm ñoác ñieàu haønh: ñöôïc Toång giaùm ñoác phaân coâng phuï traùch kinh doanh, vhuyeân ñeà ra keá hoaïch vaø ñieàu haønh saûn xuaát, kinh doanh trong coâng ty ñoàng thôøi chuyeân traùch veà toå chöùc haønh chính, quaûn lí nhaân söï vaø vaên hoùa toå chöùc trong coâng ty. Giaùm ñoác xöû lyù nhieät – xi maï: chòu traùch nhieäm veà maët kó thuaät trong quaù trình xöû lí nhieät vaø xi maï. Ñaøo taïo vaø hoã trôï taïo ñieàu kieän naâng cao tay ngheà cho coâng nhaân nhaèm taêng chaát löôïng saûn phaåm. Keá toaùn: Coù chöùc naêng thöïc hieän cheá ñoä taøi chính vaø hoaïch toaùn toång hôïp, caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty theo ñuùng chính saùch, cheá ñoä, theå leä taøi chính, hoaïch toaùn kinh teá theo nhaø nöôùc quy ñònh, tham möu xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån saûn xuaát haøng naêm. Phoøng quaûn lyù: coù nhieäm vuï tìm hieåu nhöõng baát hôïp hôïp lyù trong quaù trình saûn xuaát, trong quaûn lyù nhaân söï, vaên hoùa toå chöùc trong coâng ty. Töø ñoù ñöa ra nhöõng ñieàu chænh nhaèm hoaøn thieän hôn moâi tröôøng laøm vieäc cuûa coâng nhaân vieân, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø naêng suaát lao ñoäng. Vaên phoøng: goàm phoøng nhaân söï, toång ñaøi, toång vuï, baûo veä, taïp vuï. Nhaân söï: phuï traùch tình hình nhaân söï trong coâng ty, quaûn lyù nhaân vieân, ñieàu chænh nhaân söï, thöïc hieän cheá ñoä chính saùch theo quy ñònh. Toång ñaøi: tröïc ñieän thoaïi, noái ñöôøng daây lieân laïc vôùi caùc phoøng ban, giaûi ñaùp thaéc maéc cho khaùch haøng. Toång vuï: theo doõi, kieåm tra coâng taùc baûo veä an toaøn chung, phoøng chaùy chöõa chaùy, vaên phoøng phaåm. Phoøng nghieäp vuï: coù nhieäm vuï giao baøng gía cho khaùch haøng, giao haøng ñeán taän nôi vaø xeáp dôõ haøng trong quaù trình vaän chuyeån. Kho: chòu traùch nhieäm veà soá löôïng xuaát nhaäp toàn trong qaùu trình saûn xuaát. KCS: kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm tröôùc khi xuaát traû khaùch haøng, ñeà xuaát bieän phaùp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Xöôûng vuï: laø boä phaän tröïc tieáp saûn xuaát, thöïc hieän caùc chöùc naêng toå chöùc saûn xuaát saûn phaåm nhö boä phaän phaân tích thaønh phaàn nguyeân lieäu, taåy röûa, ñieän xi maï… Baûo trì: quaûn lí maùy moùc, baûo trì vaø söûa chöõa maùy moùc khi coù vaán ñeà. Ñoùng goùi: ñoùng goùi saûn phaåm theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng. III.3 CAÙC SAÛN PHAÅM CUÛA NHAØ MAÙY Saûn phaåm cuûa nhaø maùy laø maï keõm - croâm caùc maët haøng cô khí (chuû yeáu laø caùc ñinh, oác, vít…). - Saûn löôïng saûn xuaát haøng naêm laø 1 trieäu dm2/naêm - Saûn phaåm cuûa nhaø maùy coù quy caùch theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch. - Thò tröôøng xuaát khaåu chieám 80% löôïng haøng hoaù, chuû yeáu laø caùc nöôùc Hoàng Koâng, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn vaø caùc nöôùc Chaâu AÂu. Coøn laïi 20% saûn löôïng tieâu thuï noäi ñòa. III.4 QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT III.4.1 Sô ñoà coâng ngheä saûn xuaát Taåy daàu Taåy gæ Ñieän giaûi Maï keõm Taåy röûa Thaønh phaåm Saáy khoâ / Taåy saïch Hydro Maï nhuoäm Vaät caàn maï Taåy röûa baèng nöôùc noùng NaOH NaOH NT chöùa daàu môõ HCl, H2SO4 ZnCl2, ZnCN HCl, H2SO4 CrO3 H2SO4 Nöôùc Nhieät NT coù chöùa Zn2+, acid NT chöùa Zn2+, CN NT acid NT chöùa Cr6+, acid NT chöùa Cr6+ Khí hydro Hình 7: Sô ñoà quy trình coâng ngheä xi maï III.4.2 Moâ taû quy trình coâng ngheä taïi nhaø maùy Quy trình coâng ngheä xi maï cuûa nhaø maùy bao goàm caùc giai ñoaïn nhö sau: Böôùc 1: Taåy daàu môõ Söû duïng hoùa chaát NaOH ñeå taåy, khoâng duøng nhieät ñoä (röûa laïnh). Sau quaù trình taåy daàu môõ, saûn phaåm phaûi ñöôïc röûa saïch trong axít loaõng, nöôùc saïch vaø saáy khoâ. Caùc saûn phaåm maï caàn phaûi luyeän cöùng seõ ñöôïc ñöa ñi xöû lyù nhieät trong loø nhieät chuyeân duïng. Böôùc 2: Taåy gæ Khi röûa baèng hoùa chaát coù theå coøn moät ít taïp chaát, ngöôøi ta seõ duøng acid ñeå taåy röûa laøm cho beà maët saûn phaåm trôû neân laùng hôn. Böôùc 3: Ñieän giaûi Giai ñoaïn naøy coù theå laøm hoaëc khoâng laøm, giai ñoaïn naøy seõ laøm maát acid ôû giai ñoaïn treân ñeå laïi. Neáu giai ñoaïn naøy ñöôïc thöïc hieän seõ laøm giai ñoaïn 4 nhanh hôn, toát hôn. Böôùc 4: Maï keõm Söû duïng moät caùi thuøng, döôùi ñaùy thuøng laø hai ñieän cöïc, trong thuøng coù chöùa keõm. Khi cho saûn phaåm caàn xi maï vaøo trong doøng ñieän ñi qua thì saûn phaåm seõ ñöôïc maï lôùp keõm beân ngoaøi. Neáu cho doøng ñieän caøng maïnh thì giai ñoïan naøy seõ nhanh hôn. Luùc naøy beân ngoaøi saûn phaåm seõ coù maøu traéng cuûa keõm. Böôùc 5: Taåy röûa Sau khi maï keõm thì treân lôùp keõm ñöôïc xi treân saûn phaåm seõ khoâng ñeàu nhau. Do ñoù, saûn phaåm seõ ñöôïc taåy röûa acid moäy laàn nöõa ñem laïi ñoä laùng cho saûn phaåm. Böôùc 6: Maï nhuoäm Tuøy theo khaùch haøng muoán saûn phaåm cuûa mình coù maøu nhö theá naøo thì seõ maï nhuoäm maøu ñoù leân saûn phaåm. Thoâng thöôøng, saûn phaåm cuûa nhaø maùy maï nhuùng trong dung dòch croâm hay oâ-liu. Böôùc 7: Taåy röûa baèng nöôùc noùng Sau khi maï nhuoäm vaø cöù ñeå nhö vaäy thì khoâng bao laâu saûn phaåm seõ maát maøu. Do ñoù, caàn phaûi taåy röûa baèng nöôùc noùng ñeå giöõ maøu beàn hôn. Böôùc 8: Saáy khoâ/ Taåy hydro Sau khi taåy röûa baèng nöôùc noùng seõ saáy khoâ saûn phaåm. Tuøy theo khaùch haøng coù yeâu caàu taåy saïch hydro khoâng? Trong quaù trình xi maï, hydro trong hoùa chaát seõ baùm vaøo saûn phaåm neáu khoâng taåy saïch hydro thì saûn phaåm seõ deã bò gaõy hôn. Böôùc 9: Thaønh phaåm Sau khi ñöôïc saáy khoâ, saûn phaåm ñöôïc ñoùng goùi ñeå vaän chuyeån cho khaùch haøng. II.5 NHU CAÀU NGUYEÂN NHIEÂN LIEÄU Nhu caàu veà nguyeân lieäu Nhu caàu veà caùc loaïi nguyeân lieäu chính ñöôïc söû duïng taïi nhaø maùy ñöôïc ñöa ra trong baûng sau: Baûng 14: Danh muïc caùc nguyeân lieäu chính söû duïng STT Teân nguyeân lieäu Ñôn vò Soá löôïng/naêm Nguoàn cung caáp 1 Daàu laøm nguoäi Lít 23.000 Nhaäp khaåu 2 Khí hoaù loûng Kg 1.800 Trong nöôùc 3 Amoniac (NH3) Kg 3.000 Trong nöôùc 4 Metyl alcohol röûa daàu(CH3OH) Kg 120.000 Trong nöôùc 5 Hoùa chaát maï ZnCN, CrO3… Taán 50 Nhaäp khaåu 6 Axít (HCl, H2SO4) Taán 3 Trong nöôùc 7 Xuùt (NaOH) Taán 1,5 Trong nöôùc 8 Na2CO3, Na3PO4, Na2SiO3… Taán 1 Nhaäp khaåu Nguoàn:Coâng ty TNHH Höng Long Nhu caàu veà naêng löôïng Ñieän Nguoàn cung caáp ñieän cho nhaø maùy laø tuyeán ñieän trung theá chaïy doïc QL 13. Tuyeán ñieän löôùi naøy phuïc vuï cho caùc nhaø maùy coâng nghieäp trong khu vöïc, ñoàng thôøi sau khi haï theá seõ laø nguoàn cung caáp ñieän sinh hoaït cho nhaân daân trong khu vöïc. Nhu caàu söû duïng ñieän cuûa Nhaø maùy öôùc khoaûng : 400.000 KWh/naêm. Nöôùc Nhu caàu söû duïng nöôùc phuïc vuï cho saûn xuaát vaø sinh hoaït khoaûng 25 m3 /ngaøyñeâm. Trong ñoù: Nöôùc phuïc vuï saûn xuaát: 10 m3 /ngaøyñeâm Nöôùc phuïc vuï sinh hoaït: 15 m3 /ngaøyñeâm. II.6 DANH MUÏC CAÙC TRANG THIEÁT BÒ SAÛN XUAÁT Danh muïc caùc trang thieát bò chính taïi Nhaø maùy ñöôïc ñöa ra nhö sau: Baûng 15: Danh muïc caùc trang thieát bò saûn xuaát söû duïng STT Teân thieát bò ÑVT Soá löôïng 1 Beå taåy daàu tröôùc Beå 1 2 Beå laøm nguoäi Beå 1 3 Beå taåy daàu sau Beå 1 4 Loø ram lieân tuïc Loø 1 5 Beå maï Beå 1 6 Thieát bò laøm cöùng beà maët Boä 1 7 Loø luyeän Loø 1 8 Boàn chöùa methanol keøm phuï kieän Boàn 6 9 Baûng ñieàu khieån nhieät töï ñoäng Boä 1 10 Maùy taùch nhanh Boä 2 11 Thieát bò khaùc - - Nguoàn: Coâng ty TNHH Höng Long II.7 CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG HIEÄN NAY TAÏI NHAØ MAÙY II.7.1 Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm chính taïi nhaø maùy Qua khaûo saùt thöïc teá taïi coâng ty xi maï Höng Long, xaùc ñònh caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, thaønh phaàn vaø khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh chính taïi nhaø maùy nhö sau: Baûng 16: Thaønh phaàn vaø khoái löôïng CTNH cuûa coâng ty STT Thaønh phaàn chaát thaûi Taûi löôïng Nguoàn goác phaùt sinh 1. Buïi KL - Quaù trình ñaùnh boùng cô hoïc caùc chi tieát. 2. Hôi acid Hôi kieàm Hôi H2CrO4 vaø H2SO4 - - 0.21 kg/ngaøy Töø coâng ñoïan taåy daàu môõ. Coâng ñoaïn hoaït hoùa beà maët. Töø khaâu maï Croâm. 3. Raùc thaûi sinh hoaït (giaáy vuïn, thöùc aên thöøa, bao bì…) 12 taán/naêm Khu vöïc vaên phoøng. Khu vöïc caên tin. Kho chöùa nguyeân lieäu. 4. Maûnh vuïn KL, bao bì, hoäp nhöïa 5 taán/naêm Kho chöùa nguyeân lieäu. Töø phaân xöôûng saûn xuaát. 5. Bao bì coù dính daàu môõ, thuøng chöùa nhieân lieäu 3 taán/naêm Kho chöùa nguyeân lieäu. Töø phaân xöôûng saûn xuaát. 6. Buøn laéng (coù chöùa KLN) 3 taán/naêm Buøn thaûi töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Nguoàn: Coâng ty TNHH Höng Long II.7.2 Thöïc traïng oâ nhieãm taïi moät soá coâng ñoïan saûn xuaát taïi nhaø maùy II.7.2.1 OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí Baûng 17 : Keát quaû ño ñaïc moâi tröôøng khoâng khí taïi phaân xöôûng maï Khu vöïc ño Nhieät ñoä (0C) Ñoä aåm (Hr%) Toác ñoä gioù (m/s) Tieáng oàn (dBA) Buïi (mg/m3) HCl (mg/m3) HNO3 (mg/m3) NH3 (mg/m3) Zn (mg/m3) - Khu vöïc chuaån bò nguyeân lieäu - Khu vöïc nhuùng daàu saûn phaåm - Khu vöïc taåy daàu 30.1 30.3 30.1 69.9 70 70.3 0.5 – 0.6 1.8 – 2 < 0.2 102 – 104 87 – 88 85 – 86 Daây chuyeàn xi maï chua: Ñaàu: khu vöïc ñoå nguyeân lieäu Giöõa: khu vöïc ñaùnh boùng Giöõa: khu vöïc xi maï Cuoái: khu vöïc taåy acid Khu vöïc maùy saáy saûn phaåm 30.5 31.4 31.1 31.6 32 70 71.8 73.7 72.8 64.3 0.3 – 0.4 0.3 – 0.4 < 0.2 < 0.2 1 – 1.2 91 – 92 85 – 86 84 – 86 82 – 83 84 – 85 1.5 0.26 0.74 0.45 2.52 0.01 Daây chuyeàn xi maï maën: Ñaàu: khu vöïc ñaùnh boùng Giöõa: khu vöïc xi maï Khu vöïc ñieän taåy daàu Cuoái: khu vöïc taåy acid Khu vöïc maùy saáy saûn phaåm 32 31.9 32.2 32.1 31.7 68.6 69.9 70.2 68.2 65.6 0.5 – 0.6 0.3 – 0.4 0.4 – 0.5 0.3 – 0.4 1.6 – 1.8 82 – 83 83 – 84 85 – 86 86 – 87 84 - 85 1.5 0.74 0.42 KPH Tieâu chuaån (*) Tieâu chuaån (**) < 32 75 – 85 < 80 < 2 0.5 – 0.15 < 85 0.3 10 600 5 70 5 100 17 30 1 Nguoàn: Keát quaû ño kieåm tra moâi tröôøng lao ñoäng do Trung taâm söùc khoûe lao ñoäng moâi tröôøng Bình Döông phaân tích, 2006 Ghi chuù: Tieâu chuaån (*): Tieâu chuaån khí thaûi coâng nghieäp ñoái vôùi buïi vaø caùc chaát voâ cô (TCVN 5939 - 1995). Tieâu chuaån (**):Tieâu chuaån veä sinh coâng nghieäp (Quyeát ñònh 3733/2002/QÑ cuûa Boä Y teá ngaøy 10/10/2002). Nhaän xeùt keát quaû: Töø keát quaû ño ñaïc caùc chæ tieâu vi khí haäu trong moâi tröôøng lao ñoäng cho thaáy: caùc yeáu toá ñoä aåm, toác ñoä gioù ñeàu ñaït tieâu chuaån cho pheùp. Maëc duø vaäy, nhieät ñoä ño taïi caùc vò trí trong nhaø xöôûng saûn xuaát ñeàu cao hôn nhieät ñoä ngoaøi trôøi töø 1,7 – 5,10C. Toác ñoä gioù chöa ñaûm baûo, do xung quanh phaân xöôûng saûn xuaát khaù kín, chöa trang bò quaït ñeàu taïi caùc vò trí laøm vieäc. Tieáng oàn ôû caùc khaâu choïn löïa nguyeân lieäu, ñoå nguyeân lieäu, laáy saûn phaåm ñeàu gaây tieáng oàn raát lôùn vaø khaù thöôøng xuyeân, vöôït Tieâu chuaån veä sinh lao ñoäng cho pheùp caû veà möùc aùp aâm chung laãn caùc daõi taàn soá cao töø 1 – 19 dBA. Noàng ñoä buïi ñaït tieâu chuaån cho pheùp. Tuy nhieân vôùi noàng ñoä buïi ño taïi khaâu saûn xuaát khaù cao töø 0.85 – 1.5 mg/m3 coù theå gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa coâng nhaân neáu tieáp xuùc laâu daøi. Noàng ñoä caùc hôi khí ñoäc ñeàu naèm trong giôùi haïn cho pheùp. Tuy nhieân, qua keát quaû ño ñaïc cho thaáy: söï toàn taïi cuûa caùc hôi khí ñoäc treân trong khoâng khí cuõng coù theå gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe coâng nhaân laøm vieäc neáu tieáp xuùc laâu daøi. II.7.2.2 OÂ nhieãm nöôùc thaûi Nöôùc thaûi saûn xuaát Nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa coâng ty phaùt sinh chuû yeáu töø caùc coâng ñoaïn röûa, taåy daàu, taåy gæ. Löu löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát khoaûng 10m3/ngaøy ñeâm. Baûng18 : Keát quaû phaân tích noàng ñoä caùc chæ tieâu trong nöôùc thaûi saûn xuaái. Tính chaát nöôùc thaûi Ñôn vò Nöôùc thaûi xi maï Crom Tieâu chuaån pH 3-5 5.5 – 5.9 SS mg/l 20 100 Fe mg/l 30 - 100 5 Cr6+ mg/l 100 - 500 0.1 Nguoàn:Coâng ty TNHH Höng Long, 06/2006. Nhaän xeùt keát quaû: Nhaän thaáy noàng ñoä caùc chæ tieâu trong nöôùc thaûi tröôùc khi xöû lyù ñeàu vöôït TCVN 5945-1995 (nguoàn tieáp nhaän loaïi B): pH vöôït 1.5 laàn, SS vöôït 20 – 60 laàn, haøm löôïng Fe vöôït 6 – 20 laàn, haøm löôïng Cr (VI) vöôït 1000 – 5000 laàn. Do ñoù, nöôùc thaûi saûn xuaát caàn phaûi xöû lyù ñaït tieâu chuaån loaïi B tröôùc khi thaûi chuùng ra beân ngoaøi. Nöôùc thaûi sinh hoaït Löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa Coâng ty laø 15 m3/ngaøy Theo soá lieäu cuûa Höng Long thì noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi nhö sau: Baûng 19: Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït Chaát oâ nhieãm Ñôn vò Noàng ñoä chaát oâ nhieãm TCVN* BOD5 mg/l 225 – 270 50 COD mg/l 360 – 510 100 SS mg/l 350 – 725 100 Toång Nitô mg/l 30 – 60 60 Ammonia mg/l 12 – 24 1 Toång Coliform MPN/100 ml 105 – 106 104 Nguoàn:Coâng ty TNHH Höng Long Ghi chuù: (*) Tieâu chuaån nöôùc thaûi TCVN 5945-1995 (nguoàn tieáp nhaän loaïi B). Nhaän xeùt keát quaû: So saùnh noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm chính trong nöôùc thaûi sinh hoaït vôùi tieâu chuaån nguoàn thaûi loaïi B cho thaáy noàng ñoä BOD5 vöôït tieâu chuaån cho pheùp 4,5 – 5,4 laàn, noàng ñoä COD vöôït quaù tieâu chuaån 3,6 – 5,1 laàn, SS vöôït 3,5 – 7,25 laàn. Nhö vaäy, nöôùc thaûi caàn phaûi ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. II.7.2.3 OÂ nhieãm CTR CTR saûn xuaát Trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát, chaát thaûi raén goàm bao bì pheá thaûi, chai loï, thuøng phuy, hoäp nhöïa, v.v. Tuy nhieân, soá löôïng chaát thaûi raén naøy khoâng lôùn neân taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán moâi tröôøng khoâng ñaùng keå. Ngoaøi ra, chaát thaûi raén coøn phaùt sinh töø caùc daây chyeàn saûn xuaát, töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø saûn xuaát. Buøn thaûi coù chöùa caùc hôïp chaát voâ cô nhö Cr(OH)3, Zn(OH)2, Fe(OH)3 vaø biomass (buøn hoaït tính dö). Baûng 20: Haøm löôïng KLN trong buøn thaûi. KLN trong buøn thaûi Haøm löôïng (g/kg buøn khoâ) Quy ñònh cuûa EPA (g/kg buøn khoâ) Cr 4,82 3 Zn 30,84 7,5 Fe 40,6 Nguoàn:Coâng ty TNHH Höng Long Nhaän xeùt: Haøm löôïng caùc KLN trong buøn thaûi ñeàu vöôït quy ñònh cuûa EPA: haøm löôïng Cr cao hôn quy ñònh 1,5 laàn , haøm löôïng Zn cao hôn quy ñònh 4 laàn. Nhö vaäy, haøm löôïng KLN trong buøn thaûi phaûi ñöôïc xöû lyù tröôùc khi ñem choân laáp an toaøn. CTR sinh hoaït Soá löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa 106 ngöôøi laøm vieäc taïi nhaø maùy vaøo khoaûng 12 taán/naêm vaø chuû yeáu chöùa caùc chaát höõu cô. Khoái löôïng caùc chaát thaûi raén naøy khoâng lôùn neân taùc haïi veà maët moâi tröôøng khoâng ñaùng keå. CHÖÔNG IV HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ CTRNH TAÏI NHAØ MAÙY XI MAÏ HÖNG LONG IV.1 SÔ ÑOÀ QUAÛN LYÙ CTRNH TAÏI NHAØ MAÙY Heä thoáng quaûn lyù CTRNH cuûa nhaø maùy xi maï Höng Long ñöôïc toå chöùc theo sô ñoà sau: Thu gom CTRNH Phaân loaïi CTRNH Vaän chuyeån CTRNH Löu tröõ CTRNH Xöû lyù CTRNH Beân trong nhaø maùy Beân ngoaøi nhaø maùy Taùi söû duïng taïi choã Taùi söû duïng taïi cô sôû Vaän chuyeån CTRNH Ñem ñi xöû lyù Choân laáp an toaøn Nguoàn phaùt sinh CTRNH Hình 8: Sô ñoà QL CTRNH cuûa nhaø maùy IV.2 TÌNH HÌNH THU GOM CTRNH Quaù trình thu gom CTRNH trong nhaø maùy ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc coâng nhaân cuûa nhaø maùy. CTRNH ñöôïc thu gom theo töøng ngaøy. Qua khaûo saùt thöïc teá cuõng nhö treân quy trình saûn xuaát cuûa phaân xöôûng xi maï cho pheùp nhaän daïng caùc vaán ñeà moâi tröôøng chính lieân quan ñeán hoaït ñoäng thu gom CTRNH cuûa coâng ty Höng Long nhö sau: Baûøng 21: Caùc loaïi CTRNH thu gom taïi nhaø maùy Chaát thaûi Khoái löôïng Nguoàn phaùt sinh 1) Nguyeân lieäu, hoùa chaát rôi vaõi. 2 – 3 kg/ngaøy - Khaâu tieáp nguyeân lieäu. - Khu vöïc chuaån bò nguyeân lieäu. - Daây chuyeàn saûn xuaát. 2) Bao bì ñöïng hoùa chaát, nguyeân lieäu. 4 – 6 kg/ngaøy - Phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát, pha cheá hoùa chaát. 3) Thuøng ñöïng hoùa chaát, nguyeân lieäu. 30 – 45 kg/ngaøy - Phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát, pha cheá hoùa chaát. 4) Thuøng phuy loaïi 200l duøng ñeå ñöïng daàu. 5 thuøng/ngaøy - Phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát. 5) Caën daàu 0.5 – 1 kg/ngaøy - Phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát. 6) Buøn thaûi 8 – 10 kg/ngaøy - Töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Nguoàn: Coâng ty TNHH Höng Long Nhìn chung, CTRNH phaùt sinh nhieàu nhöng thu gom ñeå taùi söû duïng taïi nhaø maùy khoâng ñöôïc bao nhieâu, chuû yeáu thaûi boû cuøng raùc thaûi sinh hoaït hoaëc ñem baùn cho caùc cô sôû thu mua pheá lieäu. IV.3 TÌNH HÌNH VAÄN CHUYEÅN CTRNH Vaän chuyeån CTRNH trong noäi boä nhaø maùy haàu nhö söû duïng tröïc tieáp coâng nhaân. Thoâng thöôøng caùc loaïi bao bì, chai loï, thuøng phuy, thuøng ñöïng hoùa chaát hay nguyeân lieäu (thaûi boû sau khi saûn xuaát) ñöôïc coâng nhaân vaän chuyeån ñeán kho löu chöùa CTRNH. Coâng taùc vaän chuyeån CTRNH ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc sau moãi ngaøy laøm vieäc. Ñoái vôùi buøn thaûi töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy: buøn thaûi sau khi ñöôïc thu gom vaø ñoùng goùi trong caùc bao taûi (caùc bao taûi chöùa nguyeân lieäu ñöôïc thaûi boû sau saûn xuaát) seõ ñöôïc coâng nhaân vaän chuyeån ñeán kho löu chöùa CTRNH baèng xe keùo thoâ sô. Cuoái cuøng, chuùng ñöïôc vaän chuyeån leân xe taûi nhoû (troïng löôïng khoaûng 2 taán) cuûa coâng ty chuyeân xöû lyù chaát thaûi nguy haïi ñeå mang ñi xöû lyù. Nhìn chung, tình hình vaän chuyeån CTRNH töø nôi phaùt sinh ñeán kho löu tröõ cuûa coâng ty coøn mang tính baét buoäc, coâng nhaân chöa coù yù thöùc töï giaùc. IV.4 TÌNH HÌNH LÖU TRÖÕ VAØ CHÖÙA CTRNH Coâng taùc löu tröõ CTRNH taïi nhaø maùy chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Vì tính baét löûa cuûa moät soá nguyeân nhieân lieäu maø kho löu tröõ ñöôïc caùch ly vôùi moïi nguoàn phaùt tia löûa ñieän. Baõi chöùa nguyeân lieäu coù maùi che traùnh böùc xaï maët trôøi chieáu tröïc tieáp vaøo caùc thuøng chöùa nguyeân lieäu nhaèm traùnh söï coá moâi tröôøng xaûy ra. Tuy nhieân, vaãn chöa ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà kho löu chöùa. Khu vöïc löu tröõ CTRNH coù dieän tích nhoû heïp, khoâng xaây töôøng bao, thöôøng bò öù ñoïng nöôùc vaøo muøa möa, chæ coù moät phaàn nhoû dieän tích laø coù maùi che möa naéng. Phaàn dieän tích nhoû coù maùi che chuû yeáu ñeå löu tröõ caùc thuøng nhöïa (thuøng nhöïa duøng chöùa dung dòch hoùa chaát). Caùc thuøng chöùa CTRNH ñöôïc xeáp choàng leân nhau, chöa coù söï phaân laäp thích hôïp giöõa caùc thuøng chöùa CTRNH khaùc loaïi. Thôøi gian löu tröõ CTRNH thöôøng keùo daøi (coù theå keùo daøi ñeán 2 thaùng), nhieàu khi khoâng coù nôi ñuû khoâng gian ñeå löu tröõ chaát thaûi. Ñoái vôùi buøn thaûi, sau khi buøn thaûi ñöôïc thu gom vaø ñoùng goùi vaøo bao taûi (caùc bao taûi chöùa nguyeân lieäu ñöôïc thaûi boû sau saûn xuaát) moät phaàn ñöôïc löu tröõ ôû kho löu tröõ, moät phaàn ñöôïc löu tröõ ngay taïi khu vöïc xöû lyù nöôùc thaûi. Qua khaûo saùt thöïc teá, nhaän thaáy kho löu tröõ chaát thaûi nguy haïi cuûa nhaø maùy chæ mang tính töôïng tröng, ñoái phoù. Kho löu tröõ chöa ñaùp öùng caùc yeâu caàu ñaët ra theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc veà coâng taùc quaûn lyù CTRNH. IV.5 TÌNH HÌNH XÖÛ LYÙ CTRNH Hieän nay, haàu heát löôïng chaát thaûi raén nguy haïi phaùt sinh cuûa nhaø maùy chöa ñöôïc xöû lyù trieät ñeå. Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì dính daàu môõ, caùc thuøng phuy, thuøng nhöïa bò hö hoûng ñöôïc thu gom baùn cho caùc cô sôû pheá lieäu. Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì coøn nguyeân veïn, chöa bò dính hoùa chaát hay dính daàu ñöôïc taùi söû duïng ( nhöng chöa qua kieåm ñònh cuûa cô quan chöùc naêng) – chuû yeáu duøng chöùa buøn töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Ñoái vôùi caùc thuøng phuy, thuøng nhöïa, chai loï chöa bò hö hoûng ñöôïc coâng nhaân nhaø maùy suùc röûa saïch: moät phaàn ñöôïc ñem baùn laïi cho nhaø phaân phoái, phaàn coøn laïi duøng ñeå chöùa caùc hoùa chaát pha cheá hoaëc chöùa caùc saûn phaåm xi maï. Hieän nay nhaø maùy chöa coù heä thoáng xöû lyù buøn thaûi xi maï, chæ coù heä thoáng XLNT. Tuy nhieân heä thoáng XLNT naøy chöa xöû lyù trieät ñeå caùc KLN coù trong nöôùc thaûi daãn ñeán buøn thaûi sau xöû lyù coù chöùa haøm löôïng KLN khaù cao. Löôïng buøn thaûi naøy sau khi ñeå chuùng dính ñaëc laïi vôùi nhau, chuùng ñöôïc ñôn vò chöùc naêng (do coâng ty kyù hôïp ñoàng) vaän chuyeån ñem ñi xöû lyù. Heä thoáng XLNT hoaït ñoäng theo nguyeân lyù sau: 4 5 6 7 2 1 3 8 Hình 9: Sô ñoà heä thoáng XLNT cuûa nhaø maùy. Ghi chuù: Nöôùc thaûi. Beå caân baèng. Beå khuaáy nhanh. Beå keo tuï. Beå laéng. Beå trung hoøa. Nöôùc sau xöû lyù. Beå chöùa buøn. Baûng 22 : Thaønh phaàn, ñaëc tính vaø xöû lyù CTNH xi maï cuûa Coâng ty Höng Long. Thaønh phaàn chaát thaûi raén xi maï Ñaëc tính nguy haïi Xöû lyù chaát thaûi cuûa nhaø maùy Höng Long Taùi sinh, taùi cheá Khoâng taùi sinh taùi cheá, taùi söû duïng Thaûi boû chung raùc sinh hoaït Choân laáp Ñoát BP khaùc Nguyeân lieäu, hoùa chaát rôi vaõi. Ñoäc, deã chaùy X X Bao bì ñöïng hoùa chaát, nguyeân lieäu Ñoäc, deã chaùy X X X Buøn laéng töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Ñoäc haïi X Thuøng phuy loaïi 200l duøng ñeå ñöïng daàu. Ñoäc, deã chaùy X X Daàu nhôùt ( caën ) Chaùy noå X Thuøng nhöïa, chai loï ñöïng hoùa chaát, nguyeân lieäu Ñoäc haïi, deã chaùy X X Nguoàn:Coâng ty TNHH Höng Long IV.6 ÑAÙNH GIAÙ HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ CTRNH TAÏI NHAØ MAÙY Hieän traïng quaûn lyù CTRNH cuûa nhaø maùy ñang gaëp raát nhieàu khoù khaên: khoù khaên töø coâng ñoaïn thu gom, vaän chuyeån, löu tröõ, xöû lyù laãn tieâu huûy. Do heä thoáng quaûn lyù CTRNH cuûa nhaø maùy coøn loûng leûo, chöa ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ nguoàn löïc quaûn lyù vaø cô sôû chöa thoûa ñaùng, thieáu nghieâm troïng caùc chính saùch, quy ñònh, quy cheá veà vieäc quaûn lyù CTRNH neân coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà baát caäp: Chöa coù söï phaân loaïi CTRNH taïi nguoàn, CTRNH ñöôïc thu gom chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït. Vieäc thu gom cuøng khoái löôïng raùc thaûi sinh hoaït ñaõ giaùn tieáp laøm taêng khoái löôïng CTNH taïi nhaø maùy, gaây taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi moâi tröôøng khi choân laáp CTNH. Coøn thieáu phöông tieän, duïng cuï chuyeân duïng cho vieäc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù chaát thaûi. CTRNH vaãn chöa ñöôïc thu gom trieät ñeå ñeå vaän chuyeån ñeán kho löu chöùa. Buøn thaûi ñöôïc ñoùng goùi trong caùc bao taûi chöa ñaùp öùng caùc yeâu caàu veà an toaøn kyõ thuaät. Do söï baát caäp trong coâng taùc löu tröõ hoà sô theo doõi trong quaù trình xöû lyù CTNH do coâng ty thöïc hieän, vieäc naøy daãn ñeán moái quan heä giöõa nhaø maùy – chuû chaát thaûi – ñôn vò xöû lyù tieâu huûy chaát thaûi khoâng gaén keát. Ñaây laø nguyeân nhaân daãn ñeán thieáu thoâng tin veà ñôn vò xöû lyù chaát thaûi khieán nhaø maùy thöïc hieän bieän phaùp ñôn giaûn laø thu gom toaøn boä chaát thaûi vaø thaûi boû. Kho löu chöùa chöa ñöôïc xaây döïng vaø hoaït ñoäng ñuùng quy caùch. Taïi khu löu chöùa khoâng coù treo bieån baùo nguy hieåm chaát thaûi nguy haïi. Ñoái vôùi caùc loaïi chaát thaûi khoâng theå taùi söû duïng (nhö chai loï bò vôõ, bao bì hö hoûng … coù dính hoùa chaát), nhaø maùy ñem ñi thaûi boû chung vôùi chaát thaûi sinh hoaït. Caùc thuøng chöùa hoùa chaát ñöôïc thu gom vaø baùn ñeå taùi söû duïng khoâng ñöôïc qua xöû lyù, gaây nguy haïi ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Caùn boä laõnh ñaïo vaø coâng nhaân chöa yù thöùc ñöôïc taùc haïi cuûa chaát thaûi nguy haïi. Phaàn lôùn coâng nhaân tröïc tieáp tham gia saûn xuaát chöa thöïc hieän ñuùng theo yeâu caàu veà an toaøn lao ñoäng ( nhö khoâng ñeo gaêng tay khi pha cheá hoùa chaát, khoâng maëc aùo baûo hoä lao ñoäng, khoâng ñeo khaåu trang ñeå traùnh hít phaûi hoùa chaát ñoäc haïi …). Moâi tröôøng khoâng khí taïi khu vöïc saûn xuaát coù muøi raát noàng do haøm löôïng hoùa chaát bay hôi cao, phaân xöôûng khoâng thoâng thoaùng toát. Coâng ty vaãn chöa cam keát thöïc hieän caùc chính saùch, bieän phaùp veà baûo veä moâi tröôøng: chöa coù heä thoáng huùt khí ñoäc vaø xöû lyù buïi kim loaïi phaùt sinh, coâng nhaân maëc baûo hoä lao ñoäng trong khi saûn xuaát chöa mang tính baét buoäc… Heä thoáng XLNT chöa xöû lyù ñöôïc haøm löôïng KLN coù trong nöôùc thaûi, laøm cho buøn thaûi coù chöùa haøm löôïng KLN töông ñoái cao. Löôïng hoùa chaát rôi vaûi nhieàu xuoáng ñaát trong quaù trình saûn xuaát. Tuy nhieân nhaø xöôûng ñöôïc veä sinh sau moãi ngaøy laøm vieäc neân löôïng hoùa naøy naøy ñöïôc thu gom veà khu XLNT taäp trung cuûa nhaø maùy. Dieän tích nhaø xöôûng nhoû heïp, khoâng thoaùng khí, thieáu aùnh saùng. Theâm vaøo ñoù, heä thoáng quy trình coâng ngheä saûn xuaát cuûa Coâng ty xi maï Höng Long nhìn chung khaù hieän ñaïi, nhöng do thôøi gian hoaït ñoäng ñaõ laâu, coäng vôùi söï aên moøn cuûa caùc loaïi hoaù chaát neân nhöõng maùy moùc coù xuoáng caáp, thôøi gian baûo döôõng, naâng caáp khoâng ñuû kinh phí ñeå ñaùp öùng, ….daãn ñeán aûnh höôûng khoâng toát cho moâi tröôøng vaø ngöôøi saûn xuaát. CHÖÔNG V ÑEÀ XUAÁT CAÙC BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ QUAÛN LYÙ CTRNH V.1 MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ CTRNH V.1.1 Bieän phaùp naâng cao hieäu quaû thu gom CTRNH Ñeå naâng cao hôn nöõa hieäu quaû thu gom caùc chaát thaûi nguy haïi phaùt sinh taïi coâng ty Höng Long, caùc bieän phaùp ñeà xuaát boå sung nhö sau: Hieän nay, coâng ty thu gom chaát thaûi sau moãi ngaøy laøm vieäc. Toát nhaát neân phaân loaïi, thu gom CTNH vôùi chaát thaûi khoâng nguy haïi sau moãi ca saûn xuaát. Thöôøng xuyeân kieåm tra möùc ñoä an toaøn cuûa caùc phöông tieän löu chöùa CTNH nhaèm traùnh roø ræ, rôi vaõi, thaát thoaùt trong quaù trình thu gom, ít nhaát 1tuaàn/laàn. Ñöa ra heä thoáng soå saùch ghi cheùp, theo doõi chaát thaûi phaùt sinh ôû moãi toå, phaân xöôûng. Chaát thaûi ñöôïc phaân thaønh: ñoäc hay khoâng ñoäc, ñoát ñöôïc hay khoâng ñoát ñöôïc, theå raén hay loûng hay khí, thuoäc chuûng loaïi naøo (teân, nguyeân lieâu, bao bì….), coù theå taùi söû duïng hay thaûi boû ñem choân laáp. Coù caùc thuøng ñöïng rieâng caùc loaïi raùc thaûi nguy haïi ngay töø ñaàu cuûa khaâu phaùt sinh. Moãi thuøng sôn moät maøu chöùa moät loaïi CTRNH khaùc nhau. Sau ñoù phaân chia raùc thaûi nguy haïi thaønh caùc loaïi theo heä thoáng soå saùch nhö treân. Coâng taùc thu gom CTNH phaûi coù thieát bò vaø phöông tieän tuyeät ñoái an toaøn. Hieän nay taïi coâng ty coù 2 xe ñaåy duøng ñeå vaän chuyeån chaát thaûi trong noäi boä coâng ty vaø 3 thuøng chöùa CTRNH (thuøng khoaûng 1000l)ø. Tuy nhieân, raùc thaûi nguy haïi chöùa trong thuøng chöa coù söï phaân loaïi. Do ñoù: Taêng soá thuøng chöùa CTRNH leân 5 thuøng. Moãi thuøng chöùa moät loaïi CTNH ( coù chung ñaëc tính) khaùc nhau. Beân ngoaøi moãi thuøng coù daùn nhaõn vaø bieån baùo ghi teân chaát thaûi nguy haïi chöùa trong thuøng. Taêng xe ñaåy duøng ñeå vaän chuyeån CTNH leân 4 xe. Moãi xe chæ duøng ñeå vaän chuyeån moät loaïi CTNH. Trong khi thu gom vaø phaân loaïi CTNH, ngöôøi coâng nhaân phaûi coù bieän phaùp phoøng traùnh an toaøn (ñeo khaåu trang, gaêng tay, uûng, que nhoïn, muõ, quaàn aùo rieâng…). Hieän nay, maëc duø coâng ty coù phaùt ñoà baûo hoä lao ñoäng cho coâng nhaân thu gom CTRNH nhöng moät soá coâng nhaân vaãn chöa söû duïng . Khoâng chöùa CTNH vöôït quaù 2/3 theå tích thuøng hay bao bì chöùa ñöïng CTNH. Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì duøng laøm thuøng chöùa phaûi ñöôïc ñoùng kín vaø ngaên ngöøa roø ræ khi vaän chuyeån. Bao bì phaûi ñaûm baûo moät soá yeâu caàu sau: Khoâng ñeå chaát thaûi dính beân ngoaøi bao bì. Bao bì phaûi ñöôïc kieåm tra ñaûm baûo chaéc chaén khoâng ñöôïc nhieãm baån, maøi moøn hay hö haïi gì khaùc tröôùc khi chuùng ñöôïc söû duïng. Daùn nhaõn leân caùc bao bì, thuøng chöùa CTNH nhaèm caûnh baùo, phoøng ngöøa. Bao bì tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi CTNH phaûi beàn, khoâng töông taùc hoùa hoïc hay taùc ñoäng khaùc cuûa chaát ñoù. Nhö vaäy, chaát thaûi sau khi ñöôïc thu gom phaûi ñem ñi xöû lyù ngay. Neáu chaát thaûi toàn tröõ laâu ngaøy taïi nhaø maùy seõ gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe coâng nhaân. V.1.2 Bieän phaùp naâng cao hieäu quaû vaän chuyeån CTRNH Noäi boä CTNH sau moãi ca phaûi ñöôïc coâng nhaân thu gom, vaän chuyeån ñeán kho löu chöùa. Kieåm tra thieát bò chöùa CTNH tröôùc khi vaän chuyeån nhaèm traùnh rôi vaõi, roø ræ trong khi vaän chuyeån. Caùc chaát thaûi coù cuøng ñaëc tính ñöôïc vaän chuyeån chung vôùi nhau nhaèm traùnh söï töông taùc hoùa hoïc trong quaù trình vaän chuyeån ( theo quy ñònh cuûa EPA). Chaát thaûi loûng phaûi ñöôïc ñaäy kín trong khi vaän chuyeån. Trang bò theâm 1 loaïi xe cô giôùi nhoû coù thuøng kín ñeå vaän chuyeån chaát thaûi töø phaân xöôûng ñeán baõi löu chöùa. Beân ngoaøi Ngoaøi moät soá bieän phaùp an toaøn naâng cao hieäu quaû vaän chuyeån ôû treân, coù theå theâm vaøo moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû vaän chuyeån CTRNH töø nhaø maùy ñeán nôi xöû lyù, choân laáp nhö: Taát caû caùc thuøng chöùa neân ñöôïc chaát theo phöông phaùp giaûm nheï aùp löïc moät caùch phuø hôïp. Coù caùc thieát bò hoã trôï nhö an toaøn, kyõ thuaät saép xeáp hôïp lyù, phöông aùn öùng cöùu kòp thôøi khi coù söï coá xaûy ra. Xe chuyeân chôû chaát thaûi neân phaân chia khu ñeå thuaän tieän cho vieäc saép xeáp khoái löôïng chaát thaûi vaø deã kieåm tra. CTNH ñöôïc saép xeáp goïn gaøng vaø buoäc chaët ñeå traùnh söï dòch chuyeån töï do cuûa chaát thaûi trong quaù trình vaän chuyeån. Xaây döïng vaø thöïc hieän caùc chöông trình öùng cöùu khi coù söï coá xaûy ra trong khi vaän chuyeån. Caàn coù hoà sô chi tieát veà vaän chuyeån CTNH (loaïi chaát thaûi, soá löôïng, phöông tieän vaän chuyeån chaát thaûi, phöông phaùp öùng cöùu khi xaûy ra söï coá…). Kieåm tra caùc ghi chuù veà chaát thaûi treân nhaõn vaø daùn nhaõn hôïp lyù tröôùc khi vaän chuyeån. V.1.3 Bieän phaùp an toaøn cho kho löu tröõ CTRNH Vieäc löu chöùa, toàn tröõ CTNH laø moät vieäc caàn thieát cuûa nhaø maùy. Vì vaäy, trong quaù trình löu giöõ CTRNH caàn phaûi ñaûm baûo moät soá nguyeân taéc sau: Kho löu chöùa ñöôïc laøm baèng vaät lieäu khoâng baét löûa vaø ñöôïc gia coá baèng beâtoâng hay theùp. Kho chöùa phaûi ñöôïc thoâng thoaùng toát coù löu yù ñeán chaát löu tröõ. Nôi löu tröõ dung moâi coù nhieät ñoä baét chaùy thaáp hay buïi hoùa chaát thì phaûi söû duïng thieát bò chòu löûa. Trang bò ñaày ñuû caùc thieát bò duïng cuï öùng cöùu söï coá ( caùt khoâ, ñaát khoâ, bình chöõa chaùy...) trong kho löu chöùa. CTNH löu tröõ trong phaân xöôûng phaûi caùch chaát deã chaùy hay nguoàn deã baét löûa ít nhaát laø 10m. Taùch bieät kho chöùa CTNH vôùi khu vöïc thöôøng xuyeân coù ngöôøi ra vaøo. Coù khoaûng troáng giöõa töôøng vôùi caùc kieän haøng löu tröõ gaàn töôøng nhaát vaø chöøa loái ñi laïi beân trong caùc khoái löu ttröõ ñeå kieåm tra, chöõa chaùy vaø ñöôïc thoâng thoaùng. Kho chöùa CTNH phaûi thöôøng xuyeân ñöôïc kieåm tra roø ræ hay hö haïi cô hoïc, neân kieåm tra kho chöùa sau moãi laàn thay ca. Phaûi giöõ saøn nhaø kho luoân saïch seõ. Laäp sô ñoà kho, chæ roõ daïng nguy haïi cho töøng phaàn cuûa kho löu giöõ nhö baûn keâ khai trình baøy vò trí vaø soá löôïng cuûa chaát löu chöùa vôùi ñaëc tính nguy haïi cuûa chuùng. Ñaët caùc baûng chæ daãn ôû kho löu chöaù: baûng döõ lieäu an toaøn cuûa taát caû caùc chaát ñöôïc löu tröõ vaø vaän chuyeån, caùc höôùng daãn vaø coâng taùc an toaøn, coâng taùc veä sinh, caùc höôùng daãn vaø bieän phaùp öùng cöùu khi coù söï coá. Ñaët caùc baûng daáu hieäu caûnh baùo phuø hôïp vôùi töøng loaïi ñaëc tính nguy haïi cuûa chaát thaûi trong khu vöïc löu chöùa CTNH. Ñònh kyø kieåm tra khoái löôïng chaát thaûi raén nguy haïi coøn toàn ñoïng ít nhaát laø 1tuaàn/laàn nhaèm ñaûm baûo taát caû caùc chaát thaûi seõ ñöôïc ñöa ñi xöû lyù trong thôøi gian sôùm nhaát. Caùc loaïi chaát thaûi khaùc loaïi khoâng ñöôïc löu tröõ caïnh nhau maø phaûi ngaên caùch baèng töôøng hay khoaûng troáng tuøy vaøo tính chaát cuûa chaát thaûi naèm keà nhau. Xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc möa toát ôû khu löu trö CTNHõ; khoâng ñeå chaát thaûi roø ræ chaûy vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc möa. Toát nhaát, neân xaây döïng beå thu gom khi xaûy ra roø ræ. V.1.4 Bieän phaùp veà an toaøn lao ñoäng trong phaân xöôûng maï Phaân xöôûng maï caàn quaït thoâng gioù, roäng raõi, caùc maùy moùc hoaït ñoäng phaûi boá trí moät caùch khoa hoïc, hôïp lyù. Phaân xöôûng phaûi coù tuû thuoác phoøng traùnh ñoäc, caáp cöùu sô boä, coù caùc duïng cuï phoøng choáng chaùy, an toaøn veà ñieän, veà chaùy noå, veà tính ñoäc haïi cuûa hoùa chaát. Ngöôøi lao ñoäng trong phaân xöôûng phaûi naém vöõng coâng vieäc mình laøm vaø coù hieåu bieát moät soá ñieåm cô baûn veà söû duïng ñieän, veà chaùy noå, veà tính ñoäc haïi cuûa hoùa chaát. Coâng nhaân laøm vieäc phaûi maëc quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng, gaêng tay, uûng, khaåu trang… Khi laøm vieäc trong moâi tröôøng coù khí ñoäc thoaùt ra caàn söû duïng maët naï phoøng ñoäc. Trong thôøi gian lao ñoäng ôû phaân xöôûng maï, traùnh aên uoáng, huùt thuoác, traùnh noùi chuyeän ñuøa giôõn, traùnh duøng tay tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi hoùa chaát. Khoâng ñöôïc ñeå ñoå, vaõi hoùa chaát ra neàn nhaø, baøn gheá. Caùc hoùa chaát phaûi baûo quaûn trong bình kín. Moïi hoùa chaát söû duïng trong phaân xöôûng maï phaûi ñöôïc saép xeáp theo traät töï, rieâng bieät, moïi hoùa chaát phaûi coù nhaõn bao bì, daùn ñaûm baûo chaéc chaén. Caùc acid ñoå vaõi ra ngoaøi phaûi duøng gieû laâu khoâ vaø raéc voâi boät leân. Khi môû caùc bình ñöïng NaOH, CrO3… phaûi coù thieát bò baûo veä. Ôû nhöõng choã coù theå gaây boûng hoùa chaát phaûi trang bò caùc bình chöõa chaùy vaø voøi nöôùc ñeå röûa da vaø röûa maét. Ôû ñaây phaûi coù caùc hoùa chaát ñeå trung hoøa acid ( voâi, xuùt, boät ñaù voâi…). Trong tröôøng hôïp sô yù ñoå hoùa chaát ra ngoaøi phaûi bieát caùch giaûi quyeát nhanh, coù hieäu quaû. Khi ñoå caùc pheá lieäu dung moâi höõu cô phaûi ñoå vaøo caùc bình ñaëc bieät khoâng gaây chaát, gaây noå. Caám ñoå caùc dung moâi höõu cô vaøo caùc coáng thaûi. Huaán luyeän nhaân vieân söû duïng caùc thieát bò baûo veä caù nhaân. Thieát bò baûo veä caù nhaân vaø thieát bò an toaøn thöôøng xuyeân ñöôïc kieåm tra nhaèm ñaûm baûo chuùng hoaït ñoäng toát vaø phuïc vuï coù hieäu quaû khi söû duïng. V.1.5 Bieän phaùp veà saûn xuaát saïch hôn trong phaân xöôûng maï Vieäc aùp duïng SXSH seõ giuùp coâng ty giaûm chi phí chaát thaûi ( nöôùc thaûi, buøn thaûi…), thu hoài ñöôïc hoùa chaát söû duïng, caûi thieän moâi tröôøng laøm vieäc…. Moät soá bieän phaùp veà SXSH maø coâng ty coù theå thöïc hieän taïi phaân xöôûng maï nhö: Quaûn lyù noäi vi Queùt doïn (khoâ) saøn nhaø ñeå thu gom chaát thaûi tröôùc khi röûa saøn baèng nöôùc. Duy trì möïc nöôùc thích hôïp trong coâng ñoaïn ñaùnh boùng vaät maï. Thöïc hieän loïc lieân tuïc hay taùch buøn thöôøng xuyeân ra khoûi dung dòch ñeå keùo daøi thôøi gian söû duïng dung dòch. Daùn nhaõn rieâng bieät ôû nhöõng loái ñi vaø thuøng ñöïng chaát thaûi. Boá trí caùc ñöôøng thu gom nöôùc thaûi trong khoaûng giöõa caùc beå maï. Kieåm soaùt quaù trình toát hôn Tieán haønh kieåm tra ñònh kì thieát bò, ñöôøng oáng, hoùa chaát, khu vöïc baûo quaûn hoùa chaát vaø soå saùch ghi möùc tieâu thuï hoùa chaát. Thöôøng xuyeân kieåm tra möùc hoùa chaát trong beå traùnh hieän töôïng chaûy traøn. Söû duïng rô le töï ñoäng hay caùc ñeøn baùo hieäu möùc traùnh söï chaûy traøn doøng chaát thaûi. Thay theá / thu hoài nguyeân lieäu Thay Croâm (VI) baèng Croâm (III) hay Nikel boùng ( trong xi maï vôùi acid Croâm). Boå sung theâm boàn chöùa ñeå thu hoài doøng thaûi dung dòch Croâm. Boàn chöùa naøy boá trí caïnh daây chuyeàn saûn xuaát. Thay boàn röûa baèng phöông phaùp röûa phun. Thay chaát taåy kieàm vaø hôi baèng dung moâi coù Clo ( trong taåy daàu môõ). Thu hoài hoaù chaát trong dung dòch maï baèng phöông phaùp coâ ñaëc. Söû duïng phöông phaùp röûa ngöôïc doøng ñeå coâ ñaëc laïi cacù thaát thoaùt do söï loâi cuoán cuûa chaát ñieän phaân trong beå röûa ñaàu tieân. Phöông phaùp röûa ngöôïc doøng ñöôïc xem nhö laø 1 giai ñoaïn ñaàu cuûa chính saùch laøm saïch caùc khoái nöôùc duøng roài. Doøng ra cuûa nöôùc röûa coâ ñaëc laïi, ñöa ñeán heä xöû lyù Cung caáp nöôùc cho beå cuoái cuøng baèng nguoàn nöôùùc saïch (4) (1) (2) (3) (5) Hình 10 : Sô ñoà röûa ngöôïc doøng Ghi chuù: : Röûa laàn 1. : Röûa laàn 2. : Röûa laàn 3. :Höôùng chaûy cuûa nöôùc röûa. : Höôùng tuaàn hoaøn caùc linh kieän. V.1.6 Moät soá bieän phaùp quaûn lyù boå sung Taäp huaán cho toaøn theå nhaân vieân trong coâng ty kieán thöùc veà chaát thaûi nguy haïi (phaân loaïi chaát thaûi, hình daïng, tính chaát, möùc ñoä taùc ñoäng cuûa chaát thaûi ). Coù cheá ñoä khen thöôûng caùc caù nhaân, toå laøm toát coâng taùc caûi thieän veä sinh moâi tröôøng cuûa coâng ty. Laäp keá hoaïch kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng vaø kieåm tra veä sinh lao ñoäng ñaûm baûo chaát löôïng theo yeâu caàu cuûa nhaø nöôùc, ñaûm baûo tieán ñoä theo yeâu caàu cuûa coâng ty. Keá hoaïch caäp nhaät 3 thaùng/ laàn trong quaù trình thöïc hieän. Laäp vaø baûo quaûn hoà sô veä sinh lao ñoäng ( theo Thoâng tö soá 13/BYT – TT ngaøy 24/10/1996) ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc trong moâi tröôøng ñoäc haïi vaø nguy hieåm. Haèng naêm, coâng ty phoái hôïp vôùi caùc cô quan chöùc naêng tieán haønh ño ñaïc, toå chöùc giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng ñònh kyø ñeå coù theå phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thôøi caùc vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng naûy sinh trong theo quy trình saûn xuaát. Thöïc hieän toát coâng taùc baûo döôõng ñònh kì ñoäng cô, maùy moùc nhaèm traùnh xaûy ra ruûi ro, roø ræ trong quaù trình vaän haønh. Thaønh laäp ñoäi chuyeân traùch veà moâi tröôøng cuûa coâng ty. Haèng naêm, ñoäi naøy coù traùch nhieäm thoáng keâ caùc söï coá gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, khieáu kieän veà oâ nhieãm moâi tröôøng, baùo caùo vaø kieán nghò (neáu coù) leân ban giaùm ñoác cuûa coâng ty vaø thoâng baùo cho giaùm ñoác phaân xöôûng coù traùch nhieäm taäp hôïp caùc chæ tieâu thoâng soá ño ñaïc ñöôïc so saùnh vôùi caùc naêm tröôùc, so saùnh vôùi TCVN veà chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc, khí. Töø ñoù baùo caùo, kieán nghò leân ban giaùm ñoác. V.2 BIEÄN PHAÙP BOÅ SUNG, CAÛI TIEÁN KYÕ THUAÄT NHAÈM NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ QUAÛN LYÙ CTRNH V.2.1 Taêng cöôøng hieäu quaû xöû lyù Cr – Zn töø HTXL NT Hieän nay heä thoáng XLNT cuûa nhaø maùy chöa khöû ñöôïc kim loaïi naëng Croâm, keõm. Nhaèm muïc ñích giaûm ñöôïc haøm löôïng KLN trong nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy, xin boå sung hoaøn chænh hôn heä thoáng XLNT ñeå khöû ion cromat (Cr6+) thaønh Cr3+ , sau ñoù loaïi tröø chuùng baèng phöông phaùp keát tuûa hydroxit. Nöôùc thaûi ñöôïc taäp trung vaøo beå chöùa. Bôm nöôùc thaûi töø beå chöùa vaøo beå phaûn öùng. Taïi beå phaûn öùng, chaát khöû FeSO4.12H2O ñöôïc chaâm vaøo töø bôm hoùa chaát theo tyû leä Cr(VI) : FeSO4.12H2O = 1 : 32. Sau thôøi gian phaûn öùng 5 phuùt, nöôùc thaûi ñöôïc ñöa ñeán beå trung hoøa. Giai ñoaïn keát tuûa KL ñöôïc hình thaønh. NaOH 5% ñöôïc ñöa vaøo beå baèng bôm hoùa chaát, chænh pH ñeán 7- 7.5. Nöôùc thaûi töø beå trung hoøa, tröôùc khi xaû ra moâi tröôøng ñöôïc ñöa qua beå laéng. Taïi ñaây buøn taïo thaønh ñöôïc giöõ laïi. Phaàn nöôùc trong phía treân xaû ra ngoaøi. Chuyeån buøn taïo thaønh vaøo tuùi vaûi ñeå laøm raùo buøn. Nöôùc thaûi Croâm Thu gom Beå phaûn öùng Beå trung hoøa Loïc buøn Buøn laéng Nöôùc thaûi sau xöû lyù FeSO4 Beå laéng NaOH Baõ buøn thaûi Röûa loïc Loïc Nöôùc thaûi keõm Hình 11 : Sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi maï ñieän baèng phöông phaùp keát tuûa V.2..2 Ñeà xuaát bieän phaùp xöû lyù boå sung buøn thaûi Buøn thaûi: Hieän nay, buøn thaûi cuûa nhaø maùy thaûi ra töø HTXLNT khoaûng 8 – 10 kg/ngaøy. Khoái löôïng buøn thaûi naøy neáu xöû lyù taïi nhaø maùy thì khoâng khaû thi veà kinh teá. Vì vaäy, buøn thaûi ñöôïc vaän chuyeån ñeán khu xöû lyù taäp trung ñeå xöû lyù . Tuy nhieân, hieän nay taïi tænh Bình Döông chöa coù khu xöû lyù taäp trung. Do ñoù, coâng ty caàn kyù hôïp ñoàng thu gom xöû lyù buøn thaûi vôùi Coâng Ty TNHH Moâi Tröôøng Xanh, Coâng Ty TNHH Moâi Tröôøng Vieät Uùùc - KCN Leâ Minh Xuaân laø nhöõng ñôn vò coù chöùc naêng xöû lyù chaát thaûi nguy haïi ôû TP. Hoà Chí Minh theo ñuùng Quy cheá quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi soá 155/1999/QÑ-TTg ngaøy 16/07/1999 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Choân laáp an toaøn Zeolite Thieát bò troän Buøn thu gom Beå chöùa Khöû nöôùc Buøn Loø nung Tro xæ Kieåm tra khaû naêng choân laáp tro xæ Caùc ñôn vò thu gom buøn thaûi xi maï coù theå xöû lyù buøn theo quy trình ñeà xuaát sau ( Luaän vaên cao hoïc: Nguyeãn Ngoïc Linh, TPHCM 2005 vaø Nguyeãn Ñaêng Anh Thi, TPHCM 2001) Hình 12: Quy trình coâng ngheä xöû lyù buøn thaûi. Buøn sau khi ñöôïc thu gom, cho vaøo beå chöùa, khöû nöôùc ñeán ñoä aåm thích hôïp, sau ñoù chuyeån sang thieát bò troän ñeå troän vôùi zeolite (zeolite laø khoaùng aluminosilicate coù caáu truùc tinh theå). Taïi ñaây hoãn hôïp buøn vaø zeolite seõ troän vôùi tæ leä vaø thôøi gian thích hôïp, khi ñoù kim loaïi naëng nhö Croâm, keõm coù trong buøn seõ ñöôïc coá ñònh bôûi zeolite. Buøn thaûi sau khi ñöôïc coá ñònh ñem ñi nung ôû nhieät ñoä > 10000C. Tro xæ sau khi nung ñöôïc kieåm tra ñoäc tính baèng phöông phaùp TCLP (hieän nay, nöôùc ta chöa coù tieâu chuaån xaùc ñònh CTNH neân vieäc kieåm tra ñoäc tính CTNH döïa vaøo tieâu chuaån cuûa Nhaät Baûn hoaëc cuûa Myõ) roài môùi ñöôïc chuyeån ñeán baõi choân laáp an toaøn hoaëc thaûi boû vaøo vuøng quy ñònh. Caùc thoâng soá kieåm soaùt trong quy trình xöû lyù: Thôøi gian troän buøn vaø zeolite ít nhaát laø 60 phuùt. Ñoä aåm hoãn hôïp buøn vaø zeolite neân duy trì khoaûng 85%. Quy trình xöû lyù coù theå tieán haønh ôû ñieàu kieän nhieät ñoä bình thöôøng. Bao bì, thuøng chöùa, chai loï: Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì, thuøng chöùa, chai loï ñöôïc taùi söû duïng taïi choã: phaûi ñöôïc ngaâm röûa baèng dung dòch kieàm tröôùc khi taùi söû duïng. Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì, thuøng chöùa, chai loï coù khaû naêng taùi cheá: kí hôïp ñoàng thu mua vôùi cacù cô sôû pheá lieäu coù giaáy pheùp kinh doanh phuø hôïp. V.3 DÖÏ TOAÙN KINH PHÍ ÑAÀU TÖ THEÂM CUÛA NHAØ MAÙY Chi phí ñaàu tö theâm cho vieäc naâng cao hieäu quaû quaûn lyù CTRNH cuûa nhaø maùy ñöôïc döï toaùn nhö sau: Baûng 23: Döï toaùn kinh phí ñaàu tö theâm cuûa nhaø maùy. STT TEÂN ÑÔN VÒ SOÁ LÖÔÏNG GIAÙ ÑÔN VÒ THAØNH TIEÀN (VNÑ) 1 Thuøng chöùa (1000 l) caùi 3 200.000 600.000 2 Xe ñaåy chieác 2 750.000 1.500.000 3 Rô le töï ñoäng caùi 1 1.000.000 1.000.000 4 Kho löu chöùa: Xi maêng Gaïch Caùt bao vieân m3 15 4.000 4 50.000 600 25.000 750.000 2.400.000 100.000 5 Beå thu gom hoùa chaát roø ræ m3 5 700.000 3.500.000 6 Bôm nöôùc thaûi chòu hoùa chaát caùi 1 1.200.000 1.200.000 7 Moteur caùnh khuaáy caùi 1 800.000 1.000.000 8 Beå loïc m3 10 700.000 7.000.000 9 Hoá ga m3 10 700.000 7.000.000 10 Ñöôøng oáng, van, caùc phuï kieän … 5.000.000 5.000.000 11 Thi coâng + Xaây döïng 6.000.000 TOÅNG COÄNG 37.050.000 CHÖÔNG VI KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ VI.1 KEÁT LUAÄN Qua khaûo saùt thöïc teá taïi coâng ty xi maï Höng Long, toâi xin ruùt ra moät soá kieán luaän sau: Laø coâng ty ñöôïc ñaàu tö voán nöôùc ngoaøi, chuyeân maï keõm vaø maï croâm treân caùc saûn phaåm oác vít, ñinh… CTRNH haèng naêm phaùt sinh taïi coâng ty bao goàm: caùc loaïi bao bì, chai loï, thuøng phuy, thuøng ñöïng hoùa chaát hay nguyeân lieäu (thaûi boû sau khi saûn xuaát), buøn thaûi. Heä thoáng quaûn lyù CTRNH cuûa coâng ty khoâng ñöôïc chaët cheõ: Vieäc thu gom CTNH coøn mang tính eùp buoäc ñoái vôùi coâng nhaân. Coâng nhaân chöa yù thöùc ñöôïc taùc haïi cuûa CTNH. Kho löu chöùa chöa ñaùp öùng caùc yeâu caàu kyõ thuaät ñeà ra. Thôøi gian löu chöùa CTNH ñoâi khi keùo daøi ( hôn hai thaùng). Xem nheï coâng taùc vaän chuyeån CTNH. Thieát bò vaän chuyeån thoâ sô, coøn thieáu. Xöû lyù CTNH chæ mang tính hình thöùc, ñoái phoù. Ñoái vôùi caùc loaïi bao bì, chai loï, thuøng phuy… : moät soá ñöôïc taùi söû duïng taïi choã, moät soá ñöôïc baùn cho caùc cô sôû thu mua pheá lieäu, soá coøn laïi thaûi chung vôùi raùc sinh hoïat. Chöa xöû lyù sô boä buøn thaûi xi maï tröôùc khi vaän chuyeån ñeán baõi choâng laáp an toaøn. Cô sôû chöa coù heä thoáng xöû lyù caùc hôi, khí ñoäc haïi. Heä thoáng XLNT chöa xöû lyù ñöôïc haøm löôïng KLN (chuû yeáu laø ion crom, keõm), daãn ñeán trong buøn thaûi cuûa nhaø maùy coù chöùa nhieàu caùc ion KLN. VI.2 KIEÁN NGHÒ Vieäc tìm hieåu heä thoáng quaûn lyù CTRNH keát hôïp vôùi tình hình thöïc teá hieän nay cuûa coâng ty, toâi xin ñöa ra moät soá kieán nghò caàn thöïc hieän ngay: Toå chöùc caùc lôùp huaán luyeän veà veä sinh an toaøn lao ñoäng, taùc haïi cuûa caùc loaïi CTNH… nhaèm naâng cao söï hieåu bieát cho coâng nhaân. Coù hoà sô quaûn lyù CTRNH phaùt sinh taïi caùc khaâu saûn xuaát trong quaù trình xi maï. Coâng ty phaûi ñònh kyø giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng, kieåm tra maùy moùc vaø thieát bò saûn xuaát. Thöôøng xuyeân caäp nhaät caùc chính saùch, quy ñònh, luaät… lieân quan ñeán CTNH. Caàn boá trí caùc bieån baùo trong kho löu chöùa, daùn nhaõn caûnh baùo leân caùc CTNH theo quy ñònh TCVN 6706 – 2000 vaø TCVN 6707 – 2000. Boå sung vaøo heä thoáng XLNT moät soá ñôn nguyeân nhaèm khöû Cr6+ thaønh Cr3+ ít ñoäc cho moâi tröôøng. Noàng ñoä Cr3+ sau khi xöû lyù phaûi < 1mg/l. Buøn phaùt sinh töø heä thoáng XLNT phaûi qua xöû lyù sô boä (eùp buøn), roài môùi vaän chuyeån ñeán baõi choân laáp. Phöông chaâm hoaït ñoäng cuûa coâng ty phaûi laø “ thu ñöôïc lôïi nhuaän nhöng khoâng gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng vaø con ngöôøi”.