Đề tài Nghiên cứu tác động của hai nguồn vốn đầu tư đến sự phát triển kinh tế xã hội

MỤC LỤC 1.3 Nguồn vốn trong nước sẽ định hướng cho dòng đầu tư nước ngoài chảy vào các ngành, các lĩnh vực cần thiết. 9 1.4 Đầu tư cơ sở hạ tầng căn bản chủ động cho việc tiếp nhận nguồn vốn nước ngoài 9 2. VAI TRÒ CỦA NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI 10 2.1 Vốn ngòai nước hỗ trợ cho những thiếu hụt vốn ở trong nước. 10 2.2 Là nguồn cung ứng ngọai tệ cho các hoạt động mua sắm trang thiết bị , chuyển giao công nghê, tạo điều kiện nâng cao năng suất lao động, tăng sản lượng cho nền kinh tế 11 2.3 Góp phẩn làm tăng ngân sách nhà nước, hay rộng hơn là tích lũy nguồn vốn đầu tư trong nước thông qua vốn đầu tư nước ngòai. 12 2.4 Nâng cao hiệu quả kinh tế văn hóa xã hội 12 2.5 Nguồn vốn nước ngòai thúc đẩy nguồn vốn trong nước sử dụng linh họat, hiệu quả. 14 2.6 Hòan thiện thị trường tài chính và tăng khả năng cạnh tranh hiệu quả của thị trường tài chính. 15 CHƯƠNG II - THỰC TRẠNG VỀ HUY ĐỘNG16 NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN QUA 16 I-Thực trạng về huy động vốn đầu tư trong nước 16 1.Ngân sách nhà nước .16 2.Tín dụng đầu tư phát triển: 17 3.Vốn doanh nghiệp nhà nước. 17 4.Nguồn vốn từ dân cư và tư nhân 18 5.Nguồn vốn trên thị trường vốn: thị trường vốn Việt Nam phải kể đến 3 thị trường : ngân hàng, chứng khoán và bất động sản 19 II-Thực trạng về huy động vốn đầu tư nước ngoài. 20 1.Tình hình thu hút vốn FDI. 20 1.1. Một số dự án và số vốn đầu tư qua các giai đoạn : 20 1.2.Về cơ cấu vốn đầu tư 23 1.2.Đánh giá chung về tình hình thu hút vốn đầu tư FDI 29 2. ODA 36 2.1 Tình hình thu hút và sử dụng ODA 36 2.2 Những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân. 39 III/ Thực trạng huy động giữa các nguồn vốn tại Việt Nam 41 CHƯƠNG III NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM THU HÚT VÀ SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ Ở VIỆT NAM 46 I/ Nguyên nhân làm giảm hiệu quả huy động và sử dụng vốn tại việt nam 43 1.ở tầm vĩ mô 43 2.Ở tầm vi mô 44 II/ Giải pháp nhằm thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư tại việt nam 45 1.Ở tầm vĩ mô : 45 2. Ở tầm vi mô: đối với từng nguồn vốn cụ thể 47 KẾT LUẬN 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO LỜI NÓI ĐẦU Đầu tư là sử dụng mọi nguồn lực tài chính , nguồn lực vật chất , nguồn lực lao động và trí tuệ ở hiện tại vào một họat động nào đó nhằm mục tiêu nào đó để đem lại lợi ích cho người sử dụng nguồn lực như duy trì tiềm lực hoạt động của các cơ sở đang tồn tại và tạo tiềm lực mới cho nền kinh tế xã hội , tạo việc làm, lợi nhuận, nguồn thu cho nhà nước…. Công việc thực hiện đầu tư là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, liên quan đến nhiều yếu tố nguồn lực trong xã hội, trong đó có yếu tố vốn. Vốn là nguồn lực quan trọng của nền kinh tế, vốn là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các chi phí đã chi ra để tạo ra năng lực sản xuất. Xét trên góc độ vĩ mô, vốn được chia làm 2 loại : Vốn đầu tư trong nước và vốn đầu tư nước ngoài . Hai nguồn vốn này có quan hệ mật thiết với nhau cũng như tác động trực tiếp đến nền kinh tế của mỗi quốc gia , vùng lãnh thổ. Để thực hiện mục tiêu công nghiệp hoá , hiện đại hoá , tăng trưởng kinh tế phấn đấu đến năm 2020 về cơ bản nước ta trở thành một nước công nghiệp thì việc sử dụng vốn đầu tư để đạt được mục đích này là rất quan trọng. Do vậy, nghiên cứu tác động của hai nguồn vốn này đến sự phát triển kinh tế xã hội được xem là cấp thiết, nhằm đưa ra những định hướng đúng đắn, chủ trương hợp lí của Đảng và nhà nước để không ngừng phát triển và đối phó với những thách thức mới trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay của thế giới. Chương I : LÍ LUẬN VỀ NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ I – Nguồn vốn đầu tư : Khái niệm , bản chất , phân loại. 1. Khái niệm. - Nguồn vốn đầu tư là nguồn tập trung và phân phối vốn cho đầu tư phát triển kinh tế đáp ứng nhu cầu chung của nhà nước và xã hội. - Đặc trưng của vốn: + Vốn đại diện cho một lượng giá trị tài sản + Vốn phải vận động sinh lời + Vốn cần được tích tụ và tập trung đến mức nhất định để phát huy tác dụng + Vốn gắn với chủ sở hữu +Vốn có giá trị về mặt thời gian 2. Bản chất của nguồn vốn đầu tư Nguồn hình thành vốn đầu tư là phần tiết kiệm hoặc tích lũy mà nền kinh tế có thể huy động được để đưa vào quá trình tái sản xuất xã hội. 2.1/Quan điểm kinh tế học cổ điển: Trong “của cải của các dân tộc”-Adam Smith khẳng định : “Tiết kiệm là nguyên nhân trực tiếp gia tăng vốn, lao động là tạo ra sản phẩm để tích lũy cho quá trình tích kiệm. Nhưng dù có tạo ra bao nhiêu chăng nữa,nhưng không tiết kiệm thì vốn không bao giờ tăng lên” 2.2/ Quan điểm kinh tế chính trị Mác_lênin: Trong nền kinh tế 2 khu vực, khu vực I sản xuất tư liệu sản xuất và khu vực II sản xuất tư liệu tiêu dùng. -Cơ cấu giá trị của 2 khu vựcđều bao gồm c +v +m (c: phần tiêu hao vật chất, v+m: phần mới tạo ra). Khi đó điều kiện đề đảm bảo tái sản xuất không ngừng thì (v+m)I > cII .Nói cách khác: (c+v+m)I > cII+ cI Nghĩa là, TLSX được tạo ra ở khu vực I không chỉ bồi hoàn tiêu hao vật chất của toàn bộ nền kinh tế mà còn phải dư thừa để đầu tư làm tăng quy mô TLSX trong quá trình sản xuất tiếp theo. Đối với khu vực II: (c+v+m)II< (v+m) + (v+m)II Có nghĩa là toàn bộ giá trị mới phải lớn hơn giá trị sản xuất ra của cải vật chất. Chỉ khi điều kiện này được thỏa mãn thì nền kinh tế mới có thể dành một phần thu nhập để tái sản xuất và mở rộng. Từ đó qui mô vốn đầu tư sẽ tăng. 2.3/ Quan điểm của Kinh tế học hiện đại Trong tác phẩm “Lí thuyết tổng quát về việc làm, lãi suất và tiền tệ”, Keynes đã chứng minh: đầu tư bằng phần thu nhập mà không chuyển vào tiêu dùng,tiết kiệm là phần dôi ra của thu nhập so với tiêu dùng: Thu nhập = Tiêu dùng+ Đầu tư Tiết kiệm = Thu nhập – tiêu dùng Như vậy Đầu tư = Tiết kiệm I = S Tuy nhiên, nếu xét trong nến kinh tế mở, đầu tư thường không bằng tiết kiệm.Phần tích lũy của nền kinh tế có thể lớn hơn nhu cầu đầu tư trong nước , khi đó vốn có thể được luân chuyển ra nước ngoài thực hiện hoạt động đầu tư.Hoặc nếu vốn tích lũy ít hơn nhu cầu đầu tư của nền kinh tế ,khi đó nền kinh tế phải huy động tiết kiệm từ nước ngoài. Trong trường hợp này, mức chênh lệch tiết kiệm- đẩu tư được thể hiện trên tài khoản vãng lai: CA= S- I CA : tài khỏan vãng lai Như vậy, trong nền kinh tế mở, nếu nhu cầu vốn đầu tư lớn hơn tích lũy nội bộ thì có thể huy động vốn từ nước ngoài. Khi đó, đầu tư nước ngoài hoặc vay nợ có thể thành một trong những nguồn vốn đầu tư quan trọng. Ngược lại, nếu tích lũy lớn, thặng dư tài khoản vãng lai thì quốc gia có thể đầu tư ra nước ngoài hoặc cho vay nhằm nâng cao hiệu quả sử dụnd vốn của nền kinh tế. 3. Phân loại 3.1 Nguồn vốn đầu tư trong nước. 3.1.1 Ngân sách nhà nước - NSNN là toàn bộ các khoản thu chi của Nhà nước trong dự toán, đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước - Đây là nguồn chi của ngân sách nhà nước cho đầu tư phát triển kinh tế xã hội. Nguồn vốn này được sử dụng cho sự duy trì bộ máy nhà nước, công tác quốc phòng an ninh, các dự án xây dựng cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng xã hội,qui hoạch xây dựng đô thị, nông thôn. Góp phần chuyển dịch cơ cầu kinh tế,kích thích tăng trưởng kinh tế. 3.1.2 Nguồn vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước - Vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước là một hình thức chuyển từ phương thức cấp phát vốn ngân sách ( phương thức “xin- cho”) sang phương thức tín dụng đối với các dự án có khả năng thu hồi vốn trực tiếp (phương thức “ “vay- trả”). - Với cơ chế này,các đơn vị sử dụng vốn phải đảm bảo nguyên tắc hòan trả vốn vay. Chủ đầu tư phải tính toán kĩ lưỡng hiệu quả đầu tư, sử dụng tiết kiệm hơn - Bên cạnh đó, vốn tín dụng còn phục vụ công tác quản lí và điều tiết vĩ mô, thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, xã hội đến từng ngành,vùng, lĩnh vực,góp phần tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH-HDH. 3.1.3 Nguồn vốn của các doang nghiệp nhà nước - Nguồn vốn của doanh nghiệp được xác định là thành phần chủ đạo của nền kinh tế. Hiện nay các danh nghiệp nhà nước vẫn giữ một khối lượng vốn khá lớn.Mặc dù còn nhiều hạn chế, song các doanh nghiệp nhà nước vẫn đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế nhiều thành phần,hiệu quả kinh tế của khu vực này ngày càng cao, tích lũy cũng đang ngày một tăng. - Nguồn vốn này chủ yếu từ khầu hao tài sản cố định và thu nhập giữ lại từ các doanh nghiệp nhà nước thông thường chiếm từ 14-15% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, chủ yếu là đầu tư chiều sâu, mở rộng sản xuất, đổi mới dây chuyền, thiết bị hiện đại. 3.1.4 Nguồn vốn từ khu vực tư nhân - Nguồn vốn khu vực tư nhân bao gồm phần tiết kiệm của dân cư và phần tích lũy từ các doanh nghiệp dân doanh, các hợp tác xã. - Đây là một nguồn vốn vô cùng quan trọng,có tác động mạnh đến sự phát triển kinh tế. Với nguồn vốn từ các DNTN,cá thể, hộ gia đình đã mở mang sản xuất ở khu nông nghiệp, nông thôn, phát triển các ngành nghề thủ công, tiểu thủ công nghiệp truyền thống. Với các loại hình doanh nghiệp dân doanh đang ngày một phát triển, phần tích lũy của các doanh nghiệp với sẽ đóng góp đáng kể vào tổng qui mô vốn toàn xã hội - Nguồn vốn của dân cư phụ thuộc vào thu nhập và chi tiêu của hộ gia đình. 3.2 Nguồn vốn đầu tư nước ngoài Về thực chất các dòng lưu chuyển vốn quốc tế là biểu hiện cụ thể của quá trình chuyển giao nguồn lực tài chính giữa các quốc gia trên thế giới”. Qua đó, theo tính chất của dòng luân chuyển vốn có thể phân chia nguồn vốn đầu tư nước ngoài gồm : 3.2.1 hỗ trợ và phát triển chính thức (ODA) - ODA là nguồn vốn phát triển do các tổ chức quốc tế, chính phủ nước ngoài cung cấp với mục tiêu trợ giúp các nước đang phát triển. So với các nguồn khác, ODA mang tính ưu đãi hơn bất kì nguồn vốn nào khác . - ODA thường là các khoản cho vay không lãi suất hoặc lãi suất thấp với thời gian dài. Các khoản đầu tư ODA thường là cho nhà nước vay nhằm phát triển kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, giảm nghèo,xây dựng cơ sở hạ tầng đầu tư nghiên cứu,tăng phúc lợi xã hội cho nước nhận đầu tư. - ODA bao gồm các khoản viện trợ hoàn lại,viện trợ không hoàn lại, hỗ trợ cán cân thanh toán, hỗ trợ tín dụng doanh nghiệp….Tuy nhiên, các khoản vay ODA còn manh tính chất ràng buộc với nước nhận đầu tư và là nguồn vốn có khả năng gây nợ. Do vậy chính phủ các nước nên có biện pháp nhằm sử dụng vốn một cách có hiệu quả. 3.2.2 Nguồn vốn đầu tư trực tiếp (FDI) - FDI là hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân hay công ti nước này vào nước khác bằng cách thiết lập cơ sở sản xuất ,kinh doanh. Cá nhân hay công ti nước ngoài đó sẽ nắm quyền quản lí cơ sở sản xuất kinh doanh này. - Nguồn vốn FDI là một nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển đối với mọi quốc gia. Nguồn vốn này không phát sinh gây nợ cho nước nhận đầu tư, thay ví nhận lãi trên vốn đầu tư, nhà đầu tư sẽ sẽ nhận được những khoản lợi nhuận thích đáng khi đầu tư hiệu quả. - Đầu tư trực tiếp mang toàn bộ tài sản kinh doanh vào nước nhận vốn nên có thẻ thúc đẩy phát triển các lĩnh vực mới, nhất là nhũng ngành đòi hỏi kĩ thuật, công nghệ hay nhiều vốn. Từ đó thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo đà tăng trưởng hanh ở những nước nhận đầu tư. 3.2.3 Nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại quốc tế - Những điều kiện ưu đãi dành cho nguồn vốn này không dễ như ODA, do thủ tục vay vốn là tương đối khắt khe thời gian hoan trả nghiêm ngặt, mức lãi suất cao đã gây trở ngại không nhỏ với những nước nghèo. Song nguồn vốn này lại có ưu điểm là không có rang buộc chính trị, xã hội như vốn ODA. - Được đánh giá là mức lãi suất tương đối cao cũng như sự thận trọng trong kinh doanh ngân hàng( rủi ro,xu hướng lãi suất quốc tế) nguồn tín dụng của các ngân hàng thương mại chủ yếu để đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu, thường là ngắn hạn. Một bộ phận là dùng để đầu tư phát triển.Đối với Việt Nam việc tiếp nhận với nguồn vốn này vẫn còn là hạn chế. 3.2.4 Thị trường quốc tế. - Thị trường vốn quốc tế được biểu hiện bằng sự phát triển của thị trường chứng khoán. - Với xu hướng toàn cầu hóa, các thị trường vốn quốc gia tạo tạo sự liên kết với nhau vào hệ thống tài chính quốc tế làm gia tăng lượng vốn luân chuyển trên phạm vi toàn cầu, tạo sự đa dạng về nguồn vốn. - Hiện nay, hầu hết các nước trên thế giới đều có thị trường chứng khoán để huy động vốn đầu tư từ nước ngoài hay thông qua thị trường này Chính phủ các nước đang phát triển có thể phát hành trái phiếu trên thị trường vốn quốc tế để huy đông lượng vốn lớn tập trung cho phát triển kinh tế. II- Mối quan hệ giữa nguồn vốn đầu tư trong nước và nước ngoài. Vai trò của nguồn vốn đầu tư trong nước. “Nguồn vốn đầu tư trong nước đóng vai trò quyết định đến phát triển kinh tế Việt Nam”. Vốn trong nước đóng vai trò quyết định đền phát triển kinh tế, luôn chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu nguồn vốn. Vốn được coi là nội lực của quốc gia. Dù xu hướng toàn cầu hóa là tất yếu của thời đại nhưng không vì thế mà nguồn vốn nước ngoài có thể thay thế vai trò của nguồn vốn trong nước. Khi nội lực tốt thì mới có thể phát huy tốt vai trò của ngoại lực. Nguồn vốn trong nước luôn mang tính ổn định và bền vững vì nó do các yếu tố trong nước quyết định, có thể chủ động huy động và sử dụng mà không chịu ảnh hưởng từ các nhân tố nước ngoài hay chịu sự chi phối nào từ các tổ chức, quốc gia nào cũng như những ràng buộc về chính trị. Với những nước đang phát triển thì khu vực Nhà nước luôn đóng vai trò quan trọng chiếm một tỉ trọng tương đối lớn trong cơ cấu kinh tế, nó thường chi phối trong những ngành nghề quan trọng.Đặc biêt là những ngành cần Nhà nước đứng ra đảm nhiệm như ngành cần thiết nhung thu hồi vốn lâu, lãi thấp, mà thị trường bỏ qua, những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro hay có liên quan đến quốc phòng, an ninh…. Nhà nước cũng đầu tư như một doanh nghiệp, lợi nhuận thu được trở thành nguồn thu của ngân sách. Ngân sách nhà nước cũng là một công cụ tài chính vĩ mô hiệu quả bù đắp cho những khiếm khuyết của thị trường, đảm bảo công bằng xã hội, bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp nhà nước luôn đi đầu trong việc ứng dụng khoa học- công nghệ, chấp hành luật pháp, nâng cao hiệu quả xã hội, tăng năng suất, chất lượng cuộc sống. Nguồn vốn đầu tư trong nước là nguồn vốn cơ bản đảm cho sự tăng trưởng một cách liên tục, lâu bền. Đây là nguồn vốn có vai trò quyết định, chi phối mọi hoạt động đầu tư phát triển trong nước,bất kì đất nước nào cũng sử dụng vốn trong nước là chính. Mọi sự viện trợ, bổ sung bên ngoài chỉ mang yếu tố tạm thời, chỉ có sử dụng vốn trong nước có hiệu quả với nâng cao vai trò của nó và thực hiện được các mục tiêu quan trọng đề ra. Hịên nay, trong xu thế hội nhập tòan cầu,mỗi một quốc gia không chỉ phát triển đơn lẻ mà còn có sự tác động qua lại với các nền kinh tế khác. Do vậy, kinh tế các nước sẽ chịu ảnh hưởng ít nhiều của nền kinh tế thế giới. Trong bối cảnh đó, nếu phát huy được nội lực vốn trong nước thì sẽ có được thế chủ động trong việc điều hành nền kinh tế và ổn định các chính sách kinh tế. Để phát triển kinh tế đất nước, nhiều nước đã chọn cách đi vay và xin viện trợ nước ngòai. Thực tế cho thấy, các nước chỉ đạt được mức tăng trưởng cao nhưng là tăng trưởng nóng, lệ thuộc vào các nước cho vay. Vì vậy việc tận dụng nguồn vốn trong nước cũng giúp chúng ta có được sự phát triển bền vững. Nguồn vốn trong nước chiếm một tỉ trọng lớn (>50%) trong tổng vốn đầu tư tòan xã hội. Nếu tỉ trọng này quá thấp so với vốn nước ngòai thì sẽ dẫn đến nguy hiểm khó lường đối với nền kinh tế trong nước như giảm khả năng thanh tóan, không kiểm soát được sự thâm nhập của các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia, gây lũng đọan thị trường, thu hẹp thị trường của các doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp nước ta chủ yếu là vừa và nhỏ. Khả năng cạnh tranh còn hạn chế, sự hỗ trợ từ nhà nước là rất cần thiết. Vì vậy ta phải giữ cho nguồn vốn trong nước ở mức có thể kiểm sóat được họat động của nền kinh tế. Như vậy chúng ta có thể chủ động ứng phó kịp thời cho các biến động trong nền kinh tế, cũng như với việc hỗ trợ các doanh nghiệp VN cạnh tranh trên thị trường, nhất là bối cảnh nước đã gia nhập WTO 1.2 Nguồn vốn trong nước là nguồn vốn đối ứng nhằm tạo cơ sở cho nguồn vốn nước ngòai vào họat động có hiệu quả. Để vốn đầu tư nước ngoài phát huy tác dụng thì cần một tỉ lệ vốn đối ứng trong nước thích hợp. Tức là nhà nước cũng cần chuẩn bị sẵn một cơ sở nhất định tạo điều kiện cho vốn nước ngòai hoạt động có hiệu quả nếu muốn tiếp nhận được vốn đầu tư nước ngoài. Như với các dự án sử dụng vốn ODA, thì các tổ chức cho vay đều yêu cầu nước đi vay phải có vốn đối ứng để chủ động trong việc lập dự án. Nước đi vay phải chi trước để trả cho đội ngũ thực hiện dự án hoặc chi phí cho họat động đi lại. Nguồn vốn trong nước sẽ định hướng cho dòng đầu tư nước ngoài chảy vào các ngành, các lĩnh vực cần thiết. Nguồn vốn trong nước giữ vai trò then chốt trong việc định hướng hoạt động đầu tư. Nguồn vốn đầu tư trong nước được sử dụng để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, mạng lưới thông tin liên lạc…. nhằm xây dựng, phát triển các ngành kinh tế phù hợp với một cơ cấu hợp lí. Từ đó tạo môi trường đầu tư thuận lợi thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào phát triển ngành nghề. Vì vậy muốn xây dựng một đất nước phát triển về mọi mặt thì vần đề sử dụng vốn cho các ngành, các vùng cần có một qui hoạch cụ thể theo định hướng đúng đắn của nhà nước. Vốn nhà nước sẽ giữ một vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường đầu tư thuận lợi, đẩy mạnh đầu tư mọi thành phần kinh tế theo định hướng chung, pháp luật và các chính sách của nhà nước đồng thời trực tiếp tạo ra năng lực sản xuất của một số nganh mũi nhọn đảm bảo theo đúng chiến lược và qui hoạch phát triển kinh tế xã hội. Đầu tư cơ sở hạ tầng căn bản chủ động cho việc tiếp nhận nguồn vốn nước ngoài Nguồn vốn trong nước đóng vai trò quyết định tới việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài và tăng trưởng của nền kinh tế Vốn trong nước được sử dụng để đầu tư cơ sở hạ tầng nhằm thu hút vốn nước ngoài. Các nhà đầu tư trước khi đưa ra quyết định luôn quan tâm đến vấn đề lợi nhuận đạt được, nên họ thường chọn những nơi có môi trường kinh doanh thuận lợi để đảm bảo lợi nhuận đạt được và tránh các rủi ro cho kinh doanh. Vì vậy, khi các nhà đầu tư còn đang ngần ngại vào thị trường mà hệ thống cơ sở hạ tầng chưa tốt, thì vốn trong nước phải đứng ra đầu tư trong lĩnh vực này, để tạo cơ hội trước là phát triển kinh tế vùng, tạo môi trương kinh doanh cho nhà đầu tư trong nước, sau là thu hút đầu tư nước ngoài. Mặt khác, vốn trong nước là cơ sở để thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Với nguồn vốn ODA, tuy có nhiều ưu đãi nhung vẫn là khoản vay nên ta vẫn phải trả nợ. khi đó nguồn vốn trong nước ( ngân sách nhà nước) sẽ sử dụng để chi trả cho những khoản vay này, nếu ngân sách không đủ khả năng trả nợ thì sẽ gây ra tình trạng nợ cho nền kinh tế và mục đích tăng trưởng sẽ không đạt được. Với vốn FDI, trong thực tế vốn FDI chủ yếu luôn chuyển giữa các nước đang phát triển với nhau chiếm một tỉ lệ lớn, còn lại được chuyển đến các nước đang phát triển. Vì thề không phải tài nguyên giàu có hay lao động dồi dào là yếu tố hàng đầu, mà chính môi trường đầu tư hấp dẫn,hạ tầng hiện đại mới thu hút nhà đầu tư đổ vốn kinh doanh. Do đó, chúng ta cần xây dựng nền kinh tế- chính trị- xã hội vững chắc, ổn định,hệ thống hạ tầng, thông tin liên lạc, đội ngũ nhân công có tay nghề, giao thông, trình độ quản lí tốt…. Đó sẽ tạo ra một môi trường hấp dẫn, là nhân tố chính thu hút vốn nước ngoài. Đảm nhiệm vai trò này chính là nguồn ngân sách nhà nước Vai trò của nguồn vốn đầu tư nước ngoài Nguồn vốn nước ngoài đóng vai trò quan trọng đến phát triển kinh tế Việt Nam, đối với nguồn vốn trong nước nguồn vốn đầu tư nước ngoài có những tác động tích cực 2.1 Vốn ngòai nước hỗ trợ cho những thiếu hụt vốn ở trong nước. Vốn luôn là những mối quan tâm hàng đầu của nền kinh tế. Với các nước đang phát triển, do thu nhập thấp nên tích lũy và tiết kiệm vẫn còn nhiều hạn chế, thứ hai là do nền Công Nghiệp vẫn còn lạc hậu nên các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu vẫn là các sản phẩm thô có giá trị thấp. Trong khi nhu cầu phát triển kinh tế lại cần những khỏan vốn rất lớn để đầu tư cho cơ sở hạ tầng, công trình công cộng, mua các KH-CN tiên tiến hiện đại ở nước ngòai, dẫn đến tình trạng thiếu vốn trầm trọng, thâm thụt cán cân thanh tóan. Vì vậy,để giải quyết vấn đề khó khăn này các nước đã tìm đến nguồn vốn đầu tư nước ngoài để tài trợ cho những thiếu hụt đó. Thực trạng chung của các nước đang phát triển trong đó có VN là: Kết cấu hạ tầng thiếu, sân bay, cảng biển, viễn thông, vận tải… còn yếu kém, chưa phát triển. Để duy trì tăng trưởng VN cần có sự đầu tư đứng đắn và đồng bộ, tuy nhiên NSNN lại vô cùng eo hẹp trong khi các dự án CSHT thường cần vốn lớn, thời gian dài, thu hồi vốn chậm, khả năng sinh lời thấp nên thường không có nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước tham gia nên vấn đề huy động vốn lại cáng gặp khó khăn. Vì thế nguồn vốn nước ngoài, đặc biệt là ODA, đóng một vai trò vô cùng quan trọng với đặc điểm là lượng vốn vay lớn, thời gian trả nợ dài, lãi suất cực thấp, ODA là lựa chọn tốt nhất để phát triển hệ thống hạ tầng các ngành lĩnh vực khác nhau. Từ đó tạo ra tính đồng bộ của kết cấu hạ tầng, nhờ đó, tạo được năng suất tổng hợp phục vụ hiệu quả các họat động sản xuất kinh doanh và phát triển chung của xã hội. Không chỉ thế, ODA cũng gián tiếp tăng cường khả năng tăng FDI và tạo điều kiện mở rộng đầu tư phát triển trong nước. Như đã biết, các nhà đầu tư FDI luôn chọn địa điểm có môi trường đầu tư hấp dẫn để bỏ vốn, trong đó đảm bảo các cơ sở, máy móc, thiết bị hiện đại, chính sách thông thóang, CT-XH ổn định, phí tổn đầu thấp, hiệu quả đầu tư cao…. Vì vậy, nhà nước phải tập trung và đầu tư phát triển, nâng cấp, hoàn chỉnh hệ thống tài chính, ngân hàng, chứng khóan….Để giải quyết được những khỏan mục đầu tư này, chủ yếu phải dựa vào vốn nước ngòai (ODA) bổ sung cho NSNN eo hẹp. Mặt khác, nguồn vốn này còn được sử dụng để cải thiện CSHT, tạo điều kiện cho nhà đầu tư trong nước tập trung đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh có lợi nhuận cao. 2.2 Là nguồn cung ứng ngọai tệ cho các hoạt động mua sắm trang thiết bị , chuyển giao công nghê, tạo điều kiện nâng cao năng suất lao động, tăng sản lượng cho nền kinh tế Muốn phát triển kinh tế thì cần áp dụng KH-KT hiện đại, nhằm gia tăng năng suất lao động, tạo tích lũy cho nền kinh tế nhưng lại không thể trông mong sử dụng nguồn vốn trong nước, nhưng nếu không thực hịên nhanh thì sẽ mãi rơi vào tình trạng tụt hậu kém phát triển. Mặt khác, kĩ thuật trong nước lại quá lạc hậu nên việc nhập khẩu CN nước ngòai là tất yếu song chuyển giao CN lại cần một lượng ngoại tệ vô cùng lớn, trong khi cán cân thương mại luôn trong tình trạng thâm hụt do nhập siêu ngày một gia tăng. Vì vậy, vốn đầu tư nước ngòai chính là nguồn cung ứng ngoại tệ để tiếp nhận CN nước ngòai. Trong CGCN bên nhận, nhận được những kiến thức, kĩ thuật mà không tốn kém chi phí nghiên cứu, triển khai, do đó làm tăng khả năng sản xuất của sản phẩm công nghiệp hoặc áp dụng những qui trình CN để sản xuất một cách thành công. Chính sự giúp đỡ thêm về tài chính, tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm của bên cung cấp đã mở ra một khả năng thương mại cho bên nhận. Khi CN được chuyển giao, thì năng suất lao động được tăng lên nhờ tiến bộ của khoa học ki thuật, chất lượng sản phẩm tốt hơn, đáp ứng tốt nhu cầu trong nước và xuất khẩu. 2.3 Góp phẩn làm tăng ngân sách nhà nước, hay rộng hơn là tích lũy nguồn vốn đầu tư trong nước thông qua vốn đầu tư nước ngòai. Nguồn vốn nước ngòai vào VN sẽ họat động theo luật pháp của VN, và cũng như doanh nghiệp trong nước phải có nghĩa vụ đóng thuế cho nhà nước. Thực tế cho thấy, hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp nước ngòai thường cao hơn doanh nghiệp trong nước, vì vậy, số thuế thu được cũng sẽ nhiều hơn, đó là nguồn bù đắp lớn cho NSNN đang bị thâm hụt, và là nguồn cung ứng vốn không nhỏ trong nước. Đầu tư nước ngòai nhất là FDI, ban đầu khi vào họat động thường hình thành dưới hình thức hợp tác liên doanh với doanh nghiệp trong nước. Việc liên doanh này sẽ giảm bớt gánh nặng về vốn, có thể đầu tư, đổi mới CN do san sẻ giữa các bên. Ngòai ra còn tạo điều khiện cho bên trong nước học hỏi kinh nghiệm, kĩ năng, quản lý doanh nghiệp, tác phong làm việc từ nước ngòai, nâng cao tay nghề công nhân. Thêm đó là sản phẩm tạo ra có thương hiệu tạo khả năng cạnh tranh, gia tăng lợi nhuận đối với khi không liên doanh. Và như thế nó đã ra tăng tích lũy cho nền kinh tế. 2.4 Nâng cao hiệu quả kinh tế văn hóa xã hội a. Tạo công ăn việc làm, giảm quyết thất nghiệp, tăng thu nhập cho người dân: Sau khi chuyển sang nền kinh tế thị trường và tiếp nhận vốn đầu tư nước ngòai, số lượng doanh nghiệp trong nước tăng lên đáng kể. Bằng cách tuyển dụng lao động địa phương vào trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đã tạo ra một lượng lớn việc làm cho người dân. Ngòai ra, phúc lợi xã hội và chế độ đãi ngộ ở các doanh nghiệp này cũng tốt hơn. Thu nhập cao hơn, người tiêu dùng nhiều hơn làm gia tăng nhu cầu cho nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển để đáp ứng nhu cầu và giảm nỗi lo đầu ra cho sản phẩm. Từ đó khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục sản xuất, đổi mới công nghệ, tạo thêm nhiều việc làm, làm giảm tỉ lệ thất nghiệp, tạo thu nhập ổn định cho người lao động. b. Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Một nền kinh tế phát triển, cần một cơ cấu kinh tế hợp lý . Đối với các nước đang phát triển thì cơ cấu kinh tế còn thiên về CN nặng, CN nhẹ và chế biến hàng tiêu dùng bị xem nhẹ, nên hàng hóa vẫn phải nhập khẩu. Muốn chuyển dịch cơ cấu thì cần rất nhiều yếu tố nguồn lực, đặc biệt là vốn. Song,nếu chỉ dùng nguồn nội lực trong nước thì không thể đáp ứng được, vì vậy, cần thiết có thêm nguồn vốn nước ngòai, tạo điều kiện thuận lợi, bổ sung nhu cầu vốn cho nền kinh tế, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Vốn nước ngòai thường đầu tư chủ yếu vào các ngành sản xuất CN nhẹ, chế biến, hàng tiêu dùng, dịch vụ, từ đó sẽ thay đổi cơ cấu ngành, từ sản xuất NN lên CN-DV và cuối cùng là sản xuất DV. Thay đổi cơ cấu kinh tế từ sản xuất thủ công, năng suất thấp, kĩ thuật lạc hậu, sử dụng nhiều lao động sang sản xuất cho năng suất cao, KT tiên tiến, ít lao động. Từ ngành sử dụng hàm lượng CN thấp sang sử dụng hàm lượng CN cao, đưa nền kinh tế tiến gần hơn tới nền kinh tế các nước đang phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ngày càng tiến gần hơn so với thế giới, sẽ tạo điều kiện cho sản xuất trong nước phát triển. c. Nâng cao đời sống nhân dân, ổn định kinh tế xã hội. Người dân có thu nhập ổn định, sẽ có nhu cầu về các hàng hóa dịch vụ y tế ,gíao dục ,giải trí… cao hơn. Thu nhập cao nâng trình độ văn hóa, dân trí của người dân cao hơn, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, ổn định đời sống vật chất. Các lễ hội làng có điều kiện tổ chức quy mô hơn, làm giàu văn hóa tinh thần của con người, nâng cao đời sống tinh thần của người dân. Thu nhập tăng cao người dân tiêu dùng nhiều hơn, tích lũy cũng nhiều hơn, tạo nguồn lực cho nền kinh tế góp phần làm tăng hiệu quả kinh tế xã hội. 2.5 Nguồn vốn nước ngòai thúc đẩy nguồn vốn trong nước sử dụng linh họat, hiệu quả. - Thông qua cạnh tranh: Các nhà đầu tư nước ngoài thường chọn các địa điểm đầu tư hấp dẫn, tiềm năng, cơ sở hạ tầng tốt, giao thông liên lạc thuận lợi, để đầu tư tối đa công suất, của chúng và kích thích nguồn vốn, họat động có hiệu quả. Với các doanh nghiệp trong nước, sự đầu tư của các doanh nghiệp nước ngòai đã tạo ra một sức ép cạnh tranh buộc họ phải có sự đổi mới, để nâng cao khả năng cạnh tranh của mình trong việc chiếm lĩnh thị phần. -Thông qua học hỏi sao chép: Các doanh nghiệp nước ngòai thường mang theo CN-KT, phương thức tổ chức kinh doanh tiên tiến, thông qua các chương trình giao lưu hợp tác, các doanh nghiệp trong nước có thể học hỏi, sao chép các kinh nghiệm của nước ngòai về tổ chức sản xuất, quản lý công nhân, trình độ CN để có thể họat động hiệu quả. -Thông qua liên kết sản xuất: Các doanh nghiệp nước ngòai có thể liên doanh liên kết với các doanh nghiệp trong nước. Song để làm được điều này, các doanh nghiệp trong nước cần đảm bảo về uy tín, chất lượng sản phẩm, tốc độ giao hàng. Sự năng động sáng tạo của doanh nghiệp nước ngòai, kéo theo các doanh nghiệp nhà nước họat động mạnh hơn, để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp nước ngòai. Không chỉ thế, doanh nghiệp nước ngòai còn là cầu nối để doanh nghiệp trong nước tiếp cận với thị trường thế giới giúp nước sở tại mở rộng thị trường hàng hóa, và các doanh nghiệp xuất-nhập khẩu ra bên ngòai. -Thông qua nguồn nhân lực: bằng cách tuyển dụng lao động địa phương và đào tạo họ để đáp ứng công việc, từ công nhân đến cán bộ quản lý, sẽ giúp lao động có thêm kĩ năng trong công việc, khi những kĩ năng hữu ích này luân chuyển lan rộng khắp nền kinh tế, sẽ làm tăng năng lực của người lao động ở nước sở tại. 2.6 Hòan thiện thị trường tài chính và tăng khả năng cạnh tranh hiệu quả của thị trường tài chính. Thị trường tài chính là kênh huy động vốn của nền kinh tế, bao gồm có tổ chức trung gian tài chính và TTCK. Khi vốn nước ngòai chảy vào VN thì tác động mạnh mẽ nhất là TTCK “sẽ giảm chi phí vốn ở nước sở tại và đa dạng hóa rủi ro tín dụng. Sự có mặt của các nhà đầu tư nước ngoài còn tạo áp lực cải thiện thể chế và chính sách trong nước”. Ngòai ra còn có các công ty đánh giá mức độ tín nhiệm chất lượng thông tin, làm tính hiệu quả của TTCK. Tính minh bạch của thông tin tăng lên tạo điều kiện phát triển các dịch vụ kế tóan, kiểm tóan… từng bước phát triển CK trong nước tiến gần hơn với CK thế giới, cũng như thị trường vốn trong nước hội nhập với thị trường vốn tòan cầu. Tóm lại nhìn nhận mối quan hệ hữu cơ giữa hai nguồn vốn trong nước và ngoài nước đến sụ phát triển kinh tế của nước ta là vô cùng cần thiết.Quan trọng là chúng ta phải có chiến lược kết hợp, phân bổ sử dụng hai nguồn vốn này như thế nào cho hợp lý nhất để đạt được hiệu quả toàn diện. Muồn vậy, ta cần nghiên cứu thực trạng của từng nguồn vốn này trên thực tế hiện nay ra sao ? CHƯƠNG II - THỰC TRẠNG VỀ HUY ĐỘNG NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN QUA Thực trạng về huy động vốn đầu tư trong nước 1.Ngân sách nhà nước. Nguồn thu chi của Ngân sách nhà nước Nguồn vốn từ Ngân sách nhà nước là nguồn vốn vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong chiến lược phát triển kinh tế của mỗi quốc gia.Trong những năm trở lại đây,tổng thu ngân sách nhà nước không ngừng được gia tăng.Chủ yếu là các nguồn thu từ các loại thuế, bênh cạnh các khoản phí và lệ phí.Trong vòng 5 năm từ 2006-2010, tổng thu NSNN ước tính đạt 1547 nghìn tỉ đồng vượt 16,2 % ( 216 nghìn tỉ đồng ) so với dự toán và gấp 2,8 lần tổng thu NSNN giai đoạn trước đó ( 2001-2005).Trong đó, thu từ nội địa đạt 1162 nghìn tỉ vượt 16,1% ( 162 nghìn tỉ ) so với dự toánh Pháp lệnh, đạt mức tăng trưởng bình quân 22%, tổng chi của ngân sách nhà nước tăng trên 17% Trong các năm 2004-2006 nền kinh tế tương đối ổn định và phát triển. Nguồn vốn nhà nước chi nhiều hơn cho các hoạt động xã hội và giảm chi cho các hoạt động kinh tế. Năm 2008 do chịu ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu Chính phủ đã quyết định tăng chi giảm thu để điều tiết nền kinh tế. Năm 2009, gói kích cầu 9 tỉ $ được đưa nhằm khôi phục đà tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh những mặt tích cực thì NSNN cũng còn nhiều hạn chế như công tác triển khai dự tóan còn chậm chễ trong việc ngân vốn ngân sách, tỉ lệ giải ngân thấp, công tác quản lý, thực hịên giám sát ở các cấp còn nhiều hạn chế. Công tác thẩm định phê duyệt chậm chễ, chưa đảm bảo yếu tố chất lượng, năng lực. Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng còn hạn chế, do hệ thống pháp luật chưa hòan chỉnh và đồng bộ. Tính trượt giá chưa có quy định thông nhất, là nguyên nhân kéo dài thời gian lập, thẩm định, phê duyệt dự án. Công tác giải phóng mặt bằng chậm, chi phí đền bù lớn, quản lý và sự dụng đất đai chậm được khác phục ảnh hưởng đến tiến bộ và giải ngân nguồn vốn. Tín dụng đầu tư phát triển: Chính sách tín dụng là sự khẳng định tính đứng đắn trong công cuộc đổi mới của Đảng và nhà nước trong lĩnh vực đầu từ. Tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước đã góp phần tăng cường cơ sở vật chất, kĩ thuật, nâng cao năng lực của nền kinh tế. Trong thời kì đầu của cuộc đổi mới, nguồn vốn này đóng một vai trò quan trọng, từng bước xóa bỏ chênh lệch về trình độ phát triển và đời sống nhân dân giữa các vùng miền, tạo đà cho các vùng kinh tế phát triển. Hỗ trợ một số lĩnh vực trọng điểm của nền kinh tế, như xây dựng hàng trăm km đường dây 500KV, 220KV, và hàng trăm trạm biến áp, tăng công suất điện lên 2 nghìn MW, hàng trăm ngàn km cầu đường, hình thành và nâng cấp, mở rộng, các khu KCN, KCX, đáp ứng nhu cầu XNK hàng hóa dịch vụ. Phát triển các ngành CN trọng điểm như giao thông vận tải biển, giao thông đường sắt, đóng tàu, gia tăng năng sản xuất cho các ngành khác. Tạo sự chuyển biến lớn trong việc khai thác các nguồn vốn đầu tư, thúc đẩy thị trường tài chính phát triển. Giải quyết các vấn đề xã hội: đã xây dựng và đưa và sử dụng hàng trăm trường học, bệnh viện, trạm xá… tạo việc làm cho, ổn định cuộc sống, bảo vệ môi trường sức khỏe, nâng cao mức sống cho người dân ở các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, những nơi còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thôn cơ sở vật chất. Vốn doanh nghiệp nhà nước. Nguồn vốn ở DNNN luôn chiếm tỉ trọng lớn trong đầu tư tòan xã hội, hiện được xác định là đóng vai trò chủ đạo trong việc phát triển kinh tế, trong quá trình CNH-HĐH ở nước ta. Theo tính tóan, tổng vốn đầu tư của DNNN cho xây dựng cơ bản giai đọan 2001-2005 huy động và sử dụng trên 85,600 tỉ đồng, riêng năm 2006 đạt trên 30,000 tỉ, bằng 137,8% so với năm 2005, lượng vốn cho phát triển tài sản vô hình chiếm 18-20% tổng lượng vốn đầu tư của doanh nghiệp. Từ năm 2000, các tổng công ty lập theo qui định TCT90-TCT91, đã lên thành lập tập đòan nhà nước và các công ty từ NSNN được cổ phần hóa, nhằm tăng vốn điều lệ và tạo điều kiện thuận lợi để huy động vốn trên TTCK. Năm 2007 tổng vốn chủ sở hữu của 70 tập đòan tổng công ty lên đến 323 ngàn tỉ, vốn lưu động lên đến 448 ngàn tỉ đồng. 28/70 tập đòan tổng công ty đầu tư vốn ra nước ngòai chủ yếu trong các lĩnh vực CK, ngân hàng bảo hiểm với giá trị lên đến 20ngàn tỉ, gấp 8,7 lần vốn chủ sở hữu. Đầu tư dàn trải không tập trung vào chuyên môn chính của mình, họat động không hiệu quả so với khu vực tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngòai. Do được hưởng nhiều ưu đãi nên không bắt buộc có tài sản đảm bảo, dễ dẫn đến đổ vớ dây chuyền và làm mất khả năng thanh tóan, cơ chế lao động còn bất hợp lý, nhất là các cán bộ hành chính, thiếu kinh nghiệm làm việc và năng lực. Việc thực hiện tổ chức các họat động kinh doanh chưa đảm bảo tính đồng bộ thống nhất, gây khó khăn, lúc túng trong họat động kinh doanh của doanh nghiệp. Trong khi nền kinh tế hiện nay, vẫn còn gặp không ít khó khăn, lạm phát, lãi suất vay tăng, doanh nghiệp không đủ lợi nhuận, thậm chí là thu lỗ, dẫn đến thiếu khả năng thanh tóan, trả nợ ngân hàng, và bù đắp thâm hụt. Nguồn vốn từ dân cư và tư nhân nguồn vốn từ dân cư: nhìn tổng thể,vốn huy động từ dân cư là không hề nhỏ, theo thống kê, lượng vàng dự trữ trong khu vực dân cư xấp xỉ 10tỉ $, tiền mặt và các ngoại tệ khác chiếm xấp xỉ 80% tổng vốn huy động của toàn bộ hệ thống ngân hàng. Thực tế khi phát hành trái phiếu chính phủ tư khu vực dân cư có thể huy động hàng ngàn tỉ đồng. Nhiều hộ kinh doanh đã trở thành đơn vị kinh tế năng động trong lĩnh vực kinh doanh ở địa phương. Ở một mức độ nhất định thì các hộ gia đình sẽ là một số các nguồn tập trung và phân phối vốn quan trọng trong nền kinh tế. các công ty, doanh nghiệp tư nhân: từ khi đất nước hoàn toàn chuyển đổi từ cơ chế kề hoạch hóa tập trung sng kinh tế thị trường thì các doanh nghiệp tư nhân mới có cơ hội phát triển. Sâu hơn 20 năm, doanh nghiệp tư nhân ngày càng mở rộng,phát triển dưới nhiều hình thức:công ti TNHH, công ty hợp danh… Xét về mặt hiệu quả và chất lượng, hiệu quả sử dụng vốn ở các doanh nghiệp tư nhân tương đối cao. Với tính chất phong phú, đa dạng, năng động, linh hoạt,có nhiều sáng kiến, sáng tạo mới, trênlí thuyết, đây là khu vực có cơ sở và trách nhiệm phải sử dụng có hiệu quả nguồn vốn của mình. Tuy nhiên,khu vực này cũng chứa đựng rất nhiều hạn chế: trốn thuế, nhiều cơ sở làm ăm kém hiệu quả, thua lỗ gây tổn thất cho nền kinh tế;do chính sách thông thoáng, quản lí hành chính lỏng lẻo đã tạo điều kiện cho các công ty ma ra đời lừa đảo và chiếm dụng tài sản nhân dân gây bức xúc trong xã hội. Nhung không thể phủ nhận vai trò cùa các doanh nghiệp tư nhân đến nền kinh tế thị trường hiện nay ở Việt Nam. Nguồn vốn trên thị trường vốn: thị trường vốn Việt Nam phải kể đến 3 thị trường : ngân hàng, chứng khoán và bất động sản Nếu trước năm 1986, các ngân hàng của nhà nước hoạt đông theo kiểu ”vừa đã bóng vừa thổi còi” thì hiện nay dưới sự quản lí của NHNN Việt Nam, hàng loạt các NHTM thành lập và phát triển sánh cùng với các ngân hàng của khu vực nhà nước, là một kênh huy động vốn lớn của nền kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay, rủi ro ngân hàng lại khá lớn, do cách thức cho vay và tính lãi suất của ngân hàng còn nhiều bất hợp lí gây dư luận xã hội. 1/3 thị trường cảu thị trường vốn là thị trường chứng khoán,thành lập năm 2000, TTCK Việt Nam đã có bước nhảy vọt trong vài năm trở lại đây. Thời điểm thống đốc NHNN quyết định thành lập UBCKNN (28/6/2000). TTCK Việt Nam hoạt động vẫn còn rất yếu ớt, chưa tạo sự ảnh hưởng để được phổ biến,tính đến năm 2002 mới có 21 mã chứng khoán niêm yết với tổng vốn lá 1086 tỉ đồng thì hiện nay, nhất là năm 2006, TTCK Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc, nhiều mã CK được niêm yết trên 2 thị trường Hà Nội và tp HCM. Xét trên phương diện vốn , TTCK đã huy động đươc jmột lượng vốn lớn từ trái phiếu, cổ phiếu, 2 lọai trái phiếu công ty có số vốn157tỉ, hơn 50 cổ phiếucông nghiệp có giá trị tới hàng ngàn tỉ và các lọai cổ phiếu khác trên thị trường với tổng vốn lên đến hơn 6000tỉ chiếm 1.6% GDP. Cuối 2008, do chịu ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính thế giới, TTCK Việt Nam đã có một giai đoạn khó khăn, hàng ngàn cổ phiếu sụt giá mạnh, thị trường bấp bênh. Đến nay đã đi vào ổn định và ngày một hiệu quả. Cuối cùng là thị trường bất động sản, trong thời gian qua, bất động sản đã có nhiều biến động. Luật đất đảia đời năm 1993, xuất hiên nhiều giao dịch bất động song mới chỉ mang tính tự phát. Cuối năm 1999 đầu 2000, nhà nước chính thức thừa nhận thị trường này, tuy nhiên, thị trường vẫn chưa thực sự phát triển, còn tồn tại nhứng giao dịch ngầm với mục đích trốn thuế.Đến cuối năm 2006, thị trường rơi vào tình trạng đóng băng làm giảm nguồn thu NS, còn làm các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản gặp nhiều khó khăn thậm chí là đi đến bờ phá sản, kéo theo các ngân hàng cho vay bất động sản cũng rơi vào tình trạng khó khăn.Sang đến đàu năm 2007, lượng vốn chảy vào trong nước dồi dào hơn cộng với thị trường chứng khoán đag nở rộ đã khiến thị trường ấm lên. Các nhà đầu tư chứng khoàn để mắt đầu tư bất động sản nhiều hơn. Thêm vào đó, là chính sách nhà nước cho phép Việt kiều có thể mua nhà và thực hiện các hoạt đông mua bàn, giao dịch bất động sản nhộn nhịp hơn. Thực trạng về huy động vốn đầu tư nước ngoài. Tình hình thu hút vốn FDI. Hiện nay, xu hướng hội nhập-hợp tác toàn cầu khu vực nền kinh tế đang diễn ra trên toàn thế giới. Và Việt Nam cũng không nằm ngoài quỹ đạo phát triển chung đó.Với lợi thế vị trị địa lí, điều kiện tự nhiên con người.. Việt Nam trở thành một mảnh đất lí tưởng cho nhiều công ty, tổ chức quốc tế đầu tư vào Việt Nam và đối với Việt Nam, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI đã trở thành bộ phận không thể thiếu của nền kinh tế. Đóng vai trò quan trọng đến tăng trưởng và phát triển kinh tế Việt nam. Sau đây là bức tranh tổng thể về FDI Một số dự án và số vốn đầu tư qua các giai đoạn : Giai đoạn từ năm 1989 – 2000 : Đây là giai đoạn Việt Nam tích cực đổi mới , mở cửa hội nhập với nền kinh tế thế giới. Cụ thể trong vòng hơn 10 năm , có 3260 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI được cấp phép đăng ký đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn đăng ký 44 tỷ USD. Được thể hiện cụ thể qua bảng sau : N¨m Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ (TriÖu USD) Tæng sè thùc hiÖn (TriÖu USD) 1989 70 539 130 1990 111 596 220 1991 155 1388 221 1992 193 2271 398 1993 272 2987 1106 1994 362 4071 1952 1995 404 6616 2652 1996 501 9212 2371 1997 479 5548 3250 1998 260 4827 1900 1999 280 2000 1500 2000 2500 36000 18000 (theo Thông tin tài chính số 1 /1 /2000) Bảng 1 – Quá trình thu hút và số dự án đâug tư FDI tại Việt Nam qua các năm ( 1989-2000) Qua sè liÖu ta thÊy,từ năm 1989- 1997 , với chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài của Nhà nước , tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư mà giai đoạn này tæng sè d­ ¸n còng nh­ tæng sè vèn FDT t¨ng lªn víi tèc ®é nhanh . N¨m 1989 sè l­îng vèn thu hót míi chØ ®¹t 539 triÖu USD nh­ng n¨m 1995 ®· t¨ng lªn 6616 triÖu USD vµ n¨m 1996 ®¹t 9212 triÖu USD . Møc t¨ng b×nh qu©n n¨m trong giai ®oan nµy lµ 50% quy m« trung tõ 3,5 triÖu USD n¨m 1988 -1990 . Lªn 7,5 triÖu USD n¨m 1991, 7,6 triÖu USD n¨m 1992... vµ 23,7 triÖu USD n¨m 1996 . Đây là giai đoạn việc thu hút nguồn vốn FDI đạt hiệu quả cao. Chính từ những khoản đầu tư FDI lớn đổ vào Việt nam mà trong giai đoạn này nền kình tế nước ta có nhiều khởi sắc. Góp phần đáng kể vào tổng số vốn đầu tư toàn xã hội, góp phần giải quyết hàng loạt các vấn đề xoay quanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế , kim ngạch xuất khẩu và giải quyết công ăn việc làm. Tiếp đến giai đoạn 1997-2000, đây là giai đoạn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt nam giảm mạnh do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, và tụt xuống mức thấp nhất vào năm 1999 với tổng số vốn đăng ký chỉ là 2 tỷ USD Giai đoạn từ năm 2000-2007: Đây là giai đoạn nền kinh tế thế giới và khu vực dần dần khôi phục trở lại. Và kèm theo đó , nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI bắt đầu phục hồi và tăng tốc.Tổng vốn FDI ( gồm cả vốn đăng ký và vốn tăng thêm ) đạt 4,2 tỷ USD vào năm 2004, và 6,34 tỷ USD vào năm 2005. FDI đăng ký tăng bình quân một năm trong giai đoạn 2001-2005 là 18,8 % /năm. FDI thực hiện tăng bình quân 6,4 %/năm. Nói riêng năm 2006, đầu tư FDI vào Việt nam tiếp tục có sự phát triển vượt bậc. Nếu như theo thông tin dự báo thì lượng vốn đầu tư chỉ là 6,5 tỷ USD cả năm. Nhưng thực tế lượng vốn đầu tư đã vượt xa mức dự báo với mức kỷ lục 10,2 tỷ USD. Tuy nhiên những bước tiến trong việc thu hút đầu tư FDI vào Việt nam chưa dừng lại ở đó.Điểm nhấn quan trọng trong việc thu hút FDI vào Việt Nam nói riêng và toàn nền kinh tế nói chung là sự kiện Việt nam đàm phán thành công ( 11/2006 ) và chính thức trở thành thành viên thứ 160 của tổ chức thương mại thế giới WTO ( 11/1/2007). Chính phủ với hành lang pháp luật, chính sách đầu tư được bổ sung sửa đổi dẫn đến năm 2007, FDI đầu tư vào Việt Nam chạm mức 21 tỷ USD. Ghi nhận thành công của chính sách thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt nam trong năm đầu tiên gia nhập WTO. Giai đoạn tù 2008 đến nay : Năm 2008, Với nhiều dự án quy mô vốn đặc biệt lớn, FDI đăng ký cấp mới và tăng thêm tại Việt Nam năm 2008, tính đến 19/12, đã đạt 64,011 tỷ USD, tăng gấp 3 lần so với năm 2007, và gấp hơn hai lần so với con số của hai năm 2006 và 2007 cộng lại. Và một con số quan trọng hơn – vốn giải ngân, thì năm 2008 cũng ghi nhân kỉ lục, các doanh nghiệp tại Việt nam đã giải ngân số vốn lên tới 11,5 tỷ USD, tăng 43,2% so với năm 2007 Phân tích kĩ hơn , nếu trong giai đoạn 20 năm trước ( 1989-2007), tổng số vốn FDI thực hiện là 43 tỷ USD , tức là tính trung bình chỉ giải ngân được 2,15 tỷ USD /năm, thì giải ngân trong năm 2008 đã 26,7% tổng số vốn giải ngân của 20 năm trước đó Sang năm 2009, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI vào Việt nam giảm mạnh do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới. Từ mức kỉ lục 64 tỷ USD trong năm 2008 giảm xuống chỉ còn 21,48 tỷ USD số vốn đăng ký năm 2009. Bằng 30% so với năm 2008. Với 839 dự án vốn đầu tư nước ngoài FDI được cấp phép đầu tư. Tuy nhiên, mặc dù vốn đăng ký giảm mạnh nhưng vốn thực hiện trong năm 2009 vẫn đạt ở mức khá với số vốn giải ngân 10 tỷ USD làm cho khoảng cách giữa vốn đăng ký và vốn thực hiện được giảm bớt.Và có thể khẳng định năm 2009 , tuy FDI đạt thấp nhưng vẫn là con số cao trong bối cảnh khủng hoảng , suy giảm nguồn FDI thế giới và cạnh tranh gay gắt. Giai đoạn 2010 đến nay là giai đoạn nền kình tế thế giới và khu vực đang trong quá trình hồi phục chậm và đứng trước không ít những khó khăn nhưng với những nỗ lực vận động xúc tiến đầu tư, cải thiện môi trường đầu tư, thủ tục hành chính của các ngành các cấp thì tổng số vốn FDI năm 2010 đạt 18,6 tỷ USD, bằng 82% so với năm 2009 và giải ngân vốn trực tiếp nước ngoài FDI đạt 11 tỷ USD. 1.2.Về cơ cấu vốn đầu tư Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong hoạt động thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI. Bởi vì nó có tác động to lớn đến quá trình dịch chuyển cơ cấu kinh tế của nước ta. Về cơ cấu ngành nghề : Giai đoạn 1989-2000 là giai đoạn đất nước bắt tay vào công cuộc đổi mới nên đồi với đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, nhà nước đã xác định rõ mục tiêu ban đầu tập trung chủ yếu vào công nghiệp và xây dựng với 1421 dự án và vốn đăng ký là 18,2 tỷ USD. Các ngành dịch vụ chỉ có 613 dự án với 15,632 tỷ USD và lĩnh vực Nông – lâm ngư nghiệp thu hút 313 dự án với 2,08 tỷ USD. Với tổng số vốn đầu tư FDI qua 10 năm, thì với từng lĩnh vực thể hiện rõ qua bảng sau N¨m ChØ tiªu 1988-1990 1991-1995 1996-1999 CN & XD 41,47% 52,74% 49,66% N-L-N NghiÖp 21,64% 4,13% 2,14% DÞch vô 36,899% 43,13% 48,2% Bảng 2 : Cơ cấu vốn đầu tư nước ngoài đăng kí giai đoạn 1989-2000 Giai đoạn 2000- 2005, giai đoạn nền kinh tế đất nước có nhiều chuyển biến Qua đó,Đầu tư FDI vào Việt nam qua các năm cơ bản tăng nhanh bên cạnh đó điểm đặc biệt trong giai đoạn này là cơ cấu đầu tư FDI theo ngành cũng chuyển dịch theo. Xu hướng đầu tư vào các ngành công nhiệp và xây dựng giảm dần dần thế chỗ cho các ngành dịch vụ.. Và có thể tổng kết một cách khái quát giai đoạn từ năm 1989- 2005, công nghiệp vẫn là ngành có tỷ trọng vốn FDI thực hiện cao nhất, đạt 17,9 tỷ USD, chiếm 68,8% tổng vốn FDI thực hiện. Tiếp theo là ngành dịch vụ với 6,4 tỷ USD và chiếm  24,6% tổng vốn thực hiện cả nước. Ngành nông – lâm – ngư nghiệp có tỷ trọng số vốn FDI thực hiện rất nhỏ, chỉ đạt 1,8 tỷ USD, tương ứng với 6,9% tổng vốn thực hiện. Giai đoạn từ năm 2005 trở lại đây, dù chưa có được số liệu thống kê chính xác. Nhưng có thể thấy , xu hướng chuyển dịch cơ cấu đầu tư FDI đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ và trở thành điểm nhấn trong đầu tư trực tiếp FDI vào Việt Nam. Cụ thể các ngành bất động sản , dịch vụ ăn uống trú ngụ, hay các ngành công nghệ .. với sự phát triển cả về số lượng các dự án lẫn quy mô vốn đầu tư. Về cơ cấu lãnh thổ : Đến nay có 65 tỉnh thành trong cả nước đã có dự án FDI triển khai thực hiện. Cùng giống như tình hình thu hút FDI, vốn thực hiện chủ yếu được phân bổ tại các tỉnh, thành phố có điều kiện kinh tế – xã hội thuận lợi. Trong giai đoạn 1988-2005, thành phố Hồ Chí Minh là nơi có tổng vốn thực hiện cao nhất với 2057 dự án đầu tư chiếm 30.19% số dự án đầu tư trong cả nước, với tổng vốn đầu tư hơn 14 tỷ USD chiếm 23,40% ; vốn đầu tư thực hiện 6,37 tỷ USD chiếm 22,13%. Tiếp đến là Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. ). MiÒn nói, trung du B¾c Bé, T©y Nguyªn lµ 2 trong sè 6 vïng kinh tÕ cã søc thu hót FDI kÐm nhÊt. Lý do chñ yÕu lµ do ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng, thiÕu nguån nh©n lùc, cã tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ®Çu t­ sinh lêi thÊp, hoµn vèn chËm... nªn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn ®¾n ®o, e ng¹i vµ trong khi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña Nhµ n­íc còng ch­a thùc sù hÊp dÉn. Trong giai đoạn đầu tiên thu hút FDI (1988 – 1990), FDI thực hiện chủ yếu tập trung ở các tỉnh, thành phố thuộc Nam Trung Bộ để thăm dò, khai thác dầu khí và ở Đồng bằng sông Hồng. Giai đoạn 1991 – 1999, FDI thực hiện phân bố không đồng đều giữa các địa phương. Trong đó các tỉnh, thành phố có FDI thực hiện nhiều nhất là thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu và Hải Phòng, chiếm 68% tổng vốn FDI thực hiện cả nước. Giai đoạn tiếp theo (2000 – 2005), vốn FDI thực hiện chủ yếu tập trung vào các địa phương có điều kiện kinh tế thuận lợi, cơ sở hạ tầng phát triển. Tính đến hết năm 2005, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chiếm khoảng 50% tổng vốn thực hiện cả nước, vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc chiếm 28,7% tổng vốn thực hiện. Về tình hình các dự án giải thể trước thời hạn, tính đến hết năm 2005, địa phương có số dự án buộc phải giải thể trước thời hạn lớn nhất là thành phố Hồ Chí Minh với 330 dự án và 3,23 triệu USD vốn đăng ký. Thứ hai là Bà Rịa – Vũng Tàu với 55 dự án và vốn đăng ký là 1,42 triệu USD. Rõ ràng nơi tập trung nhiều dự án nhất cũng là nơi có nhiều dự án giải thể trước thời hạn nhất. Về các dự án buộc phải chuyển đổi hình thức đầu tư, số dự án chuyển đổi hình thức đầu tư những năm qua tập trung chủ yếu vào thành phố Hồ Chí Minh chiếm 36% trong tổng số dự án bị giải thể, tiếp theo là Hà Nội với 11% tổng  số dự án bị giải thể. Năm 2007, trong các địa phương thu hút được nhiều vốn FDI, Bà Rịa Vũng Tàu vươn lên vị trí thứ nhất, tiếp theo là Huế, Quảng Ngãi và Bình Dương. Điều này cho thấy 2 đầu tàu kinh tế Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh bị các tỉnh miền trung lấn lướt trong cuộc đua thu hút FDI năm nay. Và từ năm 2008 trở lại đây, nhận thấy được vai trò đòn bẩy kinh tế của FDI đối với sự phát triển kinh tế của địa phương , nguồn vốn đầu tư FDI đã trở thành cuộc cạnh tranh giữa các địa phương bằng các biện pháp khác nhau như hành lang pháp lí, thủ tục , đất đai, cơ sở hạ tầng .. nhằm thu hút được nhiều FDI về với địa phương.. Dẫn đến FDI đang dần hướng đến các địa phương khác các địa phương trước đây để đầu tư và phát triển. Về cơ cấu theo hình thức đầu tư : Trong giai đoạn đầu thu hút FDI vào Việt Nam (1988 – 1990), liên doanh vẫn là hình thức đầu tư nước ngoài chủ yếu vào Việt Nam, tiếp đến là hình thức hợp tác kinh doanh. Một trong những nguyên nhân là do trong thời kỳ đầu thu hút FDI, các nhà đầu tư nước ngoài còn chưa am hiểu về môi trường đầu tư của Việt Nam, về những thủ tục pháp lý cần thiết… vì thế họ lựa chọn hình thức liên doanh để tìm hiểu thêm về môi trường đầu tư của Việt Nam thông qua các đối tác liên doanh của mình. Tính tới tháng 12 năm 2006,  hình thức 100% vốn nước ngoài chiếm  đến 76,18% số dự án;  40,13% tổng vốn đầu tư thực hiện Tiếp theo là hình thức liên doanh; các hình thức đầu tư khác đã xuất hiện như  hình thức liên doanh kiểu công ty mẹ – con nhưng chiếm  tỷ trọng rất nhỏ. (xem bảng 4 ). Bảng 4 : Đầu tư trực tiếp nước ngoài theo HTĐT 1988 – 2006 (tính tới ngày 18/12/2006 – chỉ tính các dự án còn hiệu lực) STT Hình thức đầu tư Số dự án Tổng vốn đầu tư Đầu tư thực hiện Số lượng Tỷ trọng (%) Số vốn (Tỷ USD) Tỷ trọng (%) Số vốn (tỷ USD) Tỷ trọng (%) 1 100% vốn nước ngoài 5190 76.18 35.145 58.12 11.543 40.13 2 Liên doanh 1408 20.67 20.194 33.39 10.952 38.08 3 Hợp đồng hợp tác KD 198 2.91 4.320 7.14 5.967 20.74 4 Hợp đồng BOT, BT, BTO 4 0.06 0.440 0.73 0.071 0.25 5 Công ty cổ phần 12 0.18 0.275 0.46 0.215 0.75 6 Công ty mẹ - con 1 0.01 0.098 0.16 0.014 0.05 Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch và đầu tư Sở dĩ mà doanh nghiệp có vốn 100% nước ngoài chiếm tỷ trọng cao như vậy là do nhà đầu tư đã hiểu thêm về chính sách, luật pháp và phong tục tập quán, cách thức hoạt động kinh doanh ở Việt Nam, hơn nữa, thực tế khả năng của các bên đối tác Việt Nam trong liên doanh thường yếu cả về vốn lẫn trình độ quản lý, dẫn đến hoạt động kinh doanh kém hiệu quả. Từ đó các đối tác nước ngoài có xu hướng rút dần ra khỏi liên doanh, thành lập các doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, đứng lên làm chủ toàn bộ doanh nghiệp  mình bỏ vốn đầu tư. Cơ cấu theo đối tác đầu tư : Nhìn chung, ngày càng có nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia đầu tư tại Việt Nam. Tính đến hết năm 2005, có 74 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư vào Việt Nam. Nhìn chung, trong cả giai đoạn từ 1988 – 2005, các nước châu Á vẫn là những đối tác đầu tư chủ yếu của Việt Nam, tỷ lệ dòng vốn từ châu Âu vẫn thấp và tăng chậm. Điều này đồng nghĩa với việc lượng vốn thu hút từ các nước sở hữu công nghệ nguồn còn rất thấp. Bảng 5: 10 nhà đầu tư hàng đầu ở Việt Nam STT Nước Số dự án Tổng vốn đầu tư Đầu tư thực hiện Số lượng Tỷ trọng (%) Số vốn (tỷ USD) Tỷ trọng (%) Số vốn (tỷ USD) Tỷ trọng (%) 1 Đài Loan 1550 22,75 8,112 13,41 2,972 10,33 2 Singapore 452 6,63 8,076 13,35 3,686 12,81 3 Hàn Quốc 1263 18,54 7,799 12,90 2,606 9,06 4 Nhật Bản 735 10,79 7,399 12,23 4,824 16,77 5 Hồng Kông 375 5,50 5,276 8,73 2,133 7,41 6 British Virgin 275 4,04 3,225 5,33 1,366 4,75 7 Hà Lan 74 1,09 2,365 3,91 2,029 7,06 8 Pháp 178 2,61 2,198 3,63 1,128 3,92 9 Hoa Kỳ 306 4,49 2,111 3,49 0,657 2,29 10 Malaysia 200 2,94 1,648 2,72 0,996 3,46 11 Các nước khác 1405 20,62 12,260 20,30 6,366 22,14 Tổng cộng 6813 100 60,474 100 28,763 100 Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trong giai đoạn 1988 – 1996, FDI vào Việt Nam chủ yếu là từ các nước châu Á. Các nước châu Á chiếm tới 71,7% tổng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam, trong đó các nước ASEAN chiếm 24,8% tổng vốn FDI đăng ký. Năm nước châu Á là Đài Loan, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông chiếm hơn 65% tổng số vốn đăng ký vào Việt Nam. Châu Âu chiếm 20,5% và châu Mỹ chiếm 7,8% vốn FDI đăng ký ở Việt Nam giai đoạn này (trong đó Mỹ chiếm tới 3,5% vốn FDI vào Việt Nam) Đến giai đoạn 1997 – 1999, do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính – tiền tệ trong khu vực nên cơ cấu vốn FDI theo chủ đầu tư của Việt Nam cũng có sự thay đổi. Vốn FDI đăng ký của các nước ASEAN vào Việt Nam giảm rõ rệt, năm 1997 giảm 47,9% so với năm 1996, năm 1998 giảm 8,9%, năm 1999 giảm 63% so với năm trước. Trong khi đó vốn FDI từ các nước châu Âu lại tăng lên. Giai đoạn 2000 – 2006 là giai đoạn phục hồi của nguồn vốn FDI vào Việt Nam. Trong giai đoạn này, cơ cấu vốn FDI đăng ký theo đối tác cũng có nhiều thay đổi. Năm 2000, vốn FDI vào Việt Nam chủ yếu là từ châu Âu, chiếm 36,6% tổng vốn FDI vào Việt Nam. Vốn FDI từ các nước ASEAN vẫn tiếp tục giảm sút, chiếm 2,4% tổng vốn đăng ký. Tuy nhiên vốn từ các nước Đông Á vào Việt Nam lại tăng lên rõ rệt, chiếm tới 22,4% tổng vốn đăng ký. Năm 2001, vốn FDI từ các nước châu Âu, châu Mỹ và Đông á tiếp tục tăng mạnh, chiếm 44,5%; 4,6% và 28,7% tổng vốn đăng ký mới. Vốn FDI từ các nước ASEAN dần hồi phục, chiếm tới 13,7% tổng vốn đầu tư vào Việt nam. Trong 2 năm 2002 – 2003, vốn FDI từ châu Âu tiếp tục giảm xuống, còn 80 triệu USD năm 2002 và 73 triệu USD năm 2003 (so với mức gần 1.082 triệu năm 2001). Vốn FDI từ các nước ASEAN cũng giảm sút, nhưng khu vực Đông Á lại tích cực đầu tư vào Việt Nam, trở thành các chủ đầu tư lớn nhất ở Việt Nam, đặc biệt là 4 nước Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đến hết năm 2004, châu Á vẫn là các chủ đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, chiếm 67,8% tổng vốn đăng ký, châu Âu chiếm 11,2% tổng vốn đăng ký và châu Mỹ chiếm 8% tổng vốn đăng ký vào Việt Nam. Tính đến năm 2006, Đài Loan, Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Hồng Kông vẫn là 5 nước đứng đầu danh sách về đầu tư FDI vào Việt Nam, chiếm hơn 60% tổng vốn đầu tư vào Việt Nam, sau đó mới đến các nước châu Âu, châu Mỹ. Như vậy, tỷ lệ các dự án đầu tư nước ngoài có sử dụng công nghệ cao, công nghệ nguồn còn thấp. Trong số các đối tác nước ngoài thì châu Âu và Hoa Kỳ đầu tư chưa lớn và chưa tương xứng với tiềm năng của họ. Năm 2007, Hàn Quốc là nhà đầu tư lớn nhất với 84 dự án trị giá gần 600 triệu USD, tiếp theo là Ấn Độ, Singapore, Thái Lan và Mỹ. Nét mới của FDI năm 2008 là có nhiều dự án lớn. Ma-lai-xi-a là đối tác đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam với dự án khu liên hợp thép của Tập đoàn Lion tại Ninh Thuận liên doanh với Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) trị giá gần 9,8 tỉ USD vừa được khởi công vào giữa tháng 12-2008. Đài Loan và Nhật Bản là những đối tác FDI lớn tiếp theo của Việt Nam với Dự án hóa dầu 4 tỉ USD. 1.2.Đánh giá chung về tình hình thu hút vốn đầu tư FDI a/Nh÷ng thµnh tùu §Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng thµnh tùu trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, bªn c¹nh c¸c chØ tiªu quan träng lµ sè vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n, cÊp míi vµ t¨ng vèn, cßn cã c¸c chØ tiªu kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. §ã lµ sè vèn thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ vÒ c¸c mÆt kh¸c cña nh÷ng dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng nh­: doanh thu, xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu, nép ng©n s¸ch, thu hót lao ®éng... . Mét lµ: §Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn quan träng bæ sung nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi..V× vËy FDI trë thµnh mét nguån vèn cÇn thiÕt cho sù nghiÖp ®æi míi cña n­íc nhµ. Nguån vèn FDI chñ yÕu lµ ngo¹i tÖ m¹nh vµ m¸y mãc thiÕt bÞ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i nªn ®· ®ãng gãp c¬ së vËt chÊt míi, bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, t¨ng thªm n¨ng lùc s¶n xuÊt míi cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, nhÊt lµ khu vùc c«ng nghiÖp. Hai lµ:Th«ng qua viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ kü thuËt, FDI ®· gãp phµn lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n lý ë mét sè ngµnh. ViÖt Nam b­íc vµo c«ng cuéc håi phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi xuÊt ph¸t ®IÓm thÊp vÒ mÆt c«ng nghÖ. Do ®ã chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, khã cã thÓ t¹o ra søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. MÆt kh¸c, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp cßn dÉn ®Õn « nhiÔm m«i tr­êng. Sau khi thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, viÖc ®æi míi n­íc ta ®· thùc hiÖn víi quy m« vµ tèc ®é cao h¬n nhiÒu so víi tr­íc ®ã. N­íc ta ®· tiÕp nhËn ®­îc mét sè c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ nh­: th«ng tin viÔn th«ng, th¨m dß dÇu khÝ, hãa chÊt, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, x©y dùng kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, s¶n xuÊt l¾p ghÐp «t«, c«ng nghÖ ®iÖn tö, xe m¸y, .... Th«ng qua chuyÓn giao c«ng nghÖ FDI ®· gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng mÉu m·, tõ ®ã mµ n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu, c¶i thiÖn m«i tr­êng lao ®éng, ®ång thêi kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¶ ë n­íc ngoµi. Ba lµ: ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ta vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng tiÕn bé, t¨ng thu ng©n s¸ch. §Çu t­ n­íc ngoµi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Hai khu vùc nµy cã tèc ®é ta nhanh h¬n khu vùc n«ng nghiÖp (n¨m 1997, c«ng nghiÖp t¨ng 13,2%, dÞch vô t¨ng 8,6%, n«ng nghiÖp t¨ng 4,5%) thóc ®Èy qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tÝch cùc. Trong c¬ cÊu vïng l·nh thæ, ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn h×nh thµnh khu kinh tÕ träng ®iÓm cña 3 miÒn B¾c-Trung-Nam, mçi vïng lµ mét khu vùc kinh tÕ ta nhanh, cã t¸c dông ®Çu t­ ®èi víi kinh tÕ ViÖt Nam. H¬n n÷a, FDI ®· gãp phÇn chñ yÕu ®Çy nhanh qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vïng kinh tÕ träng ®iÓm, ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña nÒn kinh tÕ. Bèn lµ: B­íc ®Çu t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khã kh¨n vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Trªn ®©y lµ nh÷ng lîi Ých ban ®Çu mµ chóng ta thu ®­îc th«ng qua viÖc thu hót FDI. Tuy cßn rÊt khiªm tèn nh­ng nã còng ®· gãp mét phÇn quan träng vµo sô nghiÖp ®æi míi cña n­íc ta. .b. Nh÷ng h¹n chÕ BÊt kú mét tÊm hu©n tr­¬ng nµo còng cã mÆt tr¸i cña nã, FDI cña n­íc ta còng cã nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng ph¶i suy nghÜ: Mét lµ: C¬ cÊu ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ch­a hîp lý.Đó là việc các dự án đầu tư nước ngoài đầu tư tập trung đồng bộ vào các địa phương có điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng , kỹ thuật.. điều kiện tự nhiên mà các địa phương khá nhưng vùng núi biển đảo không được nhà nước tạo điều kiện phát triển đúng mức sẽ vô tình dẫn đến khoảng cách, chênh lệch vùng miền trong xã hội ngày càng tăng. Hai lµ: HiÖu qu¶ ®Çu t­ ch­a cao vµ kh«ng ®ång ®Òu, mét sè dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng 3-4 n¨m nh­ng vÉn bÞ thua lç. Nguyªn nh©n thua lç cã nhiÒu cã yÕu tè ®ang c¶nh b¸o lµ chi phÝ vËt chÊt vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh qu¸ lín do ®Þnh gi¸ m¸y mãc thiÕt bÞ n­íc ngoµi ®ù¬c nhËp vµo ®Ó liªn doanh so víi gi¸ thùc tÕ. MÆt kh¸c, cã kh«ng Ýt c¸c nhµ ®Çu t­ ®· lîi dông quan hÖ hîp t¸c ®Çu t­ vµ s¬ hë trong chÝnh s¸ch vµ kiÓm so¸t ®Ó bu«n lËu, trèn thuÕ g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá cho nn­íc t¨ng tr­ëng . Nh­ vô bu«n lËu 1,2 triÖu gãi “CarewnA” cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hµng h¶i Lizena nh­ vô nhµ m¸y thuèc l¸ Lataba vµ nhµ m¸y thuèc l¸ Kh¸nh Hßa hîp t¸c s¶n xuÊt Marboro gi¶ ®Ó xuÊt khÈu sang Hµ Lan. Ba lµ: §Çu t­ n­íc ngoµi ®· vµ ®ang t¹o ra sù c¹nh tranh g¨y g¾t víi c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa vÒ lao ®éng, kü thuËt, vÒ thÞ trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Bªn c¹nh mÆt tÝch cùc cña c¹nh tranh ®ã, còng xuÊt hiÖn nhiÒu yÕu tè tiªu cùc ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Râ nhÊt lµ s¶n xuÊt bia, bét giÆt, dÖt, da, l¾p r¸p ®iÖn tö, chÕ biÕn n«ng s¶n. VÝ dô c«ng nghiÖp ®iÖn tö liªn doanh víi n­íc ngoµi t¨ng 35% lËp tøc khu vùc trong n­íc gi¶m 5%. T­¬ng tù còng vËy víi v¶i t¨ng 37,55% vµ t¨ng 1,3% thùc phÈm, ®å uèng 19,5% vµ 11,5%, bét giÆt t¨ng 114,6% vµ t¨ng 5,7%.... H¬n thÕ n÷a, c¸c nhµ ®Çu t­ g©y nhiÒu thiÖt thßi cho ng­êi lao ®éng. Môc ®Ých cña nhµ ®Çu t­ lµ nh»m thu ®­îc lîi nhuËn cµng cao cµng tèt. V× vËy hä lu«n t×m c¸ch khai th¸c lîi thÕ t­¬ng ®èi cña n­íc chñ nhµ. Mét lîi thÕ lín nhÊt cña ViÖt Nam lµ gÝa lao ®éng rÎ. V× vËy nhµ ®Çu t­ g©y nhiÒu thiÖt thßi cho ng­êi lao ®éng. ë mét sè xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi c¸c nhµ ®Çu t­ ®· t¨ng c­êng ®é lao ®éng, c¾t xÐn ®iÒu kiÖn lao ®éng thËm chÝ xóc ph¹m nh©n phÈm cña ng­êi lao ®éng, mua chuéc hoÆc ph¶n øng víi c¸c c¸n bé c«ng ®oµn. V× vËy ®· cã nhiÒu cuéc tranh chÊp vÒ lao ®éng x¶y ra ë c¸c xÝ nghiÖp nµy (14 xÝ nghiÖp trong h¬n 700 xÝ nghiÖp ®ang ho¹t ®éng) Bèn lµ: VÊn ®Ò lín nhÊt mµ FDI g©y ra trong nh÷ng n¨m ®ã n÷a lµ kh«ng Ýt nh÷ng c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ l¹c hËu ®· bÞ th¶i ®Õn 20%. Mét cuéc kh¶o s¸t cña nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ ë 42 xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1993 cho biÕt 76% sè m¸y míi nhËp thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 1950- 1960 , 70% sè m¸y nhËp hÕt khÊu hao, 50% lµ ®ß cò t©n trang l¹i. Riªng viÖc ®Þnh gi¸ cao h¬n gi¸ thùc tÕ tõ 15%- 20% cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp do n­íc ngoµi ®­a vµo d­íi h×nh thøc liªn doanh ®· g©y thiÖt h¹i cho ta kho¶ng 50 triÖu USD (B¸o nh©n d©n ngµy 6/10/1993). §iÒu tra cña Liªn §oµn lao ®éng ViÖt Nam c«ng bè n¨m 1995 cho biÕt. HÖ thèng CO2 ë liªn doanh bia BGI do ph¸t chÕ t¹o n¨m 1979, ®· l¾p ë Camorun n¨m 1980 (thêi b¸o kinh tÕ sè 73 nn 1996). ViÖc chuyÓn gia c«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕu ®ång bé ®ang b¸o ®éng nguy c¬ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ ViÖt Nam lµ ®iÒu ®¸ng quan t©m. §iÒu nµy g©y ra « nhiÔm m«i tr­êng vµ ¶nh h­ëng ®Õn søc kháe cña ngêi lao ®éng vµ nguy c¬ gia t¨ng møc ®é l¹c hËu. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc nhËp c«ng nghÖ cò cña ngµnh ph©n bãn ®· lµm nång ®é hãa chÊt g©y h¬i, c¸c lo¹i khÝ ®éc gÊp nhiÒu lÇn cho phÐp,lµm « nhiÔm m«i tr­êng xung quanh. Ngoµi ra nguy c¬ cã thÓ s¶y ra n÷a lµ sù phô thuéc cña c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ vµo vèn, c«ng nghÖ kü thuËt vµ thÞ tr­êng cña c¸c nhµ ®Çu t­. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ gi¶ t¹o ë n­íc nhËn ®Çu t­. Sù “ch¶y m¸u” tµi nguyªn vµ chÊt x¸m. Sù can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé, an ninh cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn th«ng qua c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia.....Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh h×nh trªn lµ do ViÖt Nam thiÕu th«ng tin vÒ c¸c lo¹i c«ng nghÖ, tr×nh ®é cßn thÊp, tr×nh ®é qu¶n lý vµ kiÓm so¸t cßn yÕu. Quan träng h­n lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ chuyÓn giao c«ng nghª, b¶o vÖ m«i tr­êng, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc....cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i hoµn thiÖn. c. Nh÷ng v­íng m¾c, trë ng¹i Trong thêi gian qua, ChÝnh phñ ViÖt Nam th­êng xuªn l¾ng nghe c¸c nhµ ®Çu t­ vµ ®· ban hµnh nhiÒu biÖn ph¸p c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, th¸o g÷ khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµinh­ söa ®æi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, miÔn gi¶m thuÕ, tiÒn thuª ®Êt, gi¶m gi¸ phÝ mét sè mÆt hµng, dÞch vô, ®iÒu chØnh môc tiªu ho¹t ®éng cña nhiÒu dù ¸n, bæ sung c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ b¶o ®¶m ®Çu t­, xö lý linh ho¹t viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ vv.... Tuy nhiªn, cho ®Õn nay vÉn cßn mét sè v­íng m¾c g©y khã kh¨n cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. * Sù c¹nh tranh gay g¾t trong viÖc thu hót FDI cña c¸c n­íc cña c¸c khu vùc Xu h­íng gia t¨ng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trªn thÕ giíi lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa ®íi sèng kinh tÕ quèc tÕ ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ. Xu h­íng nµy mang tÝnh l©u dµi, cho dï trong sè nn cô thÓ l­îng vèn FDI cã thÓ gi¶m do ¶nh h­ëng cña suy tho¸i kinh tÕ, nhÊt lµ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tuy vËy nh­ng tæng sè vèn FDI trªn thÕ giíi lµ rÊt lín, song tû träng ®Çu t­ vµo c¸c n­íc ph¸t triÓn trong tæng FDI chØ chiÕm Ýt vµ cã thÓ gi¶m xuèng trong nh÷ng nn tíi. Do ®ã cuéc c¹nh thanh thu hót FDI gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cßn tiÕp tôc t¨ng. MÆt kh¸c mét sù kiÖn gÇn ®©y cho thÊy ViÖt Nam sÏ khã kh¨n h¬n trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. §ã lµ n­íc l¸ng giÒng Trung Quèc gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO). * C¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm Do xuÊt ph¸t thÊp nªn c¬ së h¹ tÇng cßn kÐm cña ViÖt Nam ®· tån t¹i qua nhiÒu thÕ kû qua, g©y ra nh÷ng Ên t­îng kh«ng mÊy hÊp dÉn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §ßng thêi g©y khã kh¨n cho viÖc triÓn khai vµ ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n FDI. Sù qu¸ t¶i vµ l¹c hËu cña hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c cung cÊp ®iÖn n­íc lµ nh÷ng næi bËt cña c¬ së h¹ tÇng ViÖt Nam cô thÓ: Giao th«ng vËn t¶i: HÖ thèng nµy c¶ vÒ ®­êng s¾t, ®­êng kh«ng, ®­êng bé ®Òu rÊt l¹c hËu, kh«ng ®ång bé. Trong sè 15 s©n bay cña c¶ n­íc, cã hai s©n bay quèc tÕ lµ Néi Bµi - Hµ Néi, T©n S¬n NhÊt - Thµnh phè Hå ChÝ Minh. S©n bay §µ n½ng tuy ®· ®­îc xÕp lµ lo¹i s©n bay quèc tÕ, nh­ng trong thùc tÕ míi chØ ho¹t ®éng nh­ s©n bay néi ®Þa. Ngay c¶ hai s©n bay quèc tÕ nø«c ta còng ®ang ®ßi hâi ph¶i ®­îc n©ng cÊp c¶i t¹o, vµ cã thªm thiÕt bÞ h­íng bay míi. M¹ng l­íi ®­êng s¾t cã nh­îc ®iÓm lín nhÊt lµ hÖ thèng ®­êng s¾t lµ ®­êng ®¬n tuyÕn, víi ®­êng bay khæ hÑp trong khi hÖ thèng tÝn hiÖu th« s¬. nÒn ®­êng s¾t kh«ng ®¶m b¶m chÊt l­îng,®­êng rayvµ tµ vÑt yÕu nhiÒu ®o¹n ®­êng kh«ng an toµn... Do vËy so víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ th× sù ph¸t triªn cña giao th«ng vËn t¶i cßn chËm ch¹p vµ lµ trë ng¹i lín ®èi víi kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam nhÊt lµ c¸c vïng s©u vïng,vïng xa. Cã thÓ nãi ®Çu t­ cho giao th«ng vËn t¶i cña ViÖt Nam ch­a chó träng tíi ®Çu t­ chiÒu s©u, thiªn vÒ mua s¾m thiÕt bÞ míi,coi nhÑ söa ch÷a vµ ®ång b« hãa ph­¬ng tiÖn hiÖn cã. Chó träng ph­¬ng tiÖn kü thuËt nh­ng l¹i xem nhÑ viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ hoµn thiÖn c¸c c«ng tr×nh vËt chÊt. HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i xÐt vÒ tr×nh ®é kü thuét vµ c«ng nghÖ cßn l¹c hËu,xÐt vÒ c¬ c¸u mÊt c©n ®èi, xÐt vÒ mÆt ph©n bè l·nh thæ ch­a hîp lý. HÖ th«ng tin liªn l¹c: ViÖt Nam tuy ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nh­ng nh×n chung vÉn vÉn ch­a ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ch­a thËt tèt ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Æc biÖt hÖn nay chóng t¨ng tr­ëng ®ang sèng trong thêi ®¹i bïng næ nªn mäi th«ng tin ph¶i ®­îc cËp nhËt mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ xö lý mét c¸ch linh ho¹t c¸c th«ng tin ®ã. Tõ ®ã ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi. H¬n n÷a phÝ trong ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng hiÖn nay ®ang cßn kh¸ cao so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §ång thêi khu vùc FDI hiÖn cßn ph¶i chÞu møc kh¸ cao so víi khu vùc trong n­íc. §iÒu nµy g©y bÊt b×nh ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ vµ lµm cho chi phÝ ho¹t ®éng t¨ng cao, g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n FDI. HÖ thèng tho¸t n­íc vµ hÖ thèng cung cÊp ®iÖn ®· ®­îc x©y dùng vµ chó träng ®Çu t­. Song vÉn ch­a ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng FDI. HÖ thèng c¸p tho¸t n­íc ®« thÞ trong nh÷ng thµnh phè lín ®ang bÞ xuèng cÊp ngiªm träng, thËm chÝ nhiÒu khu vùc ®« thÞ ch­a cã hÖ thèng tho¸t n­íc. ë Hµ Néi sè l­îng cèng tho¸t n­íc chØ ®¸p øng ®­îc trªn 40% yªu cÇu. ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ ë mét sè thµnh phè kh¸c ë phÝa Nam, hÖ thèng tho¸t n­íc cã kh¸ h¬n nh­ng còng chÞu ¸p lùc lín do viÖc më réng kh¸ nhanh cña c¸c khu d©n c­. * M«i tr­êng hÖ thèng ph¸p luËt cßn nhiÒu bÊt cËp HÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nªn cßn thiÕu tÝnh ®éng bé, ch­a ®ñ møc cô thÓ, ch­a b¶o ®¶m ®­îc tÝnh râ rµng vµ dù ®o¸n ®­îc tr­íc. Sau h¬n 10 n¨m qua kÓ tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®­îc söa ®æi 3 lÇn. C¸c v¨n b¶n ph¸p lý liªn quan ®Õn FDI rÊt nhiÒu, nh­ng viÖc hÖ thèng hãa cßn yÕu, viÖc tuyªn truyÒn cßn h¹n chÕ, viÖc hiÓu vµ tËn dông ch­a nhÊt qu¸n, tïy tiÖn. T¹o nªn t×nh tr¹ng “trªn tho¸ng d­íi chÆt” Cô thÓ: Mét sè Bé ngµnh ch­a ban hµnh kÞp thêi c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn. NghÞ §Þnh 24/2000/N§-CP ngµy 31/7/2000 cña ChÝnh Phñ quy ®Þnh chi tiÕt luËt ®Çu t­ n­í ngoµi t¹i ViÖt Nam g©y khã kh¨n cho c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vÝ dô nh­ v¨n b¶n h­íng dÉn thuÕ, qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp, chÕ ®é kÕ to¸n cña Bé Tµi ChÝnh, h­íng dÉn chuyÓn giao c«ng nghÖ.... MÆt kh¸c thñ tôc hµnh chÝnh cßn r­êm rµ, tÖ qua liªu, thiÕu tr¸ch nhiÖm cña mét sè c¸n bé c«ng chøc g©y ¸ch t¾c triÓn khai dù ¸n vµ s¶n xuÊt kinh doanh. T×nh tr¹ng “nhiÒu cöa nhiÒu khãa” vÉn ®ang tån t¹i. Cßn n÷a c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ ch­a râ rµng vµ thùc hiÖn mÊt thêi gian. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi mong muèn ChÝnh Phñ x©y dùng c¸c thÓ chÕ ®Ó ng¨n chÆn cä hiÖu lùc t×nh tr¹ng c¹n tranh kh«ng lµnh m¹nh, ®Æc biÖt lµ n¹n hµng gi¶, hµng nh¸i ®ang phæ biÕn hiÖn nay. Víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña khu vùc vèn FDI t¹i ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua. Mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh FDI lµ mét tÊt yÕu kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ hãa s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, mét yÕu tè cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia vµ ®­îc coi lµ mét nguån lùc quèc tÕ cÇn khai th¸c ®Ó tõng b­íc hßa nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ, gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ vµ vèn mét c¸ch tiÕp cËn th«ng minh ®Ó b­íc nhanh trªn con ®­êng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i nh×n nhËn tõ mÆt tr¸i cña vÊn ®Ò FDI ®Ó t×m ra ®èi s¸ch h¹n chÕ vµ ®Èy lïi tiªu cùc, ph¸t huy mÆt tÝch cùc trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ lµm lµnh m¹nh h¬n n÷a quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ ViÖt Nam 2. ODA 2.1 Tình hình thu hút và sử dụng ODA Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã 4 nguån cung cÊp ODA chñ yÕu lµ: C¸c n­íc thµnh viªn cña DAC; Liªn X« cò vµ c¸c n­íc §«ng ¢u; Mét sè n­íc arËp vµ mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn. Trong c¸c nguån nµy ODA tõ c¸c n­íc thµnh viªn DAC lµ lín nhÊt. Bªn c¹nh ODA tõ c¸c quèc gia th× ODA tõ c¸c tæ chøc viÖn trî ®a ph­¬ng còng chiÕm mét khèi l­îng lín trong ®ã bao gåm: C¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn hîp quèc, Liªn minh ch©u ©u(EU), c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ(NGO), c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ( WB, ADB, IMF)… §èi víi ViÖt Nam tr­íc n¨m 1993 nguån viÖn trî chñ yÕu tõ Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u nh­ng kÓ tõ khi nèi l¹i quan hÖ víi céng ®ång c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ n¨m 1993 th× cho ®Õn nay nhiều tổ chức đã nối lại viện trợ ODA cho Việt Nam.Những nỗ lực từ cả phía chính phủ Việt nam và tổ chức quốc tế đã đạt được những kết quả quan trọng. Đến nay , Việt nam đã thiết lập quan hệ với hơn 50 nhà tài trợ đơn phương và đa phương cũng khoảng 600 tổ chức phu chính phủ và gần 1600 chương trình dự án. Sau ®©y lµ c¸c lÜnh vùc ­u tiªn chñ yÕu cña mét sè nhµ tµi trî lín dµnh cho ViÖt Nam: Nhµ tµi trî ¦u tiªn toµn cÇu ¦u tiªn ë ViÖt Nam NhËt CHLB §øc Mü Ph¸p Cana®a Anh WB IMF H¹ tÇng kinh tÕ & dÞch vô Ph¸t triÓn kinh tÕ; c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng T¨ng tr­ëng kinh tÕ; æn ®Þnh d©n sè vµ søc khoÎ Ph¸t triÓn ®« thÞ; GTVT; gi¸o dôc; khai th¸c má C¬ së h¹ tÇng; ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n; MT NhiÒu lÜnh vùc Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ & t¨ng phóc lîi. C©n b»ng vÒ mËu dÞch quèc tÕ; æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i. H¹ tÇng kinh tÕ & dÞch vô Hç trî c¶i c¸ch kinh tÕ; ph¸t triÓn hÖ thèng GT Cøu trî n¹n nh©n chiÕn tranh & trÎ em må c«i Ph¸t triÓn nh©n lùc; GTVT; th«ng tin liªn l¹c Hç trî kinh tÕ & TC; hç trî thiÕt chÕ & qu¶n lý Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; GTVT Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; GTVT. Hç trî c¸n c©n thanh to¸n& ®iÒu chØnh c¬ cÊu. Và hiện nay, ngân hàng thế giới WB là cơ quan viện trợ đa phương lớn nhất , Nhật Bản là quốc gia viện trợ song phương lớn nhất cho Việt nam. Còn xét về viện trợ không hoàn lại thì Pháp là thứ nhất, tiếp sau đó là Đan Mạch. Tình hình cam kết và thực hiện ODA tại Việt nam từ năm 2000 đến 2009 được cho ở bảng sau : N¨m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Vèn cam kÕt 2,40 2,40 2,50 2.83 3,44 3,44 3,75 4,50 5,43 8,1 Ký Kết 1,77 1,77 2,42 1,81 1,76 2,57 2,52 2,82 3,80 7,0 Giải ngân 1,5 1,53 1,42 1,65 1,85 1,82 2,2 1,85 2,18 % KÝ KẾT 73,75 73,75 96,8 63,9 51,1 74,7 67,2 62,6 69,9 86,4 % Giải ngân 84,7 86,4 58,7 91,1 105,5 70,8 87,3 63,8 57,3 Qua bảng số liệu trên ta thấy tổng lượng vốn ODA cam kết trong 17 năm qua đạt khoảng 57,5 tỷ USD, đặc biệt trong năm 2010 là 8,1 tỷ USD, mức cam kết cao nhất từ trước đến nay. Như vậy tốc độ tăng trưởng và thu hút vốn đầu tư ODA của nước ta tăng khá nhanh và ổn định trong suốt giai đoạn từ 1993-2009 với mức tăng trưởng bình quân 10% /năm. Tỷ lệ vốn cam kết/ vốn kí kết cũng ở mức cao, trung bình cả giai đoạn từ 1993-2009 đạt khoảng 86%. Điều đó thể hiện sự ủng hộ chính trị và lòng tin của nhà tài trợ đối với công cuộc đổi mới của Việt nam. Mặt khác nó thể hiện nhu cầu về vốn cho đầu tư các công trình cơ sở hạ tầng kĩ thuật, xóa đói giảm nghèo của nước ta là rất lớn. Tuy nhiên khả năng huy động nguồn viện trợ ODA của nước ta đạt mức khá nhưng tình hình giải ngân lại là vấn đề đáng để quan tâm. Qua bảng số liệu ở trên ta thấy tỉ lệ giải ngân còn ở mức thấp. Trung bình giai đoạn 1993-2009 đạt khoảng 69%, nhiều năm tỉ lệ giải ngân chỉ đạt trên 50%. Chính sự sử dụng không hiệu quả gây ra thất thoát , lãng phí, tạo ra gánh nặng nợ không cần thiết cho thế hệ sau và gây ảnh hưởng xấu cho việc thu hút các nguồn đầu tư khác Về cơ cấu vốn viện trợ ODA theo ngành thì tại Việt Nam các ngành thuộc hạ tầng giao thông, đô thị nước sạch và môi trường ; lĩnh vực xóa đói giảm nghèo , phát triển con người ( y tế/ giáo dục ) nông nghiệp thủy sản là những ngành thu hút được ODA nhiều nhất. Vì vây, vốn ODA trong thời gian qua đã có những đóng góp quan trọng trong việc xóa đói giảm nghèo và hiện đại hóa nông nghiệp , nông thôn tại Việt nam. Bên cạnh nó, có một vấn đề bất cập, đó là cơ cấu viện trợ ODA theo lãnh thổ với từng vùng miền phân bổ không đồng đều. Trong khi các vùng Tây Nguyên , trung du miền núi phía Bắc , Bắc Trung Bộ hay duyên hải miền Trung là những vùng rất cần những nguồn viện trợ từ phía ODA thì lại rất thấp. 2.2 Những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân. a/ Thành tựu Mục tiêu nợ nước ngoài trong đó có nợ ODA đã được Chính Phủ xác định một cách rõ ràng. Qua đó , đã xác định rõ kế hoạch , mục tiêu về thu hút nguồn viện trợ ODA, đáp ứng được các yêu cầu về vốn với chi phí phí thấp nhất cho đầu tư phát triển cơ cấu lại nền kinh tế theo định hướng, chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Nhờ có nguồn vốn ODA được huy động mà nhà nước ta có một nguồn tài chính quan trọng bổ sung cho ngân sách nhà nước, đảm bảo cho mục tiêu phát triển, đầu tư cơ sở hạ tầng, giải quyết được các vấn đề về an ninh xã hội , đặc biệt mục tiêu xóa đói giảm nghèo, đời sống nhân dân được nâng cao, số hộ nghèo ngày càng giảm theo từng năm, từng địa phương, vùng miền.. các dự án điện lưới hóa, nước sạch , y tế giáo dục,.. đảm bảo cuộc sống của nhân dân, Nhờ việc huy động nguồn vốn ODA tốt, là động lực thúc đẩy các nguồn vốn đầu tư nước ngoài khác. Đặc biệt là FDI. Bên cạnh những thành tựu bước đầu đạt được. Những năm qua công tác quản lý và sử dụng nguồn viện trợ ODA còn có nhiều bất cập.Cụ thể : b/ Hạn chế Tình hình thực hiện các dự án còn bị chậm ở nhiều khâu : chậm thủ tục , chậm triển khai, chậm giải ngân, tỷ lệ giải ngân thấp. Do vậy thời gian thực hiện dự án kéo dài làm phát sinh các khó khăn. Đặc biệt là vốn đầu tư thực tế thường tăng hơn so với vốn dự kiến và cam kết kéo theo làm giảm tính hiệu quả của dự án khi đi vào vận hành khai thác. Công tác theo dõi, đánh giá tình hình đầu tư viện trợ ODA còn nhiều hạn chế. Sự chồng chéo trong thủ tục chuẩn bị và triển khai đầu tư. Theo Bộ Tài Chính chỉ có 4% lượng vốn ODA là áp dụng các quy định về Đấu thầu và hệ thống quản lý công của Việt nam, còn lại là theo cách thức của nhà tài trợ. Dẫn đến nhiều lúc thủ tục chồng chéo, gây thời gian thực hiện dự án bị kéo dài tăng khả năng rủi ro, dễ nảy sinh các hoạt động phi pháp. Vấn đề thất thoát , lãng phí cũng là điều đặc biệt quan tâm trong việc sử dụng nguồn vốn ODA tại Việt nam một số trường hợp như vụ PMU18 hay mới đây là dự án Đại lộ Đông tây... là bài học xương muối trong công tác quản lý vốn đầu tư ODA nói riêng và nguồn vốn đầu tư nói chung tại Việt nam. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế nêu trên. Có thể chỉ ra một số nguyên nhân sau: c/ Nguyên nhân Một số lãnh đạo của chính phủ, chính quyền địa phương và chủ đầu tư có quan điểm và nhìn nhận chưa đúng đắn về nguồn vốn ODA.Đúng là nguồn vốn ODA có một phần viện trợ không hoàn lại, song phần này chỉ chiếm khoảng 20-30% phần vốn vay.Do thời hạn vay dài,lãi suất thấp , áp lực trả nợ chỉ sau thời gian dài nên dễ tạo sự chủ quan trong quyết định, lựa chọn nguồn tài trợ ODA. Chưa có chiến lược sử dụng và vận động nguồn vốn ODA một cách rõ ràng và phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Khuôn khổ thể chế pháp lí chưa hoàn thiện và đồng bộ. Nhìn chung Chính phủ chưa xây dựng được cơ chế thống nhất giữa nợ trong nước và nợ nước ngoài của một quốc gia.Các quy định pháp lý quản lý còn nói chung,chưa đi vào cụ thể. Cơ chế vận động và sử dụng nguồn vốn ODA còn phức tạp liên quan đến nhiều cấp , bộ ngành địa phương. Hơn nữa, điều này còn phụ thuộc vào cách thức của từng nhà tài trợ.Nên mỗi khi một dự án đầu tư ODA không thành công khó có thể tìm ra nguyên nhân nhanh chóng để tháo gỡ kịp thời. Đội ngũ quản lỳ, giám sát năng lực còn hạn chế chưa đáp ứng được nhu cầu. Vấn đề quan trọng cuối cùng là vần đề bất cập trong phân cấp quản lý giữa trung ương và địa phương.Nguồn vốn ODA của chính phủ nước ngoài và các tổ chức quốc tế dành cho Việt nam đều qua Chính Phủ nên chính phủ phải thống nhất quản lý.Song ở Việt nam lại có sự phân cấp quản lý cho địa phương.Song hiện nay , chúng ta lại chưa có cơ chế phân cấp rõ ràng dẫn đến sự chậm trễ đùn đẩy lẫn nhau giữa các cấp. III/ Thực trạng huy động giữa các nguồn vốn tại Việt Nam Sau năm 1986, Việt Nam bước vào thời kì mở cửa, cho phép thành lâp DNTN, DN có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Năm 1994-1995, là giai đoạn vốn FDI nhiều nhất vào Việt Nam chiếm đến 14% GDP, đến nay lượng vốn FDI và ODA thì không ngừng tăng lên, vốn FDI đăng kí năm 2009 là 21.48 tỉ USD, vốn thực hiện đạt 10tỉ USD. Đóng góp cho NSNN năm 1995 là 128 triệu USD. Trong 5 năm 2001- 2005 khu vực đầu tư nước ngoài đóng góp khoảng 15,5% GDP, khoảng 3,67 tỷ đô-la Mỹ,năm 2006 là 1.4tỉ USD, tăng 36.5% so với năm 2005, tạo ra hơn 11vạn việc làm cho lao động trong nước góp phần vào nguồn thu từ thuế cho NSNN. Bên cạnh là nguồn thu lớn của NS, đầu tư nước ngoài khi vào Việt Nam đã tạo cho nền kinh tế nhiều KH-CN hiện đại làm tiền đề cho một số lĩnh vực kinh tế mũi nhọn trong cả nước như dầu khí, láp ráp ôtô, xe máy, chế tạo linh kiện điện tử, sản xuất đồ điện tử gia dụng không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn có thể xuất khẩu ra các thị trường khó tính trên thế giới. Với tỉ trọng của vốn nước ngoài luôn trên 30% giá trị sản lượng cả nước đã góp phần làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nâng cao giả trị sản xuất trong nước lên 15%-17%. Tạo sức ép cạnh tranh lên DN trong nước buộc họ phải đổi mới dây chuyền sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm chiếm thị phần. Ngược lại đẩu tư trong nước vào cơ sở hạ tầng, giảm chi phí trung gian sản xuất, tạo môi trường đầu tư thuận lợi để nhà đầu tư nước ngoài vào hoạt động tại Việt Nam, định hướng cho nhà đầu tư nước ngoài họat động vào những ngành cần thiết. Năm 2009, vốn FDI đảng kí là 21.48 tỉ, trong đó dịch vụ ăn uống thu hút nhiều nhất với 8.8tỉ vốn cấp mới và tăng thêm, đứng thú 2 là bất động sản với 7.6 tỉ, thứ 3 là công nghiệp chế và chế tạo với 2.97tỉ vốn đang kí và tăng thêm. Tuy vốn đầu tư tăng qua các năm, song lượng đầu tư lại có xu hướng giảm, nhất là khi ta trở thành nước có thu nhập trung bình, không chi FDI mà còn là ODA, điển hình là đến năm 2016,chính phủ Anh sẽ cắt toàn bộ viện trợ cho Việt Nam, nếu ta không có biện pháp nhằm tăng thu hút vốn nước ngoài thì trong vài năm tới nhu cầu đầu tư trong nước sẽ giảm mạnh ảnh hưởng không tốt thậm chí là gây khó khăn trong quá trình CNH_HĐH hiện nay. Điều đó đòi hỏi nhà nước cần phải có những biện pháp chính sách phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn trong nước, tích cực thu hút vốn nước ngoài. Chương III Những giải pháp nhằm thu hút và sử dụng hiệu quả Nguồn vốn đầu tư ở Việt nam I/ Nguyên nhân làm giảm hiệu quả huy động và sử dụng vốn tại việt nam ở tầm vĩ mô môi trường pháp luật tại việt nam: + hệ thống pháp luật của việt nam còn nhiều bất cập, thiếu, yếu, kém, chồng chéo, thiếu tính đồng bộ, chưa đủ mạnh để răn đe, cảnh cáo.chưa thiết thực để giải quyết các mâu thuẫn trong hoạt động đầu tư + Các chính sách, thủ tục hành chính còn rườm rà, “hành là chính”, chưa được sửa đổi phù hợp với thực tế tình hình mới -công tác quy hoạch đầu tư chưa được chú trọng và còn bất hợp lý. Quá trình xây dựng kế hoạch phát triển ngành vùng còn chưa căn cứ vào thực tế cung cầu thị trường, điều này dẫn đến hoạt động đầu tư chồng chéo, thất thoát nhiều, hiệu quả đầu tư giảm. -Cơ sở hạ tầng,vật chất cũ, yếu kém thiếu sự đầu tư cho các trang thiết bị hiện đại. - Đội ngũ quản lý , giám sát còn thiếu lực lượng, chuyên môn, năng lực hạn chế - Thị trường kinh tế thế giới nói chung và Việt nam nói riêng luôn chứa đựng nhiều rủi ro + Lạm phát tăng cao, xuất hiện những đợt lạm pháp lên đến hai con số + Lãi suất và tỉ giá luôn ở mức cao + Hiên tượng đầu cơ nhằm đẩy giá của một số mặt hàng lên cao gây biến động xầu đến nền kinh tế Ở tầm vi mô Với doanh nghiệp Nhà nước tình hình tài chính thiếu minh bạch,thiếu lành mạnh: do năng lực của các công ty có hạn song các khoản nợ phải trả và khoản thu khác quá lớn, nợ xấu dần một tăng khiến các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn và tập trung nhiều vào trả nợ dẫn đến khả năng tiếp cận các nguồn vốn, khả năng mở rộng đầu tư, đổi mới công nghệ ít, hiệu quả vốn đầu tư không cao. Quy mô vồn nhỏ, dài trải: hiện nay Trình độ lao động, ý thức tổ chức của lao động còn kém, chưa đạt đến độ chuyên nghiệp Trình độ quản lí của đội ngũ cán bộ và trình độ tay nghề của CBCNV trong doanh nghiệp nhà nước còn yếu kém: Trình độ của một bộ phận không ít cán bộ điều hành quản lý doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của cơ chế thị trường, gây suy giảm, thất thoát trong sử dụng vốn đầu tư. Công tác qui họach và lập dự án đầu tư trong các doanh nghiệp nhà nước thiếu chuyên nghiệp, chưa có nghiên cứu một cách chuyên sâu dẫn đến đầu tư kém hiệu quả Với doanh nghiệp FDI Nhiều doanh nghiệp đầu tư FDI vào Việt nam không đủ năng lực, lợi dụng hành lang pháp lý thông thoáng của Việt nam, tạo nên các bong bóng dự án trên bản đồ dự án đầu tư FDI tại Việt nam, gây thất thoát, lãng phí và khó khăn trong khâu quản lý giám sát. Hiện tượng chuyển giá giữa các doanh nghiệp FDI. Nhiều doanh nghiệp FDI không quan tâm đúng mức đến đầu tư đào tạo lao động, thay đổi dây chuyền công nghệ dẫn đến làm ăn thua lỗ, kém hiệu quả. II/ Giải pháp nhằm thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư tại việt nam Ở tầm vĩ mô : *) Duy trì sự ổn định về an ninh chính trị, kinh tế, xã hội, đây là vấn đề vô cùng quan trọng trong tình hình bất ổn leo thang trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay,cũng như có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh lợi của các nhà đầu tư. *)Tạo lập, duy trì tăng trưởng nhanh, bền vững cho nền kinh tế: Trong dài hạn, năng lực tăng trưởng của nền kinh tế là yếu tố quan trọng xác định triển vọng huy động vốn đầu tư một cách hiệu quả. Vấn đề liên quan đến một nguyên tắc chủ đạo trong việc thu hút vốn đầu tư. Vốn đầu tư càng được sử dụng hiệu quả thì khả năng thu hút của nó càng lớn. khi năng lực tăng trưởng được đảm bảo thì năng lực tích lũy của nền kinh tế sẽ có khả năng gia tăng. Khi đó qui mô của các nguồn vốn trong nước sẽ được cải thiện. Thứ hai, triển vọng tăng trưởng và phát triển càng cao sẽ thu hút các nguồn vốn đầu tư nước ngoài khác. *) Đảm bảo ổn định môi trường kinh tế vĩ mô: Sự ổn định của môi trường kinh tế vĩ mô luôn là điều kiện tiên quyết của mọi ý định và hành vi đầu tư. Vì vậy, đòi hỏi đảm bảo sự an toàn vốn và khả năng sinh lợi của vốn. + Đảm bảo sự an toàn về vốn: đòi hỏi môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, không gặp rủi ro do yếu tố chính trị hay môi trường kinh doanh gây ra + Khả năng sinh lợi của vốn: ổn định kinh tế vĩ mô phải gắn với năng lực tăng trưởng của nền kinh tế. Nói cách khác, nền kinh tế chủ động tạo ra tăng trưởng, tạo cơ sở cho sự phát triển và bền vững.Để làm được điều này cần sự điều tiết của chính phủ trong hoạt động kinh tế vĩ mô → ổn định tiền tệ: kiềm chế lạm phát, và khắc phục hậu quả của tình trạng giảm phát nếu xảy ra với nền kinh tế. Kiềm chế thâm hụt NSNN ở mức phù hợp → ổn định lãi suất và tỉ giá: không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động thu hút của các nguồn vốn đầu tư mà hai nhân tố này còn tác đọng đến dong chảycủa các nguồn vốn và mức lợi nhuận thu được tại một thị trường xác định *)Có hệ thống pháp lí hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi, đảm bảo tính minh bạch, chính sách hợp lí phù hợp với tình hình kinh tế, đảm bảo khuyến khích cho các hoạt động thu hút và cung ứng vốn. +Tiếp tục hoàn thiện hệ thống Pháp luật Chính sách đầu tư theo hướng tạo thêm điều kiện thuận lợi , đảm bảo tính minh bạch và phù hợp với Thông lệ Quốc tế. + Các chính sách và giải pháp huy động vốn cho đầu tư phải gắn liền với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn và phải thực hiện được các nhiệm vụ của chính sách tài chính quốc gia. + Đảm bảo tương quan hợp lý giữa nguồn vốn đầu tư trong nước và nguồn vốn đầu tư nước ngoài.Quán triệt nguyên tắc: “Vốn trong nước là quyết định và vốn nước ngoài là quan trọng”. + Cần đa dạng hóa và hiện đại hóa các hình thức và phương tiện huy động vốn. *)Đơn giản hóa các thủ tục hành chính,hải quan, giảm các giấy tờ và cải tiến khâu đăng kí *) Đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đổi mới trang thiết bị kĩ thuật + Nâng cấp cơ sở hạ tầng như cung cấp điện , nước kết nối Internet là một trong những ưu tiên hàng đầu. Đặc biệt Nhà nước ta đặc biệt tập trung mạnh vào đầu tư cơ sở hạ tầng ,đảm bảo tốt các công trình cơ sở hạ tầng , kĩ thuật ( đường, điện , nước, kỹ thuật thông tin liên lạc..) đến tận đường vào các khu công nghiệp. * )Đầu tư và đào tạo lại lực lượng lao động của Việt Nam. Đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài về chất lượng và kỷ luật lao động. Nâng cao trình độ chuyên môn cho các công chức Nhà nước ở các cấp liên quan đến công tác quản lý các hoạt dộng của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.Về lâu dài, ngay từ bây giờ Nhà nước cần phải có những chính sách đón đầu giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực có trình độ kĩ thuật , kỹ năng kinh doanh cao phù hợp với yêu cầu quốc tế. 2. Ở tầm vi mô: đối với từng nguồn vốn cụ thể a. Đối với nguồn vốn trong nước. */ vốn ngân sách nhà nước: chính phủ cần tích cực, chủ động với các bộ ngành địa phương có liên quan, già sóat, sửa đổi, bổ sung các chính sách, tập trung thu hút vốn, thúc đẩy, khuyến khích sản xuất kinh doanh. Từng bước điều chỉnh cơ cấu nguồn thu ngân sách theo hướng tăng tỉ trọng các nguồn thu trong nước, giảm tỉ trọng các nguồn thu chịu ảnh hưởng, yếu tố thị trường ngòai nước như thuế xuất-nhập khẩu. Chính sách thuế: Triển khai có hiệu quả luật quản lý thuế, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt nặng các hành vi trốn thuế, phối hợp với các cơ quan chức năng, tổ chức thu dứt điểm các khỏan thuế còn nợ đọng, giảm bớt các hình thức bao cấp như thuế ưu đãi, miễn giảm thuế; tăng các khỏan thu thuế từ tiêu dùng, bất động sản. Một số loại chính sách chi tiêu cần được điều chỉnh hợp lý , tăng chi cho đầu tư phát triển nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển KH-CN, nguồn nhân lực… tiến hành xóa bỏ hòan tòan các hình thức bao cấp các doanh nghiệp nhà nước, thông qua ngân sách. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tham nhũng, thực hiện chế độ công khai, công khai, tài chính đối với các cấp NSNN. Tăng thu ngân sách bằng cho thuê đất đai, công thổ quốc gia cho các doanh nghiệp trong và ngòai nước thuê, đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu chính phủ theo hướng chuyên nghiệp, gắn với thị trường, và từng bước phù hợp gắn với thông lệ quốc tế.  */ Đối với DNNN Thứ nhất, tập trung vốn vào các công trình trọng điểm, có hiệu quả cao, để đảm bảo an tòan vốn và tăng vốn, nâng cao trách nhiệm của nhà đầu tư và người sử dụng vốn nhà nước. Xây dựng và lập dự án cụ thể, nên huy động vốn điều lệ và phát hành chứng khóan. Nên thuê máy móc thiết bị, CN-KT để giảm chi phí đầu tư */Đối với doanh nghiệp tư nhân- hộ gia đình. Có chính sách lãi suất hợp lý, kíck thích dân cư, tăng tỉ lệ tiền gửi tiết kiệm. Phát triển, hòan thiện hệ thống ngân hàng, các tổ chức bảo hiểm tín dụng, nhằm thu hút tiết kiệm từ dân cư. Hòan thiện bộ máy, giảm chi phí, thủ tục, họat động của các trung gian tài chính. Xã hội hóa họat động đầu tư, cho phép nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các ngành trước đây là độc quyền của nhà nước, nhằm tối ưu hóa hiệu quả đầu tư tòan xã hội b. Đối với nguồn vốn đầu tư nước ngoài * Giải pháp với vấn đề huy động và sử dụng FDI : Nghiên cứu và áp dụng hai hình thức mua lại và sáp nhập ( M&A, Cross Boder Merger and Acquisition ) vào thực tế nước ta để mở rộng hoạt động kinh tế mới và thu hút vốn đầu tư nước ngoài , vì đây là một động lực của nguồn vốn đầu tư nước ngoài hiện nay. Nghiên cứu và áp dụng một số hình thức đầu tư mới như mô hình công ty mẹ - con ( Holding Company) .công ty hợp doanh ... để tăng thêm sức hấp dẫn cho thị trường đầu tư Việt Nam. Trực tiếp áp dụng các biện pháp làm đơn giản hóa các thủ tục hải quan , giảm giấy tờ và cải tiến khâu đăng kí thủ tục hải quan, thông quan điện tử đối với hàng xuất – nhập khẩu. Hoàn chỉnh và liên tục cập nhập website Hải Quan để phổ biến rộng rãi các chế độ chính sách. -Tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu. Không để các doanh nghiệp này bị áp đặt thuế cao, có cơ chế phân bổ quota bình đẳng và kịp thời. Đẩy mạnh công tác hoạt động xúc tiến đầu tư. Nhằm phát triển các địa bàn trọng điểm. Tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. * Giải pháp cho việc huy động và sử dụng nguồn vốn ODA : Để góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả trong việc huy động và sử dụng nguồn vốn ODA tại Việt nam chúng ta cần : Thứ nhất, phải có quan điểm và cái nhìn đúng đắn về nguồn vốn ODA. Đây không phải là nguồn vốn cho không. Mặc dù có một tỉ lệ cho vay mà không hoàn lại ( là 20% ) nhưng phần lớn là vốn vay ( 80%). Vì vậy, nếu vay mà sử dụng không có hiệu quả thì gánh nặng nợ quốc gia sẽ ngày càng trầm trọng.Do đó, cần có một cái nhìn đúng đắn từ Chính phủ, các bộ ban ngành từ đó có kế hoạch và thẩm định dự án một cách cụ thể để nâng cao hiệu quả sử dụng của nguồn vốn này.Xây dựng kế hoạch trả nợ chi tiết, cụ thể không tạo áp lực trả nợ cho Ngân sách nhà nước. Thứ hai , lãi suất ODA cho vay thường là thấp nhưng có xu hướng ngày càng tăng lên. Hơn nữa đây là lãi suất vay ngoại tệ nên phải tính thêm phần lãi suất phần giảm giá của Việt nam Đồng theo công thức : Lãi suất của khoản vay ngoại tệ = Lãi suất ngoại tệ + sự giảm giá của nội tệ. Do đó, lãi suất sẽ không quá thấp như chúng ta tưởng nếu tính theo công thức này. Vì thế, khi nhận một nguồn vốn ODA chúng ta cần tính toán sự trượt giá của đồng Việt nam trong tương lai để có quyết định đúng đắn. Thứ ba, cùng với việc thu hút ODA là nguồn vốn đối ứng trong nước. Cần khắc phục tư tưởng ỷ lại , trông chờ vào nguồn vốn ngân sách nhà nước, vào nguồn vốn Trung Ương. Hiện nay một số địa phương, đơn vị xem đây là nguồn vốn cấp phát của ngân sách nhà nước nên xin càng được nhiều càng tốt không quan tâm hiệu quả sử dụng. Vì vậy, cần đa dạng hóa nguồn vốn đối ứng và chỉ rõ trách nhiệm của cơ quan , đơn vị tiếp nhận nguồn vốn ODA để góp phần nâng cao trách nhiệm trong vấn đề sử dụng vốn ODA. Thứ 4, để phát huy vai trò của ODA trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng , kinh tế - xã hội, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, chúng ta cần xây dựng kế hoạch thu hút và sử dụng vốn ODA một cách hợp lí tránh đầu tư dàn trải , manh mún nhưng cũng không nên tập trung quá nhiều vào một địa phương hay một số ngành dẫn đến mất cân đối trong quá trình phát triển bền vững quốc gia. Và cuối cùng là cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các Bộ, ngành.địa phương và chủ đầu tư để nâng cao tỷ lệ giải ngân trên cơ sở đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, rút ngắn thời gian xây dựng nhanh chóng đưa công trình vào khai thác, sử dụng là một việc làm hết sức cần thiết và quan trọng để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư. KẾT LUẬN Giữa nguồn vốn trong nước và nguồn vốn nước ngoài tồn tại mối quan hệ hữu cơ với nhau. Mỗi nguồn đều có tác động tích cực hoặc hạn chế tới việc huy động, hiệu quả sử dụng và mức đóng góp cho sự phát triển của nguồn vốn còn lại. Biểu hiện đó có thể là những tác động trực tiếp hoặc gián tiếp qua các kênh như : lao động , chuyển giao công nghệ và cạnh tranh ổn định môi trường vĩ mô chung cho sự vận động của cả hai nguồn vốn...Và chính mối quan hệ qua lại này đã vô hình chung tạo cho nền kinh tế Việt nam một sự vận động một cách linh hoạt hơn.Góp phần vô cùng quan trọng đến sự tăng trưởng và phát triển kinh tế Việt nam. Vì thế để có một chiến lược phát triển kinh tế lâu dài, tăng trưởng bền vững theo định hướng kinh tế xã hội chủ nghĩa chúng ta cần phải có những chiến lược kết hợp và sử dụng hai nguồn vốn này một cách hợp lí nhất , khắc phục nhưng nhược điểm, hạn chế để đạt được hiệu quả toàn diện. Tài liệu tham khảo 1. Giáo trình kinh tế đầu tư 2. Giáo trình tài chính tiền tệ 3. Báo điện tử:Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 4. Báo điện tử Vietnamnet, dantri, thời báo 24h, vietbao... 5. Tạp chí kinh tế phát triển 6. Thời báo kinh tế 7. Tạp chí tài chính tiền tệ 8. Tạp chí cộng sản 9. Nghiên cứu kinh tế 10.trang wattpad: 11. Nguồn vốn trong doanh nghiệp. Yahoo.360plus 12. Tài liệu thực trạng mối quan hệ giữa hai nguồn vốn Trieufile.com Và các tài liệu tham khảo khác.