Đề tài Nghiên cứu sử dụng hợp lý đất đai phục vụ quy hoạch phát triển đô thị thành phố Hưng Yên đến năm 2020

MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Mục tiêu tổng quát của kế hoạch phát triển KT - XH (kinh tế - xã hội) 5 năm 2011 - 2015 là: “phát triển nền kinh tế với tốc độ tăng trưởng nhanh, bền vững; tăng cường tiềm lực phát triển của đất nước. Nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh và chủ động hội nhập quốc tế, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh quá trình CNH (công nghiệp hóa) - HĐH (hiện đại hoá). Đổi mới mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nâng cao rõ rệt chất lượng giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và y tế, văn hóa, thể dục thể thao. Cải thiện đời sống nhân dân đi đôi với xóa đói, giảm nghèo, tạo việc làm, bảo đảm an ninh xã hội. Giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội” [53]. Như vậy trong thời gian sắp tới, nhiệm vụ quan trọng nhất của nước ta là đẩy mạnh CNH - HĐH. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ trên, nước ta tất yếu phải đẩy mạnh phát triển, mở rộng đô thị. Theo dự báo: “năm 2020 dân số đô thị là 46 triệu người chiếm 45 % dân số cả nước, diện tích đất đô thị là 460.000 ha chiếm 1,4% diện tích đất tự nhiên cả nước, bình quân 100 m2/người” [54]. Trong hai thập niên vừa qua, quá trình đô thị hóa và phát triển công nghiệp diễn ra mạnh mẽ đã khiến đất nông nghiệp bị thu hẹp đáng kể. Theo thống kê, diện tích đất canh tác lúa của cả nước đến cuối năm 2007 chỉ còn 4,1 triệu héc ta, giảm 362.000 héc ta so với năm 2005. Dự báo, từ nay đến năm 2020, nước ta có thể phải lấy 10-15% diện tích đất nông nghiệp và các loại đất khác để phát triển công nghiệp. Theo đó, diện tích lúa đến năm 2010 còn khoảng 4 triệu héc ta, năm 2015 khoảng 3,8 triệu héc ta và giữ ổn định sau năm 2020 là 3,5 triệu héc ta, trong đó diện tích chuyên trồng lúa nước là 3,1 triệu héc ta. Hiện nay và trong nhiều năm tới, vấn đề nông nghiệp nông dân và nông thôn vẫn có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng. Phải luôn luôn coi trọng đẩy mạnh CNH - H§H nông nghiệp nông thôn hướng tới xây dựng một nền nông nghiệp hàng hóa lớn, đa dạng, phát triển nhanh, bền vững, có năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh cao, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực (ANLT). Phấn đấu giá trị tăng thêm trong ngành nông - lâm - ngư nghiệp tăng 3 đến 3,2 %/năm [28]. Từ thực tế trên cho thấy, quá trình phát triển KT - XH và phát triển đô thị của nước ta trong thời gian tới cần quan tâm giải quyết những vấn đề cơ bản là: Vấn đề mở rộng nhanh chóng môi trường sống đô thị trong khi phần lớn người dân Việt Nam có tư duy, lối sống tiểu nông dân nên khó thích nghi với lối sống đô thị [67]. Chúng ta đẩy mạnh CNH - HĐH trong khi vẫn phải phát triển ngành nông nghiệp để đảm bảo ANLT và đời sống người nông dân. Các mặt đối lập trên vừa thống nhất, vừa đấu tranh với nhau. Ngoài ra đô thị hóa nhanh còn gây ô nhiễm môi trường, khó khăn cho chuyển đổi cơ cấu lao động việc làm, chất lượng lao động còn thấp, số người lao động thiếu việc làm cao. Hệ thống y tế, giáo dục các khu vui chơi giải trí thường quá tải, lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Việc lập quy hoạch sử dụng đất là một biện pháp hữu hiệu của Nhà nước để giải quyết những vấn đề sử dụng hợp lý đất đai, ngăn chặn các hoạt động tiêu cực, tranh chấp, lấn chiếm, hủy hoại đất, phá vỡ cân bằng sinh thái, gây ô nhiễm môi trường dẫn đến việc kìm hãm sản xuất, kìm hãm sự phát triển xã hội hay các hậu quả khó lường về tình hình bất ổn chính trị, an ninh quốc phòng. Thành phố Hưng Yên gần đây đang có tốc độ đô thị hóa tương đối cao và đã có nhiều khu đất nông nghiệp phải chuyển đổi sang đất phi nông nghiệp. Vì vậy vấn đề : “Nghiên cứu sử dụng hợp lý đất đai phục vụ quy hoạch phát triển đô thị thành phố Hưng Yên đến năm 2020” là việc làm cần thiết và bức xúc. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu sử dụng hợp lý quỹ đất đai thành phố Hưng Yên đến năm 2020 đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH, đảm bảo an ninh quốc gia và bảo vệ môi trường. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận sử dụng hợp lý đất đô thị ở nước ta. Phân tích, đánh giá các điều kiện tự nhiên, KT - XH trong mối quan hệ với sử dụng đất của thành phố Hưng Yên. Đánh giá hiện trạng sử dụng quỹ đất của thành phố Hưng Yên. Đánh giá tiềm năng đất đai của thành phố Hưng Yên. Xây dựng định hướng quy hoạch sử dụng hợp lý quỹ đất đai thành phố Hưng Yên đến năm 2020. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp điều tra, khảo sát: dùng để điều tra thu thập tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên, KT - XH, khảo sát hiện trạng sử dụng đất của thành phố Hưng Yên. Phương pháp so sánh: nhằm làm rõ tình hình phát triển KT - XH. Phương pháp phân tích, tổng hợp: dùng để phân tích, đánh giá hiện trạng sử dụng đất và tổng hợp nhu cầu sử dụng đất trên địa bàn cần nghiên cứu. Phương pháp bản đồ và GIS: ứng dụng để xây dựng các bản đồ hiện trạng sử dụng đất và định hướng quy hoạch sử dụng đất. Phương pháp chuyên gia: tham khảo ý kiến của địa phương và các chuyên gia về lĩnh vực quy hoạch sử dụng đất về nhu cầu sử dụng đất và định hướng sử dụng đất trên địa bàn nghiên cứu. 5. Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về sử dụng hợp lý đất đô thị. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng sö dông ®Êt thành phố Hưng Yên. Chương 3: Đề xuất định hướng quy hoạch sử dụng đất thành phố Hưng Yên đến năm 2020. Ch­¬ng 1 - C¬ së lý luËn vÒ sö dông hîp lý ®Êt ®« thÞ. 1.1 §« thÞ vµ sö dông ®Êt ®« thÞ. 1.1.1 Kh¸i niÖm ®« thÞ. §« thÞ ®­îc ®Þnh nghÜa lµ mét khu d©n c­ tËp trung tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn: - VÒ cÊp qu¶n lý: §« thÞ lµ thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thµnh lËp. - VÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn: §« thÞ ph¶i ®¹t nh÷ng tiªu chuÈn sau: Thø nhÊt, ®« thÞ cã chøc n¨ng lµ trung t©m tæng hîp hoÆc lµ trung t©m chuyªn ngµnh, cã vai trß thóc ®Èy sù ph¸t triÓn KT - XH cña c¶ n­íc hoÆc mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh. Thø hai, ®èi víi khu vùc néi thµnh phè, néi thÞ x·, thÞ trÊn yªu cÇu: + TØ lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp tèi thiÓu ph¶i trªn 65% tæng sè lao ®éng. + C¬ së h¹ tÇng phôc vô c¸c ho¹t ®éng cña d©n c­ tèi thiÓu ph¶i ®¹t 70% møc tiªu chuÈn, quy chuÈn thiÕt kÕ quy ho¹ch x©y dùng cho tõng lo¹i ®« thÞ. + Quy m« d©n sè Ýt nhÊt lµ 4000 ng­êi vµ mËt ®é d©n sè tèi thiÓu ph¶i ®¹t 2000 ng­êi/km2. + MËt ®é d©n sè phï hîp víi quy m«, tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i ®« thÞ [23]. C¨n cø vµo c¸c néi dung yªu cÇu trªn cã thÓ ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t vÒ ®« thÞ nh­ sau: “§« thÞ lµ ®iÓm d©n c­ tËp trung, cã vai trß thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mét vïng l·nh thæ, cã c¬ së h¹ tÇng ®« thÞ thÝch hîp vµ cã quy m« d©n sè thµnh thÞ tèi thiÓu lµ 4000 ng­êi (®èi víi miÒn nói tèi thiÓu lµ 2800 ng­êi) víi tû lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp tèi thiÓu lµ 65%. §« thÞ gåm c¸c lo¹i: thµnh phè, thÞ x· vµ thÞ trÊn. §« thÞ bao gåm c¸c khu chøc n¨ng ®« thÞ” [15]. §« thÞ cã tÝnh tËp trung rÊt cao. §« thÞ th­êng lµ n¬i tËp trung c¸c c¬ quan l·nh ®¹o, §¶ng vµ chÝnh quyÒn, lµ n¬i tËp trung d©n c­ sinh sèng víi mËt ®é cao, lµ n¬i tËp trung ®Çu mèi giao th«ng, tËp trung hµng ho¸, tËp trung th«ng tin vµ tËp trung giao l­u trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. §« thÞ lµ n¬i thÓ hiÖn tËp trung nhÊt c¸c hiÖn t­îng ®iÓn h×nh cña x· héi, tËp trung c¶ c¸i tèt vµ c¸i xÊu, mÆt tÝch cùc vµ mÆt tiªu cùc [39]. §« thÞ cã tÝnh ®ång bé vµ thèng nhÊt. Mäi chøc n¨ng cña thµnh phè, thÞ x· lµ mét khèi thèng nhÊt. C¬ së h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ lµ nh÷ng m¹ng l­íi (giao th«ng, cÊp n­íc, cÊp ®iÖn …) ®ång bé, xuyªn suèt tõ quËn nµy sang quËn kh¸c vµ ®Õn tõng gia ®×nh. Mét sù cè x¶y ra cã thÓ lµm ¶nh h­ëng ®Õn mét khu vùc réng lín gåm nhiÒu ph­êng, nhiÒu quËn. ë néi thµnh, néi thÞ, ®Þa giíi hµnh chÝnh quËn, ph­êng chØ cã ý nghÜa ph©n ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc, cßn mäi sinh ho¹t ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, ®i l¹i, lµm viÖc, bu«n b¸n… ®Òu kh«ng phô thuéc vµo ranh giíi hµnh chÝnh nµy. Mçi gia ®×nh tuy sèng ®éc lËp trong mét c¨n hé nh­ng mäi gia ®×nh sinh ho¹t ®Òu cã ¶nh h­ëng t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau [39]. 1.1.2. §« thÞ ho¸ vµ vÊn ®Ò sö dông ®Êt ®« thÞ. “§« thÞ hãa lµ mét qu¸ tr×nh diÔn thÕ kinh tÕ - x· héi - v¨n ho¸ - kh«ng gian g¾n liÒn víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt, trong ®ã diÔn ra sù ph¸t triÓn c¸c nghÒ nghiÖp míi, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng, sù ph¸t triÓn ®êi sèng v¨n ho¸, sù chuyÓn ®æi lèi sèng vµ sù më réng kh«ng gian thµnh ®« thÞ, song song víi viÖc tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh vµ qu©n sù”. Theo quan ®iÓm nµy th× qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa còng bao gåm sù thay ®æi toµn diÖn vÒ c¸c mÆt: c¬ cÊu kinh tÕ, d©n c­ lèi sèng, kh«ng gian ®« thÞ, c¬ cÊu lao ®éng,… [42]. Nh­ vËy ®« thÞ hãa thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu x· héi víi c¸c ®Æc tr­ng sau: - Mét lµ h×nh thµnh vµ më réng quy m« ®« thÞ víi x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt dÉn ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ tõ n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu sang s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. - Hai lµ, t¨ng nhanh d©n sè ®« thÞ trong tæng sè d©n c­ khu vùc, dÉn ®Õn thay ®æi c¬ cÊu giai cÊp, ph©n tÇng x· héi. - Ba lµ, chuyÓn tõ lèi sèng ph©n t¸n (mËt ®é d©n c­ th­a) sang sèng tËp trung (mËt ®é d©n c­ cao). - Bèn lµ, chuyÓn tõ lèi sèng n«ng th«n sang lèi sèng ®« thÞ, tõ v¨n ho¸ lµng x· sang v¨n ho¸ ®« thÞ, v¨n minh n«ng nghiÖp sang v¨n minh c«ng nghiÖp [42]. §« thÞ hãa lµ biÓu hiÖn cña nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. D­íi gãc ®é nh×n nhËn vÒ h×nh thøc sinh sèng ®« thÞ th× qu¸ tr×nh nµy lµm thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng trong d©n c­. Mét trong nh÷ng hÖ qu¶ c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa lµ sù thay ®æi c¬ cÊu thµnh phÇn KT - XH vµ lùc l­îng s¶n xuÊt, thÓ hiÖn qua sù biÕn ®æi vµ chuyÓn dÇn lao ®éng x· héi tõ khèi kinh tÕ nµy sang khèi kinh tÕ kh¸c. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa kh«ng chØ lµ sù ph¸t triÓn vÒ quy m«, sè l­îng, n©ng cao vai trß cña c¸c ®« thÞ trong khu vùc, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c vïng ®« thÞ, quÇn tô ®« thÞ mµ cßn g¾n víi sù biÕn ®æi s©u s¾c vÒ c¸c mÆt KT - XH cña ®« thÞ trªn c¬ së ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng nhµ ë, c«ng tr×nh vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô c«ng céng,…Qu¸ tr×nh nµy g¾n liÒn víi sù thay ®æi c¬ cÊu vµ môc ®Ých sö dông ®Êt. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë n­íc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau: - Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn toµn quèc vµ g¾n liÒn víi CNH - H§H. CNH lµ ®éng lùc cña ®« thÞ hãa, ®« thÞ hãa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gia t¨ng nhÞp ®é vµ hiÖu qu¶ cña CNH. T¹i c¸c ®« thÞ, nhÊt lµ c¸c ®« thÞ lín, hµng lo¹t c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, c¸c khu ®« thÞ míi, ®­êng cao tèc, khu liªn hîp thÓ thao, khu vui ch¬i gi¶i trÝ,… xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang phi n«ng nghiÖp ®­îc ®Èy m¹nh. - §« thÞ hãa dÉn ®Õn diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m vµ chuyÓn ®æi sang c¸c môc ®Ých phi n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn t¹i mét sè ®« thÞ, diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m nhanh chãng, ch­a c©n xøng víi tèc ®é ph¸t triÓn cßn chËm cña c¸c nghÒ phi n«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Sù d«i d­ vÒ lao ®éng n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m gi¶i quyÕt. - M«i tr­êng ®« thÞ, ®Æc biÖt lµ ë c¸c ®« thÞ lín vµ ®« thÞ c«ng nghiÖp ®ang cã nguy c¬ bÞ « nhiÔm, uy hiÕp sù b×nh yªn vµ t¸c h¹i ®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n trong khu vùc [68]. §Êt ®« thÞ víi vai trß lµ ®Þa bµn c­ tró, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ lµ ®Þa bµn ph©n bè c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, x©y dùng, c¬ së h¹ tÇng,… lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn KT - XH ®« thÞ. Tuy nhiªn do sù cã h¹n vÒ ®Êt ®ai, cïng víi sù h¹n chÕ trong viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng ®Êt ®ai ®ßi hái con ng­êi ph¶i ®­a ra ®­îc ph­¬ng ¸n sö dông ®Êt hîp lý ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng KT - XH cña ®« thÞ. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña ®Êt ®« thÞ, Nhµ n­íc ta còng ®· quy ®Þnh nguyªn t¾c trong sö dông ®Êt ®« thÞ, tuy nhiªn nh÷ng nguyªn t¾c nµy chñ yÕu míi phôc vô cho viÖc qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ ®Êt ®« thÞ: - ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®« thÞ trong c¶ n­íc. Nhµ n­íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®¬n vÞ vò trang, c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi vµ ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn. Ngoµi ra Nhµ n­íc cßn cho tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc thuª ®Êt. Uû ban nh©n d©n (UBND) c¸c cÊp thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ®Êt ®« thÞ trong ®Þa ph­¬ng m×nh theo thÈm quyÒn quy ®Þnh; c¸c c¬ quan ®Þa chÝnh, c¬ quan qu¶n lý ®« thÞ chÞu tr¸ch nhiÖm trong viÖc qu¶n lý sö dông ®Êt ®« thÞ. - §Êt ®« thÞ ph¶i ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, ®óng chøc n¨ng theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®· ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Khi cã sù thay ®æi chøc n¨ng hoÆc thay ®æi chñ sö dông ®Òu ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña c¬ quan qu¶n lý ®« thÞ cã thÈm quyÒn. ChÝnh quyÒn c¸c cÊp ®« thÞ cã tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý quü ®Êt ch­a sö dông ë ®« thÞ. - Sö dông ®Êt ®« thÞ ph¶i ®¶m b¶o hµi hoµ vÒ lîi Ých c¸ nh©n, tËp thÓ vµ lîi Ých cña céng ®ång x· héi b»ng c¸ch thiÕt lËp chiÕn l­îc ph¸t triÓn KT - XH phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn: x©y dùng c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt mét c¸ch hîp lý; thùc hiÖn tèt c¸c ®ßi hái vÒ kinh tÕ víi ®Êt ®« thÞ; sö dông hµng lo¹t c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý ®ång thêi thùc hiÖn tèt c¸c c«ng cô luËt ph¸p trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt ®ai. - C¬ quan qu¶n lý ®« thÞ ph¶i lËp kÕ ho¹ch sö dông ®Êt theo néi dung: + X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ ®Êt ®« thÞ, khoanh ®Þnh c¸c khu ®Êt vµ viÖc sö dông tõng lo¹i ®Êt trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch cã kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn khai th¸c khi sö dông. §èi víi thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng, ChÝnh phñ sÏ phª duyÖt quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt. UBND cÊp trªn cã thÈm quyÒn phª duyÖt quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cña ®« thÞ cÊp d­íi; + §iÒu chØnh kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ cho phï hîp víi thùc tÕ c¶i t¹o, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ. ChÝnh quyÒn cÊp nµo cã quyÒn phª duyÖt quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt th× cã quyÒn phª duyÖt quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh. 1.2. C¬ së lý luËn vµ ph¸p lý cña viÖc sö dông hîp lý ®Êt ®ai. 1.2.1. C¬ së lý luËn. §Êt ®ai lµ tµi nguyªn quèc gia v« cïng quý gi¸, lµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, lµ thµnh phÇn quan träng hµng ®Çu cña m«i tr­êng sèng, lµ ®Þa bµn ph©n bè c¸c khu ®©n c­, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, an ninh, quèc phßng,… lµ nguån vèn, nguån néi lùc trong giai ®o¹n CNH - H§H ®Êt n­íc hiÖn nay. Nh­ng ®Êt ®ai lµ nguån tµi nguyªn cã h¹n, viÖc sö dông nguån tµi nguyªn nµy vµo viÖc ph¸t triÓn KT - XH cña tõng ®Þa ph­¬ng vµ c¶ n­íc mét c¸ch khoa häc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao lµ v« cïng quan träng vµ cã ý nghÜa to lín. Ngµy nay viÖc sö dông tµi nguyªn ®Êt hîp lý tiÕt kiÖm cã hiÖu qña ®ång thêi b¶o vÖ ®Êt, b¶o vÖ m«i tr­êng ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®· trë thµnh chiÕn l­îc cña mçi quèc gia mçi d©n téc. ViÖc sö dông b¶o vÖ ®Êt ®Æc biÖt g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Thùc tÕ trong những thập kỷ qua, tài nguyªn đất đ· bị khai th¸c một c¸ch qu¸ mức, do ¸p lực của sự bïng nổ d©n số và nhu cầu lương thực toµn cÇu. Thùc tÕ cho thÊy d©n sè thÕ giíi ®ang t¨ng nhanh trong khi ®ã tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn l¹i cè ®Þnh kh«ng thÓ t¨ng lªn ®­îc. Thªm vµo ®ã lµ nguy c¬ tr¸i ®Êt nãng dÇn lªn lµm cho l­îng b¨ng ë b¾c cùc tan ra, n­íc biÓn d©ng cao lµm cho nh÷ng vïng ®Êt thÊp hiÖn nay lµ ®ång b»ng cã nguy c¬ bÞ ngËp trong n­íc mÆn. N­íc ta vèn lµ n­íc n«ng nghiÖp tõ l©u ®êi, hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®ang ®Èy m¹nh c«ng cuéc CNH - H§H ®Êt n­íc nh­ng cã lÏ c¸i gèc cña nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn cßn nÆng nÒ kÐo theo kh«ng dÔ g× c¾t bá ngay ®­îc, mÆt kh¸c kho¶ng trªn 60 % d©n sè hiÖn nay chñ yÕu sèng dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v× vËy vÊn ®Ò ANLT quèc gia lu«n ®­îc coi träng. Cho nªn viÖc tiÕt kiÖm ®Êt ®ai nãi chung, viÖc tiÕt kiÖm ®Êt n«ng nghiÖp, gi÷ ruéng ph¶i lµ viÖc hµng ®Çu råi míi tÝnh ®Õn viÖc th©m canh, ®Çu t­ khoa häc kü thuËt ®Ó t¨ng ®é ph× nhiªu cña ®Êt, t¨ng s¶n l­îng l­¬ng thùc. Nh­ vËy vÊn ®Ò sö dông hîp lý vµ b¶o vÖ tµi nguyªn ®Êt lµ vÊn ®Ò cÇn ®Æc biÖt quan t©m trong giai ®o¹n hiÖn nay v× nh÷ng nguyªn nh©n sau: Thø nhÊt ®Êt ®ai lµ nguån tµi nguyªn v« cïng quý gi¸ lµ t­ liÖu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ c¬ së kh«ng gian cho mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó cã ®­îc quü ®Êt nh­ ngµy nay, cha «ng ta c¸c thÕ hÖ tr­íc ®· ph¶i ®æ bao nhiªu må h«i, x­¬ng m¸u ®Ó b¶o vÖ ®Êt. Cã thÓ nãi ®Êt ®ai lµ tµi s¶n thiªng liªng cña mçi quèc gia. Thø hai tµi nguyªn ®Êt cã giíi h¹n vÒ kh«ng gian nh­ng l¹i v« h¹n vÒ thêi gian sö dông, nÕu sö dông ®Êt hîp lý th× ®é ph× nhiªu cña ®Êt ngµy cµng tèt lªn. Cã thÓ nãi tµi nguyªn ®Êt cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o ®­îc, ®Êt cã kh¶ n¨ng canh t¸c ngµy cµng Ýt dÇn do chuyÓn sang ®Êt phi n«ng nghiÖp phôc vô ®« thÞ hãa, CNH. Thø ba, diÖn tÝch ®Êt canh t¸c b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi ngµy cµng gi¶m do ¸p lùc t¨ng d©n sè, ph¸t triÓn ®« thÞ ho¸, CNH vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng. Bèn lµ do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ho¹t ®éng tiªu cùc cña con ng­êi, hËu qña cña chiÕn tranh, viÖc sö dông huû ho¹i ®Êt cña con ng­êi ë mét sè khu vùc ®· lµm cho diÖn tÝch ®¸ng kÓ cña lôc ®Þa ®ang vµ sÏ cßn bÞ tho¸i ho¸, hoÆc « nhiÔm dÉn tíi t×nh tr¹ng gi¶m vµ mÊt kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt vµ nhiÒu hËu qña nghiªm träng kh¸c. Ngoµi ra t×nh tr¹ng « nhiÔm do sö dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, chÊt th¶i, n­íc th¶i ®« thÞ, c«ng nghiÖp, lµng nghÒ thªm vµo ®ã ho¹t ®éng canh t¸c vµ ®êi sèng cßn bÞ ®e do¹ nhiÒu bëi t×nh tr¹ng ngËp óng, lò lôt, lò quÐt, ®Êt tr­ît, s¹t lë ®Êt... N¨m lµ lÞch sö ®· chøng minh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trªn ®Êt tèt míi cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn ®Ó h×nh thµnh ®Êt víi ®é ph× nhiªu cÇn thiÕt cho canh t¸c n«ng nghiÖp kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai mµ ph¶i tr¶i qua hµng ngh×n n¨m, thËm chÝ v¹n n¨m. V× vËy, mçi khi sö dông ®Êt ®ang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang môc ®Ých kh¸c ph¶i c©n nh¾c kü l­ìng ®Ó kh«ng r¬i vµo t×nh tr¹ng ch¹y theo lîi nhuËn tr­íc m¾t. Trong ®iÒu kiÖn cña n­íc ta vµ cô thÓ lµ t¹i khu vùc ®« thÞ, do quü ®Êt ®ai h¹n chÕ trong khi nhu cÇu sö dông ®Êt cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c nhu cÇu x· héi cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng nªn vÊn ®Ò gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a b¶o vÖ m«i tr­êng vµ c¸c môc ®Ých KT - XH lµ vÊn ®Ò mang tÝnh m©u thuÉn, xung ®ét. Tuy nhiªn, m©u thuÉn nµy cã thÓ tõng b­íc ®­îc gi¶i quyÕt trªn c¬ së ®­a ra ph­¬ng ¸n sö dông ®Êt hîp lý ®¶m b¶o hµi hoµ ba lîi Ých: kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng, cô thÓ ph¶i ®¹t ®­îc ba yªu cÇu c¬ b¶n sau: - VÒ mÆt kinh tÕ: sö dông ®Êt cho hiÖu qu¶ kinh tÕ t­¬ng ®èi cao, ®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®« thÞ, nhÊt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô. - VÒ mÆt x· héi: thu hót ®­îc lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi d©n; ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®Êt cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng x· héi ®« thÞ. - VÒ m«i tr­êng, gi¶m thiÓu vµ c¬ b¶n ng¨n chÆn ®­îc « nhiÔm m«i tr­êng h­íng tíi bÒn v÷ng m«i tr­êng sinh th¸i ®« thÞ [68]. 1.2.2. C¬ së ph¸p lý. XuÊt ph¸t tõ vai trß vµ tÇm quan träng cña ®Êt ®ai nªu trªn, §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ®­a nh÷ng quan ®iÓm vÒ sö dông vµ b¶o vÖ ®Êt nh­ sau: §Êt ®ai, rõng nói, s«ng hå, nguån n­íc, tµi nguyªn trong lßng ®Êt, nguån lîi ë vïng biÓn, thÒm lôc ®Þa vµ vïng trêi, phÇn vèn vµ tµi s¶n do Nhµ n­íc ®Çu t­ vµo c¸c xÝ nghiÖp, c«ng tr×nh thuéc c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, khoa häc, kü thuËt, ngo¹i giao, quèc phßng, an ninh cïng c¸c tµi s¶n kh¸c mµ ph¸p luËt quy ®Þnh lµ cña Nhµ n­íc, ®Òu thuéc së h÷u toµn d©n. Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý toµn bé ®Êt ®ai theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt, b¶o ®¶m sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ [43]. Nhµ n­íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi.Tæ chøc vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ, båi bæ, khai th¸c hîp lý, sö dông tiÕt kiÖm ®Êt, ®­îc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®­îc Nhµ n­íc giao theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. N¨m 1988, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt ®Êt ®ai ®Çu tiªn cña n­íc ta khung ph¸p lý c¬ b¶n cho viÖc qu¶n lý sö dông hîp lý ®Êt ®ai. Ngay sau 2 n¨m thi hµnh, thùc tÕ ®· cho thÊy khung ph¸p lý cña LuËt §Êt ®ai 1988 kh«ng chøa næi nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp. N¨m 1993, Quèc héi ®· th«ng qua LuËt §Êt ®ai thø hai cña n­íc ta, tiÕp tôc t¹o hµnh lang ph¸p lý cho viÖc qu¶n lý, sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai, t¹o thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ sö dông ®Êt trong qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa. LuËt §Êt ®ai 2003 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1 th¸ng 7 n¨m 2004. Khi ra ®êi, LuËt §Êt ®ai 2003 ®· b¾t kÞp nhÞp ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ môc tiªu lµnh m¹nh ho¸ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n ë ViÖt Nam cña Nhµ n­íc ta, ®ång thêi ®¸p øng nhu cÇu cña nh©n d©n ®èi víi viÖc c«ng khai minh b¹ch ho¸ c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu NghÞ ®Þnh ®Ó ®iÒu chØnh mèi quan hÖ ®Êt ®ai trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, qu¸ tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa. ChÝnh phñ ®· tõng b­íc h×nh thµnh hµnh lang ph¸p lý ®Ó triÓn khai mét sè néi dung quan träng nh­ ®Çu t­ h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu ®« thÞ; sö dông quü ®Êt ®Ó t¹o vèn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt, ®Êu thÇu c«ng tr×nh cã g¾n víi quyÒn sö dông ®Êt; båi th­êng, t¸i ®Þnh c­ khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt; quy ®Þnh gi¸ ®Êt, x¸c ®Þnh tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt, tiÒn chuyÓn môc ®Ých sö dông ®Êt … §Õn nay, mét mÆt nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ®ßi hái quü ®Êt nhiÒu h¬n lµm ph¸ vì ®i nÕp sèng th­êng nhËt, tõ ®ã ph¸t sinh nh÷ng khiÕu kiÖn cña d©n ngµy cµng nhiÒu vÒ sè l­îng, phøc t¹p vÒ møc ®é, réng vÒ ph¹m vi. MÆt kh¸c, m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· buéc chóng ta ph¶i nhËn thøc thËt ch©n thùc vÒ quy luËt gi¸ trÞ ®èi víi ®Êt ®ai. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt trë thµnh tµi s¶n trong ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi còng lµ ®é ®o møc c«ng b»ng x· héi vÒ sö dông ®Êt. Quan hÖ ®Êt ®ai l¹i trë thµnh träng t©m trong thêi kú ®Èy m¹nh CNH - H§H ®Êt n­íc. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®óng ®¾n võa t¹o nguån lùc cho thÞ tr­êng ®Çu t­ trªn ®Êt, võa t¹o c¬ së cho c«ng b»ng x· héi, gi¶i quyÕt tèt m©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh, t¹o nªn mét trong nh÷ng nh©n tè cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nhµ n­íc ta ®· cã chÝnh s¸ch ®Êt ®ai ®óng ®¾n nh­: Nhµ n­íc khuyÕn khÝch ng­êi sö dông ®Êt ®Çu t­ lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn vµ ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc - kü thuËt vµo c¸c viÖc sau ®©y: - Lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông ®Êt; - Th©m canh, t¨ng vô, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt; - Khai hoang, vì ho¸, lÊn biÓn, phñ xanh ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt cån c¸t ven biÓn ®Ó më réng diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n vµ lµm muèi; - B¶o vÖ, c¶i t¹o, lµm t¨ng ®é mÇu mì cña ®Êt; - Sö dông tiÕt kiÖm ®Êt [44]. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n, lµm muèi cã ®Êt ®Ó s¶n xuÊt; ®ång thêi cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­, ®µo t¹o nghÒ, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, t¹o viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu sö dông ®Êt vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng CNH - H§H. ViÖc sö dông ®Êt ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c. §óng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt vµ ®óng môc ®Ých sö dông ®Êt; TiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi sö dông ®Êt xung quanh. §ång thêi Nhµ n­íc khuyÕn khÝch ng­êi sö dông ®Êt ®Çu t­ lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn vµ ¸p dông thµnh tùu khoa häc vµo viÖc b¶o vÖ c¶i t¹o, lµm t¨ng ®é mµu mì cña ®Êt; Khai hoang phôc hãa, lÊn biÓn ®­a diÖn tÝch ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt cã mÆt n­íc hoang hãa vµo sö dông; ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng lµm t¨ng gi¸ trÞ cña ®Êt [44]. Ngoµi ra cßn cã c¸c v¨n b¶n d­íi luËt h­íng dÉn viÖc lËp quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ®ai nh»m ®¶m b¶o viÖc sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn quèc gia v« cïng quý gi¸ nµy. 1.3. Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ - c¬ së khoa häc quan träng cho viÖc tæ chøc sö dông hîp lý ®Êt ®« thÞ. 1.3.1. Quy ho¹ch sö dông ®Êt. 1.3.1.1. Kh¸i niÖm. Quy ho¹ch sö dông ®Êt lµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, kü thuËt vµ ph¸p chÕ cña Nhµ n­íc vÒ tæ chøc sö dông ®Êt ®ai ®Çy ®ñ, hîp lý, khoa häc vµ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt th«ng qua viÖc ph©n bæ quü ®Êt ®ai (khoanh ®Þnh vµ x¸c ®Þnh diÖn tÝch ®Êt ®ai cho c¸c môc ®Ých sö dông) vµ tæ chøc sö dông ®Êt nh­ t­ liÖu s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn b¶o vÖ ®Êt, b¶o vÖ m«i tr­êng. 1.3.1.2. Tr×nh tù, néi dung lËp quy ho¹ch sö dông ®Êt cña tØnh, huyÖn. §iÒu tra, nghiªn cøu, ph©n tÝch, tæng hîp ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cña ®Þa ph­¬ng. §¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông ®Êt vµ biÕn ®éng sö dông ®Êt cña ®Þa ph­¬ng ®èi víi giai ®o¹n m­êi n¨m tr­íc. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ®Êt ®ai vµ sù phï hîp cña hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt so víi tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, so víi xu h­íng ph¸t triÓn KT - XH, khoa häc, c«ng nghÖ cña ®Þa ph­¬ng. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn quy ho¹ch sö dông ®Êt kú tr­íc. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông ®Êt kú tr­íc. §Þnh h­íng dµi h¹n vÒ sö dông ®Êt t¹i ®Þa ph­¬ng. X¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, môc tiªu sö dông ®Êt trong kú quy ho¹ch. X©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ KT - XH, m«i tr­êng cña c¸c ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt. Lùa chän ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt hîp lý. Ph©n kú quy ho¹ch sö dông ®Êt. X©y dùng b¶n ®å quy ho¹ch sö dông ®Êt. LËp kÕ ho¹ch sö dông ®Êt kú ®Çu. X¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, c¶i t¹o ®Êt vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. X¸c ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc thùc hiÖn quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt [13]. 1.3.2. Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. 1.3.2.1 Kh¸i niÖm. “Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ lµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, kü thuËt, ph¸p lý cña Nhµ n­íc vÒ tæ chøc sö dông ®Êt ®« thÞ mét c¸ch khoa häc, cã hiÖu qu¶ vµ hîp lý th«ng qua viÖc ph©n bæ, bè trÝ quü ®Êt ®ai cho c¸c môc ®Ých (khu chøc n¨ng) nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®« thÞ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i” [68]. 1.3.2.2. Sù cÇn thiÕt cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. Sù cÇn thiÕt cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: - Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô c¬ b¶n ®Ó Nhµ n­íc qu¶n lý ®èi víi viÖc sö dông ®Êt ®« thÞ. Th«ng qua quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ, mét mÆt gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng m©u thuÉn gi÷a c¸c lo¹i ®Êt ®­îc sö dông, x¸c ®Þnh c¬ cÊu sö dông ®Êt ®« thÞ, mÆt kh¸c cã thÓ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c lîi Ých. - §Æc ®iÓm cña ®Êt ®« thÞ lµ n¬i tËp trung cao ®é d©n sè, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp, giao th«ng, v¨n ho¸, gi¸o dôc cña mét quèc gia. §Êt ®« thÞ lµ sù héi tô cña tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ vÒ sö dông ®Êt. - §Êt ®« thÞ lµ lo¹i tµi nguyªn quý gi¸ h÷u h¹n, nã cã ®Æc ®iÓm lµ tÝnh cè ®Þnh, tÝnh kh«ng t¸i sinh, do ®ã cÇn lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ, sinh th¸i lµm tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh s¾p xÕp hîp lý quü ®Êt. Nãi c¸ch kh¸c cÇn lËp quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ nh»m ®iÒu hoµ vµ gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a c¸c lîi Ých KT - XH vµ m«i tr­êng trong sö dông ®Êt. - Sö dông ®Êt ®« thÞ hîp lý hay kh«ng trùc tiÕp g©y ra ¶nh h­ëng to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®« thÞ. Ng­îc l¹i sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña KT - XH ®« thÞ sÏ n¶y sinh nh÷ng yªu cÇu míi ®èi víi viÖc sö dông ®Êt ®« thÞ. §iÒu ®ã cÇn cã mét quy ho¹ch ®ång bé l©u dµi, lµm cho viÖc sö dông ®Êt ®« thÞ thÝch øng víi sù ph¸t triÓn KT - XH ®« thÞ. ë n­íc ta víi chÕ ®é së h÷u toµn d©n vÒ ®Êt ®ai, Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ ng­êi ®¹i diÖn cho lîi Ých cña toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng, ®iÒu tiÕt ë tÇm vÜ m« ®èi víi viÖc sö dông ®Êt, ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i tiÕn hµnh quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ nh»m x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cho viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm. 1.3.2.3. NhiÖm vô cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. Trong kinh tÕ ®« thÞ, møc ®é hîp lý cña viÖc sö dông ®Êt ®« thÞ cã ¶nh h­ëng tÊt yÕu ®èi víi møc ®é vµ hiÖu suÊt sö dông ®Êt vµ hiÖu qu¶ lao ®éng. V× vËy nhiÖm vô c¬ b¶n cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ lµ tæ chøc sö dông hîp lý ®Êt ®« thÞ víi c¸c néi dung sau: - §iÒu tra, nghiªn cøu, ph©n tÝch tæng hîp ®iÒu kiÖn tù nhiªn, KT - XH, hiện trạng sử dụng đất. - N¾m râ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Êt ®ai lµm c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh ph©n phèi vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu sö dông ®Êt. - Ph©n phèi hîp lý quü ®Êt ®« thÞ cho c¸c nhu cÇu sö dông ®Êt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c. Ngoµi môc ®Ých t¨ng tr­ëng kinh tÕ, cßn ph¶i l­u ý phßng ngõa hËu qu¶ cña viÖc sö dông kh«ng tèt c¸c lo¹i ®Êt, g©y ra hËu qu¶ cho m«i tr­êng sinh th¸i. 1.3.2.4. Néi dung chñ yÕu cña quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh vÞ trÝ, quy m« ®Êt ®ai cho tõng chøc n¨ng sö dông ®Êt ®« thÞ. Qu¸ tr×nh nµy cÇn ph¶i dùa trªn yªu cÇu cô thÓ ®èi víi tõng chøc n¨ng nh­ sau: a. Khu ®Êt c«ng nghiÖp. §©y lµ nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt chÝnh cña ®« thÞ. Quy m« khu ®Êt c«ng nghiÖp tuú thuéc theo vÞ trÝ vµ kh¶ n¨ng cã thÓ ph¸t triÓn cña ®« thÞ ®ã. Th«ng th­êng c¸c khu ®Êt c«ng nghiÖp ®­îc bè trÝ trong ®« thÞ th× ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu chung nh­: t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ lao ®éng cña ng­êi d©n; t¹o thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i vµ vËn t¶i; tr¸nh ®­îc ¶nh h­ëng ®éc h¹i cña s¶n xuÊt ®Õn ®iÒu kiÖn tù nhiªn m«i tr­êng vµ an toµn cña ng­êi d©n. Quy hoạch xây dựng khu công nghiệp phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển khu công nghiệp quốc gia [17]. b. Khu ®Êt kho tµng. §Êt kho tµng ®« thÞ chñ yÕu bè trÝ ë ngoµi khu d©n dông thµnh phè. §Êt kho tµng lµ n¬i dù tr÷ hµng ho¸, vËt t­, nhiªn liÖu phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t hµng ngµy cña ®« thÞ. Trõ mét sè kho tµng mang tÝnh chiÕn l­îc vµ dù tr÷ Quèc gia ®­îc bè trÝ ë nh÷ng vÞ trÝ ®Æc biÖt theo yªu cÇu riªng, c¸c khu vùc kho tµng kh¸c ë ®« thÞ ®Òu n»m trong c¬ cÊu chung cña ®Êt ®ai quy ho¹ch ph¸t triÓn ®« thÞ. Nãi chung c¸c kho tµng ®­îc bè trÝ gÇn c¸c ®Çu mèi giao th«ng vµ c¸c khu c«ng nghiÖp. c. Khu ®Êt giao th«ng ®èi ngo¹i. M¹ng l­íi giao th«ng ®èi ngo¹i cã chøc n¨ng cho phÐp vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch, liªn hÖ gi÷a ®« thÞ vµ vïng l©n cËn. Quy hoạch giao thông cần: + Đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách, hàng hóa phục vụ cho phát triển KT - XH, quá trình đô thị hóa và hội nhập với quốc tế. + Mạng lưới giao thông phải được phân cấp rõ ràng. + Hệ thống giao thông đối ngoại khi đi qua đô thị phải phù hợp với quy hoạch đô thị [15]. d. Khu ®Êt d©n dông ®« thÞ. - §Êt x©y dùng c¸c khu ë: bao gåm ®Êt x©y dùng c¸c khu nhµ ë míi vµ cò trong thµnh phè th­êng ®­îc bè trÝ tËp trung xung quanh c¸c khu trung t©m cña ®« thÞ, phôc vô nhu cÇu vÒ nhµ ë, nghØ ng¬i cña c­ d©n ®« thÞ. Trong ®ã bé phËn ®Êt ®ai x©y dùng nhµ ë lµ bé phËn chiÕm diÖn tÝch lín nhÊt trong khu ®Êt d©n dông, trªn ®ã gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ nhµ ë, vÒ sinh ho¹t v¨n ho¸, gi¸o dôc vµ c¸c yªu cÇu kh¸c liªn quan ®Õn sinh ho¹t hµng ngµy cña ng­êi d©n. - Khu trung t©m c¸c c«ng tr×nh c«ng céng: bao gåm khu vùc trung t©m chÝnh trÞ cña ®« thÞ vµ toµn bé hÖ thèng trung t©m phô kh¸c ë c¸c ®¬n vÞ ®« thÞ thÊp h¬n nh­ quËn, ph­êng, c¸c trung t©m v¨n ho¸, gi¸o dôc, ®µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc… phôc vô nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña d©n c­ ®« thÞ. §Êt trung t©m th­êng ®­îc bè trÝ ë c¸c khu vùc cã bé mÆt c¶nh quan ®Ñp nhÊt vµ n»m ë vÞ trÝ trung t©m cña thµnh phè vµ c¸c khu vùc chøc n¨ng kh¸c cña thµnh phè, quËn hay ph­êng. - Khu ®Êt giao th«ng ®èi néi: bao gåm ®Êt x©y dùng m¹ng l­íi ®­êng phè kÓ c¶ c¸c qu¶ng tr­êng lín cña ®« thÞ cã chøc n¨ng cho phÐp vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch liªn hÖ gi÷a c¸c khu chøc n¨ng cña ®« thÞ. - Khu c©y xanh ®« thÞ: C©y xanh ®« thÞ bao gåm: + C©y xanh sö dông c«ng céng lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i c©y xanh ®­îc trång trªn ®­êng phè vµ ë khu vùc së h÷u c«ng céng. + C©y xanh sö dông h¹n chÕ lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i c©y xanh trong c¸c khu ë, c¸c c«ng së, tr­êng häc, ®×nh chïa, bÖnh viÖn, nghÜa trang, c«ng nghiÖp, kho tµng, biÖt thù, nhµ v­ên… cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n. + C©y xanh chuyªn dông lµ c¸c lo¹i c©y trong v­ên ­¬m, c¸ch ly, phßng hé hoÆc phôc vô nghiªn cøu [18]. C©y xanh cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ®êi sèng con ng­êi, lµ mét bé phËn trong hÖ sinh th¸i tù nhiªn, cã t¸c dông lín trong viÖc c¶i t¹o khÝ hËu vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sèng ë ®« thÞ. e. Khu ®Êt ®Æc biÖt. Khu ®Êt ®Æc biÖt gåm: c¸c khu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®« thÞ ®Æc biÖt vÒ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt nh­: b·i r¸c, tr¹m xö lý n­íc, tr¹m b¬m n­íc, läc n­íc,… c¸c khu qu©n sù b¶o vÖ ®« thÞ, c¸c khu qu©n sù kh¸c kh«ng trùc thuéc thµnh phè, c¸c khu di tÝch, lÞch sö, khu nghÜa trang, khu rõng b¶o vÖ,… C¸c khu ®Êt nµy th­êng ®­îc bè trÝ ngoµi thµnh phè nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt tíi mäi ho¹t ®éng bªn trong thµnh phè [68]. TÊt c¶ c¸c khu trªn ®­îc bè trÝ hµi hoµ víi nhau trong c¬ cÊu tæ chøc ®Êt ®ai toµn thµnh phè. 1.3.2.5. HÖ thèng quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. a. Quy ho¹ch vïng. Môc ®Ých cña quy ho¹ch vïng nh»m v¹ch ra nh÷ng kÕ ho¹ch tæng hîp vµ toµn diÖn cho sù ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ trong mét ph¹m vi kh«ng gian l·nh thæ g¾n liÒn víi sù ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt vµ bao gåm sù ph©n bè c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng­ nghiÖp, ph©n bè lao ®éng vµ ph©n bè d©n c­. Quy ho¹ch vïng bè trÝ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, hÖ thèng thuû lîi vµ n¨ng l­îng, hÖ thèng b¶o vÖ søc khoÎ con ng­êi vµ m«i tr­êng sinh th¸i. Nguyªn t¾c c¬ b¶n khi thiÕt kÕ quy ho¹ch vïng lµ sù ph©n bè søc s¶n xuÊt ®¶m b¶o tiÕt kiÖm lao ®éng ®Õn møc tèi ®a, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña ®Þa ph­¬ng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ph©n bè søc s¶n xuÊt ®ång ®Òu trªn c¶ n­íc xo¸ bá dÇn sù kh¸c biÖt gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ… Quy ho¹ch vïng triÖt ®Ó khai th¸c nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña tõng khu vùc l·nh thæ ®Ó t¹o ra nh÷ng vïng chuyªn m«n ho¸ cao: vïng c«ng nghiÖp, vïng n«ng nghiÖp, vïng nghØ ng¬i, gi¶i trÝ, du lÞch… øng víi mçi vïng cã nh÷ng yªu cÇu riªng ®èi víi c«ng t¸c nghiªn cøu quy ho¹ch nh»m b¶o vÖ, sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn hîp lý [68]. b. Quy ho¹ch tæng thÓ sö dông ®Êt ®« thÞ. Quy ho¹ch tæng thÓ sö dông ®Êt ®« thÞ lµ sù s¾p xÕp chung vµ ph©n phèi quü ®Êt ®« thÞ. Quy ho¹ch tæng thÓ sö dông ®Êt ®« thÞ theo ®Þnh h­íng hîp lý vµ tiÕt kiÖm, lµm c¬ së cho viÖc lËp quy ho¹ch mÆt b»ng x©y dùng ®Êt ®« thÞ trªn c¬ së nghiªn cøu tæng thÓ quan hÖ gi÷a c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ c¸c hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c khu chøc n¨ng, bè trÝ c¸c c«ng tr×nh, m¹ng l­íi giao th«ng… thµnh mét thÓ thèng nhÊt h÷u c¬, hµi hoµ víi m«i tr­êng xung quanh [68]. c. Quy ho¹ch chi tiÕt sö dông ®Êt ®« thÞ. Lµ quy ho¹ch cô thÓ vÒ sö dông ®Êt trong mét khu vùc nhÊt ®Þnh cña ®« thÞ. C¨n cø vµo yªu cÇu cña quy ho¹ch tæng thÓ sö dông ®Êt ®« thÞ, ®Æc ®iÓm cô thÓ cña khu vùc ®Ó x¸c ®Þnh quy m« sö dông ®Êt cña tõng khu vùc vµ tû lÖ cña nã trong tæng quü ®Êt ®« thÞ, ®ång thêi bè trÝ hîp lý ®Êt cho c¸c nhu cÇu trong néi bé khu vùc. Trong ph­¬ng ¸n quy ho¹ch chi tiÕt cÇn nghiªn cøu ph­¬ng ¸n chuÈn bÞ mÆt b»ng khu ®Êt, c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi h¹ tÇng kü thuËt, quy ®Þnh viÖc gi÷ g×n, t«n t¹o vµ ph¸t triÓn c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ c¸c khu vùc c¶nh quan cã gi¸ trÞ, ®¶m b¶o an toµn phßng ch¸y ch÷a ch¸y b¶o vÖ m«i tr­êng vµ b¶o vÖ søc khoÎ con ng­êi [68]. 1.3.2.6. C¬ së x¸c ®Þnh quy m« ®Êt ®ai trong viÖc lËp quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. Trong thiÕt kÕ lËp quy ho¹ch sö dông ®Êt cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc c¸c yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®« thÞ. a. TÝnh chÊt ®« thÞ: Mçi ®« thÞ cã mét tÝnh chÊt riªng. TÝnh chÊt ®ã nãi lªn vai trß vµ nhiÖm vô cña ®« thÞ trong viÖc ph¸t triÓn KT - XH cña mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh. §ång thêi tÝnh chÊt ®« thÞ còng ¶nh h­ëng lín ®Õn c¬ cÊu nh©n khÈu, bè côc ®Êt ®ai, tæ chøc hÖ thèng giao th«ng vµ c«ng tr×nh phôc vô c«ng céng… Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n tÝnh chÊt ®« thÞ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ph¶i cã cña ®« thÞ, tõ ®ã lµm nÒn t¶ng cho viÖc ®Þnh vÞ ®óng h­íng quy ho¹ch hîp lý cho ®« thÞ. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc tÝnh chÊt cña ®« thÞ, cÇn tiÕn hµnh ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc c¸c yÕu tè sau: - Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn KT - XH: x¸c ®Þnh nhiÖm vô kinh tÕ cô thÓ cho ®« thÞ. Tõ ®ã c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cô thÓ ®èi víi ®« thÞ ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt ®« thÞ. - VÞ trÝ cña ®« thÞ trong quy ho¹ch vïng, l·nh thæ: Quy ho¹ch vïng, l·nh thæ x¸c ®Þnh mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a ®« thÞ víi c¸c vïng l©n cËn. ChÝnh mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ, s¶n xuÊt, v¨n ho¸, x· héi x¸c ®Þnh vai trß cña ®« thÞ ®èi víi vïng. - §iÒu kiÖn tù nhiªn cña ®« thÞ: trªn c¬ së ®¸nh gi¸ nh÷ng kh¶ n¨ng vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®iÒu kiÖn c¶nh quan,… cã thÓ x¸c ®Þnh yÕu tè thuËn lîi nhÊt ¶nh h­ëng ®Õn ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng vÒ mäi mÆt cña ®« thÞ, ¶nh h­ëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®« thÞ. b. Quy m« d©n sè ®« thÞ: Quy m« d©n sè lµ yÕu tè quan träng ®Ó lµm c¬ së tÝnh to¸n dù kiÕn quy m« ®Êt ®ai còng nh­ bè trÝ c¸c thµnh phÇn ®Êt ®ai ®« thÞ. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh quy m« d©n sè lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n khi thiÕt kÕ QH§T hay quy ho¹ch sö dông ®Êt ®« thÞ. ViÖc tÝnh to¸n quy m« d©n sè chñ yÕu lµ theo ph­¬ng ph¸p dù b¸o. §Ó x¸c ®Þnh quy m« d©n sè ®« thÞ, tr­íc tiªn ph¶i x¸c ®Þnh thµnh phÇn nh©n khÈu, c¬ cÊu d©n c­ cña ®« thÞ ®ã: - X¸c ®Þnh c¬ cÊu d©n c­ ®« thÞ: + X¸c ®Þnh c¬ cÊu d©n c­ theo giíi tÝnh vµ løa tuæi: nh»m nghiªn cøu kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt cña d©n c­ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh to¸n c¬ cÊu d©n c­ trong t­¬ng lai. C¬ cÊu d©n c­ theo giíi tÝnh vµ løa tuæi th­êng ®­îc tÝnh theo ®é tuæi lao ®éng. + X¸c ®Þnh c¬ cÊu d©n c­ theo lao ®éng x· héi cña ®« thÞ: th«ng qua viÖc ph©n d©n c­ ®« thÞ thµnh c¸c lo¹i: Nh©n khÈu lao ®éng: bao gåm: Nh©n khÈu c¬ b¶n: lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ë c¸c c¬ së s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt cÊu t¹o nªn ®« thÞ nh­ c¸n bé c«ng nh©n viªn c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh, kinh tÕ, viÖn nghiªn cøu… Nh©n khÈu phôc vô: lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng thuéc c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c c¬ së mang tÝnh chÊt phôc vô riªng cho thµnh phè. Nh©n khÈu lÖ thuéc: lµ nh÷ng ng­êi kh«ng tham gia lao ®éng. ngoµi tuæi lao ®éng: ng­êi giµ, trÎ em d­íi 18 tuæi, ng­êi tµn tËt… C¸ch ph©n lo¹i trªn ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh quy m« d©n sè ®« thÞ ë nhiÒu n­íc th«ng qua con ®­êng thèng kª, dù b¸o vµ c©n b»ng lao ®éng x· héi. Nghiªn cøu thµnh phÇn d©n c­ ®« thÞ lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p v× nã lu«n biÕn ®éng. ViÖc nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ®óng sù diÔn biÕn d©n sè vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho viÖc quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ mét c¸ch hîp lý. - Dù b¸o quy m« d©n sè ®« thÞ: Dùa vµo sè liÖu thèng kª hiÖn tr¹ng vÒ d©n sè trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, tÝnh tiÕp quy m« d©n sè theo ph­¬ng ph¸p ngo¹i suy. Qua nghiªn cøu ta thÊy sù gia t¨ng d©n sè ®« thÞ lµ sù tæng hîp t¨ng tr­ëng cña nhiÒu thµnh phÇn kh¸c nhau. §ã lµ sù t¨ng tù nhiªn, t¨ng c¬ häc, t¨ng hçn hîp vµ t¨ng do nhiÒu thµnh phÇn kh¸c n÷a. D©n sè ®« thÞ cã thÓ dù b¸o theo c«ng thøc cña NguyÔn ThÕ B¸: Pt = [(P01 + P02) . (1 + a - b + w - r)] . t . (1 + r) Trong ®ã: - Pt: sè d©n dù b¸o. - P01: d©n sè néi thµnh néi thÞ. - P02: d©n sè vïng l©n cËn s¸t nhËp vµo ®« thÞ. - a: tû lÖ sinh. - b: tû lÖ tö. - w: tû lÖ nhËp c­, di c­. - r: tû lÖ d©n sè t¹m tró so víi d©n sè. - t: sè n¨m dù b¸o [02]. c. Quy m« vµ tæ chøc ®Êt ®ai x©y dùng ®« thÞ: Chän ®Êt x©y dùng ®« thÞ: Gi¶i quyÕt ®óng ®¾n viÖc chän ®Êt x©y dùng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt cña ®« thÞ, ®ång thêi cßn ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, sinh ho¹t vµ nghØ ng¬i cña d©n c­. Nã cßn cã t¸c dông quan träng trong viÖc h¹ gi¸ thµnh x©y dùng vµ quyÕt ®Þnh bè côc kh«ng gian kiÕn tróc cña thµnh phè. §Ó lùa chän ®Êt ®ai x©y dùng ®« thÞ, tr­íc hÕt cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn t¸c ®éng ®Õn ®¬n vÞ ®Êt ®ai dù ®Þnh x©y dùng ®« thÞ, bao gåm: - §¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn: tøc lµ ®¸nh gi¸ mäi yÕu tè vÒ khÝ hËu, ®Þa h×nh, ®Þa chÊt,… nh»m khai th¸c nh÷ng ®iÒu kiÖn tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h­ëng bÊt lîi cña thiªn nhiªn ®èi víi ®« thÞ: + KhÝ hËu: khÝ hËu cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¬ cÊu quy ho¹ch vµ kh¶ n¨ng tæ chøc cuéc sèng ®« thÞ, Trong ®ã cÇn chó träng ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè: giã, n¾ng, nhiÖt ®é, ®é Èm, chÕ ®é m­a… + §iÒu kiÖn ®Þa h×nh: cã ý nghÜa quan träng ®Õn ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn t­¬ng lai cña ®« thÞ. VÊn ®Ò tæ chøc ®Êt ®ai x©y dùng ®« thÞ, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®êi sèng ®« thÞ… ®Òu chÞu ¶nh h­ëng cña ®Þa h×nh. + §iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh: viÖc chän ®Êt x©y dùng cÇn dùa vµo c­êng ®é chÞu nÐn cña nÒn ®Êt cho tõng lo¹i c«ng tr×nh cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh chiÒu cao c«ng tr×nh. + §iÒu kiÖn ®Þa chÊt thuû v¨n: x¸c ®Þnh ®é s©u cña mùc n­íc ngÇm. Bªn c¹nh ®ã nghiªn cøu kh¶ n¨ng cung cÊp n­íc cho thµnh phè ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng ¸n cung cÊp n­íc phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. - §¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn hiÖn tr¹ng: viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh hiÖn tr¹ng cÇn chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò sau: + §Æc ®iÓm cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp: t×nh h×nh s¶n xuÊt, lùc l­îng, quy m«… + M¹ng l­íi c¬ së h¹ tÇng kü thuËt: t×nh h×nh sö dông vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c m¹ng l­íi ®ã trong khu vùc quy ho¹ch. + T×nh h×nh vÒ nhµ ë: tr¹ng th¸i x©y dùng, lo¹i nhµ ë, mËt ®é x©y dùng… + T×nh h×nh d©n sè: sù ph©n bè c¸c thµnh phÇn d©n c­, nguån lao ®éng, tû lÖ ph¸t triÓn kinh tÕ … + HÖ thèng c¸c c«ng tr×nh phôc vô c«ng céng: quy m«, tr¹ng th¸i, c¬ cÊu phôc vô cña c¸c ngµnh y tÕ, gi¸o dôc, th­¬ng nghiÖp, v¨n ho¸, thÓ thao, hµnh chÝnh, chÝnh trÞ… Sau khi ®¸nh gi¸ tõng yÕu tè cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn hiÖn tr¹ng khu ®Êt, ta ph¶i ®¸nh gi¸ tæng hîp c¸c yÕu tè cña ®« thÞ th«ng qua viÖc ph©n lo¹i ®Êt ®ai theo møc ®é thuËn lîi, Ýt thuËn lîi vµ kh«ng thuËn lîi. Bªn c¹nh viÖc ®¸nh gi¸ ®ã th× khu ®Êt ®­îc chän còng cÇn ph¶i tho¶ m·n mét sè yÕu tè sau: + §ñ diÖn tÝch ®Êt x©y dùng ®« thÞ trong giai ®o¹n quy ho¹ch tõ 10 ®Õn 25 n¨m, kÓ c¶ ®Êt dù tr÷. + Khu vùc ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguån cung cÊp n­íc s¹ch vµ nh÷ng ®iÓm x¶ n­íc bÈn sinh ho¹t, s¶n xuÊt vµ n­íc m­a mét c¸ch thuËn tiÖn. + §Êt ®ai x©y dùng kh«ng n»m trong ph¹m vi « nhiÔm nÆng do chÊt ®éc ho¸ häc, phãng x¹, tiÕng ån… + VÞ trÝ ®Êt ®ai x©y dùng cã liªn hÖ thuËn tiÖn víi hÖ thèng ®­êng giao th«ng, ®­êng èng kü thuËt ®iÖn n­íc. + §Êt x©y dùng ®« thÞ cè g¾ng kh«ng chiÕm dông hoÆc h¹n chÕ chiÕm dông ®Êt canh t¸c, ®Êt n«ng nghiÖp vµ tr¸nh c¸c khu vùc cã tµi nguyªn kho¸ng s¶n, khu nguån n­íc, khu khai quËt di tÝch cæ, c¸c di tÝch lÞch sö vµ c¸c di s¶n v¨n ho¸. + NÕu chän vÞ trÝ cña ®iÓm d©n c­ ®Ó c¶i t¹o vµ më réng th× cÇn h¹n chÕ lùa chän chç ®Êt hoµn toµn míi, thiÕu c¸c trang bÞ kü thuËt ®« thÞ. Ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ më réng cña ®« thÞ trong t­¬ng lai. Dù b¸o vÒ quy m« ®Êt ®ai ®« thÞ: Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®« thÞ, quy m«, tÝnh chÊt ®« thÞ, dù b¸o vÒ d©n sè ®« thÞ, quy ph¹m vÒ quy ho¹ch, tiÕn hµnh dù b¸o quy m« ®Êt ®ai cho ph¸t triÓn ®« thÞ. Nhu cÇu ®Êt ph¸t triÓn ®« thÞ cã thÓ tÝnh theo c«ng thøc trong tµi liÖu ®µo t¹o, båi d­ìng vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai cña tæng côc ®Þa chÝnh: Z = N . P Trong ®ã: - Z: lµ diÖn tÝch ®Êt ph¸t triÓn ®« thÞ - N: sè d©n t¨ng lªn theo dù b¸o - P: ®Þnh møc ®Êt dïng cho mét khÈu ®« thÞ n¨m quy ho¹ch [65]. C¸c chØ tiªu ®Êt ®ai quy ®Þnh ®èi víi c¸c khu chøc n¨ng trong ®« thÞ: C¸c chøc n¨ng ®« thÞ chiÕm mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh trong ®« thÞ. Tû lÖ c¸c diÖn tÝch ®Êt cña c¸c khu chøc n¨ng cÇn c©n ®èi tr¸nh l·ng phÝ, quy ®Þnh chØ tiªu ®Êt ®èi víi tõng lo¹i chøc n¨ng dùa vµo quy m« d©n sè ®« thÞ vµ lo¹i ®« thÞ nh­ sau: B¶ng 1: ChØ tiªu ®Êt khu d©n dông [14]. Lo¹i ®« thÞ §Êt khu d©n dông (m2/ng­êi) gåm ®Êt: Ở Giao th«ng C«ng tr×nh c«ng céng C©y xanh Toµn khu d©n c­ I - II 25 - 28 19 - 21 4 - 5 6 - 7 54 - 61 III - IV 35 - 45 16 - 20 3 - 4 7 - 9 61 - 78 V 45 - 55 10 - 12 3 - 3,5 12 - 14 >80 B¶ng 2: ChØ tiªu ®Êt giao th«ng trong khu d©n dông [14]. Lo¹i ®« thÞ DiÖn tÝch ®Êt (m2/ng­êi) M¹ng ®­êng BÕn, b·i ®ç xe I - II 15,5 - 17,5 3,5 III - IV 13,5 - 16,5 3 - 3,4 V 8 - 10 3 - 3,4 B¶ng 3: ChØ tiªu c¸c lo¹i ®Êt trong khu ë [14]. Lo¹i ®« thÞ ChØ tiªu ®Êt (m2/ng­êi) cho: Nhµ ë S©n, ®­êng C«ng tr×nh c«ng céng C©y xanh Céng I - II 19 - 21 2 - 2,5 1,5 - 2 3 - 4 25 - 28 III - IV 28 - 35 2,5 - 3 1,5 - 2 3 - 4 35 - 45 V 37 - 47 3 1,5 3 - 4 45 - 55 B¶ng 4: ChØ tiªu ®Êt c«ng nghiÖp, kho tµng ®« thÞ (kÓ c¶ ®Êt dù phßng ph¸t triÓn) [14]. Lo¹i ®« thÞ §Êt c«ng nghiÖp (m2/ng­êi). §Êt kho tµng (m2/ng­êi). I 25 - 30 3 - 4 II 20 - 25 3 - 4 III 15 - 20 2 - 3 IV - V 10 - 15 1,5 - 1,0 B¶ng 5: Tû lÖ c¸c lo¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp [14]. Lo¹i ®Êt Tû lÖ (% diÖn tÝch toµn khu) Nhµ m¸y 50 - 60 C¸c khu kü thuËt 2 - 5 C«ng tr×nh hµnh chÝnh, dÞch vô, nghiªn cøu 2 - 4 Giao th«ng 15 - 20 C©y xanh 10 - 15 Ch­¬ng 2 - thùc tr¹ng sö dông ®Êt thµnh phè h­ng yªn. 2.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn. 2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 2.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý. Thành phố Hưng Yên n»m ë to¹ ®é 200 31’ – 200 43’ vÜ B¾c 1060 02’ – 1060 06’ kinh §«ng. Thµnh phè H­ng Yªn n»m ë phÝa Nam tØnh H­ng Yªn, c¸ch Thñ ®« Hµ Néi kho¶ng 60 km vÒ phÝa T©y B¾c theo quèc lé 39 vµ quèc lé 5, c¸ch thµnh phè H¶i D­¬ng 50km vÒ phÝa §«ng B¾c, c¸ch thÞ x· Th¸i B×nh 50km vÒ phÝa §«ng Nam, c¸ch thÞ x· Phñ Lý (tØnh Hµ Nam) 25km vÒ phÝa T©y Nam, c¸ch s©n bay quèc tÕ Néi Bµi vµ c¶ng H¶i Phßng gÇn 90km [72]. Địa giới hành chính thành phố Hưng Yên, phía Đông và phía Nam giáp huyện Tiên Lữ; phía Tây giáp tỉnh Hà Nam; phía Bắc giáp huyện Kim Động [20]. Víi vÞ trÝ ®Þa lý nµy, thành phố Hưng Yên cã ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi ®Ó giao l­u b»ng ®­êng bé vµ ®­êng s«ng víi c¸c huyÖn trong tØnh H­ng Yªn, víi c¸c tØnh trong vïng §ång b»ng s«ng Hång vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c nh­ Hµ Néi, H¶i D­¬ng, H¶i Phßng, Th¸i B×nh, Hµ Nam, Nam §Þnh… 2.1.1.2. §Þa h×nh, khÝ hËu. Thành phố Hưng Yên được bồi đắp hoàn toàn do lượng phù sa lớn của sông Hồng đổ về từ thượng lưu qua hàng ngàn năm. “Khi chưa có hệ thống đê lớn và hoàn chỉnh chạy dọc sông, khi nước lũ hàng năm tràn qua bờ sông chính và các sông nhánh. Một phần vật liệu đọng ngay ven sông tạo thành các gờ sông. Cũng như trên toàn bộ đồng bằng châu thổ, gờ sông Hồng tại Hưng Yên cũng tạo ra địa hình tương đối cao so với các vùng bao quanh” [05]. Hưng Yên hiện nay vẫn thấy độ cao nổi trội cửa dải đất gờ sông kéo dài từ địa phận Nhân Dục xuống đến Nam Hà , Hậu Dương. HiÖn nay, thành phố Hưng Yên cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, h¬i nghiªng vµ thÊp dÇn tõ T©y B¾c sang §«ng Nam, cao ®é trung b×nh lµ 3,6 m [72]. Thành phố Hưng Yên n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, giã mïa §«ng Nam lµ chñ ®¹o, mïa ®«ng chÞu ¶nh h­ëng cña giã l¹nh tõ ph­¬ng B¾c thæi xuèng. KhÝ hËu hµng n¨m cã hai mïa râ rÖt, mïa h¹ kÐo dµi tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, mïa ®«ng kÐo dµi tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. VÒ mïa h¹ th­êng cã nhiÒu m­a b·o g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt nhÊt lµ n«ng nghiÖp vµ ®êi sèng cña nh©n d©n. Thµnh phè n»m kÒ bªn s«ng Hång nªn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc cung cÊp n­íc cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. Tuy nhiªn do nÒn ®Êt x©y dùng thÊp, l­îng m­a cao, nhÊt lµ vµo c¸c th¸ng 8 - 9 hµng n¨m nªn khi ph¸t triÓn ®« thÞ cÇn chó ý x©y dùng hÖ thèng tho¸t n­íc ®ång bé, hoµn chØnh [72]. 2.1.1.3. Thủy văn. Thành phố Hưng Yên có hệ thống nước mặt và nước ngầm phong phú. Đáng chú ý là ba khúc sông chảy qua địa bàn thành phố. Sông Hồng phát nguyên từ Trung Quốc, có tổng chiều dài 1.183 km. Phần thuộc lãnh thổ Việt Nam là 493 km. Chỗ rộng nhất là 1300 m, chỗ hẹp nhất là 400 m. Sông Hồng chảy xuống đồng bằng có tác dụng bồi tụ phù sa là chủ yếu, song có đặc điểm là luôn lăn mình lật đi lật lại, uốn khúc quanh co, tạo nên hiện tượng sói lở hai bờ, gây lũ lụt [01]. Sông Điện Biên chảy từ dòng sông Hoan Ái (từ Lực Điền) theo chiều dọc của tỉnh qua Đồng Tiến, Hồng Tiến (Khoái Châu), sang địa phận huyện Kim Động, nối vào sông Cửu An, sau đó chảy xuống Cửa Càn (thành phố Hưng Yên). Toàn bộ sông dài trên 20 km. Sông Luộc còn được gọi là sông Phổ Đà, Đà Lỗ. Vốn là phân lưu của sông Hồng ở huyện Hưng Nhân (Thái Bình) và đổ vào sông Thái Bình ở Quý Cao (Tứ Kỳ - Hải Dương). Sông rộng trung bình 150-250 m, sâu 4– 6 m. Toàn bộ sông dài 70 km [01]. 2.1.1.4. §Þa chÊt: Khu vùc thµnh phè H­ng Yªn n»m trong vïng ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång, c¸c líp ®Þa chÊt chñ yÕu lµ c¸c líp ®Êt ®¸ trÇm tÝch cã thÕ n»m vµ chiÒu dµy t­¬ng ®èi æn ®Þnh. 2.1.2. Tài nguyên thiên nhiên. 2.1.2.1. Tài nguyên đất đai. Thành phố Hưng Yên có diện tích tự nhiên 4.685,51 ha. Nguồn tài nguyên đất của thành phố Hưng Yên chủ yếu là đất nông nghiệp. Do được phù sa sông Hồng bồi đắp hàng năm lại nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nên chất lượng đất của thành phố Hưng Yên rất thích hợp cho sản xuất nông nghiệp đặc biệt là trồng lúa nước. Theo số liệu kiểm kê đất đai, năm 2008 đất nông nghiệp là 2268.03 ha, chiếm 48.41 % tổng diện tích tự nhiên của thành phố [71]. 2.1.2.2. Tài nguyên nước. Bên cạnh tài nguyên đất đai, thành phố Hưng Yên còn có nguồn tài nguyên nước bao gồm nước mặt và nước ngầm. Nước mặt là nguồn cung cấp trực tiếp cho sản xuất và đời sống qua các hệ thống sông ngòi tự nhiên. Nguồn nước ngầm ở thành phố Hưng Yên hết sức phong phú. Theo kết quả điều tra, trong địa phận thành phố Hưng Yên có những mỏ nước ngầm rất lớn [72]. Nguồn tài nguyên nước dồi dào là lợi thế lớn để thành phố Hưng Yên phát triển nông nghiệp. 2.1.2.3. Tài nguyên khoáng sản. Tài nguyên khoáng sản chưa được điều tra cụ thể, khoáng sản chính của thành phố Hưng Yên hiện nay là nguồn cát đen với trữ lượng lớn, chủ yếu nằm ven sông Hồng, sông Luộc, có thể khai thác đáp ứng nhu cầu xây dựng của địa phương và các vùng lân cận. Bên cạnh đó còn có nguồn đất sét để làm gạch, ngói,... Ngoài ra còn có than nâu thuộc bể than nâu vùng đồng bằng sông Hồng được đánh giá có trữ lượng lớn, nhưng nằm ở độ sâu trên 1000 m, việc khai thác phức tạp, nên từ nay đến năm 2010 chưa thể khai thác được [30]. 2.2. Lịch sử phát triển vùng đất Phố Hiến - Hưng Yên. 2.2.1. Phố Hiến - Hưng Yên giai đoạn từ thế kỉ XVI đến nay. Thế kỉ XVI - XVII, dưới tác động của hoạt động thương mại nhộn nhịp trên biển Đông và sự phát triển nội tại của kinh tế hàng hóa Đàng Ngoài, Phố Hiến đã vươn mình trở thành một thương cảng, một đầu mối trung chuyển hàng hóa lớn nhất của Đàng Ngoài. Thương lái nhiều nước đã đến đây tập kết hàng hóa, buôn bán lập thương điếm. Bộ mặt đô thị Phố Hiến có những bước khởi sắc quan trọng. Cơ cấu dân cư, cơ cấu ngành nghề của đô thị thay đổi. Phố Hiến được ca ngợi như một nơi đô hội của bốn phương, một “tiểu Tràng An” chỉ xếp thứ hai sau kinh kỳ [37]. Tuy nhiên, vào đầu thế kỉ XVIII, do nhiều nguyên nhân khác nhau, Phố Hiến dần suy tàn. Diện mạo của đô thị cũng vì thế mà thay đổi. Đô thị Phố Hiến dần bị sức ép ngược lại của quá trình nông thôn hóa. Nhiều phố phường đã hòa nhập lại vào trong các làng mạc bao bọc xung quanh đô thị. Năm 1831, tỉnh Hưng Yên được thành lập. Thương cảng Phố Hiến xưa giờ trở thành tỉnh lỵ của tỉnh Hưng Yên với một tòa thành được xây dựng theo kiểu vô băng. Hưng thành là nơi đóng quân của tổng trấn tỉnh Hưng Yên với một đội quân thường trú khá lớn. Năm 1873- 1874, thực dân Pháp tấn công Bắc Kỳ lần thứ nhất. Lính trong Hưng thành không dám kháng cự, mở cửa cho quân Pháp vào thành. Năm 1883, Pháp tấn công Bắc Kỳ lần thứ hai. Tỉnh lỵ Hưng Yên hoàn toàn rơi vào tay thực dân Pháp. Trong thời kỳ 1883 - 1886, quân Pháp đóng ở Hưng Thành thường xuyên phải dùng binh lực ngăn chặn các cuộc nổi dậy của dân cư trong vùng đặc biệt là nghĩa quân Bãi Sậy [50]. Cách mạng tháng Tám 1945 nổ ra, chính quyền về tay nhân dân. Năm 1946, Thị xã Hưng Yên chính thức được thành lập, tách riêng khỏi huyện Kim Động và vẫn giữ vai trò tỉnh lỵ của tỉnh Hưng Yên [73]. Năm 1961, Hưng Yên và Hải Dương sát nhập thành một tỉnh. Năm 1997, Hưng Yên tái lập tỉnh, khu vực Thị xã Hưng Yên được đầu tư nâng cấp cho tương xứng với vai trò của một tỉnh lỵ Năm 2009, thành phố Hưng Yên được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số và các đơn vị hành chính trực thuộc của thị xã Hưng Yên [20]. 2.2.2. Sự hình thành và phát triển của Phố Hiến. Bắt đầu từ năm 1471, Lê thánh Tông đã ban chiếu chỉ “ Đặt Án sát ty ở các thừa tuyên. Hợp cả 13 thừa tuyên đều đặt ở 3 ty: Đô ty, Thừa ty, Hiến ty”. Khu vực Phố Hiến là miền đất có vị trí chiến lược, nằm ngay ngã 3 cửa Luộc nên đã án ngữ mọi con đường thủy từ các cửa biển lên Thăng Long. Vị trí địa lý khiến khả năng gắn kết giữa vùng đất này và các địa phương khác trên toàn trấn Sơn Nam rất thuận lợi. Vào thế kỷ XV, Phố Hiến đã là địa bàn kinh tế khá phát triển, dân cư đông đúc, trù mật. Những lợi thế đó đã đưa vùng đất này trở thành lựa chọn số một của chính quyền để đặt trụ sở của toàn trấn Sơn Nam [50]. Rõ ràng việc thành lập hai Dinh Thừa ty và Hiến ty, kéo theo một bộ máy quan lại cùng một đạo quân đông đảo vừa nâng vị thế của một địa phương, vừa tăng thêm nhu cầu tiêu dùng. Từ đơn vị làng sinh sống bằng nghề nông, chài lưới và buôn bán nhỏ, Phố Hiến đã trở thành thị trấn có dinh thự, quan lại, quân lính và số người buôn bán làm ăn quanh trị sở ngày càng đông đúc. Thế kỷ XVI - XVII, sự giao thương buôn bán giữa các nước trên biển Đông phát triển mạnh mẽ. Ngoài Hoa kiều, Nhật kiều, thời kì này còn chứng kiến hoạt động sôi nổi của thương lái đến từ các nước phương Tây như: Anh, Pháp, Hà Lan… Theo mùa gió mậu dịch hàng năm, nhiều tầu buôn các nước cập các cảng ở Đàng Ngoài ngày càng nhiều. Thị trường buôn bán chính của họ là Thăng Long tuy nhiên chính quyền chúa Trịnh luôn chủ trương không cho phép ngoại kiều được hoạt động tự do, đặc biệt là tại khu vực kinh đô. Mọi thuyền bè ra vào Thăng Long đều phải chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt. Trong tình hình đó, với vị trí nằm án ngữ mọi con đường thủy từ biển lên Thăng Long, Phố Hiến đã trở thành một trung tâm đại diện cho chính quyền để kiểm soát tầu thuyền nước ngoài trước khi lên Thăng Long. Mọi tầu thuyền lên Thăng Long đều phải dừng lại để đợi cấp phép [47]. Từ sự bắt buộc về thủ tục hành chính, dần dần tầu thuyền nước ngoài tập kết tại đây ngày càng đông đúc. Họ biến Phố Hiến thành địa điểm trung chuyển hàng hóa trong khi chờ chuyển lên Thăng Long tiêu thụ, đồng thời họ cũng tích cực thu gom hàng hóa của Đàng Ngoài trong khi chờ đợt gió mậu dịch tiếp theo để chuyển về nước. Quá trình này dẫn đến hiện tượng thương lái nước ngoài lưu trú tại Phố Hiến, một bộ phận trở thành cư dân cùng sinh cư với người Việt. Hoạt động thương mại sôi nổi đã làm thay đổi vượt bậc diện mạo đô thị và cơ cấu dân cư. Từ hai đơn vị phường là Phú Lộc và Phất Lộc vào năm 1625, Phố Hiến đã mở rộng thành 20 phường vào nửa cuối thế kỷ XVII. Bên cạnh hoạt động ngoại thương, Phố Hiến phát triển cả thủ công nghiệp và hoạt động nội thương. Thợ thủ công và thương nhân Việt tụ họp về đây ngày càng đông đúc và “hình mãn kinh kỳ đã góp phần quan trọng vào việc hoạch khu vực của người Việt thành 20 phường”. Dựa vào bia Tây chùa Hiến (1709) và bia chùa Chuông (1711) thì 8/20 phường đó là phường thủ công [32]. Năm 1700, thương điếm Hà Lan đóng cửa, đây cũng là thời điểm đánh dấu chấm hết cho hoạt động của thương nhân phương Tây tại Phố Hiến. Nhưng Phố Hiến không vì thế mà suy tàn ngay. Nửa đầu thế kỷ XVIII, kinh tế Phố Hiến vẫn có những bước phát triển quan trọng và diện mạo đô thị vẫn tương đối sầm uất [19]. Với những đặc điểm phát triển kinh tế của Phố Hiến, có thể khẳng định rằng bên cạnh yếu tố trung tâm chính trị, yếu tố “thị” của đô thị này vẫn nổi trội và lấn át, chức năng kinh tế vượt trội chức năng hành chính, chính trị. 2.2.3. Sự suy tàn của thương cảng Phố Hiến. Dưới tác động của nhiều nguyên nhân, vào nửa cuối thế kỷ XVIII, Phố Hiến dần suy tàn. Yếu tố “thị” của thương cảng này dần biến mất dẫn đến sự thay đổi hoàn toàn của diện mạo đô thị. Thợ thủ công bỏ Phố Hiến đến Thăng Long hoặc các vùng đất sầm uất khác để sinh cơ, lập nghiệp. Thương điếm người nước ngoài sau khi đóng cửa dần đổ nát và thành phế tích trong lòng đô thị [26]. Thiên tai là nguyên nhân đáng kể dẫn đến sự suy tàn của Phố Hiến. Từ đầu thế kỷ XVIII, Phố Hiến nói riêng và toàn vùng Sơn Nam nói chung luôn trong tình trạng bị lũ lụt nghiêm trọng. Tuyến đê sông Hồng dọc trấn Sơn Nam vỡ liên tục vào năm 1713, 1729, 1730. Hầu hết các huyện trên địa bàn đều bị ngập lụt, mùa màng bị phá hoại hoàn toàn. Nghiêm trọng nhất là trận vỡ đê năm 1794 thời Tây Sơn khiến cho: “Hơn 20 huyện trông như biển, mênh mông sóng bạc không bờ, ruộng đồng lầy lội không thu hoạch được gì, dân bỏ cầy cuốc để đi bắt cá” [36]. Bên cạnh lũ lụt, chiến tranh liên miên cũng tàn phá nghiêm trọng diện mạo của đô thị. Nửa đầu thế kỷ XVIII, khởi nghĩa nông dân xảy ra liên tiếp ở Đàng Ngoài, loạn lạc, ly tán khắp nơi. Vùng đất Phố Hiến án ngữ tại điểm giao thông huyết mạch đường thủy từ biển lên kinh đô nên đóng vai trò là đồn tiền tiêu của Thăng Long. Do vậy khi Đàng Ngoài bất ổn, chúa Trịnh đã lấy đất Phố Hiến lập đồn binh lớn, đồng thời nơi đây còn là căn cứ thủy quân quan trọng để quân đội chúa Trịnh thao luyện trước khi đi đánh các cuộc khởi nghĩa nông dân. Nhiều cuộc chiến khốc liệt đã diễn ra ở đây khiến cho Phố Hiến bị tàn phá nặng nề, hoạt động sản xuất, buôn bán ngày càng trì trệ [26]. Với sự vắng bóng dần của các thương lái nước ngoài, sự tàn lụi và biến mất của các phường nghề thủ công buôn bán, sự bồi lấp dần của bến cảng, Phố Hiến mất dần vai trò là địa danh chỉ đứng thứ nhì sau Kinh kỳ, một thương cảng có tên tuổi trong khu vực và thế giới. Trong suốt một thời kỳ lịch sử dài từ nửa cuối thế kỷ XVIII đến những năm gần đây, do ảnh hưởng của thiên tai, chiến tranh và chính sách hạn chế giao thương, nền kinh tế khu vực Phố Hiến - Hưng Yên nhìn chung trì trệ. Dấu tích của thương cảng Phố Hiến một thời vang bóng cũng mờ dần theo thời gian [26]. Trong giai đoạn hiện nay, cùng với sự phát triển chung của Đất nước, thị xã Hưng Yên đã đạt được nhiều thành tựu và được công nhận là thành phố loại III trong năm 2009. Tuy nhiên, thành phố Hưng Yên chưa có được vai trò quan trọng trong hệ thống đô thị Việt Nam. 2.3. Điều kiện kinh tế - xã hội. 2.3.1. Kinh tế. “Thứ nhất Kinh kỳ, thứ nhì Phố Hiến”, điều này đã nói lên sự phát triển thịnh vượng vào dạng nhất nhì xứ Bắc của thương cảng Phố Hiến, nơi giao thương buôn bán sầm uất của các thương nhân trong và ngoài nước thế kỷ XVI-XVII. Song, một thời gian dài Phố Hiến bị lãng quên, hoạt động kinh tế kém phát triển. Đánh thức tiềm năng này, ngay từ khi tái lập tỉnh, thị xã Hưng Yên (nay là thành phố Hưng Yên) trở lại với vai trò là thủ phủ của tỉnh, các cấp, ngành đã triển khai đầu tư hàng loạt các dự án phát triển kinh tế. Đến nay, đã có 26 dự án công nghiệp, dịch vụ đầu tư vào địa bàn thành phố Hưng Yên, nhiều doanh nghiệp đã không ngừng đầu tư mở rộng sản xuất, đổi mới thiết bị, công nghệ, hoạt động sản xuất, kinh doanh đạt hiệu quả khá như: Công ty cổ phần may Hưng Yên, Công ty may Phố Hiến… [72]. Cơ chế quản lý mới cộng với sự đầu tư giúp đỡ của Trung ương, tỉnh đã giúp thành phố Hưng Yên có tốc độ tăng trưởng nhanh hiếm thấy. Năm 2008, giá trị sản xuất công nghiệp của thành phố Hưng Yên đạt 560,479 tỷ đồng, giá trị thương mại - dịch vụ đạt 1.455 tỷ đồng, tăng trưởng kinh tế của thành phố đạt trên 18%, cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ, công nghiệp, thu ngân sách tăng từ 15 tỷ đồng (năm 2000) lên 279,47 tỷ đồng (năm 2008) [72]. Đó là những tín hiệu đáng tự hào của thành phố Hưng Yên trên đường đổi mới và phát triển. 2.3.1.1. Công nghiệp. Thành phố Hưng Yên có tốc độ tăng trưởng công nghiệp nhanh, năm 2008 công nghiệp thành phố tăng trưởng 20 %, bình quân tăng trưởng 19 %/năm. Trên địa bàn hiện có 774 cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp với sản phẩm khá đa dạng như may mặc, chế biến nông sản, cơ khí, nhựa, đồ gỗ... Bên cạnh những cơ sở sản xuất công nghiệp mới, thành phố còn có nhiều làng nghề truyền thống như: làng hương xạ Cao Thôn (Bảo Khê), làng bện thừng Tính Linh (Trung Nghĩa), làng dệt Vân Phương (Liên Phương), mía đường Cao Xá (Lam Sơn)… Tuy vậy trình độ phát triển công nghiệp của thành phố còn khiêm tốn. Các cơ sở sản xuất phần lớn còn nhỏ lẻ, thiếu tập trung, trang thiết bị còn lạc hậu, trình độ quản lý, hiệu quả lao động còn thấp [70]. 2.3.1.2. Nông nghiệp. Năm 2008, giá trị sản xuất nông nghiệp của thành phố đạt 133,5 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 2007 và dự kiến năm 2009 sẽ tiếp tục tăng hơn 4% so với năm 2008. Sản xuất nông nghiệp phát triển nhanh thể hiện rất rõ qua sự chuyên đổi cơ cấu ngành theo hướng tăng nhanh tỷ trọng cây, con có giá trị kinh tế cao, giảm thiểu các loại cây con có giá trị thấp. Nhiều giống cây trồng mới được lai tạo và đưa vào trồng thử nghiệm trên đồng đất địa phương, đặc biệt là ở vùng bãi. Đối với mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, các lĩnh vực công nghệ thường được áp dụng là tạo giống bằng công nghệ nuôi cấy mô, lai tạo giống cây năng suất cao, chất lượng tốt, sạch bệnh, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng; phương pháp canh tác hữu cơ bảo đảm sạch bệnh và an toàn vệ sinh thực phẩm, kỹ thuật trồng hoa, trồng rau trong nhà lưới nhằm giảm bớt sự lệ thuộc vào điều kiện tự nhiên…Những mô hình được đánh giá có hiệu quả là mô hình trồng hoa chất lượng cao tại xã Liên Phương, với quy mô 2 ha, và mô hình sản xuất rau an toàn, quy mô 5 ha tại xã Trung Nghĩa. Đây là những mô hình sản xuất áp dụng kỹ thuật công nghệ cao, trồng cây trong nhà lưới, có hệ thống tưới sương mù hoặc nhỏ giọt. Đặc biệt, có thể cho phép trồng nhiều loại hoa ôn đới như hoa ly, hoa phong lan, hoa tuy luýp… mà trong điều kiện khí hậu bình thường ở Hưng Yên không thể trồng được [70]. Cây nhãn là đặc sản truyền thống nổi tiếng của Hưng Yên. Hiện nay thành phố còn giữ được nhiều giống nhãn quý như: nhãn đường phèn, nhãn hương chi, nhãn cùi. Đến nay, thành phố Hưng Yên có trên 65 vạn cây nhãn cho trung bình 4.000 tấn quả tươi mỗi năm. Ngoài cây nhãn, thành phố Hưng Yên còn giữ được một diện tích lớn đất trồng lúa (1228,12 ha) và nhiều giống cây trồng truyền thống khác là: sen ở dải đầm sông Hồng Nam, vực Lam Sơn, Bảo Khê, đầm An Vũ; Đậu Hà Lan ở đất bãi Bảo Châu; trồng dâu nuôi tằm ở Liên Phương; mía ở bãi bồi Cao Xá, Bồng Châu… Đây là những giống cây vẫn cho hiệu quả kinh tế cao góp phần đảm bảo cuộc sống cho người nông dân Hưng Yên. Bên cạnh trồng trọt, chăn nuôi có bước phát triển mạnh, do có sự chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, đưa các giống vật nuôi mới có năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất, định hướng phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp, với tốc độ trung bình 19,4 %/năm, tạo bước đột phá lớn trong chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp [70]. 2.3.1.3. Dịch vụ. Các hình thức dịch vụ  mở rộng và phát triển đa dạng; nhiều sản phẩm hàng hóa như: hàng may mặc, nhãn, long nhãn, vải đóng hộp, sản phẩm nhựa, bao sợi đay... đã tạo lập được thị trường ổn định. Nếu như năm 1995, thành phố mới có khoảng 800 hộ kinh doanh cá thể, hoạt động kinh doanh dịch vụ chỉ tập trung ở tuyến đường Điện Biên, giá trị thương mại - dịch vụ trên địa bàn đạt 40 tỷ đồng thì năm 2008, giá trị thương mại - dịch vụ lên đến 1.455 tỷ đồng, tổng mức bán lẻ, doanh thu dịch vụ đạt 693 tỷ đồng. Thành phố còn hình thành những doanh nghiệp đầu mối cung ứng hàng hoá bảo đảm ổn định thị trường như: Công ty Việt Trung, Doanh nghiệp tư nhân Hào Huệ… Thành phố hiện có 137 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại - dịch vụ. Các doanh nghiệp tập trung nhiều ở phường Lê Lợi với 36 doanh nghiệp, phường Hiến Nam 42 doanh nghiệp, phường An Tảo 20 doanh nghiệp [70]. Hệ thống chợ dân sinh được đầu tư ở tất cả các phường, xã, đạt mức bình quân 3,9 km có 1 chợ, bán kính phục vụ đạt 1,1 km, mật độ này cao hơn mức bình quân chung của cả nước và cũng cao hơn quy định về bán kính phục vụ trung bình các chợ dân sinh. Một số chợ được quy hoạch, đầu tư nâng cấp thành chợ loại I, loại II như: chợ Gạo (phường An Tảo), chợ Đầu (xã Trung Nghĩa) và chợ Phố Hiến được đầu tư xây dựng kiên cố với tổng diện tích xây dựng 3.400 m2, những chợ này sẽ là trung tâm buôn bán, cung ứng hàng hóa lớn của tỉnh với những bản sắc riêng như: chợ Đầu (Trung Nghĩa), chợ Dầu (xã Quảng Châu) được định hướng phát triển thành chợ đầu mối nông sản, chợ Gạo, chợ Phố Hiến phát triển thành trung tâm thương mại tổng hợp… Ngoài ra, thành phố còn thu hút được một số nhà đầu tư xây dựng các trung tâm thương mại, siêu thị như: Trung tâm thương mại Lợi Mận (phường An Tảo), chuyên kinh doanh hàng công nghiệp tiêu dùng với diện tích mặt bằng 7.200m2, diện tích kinh doanh đạt 2.500m2; Siêu thị Hapromart (phường Lam Sơn), kinh doanh các mặt hàng thiết yếu với diện tích mặt bằng 1.000m2, kinh doanh trên 10.000 mặt hàng… Cùng với đó là trên 1 nghìn 500 hộ kinh doanh cá thể được cấp giấy phép tạo nên một trung tâm cung ứng hàng hoá phong phú, động lực cho kinh doanh, dịch vụ phát triển. Tiềm năng dịch vụ du lịch cũng ngày càng được các doanh nghiệp khai thác hiệu quả. Thành phố hiện có 6 doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực khách sạn, nhà hàng, nhiều dự án có giá trị đầu tư lớn như: Trung tâm hội nghị quốc tế Sơn nam Plaza, Khách sạn Phố Hiến, Khách sạn Thái Bình…. Cùng với quần thể di tích Phố Hiến với 128 di tích lịch sử văn hoá, trong đó có 17 di tích được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia, lễ hội văn hoá dân gian Phố Hiến đang được khôi phục, tôn tạo, thu hút du khách đến với hoạt động du lịch tâm linh. Hàng năm Thành phố đón hàng triệu lượt khách trong và ngoài nước, doanh thu khách sạn, nhà hàng và dịch vụ du lịch đạt trên 100 tỷ đồng. Hoạt động vận tải hàng năm phục vụ cho trên 3,5 triệu lượt khách, gần 800 nghìn tấn hàng hoá, doanh thu vận tải năm 2008 đạt gần 82 tỷ đồng…[70]. 2.3.2. Xã hội. Thành phố Hưng Yên hiện nay là tỉnh lỵ của tỉnh Hưng Yên. Thành phố có 12 đơn vị hành chính gồm các phường: Lê Lợi, Quang Trung, Minh Khai, Lam Sơn, Hiến Nam, An Tảo, Hồng Châu và các xã: Quảng Châu, Hồng Nam, Liên Phương, Trung Nghĩa, Bảo Khê. Các yếu tố xã hội của thành phố có đặc điểm như sau: 2.3.2.1. Dân số, lao động. D©n sè: §Õn 31/12/2007 lµ 121.486 ng­êi. Trong ®ã: D©n sè th­êng tró 96.175 ng­êi, d©n sè t¹m tró 25.311 ng­êi. D©n sè néi thÞ lµ 92.608 ng­êi chiÕm 76,22%, d©n sè ngo¹i thÞ lµ 28.878 ng­êi chiÕm 23,78%. MËt ®é d©n sè ®« thÞ lµ 10.110 ng­êi/km2. Lao ®éng: §Õn ngµy 31/12/2007 lµ 54.475 ng­êi, khu vùc néi thÞ 39.358 ng­êi, sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n lµ: 35.655 ng­êi; Tû lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp lµ 85,65% [70]. 2.3.2.2. Y tÕ. HiÖn thµnh phè H­ng Yªn cã 04 bÖnh viÖn: 01 bÖnh viÖn ®a khoa, 01 bÖnh viÖn lao vµ phæi, 01 bÖnh viÖn m¾t, 01 bÖnh viÖn y häc cæ truyÒn, 01 Trung t©m y tÕ dù phßng; hiÖn thµnh phè cã 9/12 Trung t©m y tÕ x·, ph­êng ®¹t chuÈn quèc gia. HÖ thèng y tÕ cña thµnh phè ®· ®¸p øng c¬ b¶n nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh cho nh©n d©n thµnh phè vµ khu vùc phô cËn [70]. 2.3.2.3. Gi¸o dôc. Thµnh phè ®· hoµn thµnh phæ cËp tiÓu häc, trung häc c¬ së; hiÖn ®ang thùc hiÖn phæ cËp trung häc phæ th«ng; hiÖn nay thµnh phè cã 01 tr­êng ®¹i häc lµ §¹i häc Chu V¨n An, 01 tr­êng cao ®¼ng lµ Cao ®¼ng S­ ph¹m H­ng Yªn vµ 03 tr­êng trung cÊp. Ngµnh gi¸o dôc thµnh phè H­ng Yªn ®· vµ ®ang lµ nguån cung cÊp nh©n tµi chÊt l­îng cao trong c¸c lÜnh vùc chñ chèt cÇn thiÕt, cho sù ph¸t triÓn cña H­ng Yªn nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung [70]. 2.3.2.4. V¨n ho¸ - ThÓ thao. Thµnh phè cã Trung t©m thÓ dôc thÓ thao ®a n¨ng, 17/128 di tÝch n»m trong quÇn thÓ di tÝch lÞch sö Phè HiÕn ®­îc Nhµ n­íc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ quèc gia, tû lÖ lµng, khu phè v¨n ho¸ ®¹t 65%, gia ®×nh v¨n ho¸ ®¹t 82%; hiÖn thµnh phè cã trªn 100 c©u l¹c bé thÓ dôc thÓ thao, cã nhiÒu s©n tennis, cÇu l«ng ®¹t tiªu chuÈn thi ®Êu [70]. 2.4. Thùc tr¹ng c¸c khu chøc n¨ng trong ®« thÞ. 2.4.1. Khu ®Êt c«ng nghiÖp. Thµnh phè H­ng Yªn chñ tr­¬ng tæ ch­¬ng tæ chøc 2 khu c«ng nghiÖp, ë phÝa B¾c x· B¶o Khª kho¶ng 100 ha kÕt hîp víi khu c«ng nghiÖp cña huyÖn Kim §éng; khu c«ng nghiÖp Trung NghÜa b¸m theo quèc lé 38 kho¶ng 200 ha, kÕt hîp víi khu c«ng nghiÖp cña huyÖn Tiªn L÷. Ngoµi ra tæ chøc c¸c lµng nghÒ vµ khu tiÓu thñ c«ng nghiÖp [72]. Nh­ng thùc tÕ hiÖn nay ch­a cã khu c«ng nghiÖp nµo trªn ®Þa bµn thµnh phè H­ng Yªn chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. C¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vÉn tån t¹i xen kÏ trong khu ®Êt d©n dông ®« thÞ. Cã c¸c khu vùc tËp trung nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ: PhÝa T©y ph­êng An T¶o, khu vùc n»m gi÷a ®­êng NguyÔn V¨n Linh vµ s«ng §iÖn Biªn cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­ : nhµ m¸y c¬ khÝ n«ng nghiÖp, liªn doanh mót xèp ViÖt - NhËt, c«ng ty l­¬ng thùc, c«ng ty x©y dùng, c«ng ty ®ay, c«ng ty may II, c«ng ty thùc phÈm xuÊt khÈu H­ng Yªn... PhÝa T©y ph­êng Lª Lîi, khu vùc phÝa B¾c §­êng B¹ch §»ng cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh­ : c«ng ty x©y l¾p, c«ng ty c¬ khÝ dÖt may 1/5, c«ng ty chÕ biÕn n«ng s¶n, c«ng ty may H­ng Yªn, hîp t¸c x· th¸ng 8 - c«ng ty nhùa, c«ng ty l­¬ng thùc... Tuy c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trªn chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp nhÑ vµ s¹ch, thu hót ®­îc mét l­îng lín lao ®éng nh­ng do n»m s¸t khu d©n c­ nªn cã ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi m«i tr­êng ®« thÞ. Ngoµi ra trªn ®Þa bµn thµnh phè cßn cã nhiÒu c¬ së tiÓu thñ c«ng nghiÖp quy m« nhá n»m r¶i r¸c trong c¸c th«n xãm, ®­êng phè. Trong thêi gian tíi cÇn nhanh chãng tËp trung c¸c c¬ së s¶n xuÊt nµy vµo khu c«ng nghiÖp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. 2.4.2. Khu ®Êt kho tµng. HiÖn nay, thµnh phè H­ng Yªn vÉn ch­a cã khu kho tµng tËp trung. HÖ thèng kho tµng ph©n bè ë nhiÒu n¬i nh­: bÕn xe kh¸ch H­ng Yªn, c¶ng Yªn LÖnh, c¸c kho chøa cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn ®Þa bµn. Ngoµi ra hµng ho¸ cßn ®­îc tµng tr÷ trùc tiÕp t¹i c¸c chî ®Çu mèi cña thµnh phè H­ng Yªn nh­ : chî Phè HiÕn, chî G¹o… Tõ thùc tÕ thµnh phè H­ng Yªn ch­a cã khu c«ng nghiÖp, khu kho tµng hoµn chØnh cho thÊy tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i cña thµnh phè ch­a cao. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña thµnh phè H­ng Yªn t¨ng nhanh (Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP b×nh qu©n ®¹t trªn 17%; n¨m 2007 t¨ng 18,9%) trong ®ã cã sù ®ãng gãp chñ yÕu cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô [70]. Thµnh phè cÇn nhanh chãng cã c¸c biÖn ph¸p tæ chøc c¸c khu c«ng nghiÖp, khu kho tµng ®Ó ph¸t huy ®µ t¨ng tr­ëng nµy. 2.4.3. Khu ®Êt giao th«ng ®èi ngo¹i. Thµnh phè H­ng Yªn cã quèc lé 39A ch¹y theo h­íng B¾c - Nam (Hµ Néi - H­ng Yªn - Th¸i B×nh) qua cÇu TriÒu D­¬ng vµ quèc lé 38B ch¹y theo h­íng §«ng - T©y (H­ng Yªn - H¶i D­¬ng); ®ång thêi thµnh phè cã quèc lé 38 ®i qua nèi thµnh phè H­ng Yªn víi Hµ Nam vµ quèc lé 1 qua cÇu Yªn LÖnh [72]. CÇu Yªn LÖnh kh¸nh thµnh vµ ho¹t ®éng tõ ngµy 15/5/2004 ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc giao l­u gi÷a thµnh phè víi c¸c tØnh phÝa Nam, gãp phÇn thóc ®Èy KT - XH ph¸t triÓn. Thµnh phè cã tuyÕn ®­êng thuû trªn s«ng Hång ®i Hµ Néi, Th¸i B×nh vµ Nam §Þnh. PhÝa Nam thµnh phè cã tuyÕn s«ng Luéc, cã thÓ ®i H¶i D­¬ng, H¶i Phßng, Th¸i B×nh. Thµnh phè cã c¶ng Yªn LÖnh ®ang ®­îc ®Çu t­ n©ng cÊp t¹o nhiÒu thuËn lîi vËn t¶i ®­êng thuû [72]. 2.4.4. Khu ®Êt d©n dông ®« thÞ. 2.4.4.1. Khu ë. C¸c khu d©n c­ trªn ®Þa bµn thµnh phè H­ng Yªn cã hai lo¹i chÝnh: C¸c khu d©n c­ ph¸t triÓn trªn vïng ®Êt cña c¸c th«n xãm cæ nh­: th«n Kim §»ng, th«n §»ng Ch©u, th«n XÝch §»ng, th«n Cao X¸ (ph­êng Lam S¬n), xãm An Lîi, xãm H¹, xãm An D­¬ng, th«n An T¶o (ph­êng An T¶o), th«n Nh©n Dôc, th«n An Vò, xãm B·i, xãm §«ng (ph­êng HiÕn Nam), th«n MËu D­¬ng, th«n Ph­¬ng C¸i (ph­êng Hång Ch©u),xãm B¾c, th«n Nam TiÕn (ph­êng Minh Khai)… C¸c khu d©n c­ nµy vÉn cßn mang d¸ng dÊp cña n«ng th«n ®ång b»ng B¾c Bé. C¬ së h¹ tÇng kü thuËt nh­ giao th«ng, cÊp n­íc, cÊp ®iÖn, th«ng tin… cßn kÐm chÊt l­îng, thiÕu ®ång bé nªn ch­a ®¸p øng tèt ®­îc nhu cÇu cña d©n c­. Nhµ ë vµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc kh¸c phÇn lín ®­îc x©y dùng tù ph¸t thiÕu quy ho¹ch g©y mÊt mü quan. §¸ng lo ng¹i h¬n lµ trong khu vùc c¸c khu d©n c­ trªn ®ang tån t¹i nhiÒu di tÝch lÞch sö v¨n ho¸. HÇu hÕt c¸c di tÝch nµy ®Òu bÞ bã hÑp trong kh«ng gian chËt chéi do sù bµnh tr­íng cña c¸c khu d©n c­. ChÝnh v× vËy viÖc quy ho¹ch c¶i t¹o c¸c khu d©n c­ nµy cÇn ®Æc biÖt quan t©m. C¸c khu d©n c­ míi bªn nh÷ng ®­êng phè míi ®­îc x©y dùng, hoÆc ®­îc c¶i t¹o, n©ng cÊp. C¸c khu d©n c­ nµy kh¸ víi hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt vµ h¹ tÇng x· héi t­¬ng ®èi hoµn chØnh t¹o cho thµnh phè H­ng Yªn cã bé mÆt ®« thÞ kh¸ khang trang, hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, thµnh phè H­ng Yªn cßn thiÕu nh÷ng chung c­ cao tÇng - lµ s¶n phÈm cña c¸c ®« thÞ hiÖn ®¹i. NhËn thøc ®­îc h¹n chÕ trªn, thµnh phè ®ang tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c dù ¸n x©y dùng nhµ chung c­ cao tÇng, ký tóc x¸ cao tÇng ®Ó phôc vô nhu cÇu c­ tró cña d©n c­ trong thêi ®¹i míi [72]. 2.4.4.2. Khu trung t©m thµnh phè vµ c¸c c«ng tr×nh phôc vô c«ng céng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khu trung t©m ®« thÞ thµnh phè H­ng Yªn ®­îc Nhµ n­íc ®Çu t­, n©ng cÊp nªn ®Õn nay ®· t­¬ng ®èi hoµn chØnh. C¸c c«ng tr×nh c«ng céng ®· ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m vµ ®­îc tËp trung thµnh tõng côm riªng cã cïng chøc n¨ng t­¬ng tù. a. Trung t©m hµnh chÝnh, chÝnh trÞ. Trung t©m hµnh chÝnh tæ chøc ë ph­êng HiÕn Nam. Nh÷ng c¬ quan hµnh chÝnh quan träng nhÊt cña thµnh phè H­ng Yªn còng nh­ cña tØnh H­ng Yªn ®­îc tËp trung t¹i khu vùc qu¶ng tr­êng trung t©m cña thµnh phè. §©y lµ khu vùc cã vÞ trÝ ®Æc biÖt thuËn lîi, n»m chÝnh gi÷a thµnh phè, tiÖn lîi cho giao th«ng ®èi néi, giao th«ng ®èi ngo¹i còng thuËn lîi th«ng qua cÇu Yªn LÖnh ®i Hµ Nam, quèc lé 39A ®i Phè Nèi vµ ®i Th¸i B×nh, quèc lé 38B ®i H¶i D­¬ng [72]. b. Trung t©m gi¸o dôc, ®µo t¹o. C¸c c¬ së gi¸o dôc ®µo t¹o cña thµnh phè tËp trung t¹i phÝa B¾c ph­êng HiÕn Nam, phÝa T©y Nam ph­êng An T¶o bao gåm: Tr­êng Cao ®¼ng S­ ph¹m H­ng Yªn, tr­êng N¨ng khiÕu, tr­êng DËy nghÒ H­ng Yªn, tr­êng C¸n bé y tÕ, tr­êng ChÝnh trÞ NguyÔn V¨n Linh, tr­êng Phæ th«ng trung häc T« HiÖu, tr­êng Phæ th«ng c¬ së HiÕn Nam… C¸c c¬ së gi¸o dôc trªn ®Þa bµn thµnh phè chØ míi ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhu cÇu cña thµnh phè H­ng Yªn vµ c¸c huyÖn l©n cËn. Do ®ã ChÝnh phñ ®· phª duyÖt ®Ò ¸n x©y dùng khu ®¹i häc Phè HiÕn nh»m ®¸p øng nhu cÇu më réng quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹i häc cho vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c bé vµ vïng thñ ®« Hµ Néi, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ cho nh©n d©n ®Þa ph­¬ng vµ c¶ khu vùc ®ång b»ng B¾c bé ®ång thêi trë thµnh ®iÓm nhÊn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh du lÞch, dÞch vô cña thµnh phè H­ng Yªn [64]. c. Trung t©m y tÕ. Trung t©m y tÕ tæ chøc ë trôc ®­êng H¶i Th­îng L·n ¤ng vµ khu vùc bÖnh viÖn TØnh bao gåm: BÖnh viÖn §a khoa TØnh, bÖnh viÖn M¾t, bÖnh viÖn §«ng y, trung t©m y tÕ dù phßng... [72]. d. Trung t©m v¨n ho¸, thÓ thao. Thµnh phè H­ng Yªn cã 17/128 di tÝch n»m trong quÇn thÓ di tÝch lÞch sö Phè HiÕn ®­îc Nhµ n­íc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ quèc gia. C¸c di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ vµ c¸c trung t©m v¨n ho¸ míi x©y dùng n»m r¶i r¸c trªn kh¾p ®Þa bµn thµnh phè. Khu vùc xung quanh hå B¸n NguyÖt tËp chung nhiÒu nhÊt c¸c c¬ së v¨n ho¸ nh­: B¶o tµng H­ng Yªn, nhµ v¨n ho¸, ®µi liÖt sü, b­u ®iÖn thµnh phè, ®Òn TrÇn, ®Òn MÉu, ®Òn Bµ Chóa Kho, ®×nh HiÕn, chïa HiÕn… HiÖn thÞ x· cã trªn 100 c©u l¹c bé thÓ dôc thÓ thao, cã nhiÒu s©n tennis, cÇu l«ng ®¹t tiªu chuÈn thi ®Êu. Khu vùc s©n vËn ®éng ®· cã tæ chøc thµnh khu luyÖn tËp vµ khu thÓ thao cña Thµnh phè [72]. e. Trung t©m th­¬ng m¹i, dÞch vô. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô cña thµnh phè H­ng Yªn ®ang diÔn ra s«i næi nhÊt trªn tuyÕn ®­êng §iÖn Biªn, hai bªn ®­êng cã nhiÒu cöa hµng lín xen kÏ víi c¸c c¬ së kinh doanh hé gia ®×nh. Khu vùc ng· t­ chî G¹o lµ n¬i giao c¾t gi÷a quèc lé 39A ®i Phè Nèi vµ quèc lé 38B ®i H¶i D­¬ng, cïng víi sù n©ng cÊp cña hai con ®­êng trªn, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i t¹i khu vùc nµy ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng, dù kiÕn khu vùc ng· t­ chî G¹o sÏ trë thµnh trung t©m th­¬ng m¹i hµng ®Çu cña thµnh phè H­ng Yªn [70]. 2.4.4.3. §Êt giao th«ng ®èi néi. HiÖn nay thµnh phè cã 76 tuyÕn ®­êng ®« thÞ víi chiÒu dµi trªn 50 km. §­êng khu d©n c­ hiÖn cã 97 tuyÕn víi tæng chiÒu dµi 47 km. NhiÒu tuyÕn ®­êng giao th«ng ë th«n xãm ®­îc tr¶i nhùa, ®æ bª t«ng hoÆc n©ng cÊp b»ng c¸c vËt liÖu cøng kh¸c. Bé mÆt giao th«ng thµnh phè ngµy cµng trë nªn khang trang, giao l­u thuËn tiÖn [72]. 2.4.4.4. Khu c©y xanh ®« thÞ. Khu c©y xanh lín nhÊt cña thµnh phè lµ khu c«ng viªn An Vò 1 vµ 2 (trªn ®Þa bµn ph­êng Lª Lîi vµ ph­êng Quang Trung), ngoµi ra thµnh phè cßn cã c«ng viªn hå B¸n NguyÖt, Qu¶ng tr­êng trung t©m 13 ha, trong ®ã th¶m cá, hoa 3 ha. Tæng diÖn tÝch v­ên hoa, c©y xanh, th¶m cá Thµnh phè cã 98 ha [72]. 2.4.5. Khu ®Êt ®Æc biÖt. Thµnh phè hiÖn cã mét sè khu ®Êt ®Æc biÖt lµ: Doanh tr¹i qu©n ®éi cã vÞ trÝ gÇn th«n MËu D­¬ng vµ th«n Ph­¬ng C¸i thuéc ph­êng Hång Ch©u. B·i r¸c th¶i n»m ë phÝa nam ®­êng T« HiÖu trong khu vùc ph­êng Quang Trung s¸t víi x· Liªn Ph­¬ng. NghÜa trang thµnh phè H­ng Yªn ë phÝa b¾c ph­êng An T¶o, phÝa ®«ng s«ng §iÖn Biªn. Do sù më réng cña thµnh phè nªn c¸c khu ®Êt ®Æc biÖt trªn hiÖn ®ang n»m trong khu vùc néi thÞ. NghÜa trang vµ b·i r¸c cã diÖn tÝch nhá l¹i qu¸ gÇn trung t©m ®« thÞ nªn kh«ng cßn phï hîp vµ g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn c¶nh quan, m«i tr­êng vµ h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ®« thÞ. 2.5. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n¨m 2008. Theo kÕt qu¶ thèng kª ®Êt ®ai cña phßng tµi vµ nguyªn m«i tr­êng thµnh phè H­ng Yªn, n¨m 2008 diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña thµnh phè lµ 4685.51 ha trong ®ã: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lµ: 2268.03 ha chiÕm 48.41%. DiÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp lµ: 2271.43 ha chiÕm 48.47 %. DiÖn tÝch ®Êt ch­a sö dông lµ: 146.05 ha chiÕm 3.12 % [71]. H×nh 1: BiÓu ®å c¬ cÊu sö dông ®Êt thµnh phè H­ng Yªn n¨m 2008. 2.5.1. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch nhãm ®Êt n«ng nghiÖp cña thµnh phè cßn 2268,03 ha chiÕm 48,41% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, bao gåm: - §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: 2125,52 ha chiÕm 45,36 % tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn trong ®ã: §Êt trång c©y hµng n¨m cã diÖn tÝch 1715,27 ha chiÕm 80,70 % tæng diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, bao gåm: + §Êt trång lóa 1228,12 ha chiÕm 57,78 % so víi ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chiÕm 71,60 % so víi ®Êt trång c©y hµng n¨m. §Êt trång lóa tËp trung chñ yÕu ë c¸c x·: Hång Nam, Liªn Ph­¬ng, Trung NghÜa, B¶o Khª. §Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c chiÕm diÖn tÝch lµ 487,15 ha chiÕm 28,40 % ®Êt trång c©y hµng n¨m. + §Êt trång c©y l©u n¨m cã diÖn tÝch 410,25 ha chiÕm 19,30 % diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Lo¹i ®Êt nµy cã nhiÒu ë ph­êng Lam S¬n, ph­êng Hång Ch©u, x· Qu¶ng Ch©u, x· Liªn Ph­¬ng. - §Êt nu«i trång thuû s¶n cã diÖn tÝch lµ: 140,77 ha chiÕm 3,00 % tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn. Lo¹i ®Êt nµy cã nhiÒu ë: ph­êng Quang Trung, ph­êng Hång Ch©u, ph­êng Minh Khai, x· Qu¶ng Ch©u. - §Êt n«ng nghiÖp kh¸c: cã diÖn tÝch 1,74 ha chiÕm 0,04 % tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn [71]. §Êt n«ng nghiÖp cña thµnh phè chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c x· ngo¹i thµnh dïng ®Ó trång lóa n­íc, c©y ¨n qu¶ l©u n¨m ®Æc biÖt lµ c©y nh·n. §Êt n«ng nghiÖp cña thµnh phè ®· ®­îc sö dông æn ®Þnh tõ l©u ®êi cho n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 2.5.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt phi n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp cña thµnh phè H­ng Yªn lµ 2271,43 ha chiÕm 48,48 % tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña thµnh phè, bao gåm: - §Êt ë: cã diÖn tÝch 796,83 ha chiÕm 35,08 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp, trong ®ã: + §Êt ë ®« thÞ lµ 328,26 ha chiÕm 41,20 % diÖn tÝch ®Êt ë toµn thµnh phè, b×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt ë ®« thÞ ®¹t 35,45 m2/ng­êi. + §Êt ë ngo¹i thÞ lµ 468,57 ha chiÕm 58,80 % diÖn tÝch ®Êt ë toµn thµnh phè, ph©n bè ë 5 x·: Qu¶ng Ch©u, Hång Nam, Liªn Ph­¬ng, Trung NghÜa, B¶o Khª. B×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt ë ngo¹i thÞ ®¹t 685 m2/hé. - §Êt chuyªn dïng: cã diÖn tÝch 818,87 ha, chiÕm 36,05 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp bao gåm: + §Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp: 52,38 ha, chiÕm 6,40 % diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng. + §Êt quèc phßng, an ninh: 26,50 ha, chiÕm 3,24 % ®Êt chyªn dïng, trong ®ã diÖn tÝch ®Êt quèc phßng cã 16,20 ha, ®Êt an ninh cã 10,03 ha. + §Êt s¶n xuÊt kinh doanh phi n«ng nghiÖp: 83,70 ha, chiÕm 10,22 % ®Êt chuyªn dïng, bao gåm ®Êt c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã 65,02 ha, ®Êt s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, gèm sø cã 18,68 ha. + §Êt sö dông vµo môc ®Ých c«ng céng: 656,29 ha chiÕm 80,15 % diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng, bao gåm: §Êt giao th«ng cã 330,58 ha, chiÕm 7,06 % diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, b×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt giao th«ng ®¹t 27,21 m2/ng­êi. §Êt thuû lîi cã 202,69 ha. §Êt c«ng tr×nh n¨ng l­îng (c¸c tr¹m biÕn ¸p) cña thµnh phè cã 0,03 ha. §Êt c«ng tr×nh b­u chÝnh viÔn th«ng 0,89 ha. §Êt c¬ së v¨n ho¸ cã 36,29 ha bao gåm diÖn tÝch c¸c nhµ v¨n ho¸, b¶o tµng… vµ ®Êt c«ng viªn c©y xanh trªn ®Þa bµn. §Êt c¬ së y tÕ cã 16,71 ha. §Êt c¬ së gi¸o dôc ®µo t¹o cã diÖn tÝch 41,77 ha. §Êt c¬ së thÓ dôc thÓ thao cã 6,30 ha. §Êt chî cã diÖn tÝch 3,71 ha. §Êt cã di tÝch danh th¾ng cã 4,71 ha. §Êt b·i th¶i, xö lý chÊt th¶i cã 12,61 ha. - §Êt t«n gi¸o, tÝn ng­ìng: cã diÖn tÝch 16,29 ha chiÕm 0,72 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp bao gåm ®Êt x©y dùng chïa, nhµ thê, ®×nh, ®Òn, miÕu, am… - §Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa: cã diÖn tÝch 43,92 ha chiÕm 1,93 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp. - §Êt s«ng suèi vµ mÆt n­íc chuyªn dïng: cã diÖn tÝch 595,36 ha chiÕm 26,21 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp bao gåm diÖn tÝch c¸c s«ng vµ c¸c hå n­íc trong ph¹m vi ®« thÞ ®Ó c¶i t¹o m«i tr­êng vµ c¶nh quan. - §Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c chiÕm 0,16 ha, chiÕm 0,01 % diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp [71]. HiÖn t¹i thµnh phè H­ng Yªn ®ang lµ trung t©m v¨n hãa, chÝnh trÞ cña tØnh H­ng Yªn nªn thµnh phè cã nhiÒu ®Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp, ®Êt cã môc ®Ých c«ng céng. V× H­ng Yªn cã nhiÒu s«ng, hå nªn ®Êt s«ng suèi vµ mÆt n­íc chuyªn dïng còng chiÕm diÖn tÝch t­¬ng ®èi lín. §Êt thuû lîi trªn ®Þa bµn thµnh phè còng chiÕm mét diÖn tÝch ®¸ng kÓ nh»m phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña thµnh phè. 2.5.3. HiÖn tr¹ng ®Êt ch­a sö dông. Nhãm ®Êt ch­a sö dông cã diÖn tÝch: 146.05 ha chiÕm 3.12 % tæng diÖn tÝch tù nhiªn. TÊt c¶ 146.05 ha nµy ®Òu lµ ®Êt b»ng ch­a sö dông. §©y chñ yÕu lµ ®Êt b·i vµ ®Êt xen kÏ [71]. 2.6. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng sö dông ®Êt thµnh phè H­ng Yªn. Khu vùc thµnh phè H­ng Yªn ngµy nay lµ n¬i cã ®Êt ®ai mÇu mì, khÝ hËu «n hoµ nªn ®· lµ ®Þa ®iÓm quÇn c­ cña ng­êi ViÖt tõ l©u ®êi. §¸ng chó ý lµ vµo thÕ kû XVI, XVII vµ nöa ®Çu thÕ kû XVIII, víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ chiÕn l­îc cho ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng thuû, khu vùc nµy víi tªn gäi lµ Phè HiÕn ®· v­¬n m×nh trë thµnh mét th­¬ng c¶ng hµng ®Çu cña §µng Ngoµi. Vµo nöa cuèi thÕ kû XVIII, v× nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, Phè HiÕn dÇn suy tµn. Trong suèt mét kho¶ng thêi gian dµi tõ ®ã ®Õn nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ cña khu vùc nµy trong t×nh tr¹ng tr× trÖ [38]. Hiện nay, hệ thống giao thông đường bộ, đường hàng không và cảng biển của Việt Nam đang được chú trọng đầu tư để đáp ứng chủ trương đẩy mạnh CNH - HĐH, phát triển thương mại, chủ động hội nhập quốc tế. Hệ thống giao thông đường sông không còn đóng vai trò quan trọng như trước nữa. Lợi thế về giao thông đường sông không còn là ưu thế vượt bậc của thµnh phè H­ng Yªn so với các địa phương khác. Tuy nhiên thµnh phè H­ng Yªn đang có các lợi thế mới, cơ hội mới để phát triển. §­îc sù quan t©m ®Çu t­ cña Nhµ n­íc, thµnh phè H­ng Yªn ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh nh­ng vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n tr­íc m¾t. Thùc tr¹ng sö dông ®Êt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ cña thµnh phè H­ng Yªn bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm, vÉn tån t¹i mét sè tån t¹i cÇn kh¾c phôc. 2.6.1. Nh÷ng ­u ®iÓm c¬ b¶n. 2.6.1.1. C¬ së h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ ®­îc ph¸t triÓn nhanh. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, ®Êt giao th«ng cña thµnh phè H­ng Yªn ®­îc më réng, hÖ thèng giao th«ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i liªn tôc ®­îc c¶i t¹o, n©ng cÊp, x©y míi, cã quy ho¹ch cô thÓ, hîp lý. §Õn nay thµnh phè ®· cã mét m¹ng l­íi giao th«ng t­¬ng ®èi ®ång bé vµ hoµn chØnh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®­êng giao th«ng, m¹ng l­íi cÊp ®iÖn gÇn nh­ ®· tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. HÖ thèng cÊp n­íc s¹ch cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t còng ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn [72]. 2.6.1.2. NhiÒu c«ng tr×nh c«ng céng ®­îc x©y dùng khang trang, hiÖn ®¹i. §¸ng l­u ý nhÊt lµ hÖ thèng c¸c c¬ së hµnh chÝnh, chÝnh trÞ ®Æt t¹i thµnh phè H­ng Yªn ®· ®­îc dµnh nh÷ng khu ®Êt réng ®Ó x©y dùng to, ®Ñp, ®Æt gÇn n¬i tËp trung cña c¸c tuyÕn giao th«ng chÝnh t¹o thuËn tiÖn cho quan hÖ víi c¸c khu chøc n¨ng kh¸c. NhiÒu c«ng tr×nh phôc vô c«ng céng kh¸c nh­: bÖnh viÖn, tr­êng häc, khu th­¬ng m¹i… còng ®­îc x©y dùng míi t¹i nh÷ng vÞ trÝ thuËn lîi cho viÖc sö dông cña nh©n d©n. Sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng tr×nh c«ng céng kh«ng chØ lµ tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, h×nh thµnh lèi sèng thµnh thÞ, t¸c phong c«ng nghiÖp phôc vô tèt cho c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo h­íng toµn diÖn vµ bÒn v÷ng. 2.6.1.3. Ph¸t triÓn ®« thÞ g¾n víi chó träng sö dông hîp lý ®Êt n«ng nghiÖp. Thµnh phè ®· x©y dùng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®« thÞ theo h­íng øng dông c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i víi hµng lo¹t c¸c dù ¸n nh­: trång nh·n hµng ho¸, trång cam vïng b·i, trång hoa chÊt l­îng cao, trång rau an toµn, x©y dùng khu ch¨n nu«i tËp trung… Nhê ®ã, ngµnh n«ng nghiÖp cña thµnh phè vÉn duy tr× ®­îc ®µ t¨ng tr­ëng cho dï diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cã gi¶m [72]. 2.6.1.4. Ph¸t huy tèt gi¸ trÞ truyÒn thèng. Thµnh phè cã mét thêi lÞch sö vang bãng cßn ®Ó l¹i dÊu Ên qua nhiÒu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ vµ nhiÒu ®Æc s¶n truyÒn thèng nh­ nh·n lång, h¹t sen... Trong thêi gian võa qua, thµnh phè ®· ph¸t huy tèt thÕ m¹nh nµy ®Ó kh¬i dËy niÒm tù hµo cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng vµ thu hót sù quan t©m vµ vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. 2.6.1.5. §· cã nhiÒu biÖn ph¸p b¶o vÖ c¶nh quan, m«i tr­êng. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ vµ sö dông ®Êt, thµnh phè h¹n chÕ tèi ®a viÖc x©m h¹i ®Õn hÖ thèng c©y xanh, nguån n­íc, c¸c di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ vµ danh lam th¾ng c¶nh. Bªn c¹nh ®ã thµnh phè chó träng viÖc trång c©y xanh ®« thÞ, c«ng t¸c thu gom vµ xö lý r¸c th¶i ®ång thêi víi viÖc tuyªn truyÒn vËn ®éng ®Ó gi÷ g×n c¶nh quan, m«i tr­êng. 2.6.2. Mét sè tån t¹i. 2.6.2.1. Sö dông ®Êt ®Ó ph¸t triÓn ®ang nãng véi. T­ duy nãng véi, chñ quan rÊt dÔ m¾c ph¶i trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng ph¸t triÓn. Thµnh phè H­ng Yªn cã lÞch sö lµ mét th­¬ng c¶ng, trung t©m kinh tÕ hµng ®Çu quèc gia l¹i ph¶i tr¶i qua mét thêi gian dµi Ýt ®­îc quan t©m, nh¾c tíi. §Õn nay, thµnh phè míi ®­îc ®Çu t­ vµ b­íc ®Çu ®· cã mét sè chuyÓn biÕn tèt nªn t­ duy nãng véi chñ quan cµng khã tr¸nh khái. Sù nãng véi, chñ quan thÓ hiÖn cô thÓ nh­ sau: Thµnh phè nhanh chãng huy ®éng nguån vèn khæng lå, vµ sö dông mét l­îng lín diÖn tÝch ®Êt ®ai ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt vµ c¸c c«ng tr×nh c«ng céng. Cho ®Õn nay, hiÖu qu¶ sö dông cña c¸c c«ng tr×nh nµy ch­a cao. C¸c ®­êng phè lín, qu¶ng tr­êng trung t©m, còng nh­ t¹i nhiÒu c«ng tr×nh c«ng céng míi x©y kh¸c th­êng trong t×nh tr¹ng v¾ng vÎ, th­a thít bãng ng­êi. Thµnh phè qu¸ tÝch cùc c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó thu hót vèn ®Çu t­, lËp dù ¸n, dÉn ®Õn nhiÒu l« ®Êt trong thµnh phè ®Ó kh«ng l©u ngµy vµ xuÊt hiÖn dÊu hiÖu hoang ho¸. NhiÒu dù ¸n lín ®­îc quy ho¹ch trªn ®Þa bµn thµnh phè phô thuéc nhiÒu vµo nguån vèn bªn ngoµi. Ch­a l­êng hÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn còng nh­ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña dù ¸n dÉn ®Õn nhiÒu dù ¸n khã triÓn khai thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn chËm tiÕn ®é nh­ c¸c dù ¸n x©y dùng khu ®« thÞ s«ng §iÖn Biªn, dù ¸n x©y dùng khu c«ng nghiÖp B¶o Khª, khu c«ng nghiÖp Trung NghÜa. ViÖc sö dông ®Êt cña thµnh phè cßn mang tÝnh côc bé ®Þa ph­¬ng, nhiÒu khi kh«ng ¨n khíp víi quy ho¹ch vïng nh­ tr­êng hîp thµnh phè chñ tr­¬ng dµnh nhiÒu ®Êt ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®Ó cã ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Chóng ta ®ang trong giai ®o¹n ®Èy nhanh tiÕn tr×nh CNH - H§H ®Êt n­íc. Tuy nhiªn ®©y lµ giai ®o¹n cÇn ®Æc biÖt c¶nh gi¸c víi t­ duy nãng véi. NhÊt lµ víi ®Êt ®ai lµ tµi nguyªn ®Æc biÖt quan träng, chóng ta cµng cÇn ph¶i c©n nh¾c kü tr­íc khi sö dông ®Ó võa ®¶m b¶o cho nhu cÇu hiÖn t¹i, võa ®¶m b¶o cho nhu cÇu cña thÕ hÖ t­¬ng lai. 2.6.2.2. Các chức năng đô thị phát triển thiếu cân đối. Với vai trò là tỉnh lỵ của tỉnh Hưng Yên, hiện tại thµnh phè H­ng Yªn đã xây dựng nhiều trụ sở cơ quan hành chính hiện đại, nhiều công trình công cộng khác cũng được xây mới để đáp ứng nhu cầu của nhân dân nhưng một số lĩnh vực còn kém phát triển. Cụ thể là: Hệ thống chợ và dịch vụ thương mại khác tuy nhiều nhưng hầu hết đã lạc hậu và xuống cấp. Các cơ sở sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều và nằm xen kẽ trong khu dân cư gây ảnh hưởng tới môi trường sống. Các kho tàng được bố trí trong khu dân dụng của thành phố và không đảm bảo khoảng cách ly vệ sinh cần thiết giữa kho tàng với các khu ở và công trình công cộng. Trên địa bàn thành phố có nhiều di tích lịch sử văn hóa, công viên văn hóa, nhà văn hóa… nhưng chưa kết hợp thành hệ thống. Đã có chủ trương nâng cấp một số công viên nhưng hiện tại các công viên trên địa bàn thành phố còn đơn điệu, vắng vẻ chưa thu hút được sự quan tâm của người dân. Thành phố cũng chưa phát triển được những điểm văn hóa hiện đại như rạp chiếu bóng, nhà hát để phục vụ nhu cầu văn hóa, tinh thần của thế hệ trẻ. Các công trình thể dục thể thao còn ít, và đã xuống cấp. Chưa phát triển mạnh được những loại hình thể thao lành mạnh, hiện đại và thu hút được sự quan tâm của nhân dân như khiêu vũ thể thao, quần vợt, bơi lội, bowling, võ thuật… Hệ thống giáo dục, đào tạo hiện nay chưa thể đáp ứng tốt cho nhu cầu CNH - HĐH và tiến tới nền kinh tế tri thức. Các trường đại học, cao đẳng và trường dậy nghề còn ít và thiếu thốn cơ sở vật chất do đó khó thu hút được đội ngũ giảng viên giỏi, và chưa tạo điều kiện tốt để sinh viên, học viên có thể chuyên tâm học tập. Các khu đất đặc biệt của thành phố như: bãi đổ rác, nghĩa trang hiện còn quá nhỏ và nằm sát các khu dân cư thành phố. Thµnh phè H­ng Yªn vừa qua có quá trình phát triển đô thị nhanh và bắt đầu từ một cơ sở vật chất nghèo nàn lạc hậu nên việc ưu tiên phát triển một số lĩnh vực dẫn đến phát triển thiếu cân đối là điều khó tránh khỏi. Điều quan trọng là trong thời gian tới cần quan tâm, nâng cấp các chức năng đô thị còn kém phát triển để đô thị phát triển hài hòa, cân đối. 2.6.2.3. Sù suy gi¶m nhanh chãng ®Êt n«ng nghiÖp. Tại thµnh phè H­ng Yªn tốc độ mất đất nông nghiệp trong những năm vừa qua cũng đáng báo động. Trong năm 2005 thị xã Hưng Yên có 2333.64 ha đất nông nghiệp, hiện nay theo số liệu thống kê thµnh phè H­ng Yªn chỉ còn 2268.03 ha. Trong vòng 4 năm, thành phố đã mất 65.6 ha đất nông nghiệp [71]. Một vấn đề đáng quan tâm là trong thời gian sắp tới, Nhà nước ta có chủ trương chuyển đổi một diện tích lớn đất nông nghiệp của thµnh phè H­ng Yªn sang mục đích sử dụng khác. Đây chủ yếu là đất chuyên trồng lúa với năng suất rất cao (sản lượng hơn 10 tấn/ha). Nước ta đang trong quá trình CNH - HĐH nên việc chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất để phục vụ cho các dự án đầu tư là tất yếu. Nhưng cần cân nhắc thật kỹ trước khi chuyển đổi đất nông nghiệp, đặc biệt là đất trồng lúa nước là loại đất phải trải qua nhiều thế kỷ, biết bao công sức của thế hệ cha ông khai hoang, phục hóa san lấp, cải tạo mới có được đất để trồng lúa nước của một nền văn minh lúa nước, một bản sắc dân tộc Việt Nam. Việc dùng đất cho công nghiệp và đô thị cần phải được tính toán thận trọng hơn. Chúng ta không thiếu đất làm công nghiệp. Nhiều nước trên thế giới thường quy hoạch khu công nghiệp ở các vùng đất xấu. Bài học Nhật Bản cho thấy họ tiết kiệm từng mét vuông đất nông nghiệp. Nhìn sang một số nước như Úc, dù có diện tích lớn nhưng họ đều cho quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, kể cả Thủ đô mới Can - bê - ra đều đặt ở vùng đồi núi hoặc đầm lầy. Thủ đô hành chính của Malaixia, Thủ đô mới của Hàn Quốc cũng đều đặt trên những khu đồi núi cao không hề động đến đất nông nghiệp. Bài học từ Philippines cho thấy, để đổi lấy các khu công nghiệp, nước này đã mất rất nhiều cánh đồng lúa phì nhiêu và mỗi năm phải nhập 1,5 triệu tấn lương thực. Vai trò nông nghiệp thế giới đang thay đổi, nông nghiệp không chỉ cung cấp lương thực thực phẩm cho con người mà còn cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp năng lượng. Nông nghiệp sẽ trở lại là ngành có khả năng sinh lợi cao, đặc biệt khi nó kết nối với chuỗi chế biến thực phẩm. Đầu tư lớn vào nông nghiệp và nông thôn là kế sách lâu dài, chống đỡ lạm phát hữu hiệu và tạo lập nền tảng cho nền công nghiệp chế biến thực phẩm mạnh. Như vậy vấn đề suy giảm đất nông nghiệp là vấn đề đáng lo ngại không chỉ của riêng thµnh phè H­ng Yªn, của tỉnh Hưng Yên hay của Việt Nam mà là của toàn nhân loại. Hiện nay chúng ta vẫn thừa lương thực để xuất khẩu nhưng vẫn cần giữ đất nông nghiệp để đảm bảo phát triển bền vững, và góp phần đảm bảo an ninh lương thực thế giới. 2.6.2.4. Hiện trạng sử dụng đất phức tạp ở các làng cổ. Để tồn tại làng giữa lòng đô thị là một hạn chế của nhiều đô thị của Việt Nam hiện nay gây ra nhiều khó khăn cho việc quản lý đô thị và vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để giải quyết. Đối với thµnh phè H­ng Yªn, là nơi cư trú đông đúc của người Việt từ lâu đời, mật độ làng xóm dầy đặc, trong các làng xóm còn tồn tại nhiều di tích lịch sử văn hóa nằm xen kẽ với các khu dân cư nên việc quy hoạch và quản lý các khu vực này gặp rất nhiều khó khăn. Do quá trình đô thị hóa của thµnh phè H­ng Yªn nên nhiều làng cổ đã nằm trong khu vực nội thị. Trong các khu vực này hiện nay tồn tại nhiều hiện tượng bất cập về quản lý đô thị và quản lý đất đai như: Hiện tượng lấn chiếm, tranh chấp đất đai; xây dựng không phép, không theo quy hoạch; hệ thống hạ tầng kỹ thuật như đường giao thông, đường điện, hệ thống cấp thoát nước… không đảm bảo, thiếu các điều kiện an toàn khi sử dụng. Điều kiện thu gom và xử lý chất thải khó khăn cộng với ý thức chưa tốt của người dân dẫn đến nhiều nơi bị ô nhiễm môi trường. Các di tích lịch sử văn hóa trong khu vực làng cổ hiện nay đều tồn tại trong khuôn viên chật hẹp, thiếu không gian để phát triển, cảnh quan văn hóa bị xâm hại do sự lấn chiếm và xây dựng vô tổ chức của người dân nên chưa thu hút được sự quan tâm của du khách. Do những khó khăn trên nên hiện nay thành phố vẫn chưa có được những biện pháp hữu hiệu để cải tạo hiệu quả khu vực các làng cổ này. Thay vào đó thành phố quan tâm nhiều tới việc xây dựng các công trình mới của đô thị trên đất nông nghiệp. Trong quá trình phát triển đô thị, thµnh phè H­ng Yªn khó tránh khỏi những tồn tại trên. Việc khắc phục những tồn tại đó không hề đơn giản nhưng đây là việc làm cần thiết và bức xúc của công tác quy hoạch phát triển đô thị thµnh phè H­ng Yªn. Để giải quyết những tồn tại đó cần phải xây dựng chiến lược với những bước đi cụ thể để khắc phục dần những tồn tại trên và quy hoạch sử dụng hợp lý đất đai là công việc cần chú trọng hàng đầu. Chương 3 - GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐẤT HỢP LÝ PHỤC VỤ QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ HƯNG YÊN ĐẾN NĂM 2020. 3.1. Khái quát tiềm năng đất đai của thành phố Hưng Yên. Hiện tại đất đã được dùng để xây dựng của thµnh phè H­ng Yªn chỉ mới có chưa tới một nửa. Phần diện tích đất còn lại của thµnh phè về cơ bản có địa hình bằng phẳng, địa chất tốt rất thích hợp để phát triển đô thị. Tuy nhiên đây lại là khu đất nông nghiệp có khả năng cho giá trị kinh tế cao. Chính vì vậy cần hạn chế phát triển đô thị và các khu dân cư theo chiều rộng mà nên chú trọng phát triển chiều sâu (tăng hệ số sử dụng đất và hiệu quả sử dụng đất). 3.1.1. Tiềm năng đất đai để phát triển công nghiệp. Thành phố Hưng Yên có tài nguyên khoáng sản rất hạn chế. Khoáng sản chính của thành phố hiện nay là nguồn cát đen với trữ lượng lớn ven sông Hồng, có thể phát triển khai thác đáp ứng nhu cầu xây dựng trong thành phố và trong tỉnh Hưng Yên. Các khoáng sản khác hầu như không đáng kể. Đây là một trở ngại đáng kể của công nghiệp thành phố Hưng Yên. Tuy nhiên thành phố có nhiều thế mạnh riêng để phát triển nhiều ngành công nghiệp thích hợp. Đất đai thành phố Hưng Yên bằng phẳng, địa chất tốt nên rất thích hợp để xây dựng cơ sở vật chất phục vụ công nghiệp. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ công nghiệp của thành phố Hưng Yên như hệ thống đường giao thông, điện, nước… hiện tại đã đáp ứng tốt nhu cầu phát triển công nghiệp. Hơn nữa, thành phố Hưng Yên còn được quy hoạch xây dựng mới, nâng cấp, hoàn thiện nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật trong thời gian gần đây. Vị trí của thành phố Hưng Yên nằm tại trung tâm vùng đồng bằng sông Hồng trù phú, dân số có trình độ văn hóa và mật độ cao. Do đó rất dễ thu hút lao động kể cả lao động trong ngành kỹ thuật cao. Thành phố Hưng Yên và khu vực lân cận là nơi sản xuất ra nhiều nông sản hàng hóa chất lượng cao, ổn định. Đây là tiềm năng để phát triển công nghiệp chế biến hàng nông sản. 3.1.2 Tiềm năng đất đai để phát triển nông nghiệp. Thành phố Hưng Yên có đất đai màu mỡ, địa hình bằng phẳng, khí hậu ôn hòa, chủ động về tưới tiêu nước nên có điều kiện tự nhiên rất thích hợp cho phát triển nông nghiệp. Bên cạnh đó thành phố Hưng Yên còn nằm trong khu vực có nền văn minh lúa nước từ lâu đời. Trải qua hàng nghìn năm, con người Hưng Yên cùng tồn tại, phát triển, gắn bó với cây lúa đã khiến người dân ở đây tích lũy được những kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp. Đồng thời trong quá trình phát triển của nền văn minh lúa nước đã hình thành trong máu của người dân những đức tính như cần cù, tiết kiệm, đoàn kết… để phù hợp với nền sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra còn rất nhiều phong tục, tập quán, thói quen bắt nguồn từ nền văn minh nông nghiệp lúa nước còn ăn sâu trong tiềm thức người dân. Bên cạnh cây lúa, đất Hưng Yên còn phù hợp với nhiều loại cây trồng khác nhau. Hưng Yên đã rất nổi tiếng với đặc sản nhãn lồng. Những năm gần đây, thành phố Hưng Yên đã có sự đổi thay quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Từ chỗ nông dân thụ động gieo trồng, nuôi thả những loại cây, con có giá trị kinh tế thấp đã chuyển sang thâm canh những loại cây hoa màu, vật nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đặc biệt, nhiều địa phương áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật xây dựng những mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao hiệu quả như: trồng hoa chất lượng cao, sản xuất rau an toàn, trồng cây ăn quả đặc biệt là nhãn hàng hoá, nhãn sạch… Trên đây là những tiền đề cơ bản quan trọng để phát triển nông nghiệp thành phố Hưng Yên. Nếu biết gìn giữ những giá trị truyền thống lâu đời và tiếp thu những tiến bộ khoa học, kỹ thuật để áp dụng vào nông nghiệp thì nông nghiệp thành phố Hưng Yên có thể đạt được thành tựu rực rỡ, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho người nông dân, đảm bảo ANLT và góp phần phát triển đất nước. 3.1.3. Tiềm năng đất đai để phát triển dịch vụ. Thành phố Hưng Yên là khu vực dân cư đông đúc, lại là thủ phủ của tỉnh Hưng Yên nên có lợi thế rất lớn để phát triển thương mại phục vụ dân sinh. Đây là nơi có lượng hàng hóa nông sản phong phú, giao thông thuận tiện thích hợp làm đầu mối cung cấp hàng nông sản. Thành phố còn có tiềm năng phát triển du lịch nên các loại hình thương mại, dịch vụ phục vụ khách du lịch cũng phát triển theo. Dịch vụ du lịch được coi là ngành có khả năng phát triển mạnh trong tương lại, bước đầu có những khởi sắc, các nhà hàng, khách sạn mới đi vào hoạt động có hiệu quả; các khu di tích lịch sử, di tích văn hóa bước đầu thu hút được sự chú ý của du khách trong và ngoài nước. Địa bàn thành phố có 128 di tích lịch sử văn hoá, trong đó có 17 di tích được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia. Các ngôi đền, chùa cổ được xây dựng từ vài trăm năm trước như Văn miếu, chùa Hiến, chùa Chuông, đền Trần, đền Mây… [35]. Đến thành phố Hưng Yên hôm nay, du khách không chỉ chứng kiến tầm vóc của một thành phố trẻ, xinh đẹp nằm bên dòng sông Hồng mà còn có dịp tìm hiểu về quá khứ của một vùng đất văn hiến. Các khu vui chơi, tập luyện thể dục thể thao, sinh hoạt văn hoá cũng được quan tâm triển khai thực hiện như công viên hồ Bán Nguyệt, công viên An Vũ 1, An Vũ 2. Một số dự án lớn như: Trung tâm hội nghị quốc tế Sơn nam Plaza, Khách sạn Phố Hiến, Khách sạn Thái Bình… được thực hiện hiệu quả đã làm thay đổi diện mạo, cảnh quan đô thị, thu hút khách du lịch [72]. 3.2. Đề xuất định hướng phát triển thành phố Hưng Yên đến năm 2020. Định hướng phát triển thành phố Hưng Yên đến năm 2020 được xây dựng trên cơ sở phân tích vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, hiện trạng văn hóa - xã hội, cơ sở hạ tầng và đánh giá tiềm năng đất đai của thành phố Hưng Yên. Định hướng phát triển thành phố Hưng Yên cần phải phù hợp với chiến lược CNH - HĐH và chủ trương bảo vệ đất nông nghiệp để đảm bảo ANLT và phát triển bền vững của Đảng và Chính phủ. Bên cạnh đó định hướng này cũng cần phải tương xứng và đồng bộ với định hướng phát triển của tỉnh Hưng Yên cũng như vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ. Thành phố Hưng Yên được đề xuất định hướng phát triển đến năm 2020 trở thành đô thị có tính chất: Là trung tâm tổng hợp của tỉnh Hưng Yên. Là trung tâm dịch vụ phục vụ nông nghiệp của vùng đồng bằng Bắc bộ. Mục đích của định hướng phát triển là để thành phố Hưng Yên đóng góp nhiều nhất vào sự nghiệp CNH - HĐH đất nước trên cơ sở tiềm lực và thế mạnh riêng của thành phố. Đồng thời kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển sự nghiệp văn hóa, xã hội. Xây dựng môi trường đô thị xanh, sạch, văn minh, hiện đại. Đảm bảo chất lượng cuộc sống của người dân, trật tự xã hội và an ninh quốc phòng. 3.2.1. Định hướng phát triển công nghiệp. Chú trọng phát triển để công nghiệp có khả năng hỗ trợ tốt nhất cho nông nghiệp phát triển. Các ngành công nghiệp được đặc biệt ưu tiên là: Công