Đề tài Nghiên cứu khoa học Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn

Tài liệu Đề tài Nghiên cứu khoa học Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn: Báo cáo khoa học Đề Tài: Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= PH N M T: M Đ UẦ Ộ Ở Ầ I. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề Th tr tình là m t b ph n chi m s l ng l n trong ch ngơ ữ ộ ộ ậ ế ố ượ ớ ươ trình Ng văn THCSữ nói chung và ch ng trình ươ Ng văn 8ữ nói riêng. Để d y-h c t t các tác ph m th tr tình, t o đ c s rung c m, b i đ pạ ọ ố ẩ ơ ữ ạ ượ ự ả ồ ắ đ c tâm h n, trí tu cho h c sinh là v n đ quan tr ng đ c nhi uượ ồ ệ ọ ấ ề ọ ượ ề ng i quan tâm.ườ V i xu th th i đ i, ngày càng nhi u h c sinh chán h c môn ngớ ế ờ ạ ề ọ ọ ữ văn - m t môn h c quan tr ng và chi m s ti t khá nhi u trong phânộ ọ ọ ế ố ế ề ph i ch ng trình so v i các môn h c khác. Đ lôi cu n s h ng thú h cố ươ ớ ọ ể ố ự ứ ọ t p môn Ng văn cho các em l a tu i THCS, B GD&ĐT đã có nhi u sậ ữ ứ ổ ộ ề ự đ i m i v n i dung ch ng trình và ph ng pháp d y - h c nh m giúpổ ớ ề ộ ươ ươ ...

pdf46 trang | Chia sẻ: haohao | Lượt xem: 1299 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Đề tài Nghiên cứu khoa học Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Báo cáo khoa học Đề Tài: Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= PH N M T: M Đ UẦ Ộ Ở Ầ I. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề Th tr tình là m t b ph n chi m s l ng l n trong ch ngơ ữ ộ ộ ậ ế ố ượ ớ ươ trình Ng văn THCSữ nói chung và ch ng trình ươ Ng văn 8ữ nói riêng. Để d y-h c t t các tác ph m th tr tình, t o đ c s rung c m, b i đ pạ ọ ố ẩ ơ ữ ạ ượ ự ả ồ ắ đ c tâm h n, trí tu cho h c sinh là v n đ quan tr ng đ c nhi uượ ồ ệ ọ ấ ề ọ ượ ề ng i quan tâm.ườ V i xu th th i đ i, ngày càng nhi u h c sinh chán h c môn ngớ ế ờ ạ ề ọ ọ ữ văn - m t môn h c quan tr ng và chi m s ti t khá nhi u trong phânộ ọ ọ ế ố ế ề ph i ch ng trình so v i các môn h c khác. Đ lôi cu n s h ng thú h cố ươ ớ ọ ể ố ự ứ ọ t p môn Ng văn cho các em l a tu i THCS, B GD&ĐT đã có nhi u sậ ữ ứ ổ ộ ề ự đ i m i v n i dung ch ng trình và ph ng pháp d y - h c nh m giúpổ ớ ề ộ ươ ươ ạ ọ ằ các em ti p thu t t các tác ph m văn ch ng, đ c bi t là th tr tình.ế ố ẩ ươ ặ ệ ơ ữ Là sinh viên ngành s ph m Văn - S , tôi mu n chung m t cánhư ạ ử ố ộ tay vào công vi c đ i m i n i dung và ph ng pháp d y - h c văn hi nệ ổ ớ ộ ươ ạ ọ ệ nay nh m phát huy tính tích c c sáng t o c a h c sinh. Đ th c hi nằ ự ạ ủ ọ ể ự ệ đi u đó, tôi nghiên c u m t s bài th tr tình trong ch ng trình Ngề ứ ộ ố ơ ữ ươ ữ văn 8, b ng vi c s d ng các ki u câu h i đ thi t k bài gi ng theoằ ệ ử ụ ể ỏ ể ế ế ả ph ng pháp tích h p - tích c c, nh m đ nh h ng cho giáo viên và h cươ ợ ự ằ ị ướ ọ sinh trong vi c ti p c n th tr tình theo ph ng pháp m i.ệ ế ậ ơ ữ ươ ớ Qua h th ng các ki u câu h i: câu h i liên t ng - t ng t ng;ệ ố ể ỏ ỏ ưở ưở ượ Câu h i phát hi n - g i tìm; Câu h i phân tích t ng h p; Câu h i so sánh;ỏ ệ ợ ỏ ổ ợ ỏ Câu h i khái quát; Câu h i nêu v n đ , tôi mong mu n t o ra đ cỏ ỏ ấ ề ố ạ ượ nh ng câu h i thú v , kích thích s h ng thú tìm tòi, khám phá cho h cữ ỏ ị ự ứ ọ sinh, giúp các em v a c m, v a hi u t t tác ph m văn ch ng, phát huyừ ả ừ ể ố ẩ ươ đ c ch th ch quan c a các em.ượ ủ ể ủ ủ L a ch n nghiên c u đ tài này, chúng tôi mu n đi sâu tìm hi uự ọ ứ ề ố ể các v n đ nh m giúp mình t n m v ng và c ng c ph ng pháp d yấ ề ằ ự ắ ữ ủ ố ươ ạ h c môn Ng văn THCS (nh t là các tác ph m th tr tình) theo h ngọ ữ ấ ẩ ơ ữ ướ tích h p, tích c c v i vi c v n d ng h th ng các ki u câu h i đ ph cợ ự ớ ệ ậ ụ ệ ố ể ỏ ể ụ v cho các đ t th c t p s p t i và quá trình gi ng d y trong t ng laiụ ợ ự ậ ắ ớ ả ạ ươ c a b n thân và đ ng nghi p.ủ ả ồ ệ II. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ V n đ nghiên c a th ca, nh t là th tr tình hi n đ i t tr cấ ề ủ ơ ấ ơ ữ ệ ạ ừ ướ đ n nay, đã đ c nhi u nhà nghiên c u văn h c quan tâm. Nhi u côngế ượ ề ứ ọ ề trình nghiên c u r t có giá tr , ph c v thi t th c cho công tác gi ng d yứ ấ ị ụ ụ ế ự ả ạ c a giáo viên và h c sinh nh :ủ ọ ư =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 1 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= 1. Lê Huy B c, ắ H i - đáp ki n th c Ng vănỏ ế ứ ữ 6; 7; 8; 9, NXB giáo d c, 2005ụ 2. Hoàng H u B i, ữ ộ Thi t k bài h c Ng vănế ế ọ ữ 6; 7; 8; 9, NXB giáo d c, 2006ụ 3. Tr ng Dĩnh: ươ Thi t k d y h c Ng vănế ế ạ ọ ữ 6; 7; 8; 9 theo h ngướ tích h p, NXB giáo d c, 2004ợ ụ 4. Nguy n văn Đ ng, ễ ườ Thi t k bài gi ng Ng vănế ế ả ữ 6; 7; 8;9, NXB hà N i, 2004ộ 5. Tr n Đình Chung, ầ H th ng câu h i đ c - hi u ng vănệ ố ỏ ọ ể ữ 6; 7; 8; 9, NXB giáo d c, 2005ụ Tuy nhiên, nh ng công trình đi sâu, c th vào v n đ gi ng d yữ ụ ể ấ ề ả ạ và h c t p th tr tình Vi t Nam hi n đ i theo quan đi m tích h p, tíchọ ậ ơ ữ ệ ệ ạ ể ợ c c v n ch a có nhi u.ự ẫ ư ề Đ tài này nh m ph i h p, v n d ng ý ki n các nhà chuyên mônề ằ ố ợ ậ ụ ế nh m đ a ra ph ng pháp t i u nh t cho vi c d y h c th tr tìnhằ ư ươ ố ư ấ ệ ạ ọ ơ ữ Vi t Nam hi n đ i trong ch ng trình Ng văn THCS (ch ng trìnhệ ệ ạ ươ ữ ươ Ng văn 8) theo h ng tích h p, tích c c qua vi c v n d ng h th ngữ ướ ợ ự ệ ậ ụ ệ ố các ki u câu h i.ể ỏ III. PH M VI, NHI M V VÀ ĐẠ Ệ Ụ ỐI T NG NGHIÊN C UƯỢ Ứ 1. Ph m vi nghiên c uạ ứ Nghiên c u đ tài này chúng tôi ch t p trung vào m t s văn b n sauứ ề ỉ ậ ộ ố ả đây: 1, Đ p đá Côn Lônậ ở (Phan Châu Trinh - Ng văn 8, t p Iữ ậ ) 2, Mu n làm th ng cu iố ằ ộ (T n Đà - ả Ng văn 8, t p Iữ ậ ) 3, Nh r ngớ ừ (Th L - ế ữ Ng văn 8, t p IIữ ậ ) 4, Ông đồ (Vũ Đình Liên - Ng văn 8, t p IIữ ậ ) 5, Khi con tu hú (T H u - ố ữ Ng văn 8, t p IIữ ậ ) 6, Ng m trăngắ (H Chí Minh - ồ Ng văn 8, t p IIữ ậ ) 2. Nhi m v nghiên c uệ ụ ứ - Tìm hi u th tr tình và th tr tình Vi t Nam hi n đ i.ể ơ ữ ơ ữ ệ ệ ạ - Thi t k s b bài gi ng theo h ng tích h p, tích c c b ng v n d ngế ế ơ ộ ả ướ ợ ự ằ ậ ụ các ki u câu h i: liên t ng - t ng t ng; so sánh; phát hi n - g i tìm;ể ỏ ưở ưở ượ ệ ợ phân tích t ng h p; khái quát; nêu v n đ m t s văn b n ổ ợ ấ ề ở ộ ố ả Ng văn 8ữ . 3. Đ i t ng nghiên c uố ượ ứ Đ i t ng mà đ tài này h ng t i là đi sâu vào tìm hi u n i dungố ượ ề ướ ớ ể ộ và ngh thu t c a m t s tác ph m th tr tình Vi t Nam hi n đ i trongệ ậ ủ ộ ố ẩ ơ ữ ệ ệ ạ ch ng trình ươ Ng văn 8ữ IV. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 2 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Đ th c hi n đ tài này, chúng tôi s d ng m t s bi n pháp nghiênể ự ệ ề ử ụ ộ ố ệ c u:ứ 1. Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế 2. Ph ng pháp th ng kê – phân lo iươ ố ạ 3. Ph ng pháp phân tích - t ng h pươ ổ ợ 4. Ph ng pháp thi t k - so n gi ngươ ế ế ạ ả 5. Ph ng pháp graph (s đ hoá)ươ ơ ồ V. CẤU TRÚC ĐỀ TÀI PH N M T: M Đ UẦ Ộ Ở Ầ PH N HAI: N I DUNGẦ Ộ CH NG I: Đ c đi m th tr tình và m t s văn b n trong ch ngƯƠ ặ ể ơ ữ ộ ố ả ươ trình Ng văn 8ữ CH NG II: V n d ng các ki u câu h i trong khi d y h c th tr tìnhƯƠ ậ ụ ể ỏ ạ ọ ơ ữ PH N BA: K T LU NẦ Ế Ậ Tài li u tham kh oệ ả M c l cụ ụ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 3 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= PHẦN HAI: NỘI DUNG CH NG I: Đ C ĐƯƠ Ặ IỂM TH TR TÌNH VÀ TH TR TÌNHƠ Ữ Ơ Ữ VI T NAM HI N Đ I TRONG CH NG TRÌNH NG VĂN 8Ệ Ệ Ạ ƯƠ Ữ THCS I. KHÁI NI M TH TR TÌNH VÀ CÁI "TÔI" TR TÌNHỆ Ơ Ữ Ữ - Tr tình là ph ng th c ph n ánh (hi n th c đ i s ng; hi n th cữ ươ ứ ả ệ ự ờ ố ệ ự tâm tr ng) b ng cách b c l tr c ti p tình c m, ý th c c a tác gi thôngạ ằ ộ ộ ự ế ả ứ ủ ả qua cái tôi tr tình, mang đ m d u n cá nhân c a ch th .ữ ậ ấ ấ ủ ủ ể - Thu t ng th tr tình dùng đ ch chung các th th thu c lo iậ ữ ơ ữ ể ỉ ể ơ ộ ạ tr tình, trong đó nhà th b c l m t cách tr c ti p nh ng c m xúc riêngữ ơ ộ ộ ộ ự ế ữ ả t , cá th v đ i s ng, th hi n t t ng v con ng i, cu c đ i và th iư ể ề ờ ố ể ệ ư ưở ề ườ ộ ờ ờ đ i nói chung. Tính ch t đ c tr ng c b n nh t c a tr tình là tính ch tạ ấ ặ ư ơ ả ấ ủ ữ ấ cá th hoá c a c m nghĩ và ch quan hoá c a s th hi n tình c m.ể ủ ả ủ ủ ự ể ệ ả Thu t ng ậ ữ Th tr tìnhơ ữ đ c dùng đ phân bi t v i th t sượ ể ệ ớ ơ ự ự thu c lo i t s (t đi n thu t ng văn h c)ộ ạ ự ự ừ ể ậ ữ ọ - Cái tôi tr tình bao g m ch th tr tình và nhân v t tr tình, làữ ồ ủ ể ữ ậ ữ đ i t ng tr c ti p th l nh ng suy nghĩ, c m xúc trong bài thố ượ ự ế ổ ộ ữ ả ơ - Nhân v t tr tình không có di n m o, l i nói, quan h c thậ ữ ệ ạ ờ ệ ụ ể nh ng đ c th hi n qua gi ng đi u, c m xúc, cách c m, cách nghĩ c aư ượ ể ệ ọ ệ ả ả ủ nhà th . Là s b c l gián ti p cái tôi tr tình. Nhà th hoá thân vào đ iơ ự ộ ộ ế ữ ơ ố t ng đ b c l tình c m, suy nghĩ c a mình.ượ ể ộ ộ ả ủ II. Đ C ĐẶ IỂM 1. Th tr tình b t ngu n t hi n th c cu c s ngơ ữ ắ ồ ừ ệ ự ộ ố C i ngu n c a văn b n b t đ u t hi n th c cu c s ng conộ ồ ủ ả ắ ầ ừ ệ ự ộ ố ng i, thiên nhiên, xã h i, văn hoá, l ch s … Văn h c b t ngu n t đ iườ ộ ị ử ọ ắ ồ ừ ờ s ng con ng i. Đ sáng tác nên m t bài th , ng i thi sĩ ph i có nh ngố ườ ể ộ ơ ườ ả ữ c m h ng, đ nh h ng đ tài xu t phát t hi n th c cu c s ng. Đó chínhả ứ ị ướ ề ấ ừ ệ ự ộ ố là tình c m, nh ng suy nghĩ c a nhà th tr c hi n th c cu c s ng đãả ữ ủ ơ ướ ệ ự ộ ố đ c ý th c đ b t lên thành v n th hài hoà, giàu nh p đi u. Ph i làượ ứ ể ậ ầ ơ ị ệ ả ng i s ng gi a làng quê thân thu c thì Xuân Quỳnh m i có th cóườ ố ữ ộ ớ ể Ti ng gà tr aế ư v i nh ng dòng th chân th t, ph i qua cu c chi n đ uớ ữ ơ ậ ả ộ ế ấ anh hùng và đ y gian lao v t v thì Chính H u m i có tình ầ ấ ả ữ ớ Đ ng chíồ chân ch t tình c m…ấ ả Có th nói th là cái nh y c a cu c s ng, ph n ánh cu c s ng m tể ơ ụ ủ ộ ố ả ộ ố ộ cách thi v và đ y màu s c.ị ầ ắ 2. Th tr tình là s k t h p gi a tình c m và lí trí, gi a tình và ý.ơ ữ ự ế ợ ữ ả ữ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 4 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Theo Tr n Đình S : ầ ử Th là s th l tình c m mãnh li t đã đ c ýơ ự ổ ộ ả ệ ượ th cứ (lý lu n văn h c, t p II - ậ ọ ậ Tác ph m và th lo i văn h cẩ ể ạ ọ ). Nó b c lộ ộ tr c ti p cái ch quan cá nhân c a ng i ngh sĩ. Nó không miêu t sự ế ủ ủ ườ ệ ả ự v t bên ngoài, không k các s v t x y ra bên trong mà ch bi u hi n cáiậ ể ự ậ ả ỉ ể ệ xúc đ ng n i tâm, nh ng tình c m, c m nh n c a con ng i tr c sộ ộ ữ ả ả ậ ủ ườ ướ ự vi c, giúp ta hi u ch th bên trong. Cái ệ ể ủ ể tôi tr tình đ c b c l thôngữ ượ ộ ộ qua nhân v t tr tình ho c ch th tr tình.ậ ữ ặ ủ ể ữ Tình c m chi ph i m nh m nh ng ph i có s k t h p hoà v i lýả ố ạ ẽ ư ả ự ế ợ ớ trí. Th là dòng ch y gi a đôi b lí trí và tình c m, lý trí soi đ ng choơ ả ữ ờ ả ườ tình c m thăng hoaả - Th tr tình có s k t h p hài hoà gi a ý và tình ơ ữ ự ế ợ ữ tình đ ng l iọ ạ thành ý, ý mang t t c sinh đ ng c a tìnhấ ả ộ ủ , ý và tình đan xen nhau t o nênạ m ch c m xúc tuôn d t.ạ ả ạ 3. Th g n v i trí t ng t ng và liên t ngơ ắ ớ ưở ượ ưở Th là ngh thu t b c nh t c a trí t ng t ngơ ệ ậ ậ ấ ủ ưở ượ (Sóng H ng). Tríồ t ng t ng ch p cánh cho nhà th th h n mình xây d ng nh ng hìnhưở ượ ắ ơ ả ồ ự ữ t ng th m i m , nh ng đi m sáng ngh thu t h p d n, lôi cu nượ ơ ớ ẻ ữ ể ệ ậ ấ ẫ ố ng i đ c, s ng mãi trong tâm h n đ c gi .ườ ọ ố ồ ộ ả N u không có năng l c t ng t ng, nhà th không th thăng hoaế ự ưở ượ ơ ể nh ng c m xúc th m mĩ c a b n thân. Trí liên t ng - t ng t ngữ ả ẩ ủ ả ưở ưở ượ th m đ m tình c m ch quan c a ng i ngh sĩ.ấ ượ ả ủ ủ ườ ệ Ví d : Trong bài th ụ ơ Mùa xuân nho nhỏ c a Thanh H i, b c tranhủ ả ứ thiên nhiên mùa xuân c a đ t n c đang sinh sôi, n y n , đâm ch i n yủ ấ ướ ả ở ồ ả l c khi n cho nhà th d y lên khát v ng đ p đ , lòng tha thi t yêu m nộ ế ơ ấ ọ ẹ ẽ ế ế và g n bó v i đ t n c, v i cu c đ i, th hi n nguy n v ng chân thànhắ ớ ấ ướ ớ ộ ờ ể ệ ệ ọ đ c c ng hi n cho đ t n c, góp m t mùa xuân nho nh c a mình vàoượ ố ế ấ ướ ộ ỏ ủ mùa xuân chung c a dân t c. M c dù đây ch là b c tranh t ng t ng,ủ ộ ặ ỉ ứ ưở ượ b i nhà th lúc này đang s ng nh ng ngày tháng cu i cùng trên gi ngở ơ ố ữ ố ườ b nh.ệ Nh ng bài th khác nh ữ ơ ư Khi con tu hú c a T H u, ủ ố ữ Vi ng lăngế Bác c a Vi n Ph ng, ủ ễ ươ B p l aế ử c a B ng Vi t đ u đ c xây d ng tủ ằ ệ ề ượ ự ừ nh ng hình nh liên t ng - t ng t ng.ữ ả ưở ưở ượ - Nh trí liên t ng t ng t ngmà nhà th có th nh p thân vàoờ ưở ưở ượ ơ ể ậ nhân v t m t cách s ng đ ng đ b c l nh ng c m xúc, nh ng tình c mậ ộ ố ộ ể ộ ộ ữ ả ữ ả chân thành c a b n thân.ủ ả - Ví d : ụ Nh r ngớ ừ c a Th L , nhà th đã nh p thân vào con hủ ế ữ ơ ậ ổ trong v n Bách thú đ t ng t ng v m t th i oai phong n i r ngườ ể ưở ượ ề ộ ờ ơ ừ xanh thu còn t do v y vùng, khi nó là chúa S n Lâm. T đó, nhà thở ự ẫ ơ ừ ơ nêu lên n i bu n m t t do c a ng i dân Vi t Nam trong th i kỳ th cỗ ồ ấ ự ủ ườ ệ ờ ự dân n a phong ki n.ử ế - Trí liên t ng, t ng t ng giúp nhà th xây d ng đ c nh ngưở ưở ượ ơ ự ượ ữ hình nh đ c đáo, sâu s c.ả ộ ắ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 5 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= N u không có trí t ng t ng phong phú s không có b c tranhế ưở ượ ẽ ứ mùa hè sôi đ ng ộ Khi con tu hú c a T H u. Không có hình nh thi vủ ố ữ ả ị Trăng vào c a s đòi thử ổ ơ trong Tin th ng tr nắ ậ (Báo ti p) c a H Chíệ ủ ồ Minh, s ch ng bao gi có m t chú Cu i ẽ ẳ ờ ộ ộ ngông trong Mu n làm th ngố ằ cu iộ c a T n Đà,… ủ ả Nh trí t ng t ng đã chuy n t i vào th nh ng hình nh đ cờ ưở ượ ể ả ơ ữ ả ộ đáo, tr ng t n v i th i gian.ườ ồ ớ ờ 4. Đ c đi m v ngôn ng th tr tình hi n đ iặ ể ề ữ ơ ữ ệ ạ 4.1. Ngôn ng th tr tình hàm súc, cô đ ngữ ơ ữ ọ Đ có m t v n th l ng đ ng, các nhà th ph i ể ộ ầ ơ ắ ọ ơ ả lao đ ngộ h t mìnhế đ l a ch n ra nh ng ngôn t th t t nh t di n t đ c c m xúc tìnhể ự ọ ữ ừ ơ ố ấ ễ ả ượ ả c m c a mình. Đó là s g t giũa v m t ngôn t đ t o ra nh ng t ngả ủ ự ọ ề ặ ừ ể ạ ữ ừ ữ th mà đ c lên ng i đ c n t ng và hi u th u n i dung t t ng nhàơ ọ ườ ọ ấ ượ ể ấ ộ ư ưở th g i g m.ơ ử ắ 4.2. Ngôn ng th giàu tính nh p đi uữ ơ ị ệ Trong th , s phân dòng c a l i th nh m m c đích nh p đi u, t oơ ự ủ ờ ơ ằ ụ ị ệ ạ ra nh p đi u th . Cu i m i dòng th đ u có ch ng t nh p.Tuỳ theo sị ệ ơ ố ỗ ơ ề ỗ ắ ị ố ch trong m i dòng mà nh p th th hi n khác nhau.Và theo t ng cungữ ỗ ị ơ ể ệ ừ b c tình c m thì nhà th s d ng th th 4 ch , 5 ch , 6 ch , 7 ch , 8ậ ả ơ ử ụ ể ơ ữ ữ ữ ữ ch ho c dài h n, ho c ng n h n chen nhau…ữ ặ ơ ặ ắ ơ Ví d : đ t o đ c v d p h n nhiên, vui t i, trong sáng c a chúụ ể ạ ượ ẻ ẹ ồ ươ ủ bé liên l c vui tính và dũng c m, tác gi đã s d ng th th b n ch .ạ ả ả ử ụ ể ơ ố ữ …Chú bé lo t cho tắ ắ Cái x c xinh xinhắ Cái chân thoăn tho tắ Cái đ u nghênh nghênhầ (T H u, ố ữ L mượ ) Ngoài ra, trong các th th Vi t nam nh l c bát, song th t l c bátể ơ ệ ư ụ ấ ụ t tuy t, hát nói…là nh ng c u t o nh p đi u đ c bi t, có l ng, v n,ứ ệ ữ ấ ạ ị ệ ặ ệ ư ầ chân, l i ng t nh p riêng đ c đáo.ố ắ ị ộ 4.3. Ngôn ng th có tính nh y v t, gián đo n t o thành nh ng kho ngữ ơ ả ọ ạ ạ ữ ả l ng giàu ý nghĩaặ Khác v i văn xuôi, ngôn ng th không có tính liên t c, không cóớ ữ ơ ụ tính phân tích. Ngôn ng th là là m ch c m xúc, nó t o nên nh ngữ ơ ạ ả ạ ữ kho ng l ng đ ng i đ c liên t ng,t ng t ng. Đ th ng th cả ặ ể ườ ọ ưở ưở ượ ể ưỏ ứ đ c v đ p và ý nghĩa trong ngôn t , ng i đ c ph i có v n ki n th cượ ẻ ẹ ừ ườ ọ ả ố ế ứ nh t đ nh đ hi u đ c d ng ý ngh thu t c a nhà th .ấ ị ể ể ượ ụ ệ ậ ủ ơ 4.4. Ngôn ng th giàu tính nh c, tính hoữ ơ ạ ạ - B ng nh ng âm thanh luy n láy,b ng nh ng t ng trùngằ ữ ế ằ ữ ừ ữ đi p,s ph i h p b ng tr c và cách ng t nh p,nhà th đã xây d ng nênệ ự ố ợ ằ ắ ắ ị ơ ự nh ng câu th ,nh ng hình t ng th có s c truy n c m l n, t o nênữ ơ ữ ưọ ơ ứ ề ả ớ ạ nh ng cung b c tình c m tinh t c a ng i ngh s .ữ ậ ả ế ủ ườ ệ ỹ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 6 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Th đ c xây d ng b ng nh ng hình t ng ngh thu t có s cơ ượ ự ằ ữ ượ ệ ậ ứ g i c m l n. ợ ả ớ Thi trung h u hoữ ạ, trong th th hi n nh ng b c tranh hoànơ ể ệ ữ ứ m mà ng i đ c có th hình dung khi c m nh n nh ng v n th kh cỹ ườ ọ ể ả ậ ữ ầ ơ ắ ho . Đó là tính ho trong th .ạ ạ ơ Ví d : Trong bài th ụ ơ Khi con tu hú c a nhà th T H u, ng i đ củ ơ ố ữ ườ ọ có th hình dung ra m t b c tranh đ ng quê đ u hè s ng đ ng, nhi uể ộ ứ ồ ầ ố ộ ề màu s c, âm thanh vui nh n, giàu g i hình và g i c m:ắ ộ ợ ợ ả Khi con tu hú g i b yọ ầ Lúa chiêm đ ng chín trái cây ng t d nươ ọ ầ V n râm dây ti ng ve ngânườ ế B p rây vàng h t đ y sân n ng đ o…ắ ạ ầ ắ ầ (T H uố ữ – Khi con tu hú) III. CÁC YẾU TỐ THI PHÁP 1. Đ tàiề Đ tài là khái ni m ch các hi n t ng đ i s ng đ c miêu t ,ề ệ ỉ ệ ượ ờ ố ượ ả ph n ánh trong tác ph m.ả ẩ Đ tài trong th tr tình Vi t Nam hi n đ i r t phong phú và đaề ơ ữ ệ ệ ạ ấ d ng. Nó th hi n nh ng y u t cu c s ng đ c cái ạ ể ệ ữ ế ố ộ ố ượ tôi tr tình c mữ ả xúc, sàng l c tinh t .ọ ế M i nhà th đ u l a ch n cho mình nh ng m ng đ tài mà mìnhỗ ơ ề ự ọ ữ ả ề tâm huy t.ế Ví d : T H u là đ tài v cách m ng (ụ ố ữ ề ề ạ Khi con tu hú); Th L làế ữ đ tài ng i trí th c tr c th c t i xã h i th c dân n a phong ki n (ề ườ ứ ướ ự ạ ộ ự ử ế Nhớ r ngừ ) 2. Th lo iể ạ Là d ng th c t n t i n đ nh c a tác ph m quy đ nh b i c u t .ạ ứ ồ ạ ổ ị ủ ẩ ị ở ấ ứ Th lo i th tr tình Vi t Nam phong phú và đa d ng: th t do,ể ạ ơ ữ ệ ạ ơ ự th Đ ng lu t, th l c bát, th song th t l c bát,…ơ ườ ậ ơ ụ ơ ấ ụ - Th Đ ng lu t (có b n lo i): Đ ng lu t th t ngôn t tuy t,ơ ườ ậ ố ạ ườ ậ ấ ứ ệ Đ ng lu t th t ngôn bát cú, Đ ng lu t ngũ ngôn, C phong. Nh ngườ ậ ấ ườ ậ ổ ư trong th tr tình Vi t Nam hi n đ i ch y u ch có Đ ng lu t th tơ ữ ệ ệ ạ ủ ế ỉ ườ ậ ấ ngôn t tuy t, Đ ng lu t th t ngôn bát cú, còn hai lo i không có.ứ ệ ườ ậ ấ ạ + Đ ng lu t th t ngôn t tuy t nh : ườ ậ ấ ứ ệ ư Ng m trăngắ , Đi đ ngườ , C nh khuya ả c a H Chí Minh,…ủ ồ + Đ ng lu t th t ngôn bát cú nh : ườ ậ ấ ư Đ p đá Côn Lônậ ở c a Phanủ Châu Trinh, C m tác vào nhà ng c Qu ng Đôngả ụ ả c a Phan B i Châu,ủ ộ Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ c a T n Đà,…ủ ả - Th l c bát nh : ể ụ ư Khi con tu hú c a T H u,ủ ố ữ - Th song th t l c bát nh : ể ấ ụ ư Hai ch n c nhàữ ướ c a Tr n Tu nủ ầ ấ Kh iả =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 7 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Th th t do nh : ể ơ ự ư Nh r ngớ ừ c a Th L , ủ ế ữ Ông đồ c a Vũ Đìnhủ Liên,… 3. K t c u ế ấ Là cách th c t ch c tác ph m nh m b c l t t nh t ch đ tứ ổ ứ ẩ ằ ộ ộ ố ấ ủ ề ư t ng c a tác ph m. M i nhà th th ng có cách t ch c k t c u riêng. ưở ủ ẩ ỗ ơ ườ ổ ứ ế ấ K t c u có 4 lo i: K t c u hình t ng, k t c u văn b n, k t c uế ấ ạ ế ấ ượ ế ấ ả ế ấ ngôn ng , k t c u ch nh th . đây ch kh o sát k t c u hình t ngữ ế ấ ỉ ể Ở ỉ ả ế ấ ượ (c u t ) và k t c u văn b n (b c c).ấ ứ ế ấ ả ố ụ - K t c u hình t ng (c u t ): T th là h t nhân k t c u hìnhế ấ ượ ấ ứ ứ ơ ạ ế ấ t ng th tr tình. C u t là t o đ c hình t ng có kh năng khêu g iượ ơ ữ ấ ứ ạ ượ ượ ả ợ c m xúc th , c m xúc nhân văn c a tâm h n con ng i. Đó là s k tả ơ ả ủ ồ ườ ự ế h p gi a hình nh và ý th , sao cho s s ng đ ng c a hình nh càngợ ữ ả ơ ự ố ộ ủ ả tri n khai ra, càng kh i sâu thêm ý nghĩa c a bài th .ể ơ ủ ơ - K t c u văn b n (b c c): T th quy đ nh k t c u hình th cế ấ ả ố ụ ứ ơ ị ế ấ ứ văn b n (nh t là dung l ng) nhi u th lo i, th tài.ả ấ ượ ề ể ạ ể 4. Nh p đi uị ệ Nh p đi u chi ph i âm h ng và nh c c a bài th , phù h p v iị ệ ố ưở ạ ủ ơ ợ ớ di n bi n c m xúc c a ch th tr tìnhễ ế ả ủ ủ ể ữ Nh p đi u đ c t o ra b i nhi u y u t trùng đi p nh : âm thanh,ị ệ ượ ạ ở ề ế ố ệ ư v n đi u, ý th , dòng th và d a trên c s quan tr ng là b c th .ầ ệ ơ ơ ự ơ ở ọ ướ ơ -Th l c bát truy n th ng th ng có nh p:ơ ụ ề ố ườ ị Dòng l c: 2/2/2ụ Dòng bát: 2/2/2/2 Tuy nhiên cũng có khi nhà th sáng t o theo cách ng t nh p nh tơ ạ ắ ị ấ đ nh đ phù h p v i c m xúc nhà th .ị ể ợ ớ ả ơ Dòng l c: 3/3ụ Ví d :ụ Ng t làm saoộ / ch t u t thôiế ấ (T H u – ố ữ Khi con tu hú) - Th ngũ ngôn nh p th ng là s luân phiên 2/3 ho c 3/2ơ ị ườ ự ặ Ví d : ụ M i năm/ hoa đào nỗ ở L i th y/ ông đ giàạ ấ ồ Bày m c tàu/ gi y đự ấ ỏ Trên ph đông/ ng i quaố ườ (Vũ Đình Liên – Ông đồ) - Th th t ngôn th ng có nh p 4/3, 3/4 ho c 2/5ơ ấ ườ ị ặ - Th tr tình hi n đ i không tuân theo quy t c nào, đó là s tuônơ ữ ệ ạ ắ ự trào c a c m xúc, tình c m, m i s ng t nh p th hi n m t tr ng tháiủ ả ả ỗ ự ắ ị ể ệ ộ ạ c m xúc nh t đ nh.ả ấ ị 5. Gi ng đi u ọ ệ Th tr tình Vi t Nam hi n đ i không mang tính trang tr ng, cơ ữ ệ ệ ạ ọ ổ kính mà mang tính qu n chúng sâu r ng. Gi ng th m c m c, giàu c mầ ộ ọ ơ ộ ạ ả xúc, d t dào tình c m.ạ ả =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 8 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= 6. Điểm nhìn ngh thu tệ ậ Là v trí mà tác gi đ t mình vào đ b c l tình c m, c m xúc. Làị ả ặ ể ộ ộ ả ả cách th c ti p c n hi n th c, nó quy đ nh cách th c xây d ng, miêu tứ ế ậ ệ ự ị ứ ự ả đ i t ng. M i l i th đ u đ c b c l thông qua cái nhìn y.ố ượ ọ ờ ơ ề ượ ộ ộ ấ Đi m nhìn ngh thu t c a tác gi trong th không b h n ch .ể ệ ậ ủ ả ơ ị ạ ế Ví d : Đi m nhìn ngh thu t c a nhà th T H u trong ụ ể ệ ậ ủ ơ ố ữ Khi con tu hú là khung c nh nhà tù ng t ng t, b c b i t đó nói lên khát v ng t do,ả ộ ạ ứ ố ừ ọ ự hoà nh p v i cu c s ng thiên nhiên.ậ ớ ộ ố 7. Th i gian và không gian ngh thu tờ ệ ậ Đây là y u t g n li n v i đi m nhìn ngh thu t. Là s n ph mế ố ắ ề ớ ể ệ ậ ả ẩ sáng t o c a nhà th nh m th hi n v trí mà ng i ngh sĩ đ t mình vàoạ ủ ơ ằ ể ệ ị ườ ệ ặ đ b c l tình c m.ể ộ ộ ả Ví d : ụ Ông đồ c a Vũ Đình Liên không gian ngh thu t là đ ngủ ệ ậ ườ ph , th i gian ngh thu t là ngày giáp t t, m i đ xuân v ,… T t c làố ờ ệ ậ ế ỗ ộ ề ấ ả cái c đ nhà th b c l ni m c m xúc chân thành v i tình c nh ông đ .ớ ể ơ ộ ộ ề ả ớ ả ồ 8. Bút pháp Là cách th c hành văn, b c c và s d ng các ph ng pháp bi uứ ố ụ ử ụ ươ ể hi n, t o thành m t hình th c ngh thu t nào đó. Bút pháp đa d ng,ệ ạ ộ ứ ệ ậ ạ phong phú: bút pháp tr tình, bút pháp trào l ng, bút pháp t c nh ngữ ộ ả ả ụ tình, bút pháp hi n th c, bút pháp lãng m n,…ệ ự ạ Ví d : Bút pháp trong bài th ụ ơ Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ c a T n Đà làủ ả hi n th c k t h p v i lãng m n,…ệ ự ế ợ ớ ạ 9. Ngôn ngữ Là toàn b th gi i ngh thu t ngôn t , đ c bi t là cách dùng tộ ế ớ ệ ậ ừ ặ ệ ừ t o câu. Đáng chú ý là các ạ đi m sáng ngh thu tể ệ ậ trong th , t c là các tơ ứ ừ đ c g i là ượ ọ nhãn từ (ch m t), th hi n t p trung cho cái nhìn c a câuữ ắ ể ệ ậ ủ th , bài th .ơ ơ Ví d : Trong đo n th nói v h i c con h trong v n Bách thúụ ạ ơ ề ồ ứ ổ ườ khi nghĩ v quá kh hào hùng là chúa S n Lâm, tác gi Th L đã sề ứ ơ ả ế ữ ử d ng nhi u t ng đ c đáo, th hi n đ c đi m nh n nh : ụ ề ừ ữ ộ ể ệ ượ ể ấ ư đêm vàng, u ng ánh trăng tan, bình minh cây xanh n ng g i, gi c ng ta t ng b ng,ố ắ ộ ấ ủ ư ừ lênh láng máu sau r ngừ ,…các t ng y đ t trong đo n th , tái hi n đ từ ữ ấ ặ ạ ơ ệ ắ nh t đi u nhà th th hi n.ấ ề ơ ể ệ IV. CÁC YẾU T THI LU TỐ Ậ 1. Lu t b ng tr cậ ằ ắ Là s hoà ph i âm thanh, ch y u là lu t b ng - tr c luân phiênự ố ủ ế ậ ằ ắ gi a thanh b ng, thanh tr c theo nh ng quy đ nh b t bu c.ữ ằ ắ ữ ị ắ ộ 1.1. Th Đ ng lu tơ ườ ậ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 9 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Th t ngôn bát cú và t tuy t:ấ ứ ệ Nh t, tam, ngũ: b t lu n (ti ng m t, ba, năm không theo lu t)ấ ấ ậ ế ộ ậ Nh , t , l c: phân minh (ti ng hai, b n, sáu ph i theo lu t thị ứ ụ ế ố ả ậ ơ Đ ng).ườ - Ngũ ngôn: Nh t, tam: b t lu nấ ấ ậ Nh , t : phân minhị ứ • Kh i tr c: ti ng th hai câu m t là thanh tr c (kí hi u T), Ti ngở ắ ế ứ ộ ắ ệ ế th hai câu m t là thanh b ng (kí hi u B)ứ ộ ằ ệ Ti ngế Dòng 2 4 6 7 (Ti ngế hi p v n)ệ ầ Câu 1 T(B) B(T) T(B) B(V) Câu 2 B(T) T(B) B(T) B(V) Câu 3 B(T) T(B) B(T) T Câu 4 T(B) B(T) T(B) B(V) Câu 5 T(B) B(T) T(B) T Câu 6 B(T) T(B) B(T) B(V) Câu 7 B(T) T(B) B(T) T Câu 8 T(B) B(T) T(B) B(V) Ví d : ụ Đêm thu bu n l m ch H ng i!ồ ắ ị ằ ơ B T B B Tr n th nay em chán n a r i,ầ ế ử ồ T B T B Cung qu đã ai ng i đó ch a?ế ồ ử T B T B Cành đa xin ch nh c lên ch iị ắ ơ B T B B Có b u có b n can chi t i,ầ ạ ủ B T B T Cùng gió, cùng mây th m i vui.ế ớ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 10 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= T B T B R i c m i năm r m tháng támồ ứ ỗ ằ T B T T T a nhau trông xu ng th gian c i.ự ố ế ườ B T B B (T n Đà, ả Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ ) Bài t tuy t là c t b n câu tr c c a bài th bát cúứ ệ ắ ố ướ ủ ơ Ví d :ụ Trong tù không r u cũng không hoaượ B T B B C nh đ p đêm nay khó h ng hả ẹ ữ ờ T B T B Ng i ng m trăng soi ngoài c a sườ ắ ử ổ T B T T Trăng nhòm khe c a ng m nhà thử ắ ơ B T B B (H Chí Minh, ồ Ng m trăngắ ) • Niêm lu t là s đ ng nh t v lu t b ng - tr c c a các liên (c pậ ự ồ ấ ề ậ ằ ắ ủ ặ câu) th th Đ ng lu t th t ngôn bát cú, niêm lu t r t ch t ch ,Ở ể ơ ườ ậ ấ ậ ấ ặ ẽ th ng có s đ ng nh t v lu t b ng tr c gi a các c p câu: m t –ườ ự ồ ấ ề ậ ằ ắ ữ ặ ộ tám; hai – ba; b n – năm; sáu - b y.ố ả 1.2. Th l c bátể ụ Lu t b ng tr c nh sau:ậ ằ ắ ư Ti ngế Dòng 2 4 6 8 Dòng 6 B T B Dòng 8 B T B 2,1 B 1,2 - Dòng 8: Ti ng 6, 8 có s đ i l pv âm v c: N u ti ng 6 là thanhế ự ố ậ ề ự ế ế ngang (B1 ) thì ti ng 8 là thanh huy n (Bế ề 2 ) và ng c l iượ ạ Ví d : ụ V n râm d y ti ng ve ngânườ ậ ế B T B B p rây vàng h t đ y sân n ng đàoắ ạ ầ ắ B T B1 B 2 (T H u – ố ữ Khi con tu hú) 1.3. Th song th t l c bátể ấ ụ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 11 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Lu t b ng tr c ch y u hai dòng b y còn hai dòng sáu – tám ậ ằ ắ ủ ế ở ả ở sau thì gi ng th l c bátố ể ụ Ti ngế Dòng 3 5 7 Dòng b y(m t)ả ộ T B T Dòng b y(hai)ả B T(hi p v n)ệ ầ B(hi p v n)ệ ầ Ví d : ụ H t máu nóng th m quanh h n n cạ ấ ồ ướ T T T Chút thân tàn l n b c d m kh iầ ướ ặ ơ B T T (Tr n Tu n Kh i, ầ ấ ả Hai ch n c nhàữ ướ ) 2. Lu t v n: ậ ầ Có tác d ng g n k t các dòng th t o nên âm h ng th .ụ ắ ế ơ ạ ưở ơ Nh ng ti ng hi p v n cu i dòng th có nét t ng đ ng v âm thanh, ữ ế ệ ầ ở ố ơ ươ ồ ề ở ph n v n ti ng v n th ng là thanh b ng (th truy n th ng)ầ ầ ế ầ ườ ằ ơ ề ố . M i th th có cách hi p v n khác nhau:ỗ ể ơ ệ ầ 2.1. Th Đ ng lu tơ ườ ậ Ti ng hi p v n là thanh b ng, ti ng không hi p v n là thanh tr c,ế ệ ầ ằ ế ệ ầ ắ th ng là ườ đ c v nộ ậ (m t v n), ti ng hi p v n không l p l i.ộ ầ ế ệ ầ ặ ạ - Đ ng lu t th t ngôn bát cú: hi p v n các ti ng cu i câu, m t,ườ ậ ấ ệ ầ ở ế ố ộ hai, b n, sáu, támố - Đ ng lu t th t ngôn t tuy t: hi p v n các ti ng cu i câuườ ậ ấ ứ ệ ệ ầ ở ế ố m t, hai, b nộ ố 2.2. Th l c bátơ ụ Ti ng sáu dòng sáu hi p v i ti ng sáu dòng tám, ti ng tám dòngế ệ ớ ế ế tám hi p v i ti ng sáu dòng sáu ti p theoệ ớ ế ế 1.4. Th song th t l c bátơ ấ ụ Ti ng b y dòng b y th nh t hi p v n v i ti ng năm dòng b yế ả ả ứ ấ ệ ầ ớ ế ả th hai. Ti ng hi p v n th ng là thanh tr c. Ti ng cu i c a dòng b yứ ế ệ ầ ườ ắ ế ố ủ ả th hai hi p v i ti ng cu i c a dòng sáu ti p theo. Ti ng cu i c a dòngứ ệ ớ ế ố ủ ế ế ố ủ sáu hi p v n v i ti ng sáu c a dòng tám. V n m i kh khác nhauệ ầ ớ ế ủ ầ ở ỗ ổ ho c gi ng nhau không b t bu cặ ố ắ ộ Ví dụ Con nên nh t tông khi ớ ổ tr cướ Đã t ng phen vì ừ n cướ gian lao B c nam b cõi phân ắ ờ mao Ng n c đ c l p máu ọ ờ ộ ậ đào còn đây (Tr n Tu n Kh i, ầ ấ ả Hai ch n c nhàữ ướ ) 1.5. Th t doơ ự =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 12 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Có hai lo i:ạ - Th t do không chia kh thì v n t doơ ự ổ ầ ự - Th t do chia kh , m i kh b n dòng, lu t v n theo các môơ ự ổ ỗ ổ ố ậ ầ hình: + Mô hình ABAB:(A - tr c, B - b ng ho c ng c l i)ắ ằ ặ ượ ạ Ví d : ụ Chú bé lo t ắ cho tắ Cái x c xinh ắ xinh Cái chân thoăn tho tắ Cái đ u nghênh ầ nghênh (T H u, ố ữ L mượ ) + Mô hình ABBA: (A- b ng, B - tr c ho c ng c l i)ằ ắ ặ ượ ạ Ví d :ụ Anh đ i viên th c ộ ứ d yậ Th y tr i khuya l m ấ ờ ắ r iồ Mà sao Bác v n ẫ ng iồ Đêm nay Bác không ngủ (Minh Hu , ệ Đêm nay Bác không ngủ) + Mô hình AABB (ho c ng c l i)ặ ượ ạ Ví d : ụ Mai v mi n Nam tuôn trào n c ề ề ướ m tắ Mu n làm con chim hót quanh v n ố ườ Bác Mu n làm đoá hoa to h ng đâu ố ả ươ đây Mu n làm cây tre trung hi u ch n ố ế ố này. (Vi n Ph ng, ễ ươ Vi ng lăng Bácế ) + Mô hình AABA Thuy n ta lái gió v i bu m ề ớ ồ trăng L t gi a mây cao v i bi n ướ ữ ớ ể b ngằ Ra tr n d m kh i dò b ng ậ ặ ơ ụ bi nể Dàn ra th tr n l i vây ế ậ ướ giăng. (Huy C n, ậ Đoàn thuy n đánh cáề ) CH NG II: V N D NG CÁC KI U CÂU ƯƠ Ậ Ụ Ể HỎI KHI D Y - H CẠ Ọ TH TR TÌNH VI T NAM HI N Đ IƠ Ữ Ệ Ệ Ạ Th tr tình Vi t Nam hi n đ i tr i qua nhi u giai đo n phát tri nơ ữ ệ ệ ạ ả ề ạ ể cùng v i c m xúc v i bao th h thi nhân. Đó là m ng văn h c phongớ ả ớ ế ệ ả ọ phú v th lo i, đa d ng v đ tài và luôn m i m v n i dung, nghề ể ạ ạ ề ề ớ ẻ ề ộ ệ thu t. Vì v y, đ ti p nh n và c m nh n th t t nh ng tác ph m th trậ ậ ể ế ậ ả ậ ụ ố ữ ẩ ơ ữ tình là m t v n đ khó.ộ ấ ề Khi cái tôi trong th đ c gi i phóng, trên thì đàn Vi t Nam xu tơ ượ ả ệ ấ hi n nh ng tài năng th đa phong cách, nh h ng c a nh ng thi phápệ ữ ơ ả ưở ủ ữ th m i m thì nh ng sáng tác c a h cũng đ y màu s c. H đã v nơ ớ ẻ ữ ủ ọ ầ ắ ọ ậ d ng trí t ng t ng bay b ng cùng v i nh ng ngôn ng th ch n l cụ ưở ượ ổ ớ ữ ữ ơ ọ ọ tinh t , t o nên nh ng tác ph m đ c đáo v n i dung v ngh thu tế ạ ữ ẩ ộ ề ộ ề ệ ậ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 13 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Ví d : ụ Nh r ngớ ừ c a Th L , ủ ế ữ Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ c a T n Đà,ủ ả … là nh ng bài th mà tác gi đã s d ng nhi u bi n pháp tu t nghữ ơ ả ử ụ ề ệ ừ ệ thu t đ kh c ho nh ng hình nh th s ng đ ngậ ể ắ ạ ữ ả ơ ố ộ …. Nào đâu nh ng đêm vàng bên b su iữ ờ ố Ta say m i đúng u ng ánh trăng tan?ồ ố ………. Đâu nh ng bình minh cày xay n ng g i?ữ ắ ộ ………… Đâu nh ng chi u láng máu sau r ng?…ữ ề ừ (Th L , ế ữ Nh r ngớ ừ ) Hay: Cung qu đã ai ng i đó ch aế ồ ử Cành đa xin ch nh c lên ch i…ị ấ ơ (T n Đà, ả Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ ) Đ t o ra nh ng v n th nh v y, tác gi đã s d ng nhi uể ạ ữ ầ ơ ư ậ ả ử ụ ề ph ng th c nh liên t ng, so sánh, phân tích t ng h p,… Vì v y, khiươ ứ ư ưở ổ ợ ậ ti p nh n nh ng tác ph m này, ng i đ c cũng ph i có nh ng ph ngế ậ ữ ẩ ườ ọ ả ữ ươ th c ti p nh n riêng đ c m th đ c t t nh t nh ng c m xúc nhà thứ ế ậ ể ả ụ ượ ố ấ ữ ả ơ g i g m. Đ c bi t đ i v i đ i t ng ti p nh n là h c sinh THCS thìử ắ ặ ệ ố ớ ố ượ ế ậ ọ ph i có nh ng đ nh h ng đúng t giáo viên. Vì v y, c n ph i đ t raả ữ ị ướ ừ ậ ầ ả ặ nh ng ki u câu h i thích h p nh : liên t ng t ng t ng, câu h i soữ ể ỏ ợ ư ưở ưở ượ ỏ sánh, câu h i khái quát,… đ h c sinh ti p nh n.ỏ ể ọ ế ậ M i nhà th luôn có nh ng đi m nhìn ngh thu t riêng, nh ngỗ ơ ữ ể ệ ậ ữ d ng ý ngh thu t riêng, t o ra nh ng b c tranh riêng. Chúng ta ph iụ ệ ậ ạ ữ ứ ả n m đ c phong cách sáng tác c a m i nhà th đ so sánh đ i chi uắ ượ ủ ỗ ơ ể ố ế phong cách nhà th này v i nhà th khác. Đ h c sinh n m v ng tr cơ ớ ơ ể ọ ắ ữ ướ h t, giáo viên ph i bi t đ a ra nh ng câu h i so sánh, t ng h p cho h cế ả ế ư ữ ỏ ổ ợ ọ sinh. Đ h c sinh ti p nh n đúng h ng cũng nh bài gi ng c a giáoể ọ ế ậ ướ ư ả ủ viên đ t đ c m c đích, yêu c u thì h th ng câu h i đ a ra là m t y uạ ượ ụ ầ ệ ố ỏ ư ộ ế t quy t đ nh. Câu h i tr c tiên ph i chính xác, có tính g i m , kíchố ế ị ỏ ướ ả ợ ở thích đ c năng l c c m th ch quan c a ng i ti p nh n. V i m i bàiượ ự ả ụ ủ ủ ườ ế ậ ớ ỗ th , m i tác ph m tr tình thì có nh ng ki u câu h i riêng, phù h p v iơ ỗ ẩ ữ ữ ể ỏ ợ ớ nh ng gì mà nhà th th hi n.ữ ơ ể ệ Có th nói, vi c v n d ng các ki u câu h i vào vi c ti p nh n tácể ệ ậ ụ ể ỏ ệ ế ậ ph m th tr tình c a h c sinh THCS là m t yêu c u c n thi t khôngẩ ơ ữ ủ ọ ộ ầ ầ ế th thi u. Đ v n d ng t t các câu h i đó, chúng ta ph i n m rõ lí lu nể ế ể ậ ụ ố ỏ ả ắ ậ v các ki u câu h i cũng nh ý nghĩa c a nó,…ề ể ỏ ư ủ A. CÁC KIỂU CÂU H I TRONG THI T K GIÁO ÁNỎ Ế Ế I. NH NG Ữ VẤN Đ CHUNG V CÁC KI U CÂU H I KHI D YỀ Ề Ể Ỏ Ạ H C TH TR TÌNH VI T NAM HI N Đ I.Ọ Ơ Ữ Ệ Ệ Ạ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 14 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Đ vi c v n d ng các ki u câu h i đ t hi u qu , m c đích yêuể ệ ậ ụ ể ỏ ạ ệ ả ụ c u tr c h t ph i l a ch n các câu h i phù h p v i n i dung cùngầ ướ ế ả ự ọ ỏ ợ ớ ộ nh ng kh năng ti p nh n.ữ ả ế ậ - Câu h i ph i phù h p, chính xác, có tính kh i g i cho h c sinhỏ ả ợ ơ ợ ọ khám phá. Ví d : Khi gi ng v ụ ả ề B c tranh đ ng quê đ u hèứ ồ ầ , trong bài thơ Khi con tu hú c a T H u, giáo viên ph i h i nh ng câu h i g i tìm, phátủ ố ữ ả ỏ ữ ỏ ợ hi n, so sánh,… đ h c sinh phát hi n, đ a ra nh ng hình nh mà nhàệ ể ọ ệ ư ữ ả th đã xây d ng trong đo n th ,…ơ ự ạ ơ - Câu h i ph i phát huy đ c năng l c liên t ng, kh năng v nỏ ả ượ ự ưở ả ậ d ng tri th c cũ c a h c sinh.ụ ứ ủ ọ Ví d : Em liên t ng đ c gì qua hình nh ông đ x a? (nét m t,ụ ưở ượ ả ồ ư ặ n c i, tâm tr ng,…).ụ ườ ạ - Câu h i ph i giúp h c sinh bi t phân tích, so sánh nh ng ki nỏ ả ọ ế ữ ế th c trên c s nh ng đi u đã có đ ti p nh n, c m th nh ng cái m i.ứ ơ ở ữ ề ể ế ậ ả ụ ữ ớ - Câu h i ph i đ a h c sinh vào tình hu ng có v n đ , t c là t oỏ ả ư ọ ố ấ ề ứ ạ ra nh ng tình hu ng đ h c sinh phát hi n, khám phá, kích thích năng l cữ ố ể ọ ệ ự c m và nghĩ c a ng i h c đ ng th i m ra nhi u h ng ti p nh n choả ủ ườ ọ ồ ờ ở ề ướ ế ậ các em. - Câu h i không nh ng đúng, t o c h i t b c l c m th vănỏ ữ ạ ơ ộ ự ộ ộ ả ụ b n ng i h c mà còn có kh năng d đoán, đ nh h ng n i dung trả ở ườ ọ ả ự ị ướ ộ ả l i c a h mà không mang tính áp đ t và phát huy tính sáng t o c a cácờ ủ ọ ặ ạ ủ em. Câu h i đ t ra ph i đ m b o s tinh t , m m m i, v a gây đ cỏ ặ ả ả ả ự ế ề ạ ừ ượ hi u qu s ph m cho ng i ti p nh n.ệ ả ư ạ ườ ế ậ II. C Ơ SỞ T O L P CÁC KI U CÂU H IẠ Ậ Ể Ỏ Đ vi c Đ c - hi u văn b n đ c sâu s c thì h th ng câu h iể ệ ọ ể ả ượ ắ ệ ố ỏ đ nh h ng c a th y là đi u quan tr ng nh t. Tuy nhiên, h th ng câuị ướ ủ ầ ề ọ ấ ệ ố h i ph i th t kh thi, đi u đó yêu c u ng i giáo viên ph i có nh ng cỏ ả ậ ả ề ầ ườ ả ữ ơ s khoa h c và nguyên t c nh t đ nh khi thi t k h th ng câu h i.ở ọ ắ ấ ị ế ế ệ ố ỏ 1. L y lý lu n d y h c hi n đ i làm h ng thi t k các ki u câuấ ậ ạ ọ ệ ạ ướ ế ế ể h iỏ Lý lu n d y h c hi n đ i l y h c sinh làm trung tâm, là đ i t ngậ ạ ọ ệ ạ ấ ọ ố ượ chính chi m lĩnh tri th c d i s h ng d n, t ch c c a giáo viên.ế ứ ướ ự ướ ẫ ổ ứ ủ Theo quan đi m tích c c giáo viên chính là ng i thi t k (sángể ự ườ ế ế t o câu h i) h c sinh chính là ng i thi công (sáng t o cách tr l i). Nhạ ỏ ọ ườ ạ ả ờ ư v y s phát huy đ c tính tích c c sáng t o c a h c sinh đ h c sinh tậ ẽ ượ ự ạ ủ ọ ể ọ ự rung c m, và nh n th c đúng mà không khiên c ng, d i s áp đ t c aả ậ ứ ưỡ ướ ự ặ ủ giáo viên. 2. D a trên thành t u c a tâm lý h c hi n đ iự ự ủ ọ ệ ạ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 15 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Theo quan đi m c a tâm lý h c hi n đ i: b n ch t c a ho t đ ngể ủ ọ ệ ạ ả ấ ủ ạ ộ d y - h c di n ra nh p nhàng c hai phía d y và h c nh m cái bi n đ iạ ọ ễ ị ở ả ạ ọ ằ ế ố t ng thì h th ng câu h i s là gi i pháp tích c c cho ho t đ ng t ngượ ệ ố ỏ ẽ ả ự ạ ộ ươ tác này. Theo đó, trong d y h c Ng Văn h th ng câu h i s là bi nạ ọ ữ ệ ố ỏ ẽ ệ pháp d y - h c có kh năng tho mãn c hai ho t đ ng d y và h c.ạ ọ ả ả ả ạ ộ ạ ọ H n n a, h c sinh THCS là l a tu i có b c phát tri n m i trongơ ữ ọ ứ ổ ướ ể ớ đ i s ng tâm lý. Nhu c u đ c chi m lĩnh tri th c, kĩ năng, năng l c tờ ố ầ ượ ế ứ ự ư duy… tr i lên năng l c xúc c m tr c ti p mau l . Do đó, h th ng cácộ ự ả ự ế ẹ ệ ố ki u câu h i s đáp ng đ c yêu c u tìm hi u, khám phá c a các em,ể ỏ ẽ ứ ượ ầ ể ủ giúp các em v t qua v v t ch t ngôn t đ ti n sâu vào các t ng nghĩaượ ỏ ậ ấ ừ ể ế ầ bên trong và hi u đúng tác ph m.ể ẩ 3. Căn c vào đ c tr ng th lo i và đ c thù c a tác ph m vănứ ặ ư ể ạ ặ ủ ẩ ch ng v lý thuy t ti p nh n và ph ng pháp ti p nh n tácươ ề ế ế ậ ươ ế ậ ph m văn ch ng c a h c sinh THCS.ẩ ươ ủ ọ Tác ph m văn ch ng luôn t n t i m t ph ng th c lo i hìnhẩ ươ ồ ạ ở ộ ươ ứ ạ nào đó (t s , tr tình ho c k ch) và trong m t hình th c th tài nh t đ nhự ự ữ ặ ị ộ ứ ể ấ ị (truy n, th …). Mà m i ph ng th c và cách th c t n t i c a tác ph mệ ơ ỗ ươ ứ ứ ồ ạ ủ ẩ đ u quy đ nh cách ti p nh n riêng. Vì v y, trong d y h c ph i tuỳ lo iề ị ế ậ ậ ạ ọ ả ạ th tác ph m đ có ph ng pháp gi ng d y thích h p. Đây là nguyên t cể ẩ ể ươ ả ạ ợ ắ quan tr ng trong ti p nh n tác ph m văn ch ng.ọ ế ậ ẩ ươ N u tác ph m t n t i hình th c th tr tình thì h th ng câu h iế ẩ ồ ạ ở ứ ơ ữ ệ ố ỏ ph i bám vào m ch c m xúc c a bài th , t c là đ a vào các d u hi uả ạ ả ủ ơ ứ ư ấ ệ đ c tr ng c a th th , hình nh th và nh ng âm vang trong th đ c mặ ư ủ ể ơ ả ơ ữ ơ ể ả nh n n i ni m sâu kín c a lòng ng iậ ỗ ề ủ ườ Ví d : Bài th ụ ơ Ông đ ồ c a Vũ Đình Liên, m ch c m xúc ch đ oủ ạ ả ủ ạ là n i ni m hoài c , ni m c m thông chân thành v i ông đ và s nu iỗ ề ổ ề ả ớ ồ ự ố ti c cho s l i tàn c a m t nét đ p văn hoá… Vì v y, khi đ t ra câu h iế ự ụ ủ ộ ẹ ậ ặ ỏ ph i bám sát đi u này, đ a ra nh ng câu h i v a phát hi n g i tìm, v aả ề ư ữ ỏ ừ ệ ợ ừ liên t ng, so sánh…đ làm n i b t ni m c m xúc c a tác gi .ưở ể ổ ậ ề ả ủ ả Ngoài ra, h th ng câu h i ti p c n tác ph m văn ch ng trongệ ố ỏ ế ậ ẩ ươ nhà tr ng nên đ t song song v i v n đ lí lu n v ph ng pháp phânườ ặ ớ ấ ề ậ ề ươ tích tác ph m văn ch ng trong nhà tr ng, đ có h ng th c hi n tíchẩ ươ ườ ể ướ ự ệ c c.ự 4. D a trên yêu c u, m c tiêu bài h cự ầ ụ ọ M i tác ph m đ a vào gi ng d y c n đ t ba yêu c a giáo d c đóỗ ẩ ư ả ạ ầ ạ ủ ụ là: yêu c u v ki n th c, yêu c u v kĩ năng, thái đ . Các yêu c u nàyầ ề ế ứ ầ ề ộ ầ đ c c th hoá trong m i bài h c là m c tiêu th c hi n mà m i ho tượ ụ ể ỗ ọ ụ ự ệ ỗ ạ đ ng h c c n đ t t i đ t o thành hi u qu s ph m.ộ ọ ầ ạ ớ ể ạ ệ ả ự ạ 5. D a trên quan đi m th c hành và tích h p c a ch ng trình Ngự ể ự ợ ủ ươ ữ Văn Môn văn trong h th ng Ng Văn l y văn b n ngh thu t làm n iệ ố ữ ấ ả ệ ậ ộ dung d y h c ch y u, nó có nhi u kh năng kh i d y năng l c th cạ ọ ủ ế ề ả ơ ậ ự ự =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 16 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= hành c m th , phân tích, bình gi ng văn h c đ ng th i rèn luy n kĩ năngả ụ ả ọ ồ ờ ệ nghe, nói, vi t. Vì v y, khi gi ng d y h c ph i theo h ng tích h p gi aế ậ ả ạ ọ ả ướ ợ ữ ba phân môn và tích h p các tri th c khoa h c – xã h i khác đ đ t ra hợ ứ ọ ộ ể ặ ệ th ng các ki u câu h i phù h p, đ t yêu c u c a ph ng pháp d y - h cố ể ỏ ợ ạ ầ ủ ươ ạ ọ m i.ớ III. H TH NG CÁC KI U CÂU Ệ Ố Ể HỎI Cùng v i s đ i m i v n i dung, ph ng pháp d y h c văn, hớ ự ổ ớ ề ộ ươ ạ ọ ệ th ng câu h i ngày càng đa d ng. Có sáu ki u câu h i th ng đ c số ỏ ạ ể ỏ ườ ượ ử d ng trong khi thi t k câu h i môn Ng văn: câu h i phát hi n - g iụ ế ế ỏ ữ ỏ ệ ợ tìm; câu h i tái hi n, liên t ng, t ng t ng; câu h i phân tích, t ngỏ ệ ưở ưở ượ ỏ ổ h p; câu h i khái quát; câu h i so sánh; câu h i đ t và nêu v n đ .ợ ỏ ỏ ỏ ặ ấ ề 1. Câu h i liên t ng, t ng t ngỏ ưở ưở ượ Là ki u câu h i d a trên đ c tr ng c a t duy văn h c, h ng vàoể ỏ ự ặ ư ủ ư ọ ướ m c đích khai thác tính ngh thu t c a tác ph m, tính lôgic khoa h c c aụ ệ ậ ủ ẩ ọ ủ ki n th c trên c s phù h p v i kh năng t phát tri n c a h c sinh.ế ứ ơ ở ợ ớ ả ự ể ủ ọ Khi thi t k ki u câu h i liên t ng, t ng t ng c n chú ý cácế ế ể ỏ ưở ưở ượ ầ hình th c liên t ng trong tác ph m v i hi n th c đ i s ng c a h c sinh.ứ ưở ẩ ớ ệ ự ờ ố ủ ọ Ví d : V đ p âm thanh trong ụ ẻ ẹ B c tranh đ ng quê đ u hèứ ồ ầ c a bàiủ th ơ Khi con tu hú c a T H u g m:ủ ố ữ ồ + Tu hú g i b yọ ầ + Ti ng ve ngânế C n đ t câu h i liên t ng, t ng t ng thêm: Em hãy cho bi tầ ặ ỏ ưở ưở ượ ế ngoài nh ng âm thanh trong bài, quê em vào mùa hè th ng có nh ngữ ở ườ ữ âm thanh t nhiên nào khác?ự Ngoài ra, còn ph i liên t ng tác ph m này v i tác ph m khác ;ả ưở ẩ ớ ẩ liên t ng gi ng đi u v i thái đ , t t ng, quan ni m c a tác gi ;ưở ọ ệ ớ ộ ư ưở ệ ủ ả t ng t ng tâm tr ng c a tác gi khi l a ch n chi ti t nào đó đ t pưở ượ ạ ủ ả ự ọ ế ể ậ trung miêu t ho c nh n m nh đi u gì đó…ả ặ ấ ạ ề 2. Câu h i phát hi n - g i tìmỏ ệ ợ Là ki u câu h i g i ý d a trên năng l c c a h c sinh. Trong đó,ể ỏ ợ ự ự ủ ọ ng i g i là giáo viên, ng i tìm là h c sinh. Th ng thì câu h i nàyườ ợ ườ ọ ườ ỏ th ng là g i m t n a và tìm m t n a, nh ng v i nh ng h c sinh khá,ườ ợ ộ ử ộ ử ư ớ ữ ọ gi i thì g i ý ch m t ph n ba và tìm hai ph n ba t c là giáo viên ch g iỏ ợ ỉ ộ ầ ầ ứ ỉ ợ ý m t ph n và h c sinh tìm tòi, phát hi n hai ph n. Ng c l i, v iộ ầ ọ ệ ầ ượ ạ ớ nh ng h c sinh y u kém thì t l g i là hai ph n ba và tìm là m t ph nữ ọ ế ỷ ệ ợ ầ ộ ầ ba. Ví d : Khi đ t câu h i v hình nh ông đ x a trong bài th ụ ặ ỏ ề ả ồ ư ơ Ông đồ c a Vũ Đình Liên thì nh ng hình nh c a ông đ hi n lên tr c ti p,ủ ữ ả ủ ồ ệ ự ế h c sinh li t kê các hình nh đó mà không ph i liên t ng quá ph c t p. ọ ệ ả ả ưở ứ ạ 3. Câu h i so sánhỏ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 17 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Là lo i câu h i mà d a trên nh ng cái đã có đ so sánh đ i chi u,ạ ỏ ự ữ ể ố ế rút ra nh ng đ c đi m m i trong phong cách ngh thu t cũng nh ýữ ặ ể ớ ệ ậ ư t ng v n i dung, ngôn t …ưở ề ộ ừ Ví d : Khi d y v âm thanh ti ng tu hú trong bài th ụ ạ ề ế ơ Khi con tu hú c a T H u, giáo viên có th đ t câu h i so sánh nh sau: Trong bài thủ ố ữ ể ặ ỏ ư ơ B p l aế ử c a B ng Vi t cũng có ti ng chim tu hú. Theo em, có gì gi ngủ ằ ệ ế ố và khác nhau trong c m nh n ti ng chim tu hú c a hai nhà th T H uả ậ ế ủ ơ ố ữ và B ng Vi t?ằ ệ T câu h i nh v y, h c sinh có th so sánh đ c đi m gi ngừ ỏ ư ậ ọ ể ượ ể ố nhau và khác nhau trong cách c m nh n c a m i nhà th khác nhau. ả ậ ủ ỗ ơ 4. Câu h i đ t và nêu v n đỏ ặ ấ ề Là ki u câu h i t o tình hu ng có v n đ đ phát tri n, đ a h cể ỏ ạ ố ấ ề ể ể ư ọ sinh vào lu ng phát tri n khám phá.ồ ể Ví d : Khi gi ng v tâm tr ng ng i t cách m ng trong bài thụ ả ề ạ ườ ừ ạ ơ Khi con tu hú c a T H u, giáo viên có th đ t câu h i: Con ng i mu nủ ố ữ ể ặ ỏ ườ ố đ p tan phòng giam khi nghe hè d y bên lòng còn vì lý do nào khác?ạ ậ 5. Câu h i khái quátỏ Là câu h i bao quát đ c n i dung cũng nh ngh thu t c a tácỏ ượ ộ ư ệ ậ ủ ph m. Ki u câu h i này th ng n m ph n t ng k t.ẩ ể ỏ ườ ằ ở ầ ổ ế Ví d : Em hãy nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a bài th ụ ị ộ ệ ậ ủ ơ Ông đồ? 6. Câu h i phân tích, t ng h pỏ ổ ợ Là ki u câu h i mà đ a ra các hình nh, các chi ti t đ phân tíchể ỏ ư ả ế ể r i t đó t ng h p, rút ra ý chính cho câu th , đo n th …ồ ừ ổ ợ ơ ạ ơ Ví d : T c nh sinh ho t, làm vi c c a Bác P cBó, em hãy nêuụ ừ ả ạ ệ ủ ở ắ phong cách s ng và làm vi c c a Bác H ?ố ệ ủ ồ B. Đ NH H NG CHUNG Ị ƯỚ I. Đ NH H NG TÍCH H P - TÍCH C CỊ ƯỚ Ợ Ự 1. Tích h pợ Văn – Văn Văn - Ti ng Vi tế ệ Văn - T p làm vănậ Văn - Ki n th c khoa h c xã h i khácế ứ ọ ộ 2. Tích c cự Giáo viên s d ng các ph ng pháp d y h c h p lý đ d n d tử ụ ươ ạ ọ ợ ể ẫ ắ các b c lên l p nh m phát huy tích c c, ch đ ng c a h c sinh.ướ ớ ằ ự ủ ộ ủ ọ II. PH NG PHÁP TI P C NƯƠ Ế Ậ 1. Cách ti p c nế ậ - Ti p c n b ng cách nêu và gi i quy t v n đế ậ ằ ả ế ấ ề - Ti p c n b ng ph ng pháp g i tìmế ậ ằ ươ ợ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 18 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Ti p c n b ng bình gi ngế ậ ằ ả - Ti p c n b ng s đ hoá (Graph)ế ậ ằ ơ ồ - Ti p c n b ng ph ng pháp đ t câu h i, trên nguyên t c tíchế ậ ằ ươ ặ ỏ ắ h p, tích c c.ợ ự 2. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ S l ng câu h i ph thu c vào đ n v ki n th c c n tìm hi u,ố ượ ỏ ụ ộ ơ ị ế ứ ầ ể phân tích đ đ nh l ng.ể ị ượ Giáo viên ph i đ t ra các ki u câu h i phù h p, v a s c. ả ặ ể ỏ ợ ừ ứ C.V N D NG CÁC KI U CÂU H I Đ THI T K GIÁOẬ Ụ Ể Ỏ Ể Ế Ế ÁN S BƠ Ộ I. M c tiêu c n đ t ụ ầ ạ II. L u ý b sungư ổ 1. Tác giả 2. Tác ph mẩ - Hoàn c nh ra đ iả ờ - Th lo iể ạ - Ch đủ ề - Bút pháp - Gi ng đi uọ ệ - Th i gian, không gian ngh thu tờ ệ ậ - B c cố ụ 3. Tích h pợ 4. Tích c cự 5. Tìm hi u chung tác ph mể ẩ 6. Phân tích 7. T ng k tổ ế • L u ý: - Các ki u câu h i liên t ng, t ng t ng l y nguyên t cư ể ỏ ưở ưở ượ ấ ắ tích h p, tích c c làm h t nhânợ ự ạ - Đ ti n cho vi c nghiên c u xin đ c dùng các ký hi u sau:ể ệ ệ ứ ượ ệ H1 , H 2 , H 3… Câu h i 1, 2, 3,…ỏ Đ1 , Đ 2 , Đ 3… Đáp án 1, 2, 3,… Văn b n 1: ả Đ P ĐÁ CÔN LÔNẬ Ở Phan Chu Trinh I. L U Ý, B SUNGƯ Ổ Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên c n chú ý thêm m tầ ộ s v n đ sau:ố ấ ề 1. Ph ng pháp ti p c nươ ế ậ - Ph ng pháp đ c di n c mươ ọ ễ ả =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 19 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Ph ng pháp phân tích, bình gi ngươ ả - Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế - Ph ng pháp s đ hoáươ ơ ồ 2. Tác giả (SGK, Ng văn 8, T p I - Trang )ữ ậ 3. Tác ph mẩ a. Hoàn c nh ra đ i (SGK)ả ờ b. Ch đủ ề: Khí phách hào hùng, th đ ng v ng ch i c a ng i tù cáchế ứ ữ ả ủ ườ m ng và ni m tin, l c quan vào s nghi p anh hùng.ạ ề ạ ự ệ c. Các y u t thi pháp khácế ố - Th lo i: Đ ng lu t th t ngôn bát cúể ạ ườ ậ ấ - Bút pháp: Miêu t - tr tìnhả ữ - Gi ng đi u: anh hùng, đ y khí pháchọ ệ ầ II. THI T Ế K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H IẾ Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ Giúp h c sinh: ọ - C m nh n đ c khí phách kiên c ng c a các chi n sĩ yêu n cả ậ ượ ườ ủ ế ướ đ u th k XX và s c lôi cu n c a m t gi ng th hào hùng, hình nhầ ế ỷ ứ ố ủ ộ ọ ơ ả th m nh m , khoáng đ t.ơ ạ ẽ ạ - C ng c và ôn luy n v d u câu.ủ ố ệ ề ấ a. Tích h pợ - Văn – Văn: C m nh n đ c khí phách kiên c ng c a các chi nả ậ ượ ườ ủ ế sĩ yêu n c đ u th k XX qua các bài th khác nh : ướ ầ ế ỷ ơ ư Vào nhà ng cụ Qu ng Đông C m tácả ả c a Phan B i Châu… ủ ộ - Văn - Ti ng Vi t: Liên h v i d u câuế ệ ệ ớ ấ - Văn - T p làm văn: Tích h p thái đ hào hùng, khí phách hiênậ ợ ộ ngang trong văn. b. Tích c cự V n d ng linh ho t h th ng câu h i, đ c bi t là câu h i liênậ ụ ạ ệ ố ỏ ặ ệ ỏ t ng, t ng tu ng đ d n d t, phát huy tính tích c c h c t p c a h cưở ưở ợ ể ẫ ắ ự ọ ậ ủ ọ sinh. 3. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ Có th s d ng 19 câu h i v i các d ng khác nhau trên quan đi mể ử ụ ỏ ớ ạ ể tích h p, tích c c.ợ ự - Ý 1: Th đ ng c a chàng trai v i công vi c đ p đá: 8 câu h i ế ứ ủ ớ ệ ậ ỏ - Ý 2: C m nghĩ t công vi c đ p đá: 10 câu h iả ừ ệ ậ ỏ - T ng k t: S d ng m t câu h iổ ế ử ụ ộ ỏ III. PHÂN TÍCH CHI TIẾT =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 20 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= 1. Th đ ng c a chàng trai v i công vi c đ p đáế ứ ủ ớ ệ ậ H1 : Em hãy nêu hình nh c a chàng trai gi a đ t tr i Côn Đ o?ả ủ ữ ấ ờ ả Đ1 : Hình nh c a chàng trai đ c miêu t v i th đ ng oai phong,ả ủ ượ ả ớ ế ứ l y l ng, xách búa, ra tayẫ ừ H 2 : T l ng l y nghĩa là gì? Nhà chí sĩ s d ng t này đ u câu thừ ừ ẫ ử ụ ừ ở ầ ứ hai nh m nêu b t ý gì?ằ ậ Đ 2 : L y l ng đ c dùng đây v i nghĩa là ng o ngh , l m li t.ẫ ừ ượ ở ớ ạ ễ ẫ ệ Ng i chí sĩ s d ng t này đ u câu đ nh n m nh s hùng tráng c aườ ử ụ ừ ở ầ ể ấ ạ ự ủ chàng trai v i công vi c n ng nh cớ ệ ặ ọ H 3 : Hai câu đ u tác gi nêu quan đi m v chí làm trai, em hãy nêuầ ả ể ề nh ng câu ca dao, câu th nói v quan đi m này?ữ ơ ề ể Đ 3 : - Làm trai cho đáng nên trai Xu ng đông, đông tĩnh, lên đoài, đoài yênố (Ca dao) - Làm trai đ ng trong tr i đ tứ ở ờ ấ Ph i có danh gì v i núi sôngả ớ (Nguy n Công Tr )ễ ứ H 4 : Kh u khí c a hai câu th m đ u trong bài th này có gì g n vàẩ ủ ơ ở ầ ơ ầ khác v i hai câu th m đ u trong bài ớ ơ ở ầ C m tác vào nhà ng c Qu ngả ụ ả Đông c a Phan B i Châu?ủ ộ Đ 4 : Cách m đ u gi ng cách m đ u c a Phan B i Châu gi ngở ầ ố ở ầ ủ ộ ở ọ đi u kh u khí, ngang tàn, nh ng khác ch Phan Châu Trinh không có ýệ ẩ ư ở ỗ v đùa c t rõ nét mà nghiêng v h ng oai linh, hùng tráng.ị ợ ề ướ H 5 : Công vi c đ p đá đ c miêu t c th nh th nào? ệ ậ ượ ả ụ ể ư ế Đ 5 : Dùng tay c m búa (ầ xách búa, ra tay), đ p đá thành hòn (ậ m yấ trăm hòn), thành đ ng (ố năm b y đ ngả ố ). H 6 : Hình dung c a em v tính ch t th c c a công vi c đ p đá này?ủ ề ấ ự ủ ệ ậ Đ 6 : - B ng th côngằ ủ - Vi c n ng, kh i l ng l nệ ặ ố ượ ớ - Ch dành cho t kh saiỉ ừ ổ H 7 : Hành đ ng dũng m nh t vi c đ p đá Côn Lôn mang ý nghĩaộ ạ ừ ệ ậ ở khác. Theo em, đó là ý nghĩa nào? Đ 7 : Ý nghĩa tinh th n: Dám đ ng đ u v t lên chi n th ng thầ ươ ầ ượ ế ắ ử thách, gian kh .ổ H 8 : Nh n xét v gi ng đi u, cách dùng t , phép đ i trong b n câu thậ ề ọ ệ ừ ố ố ơ đ u và tác d ng c a chúng. T đó, v đ p nào c a ng i tù yêu n cầ ụ ủ ừ ẻ ẹ ủ ườ ướ đ c b c l ?ượ ộ ộ Đ 8 : - Gi ng đi u hùng tráng, sôi n iọ ệ ổ - Dùng đ ng t (ộ ừ đánh tan, đ p bậ ể) - Đ i câu 3 và 4ố ở Tác d ng: ụ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 21 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - G i t công vi c đ p đáợ ả ệ ậ - Di n t khí phách hiên ngang c a con ng iễ ả ủ ườ - V đ p c a ng i tù yêu n c hi n lên hiên ngang, kiên c ngẻ ẹ ủ ườ ướ ệ ườ tr c gian nan.ướ 2. C m nghĩ t vi c đ p đáả ừ ệ ậ H1 : T chú thích (4) SGK, em hi u c m nghĩ nào c a con ng i đ cừ ể ả ủ ườ ượ bi u hi n trong câu th ể ệ ơ Tháng ngày bao qu n thân sành s iả ỏ ? Đ1 : T th y mình có t m thân dày d n, phong tr n qua nhi u thự ấ ấ ặ ầ ề ử thách H 2 : T chú thích (5) SGK, em hi u c m nghĩ nào c a con ng i đ cừ ể ả ủ ườ ượ bi u hi n trong câu th ể ệ ơ M a n ng càng b n d s t sonư ắ ề ạ ắ ? Đ 2 : T th y mình có tinh th n c ng c i, kiên trung, không s nự ấ ầ ứ ỏ ờ lòng, đ i ch tr c m i gian lao, th tháchố ỉ ướ ọ ử H 3 : C p câu th 4, 5 s d ng phép gì? Hãy nêu tác d ng c a vi c sặ ơ ử ụ ụ ủ ệ ử d ng phép đó? ụ Đ 3 : C p câu th này s d ng phép đ i, có tác d ng làm rõ s c ch uặ ơ ử ụ ố ụ ứ ị đ ng m nh li t c v th xác và tinh th n c a con ng i tr c thự ạ ệ ả ề ể ầ ủ ườ ướ ử thách và nguy nan H 4 : Ph m ch t cao quý nào c a ng i yêu n c đ c b c l ? ẩ ấ ủ ườ ướ ượ ộ ộ Đ 4 : - B t khu t tr c gian nguyấ ấ ướ - Trung thành v i lý t ng yêu n cớ ưở ướ H 5 : Hai câu th :ơ Nh ng k vá tr i b c – Gian nan chi k vi c c nữ ẻ ờ ướ ể ệ ỏ con, nói v vi c gì?ề ệ Đ 5 : Nh ng ng i có gan làm vi c l n, thì ph i ch u c nh tù đàyữ ườ ệ ớ ả ị ả ch là vi c nh , không có gì đáng nói.ỉ ệ ỏ H 6 : Con ng i đây t nghĩ gì v b n thân mình? ườ ở ự ề ả Đ 6 : - T hào, kiêu hãnh v công vi c to l n mà mình theo đu iự ề ệ ớ ổ - Xem th ng vi c tù đàyườ ệ H 7 : L i th có c u trúc đ i l p: ờ ơ ấ ố ậ Nh ng k vá tr iữ ẻ ờ (vi c l n) v i ệ ớ ớ vi cệ c n conỏ (vi c nh m n). S đ i l p này có ý nghĩa gì?ệ ỏ ọ ự ố ậ Đ 7 : Kh ng đ nh lý t ng yêu n c l n lao m i là đi u quan tr ngẳ ị ưở ướ ớ ớ ề ọ nh tấ H 8 : Ph m ch t cao quý nào c a ng i tù đ c b c l ? ẩ ấ ủ ườ ượ ộ ộ Đ 8 : - Tin t ng m nh li t s nghi p yêu n c c a mìnhưở ạ ệ ở ự ệ ướ ủ - Coi khinh gian lao, tù đày H 9 : T hình t ng ng i chi n sĩ trong ừ ượ ườ ế Đ p đá Côn Lôn,ậ ở em th yấ đi u gì cao quý Phan Châu Trinh?ề ở Đ 9 : Ng i anh hùng ch p nh n m i nguy nan, b n gan v ng chíườ ấ ậ ọ ề ữ v i lý t ng c u n c c a mình.ớ ưở ứ ướ ủ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 22 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= H10 : Hình nh l m li t c a ng i tù trong ả ẫ ệ ủ ườ Đ p đá Côn Lônậ ở g i choợ em c m xúc nào?ả Đ10 : H c sinh t b c l ọ ự ộ ộ 3. Tổng k tế H1 : D a vào ự Ghi nh ,ớ rút ra giá tr n i dung và ngh thu t c a bài thị ộ ệ ậ ủ ơ Đ1 có th trình bày theo s đ sau:ể ơ ồ N i dungộ Ngh Thu tệ ậ Bài th giúp ta c mơ ả nh n m t hình t ng đ pậ ộ ượ ẹ l m li t c a ng i anhẫ ệ ủ ườ hùng c u nu c dù g pứ ớ ặ b c nguy nan nh ng v nướ ư ẫ không s n lòng, đ i chí. ờ ổ - Làm theo th Đ ng lu tể ườ ậ th t ngôn bát cúấ - S d ng bút pháp lãngử ụ m n, gi ng đi u hàoạ ọ ệ hùng - Hình nh th m nh m ,ả ơ ạ ẽ khoáng đãng Văn b n 2:ả MU N LÀM TH NG CU IỐ Ằ Ộ T n Đàả I. L U Ý, Ư BỔ SUNG Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên c n chú ý thêm m tầ ộ s v n đ sau:ố ấ ề 1. Ph ng pháp ti p c nươ ế ậ - Đ c di n c mọ ễ ả - Phân tích, bình gi ngả - So sánh, đ i chi uố ế - S đ hoáơ ồ 2. Tác giả (SGK, Ng văn 8, T p I - Trang 155, 156)ữ ậ 3. Tác ph mẩ a. Hoàn c nh ra đ iả ờ (SGK, Ng văn 8, T p I – trang 156)ữ ậ b. Ch đủ ề: Tâm tr ng b t hoà v i th c t i và ni m khát khao thoát t cạ ấ ớ ự ạ ề ụ c a th h nhà th lãng m n đ u th k XX.ủ ế ệ ơ ạ ầ ế ỷ c. Các y u t thi pháp khácế ố - Th lo i: Đ ng lu t th t ngôn bát cúể ạ ườ ậ ấ - Bút pháp: hi n th c k t h p lãng m nệ ự ế ợ ạ - Th i gian ngh thu t: đêm trăngờ ệ ậ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 23 Đ p đá Côn Lônậ ở Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Không gian ngh thu t: tr n th bu n chán và cung quệ ậ ầ ế ồ ế II. THI T Ế K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H IẾ Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ Giúp h c sinhọ - C m ả nh n đ c h n th lãng m n c a T n Đà và s c h p d nậ ượ ồ ơ ạ ủ ả ứ ấ ẫ ngh thu t m i m trong hình th c th lo i truy n th ng c a bài thệ ậ ớ ẻ ứ ể ạ ề ố ủ ơ Mu n làm th ng cu iố ằ ộ . - Hi u rõ tâm s c a m t con ng i b t hoà sâu s c v i hi n th cể ự ủ ộ ườ ấ ắ ớ ệ ự t m th ng, x u xa và c mu n thoát t c.ầ ườ ấ ướ ố ụ 2. Đ nh h ng tích h p, tích c cị ướ ợ ự a. Tích h pợ - Văn – Văn: So sánh v i th th t ngôn bát cú lu t Đ ng c đi nớ ơ ấ ậ ườ ổ ể đ th y s m i m , d đ c c a ể ấ ự ớ ẻ ễ ọ ủ Mu n làm th ng cu iố ằ ộ . - Văn - Ti ng Vi t: Liên h v i các bi n pháp tu tế ệ ệ ớ ệ ừ - Văn - T p làm văn: Tích h p v i văn miêu t , bi u c mậ ợ ớ ả ể ả b. Tích c cự S d ng h p lý các câu h i v a s c, sáng t o đ gây h ng thú h cử ụ ợ ỏ ừ ứ ạ ể ứ ọ t p cho h c sinhậ ọ 3. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ - Toàn bài s d ng 19 câu h i v i các ki u theo h ng tích h pử ụ ỏ ớ ể ướ ợ Trong đó: Ý 1: Tâm s c a tác gi , s d ng 7 câu h iự ủ ả ử ụ ỏ Ý 2: Cái Ngông c a T n đà, s d ng 11 câu h iủ ả ử ụ ỏ T ng k t: s d ng 1 câu h iổ ế ử ụ ỏ II. PHÂN TÍCH CHI TI TẾ 1. Tâm s c a T n Đà ( hai câu th đ u)ự ủ ả ơ ầ H1 : Em bi t gì v ế ề ch H ngị ằ và th ng ằ Cu iộ ? Đ1 : Ch H ngị ằ và th ng ằ Cu iộ là hai nhân v t trong truy n c tíchậ ệ ổ c a văn hoá Trung Qu c và Vi t Nam. ủ ố ệ Ch H ngị ằ là Trăng, chú Cu i ộ là c u bé chăn trâu Cung Trăng.ậ ở H 2 : L i th b c l n i bu n, đó là n i bu n c a ai?ờ ơ ộ ộ ỗ ồ ỗ ồ ủ Đ 2 : - C a tác gi , nhân danh ủ ả em H 3 : Cách x ng hô c a tác gi v i trăng có gì đ c bi t?ư ủ ả ớ ặ ệ Đ 3 : Tác gi g i ả ọ ch H ng ị ằ và x ng ư em - Đó là cách x ng hô thân m t, g n gũi d th ng.ư ậ ầ ễ ươ H 4 : Vì sao con ng i l i ườ ạ bu n, chánồ nh ng ch ư ỉ chán n aử ? Đ 4 : Cu c s ng tr n th không có ni m vui cho con ng i, nh ngộ ố ầ ế ề ườ ư t m lòng c a T n Đà t trong sâu th m v n yêu tha thi t cu c s ng đ iấ ủ ả ừ ẳ ẫ ế ộ ố ờ th ng, đó là thú vui t thiên nhiên…ườ ừ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 24 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= H 5 : T i sao n i bu n chán l i đ c b c l v i ạ ỗ ồ ạ ượ ộ ộ ớ ch H ngị ằ mà không ph i là nhân v t nào khác?ả ậ Đ 5 : - Trăng thu chi u r i kh p th gian, s th y đ c m i tâmế ọ ắ ế ẽ ấ ượ ọ s t m th ng.ự ầ ườ - Ch có trăng đ p m i có th c m thông v i tác giỉ ẹ ớ ể ả ớ ả - Con ng i mu n thoát t c bay lên cung trăngườ ố ụ H 6 : Nh n xét v cách b c l c m xúc c a tác gi hai câu th này?ậ ề ộ ộ ả ủ ả ở ơ Đ 6 : B c l tr c ti p tâm s bu n, chánộ ộ ự ế ự ồ - Ngôn ng thân m t, đ i th ngữ ậ ờ ườ 1. Cái Ngông c a T n Đàủ ả (6 câu ti p)ế H1 : Th gi i m c đ c m ra nh th nào?ế ớ ơ ướ ượ ở ư ế Đ1 : Đó là th gi i có ánh sáng bao la, yên và thanh bình v i cungế ớ ả ớ qu và cành đa.ế H 2 : Gi ng th hai câu th này nh th nào?ọ ơ ở ơ ư ế Đ 2 : Gi ng th h n nhiên, bi u hi n h n th r t đ c đáo, r tọ ơ ồ ể ệ ồ ơ ấ ộ ấ ngông c a T n Đà.ủ ả H 3 : Mu n quên đi th c t i, con ng i đây mu n bay lên tr i cao đố ự ạ ườ ở ố ờ ể làm b n cùng ạ cung quế, cành đa. Đi u này cho th y nhu c u c a tác giề ấ ầ ủ ả có gì đ c bi t?ặ ệ Đ 3 : - Nhu c u h ng v cái đ pầ ướ ề ẹ - Nhu c u mu n thoát li h n m i cái t m th ng c a tr n gian ầ ố ẳ ọ ầ ườ ủ ầ - Nhu c u y cao sang và m i lầ ấ ớ ạ H 4 : Tâm tr ng c a T n Đà s ra sao khi lên cung trăng? B n bè nhàạ ủ ả ẽ ạ th khi đó có nh ng ai? Đi u đó ch ng t suy nghĩ gì c a tác gi ?ơ ữ ề ứ ỏ ủ ả Đ 4 : - Lên cung trăng, tâm tr ng c a ông không còn bu n t i n aạ ủ ồ ủ ữ mà s dâng lên ni m vui m i.ẽ ề ớ - B n c a nhà th lúc này là chú ạ ủ ơ Cu iộ , ch H ngị ằ , gió, mây - Đây là m t suy nghĩ thoát t c r t ộ ụ ấ ngông c a T n Đà.ủ ả H 5 : Em có nh n xét gì trong cách dùng t và phép đ i trong hai câu thậ ừ ố ơ này? Đ 5 : - Dùng đi p ng (ệ ữ có, cùng), t ng thông d ng (ừ ữ ụ th m iế ớ ), ph ng ng (ươ ữ can chi) - Ý trên đ i ý câu d i. Tác d ng: nh n m nh nhu c u đ cố ướ ụ ấ ạ ầ ượ s ng cân b ng, tho mãn đ i s ng n i tâm.ố ằ ả ờ ố ộ H 6 : Gi ng th đây đ c bi u hi n nh th nào?ọ ơ ở ượ ể ệ ư ế Đ 6 : Gi ng th vui v , hóm h nhọ ơ ẻ ỉ H 7 : Hai câu cu i, nhà th t ng t ng ra hình nh v i nh ng hànhố ơ ưở ượ ả ớ ữ đ ng nào? C m nh n c a em v nh ng hành đ ng đó?ộ ả ậ ủ ề ữ ộ Đ 7 : Nhà th tu ng t ng ra hình nh: Đêm r m trung thu thángơ ở ượ ả ằ tám, đ c làm chú ượ Cu iộ , các hành đ ng đ c miêu t nh :ộ ượ ả ư =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 25 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - T a nhauự - Trông xu ng th gianố ế - C iườ - Các hình nh và hành đ ng đó đ c t ng t ng nh ngả ộ ượ ưở ượ ư r t thu n tuý, th hi n cao đ h n th ấ ầ ể ệ ộ ồ ơ ngông, lãng m n c a T n Đà.ạ ủ ả H 8 : Hành đ ng nào đ c nh n m nh nh s bi u l tr c ti p c a tácộ ượ ấ ạ ư ự ể ộ ự ế ủ gi ?ả Đ 8 : C iườ H 9 : Nhà th ơ c iườ ai? Vì sao l i ạ c iườ ? Đ 9 : C i th gian, c i vì thoát đ c th gian tr n t c x u xa,ườ ế ườ ượ ế ầ ụ ấ đ y r y b t công, trong đó có nh ng con ng i n nh n t, b p b m…ầ ẫ ấ ữ ườ ị ọ ị ợ H10 : Ti ng c i đây nh th nào?ế ườ ở ư ế Đ10 : M a mai, đ kíchỉ ả H11 : L i th b c l tâm s sâu s c nào c a tác gi ?ờ ơ ộ ộ ự ắ ủ ả Đ11 : - Bu n, chán đ n c c đi m th c tr ng xã h i mình đangồ ế ự ể ự ạ ộ s ngố - Khát khao s đ i thay xã h i theo h ng t t đ p, tho mãnự ổ ộ ướ ố ẹ ả nhu c u s ng c a cá nhân.ầ ố ủ 3. T ng k tổ ế H1 : D a vào ự Ghi nhớ rút ra giá tr n i dung và giá tr ngh thu t c a bàiị ộ ị ệ ậ ủ thơ Đ1 : Có th trình bày b ng s đ sauể ằ ơ ồ N i dungộ Ngh Thu tệ ậ - Tâm s c a m t con ng iự ủ ộ ườ b t hoà sâu s c v i t c t iấ ắ ớ ự ạ t m th ng.ầ ườ - c mu n thoát li b ngƯớ ố ằ m ng t ng lên cung trăngộ ưở - S m i m trong th thự ớ ẻ ể ơ Đ ng lu t th t ngôn bát cú.ườ ậ ấ L i th nh nhàng, trong sáng,ờ ơ ẹ gi n d nh l i nói th ngả ị ư ờ ườ ngày. - H n th lãng m n pha chútồ ơ ạ ngông nghênh c a T n Đàủ ả Văn b n 3: ả NH R NGỚ Ừ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 26 Mu n làm th ng Cu iố ằ ộ Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Th Lế ữ I. L U Ý, B SUNGƯ Ổ Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên c n chú ý thêm m tầ ộ s v n đ sau:ố ấ ề 1. Ph ng pháp ti p nh nươ ế ậ - Ph ng pháp đ c di n c mươ ọ ễ ả - Ph ng pháp phân tích, gi ng bìnhươ ả - Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế - Ph ng pháp s đ hoáươ ơ ồ 2. Tác giả (SGK – trang 5,6 Ng văn 8 - T p hai)ữ ậ 3. Tác ph mẩ a. Hoàn c nh ra đ iả ờ (SGK) b. Ch đủ ề: Ni m u t h n, lòng khát khao t do cháy b ng c a ng iề ấ ậ ự ỏ ủ ườ dân m t n cấ ướ c. Các y u t thi pháp khácế ố - Th lo i: Th t doể ạ ơ ự - Bút pháp: Hi n th c k t h p lãng m nệ ự ế ợ ạ - Gi ng đi u: V a bi, v a trángọ ệ ừ ừ - Th i gian: Hi n th c, quá kh đan xenờ ệ ự ứ - Không gian ngh thu t: V n Bách thúệ ậ ườ II. THI T Ế K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H IẾ Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ Giúp h c sinh :ọ - C m nh n đ c ni m khao khát t do mãnh li t và tâm s yêuả ậ ượ ề ự ệ ự n c di n t sâu s c qua l i con h b nh t trong v n Bách thú.ướ ễ ả ắ ờ ổ ị ố ườ - Th y đ c nh ng nét riêng trong th lãng m n Vi t Nam:ấ ượ ữ ơ ạ ệ + Tính mãnh li t trong t t ng, c m xúc và n i dung bi u c m.ệ ư ưở ả ộ ể ả + S phóng túng c a ngôn t , nh p đi uự ủ ừ ị ệ 2. Đ nh h ng tích h p, tích c cị ướ ợ ự a. Tích h p:ợ - Văn – Văn: Đ t bài th trong m t liên h v i m ng th t nh :ặ ơ ộ ệ ớ ả ơ ừ ư Khi con tu hú (T H u), ố ữ Vào nhà ng c Qu ng Đôngụ ả c m tácả c a Phanủ B i Châu.ộ - Văn - Ti ng Vi t: Câu h i tu tế ệ ỏ ừ - Văn - T p làm văn: Tích h p v i văn miêu t , bi u c mậ ợ ớ ả ể ả b. Tích c cự : S d ng h p lý các ki u câu h i đ t o h ng thú cho h cử ụ ợ ể ỏ ể ạ ướ ọ sinh 3. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ Toàn bài s d ng t t c 20 câu h i, v i đ y đ các ki u câu h iử ụ ấ ả ỏ ớ ầ ủ ể ỏ theo h ng tích h p.ướ ợ Trong đó: =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 27 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Ý 1: N i ni m căm h n và u t h n c a con h trong v n Báchỗ ề ờ ấ ậ ủ ổ ườ thú S d ng 8 câu h i (Đo n 1 (câu 1 đ n câu 8) đo n 4 (câu 31-39))ử ụ ỏ ạ ế ạ - Ý 2: T hào, nu i ti c quá kh và khát v ng t do (các đo n cònự ố ế ứ ọ ự ạ l i)ạ S d ng 11 câu h iử ụ ỏ - T ng k t: S d ng 1 câu h iổ ế ử ụ ỏ II. PHÂN TÍCH CHI TIẾT  1. N i ni m căm h n và u t h n c a con h trong v n Bách thú.ỗ ề ờ ấ ậ ủ ổ ườ H1 : Hãy phân tích n i kh c a con h trong v n Bách thúỗ ổ ủ ổ ườ Đ 1 : - N i kh không đ c ho t đ ng, trong m t không gian tùỗ ổ ượ ạ ộ ộ hãm, th i gian kéo dài (ờ N m dài, trông ngày tháng d n quaằ ầ ) - N i nh c b bi n thành trò ch i t m th ng (ỗ ụ ị ế ơ ầ ườ Gi ngươ m t bé gi u oai linh r ng th mắ ễ ừ ẳ ). - N i b t bình vì chung cùng b n th p kém (ỗ ấ ở ọ ấ g u d h i,ấ ở ơ c p báo vô t lặ ư ự) H 2 : N i kh nào có s c bi n thành ỗ ổ ứ ế Kh i căm h n,ố ờ vì sao? Nó bi u hi nể ệ thái đ s ng và nhu c u s ng nh th nào?ộ ố ầ ố ư ế Đ 2 - N i nh c b bi n thành trò ch i l m t cho lũ ng i ngao m n,ỗ ụ ị ế ơ ạ ắ ườ ạ ng n ngẩ ơ - Vì h là chúa S n Lâm, v n đ c c muôn loài khi p sổ ơ ố ượ ả ế ợ - Kh i căm h n bi u hi n sâu s c:ố ờ ể ệ ắ + S chán ghét th c t iự ự ạ + Khát v ng t doọ ự H 3 : N u thay t ế ừ Kh i ố trong Kh i căm h nố ờ b ng m t t khác, theoằ ộ ừ em câu th s nh h ng đ n m ch c m xúc toàn bài nh th nào?ơ ẽ ả ưở ế ạ ả ư ế Đ 3 : N u thay b ng m t t đ ng nghĩa: t ng, c c… thì n i dungế ằ ộ ừ ồ ả ụ ộ không thay đ i nh ng m ch c m xúc thay đ i h nổ ư ạ ả ổ ẳ H 4 : Em hãy cho bi t c nh v n Bách thú đ c di n t qua các chiế ả ườ ượ ễ ả ti t nào?ế Đ 4 : Hoa chăm, c xén, l i ph ng, cây tr ng, D i n c đenỏ ố ẳ ồ ả ướ gi su i ch ng thông dòng- Len d i nách nh ng mô gò th p kémả ố ẳ ướ ữ ấ H 5 : C nh t ng y có gì đ c bi t?ả ượ ấ ặ ệ Đ 5 : gi d i, nh bé, vô h nả ố ỏ ồ H 6 : C nh t ng y gây cho con h ph n ng gì?ả ượ ấ ổ ả ứ Đ 6 : Ni m u t h nề ấ ậ H 7 : Em hi u ể Ni m u t h n ngàn thâuề ấ ậ là n i ni m nh th nào?ỗ ề ư ế Đ 7 : Đó là tr ng thái b c b i, u u t kéo dài khi ph i chung s ngạ ự ộ ấ ả ố v i s t m th ng, gi d i.ớ ự ầ ườ ả ố =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 28 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= H 8 : Em hi u gì v tâm s c a con h ? T đó nêu lên tâm s c aể ề ự ủ ổ ừ ự ủ con ng i?ườ Đ 8 : - Chán ghét sâu s c th c t i tù túng, t m th ng, giắ ự ạ ầ ườ ả d iố - Khao khát đ c s ng t do, chân th t (con ng i)ượ ố ự ậ ườ 2. Ni m t hào, nh ti c quá kh và c v ng t doề ự ớ ế ứ ướ ọ ự H1 : C nh ả S n Lâmơ đ c g i t qua nh ng chi ti t nào?ượ ợ ả ữ ế Đ1 : Bóng c , cây già, ti ng gió gào ngàn, gi ng ngu n hét núiả ế ọ ồ . H 2 : Nh n xét cách dùng t trong nh ng l i th này?ậ ừ ữ ờ ơ Đ 2 : Đi p t (ệ ừ v iớ ), các đ ng t ch đ c đi m c a hành đ ngộ ừ ỉ ặ ể ủ ộ (gào, hét). G i t s c s ng mãnh li t c a núi r ng bí nợ ả ứ ố ệ ủ ừ ẩ H 3 : Hình nh chúa t muôn loài hi n lên nh th nào?ả ể ệ ư ế Đ 3 : Ta b c chân lên, dõng d c, đ ng hoàng- L n t m thân,ướ ạ ườ ượ ấ sóng cu n nh p nhàng- Trong hang t i, m t th n khi đã qu cộ ị ố ắ ầ ắ … H 4 : Các t ng , nh p đi u c a bài th miêu t có gì đ c s c?ừ ữ ị ệ ủ ơ ả ặ ắ Đ 4 : - T ng g i hình dáng, tính cách con h (ừ ữ ợ ổ b c chânướ dõng d c, l n t m thân, v n bóng, m t th n, đã qu cạ ượ ấ ờ ắ ầ ắ …) - Nh p đi u th ng n, thay đ iị ệ ơ ắ ổ H 5 : V đ p c a chúa t muôn loài đ c kh c ho nh th nào?ẻ ẹ ủ ể ượ ắ ạ ư ế Đ 5 : Ngang tàn, l m li t gi a núi r ng uy nghiêm, hùng vĩẫ ệ ữ ừ H 6 : B c tranh thiên nhiên hi n lên trong đo n: ứ ệ ạ Nào đâu… còn đâu nh th nào?ư ế Đ 6 : R c r , huy hoàng, náo đ ng, hùng vĩ (ự ỡ ộ Đêm vàng, ngày m a chuy n b n ph ng ngàn, bình minh cây xanh n ng g i, nh ngư ể ố ươ ắ ợ ữ chi u lênh láng máu sau r ngề ừ ,…) H 7 : Cu c s ng c a chúa s n lâm hi n lên nh th nào?ộ ố ủ ơ ệ ư ế Đ 7 : - Ta say m i đ ng u ng ánh trăng tanồ ứ ố - Ta l ng ng m giang s n ta đ i m iặ ắ ơ ổ ớ - Ti ng chim ca gi c ng ta t ng b ngế ấ ủ ư ừ - Ta đ i ch t m nh m t tr i gay g tợ ế ả ặ ờ ắ H 8 : Giá tr ngh thu t c a nh ng câu h i tu t ị ệ ậ ủ ữ ỏ ừ nào đâu…? đ c sượ ử d ng trong đo n th ?ụ ạ ơ Đ 8 : - T o nh c đi u v a bi, v a hùng tráng cho đo n thạ ạ ệ ừ ừ ạ ơ - Nh n m nh và b c l tr c ti p n i nu i ti c cu cấ ạ ộ ộ ự ế ỗ ố ế ộ s ng đ c l p, t do c a chính mình.ố ộ ậ ự ủ H 9 : Gi c m ng ngàn c a con h h ng v không gian nào? Đó làấ ộ ủ ổ ướ ề m nh th nào?ơ ư ế Đ 9 : - Oai linh, hùng vĩ, thênh thang =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 29 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= - Là không gian trong m ng (ộ N i ta không còn đ c th yơ ượ ấ bao giờ) - Là c m mãnh li t, to l n nh ng đau xót, b t l c ướ ơ ệ ớ ư ấ ự H10 : N i đau gi u m ng ngàn to l n y ph n ánh khát v ng mãnhỗ ấ ộ ớ ấ ả ọ li t nào c a con h cũng là c a con ng i?ệ ủ ổ ủ ườ Đ10 :- Khát v ng đ c s ng chân th t cu c s ng c a mìnhọ ượ ố ậ ộ ố ủ trong x s c a chính mìnhứ ở ủ - Đó là khát v ng gi i phóng, khát v ng - t do c a conọ ả ọ ự ủ ng iườ H11 : Cũng là khát v ng t do, chán ghét th c t i gianm c m nh ngọ ự ự ạ ầ ư so v i ớ Khi con tu hú c a T H u, đây có gì khác?ủ ố ữ ở Đ11 : - Trong Khi con tu hú thì c v ng t do g n li n v i ý chíướ ọ ự ắ ề ớ đ p tan phòngạ tù ch t h p đ v v i th gi i t do.ậ ẹ ể ề ớ ế ớ ự - Trong Nh r ngớ ừ thì l i tìm v quá kh vàng sonạ ề ứ 3. T ng k tổ ế H1 : D a vào ự Ghi nhớ hãy nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a bài th ?ị ộ ệ ậ ủ ơ Đ1 : Có th trình bày theo s đ sau:ể ơ ồ N i dungộ Ngh Thu tệ ậ M n l i con h trongượ ờ ổ v n Bách thú đ di n t n iườ ể ễ ả ỗ chán ghét th c t i t mự ạ ầ th ng tù túng và khao khátườ t do mãnh li t. Đ ng th iự ệ ồ ờ kh i g i lòng yêu n c th mơ ợ ướ ầ kín c a ng i dân m t n củ ườ ấ ướ thu y.ở ấ - C m h ng lãng m n trànả ứ ạ ng p. Hình nh th giàu ch tậ ả ơ ấ t o hình. Ngôn ng , nh c đi uạ ữ ạ ệ d i dào, cách ng t nh p linhồ ắ ị ho tạ - S d ng thành công nhi uử ụ ề bi n pháp tu t : n d , đi pệ ừ ẩ ụ ệ ng , câu h i tu tữ ỏ ừ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 30 Nh r ngớ ừ Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Văn b n 4:ả ÔNG ĐỒ Vũ Đình Liên I. L U Ý, Ư B SUNGỔ Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên c n chú ý thêm m tầ ộ s v n đ sau:ố ấ ề - Ph ng pháp phân tích, bình gi ngươ ả - Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế - Ph ng pháp s đ hoáươ ơ ồ 2. Tác giả (SGK- trang 9) 3. Tác ph mẩ a. Hoàn c nh ra đ iả ờ (SGK- Trang 9) b. Ch đủ ề: thông qua hình nh ông đ nhà th th hi n lòng th ngả ồ ơ ể ệ ươ ng i và ni m hoài cườ ề ổ c. Các y u t thi pháp khácế ố - Th lo i: Th t do, có chia kh , m i kh 4 dòng, m i dòng 5 chể ạ ơ ự ổ ỗ ổ ỗ ữ - Bút pháp; tr tình k t h p v i t s bi u c mữ ế ợ ớ ự ự ể ả - Gi ng đi uọ ệ + Đo n m t (hai kh th đ u) gi ng vui, ph n kh iạ ộ ổ ơ ầ ọ ấ ở + Đo n hai (kh 3-4): gi ng ch m, bu n, xúc đ ngạ ổ ọ ậ ồ ộ + Đo n ba (Kh cu i): gi ng bu n, bâng khuângạ ổ ố ọ ồ - Th i gian ngh thu t: Khi mùa xuân đ nờ ệ ậ ế - Không gian ngh thu t: gi a ph ph ngệ ậ ữ ố ườ II. THI T K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H I Ế Ế Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ t:ụ ầ ạ Giúp h c sinh: C m nh n đ c tình c m tàn t c a Ông đ , đ ngọ ả ậ ượ ả ạ ủ ồ ồ th i th y đ c lòng th ng c m và lòng hoài c c a nhà th th hi nờ ấ ượ ươ ả ổ ủ ơ ể ệ qua l i vi t bình d , g i c mố ế ị ợ ả 2. Đ nh h ng tích h p – Tích c cị ướ ợ ự a. Tích h pợ - Văn – Văn: Liên h v i các tác ph m có cùng ni m hoài c ệ ớ ẩ ề ổ Nhớ r ngừ (Th L )ế ữ - Văn - Ti ng Vi t: Câu h i nghi v n, câu h i tu t , các bi n phápế ệ ỏ ấ ỏ ừ ệ nhân hoá, n d …ẩ ụ - Văn - T p làm văn: K , t trong văn bi u c mậ ể ả ể ả b. Tích c cự Đ a ra các ki u câu h i h p lý, trên c s tích h p, lo i th phátư ể ỏ ợ ơ ở ợ ạ ể huy tính tích c c h c sinhự ở ọ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 31 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= 3. Đ nh lu ng câu h iị ợ ỏ Toàn bài s d ng 20 câu h i các d ng, trong đó:ử ụ ỏ ạ - Ý 1: Ni m c m thông chân thành tr c tình c nh ông đ (4 khề ả ướ ả ồ ổ đ u) s d ng 11 câu h iầ ử ụ ỏ - Ý 2: N i ti c th ng c nh cũ, ng i x a, s d ng 8 câu h iỗ ế ươ ả ườ ư ử ụ ỏ T ng k t: S d ng 1 câu h iổ ế ử ụ ỏ II. Phân tích chi ti tế 1. Ni m c m thông chân thành c a nhà th tr c tình c nh ông đ .ề ả ủ ơ ướ ả ồ H1 : Hình nh ông đ g n v i th i đi m ả ồ ắ ớ ờ ể m i năm hoa đào nỗ ở. Đi u đóề có ý nghĩa nh th nào?ư ế Đ1 : Hoa đào là tín hi u c a mùa xuân và t t c truy n dân t c.ệ ủ ế ổ ề ộ Ông đ xu t hi n trong mùa đ p, vui, đoàn viên, h nh phúc c a m iồ ấ ệ ẹ ạ ủ ọ ng i.ườ H 2 : Kh th có s l p l i c a th i gian ổ ơ ự ặ ạ ủ ờ M i nămỗ và con ng i ườ L iạ th y ông đ giàấ ồ , v i hành đ ng ớ ộ Bày m c tàu gi y đ - Bên ph ng iự ấ ỏ ố ườ qua có ý nghĩa gì? Đ 2 : Miêu t s xu t hi n đ u đ n, hoà h p gi a c nh s c ngàyả ự ấ ệ ề ặ ợ ữ ả ắ t t – mùa xuân v i hình nh ông đ vi t ch nho.ế ớ ả ồ ế ữ H 3 : Kh th th nh t, g i cho em t ng t ng đ n c nh t ng nào?ổ ơ ứ ấ ợ ưở ượ ế ả ượ Đ 3 : C nh s c mùa xuân r c r , hoa đào n r , ông đ ng i vi tả ắ ự ỡ ở ộ ồ ồ ế ch nho bên dòng ng i ng c xuôi. M t b c tranh s ng đ ng, hài hoàữ ườ ượ ộ ứ ố ộ gi a thiên nhiên v i con ng i. Mùa xuân, h nh phúc chan hoà.ữ ớ ườ ạ H 4 : Tài vi t ch c a ông đ c g i t qua nh ng chi ti t nào?ế ữ ủ ượ ợ ả ữ ế Đ 4 : Hoa tay th o nh ng nét – Nh ph ng múa r ng bayả ữ ư ượ ồ H 5 : Em hình dung nh th nào v nét ch ông đ ?ư ế ề ữ ồ Đ 5 : Nét ch mang v đ p phóng khoáng, bay b ng, sinh đ ng vàữ ẻ ẹ ổ ộ cao quý. H 6 : Nét ch y đã t o cho ông đ m t đ a v nh th nào trong m tữ ấ ạ ồ ộ ị ị ư ế ắ ng i đ i?ườ ờ Đ 6 : Đ c quý tr ng và m n m (ượ ọ ế ộ Bao nhiêu ng i thuê vi t - T mườ ế ấ t c ng i khen tàiắ ợ ) H 7 : Em th t ng t ng tâm tr ng c a ông đ khi có bao nhiêu ng iử ưở ượ ạ ủ ồ ườ quý tr ng và m n m ?ọ ế ộ Đ 7 : C m giác th y m t cu c s ng t i vui và tràn đ y h nh phúcả ấ ộ ộ ố ươ ầ ạ khi đ c s ng, c ng hi n cho ng i đ i và đ c h tr ng v ng.ượ ố ố ế ườ ờ ượ ọ ọ ọ H 8 : Đ ng sau nh ng dòng th tái hi n hình nh ông đ x a, em c mằ ữ ơ ệ ả ồ ư ả nh n nh th nào v c m xúc c a tác gi ?ậ ư ế ề ả ủ ả Đ 8 : M t t m lòng yêu m n thi t tha nh ng giá tr văn hoá truy nộ ấ ế ế ữ ị ề th ng, nhà th bày t lòng quý tr ng sâu s c và kính tr ng tài năng ôngố ơ ỏ ọ ắ ọ đ cũng nh nét đ p văn hoá c a dân t c.ồ ư ẹ ủ ộ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 32 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= H 9 : M ch c m xúc b ng chuy n sau t ạ ả ỗ ể ừ nh ngư . Em hãy so sánh đ làmể rõ s khác nhau c a hình nh ông đ ?ự ủ ả ồ Đ 9 : Hai th i đi m c a m t con ng i: Th i gian vàng son và th iờ ể ủ ộ ườ ờ ờ gian tàn t , ch Thánh Hi n b b r i ch ng chút đoái hoài. Ng i ta tìmạ ữ ề ị ỏ ơ ẳ ườ đ n nh ng thú vui hi n đ i, m i m . M i ng i v n đi l i nh m c iế ữ ệ ạ ớ ẻ ọ ườ ẫ ạ ư ắ ử nh ng không ai mua ch . Ông đ v n bày ư ữ ồ ẫ m c tàu, gi y đự ấ ỏ nh ng khôngư ai đ ý đ n. Bi n pháp đ i l p t ng ph n đ c s s ng đ làm n i b tể ế ệ ố ậ ươ ả ượ ử ụ ể ổ ậ hình nh ông đ trong cô đ n, ch đ i l c lõng gi a dòng đ i.ả ồ ơ ờ ợ ạ ữ ờ H10 : Câu th :ơ Gi y đ bu n không th m - M c đ ng trong nghiên s uấ ỏ ồ ắ ự ọ ầ g i cho em suy ng m nh th nào? Nêu giá tr c a bi n pháp tu t đã sợ ẫ ư ế ị ủ ệ ừ ử d ng?ụ Đ10 - Gi y đ su t ngay ph i gi a ph đ h ng n ng gió, b i màấ ỏ ố ơ ữ ố ể ứ ắ ụ không đ c nét bút đ t lên. Quá bu n bã mà phai nh t màu s c, khôngượ ặ ồ ạ ắ th th m t i đ c! M c mài s n đã lâu nh ng không đ c đ ng bútể ắ ươ ượ ự ẵ ư ượ ộ vào nên k t đ ng l i thành kh i, thành m ng trong nghiên. Đó cũng làế ọ ạ ố ả bao n i s u t i k t đ ng l i trong lòng ông đ .ỗ ầ ủ ế ọ ạ ồ - Bi n pháp ngh thu t nhân hoá (ệ ệ ậ gi y bu n, nghiên s uấ ồ ầ ) t o choạ s v t nh có linh h n, c m th y b b v , l c lõng khi b ng i đ i bự ậ ư ồ ả ấ ị ơ ơ ạ ị ườ ờ ỏ quên. H11 : Hình dung t th và tâm tr ng c a ông đ trong c nh ư ế ạ ủ ồ ả Lá vàng r iơ trên gi y- Ngoài tr i m a b i bayấ ờ ư ụ ? Đ11 : L loi l c lõng gi a ph ph ng t p n p, có s tuy t v ng vàẻ ạ ữ ố ườ ấ ậ ự ệ ọ cô đ n. C nh và ng i nhu m n i bu n lên nhau.ơ ả ườ ố ỗ ồ 2. N i ti c th ng c nh cũ ng i x aỗ ế ươ ả ườ ư H1 : Có gì gi ng và khác trong hai chi ti tố ế Hoa đào và ông đồ khở ổ th này so v i kh th đ u?ơ ớ ổ ơ ầ Đ1 : - Gi ng nhau: đ u xu t hi n hoa đào nố ề ấ ệ ở - Khác nhau: N u nh kh th đ u ông đ xu t hi n nhế ư ở ổ ơ ầ ồ ấ ệ ư th ng l (ườ ệ l i th y ông đ giàạ ấ ồ ), thì kh th cu i không có hình nhở ổ ơ ố ả ông đ (ồ không th y ông đ x aấ ồ ư ) H 2 : S gi ng và khác nhau này có ý nghĩa gì?ự ố Đ 2 : Thiên nhiên v n t n t i đ p đ và b t bi n nh ng con ng iẫ ồ ạ ẹ ẽ ấ ế ư ườ thì không th , h có th tr thành x a cũ. Ông đ bây gi đã tr thànhể ọ ể ở ư ồ ờ ở x a cũ. ư H 3 : Theo em, c m xúc nào c a tác gi n sau cái nhìn đó? ả ủ ả ẩ Đ 3 : Tình th ng xótươ H 4 : Sau câu th c m thán ơ ả Nh ng ng i muôn năm cũ - H n đâu bâyữ ườ ồ ở giờ? Em đ c đ c n i lòng nào c a nhà th ? ọ ượ ỗ ủ ơ Đ 4 : Lòng th ng c m cho nh ng nhà nho danh giá m t th i, nay bươ ả ữ ộ ờ ị lãng quên do th i cu c thay đ i. ờ ộ ổ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 33 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= H 5 : B ng nh ng câu cu i c a bài ằ ữ ố ủ Ông đồ, tác gi đã gieo vào lòngả ng i đ c tình c m nào? ườ ọ ả Đ 5 : Th ng ti c nh ng giá tr tinh th n b tàn t , lãng quênươ ế ữ ị ầ ị ạ H 6 : So sánh v i bài ớ Nh r ngớ ừ c a Th L , n i ni m hoài c c a ủ ế ữ ỗ ề ổ ủ Ông đồ có gì khác bi t?ệ Đ 6 : Đ u là hoài c , nh ti c m t th i vàng son, nh ng hoài c ề ổ ớ ế ộ ờ ư ổ ở bài Ông đ ồ g n v i ni m c m th ng, da di t quá kh . Còn bài ắ ớ ề ả ươ ế ứ ở Nhớ r ngừ , là hoài c g n li n v i ni m t hào và khát v ng t do.ổ ắ ề ớ ề ự ọ ự H 7 : Qua bài th ơ Ông đồ, em đ ng c m v i n i lòng nào c a nhà thồ ả ớ ỗ ủ ơ Vũ Đình Liên? Đ 7 : Ni m th ng c m chân thành v i l p ng i đang tàn tề ươ ả ớ ớ ườ ạ (nh ng nhà nho danh giá m t th i nay b lãng quên do th i cu c đ iữ ộ ờ ị ờ ộ ổ thay). N i nh ti c cho m t nét đ p văn hoá đang b l i tàn.ỗ ớ ế ộ ẹ ị ụ H 8 : Nêu đ c s c ngh thu t c a bài th ? ặ ắ ệ ậ ủ ơ Đ 8 : Lãng m n, hoài c , hi n th c, tr tình. ạ ổ ệ ự ữ - K t c u đ u, cu i t ng ng, gi a là hai đo n t ng ph n làmế ấ ầ ố ươ ứ ữ ạ ươ ả n i b t ch đổ ậ ủ ề - Ngôn t gi n d , sâu s c. Gi ng đi u tr m l ng, đ y c m thôngừ ả ị ắ ọ ệ ầ ắ ầ ả 3. T ng k tổ ế H1 : D a vào ự Ghi nhớ hãy nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a bàiị ộ ệ ậ ủ th ?ơ Đ1 : Có th bi u th b ng s đ sau:ể ể ị ằ ơ ồ N i dungộ Ngh Thu tệ ậ Th hi n sâu s c tìnhể ệ ắ c nh đáng th ng c a Ôngả ươ ủ đ , qua đó toát c m thôngồ ả chân thành tr c m t l pướ ộ ớ ng i đang tàn t và n i nhườ ạ ỗ ớ Bài th làm theo th ngũơ ể ngôn, bình d mà cô đ ng đ yị ọ ầ s c g i c m. S d ng bút phápứ ợ ả ử ụ miêu t , bi u c m và các bi nả ể ả ệ pháp tu t : nhân hoá, câu h i tuừ ỏ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 34 Ông đồ Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= ti c c nh cũ, ng i x a.ế ả ườ ư t …ừ Văn b n 5: ả KHI CON TU HÚ T H uố ữ I. L U Ý, Ư B SUNGỔ Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên, c n l u ý m t s v nầ ư ộ ố ấ đ sau:ề 1. Ph ng pháp ti p c nươ ế ậ - Ph ng pháp đ c di n c mươ ọ ễ ả -Ph ng pháp phân tích, bình gi ngươ ả - Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế - Ph ng pháp s đ hoáươ ơ ồ 2. Tác giả (SGK- Ng Văn 8, T p 2 – Trang 19)ữ ậ 3. Tác ph mẩ a. Hoàn c nh ra đ iả ờ (SGK - Ng Văn 8, T p 2 – Trang 19)ữ ậ b. Ch đủ ề: Ni m khát khao t do c a ng i tù cách m ng thông qua b cề ự ủ ườ ạ ứ tranh mùa hè. c. Các y u t thi pháp khác:ế ố - Th lo i: Th l c bátể ạ ơ ụ - Bút pháp: Miêu t - bi u c mả ể ả - Th i gian ngh thu t: mùa hèờ ệ ậ - Không gian ngh thu t: Nhà tù ch t h pệ ậ ậ ẹ → u u t, b c b i.ấ ự ộ II. THI T Ế K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H IẾ Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ Giúp h c sinh:ọ - C m nh n c nh t ng mùa hè đ y h ng s c và s c s ng trongả ậ ả ượ ầ ươ ắ ứ ố th T H u.ơ ố ữ - Ni m yêu s ng, khát khao t do c a ng i chi n sĩ cách m ngề ố ự ủ ườ ế ạ trong hoàn c nh b tù đàyả ị - Hi u đ c th l c bát c a T H u: v a có s c t o hình v a b cể ượ ơ ụ ủ ố ữ ừ ứ ạ ừ ộ l các tr ng thái c m xúc khi thì m m m i, thi t tha, khi thì c ng c i,ộ ạ ả ề ạ ế ứ ỏ quy t li tế ệ - S k t h p miêu t v i bi u c m trong th T H u.ự ế ợ ả ớ ể ả ơ ố ữ 2. Đ nh h ng tích h p, tích c cị ướ ợ ự a. Tích h p:ợ - Văn - Văn: Tích h p v i m t s bài th có ti ng chim tu hú nhợ ớ ộ ố ơ ế ư B p l aế ử c a B ng Vi t, c nh tù đày, u t c nh ủ ằ ệ ả ấ ứ ư Nh r ngớ ừ c a Th Lủ ế ữ - Văn - T p làm văn: Miêu t , bi u c m trong văn bi u c m ậ ả ể ả ể ả - Văn - Ti ng Vi t: Câu c m thánế ệ ả b. Tích c cự =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 35 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= V n d ng các câu h i, d n d t h c sinh phát huy tính tích c c, chậ ụ ỏ ẫ ắ ọ ự ủ đ ng.ộ 3. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ Bài th s d ng 20 câu h i khác nhau đ d n d t h c sinh ơ ử ụ ỏ ể ẫ ắ ọ Trong đó -Ý 1: B c tranh đ ng quê đ u hè, s d ng 12 câu h i ứ ồ ầ ử ụ ỏ - Ý 2: Tâm tr ng ng i tù, s d ng 7 câu h iạ ườ ử ụ ỏ T ng k t: s d ng 1 câu h iổ ế ử ụ ỏ III. PHÂN TÍCH CHI TIẾT 1. B c tranh đ ng quê đ u hèứ ồ ầ H1 : Th i gian mùa hè đ c g i t b ng nh ng âm thanh nào?ờ ượ ợ ả ằ ữ Đ1 : * Ti ng tu hú/ Ti ng ve s uế ế ầ - Khi con tu hú g i b yọ ầ - V n râm d y ti ng ve ngânườ ậ ế H 2 : S s ng hi n lên nh th nào t nh ng âm thanh đó?ự ố ệ ư ế ừ ữ Đ 2 : R n rã, t ng b ngộ ư ừ H 3 : Hãy nêu đi m gi ng và khác nhau trong c m nh n ti ng chim tu húể ố ả ậ ế hai nhà th T H u và B ng Vi t (ở ơ ố ữ ằ ệ tu hú iơ…B p l aế ử ) Đ 3 : - gi ng nhau: Ti ng tu hú đ u g i không gian đ ng quê g nố ế ề ợ ồ ầ gũi,thân thu c . đ u là âm thanh đ c đón nh n b i tình th ng m n.ộ ề ượ ậ ở ươ ế - Khác nhau: + Trong th B ng Vi t, ti ng tu hú g i nh vơ ằ ệ ế ợ ớ ề nh ng k ni m thân th ng c a tình th ng bà cháu n i quê nhà ữ ỉ ệ ươ ủ ươ ơ + Trong th T H u,ti ng tu hú là âm thanh g iơ ố ữ ế ợ m m t mùa hè sôi đ ng đ c c m nh n t tâm h n yêu s ng,khao khátở ộ ộ ượ ả ậ ứ ồ ố t do c a ng i chi n sĩ cách m ng trong c nh s ng tù đàyự ủ ườ ế ạ ả ố H 4 : Nh ng màu s c nào đ c miêu t trong bai th ?ữ ắ ượ ả ơ Đ 4 : - Màu vàng(b p rây, vàng h t) ắ ạ - H ng (n ng đào)ồ ắ - Xanh (tr i xanh)ờ H 5 : S s ng đ c g i lên nh th nào t màu s c y?ự ố ượ ợ ư ế ừ ắ ấ Đ 5 : Đ p, l ng l y, thanh bìnhẹ ộ ẫ H 6 : Nh ng s n v t mùa hè nào đ c nh c đ n trong bài th ?ữ ả ậ ượ ắ ế ơ Đ 6 : - Lúa chiên đang chín - Trái cây ng t d nọ ầ - B p rây vàng h tắ ạ H 7 : Lúa chín,trái chín, b p vàng g i lên s s ng nh th nào?ắ ợ ự ố ư ế Đ 7 : S s ng đang sôi, n y n đ y đ n, ng t ngàoự ố ả ở ầ ặ ọ H 8 : Qua hai câu th : ơ Tr i xanh càng r ng càng caoờ ộ Đôi con di u áo l n nhào t ng khôngề ộ ầ Không gian đ c g i ra nh th nào?ượ ợ ư ế =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 36 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Đ 8 : Không gian phóng túng, t doự H 9 : Ngoài nh ng âm thanh, màu s c, s n v t đ c nh c đ n trongữ ắ ả ậ ượ ắ ế bài th , em hãy k lên nh ng âm thanh, màu s c, s n v t tiêu bi u quêơ ể ữ ắ ả ậ ể ở em vào mùa hè? Đ 9 : (h c sinh suy nghĩ, tr l i)ọ ả ờ H10 : Tác gi c m nh n nh ng âm thanh,màu s c,mùi v đó trong hoànả ả ậ ữ ắ ị c nh nào?ả Đ10 : Trong tù, khi b b tị ắ H11 : Tác gi c m nh n nh ng c nh t ng mùa hè t trong tù, đi u đóả ả ậ ữ ả ượ ừ ề cho th y năng l cc m nh n và tâm h n c a nhà th nh th nào?ấ ự ả ậ ồ ủ ơ ư ế Đ11 : - M t tâm h n nh y c m, tinh t v i m i bi n đ ng c aộ ồ ạ ả ế ớ ọ ế ộ ủ con ng iườ - M t đ u óc t ng t ng phong phúộ ầ ưở ượ - N ng nàn yêu cu c s ng, tha thi t v i cu c s ng t do.ồ ộ ố ế ớ ộ ố ự H11 : Lòng yêu quý cu c s ng t do còn đ c T H u th hi n quaộ ố ự ượ ố ữ ể ệ nh ng v n th nào mà em bi t?ữ ầ ơ ế Đ11 : H c sinh t b c lọ ự ộ ộ 2. Tâm tr ng ng i tùạ ườ H1 : Trong câu th : ơ Ta nghe hè d y bên lòngậ em hi u nhà th đã đónể ơ nh n c nh s c t i đ p c a mùa hè b ng thính giác hay b ng s c m nhậ ả ắ ươ ẹ ủ ằ ằ ứ ạ tâm h n?ồ Đ1 : B ng s c m nh tâm h n, b ng t m lòng.ằ ứ ạ ồ ằ ấ H 2 : Tr ng thái tâm h n c a tác gi trong câu th trên đ c b c lạ ồ ủ ả ơ ượ ộ ộ nh th nào?ư ế Đ 2 : N ng nhi t v i tình yêu cu c s ng t doồ ệ ớ ộ ố ự H 3 : T i sao con ng i mu n đ p tan phòng giam ạ ườ ố ạ Khi nghe hè d yậ bên lòng? Đ 3 : C m giác b c b i, u u t trong nhà giam ch t ch i thi u sinhả ự ộ ấ ậ ộ ế khí làm cho ng i tù mu n vùng d y .ườ ố ậ H 4 : Nh n xét v c nh di n đ t l i th này? Ý nghĩa c a cách di nậ ề ả ễ ạ ờ ơ ủ ể đ t này ?ạ Đ 4 : - B c l th ng th n, tr c ti p c m xúc c a lòng mìnhộ ộ ẳ ắ ự ế ả ủ - Dùng câu c m thán liên ti pả ế - Cho th y tr ng thái căng th ng cao đ đang di n ra trongấ ạ ẳ ộ ễ tâm h n ng i tù m t t do.ồ ườ ấ ự H 5 : Em có c m nh n gì v tâm h n c a nhà th ?ả ậ ề ồ ủ ơ Đ 5 : Đ y nhi t huy t s ng,khao khát s ng, khao khat t do ầ ệ ế ố ố ự H 6 : Tâm tr ng ng i tù khi nghe ti ng tu hú kêu th hi n câu đ uạ ườ ế ể ệ ở ầ và câu cu i r t khác nhau, hãy ch r s kác nhau đó? Vì sao?ố ấ ỉ ỏ ự =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 37 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Đ 6 : - câu đ u, tâm tr ng ng i tù khi nghe ti ng tu hú là tâmỞ ầ ạ ườ ế tr ng hoà h p v i s s ng mùa hè, bi u hi n ni m say mê cu c s ngạ ơ ớ ự ố ể ệ ề ộ ố - câu cu i, ti ng tu hú g i c m giác khác h n: u u t, nônỞ ố ề ọ ả ẳ ấ nóng, kh c kho i - tâm tr ng c a k b c ng đo t m t t do, b tách r iắ ả ạ ủ ẻ ị ưỡ ạ ấ ự ị ờ cu c s ng.ộ ố - Vì hai tâm tr ng đ c kh i d y t hai không gian khácạ ượ ơ ậ ừ nhau: t do và m t t do.ự ấ ự H 7 : Em c m nh n s mãnh li t nh th nào trong tâm h n ng i tù tả ậ ự ệ ư ế ồ ườ ừ nh ng l i th cu i?ữ ờ ơ ố Đ 7 : - Thèm khát cao đ cu c s ng t doộ ộ ố ự - Tâm h n đang cháy lên khát v ng yêu s ng, yêu t doồ ọ ố ự 3. Tổng k tế H1 : D a vào ự Ghi nhớ hãy nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a bàiị ộ ệ ậ ủ th ?ơ Đ1 : Có th mô ph ng b ng s đ sau:ể ỏ ằ ơ ồ N i dungộ Ngh Thu tệ ậ Bài th v nên b c tranhơ ẽ ứ thiên nhiên đ ng quê đ u hèồ ầ đ y màu s c, âm thanh s ngầ ắ ố đ ng t đó th hi n sâu s cộ ừ ể ệ ắ - Bài th đ c làm theo thơ ượ ể l c bát, l i th gi n d , gi ngụ ờ ơ ả ị ọ th thi t tha. ơ ế - Có s k t h p t s và bi uự ế ợ ự ự ể =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 38 Khi con tu hú Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= lòng yêu cu c s ng và ni mộ ố ề khao khát t do cháy b ngự ỏ c a ng i chi n sĩ cáchủ ườ ế m ng trong c nh tù đày.ạ ả c m t o nên nh ng hình nhả ạ ữ ả th lãng m n và bay b ngơ ạ ổ Văn b n 6: ả NG M TRĂNGẮ (V ng nguy t)ọ ệ H Chí Minhồ I. L U Ý, Ư B SUNGỔ Ngoài Nh ng đi u l u ýữ ề ư trong sách giáo viên c n chú ý đ n m t sầ ế ộ ố v n đ sau: ấ ề 1. Ph ng pháp ti p c nươ ế ậ - Ph ng pháp đ c di n c m ươ ọ ễ ả - Ph ng pháp phân tích, bình gi ngươ ả - Ph ng pháp so sánh, đ i chi uươ ố ế - Ph ng pháp s đ hoáươ ơ ồ 2. Tác giả ( SGK Ng văn 7, t p 1 – Trang 41)ữ ậ 3. Tác ph m: ẩ a. Hoàn c nh ra đ iả ờ ( SGK Ng văn 8, t p 2 – trang 38) ữ ậ b. Ch đủ ề: Tình c m yêu thiên nhiên tha thi t c a ng i tù cách m ngả ế ủ ườ ạ c. Các yêú t thi pháp khácố - Th lo i: Đ ng lu t th t ngôn t tuy t (nguyên tác) c n đ iể ạ ườ ậ ấ ứ ệ ầ ố chi u nguyên tác v i d ch th đ phân tích, tìm hi uế ớ ị ơ ể ể - Bút pháp: hi n th c – lãng m nệ ự ạ II. THI T Ế K GIÁO ÁN S B B NG CÁC KI U CÂU H IẾ Ơ Ộ Ằ Ể Ỏ 1. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ Giúp h c sinh:ọ - C m nh n đ c tình yêu thiên nhiên th m thi t và phong thái ungả ậ ượ ắ ế dung trong b t bì hoàn c nh nào c a H Chí Minhấ ả ủ ồ - V đ p hình th c trong bài th : l i bi u c m gián ti p trong thẻ ẹ ứ ơ ố ể ả ế ể TNTT ch Hán có s d ng phép đ i và nhân hoáữ ử ụ ố 2. Đ nh h ng tích h p, tích c cị ướ ợ ự . a. Tích h p:ợ - Văn - văn: tích h p v i m t s bài th vi t v tình yêu thiênợ ớ ộ ố ơ ế ề nhiên trong th H Chí Minh .ơ ồ - Văn - Ti ng vi t: t Hán Vi t, câu c m thán và câu tr n thu t ế ệ ừ ệ ả ầ ậ - Văn - T p làm văn: tích h p v i bi u c m và miêu t .ậ ợ ớ ể ả ả =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 39 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= b.Tích c c: ự V n d ng các câu h i giúp h c sinh phát huy tính tích c c và chậ ụ ỏ ọ ự ủ đ ngộ 3. Đ nh l ng câu h iị ượ ỏ . V i 17 câu h i khác nhau đ c s d ng đ d n d t h c sinhớ ỏ ượ ử ụ ể ẫ ắ ọ Trong đó. - Ý1: Hoàn c nh ng m trăng, s d ng 6 câu h i.ả ắ ử ụ ỏ - Ý2: s giao hoà th m thi t gi a thi sĩ và trăng, s d ng 10ự ắ ế ữ ử ụ câu h i.ỏ T ng k t: s d ng m t câu h i.ổ ế ử ụ ộ ỏ III. PHÂN TÍCH CHI TI TẾ 1. Hoàn c nh ng m trăng.ả ắ H1 : Câu th th nh t:ơ ứ ấ Ng c trung vô t u di c vô hoaụ ử ệ đ c d ch thànhượ ị Trong tù không r u cũng không hoaượ đã sát nghĩa ch a?ư Đ1 : Câu th đ c d ch sát nghĩa.ơ ượ ị H 2 : S th t nào đ c nói t i trong câu th này?ự ậ ượ ớ ơ Đ 2 : Không r u, không hoa, thi u th n.ượ ế ố H 3 : Ch ữ vô (không) l p l i trong câu th này có ý nghĩa gì? ặ ạ ơ Đ 3 : Hai l n ầ không t c là kh ng đ nh không h có r u và hoa choứ ẳ ị ề ượ s th ng ngo n c a con ng i.ự ưở ạ ủ ườ H 4 : Vi c ng m trăng c a ng i x a th ng g n li n v i r u vàệ ắ ủ ườ ư ườ ắ ề ớ ươ hoa.khi trong tù Không r u cũng không hoaượ thì cu c ng m trăng đâyộ ắ ở s ra sao? ẽ Đ 4 : S thi u nhi u th kích thích, khó th c hi nẽ ế ề ứ ự ệ H 5 : Đ th c hi n đ c cu c ng m trăng đó con ng i ph i t có nh ngể ự ệ ượ ộ ắ ườ ả ự ữ gì? Đ 5 : - Ni m say mê l n v i trăng, tình yêu mãnh li t v i thiênề ớ ớ ệ ớ nhiên - Tinh th n ph i v t lên trên tình c nh ng t nghèoầ ả ượ ả ặ H 6 : Câu th th nh t đa nghĩa, theo em đó là nh ng nghĩa nào?ơ ứ ấ ữ Đ 6 : V a có ý nghĩa hi n th c, v a có ý nghĩa t ng tr ng, v a cóừ ệ ự ừ ượ ư ừ ý nghĩa bi u c m.ể ả 2. S giao hoà th m thi t gi a thi sĩ và trăngự ắ ế ữ H1 : Tâm tr ng c a thi sĩ đ c bi u hi n nh th nào tr c c nh đ pạ ủ ượ ể ệ ư ế ướ ả ẹ đêm trăng? Đ1 : B i r i, th hi n m t chút lo l ng ( ố ố ể ệ ộ ắ n i nh c hàạ ựơ ) H 2 : N i nh c hàạ ượ là bi t làm sao đây, ế Đ i th l ng tiêu n i nh cố ử ươ ạ ượ hà đ c d ch thành ượ ị C nh đ p đêm nay khó h ng hả ẹ ữ ờ, theo em đã sát nghĩa ch a?ư =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 40 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Đ 2 : D ch nh v y ch a th t sát nghĩa, đánh m t s b i r i, lo l ngị ư ậ ư ậ ấ ự ố ố ắ c a nhà thủ ơ H 3 : T tr ng thái ừ ạ khó h ng hữ ờ đã bi n thành hành đ ng nào c a conế ộ ủ ng i?ườ Đ 3 : Ng m trăng (ắ Ng i ng m trăng soi ngoài c a sườ ắ ử ố ) H 4 : Cái khó khăn trong hành đ ng nh m trăng đây là gì?ộ ắ ở Đ 4 : Đ ng m trăng ng i tù ph i h ng ra ngoài song s t c a sể ắ ườ ả ướ ắ ử ố H 5 : Em c m nh n đ c gì trong tình yêu thiên nhiên c a Bác? ả ậ ượ ủ Đ 5 : - Ch đ ng đ n v i thiên nhiên ủ ộ ế ớ - Quên đi thân ph n tù đàyậ - Tình yêu thiên nhiên v t lên t t c thi u th n v t ch tượ ấ ả ế ố ậ ấ H 6 : Bi n pháp ngh thu t nào đ c s d ng trong câu th : ệ ệ ậ ượ ử ụ ơ Trăng nhòm khe c a ng m nhà thử ắ ơ ? Đ 6 : - Phép nhân hoá(nhòm,ng mắ ) - G i t : trăng có linh h n,thân thi t v i con ng iợ ả ồ ế ớ ườ H 7 : Trăng ch đ ng theo khe c a đ ủ ộ ử ể ng m nhà thắ ơ Đ 7 : Quan h g n gũi,thân tình,luôn có nhau trong m i c nh ngệ ầ ọ ả ộ H 8 : Khi ng m trăng,ng i tù b ng th y mình tr thành ắ ườ ỗ ấ ở thi gia,vì sao? Đ 8 : Trăng xu t hi n khi n ng i tù quên đi thân ph n c a mình,ấ ệ ế ườ ậ ủ tâm h n rung đ ng v i v đ p thiên nhiên,tâm h n đó t o cho ng i tùồ ộ ớ ẻ ẹ ồ ạ ườ c m giác ả thi gia. H 9 : Trong bài th ơ Tin th ng tr nắ ậ , hình nh trăng và ng i có gì t ngả ườ ươ đ ng v i bài th ồ ớ ơ Ng m trăngắ ? Đ 9 : Trăng đ u làm b n v i ng i, ng i đ u tr thành nhà thề ạ ớ ườ ườ ề ở ơ H10 : Hai câu 3-4, nhà th s d ng bi n pháp ngh thuât gì? Tác d ng?ơ ử ụ ệ ệ ụ Đ10 : - S d ng phép đ i, đ i x ng v ý gi a hai câu th , hai chử ụ ố ố ứ ề ữ ơ ủ thể - T o đ c s cân đ i c a b c tranh ng m trăng, tôn v đ p c aạ ượ ự ố ủ ứ ắ ẻ ẹ ủ ng i và trăng, làm toat lên s hài hoà gi a con ng i và thiên nhiên.ườ ự ữ ườ 3. T ng k tổ ế H1 : D a vào ự Ghi nhớ hãy nêu giá tr n i dung và ngh thu t c a bàiị ộ ệ ậ ủ th ?ơ Đ1 : Có th minh ho b ng s đ sau|:ể ạ ằ ơ ồ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 41 Ng m Trăngắ Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= N i dungộ Ngh Thu tệ ậ Th y đ c tình yêu thiênấ ượ nhiên tha thi t, v t lên trênế ượ hoàn c nh đ đón nh n vả ể ậ ẻ đ p thiên nhiên. Qua đó th yẹ ấ đ c tinh th n l c quan, lãngượ ầ ạ m n c a ng i tù cách m ng.ạ ủ ườ ạ - Th th Đ ng lu t th tể ơ ườ ậ ấ ngôn t tuy t c đi n, gi n dứ ệ ổ ể ả ị mà hàm súc l t t đ c c mộ ả ượ ả xúc thi nhân - S d ng đ t hi u qu phépử ụ ạ ệ ả đ i, phép nhân hoá linh ho tố ạ PH N BA: K T LU NẦ Ế Ậ V i đ c thù v a là môn h c, v a là môn ngh thu t cho nên vi cớ ặ ừ ọ ừ ệ ậ ệ d y- h c ạ ọ Ng vănữ có hi u qu và ch t l ng là v n đ c c kì khó. ệ ả ấ ượ ấ ề ự V i s đ i m i ph ng pháp d y- h c trong nhà tr ng, áp d ngớ ự ổ ớ ươ ạ ọ ườ ụ quan đi m d y h c theo quan đi m tích h p, tích c c,xem h c sinh là đ iể ạ ọ ể ợ ự ọ ố t ng trung tâm, giáo viên đã, đang và s t o ra s liên h h p lí gi a cácượ ẽ ạ ự ệ ợ ữ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 42 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= tri th c trong môn h c và các tri th c liên quan nh m t o đ sâu, r ngứ ọ ứ ằ ạ ộ ộ cho các tri th c c n day h c, phát huy tính tích c c sáng t o c a h c sinh,ứ ầ ọ ự ạ ủ ọ t o h ng thú h c t p cho các em.ạ ứ ọ ậ Đ tài này chúng tôi đi sâu nghiên c u quan đi m tích h p, tích c cề ứ ể ợ ự trong ph n ầ H ng d n h c sinh ti p c n th tr tình trong ch ng trìnhướ ẫ ọ ế ậ ơ ữ ươ Ng văn 8 THCSữ ở . Đ u tiên là tìm hi u nh ng v n đ có tính ch t lí lu n v th lo iầ ể ữ ấ ề ấ ậ ề ể ạ th tr tình (nh t là th tr tình Vi t Nam hi n đ i) nh : đ c đi m hìnhơ ữ ấ ơ ữ ệ ệ ạ ư ặ ể th c, đ c đi m n i dung, các y u t thi pháp, thi lu t… đ làm c sứ ặ ể ộ ế ố ậ ể ơ ở cho vi c ti p c n t ng văn b n.ệ ế ậ ừ ả Ti p sau đó, chúng tôi đi sâu vào thi t k s b giáo án cho m t sế ế ế ơ ộ ộ ố văn b n th tr tình trong ch ng trình ả ơ ữ ươ Ng văn 8ữ b ng h th ng 6 ki uằ ệ ố ể câu h i, giúp các em v a chi m lĩnh tri th c, v a th ng th c ngh thu tỏ ừ ế ứ ừ ưở ứ ệ ậ t do, không khiên c ng.ự ưỡ D i s h ng d n c a giáo viên b ng h th ng câu h i ch nướ ự ướ ẫ ủ ằ ệ ố ỏ ọ l c, sáng t o giúp h c sinh v a ọ ạ ọ ừ c mả v a ừ hi uể tác ph m trên ph ngẩ ươ di n m i, phát huy tính tích c c sáng t o c a h c sinh, giúp h c sinhệ ớ ự ạ ủ ọ ọ c m nh n cái hay, cái đ p đ c th hi n qua bài th .ả ậ ẹ ươ ể ệ ơ Trong khuôn kh bài t p nghiên c u này, ng i vi t ch có thổ ậ ứ ườ ế ỉ ể truy n t i m t dung l ng ki n th c nh , bó h p trong m t s bài thề ả ộ ượ ế ứ ỏ ẹ ộ ố ơ tr tình ữ Ng văn 8ữ , tuy v y v n mong r ng nó s là tài li u giúp b n thânậ ẫ ằ ẽ ệ ả và đ ng nghi p hoàn thành t t nhi m v d y h c.ồ ệ ố ệ ụ ạ ọ Đ tài này không tránh kh i nh ng sai sót, kính mong đ c sề ỏ ữ ượ ự quan tâm, góp ý chân thành c a th y cô và các b n sinh viên đ đ củ ầ ạ ể ượ hoàn thi n h n.ệ ơ TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 1. Nguy n Phan C nh – ễ ả Ngôn ng thữ ơ, NXB văn hoá thông tin, 2001 2. Tr n Đình Chung ầ - H th ng câu h i đ c- hi u văn b n Ng vănệ ố ỏ ọ ể ả ữ 8,NXB Giáo d c, 2006ụ 3. Tr ng Dĩnh ươ - Thi t k d y h c Ng văn theo h ng tích h pế ế ạ ọ ữ ướ ợ , NXB Giáo d c, 2004ụ =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 43 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= 4. Nguy n Kh c Đàm ễ ắ - Thi t k d y h c Ng vănế ế ạ ọ ữ , NXB Giáo d c,ụ 2004 5. Lê Bá Hán, Tr n Đình S , Nguy n Kh c Phi - ầ ử ễ ắ T đi n thu t ngừ ể ậ ữ văn h cọ , NXB Giáo d c, 2007ụ 6. Ph ng L u ( ch biên) – ươ ự ủ Lí lu n văn h cậ ọ , NXB ĐHSP, 2004 7. Nguy n Kh c Phi ( ch biên) - ễ ắ ủ Ng văn 8ữ , NXB Giáo d c, 2002-ụ 2005 M c L cụ ụ Trang L i c m nờ ả ơ 1 PH N M T: M Đ UẦ Ộ Ở Ầ 2 I. Lý do ch n đ tàiọ ề 2 II. L ch s v n đị ử ấ ề 3 III. Ph m vi, nhi m v , đ i t ng nghiên c uạ ệ ụ ố ượ ứ 3 =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 44 Đ tài nghiên c u khoa h c: H c ph n ph ng pháp d y h c Ngề ứ ọ ọ ầ ươ ạ ọ ữ văn =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= IV. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ 3 V. C u trúc đ tàiấ ề 4 PH N HAI: N I DUNGẦ Ộ 5 CH NG I: Đ c đi m th tr tình và m t s văn b n ƯƠ ặ ể ơ ữ ộ ố ả trong ch ng trình ươ Ng văn 8ữ 5 I. Khái ni m th tr tình và cái ệ ơ ữ tôi tr tìnhữ 5 II. Đ c đi mặ ể 5 III. Các y u t thi phápế ố 8 IV. Các y u t thi lu tế ố ậ 8 CH NG II: V n d ng các ki u câu h i khi d y h cƯƠ ậ ụ ể ỏ ạ ọ th tr tình ơ ữ 14 A. Các ki u câu h i trong thi t k giáo án s bể ỏ ế ế ơ ộ 15 I. Lý lu n v các ki u câu h iậ ề ể ỏ 15 II. C s thi t k các ki u câu h iơ ở ế ế ể ỏ 16 III. H th ng các ki u câu h iệ ố ể ỏ 17 B. Đ nh h ng chungị ướ 19 I. Nguyên t c tích h p - tích c cắ ợ ự 19 II. Ph ng pháp ti p c nươ ế ậ 19 C. V n d ng các ki u câu h i đ thi t k giáo ánậ ụ ể ỏ ể ế ế s b ơ ộ 19 I. M c tiêu c n đ tụ ầ ạ 20 II. L u ý, b sungư ổ 20 Văn b n 1: Đ p đá Côn Lônả ậ ở 20 Văn b n 2: Mu n làm th ng Cu iả ố ằ ộ 24 Văn b n 3: Nh r ngả ớ ừ 27 Văn b n 4: Ông đả ồ 31 Văn b n 5: Khi con tu húả 35 Văn b n 6: Ng m trăngả ắ 39 PH N BA: K T LU NẦ Ế Ậ 43 Tài li u tham kh oệ ả 44 =*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*= Trang 45

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfĐề tài nghiên cứu khoa học- Học phần phương pháp dạy học Ngữ văn.pdf
Tài liệu liên quan