Đề tài Nghiên cứu hình ảnh viêm ruột thừa trên chụp cắt lớp vi tính

MÔÛ ÑAÀU Vieâm ruoät thöøa laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát cuûa beänh lyù buïng caáp vaø phaãu thuaät caét ruoät thöøa ñöôïc thöïc hieän thöôøng nhaát trong caáp cöùu ngoaïi khoa. Vò trí cô theå hoïc ruoät thöøa thay ñoåi ñöa ñeán nhieàu bieåu hieän laâm saøng cuûa vieâm ruoät thöøa (bieåu hieän laâm saøng khoâng ñieån hình chieám treân 30% [11]). Noùi cuï theå vieâm ruoät thöøa coù theå bò che laáp do nhieàu beänh caûnh khaùc ñaëc bieät laø ôû beänh nhaân nöõ. Phaãu thuaät vieâm ruoät thöøa sôùm thöôøng ñöôïc chæ ñònh vì khaû naêng gaây ra nhieàu haäu quaû traàm troïng do can thieäp phaãu thuaät muoän. Chaån ñoaùn sôùm giuùp thaønh coâng trong ñieàu trò. Chaån ñoaùn nhanh vaø chính xaùc giuùp caûi thieän keát cuoäc cuûa beänh nhaân. Vieâm ruoät thöøa coù theå khoù chaån ñoaùn treân laâm saøng. Tæ leä caét ruoät thöøa aâm tính khoaûng 20% xöa nay ñaõ ñöôïc chaáp nhaän vì haäu quaû thuûng ruoät thöøa coù theå gaây cheát ngöôøi. Hình aûnh chuïp caét lôùp vi tính ngaøy caøng ñöôïc duøng ñeå khaûo saùt ôû ngöôøi lôùn nghi vieâm ruoät thöøa [63]. Nhöõng kyõ thuaät hình aûnh nhö sieâu aâm vaø caét lôùp vi tính ñem laïi nhieàu khaû naêng caûi thieän keát cuoäc laâm saøng do taêng ñoä chính xaùc chaån ñoaùn. Naêm 1986, Puylaert [43] laàn ñaàu tieân ñaõ neâu leân vieäc söû duïng sieâu aâm trong ñaùnh giaù ruoät thöøa. Öu ñieåm cuûa sieâu aâm laø khoâng coù tia xaï vaø thuaän tieän nhöng coù nhöôïc ñieåm laø phuï thuoäc ngöôøi laøm sieâu aâm vaø gaëp khoù khaên ôû ngöôøi maäp, ruoät chöôùng hôi. Söû duïng caét lôùp vi tính ñeå chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa ñöôïc giôùi thieäu vaøo cuoái thaäp nieân 90 vôùi moät nghieân cöùu baùo caùo 98% ñoä chính xaùc trong vieäc duøng caét lôùp vi tính thöôøng quy coù thuoác caûn quang ñöôøng tröïc traøng ñeå chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa [48]. Coù söï baøn caõi lieân tuïc veà giaù trò töông ñoái cuûa sieâu aâm vaø caét lôùp vi tính. Phaân tích toång hôïp gaàn ñaây nhaát ñaõ keát luaän raèng caét lôùp vi tính nhaïy hôn haún sieâu aâm trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa nhöng sieâu aâm caàn ñöôïc caân nhaéc ôû treû em. Nhöôïc ñieåm roõ reät cuûa caét lôùp vi tính goàm phôi nhieãm böùc xaï ion hoaù vaø khaû naêng ñaùp öùng quaù maãn vôùi thuoác caûn quang. Haàu heát nhöõng ngöôøi caàn hình aûnh caét lôùp vi tính chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa tröôùc moå laø bieåu hieän laâm saøng khoâng ñieån hình vaø phuï nöõ ñang tuoåi sinh ñeû[63]. So vôùi sieâu aâm thì caét lôùp vi tính coù ñoä nhaïy lôùn hôn trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa vôùi ñoä chính xaùc ñöôïc baùo caùo laø 93 ñeán 98% [8],[48]. Caét lôùp vi tính cũng coù khả năng phaùt hieän vaø ñaùnh giaù möùc ñoä traàm troïng cuûa caùc bieán chöùng vieâm ruoät thöøa vaø trong tröôøng hôïp “aâm tính” noù coù khaû naêng phaùt hieän caùc chaån ñoaùn khaùc. Hôn nöõa caét lôùp vi tính laø moät kyõ thuaät nhanh choùng vaø cho thaáy coù ích lôïi trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Qua phaàn ñaët vaán ñeà treân, chuùng toâi xin ñöôïc thöïc hieän ñeà taøi : “ NGHIEÂN CÖÙU HÌNH AÛNH VIEÂM RUOÄT THÖØA TREÂN CHUÏP CAÉT LÔÙP VI TÍNH ” MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU 1. Khaûo saùt ñaëc ñieåm hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa. 2. Xaùc ñònh moái lieân quan giöõa caùc daáu hieäu caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa. Chöông 1 TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 1.1. Cô theå hoïc bình thöôøng ruoät thöøa Ruoät thöøa hình con giun laø caáu truùc hình oáng heïp, moät ñaàu taän, xuaát phaùt töø choã hoäi tuï cuûa ba daûi cô doïc ñaïi traøng (taenia coli) (hình 1.1.) ôû maët sau trong cuûa manh traøng naèm giöõa khoaûng 1,7 vaø 2,5 cm phía döôùi cuûa van hoài manh traøng. Ruoät thöøa thöôøng coù moät maïc treo ngaén rieâng hình tam giaùc goïi laø maïc treo ruoät thöøa. Ruoät thöøa ñoå thaúng vaøo manh traøng qua loã ruoät thöøa, ñoâi khi taïi ñaây nieâm maïc taïo neân moät laù van nhoû. Thanh maïc ruoät thöøa coù theå taùch ra deã khi bò vieâm do ñoù coù theå caét boû ruoät thöøa döôùi thanh maïc khi lôùp naøy dính vaøo caùc cô quan laân caän. Ruoät thöøa coù raát nhieàu nang baïch huyeát chuøm coøn goïi laø tuyeán haïnh nhaân buïng, ôû ngöôøi giaø caùc tuyeán vaø nang teo laïi, nieâm maïc bieán thaønh moâ sôïi [4]. Ruoät thöøa nhaän maùu cung caáp töø moät nhaùnh cuûa ñoäng maïch manh traøng sau; daãn löu tónh maïch ñeán heä cöûa giuùp giaûi thích söï xuaát hieän ñoàng thôøi nhieãm truøng gan trong vieâm ruoät thöøa. Tröôùc tieân, daãn löu baïch huyeát vaøo caùc haïch cuûa maïc treo ruoät thöøa vaø sau ñoù ñeán caùc haïch baïch huyeát chung quanh ñaïi traøng phaûi cuõng nhö caùc haïch baïch huyeát hoài manh traøng [15]. Hình 1.1. Ruoät thöøa bình thöôøng xuaát phaùt töø ba daûi cô doïc ñaïi traøng [15]. Maëc duø ñaùy ruoät thöøa töông ñoái coá ñònh nhöng ñaàu ruoät thöøa thöôøng di ñoäng töï do. Do ñoù vò trí ruoät thöøa thay ñoåi raát nhieàu. Trong moät nghieân cöùu cô theå hoïc ruoät thöøa cuûa 10.000 BN [60], vò trí ñaàu ruoät thöøa thöôøng gaëp nhaát ôû caïnh sau manh traøng (65% tröôøng hôïp). Caùc vò trí khaùc laø ôû hoá chaäu (31% ), sau manh traøng (2,5% ) vaø caïnh quanh vuøng hoài traøng (1,5% ), tröôùc hoài traøng, sau hoài traøng, uï nhoâ hay döôùi manh traøng. Raát hieám hôn ruoät thöøa ôû döôùi gan trong tröôøng hôïp manh traøng ngöøng di chuyeån xuoáng. Ruoät thöøa cuõng coù theå khu truù ôû hoá chaäu traùi neáu coù söï chuyeån vò noäi taïng. Thieáu ruoät thöøa baåm sinh vaø nhaân ñoâi ruoät thöøa ñaõ ñöôïc baùo caùo nhöng hieám gaëp. Moät nghieân cöùu gaàn ñaây hôn, döïa treân hình aûnh hoïc cho thaáy chæ coù 4% ruoät thöøa khu truù ôû ñieåm McBurney coå ñieån ( choã noái moät phaàn ba ngoaøi vaø giöõa cuûa ñöôøng noái gai chaäu tröôùc treân vaø roán ) [50]. Chieàu daøi ruoät thöøa töø 1 ñeán 25 cm, trung bình 8 cm. Moái quan heä giaûi phaãu haèng ñònh cuûa ruoät thöøa vôùi van hoài manh traøng cho pheùp nhaän ra ruoät thöøa treân sieâu aâm vaø caét lôùp vi tính. Phaàn nguyeân thuyû cuûa manh traøng vaø ruoät thöøa laø tuùi thöøa manh traøng vaø xuaát hieän ôû tuaàn thöù saùu cuûa thai nhö laø moät choã phoàng leân ôû bôø ñoái dieän maïc treo cuûa phía ñuoâi quai maàm ruoät. Ngöôøi ta nghó ruoät thöøa coù chöùc naêng mieãn dòch ôû treû em nhöng ôû ngöôøi lôùn laø boä phaän thöøa [63]. 1.2. Ñaëc ñieåm giaûi phaãu beänh vieâm ruoät thöøa Bình thöôøng nieâm maïc ruoät thöøa trôn laùng, maøu naâu hôi vaøng; lôùp thanh maïc maøu naâu hoàng, trôn vaø saùng. Khi vieâm nhieãm ñöôïc giôùi haïn ôû lôùp nieâm maïc, beân ngoaøi cuûa RT coù theå coù hình aûnh ñaïi theå bình thöôøng. Giaõn hay sung huyeát caùc maïch maùu ôû lôùp thanh maïc daãn tôùi sung huyeát toaøn theå hay khu truù vaø taïo neân caùc thay ñoåi thaáy ñöôïc sôùm nhaát ôû beân ngoaøi (hình 1.2, 1.3, 1.4). Hình 1.2. Soûi phaân vaø vieâm ruoät thöøa. A: Hình ñaïi theå. Choã phoàng ñaàu gaàn do söï hieän dieän soûi phaân trong loøng. Thaáy söï öù maùu roõ reät vaø xuaát tieát xô muû bao phuû ruoät thöøa (muõi teân cong). B: Maãu chuïp cho thaáy soûi phaân caûn quang [15]. Hình 1.3. Vieâm ruoät thöøa cho thaáy söï öù maùu vaø ban ñoû lôùp thanh maïc. Moät maøng giaû maïc bao phuû beà maët thanh maïc [15]. Hình 1.4. Vieâm ruoät thöøa hoaïi thö. Beà maët ngoaøi cuûa ruoät thöøa xuaát huyeát vaø öûng ñoû vôùi maøng xô muû phaùt trieån roõ [15]. Vieâm ruoät thöøa phaùt trieån roõ cho thaáy sung huyeát roõ reät vôùi beà maët thanh maïc môø ñuïc hay coù theå thanh maïc coù hoät, xô hoaù hay phuû ngoaøi lôùp muû vaø öù maùu phaûn aûnh tình traïng vieâm hoaïi töû naëng. Maïc treo ruoät thöøa phuø neà vaø caáu truùc laân caän coù theå bò vieâm. Ruoät thöøa thöôøng tieát ra chaát muû töø beà maët; thænh thoaûng coù theå ghi nhaän soûi phaân neâm chaët trong loøng. Loeùt vaø hoaïi töû nieâm maïc thöôøng xuaát hieän. Tình traïng vieâm nhieãm coù theå khu truù moät vuøng hay toaøn theå ruoät thöøa. Coù theå coù boïc nhaày. Neáu coù thì phaûi laáy maãu ruoät thöøa toát ñeå loaïi tröø söï hieän dieän cuøng luùc khoái u daïng nhaày. Khi vieâm ruoät thöøa phaùt trieån hoaïi thö hoaøn toaøn, ruoät thöøa trôû neân meàm, hôi ñoû tía vaø xuaát huyeát hoaëc ñen ñeàu hôi xanh, thænh thoaûng coù theå thaáy huyeát khoái trong maïc treo ruoät thöøa. Noù coù theå lan traøn doïc theo tónh maïch hoài-manh traøng vaø maïc treo traøng treân. Thuûng coù theå xaûy ra. Trong tröôøng hôïp coù bieán chöùng, aùp-xe coù theå hình thaønh chung quanh vò trí thuûng vaø vieâm nhieãm coù theå lan roäng ñeán maïc treo ruoät thöøa (hình 1.5.). Hình 1.5. Caùc bieán chöùng cuûa vieâm ruoät thöøa. DIC, ñoâng maùu noäi maïch raûi raùc [15]. Töø “ VRT trong loøng caáp “ ñöôïc duøng khi baïch caàu trung tính ôû trong loøng ruoät thöøa nhöng noù vaãn coøn chöa thaâm nhieãm nieâm maïc [53]. Nhöõng thay ñoåi nhoû khaùc coù theå bao goàm tích tuï khu truù baïch caàu trung tính trong loøng vaø lôùp rieâng. Ñoâi khi coù lieân quan ñeán VRT sôùm hay VRT nieâm maïc. Töø “ VRT nieâm maïc” ñöôïc duøng caû khi coù hoaëc khoâng coù loeùt neáu tình traïng vieâm nhieãm giôùi haïn ôû nieâm maïc [23]. YÙ nghóa laâm saøng cuûa vieâm nieâm maïc ñôn thuaàn khoâng coù loeùt laø khoâng chaéc chaén. Vì nhöõng thay ñoåi naøy coù theå lieân quan ñeán sai laàm khi laáy maãu, phaûi laáy nhieàu maãu RT ñeå chaéc chaén raèng coù nhieàu tình traïng vieâm nhieãm lan traøn ôû nôi khaùc trong ruoät thöøa. Beänh sinh vieâm ruoät thöøa Khoaûng 50-80% tröôøng hôïp VRT laø do taéc loøng oáng daãn ñeán caêng chöôùng, taêng aùp löïc trong loøng oáng vaø toån thöông nieâm maïc keùo theo sau söï xaâm laán thaønh ruoät thöøa do vi khuaån trong loøng ruoät thöøa. Neáu aùp löïc tieáp tuïc taêng gaây taéc tónh maïch, hoaïi thö vaø thuûng. Nguoàn goác taéc loøng ruoät thöøa bao goàm: soûi ruoät thöøa, taêng sinh baïch huyeát, caùc haït aên vaøo, barium coøn soùt laïi, giun ñuõa, u carcinoid ruoät thöøa hoaëc hieám hôn do nuoát dò vaät. Vieâm ruoät thöøa kinh nguyeät (Catamenial appendicitis) do laïc noäi maïc töû cung cuõng ñaõ ñöôïc moâ taû [9]. Ngoaøi ra trong moät soá raát ít tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa khoâng coù nguyeân nhaân roõ raøng cuûa taéc loøng oáng ñöôïc ghi nhaän sau moå vaø khaûo saùt beänh hoïc, nguyeân nhaân vieâm nhieãm vaãn chöa bieát ñöôïc [13]. Khi loøng RT bò taéc gaây öù ñoïng dòch tieát daãn tôùi taêng aùp löïc trong loøng RT, öù treä tuaàn hoaøn, vi khuaån phaùt trieån chuyeån chaát tieát thaønh muû. Giai ñoaïn ñaàu quaù trình naøy gaây vieâm, phuø neà thaønh RT vaø coù nhöõng noát loeùt ôû nieâm maïc. Ñaây laø giai ñoaïn VRT sung huyeát. Neáu tieáp tuïc phaùt trieån, quaù trình vieâm caøng laøm taêng aùp löïc gaây öù treä tuaàn hoaøn tónh maïch vaø thieáu maùu nuoâi döôõng. Vi khuaån phaùt trieån ra thaønh RT luùc ñoù RT vieâm coù giaû maïc chung quanh, trong loøng chöùa muû. Giai ñoaïn naøy laø VRT nung muû. Trong tröôøng hôïp maïch maùu RT bò taéc do huyeát khoái nhieãm truøng bôûi vi khuaån yeám khí daãn tôùi hoaïi töû RT. Giai ñoaïn cuoái cuøng khi RT bò thuûng daãn tôùi muû chaûy ra ngoaøi. Neáu ñöôïc khu truù bôûi toå chöùc chung quanh goàm ruoät, maïc noái, phuùc maïc dính laïi taïo thaønh oå aùp-xe RT. ÔÛ moät soá tröôøng hôïp, trong quaù trình RT vieâm chöa vôõ, phaûn öùng bao boïc cuûa toå chöùc chung quanh taïo thaønh ñaùm quaùnh RT [1]. Kinh nghieäm thoâng thöôøng cho thaáy vieâm ruoät thöøa khoâng ñöôïc ñieàu trò, taéc vaø caêng chöôùng loøng oáng ruoät thöøa daãn ñeán thuûng laø khoâng traùnh khoûi [50]. Vieâm ruoät thöøa coù theå bieán maát töï phaùt coù leõ do taùc nhaân gaây taéc ñöôïc ñaåy vaøo trong manh traøng bôûi aùp löïc trong loøng gia taêng. Vieâm ruoät thöøa maïn tính vaø taùi phaùt töø laâu ñaõ ñöôïc coâng nhaän. Trong moät tôø baùo coù uy tín, Fitz ñaõ löu yù raèng tröôùc thôøi ñaïi phaãu thuaät caét ruoät thöøa coù moät phaàn ba tröôøng hôïp moå khaùm töû thi cho thaáy coù bieåu hieän vieâm ruoät thöøa töø tröôùc. Trong moät nghieân cöùu 1.000 BN ñöôïc phaãu thuaät caét ruoät thöøa, 9% ñöôïc baùo caùo coù vieâm ruoät thöøa tröôùc ñoù [32]. Nhieàu nghieân cöùu bao goàm caùc beänh nhaân bò VRT trong luùc ôû treân taøu ngaàm khoâng coù khaû naêng phaãu thuaät töùc thì cuõng cho raèng nhieàu hay haàu heát caùc tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa ñöôïc ñieàu trò baèng khaùng sinh vaø chaêm soùc naâng ñôõ ñôn thuaàn [14]. Ñieàu ñoù gôïi yù raèng veà cô baûn vieâm ruoät thöøa thuûng vaø khoâng thuûng laø khaùc nhau [33]. Trong moät hoài cöùu caùc döõ lieäu quoác gia töø naêm 1970 ñeán 2004, Livington vaø caùc coäng söï nhaän thaáy tæ leä vieâm ruoät thöøa gaây thuûng taêng chaäm nhöng ñeàu ñaën khoâng keå vieâm ruoät thöøa khoâng thuûng suy giaûm cho ñeán moät möùc thaáp nhaát vaøo naêm 1995, sau ñoù vieâm ruoät thöøa khoâng thuûng gia taêng (coù leõ nhôø söï tieán boä trong chaån ñoaùn hình aûnh vaø kyõ thuaät moå noäi soi oå buïng) trong khi ñoù tæ leä VRT gaây thuûng cuõng tieáp tuïc giaûm xuoáng ñeàu ñaën [33]. Khuynh höôùng khoâng thoáng nhaát cho raèng coù söï khaùc bieät veà dòch teã hoïc cuûa vieâm ruoät thöøa thuûng vaø khoâng thuûng. Caùc taùc giaû cuûa nghieân cöùu ñoù ñöa ra giaû thuyeát laø chìa khoùa coù theå naèm ôû moãi caù nhaân khaùc nhau trong ñaùp öùng mieãn dòch trung gian IL- 6 ñoái vôùi vieâm ruoät thöøa, vôùi moät ñaùp öùng doài daøo hôn deã daøng gaây phaù huûy moâ vaø thuûng [33]. Hieän nay vôùi bieåu hieän ban ñaàu khoâng coù moät xeùt nghieäm naøo coù theå phaân bieät beänh nhaân seõ bò thuûng ruoät thöøa. Vieâm ruoät thöøa xuaát hieän thöôøng nhaát ôû ñoä tuoåi 20 ( tuoåi trung vò laø 22 ) [20], vôùi nguy cô 8,6% ôû nam vaø 6,7% ôû nöõ. Tæ leä toaøn boä thuûng khoaûng 26% vaø ñöôïc nghó laø phaàn lôùn do bôûi bieåu hieän ñaàu tieân chaäm, maëc duø trong beänh vieän vieâm ruoät thöøa ñöôïc chaån ñoaùn chaäm coù theå giöõ moät vai troø [64]. Khi ruoät thöøa thuûng, tæ leä beänh vaø töû vong trong phaãu thuaät taêng cao roõ reät. Tæ leä töû vong taêng töø 0,0002% leân 3% vaø tæ leä beänh taêng töø 3% leân 47% [20]. Nhöõng con soá naøy nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa ñoä chính xaùc cao vaø nhanh choùng trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Ñaëc ñieåm laâm saøng cuûa vieâm ruoät thöøa Ngöôøi beänh bò VRT ñieån hình coù bieåu hieän ñau buïng lan toaû, chaùn aên, noân oùi vaø tieáp sau ñoù côn ñau di chuyeån veà hoá chaäu phaûi (HCP) vaø caùc daáu hieäu cô theå naøy thay ñoåi theo thôøi gian vaø vò trí cuûa RT. Maëc duø coù tính gôïi yù, bieåu hieän naøy chæ hieän hieän 50% ñeán 60% ôû beänh nhaân coù VRT [50]. Trieäu chöùng khoâng ñieån hình coù theå laø do söï thay ñoåi vò trí cuûa RT. Hình aûnh laâm saøng tieâu bieåu thöôøng khoâng coù ôû caùc treû nhoû ( döôùi 5 tuoåi ) do chuùng khoâng theå cung caáp ñaày ñuû beänh söû, vaø ôû ngöôøi giaø, trieäu chöùng phuùc maïc cuûa hoï coù theå khoâng roõ raøng. Tæ leä cao cuûa thuûng RT trong caùc nhoùm naøy (laàn löôït laø 45% vaø 51% so vôùi 25,8% trong toaøn theå daân soá) phaûn aûnh söï khoù khaên trong chaån ñoaùn laâm saøng. Yeáu toá coù giaù trò nhaát cuûa beänh söû vaø thaêm khaùm cô theå beänh nhaân gaàn ñaây ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong phaân tích toång hôïp [59] cuûa caùc nghieân cöùu trong ñoù caùc taùc giaû baùo caùo nhöõng trieäu chöùng vaø daáu hieäu laâm saøng höõu ích trong VRT ngöôøi lôùn. Chaån ñoaùn VRT coù veû thích hôïp nhaát khi coù côn ñau vuøng HCP, co cöùng vaø côn ñau luùc ñaàu quanh roán lan truyeàn ñeán HCP. Khoâng coù côn ñau vuøng HCP vaø söï lan truyeàn kinh ñieån cuûa côn ñau laøm giaûm khaû naêng xaûy ra vieâm ruoät thöøa. Caùc taùc giaû cuûa nghieân cöùu naøy [59] nhaán maïnh raèng khoâng coù moät daáu hieäu ñôn ñoäc naøo coù khaû naêng höõu hieäu giuùp loaïi tröø VRT. Ba daáu hieäu vaø trieäu chöùng döï baùo nhieàu nhaát cuûa VRT laø ñau ôû HCP, goàng cöùng buïng vaø söï di chuyeån côn ñau töø vuøng quanh roán ñeán HCP [59]. Thôøi gian keùo daøi cuûa côn ñau cuõng cho thaáy laø moät döï baùo quan troïng vì beänh nhaân bò VRT coù thôøi gian keùo daøi côn ñau ngaén hôn roõ reät so vôùi caùc roái loaïn khaùc [26].Vieâm ruoät thöøa ôû phuï nöõ, sai laàm chaån ñoaùn thöôøng gaëp nhaát bao goàm beänh nhieãm truøng vuøng chaäu, vieâm ñöôøng tieâu hoaù, ñau buïng khoâng roõ nguyeân nhaân, nhieãm truøng ñöôøng tieát nieäu, vôõ nang buoàng tröùng vaø thai ngoaøi töû cung [49]. Trong moät nghieân cöùu hoài cöùu caùc daáu hieäu vaø trieäu chöùng phaân bieät vieâm ruoät thöøa vôùi beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu ôû phuï nöõ ñau buïng trong khoa caáp cöùu [62], caùc daáu hieäu döï baùo thöôøng gaëp nhaát cuûa beänh nhieãm truøng vuøng chaäu bao goàm beänh söû chaûy muû aâm ñaïo, chaûy muû aâm ñaïo khi thaêm khaùm, trieäu chöùng ñöôøng tieát nieäu, baát thöôøng trong phaân tích nöôùc tieåu, caûm giaùc ñau ngoaøi HCP vaø caûm giaùc ñau coå töû cung. Beänh söû chaùn aên khoâng giuùp ích trong chaån ñoaùn phaân bieät vieâm ruoät thöøa vôùi beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu [62]. Chaån ñoaùn phaân bieät vieâm ruoät thöøa bao goàm moät danh saùch daøi nhöõng roái loaïn ñöôøng tieâu hoaù vaø tieát nieäu sinh duïc thoâng thöôøng nhö vieâm haïch maïc treo caáp, vieâm daï daøy ruoät caáp, beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu, nhieãm truøng ñöôøng tieát nieäu, soûi nieäu quaûn phaûi, vôõ nang Graafian, vieâm bôøm môõ, xoaén buoàng tröùng, thai ngoaøi töû cung vôõ, loàng ruoät, tuùi thöøa Meckel, beänh Crohn, laïc noäi maïc töû cung, thuûng loeùt daï daøy…[50]. Xeùt nghieäm caän laâm saøng Xeùt nghieäm caän laâm saøng ñöôïc thöïc hieän ñeå phaàn naøo ñaùnh giaù ban ñaàu côn ñau HCP nhaèm loaïi tröø hay xaùc ñònh caùc roái loaïn ñaëc bieät. Trong taát caû beänh nhaân nöõ ñoä tuoåi sinh saûn coù bieåu hieän côn ñau buïng caáp, löôïng ß HCG huyeát thanh phaûi ñöôïc ño ñeå loaïi tröø thai ngoaøi töû cung. Khoaûng 70 ñeán 90% beänh nhaân bò VRT coù taêng soá löôïng baïch caàu, taêng soá löôïng baïch caàu cuõng laø ñaëc ñieåm cuûa nhieàu beänh lyù buïng caáp khaùc vaø beänh lyù vuøng chaäu, do ñoù coù ñoä chuyeân keùm trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa [22],[32]. Duøng soá löôïng baïch caàu ñôn ñoäc ñeå quyeát ñònh trong tröôøng hôïp nghi ngôø vieâm ruoät thöøa coù theå daãn ñeán chaån ñoaùn sai hay phaãu thuaät khoâng caàn thieát. Taêng CRP thöôøng ñöôïc ghi nhaän nhöng cuõng coù theå thaáy trong nhieàu beänh caûnh khaùc [50]. Khoaûng 10% beänh nhaân ñau buïng ñeán khoa caáp cöùu coù beänh ñöôøng tieát nieäu [40]. Maëc duø dieãn tieán vieâm nhieãm cuûa vieâm ruoät thöøa coù theå gaây muû nieäu, tieåu maùu hay vi khuaån nieäu trong hôn 40% beänh nhaân [42] vieäc phaân tích nöôùc tieåu coù theå xaùc ñònh hay loaïi tröø nguyeân nhaân nieäu cuûa ñau buïng. Giaù trò cuûa caùc phöông phaùp chaån ñoaùn hình aûnh trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa Chuïp CLVT buïng vaø SAÂ coù lôïi theá rieâng bieät roõ raøng hôn ñaùnh giaù laâm saøng ñôn thuaàn trong chaån ñoaùn VRT. Doria vaø caùc coäng söï thöïc hieän moät phaân tích toång hôïp caùc nghieân cöùu ñaõ ñöôïc coâng boá giöõa naêm 1986 vaø 2004 ñeå ñaùnh giaù ñoä chính xaùc cuûa CLVT vaø SAÂ. CLVT coù ñoä nhaïy vaø ñoä chuyeân laàn löôït laø 94% vaø 95% ôû treû em, 94% vaø 94% ôû ngöôøi lôùn. Sieâu aâm coù ñoä nhaïy vaø ñoä chuyeân laàn löôït laø 88% vaø 94% ôû treû em, 83% vaø 93% ôû ngöôøi lôùn. Caùc nghieân cöùu so saùnh CLVT vaø SAÂ ñaõ thaúng thaén xaùc nhaän raèng CLVT nhaïy hôn sieâu aâm. Moät soá baát lôïi khaùc cuûa sieâu aâm laø thaønh coâng phuï thuoäc maïnh vaøo kieán thöùc, kyõ naêng, söï che laáp cuûa hôi trong ruoät, ruoät thöøa naèm sau manh traøng vaø tính kieân nhaãn cuûa baùc só sieâu aâm [19]. Trong moät baøi vieát ñöôïc coâng boá treân baùo NEJM, Rao vaø caùc coäng söï chuû tröông duøng aûnh caét lôùp vi tính thöôøng quy cho taát caû beänh nhaân coù tieâu chuaån nhaäp vieän nghi ngôø vieâm ruoät thöøa. Nghieân cöùu naøy cho raèng aûnh caét lôùp vi tính thöôøng quy caûi thieän keát cuoäc laâm saøng vaø giaûm chi phí naèm vieän ñeå theo doõi vieâm ruoät thöøa. Phaãu thuaät vieân tröôùc nay ñaõ chaáp nhaän chaån ñoaùn döông tính giaû VRT treân 20% ñeå giaûm ñeán möùc toái thieåu tæ leä beänh keát hôïp vôùi chaån ñoaùn sai. Trong thöïc tieån laâm saøng, tæ leä chaån ñoaùn döông tính giaû VRT ôû phuï nöõ ñaõ ñöôïc baùo caùo treân 42% [6]. Nhieàu nghieân cöùu cho raèng khi söû duïng thích hôïp, aûnh caét lôùp vi tính tröôùc moå bao goàm caùc qui trình kyõ thuaät khaùc nhau giuùp caûi thieän keát cuoäc ôû beänh nhaân coù laâm saøng nghi ngôø vieâm ruoät thöøa. Ñaëc bieät, hieäu quaû lôïi ích cuûa hình aûnh CLVT thöôøng quy treân keát cuoäc beänh nhaân ñöôïc bieåu hieän giaûm tæ leä thuûng vaø caét RT aâm tính [21],[58]. Tæ leä haèng naêm duøng CLVT xoaén oác tröôùc moå ôû beänh nhaân nghi ngôø VRT taêng töø 20% trong naêm 1996 ñeán 85% naêm 2006, ñænh cao laø 93% trong naêm 2005. Tæ leä duøng SAÂ giaûm ñeàu töø 24% trong naêm 1996 ñeán 9% naêm 2006. Tæ leä caét ruoät thöøa qua noäi soi oå buïng taêng töø 0% trong naêm 1996 ñeán 6% trong naêm 2002 vaø sau ñoù 23% trong naêm 2006 theo baùo caùo cuûa Raman vaø caùc coäng söï. Phuï nöõ ñoä tuoåi sinh ñeû nghi ngôø vieâm ruoät thöøa thì hình aûnh caét lôùp vi tính hoaëc sieâu aâm tröôùc moå laø raát coù lôïi vôùi moät thoáng keâ coù yù nghóa tæ leä caét ruoät thöøa aâm tính thaáp hôn so vôùi phuï nöõ khoâng ñöôïc thöïc hieän hình aûnh tröôùc moå. Do ñoù, hình aûnh tröôùc moå phaûi ñöôïc xem nhö laø moät phaàn cuûa ñaùnh giaù thöôøng quy ôû phuï nöõ nghi ngôø vieâm ruoät thöøa [10]. Moät soá beänh caûnh phuï khoa (nhö beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu, beänh laïc noäi maïc töû cung, xoaén buoàng tröùng, vôõ nang Graafian) coù theå coù bieåu hieän laâm saøng gioáng vieâm ruoät thöøa, laøm giaûm ñoä chính xaùc theo doõi laâm saøng xuoáng coøn 65% trong nhoùm naøy so vôùi 82% ôû nhoùm coøn laïi [20]. Caû CLVT vaø SAÂ ñeàu coù ích lôïi nhöng CLVT coù lôïi ñieåm hôn SAÂ ôû ñoä nhaïy (95% so vôùi 61%). Treû em laø moät phaân nhoùm khaùc xöùng ñaùng ñöôïc ñaëc bieät caân nhaéc. Maëc duø CLVT xem nhö coù lôïi ñieåm hôn sieâu aâm vaø ñaùnh giaù laâm saøng ñôn thuaàn trong vieäc phoøng ngöøa thuûng vaø caét ruoät thöøa aâm tính, tæ leä caét ruoät thöøa aâm tính ôû treû coù chuïp CLVT tröôùc moå giaûm thaáp roõ reät so vôùi treû khoâng coù chuïp CLVT tröôùc moå [7], giôùi haïn vieäc duøng phöông thöùc naøy lieân quan ñeán phôi nhieãm tia xaï. Treû em deã bò aûnh höôûng böùc xaï ion hoaù hôn ngöôøi lôùn. Phôi nhieãm tia xaï cuõng laø moät yeáu toá quan troïng trong theo doõi beänh nhaân coù thai. Phôi nhieãm thai nhi do chuïp CLVT ña laùt caét (MSCT) buïng thöïc hieän trong ba thaùng ñaàu coù theå taêng gaáp ñoâi khaû naêng ung thö treû sô sinh (töø 1 ñeán 2 trong 600 ). Do ñoù sieâu aâm thöôøng coá gaéng ñöôïc thöïc hieän ñaàu tieân. Maëc duø ñoä chính xaùc cao cuûa sieâu aâm ôû phuï nöõ coù thai ñaõ ñöôïc baùo caùo, coù nhieàu yeáu toá giôùi haïn söï tieän ích cuûa noù. Ruoät thöøa coù theå bò ñaåy khoûi vò trí cuûa noù do töû cung coù thai. Töû cung lôùn cuõng coù theå gaây khoù khaên cho vieäc thöïc hieän ñeø eùp choïn loïc. Gaàn ñaây hình aûnh coäng höôûng töø ñaõ ñöôïc söû duïng nhö moät kyõ thuaät höõu ích thöù hai vaø xem nhö coù ñoä chính xaùc cao ñoàng thôøi tæ leä thaát baïi thaáp. Vieäc söû duïng coäng höôûng töø giuùp haïn cheá thai nhi bò phôi nhieãm tia xaï, traùnh söï phuï thuoäc vaøo ngöôøi laøm sieâu aâm vaø deã daøng chaån ñoaùn caùc beänh khaùc nhö laø xoaén buoàng tröùng, aùp-xe vuøng chaäu hay thaän chöôùng nöôùc. 1.6.1. Caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa 1.6.1.1. Kyõ thuaät caét lôùp vi tính Coù nhieàu phöông phaùp CLVT coù giaù trò ñoái vôùi VRT. Hieän nay chuïp MSCT coù moät vai troø quan troïng trong chaån ñoaùn VRT vaø möùc ñoä traàm troïng cuûa noù. MSCT cuõng coù khaû naêng taùi taïo toaøn boä hình daùng vaø vò trí cuûa RT töø caùc ghi nhaän CLVT lieân tuïc döïa vaøo caùc hình aûnh MSCT laùt caét moûng coù ñoä phaân giaûi cao. Coù nhieàu qui trình chuïp CLVT khaùc nhau trong vieäc duøng thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch, ñöôøng uoáng hay ñöôøng TT vaø tuøy theo phöông phaùp chuïp coù theå queùt toaøn boä vuøng buïng chaäu hay chæ queùt khu truù vuøng buïng döôùi. Duøng caùc laùt caét moûng ñi qua vuøng RT xem nhö ñieåm ñaëc tröng chung. Phöông phaùp thöôøng nhaát duøng caûn quang ñöôøng tónh maïch vaø ñöôøng uoáng ñoàng thôøi queùt toaøn boä vuøng buïng chaäu [34]. Ñoä chính xaùc cao cuûa kyõ thuaät naøy ñoái vôùi chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa ñaõ ñöôïc chöùng minh töø laâu (ñoä nhaïy 96%, ñoä chuyeân 89%, ñoä chính xaùc 94%). Lôïi ñieåm chính cuûa kyõ thuaät naøy laø khaû naêng chöùng minh chaån ñoaùn khaùc hoaëc xaûy ra cuøng luùc. Khaû naêng naøy ñaëc bieät quan troïng ôû beänh nhaân coù bieåu hieän laâm saøng nghi ngôø bôûi vì caùc beänh nhaân naøy coù cô may lôùn hôn coù nhöõng beänh caûnh khaùc nhö laø beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu. Queùt toaøn theå vuøng buïng cho pheùp deã daøng phaùt hieän ruoät thöøa ôû vò trí baát thöôøng bao goàm vuøng buïng treân phaûi. Keát quaû toát nhaát ñaït ñöôïc khi manh traøng ngaám thuoác caûn quang cho pheùp phaùt hieän beänh lyù ñaïi traøng thöù phaùt. Duøng thuoác caûn quang ñöôøng uoáng phaûi ñôïi ít nhaát 1 giôø sau khi uoáng môùi thöïc hieän laáy hình caét lôùp vi tính. Söï chaäm treã laø baát lôïi chuû yeáu cuûa qui trình naøy. Moät phöông phaùp khaùc, chuïp khu truù hôn ñaõ ñöôïc uûng hoä bôûi Rao vaø caùc coäng söï bao goàm bôm thuoác caûn quang ñöôøng TT vaø chæ queùt vuøng buïng döôùi (phía döôùi cöïc döôùi cuûa thaän phaûi) vaø vuøng chaäu treân. Ñoä nhaïy, ñoä chuyeân vaø ñoä chính xaùc ñaõ ñöôïc baùo caùo laø 98%. Khi ñöôïc söû duïng cho taát caû beänh nhaân ñaùp öùng tieâu chuaån nhaäp vieän nghi VRT, phöông phaùp naøy giaûm tæ leä caét ruoät thöøa aâm tính töø 20% coøn 3%. Tuy nhieân phöông phaùp naøy mang laïi moät giaûi thích khaùc cuûa caùc trieäu chöùng ôû beänh nhaân chæ trong 39% tröôøng hôïp VRT aâm tính. Gíôùi haïn chính cuûa CLVT khu truù laø giaûm phaùt hieän caùc chaån ñoaùn khaùc hieän dieän trong 43% beänh nhaân nghi ngôø vieâm ruoät thöøa ñöôïc chuïp CLVT theo moät nghieân cöùu naêm 2000 cuûa Kamel vaø caùc coäng söï. Trong nghieân cöùu ñoù, caùc taùc giaû hoài cöùu 100 tröôøng hôïp khaûo saùt CLVT khoâng khu truù vaø xaùc nhaän raèng neáu CLVT ñöôïc queùt theo qui trình chuïp khu truù thì coù baûy beänh nhaân khoâng ñöôïc chaån ñoaùn vì caùc daáu hieäu naèm ôû phaàn buïng treân. Wise vaø caùc coäng söï ñaõ so saùnh kyõ thuaät chuïp khu truù naøy vôùi chuïp caét lôùp vi tính buïng chaäu khoâng khu truù keøm thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch treân 100 BN nghi ngôø vieâm ruoät thöøa. Maëc duø ñoä chính xaùc khoâng khaùc nhau roõ reät, giaûi thích cuûa baùc só X quang baùo caùo ñöôïc tin töôûng trong nhöõng tröôøng hôïp döông tính nhieàu hôn so vôùi kyõ thuaät chuïp khu truù ñaõ ñöôïc söû duïng. Jacobs vaø caùc coäng söï so saùnh kyõ thuaät khu truù töông töï vôùi kyõ thuaät khoâng khu truù vôùi thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch vaø ñöôøng uoáng cho thaáy phöông phaùp khoâng khu truù coù ñoä nhaïy cao hôn. Kyõ thuaät khu truù khoâng nhaän thaáy vieâm ruoät thöøa do ruoät thöøa ôû ngoaøi tröôøng nhìn haïn cheá cuûa khaûo saùt. Nghieân cöùu khaùc cuûa Kamel vaø caùc coäng söï so saùnh söï höõu ích cuûa kyõ thuaät chuïp khu truù vaø khoâng khu truù trong nhöõng tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa aâm tính. Qui trình chuïp khoâng khu truù chöùng minh caùc chaån ñoaùn khaùc roõ raøng trong nhieàu tröôøng hôïp hôn laø kyõ thuaät chuïp khu truù. Qui trình chuïp khu truù khoâng phaùt hieän ñöôïc nhieàu chaån ñoaùn caàn phaûi chæ ñònh moå caáp cöùu. Kyõ thuaät khaûo saùt khaùc laø chuïp aûnh caét lôùp vi tính buïng chaäu khoâng taêng quang [29],[35]. Lôïi ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø khoâng phaûi chôø ñôïi vaø khoâng caàn chuaån bò beänh nhaân. Kyõ thuaät naøy cuõng traùnh nguy cô voán coù cuûa thuoác caûn quang tónh maïch, noù coù theå bao goàm caùc phaûn öùng dò öùng vaø ñoäc cho thaän. Söï phaùt hieän caùc baát thöôøng bôûi CLVT khoâng taêng quang deã daøng hôn khi löôïng môõ trong oå buïng phong phuù. Beänh nhaân gaày nhö treû em vaø phuï nöõ treû coù theå ñaëc bieät khoù ñeå khaûo saùt khoâng coù thuoác caûn quang tónh maïch. Lôïi ñieåm cuûa vieäc söû duïng thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch cho pheùp ñaùnh giaù thaønh ruoät thöøa taêng quang sau tieâm thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch, phaân bieät caùc maïch maùu vuøng chaäu vôùi ruoät thöøa sau manh traøng vaø nhaän ra ñöôïc caùc beänh lyù khaùc [16]. ÔÛ Ñaïi Hoïc California, San Francisco, nhieàu taùc giaû vaø caùc coäng söï duøng laùt caét taùi taïo coù beà daøy töø 3 ñeán 5mm ñoái vôùi CLVT xoaén oác vaø töø 2, 5 ñeán 5mm hay moûng hôn ñoái vôùi MSCT. Luùc ñaàu laáy hình beänh nhaân naèm ngöûa nhöng trong tröôøng hôïp khoù khaên thì laáy theâm hình beänh nhaân naèm nghieâng traùi hay phaûi. Taùc giaû vaø caùc coäng söï chæ ñònh thöôøng quy thuoác caûn quang tónh maïch, uoáng vaø ñöôøng TT trong qui trình chuïp CLVT ñoái vôùi vieâm ruoät thöøa, noù mang laïi ñoä chính xaùc cöïc toát ñoái vôùi vieâm ruoät thöøa vaø caùc chaån ñoaùn khaùc. Duøng thuoác caûn quang TT ruùt ngaén söï chaäm treã chaån ñoaùn bôûi vì khoâng caàn thieát chôø ñôïi thuoác caûn quang ñöôøng uoáng xuoáng tôùi manh traøng. Thuoác caûn quang tröïc traøng giuùp phaùt hieän ruoät thöøa trong nhöõng tröôøng hôïp khoù. Noù cho pheùp coù ñöôïc hình aûnh ñaïi traøng tuyeät ñeïp coù ích vì beänh lyù ruoät giaø coù theå gioáng vieâm ruoät thöøa [29]. Caûn quang tröïc traøng vaø Sigma cuõng giuùp phaân bieät caùc cô quan vuøng chaäu nhö laø buoàng tröùng vôùi caùc quai ruoät laân caän. Caûn quang tröïc traøng ñöôïc öa thích söû duïng hôn caûn quang ñöôøng uoáng do nhieàu lyù do. Thöù nhaát, thuoác caûn quang tröïc traøng nhanh choùng ñi qua ñaïi traøng vaø ñi ñeán taän ruoät thöøa trong vaøi phuùt, traùi laïi thuoác caûn quang ñöôøng uoáng coù theå maát 1 ñeán 2 giôø. Thöù hai, caûn quang tröïc traøng deã döï ñoaùn thôøi gian manh traøng ngaám thuoác caûn quang toái öu. Thöù ba, caûn quang tröïc traøng ñöôïc öa thích cho hôn caûn quang ñöôøng uoáng trong tröôøng hôïp moå caáp cöùu ñoøi hoûi gaây meâ toång quaùt. Cuoái cuøng, moät soá beänh nhaân nhaän thaáy deã chòu hôn so vôùi uoáng moät löôïng lôùn thuoác caûn quang. Trong khi ñoù thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch roõ raøng giuùp ích phaùt hieän bieán chöùng nhö aùp-xe hoaëc caùc chaån ñoaùn khaùc gaây ñau buïng nhö laø vieâm thaän-beå thaän, beänh nhieãm truøng ñöôøng ruoät, vieâm tuïy caáp, beänh vieâm nhieãm vuøng chaäu vaø ñeå ñònh roõ RT ôû beänh nhaân coù ít môõ oå buïng. Moät nghieân cöùu rieâng bieät cuûa Jacobs vaø caùc coäng söï nhaän thaáy raèng thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch khoâng caûi thieän söï nhaän bieát RT bình thöôøng nhöng caûi thieän vieäc phaùt hieän RT baát thöôøng ñöa ñeán taêng toaøn dieän ñoä chính xaùc chaån ñoaùn. Qui trình chuïp aûnh caét lôùp vi tính ñoái vôùi hình aûnh nghi vieâm ruoät thöøa gaây tranh luaän vaø chòu thay ñoåi vôùi söï tieán boä cuûa heä thoáng MSCT. Ñaëc bieät coù söï baøn caõi veà giaù trò cuûa thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch, thuoác caûn quang ñöôøng uoáng vaø ñöôøng tröïc traøng. Moät kyõ thuaät chuïp khu truù taäp trung ôû vuøng HCP ñeå laøm giaûm lieàu tia xaï nhöng seõ laøm boû soùt caùc chaån ñoaùn khaùc. Nhöõng thuaän lôïi chaáp nhaän ñöôïc cuûa qui trình chuïp aûnh caét lôùp vi tính khoâng duøng thuoác caûn quang bao goàm : khaû naêng khaûo saùt beänh nhaân khoâng bò chaäm treã do khoâng chôø ñôïi chuaån bò thuoác caûn quang, traùnh khaû naêng che laáp soûi ruoät thöøa, traùnh nguy cô phaûn öùng thuoác caûn quang vaø tieát kieäm. Tuy nhieân, coù theå khoù ñaùnh giaù treân hình aûnh aûnh caét lôùp vi tính khoâng caûn quang, ñaëc bieät ôû beänh nhaân coù ít môõ buïng. Treân nguyeân taéc caûn quang ruoät toát cho pheùp nhaän ñònh toát hôn caùc thay ñoåi ôû ruoät thöøa vaø ñænh manh traøng vaø thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch giuùp ñaùnh giaù ñoä daøy vaø taêng quang thaønh ruoät thöøa. Noùi chung coù ba kieåu qui trình chuïp aûnh caét lôùp vi tính ñöôïc söû duïng: (1) CLVT khoâng tieâm thuoác caûn quang; (2) CLVT coù tieâm thuoác caûn quang maø khoâng duøng thuoác caûn quang ñöôøng uoáng hoaëc ñöôøng tröïc traøng; (3) CLVT söû duïng thay ñoåi thuoác caûn quang ñöôøng uoáng vaø / hoaëc ñöôøng tröïc traøng coù hay khoâng söû duïng tieâm thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch [63]. Taùi taïo maët phaúng höôùng traùn ñaït ñöôïc vôùi MSCT ñaõ ñöôïc Paulson vaø coäng söï baùo caùo laøm taêng ñoä tin caäy trong vieäc phaùt hieän RT (caû beänh hoaëc bình thöôøng) vaø trong chaån ñoaùn hay loaïi tröø VRT. Söï nhaän ra ruoät thöøa vieâm treân CLVT coù theå gaëp khoù khaên ôû moät soá beänh nhaân (nhö laø beänh nhaân coù quaù ít môõ trong oå buïng, vò trí baát bình thöôøng cuûa manh traøng vaø RT, giaõn ruoät non hay hình thaønh aùp-xe gaàn keà phaàn phuï phaûi ...). Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö theá, döõ lieäu ñöôïc taùi taïo ña maët caét (MPR) cuûa MSCT coù theå giuùp caûi thieän vieäc phaùt hieän RT vaø taêng ñoä tin caäy trong chaån ñoaùn VRT. Hôn nöõa, vieäc söû duïng MPR coù theå giuùp taêng phaùt hieän RT bình thöôøng vaø do ñoù laøm taêng ñoä tin caäy trong loaïi tröø VRT vaø chaån ñoaùn ñöôïc caùc beänh gioáng VRT [28]. Ruoät thöøa bình thöôøng treân caét lôùp vi tính Taêng quang nieâm maïc ruoät thöøa bình thöôøng thì thöôøng khoâng thaáy vaø thuoác caûn quang ñöôøng uoáng laáp ñaày RT bình thöôøng thì thay ñoåi. Ruoät thöøa bình thöôøng ñöôïc laáp ñaày chaát caûn quang sau bôm thuoác caûn quang ñöôøng tröïc traøng nhieàu hôn sau uoáng thuoác caûn quang [19]. Chieàu daøi RT töø 1 ñeán 25 cm, trung bình 8 cm. Ñöôøng kính cuûa RT phuï thuoäc vaøo caùc chaát beân trong loøng vôùi ñoä daøy thaønh trung bình 1, 5 mm. Vì vaäy, chaån ñoaùn VRT khoâng chæ döïa vaøo kích thöôùc RT maø cuõng phaûi döïa vaøo hình aûnh caùc daáu hieäu phuï [56]. Xaùc ñònh ñoä daøy toái ña thaønh RT treân CLVT raát quan troïng ñeå chaån ñoaùn VRT vaø ñeå loaïi tröø caùc nguyeân nhaân khaùc cuûa ñau buïng caáp. Soûi RT coù theå hieän dieän trong loøng RT ôû beänh nhaân khoâng coù trieäu chöùng. Haàu heát RT bình thöôøng ñeàu nhìn thaáy ñöôïc treân CLVT xoaén oác vaø CLVT coù theå loaïi tröø VRT khi thaáy ruoät thöøa bình thöôøng. Tæ leä nhìn ñöôïc RT thay ñoåi theo kyõ thuaät, 79% vôùi CLVT khoâng tieâm caûn quang vaø ñaït 90 % ñeán 100% khi coù söû duïng thuoác caûn quang ñöôøng uoáng vaø hoaëc ñöôøng TT [63]. Khí laø daáu hieäu thöôøng gaëp trong ruoät thöøa bình thöôøng vaø coù theå thaáy treân 50% caùc tröôøng hôïp [25]. Ñoâi khi ôû ngöôøi coù manh traøng di ñoäng gaây sai leäch vò trí cô theå hoïc vaø laøm cho khoù thaáy ruoät thöøa. Cuõng nhö ôû beänh nhaân coù thai, ruoät thöøa leân cao do töû cung coù thai phaùt trieån lôùn. Cô theå hoïc ñieån hình trôû neân sai leäch vaø RT treân CLVT coù theå thaáy treân laùt caét cao hôn van hoài manh traøng. Söï caûn quang toái öu manh traøng coù theå giuùp xaùc ñònh vò trí manh traøng vaø giaûm ñeán möùc toái thieåu chaån ñoaùn khoâng chaéc chaén. Caáu truùc cô theå hoïc khaùc nhaát laø maïch maùu vuøng chaäu hay quai ruoät non ñoâi khi coù theå gaây laàm laãn vôùi ruoät thöøa treân CLVT . Ñieån hình, maïch maùu thì thaúng hôn ruoät thöøa vaø thöôøng coù theå thaáy ñöôïc phaân nhaùnh cuûa maïch maùu goác. Quai ruoät non khoâng caûn quang ñoâi khi coù theå laàm vôùi RT vieâm, söng to, moät quai ruoät non caûn quang coù theå gaây nhaàm laãn vôùi ruoät thöøa bình thöôøng. Moãi quai ruoät tieáp noái vôùi quai khaùc, traùi laïi ruoät thöøa xuaát phaùt khoûi manh traøng vaø coù ñaàu taän. Chuïp CLVT xoaén oác vôùi laùt caét moûng coù theå giuùp phaân bieät caùc caáu truùc khaùc vôùi ruoät thöøa [45]. Daáu hieäu caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa Nhieàu daáu hieäu ñaõ ñöôïc moâ taû ñoái vôùi caét lôùp vi tính chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa, vaø nhöõng daáu hieäu naøy coù theå ñöôïc phaân chia thaønh daáu hieäu nguyeân phaùt (aûnh höôûng ruoät thöøa) vaø daáu hieäu thöù phaùt (ngoaøi ruoät thöøa). + Daáu hieäu nguyeân phaùt Treân CLVT, ruoät thöøa vieâm xuaát hieän nhö moät caáu truùc hình oáng roäng, ñaàu taän. Lôùn ñöôøng kính cuûa ruoät thöøa laø moät daáu moác cuûa vieâm ruoät thöøa. Tuy nhieân, hieän nay caùi ngöôõng 6 mm ñöôïc bieát laø quaù thaáp. Döïa treân caùc nghieân cöùu gaàn ñaây, ñöôøng kính 6 ñeán 10 mm laø khoâng roõ vaø söï giaûi thích phaûi tuyø thuoäc vaøo caùc daáu hieäu thöù phaùt khaùc nhö thaâm nhieãm môõ hay thay ñoåi manh traøng laø caàn thieát ñeå chaån ñoaùn xaùc ñònh vieâm ruoät thöøa [56],[66]. Khi caùc daáu hieäu thöù phaùt nhö theá khoâng coù, Daly vaø caùc coäng söï taùn thaønh vieäc duøng ngöôõng kích thöôùc ruoät thöøa laø 9 mm. Vieäc ghi nhaän ruoät thöøa coù theå thöïc hieän ñöôïc vôùi haàu heát caùc qui trình chuïp caét lôùp vi tính hieän ñaïi. Toaøn boä ruoät thöøa phaûi ñöôïc khaûo saùt töø choã gaén vaøo manh traøng ñeán ñaàu ruoät thöøa vaø phaûi ghi nhaän ñöôøng kính ngang lôùn nhaát. Caùc thay ñoåi khaùc ôû ruoät thöøa coù theå bao goàm daøy thaønh ruoät thöøa (lôùn hôn 3 mm) vaø taêng quang thaønh hay phaân taàng (daáu hieäu hình bia hay maét boø) chæ tình traïng phuø neà döôùi nieâm maïc. Giaûm taêng quang khu truù hay khuyeát taêng quang ôû thaønh ruoät thöøa ñaõ ñöôïc baùo caùo laø daáu hieäu cuûa thuûng [57]. Ruoät thöøa vieâm thöôøng khoâng laáp ñaày thuoác caûn quang tröïc traøng vaø khí, nhöng neáu ñieåm taéc khoâng ôû ñaùy ruoät thöøa, moät löôïng nhoû dòch hay thuoác caûn quang coù theå ñi vaøo phaàn gaàn cuûa ruoät thöøa. Khí cuõng coù theå xuaát hieän trong ruoät thöøa vieâm do söï hieän dieän cuûa vi khuaån taïo khí. Do ñoù söï hieän dieän cuûa thuoác caûn quang hay khí trong ruoät thöøa khoâng duøng ñeå loaïi tröø vieâm ruoät thöøa. Soûi ruoät thöøa thaáy ñöôïc trong 20% ñeán 40% tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa vaø coù theå coù nguy cô lôùn döï baùo thuûng. Tuy nhieân, moät nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa 244 beänh nhaân vôùi vieâm ruoät thöøa chæ raèng söï hieän dieän soûi ruoät thöøa coù ñoä nhaïy chæ laø 50% vaø ñoä chuyeân 70% ñoái vôùi thuûng [12]. Gaàn ñaây, aûnh caét lôùp vi tính trôû thaønh phöông tieän hình aûnh hoïc ñöôïc choïn löïa ñeå chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Ñoä nhaïy vaø ñoä chuyeân trong khoaûng töø 94% ñeán 98% döïa treân caùc daáu hieäu daøy thaønh ruoät thöøa keøm moät soá möùc ñoä vieâm nhieãm laân caän [46]. Caùc tieâu chuaån aûnh caét lôùp vi tính chính ñoái vôùi vieâm ruoät thöøa laø thay ñoåi vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa, ruoät thöøa coù ñöôøng kính treân 6 mm hay daøy thaønh ruoät thöøa töø 3 mm trôû leân. Tuy nhieân, chuùng ta thöôøng baét gaëp ruoät thöøa bình thöôøng vôùi ñöôøng kính treân 6 mm vaø thænh thoaûng baét gaëp ruoät thöøa bình thöôøng vôùi thaønh daøy treân 3 mm. Ngöôïc laïi, thænh thoaûng chuùng ta thaáy beänh nhaân bò vieâm ruoät thöøa maø khoâng coù vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa [38] maëc duø treân laâm saøng nghi ngôø nhieàu ñeán vieâm ruoät thöøa. Tuy nhieân, khoâng coù baùo caùo naøo duøng daáu hieäu cuûa CLVT ñeå phaân bieät giöõa RT bình thöôøng coù ñöôøng kính treân 6 mm vaø VRT khoâng coù vieâm nhieãm quanh RT. Neáu söï phaân bieät CLVT giöõa caùc tröôøng hôïp nhö theá coù theå thöïc hieän ñöôïc, CLVT coù theå coù ích lôïi ñeå ñaùnh giaù beänh nhaân coù bieåu hieän trieäu chöùng nghi ngôø VRT nhöng coù ít moâ môõ trong oå buïng hoaëc beänh nhaân bieåu hieän ñau buïng mô hoà trong khi ñoù RT coù ñöôøng kính treân 6 mm. Moteki vaø coäng söï [38] duøng tieâu chuaån môùi döïa vaøo ñoä saâu toái ña dòch trong loøng RT lôùn hôn 2,6 mm xem nhö coù ích lôïi ñaëc bieät ñeå phaân bieät VRT khoâng coù vieâm nhieãm quanh RT vôùi ruoät thöøa bình thöôøng coù ñöôøng kính lôùn hôn 6 mm. Ñeå ñaùnh giaù dòch trong loøng ruoät thöøa, chuùng ta khoâng duøng chieàu roäng toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa nhöng thay vaøo ñoù duøng ñoä saâu toái ña (ñöôøng kính tröôùc- sau) cuûa dòch trong loøng ruoät thöøa bôûi vì ñoä saâu toái ña gaàn ñuùng chính xaùc löôïng dòch trong loøng ruoät thöøa hôn chieàu roäng toái ña ñöôïc ño khi möùc dòch- khí thaáy ñöôïc trong loøng ruoät thöøa. Ñoä saâu toái ña cuûa dòch trong loøng ruoät thöøa coù ñöôïc baèng caùch ño ñöôøng kính tröôùc- sau cuûa chaát chöùa trong loøng ruoät thöøa coù ñaäm ñoä thaáp hôn thaønh ruoät thöøa treân hình aûnh CLVT coù caûn quang, loaïi tröø soûi ruoät thöøa, barium vaø khí trong loøng ruoät thöøa [38]. Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa lôùn hôn 2, 6 mm thì höõu ích hôn tieâu chuaån CLVT quy öôùc ñeå chaån ñoaùn phaân bieät VRT khoâng coù vieâm nhieãm quanh RT vôùi ruoät thöøa bình thöôøng coù ñöôøng kính toái ña treân 6 mm. Vì theá, ñoä saâu toái ña dòch trong loøng RT lôùn hôn 2, 6 mm phaûi trôû thaønh tieâu chuaån chaån ñoaùn ñaëc hieäu, höõu ích ñoái vôùi VRT, ñaëc bieät khi khoâng coù caùc thay ñoåi vieâm nhieãm quanh RT hay thay ñoåi khoâng roõ raøng do môõ quanh RT keùm. + Daáu hieäu thöù phaùt Vieâm nhieãm manh traøng coù theå cuõng goùp phaàn chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Hieän töôïng vieâm nhieãm naøy laø cô sôû cuûa daáu hieäu “ñaàu muõi teân” vaø daáu hieäu “thanh manh traøng”. Caû hai daáu hieäu naøy ñöôïc thaáy toát nhaát vôùi thuoác caûn quang ñöôøng ruoät vaø coù theå ñöôïc bieåu hieän toát hôn vôùi thuoác caûn quang ñöôøng tröïc traøng, noù khieán cho manh traøng caêng chöôùng ñaùng tin caäy hôn thuoác caûn quang ñöôøng uoáng [13]. Vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa bao goàm thaâm nhieãm môõ, dòch quanh ruoät thöøa vaø aùp-xe. Ngoaøi ra coøn coù toån thöông haïch vuøng vaø vieâm cô quan laân caän nhö ñaïi traøng, ruoät non hay baøng quang. Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa coù ñoä nhaïy cöïc toát (100%) vaø ñoä chuyeân toát (80%) [46]. Tuy nhieân baùo caùo khaùc coù ñoä nhaïy thaáp hôn (87%) [17]. Ñoä chuyeân coù theå bò giôùi haïn do nhöõng daáu hieäu naøy coù theå gaëp ôû moät soá beänh lyù khaùc nhö laø vieâm tuùi thöøa manh traøng, beänh Crohn, vieâm ñaïi traøng vaø ñoä nhaïy coù theå bò aûnh höôûng do hieän nay CLVT thöôøng ñöôïc thöïc hieän sôùm hôn, ñoâi khi tröôùc khi coù bieåu hieän thaâm nhieãm môõ. Caùc daáu hieäu vieâm nhieãm ôû caáu truùc laân caän ruoät thöøa thì höõu ích vì ñôn thuaàn kích thöôùc ruoät thöøa khoâng cho pheùp tin töôûng chaån ñoaùn VRT. Daáu hieäu “thanh manh traøng”, hieám ñöôïc nhìn thaáy khi thaønh manh traøng bò vieâm chen vaøo giöõa chaát chöùa trong manh traøng vaø soûi ruoät thöøa taéc ngheõn ôû ñaàu gaàn. Daáu hieäu “ñaàu muõi teân” laø khi manh traøng bò daøy leân höôùng ñeán loã ruoät thöøa. Neáu coù VRT thì loøng ruoät thöøa seõ khoâng bò laøm môø vôùi thuoác caûn quang ñöôøng TT [63]. Khi daøy chu vi thaønh manh traøng coù theå gaây ra bôûi beänh lyù noäi taïi ruoät nhö laø vieâm ñaïi traøng hôn laø do VRT [29]. Neáu khoâng nhìn thaáy RT, khoâng coù caùc daáu hieäu vieâm nhieãm thöù phaùt thì khaû naêng VRT coù theå khoâng xaûy ra. Khoâng nhìn thaáy ruoät thöøa ngay caû khi coù moät löôïng ít môõ hieän dieän ôõ HCP coù theå an toaøn loaïi boû VRT neáu CLVT khoâng coù caùc daáu hieäu thöù phaùt [39]. Thuù vò laø tieàn söû moå caét ruoät thöøa khoâng nhaát thieát loaïi tröø chaån ñoaùn VRT do vieâm goác ruoät thöøa coù theå xaûy ra maëc duø raát hieám [36]. Caùc daáu hieäu cuûa vieâm ruoät thöøa thuûng bao goàm vieâm taáy, aùp-xe, khí ngoaøi loøng, soûi ruoät thöøa ngoaøi loøng vaø khuyeát khu truù ôû thaønh ruoät thöøa taêng quang. ÔÛ beänh nhaân bò vieâm ruoät thöøa, vieäc ghi nhaän baát kyø moät trong naêm daáu hieäu naøy ñöôïc baùo caùo coù ñoä nhaïy 95% vaø ñoä chuyeân 100% cuûa thuûng [24]. Söï hieän dieän vieâm taáy laø daáu hieäu ít ñaëc hieäu nhaát. Khuyeát khu truù ôû thaønh ruoät thöøa taêng quang sau tieâm thuoác caûn quang tónh maïch ñaït ñoä nhaïy cao nhaát. Trong moät nghieân cöùu khaùc ôû 244 BN coù beänh hoïc chöùng minh VRT, caùc daáu hieäu ñaëc hieäu nhaát cuûa thuûng laø khí ngoaøi loøng vaø aùp-xe. Khoâng coù caùc daáu hieäu naøy, CLVT khoâng ñaëc hieäu ñoái vôùi thuûng. Ngöôïc laïi, trong moät soá tröôøng hôïp VRT thuûng, möùc ñoä vieâm nhieãm coù theå coù phaïm vi quaù roäng gaây chaån ñoaùn nhaàm, moät phaàn do baûn thaân RT khoâng coøn thaáy ñöôïc nöõa [12]. ÔÛ beänh nhaân khoâng coù trieäu chöùng, ruoät thöøa thaáy ñöôïc treân hình aûnh caét lôùp vi tính vôùi thuoác caûn quang ñöôøng uoáng vaø ñöôøng tónh maïch trong 82% tröôøng hôïp theo moät nghieân cöùu treân 372 BN khoâng coù tieàn söû moå caét ruoät thöøa [56]. Trong khi ñoù söï hieän dieän môõ trong oå buïng laø moät yeáu toá, baûn thaân ruoät thöøa coù theå thay ñoåi chieàu daøi vaø söï roõ raøng giöõa caùc caù nhaân. Trong moät soá tröôøng hôïp ruoät thöøa khoâng hôn gì moät caáu truùc daây thöøng nhoû töø luùc môùi sinh vaø ôû moät soá tröôøng hôïp khaùc coù taéc ngheõn xô hoaù loøng oáng ruoät thöøa xuaát hieän trong suoát cuoäc soáng. Coù theå khoâng coù khaû naêng thaáy ñöôïc ruoät thöøa ôû nhöõng beänh nhaân nhö theá. Moät nghieân cöùu treân 46 BN vôùi trieäu chöùng ñau buïng vaø khoâng tìm thaáy ruoät thöøa ñaõ keát luaän raèng neáu khoâng coù caùc daáu hieäu thöù phaùt, khoâng thaáy ruoät thöøa veà cô baûn loaïi tröø vieâm ruoät thöøa [39]. Ñieàu quan troïng laø nhôù laïi phaïm vi roäng chaån ñoaùn phaân bieät cuûa nhöõng baát thöôøng CLVT ôû HCP. Moät soá chaån ñoaùn khaùc raát gioáng vôùi vieâm ruoät thöøa bao goàm vieâm tuùi thöøa, beänh vieâm nhieãm ñöôøng ruoät, vieâm manh traøng vaø ñoaïn cuoái hoài traøng, vieâm haïch maïc treo, vieâm bôøm môõ, vieâm tuùi thöøa Meckel, u nhaày, nhoài maùu maïc noái, soûi nieäu quaûn phaûi vaø caùc beänh lyù phuï khoa…. Caét lôùp vi tính giuùp phaân bieät caùc nhoùm beänh lyù naøy. Ruoät thöøa caêng chöôùng treân hình aûnh caét lôùp vi tính coù hay khoâng coù vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa coù theå thaáy caùc beänh khaùc cuûa ruoät thöøa nhö u nhaày, u carcinoid, carcinoâm hay u tieát nhaày cuûa ruoät thöøa. 1.6.1.4. Phaân loaïi möùc ñoä vieâm ruoät thöøa cuûa hình chuïp caét lôùp vi tính [16] Döïa treân hình aûnh caét lôùp vi tính, vieâm ruoät thöøa coù theå chia thaønh boán loaïi tuøy theo möùc ñoä traàm troïng gia taêng: + Loaïi 1 : VRT ñôn thuaàn trong ñoù caùc daáu hieäu ñöôïc giôùi haïn ôû ruoät thöøa vaø loøng ruoät thöøa coù theå caêng phoàng keøm daøy vaø taêng quang thaønh ruoät thöøa. + Loaïi 2 : VRT keøm caùc thay ñoåi vieâm nhieãm quanh RT. Trong tröôøng hôïp naøy, môõ chung quanh RT vaø / hoaëc manh traøng coù bieåu hieän taêng quang. + Loaïi 3 : VRT keøm aùp-xe hoaëc vieâm taáy ruoät thöøa. + Loaïi 4 : VRT keøm caùc thay ñoåi vieâm nhieãm ôû xa. Ñaây laø loaïi traàm troïng nhaát cho thaáy thuûng ruoät thöøa keøm chuyeån di quaù trình vieâm nhieãm. 1.6.1.5. Vieâm ruoät thöøa maïn tính Vieâm ruoät thöøa maïn tính thì hieám vaø coù theå thaáy trong xô hoùa daïng nang trong ñoù chaát nhaày choaùn caû loøng ruoät thöøa. Cuõng coù theå baét gaëp vôùi giai ñoaïn taùi phaùt cuûa VRT caáp hay khi caét ruoät thöøa khoâng hoaøn toaøn. Trieäu chöùng keùo daøi lieân tuïc hôn ba tuaàn leã (VRT maïn tính) hay trieäu chöùng gioáng giai ñoaïn tröôùc ñoù (VRT taùi phaùt) xuaát hieän laàn löôït trong 6% vaø 13% vôùi vieâm ruoät thöøa lieân quan ñeán CLVT. Vieâm ruoät thöøa maïn vaø taùi phaùt khoâng theå phaân bieät vôùi vieâm ruoät thöøa caáp treân CLVT : daøy nheï thaønh ruoät thöøa vaø taêng quang thaønh keøm khoâng hay thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa raát ít. Caùc bieán chöùng cuûa vieâm ruoät thöøa + Thuûng Neáu vieâm ruoät thöøa tieáp tuïc tieán trieån, nhieàu ñoaïn cuûa thaønh ruoät thöøa trôû neân thieáu maùu hay hoaïi töû vaø gaây thuûng ruoät thöøa. Treân caét lôùp vi tính, thuûng ñöôïc gôïi yù bôûi söï hieän dieän tình traïng vieâm nhieãm khu truù quanh ruoät thöøa, maëc duø ñaây khoâng phaûi laø daáu hieäu ñaëc hieäu. Moät ñieàu thuù vò, söï phaùt hieän soûi ruoät thöøa treân caét lôùp vi tính taêng khaû naêng xaûy ra thuûng ruoät thöøa, coù leõ do soûi ruoät thöøa laøm taêng theâm tæ leä xuaát hieän thuûng. Do ñoù, söï hieän dieän cuûa moät hay nhieàu soûi ruoät thöøa keát hôïp vôùi vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa haàu nhö ñöôïc chaån ñoaùn thuûng. Ngay caû trong tröôøng hôïp khoâng coù nhöõng thay ñoåi quanh ruoät thöøa, daáu hieäu hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa daøy thaønh ruoät thöøa vaø moät hay nhieàu soûi ruoät thöøa ñöôïc nghi ngôø thuûng hay ñang ñe doïa thuûng. Caét lôùp vi tính coù khaû naêng lôùn hôn sieâu aâm trong vieäc boäc loä caùc chaån ñoaùn khaùc vaø bieán chöùng nhö thuûng vaø hình thaønh aùp-xe. Sieâu aâm cuõng coù ñoä nhaïy thaáp hôn caét lôùp vi tính trong tröôøng hôïp thuûng ruoät thöøa. Trong moät nghieân cöùu, caùc daáu hieäu caét lôùp vi tính cuûa aùp-xe, khí ngoaøi loøng oáng vaø taéc ruoät coù ñoä ñaëc hieäu cao nhaát ñoái vôùi thuûng ruoät thöøa (99, 98 vaø 93% theo thöù töï), nhöng ñoä nhaïy thaáp (34, 35, vaø 53%) [12]. + Aùp-xe quanh ruoät thöøa Aùp-xe laø bieán chöùng thöôøng gaëp nhaát cuûa thuûng. Aùp-xe vaãn coøn khu truù neáu coù tình traïng dính chaët tô huyeát quanh ruoät thöøa phaùt trieån tröôùc khi thuûng. Caét lôùp vi tính cho thaáy oå tuï dòch coù ngaên, taêng quang vieàn, coù theå coù hieäu öùng choaùn choã ñaåy caùc quai ruoät laân caän. + Vieâm phuùc maïc Vieâm phuùc maïc do vi truøng laø moät bieán chöùng nguy hieåm do vôõ ruoät thöøa sôùm tröôùc khi hình thaønh phaûn öùng dính do vieâm nhieãm. Bieán chöùng naøy thöôøng gaëp hôn ôû ngöôøi treû do thuûng coù khuynh höôùng dieãn tieán nhanh. Caét lôùp vi tính cho thaáy dòch xen laãn giöõa caùc quai ruoät vaø dòch töï do doïc theo phaûn öùng phuùc maïc, ñoâi khi raát xa ruoät thöøa. Vò trí thöôøng laø ôû hoá chaäu, raõnh caïnh ñaïi traøng, khoaûng döôùi gan, döôùi hoaønh vaø gan thaän. Dòch trong maïc noái nghó ñeán chaån ñoaùn khaùc nhö laø vieâm tuïy hay thuûng daï daøy. Caét lôùp vi tính coù caûn quang giuùp phaân bieät vieâm phuùc maïc do vi truøng vôùi baùng buïng nhôø cho thaáy taêng quang vaø daøy phaûn öùng phuùc maïc, thay ñoåi vieâm nhieãm trong maïc treo vaø maïc noái, söï sung huyeát maïch maùu maïc treo vaø sung huyeát nhieàu ñoaïn ruoät keá caän. + Taéc ruoät Khoâng thöôøng gaëp, beänh nhaân vôùi vieâm ruoät thöøa coù bieåu hieän taéc ruoät cô naêng. Thöôøng gaëp hôn, taéc ruoät non laø bieán chöùng muoän cuûa caét ruoät thöøa vaø gaây ra bôûi xô dính trong oå phuùc maïc sau moå. + Nhieãm khuaån maïch maùu maïc treo Vieâm ruoät thöøa coù theå gaây bieán chöùng vieâm tónh maïch cöûa, ngheõn tónh maïch cöûa hay aùp-xe gan bôûi nhieãm truøng höôùng leân doïc theo ñöôøng löu thoâng cuûa heä thoáng tónh maïch maïc treo- cöûa. Thoâng thöôøng, beänh nhaân vôùi taêng aùp löïc tónh maïch cöûa tieàm aån do ngheõn tónh maïch cöûa coù tieàn söû vieâm ruoät thöøa tröôùc ñoù hay thôøi gian gaàn ñaây. + Vieâm ruoät thöøa hoaïi thö Vieâm ruoät thöøa hoaïi thö laø keát quaû cuûa thuyeân taéc ñoäng maïch noäi thaønh. Daáu hieäu caét lôùp vi tính bao goàm tröôùng khí, thaønh ruoät thöøa xuø xì khoâng ñeàu vaø nhieàu vuøng loám ñoám ôû thaønh ruoät thöøa khoâng thuûng. Chaån ñoaùn phaân bieät vieâm ruoät thöøa treân caét lôùp vi tính Moät soá beänh coù theå gioáng vieâm ruoät thöøa treân hình aûnh CLVT. Bao goàm : + Vieâm tuùi thöøa phía beân phaûi thöôøng xuyeân chaån ñoaùn laàm tröôùc mổ vaø thöôøng nhaàm laãn vôùi vieâm ruoät thöøa. Hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa vieâm tuùi thöøa manh traøng bao goàm vieâm nhieãm quanh manh traøng, daøy thaønh manh traøng vaø daøy maïc caân chung quanh. Khoái moâ meàm giôùi haïn roõ khoâng theå taùch rôøi vôùi thaønh ñaïi traøng bieåu hieän oå aùp-xe trong thaønh keát hôïp vôùi tuùi thöøa manh traøng vôõ. Chaån ñoaùn chính xaùc thöôøng coù theå nghó ñeán treân CLVT khi quaù trình vieâm nhieãm khu truù vaøi xentimet höôùng veà phía ñaàu manh traøng vaø beân caïnh thaáy ñöôïc tuùi thöøa manh traøng. Caét lôùp vi tính cho thaáy ruoät thöøa bình thöôøng, khoâng bò aûnh höôûng bôûi hieän töôïng vieâm nhieãm quanh manh traøng phaûi ñöôïc xem laø daáu hieäu höõu ích trong vieäc loaïi tröø vieâm ruoät thöøa. + Bieán chöùng caáp cuûa u manh traøng : caùc trieäu chöùng caáp thöôøng gaây ra bôûi caùc bieán chöùng cuûa carcinoâm nhö laø loàng ruoät, taéc ngheõn vaø thuûng. Caùc bieán chöùng caáp cuûa carcinoâm manh traøng thöôøng deã phaùt hieän treân caét lôùp vi tính. Thænh thoaûng, khoái u coù theå khoâng phaân bieät ñöôïc vôùi beänh vieâm nhieãm manh traøng nhö laø vieâm tuùi thöøa hay aùp-xe ruoät thöøa. + Nhoài maùu maïc noái : laø moät beänh hieám trong ñoù coù nhoài maùu phaân ñoaïn ôû moät soá phaàn maïc noái. Caùc ñieåm ñaëc tröng CLVT bao goàm vuøng môõ maïc noái bò vieâm coù giôùi haïn roõ keøm vuøng thaâm nhieãm môõ lôø môø daïng ñöôøng. Tuøy vò trí, nhoài maùu maïc noái coù theå gioáng VRT, vieâm bôøm môõ, vieâm tuùi thöøa. + Beänh Crohn : coù theå aûnh höôûng ñeán baát kyø phaàn naøo cuûa ñöôøng tieâu hoùa vaø lieân quan ñeán ruoät thöøa, khoaûng 25% beänh nhaân coù beänh Crohn cuûa ñoaïn cuoái hoài traøng vaø hôn 50% beänh nhaân coù beänh Crohn ñaïi traøng, beänh Crohn ñôn ñoäc ôû ruoät thöøa raát hieám vaø laâm saøng coù theå gioáng VRT. Treân CLVT beänh Crohn ruoät thöøa cho thaáy daøy thaønh vaø thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa töông töï nhö vieâm ruoät thöøa. Daøy phaûn öùng ñoaïn cuoái hoài traøng vaø caùc quai ruoät laân caän ôû giai ñoaïn sau coù theå khoù phaân bieät vôùi beänh Crohn keá caän, maëc daàu söï hieän dieän caùc toån thöông caùch quaõng coù theå giuùp phaân bieät [41]. Beänh Crohn ruoät thöøa ñôn ñoäc ít xaâm laán hôn so vôùi caùc phaàn khaùc cuûa ruoät bò toån thöông, vôùi tæ leä taùi phaùt thaáp vaø taàn suaát taïo doø sau moå thaáp. + Vieâm haïch maïc treo : laø beänh lyù khaùc thöôøng gaëp nhaát trong caét ruoät thöøa aâm tính. Ñaây laø tình traïng nhieãm truøng laønh tính haïch taân dòch hoài - ñaïi traøng thöôøng gaây ra bôûi Yersinia enterocolitica, Y.pseudotuberculosis hay Campylobacter jejuni. Hình aûnh CLVT bao goàm haïch taân dòch maïc treo lôùn hôn 5 mm, daøy manh traøng vaø hoài traøng keøm hình aûnh ruoät thöøa bình thöôøng. + Nhoài maùu ñoäng- tónh maïch maïc treo : hình aûnh CLVT coù caùc daáu hieäu: huyeát khoái ñoäng maïch hoaëc tónh maïch maïc treo traøng treân, nhoài maùu caùc taïng ñaëc trong oå buïng, hôi trong thaønh ruoät, giaõn ruoät, taéc ruoät cô hoïc, daøy thaønh ruoät, thaønh ruoät khoâng baét thuoác caûn quang. Chuïp caét lôùp vi tính coù theå xaùc ñònh vò trí, nguyeân nhaân vaø ñoä naëng cuûa nhoài maùu maïc treo [5]. + Vieâm ñoaïn cuoái hoài traøng : caùc taùc nhaân gaây beänh vi truøng, naám, kyù sinh truøng vaø sieâu vi coù theå gaây vieâm hoài traøng ñôn ñoäc hay hay keát hôïp vôùi vieâm haïch maïc treo. Caét lôùp vi tính ñieån hình cho thaáy daøy nheï ñoaïn cuoái hoài traøng (nhoû hôn 5 mm) vaø coù theå coù daáu hieäu vieâm haïch maïc treo. + Vieâm bôøm môõ vuøng manh traøng coù theå laàm laãn vôùi VRT. Treân CLVT coù hình aûnh khoái quanh ñaïi traøng, ñaäm ñoä môõ, ñöôøng kính 1- 4 cm, bao quanh bôûi voøng taêng quang daøy 2-3 mm bieåu hieän lôùp phuùc maïc taïng bò vieâm nhieãm. Ñoâi khi, toån thöông coù theå chöùa vuøng taêng ñaäm ñoä ôû trung taâm do bôûi thuyeân taéc maïch maùu vaø hoaïi töû xuaát huyeát vuøng trung taâm. Caùc daáu hieäu phuï goàm thaâm nhieãm môõ quanh bôøm môõ vaø daøy lôùp phuùc maïc taïng. Coù theå bieåu hieän daøy thaønh ruoät khu truù. Nhöõng thay ñoåi ñieån hình vieâm nhieãm caïnh ñaïi traøng thì traàm troïng hôn möùc ñoä daøy phaûn öùng khu truù ôû thaønh ñaïi traøng laân caän. + Vieâm loeùt ñaïi traøng ruoät thöøa : ruoät thöøa bò toån thöông ôû 61% ñeán 87% beänh nhaân bò vieâm loeùt toaøn ñaïi traøng. Ñaëc ñieåm CLVT cuûa vieâm loeùt ruoät thöøa goàm daøy thaønh ruoät thöøa vaø caêng chöôùng ruoät thöøa. Moät soá taùc giaû cho raèng caét ruoät thöøa choáng laïi söï phaùt trieån cuûa vieâm loeùt ñaïi traøng. + Beänh laïc noäi maïc töû cung : ruoät thöøa ñoâi khi cuõng bò aûnh höôûng trong beänh laïc noäi maïc töû cung; thöôøng thì khoâng coù trieäu chöùng, nhöng cuõng coù theå gaây VRT caáp hoaëc maïn tính, thuûng, loàng ruoät vaø xuaát huyeát tieâu hoùa döôùi. + Vieâm manh traøng treân caét lôùp vi tính cho thaáy daøy thaønh manh traøng vaø thaâm nhieãm môõ quanh manh traøng. + Beänh lyù phuï khoa : nhieàu beänh vuøng chaäu ôû phuï nöõ ñang tuoåi sinh ñeû coù theå bieåu hieän ñau HCP. Nhöõng beänh naøy goàm vieâm nhieãm vuøng chaäu, bieán chöùng nang buoàng tröùng nhö xuaát huyeát nang vaø xoaén buoàng tröùng, thai ngoaøi töû cung beân phaûi, thuyeân taéc tónh maïch buoàng tröùng. + Caùc beänh lyù u : Ruoät thöøa lôùn do u coù theå ñöôïc xem xeùt khi RT ño hôn 15 mm theo chieàu roäng treân RT. Haàu heát caùc u ruoät thöøa ñöôïc chaån ñoaùn tröôùc moå khi VRT caáp. U ruoät thöøa gaëp trong 0,9-1,4 % toaøn boä RT ñöôïc caét boû, nhöng noùi chung hieám gaëp vôùi taàn suaát 0,12 tröôøng hôïp treân 1 trieäu ngöôøi haøng naêm [18]. U carcinoid ruoät thöøa : laø toån thöông aùc tính nguyeân phaùt thöôøng gaëp nhaát xuaát phaùt töø ruoät thöøa, chieám 32- 85% toaøn boä caùc u ruoät thöøa [18] vaø gaáp khoaûng 10 laàn carcinoâm tuyeán. U carcinoid thöôøng gaây söng phoàng ñoaïn 1/3 xa cuûa ruoät thöøa, traùi laïi carcinoâm tuyeán coù khuynh höôùng lieân quan ñeán ñoaïn 1/3 gaàn vaø coù hình aûnh daøy lan toûa thaønh ruoät thöøa. Carcinoid ruoät thöøa thöôøng ñöôïc phaùt hieän tình côø treân beänh hoïc vì noù thöôøng nhoû vaø khoâng coù trieäu chöùng cho ñeán khi xuaát hieän di caên gan. Carcinoâm tuyeán ruoät thöøa : Carcinoâm tuyeán nguyeân phaùt cuûa RT hieám vaø thaáy khoaûng 0,2- 0,5 % caùc phaãu thuaät ruoät thöøa vaø chieám döôùi 0,5% taát caû carcinoâm ruoät. U ñöôïc chia ra thaønh hai nhoùm carcinoâm tuyeán khoâng cheá tieát nhaày vaø cheá tieát nhaày. Carcinoâm tuyeán khoâng cheá tieát nhaày cuûa ruoät thöøa coù chung ñaëc ñieåm vôùi carcinoâm manh traøng laø phaùt trieån chaäm, toån thöông lan tröïc tieáp vaø di caên treã, coù khuynh höôùng toån thöông maïc treo ruoät thöøa vaø haïch caïnh van hoài manh traøng. Treân CLVT, carcinoâm tuyeán khoâng cheá tieát nhaày thöôøng thaáy taêng ñöôøng kính RT (lôùn hôn 15 mm), daøy thaønh vaø khoái moâ meàm keøm thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa. Noùi chung taát caû beänh nhaân coù carcinoâm ruoät thöøa ñöôïc ñieàu trò baèng caùch caét nöûa ñaïi traøng phaûi vaø boùc haïch ngay caû khi u chæ giôùi haïn ôû ruoät thöøa vaø caàn phaûi moå laïi khi u ñöôïc phaùt hieän tình côø ñeå laøm saïch haïch daãn löu doïc theo chuoãi haïch hoài- ñaïi traøng. Tuy nhieân, u bieåu moâ ruoät thöøa cheá tieát nhaày cho thaáy toån thöông nieâm maïc bôø roõ coù khuynh höôùng hình thaønh u nhaày (mucocele). U tuyeán daïng nang (cystadenoma) vaø ung thö tuyeán daïng nang (cystadenocarcinoma) gioáng u taïo nhaày buoàng tröùng hôn, coù khuynh höôùng vôõ vaø lan traøn khaép khoang phuùc maïc daãn ñeán u giaû nhaày phuùc maïc. U nhaày vaø u giaû nhaày phuùc maïc : U nhaày RT ít gaëp, 0,2- 0,3% trong taát caû caùc tröôøng hôïp caét RT vaø chieám khoaûng 8% caùc loaïi u cuûa ruoät thöøa [2]. Bieåu hieän laø giaõn loøng ruoät thöøa do tích tuï baát thöôøng caùc chaát tieát nhaày. Coù hai nguyeân nhaân chính: taêng sinh bieåu moâ töø taêng saûn qua u tuyeán daïng nang ñeán ung thö tuyeán daïng nang vaø ít hôn laø taéc loøng oáng do seïo sau vieâm, keå caû sau VRT vaø laïc noäi maïc töû cung. U nhaày do taéc loøng oáng hieám khi ñöôøng kính vöôït quaù 2 cm. Treân hình aûnh, u nhaày laø khoái daïng nang bôø roõ, ñoâi khi coù ñoùng voâi thaønh. Ñaäm ñoä beân trong treân caét lôùp vi tính phuï thuoäc vaøo löôïng chaát nhaày vaø caùc maûnh vôõ. Thöôøng khoái u daïng nang ñaåy caùc quai ruoät laân caän, ñieån hình khoâng coù vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa hay aùp-xe. Thaønh taêng quang sau chích tónh maïch thuoác caûn quang. Daøy noát khu truù thaønh boïc nhaày gôïi yù söï hieän dieän ung thö tuyeán daïng nang tieát nhaày. Khoaûng 6% u nhaày ruoät thöøa coù theå keát hôïp vôùi moät daïng baùng buïng ít gaëp ñöôïc goïi laø u giaû nhaày phuùc maïc. Beänh lyù naøy coù ñaëc ñieåm laø tích tuï daàn daàn moät theå tích lôùn dòch baùng nhaày, xuaát phaùt töø bieåu moâ gheùp cheá tieát caùc gioït nhoû chaát nhaày ngoaïi baøo. Ñieàu naøy coù theå do vôõ u taïo nhaày laønh tính hay aùc tính cuûa ruoät thöøa, ñaïi traøng, buoàng tröùng, tuïy, daï daøy hoaëc oáng nieäu roán, nhöng thöôøng gaëp nhaát coù nguoàn goác töø u nhaày vaø thaáy khoaûng 0,2- 0,5 % caùc phaãu thuaät ruoät thöøa vaø chieám döôùi 0,5% taát caû. U giaû nhaày laø moät beänh lyù xaâm laán vaø noùi chung vieäc ñieàu trò bò giôùi haïn ôû nhöõng trung taâm chuyeân saâu ôû ñoù phaãu thuaät boùc buùi vaø caét phuùc maïc ñöôïc thöïc hieän ñeå kieåm soaùt beänh. Caùc bieán chöùng goàm taéc ruoät vaø chaùn aên do hieäu öùng cheøn eùp cuûa chaát nhaày. Môùi ñaây ngöôøi ta ñaõ phaân loaïi laïi veà beänh hoïc ñoù laø moät beänh aùc tính thay ñoåi theo ñoä taêng sinh [54]. Treân caét lôùp vi tính, u giaû nhaày phuùc maïc coù ñaëc ñieåm laø tuï dòch ñaäm ñoä thaáp, coù ngaên trong phuùc maïc, maïc noái vaø maïc treo. Beà maët taïng hình voû soø, ñaëc bieät laø gan, ñaëc tröng cho chaån ñoaùn ñeå phaân bieät dòch baùng nhaày vôùi dòch baùng thanh dòch treân caét lôùp vi tính [55]. Thöôøng thaáy ñoùng voâi daïng ñöôøng hay daïng chaám trong chaát nhaày. + Caùc beänh lyù aùc tính khaùc cuûa ruoät thöøa Limphoâm ruoät thöøa : Limphoâm oáng tieâu hoùa chieám khoaûng 5% toaøn boä caùc limphoâm aùc tính vaø coù theå gaëp ôû baát kyø vò trí naøo treân ñöôøng tieâu hoùa. Limphoâm nguyeân phaùt ruoät thöøa hieám gaëp vôùi Non-Hodgking’s Lymphoma (NHL) cuûa ruoät thöøa bieåu hieän 1,3- 2,6% caùc limphoâm ñöôøng tieâu hoùa. NHL cuûa ruoät thöøa thöôøng gaëp nhieàu hôn ôû ñoä tuoåi 20-30 lieân quan vôùi taêng moâ daïng baïch huyeát ôû treû em. Limphoâm haïch nguyeân phaùt coù theå cuõng thöôøng gaëp ôû ñöôøng tieâu hoùa do hieän töôïng thöù phaùt. Limphoâm thöôøng coù daøy thaønh lan toûa,vaãn giöõ ñöôïc hình daùng bình thöôøng cuûa ruoät thöøa. Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa thöôøng ít roõ hôn vôùi vieâm ruoät thöøa ñôn thuaàn nhöng coù theå hoaëc laø do vieâm choàng leân hoaëc u lan ñeán thanh maïc. Di caên : beänh di caên ruoät thöøa hieám gaëp vôùi tæ leä lôùn nhaát caùc tröôøng hôïp ñöôïc chöùng minh töø carcinoâm vuù. Caùc tröôøng hôïp baùo caùo coù beänh aùc tính ruoät thöøa khoâng bieåu moâ hieám gaëp nhö u thaàn kinh sarcoma cô trôn, u thaàn kinh haïch, sarcoma Kaposi vaø u teá baøo haït. Moät nguyeân nhaân vieâm ruoät thöøa hieám gaëp hôn laø taéc loøng ruoät thöøa do nuoát dò vaät. 1.6.1.8. Caùc caïm baãy treân caét lôùp vi tính chaån ñoaùn VRT * Caùc bieán theå [31] + Vò trí khoâng ñieån hình cuûa ruoät thöøa Thay ñoåi vò trí cuûa ruoät thöøa laø nguyeân nhaân ñöôïc bieát roõ ñöa ñeán chaån ñoaùn laàm treân laâm saøng vaø chaån ñoaùn aâm tính giaû treân caét lôùp vi tính coù theå xaûy ra cuøng lyù do. + Vieâm ñaàu ruoät thöøa ( Tip appendicitis ) Taéc loøng ruoät thöøa coù theå xuaát hieän baát kyø nôi naøo doïc theo ñöôøng ñi cuûa ruoät thöøa. Coù theå chæ coù moät phaàn nhoû cuûa ruoät thöøa bò taéc daãn ñeán nhieãm truøng khu truù ñaàu ruoät thöøa. Phaàn ruoät thöøa vieâm nhieãm coù theå caùch xa nôi ruoät thöøa xuaát phaùt ôû ñaùy manh traøng. Do ñoù, caùc daáu hieäu ñieån hình treân caét lôùp vi tính nhö daøy thaønh manh traøng vaø caùc thay ñoåi vieâm nhieãm gaàn keà manh traøng sẽ khoâng coù. Ñeå traùnh chaån ñoaùn nhaàm laãn phaûi chuù yù chaët cheõ taát caû caùc phaàn cuûa ruoät thöøa töø goác ñeán phaàn xa nhaát. + Vieâm goác ruoät thöøa ( Stump appendicitis ) Vieâm goác ruoät thöøa coøn laïi thì hieám gaëp vaø thöôøng khoâng nghi ngôø ôû beänh nhaân ñaõ caét ruoät thöøa nhöng coù theå xaûy ra sau caùc thuû thuaät môû vaø noäi soi oå buïng. Thôøi gian khôûi beänh coù theå thay ñoåi töø nhieàu thaùng ñeán nhieàu naêm sau phaãu thuaät ban ñaàu. Moät soá taùc giaû nhaän xeùt raèng taàn suaát taêng leân theo söï söû duïng roäng raõi phöông phaùp caét ruoät thöøa qua noäi soi [52]. + Khí trong loøng ruoät thöøa : Nhieàu baùo caùo tröôùc ñaây khoâng xem khí trong loøng ruoät thöøa nhö laø moät thoâng soá höõu ích trong chaån ñoaùn hay loaïi tröø vieâm ruoät thöøa. Khí trong loøng ruoät thöøa coù theå ñöôïc giaûi thích sai do xuaát hieän ôû caû ruoät thöøa bình thöôøng hay ruoät thöøa baát thöôøng [47]. * Caùc caïm baãy veà kyõ thuaät Yeáu toá kyõ thuaät cuõng giöõ moät vai troø trong boû soùt chaån ñoaùn VRT. Söï caêng phoàng vaø ngaám thuoác caûn quang toái öu vuøng manh traøng laø yeáu toá quan troïng treân CLVT cuûa ruoät thöøa. Khi manh traøng khoâng ngaám thuoác caûn quang, ruoät thöøa vieâm caêng phoàng coù theå laàm vôùi quai ruoät non. Thöôøng ôû beänh nhaân coù ñuû môõ trong oå buïng thì ruoät thöøa caêng phoàng vaø vieâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa deã daøng ghi nhaän. Tuy nhieân, ôû beänh nhaân gaày coøm coù theå chaån ñoaùn khoù khaên hôn. Treân thöïc teá, trong raát nhieàu tröôøng hôïp do coù ít môõ trong oå buïng laø lyù do thöôøng gaëp nhaát cuûa chaån ñoaùn aâm giaû vieâm ruoät thöøa. Chaån ñoaùn sieâu aâm cuûa vieâm ruoät thöøa Kyõ thuaät sieâu aâm Puylaert [43] ñeà nghò kyõ thuaät SAÂ ñeø eùp coù choïn loïc ñeå chaån ñoaùn VRT naêm 1986. Vôùi beänh nhaân naèm ngöûa, ñaàu doø linear taàn soá cao ñöôïc söû duïng ñeå ñeø eùp HCP trong khi laáy hình. Duøng kyõ thuaät hoaø aâm moâ coù theå deã daøng nhaän thaáy ruoät thöøa vaø caùc caáu truùc lieân quan chung quanh. Hình aûnh maët caét ngang thöôøng coù ích lôïi nhaát ñeå nhaän bieát manh traøng vaø ruoät thöøa. Hình aûnh maët caét doïc cuûa ruoät thöøa sau ñoù cho thaáy toaøn boä hình thaùi RT. Noù coù ích ñeå xaùc ñònh caáu truùc ghi nhaän ñöôïc coù ñaàu taän giuùp phaân bieät phaàn cuoái hoài traøng keá caän. Phaûi coá gaéng laáy hình aûnh ñaàu RT bôûi vì vieâm coù theå giôùi haïn ôû ñaàu xa RT. Hình aûnh Doppler maøu thaønh RT coù theå söû duïng; noù coù ích lôïi trong tröôøng hôïp nghi ngôø [44]. Trong nghieân cöùu giaù trò cuûa SAÂ Doppler maøu trong chaån ñoaùn VRT caáp, caùc taùc giaû keát luaän raèng sieâu aâm Doppler maøu coù ñoä chính xaùc cao hôn sieâu aâm traéng ñen trong chaån ñoaùn vaø phaân loaïi VRT [3]. Ñeø eùp thöôøng baét ñaàu ôû ñieåm ñau toái ña giuùp nhaän bieát vò trí ruoät thöøa vieâm. Khi beänh nhaân coù theå töï xaùc ñònh vò trí ñau toái ña, ñoù laø daáu hieäu coù yù nghóa cuûa sieâu aâm. Do ñoù söï töông taùc giöõa ngöôøi laøm sieâu aâm vôùi beänh nhaân laø ñieàu chuû yeáu ñeå khaùm nghieäm thaønh coâng. Khaùm nghieäm ñuùng caùch khoâng ñöôïc voäi vaøng. Ñeø eùp buïng chaäm raõi baèng caùch choïn loïc cho pheùp thôøi gian ruoät di chuyeån ra khoûi HCP. Ñeø eùp nhanh thöôøng khoâng hieäu quaû vaø coù theå gaây raát ñau ñôùn ôû beänh nhaân coù vieâm phuùc maïc. Ñeø eùp maïnh baïo cuõng coù theå gaây vôõ ruoät thöøa saép thuûng. Nhieàu thuû thuaät khaùc ñaõ ñöôïc moâ taû ñeå deã nhaän bieát ruoät thöøa [30]. AÁn phía sau vôùi baøn tay traùi höôùng veà ñaàu doø giuùp caûi thieän möùc ñoä ñeø eùp vaø ñaõ ñöôïc baùo caùo laøm taêng tæ leä phaùt hieän ruoät thöøa ñeán 95% [30]. Lee vaø caùc coäng söï ñaõ uûng hoä moät kyõ thuaät haáp daãn khaùc goïi laø “ ñeø eùp choïn loïc höôùng leân “. Kyõ thuaät naøy bao goàm queùt maïnh höôùng leân vôùi ñaàu doø di chuyeån höôùng leân manh traøng vaø ruoät thöøa. Kyõ thuaät naøy coù theå ñaëc bieät coù lôïi khi ruoät thöøa naèm thaáp hay ôû vuøng chaäu. Ñaët beänh nhaân naèm nghieâng traùi aán phía sau vuøng caïnh söôøn vôùi baøn tay traùi höôùng ñaàu doø vaø queùt ñaàu doø höôùng leân trong khi aán coù theå ích lôïi nhaän bieát ruoät thöøa sau manh traøng. Daáu hieäu sieâu aâm cuûa vieâm ruoät thöøa Ruoät thöøa xuaát hieän treân sieâu aâm nhö laø moät caáu truùc hình oáng, keùo daøi, ñaàu taän. Khoâng gioáng nhö ruoät bình thöôøng, ruoät thöøa vieâm thì khoâng bò xeïp khi ñeø eùp ñaàu doø vaø xuaát hieän döôùi daïng hình troøn treân maët caét ngang. Ño ruoät thöøa ñöôïc thöïc hieän khi ñeø eùp ñaàu doø cho ñeán luùc hôi vaø dòch ruoät dòch chuyeån hoaøn toaøn ñeå quan saùt roõ ruoät thöøa. Theo thöôøng leä, vieäc chaån ñoaùn VRT döïa treân ñöôøng kính cuûa ruoät thöøa bò ñeø eùp treân 6mm. Tieâu chuaån kích thöôùc vaãn coøn laø daáu hieäu quan troïng nhaát treân sieâu aâm vôùi ñoä nhaïy ñöôïc baùo caùo 98%; tuy nhieân ngöôõng 6mm vaãn coøn laø vaán ñeà. Ñuùng vôùi caét lôùp vi tính, nghieân cöùu sieâu aâm ôû ngöôøi bình thöôøng cho thaáy coù treân 23% beänh nhaân bình thöôøng coù kích thöôùc cuûa ruoät thöøa treân 6mm. Thænh thoaûng, thay ñoåi vieâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa ñöôïc phaùt hieän qua sieâu aâm vaø coù theå ñöôïc duøng ñeå chaån ñoaùn VRT. Môõ vieâm nhieãm coù ñoä phaûn aâm saùng vaø khoâng ñeø eùp ñöôïc. Thuûng ruoät thöøa coù theå ñöôïc chaån ñoaùn khi ruoät thöøa coù bôø baát thöôøng hay khi tuï dòch quanh ruoät thöøa ñöôïc ghi nhaän. Soûi ruoät thöøa thaáy trong 30% caùc tröôøng hôïp VRT vaø coù theå coù nguy cô thuûng cao. Khaûo saùt Doppler thöôøng phaùt hieän taêng maïch maùu roõ reät trong vaø chung quanh ruoät thöøa vieâm. Khaûo saùt Doppler coù ích lôïi nhö laø moät daáu hieäu theâm vaøo cuûa vieâm ruoät thöøa khi ño ruoät thöøa thaáy nghi ngôø. Khi phaùt hieän taêng doøng maùu, ñoù laø moät daáu hieäu nhaïy cuûa vieâm ruoät thöøa (ñoä nhaïy ñöôïc baùo caùo laø 87%), nhöng doøng maùu giaûm trong vieâm nhieãm tieán trieån khi aùp löïc trong loøng ruoät thöøa vöôït quaù aùp löïc töôùi maùu. Tín hieäu Doppler giaûm khi ruoät thöøa bò hoaïi thö hay gaàn hoaïi töû. Do ñoù, khaûo saùt Doppler khoâng theå phaân bieät chaéc chaén ruoät thöøa bình thöôøng vaø baát thöôøng. Nhieàu nghieân cöùu phaùt hieän raèng ruoät thöøa thaáy ñöôïc deã daøng hôn khi vieâm nhieãm. Vieäc phaùt hieän ruoät thöøa ñöôïc hay khoâng cuõng coøn tuyø thuoäc vaøo kyõ naêng cuûa ngöôøi laøm; ñoái vôùi ngöôøi laøm SAÂ coù kinh nghieäm vaø ñöôïc trang bò maùy moùc hieän ñaïi, khoâng phaùt hieän ruoät thöøa coù giaù trò döï ñoaùn aâm tính 90%. Nhöõng tröôøng hôïp VRT thuûng coù theå ñaëc bieät deã daøng bò boû soùt vì ruoät thöøa thöôøng bò giaûm aùp löïc. Vì theá, khoâng phaùt hieän ruoät thöøa phaûi ñöôïc giaûi thích vôùi söï caån troïng. Khi ruoät thöøa ñöôïc phaùt hieän, hình daùng cuûa noù coù theå ñöôïc duøng ñeå loaïi tröø VRT. Daáu hieäu coù yù nghóa nhaát laø ruoät thöøa coù daïng hình quaû tröùng suoát chieàu daøi cuûa noù treân maët caét ngang (ruoät thöøa vieâm thöôøng coù daïng hình troøn treân maët caét ngang). Daáu hieäu naøy ñaëc bieät höõu ích khi khaû naêng ñeø eùp RT khoâng theå thöïc hieän, thí duï nhö khi ruoät thöøa naèm ôû hoá chaäu. Coäng höôûng töø cuûa vieâm ruoät thöøa 1.6.3.1. Kyõ thuaät coäng höôûng töø Coäng höôûng töø coù vai troø giôùi haïn trong vieäc theo doõi nghi ngôø VRT. Maëc duø söû duïng coäng höôûng töø traùnh ñöôïc böùc xaï ion hoaù, noù coù vaøi baát lôïi bao goàm chi phí cao, thôøi gian khaûo saùt keùo daøi vaø khaû naêng söû duïng giôùi haïn trong caáp cöùu. Ñeå ñaùnh giaù nghi ngôø VRT ôû beänh nhaân coù thai, coäng höôûng töø thöôøng ñöôïc söû duïng nhöng tính an toaøn cuûa chöa ñöôïc chöùng minh roõ raøng [50]. Maëc duø laøm noùng moâ töø soùng taàn soá radio vaø khaû naêng kích thích thính giaùc coù theå ñoäc vôùi thai nhi, nhöõng ñieàu naøy vaãn coøn laø lyù thuyeát. Gadolinium deã daøng ñi qua maøng nhau vaø ñi vaøo tuaàn hoaøn thai nhi. Noù vaãn coøn ôû ñoù trong moät khoaûng thôøi gian khoâng xaùc ñònh ñöôïc, ñöôïc baøi tieát bôûi thaän thai nhi vaø sau ñoù ñöôïc nuoát vôùi nöôùc oái bôûi thai nhi. Maëc duø khoâng coù bieåu hieän haäu quaû gaây ñoät bieán hay sinh quaùi thai cuûa gadolinium ôû ngöôøi, haäu quaû gaây ñoät bieán ñöôïc tìm thaáy trong nghieân cöùu suùc vaät [61]. Do ñoù taùc giaû vaø caùc coäng söï söû duïng phöông phaùp deø daët vaø traùnh duøng gadolinium neáu coù theå ñöôïc. Gadolinium phaûi traùnh baèng baát cöù giaù naøo trong ba thaùng ñaàu thai kyø. Incesu vaø caùc coäng söï ñeà nghò duøng chuoãi xung fast SE khöû môõ T2 vaø T1 coù gadolinium ñeå chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Kyõ thuaät naøy ñöôïc nhaän thaáy hôn sieâu aâm veà ñoä nhaïy vaø baèng sieâu aâm veà ñoä chuyeân bieät. Tröôøng Ñaïi hoïc Y Khoa California, San Francisco söû duïng qui trình chuïp bao goàm chuoãi xung fast SE T2 ôû maët phaúng höôùng truïc vaø höôùng traùn ñöôïc thöïc hieän treân maùy coäng höôûng töø 1,5 Tesla. Neáu caàn thieát, coù theå duøng gadolinium nhöng chæ vôùi beänh nhaân ngoaøi ba thaùng ñaàu thai kyø. Duøng kyõ thuaät khoâng coù chaát töông phaûn töø gioáng nhö theá, Cobben vaø caùc coäng söï nhaän thaáy coäng höôûng töø toát hôn nhieàu so vôùi sieâu aâm ôû beänh nhaân coù thai. Vieâm ruoät thöøa khoâng phaûi laø beänh phuï khoa thöôøng gaëp nhaát ñoøi hoûi phaûi moå ôû beänh nhaân coù thai. Tæ leä maát thai nhi ñaõ ñöôïc baùo caùo ít hôn 2% trong tröôøng hôïp khoâng coù vôõ ruoät thöøa vaø treân 30% neáu coù vôõ. Chaån ñoaùn chính xaùc tröôùc moå thì khoù nhöng ñaëc bieät quan troïng suoát thôøi kyø mang thai vì moå caét ruoät thöøa aâm tính keát hôïp vôùi nguy cô ñaùng keå maát thai nhi vaø sanh non. Khaùm thöïc theå khoù vì vò trí ñau khoâng ñieån hình. Thöôøng caùc trieäu chöùng cuûa vieâm ruoät thöøa nhö noân vaø oùi thì khoâng ñaëc hieäu trong thôøi kyø mang thai vaø thöôøng gaëp taêng soá löôïng baïch caàu sinh lyù. Sieâu aâm thì thay theá an toaøn cho caét lôùp vi tính; tuy nhieân, ruoät thöøa coù theå thay ñoåi vò trí vaø khoù thaáy hôn [27]. Coäng höôûng töø cung caáp ñoä phaân giaûi cô theå hoïc cöïc toát khoâng coù böùc xaï ion hoaù vaø ñöôïc söû duïng thaønh coâng ñeå chaån ñoaùn beänh nhaân coù thai, ñau buïng keøm nghi ngôø vieâm ruoät thöøa. Daáu hieäu coäng höôûng töø cuûa vieâm ruoät thöøa Ruoät thöøa bình thöôøng ñieån hình xuaát hieän toái treân hình aûnh T1W vaø T2W neáu noù coù chöùa khí, phaân hay chaát caûn quang aâm. Neáu xeïp, noù coù theå ñoàng tín hieäu vôùi moâ meàm. Khoâng coù nghieân cöùu taàm côõ naøo xaùc ñònh taàn suaát phaùt hieän ñöôïc ruoät thöøa treân coäng höôûng töø. Trong moät nghieân cöùu, ruoät thöøa thaáy ñöôïc ôû 10 treân 12 phuï nöõ coù thai ñöôïc ñaùnh giaù vieâm ruoät thöøa. Trong moät soá beänh nhaân, manh traøng vaø ruoät thöøa töông ñoái coá ñònh vaø coù theå vò trí khoâng xeâ dòch suoát thôøi kyø mang thai; tuy nhieân, maïc treo manh traøng daøi coù theå laøm cho ruoät thöøa xeâ dòch leân cao roõ reät. Hình aûnh coäng höôûng töø cuûa vieâm ruoät thöøa bao goàm ruoät thöøa lôùn chöùa ñaày dòch, dòch quanh ruoät thöøa hay vieâm nhieãm quanh ruoät thöøa vaø coù theå hình thaønh aùp-xe. Soûi ruoät thöøa ñieån hình xuaát hieän toái treân caû hai hình aûnh T1W vaø T2W. Vieâm ruoät thöøa ñöôïc chaån ñoaùn duøng ngöôõng kích thöôùc ruoät thöøa nhö ñaõ duøng trong caét lôùp vi tính. Thay ñoåi vieâm nhieãm thaáy taêng tín hieäu treân T2W vuøng môõ quanh ruoät thöøa. ÔÛ phuï nöõ coù thai, buïng phaûi ñöôïc khaûo saùt caån thaän ñoái vôùi vò trí baát thöôøng cuûa ruoät thöøa bôûi vì töû cung mang thai ñaåy leäch ruoät thöøa moät caùch roõ reät. Trong moät khaûo saùt coäng höôûng töø, thaän caàn phaûi ñöôïc ñaùnh giaù ñoái vôùi thaän chöôùng nöôùc, noù ñaõ ñöôïc phaùt hieän ôû boán trong chín beänh nhaân khoâng coù vieâm ruoät thöøa. Chöông 2 ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu 2.1.1. Tieâu chuaån choïn beänh nhaân Chuùng toâi choïn caùc beänh nhaân ñeán khoa caáp cöùu Beänh Vieän Ña Khoa Hoaøn Myõ Cöûu Long TP. Caàn Thô thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau : _ Laâm saøng coù daáu hieäu nghi vieâm ruoät thöøa, xeùt nghieäm maùu coù taêng soá löôïng baïch caàu. _ Sieâu aâm khoâng xaùc ñònh ñöôïc vieâm ruoät thöøa. _ Ñöôïc chuïp caét lôùp vi tính toaøn boä vuøng buïng vaø chaäu coù keát quaû nghó ñeán vieâm ruoät thöøa. _ Ñöôïc phaãu thuaät. _ Vaø coù ñoái chieáu keát quaû giaûi phaãu beänh lyù laø vieâm ruoät thöøa. Côõ maãu Z 2 1 - α / 2 P (1 – P) N = -------------------------- d2 Trong ñoù : Z : trò soá töø phaân phoái chuaån. α : 0,05 ( xaùc suaát sai laàm loaïi I ) P = 0,95 ( trò soá mong muoán cuûa tæ leä ) Z0,975 = 1,96 ( tra baûng ) d = 0,05 ( sai soá cho pheùp ) Töø ñoù côõ maãu caàn khaûo saùt laø : (1,96)2 x 0,95 ( 1- 0,95 ) N = -------------------------- ( 0,05 )2 N = 73 Do ñoù côõ maãu caàn khaûo saùt laø 73. 2.1.3. Tieâu chuaån loaïi tröø Nhöõng tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa nhöng coù keát hôïp beänh lyù khaùc ñöôïc phaùt hieän trong phaãu thuaät. Thôøi gian tieán haønh Töø thaùng 07 / 2008 ñeán thaùng 06 / 2010 Taïi BV Ña Khoa Hoaøn Myõ Cöûu Long TP. Caàn Thô. Phöông phaùp nghieân cöùu 2.3.1. Thieát keá nghieân cöùu Thieát keá nghieân cöùu moâ taû, tieàn cöùu, caét ngang. 2.3.2. Noäi dung nghieân cöùu Ñöôøng kính ruoät thöøa : laø bieán soá ñònh löôïng, ñôn vò ño löôøng laømilimet. Bieán soá ñöôøng kính ruoät thöøa coù giaù trò chaån ñoaùn khi töø 6 mm trôû leân. Daøy thaønh ruoät thöøa : laø bieán soá ñònh löôïng, ñôn vò ño löôøng laø milimet. Ngöôõng töø 3 mm trôû leân coù giaù trò chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Taêng quang thaønh ruoät thöøa sau tieâm thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch: laø bieán soá ñònh tính vôùi hai giaù trò : coù, khoâng. Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa : laø bieán soá ñònh tính. Do khoâng coù nghieân cöùu naøo phaân loaïi khaùch quan möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa neân chuùng toâi phaân loaïi möùc ñoä thaâm nhieãm nhö sau : + Ñoä 1 : khi bôø cuûa môõ thaâm nhieãm quanh ruoät thöøa döôùi 1 cm. + Ñoä 2 : khi bôø cuûa môõ thaâm nhieãm quanh ruoät thöøa töø 1 ñeán 2 cm. + Ñoä 3 : khi bôø cuûa môõ thaâm nhieãm quanh ruoät thöøa treân 2 cm. Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa : laø bieán soá ñònh löôïng, ñôn vò ño löôøng laø milimet. Ñoä saâu töø 2,6 mm trôû leân coù giaù trò trong tröôøng hôïp chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa coù ñöôïc baèng caùch ño ñöôøng kính tröôùc- sau cuûa chaát chöùa trong loøng ruoät thöøa coù ñaäm ñoä thaáp hôn thaønh ruoät thöøa treân hình aûnh chuïp caét lôùp vi tính coù chích thuoác caûn quang tónh maïch ñöôïc taùi taïo theo maët phaúng höôùng truïc. ( Theo Moteki vaø coäng söï [38] ). Daøy thaønh manh traøng : laø bieán soá ñònh tính vôùi hai giaù trò : coù, khoâng. Daøy thaønh manh traøng ñöôïc ñaùnh giaù baèng caùch so saùnh vôùi ñoä daøy bình thöôøng cuûa thaønh ñaïi traøng leân gaàn saùt vôùi manh traøng. ( Theo Levine vaø caùc coäng söï [31] ). Khí trong loøng ruoät thöøa, soûi ruoät thöøa : laø hai bieán soá ñònh tính vôùi hai giaù trò : coù, khoâng. Daáu hieäu vieâm ruoät thöøa cx thuûng taïo aùp-xe ruoät thöøa. Aùp-xe ruoät thöøa laø bieán soá ñònh tính vôùi hai giaù trò : coù, khoâng. Phöông tieän nghieân cöùu Chuùng toâi söû duïng maùy Aquilion 16 V3. 10 ER. 003 ( MSCT 16 ). Maùy Aquilion Toshiba (MSCT 16) taïi BV Ña Khoa Hoaøn Myõ Cöûu Long TP. Caàn Thô 2.3.4. Kyõ thuaät chuïp + Beänh nhaân ñöôïc queùt toaøn boä buïng vaø chaäu töø voøm hoaønh ñeán khôùp xöông mu vôùi maùy MSCT 16 Aquilion Toshiba. + Beänh nhaân ñöôïc tieâm vaøo tónh maïch neàn caúng tay khoaûng 1,5 ml / kg Ultravist 300 (thuoác caûn quang khoâng ion hoùa-thaåm thaáu thaáp) baèng duïng cuï tieâm maùy vôùi toác ñoä 2 ml / giaây. + Bôm vaøo tröïc traøng 800-1.500 ml nöôùc caát pha loaõng vôùi 20-25 ml Ultravist 300. + Chu kyø queùt ñöôïc thöïc hieän trong thìø tónh maïch cöûa(treã 60 giaây sau tieâm) + Thoâng soá kyõ thuaät : 120 kVP, mA & mAs töï ñoäng, 500 msec, beà daøy laùt caét vaø soá laùt caét cho 1 voøng quay: 1 mm x 16, thôøi gian queùt 0,5 giaây moãi voøng quay. + Döõ kieän hình aûnh ñöôïc taùi taïo theo maët phaúng höôùng truïc vaø höôùng traùn vôùi beà daøy taùi taïo 2 mm ñöôïc thöïc hieän taïi baøn ñieàu khieån vaø hình aûnh taùi taïo ñöôïc löu tröõ laïi. Chuùng toâi ñaõ thu thaäp hình aûnh ñöa vaøo loâ nghieân cöùu 75 tröôøng hôïp ñöôïc phaãu thuaät vaø coù keát quaû giaûi phaãu beänh lyù laø vieâm ruoät thöøa. Xöû lyù soá lieäu Caùc phaân tích thoáng keâ ñöôïc thöïc hieän baèng phaàn meàm STATA 10.0 _ Thoáng keâ moâ taû caùc bieán soá ñònh löôïng, bieán soá ñònh tính. _ Thoáng keâ moâ taû ñeå xaùc ñònh taàn soá, tæ leä möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa, daøy thaønh ruoät thöøa , taêng quang thaønh ruoät thöøa, daøy thaønh manh traøng, ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa, khí trong loøng ruoät thöøa, soûi ruoät thöøa, aùp-xe ruoät thöøa. _ Xaùc ñònh moái lieân quan giöõa caùc daáu hieäu caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa. Chöông 3 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU 3.1. Ñaëc ñieåm chung vaø ñaëc ñieåm hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa 3.1.1. Ñaëc ñieåm chung Baûng 3.1. Tuoåi cuûa maãu nghieân cöùu Tuoåi Taàn soá Tæ leä % - < 15 tuoåi 9 12,0 - 15 – 39 tuoåi 32 42,7 - >= 40 tuoåi 34 45,3 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa töø 15 tuoåi trôû xuoáng laø 12%, töø 15 ñeán 39 tuoåi laø 42,7%, vaø töø 40 tuoåi trôû leân laø 45,3%. Trong maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tæ leä beänh nhaân: _ Nam : chieám 41,3% (31/ 75). _ Nöõ : chieám 58,7% (44/ 75). 41.3 58.7 Nam Nöõ Bieåu ñoà 3.1. Phaân boá giôùi tính cuûa beänh nhaân 3.1.2. Ñaëc ñieåm hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa Baûng 3.2. Ñöôøng kính ruoät thöøa Ñöôøng kính ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Töø 6 – 9 mm 18 24,0 - > 9 mm trôû leân 57 76,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa coù ñöôøng kính ruoät thöøa töø 6 ñeán 9 mm laø 24%, töø 9 mm trôû leân laø 76%. Baûng 3.3. Daøy thaønh ruoät thöøa Daøy thaønh ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Döôùi 4 mm 41 54,7 - 4 – 5 mm 25 33,3 - Treân 5 mm 9 12,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa coù daøy thaønh ruoät thöøa döôùi 4 mm laø 54,7%, töø 4 ñeán 5 mm laø 33,3% vaø treân 5 mm laø 12%. Baûng 3.4. Taêng quang thaønh ruoät thöøa Taêng quang thaønh ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Coù 75 100,0 - Khoâng 0 0,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: 100% beänh nhaân vieâm ruoät thöøa ñeàu coù hieän töôïng taêng quang thaønh ruoät thöøa sau tieâm thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch. Baûng 3.5. Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Thaâm nhieãm môõ Taàn soá Tæ leä % - Khoâng coù thaâm nhieãm 3 4 - Möùc ñoä 1 30 40,0 - Möùc ñoä 2 26 34,7 - Möùc ñoä 3 16 21,3 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa khoâng coù thaâm nhieãm môõ laø 4%, coù thaâm nhieãm môõ möùc ñoä 1 laø 40%, möùc ñoä 2 laø 34,7% vaø möùc ñoä 3 laø 21,3%. Baûng 3.6. Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng RT Taàn soá Tæ leä % - Döôùi 2,6 mm 0 0,0 - Töø 2,6 mm trôû leân 75 100,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: 100% beänh nhaân vieâm ruoät thöøa coù ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa töø 2,6 mm trôû leân. Trong keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tæ leä vieâm ruoät thöøa: _ Khoâng coù daøy thaønh manh traøng: chieám 10,7% (8 / 75). _ Coù daøy thaønh manh traøng: chieám 89,3% (67 / 75). 10.7 89.3 Không Có Bieåu ñoà 3.2. Daøy thaønh manh traøng Baûng 3.7. Khí trong loøng ruoät thöøa Khí trong loøng ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Khoâng 63 84,0 - Coù 12 16,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa khoâng coù khí trong loøng ruoät thöøa laø 84%, coù khí trong loøng ruoät thöøa laø 16%. Baûng 3.8. Soûi ruoät thöøa Soûi ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Khoâng 60 80,0 - Coù 15 20,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa khoâng coù soûi ruoät thöøa laø 80%, coù soûi ruoät thöøa laø 20%. Baûng 3.9. Aùp-xe ruoät thöøa Aùp-xe ruoät thöøa Taàn soá Tæ leä % - Khoâng 69 92,0 - Coù 6 8,0 Toång 75 100 - Nhaän xeùt: Tæ leä vieâm ruoät thöøa khoâng coù aùp-xe ruoät thöøa laø 92%, coù aùp-xe ruoät thöøa laø 8%. Moái lieân quan giöõa caùc daáu hieäu caét lôùp vi tính treân beänh nhaân vieâm ruoät thöøa Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi ñaëc ñieåm chung cuûa beänh nhaân vieâm ruoät thöøa Baûng 3.10. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi tuoåi beänh nhaân Tuoåi beänh nhaân ÑK 6 – 9 mm N (%) ÑK  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - < 15 tuoåi 4 (44,4) 5 (55,6) c2 = 2,83 p = 0,243 - 15 – 39 tuoåi 8 (25,0) 24 (75,0) - >= 40 tuoåi 6 (17,6) 28 (82,4) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Tæ leä ñöôøng kính ruoät thöøa lôùn hôn 9 mm taêng theo tuoåi beänh nhaân. Tæ leä ñöôøng kính ruoät thöøa lôùn hôn 9 mm ôû beänh nhaân vieâm ruoät thöøa döôùi 15 tuoåi laø 55,6%, ôû beänh nhaân töø 15 ñeán 39 tuoåi laø 75% vaø töø 40 tuoåi trôû leân laø 82,4%. Tuy nhieân, söï khaùc bieät naøy chöa coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,243). 44.4 55.6 25 75 17.6 82,4 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 < 15 tuổi 15 – 39 tuổi >+ 40 tuổi Đường kính 6-9mm Đường kính >9 mm Bieåu ñoà 3.3. Söï phaân boá ñöôøng kính ruoät thöøa theo nhoùm tuoåi beänh nhaân Baûng 3.11. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi giôùi tính Giôùi tính Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Nam 7 (22,6) 24 (77,4) c2=0,0584 p = 0,809 - Nöõ 11 (25,0) 33 (75,0) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Khoâng coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi giôùi tính beänh nhaân (p > 0,05). Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi caùc daáu hieäu caét lôùp vi tính khaùc ôû beänh nhaân vieâm ruoät thöøa Baûng 3.12. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi daøy thaønh ruoät thöøa Daøy thaønh ruoät thöøa ÑK 6 – 9 mm N (%) ÑK  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - < 4mm 12 (29,3) 29 (70,7) c2 = 1,6629 p = 0,435 - 4 – 5 mm 5 (20,0) 20 (80,0) - > 5 mm 1 (11,0) 8 (89,0) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Tæ leä ñöôøng kính ruoät thöøa lôùn hôn 9 mm khoâng lieân quan vôùi daáu hieäu daøy thaønh ruoät thöøa (p = 0,435). Baûng 3.13. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Thaâm nhieãm môõ quanh RT Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Khoâng coù thaâm nhieãm 2 (66,7) 1 (33,3) c2 = 11 p = 0,02 - Möùc ñoä 1 11 (36,7) 19 (63,3) - Möùc ñoä 2 5 (19,2) 21 (80,8) - Möùc ñoä 3 0 (0,0) 16 (100) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Tæ leä ñöôøng kính ruoät thöøa lôùn hôn 9 mm taêng theo möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa, moät caùch coù yù nghóa thoáng keâ (p < 0,05). 66.7 36.7 19.2 0 33.3 63.3 80.8 100 0 20 40 60 80 100 120 Không có thâm nhiễm Mức độ1 Mức độ 2 Mức độ 3 Đường kính 6-9mm Đường kính >9 mm Bieåu ñoà 3.4. Söï phaân boá ñöôøng kính ruoät thöøa theo möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Baûng 3.14. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi daøy thaønh manh traøng Daøy thaønh manh traøng Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Khoâng 2 (25,0) 6 (75,0) c2 = 0,0049 p= 0,944 - Coù 16 (23,9) 51 (76,1) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Chöa tìm thaáy moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi daøy thaønh manh traøng (p > 0,05). Baûng 3.15. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi khí trong loøng ruoät thöøa Khí trong loøng ruoät thöøa Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Khoâng 14 (22,2) 49 (77,8) c2 = 0,0823 p = 0,409 - Coù 4 (33,3) 8 (66,7) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Chöa tìm thaáy moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi khí trong loøng ruoät thöøa (p > 0,05). Baûng 3.16. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi soûi ruoät thöøa Soûi ruoät thöøa Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Khoâng 17 (28,3) 43 (71,7) c2 = 3,0885 p = 0,079 - Coù 1 (6,7) 14 (93,3) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Chöa tìm thaáy moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi soûi ruoät thöøa (p > 0,05). Baûng 3.17. Moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi aùp-xe ruoät thöøa Aùp-xe ruoät thöøa Ñöôøng kính 6 – 9 mm N (%) Ñöôøng kính  > 9 mmN (%) c2 Giaù trò p - Khoâng 18 (26,1) 51 (73,9) c2 = 2,0595 p= 0,151 - Coù 0 (0,0) 6 (100) Toång 18 (24,0) 57 (76,0) - Nhaän xeùt: Chöa tìm thaáy moái lieân quan giöõa ñöôøng kính ruoät thöøa vôùi aùp-xe ruoät thöøa. Caùc yeáu toá lieân quan möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Baûng 3.18. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi tuoåi beänh nhaân Tuoåi beänh nhaân Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh RT c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc ñoä 1 Möùc ñoä2 Möùc ñoä 3 - < 15 tuoåi 6 (66,7) 1 (11,1) 2 (22,2) c2 = 5,776  p = 0,216 - 15 – 39 tuoåi 14 (43,8) 14 (43,8) 4 (12,5) - >= 40 tuoåi 13 (38,2) 11 (32,4) 10 (29,4) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: Tæ leä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa möùc ñoä 3 ôû nhoùm tuoåi töø 40 tuoåi trôû leân laø 29,4%, cao hôn so vôùi nhoùm tuoåi töø 15 ñeán 39 tuoåi (12,5%) vaø nhoùm tuoåi döôùi 15 tuoåi (22,2%). Tuy nhieân söï khaùc bieät naøy chöa coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0,05). 66.7 11.1 22.2 43.8 43.8 12.5 38.2 32.4 29.4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% < 15 tuổi 15 – 39 tuổi >+ 40 tuổi Mức độ 3 Mức độ 2 Không & Mức 1 Bieåu ñoà 3.5. Söï phaân boá möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa theo nhoùm tuoåi Baûng 3.19. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi giôùi tính Giôùi tính Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc 1 Möùc ñoä 2 Möùc ñoä 3 - Nam 11 (35,5) 15 (48,4) 5 (16,1) c2 =4,4113  p = 0,110 - Nöõ 22 (50,0) 11 (25,0) 11 (25,0) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: Tæ leä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa möùc ñoä 3 ôû nam laø 16,1% thaáp hôn so vôùi nöõ, 25%. Tuy nhieân söï khaùc bieät naøy chöa coù yù nghóa thoáng keâ (p > 0,05). Baûng 3.20. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi daøy thaønh ruoät thöøa Daøy thaønh ruoät thöøa Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh RT c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc 1 Möùc 2 Möùc 3 - < 4 mm 24 (58,5) 13 (31,7) 4 (9,8) c2 = 17,9  p= 0,001 - 4 – 5 mm 9 (36,0) 10 (40,0) 6 (24,0) - > 5 mm 0 (0,0) 3 (33,3) 6 (66,7) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: Tæ leä thaâm nhieãm mỡ quanh ruoät thöøa mức ñoä 3 ôû nhoùm daøy thaønh ruoät thöøa lôùn hôn 5 mm laø 66,7%, cao hôn so vôùi nhoùm daøy thaønh ruoät thöøa töø 4 ñeán 5 mm vaø döôùi 4 mm, söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ (p < 0,05). Baûng 3.21. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi daøy thaønh manh traøng Daøy thaønh manh traøng Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc ñoä 1 Möùc ñoä 2 Möùc ñoä 3 - Khoâng 6 (75,0) 1 (12,5) 1 (12,5) c2=3,5527 p = 0,169 - Coù 27 (40,3) 25 (37,3) 15 (22,4) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: ÔÛ nhoùm coù daøy thaønh manh traøng thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa möùc ñoä 3 chieám tæ leä 22,4% cao hôn so vôùi nhoùm khoâng daøy thaønh manh traøng, 12,5%. Tuy nhieân, söï khaùc bieät naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,169). Baûng 3.22. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi soûi ruoät thöøa Soûi ruoät thöøa Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc ñoä 1 Möùc ñoä 2 Möùc ñoä 3 - Khoâng 29 (48,3) 19 (31,7) 12 (20,0) c2=2,3091 p = 0,315 - Coù 4 (26,7) 7 (47,7) 4 (26,7) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: Chöa tìm thaáy söï lieân quan giöõa soûi ruoät thöøa vôùi möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa (p > 0,05). Baûng 3.23. Moái lieân quan giöõa möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa vôùi aùp-xe ruoät thöøa Aùp-xe ruoät thöøa Möùc ñoä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa c2 Giaù trò p Khoâng & Möùc ñoä 1 Mức ñoä 2 Mức ñoä 3 - Khoâng 33 (47,8) 24 (34,8) 12 (17,4) c2=9,1555  p = 0,01 - Coù 0 (0,0) 2 (33,3) 4 (66,7) Toång 33 (44,0) 26 (34,7) 16 (21,3) - Nhaän xeùt: Tæ leä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa möùc ñoä 3 laø 66,7% ôû nhöõng beänh nhaân coù aùp-xe ruoät thöøa, cao hôn so vôùi nhoùm khoâng coù aùp-xe ruoät thöøa, 17,4%. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p < 0,05. PHAÀN MINH HOÏA HÌNH AÛNH a b Hình 3.6. (a) Taêng quang thaønh ruoät thöøa ôû beänh nhaân nam, 59 tuoåi. (b) Hình aûnh ruoät thöøa tröôùc khi chích thuoác caûn quang tónh maïch. Hình 3.7. Hình aûnh daøy thaønh ruoät thöøa ôû beänh nhaân nöõ, 16 tuoåi. Hình 3.8. Hình aûnh daøy thaønh manh traøng ôû beänh nhaân nöõ, 67 tuoåi. a b Hình 3.9. Hình aûnh khí trong loøng ruoät thöøa ôû beänh nhaân nam, 90 tuoåi. (a) Hình taùi taïo maët phaúng höôùng traùn. (b) Hình taùi taïo maët phaúng höôùng truïc. a b c d Hình 3.10. Hình aûnh soûi ruoät thöøa. (a,c) Hình taùi taïo maët phaúng höôùng traùn. (b,d) Hình taùi taïo maët phaúng höôùng truïc. a b c Hình 3.11. Hình aûnh thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa. (a) Möùc ñoä 1 (b) Möùc ñoä 2 (c) Möùc ñoä 3. a b Hình 3.12. Hình aûnh khuyeát thaønh ruoät thöøa (a,b). Hình 3.13. Hình aûnh ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa. Chöông 4 BAØN LUAÄN 4.1. Ñaëc ñieåm chung Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vieâm ruoät thöøa coù tuoåi nhoû nhaát laø 6 tuoåi, cao nhaát laø 93 tuoåi trong ñoù tæ leä vieâm ruoät thöøa nhieàu nhaát, 45,3% (34 / 75) xaûy ra ôû ñoä tuoåi töø 40 trôû leân. So saùnh vôùi moät soá taùc giaû khaùc (baûng 4.24): Baûng 4.24. Ñaëc ñieåm veà tuoåi Taùc giaû Soá BN Bieân ñoä tuoåi Chuùng toâi 75 6 - 93 Miki vaø caùc cs [37] 64 4 - 78 Tsuboi vaø caùc cs [57] 102 4 - 82 Bixby vaø caùc cs [12] 244 4 - 83 Maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù bieân ñoä tuoåi gaàn gioáng vôùi caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi khaùc. Trong maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tæ leä vieâm ruoät thöøa ôû nam laø 41,3% (31/ 75) ít hôn so vôùi nöõ laø 58,7% (44/ 75). So saùnh vôùi moät soá taùc giaû nöôùc ngoaøi (baûng 4.25): Baûng 4.25. Ñaëc ñieåm veà giôùi tính Taùc giaû Soá BN Nam Tæ leä(%) Nöõ Tæ leä(%) Chuùng toâi 75 31 41,3 44 58,7 Miki vaø caùc cs [37] 64 41 64 23 36 Salem, O.A vaø cs [51] 88 55 62,5 33 37,5 Bixby vaø caùc cs [12] 244 150 61,5 94 38,5 Tæ leä giôùi tính bò vieâm ruoät thöøa trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi : nöõ nhieàu hôn nam khaùc vôùi caùc taùc giaû Miki, Salem vaø Bixby : nam nhieàu hôn nöõ. Söï khaùc bieät naøy theo chuùng toâi coù leõ do beänh nhaân trong caùc nghieân cöùu khaùc nhau veà vuøng ñòa lyù. 4.2. Ñaùnh giaù ñaëc ñieåm hình aûnh caét lôùp vi tính cuûa vieâm ruoät thöøa 4.2.1. Ñöôøng kính ruoät thöøa Keát quaû chuùng toâi ghi nhaän ñöôøng kính ruoät thöøa nhoû nhaát laø 6,1 mm, ñöôøng kính lôùn nhaát laø 25,8 mm. Trong ñoù tæ leä beänh nhaân vieâm ruoät thöøa coù ñöôøng kính ruoät thöøa töø 9 mm trôû leân chieám ña soá, 76% (57/ 75) hôn gaáp ba laàn so vôùi tæ leä vieâm ruoät thöøa coù ñöôøng kính töø 6 ñeán 9 mm, 24% (18/ 75). Trong nghieân cöùu cuûa Tamburrini vaø caùc cs [56] ñaõ khaûo saùt caét lôùp vi tính buïng & chaäu treân 372 ngöôøi bình thöôøng ghi nhaän coù 42% tröôøng hôïp ruoät thöøa coù ñöôøng kính lôùn hôn 6 mm. Töông töï Huwart vaø caùc cs [66] khaûo saùt caét lôùp vi tính buïng & chaäu treân 57 ngöôøi khoâng nghi ngôø vieâm ruoät thöøa ñaõ ghi nhaän 82% tröôøng hôïp ruoät thöøa coù ñöôøng kính trung bình 6,7 mm +/-1,2. Töø ñoù chuùng toâi nhaän thaáy raèng chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa khoâng chæ döïa vaøo ñöôøng kính ruoät thöøa maø coøn phaûi döïa vaøo söï hieän dieän caùc daáu hieäu thöù phaùt. Khi caùc daáu hieäu thöù phaùt nhö thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa, daøy thaønh manh traøng khoâng coù, Daly vaø caùc cs khaûo saùt treân 172 beänh nhaân nghi ngôø vieâm ruoät thöøa ñaõ taùn thaønh vieäc duøng ngöôõng kích thöôùc ruoät thöøa laø 9 mm ñeå chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa. 4.2.2. Daøy thaønh ruoät thöøa Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ghi nhaän thaønh ruoät thöøa nhoû nhaát laø 3 mm, lôùn nhaát laø 7,4 mm. Tæ leä vieâm ruoät thöøa coù thaønh ruoät thöøa daøy töø 3 mm trôû leân chieám toaøn boä (100%) phuø hôïp vôùi ngöôõng chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa ( ñoä daøy thaønh ruoät thöøa ≥ 3 mm ). 4.2.3. Taêng quang thaønh ruoät thöøa Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cho thaáy 100% vieâm ruoät thöøa coù taêng quang thaønh ruoät thöøa. Ñoàng thôøi nhôø söï taêng quang thaønh ruoät thöøa giuùp chuùng toâi loaïi tröø moät soá beänh lyù coù bieåu hieän laâm saøng gioáng vieâm ruoät thöøa nhö vieâm thaän-beå thaän, vieâm tuïy caáp, vieâm nhieãm vuøng chaäu .... Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi nhaän xeùt cuûa Jacobs vaø caùc cs, hoï cho raèng ñoä chính xaùc chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa ñaõ ñöôïc caûi thieän moät caùch ñaùng keå vôùi vieäc söû duïng thuoác caûn quang ñöôøng tónh maïch. Taêng quang thaønh ruoät thöøa cuõng giuùp phaùt hieän daáu hieäu khuyeát khu truù ôû thaønh ruoät thöøa taêng quang, laø moät trong naêm daáu hieäu cuûa vieâm ruoät thöøa thuûng gioáng nhö nhaän xeùt cuûa Tsuboi vaø caùc cs [57] nghieân cöùu treân 102 beänh nhaân ñaõ ghi nhaän ñoä chính xaùc chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa thuûng laø 96,1% döïa vaøo daáu hieäu khuyeát khu truù ôû thaønh ruoät thöøa taêng quang. Ñoàng thôøi, trong nghieân cöùu cuûa Bixby vaø caùc cs [12] treân 244 tröôøng hôïp (62 vieâm ruoät thöøa thuûng vaø 182 tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa khoâng thuûng) ñaõ keát luaän raèng daáu hieäu khuyeát khu truù ôû thaønh ruoät thöøa taêng quang coù ñoä nhaïy cao nhaát trong chaån ñoaùn vieâm ruoät thöøa thuûng. Ngoaøi ra, taêng quang thaønh ruoät thöøa cuõng giuùp phaân bieät caùc maïch maùu vuøng chaäu vôùi ruoät thöøa. So saùnh tæ leä taêng quang thaønh ruoät thöøa vôùi nghieân cöùu cuûa Miki vaø caùc cs (baûng 4.26): Baûng 4.26. Tæ leä taêng quang thaønh ruoät thöøa Taùc giaû Soá BN Taêng quang thaønh RT Chuùng toâi 75 75 (100%) Miki vaø caùc cs [37] 64 55 (86%) Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa Miki vaø caùc cs ghi nhaän tæ leä taêng quang thaønh ruoät thöøa 86% (55/ 64), soá coøn laïi khoâng taêng quang laø do nhoài maùu ruoät thöøa. Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ghi nhaän haàu heát vieâm ruoät thöøa ñeàu coù daáu hieäu thaâm nhieãm môõ, 96% (72/ 75) vôùi möùc ñoä khaùc nhau nhöng coù 4% (3/ 75) tröôøng hôïp vieâm ruoät thöøa khoâng coù thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa coù leõ do beänh nhaân ñöôïc thöïc hieän chuïp caét lôùp vi tính sôùm hôn, tröôùc khi coù bieåu hieän thaâm nhieãm môõ hoaëc do beänh nhaân coù quaù ít môõ trong oå buïng hay khoâng coù lôùp môõ quanh ruoät thöøa. So saùnh vôùi caùc nghieân cöùu nöôùc ngoaøi (baûng 4.27): Baûng 4.27. So saùnh tæ leä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa Taùc giaû Soá BN Thaâm nhieãm môõ quanh RT Chuùng toâi 75 72 (96%) Miki vaø caùc cs [37] 64 50 (78%) Salem, O.A vaø cs [51] 88 88 (100%) Rao vaø caùc cs [46] 100 93 (93%) Coù söï khaùc bieät veà tæ leä thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa trong keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vôùi caùc taùc giaû khaùc. Söï khaùc bieät naøy theo chuùng toâi laø do thôøi gian thöïc hieän chuïp caét lôùp vi tính khaùc nhau. Tuy nhieân, cuõng caàn löu yù raèng daáu hieäu thaâm nhieãm môõ khoâng phaûi laø daáu hieäu rieâng bieät cuûa vieâm ruoät thöøa vì daáu hieäu naøy coù theå phaùt hieän ôû moät soá beänh khaùc gioáng vieâm ruoät thöøa trong beänh caûnh ñau buïng caáp [17] nhö vieâm tuùi thöøa manh traøng, beänh Crohn, vieâm ñaïi traøng. Ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa Trong nhoùm nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù 100% beänh nhaân vieâm ruoät thöøa coù ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa töø 2,6 mm trôû leân trong ñoù ñoä saâu nhoû nhaát laø 2,8 mm vaø lôùn nhaát laø 18,1 mm. Keát quaû naøy phuø hôïp vôùi tieâu chuaån döïa vaøo giaù trò ngöôõng ñoä saâu toái ña dòch trong loøng ruoät thöøa lôùn hôn 2,6 mm ñeå chaån ñoaùn phaân bieät vieâm ruoät thöøa khoâng coù daáu hieäu tha