Đề tài Nghiên cứu định hướng quy hoạch môi trường Thành phố Quảng Ngãi đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020
Tài liệu Đề tài Nghiên cứu định hướng quy hoạch môi trường Thành phố Quảng Ngãi đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020: CHƯƠNG I MỞ ĐẦU I.1. ĐẶT VẤN ĐỀ - Phần lớn chính phủ các nước đều cam kết phát triển bền vững, thế nhưng việc phát triển kinh tế vẫn đã và đang tiếp tục làm suy kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và làm ô nhiễm nhiều thành phần môi trường. Nguyên nhân chính là thiếu sự lồng ghép một cách hiệu quả các vấn đề môi trường vào trong các quy hoạch phát triển. - Việt Nam trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã đem lại nhiều thành quả về kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân, nhưng một thực tế là các nguồn tài nguyên vốn bị tàn phá do chiến tranh và hậu quả khai thác không hợp lý trong thời gian dài trước đây nên đã bị suy giảm nghiêm trọng. Chúng ta đang đối mặt với những thách thức về suy thoái tài nguyên và môi trường. - Vì vậy hòa nhập vấn đề môi trường vào quy hoạch phát triển là một việc làm cần thiết nhằm góp phần giải quyết ...
Bạn đang xem trước 20 trang mẫu tài liệu Đề tài Nghiên cứu định hướng quy hoạch môi trường Thành phố Quảng Ngãi đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
CHÖÔNG I
MÔÛ ÑAÀU
I.1. ÑAËT VAÁN ÑEÀ
- Phaàn lôùn chính phuû caùc nöôùc ñeàu cam keát phaùt trieån beàn vöõng, theá nhöng vieäc phaùt trieån kinh teá vaãn ñaõ vaø ñang tieáp tuïc laøm suy kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø laøm oâ nhieãm nhieàu thaønh phaàn moâi tröôøng. Nguyeân nhaân chính laø thieáu söï loàng gheùp moät caùch hieäu quaû caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaøo trong caùc quy hoaïch phaùt trieån.
- Vieät Nam trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaõ ñem laïi nhieàu thaønh quaû veà kinh teá vaø caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, nhöng moät thöïc teá laø caùc nguoàn taøi nguyeân voán bò taøn phaù do chieán tranh vaø haäu quaû khai thaùc khoâng hôïp lyù trong thôøi gian daøi tröôùc ñaây neân ñaõ bò suy giaûm nghieâm troïng. Chuùng ta ñang ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc veà suy thoaùi taøi nguyeân vaø moâi tröôøng.
- Vì vaäy hoøa nhaäp vaán ñeà moâi tröôøng vaøo quy hoaïch phaùt trieån laø moät vieäc laøm caàn thieát nhaèm goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng maâu thuaãn giöõa nhu caàu phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng.
- Quy hoaïch moâi tröôøng ñöôïc chuù troïng taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi cuõng nhö ôû Vieät Nam vì ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñoù. Baûn chaát cuûa quy hoaïch moâi tröôøng nhaèm loàng gheùp nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng vaøo quy hoaïch phaùt trieån, goùp phaàn ñieàu chænh, giaûm nheï xung ñoät giöõa moâi tröôøng vaø phaùt trieån.
-Vì muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng, ngaøy nay baát kyø moät quoác gia, Tænh, vuøng laõnh thoã naøo cuõng caàn phaûi coù moät chieán löôïc quy hoaïch moâi tröôøng hôïp lyù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá ôû ñoù.
I.2. TÌNH HÌNH NGHIEÂN CÖÙU TRONG VAØ NGOAØI NÖÔÙC
I.2.1 Tình hình nghieân cöùu ngoaøi nöôùc.
- Ngay töø nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 19 ñaõ coù quan nieäm quy hoaïch moâi tröôøng roäng raõi trong coâng chuùng. Thí duï, vieäc phaùt trieån lyù thuyeát lieân tuïc töø nhaø xaõ hoäi hoïc ngöôøi Phaùp, Le Play, ñeán nhaø quy hoaïch Scotlen Sir Patrick Geddes vaø sau ñoù laø ngöôøi hoïc troø cuûa oâng, Lewis Mumford ngöôøi Myõ vaø sau naøy laø Ian McHarg taùc giaû cuûa “Thieát keá cuøng töï nhieân” (Design with Nature). Qui hoaïch moâi tröôøng ñöôïc thöïc söï chuù yù töø khi xuaát hieän “laøn soùng moâi tröôøng” ôû Myõ vaøo nhöõng naêm 60, khi maø caùc quoác gia phaùt trieån treân theá giôùi quan taâm moät caùch nghieâm tuùc tôùi caùc thoâng soá moâi tröôøng trong quaù trình xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån. Tuy nhieân, phaûi ñeán nhöõng naêm 90 coâng taùc quy hoaïch moâi tröôøng môùi ñöôïc phoå bieán vaø trieån khai roäng raõi.
- Taïi chaâu AÙ, quy hoaïch moâi tröôøng vuøng phaùt trieån maïnh ôû Nhaät Baûn. Quy hoaïch vuøng taïi chaâu AÙ taäp trung vaøo caû noâng thoân laãn thaønh thò. Moät soá chöông trình, ñeà taøi quy hoaïch vuøng noâng thoân vôùi caùc hoaït ñoäng chuû yeáu veà ñònh cö cuûa caùc nöôùc chaâu AÙ coù theå keå ra nhö sau:
+ UÛy ban phaùt trieån Gal Oya vôùi chöông trình phaùt trieån taøi nguyeân nöôùc (1949)
+ Quy hoaïch phaùt trieån thoáng nhaát taøi nguyeân nöôùc löu vöïc soâng Mekong (1957) taïi Campuchia, Laøo, Thaùi Lan vaø Vieät Nam.
- Hieän taïi, quy hoaïch moâi tröôøng ñöôïc quan taâm raát nhieàu taïi caùc nöôùc treân theá giôùi. Moät soá toå chöùc quoác teá ñaõ phaùt haønh caùc taøi lieäu höôùng daãn vaø giôùi thieäu kinh nghieäm veà quy hoaïch moâi tröôøng ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Nhöõng kinh nghieäm vaø taøi lieäu höôùng daãn ñoù chaéc chaén seõ giuùp ích raát nhieàu trong cho caùc nhaø laäp quy hoaïch moâi tröôøng taïi caùc quoác gia khaùc nhau treân theá giôùi.
I.2.2. Tình hình nghieân cöùu trong nöôùc.
- Nhaän thöùc saâu saéc veà vai troø vaø taàm quan troïng coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ñaëc bieät quan taâm vaø ban haønh moät soá vaên baûn phaùp quy veà baûo veä moâi tröôøng: Chieán löôïc baûo toàn Quoác gia (1986), keá hoaïch Quoác gia veà moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng 1991-2000 (1991), Luaät Baûo veä Moâi tröôøng (1994), Keá hoaïch haønh ñoäng quoác gia veà moâi tröôøng giai ñoaïn 1996-2000 (1995), Keá hoaïch haønh ñoäng ña daïng sinh hoïc (1995), Luaät Taøi nguyeân nöôùc (1998)....
- Quy hoaïch moâi tröôøng laø moät trong nhöõng phöông phaùp toát trong vieäc baûo veä moâi tröôøng, vì theá noù cuõng raát ñöôïc chính phuû Vieät Nam quan taâm. Ñeán nay, ñaõ coù nhieàu ñeà taøi, döï aùn khaùc nhau ñöôïc thöïc hieän lieân quan ñeán vaán ñeà quy hoaïch moâi tröôøng. Moät soá döï aùn/ ñeà taøi tieâu bieåu coù theå keå ñeán laø:
- Nhieäm vuï “Nghieân cöùu veà phöông phaùp luaän quy hoaïch moâi tröôøng” do TS. Trònh Thò Thanh, khoa moâi tröôøng, tröôøng Ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân – Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi chuû trì thöïc hieän naêm 1998.
- Nhieäm vuï “Nghieân cöùu xaây döïng höôùng daãn quy hoaïch moâi tröôøng vaø xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng sô boä vuøng Ñoàng baèng soâng Hoàng” do TS. Trònh Thò Thanh, khoa moâi tröôøng, tröôøng Ñaïi hoïc khoa hoïc töï nhieân – Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi chuû trì thöïc hieän naêm 1999.
- Nhieäm vuï “Nghieân cöùu xaây döïng quy hoaïch baûo veä moâi tröôøng vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long” do TS. Phuøng Chí Syõ, vieän Kyõ thuaät nhieät ñôùi vaø Baûo veä moâi tröôøng chuû trì thöïc hieän naêm 1999.
- Ñeà aùn “ Nghieân cöùu xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng phuïc vuï phaùt trieån beàn vöõng vuøng Ñoâng Nam Boä” do Vieän Moâi tröôøng vaø taøi nguyeân ñang chuû trì thöïc hieän trong naêm 2002-2003.
- Caùc kinh nghieäm vaø taøi lieäu thu ñöôïc töø caùc döï aùn, ñeà taøi coù lieân quan ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû phaàn treân seõ hoã trôï raát nhieàu cho ñeà taøi quy hoaïch moâi tröôøng cho Thaønh phoá Quaûng Ngaõi.
- Ñeà taøi caáp nhaø nöôùc : Nghieân cöùu xaây döïng QHMT phuïc vuï phaùt trieån KTXH Vuøng ÑBSH (KC.08.02) do coá GS.TS Leâ Quùy An laøm chuû nhieäm ñeà taøi.
- Ñeà taøi caáp nhaø nöôùc: Nghieân cöùu xaây döïng QHMT vuøng KTTÑMT (KC.08.03) do PGS.TS. Phuøng Chí Syõ laøm chuû nhieäm ñeà taøi.
- Nhieäm vuï troïng ñieåm: Nghieân cöùu xaây döïng QHMT phuïc vuï PTBV vuøng Ñoâng Nam Boä (KC.08.04) do GS.TS Laâm Minh Trieát laøm chuû nhieäm ñeà taøi.
I.3. SÖÏ CAÀN THIEÁT NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI
- Phaùt trieån kinh teá maø khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng laø höôùng phaùt trieån ñuùng ñaén vaø laø muïc tieâu maø taát caûc caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu muoán ñaït ñöôïc. Ñaây laø höôùng phaùt trieån beàn vöõng maø quoác teá quan taâm vaø khuyeán caùo.
- Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù thì xu höôùng quy hoaïch moâi tröôøng(QHMT) gaén vôùi quy hoaïch phaùt trieån (QHPT) kinh teá laø taát yeáu.
- Thaønh phoá Quaûng Ngaõi ñöôïc choïn ñeå nghieân cöùu xaây döïng QHMT xuaát phaùt töø nhöõng quan ñieåm sau :
- Ngaøy 8/10, taïi thaønh phoá quaûng Ngaõi, Tænh uyû, HÑND, UBND, UBMTTQ Tænh Quaûng Ngaõi ñaõ toå chöùc long troïng leã coâng boá Nghò ñònh soá 112/2005/NÑ – CP cuûa Chính phuû veà vieäc thaønh laäp Thaønh phoá Quaûng Ngaõi thuoäc Tænh Quaûng Ngaõi.
- Thaønh phoá ñang ñaõ xaùc ñònh roõ chuû tröông phaùt trieån cuûa thaønh phoá : tranh thuû moïi thôøi cô, khai thaùc toát moïi tieàm naêng vaø lôïi theá, huy ñoäng vaø söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn löïc vaø phaùt trieån nhanh cô sôû haï taàng, môû roäng quy moâ Thaønh phoá, chuyeån dòch nhanh cô caáu kinh teá moät caùch hôïp lyù vaø vöõng chaéc … nhaèm thöïc hieän muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá nhanh. Do vaäy neáu quaûn lyù chung Thaønh phoá theo kieåu quaûn lyù ñôn ngaønh seõ naûy sinh raát nhieàu maâu thuaãn giöõa caùc ngaønh trong vieäc söû duïng taøi nguyeân vaø moâi tröôøng cho phaùt trieån.
- QHMT laø moät coâng cuï quan troïng vaø coù quan heä khaéng khít vôùi caùc coâng cuï khaùc trong heä thoáng quaûn lyù nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng.
- Caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn phaûi ñöôïc loàng gheùp vaø ñöa vaøo ngay töø ñaàu trong quy hoaïch phaùt trieån vuøng ñeå coù nhöõng caân nhaéc caàn thieát tôùi nhu caàu quaûn lyù taøi nguyeân vaø moâi tröôøng trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá nhaèm taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng.
I.4. MUÏC TIEÂU VAØ NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
I.4.1 Muïc tieâu nghieân cöùu
- Muïc tieâu chính luaän vaên toát nghieäp laø cung caáp cô sôû khoa hoïc phuïc vuï xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng noùi chung vaø quy hoaïch moâi tröôøng Thaønh phoá Quaûng Ngaõi.
- Ngoaøi ra, luaän vaên coøn goùp phaàn :
+ Naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm baûo veä, caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng vaø söùc khoûe cuûa nhaân daân, ñaûm baûo söû duïng beàn vöõng taøi nguyeân vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa Thaønh phoá Quaûng Ngaõi theo Quy hoaïch chung ñaõ ñöôïc pheâ duyeät.
+ Taïo cô sôû cho vieäc phoái hôïp quaûn lyù vaø giaûi quyeát ñoàng boä caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa Thaønh phoá vaø chung cuûa Tænh Quaûng Ngaõi vaø caùc khu vöïc laân caän
I.4.2. Noäi dung nghieân cöùu.
- Ñieàu tra khaûo saùt thu thaäp caùc soá lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá xaõ hoäi, taøi nguyeân thieân nhieân vaø chaát löôïng moâi tröôøng Thaønh phoá Quaûng Ngaõi.
- Toång quan quy hoaïch phaùt trieån chung cuûa Thaønh phoá Quaûng Ngaõi ñeán naêm 2020.
- Döï baùo dieãn bieán moâi tröôøng döôùi taùc ñoäng cuûa quy hoaïch phaùt trieån chung ñeán naêm 2020.
- Xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng öu tieân.
- Xaùc ñònh caùc muïc tieâu baûo veä moâi tröôøng thaønh phoá
- Ñeà xuaát moät soá döï aùn nhaèm thöïc hieän QHMT.
I.5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU.
I.5.1. Phöông phaùp luaän.
- Quy hoaïch moâi tröôøng lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc. QHMT phaûi loàng gheùp vaøo quy hoaïch phaùt trieån KTXH. QHMT phaûi döïa treân caùc cô sôû khaùc nhau : ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá xaõ hoäi, chính saùch, theå cheá vaø caùc phöông aùn phaùt trieån kinh teá.
- QHMT coá gaéng laøm haøi hoøa, caân baèng giöõa phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng, ñaùp öùng nhu caàu cuoäc soáng cuûa con ngöôøi ngaøy caøng cao, chaát löôïng cuoäc soáng ñöôïc naâng leân.
- QHMT laø moân khoa hoïc lieân ngaønh, ñoái töôïng nghieân cöùu raát ña daïng bao goàm caùc hôïp phaàn töï nhieân, caùc thaønh phaàn moâi tröôøng, caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi, caùc phaïm truø ñaïo ñöùc.. vaø trong QHMT cuõng söû duïng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau, phuï thuoäc töøng loaïi QH löïa choïn phöông phaùp thích hôïp.
I.5.2. Phöông phaùp cuï theå.
Ñeà taøi naøy söû duïng caùc phöông phaùp sau :
- Keá thöøa caùc keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc chöông trình vaø ñeà taøi khoa hoïc coù lieân quan ñeán QHMT.
- Phöông phaùp ñieàu tra, khaûo saùt, thu thaäp thoâng tin coù lieân quan ñeán phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, moâi tröôøng Thaønh phoá Quaûng Ngaõi.
- Phöông phaùp phaân tích toång hôïp: duøng ñeå phaân tích toång hôïp vaán ñeà. Phöông phaùp naøy thöïc hieän xuyeân suoát ñeà taøi.
- Phöông phaùp ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng .Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng ñeå ñaùnh giaù nhöõng taùc ñoäng cuûa quaù trình phaùt trieån aûnh höôûng ñeán muïc tröôøng
- Phöông phaùp döï baùo(ñaùnh giaù nhanh).
Phöông phaùp döï baùo ñöôïc söû duïng ñeå döï baùo xu höôùng phaùt trieån caùc ngaønh ngheà, döï baùo taûi löôïng caùc nguoàn oâ nhieãm (khí thaûi, nöôùc thaûi, chaát thaûi raén), döï baùo xu höôùng bieán ñoåi moâi tröôøng phuïc vuï cho vieäc laäp caùc quy hoaïch moâi tröôøng
- Phöông phaùp chuyeân gia.
Ñöôïc söï tham gia ñoùng goùp cuûa thaày höôùng daãn ñeà taøi vaø caùc cô quan, ban ngaønh coù lieân quan taïi Tænh Quaûng Ngaõi.
I.6. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU
Ñoái töôïng nghieân cöùu laø QHMT phuïc vuï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi thaønh phoá Quaûng Ngaõi töø nay ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020.
I.7. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU
- Giôùi haïn phaïm vi nghieân cöùu veà maët thôøi gian laø töø nay ñeán naêm 2020.
- Phaïm vi nghieân cöùu veà maët khoâng gian laø toaøn Thaønh phoá Quaûng Ngaõi trong boái caûnh phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi.
I.8. YÙ NGHÓA CUÛA LUAÄN VAÊN.
I.8.1. Tính môùi cuûa luaän vaên.
- QHMT laø moät lónh vöïc töông ñoái môùi ñoái vôùi Vieät Nam. Luaän vaên goùp phaàn laøm saùng toû moät soá lyù luaän, cô sôû khoa hoïc phuïc vuï coâng taùc quy hoaïch moâi tröôøng, nhaát laø ñoái vôùi moät Thaønh phoá chöa phaùt trieån maïnh.
- Thaønh phoá Quaûng Ngaõi laø thaønh phoá môùi taùch ra töø Tænh Quaûng Ngaõi vaøo naêm 2005. Vì vaäy loàng gheùp vaán ñeà moâi tröôøng ngay töø ñaàu vaøo keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi chung cuûa Thaønh phoá laø moät vieäc laøm raát coù yù nghóa.
- Luaän vaên nghieân cöùu vôùi nhöõng thoâng soá hieän traïng vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá môùi nhaát (naêm 2005).
I.8.2. YÙ nghóa khoa hoïc
- Luaän vaên goùp phaàn laøm saùng toû moät soá lyù luaän, naâng cao cô sôû khoa hoïc phuïc vuï xaây döïng QHMT gaén vôùi quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi.
- QHMT Thaønh phoá Quaûng Ngaõi gaén vôùi quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi laø moät coâng cuï giuùp caùc cô quan quaûn lyù veà moâi tröôøng cuûa thaønh phoá coù nhöõng ñònh höôùng vaø naém baét ñöôïc nhöõng chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng trong quaù trình phaùt trieån töø nay ñeán naêm 2020.
I.8.3. YÙ nghóa thöïc tieãn
- Ñeà taøi coù yù nghóa thöïc tieãn cao trong vieäc ñeà ra caùc giaûi phaùp cuï theå vaø thieát thöïc giaûi quyeát maâu thuaãn trong phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. Ñaây laø vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch lieân quan tôùi khai thaùc taøi nguyeân hôïp lyù naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng.
CHÖÔNG II
GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KINH TEÁ XAÕ HOÄI THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI
II.1. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN
II.1.1.Vò trí ñòa lyù
Thaønh phoá Quaûng Ngaõi naèm ôû vuøng duyeân haûi Mieàn Trung, töïa vaøo daõy Tröôøng Sôn höôùng ra bieån Ñoâng.
- Phía Baéc giaùp vôùi huyeän Sôn Tònh vaø Tænh Quaûng Nam,
- Phía Nam giaùp vôùi caùc huyeän Tö Nghóa, Moä Ñöùc, Ñöùc Phoå vaø Tænh Bình Ñònh,
- Phía Taây giaùp caùc huyeän Sôn Haø, Traø Boàng, Ba Tô vaø tænh Kom Tum.
- Phía Ñoâng giaùp vôùi Bieån ñoâng
Thaønh phoá Quaûng Ngaõi coù quoác loä 1A chaïy qua Thaønh phoá , caùch Haø Noäi 883 km veà phía Baéc, caùch Thaønh Phoá Hoà Chí Minh 838 km veà phía Nam; quoác loä 1A noái Thaønh phoá Quaûng Ngaõi vôùi Taây Nguyeân, Laøo vaø vuøng Ñoâng Baéc Thaùi Lan. Thaønh phoá Quaûng Ngaõi naèm ôû toaï ñoä:
- Töø 140 32’40 ‘’ ñeán 150 25 ‘ñoä vó Baéc
- Töø 1080 06’ ñeán 1090 04’35’’ ñoä kinh Ñoâng
II.1.2. Ñòa hình
Thaønh phoá Quaûng Ngaõi naèm ôû mieàn Trung Trung boä, coù ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, coù nhöõng caùch ñoàng luùa, mía vaø coù con soâng Traø Khuùc chaûy qua Thaønh phoá
Mieàn ñoàng baèng: ñaát ñai phaàn lôùn laø phuø sa do caùc soâng boài leân thaønh phaàn caùt khaù cao cuûa ñaát vôùi söï xoùi moøn huyû phaù do thôøi tieát möa naéng ñaëc bieät ôû TP. Quaûng Ngaõi, ngöôøi ta thaáy raèng chaát ñaát ôû ñaây töông ñoái ngheøo, söï thoaùt thuyû laïi khaù nhanh, theâm vaøo ñoù laø söï khoâ haïn keùo daøi chöùng toû moät söï thieáu nöôùc trong nhieàu thaùng cuûa naêm, moät maãu saéc nhaït ôû beà maët ñaát cho bieát söï thieáu chaát buøn. Tuy nhieân TP. Quaûng Ngaõi coøn coù nhieàu vuøng ruoäng roäng, thích hôïp cho vieäc caøy caáy, nhôø theá nöôùc cuûa caùc soâng lôùn phaùt nguoàn töø daõy Tröôøng Sôn chaûy xuyeân qua ñoàng baèng roài ra bieån.
Löu löôïng cuûa caùc doøng soâng bieán ñoåi theo muøa. Veà muøa naéng, loøng soâng khoâ caïn, traùi laïi muøa möa, nhöõng côn möa daàm naëng haït treân daõy Tröôøng Sôn laøm cho nöôùc ñoå xuoáng caùc doøng soâng khieán möïc nöôùc daâng cao, ñoät ngoät lan vaøo caùc vuøng ñaát xung quanh.
II.1.3. Khí haäu
Thaønh phoá Quaûng ngaõi coù khí haäu nhieät ñôùi vaø gioù muøa. Nhieät ñoä trung bình 250 ñeán 26,90, thöôïng tuaàn thaùnh 7 vaø thaùng 8 khoâng quaù 340C, thöôïng tuaàn thaùnh gieâng laïnh nhaát khoâng döôùi 180C (Xem baûng 1 vaø hình 1).
Thôøi tieát TP. Quaûng Ngaõi chia laøm hai muøa roõ reät: muøa naéng vaø maøu möa.
- Muøa naéng: Töø haï tuaàn thaùng gieâng aâm lòch ñeán thöôïng tuaàn thaùng 8 aâm lòch.
- Muøa möa: Töø haï tuaàn thaùng gieâng aâm lòch ñeán thöôïng tuaàn thaùng gieâng aâm lòch.
- Gioù muøa: Töø haï tuaàn thaùng gieâng aâm lòch ñeán thaùng 8 aâm lòch, gioù thoåi töø Ñoâng Nam qua Taây Baéc, heát söùc maùt meõ vaø deã chòu goïi laø gioù Noàm.
Khí haäu TP. Quaûng Ngaõi coù nhieàu gioù Ñoâng Nam ít gioù Ñoâng Baéc vì ñòa hình ñòa theá phía nam, hôn nöõa do theá nuùi ñòa phöông taïo ra.
TP. Quaûng Ngaõi coù möa ñaëc bieät. Vuõ löôïng möa trung bình haøng naêm 2.198mm nhöng chæ quy tuï vaøo 4 thaùnh cuoái naêm coøn caùc thaùng khaùc thì khoâ haïn.
Trung bình haøng naêm möa 129 ngaøy, nhieàu nhaát vaøo caùc thaùng 9, 10, 11, 12. söï phaân boá vuõ löôïng khoâng ñeàu cuõng nhö söï keùo daøi muøa khoâ haïn raát haïi cho caây coâi, ñaát ñai vaø gaây khoù khaên cho vieäc daãn thoaùt thuyû. Ñaëc bieät ôû TP. Quaûng Ngaõi caùc traän baõo chæ theå xaûy ra trong khoaûng thôøi gian töø thaùng 9 ñeán thaùng 12 döông lòch nhaát laø hai thaùng 10 vaø 11.
Baûng 1: Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng vaø caû naêm
Thaùng
2002(0C)
2003(0C)
2004(0C)
Thaùng 1
22,3
21,7
22,2
Thaùng 2
22,9
24,2
22,1
Thaùng 3
25,1
25,0
24,7
Thaùng 4
27,4
27,7
27,3
Thaùng 5
29,3
29,0
29,0
Thaùng 6
29,8
29,6
28,3
Thaùng 7
30,3
29,0
28,3
Thaùng 8
28,0
28,9
28,6
Thaùng 9
27,0
27,3
27,5
Thaùng 10
26,2
25,8
25,1
Thaùnh 11
24,8
24,9
24,54
Thaùng 12
23,8
21,9
21,8
Caû naêm
26.4
26,3
25,8
(Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Quaûng Ngaõi 2004)
Hình 1:Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng trong naêm 2004.
Trong ba naêm qua (2002, 2003, 2004) theo soá lieäu thoáng keâ töø Trung taâm döï baùo khí töôïng thuyû vaên TP. Quaûng Ngaõi dieãn bieán thôøi tieát, khí haäu khoâng coù gì thay ñoåi lôùn. Nhieät ñoä trong ba naêm khoâng coù söï taêng giaûm ñoät bieán rieâng naêm 2004 nhieät ñoä trung bình naêm giaûm so vôùi nhöõng naêm tröôùc.
Giôø naéng trong caû naêm 2004 cuõng giaûm so vôùi hai naêm tröôùc ñoù.
Löôïng möa trong naêm 2003 laø cao nhaát so vôùi ba naêm ñöôïc ñaùnh giaù, toång löôïng möa trong caùc thaùng coù söï cheânh leäch ñaùng keåå. Trong naêm 2003, thaùng 10 coù toång löôïng möa cao nhaát 1.133mm ñaây cuõng laø thaùng coù löôïng möa cao nhaát tính trong nhieàu naêm( töø 2000 ñeán 2004).
Moät ñieàu ñaùng quan taâm nhöõng naêm qua hieän töôïng thôøi tieát nguy hieåm taêng nhanh qua töøng naêm cuï theå nhö sau:
- Trong naêm 2002, thaùng 9 dieãn ra hai aùp thaáp nhieät ñôùi, sau phaùt trieån thaønh baûo soá 4 vaø soá 5 hoaït ñoäng treân bieån ñoâng. Trong ñoù aùp thaáp nhieät ñôùi sau phaùt trieån thaønh côn baõo soá 5, trong quaù trình ñi leân phía Baéc ñaõ gaây möa lôùn dieän roäng ôû TP. Quaûng Ngaõi. Thaùng X, coù hai ñôït möa lôùn dieän roäng gaây luõ baùo ñoäng 1 vaø baùo ñoäng 3 taïi soâng Traø khuùc.
- Naêm 2003, thaùng IX xaûy ra traän möa lôùn taäp trung, laøm xuaát hieän luõ ôû möùc baùo ñoäng 1 treân caùc soâng ôû TP. Quaûng Ngaõi: thaùng 10 traän möa ngaøy 3, 6 ñaõ gaây luõ baùo ñoäng 1 vaø 2, ñeán ngaøy 15-8 ñaõ gaây luõ lôùn vaø ñaëc bieät lôùn ôû taát caû caùc soâng trong thaønh phoá, thaùng XI, do chuû aûnh chuû yeáu cuûa rìa Taây nam aùp cao caän nhieät ñôùi ñaõ coù möa lôùn gaây luõ treân möùc baùo ñoäng 3 ôû soâng Traø Khuùc.
- Naêm 2004, coù hieän töôïng thôøi tieát nguy hieåm xaûy ra vaøo caùc thaùng IV, VI, IX, XI. Thaùng VI, côn baõo soá 2 gaây ra gioù maïnh vaø möa to ôû TP. Quaûng Ngaõi vaøo ngaøy 12 thaùng VI laøm thieät haïi ñaùng keå veà ngöôøi vaø taøi saûn. Nhö vaäy, nhöõng soá lieäu cuï theå treân ñaõ cho thaáy moät ñieàu raèng caùc hieän töôïng thôøi tieát ñaëc bieät ngaøy caøng dieãn bieán phöùc taïp hôn vôùi soá löôïng cuõng nhieàu hôn qua moãi naêm. Ñaây laø vaán ñeà caàn quan taâm nhaèm naâng cao hôn nöõa coâng taùc döï baùo vaø phoøng choáng thieân tai trong thaønh phoá.
I.1.4. Ñòa chaát.
Ñaát ñai TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc hình thaønh treân hai töôùng traàm tích: traàm tích Pleieixtoxen vaø traàm tích Holoxen.
(1). Traàm tích Pleieixtoxen (traàm tích phuø sa coå): thöôøng laø ñòa hình ñoài goø hoaëc löôïn soùng, cao töø 20-25m vaø xuoáng tôùi 3-4m, maët nghieâng töø höôùng Ñoâng Nam. Döôùi taùc ñoäng toång hôïp cuûa nhieàu yeáu toá töï nhieân nhö sinh vaät, khí haäu, thôøi gian vaø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, qua quaù trình xoùi moøn vaø röûa troâi… traàm tích phuø sa coå ñaõ phaùt trieån thaønh nhoùm ñaát mang nhöõng ñaëc tröng rieâng. Ngoaøi ra coøn coù nhoùm ñaát xaùm
- Ñaát xaùm cao, coù nôi bò baïc maøu.
- Ñaát xaùm coù taàng loang loå ñoû vaøng.
- Ñaát xaùm gley.
(2). Traàm tích Holoxen (traàm tích phuø sa treû) ñöôïc hình thaønh nhieàu loaïi ñaát khaùc nhau:
- Nhoùm ñaát phuø sa: nhoùm phuø sa khoâng hoaëc bò nhieãm pheøn.
- Nhoùm ñaát pheøn: ñaát pheøn nhieàu vaø ñaát pheøn trung bình.
II.2. HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN KIEÄN KINH TEÁ XAÕ HOÄI.
II.2.1. Kinh teá.
(1). Coâng nghieäp ,tieåu thuû coâng nghieäp.
Duy trì ñöôïc söï taêng tröôûng, gía trò saûn xuaát caùc ngaønh kinh teá ñeàu taêng so vôùi 2003.
Toång giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp öôùc ñaït 1.540.449 trieäu ñoàng taêng 16,7% so vôùi naêm 2003 vaø ñaït 100,5% keá hoaïch; trong ñoù khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc taêng 13,7%, khu vöïc kinh teá quoác doanh taêng 24%, nhôø söï saép xeáp, ñaàu tö môû roäng saûn xuaát, khai thaùc thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, ñoåi môùi trang thieát bò coâng ngheä…, goùp phaàn giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, thuùc ñaûy saûn xuaát coâng nghieäp phaùt trieån. Moät soá saûn phaåm saûn xuaát taêng nhanh so vôùi naêm 2003 nhö: bia, baùnh keïo, tinh boät mì, daêm boät giaáy, nöôùc khoaùng… ñaõ goùp phaàn laøm taêng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp trong naêm 2004 (Xem baûng 2).
Baûng 2 : Giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh coâng nghieäp theo giaù trò hieän haønh.
Giaù trò saûn xuaá cuûa ngaønh coâng nghieäp
2001(trieäu ñoàng)
2002(trieäu ñoàng)
2003(trieäu ñoàng)
2004(trieäu ñoàng)
Khu vöïc kinh teá trong nöôùc
Nhaø nöôùc
641.055
869.946
1.072.825
1.230.722
Trung öông
563.391
768.109
936.043
1.050.034
Ñòa phöông quaûn lyù
77.664
101.837
136.782
180.688
Ngoaøi quoác doanh
208.807
237.368
264.116
304.130
Ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi
4.0732
5.597
(Nguoàn :Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Caùc khu coâng nghieäp cuûa thaønh phoá:ñaõ coù moät khu coâng nghieäp ñi vaøo hoaït ñoäng ñoù laø khu coâng nghieäp Quaûng Phuù, ngoaøi ra ñaõ caáp giaáy pheùp ñaàu tö cho caùc döï aùn nhöng chöa coù döï aùn naøo hoaøn chænh, ñi vaøo saûn xuaát. UBNDTP ñaõ pheâ duyeät quy hoaïch chi tieát moät soá cuïm coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp vaø tích cöïc chæ ñaïo vieäc trieån khai thöïc hieän. Tuy nhieân moät soá phöôøng xaõ vaãn chöa chuû ñoäng thöïc hieän quy hoïach, huy ñoäng caùc nguoàn löïc ôû ñiaï phöông ñeå ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát CN-TTCN maø coøn troâng chôû söï hoã trôï cuûa TP, saûn xuaát coâng nghieäp tuy coù taêng tröôûng song chöa thaät söï vöõng chaéc, coâng nghieäp cheá bieán quy moâ nhoû, haïn cheá trong vieäc ñaàu tö ñoåi môùi trang thieát bò, coâng ngheä, söùc caïnh tranh thò tröôøng yeáu.
Vieäc saép xeáp ñoåi môùi hoaït ñoäng saûn suaát kinh doanh, coå phaàn hoùa Doanh nghieäp nhaø nöôùc böôùc ñaàu ñaõ taïo söï chuyeån bieán tích cöïc vaø coù hieäu quaû hôn. So vôùi keá hoaïch tieán ñoä naêm 2005 ( ñaõ goäp luoân keá hoaïch naêm 2005), coâng taùc saép xeáp, ñoåi môùi coøn chaäm xöû lyù nôï toàn ñoïng ôû caùc ñôn vò raát phöùc taïp vaø toán keùm thôøi gian.
(2). Veà noâng nghieäp.
Giaù trò saûn xuaát taêng bình quaân giai ñoaïn 200 – 2003 ñaït 4,9%, tyû troïng troàng troït 70,2% naêm 2000 giaûm coøn 66,2% naêm 2003, chaên nuoâi töø 24,5% naêm 2000 leân 29,2% naêm 2003. Dieän tích troàng luùa coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm daàn (Baûng 3).
Töø naêm 2000 – 2003, naêng suaát caùc loaïi caây troàng taêng; Luùa töø 36taï/ha leân 45taï/ha, döï kieán ñeán naêm 2004 naêng suaát khoaûng 48,4 taï/ha (Xem Hình 2), ñaït ñöôïc keát quaû treân laø do khuyeán khích cuûa TP chuyeån dieän tích töø 3 vuï sang 2 vuï aên chaéc, rieâng ñoái vôùi caây mía giaûm qua caùc naêm do tình hình giaù caû thò tröôøng giaûm neân noâng daân chuyeån sang canh taùc caùc loaïi caây khaùc. Saûn löôïng löông thöïc naêm 2004 ñaït 11.880 taán taêng bình quaân 3,3%/naêm. Ñeán naêm 2004 ñaøn traâu 210 con, ñaøn boø 6.830 con, ñaøn löôïn 26.158 con.
Baûng 3:Dieän tích luùa caû naêm (ha).
2000
2001)
2002
2003
2004
1.932
1.509
1.492
1.550
1.429
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Hình 2:Naêng suaát luùa (taán/ha)
(3). Hoaït ñoäng du lòch.
Hoaït ñoäng du lòch coù söï chuyeån bieán. Doanh thu du lòch caû naêm cuûa thaønh phoá öôùc ñaït 33 tyû ñoàng, ñaït 100% KH naêm, taêng 55% so vôùi naêm 2003. vieäc ñaàu tö cô sôû haï taàng cho caùc khu du lòch nhö nuùi Buùt vaø moät soá tuyeán ñöôøng coù phong caûnh ñeïp nhö ñöôøng Phaïm Vaên Ñoàng nôi naøy coù Quaûng tröôøng vaø coù phong caûnh raát ñeïp veà ban ñeâm vaø moät soá ñöôøng ôû ngoaøi caàu Traø Khuùc ñang ñöôïc ñaåy maïnh tieán ñoä thöïc hieän.
(4). Thöông maïi – dòch vuï.
-Thöông maïi phaùt trieån khaù, ñaûm baûo nhu caàu cung öùng haøng hoaù trong TP. Hoaït ñoäng giao thoâng vaân taûi, thoâng tin lieân laïc, ngaân haøng ñaõ cô baûn ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa TP.
Toång möùc baùn leû haøng hoaù vaø dòch vuï giai ñoaïn 2000 – 2003 taêng 16,4%, naêm 2004 taêng 16% (Xem baûng 4 vaø hình 3).
- Khoái löôïng vaän chuyeån haøng hoaù naêm 2000-2003 taêng 4,5%, naêm 2004 taêng 5,1%, khoái löôïng luaân chuyeån haønh khaùch giai ñoaïn 2000-2003 giaûm 8,2% nguyeân nhaân giaûm laø do nhu caàu ñi laïi baèng phöông tieän khaùc taêng, ñoàng thôøi moät soá xe ngöøng hoaït ñoäng do quaù haïn söû duïng. Soá ñieän thoaïi bình quaân/100 daân töø 2,5 maùy naêm 2000 leân 6,4 maùy naêm 2004.
- Kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2000 laø 3,5 trieäu USD, ñeán naêm 2004 taêng 7,5 trieäu USD.
- Kim ngaïch nhaäp khaåu naêm 2004 laø 7 trieäu USD.
- Hoaït ñoäng xuaát khaåu tuy coù maët haïn cheá, nhöng coù söï chuyeån bieán khaù tích cöïc trong giai ñoaïn naøy, tuy vaäy giaù trò baùn leû vaãn coøn nhoû beù, caùc doanh nghieäp saûn xuaát haøng xuaát khaåu nhìn chung qui moâ, thieát bò coâng nghieäp laïc haäu, chöa ñuû löïc ñeå ñaàu tö caùc coâng ngheä hieän ñaïi, chöa maïnh daïn tìm kieám thò tröôøng. Beân caïnh ñoù, söï hoã trôï cuûa cô quan nhaø nöôùc cho caùc doanh nghieäp coøn quaù ít trong coâng taùc xuaát nhaäp khaåu, tìm kieám thò tröôøng…
Baûng 4 :Toång möùc baùn leû haøng hoaù vaø doanh thu dòch vuï(trieäu ñoàng).
2000
2001
2002
2003(
2004
681.371
797.208
947.638
1.034.824
1.324.563
(Nguoàn :Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Hình 3: Toång möùc baùn leû haøng hoaù vaø doanh thu dòch duï.
Soá ngöôøi kinh doanh, du lòch vaø nhaø haøng, khaùch saïn ñöôïc ñöa ra trong baûng.
Baûng 5: Soá ngöôøi kinh doanh, du lòch vaø nhaø haøng, khaùch saïn
2000
2001
2002
2003
2004
9.416
10.013
11.581
11.492
11.971
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
II.2.2. Xaõ hoäi
(1). Daân soá ,lao ñoäng, thöông binh vaø xaõ hoäi
Daân soá quaûng ngaõi naêm 2004 laø 122.833 ngöôøi maät ñoä daân soá laø 3.245 ngöôøi/ km2, vôùi dieän tích laø 37,12ha. Daân soá töøng phöôøng/xaõ naêm 2005 ñöôïc ñöa ra trong baûng 6. TP caàn taêng cöôøng coâng taùc truyeàn thoâng, trieån khai moâ hình khu daân cö khoâng sinh con thöù ba trôû leân ôû caùc phöôøng , xaõ trong TP. Tyû leä taêng daân soâ töï nhieân coøn 1,13% ( KH 1,18%), goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân, Coâng taùc daân soá gia ñình vaø treû em ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû toát. Coâng taùc baûo veä vaø chaêm soùc treû em ñaõ höôùng vaøo caùc hoaït ñoäng cuï theå, thieát thöïc phuïc vuï cho treû em coù hoaøn caûnh ñaëc bieät khoù khaên, quan taâm ñuùng möùc treû em khuyeát taät, treû em lang thang kieám soáng.
- Taäp trung giaûi quyeát, xöû lyù toàn ñoïng coâng taùc xaùc nhaän ngöôøi coù coâng vôùi caùch maïng 3 thôøi kyø vaø ñaûm baûo thöïc hieän caùc chính saùch, cheá ñoä trôï caáp öu ñaõi vôùi ngöôøi coù coâng. Ñaåy maïnh cuoäc vaän ñoäng uûng hoä xaây döïng quyõ “ ñeàn ôn ñaùp nghóa”, phaân boå cho caùc cô quan, ñôn vò trong thaønh phoá xaây döïng, söõa chöõa nhaø cho gia ñình coù coâng caùch maïng, Coâng taùc cöùu trôï thöôøng xuyeân vaø ñoät xuaát do thieân tai, caùc chính saùch mieãn giaûm hoïc phí chgo ngöôøi ngheøo ñöôïc caùc huyeän, thò xaõ trieån khai thöïc hieän. Ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân töøng böôùc ñöôïc naâng leân.
- Chöông trình giaûi quyeát vieäc laøm chöa ñoàng boä, hieäu quaû söû duïng voán vay giaûi quyeát vieäc laøm chöa cao, chöa coù bieän phaùp khaéc phuïc ñeå giaûm thieåu soá ngöôøi thieáu vieäc laøm, ñôøi soáng cuûa moät boä phaän nhaân daân, nhaát laø caùc thöông binh ñaõ maát söùc lao ñoäng.
Baûng 6: Daân soá Thaønh phoá Quaûng Ngaõi naêm 2005
Teân phöôøng, xaõ
Daân soá naêm 2005(ngöôøi)
Phöôøng Nghóa Chaùnh
11.755
Phöôøng Chaùnh Loä
15.052
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
13.401
Phöôøng Traàn Phuù
16.725
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
12.54
Traàn Höng Ñaïo
14.267
Phöôøng Nghóa Loä
12.541
Phöôøng Quaûng Phuù
11.045
Xaõ Nghóa Doõng
12.542
Xaõ Nghóa Duõng
14.251
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
(2). Y teá
Y teá, daân soá gia ñình vaø treû em: Coâng taùc chaêm soùc, baûo veä söùc khoeû cuûa nhaân nhaân ngaøy caøng ñöôïc taêng cöôøng, soá göôøng beänh, soá baùc só/vaïn daân ñaït keá hoaïch. Coâng taùc y teá döï phoøng, phoøng choáng dòch beänh ñöôïc duy trì thöôøng xuyeân, haïn cheá khoâng ñeå xaûy ra dòch beänh. Maïng löôùi y teá cuûa thaønh phoá ñeán cô sôû töøng böôùc ñöôïc cuõng coá, naâng caáp ñeå ñaùp öùng nhu caàu khaùm chöõa beänh cho nhaân daân; tuy nhieân trang thieát bò y teá ôû cô sôû coøn laïc haäu, chöa ñuû ñeå phuïc vuï cho coâng taùc khaùm chöõa beänh. Ñeán nay toaøn TP ñaõ coù100% xaõ coù traïm y teá, tyû leä traïm y teá coù baùc só 51,7%, chöa ñaït chæ tieâu keá hoaïch, caùc chöông trình y teá quoác gia trieån khai treân ñòa baøn ñaït hieäu quaû, nhaát laø chöông trình tieâm chuûng môû roäng. Tích cöïc phoøng choáng khoáng cheá caùc beänh xaõ hoäi nhö phong, lao, soát reùt, taâm thaàn, böôùc coå…. Chöông trình phoøng choáng muø loaø trieån khai ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû toát. Tyû leä treû em suy dinh döôõng laø 5%. Beänh vieän ña khoa môùi ñang ñöôïc taäp trung xaây döïng nhöng chaäm so vôùi keá hoaïch tieán ñoä.TP ñaõ taäp trung chæ ñaïo cuõng coá, oån ñònh boä maùy toå chöùc nhaân söï cuûa ngaønh y teá ñeå khaéc phuïc nhöõng toàn taïi trong coâng taùc quaûn lyù, khaùm chöõa beänh, naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm, thaùi ñoä vaø yù thöùc phuïc vuï nhaân daân cuûa caùn boä quaûn lyù, y baùc só trong ngaønh. Moät soá coâng trình döï aùn ñaàu tö cuûa ngaønh y teá TP trieån khai raát chaäm, aûnh höôûng ñeán vieäc ñöa vaøo phuïc vuï nhaân daân.
Soá cô sôû y teá taïi TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc ñöa ra trong baûng 7.
Baûng 7: soá cô sôû y teá
Cô sôû y teá
Beänh vieän
Phoøng khaùm
Traïm y teá
Toång soá
1
1
10
12
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Soá giöôøng beänh taïi TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc ñöa ra trong baûng 8.
Baûng 8: soá göôøng beänh
Soá göôøng beänh
Beänh vieän
Phoøng khaùm
Traïm y teá
Toång soá
600
10
47
657
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
(3). Giaùo duïc vaø ñaøo taïo.
Giaùo duïc vaø ñaøo taïo: Naêm 2004 toaøn thaønh phoá ñaõ xaây döïng môùi 20 phoøng hoïc , söûa chöõa 36 phoøng, xoaù boû tình traïng hoïc 03 ca. Tyû leä hoïc sinh ñi hoïc ñuùng ñoä tuoåi ngaøy caøng taêng (caáp tieåu hoïc: 99,4%; caáp trung hoïc cô sôû 95,3%; caáp trung hoïc phoå thoâng:90,1%) coù 100% xaõ, phöôøng, ñaït tieâu chuaån phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc ñuùng ñoä tuoåi, 80% xaõ, phöôøng, ñaït tieâu chuaån phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc cô sôû. Tyû leä tröôøng ñaït tieâu chuaån quoác gia ôû baäc tieåu hoïc laø 70%, THCS vaø THPT laø 45%. Keát quaû thi toát nghieäp caùc caáp hoïc ñaït khaù. Ñaõ chaán chænh moät böôùc tình traïng hoïc theâm, daïy theâm. Chöông trình kieân coá hoaù tröôøng, lôùp hoïc tieán ñoä thöïc hieän chaäm so vôùi keá hoaïch, caùc ñôn vò ñang coá gaéng tieáp tuïc ñaåy nhanh tieán ñoä giaûi ngaân ñeå hoaøn thaønh keá hoaïch ñeà ra.
Soá tröôøng hoïc taïi TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc ñöa ra trong baûng 9.
Baûng 9: Soá tröôøng hoïc taïi TP. Quaûng Ngaõi
Soá tröôøng hoïc
Tieåu hoïc
Trung hoïc cô sôû
Phoå thoâng
Toång soá
Nhaø nöôùc
11
10
3
27
Baùn coâng
0
0
1
1
Daân laäp
0
0
1
1
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Soá phoøng hoïc taïi TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc ñöa ra trong baûng 10.
Baûng 10: Soá phoøng hoïc cuûa TP. Quaûng Ngaõi.
Tieåu hoïc
Trung hoïc cô sôû
Phoå thoâng
Toång soá
Nhaø nöôùc
189
150
71
410
Baùn coâng
0
0
43
43
Daân laäp
0
0
6
6
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
(4). Vaên hoùa thoâng tin theå duïc theå thao
Hoaït ñoäng vaên hoaù thoâng tin töø thaønh phoá ñeán cô sôû ñöôïc trieån khai ñoàng boä, ñaõ toå chöùc nhieàu hoaït ñoäng vaên hoaù, vaên ngheä, thoâng tin tuyeân truyeàn chaøo möøng caùc ngaøy leã kyû nieäm, phuïc vuï caùc nhieäm vuï chính trò, phaùt trieån KTXH ôû ñòa phöông, ñaùp öùng nhu caàu höôûng thuï vaø saùng taïo vaên hoaù cuûa quaàn chuùng nhaân daân, baûo toàn caùc giaù trò vaên hoaù truyeàn thoáng caùc daân toäc trong thaønh phoá nhö chöông trình vaên ngheä ñoùn xuaân haøng naêm, chöông trình ñua thuyeàn ñaàu naêm ôû soâng Traø khuùc, caùc hoaït ñoäng vaên ngheä chaøo möøng caùc ngaøy leã lôùn trong naêm... Phong traøo toaøn daân ñoaøn keát xaây döïng ñôøi soáng vaên hoaù ôû khu daân cö trieån khai ñaït keát quaû khaù. Tuy nhieân coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng dòch vuï vaên hoaù, karaoke, Internet, kinh doanh vaên hoaù phaåm chöa chaët cheõ. Moät soá di tích lòch söû, danh lam thaéng caûnh do khoù khaên veà nguoàn kinh phí neân chaäm ñöôïc ñaàu tö toân taïo vaø khai thaùc ñeå goùp phaàn giaùo duïc tryueàn thoáng vaø phuïc vuï khaùch tham quan du lòch. Moät soá coâng trình, döï aùn ñaàu tö cuûa ngaønh vaên hoaù thoâng tin trieån khai chaäm neân chöa theå ñöa vaøo khai thaùc, söû duïng vaø phaùt huy hieäu quaû. Ñaøi PTTHTP ñaõ coù nhöõng noã löïc trong vieäc duy trì vaø naâng cao chaát löôïng caùc chöông trình thôøi söï, chuyeân muïc, chuyeân ñeà, phuïc vuï vieäc trieån khai caùc chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng, phaùt luaät cuûa Nhaø nöôùc, caùc Nghò quyeát, chöông trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñòa phöông, tuyeân truyeàn kyû nieäm caùc ngaøy leã lôùn; phaûn aùnh noäi dung sinh ñoäng, phong phuù nhöõng thaønh töïu, keát quaû cuûa Thaønh phoá ñaõ ñaït ñöôïc treân caùc lónh löïc PTKT, vaên hoaù, xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng.
Phong traøo TDTT quaàn chuùng coù böôùc phaùt trieån khaù, hoaït ñoäng theå thao chuyeân nghieäp ñaït ñöôïc nhöõng thaønh tích ñaùng keå, goùp phaàn naâng cao ñôøi soáng tinh thaàn, reøn luyeän söùc khoeû trong ñôøi soáng coäng ñoàng nhaân daân.
II.2.3. Khoa hoïc coâng ngheä
Coâng taùc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc veà caùc lónh vöïc khoa hoïc vaø coâng ngheä, tieâu chuaån ño löôøng chaát löôïng, chuyeån giao coâng ngheä… ñöôïc trieån khai theo keá hoaïch, hoaït ñoäng nghieân cöùu öùng duïng khoa hoïc vaø coâng ngheä ñöôïc chæ ñaïo trieån khai höôùng vaøo phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa thaønh phoá, thöïc hieän caùc Nghò quyeát BCH Trung öông, ñaëc bieät taäp trung vaøo caùc khaâu ñoät phaù cuûa TP, höôùng vaøo caùc lónh vöïc: kinh teá coâng nghieäp, dòch vuï, thöông maïi öùng duïng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát; phaùt trieån thuyû saûn höôùng vaøo xuaát khaåu, giaûi quyeát vuøng nguyeân lieäu taäp trung xaây döïng caùc HTX thaâm canh, chuyeân canh vuøng nguyeân lieäu… Ñaây laø naêm ñaàu tieân UBND TP giao keá hoïach nghieân cöùu öùng duïng caùc ñeà taøi khoa hoïc döôùi hình thöùc “ñôn ñaëc haøng” nhaèm naâng cao chaát löôïng, tính khaû khi vaø hieäu quaû öùng duïng cuûa caùc ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc vaøo saûn xuaát ñôøi soáng, hoaït ñoäng khoa hoïc coâng ngheä ôû caùc phöông, xaõ ñang töøng böôùc ñöôïc cuõng coá. Vieäc öùng duïng KHCN vaøo saûn xuaát, tieáp nhaän khoa hoïc coâng ngheä, coâng ngheä thoâng tin ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, chaát löôïng quaûn lyù caùc doanh nghieäp coøn nhieàu haïn cheá. Moät soá ñeà taøi nghieân cöùu chöa thaät saùt vôùi nhu caàu, keát quaû chöa ñöôïc öùng duïng thöïc teá.
II.2.4. Cô sôû haï taàng
(1). Giao thoâng vaän taûi
- Veà giao thoâng vaän taûi: ñöôïc ñaàu tö xaây döïng, naâng caáp, söûa chöõa, nhieàu coâng trình ñang tieáp tuïc ñöôïc trieån khai thöïc hieän ñaàu tö, naâng caáp moät soá coâng trình nhö caàu Traø Khuùc 2, caàu Coäng Hoaø, môû roäng ñöông Leâ Lôïi, Nguyeãn Traõi… ñaõ hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng, ñaùp öùng nhu caàu ñi laïi cuûa nhaân daân vaø taïo ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa TP. Ñaëc bieät laø chöông trình beâ toâng hoaù giao thoâng ôû tuyeán ñöôøng nhoû naèm trong khu vöïc TP, thöïc hieän phöông chaâm nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm, taïo ñöôïc phong traøo nhaân daân ñoùng goùp voán xaây döïng giao thoâng noâng thoân, ñaõ mang laïi hieäu quaû tích cöïc cho vieäc phaùt trieån giao thoâng ôû moät soá phöôøng, xaõ trong thaønh phoá, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá cuûa TP. Quaûng Ngaõi.
(2). Thuyû lôïi:
- Taäp trung xaây döïng, söûa chöõa, naâng caáp, tu boå heä thoáng keânh möông noäi ñoàng cuûa coâng trình thuyû lôïi Thaïch Nham ñeå naâng cao hieäu quaû söû duïng, xaây döïng hoà chöùa nöôùc, caùc coâng trình nhoû ñeå phuïc vuï vieäc töôùi tieâu cho caùc phöôøng Nghóa Chaùnh, xaõ Nghóa Doõng, Nghóa Duõng
(3). Thuyû ñieän:
- Taäp trung tu boå heä maïng löôùi ñieän cuûa thaønh phoá, xaây döïng moät soá traïm bieán aùp ñeå phuïc vuï phaùt trieån kinh teá cuûa caùc KCN vaø CCN nhö KCN Quaûng Phuù.
(4). Heä thoáng caáp nöôùc.
- Nhaø maùy nöôùc vôùi coâng suaát 15.000m3/ngaøy ñeâm cung caáp cho TP. Quaûng Ngaõi seõ ñöôïc naâng leân tôùi 20.000m3/ngaøy ñeâm vaø 30.000m3/ngaøy ñeâm vaøo naêm 2015.
(5). Böu chính vieãn thoâng
- Ngaønh böu chính vieãn thoâng cuûa thaønh phoá ñöôïc ñaùnh giaù laø ngaønh coù cô sôû vaät chaát kyõ thuaät töông ñoái toát hôn moät soá ngaønh khaùc. Vieäc chuyeân moân hoaù cô baûn ñöôïc thieát laäp. Caùc dòch vuï daàn ñöôïc môû roäng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng. Heä thoáng böu chính vieãn thoâng cuûa TP cô baûn ñöôïc hoaøn thaønh, töøng böôùc ñöôïc naâng cao, ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân daàn thích öùng trong neàn kinh teá hoäi nhaäp, naâng daàn naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng, goùp phaàn quan troïng trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi.
(6). Xaây döïng.
Hoïat ñoäng xaây döïng TP. Quaûng Ngaõi trong nhöõng naêm qua ñaõ coù söï gia taêng do aûnh höôûng cuûa quaù trình ñoâ thò hoaù vaø coâng nghieäp hoaù. Ñaëc ñieåm cuûa ngaønh xaây döïng laø khoâng coù söï ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân söï tham gia cuûa caùc ñôn vò tö nhaân trong lónh vöïc ngaøy gia taêng, tính töø naêm 2002 ñaõ taêng gaáp 3 laàn vaø töø naêm 2003 ñeán naêm 2004 taêng gaáp ñoâi (Xem baûng 11).
Baûng 11. Giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh xaây döïng theo giaù hieän haønh (trieäu ñoàng).
Giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh xaây döïng
2002
2003
2004
1. Nhaø nöôùc
125.472
172.615
275.974
- Trung öông
125.241
172.325
275.562
- Ñòa phöông
231
290
412
2. taäp theå
300
560
3. caù theå, tieåu chuû
124.230
321.156
451.368
4. Tö nhaân
124
321
608
(Nguoàn : Nieân giaùm Thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi 2004)
II.3. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÃN KINH TEÁ XAÕ HOÄI THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG 2020.
II.3.1. Kinh teá
- Khai thaùc toái ña vaø coù hieäu quaû nguoàn noäi löïc, thu huùt caùc nguoàn noäi löïc beân ngoaøi ñeå phaùt trieån kinh teá vôùi toác ñoä nhanh vaø beàn vöõng, thöïc hieän hoäi nhaäp vaø caïnh tranh coù hieäu quaû. Ñeán naêm 2020, TP. Quaûng Ngaõi trôû thaønh thaønh phoá phaùt trieån beàn vöõng, giöõ vöõng kinh teá, chính trò, cuõng coá an ninh quoác phoøng.
- Chuyeån dòch maïnh cô caáu kinh teá theo höôùng taêng tyû troïng ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi vaø dòch vu. Taäp trung phaùt trieån coâng nghieäp thöông maïi vaø dòch vuï theo höôùng saûn xuaát phuïc vuï cho xuaát khaåu, ñaåy maïnh phaùt trieån ngaønh du lòch, coâng nghieäp söû duïng nguyeân lieäu cuûa ñòa phöông vaø caùc huyeän laân caän.
- Ñaàu tö coù troïng ñieåm moät soá ñòa baøn ñoäng löïc nhö phöôøng Traàn Höng Ñaïo, Nguyeãn Nghieâm, Traàn Phuù laø nhöõng phöôøng coù theå taäp trung phaùt trieån ña ngaønh, taäp trung nghieân cöùu khoa hoïc, ñaøo taïo nhaân löïc phuïc vuï phaùt trieån kinh teá cuûa Thaønh phoá.
- Naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, thu huùt nguoàn nhaân löïc chaát löôïng cao töø beân ngoaøi, chuù yù coâng taùc ñaøo taïo nhaát laø ñaøo taïo ñoäi nguõ coâng chöùc, coâng nhaân vaø lao ñoäng kyõ thuaät, ñoäi nguõ chuyeân gia gioûi veà coâng ngheä vaø quaûn lyù, ñoäi nguõ caùc doanh nhaân.
- Gaén taêng tröôûng kinh teá vôùi coâng baèng xaõ hoäi, giaûm cheânh leäch giöõa möùc soáng taàng lôùp daân cö, giöõa thaønh thò vaø noâng thoân. Taäp trung phaùt trieån caùc vuøng coù tieàm naêng veà maët kinh teá, vuøng chöa phaùt trieån, giaûi quyeát cô sôû haï taàng nhaèm taïo thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån haøng hoaù cuõng nhö giaûm gaàn giöõa thaønh thò vaø noâng thoân.
- Gaén phaùt trieån kinh teá vôùi baûo veä moâi tröôøng, keát hôïp chaët cheõ giöõa phaùt trieån kinh teá vôùi cuûng coá quoác phoøng, an ninh chính trò treân töøng ñòa baøn, xaây döïng khoái ñaïi ñoaøn keát caùc daân toäc.
(1). Caùc muïc tieâu chieán löôïc neâu treân ñöôïc theå hieän qua caùc chæ tieâu lôùn sau ñaây :
- Ñaït toác ñoä taêng tröôûng GDP töø14% ñeán 15%/ naêm trong giai ñoaïn 2006 – 2010; töø 17% - 18%/naêm trong giai ñoaïn 2011 – 2015 vaø töø 19% ñeán 21%/naêm trong giai ñoaïn 2016 – 2020.
- GDP bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 406 USD naêm 2005, taêng leân khoaûng 950 USD vaøo naêm 2010, vöôït qua möùc thu nhaäp thaáp vaøo khoaûng naêm 2011, ñaït khoaûng 1400USD vaøo naêm 2015 vaø khoaûng 2100USD vaøo naêm 2020.
- Maät ñoä ñöôøng oâ toâ ñaït 2 – 2,5km/km2; maät ñoä ñieän thoaïi ñaït 15maùy/100daân; tyû leä ñieän khí hoùa ñaït 100%; tyû leä daân caùc phöôøng ñöôïc cung caáp nöôùc taäp trung laø 100%, daân caùc xaõ laø 100% vaøo naêm 2020.
- Phoå caäp trung hoïc cô sôû treân toaøn thaønh vaøo naêm 2010 tieán ñeán phoå caäp trung hoïc phoå thoâng tröôùc naêm 2015. Töø naêm 2010 TP coù 100% giaùo vieân ñaït tieâu chuaån, treân 75% toång soá lao ñoäng ñöôïc ñaøo taïo, phaán ñaáu 100% caùn boä caùc caáp toát nghieäp cao ñaúng vaø ñaïi hoïc. Naêm 2005 coù 100 tröôøng ñaït chuaån quoác gia. Xaây döïng môùi heä thoáng ñaøo taïo töø tröôøng coâng nhaân kyõ thuaät, tröôøng Trung hoïc chuyeân nghieäp, tröôøng Cao ñaúng, tieán tôùi thaønh laäp thaønh laäp tröôøng ñaïi hoïc Phaïm Vaên Ñoàng.
- Môû roäng vaø naâng caáp beänh vieän trung taâm TP, xaây döïng môùi caùc beänh vieän chuyeân khoa, beänh vieän phuï saûn, beänh vieän nhi, beänh vieän ña khoa, beänh vieän y hoïc daân toäc, trung taâm chaån ñoaùn vaø ñieàu trò kyõ thuaät cao, chænh trang naâng caáp vaø môû roäng heä thoáng cô sôû y teá caáp huyeän thò vaø phöôøng xaõ, taêng cöôøng caùn boä y teá.
- Xaây döïng môùi vaø taêng cöôøng heä thoáng cô sôû trung taâm vaên hoùa – nhaø truyeàn thoáng – thö vieän – phaùt thanh truyeàn hình – theå duïc theå thao, phaán ñaáu ñeán naêm 2020 ñaït treân 97% gia ñình vaên hoùa vaø treân 90% phöôøng xaõ ñaït danh hieäu vaø tieâu chuaån vaên hoùa. Hoä ngheøo ñeán naêm 2020 theo tieâu chuaån môùi chæ coøn döôùi 3%.
(2). Coâng nghieäp –Tieåu thuû coâng nghieäp.
- Veà ñònh höôùng chung, coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp seõ laø ñaàu taøu phaùt trieån vaø coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù cuûa TP, traùch nhieäm phuïc vuï saûn xuaát noâng nghieäp vaø cheá bieán phaàn lôùn noâng ngö suùc saûn thu hoaïch cuûa TP vaø moät soá huyeän Tö Nghóa, Sôn Tònh, Bình Sôn, Moä Ñöùc, Ñöùc Phoå, goùp phaàn cho xuaát khaåu, phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng trong TP, ñoàng thôøi traùch nhieäm taïo coâng aên vieäc laøm vöõng chaéc cho lao ñoäng.
Veà ñònh höôùng cuï theå.
+ Töø naêm 2006 ñeán naêm 2010.
- Saép xeáp, cuûng coá caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh hieän coù.
- Thaønh laäp toå khuyeán coâng ñeå höôùng daãn, phoå bieán caùc thieát bò vaø coâng ngheä môùi, töøng böôùc ñoåi môùi trang thieát bò vaø coâng ngheä cho caùc cô sôû saûn xuaát.
- Thieát laäp caùc döï aùn ñaàu tö troïng ñieåm, taêng cöôøng coå ñoäng ñaàu tö.
- Xaây döïng vaø quaûng baù caùc thöông hieäu maïnh.
- Vaän duïng thaønh laäp caùc toå hôïp taùc hoaëc hôïp taùc xaõ caùc ngheà thuû coâng truyeàn thoáng.
- Quan troïng nhaát laø xaây döïng cô cheá chính saùch vaø caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö
nhaèm thu huùt ñaàu tö trong nöôùc vaø ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo caùc döï aùn
lôùn, coù tính chaát ñoøn baåy phaùt trieån coâng nghieäp cuûa haønh phoá.
+ Töø 2011 ñeán 2020
- Taäp trung xaây döïng hoaøn chænh caùc khu, cuïm coâng nghieäp, trung taâm coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp.
- Tieán haønh ñaàu tö nhanh hoaøn chænh caùc khu cuïm trung taâm coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp.
- Ñaët troïng taâm ñaàu tö vaøo caùc coâng nghieäp cheá bieán noâng ngö suùc saûn kyõ thuaät cao, coù giaù trò xuaát khaåu vaø ñoàng thôøi phaùt trieån caùc coâng nghieäp söû duïng nhieàu lao ñoäng ñeå tieáp nhaän lao ñoäng töø noâng nghieäp sang.
(3). Du lòch
Ngaønh du lòch cuûa TP ñaët troïng taâm vaøo caùc haïng muïc :
- Toân taïo, tu boå vaø baûo toàn caùc ñieåm di tích lòch söû, caùc ñieåm du lòch hieän coù, tieán haønh xaây döïng hoaøn chænh caùc khu du lòch sinh thaùi, khu vui chôi giaûi trí toång hôïp.
- Khuyeán khích tö nhaân ñaàu tö vaøo laõnh vöïc khaùch saïn, nhaø haøng, caùc shop mua saém, caùc phöông tieän vaän chuyeån.
- Löôïng khaùch du lòch döï kieán taêng töø khoaûng 20000 ngöôøi hieän nay leân 30.300ngöôøi naêm 2010, 35.000ngöôøi naêm 2015 vaø 50.000 ngöôøi naêm 2020,
Ña daïng hoaù caùc saûn phaåm du lòch nhö sinh thaùi, nghó döôõng, hoäi nghò, hoäi thaûo, tham quan, theå thao, nghieân cöùu, vaên hoaù… gaén lieàn vôùi toân taïo caùc khu baûo toàn, caùc khu danh lam thaéng caûnh, di tích lòch söû.
(4). Thöông maïi – dòch vuï - xuaát nhaäp khaåu.
Phaùt trieån ñeán naêm 2010 giaù trò haøng hoùa taêng gaáp 2 laàn. Toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm ñaït 20 – 22%, thôøi kyø 2010 – 2020, toác ñoä taêng tröôûng oån ñònh khoaûng 18 – 20%.
- Toång möùc baùn leû haøng hoaù vaø dòch vuï 2005-2010 taêng 18% vaø 2010-2020 taêng 22%.
- Khoái löôïng vaän chuyeån haøng hoaù naêm 2005-2010 taêng 6%, giai ñoaïn 2010-2020 taêng 10%.
- Soá ñieän thoaïi bình quaân/100 daân töø naêm 2005-2010 laø 10maùy/100daân vaø giai ñoaïn 2010-2020 taêng leân 15 maùy/100 daân.
- Kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2005- 2010 laø 10 trieäu USD/naêm, ñeán naêm 2010-2020 taêng 25 trieäu USD/naêm.
-Kim ngaïch nhaäp khaåu giai ñoaïn 2005-2010 taïng leân 9 trieäu USD/naêm vaû giai ñoaïn 2010 – 2020 laø 22 trieäu USD/naêm.
- Ña daïng hoaù caùc loaïi hình thöông maïi, xuaát nhaäp khaåu. Khuyeán khích thaønh phaàn thöông maïi tö nhaân phaùt trieån caû ba caáp ( tuï ñieåm thöông maïi, cuïm thöông maïi, trung taâm thöông maïi) ñaàu tö naâng caáp heä thoáng chôï, caùc sieâu thò, caùc kho, baõi chöùa nhaèm phuïc vuï cho vieäc xu nhaäp khaåu.
II.3.2. Xaõ hoäi
Naâng cao chaát löôïng nguoàn lao ñoäng, giaûi quyeát vieäc laøm, giaûm tyû leä thaát nghieäp. Hoaøn thaønh coâng taùc xoaù ñoùi giaûm ngheøo, oån ñònh xaõ hoäi ñeå phaùt trieån kinh teá.
- Ñaåy maïnh hoaït ñoäng caùc chöông trình quoác gia veà vaên hoaù, naâng cao chaát löôïng giaùo duïc. Xaõ hoäi hoaù giaùo duïc, taêng cöôøng ñaàu tö tröôøng lôùp, ña daïng hoaù caùc loaïi hình ñaøo taïo.
- Chuù troïng coâng taùc khaùm chöõa beänh cho nhaân daân vaø tieâm phoøng vecxin theo ñònh kyø.
- Phaán ñaáu tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo khoaûng 30 – 35%, giaûm tyû leä thaát nghieäp thaønh thò xuoáng coøn döôùi 5%, taêng tyû leä söû duïng thôøi gian lao ñoäng ôû noâng thoân leân 80 – 85%.
(1). Daân soâ vaø lao ñoäng
- Giaûm tyû leä taêng daân soá, tyû leä taêng töï nhieân coøn 1,13%, haïn cheá taêng cô hoïc. Gaén vôùi quaù trình ñoâ thò hoaù vôùi chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng noâng thoân, chuù troïng naâng cao chaát löôïng daân soá, nguoàn nhaân löïc, môû roäng ñaøo taïo ngheà nhaèm naâng cao tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo laø 30 -35% naêm 2010.
- Tieáp tuïc thöïc hieän xoaù giaûm ngheøo vaø caùc chính saùch veà xaõ hoäi, ñeán naêm 2010 khoâng coøn hoä ñoùi vaø tyû leä ngheøo xuoáng döôùi 5%. Naâng daàn möùc soâùng cuûa caùc hoä ñaõ thoaùt ngheøo, traùnh tình traïng taùi ngheøo.
(2). Giaùo duïc
- Taêng cöôøng cô sôû vaät chaát cho giaùo duïc, naâng cao chaát löôïng daäy vaø hoïc. Ñaûm baûo ñaùp öùng ñuû soá löôïng caø chaát löôïng giaùo vieân, cuõng coá naâng cao chaát löôïng giaùo duïc ôû caùc vuøng noâng thoân.
- Ñeán naêm 2010 phaûi coù 100% soá phöôøng, xaõ coù tröôøng maàn non vaø ít nhaát moät tröôøng trung hoïc cô sôû hoaøn chænh, phaùt trieån daàn caùc tröôøng trung hoïc phoå thoâng ôû caùc phöôøng xaõ.
- Xaõ hoäi hoaù giaùo duïc, khuyeán kích phaùt trieån caùc tröôøng ngoaøi coâng laäp. Ñeán naêm 2010, ñaït 50% soá tröôøng ngoaøi coâng laäp taïi caùc ñòa baøn thuaän lôïi.
- Phaùt trieån caùc tröôøng daäy ngheà, môû roäng trung taâm ngoaïi ngöõ vaø tin hoïc. Naâng cao soá trung taâm giaùo duïc thöôøng xuyeân, coá gaén hoaøn thaønh tröôøng ñaïi hoïc Phaïm Vaên Ñoàng, môû roäng trung taâm höôùng nghieäp vaø daäy ngheà.
(3).Y teá
- Xaõ hoâïi hoaù söï nghieäp y teá vaø chaêm soùc söùc khoeû nhaân daân. Naâng cao soá baùc só, y taù taïi caùc trung taâm y teá phöôøng, xaõ, ñöa vaøo hoaït ñoäng beänh vieän ña khoa cuûa thaønh phoá vaøo naêm 2008, trang bò cô sôû vaät chaát vaø trang thieát bò phuø hôïp vôùi nhu caàu khaùm chöõa beänh, caùc trung taâm y teá hoaøn thaønh cô baûn hoaøn thieän cô sôû vaät chaát, ñaït tieâu chuaån cuûa Boä Y teá.
- Khoâng ngöøng naâng cao theå löïc vaø giaûm tyû leä maét beänh cho nhaân daân. Môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng chaêm soùc baø meï, treû em, thöïc hieän chöông trình tieâm chuûng môû roäng, phoøng choáng suy dinh döôõng, keá hoaïch hoaù gia ñình.
(4). Baûo veä moâi tröôøng.
Baûo toàn, söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân. Baûo veä ña daïng sinh hoïc. Phoøng ngöøa coù hieäu quaû oâ nhieãm moâi tröôøng do caùc hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi gaây ra.
Caûi thieän moâi chaát löôïng moâi tröôøng, ñaûm baûo nguoàn nöôùc hôïp veä sinh, thu gom 97% raùc thaûi sinh hoïct xöû lyù 100% chaát thaûi raén nguy haïi vaø chaát thaûi y teá
Hoaøn thieän heä thoáng cô cheá, chính saùch quaûn lyù yeáu toá moâi tröôøng. Kieåm soaùt oâ nhieãm trong saûn xuaát cuõng nhö trong vieäc söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân.
II.3.3. Cô sôû haï taàng.
(1). Maïng löôùi giao thoâng.
- Heä thoáng ñöôøng ñoâ thò seõ ñöôïc môû roäng, naâng caáp, xaây döïng môùi tuyø theo söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá.
- Heä thoáng ñöôøng caùc phöôøng, xaõ caàn naâng caáp hoaëc môû môùi ñeå ñöa giao thoâng boä vaøo caùc tuyeán, khu daân cö.
- Caàn trieån khai nhanh heä thoáng giao thoâng xe buyùt trong khaép caùc tuyeán trong thaønh phoá vaø môû roäng caùc tuyeán noái lieàn vôùi caùc huyeän, nhaèm thuaän cho vieäc ñi laïi vaø vaän chuyeån haøng hoaù thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá.
- Ñaåy maïnh phaùt trieån heä thoáng giao thoâng noâng thoân, ñeán 2010 taát caû caùc ñöôøng noâng thoân ñaït 30% maët ñöôøng thaûm beâ toâng hoaëc laùng nhöïa, taát caû caàu coáng ñöôïc kieân coá hoaù.
(2). Caáp ñieän
- Phoái hôïp vôùi caùc boä ngaønh vaø Toång coâng ty Ñieän löïc cuûa TP xaây döïng ñöôøng daây 5000KV Pleiku – Dung Quaát - Ñaø Naüng vôùi caùc haïng möïc chính laø: xaây döïng ñöôøng xaây 500KV Pleiku – Dung Quaát daøi 285km.
- Ñeán naêm 2010 coù 100% soá hoä duøng ñieän. Ñieän naêng tieâu thuï bình quaân ñaàu ngöôøi naêm 2010 ñaït 250 Kwh.
(3). Caáp thoaùt nöôùc
- Xaây döïng heä thoáng caáp nöôùc cho TP. Quaûng Ngaõi giai ñoaïn 2 töø 10.000m3/ngaøy leân .20.000m3/ ngaøy vaø 30.000m3/ngaøy. Cung caáp nöôùc saïch cho caùc huyeän mieàn nuùi, caùc thò traán laân caän.
- Phaán ñaáu ñeán naêm 2010 ñaït 100% soá hoä gia ñình ñöôïc söû nöôùc saïch hôïp veä sinh.
- Caûi taïo, xaây döng heä thoáng caùc ñöôøng oáng vaø keânh möông caùc ñöôøng oáng. Xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc möa rieâng. Xaây döïng caùc traïm bôm tieâu nöôùc, xaây döïng caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp, beänh vieän, ñaûm baûo 90% caùc phöôøng xaõ coù heä thoáng thoaùt nöôùc.
Chöông III
HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG CUÛA THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI
III.1. HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG KHÍ CUÛA THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI.
III.1.1. Hieän traïng moâi tröôøng khí thaûi sinh hoaït ñoâ thò
Chaát löôïng khoâng khí ñoâ thò TP. Quaûng Ngaõi coù daáu hieäu oâ nhieãm nheï, trong ñoù chæ tieâu buïi vöôït chæ tieâu laø buïi lô löûng, ñoä oàn vöôït chæ tieâu khoâng ñaùng keå, haàu nhö caùc thoâng soá ñeàu naèm trong tieâu chuaån cho pheùp. nguyeân nhaân laøm taêng noàng ñoä buïi trong khoâng khí ñoâ thò laø do khí thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng, buïi phaùt sinh töø ñöôøng giao…
Keát quaû phaân tích moâi tröôøng khí thaûi sinh hoaït ñoâ thò moät soá ñieåm (xem baûng 12) nhö sau:
+ Giao ñöôøng Traùnh Ñoâng - Leâ Thaùnh Toân.
Theo keát quaû quan traéc chæ tieâu buïi vöôït tieâu chuaån cho pheùp 3 ñôït trong toång soá 5 ñôït quan traéc töø 1,4 ñeán 4,7 laàn. Caùc giaù trò coøn laïi ñeàu khoâng vöôït tieâu chuaån cho pheùp.
+ Ngaõ tö Quang Trung – Leâ lôïi – Leâ Thaùnh Toân.
Theo keát quaû quan traéc chæ tieâu buïi vöôït tieâu chuaån cho pheùp 1 ñôït trong toång soá 5 ñôït quan traéc, caùc giaù trò coøn laïi ñeàu khoâng vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Giaù trò SO2 vaø Chì coù xu höôùng giaûm daàn qua caùc ñôït quan traéc.
+ Ngaõ tö Quang Trung – hai Baø Tröng – Baø trieäu.
Theo keát quaû quan traéc cho thaáy chæ tieâu buïi vöôït tieâu chuaån vaøo muøa khoâ naêm 2002 vaø naêm 2003, chæ tieâu chì vaø SO2 coù xu höôùng giaûm qua caùc naêm quan traéc. Caùc giaù trò khaùc ñeàu ñaït tieâu chuaån cho pheùp.
+ Giao ñöôøng Traùnh Ñoâng – Baø Trieäu.
Theo keát quaû quan traéc cho thaáy, chæ tieâu buïi vöôït tieâu chuaån vaøo muøa khoâ naêm 2002 vaø naêm 2003 , chæ tieâu chì vaø SO2 coù xu höôùng giaûm qua caùc naêm quan traéc. Caùc giaù trò khaùc ñeàu ñaït tieâu chuaån cho pheùp.
Baûng 12: Keát quaû quan traéc taïi ñòa ñieåm quan traéc: Ngaõ tö Quang trung - Hai Baø Tröng - Baø Trieäu; toaï ñoä kinh ñoä: 108048’107 vó ñoä : 15007’969
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN 5937 – 1996
2002
2003
2004
1
Nhieät ñoä
0C
41
23,2
34
31,8
30,4
-
2
Ñoä aåm
%
39,6
77
78
66,7
65,8
-
3
Buïi toång
mg/m3
1,55
0,12
2,5
0,17
0,12
0,3
4
CO
mg/m3
3,26
1,25
2
3,46
0,37
40
5
SO2
mg/m3
0,065
0,015
0,003
0,027
0,008
0,5
6
Pb
mg/m3
1,9.10-3
1,8.10-3
KPH
1,3.10-3
1,2.10-3
0,005
7
NO2
mg/m3
0,041
0,075
0,02
0,4
(Nguoàn : Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2005)
III.1.2. Hieän traïng moâi tröôøng khí thaûi giao thoâng.
Nhìn chung trong naêm qua giao thoâng vaän taûi coù nhieàu chuyeån bieán, ñaõ ñöôïc quan taâm ñaàu tö caûi taïo ñaùp öùng nhu caàu phuïc vuï saûn xuaát vaø ñi laïi cuûa nhaân daân, trong tæ leä ñöôøng nhöïa vaø ñöôøng beâ toâng vaãn coøn thaáp, coù nhieàu nôi bò hö hoûng xuoáng caáp, giao thoâng thuûy chöa ñöôïc chuù troïng. Tình traïng xe gaén maùy taêng nhanh gaây aùp löïc lôùn trong giao thoâng, laøm cho coâng taùc an toaøn giao thoâng gaëp phaûi khoù khaên. Hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi gia taêng cuõng gaây aùp löïc khoâng nhoû ñoái vôùi moâi tröôøng. ÔÛ trung taâm ñoâ thò vaán ñeà oâ nhieãm buïi laø chuû yeáu, möùc oâ nhieãm buïi caøng gia taêng khi phong traøo laøm ñöôøng giao thoâng vaø chænh trang ñoâ thò ñang dieãn ra treân ñòa baøn thaønh phoá (Xem baûng 13). Vuøng oâ nhieãm buïi traàm troïng nhaát laø ôû caùc ñoaïn ñöôøng ñang thi coâng, caùc beán xe, ôû caùc truïc giao thoâng troïng ñieåm, nhaát laø vaøo muøa khoâ. Beân caïnh ñoù coøn coù nguoàn oâ nhieãm do khoùi thaûi cuûa caùc xe löu thoâng treân ñöôøng, maät ñoä xe löu thoâng cao, taûi löôïng oâ nhieãm caùc chaát thaûi caøng cao. Keát quaû ño ñaïc chaát löôïng khoâng khí taïi caùc nuùt giao thoâng ño ñöôïc nhö sau.
Baûng 13: Keát quaû phaân tích maãu khí taïi khu vöïc beán xe môùi: toïa ñoä kinh ñoä :108048’ 87 Vó ñoä : 150 06’ 976.
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN
5937–1996
2002
2003
2004
1
Nhieät ñoä
0C
39,5
23,9
35
30,2
31
-
2
Ñoä aåm
%
50,2
76,5
75
72,5
66
-
3
Buïi toång
mg/m3
0,42
0,02
1,4
0,27
0,51
0,3
4
CO
mg/m3
5,46
1,15
1
3,25
2,19
40
5
SO2
mg/m3
0,035
0,014
0,001
0,023
0,019
0,5
6
Pb
mg/m3
2,5.10-3
1,5.10-3
KPH
1,0.10-3
1,0.10-3
0,005
7
NO2
mg/m3
0,030
KPH
0,01
0,4
(Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2005)
III.1.3. Hieän traïng moâi tröôøng khí thaûi coâng nghieäp.
Trong nhöng naêm trôû laïi ñaây caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp , tieâu thuû coâng nghieäp, ôû TP. Quaûng Ngaõi phaùt trieån maïnh meõ caû veà soá löôïng laãn quy moâ. do vaäy möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí taïi caùc khu vöïc naøy ñang coù chieàu höôùng gia taêng, tuy nhieân vieäc giaùm saùt moâi tröôøng taïi caùc khu coâng nghieäp ñöôïc quan taâm ñuùng möùc neân möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí trong moâi tröôøng lao ñoäng khoâng ñaùng keå. Tuy nhieân moät soá xí nghieäp, cô sôû saûn xuaát naèm giöõa khu vöïc daân cö cho neân noàng ñoä moät soá chaát oâ nhieãm nhö buïi, NO2, SO2,.. Cao hôn möùc ñoä cho pheùp. veà noàng ñoä oâ nhieãm khoâng khí thaûi ôû caùc KCN, CCN cuõng ñöôïc xaùc ñònh theo caùc thoâng soá vaø heä soá oâ nhieãm thöïc nghieäm nhö sau.
Baûng caùc thoâng soá vaø heä soá oâ nhieãm thöïc nghieäm veà heä soá oâ nhieãm khí thaûi ôû caùc KCN, CCN cuûa TP. Quaûng Ngaõi nhö baûng 14.
Baûng 14 : Heä soá oâ nhieãm khí thaûi taïi caùc KCN. CCN (kg/ha/ngaøy)
Buïi
SO2
NO2
CO
THC
8,18
78,27
5,11
2,42
0,66
(Nguoàn : Theo caùc nhaø qui hoaïch)
Qua baûng 14 coù theå xaùc ñònh taûi löôïng oâ nhieãm khí thaûi ôû caùc KCN cuûa TP. Quaûng Ngaõi nhö baûng 15 döôùi ñaây.
Baûng15. Hieän traïng taûi löôïng oâ nhieãm khí thaûi caùc KCN, CCN TP. Quaûng Ngaõi.
Teân KCN, CNN
Dieän tích(ha)
Heä soá laáp ñaày
(%)
Taûi löôïng oâ nhieãm( kg/ngaøy)
Buïi
SO2
NO2
CO
THC
Quaûng Phuù
100
90
810
7380
513
288
72
Nghóa Loâ
30
30
81
738
51.3
28.8
7,2
Ñoàng Baøu Coû
14
20
25,2
229,6
15,96
8,96
2,24
Toång
144
916,2
8347,6
580,26
325,76
81,44
Keát quaû quan traéc nhaø maùy cô khí vaø xaây laép An Ngaõi cho thaáy chæ tieâu buïi vöôït tieâu chuaån vaøo naêm 2003, caùc chæ tieâu coøn laïi ñeàu naèm trong khoaûng giaù trò cho pheùp cuûa tieâu chuaån. Giaù trò SO2 vaø chì coù xu höôùng giaûm qua caùc naêm quan traéc (Baûng 16).
Baûng 16: Keát quaû phaân tích moâi tröôøng khoâng khí tröôùc coång coâng ty ñöôøng Quaûng Ngaõi.Toaï ñoä kinh ñoä: 108046’ Vó ñoä 15007’562.
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN 5937 – 1996
2002
2003
2004
1
Nhieät ñoä
0C
33,6
29,2
34,5
32,6
32,6
-
2
Ñoä aåm
%
50
66,7
76
59,8
64,7
-
3
Buïi toång
mg/m3
0,13
0,02
0,1
0,15
0,08
0,3
4
CO
mg/m3
2,23
2,8
1
1,34
0,73
40
5
SO2
mg/m3
0,035
KPH
0,001
0,022
0,008
0,5
6
Pb
mg/m3
0,5.10-3
KPH
0,0001
KPH
KPH
0,005
7
NO2
mg/m3
0,010
KPH
0,01
0,4
(Nguoàn : Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh QN naêm 2005)
III.1.4.Ñaùnh giaù chaát löôïngmoâi tröôøng khoâng khí.
Moâi tröôøng khoâng khí TP. Quaûng Ngaõi nhìn chung maáy naêm qua dieãn bieán toát, coù daáu hieäu cuûa söï oâ nhieãm ôû möùc ñoä nheï. Tuy nhieân, trong taát caû nhöõng chæ tieâu quan traéc buïi laø moät chæ tieâu thöôøng vöôït tieâu chuaån. Ñaây laø vaán ñeà caàn quan taâm nhaèm caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng trong nhöõng naêm saép tôùi. Nguyeân nhaân cuûa söï oâ nhieãm naøy coù theå laø do söï taêng nhanh trong xaây döïng trong nhöõng naêm qua, beân caïnh ñoù laø toát ñoä ñoâ thò hoaù laøm taêng nhanh löôïng xe coä löu thoâng treân ñöôøng. Trong nhöõng ñieåm vöôït tieâu chuaån cho pheùp veà buïi ña soá laø nhöõng ñieåm naèm taïi caùc giao loä cuûa nhöõng tuyeán ñöôøng lôùn trong TP Quaûng Ngaõi. Ñeå caûi thieän tình hình trong nhöõng naêm saép tôùi coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp nhö taêng löôïng caây xanh trong TP, phun nöôùc treân maët ñöôøng vaøo nhöõng giôø cao ñieåm nhaèm giaûm löôïng buïi treân ñöôøng, naâng cao yù thöùc cuûa nhöõng ngöôøi daân vaø coù nhöõng quy ñònh cuï theå ñoái vôùi vieäc chuyeån chôû ñaát, ñaù, vaät lieäu xaây döïng treân ñöôøng. Caùc hoaït ñoäng thi coâng nhaø ôû, coâng trình ñieàu coù bieän phaùp giaûm nheï oâ nhieãm.
Hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí aûnh höôûng raát lôùn ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi. Do ñoù nhöõng thay ñoåi nhoû trong hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí cuõng aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân. Caûi thieän moâi tröôøng laø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi.
III.1.5. Taùc ñoäng cuûa oâ nhieãm khoâng khí.
Aûnh höôûng ñeán khí haäu toaøn caàu.
- Chaát löôïng oâ nhieãm khoâng khí chuû yeáu laø caùc loaïi khí nhö khí CO. SO2 , H2S.. caùc hôïp chaát flo, caùc chaát toång hôïp, caùc loaïi buïi nheï lô löûng ( buïi raén, buïi loûng, buïi vi sinh vaät…), sol khí, muoäi, khoùi… caùc loaïi buïi naëng nhö buïi ñaù, buïi kim loaïi, caùc loaïi khí quang hoaù nhö ozone, NOx, aldehhyte…
Caùc chaát oâ nhieãm khi ñöôïc phaùt taùn vaøo trong khoâng khí thì seõ gaây neân nhöõng hieän töôïng nhö laøm suy giaûm taàng ozone, gaây hieäu öùng nhaø kính, möa axít, trong moät vuøng nhoû thì gaây neân hieän töôïng söông muø, laøm gia taêng löôïng möa, giaûm taàm nhìn vaø söï chieáu saùng.
Taùc haïi ñeán con ngöôøi.
- Aûnh höôûng chaát oâ nhieãm khoâng khí ñeán söùc khoeû con ngöôøi laø vaán ñeà quan troïng nhaát caàn ñöôïc quan taâm. Caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí khi ñöa vaøo cô theå con ngöôøi qua ñöôøng hoâ haáp, caùc haït coù kích thöôùc lôùn hôn 5µm bò loaïi trong phaàn treân cuûa heä hoâ haáp. Caùc haït beù hôn coù theå xaâm nhaäp vaøo phoåi gaây ra caùc chöùng beänh kinh nieân nhö ung thö, vieâm phoåi, hen suyeãn, khí thuûng phoåi, beänh ngoaøi da…
- Moät soá chaát oâ nhieãm cuõng gaây neân nhöõng aûnh höôûng gioáng nhau nhö SO2 vaø HCHO ñeàu laøm caûn trôû ñöôøng daãn khí trong phaàn treân ñöôøng hoâ haáp, caû CO laãn NO 2 ñeàu ngaên trôû söï vaän chuyeån hemoglobin. Neân khi cuøng coù maët trong moâi tröôøng khoâng khí chuùng seõ gaây neân taùc ñoäng maïnh hôn.
- Khi tieáp xuùc chaát oâ nhieãm thì co ngöôøi seõ bò aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoeû, coù theå gaây ra nhöõng beänh ñeán maét, ñöôøng hoâ haáp, heä thaàn kinh, da.. vaø coù khi nguy hieåm ñeán tính maïng.
- Ñoàng thôøi chaát gaây oâ nhieãm cuõng gaây ra caùc aûnh höôûng ñeán quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa con ngöôi, laøm giaûm khaû naêng lao ñoäng, gaây aûnh höôûng quaù trình laøm vieäc vaø nghó ngôi cuûa con ngöôøi.
Baûng 17. Thoáng keâ caùc thaønh phaàn vaø möùc ñoä gaây oâ nhieãm khoâng khí treân ñòa baøn TP. Quaûng Ngaõi;
STT
Chaát oâ nhieãm
Lónh vöïc
Coâng nghieäp
Giao thoâng
Xaây döïng
Sinh hoaït
Khaùc
1
NO2
+ +
++
+
+
+
2
SO2
++
++
+
+
+
3
Buïi
++
++
++
+
+
4
Chì
+
+
+
+
+
5
THC
++
++
+
+
+
(Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2004)
Ghi chuù
+ oâ nhieãm nheï
++ oâ nhieãm trung bình
III.2. HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TIEÁNG OÀN.
III.2.1. Dieãn bieán tieáng oàn
Theo keát quaû quan traéc trong ba naêm (töø 2002 ñeán 2004), tieáng oàn ñöôïc ño ñaïc keøm theo vôùi keát quaû quan traéc moâi tröôøng khoâng khí taïi nhöõng ñieåm trong khu vöïc ñoâ thò vaø khu vöïc coâng nghieäp ñeàu khoâng vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Tieáng oàn laø moät daïng oâ nhieãm khoù xaùc ñònh vì noù phuï thuoäc vaøo ñieåm phaùt tieáng oàn cuõng nhö khu vöïc nôi tieáp nhaän tieáng oàn. Tuy nhieân, ñoái vôùi khu saûn xuaát tieáng oàn caàn ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch ñuùng möùc nhaèm ngaên chaën tröôùc nhöõng taùc ñoäng do tieáng oàn gaây ra. Nhìn chung theo keát quaû quan traéc trong ba naêm cho thaâùy dieãn bieán tieáng oàn toát. Khoâng coù daáu hieäu cuûa söï oâ nhieãm, taïi caùc sô sôû saûn xuaát tieáng oàn ño ñöôïc ñeàu naèm trong tieâu chuaån cho pheùp.
III.2.2. Taùc ñoäng cuûa tieáng oàn.
- Tieáng oàn khoâng chæ laøm giaûm thính löïc maø coøn aûnh höôûng ñeán caùc cô quan khaùc trong cô theå gaây roái loaïn sinh lyù vaø cô theå phaùt beänh thaàn kinh, tim maïch, noäi tieát…
Ngoaøi ra, tieáng oàn coù theå laøm giaûm naêng suaát lao ñoäng vaø gaây ra tai naïn.
Möùc oàn 80dB laøm giaûm thò löïc ôû boán taàn soá 250, 500, 1000 vaø 4000Hz.
Ngöôøi thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi tieáng oàn traûi qua caùc giai ñoaïn nhö sau:
- Giai ñoaïn: Thính giaùc thích nghi, tuy nhieân giôùi haïn trong thôøi gian nhaát ñònh, neáu tieáng oàn maïnh thôøi gian tieáp xuùc laâu boä phaän thính giaùc seõ bò moûi meät.
- Giai ñoaïn 2: Thính giaùc moûi meät, ñoä nhaïy giaûm roõ reät, ngöôõng nghe cao hôn ngöôõng bình thöôøng 15 – 30dB hoaëc hôn tuyø thuoäc vaøo taàn soá aâm thanh. Thôøi gian phuïc hoài chaäm chaïp, 15 – 30 phuùt coù theå keùo daøi hôn moät giôø ñoàng hoà, vì tai caûm nhaän toát vôùi aâm coù taàn soá 4000Hz, ñoái vôùi aâm bình thöôøng khoâng toát, neân ta coù theå bieát mình ñaõ bò giaûm thính löïc, giai ñoaïn naøy laø daáu hieäu ñieác ngheà nghieäp. Vôùi tieáng oàn 90dB thì taàn soá bao nhieâu cuõng gaây meät moûi thính giaùc.
- Giai ñoaïn 3: Ñieác ngheà nghieäp, caùc teá baøo thaàn kinh thính giaùc bò thoaùi hoaù vaø huyû hoaïi, khaû naêng tieáp nhaän aâm thanh ôû caùc taàn soá khaùc nhau bò giaûm vónh vieãn do taùc ñoäng laâu daøi cuûa tieáng oàn maïnh.
III.3. HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC MAËT
III.3.1. Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc thaûi ñoâ thò.
- TP Quaûng Ngaõi hieän coù moät con soâng chính ñoù laø soâng Traø Khuùc, chaûy qua ñòa baøn cuûa TP cho neân theå xem soâng naøy laø nguoàn tieáp nhaän chính caùc nguoàn oâ nhieãm töø nöôùc möa chaûy traøn, nöôùc thaûi sinh hoaït vaø quan troïng laø nöôùc thaûi coâng nghieäp treân ñòa baøn thaønh phoá vaø caùc vuøng laân caän.
- Do ñoâ thò hoùa ñang dieãn ra ôû möùc cao, söï phaùt trieån caùc khu daân cö, caùc khu coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, caùc coâng trình giao thoâng, xaây döïng…..vaø caùc vaán ñeà xöû lyù chaát thaûi khoâng trieät ñeå ñang taùc taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng vaø ñaëc bieät laø moâi tröôøng nöôùc soâng Traø Khuùc veà phía haï löu. Döôùi taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá töï nhieân vaø xaõ hoäi, söùc eùp veà oâ nhieãm moâi tröôøng noùi chung vaø oâ nhieãm keânh soâng ngaøy caøng gia taêng. Nöôùc keânh soâng bò oâ nhieãm seõ gaây ra haäu quaû nghieâm troïng veà söùc khoûe, veà saûn xuaát noâng nghieäp vaø veà caûnh quan ñoâ thò, nhaát laø caùc döï aùn ñaàu tö töø beân ngoaøi ngaøy moät nhieàu, toác ñoä phaùt trieån daân cö caøng cao. Do ñoù vieäc quan traéc ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc töø soâng naøy treân ñòa baøn TP. Quaûng Ngaõi laø moät vieäc heát söùc quan troïng vaø caàn ñöôïc duy trì thöôøng xuyeân nhaèm döï baùo chaát löôïng nguoàn nöôùc ñeå töø ñoù coù nhöõng bieän phaùp khaéc phuïc.
Vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït ñoâ thò thì heä soá laø 1 ngöôøi/1 ngaøy taïi moät khu vöïc ñoâ thò tieâu thuï khoaûng 100-120 lít/ngöôøi/ngaøy, löu löôïng söû duïng naøy sinh ra khoaûng 80% laø nöôùc thaûi. Vaäy heä soá nöôùc thaûi laø 80 lít/ngöôøi/ngaøy, do ñoù löu löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa TP. Quaûng Ngaõi ñöôïc theå hieän ôû baûng 18 döôùi ñaây.
Baûng 18 : Hieän traïng nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa TP. Quaûng Ngaõi nhö sau:
SST
Teân phöôøng, xaõ
Daân soá
Heä soá oâ nhieãm
(lít/ngöôøi/ngaøy)
Löu löôïng nöôùc thaûi (m3/ngaøy)
1
Phöôøng Nghóa Chaùnh
11.755
96
1128,48
2
Phöôøng Chaùnh Loä
15.052
96
1444,992
3
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
13.401
96
1286,496
4
Phöôøng Traàn Phuù
16.725
96
1605,6
5
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
12.54
96
1203,84
6
Traàn Höng Ñaïo
14.267
96
1369,632
7
Phöôøng Nghóa Loä
12.541
96
1203,936
8
Phöôøng Quaûng Phuù
11.045
96
1060,32
9
Xaõ Nghóa Doõng
12.542
96
1204,032
10
Xaõ Nghóa Duõng
14.251
96
1368,096
- Ñeå coù soá lieäu ñaùnh giaù dieãn bieán chaát löôïng nguoàn nöôùc maët treân ñòa baøn TP, sôû KHCN & MT Tænh Quaûng Ngaõi ñaõ phoái hôïp cuøng caùc cô quan chuyeân moân lieân quan tieán haønh laáy maãu quan traéc haøng naêm treân caùc soâng chính vaø caùc nhaùnh keânh raïch chính.
Söï thay ñoåi chaát löôïng nöôùc maët ñöôïc theå hieän qua söï thay ñoåi caùc chæ tieâu quan traéc haøng naêm taïi caùc ñòa ñieåm mang tính ñaëc tröng. Sau ñaây laø keát quaû dieãn bieán taïi caùc ñieåm giaùm saùt.
+ Nöôùc soâng Traø Khuùc taïi caàu Traø Khuùc (kinh ñoä:108048’064: vó ñoä: 15011’764) Qua keát quaû quan traéc ba naêm (Baûng 19 vaø hình 4) cho thaáy chaát löôïng nöôùc coù daáu hieäu cuûa söï oâ nhieãm do caùc chæ tieâu quan traéc ñeàu khoâng vöôït tieâu chuaån qua caùc ñôït quan traéc.
Baûng 19: Keát quaû phaân tích chaát löôïng nöôùc soâng Traø Khuùc taïi caàu Traø Khuùc, ñòa ñieåm ño, kinh ñoä: 108047’681; vó ñoä: 15011’764.
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN 5942-1995(B)
2002
2003
2004
Ñ1
Ñ2
Ñ3
Ñ1
Ñ1
Ñ2
Ñ3
1
pH
7,64
7,1
7,25
7,1
6,4
6,7
7,2
5,5 – 9
2
Nhieät ñoä
0C
34,30
30
24,8
23,6
-
3
SS
Mg/L
4
20
12
8
5
2
15
80
4
Ñoä maën
0/00
0,10
,01
0,2
0,003
-
5
Ñoä ñuïc
NTU
1,40
20,4
4,15
15
8,93
3,85
28
-
6
DO
mg/l
2,0
4,0
3,7
4,0
4,0
5,1
>= 2
7
COD
mg/l
30
19
6
25
32
10
11
<35
8
BOD
mg/l
19
8
2
4
14
5
6
<25
9
NO-2
mg/l
0,02
-
-
-
0,05
10
NO- 3
mg/l
1,03
-
-
-
15
11
Toång nitô
mg/l
2,90
3,53
3,53
11,7
-
12
Saét toång
mg/l
2,60
1,55
1,15
2,15
2
13
Daàu
mg/l
KPH
KPH
KPH
KPH
0,20
KPH
KPH
0,3
14
Cl
mg/l
23,15
19,50
21,86
15
Coliform
MPN/100ml
230
150
130
188
240
2400
46000
10.000
(Nguoàn: ø Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh QN naêm 2005)
Hình 4.Dieãn bieán COD cuûa nöôùc maët qua ba naêm(2002, 2003, 2004)
Ghi chuù:
D1, D2, D3: ñieåm ño naêm 2002.
D4: ñieåm ño naêm 2003.
D5, D6, D7: ñieåm ño naêm 2004.
III.3.2.Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc thaûi coâng nghieäp.
- TP. Quaûng Ngaõi ñang treân ñaø phaùt trieån vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, trong ñoù coâng nghieäp mang tính chuû choát vaø ñoùng vai troø quan troïng vaøo vieäc phaùt trieån kinh teá cuûa TP. Tuy nhieân cuøng vôùi vieäc phaùt trieån veà kinh teá laø vaán ñeà gaây oâ nhieãm veà moâi tröôøng taïi caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp haàu nhö chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho neân vieäc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng laø khoâng traùnh khoûi nhö COD, BOD, Colirorm..
- Theo thoâng soá thöïc nghieäm thì löôïng nöôùc caáp cho 1 ha ñaát xaây döïng KCN laø 40 m3/ngaøy trong ñoù löôïng nöôùc thaûi sinh ra khoaûng 75% löôïng nöôùc caáp. Do ñoù, löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït taïi 1 ha ñaát KCN laø 30m3/ha/ngaøy. vì vaäy löôïng nöôùc thaûi sinh ra taïi caùc KCN, CCN ôû TP Quaûng Ngaõi theå hieän nhö baûng 20 .
Baûng 20. Hieän traïng nöôùc thaûi caùc KCN cuûa TP Quaûng Ngaõi naêm 2005.
STT
Teân KCN,CCN
Dieän tích (ha)
Heä soá laáp ñaày
(%)
Heä soá nöôùc thaûi m3/ha/ngaøy
Noàng ñoä nöôùc thaûi(m3/ngaøy)
1
KCN Quaûng Phuù
100
90
30
2700
2
CCN Nghóa Loä
30
30
30
270
3
CCN Ñoàng Baøu Coû
14
20
30
84
(Nguoàn : Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi)
+ Chaát löôïng nöôùc keânh treân coáng thaûi Nhaø maùy ñöôøng, ñòa ñieåm ño: (kinh ñoä:108052’094; vó ñoä: 14051’524).
Theo keát quaû giaùm saùt trong ba naêm (2002, 2003, vaø 2004) chaát löôïng nöôùc quan traéc khoâng coù daáu hieäu cuûa söï oâ nhieãm, taát caû chæ tieâu ñieàu ñaït TCVN 5942- 1995 (xem baûng 21).
Baûng 21: Chaát löôïng nöôùc Keânh treân coáng thaûi Nhaø maùy ñöôøng 2, ñòa ñieåm ño: kinh ñoä: 108052’094; vó ñoä: 14051’524.
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN 5942-1995(B)
2002
2003
2004
Ñ1
Ñ2
Ñ3
Ñ1
Ñ1
Ñ2
Ñ3
1
pH
3,75
5,25
7,26
7,3
6,1
6,0
6,3
5,5-9
2
Nhieät ñoä
0C
34,1
31,2
25,2
24,7
-
3
SS
mg/l
17,5
0
0
14
2
1
10
80
4
Ñoä maën
0/00
0,1
0,1
0
-
5
Ñoä ñuïc
NTU
10,95
3,8
6,25
12
0,8
2,71
25
-
6
DO
mg/l
3,2
5,0
5,2
4,6
3,5
3,2
>= 2
7
COD
mg/l
17
16
6
16
23
14
15
<35
8
BOD5
mg/l
5
6
1
9
11
7
8
<25
9
NO-2
mg/l
0,01
0,021
0,011
0,011
0,05
10
NO- 3
mg/l
0,15
0,51
0,22
0,5
15
11
Toång nitô
mg/l
1,31
-
12
Saét toång
mg/l
2,10
1,02
1,04
0,097
2
13
Daàu
mg/l
-
-
-
KPH
KPH
KPH
KPH
0,3
14
Cl
mg/l
15,03
16,83
14,27
(Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2005)
III.3.3. Ñaùnh giaù chung chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët.
- Qua keát quaû phaân tích taïi töøng ñieåm quan traéc vaø baûng soá lieäu phaân tích ba naêm coù theå thaáy raèng, noàng ñoä chaát oâ nhieãm taïi caùc dieåm quan traéc taêng qua moãi naêm ñaët bieät laø toång Coliform gia taêng nhanh choùng. Tuy nhieân, do thôøi gian quan traéc tieán haønh trong nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau neân keát quaû soá lieäu vôùi nhöõng söï bieán ñoäng baát thöôøng chæ coù tính chaát kham thaûo.ñeå ñaùnh giaù chính xaùc chaát löôïng nöôùc maët cuûa TP. Quaûng Ngaõi caàn phaûi coù nhöõng nghieân cöùu chuyeân saâu hôn cung caáp caùc soá lieäu trung bình vaø dieãn bieán cuûa chaát löôïng nöôùc qua töøng thôøi ñieåm. Ñieàu caàn löu yù trong naêm 2003 chæ tieán haønh 01 ñôït quan traéc vaøo thaùng 4 neân keát quaû ôû ñaây chæ mang tính chaát ñaëc tröng khoâng theå hieän ñöôïc dieãn bieán trong naêm.
- Ña soá keát quaû phaân tích taïi caùc ñieåm quan traéc so vôùi tieâu chuaån Vieät Nam ñeàu chöa vöôït quaù. Rieâng ñoái vôùi caùc ñieåm quan traéc coù nhöõng chæ tieâu vöôït tieâu chuaån cho pheùp taát caû ñeàu laø nhöõng ñieåm tieáp nhaän nguoàn nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy nhö keânh tieáp nhaän nöôùc thaûi Nhaø maùy ñöôøng , caàu Traø Khuùc, Keânh caàu Môùi. Nhö vaäy coù theå deã daøng nhaän thaáy nöôùc thaûi taïi caùc nhaø maùy haàu heát ñeàu chöa qua xöû lyù tröôùc khi thaûi vaøo nguoàn tieáp nhaän, ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà caàn löu yù trong coâng taùc quaûn lyù baûoveä moâi tröôøng.
Nhìn chung hieän traïng nöôùc maët cuûa thaønh phoá trong nhöõng naêm qua dieãn ra töông ñoái khaù ñaõ coù nhieàu bieåu hieän cuûa söï oâ nhieãm tuy nhieân ôû möùc ñoä nheï. Trong nhöõng naêm saép tôùi caàn coù söï quaûn lyù chaët cheõ hôn nhaèm giöõ vöõng vaø naâng cao chaát löôïng nöôùc maët.
III.4. NÖÔÙC NGAÀM
III.4.1. Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc ngaàm
Chaát löôïng nöôùc ngaàm ñöôïc quan traéc haøng naêm taïi caùc ñòa ñieåm ñöôïc löïa choïn, döïa vaøo söïa thay ñoåi caùc chæ tieâu quan traéc tieán haønh ñaùnh giaù dieãn bieán chaát löôïng taïi caùc dieåm quan traéc nhö sau
+ Nöôùc maùy Sôû Khoa hoïc Coâng ngheä.
Caùc chæ tieâu nhö ñoä cöùng, saét toång coù xu höôùng taêng qua caùc naêm tuy nhieân khoâng vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Beân caïnh laø chæ tieâu Coliform qua vaøi ñôït quan traéc ñaõ vöôït tieâu chuaån cho pheùp.
+ Gieáng nhaø oâng Leâ Vaøng, Nghóa Doõng, Thaønh phoá Quaûng ngaõi.
Giaù trò pH thaáp hôn tieâu chuaån taïi ba ñôït quan traéc vaøo caùc naêm 2002 vaø 2004, beân caïnh laø söï taêng caùc giaù trò ñoä cöùng, nitrate, saét toång tuy nhieân caùc gia 1trò naøy vaãn chöa vöôït tieâu chuaån cho pheùp, töông töï nhö caùc gieáng ñaõ quan traéc chæ tieâu Colifrom ñaõ vöôït tieâu chuaån cho pheùp töø 7 ñeán 70 laàn (Xem baûng 22).
Baûng 22: Keát quaû phaân tích nöôùc gieáng nhaø taïi nhaø oâng Leâ Vaøng _ Nghóa Duõng TP. Quaûng Ngaõi ñòa ñieåm ño: kinh ñoä 108049’620 vó ñoä 15007’339.
STT
Thoâng soá
Ñôn vò ño
Keát quaû ño
TCVN 1944 - 1995
2002
2003
2004
Ñ1
Ñ2
Ñ3
Ñ1
Ñ1
Ñ2
Ñ3
1
pH
6,32
6,24
7,1
6,5
5,9
6,8
6,5 – 8,5
2
SS
mg/l
0
1
39
-
3
TDS
mg/l
78
113
125
750 –1500
4
Ñoä cöùng
mg/l
30,5
33,5
27
72,1
62,8
69,3
300 – 500
5
Ñoä ñuïc
NTU
0,62
0,62
3
6
NO2-
mg/l
0,035
0,037
0,065
-
7
NO3-
mg/l
4,07
4,12
6,38
11,15
10,03
45
8
NH4+
mg/l
0,01
0,011
KPH
-
9
Saét toång
mg/l
0,215
0,22
0,219
0,843
0,443
0,337
1 – 5
10
Cl-
mg/l
63
62
27
56
68
42
200 – 600
11
SO2-4
mg/l
36,7
30,15
40,05
200 – 400
12
Coliform
MPN/100ml
28
29
KPH
210
110
130
3
(Nguoàn : Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh QN naêm 2005)
III.4.2. Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng nöôùc ngaàm
Vôùi caùc keát quaû quan traéc trong 03 naêm qua, nhìn chung chaát löôïng nöôùc ngaàm khoâng coù söï bieán ñoäng lôùn vaø dieãn bieán töông ñoái khaù. Tuy nhieân, moät ñieàu ñaùng löu yù laø keát quaû trong ba naêm taïi haàu heát caùc ñòa ñieåm quan traéc chæ tieâu Coliform ña soá ñeàu vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Nhö vaäy coù theå thaáy raèng caùc nguoàn nöôùc ngaàm quan traéc ñaõ bò oâ nhieãm vi sinh. Ñaây laø vaán ñeà quan taâm bôûi taát caû caùc ñieåm quan traéc ñöôïc duøng vaøo muïc ñích sinh hoaït. Neáu nguoàn nöôùc ngaàm khi ñöa vaøo söû duïng maø khoâng qua ñun naáu seõ gaây beänh cho ngöôøi daân. Ñoái vôùi nhöõng nguoàn nöôùc bò nhieãm vi sinh thì thöôøng coù nguy cô gaây beänh nhö tieâu chaûy, taû, lî, thöông haøn…
III.5. ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG CUÛA OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC
Khi moâi tröôøng bò oâ nhieãm, con ngöôøi laø nhaân toá chòu aûnh höôûng ñaàu tieân. Bôûi thaønh phaàn khoâng theå thieáu trong cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. Caùc chaát oâ nhieãm thaûi vaøo trong moâi tröôøng nöôùc seõ gaây neân moät soá taùc haïi nhö sau.
- Nitrat: noàng ñoä nitrat quaù cao trong nöôùc thaûi seõ laø moâi tröôøng toát cho phaùt trieån taûo, rong gaây aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc sinh hoaït. Treû em uoáng nöôùc coù noàng ñoä Nitrat quaù cao coù theå aûnh höôûng ñeán maùu.
- Chì: coù khaû naêng tích luyõ laâu daøi trong cô theå. Laø kim loaïi naëng coù ñoäc tính ñoái vôùi naõo vaø coù theå gaây cheát neáu nhieãm ñoäc ôû noàng ñoä cao. Chì laøm giaûm khaû naêng toång hôïp glucose trong maùu vaø chuyeån hoaù laøm taêng baøi tieát glucose trong nöôùc tieåu.
- Asen: laø chaát ñoäc maïnh coù khaû naêng tích luyõ vaø coù khaû naêng gaây ung thö caùc hôïp chaát Asen thöôøng coù trong chaát thaûi moät soá ngaønh coâng nghieäp luyeän kim, khai khoaùng.
- Cadimi: coù ñoäc tính cao ñoái vôùi con ngöôøi. Thaän laø cô quan deã bò toån thöông nhaát. Noàng ñoä ngöôõng Cadimi gaây haïi thaän laø 200g/l. treân theá giôùi Cadimi ñöôïc saûn xuaát khoaûng 15000taán/naêm ñeå söû duïng trong coâng nghieäp maï, sôn vaø chaát oån ñònh trong coâng nghieäp chaát deûo. Do vaäy Cadimi coù haøm löôïng cao trong nöôùc thaûi caùc nghaønh coâng nghieäp naøy.
- Ngoaøi caùc kim loaïi naëng keå treân thì trong nguoàn nöôùc bò oâ nhieãm coù theå chöùa moät haøm löôïng caùc chaát höõu cô vi löôïng laø nhöõng chaát höõu cô beàn vöõng nhö clo höõu cô, polychlorobiphenyl, caùc hydroncabon ña voøng nhöng tuï vaø caùc dung moâi coâng ngieäp.. caùc chaát naøy thöôøng coù trong nöôùc thaûi coâng nghieäp vaø nguoàn nöôùc chaûy traøn töø caùc vuøng noâng nghieäp, laâm nghieäp söû duïng nhieàu thuoác tröø saâu, thuoác kích thích sinh tröôûng, thuoác dieät coû.. ñaây laø nhöõng chaát ñoäc coù ñoäc tính cao ñoái vôùi con ngöôøi, coù tích luyõ qua daây chuyeàn thöïc phaåm.
- Vi sinh vaät gaây beänh: do caùc doøng soâng nhaän khoái löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït töø caùc trung taâm daân cuï neân oâ nhieãm do vi truøng thöôøng xuyeân xaûy ra. Caùc vi truøng coù trong nöôùc thaûi saûn xuaát gaây neân moät soá beänh nhö taû, lî, thöông haøn, tieâu chaûy…
III.6. HIEÄN TRAÏNG OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO RAÙC THAÛI.
III.6.1. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi.
Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén chuû yeáu laø quùa trình sinh hoaït, saûn suaát coâng nghieäp vaø dòch vuï. Trong nhöõnh naêm qua löôïng chaát thaûi raén taêng nhanh, toång löôïng chaát thaûi raén naêm 2004 laø 85 taán/ngaøy.
Raùc ñöôïc saûn sinh töø nhöõng nguoàn nhö khu vöïc daân cö, khu thöông maïi, ñoâ thò, khu coâng nghieäp, caùc khu coâng coäng, khu xöû lyù vaø caùc khu vöïc saûn xuaát noâng nghieäp.
Baûng 23: Nguoàn vaø caùc loaïi raùc ñaëc tröng.
Nguoàn
Caùc hoaït ñoäng vaø khu vöïc lieân quan ñeán vieäc saûn sinh ra raùc
Caùc thaønh phaàn cuûa raùc
Khu thöông maïi
Cöûa hieäu, nhaø haøng, chôï, vaên phoøng, khaùch saïn, xöôûng in, söõa chöõa oâtoâ, y teá, caùc vieän..
Thöùc aên thöøa, raùc tro, chaát thaûi do quaù trình ñoû xaây döïng vaø caùc loaïi khaùc ( ñoâi khi coù caû chaát thaûi ñoäc haïi)
Ñoâ thò
Keát hôïp caû hai thaønh phaàn treân
Keát hôïp caû hai thaønh phaàn treân
Khu coâng ngheä
Xaây döïng, deät, coâng nghieäp naëng, coâng nghieäp nheï, loïc daàu, hoaù chaát, khai thaùc moû, ñieän..
Thöùc aên thöøa, raùc, tro, chaát thaûi do quaù trình dôû xaây döïng vaø caùc loaïi khaùc (ñoâi khi coù caû chaát thaûi ñoäc haïi)
Khu coâng coäng
Ñöôøng phoá, khu vui chôi, baõi bieån, coâng vieân…
Rau, thöùc aên thöøa vaø caùc loaïi khaùc..
Khu xöû lyù
Nöôùc, nöôùc thaûi vaø caùc quy trình xöû lyù khaùc.
Caùc chaát thaûi sau xöû lyù, thöôøng laø buøn.
Khu saûn xuaát noâng nghieäp
Ruoäng vöôøn, chaên nuoâi
Phuï pheá phaåm noâng nghieäp, raùc, caùc chaát thaûi ñoäc haïi.
(Nguoàn : Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Tænh Quaûng Ngaõi naêm 2005)
III.6.2. Phaân loaïi vaø thu gom chaát thaûi raén.
Hieän nay treân ñòa baøn TP. Quaûng Ngaõi löôïng raùc thaûi ñöôïc tieán haønh thu gom khoâng toaøn boä. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do ñaàu tö cho raùc thaûi coøn thaáp vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân chöa cao. Chính nhöõng nguyeân nhaân naøy daãn tôùi tình traïng löôïng raùc thaûi trong khu vöïc aûnh höôûng nhieàu ñeán cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân.
Ñeå phuïc vuï coâng taùc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò Quaûng Ngaõi ñaõ ñaàu tö caùc loaïi xe sau;
3 xe taûi: coù taûi troïng töø 3,5 taán ñeán 7 taán
Xe chuyeân duïng 05 chieác: trong ñoù 3 chieác coù coâng suaát 2,5 taán, 1 chieác coù coâng suaát 5 taán vaø 1 chieác coâng suaát 7,5 taán.
Duïng cuï thoâ sô: 110 xe keùo tay.
- Soá caùn boä coâng nhaân vieân thuoäc Coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò laø 205 ngöôøi, trong soá coâng nhaân lao ñoäng tröïc tieáp thu gom laø 140 ngöôøi.
- Chaát thaûi raén thu gom khoâng ñöôïc tieán haønh phaân loaïi tröôùc khi xöû lyù do ñieàu kieän veà nhaân löïc vaø thieát bò. Ñoái vôùi caùc loaïi chaát thaûi raén mang tính ñoäc haïi nhö chaát thaûi raén y teá ñöôïc xöû lyù rieâng. Hieän Beänh vieän Ña khoa Quaûng Ngaõi coù moät loø ñoát raùc coâng suaát 500kg/meû, löïông tro sau quaù trình ñoát ñöôïc chuyeån ñeán baõi choân laáp cuûa TP Quaûng Ngaõi.
- TP. Quaûng Ngaõi coù 1 baõi choân laáp vôùi dieän tích 10ha theo quy hoaïch laø 20ha), raùc sau khi taäp trung vaøo baõi choân laáp khoâng ñöôïc kieåm soaùt, maët duø coâng ngheä xöû lyù chaát thaûi raén taïi baõi hieän nay laø choân laáp kyõ thuaät ñôn giaûn. Nhöng Coâng ty ñaõ khoáng cheá vieäc phaùt sinh ruoài nhaëng vôùi löôïng hoaù chaát söû duïng cho vieäc xöû lyù muøi vaø ruoài taïi baõi raùc laø khoaûng 300kg voâi/thaùng, thuoác dieät coân truøng khoaûnh 5 thuøng/naêm. Trong naêm 2004, Coâng ty ñaõ tieán haønh ñaøo haàm choân laáp raùc 2 ñôït, ñuû ñeå choân laáp trong thôøi gian hôn 1 naêm, haïn cheá ñöôïc phaàn naøo oâ nhieãm.
III.6.3. Hieän traïng chaát thaûi raén sinh hoaït
Heä soá oâ nhieãm thöïc nghieäm cuûa CTRSH cho caùc ñoâ thò Vieät Nam ñöôïc ñöa ra trong baûng 24.
Baûng 24 Heä soá oâ nhieãm thöïc nghieäm cuûa CTRSH cho caùc ñoâ thò Vieät Nam
Loaïi ñoâ thò
Heä soá oâ nhieãm(kg/ngöôøi/ngaøy)
Thaønh phoá lôùn
1- 1,2
Thaønh phoá vöøa
0,7-0,9
Thò xaõ
0,5-0,6
Thò traán vaø noâng thoân
0,2-03
Theo nhö baûng treân thì TP. Quaûng Ngaõi thuoäc thaønh phoá quy moâ vöøa neân laáy heä soá oâ nhieãm laø 0,7kg/ngöôøi/ngaøy. Khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc trình baøy trong baûng 25.
Baûng 25. Hieän traïng CTRSH TP. Quaûng Ngaõi naêm 2005
STT
Teân phöôøng, xaõ
Daân soá
(ngöôøi)
Heä soá oâ nhieãm
(kg/ngöôøi/ngaøy)
Taûi löôïng CTR
(kg/ngaøy)
1
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
11755
0,7
8228,5
2
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
15052
0,7
10536,4
3
Phöôøng Traàn Höng Ñaïo
13401
0,7
9380,7
4
Phöôøng Chaùnh Loä
16725
0,7
11707,5
5
Phöôøng Traàn Phuù
1254
0,7
877,8
6
Phöôøng Quaûng Phuù
14267
0,7
9986,9
7
Phöôøng Nghóa Chaùnh
12541
0,7
8778,7
8
Phöôøng Nghóa Loä
11045
0,7
7731,5
9
Xaõ Nghóa Doõng
12542
0,7
8779,4
10
Xaõ Nghóa Duõng
14251
0,7
9975,7
Toång
134.119
0,7
85983,1
III.6.4. Hieän traïng chaát thaûi raén coâng nghieäp
Löôïng CTR caùc KCN, CCN ñöôïc xaùc ñònh döïa treân heä soá oâ nhieãm thöïc nghieäm nhö sau: Moät ha ñaát KCN moãi ngaøy thaûi ra töø 80-120kg CTR coâng nghieäp, trong ñoù coù 20% laø chaát thaûi nguy haïi(CTNH), vaäy theo heä soá thöïc nghieäm treân ta choïn heä soá chung cho taát caùc KCN cuûa TP. Quaûng Ngaõi laø 100kg/ha/ngaøy
Baûng 26. Hieän traïng CTR, CTNH caùc KCN, CCN TP. Quaûng Ngaõi naêm 2005.
STT
Teân KCN,CCN
Dieän tích (ha)
Heä soá laáp ñaày (%)
Heä soá oâ nhieãm
(kg/ha/ngaøy)
Taûi löôïng CTR
(Kg/ngaøy)
Taûi löôïng CTNH
(kg/ngaøy)
1
KCN Quaûng Phuù
100
90
100
9000
1800
2
CCN Nghóa Loä
30
30
100
900
180
CCN Ñoàng Baøu Coû
14
20
100
280
56
III.6.5. Taùc ñoäng cuûa oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa raùc thaûi.
- Raùc ñoâ thò coù thaønh phaàn höõu cô raát cao chieám töø 30%-60% vaø ñoä aåm töø 50-70% laø moâi tröôøng toát cho caùc vi sinh vaät gaây beänh phaùt trieån nhö: vi truøng thöông haøn (Salmonella), lî (Shatella), tieâu chaûy (Eschericchia coli), taûo (Mycobacterium), baïch caàu (Coryner bacterrium dopteriac).. nhöõng loaïi vi sinh vaät naøy toàn taïi vaø phaùt trieån nhanh choùng, caùc vi sinh vaät naøy gaây beänh toàn taïi töø 4-42 ngaøy trong raùc, rieâng vi sing vaät gaây beänh phoù thöông haøn coù theå toàn taïi töø 24-107 ngaøy. Vieäc thaûi boû chaát thaûi raén vaøo nguoàn nöôùc gaây taét ngheõn doøng chaûy, oâ nhieãm nöôùc aûnh höôûng ñeán heä sinh thaùi nguoàn nöôùc vaø lan truyeàn caùc dòch beänh. Ôû baõi raùc, neáu chuùng ta khoâng quaûn lyù toát, nöôùc ró töø baõi raùc laøm oâ nhieãm nöôùc maët vaø nguoàn nöôùc ngaàm cuûa khu vöcï, caùc chaát khí sinh ra ôû caùc baõi raùc taïo neân nguy cô chaùy noå. Ngoaøi ra, muøi hoâi vaø myõ quan laø vaán ñeà khoù khaên haøng ñaàu cuûa vieäc quaûn lyù vaø xöû lyù raùc.
- Ñeå khaéc phuïc nhöõng aûnh höôûng treân Coâng ty Moâi tröôøng ñoâ thò TP. Quaûng Ngaõi ñaõ coù nhöõng noå löïc phaán ñaáu khoâng ngöøng nhaèm naâng cao hôn nöõa chaát löôïng cuûa coâng taùc thu gom chaát thaûi cuõng nhö hieäu quaû xöû lyù choân laáy raùc thaûi. Trong thôøi gian saép tôùi coâng ty seõ tieán haønh nhieàu bieän phaùp nhaèm naâng cao soá hoä ñaêng kyù thaûi laäp theâm nhieàu thuøng raùc coá ñònh vaø quan troïng hôn laø naâng cao nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân trong thaønh phoá baèng caùch phoái hôïp vôùi caùc ban ngaønh vaø cô quan chöùc naêng.
III.7. CAÙC VAÁN ÑEÀ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG CAÁP BAÙCH CUÛA THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI.
III.7.1. OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc.
- Theo keát qua quan traéc ba naêm qua ( töø naêm 2002 ñeán 2004), hieän traïng moâi tröôøng nöôùc maët ôû TP. Quaûng Ngaõi ñaõ coù daáu hieäu cuûa söï oâ nhieãm vi sinh. Trong haàu heát caùc maãu quan traéc chæ tieâu Coliform ñeàu vöôït tieâu chuaån cho pheùp, ñaây laø moät vaán ñeà quan taâm vì hieän nay ngöôøi daân vaãn thöôøng xuyeân söû duïng nguoàn nöôùc maët treân caùc soâng lôùn maø khoâng qua xöû lyù. Vôùi chæ tieâu Coliform vöôït tieâu chuaån cho pheùp thì vieäc söû duïng nguoàn nöôùc seõ gaây aûnh höôûng lôùn ñeán söùc khoeû ngöôøi daân. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa söï oâ nhieãm naøy laø do nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa ngöôøi daân vaø nöôùc thaûi saûn xuaát khoâng qua xöû lyù thaûi tröïc tieáp vaøo nguoàn tieáp nhaän.
- Ngoaøi nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm taïi caùc ñieåm quan traéc cuõng coù daáu hieäu oâ nhieãm vi sinh. Nguyeân nhaân cuûa söï oâ nhieãm coù theå do nguoàn nöôùc maët bò oâ nhieãm thaám qua lôùp ñaát chaûy vaøo nguoàn nöôùc ngaàm. Ñaây laø moät vaán ñeà raát ñaùng quan taâm vì nöôùc ngaàm laø nguoàn nöôùc ñöôïc ngöôøi daân söû duïng tröïc tieáp vaøo muïc ñích söû duïng sinh hoaït khoâng heà qua xöû lyù. Chính vì vaäy coâng taùc naâng cao chaát löôïng nöôùc ngaàm phaûi ñöôïc thöïc hieän nhaèm baûo veä söùc khoeû ngöôøi daân.
- Beân caïnh vaán ñeà oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm vaán ñeà nöôùc thaûi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát khoâng qua xöû lyù thaûi tröïc tieáp vaøo nguoàn tieáp nhaän ñaõ vaø ñang goùp phaàn laøm nguoàn nöôùc trôû neân ngaøy moät oâ nhieãm hôn. Vôùi toác ñoä coâng nghieäp hoaù ngaøy moät taêng thì vaán ñeà thöïc hieän nghieâm chænh Luaät Baûo veä moâi tröôøng laø moät trong nhöõng coâng taùc caàn taêng cöôøng nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng TP. Quaûng Ngaõi. Tuy nhieân, do neàn kinh teá cuûa TP coøn keùm phaùt trieån vieäc yeâu caàu taát caû caùc ñôn vò saûn xuaát coù nöôùc thaûi phaûi coù heä thoáng xöû lyù laø ñieàu khoâng theå. Chính vì vaäy, ñeå dung hoaø ñöôïc hai vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng vaø kinh teá laø coâng vieäc ñoøi hoûi coù thôøi gian cuõng nhö söï döùt khoaùt trong coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc.
- Trong nhöõng naêm qua, hoaït ñoäng noâng nghieäp trong TP cuõng coù nhöõng vaán ñeà ñaùng quan taâm. Löôïng phaân boùn voâ cô vaø thuoác baûo veä thöïc vaät söû duïng vôùi lieàu löôïng ngaøy caøng cao ñaõ laøm cho moâi tröôøng nöôùc bò oâ nhieãm.
III.7.2. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí.
- Moâi tröôøng khoâng khí TP. Quaûng Ngaõi hieän chöa coù daáu hieäu oâ nhieãm, tuy nhieân trong caùc chæ tieâu quan traéc thì chæ tieâu buïi ñaõ vöôït tieâu chuaån nhieàu ñieåm quan traéc chuû yeáu trong naêm 2003. nguyeân nhaân laø do söï taêng nhanh quaù trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù trong Thaønh phoá, söï gia taêng löôïng xe löu thoâng, hoaït ñoäng coâng nghieäp, tieâu thuû coâng nghieäp cuûa caùc ñôn vò saûn xuaát trong TP, ñaây laø moät vaán ñeà caàn quan taâm trong nhöõng naêm saép tôùi nhaèm naâng cao chaát löôïng moâi tröông khoâng khí. Moâi tröôøng khoâng khí oâ nhieãm seõ taùc ñoäng raát lôùn ñeán cuoäc soáng vaø söùc khoeû con ngöôøi, do ñoù vieäc naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí laø raát caàn thieát.
III.8. TOÅNG QUAÙT NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ GAÂY AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG
Hieän nay chaát löôïng moâi tröôøng TP. Quaûng Ngaõi bò aûnh höôûng bôûi nhieàu taùc ñoäng khaùc nhau, tuy nhieân trong soá haøng loaït nhuõng taùc ñoäng thì nhöõng taùc ñoäng sau laø nhöõng taùc ñoäng ñaùng quan taâm.
III.8.1. Hoaït ñoäng cuûa caùc khu coâng nghieäp
- Hieän nay treân ñòa baøn Quaûng Ngaõi coù 1 Khu coâng nghieäp Quaûng Phuù vaø khu coâng nghieäp ñaõ thaûi ra moät löôïng lôùn nöôùc thaûi, khí thaûi vaø chaát thaûi raén. Rieâng chaát thaûi ñaõ ñöôïc thu gom vaø xöû lyù bôûi Coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò, nöôùc thaûi vaø khí thaûi taïi haàu heát caùc ñôn vò saûn xuaát ñeàu khoâng qua heä thoáng xöû lyù. Hieän nay, maët duø hieän traïng moâi tröôøng nöôùc vaø khoâng khí chöa coù bieåu hieän cuûa söï oâ nhieãm nghieâm troïng nhöng khoâng theå vì theá maø xem nheï coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Moät trong nhöõng vaán ñeà coát loõi ñeå baûo veä moâi tröôøng laø caàn phaûi döï baùo tröôùc tình hình dieãn bieán nhaèm coù nhöõng haønh ñoäng ngaên ngöøa vaø phoøng traùnh. Nhö vaäy ñeå baûo veä moâi tröôøng trong töông lai caùc khu coâng nghieäp caàn ñöôïc trang bò heä thoáng xöû lyù taäp trung vôùi hieäu suaát xöû lyù cao cuõng nhö caùc ñieàu luaät nhaèm aùp ñaëc caùc ñôn vò thuoäc caùc khu coâng nghieäp tuaân thuû.
III.8.2.Hoaït ñoäng saûn suaát caùc ñôn vò rieâng leû.
- Beân caïnh söï oâ nhieãm do caùc ñôn vò taäp trung trong khu coâng nghieäp gaây ra thì moät soá ñôn vò hoaït ñoäng beân ngoaøi khu coâng nghieäp cuõng thaûi vaøo moâi tröôøng moät löôïng khoâng nhoû chaát thaûi. Ñoái vôùi nhöõng ñôn vò naøy, coâng taùc baûo veä moâi tröôøng gaëp nhieàu khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù cuõng nhö thanh tra, kieåm soaùt. Chính vì vaäy, trong töông lai khu coâng nghieäp laø moät söï toái öu nhaèm ñaûm baûo vieäc chaáp haønh luaät moâi tröôøng taïi caùc cô sôû.
- Ngoaøi nhöõng khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù, caùc cô sôû saûn xuaát rieâng leõ naèm beân ngoaøi khu coâng nghieäp thöôøng xuyeân gaây oâ nhieãm tröïc tieáp ñeán khu daân cö xung quanh, gaây maát myõ quan khu vöïc. Chính vì nhöõng lyù do treân neân vieäc taäp trung caùc ñôn vò saûn xuaát trong khu coâng nghieäp laø giaûi phaùp ñöôïc löïa choïn.
- Ñaëc bieät trong ñoù phaûi keå ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa caùc laøng ngheà, cuïm tieâu thuû coâng nghieäp, ñaây laø moâ hình ñang ñöôïc ngaøy moät nhaân roäng trong TP. Quaûng Ngaõi. Veà maët kinh teá loaïi hình naøy ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc taïo coâng aên vieäc laøm cho löïc löôïng lao ñoäng taïi ñòa phöông, giuùp xoaù ñoùi giaûm ngheøo vaø naâng cao ñôøi soáng cho nhaân daân. Nhöng beân caïnh ñoù laø nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng. Hoaït ñoäng caùc laøng ngheà vaø cuïm tieåu thuû coâng nghieäp thöôøng mang tính töï phaùt, nhoû leû neân khoâng ñöôïc söï quaûn lyù chaët cheõ cuûa caùc cô quan chöùc naêng, chính vì vaäy nhöõng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng thöôøng ít quan taâm, chæ trong tröôøng hôïp caùc taùc ñoäng.
III.8.3. Söï gia taêng daân soá vaø quaù trình coâng nghieäp hoaù – ñoâ thò hoaù
- Daân soá gia taêng laøm taêng löôïng chaát thaûi thaûi vaøo moâi tröôøng. Ñaây laø vaán ñeà khoâng chæ rieâng TP. Quaûng Ngaõi maø vaán ñeà chung cuûa quoác gia. Trong nhöõng naêm qua vôùi söï coá gaéng cuûa toaøn xaõ hoäi toác ñoä gia taêng daân soá ñaõ ñöôïc haï thaáp vaø oån ñònh, ñaây laø moät noã löïc phaán ñaáu ñaùng ghi nhaän. Ñeå duy trì ñöôïc toác ñoä gia taêng daân soá thích hôïp trong nhöõng naêm saép tôùi beân caïnh söï coá gaéng caùc cô quan ban ngaønh chöùc naêng thì khoâng theå thieáu ñöôïc söï coá gaéng cuûa toaøn daân trong TP.
Quaù trình coâng nghieäp hoaù cuûa TP trong nhöõng naêm qua ñaõ coù söï gia taêng. Naêm 2002 giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp theo giaù hieän haønh laø 1.107.314 trieäu ñoàng, naêm 2003 laø 1.341.014 trieäu ñoàng, naêm 2004 taêng leân 1540.449 trieäu ñoàng. Vôùi toác ñoä gia taêng veà gía trò saûn xuaát coâng nghieäp, coù theå nhaân thaáy toác ñoä coâng nghieäp hoaù cuûa TP. Quaûng Ngaõi. Söï taêng nhanh veà toác ñoä coâng nghieäp hoaù daãn ñeán nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng nhö laøm gia taêng chaát thaûi coâng nghieäp, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng lhoâng khí cuõng nhö moâi tröôøng nhöôùc. Nhö vaäy, beân caïnh nhöõng coá gaéng trong vieäc naâng cao gia trò saûn xuaát thì khoâng theå boû qua vaán ñeà moâi tröôøng ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích phaùt trieån beàn vöõng trong töông laïi.
Naêm 2004, maät ñoä daân soá taïi TP. Quaûng Ngaõi laø 3.245 ngöôøi/ km2 tính trung bình gaáp 9 laàn so vôùi caùc huyeän ñoàng baèng khaùc vaø gaáp 90 laàn sovôùi mieàn nuùi. Maët traùi cuûa söï ñoâ thò hoaù laø laøm gia taêng nhanh choùng löôïng chaát thaûi trong moät khu vöïc chính vì vaäy seõ gaây nhieàu khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù vaø xöû lyù cuûa nghaønh moâi tröôøng. Quaù trình ñoâ thò hoaù laø moät heä quaû taát yeáu cuûa söï phaùt trieån khoâng caân xöùng giöõa caùc nôi, trong nhöõng naêm saép tôùi ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy caàn moät chính saùch ñaàu tö vaø phaùt trieån, naâng cao chaát löôïng cô sôû haï taàng, taïo nguoàn nhaân löïc baèng caùc chính saùch thu huùt löïc löôïng lao ñoäng.
CHÖÔNG IV
DÖÏ BAÙO DIEÃN BIEÁN MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI.
IV.1. DÖÏ BAÙO DAÂN SOÁ THAØNH PHOÁ QUAÛNG NGAÕI NAÊM 2010, 2015, 2020.
Daân soá TP. Quaûng Ngaõi tính ñeán naêm 2005 laø 134.119 ngöôøi, toác ñoä taêng tröôûng bình quaân ñaàu ngöôøi laø 1.13% (Nguoàn töø nieân giaùm thoáng keâ Tænh Quaûng Ngaõi).
Daân soá caùc naêm sau ñöôïc tính theo coâng thöùc:
Pt = P0(1 + r)n
Trong ñoù:
P0: daân soá naêm laáy laøm goác (2005)
Pt: daân soá naêm tính toaùn thöù t.
R: laø toác ñoä gia taêng daân soá.
n: laø hieäu soá giöõa naêm tính vaø naêm laøm goác.
Vaäy daân soá thaønh phoá Quaûng Ngaõi tính ñeán naêm 2010 laø:
P2010 = 134.119*(1 + 1.13%)5 =141.870 ngöôøi.
Daân soá thaønh phoá Quaûng Ngaõi naêm 2015 laø:
P2010 = 134.119*(1 + 1.13%)10 =150.069 ngöôøi.
Daân soá thaønh phoá Quaûng Ngaõi naêm 2020 laø:
P2010 = 134.119*(1 + 1.13%)15 =158.742 ngöôøi.
Keát quaû tính döï baùo daân soá ñöôïc toång hôïp trong baûng 27.
Baûng 27. Döï boaù daân soá qua caùc naêm theo tyû leä taêng daân soá laø 1.13%.
Naêm
Daân soá döï baùo(ngöôøi)
2010
141.870
2015
150.069
2020
158.742
Döï baùo veà CTRSH cuûa TP. Quaûng Ngaõi naêm 2010 :
Theo baûng hieän traïng CTRSH cuûa TP. Quaûng Ngaõi naêm 2005 thì chuùng ta coù theå döï baùo taûi löôïng CTRSH cuûa TP ñeán naêm 2010 theo coâng thöùc:
Mt = M0 (1 + q)n
Trong ñoù:
Mt: laø taûi löôïng CTR cuûa naêm caàn tính;
M0: laø taûi löôïng CTR cuûa naêm laáy laøm goác;
q: laø toác ñoä gia taêng CTR ( laáy baèng toác ñoä gia taêng daân soá)
Coâng thöùc tính döï baùo taûi löôïng CTRSH naêm 2010, 2015, 2020 nhö sau :
M2010 = M2005(1 + q)5
M2015 = M2005(1 + q)10
M2020 = M2005(1 + q)15
Do ñoù, taûi löôïng CTRSH ñöôïc döï baùo cho naêm 2010, 2015, 2020 ñöôïc theå hieän trong caùc baûng 28-30 döôùi ñaây.
Baûng 28: döï baùo CTRSH TP. Quaûng Ngaõi naêm 2010.
Naêm
Teân phöôøng,xaõ
Taûi löôïng CTRSH naêm 2005
(kg/ngaøy)
Tyû leä gia taêng
CTRSH
Taûi löôïng CTRSH naêm 2010
(kg/ngaøy)
1
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
8228
1,13%
8706
2
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
10536
1,13%
11148
3
Phöôøng Traàn Höng Ñaïo
9381
1,13%
9925
4
Phöôøng Chaùnh Loä
11708
1,13%
12387
5
Phöôøng Traàn Phuù
878
1,13%
929
6
Phöôøng Quaûng Phuù
9987
1,13%
10566
7
Phöôøng Nghóa Chaùnh
8779
1,13%
9288
8
Phöôøng Nghóa Loä
7732
1,13%
8180
9
Xaõ Nghóa Doõng
8779
1,13%
9289
10
Xaõ Nghóa Duõng
9976
1,13%
10554
Toång
85.983
90970
Baûng 29: döï baùo CTRSH TP. Quaûng Ngaõi naêm 2015.
Naêm
Teân phöôøng,xaõ
Taûi löôïng CTRSH naêm 2005
(kg/ngaøy)
Tyû leä gia taêng CTRSH
Taûi löôïng CTRSH naêm 2010
(kg/ngaøy)
1
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
8228
1,13%
92078
2
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
10536
1,13%
11790
3
Phöôøng Traàn Höng Ñaïo
9381
1,13%
10497
4
Phöôøng Chaùnh Loä
11708
1,13%
13101
5
Phöôøng Traàn Phuù
878
1,13%
982
6
Phöôøng Quaûng Phuù
9987
1,13%
11175
7
Phöôøng Nghóa Chaùnh
8779
1,13%
9823
8
Phöôøng Nghóa Loä
7732
1,13%
8651
9
Xaõ Nghóa Doõng
8779
1,13%
9824
10
Xaõ Nghóa Duõng
9976
1,13%
11163
Toång
85983
96215
Baûng 30: döï baùo CTRSH TP. Quaûng Ngaõi naêm 2020.
Naêm
Teân phöôøng,xaõ
Taûi löôïng CTRSH naêm 2005
(kg/ngaøy)
Tyû leä gia taêng CTRSH
Taûi löôïng CTRSH naêm 2010
kg/ngaøy)
1
Phöôøng Leâ Hoàng Phong
8228
1,13%
9734
2
Phöôøng Nguyeãn Nghieâm
10536
1,13%
12465
3
Phöôøng Traàn Höng Ñaïo
9381
1,13%
11097
4
Phöôøng Chaùnh Loä
11708
1,13%
13850
5
Phöôøng Traàn Phuù
878
1,13%
10038
6
Phöôøng Quaûng Phuù
9987
1,13%
11814
7
Phöôøng Nghóa
Chaùnh
8779
1,13%
10385
8
Phöôøng Nghóa Loä
7732
1,13%
9146
9
Xaõ Nghóa Doõng
8779
1,13%
10386
10
Xaõ Nghóa Duõng
9976
1,13%
11801
Toång
85983
101718
IV.2. DÖÏ BAÙO NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT THAØNH PHOÁ NAÊM 2010, 2015, 2020.
Theo hieän traïng nhu caàu söû duïng nöôùc saïch cuûa con ngöôøi thì moãi ngaøy coù theå söû duïng khoaûng 80 – 180 l/ngöôøi/ngaøy, theo heä soá kinh nghieäm veà söû duïng nöôùc chuùng ta coù theå döï baùo nhu caàu nöôùc caáp cho nhöõng naêm sau (xem baûng 31).
Baûng 31: Nhu caàu nöôùc caáp cho nhöõng naêm sau
Naêm
Tieâu chuaån söû duïng nöôùc caáp( l/ngöôøi/ngaøy)
Thaønh phoá
Thò xaõ
Thò traán vaø noâng thoân
2005
120
100
80
2010
130
110
90
2015
140
120
100
2020
150
130
110
Löôïng nöôùc thaûi sinh ra khoaûng 80% löôïng nöôùc caáp neân löôïng nöôùc thaûi sinh ra trong nhöõng naêm tieáp theo ñöôïc theå hieän nhö baûng 32 döôùi ñaây.
Baûng 32: heä soá nöôùc thaûi sinh hoaït
Naêm
Heä soá nöôùc thaûi sinh hoaït (l/ngöôøi/ngaøy)
Thaønh phoá
Thò xaõ
Noâng thoân
2005
96
80
64
2010
104
88
72
2015
112
96
80
2020
120
104
88
Keát quaû tính toaùn d
Các file đính kèm theo tài liệu này:
qui hoach Quang Ngai.doc
