Đề tài Một số giải pháp phát huy vai trò của đầu tư trong việc thực hiện công bằng xã hội ở Việt Nam

Môc Lôc Lêi giíi thiÖu 1 Ch­¬ng1. Lý LuËn chung vÒ §Çu t­ vµ C«ng b»ng x· héi. 2 I. Mét sè v¸n ®Ò chung vÒ ®Çu t­. 2 Kh¸i niÖm. 2 Vai trß cña ®Çu t­. 2 II. Lý luËn chung vÒ ®Çu t­ vµ C«ng b»ng x· héi. 4 Mét sè vÊn ®Ò vÒ C«ng b»ng x· héi. 4 C¸c th­íc ®o vÒ C«ng b»ng x· héi. 6 Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trong viÖc gi¶I quyÕt vÊn ®Ò C«ng b»ng x· héi. 7 III. Mét sè nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ®Çu t­ vµ vÊn ®Ò C«ng b»ng x· héi. 8 1. T¸c ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc. 8 2. T¸c ®éng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. 10 3. T¸c ®éng cña Nhµ n­íc. 12 4. Mét sè nh©n tè kh¸c. 13 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. 14 I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ nh»m gi¶m ph©n ho¸ giµu nghÌo. 14 1. §Çu t­ cho c¸c ngµnh kÐm ph¸t triÓn, c¸c vïng khã kh¨n. 14 2. §Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 17 II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ cho phóc lîi x· héi. 21 1. §Çu t­ cho gi¸o dôc . 21 2. §Çu t­ cho y tÕ vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc y tÕ cho ng­êi nghÌo. 22 Ch­¬ng III. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ trong viÖc thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. 24 I. Mét sè môc tiªu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong viÖc thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. 24 II. Mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. 24 T¨ng c­êng vµ ®a d¹ng ho¸ nguån vèn ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. 24 N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. 24 Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cho C«ng b»ng x· héi. 24 T¨ng c­êng hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®­a gi¸o dôc vÒ tay ng­êi nghÌo 25 III. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ trong viÖc thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. 30 Ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu knh tÕ g¾n víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. 30 N©ng cao hiÖu qu¶ x· héi trong tõng dù ¸n ®Çu t­, ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ trong gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 34 Gi¶i ph¸p ®Çu t­ cho phóc lîi x· héi mét c¸ch c«ng b»ng vµ hîp lý. 35 N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §Çu t­ trong viÖc thùc hiÖn CBXH 37 KÕt LuËn 39 Tµi liÖu tham kh¶o 39 Lêi Giíi ThiÖu KÓ tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh ®æi míi hiÖn nay, ®Êt n­íc ta ®· cã nh÷ng thµnh qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Chóng ta còng b¾t ®Çu chuyÓn biÕn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸i g× ®Òu tån t¹i tÝch cùc cña nã mµ ®Òu Èn chøa trong nã nh÷ng mÆt tiªu cùc vµ chØ chê c¬ héi bïng ph¸t ra. Kinh tÕ thÞ tr­êng còng kh«ng n»m ngoµi ngo¹i lÖ ®ã. Bên cạnh mặt tích cực nó còn có mặt trái, có khuyết tật từ trong bản chất của nó do chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa chi phối. Cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất, càng ngày mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản càng bộc lộ sâu sắc, không giải quyết được các vấn đề xã hội, làm tăng thêm tính bất công và bất ổn của xã hội, đào sâu thêm hố ngăn cách giữa người giàu và người nghèo. Do vËy viÖc cÊp thiÕt hiÖn nay cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ngoµi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cÇn ®Èy m¹nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín vµ ®· cã rÊt nhiÒu c¸c nhµ nghiªn cøu ®· xem xÐt vÊn ®Ò nµy d­íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trong ph¹m vi cña ®Ò tµi chóng t«i sÏ nghiªn cøu vÊn ®Ò C«ng b»ng x· héi d­íi khÝa c¹nh ®Çu t­, mét lÜnh vùc còng rÊt quan träng hiÖn nay cña ®Êt n­íc ta. V× C«ng b»ng x· héi lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nªn trong thêi gian qua §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ra søc ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. Do vËy, trong ph¹m vi cña dÒ tµi, chóng t«i sÏ nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi vµ qua ®ã ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña nã ®Õn C«ng b»ng x· héi. Cuèi cïng, t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Th¹c sü TrÇn Mai H­¬ng Bé m«n Kinh tÕ §Çu t­ - ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nghiªn cøu nµy. Sinh viªn Tr­¬ng Thu H­¬ng §Çu t­ 44A CH¦¥NG I Lý LuËn Chung VÒ §Çu T­ Vµ C«ng B»ng X· Héi I Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ §Çu T­ 1. Kh¸i niÖm §Çu T­. §Çu t­ lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai lín h¬n nguån lùc ®· bá ra. Nguån lùc bá ra cã thÓ lµ tiÒn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, lµ søc lao ®éng vµ trÝ tuÖ vµ thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh, tµi s¶n vËt chÊt vµ nguån nh©n lùc cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm viÖc víi n¨ng suÊt cao h¬n trong nÒn s¶n xuÊt x· héi. 2. Vai Trß cña §Çu T­ trong nÒn kinh tÕ. 2.1. §Çu T­ vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §Çu t­ cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Lý luËn vµ thùc tiÔn ®Òu chØ cho chóng ta thÊy râ ®iÒu nµy. Cho ®Õn nh÷ng n¨m cña thÕ kû 20, nhµ kinh tÕ häc Haros Domar cña tr­êng ph¸i Keynes ®· chØ ra mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t­ vµ t¨ng tr­ëng th«ng qua hÖ sè ICOR. I G = ------------ ICOR * Y Trong ®ã G: tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. I: Vèn ®Çu t­ Nh­ vËy gi÷a I vµ G cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi nhau th«ng qua hÖ sè ICOR. §iÒu nµy thÓ hiÖn cµng t¨ng nguån lùc ®Çu t­ th× kinh tÕ sÏ t¨ng tr­ëng cao. §Çu T­ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Chóng ta cã thÓ nhËn râ vai trß cña ®Çu t­ ®èi víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ th«ng qua chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña quèc gia vµ c¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ vµo ngµnh mòi nhän ®­îc ­u tiªn. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi cho thÊy con ®­êng tÊt yÕu cã thÓ t¨ng tr­ëng nhanh víi tèc ®é mong muèn lµ t¨ng c­êng ®Çu t­ nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn ë khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. C¸c nhµ kinh tÕ ®Òu chØ ra ®­îc sù h¹n chÕ t¨ng tr­ëng trong n«ng nghiÖp. Sù t¨ng tr­ëng nµy phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè tù nhiªn, bÊt ®Þnh vµ cã tÝnh rñi ro cao ®ång thêi nã còng gi¶m dÇn do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai vµ c¸c kh¶ n¨ng sinh häc. ChÝnh v× vËy, ®Çu t­ nh»m ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî ®Çu T­ cña Nhµ n­íc sÏ thóc ®Èy chuyÓn dÇn nÒn kinh tÕ tõ n«ng nghiÖp l¹c hËu sang c«ng nghiÖp dÞch vô. VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu T­ cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®­a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ, kinh tÕ, chÝnh trÞ… cña nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n lµm bµn ®¹p thóc ®Èy c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn. ë ViÖt Nam, chóng ta ®· b¾t ®Çu ®Çu t­ m¹nh mét sè vïng träng ®iÓm nh­ träng ®iÓm phÝa B¾c: Hµ Néi- H¶I Phßng- Qu¶ng Ninh,… ®ång thêi cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ vµo nh÷ng ®Þa bµn khã kh¨n. §Çu t­ còng cã vai trß rÊt lín trong viÖc chuyÓn dÞch thµnh phÇn kinh tÕ. §a d¹ng hãa c¸c nguån vèn ®Çu t­ còng gãp phÇn lµm ®a d¹ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2.3. §Çu T­ vµ C«ng B»ng X· Héi. Mét trong nh÷ng vai trß hÕt søc quan träng cña §Çu t­ chÝnh lµ viÖc thóc ®Èy tiÕn bé vµ C«ng b»ng x· héi (CBXH). a) §øng ë gãc ®é vÜ m«, ho¹t ®éng ®Çu t­ sÏ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ chung vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Vai trß cña ®Çu t­ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ rÊt râ rµng. Th«ng qua ®Çu t­ vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n. TÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ t¨ng cao, ®©y còng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc hiÖn C«ng b»ng kinh tÕ. Bëi muèn thùc hiÖn C«ng b»ng vÒ x· héi th× tr­íc hÕt chóng ta cÇn thùc hiÖn vÒ C«ng b»ng vÒ kinh tÕ. Kinh tÕ ph¸t triÓn còng gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi d©n. Cã thÓ nãi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, qua ®ã còng cÇn t­¬ng øng mét nguån lao ®éng phï hîp. Tuy nhiªn ®©y l¹i lµ mét ®iÓm yÕu cña lao ®éng chóng ta khi chÊt l­îng lao ®éng ch­a cao. Th«ng qua t¨ng tr­ëng kinh tÕ, Ng©n S¸ch Nhµ N­íc (NSNN) sÏ ®­îc ®ãng gãp cao h¬n. Qua ®ã, Nhµ n­íc sÏ cã ®ñ nguån lùc ®Ó chi dïng NSNN trong viÖc t¸i ®Çu t­ trong ®ã cã c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH. §Çu t­ còng cã vai trß quan träng trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Tõ ®ã sÏ thóc ®Èy c¸c khu vùc n«ng th«n l¹c hËu chuyÓn dÇn sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ cña vïng. Qua ®ã, sÏ gióp ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c vïng khã kh¨n kÐm ph¸t triÓn, gãp phÇn lµm gi¶m sù ph©n hãa x· héi vµ thùc hiÖn CBXH. Nh¾c ®Õn ®Çu t­, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c dÕn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cña Nhµ n­íc t¸c ®éng trùc tiÕp tíi CBXH. §ã lµ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho Xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®Çu t­ n©ng cao hÖ thèng phóc lîi x· héi,…TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn gãp phÇn gi¶m ®i sè l­îng ng­êi ngÌo, n©ng cao mÆt b»ng chung cña x· héi, ®Èy m¹nh tiÕn bé vµ CBXH b) NÕu chóng ta xÐt gãc ®é doanh nghiÖp, ho¹t ®éng ®Çu t­ sÏ gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc cña m×nh nh»m thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. Th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t­, doanh nghiÖp sÏ n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt khi chÊt l­îng nguån lao ®éng ®­îc c¶i thiÖn h¬n th«ng qua viÖc ®Çu t­ ®µo t¹o trong doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng ®Çu t­ còng t¨ng c­êng kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ cña doamh nghiÖp. Tõ viÖc ®æi míi C«ng nghÖ ®Õn n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng sÏ kÝch thÝch doanh nghiÖp ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cao h¬n, chÊt l­îng s¶n phÈm tèt h¬n. 2.4. §Çu T­ vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng Khoa Häc C«ng NghÖ C«ng nghÖ lu«n lµ yÕu tè quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ trinh CNH- H§H. §Çu t­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña ®Êt n­íc. Nh­ vËy, ë ®©y ®· cã sù chuyÓn giao C«ng nghÖ th«ng qua §Çu t­. §iÒu nµy thóc ®Èy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®æi míi C«ng nghÖ. II. §Çu T­ cho C«ng B»ng X· Héi. Mét vµi vÊn ®Ò vÒ C«ng B»ng X· Héi. *) CBXH võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn. C«ng b»ng kh«ng thÓ dùa vµo thÞ tr­êng nªn Nhµ n­íc cÇn ph¶i can thiÖp. B¶o ®¶m CBXH lµ viÖc Nhµ n­íc can thiÖp vµo thÞ tr­êng nh»m, mét mÆt t¨ng thu nhËp cña nh÷ng ng­êi nghÌo lµm cho kho¶ng c¸ch giµu nghÌo kh«ng t¨ng h¬n mµ gi¶m ®i; mÆt kh¸c, nh»m lµm cho gi¸ c¶ ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ mµ x· héi bá ra. Bëi vËy, thùc chÊt cña vÊn ®Ò c«ng b»ng lµ vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ vµ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµ x· héi mµ ®¹i diÖn lµ Nhµ n­íc. §· rÊt cã nhiÒu nhµ kinh tÕ ®· nghiªn cøu vÒ CBXH trong mèi quan hÖ víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ. *) Tuy nhiªn ë ®©y C«ng B»ng kh«ng cã nghÜa lµ ®em chia ®Òu c¸c thµnh qu¶ cña t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ x· héi cho mäi ng­êi. V× nÕu vËy kh«ng cã ai ®em hÕt søc lùc, trÝ tuÖ, vèn vËt chÊt ra ®Çu t­, vµ kh«ng ai d¸m chÞu rñi ro ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. C«ng b»ng cÇn ®­îc hiÓu lµ sù b×nh ®¼ng tr­íc c¸c c¬ héi vÒ viÖc lµm, ®Çu t­, b×nh ®¼ng tr­íc c¸c c¬ héi ®Ó n©ng cao nguån vèn nh©n lùc vµ cã møc sèng cao h¬n. Nhµ n­íc khuyÕn khÝch mäi ng­êi ra søc lµm giµu b»ng c¸ch chÝnh ®¸ng. PhÊn ®Êu ®Ó cho ng­êi nghÌo tiÕn tíi ®ñ ¨n, ng­êi ®ñ ¨n cã cuéc sèng kh¸ gi¶ vµ ng­êi kh¸ gi¶ trë nªn giµu cã. Trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ph¶I chÊp nhËn mét bé phËn d©n c­ v­¬n lªn giµu tr­íc, cã mét sè vïng giµu tr­íc, tõ ®ã hç trî cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. MÆt kh¸c, ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî cho ng­êi nghÌo v­¬n lªn. ViÖt Nam lµ n­íc nghÌo l¹i tr¶i qua chiÕn tranh kÐo dµi ®Ó l¹i hËu qu¶ nghiªm träng, cho nªn sè ng­êi thuéc ®èi t­îng chÝnh s¸ch nhiÒu trong khi kh¶ n¨ng kinh tÕ cña ®Êt n­íc cã h¹n. H¬n n÷a, khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, mÆt tr¸i cña c¬ chÕ nµy ®· lµm n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò nh­ ph©n ho¸ giµu nghÌo t¨ng lªn, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ sù suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc x· héi. Do nguån lùc kinh tÕ cã h¹n nªn chóng ta t¹m chÊp nhËn cã sù ph©n ho¸ giµu nghÌo nh­ng kh«ng thÓ ®ång nhÊt sù ph©n ho¸ giµu nghÌo víi sù bÊt b×nh ®¼ng bÊt c«ng. *) Trong chiÕn lùc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ t¹i nghÞ quyÕt §¹i héi VIII cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· chØ ra r»ng CBXH lµ mét môc tiªu quan träng cña ®Êt n­íc. Quan ®iÓm cña ViÖt Nam lµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶I g¾n liÒn víi CBXH trong tõng thêi kú ph¸t triÓn vµ CBXH ph¶i thÓ hiÖn ë kh©u ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n xuÊt, t¹o quyÒn b×nh ®¼ng tr­íc c¸c c¬ héi cña mäi tÇng líp d©n c­ v× môc tiªu ph¸t triÓn. Nh­ vËy míi cã thÓ huy ®éng ®­îc mäi nguån lùc trong X· héi. Nãi tãm l¹i CBXH lu«n lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong con ®­êng ®i lªn Chñ NghÜa X· Héi. Mét sè th­íc ®o vÒ C«ng B»ng X· Héi. 2.1. Th­íc ®o ®¸nh gi¸ møc ®é bÊt b×nh ®¼ng trong thu nhËp. §©y lµ mét trong nh÷ng th­íc ®o quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ CBXH. Thùc tÕ cho thÊy, ë nhiÒu quèc gia, sau mét thêi gian mÆc dï cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ râ rÖt nh­ng ®êi sèng cña nhiÒu ng­êi d©n vÉn ë møc nghÌo khæ, thÊt nghiÖp gia t¨ng vµ ë mét sè n­íc sè ®«ng ng­êi d©n kh«ng ®­îc h­ëng thµnh qu¶ do t¨ng tr­ëng ®em l¹i trong khi nhãm ng­êi giµu cã vÉn tiÕp tôc giµu lªn. Mét trong nh÷ng chØ sè ®o møc ®é b×nh d¼ng trong ph©n phèi thu nhËp lµ hÖ sè Gini. Trong thùc tÕ hÖ sè Gini thay ®æi trong ph¹m vi hÑp tõ 0,2 ®Õn 0,65. Theo Ng©n hµng ThÕ giíi, hÖ sè Gini tèt nhÊt th­êng xoay quanh møc 0,3. §©y lµ møc thÓ hiÖn sù b×nh ®¼ng cao trong ph©n phèi thu nhËp. 2.2. Thø¬c ®o ®¸nh gi¸ møc dé nghÌo khæ. ViÖc ph©n chia c¸c nhãm d©n c­ giµu nghÌo theo hÖ sè Gini ®­îc coi lµ ®¸nh gi¸ sù giµu nghÌo mét c¸ch t­¬ng ®èi theo t­¬ng quan x· héi. Tæ chøc ESCAP ®· cho r»ng: “ nghÌo lµ t×nh tr¹ng mét bé phËn d©n c­ kh«ng ®­îc h­ëng vµ tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi mµ nh÷ng nhu cÇu nµy ®­îc x· héi thõa nhËn tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph­¬ng”. Nh­ vËy, tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ sù giµu nghÌo gi÷a c¸c vïng cã sù kh¸c nhau. 2.3. ChØ sè ®¸nh gi¸ møc ®é tho¶ m·n c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi. §èi víi mét ®Êt n­íc ®Ó ®o nhu cÇu x· héi cña con ng­êi cã thÓ sö dông nhiÒu chØ tiªu nh­ng chØ tiªu c¬ b¶n lµ + C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é ch¨m sãc søc khoÎ: tuæi thä b×nh qu©n, sè ng­êi d©n trªn mét b¸c sÜ, sè tr¹m x¸ bÖnh viÖn, tû lÖ ®Çu t­ c«ng céng cho søc khoÎ trong tæng ®Çu t­ c«ng céng cña ChÝnh phñ. Chóng ta ®Æc biÖt quan t©m c¸c chØ tiªu trªn ë c¸c khu vùc khã kh¨n, vïng sau, vïng xa. + C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é v¨n ho¸ gi¸o dôc: tû lÖ sè ng­êi biÕt ch÷, tû lÖ phæ cËp gi¸o dôc, sè tr­êng häc, ®Çu t­ cho gi¸o dôc cña Nhµ n­íc. Chóng ta còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn møc ®é b×nh ®¼ng trong gi¸o dôc thÓ hiÖn qua viÖc tû lÖ ®Çu t­ cho gi¸o dôc ë c¸c vïng khã kh©n vµ c¸c c¬ héi tiÕp cËn gi¸o dôc cña ng­êi nghÌo. 2.4. ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi. §©y lµ chØ tiªu tæng hîp thÓ hiÖn møc ®é ph¸t triÓn con ng­êi do Liªn Hîp Quèc ®­a ra. ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi (HDI) còng lµ mét thøc ®o quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ CBXH, nã thÓ hiÖn møc ®é ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cho viÖc ph¸t triÓn con ng­êi vµ c¬ héi ph¸t triÓn b×nh ®¼ng cña mäi tÇng líp trong x· héi. ChØ tiªu nµy ®­îc kÕt hîp tõ ba yÕu tè: chØ tiªu tuæi thä b×nh qu©n, chØ tiªu tr×nh ®é gi¸o dôc vµ chØ tiªu GNP/ ng­êi (tÝnh theo ph­¬ng ph¸p PPP). Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng §Çu t­ trong viÖc gi¶I quyÕt vÊn ®Ò CBXH ë ViÖt Nam. 3.1. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH lµ viÖc lµm cÊp thiÕt vµ quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong xu thÕ héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ nh­ hiÖn nay th× mÆt tr¸i cña c¬ chÕ thÞ tr­êng còng béc lé mét c¸ch râ rµng h¬n. T×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng x· héi, ph©n ho¸ giµu nghÌo ®ang t¨ng lªn. §iÒu nµy ®ßi hái viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay. H¬n n÷a, CBXH lu«n lµ môc tiªu quan träng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta h­íng tíi nh»m ®­a ViÖt Nam x¸c ®Þnh ®óng con ®­êng X· héi chñ nghÜa. CBXH còng thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña chÕ ®é ta, chÕ ®é X· héi chñ nghÜa, so víi c¸c chÕ ®é T­ b¶n trªn thÕ giíi. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam ®Õn 2010 coi viÖc thùc hiÖn CBXH lµ môc tiªu quan träng th«ng qua c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc, y tÕ, c¸c kÕ ho¹ch hç trî cho ®ång bµo khã kh¨n còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p trong viÖc Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, t×nh h×nh CBXH mÆc dï ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh÷ng còng gÆp ph¶i nhiÒu th¸ch thøc lín do t¸c ®éng cña mÆt tr¸i c¬ chÕ thÞ tr­êng. Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo, ph©n ho¸ gi÷a khu vùc thµnh thÞ nh­ Hµ Néi, TP HCM, H¶I Phßng,.. vµ khu vùc n«ng th«n, miÒn nói ®ang t¨ng nhanh. §iÒu nµy ®ßi hái rÊt cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p tr­íc m¾t vµ l©u dµi trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH. 3.2. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trong viÖc thùc hiÖn CBXH. MÆc dï ®· cã rÊt nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ò ra nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH nh­ c¸c gi¶i ph¸p g¾n CBXH víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶i ph¸p vÒ x· héi nh­ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, tuyªn truyÒn mäi ng­êi cã ý thøc vµ truyÒn thèng ®ïm bäc vµ gióp ®ì ng­êi nghÌo. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c gi¶i ph¸p ®ã suy cho cïng còng cÇn ph¶i cã nguån lùc, cã vèn ®Ó huy ®éng cho c¸c ho¹t ®éng trªn. Bªn c¹nh ®ã, chØ cã ho¹t ®éng ®Çu t­ míi t¹o ra nÒn t¶ng v÷ng ch¾c c¬ b¶n cho viÖc thùc hiÖn CBXH. Theo ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× hÇu hÕt nh÷ng ng­êi nghÌo kh«ng cã nghÒ mµ chñ yÕu lµ lao ®éng thñ c«ng. Hä khã tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng v× häc vÊn thÊp, kh«ng cã nghÒ vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña hä kh«ng d¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy nÒn t¶ng cho viÖc Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo rÊt yÕu. ViÖc cÇn lµm l©u dµi cña chóng ta lµ cÇn ph¶i x©y ®­îc c¸i nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho ng­êi nghÌo ®Ó c¬ héi t¸i nghÌo cña hä lµ rÊt thÊp. Nh÷ng yªu cÇu nµy ®ßi hái chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi vµ ®óng ®¾n vÒ ®Çu t­. Chóng ta ®· xem xÐt néi dung cña ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH ë phÇn trªn. Trong ®ã, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho gi¸o dôc, y tÕ t¹o ra c¬ héi b×nh ®¼ng, c¬ héi ®­îc v­¬n lªn cña mäi tÇng líp x· héi kÓ c¶ ng÷ng ng­êi nghÌo nhÊt. Ho¹t ®éng ®Çu t­ nµy ®em l¹i tri thøc còng nh­ cung c¸ch lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhÊt cho ng­êi nghÌo, gióp hä cã kh¶ n¨ng tù tin trong cuéc sèng. KÕt hîp víi ®Çu t­ cho gi¸o dôc vµ y tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t­ cho Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo sÏ thùc sù t¹o ra dßng vèn cã hiÖu qu¶ cho ng­êi nghÌo. §©y còng chÝnh lµ ­u ®iÓm cña ®Çu t­ trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH. Tãm l¹i, §Çu t­ lµ yÕu tè cÇn thiÕt vµ quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò CBXH. III. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn §Çu T­ vµ C«ng B»ng X· Héi. T×nh h×nh kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 1.1. Kinh tÕ ph¸t triÓn tèt, bÒn v÷ng gãp phÇn thu hót ®Çu t­ vµ thùc hiÖn CBXH. ¶nh h­ëng cña t¨ng t­ëng kinh tÕ ®Õn ®Çu t­ vµ CBXH. Tõ viÖc kinh tÕ ph¸t triÓn cao, Nhµ nøíc míi cã ®ñ nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®Çu t­ cho CBXH. T¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn cÇn tr­íc tiªn ®Ó c¶i thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÒ phóc lîi x· héi, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo cña mét quèc gia. Thùc tiÔn nh÷ng n¨m võa qua ®· chøng minh r»ng, nhê kinh tÕ t¨ng tr­ëng cao Nhµ n­íc cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh vµ triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî vËt chÊt, tµi chÝnh vµ cho c¸c x· khã kh¨n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi c¬ b¶n. Ng­êi nghÌo vµ céng ®ång nghÌo nhê ®ã cã c¬ héi v­¬n lªn tho¸t khái ®ãi nghÌo. T¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn quy m« réng; kh«ng cã t¨ng tr­ëng mµ chØ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh t¸i ph©n phèi hoÆc c¸c biÖn ph¸p gi¶m nghÌo truyÒn thèng th× t¸c dông kh«ng lín. CBXH ph¶i dùa trªn sù ph¸t triÓn kinh tÕ bëi chÝnh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹o ra nguån lùc tõ ®ã th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹o ra c¬ së vËt chÊt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ CBXH. Kinh tÕ ph¸t triÓn, Nhµ n­íc sÏ cã nhiÒu nguån thu ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu quan träng trong ®ã cã viÖc ®Çu t­ nh»m gi¶I quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. ChÝnh phñ c¸c n­íc th­êng dµnh mét tû lÖ nhÊt ®Þnh cña GNP ®Ó chi cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn còng nh­ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho gi¸o dôc, y tÕ. ChÝnh v× vËy, thu nhËp quèc d©n cµng lín th× kh¶ n¨ng ng©n s¸ch chi cho c¸c ho¹t ®éng cµng lín. Kinh tÕ ph¸t triÓn cao còng lµ chç dùa v÷ng vµ æn ®Þnh cho nhiÒu tÇng líp lao ®éng th«ng qua viÖc gi¶I quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao thu nhËp ng­êi lao ®éng. TriÓn väng kh¶ quan vÒ nÒn kinh tÕ sÏ thóc ®Èy c¸c nhµ ®Çu t­ tiÕn hµnh ®Çu t­ x©y dùng thªm c¸c nhµ x­ëng, xÝ nghiÖp míi ®ång thêi tiÕn hµnh ®æi míi c«ng nghÖ. Qua ®ã, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn t­¬ng øng mét l­îng lao ®éng cã chuyªn m«n vµo vËn hµnh c¸c tµi s¶n míi gióp gi¶i quyÕt vÊn n¹n thÊt nghiÖp trong X· héi. §ång thêi qua viÖc ®æi míi c«ng nghÖ sÏ gióp cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n t¹o ra møc tiÒn l­¬ng cao h¬n, tõ ®ã kÝch thÝch mÆt b»ng thu nhËp chung cña ®Êt n­íc t¨ng lªn, TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng trªn gióp cho ng­êi d©n cã thÓ n©ng cao møc sèng, æn ®Þnh cuéc sèng hiÖn t¹i, ®¶m b¶o cuéc sèng t­¬ng lai, gãp phÇn thùc hiÖn CBXH. 1.2. Kinh tÕ ®Êt n­íc suy tho¸i lµm tr× ho·n c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ®ång thêi lµm t¨ng møc ®é nghÌo khæ vµ bÊt b×nh ®¼ng. ¶nh h­ëng cña kinh tÕ suy tho¸i tíi ®Çu t­. Kinh tÕ ph¸t triÓn kÐm, Nhµ n­íc sÏ kh«ng cã ®ñ nguån lùc cho ho¹t ®éng ®Çu t­. Do triÓn väng vÒ kinh tÕ kh«ng mÊy kh¶ quan, c¸c doanh nghiÖp th­êng kh«ng muèn m¹o hiÓm ®ång vèn ®Çu t­ cña m×nh trong khi mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®Çu t­ lµ tÝnh m¹o hiÓm cao, thêi gian dµi vµ khã x¸c ®Þnh. §ång thêi, do nÒn kinh tÕ bÞ suy tho¸i, ng­êi d©n còng kh«ng cßn d­ d¶ vèn ®Ó ®Çu t­, mµ môc tiªu tr­íc m¾t cña hä lµ s«ng ®ñ qua ngµy. Do ®ã, nguån vèn ®Çu t­ huy ®éng tõ trong n­íc sÏ bÞ sôt gi¶m nhanh chãng. MÆt kh¸c, kinh tÕ mÊt æn ®Þnh còng lµ nh©n tè lµm n¶n láng c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã, ®Çu t­ n­íc ngoµi còng bÞ gi¶m sót. ¶nh h­ëng cña sù gi¶m sót kinh tÕ tíi ®Çu t­ vµ c«ng b»ng x· héi. Kinh tÕ tr× trÖ còng ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m c¸c kho¶n thu cho NSNN. Râ rµng, víi nÒn kinh tÕ nh­ vËy, Nhµ n­íc sÏ kh«ng thÓ t¨ng thuÕ ®­îc mµ thËm chÝ cßn ph¶i gi¶m thuÕ ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Tõ viÖc NSNN bÞ gi¶m sót, c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH sÏ bÞ c¾t gi¶m ®Ó giµnh cho c¸c môc tiªu ph¸t triÓn tr­íc m¾t. Kinh tÕ ph¸t triÓn kÐm còng t¹o ra cho X· héi nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh theo h­íng tiªu cùc nh­ thÊt nghiÖp, thu nhËp ng­êi lao ®éng gi¶m sót. Râ rµng nh÷ng ng­ßi bÞ thÊt nghiÖp ®Çu tiªn chÝnh lµ nh÷ng ng­êi kh«ng cã tr×nh ®é häc vÊn, kü n¨ng kh«ng cao. Mµ ®©y chÝnh lµ ®Æc ®iÓm cña phÇn lín ng­êi nghÌo trong x· héi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn nghÌo khæ t¨ng, bÊt b×nh ®¼ng tiÕp diÔn vµ n¶y sinh c¸c tÖ n¹n x· héi. ¶nh h­áng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh, vïng miÒn. N­íc ta vÉn lu«n lµ mét n­íc n«ng nghiÖp nghÌo mµ n«ng th«n chØ s¶n xuÊt thuÇn n«ng, ®éc canh c©y lóa, tù cung tù cÊp vµ d©n sè t¨ng nhanh. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ còng ®ang diÔn ra hÕt søc m¹nh mÏ. 2.1. ¶nh h­ëng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh. Chóng ta ®· b¾t ®Çu chuyÓn dÞch nÒn kinh tÕ tõ mét nÒn n«ng nghiÖp th« s¬ l¹c hËu ®Õn nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ®Ó tõ ®ã hç trî cho n«ng nghiÖp cïng ph¸t triÓn. 1990 1995 2000 Tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n 5 n¨m (1986-1990;1991-1995; 1996-2000),% 4,4 8,2 6,9 Trong ®ã: N«ng, l©m, ng­ nghiÖp, % 3,1 4,1 4,3 C«ng nghiÖp vµ x©y dùng,% 4,7 12,0 10,6 DÞch vô,% 5,7 8,6 5,75 Nh×n b¶ng biÓu trªn chóng ta thÊy kÓ tõ n¨m 95 trë l¹i ®©y, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cã sù ph¸t triÓn nhanh chãng. §iÒu nµy còng thóc ®Èy n«ng nghiÖp ph¸t triÓn víi tèc ®é cao h¬n nh÷ng n¨m 90 tuy cã nhá h¬n tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. ChÝnh sù chuyÓn biÕn trong c¬ cÊu ngµnh nh­ vËy dÉn ®Õn c¸c chiÕn l­îc ®Çu t­ cña ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp còng thay ®æi theo. Nhµ n­íc còng b¾t ®Çu chó träng ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cã lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam vµ cã nh÷ng ­u ®·i ®èi víi nh÷ng ngµnh nµy. ChÝnh nh÷ng chuyÓn biÕn trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu ®Çu t­ ®· thóc ®Èy t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ. §ång thêi nã còng vùc dËy nÒn kinh tÕ ë khu vùc n«ng th«n vèn chËm ph¸t triÓn. C¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn nhiÒu vïng ®· cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng hiÖu qu¶ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch sö dông; ®Æc biÖt lµ nghÒ nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thñy s¶n ph¸t triÓn kh¸ nhanh. Kinh tÕ n«ng th«n ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n, nhiÒu vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng hãa quy m« lín g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®­îc h×nh thµnh; c¸c lµng nghÒ b­íc ®Çu ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn; s¶n xuÊt trang tr¹i ph¸t triÓn nhanh. Qua ®ã t¹o c¬ héi n©ng mÆt b»ng thu nhËp chung cña X· héi, gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ tiÕn tíi xo¸ bá nghÌo ®ãi. §©y chÝnh lµ t¸c ®éng tÝch cùc cña chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ tíi ®Çu t­ vµ CBXH. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, qu¸ tr×nh CNH- H§H diÔn ra nhanh chãng ®· khiÕn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña Nhµ n­íc chuyÓn biÕn kh«ng kÞp. Nhµ n­íc kh«ng thÓ cïng mét lóc võa ®Çu t­ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän l¹i võa ®Çu t­ nh»m lµm gi¶m sù ph©n ho¸ giµu nghÌo. ChÝnh v× môc tiªu tr­íc m¾t lµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ nªn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH bÞ xem nhÑ. Do ®ã t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng, nghÌo ®ãi còng cã xu h­íng t¨ng. 2.2. ¶nh h­ëng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu vïng. Bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c vïng, khu vùc kh¸c nhau còng cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn ®Çu t­ vµ CBXH. C¸c vïng, khu vùc ®Òu cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ riªng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña tæng thÓ quèc gia trong ®ã cã c¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ vµo khu vùc cña m×nh. MÆt kh¸c mét c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý sÏ t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau. C¸c vïng träng ®iÓm cã thÓ liªn kÕt vµ cïng ®­a c¸c vïng chËm ph¸t triÓn kh¸c cïng ®i lªn. Tuy nhiªn nÕu víi c¬ cÊu ®Çu t­ ch­a hîp lý, tû lÖ ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cßn thÊp, chñ yÕu míi tËp trung cho thuû lîi; c¸c trôc c«ng nghiÖp chÝnh, chó träng nhiÒu vµo ®Çu t­ thay thÕ nhËp khÈu, thu hót nhiÒu vèn; ch­a chó träng ®Çu t­ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng, ch­a chó ý khuyÕn khÝch kÞp thêi ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa; nhiÒu chÝnh s¸ch trî cÊp (l·i suÊt tÝn dông, trî gi¸, trî c­íc...) kh«ng ®óng ®èi t­îng lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn sù h×nh thµnh thÞ tr­êng n«ng th«n, thÞ tr­êng ë nh÷ng vïng s©u, vïng xa. Qua ®ã sÏ lµm t¨ng sù ph©n ho¸ g÷a c¸c khu vùc, t¨ng ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ bÊt b×nh ®¼ng x· héi. Do vËy, khi nghiªn cøu ®Õn ®Çu t­ vµ CBXH, chóng ta còng cÇn xem xÐt t¸c ®éng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu ®Çu t­. Sù t¸c ®éng cña ChÝnh Phñ. Nhµ n­íc cã vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ vai trß trong viÖc thùc hiÖn tiÕn bé vµ CBXH. §iÒu nµy thÓ hiÖn b¶n chÊt tèt ®Ñp, b¶n chÊt X· héi chñ nghÜa cña Nhµ n­íc ta. 3.1. T¸c ®éng cña ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc th«ng qua ®Þnh h­íng ph¸t triÓn Kinh tÕ X· héi cña m×nh mµ biÓu hiÖn trùc tiÕp lµ c¸c chÝnh s¸ch, c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn dµi h¹n còng nh­ c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n ®Òu t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn chiÕn l­îc ®Çu t­ cña quèc gia vµ cña mçi c¸ nh©n. Qua ®ã, c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho CBXH còng ®­îc x¸c ®Þnh trong chiÕn l­îc ®Çu t­ chung cña mét quèc gia. ChÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý sÏ kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gi¶m ®ãi nghÌo. Ngoµi chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­, Nhµ n­íc còng cßn sö dông c¸c chÝnh s¸ch kh¸c träng viÖc xo¸ bá bÊt b×nh ®¼ng x· héi nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch trî gi¸ cho n«ng nghiÖp. 3.2. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan Nhµ n­íc. Khi nghiªn cøu t¸c ®éng cña Nhµ n­íc ®èi víi ®Çu t­ vµ viÖc thùc hiÖn CBXH, chóng ta cÇn ph¶i nh¾c ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ChÝnh Phñ. Tr×nh ®é n¨ng lùc cña c¸n bé sÏ gióp cho viÖc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ h¬n ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ t¹i c¸c vïng xa Trung ­¬ng rÊt cÇn cã ®éi ngò c¸n bé giái vÒ chuyªn m«n, v÷ng vÒ ®¹o ®øc. Bëi c¸c dù ¸n nµy còng nh­ c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho CBXH rÊt khã x¸c ®Þnh vµ kiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶ cña nã. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n­íc còng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò trong s¹ch cña bé m¸y. Râ rµng, mét ChÝnh phñ kh«ng thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nÕu nh­ vÉn cßn t×nh tr¹ng tham nhòng, quan liªu cña c¸n bé, vÉn cßn t×nh tr¹ng lµm giµu bÊt chÝnh v¬ vÐt cña c«ng cña mét sè c¸n bé biÕn chÊt. T×nh tr¹ng tham nhòng ®ã sÏ thÓ hiÖn bÊt c«ng ngay ë trong bé m¸y cao nhÊt cña Nhµ n­íc th× khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc môc tiªu C«ng b»ng trong x· héi. Mét sè nh©n tè kh¸c ¶nh h­ëng tíi §Çu t­ vµ C«ng B»ng X· Héi. Ngoµi c¸c nh©n tè trªn, chóng ta cßn thÊy mét sè nh©n tè kh¸c còng t¸c ®éng ®Õn CBXH nh­ c¸c yÕu tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ c¸c yÕu tè vÒ ®iÒu kiÖn x· héi. 4.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn. N­íc ta cã ®Þa h×nh phøc t¹p, diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn ®· Ýt l¹i kh«ng mµu mì, kh« c»n, nói ®¸ nhiÒu dÉn ®Õn diÖn tÝch canh t¸c nhá hÑp, n¨ng suet c©y trång thÊp. C¸c vïng nµy l¹i th­êng hÎo l¸nh, Ýt ®­îc ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nªn cã sù tôt hËu gi÷a c¸c vïng nµy víi c¸c khu vùc ph¸t triÓn nhanh kh¸c. MÆt kh¸c, c¸c vïng nµy lu«n ph¶i ®èi chäi víi thiªn tai kh¾c nghiÖt nh­ lò lôt h¹n h¸n khiÕn rñi ro trong cuéc sèng ®èi víi d©n c­ trong khu vùc t¨ng lªn. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng c¸c hé gia ®×nh nghÌo rÊt dÔ bÞ tæn th­¬ng bëi nh÷ng khã kh¨n hµng ngµy vµ nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng x¶y ra ®èi víi c¸ nh©n, gia ®×nh hay céng ®ång. Do nguån thu nhËp cña hä rÊt thÊp, bÊp bªnh, kh¶ n¨ng tÝch luü kÐm nªn hä khã cã kh¶ n¨ng chèng chäi víi nh÷ng biÕn cè x¶y ra trong cuéc sèng (mÊt mïa, mÊt viÖc lµm, thiªn tai, mÊt nguån lao ®éng, mÊt søc kháe...). Víi kh¶ n¨ng kinh tÕ mong manh cña c¸c hé gia ®×nh nghÌo trong khu vùc n«ng th«n, nh÷ng ®ét biÕn nµy sÏ t¹o ra nh÷ng bÊt æn lín trong cuéc sèng cña hä. 4.2. §iÒu kiÖn x· héi. YÕu tè tiÕp theo t¸c ®éng ®Õn CBXH lµ c¸c yÕu tè vÒ X· h«i. §©y chÝnh lµ c¸c yÕu tè vÒ chÝnh b¶n th©n néi t¹i cña ng­êi d©n còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ tËp qu¸n, d©n téc. Ch¼ng h¹n, bÊt b×nh ®¼ng giíi lµm s©u s¾c h¬n t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi trªn tÊt c¶ c¸c mÆt. Ngoµi nh÷ng bÊt c«ng mµ c¸ nh©n phô n÷ vµ trÎ em g¸i ph¶i chÞu ®ùng do bÊt b×nh ®¼ng th× cßn cã nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi gia ®×nh. T×nh tr¹ng gia ®×nh ®«ng con còng lµ mét vÊn ®Ò lín. Ngoµi ra yÕu tè d©n téc còng cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ khi mµ sù chªnh lÖch gi÷a d©n téc Kinh vµ c¸c d©n téc thiÓu sè kh¸c ®ang t¨ng nhanh vµ ®a sè c¸c d©n téc thiÓu sè cã tû lÖ sè hé nghÌo ®ãi cao.  Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng §Çu T­ cho C«ng B»ng X· Héi t¹i ViÖt Nam I. Ho¹t ®éng §Çu T­ nh»m lµm gi¶m ph©n ho¸ giµu nghÌo. 1. §Çu t­ cho viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ c¸c vïng kinh tÕ khã kh¨n. 1.1. T×nh h×nh ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. a) Nguån lùc ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. HiÖn nay trªn 77% c­ d©n sèng ë n«ng th«n, 70% thu nhËp vµ ®êi sèng cña c­ d©n n«ng th«n dùa vµo n«ng nghiÖp, 90% ng­êi nghÌo sèng ë n«ng th«n, do ®ã viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ mÊu chèt cña ChiÕn l­îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr­ëng vµ Xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Nhµ n­íc ®· tËp trung ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n trong 10 n¨m 1991- 2000 gÇn 70 ngh×n tû ®ång (gi¸ 1995), t­¬ng ®­¬ng 6 tû ®« la… 1995 1996 1997 1998 1999 Tæng sè 68047 79367 96870 97336 103771 N«ng l©m thuû s¶n (tû VN§) 5209 5723 7084 7629 7733 Tû träng(%) 7,7 7,2 7,3 7,8 7,5 Tèc ®é t¨ng vèn b×nh qu©n hµng n¨m gÇn 23% (b×nh qu©n chung c¶ n­íc lµ 19,1%) trong ®ã tèc ®é t¨ng vèn b×nh qu©n trong 5 n¨m 1996- 2000 lµ 22%. Râ rµng, trong 2 n¨m 2001 vµ 2002 tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t­ rÊt nhanh so víi c¸c giai ®o¹n tr­íc. Tû träng vèn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n trong tæng vèn ®Çu t­ x· héi b×nh qu©n 1991- 2000 lµ 10,2%, n¨m 2001 lµ 17,6% vµ n¨m 2002 kho¶ng 19- 20%. Nh­ vËy trong 2 n¨m gÇn ®©y ®· cã sù tËp trung cao h¬n cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. Nguån vèn tõ NSNN (bao gåm c¶ vèn ODA) ®· t¨ng ®¸ng kÓ cho khu vùc nµy, chiÕm kho¶ng 50% vèn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Nguån vèn tõ c¸c hé gia ®×nh, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ vèn FDI còng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. Nhờ quy mô ®ầu tư trong thời gian qua, t×nh h×nh ®Çu t­ cho N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· ®¹t ®­îc mét sè kªt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ n©ng cao møc thu nhËp chung cho vïng nµy. b) Ho¹t ®éng ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®· cã sù ®a d¹ng h¬n gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Do cã sù ®Çu t­ lín vÒ c¬ së h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp dÉn ®Õn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong c¸c ngµnh t¨ng nhanh, qua ®ã lµm tăng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi trong khu vùc vèn ®­îc coi lµ n¨ng suÊt chËm nhÊt c¶ n­íc. §Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n, chóng ta còng ®· ®Çu t­ nh»m thóc ®Èy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¸t triÓn t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ®ång thêi cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ, c¸c doanh nghiÖp nhá, tiÕn tíi ®a d¹ng hoá thu nhập trong N«ng nghiÖp để nông dân không chỉ phụ thuộc duy nhất vµo một nguồn dễ có tính rủi ro. Trong những n¨m qua, chúng ta vẫn tiếp tục ®ầu tư phát triển làng nghề truyền thống. Nhiều nghề truyền thống được khôi phục tạo ra nguồn thu nhập bổ sung cho người lao động. Nhiều tỉnh đã áp dụng mô hình này thành công tại thời điểm năm 2003 như các tỉnh Hà tây, Hà nam,.. đã góp phần giải quyết tình trạng thừa thời gian lao động ở nông thôn. Bªn c¹nh ®ã, nhê cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo ngµnh n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n nªn sè dù ¸n FDI vµo khu vùc nµy còng t¨ng nhanh qua ®ã còng t¹o thªm nhu cÇu vÒ lao ®éng. N¨m 1998, ®· cã 225 doanh nghiÖp cã vèn FDI §Çu t­ vµo n«ng nghiÖp. Trong ®ã, cã kho¶ng 1,5 tû USD cho lÜnh vùc chÕ biÕn l­¬ng thùc vµ n«ng l©m h¶i s¶n vµ 910 triÖu USD cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Qua ®ã, n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ chÕ biÐn n«ng l©m thuû s¶n ®­îc n©ng cao theo tiªu chuÈn quèc tÕ. §Õn n¨m 2003, chóng ta ®· thu hót ®­îc 780 dù ¸n víi tæng vèn d¨ng ký trªn 3,8 tû USD, t¨ng thªm 555 dù ¸n so víi n¨m 1998. N¨m 97, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· gi¶I quyÕt viÖc lµm cho trªn 20000 lao ®éng trùc tiÕp vµ hµng chôc ngh×n lao ®éng gi¸n tiÕp víi møc l­¬ng b×nh qu©n 60USD/ 1th¸ng qua ®ã còng gãp phÇn n©ng cao møc thu nhËp trung b×nh cña khu v­c n«ng th«n. Trong nh÷ng ngµy cuèi cña n¨m 2000, chóng ta còng ®· cÊp giÊy phÐp cho dù ¸n chÕ biÕn n«ng nghiÖp víi sè vèn lµ 150 triÖu USD. TÊt c¶ nh÷ng t¸c ®éng trªn cña ho¹t ®éng ®Çu t­ cho n«ng nghiªp ®· lµm cho khu vùc nµy trong nh÷ng n¨m qua cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh dÇn qua c¸c thêi kú. Trong thêi kú 1986- 2000 tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh n«ng l©m dÞch vô lµ 3,1 % th× ®Õn giai ®o¹n 1996- 2000 tèc ®é t¨ng tr­ëng lµ 4,3%. N¨m 2003, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh kho¶ng 4,9% so víi 2002. Còng do n¨ng lùc vµ n¨ng suÊt trong n«ng nghiÖp t¨ng nhanh kÕt hîp víi viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ®Þa ph­¬ng nªn thu nhËp cña khu vùc n«ng nghiÖp t¨ng nhanh. N¨m 2002, thu nhËp trung b×nh 1 th¸ng cña khu vùc n«ng th«n lµ 274,9 ngh×n ®ång trong khi n¨m 1999 møc nµy lµ 255000 ®ång. Thu nhËp tõ nh÷ng ngµnh nghÒ thñ c«ng nghiÖp, dÞch vô n«ng nghiÖp,… t¨ng lªn nhiÒu. Giai ®o¹n 1991- 2000, ngµnh n«ng nghiÖp (gåm c¶ l©m thuû s¶n) thu hót thªm 3,1 triÖu lao ®éng. N¨m 2002, tû lÖ thêi gian lao ®éng còng t¨ng lªn ë møc 75,5%. Sè hé nghÌo nhê ®ã mµ gi¶m ®i, theo tiÓu chuÈn quèc gia, năm 2000 sè hé nghÌo ®· gi¶m ®I 2/3 so víi n¨m 1990. 1.2. T×nh h×nh ®Çu t­ cho c¸c vïng khã kh¨n, kÐm ph¸t triÓn. a) Nhµ n­íc tiÕp tôc t¨ng c­êng vµ huy ®éng mäi nguån lùc cho c¸c vïng kinh tÕ chËm ph¸t triÓn. §Çu t­ cho c¸c vïng khã kh¨n ®ãng gãp quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn CBXH. V× nh÷ng khu vùc nµy cã sè ng­êi nghÌo lín nªn dÔ g©y ra c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc c¸c tÖ n¹n x· héi nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn c¸c vïng nµy ®I lªn ®Ó theo kÞp c¸c vïng ph¸t triÓn kh¸c. NhËn thøc râ diÒu nµy, trong thËp kû 90 vµ nh÷ng n¨m sau nµy, Nhµ n­íc ®· tÝch cùc huy ®éng nhiÒu nguån lùc ®Çu t­ vµo c¸c khu vùc nµy. N¨m 1996 N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 1996-1999 Tû §ång % Tû §ång % Tû §ång % Tû §ång % Tû §ång % Trung du miÒn nói B¸c Bé 2971,41 5,62 3802,21 5,32 4751,39 6,13 6368,91 7,88 17893,92 6,3 T©y Nguyªn 158484 3,0 177558 2,48 190745 2,46 216522 2,68 7433,09 2,6 §B SCL 744799 14,09 963754 13,49 1082295 13,96 1196811 14,81 39876,59 14,3 H¬n 10 n¨m 1991-2000, Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ vµo c¸c vïng nµy kho¶ng 22,1% vèn ®Çu t­ c¶ n­íc trong ®ã, vèn NSNN chiÕm kho¶n 28%. Vèn ®Çu t­ tõ nguån NSNN tËp trung cho c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng, trong ®ã h¹ tÇng kü thuËt chiÕm 63,5%, h¹ tÇng x· héi chiÕm 34,7%, c¸c ngµnh kh¸c chiÕm 1,8%. b) Ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc ®a d¹ng vµ hiÖu qu¶ h¬n gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c vïng vµ ®Èy m¹nh c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. T¹i từng khu vực riêng biệt, Nhà nước còng ®ầu tư theo các chương trình mục tiêu. Chương trình dự án định canh định cư tập trung chủ yếu vào hỗ trợ phát triển sản xuất, khai hoang. Dự án này cũng tạo điều kiện xây dựng cơ sở hạ tầng để đồng bào dân tộc ít người rời bỏ phương thức du canh du cư. Tính đến năm 2000, chương trình đã định cư cho khoảng 118000 hộ; tổ chức đi xây dựng vùng kinh tế mới 38925 hộ. Chương trình 327và 621 nhằm phủ xanh đất trống đồi núi trọc và trồng 5 triệu ha rừng, bảo vệ đất đai, cải tạo môi trường sống và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chương trình này cũng tạo điều kiện để các hô nông dân tận dụng lợi thế về đất đai và sức lao động nhằm thựchiện mô hình nông lâm kết hợp, trồng cây ăn quả và cây công nghiệp lâu năm trên diện tích có độ màu mỡ cao, trồng cây hang năm dưới tán rừng chưa khép tán. Đây cũng là biện pháp tạo điều kiện thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nội bô ngành nông nghiệp. Ngoài ra, Nhà nước còn có chương trình 135 là chương trình kinh tế xã hội mở rộng thực hiện trên các địa bàn đặc biệt khó khăn (cả nước có 1700 xã - năm 2000). Chương trình này chúng ta sẽ đề cập kỹ hơn ở phần ®ầu tư cho xoá đói giảm nghèo. 2. §Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc mang tÝnh toµn cÇu ®ang ®­îc nhiÒu quèc gia vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ quan t©m. ViÖt nam lu«n coi träng vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ môc tiªu xuyªn xuèt ®Êt n­íc, gãp phÇn thùc hiÖn CBXH. 2.1. Nguån lùc cho c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¹o viÖc lµm ®­îc t¨ng c­êng MÆc dï NSNN cßn h¹n hÑp, song Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia phôc vô xãa ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c x· nghÌo (Ch­¬ng tr×nh 133, 135). Tõ khi cã Ch­¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo (1992) ®Õn n¨m 2000, Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia cã liªn quan ®Õn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo kho¶ng 21.000 tû ®ång. Riªng trong 2 n¨m 1999 vµ 2000 gÇn 9.600 tû ®ång (NSNN ®Çu t­ trùc tiÕp cho ch­¬ng tr×nh 3.000 tû ®ång; lång ghÐp c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n kh¸c trªn 800 tû ®ång; huy ®éng tõ céng ®ång trªn 300 tû ®ång; nguån vèn tÝn dông cho vay ­u ®·i hé nghÌo trªn 5.500 tû ®ång). Trong 2 n¨m 2001, 2002, tæng nguån vèn huy ®éng ®¹t 13.400 tû ®ång, t¨ng kho¶ng 39,6% so víi tæng møc vèn §Çu t­ 2 n¨m 1999- 2000. Trong ®ã: + NSNN §Çu t­ trùc tiÕp 3300 tû ®ång( Trung ¦¬ng 1800 tû ®ång, ®Þa ph­¬ng 1500 tû ®ång) t¨ng 10% so víi 2 n¨m 1999-2000. + Lång ghÐp tõ c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n kho¶ng 1300 tû ®ång, t¨ng 62,5% so víi 2 n¨m 1999-2000 + Huy ®éng tõ céng ®ång kho¶ng 700 tû ®ång, t¨ng 133% so víi 2 n¨m 1999-2000. Huy ®éng vèn tÝn dông 8100 tû ®ång, t¨ng 47,3% so víi 2 n¨m 1999-2999 HiÖn nay, ChÝnh phñ tiÕp tôc huy ®éng mäi nguån lùc cã thÓ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. TËn dông tèi ®a nguån lùc trong n­íc vµ tranh thñ sù ñng hé vµ gióp ®ì cña quèc rÕ. Trong n­íc, n¨m 2003, chóng ta ®· thùc hiÖn rÊt nhiÒu ch­¬ng tr×nh thiÕt thùc v× ng­êi nghÌo. Phong trµo “Ngµy v× ng­êi nghÌo” diÔn ra kh¾p n¬i. Chóng ta còng tranh thñ sù gióp ®ì cña quèc tÕ. Võa qua, n¨m 2004, chóng ta ®· nhËn ®­îc cam kÕt tµi trî cña UNDP cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Theo ®ã, UNDP sÏ tµi trî gÇn 300000 USD cho viÖc thÝ ®iÓm lång ghÐp ChiÕn l­îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr­ëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hµng n¨m vµ dµi h¹n cña c¸c tØnh vµ tØnh Trµ Vinh sÏ lµ mét trong nh÷ng tØnh nghÌo ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn. 2.2. Néi dung vµ c¸c ho¹t ®éng §Çu t­ cho Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu cña quèc gia. Ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mét ch­¬ng tr×nh lín cña quèc gia, cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc ¶nh h­ëng ®Õn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi bÒn v÷ng. Môc tiªu cña ch­¬ng tr×nh nµy lµ gi¶m dÇn vµ xo¸ bá hé ®ãi, gi¶m hé nghÌo, gi¶m tû lÖ trÎ em suy dinh d­ìng. Mçi n¨m phÊn ®Êu gi¶m 3- 4% hé ®ãi nghÌo. UNDP, WB vµ ADB th­êng trî vèn cho c¸c ch­¬ng tr×nh nµy. Ch­¬ng tr×nh 135 lµ chu¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi tæng hîp, thùc hiÖn trªn ®Þa bµn c¸c x· ®­îc c«ng nhËn lµ x· ®Æc biÖt khã kh¨n (c¶ n­íc cã trªn 1700 x·). Môc tiªu tæng qu¸t cña ch­¬ng tr×nh lµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ®ång bµo c¸c d©n téc t¹o ®iÒu kiÖn c¸c vïng nµy tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu, chËm ph¸t triÓn, hoµ nhËp víi sù ph¸t triÓn chung cña c¶ n­íc. Thµnh tùu c¬ b¶n cña ch­¬ng tr×nh 135 ®· thÓ hiÖn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi vïng ®ång bµo d©n téc miÒn nói. Hàng ngàn công trình cơ sở hạ tầng tại các xã đặc biệt khó khăn và các trung tâm cụm xã được xây dựng. Hệ thống cơ sở vật chất ở miền núi, vùng cao được hình thành và cải thiện rõ rệt so với trước đây, góp phần thúc đẩy nền kinh tế nhiều thành phần từng bước phát triển; nhiều vùng đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa. 2.3. Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh cña ch­¬ng tr×nh quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo BiÖn ph¸p ®Çu tiªn cña ch­¬ng tr×nh lµ ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho c¸c x· nghÌo. Ngay tõ n¨m 1999, ch­ong tr×nh ®· ®Çu t­ h¬n 500 tû ®ång x©y dùng 1753 c«ng tr×nh cho c¸c x· nghÌo nh­ ®­êng giao th«ng, thuû lîi nhá, tr­êng häc hÖ thèng cÊp n­íc vµ ®iÖn sinh ho¹t, tr¹m y tÕ, chî n«ng th«n,… Ngoµi vèn NSNN, c¸c ®Þa ph­¬ng huy ®éng thªm nguån vèn trªn ®Þa bµn, lång ghÐp vèn x©y dùng c¬ b¶n tõ c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n kh¸c ®Ó ®Çu t­ thªm cho 176 x· nghÌo kh¸c víi tæng kinh phÝ 100 triÖu ®ång. Víi c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c­, di d©n kinh tÕ míi ch­¬ng tr×nh ®· ®Çu t­ 252 tû ®ång cho viÖc ®Þnh canh ®Þnh c­ tËp trung cho 47 ngh×n hé, hç trî cho hä khoanh nu«i b¶o vÖ trång míi x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ æn ®Þnh ®êi sèng di d©n kinh tÕ míi cho 15,3 ngh×n hé tÝnh t¹i thêi ®iÓm n¨m 1999. Cuèi cïng, ho¹t ®éng ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo còng ®­îc thùc hiÖn qua viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ h­íng dÉn cho hä c¸ch lµm ¨n. N¨m 1999, ch­¬ng tr×nh ®· ®Çu t­ 8 tû ®ång ®Ó x©y dùng 150 m« h×nh tr×nh diÔn kü thuËt, tæ chøc 180 líp khuyÕn n«ng cho kho¶ng trªn 854 ngh×n l­ît ng­êi nghÌo. §©y lµ c¸ch thøc cã hiÖu qu¶ l©u dµi, mét biÖn ph¸p tr¸nh t¸i nghÌo tèt nhÊt. 2.4. Nh÷ng bÊt cËp tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t­ cho Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. a) Nguån lùc ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cßn h¹n chÕ, ch­a c©n ®èi víi môc tiªu chung nhÊt lµ nguån vèn ®Çu t­ tõ NSNN, hµng n¨m míi chØ cã thÓ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 15- 20% yªu cÇu. Nguån lùc trong n­íc cßn qu¸ h¹n hÑp, võa ph¶i ®Çu t­ lín cho sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc võa ph¶i ®Çu t­ cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trong khi ®ã viÖc khai th¸c c¸c nguån lùc ch­a ®­îc nhiÒu vµ ch­a cã hiÖu qu¶. Mét sè ®Þnh h­íng ®Çu t­ ®ang trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh, kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t­ kh«ng ®¸ng kÓ, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. H¬n n÷a thÞ tr­êng tµi chÝnh ®ang h×nh thµnh nªn huy ®éng ®Çu t­ cßn yÕu. C¸c nguån lùc cho ch­¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo tuy cã t¨ng lªn qua c¸c n¨m, nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c ®Þa ph­¬ng. §Þa bµn träng ®iÓm cÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo hiÖn nay lµ nh÷ng vïng cao, vïng s©u cã nhiÒu khã kh¨n, kÕt cÊu h¹ tÇng thiÕu vµ l¹c hËu, suÊt ®Çu t­ cao, chi phÝ lín, khã thu hót khu vùc t­ nh©n tham gia ®Çu t­. §©y thùc sù lµ mét th¸ch thøc lín cho c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo trong thêi gian tíi. b) HiÖu qu¶ ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cßn ch­a cao. Do c¸c dù ¸n ®Çu t­ nµy t¹i c¸c vïng khã kh¨n th­êng xa TW nªn Ýt chÞu sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña c¸c cÊp TW. Trong khi n¨ng lùc c¸n bé ®Þa ph­¬ng cho c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo l¹i rÊt thÊp, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng kiÓm tra c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ vèn lín tõ TW. Do vËy t×nh tr¹ng thÊt tho¸t l·ng phÝ trong ®Çu t­ theo c¸c ch¬ng tr×nh vÒ Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vÉn rÊt phæ biÕn. Trong ch­¬ng tr×nh 135, hàng năm chúng ta đều có tổ chức kiểm tra, có thống kê của các tỉnh, của các đoàn trung ương. Năm 2001, qua kiểm tra 17 dự án với số vốn khoảng 9,5 tỷ đồng, thì những sai sót được phát hiện là 687 triệu đồng. T×nh tr¹ng thÊt tho¸t còng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ bÞ ®éi gi¸ thµnh x©y dùng hoÆc ®iÒu kiÖn thi c«ng rÊt khã kh¨n. ChÊt l­îng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng còng rÊt thÊp do bªn thi c«ng khã thanh to¸n c«ng tr×nh nªn thiÕu tÝnh tr¸ch nhiÖm. NhiÒu c«ng tr×nh kh«ng lµm ®óng quy t¾c ®Êu thÇu mµ l¹m dông chØ ®Þnh thÇu. N¨ng lùc c¸n bé x· rÊt h¹n chÕ, nhiÒu c¸n bé ®äc kh«ng th«ng th¹o nªn kh«ng thÓ qu¶n lý vµ gi¸m s¸t ®Çu t­. N¨ng lùc hÊp thô t¹i ®Þa ph­¬ng rÊt thÊp, cã n¬i chØ cã 400 triÖu ®ång nh­ng ®Þa ph­¬ng vÉn kh«ng biÕt nªn ®Çu t­ vµo c«ng tr×nh nµo cho hiÖu qu¶. Do ®ã t¹i nhiÒu x·, nh©n d©n vµ ®Þa ph­¬ng kh«ng ®­îc tham gia vµo ch­¬ng tr×nh. V× vËy, tÝnh gi¶i quyÕt viÖc lµm kh«ng cao. c) HÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cßn thiÕu ®ång bé. C¬ chÕ vËn hµnh vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng ngµnh ch­a râ, ch­a d©n chñ c«ng khai, kiÓm tra gi¸m s¸t tuy cã thùc hiÖn nh­ng cßn mang tÝnh h×nh thøc. Cßn thiÕu sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ qu¶n lý dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. HiÖn nay, hÖ thèng c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n X§GN ë n­íc ta cßn nhiÒu c¬ quan, ®¬n vÞ tham gia qu¶n lý. Cßn thiÕu sù tham gia ®Çy ®ñ tÝch cùc cña céng ®ång trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n X§GN. T¹i nhiÒu ®Þa ph­¬ng, ng­êi d©n vÉn kh«ng ®­îc tham gia ®Çy ®ñ trong viÖc trùc tiÕp quyÕt ®Þnh, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý, vËn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n X§GN. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n X§GN cßn chång chÐo vµ ch­a tËp trung, thèng nhÊt. C¸n bé qu¶n lý c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n ®Çu t­ cho X§GN th­êng ph¶i kiªm nhiÖm rÊt nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau g©y nªn sù qu¸ t¶i ®èi víi c¸c c«ng t¸c hµnh chÝnh. d) TÝnh bÒn v÷ng cña thµnh qu¶ X§GN ch­a cao. Mét bé phËn d©n c­ cã nguy c¬ ph¸t sinh nghÌo vµ t¸i ®ãi nghÌo do sinh sèng ë vïng th­êng xuyªn bÞ thiªn tai, mÊt mïa, do thiÕu viÖc lµm hoÆc viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh, cã thu nhËp thÊp vµ kh«ng cã tÝch luü. II. §Çu T­ cho c¸c vÊn ®Ò phóc lîi x· héi. 1. T×nh h×nh §Çu t­ cho Gi¸o dôc vµ tÝnh CBXH trong gi¸o dôc. 1.1. T×nh h×nh ®Çu t­ cho Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Ph¸t triÓn GD §T nh»m t¹o ra c¸c c¬ héi vÒ viÖc lµm míi vµ n©ng cao thu nhËp qua ®ã thóc ®Èy xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ thùc hiÖn CBXH . Nhµ n­íc ta tõ tr­íc tíi nay ®Òu rÊt chó träng ®Çu t­ cho gi¸o duc. Ng©n s¸ch gi¸o dôc tõ n¨m 1995 trë ®i mçi n¨m t¨ng 1% vµ n¨m 2000 ng©n s¸ch gi¸o dôc ®¹t 15% tæng ng©n s¸ch tiªu dïng. Giai ®o¹n 1996- 2000, vèn ®Çu t­ cho gi¸o dôc lµ 15400 tû ®ång chiÕm 2,7 % vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Tû lÖ ®Çu t­ cho gi¸o dôc tõ vèn NSNN giai ®o¹n 1996-2000 lµ 6,6%. Trong giai ®o¹n 2001- 2003, ®Çu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, y tế, văn hoá, tăng 15,2%/năm, nên tỷ trọng vốn đầu tư cho các lĩnh vực này đã đạt tương ứng là 12,7% và 8,1% vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Còng trong giai ®o¹n 2001- 2003, tû lÖ ®Çu t­ cho khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, y tế, văn hoá, thể dục thể thao tõ nguån NSNN chiÕm 21,1%. N¨m2003, tû lÖ ®Çu t­ cho giáo dục và đào tạo lµ chiÕm 3,2% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. §Çu t­ cho gi¸o dôc ®· b­íc ®Çu tËp trung x©y dùng c¸c c¬ së gi¸o dôc träng ®iÓm, ®· h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt ban ®Çu cho c¸c c¬ së gi¸o dôc lín. Vèn viÖn trî vµ vay n­íc ngoµi (ODA) ®· ®­îc ­u tiªn ®Çu t­ cho gi¸o dôc ch­a kÓ c¸c dù ¸n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn mét sè dù ¸n thµnh c«ng nh­ nh­ dù ¸n ph¸t triÓn gi¸o dôc tiÓu hoc (gÇn 80 triÖu USD vay vèn WB), dù ¸n ph¸t triÓn gi¸o dôc d¹y nghÒ (trªn 100 USD, vay vèn ADB), ch­¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ tr­êng häc… T×nh tr¹ng thÊt tho¸t trong ®Çu t­ x©y dùng tr­êng häc lµ rÊt lín. Còng nh­ trong ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n kh¸c, trong kh©u lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n, hiÖn t­îng lËp dù to¸n v­ît khèi l­îng so víi thiÕt kÕ rÊt phæ biÕn. Ngoµi ra, quy tr×nh lËp, phª duyÖt ®Çu t­ kh«ng chÆt chÏ, sö dông vèn kh«ng ®óng môc ®Ých ®· g©y l·ng phÝ rÊt lín. 1.2. T×nh h×nh CBXH trong §Çu t­ cho gi¸o dôc. §Çu t­ cho Gi¸o dôc cho ®· t¨ng nh­ng tÝnh bÊt b×nh ®¼ng trong gi¸o dôc còng t¨ng nhanh. Trong thµnh thÞ xu h­íng ®Çu t­ vµo gi¸o dôc ngµy cµng t¨ng trong lóc ë n«ng th«n ®Æc biÖt lµ vïng s©u, vïng xa gi¸o dôc bÞ xuèng cÊp nghiªm träng. Ng­êi d©n ë nh÷ng khu vùc nµy Ýt cã xu h­íng ®Çu t­ cho gi¸o dôc. ChÝnh v× vËy, trong khi c¬ héi gi¸o dôc ë khu vùc thµnh thÞ cã rÊt nhiÒu th× ë khu vùc n«ng th«n l¹i rÊt Ýt. Vµ khu vùc thµnh thÞ cã 47% d©n sè tèt nghiÖp PTTH trë lªn th× ë n«ng th«n ch­a qu¸ 30% sè d©n tèt nghiÖp PTCS (sè liÖu n¨m 2000). Còng theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000, chóng ta thÊy kho¶ng 90% ng­êi nghÌo chØ cã tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së hoÆc thÊp h¬n. KÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng cho thÊy, trong sè ng­êi nghÌo, tû lÖ sè ng­êi ch­a bao giê ®i häc chiÕm 12%, tèt nghiÖp tiÓu häc chiÕm 39%; trung häc c¬ së chiÕm 37%. Chi phÝ cho gi¸o dôc ®èi víi ng­êi nghÌo cßn lín, chÊt l­îng gi¸o dôc mµ ng­êi nghÌo tiÕp cËn ®­îc cßn h¹n chÕ, g©y khã kh¨n cho hä trong viÖc v­¬n lªn tho¸t nghÌo. Tû lÖ nghÌo gi¶m xuèng chØ khi tr×nh ®é gi¸o dôc t¨ng lªn. 80% sè ng­êi nghÌo lµm c¸c c«ng viÖc trong n«ng nghiÖp cã møc thu nhËp rÊt thÊp. Tr×nh ®é häc vÊn thÊp h¹n chÕ kh¶ n¨ng kiÕm viÖc lµm trong khu vùc kh¸c, trong c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp, nh÷ng c«ng viÖc mang l¹i thu nhËp cao h¬n vµ æn ®Þnh h¬n. 2. §Çu t­ cho y tÕ vµ t¨ng c­êng c¸c dÞch vô y tÕ cho ng­ßi nghÌo. N¨m 2003, ®Çu t­ cho y tÕ vµ cøu trî x· héi còng t¨ng, chiÕm kho¶ng 1,3% so víi vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Trong giai ®o¹n 2001- 2003, đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, y tế, văn hoá, tăng 15,2%/năm, nên tỷ trọng vốn đầu tư cho các lĩnh vực này đã đạt tương ứng là 12,7% và 8,1% vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Theo Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t­, trong giai ®o¹n 2003- 2005, ngµnh y tÕ cÇn ®Çu t­ kho¶ng 1,5 ngh×n tû ®ång. Tuy nhiªn, con sè trªn vÉn cßn qu¸ nhá bÐ so víi nhu cÇu vÒ y tÕ cña ng­êi d©n. HÇu hÕt c¸c x· cã c¬ së y tÕ nh­ng thuèc men, trang thiÕt bÞ nghÌo nµn, ®éi ngò thÇy thuèc cßn nhiÒu h¹n chÕ. Chi phÝ sö dông dÞch vô y tÕ vµ tiÒn thuèc ch÷a bÖnh trung b×nh cña mét ng­êi lµ 35000 ®ång cho 1 lÇn kh¸m vµ ®iÒu trÞ t¹i c¸c tr¹m y tÕ x·; 77000 ®ång cho mét lÇn ®i kh¸m vµ ch÷a bÖnh ngo¹i tró t¹i bÖnh viÖn vµ con sè nµy lµ 210000 ®ång cho mét lÇn ch÷a bÖnh néi tró t¹i bÖnh viÖn. Sè liÖu trªn cho thÊy c¸c gia ®×nh ®· ph¶I tr¶ kh¸ nhiÒu tiÒn cho viÖc sö dông c¸c y tÕ. Do ®ã, c¬ héi ch÷a bÖnh cho ng­êi cã thu nhËp thÊp l¹i cµng khã h¬n khi 1 th¸ng thu nhËp cña hä chØ kho¶ng h¬n 100000 ®ång. Do vËy tÝnh b×nh ®¼ng trong y tÕ còng khã thùc hiÖn. CH¦¥NG III Mét Sè Gi¶i Ph¸p Ph¸t Huy Vai Trß Cña §Çu T­ Trong ViÖc Thùc HiÖn C«ng B»ng X· Héi ë ViÖt Nam I. Mét sè môc tiªu trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò C«ng B»ng X· Héi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. 1. Môc tiªu vÒ gi¶m tû lÖ nghÌo ®ãi. §Õn n¨m 2010 gi¶m 2/5 tû lÖ nghÌo theo chuÈn nghÌo quèc tÕ vµ gi¶m 3/4 tû lÖ nghÌo vÒ l­¬ng thùc thùc phÈm so víi n¨m 2000. §Õn n¨m 2005 gi¶m 2/5 tû lÖ hé nghÌo vµ ®Õn 2010 gi¶m 3/5 tû lÖ hé nghÌo so víi n¨m 2000 theo chuÈn cña Ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm. 2. §¶m b¶o c«ng tr×nh h¹ tÇng thiÕt yÕu cho ng­êi nghÌo, céng ®ång nghÌo vµ x· nghÌo TiÕp tôc c¶i t¹o, n©ng cÊp, më réng vµ x©y dùng míi c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng thiÕt yÕu (thuû lîi nhá, tr­êng häc, tr¹m y tÕ x·, ®­êng giao th«ng, ®iÖn chiÕu s¸ng, n­íc sinh ho¹t, chî, c¸c ®iÓm b­u ®iÖn v¨n hãa x·, nhµ héi häp...) b¶o ®¶m ®Õn n¨m 2005 cung cÊp cho 80% x· nghÌo vµ ®Õn 2010 cho 100% x· nghÌo cã c¸c c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu. §Õn n¨m 2005 më réng ®iÖn l­íi quèc gia ®Õn trung t©m 900 x· nghÌo, b¶o ®¶m 90% sè x· cã ®iÖn. B¶o ®¶m cã ®­êng « t« vÒ tíi trung t©m x·. PhÊn ®Êu 80% ®­êng x· cã kÕt cÊu mÆt ®­êng phï hîp, trong ®ã 30% mÆt ®­êng ®­îc r¶i nhùa hoÆc xi m¨ng. §Õn n¨m 2005, phÊn ®Êu 80% d©n sè thµnh thÞ, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng khu vùc xa ®­êng giao th«ng chÝnh, vµ 60% d©n c­ n«ng th«n ®­îc sö dông n­íc s¹ch víi sè l­îng 50 lÝt/ng­êi/ngµy. 3. TiÐp tôc gi¶i quyÕt viÖc lµm ®Æc biÖt cho ng­êi nghÌo. Gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho kho¶ng 1,4-1,5 triÖu lao ®éng/n¨m. N©ng tû lÖ lao ®éng n÷ trong tæng sè viÖc lµm míi lªn 40% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010. N©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 30% vµo n¨m 2005 vµ 40% vµo n¨m 2010. N©ng thêi gian sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn 80% vµo n¨m 2005 vµ 85% vµo n¨m 2010, trong ®ã tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng cña n÷ lµ 75% vµo n¨m 2005 vµ 80% vµo n¨m 2010. Gi¶m tû lÖ lao ®éng ch­a cã viÖc lµm ë thµnh thÞ xuèng kho¶ng 5,4% trong tæng sè lao ®éng trong ®é tuæi vµo n¨m 2005 vµ xuèng d­íi 5% vµo n¨m 2010. 4. T¨ng c­êng hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®­a gi¸o dôc vÌ tay ng­êi nghÌo. Cñng cè, duy tr× vµ ph¸t huy thµnh qu¶ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷, ®Æc biÖt ë c¸c tØnh miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Thùc hiÖn phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶ n­íc. T¨ng tû lÖ trÎ em d­íi 3 tuæi ®Õn nhµ trÎ tõ 12% n¨m 2000 lªn 15% n¨m 2005 vµ 18% n¨m 2010. T¨ng tû lÖ häc sinh ®i häc trong ®é tuæi lªn 97% vµo n¨m 2005 vµ lªn 99% vµo n¨m 2010. T¨ng tû lÖ häc sinh häc xong tiÓu häc lªn 85-95% vµo n¨m 2010. Phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së ë c¸c thµnh phè, khu ®« thÞ vµ mét sè n¬i kh¸c vµo n¨m 2005 vµ toµn quèc vµo n¨m 2010. T¨ng tû lÖ häc sinh trung häc c¬ së trong ®é tuæi lªn 80% vµo n¨m 2005 vµ 90% vµo n¨m 2010.T¨ng tû lÖ häc sinh trung häc phæ th«ng trong ®é tuæi lªn 45% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, phÇn lín c¸c tr­êng tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së cã ®ñ ®iÒu kiÖn cho häc sinh häc tËp vµ ho¹t ®éng hai buæi t¹i tr­êng. PhÊn ®Êu xãa mï ch÷ cho 95% sè phô n÷ bÞ mï ch÷ ë ®é tuæi d­íi 40 tuæi vµo n¨m 2005 vµ 100% vµo n¨m 2010. Thu hót häc sinh trong ®é tuæi vµo c¸c tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp ®¹t 10% vµo n¨m 2005, 15% n¨m 2010; thu hót häc sinh tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng vµo c¸c tr­êng d¹y nghÒ tõ 6% n¨m 2000 lªn 10% n¨m 2005 vµ 15% n¨m 2010. C¶i thiÖn chÊt l­îng gi¸o dôc ë mäi cÊp häc vµ cho mäi ®èi t­îng, ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c häc sinh nghÌo. N©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc cho tÊt c¶ mäi ng­êi, ®Æc biÖt cho ng­êi nghÌo. II. Mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi TiÕp tôc t¨ng c­êng vµ ®a d¹ng hoá nguồn vèn ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. Mét trong nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH mµ chóng ta ®· t×m hiÓu ë trªn chÝnh lµ nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c lÜnh vùc nµy cßn qu¸ nhá bÐ.V× vËy, nhiÖm vô tr­íc m¾t lµ cÇn t¨ng nguån vãn ®Çu t­ cho CBXH. Tuy nhiªn, nguån vèn NSNN l¹i h¹n chÕ do võa thùc hiÖn môc tiªu cho ph¸t triÓn kinh tÕ võa thùc hiÖn CBXH trong khi nguån vãn tõ c¸c khu vùc t­ nh©n, n­íc ngoµi l¹i Ýt khi ®Çu t­ vµo CBXH. V× vËy ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu t¨ng vèn ®Çu t­ cho CBXH, chóng ta cÇn ph¶i tiÕp tôc cã mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh x· héi ho¸ ®Çu t­ cho CBXH ®Ó kh«ng cßn lÖ thuéc vµo mét nguån tõ NSNN. §èi víi nguån vèn cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc hoµn chØnh vµ bæ sung LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi; më réng ph¹m vi h×nh thøc ­u ®·i ®Ó thu hót m¹nh mÏ c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña x· héi cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Chóng ta còng cÇn c«ng bè réng r·I kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, danh môc c¸c ch­¬ng tr×nh c¸c dù ¸n ®Çu t­ trung h¹n vµ dµi h¹n cña ngµnh n«ng nghiÖp, dÞch vô n«ng th«n ®Ó ®Þnh h­íng cho c¸c nhµ ®Çu t­ lùa chän, lµm c¬ së cho viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn. N¨m 2004, Bé N«ng nghiÖp võa ®­a ra ®Þnh h­íng kªu gäi vèn ®Çu t­ FDI vµo c¸c ngµnh l­¬ng thùc, rau qu¶, cµ phª, cao su, chÌ, ch¨n nu«I, trång rõng vµ chÕ biÕn gç. §èi víi nguån vèn cho sù ph¸t triÓn cña c¸c vïng s©u, vïng xa, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thu hót vèn ®Çu t­ b»ng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ, gi¸ thuÕ ®Êt.. cã lîi h¬n cho nhµ ®Çu t­ ë vïng kh¸c. Ngoµi ra, c¸c vïng nµy cÇn ph¶I thùc hiÖn tèt c«ng t¸c c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh vµ chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶. Cã nh­ vËy míi t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶. Ngoµi ra, chóng ta còng cÇn khuyÕn khÝch x· héi ho¸ cña vÊn ®Ò phóc lîi x· héi. Bëi nã khai th¸c ®­îc nguån lùc to lín cña x· héi ®ång thêi kh¬i dËy lßng nh©n ¸i, ®ïm bäc chia sÎ khã kh¨n cña ng­êi kh¸c. TiÕp tôc khuyÕn khÝch tËp thÓ vµ t­ nh©n tham gia c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn vµ ho¹t ®éng x· héi kh¸c. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ C«ng b»ng x· héi. HiÖu qu¶ ®Çu t­ cho CBXH trong thêi gian qua ch­a cao, ch­a t­¬ng xøng víi nguån lùc mµ x· héi ph¶i bá ra. ChÝnh v× vËy, t¸c dông tÝch cùc cña nã ®èi víi CBXH ch­a cao. Do ®ã, chóng ta cÇn tiÕp tôc n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho CBXH. a) §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng ®Çu t­ trong n«ng nghiÖp n«ng th«n, trong xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cßn ph©n t¸n, dµn tr¶i, chóng ta cÇn ®Çu t­ tËp trung cã träng ®iÓm, ®Çu t­ cÇn theo quy ho¹ch chung cña Nhµ n­íc. Tr­íc hÕt, chóng ta cÇn tËp trung ®Çu t­ h¬n n÷a cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ®­êng giao th«ng n«ng th«n, coi ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ cã tÝnh quyÕt ®Þnh t¹o tiÒn ®Ò thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. §ång thêi, cÇn nhanh chãng triÓn khai ®Çu t­ ®Ó h×nh thµnh c¸c trung t©m côm x·, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn giao l­u hµng ho¸, c¶i thiÖn ®êi sèng ®ång bµo ë nh÷ng vïng khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta cÇn tiÕp tôc kh¾c phôc hoµn toµn t×nh tr¹ng “xin cho” dù ¸n vµ “ch¹y” ®Ó cã dù ¸n; thùc hiÖn ph©n phèi vèn ng©n s¸ch trªn c¬ së cã c¨n cø kh¸ch quan, x¸c ®¸ng. Đối với mỗi vùng khó khăn, đầu tư tập trung trọng điểm sẽ giúp cho các vùng này nhanh chóng rút ngắn khảng cách với các vùng khác. Đối với vùng trung du và miền núi Bắc, cần hướng tới một số trọng tâm: tuyến đường bộ biên giới nố các tỉnh trong vùng; một số trung tâm kinh tế văn hoá xã hội trong vùng; hệ tống rừng phòng hộ. Đối với vùng Tây nguyên trọng tâm là: tuyến đường Hồ Chí Minh trên địa bàn các tỉnh trong vùng; một trung tâm kinh tế văn hoá chung cho toàn vùng; hệ thống các tiểu vùng sản xuất hàng hoá mà vùng có thế mạnh như chè, cà phê, cao su, ngô, đậu, hồ tiêu,… Đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long, cần hoàn thiện hệ thống đường bộ nối liền các tỉnh; hình thành vùng sản xuất lúa hang hoá nhằm đảm bảo an toàn lương thực quốc gia và xuất khẩu. b) Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho CBXH lµ t×nh tr¹ng thÊt tho¸t l·ng phÝ rÊt lín. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn cã rÊt nhiÒu song chóng t«i xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau. Chóng ta cÇn ®Çu t­ mét c¸ch ®ång bé, toµn diÖn vµ cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Trong n«ng nghiÖp, chóng ta cÇn ®Çu t­ tõ s¶n xuÊt ®Õn chÕ biÕn vµ tiªu thô cho tõng lo¹i s¶n phÈm, ­u tiªn ®Çu t­ x©y dùng vïng nguyªn liÖu tr¸nh t×nh tr¹ng mét sè nhµ m¸y ®· hoµn thµnh song ch­a ho¹t ®éng v× kh«ng cã nguyªn liÖu. Ngoµi ra, t¹i c¸c vïng s©u, vïng kÐm ph¸t triÓn, chóng ta cÇn t¹o lËp m«i tr­êng ®ång bé nh­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó lµm c¬ së cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®­îc thùc hiÖn v÷ng ch¾c. TiÕp tôc hoµn thiÖn quy ho¹ch tæng thÓ vÒ ph¸t triÓn vïng vµ ph¸t triÓn ngµnh. Bªn c¹nh ®ã, chóng cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸m s¸t trong viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n«ng nghiÖp. Cã thÓ ph©n cÊp tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t dù ¸n cho tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó ng­êi d©n cã thÓ trùc tiÕp tham gia lËp kÕ ho¹ch vµ xem xÐt qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. B¶o ®¶m ng­êi d©n ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vµ nguån tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n, ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn ë ®Þa ph­¬ng, ®­îc quyÒn tham gia, gãp ý kiÕn x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, tham gia thùc hiÖn, vËn hµnh, duy tu, b¶o d­ìng vµ ®ãng gãp c«ng lao ®éng, thÓ hiÖn vai trß chñ nh©n ®Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong sö dông vµ qu¶n lý c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng. CÇn tiÕp tôc tæ chøc phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp trong trong ®Çu t­ vµ thùc hiÖn dù ¸n. Nhµ n­íc còng cÇn gi¶m bít mèi ®Çu t­, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®Çu t­ qua nhiÒu kh©u, nhiÒu cÊp ®Ó chèng ®Çu t­ trïng lÆp vµ c¾t xÐn vèn ®Çu t­. Ph¶i quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan cÊp vèn lµ ph¶i cÊp ®óng tiÕn ®é, quy m« vµ b¶o ®¶m nguån vèn ®ã ®Õn ®­îc tËn tay ng­êi d©n. c) Vèn ®Çu t­ ph¸t huy t¸c dông hiÖu qu¶ ®Õn ®©u phô thuéc vµo c¸n bé l·nh ®¹o, c¸c ngµnh mµ trùc tiÕp lµ nh÷ng c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t­ tõ TW ®Õn c¬ së. Thùc tiÔn cho thÊy, ®Þa ph­¬ng nµo mµ c¸n bé cã n¨ng lùc cao th× hiÖu qu¶ ®Çu t­ còng cao. Do vËy chóng ta cÇn tiÕp tôc t¨ng c­êng n¨ng lùc c¸n bé qu¶n lý cÊp x· c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Ó sö dông ®ång vèn cã hiÖu qu¶ h¬n. CÇn ph¶i ph©n c«ng thªm c¸n bé chuyªn tr¸ch cho c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®ång thêi t¨ng c­êng c¸n bé kü thuËt chuyªn m«n trong c«ng t¸c ®µo t¹o vÒ qu¶n lý ch­¬ng tr×nh lËp kÕ ho¹ch, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. VÒ chÊt l­îng, c¸c c¸n bé cÊp x·, b¶n cÇn ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch bµi b¶n víi nh÷ng néi dung nh­: ph­¬ng ph¸p x©y dùng, qu¶n lý vµ c¸ch thøc phèi hîp lång ghÐp c¸c dù ¸n nhá trªn ®Þa bµn x·; qu¶n lý sö dông vµ khai th¸c c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. TiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh c¸c chÝnh s¸ch thu hót nh©n tµi vÒ c¸c ®Þa ph­¬ng. d) Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn ë c¸c vïng s©u, vïng xa, vïng n«ng th«n, tr¸nh t×nh tr¹ng nguån vèn tõ NSNN chØ tËp trung cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Bëi chóng ta ®Òu biÕt r»ng c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng kh«ng mÊy hiÖu qu¶ lµm l·ng phÝ nguån lùc cña Nhµ n­íc, l·ng phÝ ®ång vèn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Nhà nước khuyến khích các hộ nông dân đầu tư và làm giàu chính đáng. Chóng ta còng cÇn ph¶i thu håi mÆt b»ng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp sö dông kÐm hiÖu qu¶ ®Ó cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ thuª l¹i; biÓu d­¬ng vµ t«n vinh c¸c nhµ doanh nghiÖp cã chÝ h­íng ph¸t triÓn l©u dµi trong mét sè lÜnh vùc ®· kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶, ®ãng gãp Ng©n s¸ch vµ t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi nghÌo e) Cuèi cïng, còng sÏ rÊt cÇn thiÕt nÕu chóng ta quan t©m ®Õn viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; ®Æc biÖt lµ viÖc ®Çu t­ gi¸o dôc ®­a kiÕn thøc vÒ tËn ng­êi d©n t¹i c¸c vïng khã kh¨n. Cã nh­ vËy hä míi biÕt c¸ch sö dông vèn vµ ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ h¬n. Tãm l¹i, hiÖu qu¶ ®Çu t­ nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho CBXH ch­a cao ®ßi hái c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. Nh­ thñ t­íng Phan V¨n Ph¶i nãi t¹i phiªn häp ®Çu tiªn cña ChÝnh phñ nhiÖm kú 2002 -2007: “ Tõ nay trë ®i ph¶i so¸t xÐt rÊt kü vÒ ®Çu t­. Chóng ta ®· cã nh÷ng bµi häc ®au xãt vÒ sù Êu trÜ trong ®Çu t­, kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ. Tõng bé, ngµnh ph¶i so¸t xÐt l¹i c¸ch ®Çu t­, b¶o ®¶m ®Çu t­ tËp trung, ®óng h­íng ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng.” 3. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho C«ng b»ng x· héi. §Ó hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­, tr­íc hÕt chóng ta cÇn ph¶I x¸c ®Þnh râ môc tiªu ®Çu t­ vµ cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ cô thÓ cho c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc. Cã nh­ vËy, c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho CBXH míi kh«ng bÞ chång chÐo lÉn nhau. TiÕp tôc rµ so¸t, ®iÒu chinh bæ sung c¸c quy ho¹ch, c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n ®ang triÓn khai ®Çu t­ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ; ®ång thêi lµm c¨n cø cho ®Çu t­ x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n tiÕp theo cña ngµnh, vïng. §èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n Nhµ n­íc ®ang tËp trung ®Çu t­ nh­ ®Çu t­ thuû lîi trong ngµnh n«ng nghiÖp, ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh, ®Þnh c­ trong ®Çu t­ cho c¸c x· khã kh¨n,..hoÆc Nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vèn ng©n s¸ch th× chuyÓn sang h×nh thøc ®Çu t­ khác b»ng nhiÒu nguån vèn, ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c còng tham gia vµo c¸c dù ¸n nµy. Nhµ n­íc chØ ®Çu t­ hç trî c¸c h¹ng môc chñ yÕu nh­ thuû lîi, ®­êng giao th«ng chÝnh, c¸c c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu cho ng­êi nghÌo. Cã nh­ vËy, nguån vèn tõ NSNN sÏ ®­îc tËp trung träng diÓm h¬n, Ýt ph©n t¸n dµn tr¶i. Nhµ n­íc còng cÇn tiÕp tôc söa ®æi vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ®Ó huy ®éng m¹nh mÏ c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña x· héi, nhÊt lµ vèn ®Çu t­ cña khu vùc t­ nh©n vµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc hoµn chØnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi; më réng ph¹m vi h×nh thøc ­u ®·i ®Ó thu hót m¹nh mÏ c¸c nguån vèn ®Çu t­ cña x· héi cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n vµ c¸c vïng khã kh¨n. TiÕp tôc t¨ng c­êng sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ qu¶n lý dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trong viÖc ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ phï hîp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c chÝnh s¸ch chång chÐo nhau, c¸c chÝnh s¸ch cña vïng nµy l¹i lµm k×m h·m vµ c¹nh tranh víi vïng kh¸c. Ngoài ra, cÇn ®Èy m¹nh c¸c chÝnh s¸ch thu hót nh©n tµi vÒ c¸c vïng khã kh¨n. Cã thÓ ®µo t¹o víi nh÷ng ng­êi ë ngay t¹i ®Þa ph­¬ng ®ã hoÆc ­u tiªn nh÷ng c¸n bé nhiÒu t©m huyÕt vÒ víi vïng cao, ®­a c¸c sinh viªn trÎ cã kh¶ n¨ng cèng hiÕn cao vÒ c¸c x·, b¶n, m­êng. TÊt nhiªn, chóng ta ph¶i cô thÓ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®ã b»ng c¸c ­u ®·i vÒ tiÒn l­¬ng, c«ng viÖc æn ®Þnh vµ nhµ cöa tai c¸c ®Þa ph­¬ng ®ã. Cuối cùng, Nhà nước cần thực hiện các chính sách về đầu tư và tín dụng cho người nghèo nhằm mở rộng khả năng vay cho nông dân, chặn đứng tệ văy nặng lãi thường phổ biến ở vùng nông thôn hay ở mốt số vùng người dân còn có trình độ kém. Trong đó, nhà nước cần quy định lãi suất cho vay hợp lý đối với từng vùng, từng hộ đặc biệt khó khăn để người đi vay có khả năng trả được nợ vay ngân hàng. III. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß cña §Çu t­ trong viÖc thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi. Ph¸t huy vai trß cña §Çu T­ trong viÖc thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ mét c¸ch hîp lý g¾n víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ C«ng b»ng x· héi. 1.1. Ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ hîp lý trong viÖc thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh, g¾n víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ CBXH. a) Đầu tư chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp tạo nền tảng vững chắc cho xoá đói giảm nghèo và CBXH. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng n«ng nghiÖp cã sù giíi h¹n t¨ng tr­ëng do diÖn tÝch ®Êt trång trät giíi h¹n vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng n«ng s¶n truyÒn thèng h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy, n¨ng suÊt lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n rÊt thÊp vµ phÇn lín hé nghÌo ®Òu n»m trong khu vùc nµy. §Ó ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao, t¹o c¬ héi cho xãa ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i tiÕn hµnh ®Çu t­ ®ång bé nh­ đÇu t­ ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ; t¨ng ®Çu t­ cho ngµnh n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n; ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé c¸c biÖn ph¸p chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n;c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vÒ ®Êt, ®Çu t­, tÝn dông ®Ó h­íng ®Çu t­ phôc vô cho ng­êi nghÌo. Qua ®ã, chóng ta cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu t¨ng n¨ng suÊt, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa n«ng nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Chóng ta còng cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn g¾n víi n«ng nghiÖp, thóc ®Èy ®a d¹ng hãa s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, t¨ng kh¶ n¨ng chÕ biÕn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Qua ®ó sẽ t¹o nhiÒu c«ng ¨n, viÖc lµm vµ thu nhËp ë n«ng th«n. §èi víi c¸c vïng s¶n xuÊt khã kh¨n cã nhiÒu hé nghÌo, Nhµ n­íc sÏ t¨ng c­êng ®Çu t­ kÕt hîp víi huy ®éng ®Çu t­ cña céng ®ång ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt nh­ ®­êng giao th«ng, ®iÖn, n­íc, th«ng tin liªn l¹c, tr­êng häc, tr¹m y tÕ x·; hç trî x©y dùng c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa trªn ®Þa bµn. Để thực hiện được các biện pháp trên, trước hết chúng ta cần phải đổi mới cơ cấu đầu tư cho nông nghiệp theo hướng chuyển mạnh từ đầu tư cho thuỷ lợi, khai hoang sang đầu tư theo chiều sâu, đổ mới cơ cấu giống và kỹ thuật trồng trọt; tăng cường đầu tư phát triển công nghệ sau thu hoạch. Cuối cùng, trong cơ cấu đầu tư cần dành tỷ lệ hợp lý cho nội dung dạy nghề cho nông dân bao gồm đào tạo nghề mới, đào tạo lại, bồi dưỡng ngắn hạn và kinh nghệm làm ăn bằng các ngành nghề nông nghiệp và công nghiệp dịch vụ. T¨ng c­êng ®µo t¹o cho ng­êi nghÌo b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng gióp hä khai th¸c tèt c¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña vïng vµ cña tõng c¸ nh©n. Qua đó, người lao động đặc biệt là người nghèo mới có nền tảng vững chắc nhất trong xoá đói giảm nghèo b) TiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô nh»m t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho ng­êi nghÌo. Chóng ta vÉn cÇn tiÕp tôc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vÉn cÇn tiÕp tôc g¾n víi qu¸ tr×nh CNH H§H bëi ®ã lµ ®Þnh h­íng chung cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tuy nhiªn vÉn ph¶i cÇn cÇn t¨ng c­êng nguån vèn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ c¸c vïng chËm ph¸t triÓn ®Ó gi¶I quyÕt viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Chóng ta cã thÓ kÕt hîp b»ng c¸ch tiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c nhµ m¸y, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng, ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn t¹i khu vùc n«ng th«n vµ c¸c ®Þa ph­¬ng. Ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i hãa c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n (ho¸ chÊt, ph©n bãn, bao b×...), tiÕp tôc ®a d¹ng hãa vµ hiÖn ®¹i hãa s¶n phÈm c¬ khÝ ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­: m¸y kÐo nhá, m¸y chÕ biÕn, b¶o qu¶n s¶n phÈm sau thu ho¹ch, m¸y phun thuèc s©u vµ t­íi n­íc hiÖn ®¹i. KÕt hîp hîp lý gi÷a ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ c¹nh tranh, ngµnh c«ng nghÖ cao, ngµnh mòi nhän víi viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp sö dông nguyªn liÖu t¹i chç vµ sö dông nhiÒu lao ®éng ®Ó thu hót lao ®éng, t¹o viÖc lµm. Cã nh­ vËy chóng ta míi gi¶i quyÕt ®­îc mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng vµ CBXH. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c chñ s¶n xuÊt kinh doanh, bu«n b¸n nhá (cöa hµng, cöa hiÖu, x­ëng s¶n xuÊt...) më réng ®Çu t­, ph¸t triÓn kinh doanh l©u dµi vµ thu hót nhiÒu lao ®éng ®Æc biÖt lµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi nghÌo. Bëi v× yªu cÇu lµm viÖc cña c¸c hé kinh doanh nhá nµy kh«ng cÇn ®ßi hái tr×nh ®é cao, mµ chñ yÕu cÇn sù ch¨m chØ cÇn cï rÊt phï hîp víi ng­êi nghÌo. C¸c c«ng ty, doanh nghiÖp lín trong ngµnh vËn t¶i, x©y dùng... vµ nh÷ng ngµnh kh¸c còng cÇn ®­îc khuyÕn khÝch tuyÓn dông thªm lao ®éng phæ th«ng t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ng­êi nghÌo. TiÕp theo, chóng ta cÇn ph¶i gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo sè lao ®éng sö dông thªm; gióp doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o lao ®éng. Cã nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp sÏ cã ®éng c¬ ®Ó tuyÓn dông thªm lao ®éng ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi nghÌo. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn ph¶i thu håi mÆt b»ng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp sö dông kÐm hiÖu qu¶ ®Ó cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ thuª l¹i; biÓu d­¬ng vµ t«n vinh c¸c nhµ doanh nghiÖp cã chÝ h­íng ph¸t triÓn l©u dµi trong mét sè lÜnh vùc ®· kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶, ®ãng gãp Ng©n s¸ch vµ t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi nghÌo. KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tµi chÝnh ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp lín vµ thÓ nh©n gióp vèn ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa cïng kinh doanh, cung cÊp th«ng tin kinh tÕ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa. 1.2. Ph¸t huy vai trß cña §Çu t­ trong viÖc t¹o mét c¬ cÊu vïng hîp lý, t¹o ra sù ph¸t triÓn hµi hoµ, tiÕn tíi gi¶m sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng. a) Gi¶i ph¸p vÒ §Çu t­ trong viÖc thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c vïng. MÆc dï trong thêi gian qua, Nhµ n­íc vÉn tiÕp tôc ®Çu t­ vµo nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn nh­ng gi÷a c¸c vïng träng ®iÓm vµ vïng khã kh¨n vÉn cßn chªnh lÖch lín. §iÒu nµy ®· g©y ra sù bÊt b×nh ®¼ng lín gi÷a c¸c vïng. Do ®ã, chóng ta ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Çu t­ theo vïng mét c¸ch hîp lý. Tr­íc hÕt, chóng ta cÇn ph¶i t¨ng cuêng ®Çu t­ h¬n n÷a cho c¸c vïng khã kh¨n vµ cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ ®Çu t­ cho c¸c vïng nµy. C¸c gi¶i ph¸p nµy chóng ta ®· nghiªn cøu vµ xem xÐt kü ë phÇn trªn. ë ®©y, chóng t«i xin ®Ò xuÊt thªm mét sè gi¶i ph¸p sau. Chóng ta tuy ®· tiÕp tôc ®Çu t­ cho c¸c vïng nh­ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ë ®©y lµ ph¶i t¹o c¬ héi cho c¸c hé nghÌo n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®Çu t­ ®ã. Qua ®ã míi thùc sù t¹o ra mét nÒn t¶ng bÒn v÷ng trong viÖc thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Muèn vËy, Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch tÝn dông hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh trî gióp cho hé nghÌo vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Cã nh­ vËy ®ång vèn tÝn dông ®Çu t­ cña Nhµ n­íc míi ®Õn ®­îc tay nh©n d©n. ë ®©y, c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn lËp ra kÕ ho¹ch chi tiÕt cô thÓ vÒ ph­¬ng ¸n ®Çu t­ ®Ó qua ®ã, Nhµ n­íc vµ Ng©n hµng sÏ chuyÓn ®ång vèn ®Õn c¸c hé d©n cã nhu cÇu ®Çu t­ cÇn thiÕt vµ ph­¬ng ¸n ®Çu t­ kh¶ thi. Bªn c¹nh ®ã, viÖc n¾m b¾t nh÷ng thµnh qu¶ ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é häc vÊn cña ng­êi nghÌo. Do vËy, chóng ta cÇn tiÕp tôc ®Çu t­ cho gi¸o dôc ®µo t¹o ph¸t triÓn cho ng­êi d©n ë nh÷ng vïng khã kh¨n th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khuyÕn ng­ vµ h­íng dÉn cho ng­êi nghÌo c¸ch lµm ¨n; tæng kÕt vµ nh©n réng c¸c m« h×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Æc thï cho c¸c vïng; tiÕn tíi xãa bá kinh tÕ tù cung, tù cÊp ë vïng d©n téc Ýt ng­êi vµ miÒn nói. Chóng ta còng nªn tiÕp tôc ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng s¸, giao th«ng, c¸c chî ë vïng s©u vïng xa nh»m cung cÊp mét sè s¶n phÈm thiÕt yÕu cho ng­êi d©n vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. Chóng ta còng cÇn thu hót ng­êi nghÌo tham gia x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu, coi ®ã lµ mét h×nh thøc t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi nghÌo. b) TiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c vïng träng ®iÓm, t¹o ra sù liªn kÕt gi­a vïng ph¸t triÓn vµ vïng chËm ph¸t triÓn. Gi÷a c¸c vïng, khi x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t­ ph¶i ®¶m b¶o sù chuyÓn dÞch gi÷a chóng cã sù ®ång bé, c©n ®èi vµ ph¸t huy d­îc lîi thÕ so s¸nh cña tõng vïng. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c vïng nghÌo cã c¬ héi ®­îc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn ®Ó t¹o thÕ vµ lùc trong ph¸t triÓn, cÇn x©y dùng mét sè vïng kinh tÕ träng ®iÓm (kh«ng nªn dµn tr¶i lµm ph©n t¸n nguån lùc). Gi÷a c¸c vïng võa tËn dông lîi thÕ cña m×nh, võa t¹o nªn sù liªn kÕt, thóc ®Èy, hç trî nhau cïng ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n, trong n¨m 2003, thµnh phè Hå ChÝ Minh còng ®· cã chÝnh s¸ch liªn kÕt víi c¸c tØnh NghÖ An, H¶I D­¬ng, HuÕ ®Ó §Çu t­ x©y dùng c¸c nhµ m¸y giµy da, may mÆc t¹i c¸c tØnh nµy ®ång thêi còng chuyÓn mét phÇn nguån vèn ®Çu t­ cña Thµnh phè cho c¸c ®Þa ph­¬ng nµy. §©y còng lµ mét m« h×nh tèt vÒ viÖc liªn kÕt gi÷a vïng träng ®iÓm víi vïng chËm ph¸t triÓn mµ c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c vïng kh¸c cÇn ph¶i häc tËp. 2. Ph¸t huy hiÖu qu¶ ®Çu t­ trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x¸ héi, cÇn n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ Kinh TÕ X· Héi trong tõng dù ¸n ®Çu t­. 2.1. N©ng cao hiÖu qu¶ X· héi trong tõng dù ¸n ®Çu t­. Trong c¸c bÊt cËp vÒ t¸c ®éng cña ®Çu t­ ®Õn CBXH ë phÇn trªn, chóng ta ®· nhËn thÊy r»ng hiÖu qu¶ x· héi trong ®Çu t­ ch­a ®­îc chó träng ®óng møc. ChÝnh v× ®iÒu nµy nªn khi c¸c nhµ m¸y, c¬ së vËt chÊt khi x©y dùng song nh­ng kh«ng cã tÝnh gi¶I quyÕt viÖc lµm cao, kh«ng cã tÝnh CBXH trong ph©n phèi thu nhËp. Do ®ã, chóng ta còng cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ x· héi trong tõng dù ¸n ®Çu t­. Muèn vËy, tr­íc hÕt, chóng ta ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ chung b»ng c¸ch ®Çu t­ cÇn ph¶i theo quy ho¹ch, ®Çu t­ träng t©m träng ®iÓm, ®ång thêi ®Èy m¹nh c«ng t¸c gi¸m s¸t thanh tra chèng thÊt tho¸t l·ng phÝ. Tuy nhiªn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ x· héi, chóng ta cÇn ph¶i t¨ng c­êng chÊt l­îng c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Ó viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi tæng hîp còng rÊt quan träng. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn ph¶i d­a ra c¸c chØ sè cô thÓ trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ x· héi. Cã nh­ vËy, viÖc kiÓm tra vµ thÈm ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ x· héi cña dù ¸n míi míi dÔ dµng ®­îc thùc hiÖn. Cuèi cïng, Nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch cô thÓ trong viÖc g¾n tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c cÊp cã thªm quyÒn trong viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ nh­ng kh«ng chó ý ®Õn hÕt t¸c ®éng cña nã, ®Æc biÖt lµ kh«ng quan t©m vai trß cña dù ¸n ®Õn x· héi. Vµ chÝnh c¸c dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶ nµy sÏ cã thÓ g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn x· héi tõ m«I tr­êng vµ c¸c yÕu tè x· héi kh¸c nh­ viÖc lµm, thu nhËp thªm bÊt b×nh ®¼ng, c«ng nh©n bÞ bãc lét d· man. 2.2. Ph¸t huy vai trß cña ®Çu t­ trong viÖc t¹o viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp cho ng­êi nghÌo. Tr­íc hÕt, Nhµ n­íc cã c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ hç trî c¸c nhµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng; tiÕp tôc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lín trong c¸c ngµnh nh­ x©y dùng vËn t¶i t¨ng c­êng tuyÓn dông lao ®éng phæ th«ng. Tuy nhiªn, Nhµ n­íc còng nªn ®Çu t­ mét c¸ch träng t©m träng ®iÓm h¬n. §èi víi nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t­ v× môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ th× nªn khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c nguån lùc tõ mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia. Tõ ®ã, nguån vèn tõ NSNN sÏ Ýt bÞ chÞu g¸nh nÆng do ph¶i chi nhiÒu kho¶n vµ tËp trung ®Çu t­ cho CBXH. Tõ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cho CBXH, ng­êi nghÌo sÏ cã nhiÒu c¬ hé t×m kiÕm viÖc lµm n©ng cao ®­îc thu nhËp. 3. Gi¶i ph¸p ®Çu t­ cho c¸c vÊn ®Ò phóc lîi x· héi mét c¸ch hiÖu qu¶, hîp lý vµ b×nh ®¼ng h¬n. 3.1. Gi¶i ph¸p ®Çu t­ cho gi¸o dôc vµ t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Õn dÞch vô gi¸o dôc mét c¸ch c«ng b»ng h¬n. HiÖn nay chóng ta ®ang ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trong gi¸o dôc. Do chi phÝ trong gi¸o dôc cßn qu¸ cao nªn ng­êi nghÌo kh«ng thÓ chi tr¶ ®­îc vµ chØ cã thÓ ®­îc häc tËp trong m«I tr­êng chÊt l­îng kh«ng cao. Do ®ã, hä sÏ Ýt cã c¬ héi n©ng cao thu nhËp cña m×nh. ChØ cã nh÷ng gia ®×nh giµu cã míi ®ñ ®iÒu kiÖn cho con c¸i m×nh häc t¹i nh÷ng tr­êng chÊt l­îng cao. V× vËy, sÏ thËt cÇn thiÕt nÕu chóng ta ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ gi¸o dôc mét c¸ch hîp lý vµ c«ng b»ng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®Çu t­ gi¸o dôc cho ng­êi nghÌo cßn ®­îc thÓ hiÖn qua viÖc tiÕp tôc ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho hÖ thèng gi¸o dôc cña c¸c x· nghÌo, vïng nghÌo b»ng c¸ch t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt bao gåm x©y míi vµ x©y l¹i c¸c phßng häc tranh, tre, nøa, l¸; cung cÊp ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ gi¶ng d¹y vµ häc tËp cho c¸c tr­êng tiÓu häc vµ trung häc c¬ së. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn quan t©m x©y dùng tr­êng kiªn cè, b¸n kiªn cè cho c¸c vïng th­êng x¶y ra thiªn tai; tiÕp tôc duy tr× vµ më réng hÖ thèng tr­êng néi tró cho vïng s©u, vïng cao, vïng xa, h×nh thµnh hÖ thèng tr­êng néi tró x·, x©y dùng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c hé gia ®×nh nghÌo göi con ®i häc. Nhµ n­íc còng cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi chÕ ®é häc phÝ theo h­íng t­¬ng xøng víi chÊt l­îng c¸c dÞch vô gi¸o dôc, phï hîp víi kh¶ n¨ng ng­êi ®i häc ®ång thêi miÔn gi¶m cho ng­êi nghÌo. Tuy nhiªn nguån lùc tõ NSNN l¹i cã h¹n, ng©n s¸ch dµnh cho gi¸o dôc l¹i cµng eo hÑp h¬n. Do vËy, khi phÇn lín nguån vèn ®Çu t­ cho gi¸o dôc tõ NSNN lµ dµnh cho gi¸o dôc c¬ së th× gi¸o dôc trung häc phæ th«ng, gi¸o dôc ®¹i häc ph¶i ®­îc huy ®éng tõ t­ nh©n. Do vËy chóng ta ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch mäi nguån lùc tham gia vµo gi¸o dôc ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc bËc cao. Cã nh­ vËy sù kÕt hîp gi÷a ®Çu t­ cho gi¸o dôc cña Nhµ n­íc vµ cña t­ nh©n ë gi¸o dôc bËc cao míi thµnh c«ng. Muèn vËy chóng ta cÇn ph¶i khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó toµn x· héi tham gia ph¸t triÓn gi¸o dôc, ®ång thêi t¹o c¬ héi cho mäi ng­êi ®­îc häc th­êng xuyªn, vµ cã ý thøc häc tËp suèt ®êi. Ph¸t triÓn c¸c tr­êng ngoµi c«ng lËp, cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó hä ®­îc ­u tiªn thuª ®Êt, vay vèn tÝn dông. Më réng c¸c quü khuyÕn häc, quü b¶o trî gi¸o dôc, khuyÕn khÝch c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®Çu t­ cho gi¸o dôc. TiÕp tôc tranh thñ nguån vèn vay víi l·i suÊt ­u ®·i tõ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB), c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c n­íc kh¸c cho gi¸o dôc. 3.2. T¨ng c­êng ®Çu t­ y tÕ cho ng­êi nghÌo. Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc t¨ng c­êng ®Çu t­ y tÕ cho ng­êi nghÌo b»ng c¸ch x©y dùng c¸c tr¹m x¸, tr¹m y tÕ t¹i c¸c x· nghÌo, tiÕp tôc ®æi míi trang thiÕt bÞ y tÕ cho c¸c x· nµy. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i t¨ng c­êng ®éi ngò c¸n bé y tÕ cho c¸c x· nghÌo ®¶m b¶o môc tiªu ®Õn n¨m 2010: 80% sè x· trong toµn quèc cã b¸c sü (trong ®ã miÒn nói: 60%); 100% th«n b¶n cã nh©n viªn y tÕ s¬ häc trë lªn. Cã nh­ vËy, ng­êi nghÌo míi cã c¬ héi tiÕp cËn ®­îc c¸c dÞch vô y tÕ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch ­u tiªn ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, ®Æc biÖt quan t©m tíi ®ång bµo d©n téc Ýt ng­êi vµ ng­êi nghÌo. TiÕp tôc tiÕn hµnh gi¶m viÖn phÝ ë c¸c bÖnh viÖn c«ng ®Ó chi phÝ cho y tÕ kh«ng ph¶i lµ g¸nh nÆng cho ng­êi nghÌo. Còng nh­ ®Çu t­ cho gi¸o dôc, nguån lùc ®Çu t­ cho y tÕ cßn rÊt h¹n hÑp trong khi Nhµ n­íc l¹i cÇn tËp trung ®Çu t­ cho ng­êi nghÌo. §Ó ®¸p øng c¸c môc tiªu trªn, Nhµ n­íc còng nªn x· héi ho¸ ®Çu t­ cho y tÕ, khuyÕn khÝch toµn x· héi tham gia vµo viÖc ®Çu t­ cho y tÕ ®ång thêi t¨ng c­êng c¸c nguån vèn tµi trî tõ quèc tÕ cho y tÕ. 4. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §Çu T­ trong viÖc thùc hiÖn CBXH. 4.1. N©ng cao n¨ng lùc hiÖu qu¶ c¸n bé qu¶n lý vÒ ®Çu t­. HiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n x¸c ®Þnh tham nhòng vµ quan liªu lµ mét trong nh÷ng nguy c¬ hµng ®Çu cña Nhµ n­íc ta. Do ®ã, chóng ta ph¶I t¨ng c­êng cuéc ®Êu tranh chèng l¹i tÖ quan liªu tham nhòng trong ®ã cÇn ph¸t huy toµn d©n trong viÖc ®Êu tranh, ph¸t hiÖn c¸c tiªu cùc cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta ph¶i cã chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t nghiªm minh víi c¸n bé qu¶n lý nhµ n­íc, ph¶i quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé . Ngoµi ra, chóng ta còng cÇn ph¶i t¨ng c­êng tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ b»ng c¸ch cã chÕ ®é tuyÓn dông hîp lý thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi tµi cã tr×nh ®é cao nh­ng ®ång thêi cã t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt. Cã nh­ vËy, ®éi ngò c¸n bé chóng ta míi cã c¸i gèc trong s¹ch vµ v÷ng vµng. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng hîp lý ®Ó tiÒn l­¬ng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè thóc ®Èy tham nhòng. Chóng ta còng cÇn ph¶i trang bÞ kiÕn thøc qu¶n lý cho c¸n bé qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ ®Ó c¸c c¸n bé nµy ®Òu ph¶I hiÓu râ vµ lµm ®­îc viÖc ®Çu t­ ®óng môc tiªu, ®óng ®ãi t­îng, kh«ng thÊt tho¸t vèn, ®em lai hiÖu qu¶ râ rµng. C¸n bé trùc tiÕp qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¶I ®­îc häc tËp, båi d­ìng qua c¸c líp tËp huÊn tËp trung vÒ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lÜnh vùc ®Çu t­. C¸n bé l·nh ®¹o c¸c ngµnh c¸c cÊp, ph¶i ®­îc trang bÞ mét sè kiÕn thøc vÒ ®Çu t­ b»ng h×nh thøc giíi thiÖu truyÒn ®¹t trong c¸c héi nghÞ, líp häc trong hÖ thèng tr­êng chÝnh trÞ. TiÕp tôc cñng cè m¹ng l­íi vµ ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo t¹i c¸c cÊp, ®Æc biÖt lµ c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n. N©ng cao tr×nh ®é, bè trÝ c¸n bé lµm c«ng t¸c xãa ®ãi gi¶m nghÌo. 4.2. N©ng cao n¨ng lùc bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­. TiÕp tôc qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh. §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nµy ph¶i t¹o nªn mét hÖ thèng hµnh chÝnh víi c¬ chÕ, tæ chøc bé m¸y gän nhÑ, ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc vÒ c¬ b¶n cã phÈm chÊt, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. C¶i c¸ch hµnh chÝnh ®­îc thùc hiÖn trªn 4 lÜnh vùc lµ: c¶i c¸ch thÓ chÕ; c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh; ®æi míi, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc vµ c¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng. TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng theo h­íng t¨ng quyÒn chñ ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cho c¬ së vµ chñ ®Çu t­. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®Ó cho c¸c c¬ së ®­îc ph¸t huy tÝnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh th× Nhµ n­íc còng cÇn ph¶I ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm cho c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó theo dâi thùc hiÖn ChiÕn l­îc vµ c¸c ho¹t ®éng cña ngµnh, c¬ së, ®Þa ph­¬ng trong khu«n khæ ChiÕn l­îc. Nhµ n­íc ph¶i quy ®Þnh cô thÓ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu t­ trong viÖc tæ chøc triÓn khai dù ¸n, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cña c«ng tr×nh. Trong bé m¸y Nhµ n­íc ®Çu t­ cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, Nhµ n­íc cÇn ph¶i thèng nhÊt bé m¸y tæ chøc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng ë cïng mét ®Þa ph­¬ng cã qu¸ nhiÒu c¬ quan qu¶n lýc¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tr­íc m¾t cÇn cã quy chÕ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo (nh­ gi÷a Ch­¬ng tr×nh 133 vµ 135) nh»m thèng nhÊt phèi hîp ®ång bé vµ lång ghÐp cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ë tõng ®Þa bµn cô thÓ. ë cÊp TW, cÇn h×nh thµnh mét bé m¸y thèng nhÊt qu¶n lý, chØ ®¹o c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trªn toµn quèc víi nhiÖm vô chÝnh lµ ®iÒu phèi, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c ch­¬ng tr×nh. ë c¸c ®Þa ph­¬ng, cÇn tiÕp tôc kiÖn toµn c¸c cÊp chØ ®¹o xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®Æc biÖt lµ cÊp x· cã ®ñ n¨ng lùc nh»m thèng nhÊt qu¶n lý vµ ®iÒu phèi. KÕt LuËn MÆc dï Nhµ n­íc ta trong thêi gian qua ®· nç lùc hÕt søc trong viÖc gi¶i quyÕt bÊt b×nh ®¼ng x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nh­ng nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vÉn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm lùc cña Nhµ n­íc ®· bá ra. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta vÉn lu«n kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña C«ng b»ng x· héi trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta. Trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VII ®· kh¼ng ®Þnh “Ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i ®i liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong tõng giai ®o¹n còng nh­ trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. C«ng b»ng x· héi ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trong viÖc ph©n phèi hîp lý ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm, còng nh­ trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ mäi ng­êi cã c¬ héi ph¸t triÓn vµ sö dông kh¶ n¨ng cña b¶n th©n.” ChÝnh v× vËy, t«i lu«n tin r»ng quyÕt t©m ®ã cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta sÏ thùc hiÖn ®­îc Th«ng qua ®Ò tµi, t«i còng hy väng ®ãng gãp mét phÇn kiÕn thøc nhá bÐ cña m×nh trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Hµ Néi, ngµy 28 th¸ng 11n¨m 2005 Sinh viªn Tr­¬ng Thu H­¬ng §Çu t­ 44A Tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VII, VIII, IX. 2. Gi¸o tr×nh Kinh TÕ §Çu t­ – Bé m«n Kinh tÕ §Çu T­ - n¨m 2003. 3. Gi¸o tr×nh qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ- n¨m 2002. 4. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn – n¨m 1998. 5. Vò ThÞ Ngäc Phïng : ”T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi”. 6. Trang web cña Bé KÕ Ho¹ch §Çu t­. 7. Trang web cña Tæng côc thèng kª 8. T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn sè 2/04 – TS.NguyÔn B¹ch NguyÖt 9. T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn sè 3/04 – TS.NguyÔn B¹ch NguyÖt 10. T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn sè 5/04 – TS.NguyÔn B¹ch NguyÖt 11.T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn n¨m 2001 – GS.TS Ph¹m Ngäc KiÓm. 12. T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn n¨m 2001 – TS.Hoµng V¨n Hoa. 13. T¹p chÝ Kinh TÕ vµ Ph¸t TriÓn n¨m 2000 – TS.Vò Hoµng Ng©n. 14. Nghiªn cøu vµ Trao ®æi sè 23(12-2000) – Ph¹m V¨n Hïng.