Đề tài Một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp

PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Ở Việt Nam cũng như các nước trên Thế Giới, các DNVVN có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi nước. Cùng với việc đóng góp cho xã hội khối lượng hàng hóa lớn và giải quyết nhiều việc làm cho người lao động, các DNVVN còn tạo nên nguồn thu nhập ổn định cho một bộ phận dân cư, khai thác các nguồn lực và tiềm năng tại chỗ của địa phương. Mặt khác, DNVVN giữ vai trò hỗ trợ bổ sung cho các DN lớn tạo thành mối liên kết cùng hợp tác, cùng cạnh tranh và cùng nhau phát triển. Hiện nay, trong nền kinh tế các nước trên Thế Giới các DNVVN thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số các DN. Ở nước ta số lượng các DNVVN chiếm tỷ trọng khoảng 95,4% (nguồn kinh tế và dự báo T6/2007, trang 21) theo tiêu chí dưới 300 lao động, đặc biệt trên địa bàn Đồng Tháp, là một tỉnh Nông nghiệp thì số lượng đó càng cao hơn. Đồng Tháp là một tỉnh thuộc ĐBSCL, là một vùng mạnh về Nông nghiệp, thủy sản và cũng là nơi có nhiều tiềm năng về nguồn nguyên liệu nên sự phát triển DNVVN lại càng được sự quan tâm của nhà nước và các cấp chính quyền địa phương. Tuy nhiên, trong thời gian qua, sự phát triển và hoạt động của DNVVN ở Đồng Tháp còn gặp nhiều khó khăn và chưa phát huy được hết những tiềm năng của mình. Một trong những nguyên nhân của sự khó khăn xuất phát từ chính sự yếu kém của các DNVVN như: chưa có hoạch định chiến lược kinh doanh, vốn, marketing hỗn hợp, thương hiệu, trình độ kỹ năng trong quản trị doanh nghiệp… và mặt khác là do cơ chế chính sách cũng như sự hỗ trợ của nhà nước chưa rõ ràng và chưa được quan tâm thỏa đáng. Do vậy, việc tìm ra hệ thống các giải pháp nhằm thúc đẩy phát DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp là vấn đề cấp bách và có ý nghĩa thực tiễn nhằm tận dụng được những cơ hội do hội nhập Kinh Tế Quốc Tế mang lại khi nước ta đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại Thế Giới WTO. Xuất phát từ nhận thức trên, tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài: Đề tài hướng đến các yêu cầu và mục tiêu sau: 1/ Làm rõ cơ sở lý luận chung về DNVVN, vai trò DNVVN trong nền kinh tế Việt Nam nói chung và tại tỉnh Đồng Tháp nói riêng. 2/ Phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động của các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp trong thời gian qua. 3/ Dựa vào hai cơ sở lý luận và thực tiễn, để đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp. 3. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu của đề tài là chỉ nghiên cứu các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. 4. Phương Pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài là phương pháp phân tích thống kê phân tích, tổng hợp, mô tả, so sánh. Trên cơ sở thiết lập bảng câu hỏi để lấy số liệu nghiên cứu thực tế 100 DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, tham khảo ý kiến chuyên gia để đưa ra hướng giải quyết cho đề tài. 5. Kết cấu của đề tài: Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được chia làm ba chương . Chương I: Cơ sở lý luận chung về doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chương II : Thực trạng hoạt động DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp trong thời gian qua. Chương III : Một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Khái niệm DNVVN: Khái niệm DNVVN ở các nước trên thế giới: Khái niệm DNVVN hiện nay ở các nước trên thế giới chỉ mang tính chất tương đối, nó thay đổi theo từng giai đọan phát triển kinh tế xã hội từng nước. Tiêu thức phân loại thường được sử dụng là: số lao động thường xuyên với sản xuất doanh thu, lợi nhuận, giá trị gia tăng, nhưng hai tiêu thức thường sử dụng nhất là : vốn và lao động. có nước chỉ dùng một tiêu thức, nhưng có một số nước dùng một vài tiêu thức để xác định DNVVN. Một số nước dùng tiêu thức chung cho tất cả các ngành nghề, nhưng cũng có một số nước lại dùng tiêu thức riêng cho từng ngành nghề để xác định DNVVN. Bảng 1: Tiêu thức xác định DNVVN ở một số nước trên Thế giới Nước Phân loại Số lao động Số vốn Doanh thu Nhật Bản Chế tác Bán buôn Bán lẻ Dịch vụ 1 – 300 1 – 100 1 – 50 1 – 100 300 triệu yên 0 – 100 triệu yên 0 – 50 triệu yên 1 – 100 triệu yên Thái Lan Công nghiệp nhỏ Công nghiệp vừa 0 – 50 51 – 200 < 50 triệu Bath 50 – 200 triệu Bath Philipin Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa 10 – 99 100 - 199 1,5 – 15 triệu pexo 15 – 60 triệu pexo Không quan trọng Indonesia Doanh nghiệp siêu nhỏ Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa 1 – 4 5 – 19 20 - 99 Không quan trọng 0 – 20.000 USD 20.000 – 100.000 USD - 0 – 100.000 USD/năm 100.000 – 500.000 USD/năm Canada Công nghiệp và dịch vụ < 500 < 20 triệu đôla Canada/năm Hồng Kông Công nghiệp Dịch vụ < 100 < 50 Australia Chế tác nhỏ Chế tác vừa Dịch vụ nhỏ Dịch vụ vừa < 100 100 – 199 < 20 20 – 199 Hàn Quốc Chế tác, khai thác nhỏ,vận tải Xây dựng Thương mại và dịch vụ 0 – 300 0 – 200 0 – 20 Nguồn : GSTS Nguyễn Đình Hương(2002), giải pháp phát triển DNVVN, NXB chính trị Quốc Gia. Căn cứ vào tiêu thức xác định DNVVN nêu trên có thể khái quát thành những quan niệm sau: + Quan niệm thứ nhất: tiêu chuẩn đánh giá xếp loại DNVVN phải gắn với đặc điểm từng ngành đồng thời phải tính đến số lượng vốn và lao động được thu hút vào hoạt động SXKD, Nhật Bản là nước theo quan niệm này. + Quan niệm thứ hai: tiêu chuẩn đánh giá xếp loại các DNVVN không phân biệt theo ngành nghề mà chỉ cần căn cứ vào số lao động và vốn thu hút vào kinh doanh, các nước theo quan niệm này gồm có: Thái Lan, Philipin … + Quan niệm thứ ba: tiêu chuẩn đánh giá xếp loại DNVVN ngoài tiêu thức về lao động hay vốn kinh doanh còn quan tâm đến doanh thu hàng năm của DN, theo quan điểm này có Canada, Indonesia… + Quan niệm thứ thứ tư: căn cứ vào tiêu thức số lượng lao động tham gia hoặc có phân biệt ngành nghề, hoặc không có phân biệt ngành nghề. Theo quan niệm này có một số nước như: Hồng Kông, Australia, Hàn Quốc… Khái niệm DNVVN ở Việt Nam: Trong thời gian qua ở Việt Nam để hỗ trợ cho các DNVVN, một số cơ quan nhà nước, một số tổ chức đã đưa ra nhiều tiêu thức phân loại DNVVN có thể tổng hợp như sau: 1/ Ngân hàng công thương Việt Nam thì định nghĩa, DNVVN là các DN có dưới 500 lao động, có vốn cố định nhỏ hơn 10 tỷ đồng, có vốn lưu động nhỏ hơn 8 tỷ đồng và doanh thu hàng tháng nhỏ hơn 20 tỷ đồng, sự xác định nhằm phân lọai đối tượng cho vay vốn và số vốn cho vay đối với các doanh nghiệp. 2/ Dự án VPE/US/95/004 hỗ trợ DNVVN ở Việt Nam do UNIDO tài trợ coi doanh nghiệp nhỏ là doanh nghiệp có lao động dưới 30 người, vốn đăng ký dưới 1 tỷ. Cũng theo dự án này, doanh nghiệp vừa có lao động từ 31 đến 200 người và vốn đăng ký dưới 5 tỷ đồng. 3/ Quỹ hỗ trợ DNVVN thuộc chương trình VN-EU: doanh nghiệp được quỹ này hỗ trợ gồm các DN có số công nhân từ 10 đến 500 người và vốn điều lệ từ 50 ngàn đến 300 ngàn USD. 4/ Ngày 20/06/1998 tại công văn số 681/CP-KTN của chính phủ đã tạm thời qui định thống nhất tiêu chí xác định DNVVN là DN có vốn điều lệ dưới 5 tỷ và có số lao động bình quân hàng năm dưới 200 người. Công văn nêu rõ các bộ, ngành, địa phương có thể căn cứ vào tình hình cụ thể mà có thể áp dụng cả hai hoặc một trong hai tiêu thức trên. 5/ Nghị định 90/2001 của chính phủ cho rằng: “DNVVN là các cơ sở sản xuất kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không quá 300 người”. Căn cứ vào tình hình kinh tế xã hội của ngành, địa phương, trong quá trình thực hiện các biện pháp, chương trình trợ giúp có thể linh hoạt áp dụng đồng thời cả hai tiêu chí vốn và lao động hoặc một trong hai tiêu chí đó. Với những mục đích khác nhau và vào những thời điểm khác nhau nên việc đưa ra những tiêu thức để phân loại, xác định DNVVN của các tổ chức, cơ quan nhà nước và các cá nhân cũng khác nhau và cũng chỉ mang tính ước lệ. Bản thân các tiêu chí đó chưa đủ để xác định thế nào là DN vừa và nhỏ ở Việt Nam hiện nay. Như vậy, theo nghị định 90/2001/NĐ-CP khu vực DNVVN ở Việt Nam bao gồm: + Các DNNN có qui mô vừa và nhỏ được thành lập và đăng ký theo luật DNNN. + Các công ty CP, công ty TNHH, DNTN và HTX được thành lập và hoạt động theo luật DN, luật HTX đáp ứng được hai hoặc một trong hai tiêu thức mà nghị định 90/2001/NĐ-CP đưa ra. + Các DN có vốn đầu tư nước ngoài được thành lập và hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đáp ứng được hai hoặc một trong hai tiêu thức mà nghị định 90/2001/NĐ-CP đưa ra. Kinh nghiệm phát triển DNVVN ở một số nước: +Đài Loan: - Nền Công Nghiệp của Đài Loan được đặc trưng chủ yếu bởi các xí nghiệp vừa và nhỏ (chiếm tỷ lệ gần 90% tổng số doanh nghiệp ở vùng lãnh thổ này). Ở Đài loan, loại xí nghiệp vừa và nhỏ tối thiểu phải có từ 5-10 công nhân, vốn trung bình là 1,6 triệu USD là rất phổ biến. - Các chính sách của chính quyền chủ yếu đặt mục tiêu là gia tăng khả năng sản xuất của các DNVVN và cải thiện các hỗ trợ về tài chính, sản xuất, quản lý, kế toán và tiếp thị. Chính quyền xúc tiến tổ chức hệ thống nhà máy vệ tinh nhằm nâng cấp chất lượng sản phẩm, cải thiện chuyên môn hóa sản phẩm và đẩy nhanh phát triển công nghiệp nhờ sự hợp tác tốt hơn giữa các doanh nghiệp hiện tại. - Chính quyền Đài Loan duy trì một hệ thống các tổ chức công cộng và tư nhân sâu rộng được tổ chức phối hợp chặt chẽ với nhau để cung cấp hỗ trợ tập trung về quản lý, tài chính và công nghệ cho các DNVVN. Điều này tỏ ra có hiệu quả vì mặt trái của cơ cấu qui mô nhỏ truyền thống là sự khó khăn trong cuộc tiếp thu công nghệ và thực hiện nghiên cứu và phát triển. Chính quyền đã đầu tư nhiều cho việc truyền bá các thông tin về công nghệ thông qua các tổ chức khác nhau và cố gắng thúc đẩy chuyển giao công nghệ thông qua quan hệ với các công ty nước ngoài. - Để tạo nguồn vốn, Đài loan đã thành lập “Quỹ phát triển DNVVN”để giúp các doanh nghiệp này cải thiện môi trường kinh doanh, đẩy mạnh hợp tác với nhau, đồng thời hướng dẫn cho quỹ tự phát triển nhằm thúc đẩy các DNVVN phát triển lành mạnh. Quỹ này cấp tín dụng cho các DNVVN với lãi suất thấp hơn bình thường của ngân hàng, nhằm giúp các DN phát triển theo chuyên ngành hoặc chuyển hướng ngành nghề của các doanh nghiệp. - Về tầm vĩ mô, Đài Loan theo đuổi các chính sách khuyến khích xuất khẩu để cố gắng tạo một môi trường kinh doanh ổn định, khuyến khích đầu tư từ các nguồn vốn trong và ngoài nước. Trong lĩnh vực này, vai trò của của công ty thương mại vừa và nhỏ được tăng cường mạnh mẽ vì đây là đầu mối để khu chế tạo của Đài Loan tiếp cận thị trường bên ngoài. + NHẬT BẢN Từ sau chiến tranh Thế Giới thứ II, Nhật Bản đặc biệt quan tâm đến phát triển các DNVVN vì đây là khu vực đem lại hiệu quả kinh tế cao và giải quyết được nạn thất nghiệp. Chương trình “hiện đại hóa” các DNVNN trở thành một nhiệm vụ và một loạt các chính sách về nhiều mặt được ban hành, thể hiện trước mắt là luật cơ bản về DNVVN năm 1993 (basic law on small enterprises) qui định những vấn đề có tính nguyên tắc để hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ hoạt động như nhà cung cấp các bộ phận cấu kiện cho các doanh nghiệp lớn hoặc thực hiện hoạt động gia công. Một trong những biện pháp quan trọng để hỗ trợ phát triển DNVVN là khuyến khích mở rộng đầu tư, đồng thời cũng phải ghi nhận rằng Chính phủ và các hiệp hội đã dành những khoảng kinh phí lớn cho chương trình hiện đại hóa các DNVVN . Năm 1980, Nhật Bản đầu tư 243.375 tỷ yên, đến năm 2000 lên tới 2.129.239 tỷ yên, nhưng nguồn kinh phí của Chính phủ chỉ chiếm 12,6%, còn lại là của các hiệp hội, ngân hàng. Nguồn tài chính trên tập trung trên bốn lĩnh vực chính: 1) Xúc tiến hiện đại hóa DNVVN; 2) Hiện đại hóa các thể chế quản lý DNVVN; 3) Các hoạt động tư vấn cho DNVVN; 4) Các giải pháp tài chính cho DNVVN. Về tổ chức Nhật Bản thiết lập “hội đồng các doanh nghiệp nhỏ”, đây là tổ chức tư vấn trực thuộc Thủ tướng hoạt động chuyên cho các DNVVN. +HÀN QUỐC Hàn Quốc cũng rất quan tâm đến phát triển DNVVN và coi đó như một bộ phận của cơ cấu kinh tế. Để tạo cơ sở pháp lý cho sự tồn tại và phát triển của các DNVVN cũng như sự ưu tiên hỗ trợ thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp này, Chính Phủ Hàn Quốc đã ban hành hàng loạt các sắc luật (12 sắc luật) về DNVVN. Các sắc luật nhằm tập trung vào giải quyết các vấn đề sau: Thiết lập khái niệm khung về DNVVN theo sắc luật cơ bản của Hàn Quốc về DNVVN phân loại DNVVN theo 2 nhóm ngành. + Trong ngành chế tạo, khai thác, xây dựng, doanh nghiệp có vốn đầu tư dưới 0,6 triệu USD và số lao động thường xuyên dưới 300. Nếu chỉ số lao động dưới 20 người là doanh nghiệp nhỏ. +Trong thương mại: DNVVN là có lao động dưới 5 người được coi là nhỏ và từ 6-20 người là vừa. Tuy nhiên, vẫn có nhiều ngoại lệ trong từng lĩnh vực. Chẳng hạn, trong sản xuất linh kiện ô tô, linh kiện điện tử, số công nhân là 1000 vẫn coi là DNVVN, trong ngành khai khoán, sản xuất săm lốp, xe đạp, kính đeo, đồ chơi phải có lao động từ 700 trở lên. Ngành đồ hộp, dệt, nhuộm, in phải có 500 lao động. Trong ngành du lịch, sửa chữa ô tô phải có đến 200 lao động. Như vậy, tiêu thức phân loại quy định khá linh hoạt phụ thuộc vào nhóm ngành hoạt động, tính chất hoạt động để quy định cho phù hợp với chính sách khuyến khích hỗ trợ phát triển các ngành cần thiết trong từng thời kỳ. Khẳng định về mặt pháp lý các DNVVN. Khuyến khích và đưa ra các giải pháp nhằm hỗ trợ thúc đẩy phát triển các DNVVN. Thành lập các tổ chức tín dụng, chức năng chủ yếu là cung cấp vốn, chuyển giao công nghệ cho các DNVVN. +Viện phát triển công nghiệp Hàn Quốc có chức năng chính là đào tạo tư vấn cho DNVVN. +Trung tâm năng suất Hàn Quốc với nhiều chức năng là đào tạo cung cấp chuyển giao công nghệ tư vấn cho DNVVN. +Hội nghiên cứu các DNVVN có chức năng chủ yếu đào tạo chủ doanh nghiệp cung cấp và chuyển giao công nghệ. 1.3. Vai trò của các DNVVN 1.3.1. Vai trò của các DNVVN ở Việt Nam: + Đóng góp quan trọng vào GDP và tốc độ tăng trưởng kinh tế: DNVVN ngày càng đóng góp nhiều hơn vào tổng GDP. Do số lượng doanh nghiệp ngày càng lớn và phân bổ rộng khắp trong hầu hết các ngành, lĩnh vực. Ngoài ra, tốc độ tăng trưởng sản xuất của khu vực DNVVN cũng thường cao hơn so với các khu vực doanh nghiệp khác. Nếu tính theo doanh thu của các doanh nghiệp cả nước tỷ trọng doanh thu của khu vực DNVVN theo qui mô lao động (dưới 300 lao động) năm 2004-2006 là 81,5 % -86,5% . Điều đó chứng tỏ các DNVVN có đóng góp lớn vào việc gia tăng sản lượng và tăng trưởng kinh tế Bảng 2: Tỷ trọng doanh thu DNVVN trong nền kinh tế: Năm Toàn bộ doanh thu (tỷ đồng) Tỷ trọng doanh thu DNVVN (%) Chia ra theo quy mô lao động (%) Dưới 5 người Từ 5 – 200 người Từ 200 – 300 người 2003 364.844 86,5 4,9 74,2 4,4 2004 485.104 82,0 4,2 70,6 7,3 2005 640.087 81,5 4,4 72,5 4,6 Nguồn: Tổng cục Thống kê năm 2006 Về đóng góp vào GDP :từ chổ tỷ lệ GDP của khu vực DNVVN không đáng kể vào đầu những năm 1990, đến nay tỷ lệ này khoảng từ 24% đến 25,5%. Tuy nhiên, so với các nước trong khu vực thì đây là mức thấp nhất. + Làm tăng hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế: Sự ra đời của các DNVVN đã làm tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế. Với sự tồn tại của nhiều doanh nghiệp hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực sẽ làm giảm tính độc quyền và buộc các doanh nghiệp phải chấp nhận cạnh tranh, phải liên tục đổi mới để tồn tại và phát triển. Với tính linh hoạt của mình, các DNVVN cũng sẽ tạo sức ép cạnh tranh thậm chí với cả các công ty lớn, các tập đoàn xuyên quốc gia. Đồng thời nhiều DNVVN đóng vai trò là vệ tinh cho các doanh nghiệp lớn, thúc đẩy quá trình chuyên môn hóa và phân công lao động trong sản xuất làm tăng hiệu quả của chính các DNVVN cũng như các công ty hợp tác. + Tạo ra nhiều việc làm mới, giảm bớt áp lực về việc làm và thất nghiệp. Hiện nay, do tỷ lệ dân số cao trong những năm trước đây, hàng năm Việt Nam có khoảng 1,4 triệu người gia nhập vào lực lượng lao động. Vấn đề giải quyết việc làm cho những người này là rất cấp thiết. Bên cạnh đó, khu vực DNNN hiện đang thực hiện sắp xếp lại nên không những không thu hút thêm lao động mà còn tăng thêm số lao động dôi dư. Khu vực đầu tư nước ngoài mỗi năm cũng chỉ tạo ra khoảng 30.000 chổ làm mới, một tỷ lệ không đáng kể. Như vậy, phần lớn số người tham gia lực lượng lao động này trông chờ vào khu vực nông thôn và khu vực DNVVN. Các DNVVN đã tạo nhiều việc làm mới với tốc độ tăng trưởng cao. Nếu không kể hộ kinh doanh cá thể thì khu vực DNVVN chiếm 7% lực lượng lao động trong các ngành kinh tế, hay 20% lực lượng lao động phi nông nghiệp, hoặc 85,2% số lao động trong khu vực doanh nghiệp. Nếu kể cả hộ kinh doanh cá thể thì khu vực DNVVN chiếm khoảng 19% lực lượng lao động làm việc trong tất cả các ngành kinh tế (nguồn: xây dựng chiến lược hỗ trợ phát triển DNVVN ở Việt Nam đến năm 2010, Bộ kế Hoạch Đầu Tư, năm 2006). Các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, chủ yếu là các DNVVN có mức tăng trưởng cao về lao động trong những năm qua. Số lao động tại khu vực này đã tăng 2,36 lần trong năm 2004 so với thời điểm năm 1997, so với 1,06 và 1,35 lần của các khu vực doanh nghiệp nhà nước và hộ kinh doanh cá thể. + DNVVN có vai trò to lớn trong việc phát huy tiềm năng huy động mọi nguồn lực xã hội vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Dựa vào ưu thế của mình, các DNVVN khởi sự thành lập với số vốn nhỏ nhưng có khả năng thu hồi vốn nhanh, có khả năng hy vọng vốn tự có hay vay mượn của bạn bè, thân nhân trong gia đình, sử dụng và tận dụng các tiềm năng về nguồn vốn, lao động và nguyên vật liệu sẵn có tại chổ, theo ước tính vốn đầu tư của DNVVN chiếm tới 70% vốn đầu tư toàn xã hội. Các DNVVN do ít vốn, quản lý đơn giản, linh hoạt và dễ thích nghi với điều kiện biến đổi của thị trường nên thường được thành lập và hoạt động tại địa phương có nguồn nguyên liệu tại chổ hay vùng phụ cận để dễ dàng sử dụng, dễ được cung cấp với giá rẽ và đỡ tốn chi phí vận chuyển. Do vậy, các DNVVN có khả năng sản xuất một khối sản phẩm, dịch vụ tương đối lớn đáp ứng cho nhu cầu của xã hội với giá rẽ hơn và thuận lợi hơn. +DNVVN là nhân tố quan trọng trong quá trình chuyển dịch cơ cấu từ nông ngiệp và sản xuất nhỏ lên nền sản xuất CNH-HĐH. Việc nhiều doanh nghiệp, chủ yếu là các DNVVN được thành lập tại các vùng nông thôn, vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, sẽ làm giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp và tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ. Mặc khác, sau một thời gian thành lập và hoạt động, các doanh nghiệp làm ăn thuận lợi đều có xu hướng phát triển bằng cách nâng cao năng lực sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường và trong những điều kiện thuận lợi nhất định các DNVVN có thể từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn và từ tận dụng máy móc thiết bị cũ, sữa chữa lại tiến tới đổi mới trang thiết bị, cải tiến hệ thống dây chuyền sản xuất, đào tạo lại người lao động nhằm nâng cao tay nghề, nâng cao năng lực trình độ quản lý. Sự đổi mới tới mức độ nào đó nhất định sẽ dẫn đến đổi mới công nghệ, điều đó góp phần vào quá trình CNH-HĐH đất nước trên cả chiều rộng lẫn chiều sâu.Việc phát triển các DNVVN cũng đưa đến việc tổ chức lại sản xuất, hợp lí hoá sự phân công hợp tác xã hội. +DNVVN là tiền đề tạo ra một môi trường văn hoá kinh doanh mang tính kinh tế thị trường, tạo ra những nhà kinh doanh giỏi. Đây là điều rất cần thiết đối với Việt Nam hiện nay. Chúng ta đã ở trong giai đoạn kinh tế kế hoạch hóa tập trung khá lâu. Vì vậy, môi trường văn hóa kinh doanh mang tính thị trường gần như không tồn tại hoặc không có cơ hội phát triển, đội ngũ doanh nhân giỏi, có khả năng điều hành các doanh nghiệp trong điều kiện quốc tế hóa và hội nhập kinh tế quốc tế rất hạn chế. Vì vậy, việc tạo ra môi trường văn hoá kinh doanh mang tính thị trường cũng như một đội ngũ kinh doanh giỏi là điều kiện cực kỳ quan trọng để Việt Nam có thể hội nhập thành công. Bảng 3: Đánh giá vai trò các DNVVN ở Việt Nam Vai trò của các DNVVN ở Việt Nam Tỷ lệ % - Góp phần tăng trưởng kinh tế - Tạo việc làm và tăng thu nhập - Tính năng động và hiệu quả của nền kinh tế - Tham gia đào tạo đội ngũ các nhà kinh doanh giỏi 51,7 88,5 83,2 63,2 Nguồn: TS. Lê Xuân Bá (2007), DNVVN Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, NXB Chính Trị Quốc Gia, Hà Nội. 1.3.2. Vai trò DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp: Vai trò của DNVVN tỉnh Đồng Tháp thể hiện các mặt sau: Một là: Doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần quan trọng tạo công ăn việc làm cho người lao động , tăng thu nhập cho dân cư tại địa phương. Theo số liệu thống kê Đồng Tháp năm 2007, dân số Đồng Tháp có khoảng 1.667.804 người, trong đó khoảng 40% là lao động nông nghiệp, hàng năm phải giải quyết công ăn việc làm mới trên 40.000 người. Vai trò giải quyết việc làm của các DNVVN không chỉ là số lao động thường xuyên ở các doanh nghiệp, mà còn là sự tạo điều kiện để lao động ngoài doanh nghiệp có việc làm thông qua các hoạt động như cung ứng đầu vào, tiếp nhận đầu ra phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh chính của các DNVVN. Bên cạnh đó các DNVVN cũng tạo ra một số lượng công việc thời vụ rất lớn, mà có thể sử dụng nguồn lao động nhàn rỗi ở mỗi gia đình góp phần tạo ra thu nhập cho các hộ gia đình, nhất là các ngành nghề truyền thống như: thủ công mỹ nghệ, mây tre đan lát, dệt chiếu, đồ gốm …Đặc biệt tỉnh Đồng Tháp là vùng có nguồn nguyên liệu rất dồi dào, rõ ràng sự phát triển của các DNVVN có vai trò rất lớn trong việc tạo ra nhiều công ăn việc làm và giải quyết nạn thất nghiệp cho người dân tại tỉnh Đồng Tháp. Hai là: DNVVN có vai trò quan trọng trong quá trình CNH-HĐH và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương. Quá trình phát triển DNVVN cũng là quá trình cải tiến máy móc thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thị trường dẫn đến nhu cầu đổi mới công nghệ, mở rộng các mối quan hệ giữa cung ứng và tiêu thụ, từ đó phát triển thêm nhiều ngành nghề mới làm cho quá trình CNH-HĐH đất nước không chỉ ở chiều sâu mà ở cả chiều rộng. Trong những năm gần đây được sự hỗ trợ của Sở khoa học công nghệ trong việc đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, có nhiều doanh nghiệp trên địa bàn được trang bị và xây dựng hệ thống quản lý chất lượng như ISO 9001:2000, HACCP, GMP …Tương tự các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực gạch ngói được trang bị công nghệ lò nung Hoffman công nghệ Đức, giải quyết ô nhiễm môi trường. Ba là: phát triển DNVVN tạo điều kiện tận dụng triệt để các nguồn lực xã hội. DNVVN thường được bắt đầu từ một nguồn vốn rất hạn hẹp và chủ yếu từ người dân, ít có sự trợ giúp từ bên ngoài. Vốn đầu tư cho các DNVVN thường vài ba trăm triệu, thậm chí chưa đến một trăm triệu, vì vậy nó có khả năng thu hút vốn từ một số ngành nghề trong dân cư rất lớn. Hơn nữa, có một số ngành nghề mà chỉ có khu vực DNVVN hoạt động thì mới có hiệu quả cao như các ngành nghề truyền thống, sử dụng tay nghề độ tinh xảo như: nghề trồng hoa cảnh, cây cảnh ở Thị Xã Sađéc, nghề dệt chiếu ở Định An, Định Yên Lấp Vò, nghề sản xuất đồ gốm ở Châu Thành, dệt khăn choàng ở Hồng Ngự… Bốn là: DNVVN phát triển tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của nông thôn. Các DNVVN có thể xây dựng ở những vùng nông thôn để tận dụng nguồn nguyên liệu tại địa phương và phục vụ cho thị trường hạn chế của địa phương đó. DNVVN có lợi thế là linh hoạt hơn các doanh nghiệp lớn trong việc định vị trí và do đó có thể phân bổ hợp lý trên địa bàn. Trên cơ sở đó sẽ tạo nên bước phát triển nông thôn và tạo cầu nối giữa nông thôn và thành thị, rút ngắn cách biệt giữa nông thôn và thành thị. Nhờ sự phát triển của các DNVVN trên các lĩnh vực kinh tế xã hội như: sự phát triển của các doanh nghiệp thủy nông đã góp phần đáng kể vào điện khí hóa nông nghiệp nông thôn, phát triển giao thông nông thôn. Sự phát triển của các doanh nghiệp cơ khí sữa chữa đã đẩy nhanh tốc độ cơ giới hóa nông nghiệp từ khâu làm đất đến khâu thu hoạch. Sự phát triển của các doanh nghiệp xay xát- gạch ngói đã tạo điều kiện cho nông dân tiêu thụ sản phẩm, thu hút lao động nhàn rỗi trong nông thôn, sự phát triển các doanh nghiệp chế biến thủy sản đã đưa nghề nuôi thủy sản xuất khẩu trong nông thôn tăng rất nhanh trong những năm gần đây. Năm là: DNVVN góp phần gia tăng GDP của tỉnh và là nguồn tăng trưởng kinh tế Đồng Tháp là một tỉnh nông nghiệp với sản lượng lúa hàng năm đạt 2,4 triệu tấn, cung cấp cho xuất khẩu 316.000 tấn gạo. Phát triển công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp đang dần trở thành thế mạnh thật sự, đóng góp quan trọng cho nền kinh tế của tỉnh. Năm 2007, giá trị sản xuất công nghiệp 3.280 tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách của tỉnh từ các DNVVN cũng tăng dần. Năm 2004 là 600 tỷ đồng đến năm 2007 là 800 tỷ đồng, chiếm hơn 19% tổng thu thuế trong toàn tỉnh. Sáu là: DNVVN có tính linh hoạt, dễ thích nghi với điều kiện biến động của thị trường Sự hình thành, tồn tại và phát triển của DNVVN rất nhạy cảm với bối cảnh quốc tế. Nó phản ứng nhanh trước sự chuyển biến mạnh về sản phẩm, dịch vụ, quy trình sản xuất và thị trường. Những năm gần đây do sự phát triển nhanh của sản phẩm thủy sản đông lạnh, thức ăn thủy sản, số lượng doanh nghiệp thuộc lĩnh vực này tăng rất nhanh, nếu như năm 2006 có 179 đơn vị với sản lượng 133.622 tấn, trong đó có 47.568 tấn cho xuất khẩu thì đến năm 2007 đã có 239 đơn vị với sản lượng 241.707 tấn, trong đó xuất khẩu đạt 119.129 tấn. DNVVN có khả năng khai thác những khoảng trống của thị trường như: có thể nhận thầu, ủy thác lại các doanh nghiệp lớn và có thể hoạt động ở nhiều lĩnh vực : công nghiệp, dịch vụ, thương mại, bán lẽ, vận tải … Bảy là: DNVVN đã và đang góp phần đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện được một đội ngũ những nhà doanh nghiệp làm ăn thành đạt ngày càng gia tăng. Thông qua thực tiễn kinh doanh, thông qua thực tế của thương trường mà các doanh nghiệp sẽ được đào tạo, tôi luyện và sàn lọc để ngày càng tạo ra được nhiều nhà doanh nghiệp, nhiều cán bộ quản lý có chất lượng cho tỉnh và cho cả nước. Có những doanh nghiệp giữ quy mô hoạt động vừa và nhỏ của mình bởi vì nó phù hợp với khả năng kinh doanh và ngành nghề đang theo đuổi, nhưng cũng có doanh nghiệp phát triển lên thành doanh nghiệp lớn. Dù ở quy mô nào, DNVVN cũng là vườn ươm nhân tài cho công cuộc phát triển kinh tế của đất nước. Phải xóa bỏ mọi sự kỳ thị, phân biệt hoặc đối xử với doanh nhân nhất là doanh nhân trong khu vực dân doanh. Đây là những người rất đáng tôn vinh vì họ dũng cảm bỏ vốn đầu tư kinh doanh trong điều kiện nhiều khó khăn bất trắc hiện nay. Nói tóm lại, DNVVN hiện có vai trò rất quan trọng trong việc góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng, phát triển kinh tế xã hội của mỗi Quốc gia trên Thế Giới, cũng như tại Việt Nam nói chung hay tỉnh Đồng Tháp nói riêng. Sự phát triển của các DNVVN kéo theo khai thác và phát huy triệt để các nguồn lực xã hội, tạo ra nhiều công ăn việc làm, giải quyết nạn thất nghiệp, nâng cao đời sống của người lao động góp phần xóa đói giảm nghèo, đồng thời sự phát triển của các DNVVN cũng kéo theo sự phát triển kinh tế xã hội ở các vùng nông thôn, tạo ra được sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tỉnh Đồng Tháp và của cả nước. Bên cạnh đó, sự phát triển của các DNVVN cũng là nơi đào tạo ra được nhiều nhà doanh nghiệp tiêu biểu thành đạt, góp phần to lớn vào quá trình thực hiện thành công sự nghiệp CNH-HĐH đất nước trong thời gian sắp tới. TÓM TẮT CHƯƠNG 1 Đề tài trình bày khái quát về DNVVN ở các nước trên Thế giới cũng như ở Việt Nam và một số kinh nghiệm phát triển DNVVN của một số nước trên thế giới như: Đài Loan, Nhật Bản, Quốc … Doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Đồng Tháp có vị trí vai trò rất quan trọng được thể hiện qua các mặt: thu hút lao động, là nguồn tăng trưởng kinh tế của địa phương, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo điều kiện phát triển nông thôn … Trên cơ sở nền tảng lý luận để từ đó phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp ở chương 2 của đề tài. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DNVVN TẠI TỈNH ĐỒNG THÁP TRONG THỜI GIAN QUA. 2.1. Một số đặc điểm của tỉnh Đồng Tháp 2.1.1. Đặc điểm về tự nhiên và dân số 2.1.1.1. Vị trí địa lý: Đồng Tháp là một tỉnh nằm trong vùng trũng của lưu vực sông Cửu Long, phía Bắc giáp Preyveng (Campuchia), Nam giáp Vĩnh Long, Đông giáp Long An và Tiền Giang, Tây giáp Long An và Cần Thơ. Tổng diện tích tự nhiên là 3.238 km2 được chia thành : một Thành Phố Cao Lãnh, một Thị Xã Sađéc và 9 huyện. Đồng Tháp có đường biên giới quốc gia dài 52 km với 4 cửa khẩu, có cảng Đồng Tháp nối tỉnh với Campuchia và biển Đông, vị trí trên đã tạo cho tỉnh cơ hội để phát triển nền kinh tế mở, hướng tới xuất khẩu. Đồng Tháp nằm gần địa bàn kinh tế trọng điểm phía Nam (TP.HCM-Bình Dương-Đồng Nai-Bà Rịa Vũng Tàu), một vùng kinh tế rất quan trọng ở phía Nam và cả nước, là vùng cung cấp các sản phẩm công nghiệp, đồng thời là vùng tiêu thụ sản phẩm nông thủy sản lớn của vùng ĐBSCL. Nếu phương án phát triển giao thông vùng ĐBSCL và Đồng Tháp Mười của Chính phủ sớm triển khai như: xây dựng quốc lộ N1, đường Hồ Chí Minh, cầu Cao Lãnh, cầu Vàm Cống, mở rộng quốc lộ 54, thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Đồng Tháp Mười gắn chặt chẽ với các tỉnh ĐBSCL, TP.HCM và địa bàn trọng điểm phía Nam. 2.1.1.2. Dân số và lao động Dân số của tỉnh Đồng Tháp năm 2007 có khoảng 1.667.804 người, chiếm khoảng 9,54% so với dân số ĐBSCL và khoảng 2,07% so với cả nước, là một trong những tỉnh có dân số khá đông của ĐBSCL, với tỷ lệ tăng dân số tự nhiên bình quân mỗi năm trên 50.000 người. Khu vực thành thị 287.871 người (chiếm 17,2%), nông thôn là 1.379.933 người (chiếm 82,8%), giới tính nam là 813.404 (chiếm 48,7%), nữ là 850.340 (chiếm 51,3%). Bảng 4: Dân số trung bình phân theo huyện thị, Thành phố năm 2007 ĐVT: Người Các chỉ tiêu Tổng số Phân giới tính Phân theo vùng Nam Nữ Thành thị Nông thôn Thành phố Cao Lãnh 151.027 73.498 77.529 86.374 64.653 Thị Xã Sađéc 103.211 50.211 53.000 68.118 35.093 Huyện Tân Hồng 81473 41.909 39.564 10.797 70.676 Huyện Hồng Ngự 224.619 109.283 115.336 31.608 193.011 Huyện Tam Nông 99.047 48.257 50.790 9.943 89.104 Huyện Thanh Bình 162.444 78.893 83.551 14.137 148.307 Huyện Tháp Mười 128.184 62.350 65.834 18.717 109.467 Huyện Cao Lãnh 206.194 100.119 106.075 13.667 192.517 Huyện Lấp Vò 181.502 88.329 93.173 11.744 169.758 Huyện Lai Vung 164.552 79.995 84.597 8.583 155.969 Huyện Châu Thành 165.511 80.660 84.891 14.173 151.378 Tổng số 1.667.804 813.464 854.340 287.871 1.379.993 Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Dân số trong độ tuổi lao động khoảng 1.069.000 người, lượng lao động đang tham gia làm việc trong ngành kinh tế năm 2007 khoảng 855.812 người, chiếm khoảng 79% lao động trong độ tuổi lao động. Trong đó lao động nông, lâm nghiệp là 639.731 người, lao động thủy sản là 52.450, lao động công nghiệp là 56.332 người. Mặc dù tỉnh có lực lượng lao động dồi dào nhưng tỷ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp, chủ yếu là lao động giản đơn năng suất kém. Tỷ lệ lao động có tay nghề so với lao động trong độ tuổi của tỉnh khoảng 3% (ĐBSCL khoảng 4%, cả nước 10%). Vì vậy vấn đề đặt ra là người lao động phải được đào tạo và đào tạo lại để thích nghi với cơ chế thị truờng và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh trong xu thế hội nhập. Bảng 5: Lao động đang làm việc trong các ngành kinh tế tỉnh Đồng Tháp ĐVT: Người Các chỉ tiêu 2004 2005 2006 2007 1. Ngành nông, lâm nghiệp 621.192 627.930 634.895 639.731 2. Ngành thủy sản 20.312 26.152 31.843 52.450 Ngành công nghiệp 39.524 45.384 51.699 56.332 Ngành khác 97.324 112.723 139.395 147.299 Tổng 778.352 812.189 857.832 895.812 Nguồn: niên giám thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 2.1.1.3. Thuận lợi và khó khăn + Thuận lợi: Đồng Tháp có một phần đường biên giới Quốc Gia Việt Nam-Campuchia, là một con đường vận chuyển hàng hóa đi vào Campuchia ngắn nhất trong khu vực ĐBSCL, với cửa khẩu Dinh Bà đã trở thành cửa khẩu cấp quốc tế và thành lập khu kinh tế cửa khẩu, nên cơ hội trao đổi thương mại trực tiếp với các địa phương của bạn rất thuận lợi. Hàng năm tỉnh có một lượng lớn phù sa bồi đắp nên đất đai phần lớn màu mỡ phì nhiêu, thuận lợi cho việc đa dạng hóa cây trồng và nuôi trồng thủy sản, được xem là một vựa lớn về lúa, nông sản, thủy sản của cả nước, cung cấp tiêu thụ nội tỉnh, trong nước và quốc tế. Do vậy tỉnh có nhiều cơ hội phát triển công nghiệp chế biến nông sản, thủy sản cho hiện tại và tương lai. Nguồn lao động dồi dào với tiền lương thấp, gắn bó với địa phương, nếu được đào tạo và đào tạo lại một cách quy củ từ khâu học văn hóa đến khâu học nghề thì nguồn lao động của tỉnh có thể đối mặt với những thách thức của quá trình đổi mới, phát triển đi lên vững chắc. Chính sách thu hút vốn đầu tư của tỉnh thông thoáng và năng động, tỉnh đã ban hành một số cơ chế, chính sách khuyến khích để tạo mọi điều kiện để các nhà đầu tư thuộc các thành phần kinh tế có thể phát triển sự nghiệp của mình trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. + Khó khăn: Điểm xuất phát của nền kinh tế tỉnh thấp, cơ cấu kinh tế còn mang nặng thuần nông, khả năng thu hút vốn kể cả trong và ngoài nước khó khăn, mặc dù tỉnh có những chính sách, cơ chế rất linh hoạt, nhưng do hạ tầng cơ sở còn trong tình trạng yếu kém, thiếu đồng bộ, chưa đủ đáp ứng cho nền kinh tế sản xuất hàng hóa và phát triển dịch vụ trong điều kiện cạnh tranh gay gắt của thị trường. Cơ sở hạ tầng, giao thông không thuận lợi, nằm xa tuyến giao thông bộ chính của ĐBSCL, đất đai phần lớn có kết cấu yếu không thuận lợi cho việc xây dựng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp. Do đó tỉnh bị đẩy ra khỏi các trung tâm kinh tế khu vực, tạm thời chưa có sức hấp dẫn đầu tư nước ngoài. Nghèo về tài nguyên khoáng sản, trừ cát và đất sét, cơ cấu ngành nghề của tỉnh chỉ giới hạn một số ngành như: chế biến lương thực, thực phẩm, thủy sản, dược phẩm, sản xuất vật liệu xây dựng, cần phát triển mạnh các ngành công nghiệp sử dụng nguyên liệu ngoại nhập nhằm tạo thêm lực đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế chung của tỉnh. Nguồn lao động có tay nghề không nhiều, không cao, phong cách làm việc vẫn mang đậm nét thuần nông, vì vậy sẽ rất khó khăn khi tuyển và sử dụng hiệu quả lao động trong các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Lũ hàng năm mang lại nhiều nguồn lợi, nhưng lũ lớn làm thiệt hại tài sản, tuyến giao thông, cơ sở hạ tầng. Mặc khác, việc xây dựng các khu dân cư và cơ sở hạ tầng có khả năng sử dụng lâu dài trong vùng lũ và ảnh hưởng lũ yêu cầu vốn và kỹ thuật cao, đang là vấn đề nan giải của tỉnh. 2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội Những năm gần đây nền kinh tế của tỉnh Đồng Tháp đi dần vào thế ổn định, tăng trưởng từng bước hòa nhập và phát triển theo hướng cơ chế thị trường có sự điều tiết, quản lý vĩ mô của nhà nước. Năm 2007, tổng sản phẩm nội tỉnh (GDP) là 9.770 tỷ đồng (theo giá cố định năm 1994), tốc độ tăng trưởng đạt 15,26%, cao hơn mức trung bình của ĐBSCL(10,4 %) và cả nước (8,48%). Trong đó khu vực nông lâm thủy sản tăng 8,01% làm GDP tăng 4,4%, khu vực công nghiệp xây dựng tăng 31,04% làm GDP tăng 5,23%, khu vực thương mại dịch vụ tăng 19,27% làm GDP tăng 5,6%, kinh tế của tỉnh đã có bước tăng trưởng đột phá và cả ba khu vực đều có tốc độ tăng trưởng vượt kế hoạch. Như vậy, khu vực công nghiệp xây dựng và thương mại dịch vụ có tốc độ tăng trưởng vượt cao, có ảnh hưởng quyết định đến tốc độ tăng trưởng GDP năm 2007. Tuy nhiên, khu vực nông lâm thủy sản mặc dù có tốc độ tăng trưởng thấp hơn hai khu vực còn lại nhưng do chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu GDP nên vẫn giữ vai trò quan trọng. Để GDP năm 2007 có được tốc độ tăng trưởng cao, trước hết là ngành công nghiệp có thêm một số dự án mới đi vào hoạt động trong năm. Bên cạnh đó, các dự án đi vào hoạt động năm 2006 tiếp tục tăng cường khai thác công suất tạo tốc độ vượt bậc của ngành công nghiệp nói riêng và GDP của tỉnh nói chung. Thứ hai, là sự phát triển mạnh mẽ của ngành thủy sản với sản lượng 226 ngàn tấn, tăng 42,73% so với năm 2006, vừa cung cấp nguyên liệu cho ngành chế biến, vừa duy trì mũi nhọn tăng trưởng cho khu vực nông lâm thủy sản. Thứ ba, là sự phát triển của các ngành sản xuất đã tạo nhu cầu và cơ hội cho sự phát triển của các hoạt động thương nghiệp, dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ vận tải, tài chính, tín dụng … đã tạo ra tốc độ tăng trưởng cao cho toàn khu vực thương maị dịch vụ. Với tốc độ tăng trưởng trên cơ cấu kinh tế của tỉnh có sự chuyển dịch theo hướng tăng mạnh ngành công nghiệp xây dựng và thương mại dịch vụ, giảm tương đối ngành nông lâm thủy sản. Nhưng sự chuyển dịch còn chậm, nông nghiệp vẫn còn ở mức cao. Nếu theo giá cố định 1994 thì khu vực nông lâm thủy sản chiếm tỷ trọng 51,48% giảm 3,26% so với năm 2006, khu vực công nghiệp xây dựng chiếm tỷ trọng 19,17%, tăng 2,31% và khu vực thương mại dịch vụ chiếm tỷ trọng 29,35%, tăng 1,15% so với năm 2006. 2.2. Thực trạng hoạt động DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp trong thời gian qua 2.2.1. Về số lượng doanh nghiệp Hiện nay ở tỉnh Đồng Tháp có 1.005 doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động, chia theo ngành nghề có 12 đơn vị sản xuất nông lâm thủy sản, 510 đơn vị sản xuất công nghiệp xây dựng, 483 đơn vị thương mại dịch vụ. Nếu phân theo thành phần kinh tế thì có 23 doanh nghiệp nhà nước, 980 doanh nghiệp ngoài quốc doanh là các công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tập thể và 2 đơn vị doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài. Bảng 6: Số lượng và cơ cấu DNVVN tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Loại hình doanh nghiệp Nông lâm thủy sản Công nghiệp xây dựng Thương mại dịch vụ Tổng số Số lượng Tỷ trọng (%) - Khu vực nhà nước - Khu vực ngoài nhà nước + Công ty cổ phần + Công ty TNHH + Doanh nghiệp tập thể + Doanh nghiệp tư nhân - Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài 12 2 5 5 12 496 11 131 11 343 2 11 472 9 48 29 386 23 980 22 184 40 734 2 2,3 97,5 2,2 18,3 4,0 73,0 0,2 Tổng 12 510 483 1.005 100,0 Nguồn: Số liệu điều tra DNVVN của cục Thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Từ bảng trên ta thấy khu vực Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm tỷ lệ rất thấp trong tổng số các DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Trong khi đó khu vực ngoài nhà nước, doanh nghiệp tư nhân chiếm tỷ trọng cao nhất 73%, kế đến là công ty TNHH 18,3%. Từ đó ta có thể nhận xét rằng: - Số lượng DNVVN tỉnh Đồng Tháp tuy đông đảo nhưng nhỏ về quy mô, phát triển một cách tự phát, chưa được quy hoạch đồng bộ định hướng phát triển về ngành nghề, địa bàn để khai thác hết tiềm năng. - Đồng Tháp là một tỉnh nông nghiệp, sản xuất công nghiệp còn ở quy mô nhỏ, các ngành sản xuất phân tán, tự phát, chưa hợp tác liên doanh, liên kết chặt chẽ với nhau, sản xuất chưa ổn định và đạt hiệu quả thấp. Công nghiệp chủ yếu là các ngành nghề lương thực, thực phẩm, may mặc, dược phẩm, sản xuất vật liệu xây dựng …Hoạt động công nghiệp phần lớn phân bổ ở vùng kinh tế phía Nam của tỉnh, trong khi đó vùng nông nghiệp cho ngành chế biến nông thủy sản tập trung ở các huyện phía Bắc. Biểu đồ 1: Tỷ trọng các loại hình DNVVN tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Biểu đồ 2: Tỷ lệ phát triển số lượng DNVVN theo cơ cấu ngành năm 2005, 2006, 2007 2.2.2. Về ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp DNVVN tỉnh Đồng Tháp chủ yếu tập trung kinh doanh các ngành nghề sau: Bảng 7: Ngành nghề kinh doanh của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Ngành nghề kinh doanh Số lượng doanh nghiệp Tỷ trọng (%) + Nông nghiệp và lâm nghiệp + Nuôi trồng thủy sản + Công nghiệp khai thác mỏ + Công nghiệp chế biến, chế tạo + Sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng + Khai thác, xử lý và cung cấp nước + Xây dựng + Vận tải kho bãi + Khách sạn nhà hàng + Tài chính ngân hàng, bảo hiểm + Hoạt động kinh doanh bất động sản + Hoạt động khoa học và công nghệ + Giáo dục và đào tạo + Hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ + Hoạt động nghệ thuật, vui chơi, giải trí + Bán buôn, sửa chữa xe có động cơ ô tô, mô tô, đồ dùng gia đình + Hoạt động dịch vụ phục vụ cá nhân và cộng đồng. 6 6 8 243 13 7 239 32 9 16 2 21 2 5 1 392 3 0,59 0.59 0,79 24,10 1,29 0,69 23.78 3,18 0,89 1,59 0,20 2,08 0,20 0,49 0,10 39,0 0,29 Tổng 1.005 100,0 Nguồn: Số liệu điều tra DNVVN của Cục thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Bảng trên cho thấy, ngành nghề chiếm tỷ trọng cao ở tỉnh Đồng Tháp là bán buôn, sửa chữa xe có động cơ ô tô, mô tô, xe máy, đồ dùng gia đình; thứ hai là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo; sau đó là ngành xây dựng. Trong khi các ngành thuộc hoạt động nghệ thuật, vui chơi giải trí, dịch vụ phục vụ cá nhân cộng đồng chiếm tỷ trọng thấp. Có thể nhận thấy rằng, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp đã chú trọng đến việc khai thác nguồn nguyên liệu sẵn có và cũng là ưu thế của tỉnh để phát triển hoạt động kinh doanh của mình. Điều này không những tiết kiệm được chi phí cho việc vận chuyển và sử dụng nguyên vật liệu mà còn sử dụng được nguồn nhân công rẽ, góp phần giải quyết việc làm giảm tỷ lệ thất nghiệp ở vùng nông thôn. Như vậy, DNVVN chủ yếu đầu tư vào các ngành ít vốn, quay vòng nhanh để sinh lợi, đồng thời đã bắt đầu chú ý đầu tư vào công nghiệp chế biến, lĩnh vực mà tỉnh Đồng Tháp có lợi thế là nguồn nguyên liệu dồi dào và rẽ như: thủy sản, lau bóng gạo, xay xát, thủ công mỹ nghệ …Hơn nữa, các doanh nghiệp đã chú ý đầu tư vào ngành thương mại dịch vụ, một ngành mà trước đây ít được quan tâm nhưng hiện nay lợi nhuận thu từ ngành này rất cao nên thu hút được các nhà đầu tư. Đặc biệt các DNVVN tỉnh Đồng Tháp đã đóng góp tích cực vào việc khôi phục các làng nghề truyền thống như: mây tre đan xuất khẩu, chiếu đệm, vật liệu xây dựng, chế biến và một số ngành nghề mới đáp ứng thị hiếu ngày càng cao của người tiêu dùng. Đối với tỉnh Đồng Tháp, làng nghề còn rời rạc, phát huy chưa hết tiềm năng, kỹ xảo kỹ thuật, chưa được tổ chức lại theo cách làm ăn hợp tác tập thể, chủ yếu vẫn là hình thức đơn giản như tổ hợp hay cao hơn là hợp tác xã. Đồng Tháp có một số làng nghề tập trung như: làng nghề mây tre lá ở huyện Cao Lãnh, làng nghề dệt chiếu thảm lát ở Định An-Định yên huyện Lấp Vò, làng nghề nem ở huyện Lai Vung, làng nghề bột ở Sađéc… Các làng nghề nói trên thường tồn tại ở những địa phương có truyền thống lâu đời.Thời gian gần đây, với nhiều lý do khác nhau các làng nghề truyền thống này thường gặp khó khăn về vốn, nguyên vật liệu hoặc sự cạnh tranh với các mặt hàng mới bằng nguyên liệu nhân tạo sản xuất bằng cơ giới hoặc với hàng ngoại nhập. 2.2.3. Về vốn kinh doanh Sự phát triển mạnh mẽ của các DNVVN đã kéo theo sự gia tăng nguồn vốn huy động để đưa vào sản xuất kinh doanh. Nhưng khó khăn chung hiện nay của các DNVVN ở tỉnh Đồng Tháp là thiếu vốn để phát triển sản xuất kinh doanh, có gần 50% DNVVN ở tỉnh Đồng Tháp có số vốn dưới 0,5 tỷ đồng (xem bảng 6). Bảng 8: Số lượng DNVVN có vốn dưới 0,5 tỷ đồng Loại hình doanh nghiệp Số lượng DNVVN Số lượng DNVVN có vốn dưới 0,5 tỷ đồng Tỷ lệ (%) - Công ty nhà nước - Công ty cổ phần - Công ty TNHH - Doanh nghiệp tư nhân - Doanh nghiệp tập thể - Công ty có vốn đầu tư nước ngoài 23 22 184 734 40 2 1 2 49 382 18 0 0,12 0,24 4,9 38 1,8 0 1.005 452 45,06 Nguồn: Số liệu điều tra DNVVN của Cục thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Hầu hết các DNVVN ở Đồng Tháp ban đầu đều dựa vào nguồn vốn tự có, vốn huy động rất ít. Bên cạnh đó, theo số liệu điều tra 100 DNVVN cho thấy hầu hết 100% DN đều trả lời sử dụng vốn tự có là chính cho việc tài trợ kinh doanh của mình, các nguồn vốn bằng hình thức đi vay không phải là chủ yếu trong quá trình kinh doanh của mình. Do hầu hết các chủ DN đều dựa vào tiền tích lũy cá nhân của mình, cộng với tiền tích lũy của gia đình và đôi khi của bạn bè, làm nguồn vốn tích lũy ban đầu và để trang trãi cho họat động sản xuất chính của DN. Về khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng của DN: một số lớn DN đã thành công khi vay vốn ngân hàng, có 70 DN cho rằng (khá dễ, tương đối dễ), chiếm tương đương là (35% và 35%) đã vay vốn với thủ tục dễ dàng của ngân hàng, chỉ có 22 DN cho là khó, các mức độ còn lại chiếm tỷ trọng rất thấp. Bảng 9: Khả năng tiếp cận với các khoản vay ngân hàng ĐVT: doanh nghiệp Mức độ khó khăn để được vay vốn ngân hàng Doanh nghiệp Tỷ trọng (%) - Rất dễ 3 0,03 - Khá dễ 35 0,35 - Tương đối dễ 35 0,35 - Khó 22 0,22 - Rất khó 5 0,05 Nguồn: Số liệu điều tra 100 DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp năm 2007 - Về mức độ khó khăn chủ yếu để được vay vốn ngân hàng phổ biến nhất là mức vay không đủ đáp ứng yêu cầu, chiếm 39%; ngân hàng thế chấp lớn hơn khả năng của DN, chiếm 17%; thủ tục rườm rà, chiếm 12%; còn hình thức khác chiếm 32%. 2.2.4. Về trình độ máy móc thiết bị, công nghệ Để có thành công trong một nền kinh tế cao độ như hiện nay, các doanh nghiệp phải thường xuyên đổi mới công nghệ, máy móc thiết bị, các phương pháp, bí quyết sản xuất. Thế nhưng hầu hết công nghệ đang sử dụng trong các DNVVN Việt Nam nói chung và DNVVN tỉnh Đồng Tháp nói riêng hiện đánh giá là lạc hậu. Đại đa số những người chủ của các DNVVN không có kiến thức, thông tin, kinh nghiệm về những vấn đề liên quan đến lựa chọn, mua và chuyển giao công nghệ. Với nhiều người mua công nghệ chỉ đơn giản là mua máy móc thiết bị, họ không quan tâm hoặc quan tâm không đầy đủ đến các phương pháp, bí quyết sản xuất. Do ảnh hưởng của tư duy sản xuất nhỏ và một phần là do thiếu vốn, rất nhiều DNVVN đầu tư nhỏ giọt, làm từng phần, mỗi năm mua thêm một số máy móc, thiết bị rồi vừa làm vừa cải tiến. Hậu quả của cách làm đó là công nghệ được sử dụng trong các DNVVN này trở thành mớ hổn độn, chắp vá. Một số doanh nghiệp do thiếu thông tin, không có kinh nghiệm lựa chọn, mua bán, chuyển giao công nghệ đã trở thành nạn nhân của các thương vụ về công nghệ. Trình độ công nghệ, trang thiết bị máy móc khu vực DNVVN ở Đồng Tháp không ngoài tình trạng chung của cả nước, nói chung là lạc hậu hơn rất nhiều so với các thành phố lớn, các khu công nghiệp tập trung. Do thiếu vốn và trình độ am hiểu kỹ thuật công nghệ mới nên tỷ lệ trang bị mới cũng rất thấp. Theo khảo sát điều tra 100 DN, chiếm 54% các DN sử dụng thiết bị máy móc ở thập niên 80; chiếm 21% ở thập niên 90 và 22% từ năm 2000 đến nay. Mặt khác, theo kết quả điều tra của Sở công nghiệp năm 2007 về tình hình đổi mới thiết bị công nghệ của các doanh nghiệp trên địa bàn chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay như: + Ngành dược: trang bị các dây chuyền sản xuất thuốc viên đạt tiêu chuẩn GMP, đang thực hiện sản xuất nhượng quyền cho nước ngoài như: Pháp, Thụy Sĩ, Singapore… + Ngành vật liệu xây dựng: trang bị dây chuyền công nghệ lò nung Hoffman (công nghệ Đức) để sản xuất gạch ngói nhằm giải quyết môi trường ô nhiễm đối với các doanh nghiệp ở Châu Thành và Thị xã Sađéc. + Ngành chế biến thực phẩm: trang bị dây chuyền hấp bánh phòng tôm của công ty Sa giang, công nghệ Đức đạt tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm Châu Âu, trang bị 2 dây chuyền công nghệ sấy thức ăn cho Công ty Minh Quân. + Ngành may mặc: trang bị dây chuyền cắt rập mẫu trên sơ đồ vi tính của Công ty cổ phần Sao Mai. + Ngành lương thực: trang bị dây chuyền lau bóng gạo xuất khẩu các doanh nghiệp lương thực ở huyện Lấp Vò. Biểu đồ 3: Tỷ trọng thế hệ máy móc thiết bị sử dụng trong các DNVVN tỉnh Đồng Tháp Nguồn: Số liệu điều tra 100 DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp năm 2007 - Bên cạnh đó, chỉ tiêu về sử dụng công nghệ thông tin của các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, qua kết quả điều tra cho thấy phần lớn đã tiếp cận được máy vi tính cho kinh doanh của mình. Có tới 73% DN sử dụng máy vi tính và chỉ có 27% không sử dụng máy vi tính cho kinh doanh của mình. Mức độ nhân viên sử dụng vi tính thường xuyên cho công việc kinh doanh chiếm 47% cho tỷ lệ sử dụng thường xuyên cho công việc dưới mức trung bình từ 30 – 49%; việc đạt trên trung bình (từ 50 – 79%) chỉ chiếm 12% và 16% cho việc đạt kết quả cao (trên 80%). Phần lớn DN qua khảo sát có tới 55% có sử dụng internet để phục vụ kinh doanh của mình, 45% không sử dụng internet để phục vụ kinh doanh. 2.2.5. Về tình hình lao động trong các DNVVN 2.2.5.1. Quy mô lao động Theo kết quả điều tra lao động được trả lương thường xuyên và có hợp đồng lao động tại các DNVVN tỉnh Đồng Tháp, cho thấy tập trung chủ yếu là lọai hình DN rất nhỏ như có 62 DN có số lao động dưới 10 người; 30 DN có số lao động từ 10 – 99 người; các DN có số lao động theo quy mô vừa không đáng kể, có 7 DN có số lao động từ 100 – 199 người; có 1 DN có số lao động từ 200-299 người. Như vậy, số lao động của các DN tại tỉnh Đồng Tháp chủ yếu có quy mô lao động thuộc loại rất nhỏ và nhỏ, chỉ có một số rất ít DN quy mô lao động thuộc lọai vừa. Biểu đồ 4: Quy mô lao động của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp Nguồn: Số liệu điều tra 100 DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp năm 2007 2.5.2.2. Về hình thức tuyển dụng: Đồng Tháp có lực lượng lao động rất dồi dào, đã tạo điều kiện dễ dàng cho hầu hết các DN trong các khu vực sản xuất kinh doanh tìm được số lao động của họ khi cần. Phần lớn các họat động sản xuất chỉ cần những người có trình độ học vấn vừa phải hay được đào tạo hạn chế. Với lọai lao động giản đơn này, theo kết quả điều tra thì có tới 75% cho rằng họ tuyển dụng lao động theo hình thức trực tiếp qua quan hệ cá nhân; 17% cho rằng theo hình thức trực tiếp quảng cáo; chiếm 6% tuyển dụng theo hình thức khác; còn lại qua tổ chức tuyển dụng tư nhân chiếm 1%. Do đó, về hình thức tuyển dụng lao động của các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp chủ yếu theo hình thức trực tiếp quan hệ cá nhân và quảng cáo. Nên phần nào cũng ảnh hưởng đến chất lượng lao động có trình độ cao. Bảng 10: Hình thức tuyển dụng lao động của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp. ĐVT: doanh nghiệp Các hình thức tuyển dụng lao động Doanh nghiệp Tỷ trọng (%) - Qua cơ quan lao động Nhà nước - Trực tiếp quan hệ cá nhân - Trực tiếp quảng cáo - Tổ chức tuyển dụng tư nhân - Hình thức khác 0 75 17 2 6 75% 17% 2% 6% Nguồn: Số liệu điều tra 100 DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp năm 2007 2.5.2.3. Về trình độ quả lý chuyên môn chủ DN: Về trình độ học vấn và trình độ chuyên môn của các chủ DN tại tỉnh Đồng Tháp vào dạng tương đối thấp. tổng số 100 DN điều tra thì chỉ có 11% có trình độ Đại học; 22% có trình độ trung cấp/cao đẳng; trình độ cấp 2 chiếm 31% và cấp 3 chiếm 26%. Lực lượng cán bộ quản lý nồng cốt của các DNVVN ở Đồng Tháp thường là các thành viên chủ sở hữu và của gia đình. 2.2.6. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh và đóng góp vào ngân sách nhà nước của các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp. 2.2.6.1. Số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có lãi, bị lỗ Theo kết quả điều tra của Cục thống kê Đồng Tháp, trong tổng số 1.005 DNVVN trên địa bàn có 892 doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi, chiếm 88,7%, khoảng 110 doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh bị lỗ, chiếm khoảng 11%, còn lại 3 doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh không lãi cũng không lỗ, chiếm 0,3%. Cụ thể chi tiết là: Bảng 11: Các DNVVN hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi, lổ ở Đồng Tháp năm 2007. Loại hình Số lượng doanh nghiệp Số doanh nghiệp có lãi Số doanh nghiệp bị lỗ Số doanh nghiệp không lãi, không lỗ - Doanh nghiệp nhà nước - Công ty cổ phần - Công ty TNHH - Doanh nghiệp tư nhân - Doanh nghiệp tập thể - Công ty có vốn đầu tư nước ngoài 23 22 184 734 40 2 20 21 151 662 37 1 3 1 32 71 2 1 1 1 1 Tổng 1.005 892 110 3 Nguồn: Số liệu điều tra DNVVN của Cục thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 2.2.6.2. Đóng góp cho ngân sách nhà nước Tổng nộp ngân sách của các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp năm 2007 đạt 406 tỷ đồng, chiếm 19,5 tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp ( năm 2007 tổng thu ngân sách trên địa bàn là 2.081 tỷ đồng) 2.2.7. Thị trường tiêu thụ Về thị trường, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp chủ yếu có quy mô nhỏ, nên các DN này chỉ sản xuất kinh doanh cho thị trường nội địa là chủ yếu, một số ít cho thị trường xuất khẩu với một số sản phẩm chủ lực của tỉnh như: gạo, thủy sản đông lạnh, thực phẩm, dược phẩm, may mặc …(xem bảng 12) Bảng 12: Bảng 12: Một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp Mặt hàng ĐVT Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Số lượng Kim ngạch XK (1000USD) Số lượng Kim ngạch XK (1000USD) Số lượng Kim ngạch XK (1000USD) +Gạo +Thủy sản đông lạnh +Bánh phồng tôm +Hàng dệt may Tấn Tấn Tấn 1000 cái 309.478 21.968 3.724 3.173 78.338 57.839 4.879 11.947 316.315 39.012 3.244 3279 80.508 120.954 4.247 12.346 288.128 45.127 4.615 3.459 83.489 142.532 5.978 12.790 Tổng cộng 153.003 218.055 244.789 Nguồn: Số liệu điều tra DNVVN của Cục thống kê tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Qua điều tra các DN cho thấy hầu hết là thị trường tiêu thụ tại chổ chiếm 67%, xuất khẩu chiếm 14%, nội địa chiếm 12% và khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long chiếm 7%. Từ kết quả điều tra cho thấy đa số các DN này chỉ sản xuất kinh doanh dưới dạng nhỏ lẻ. Tuy nhiên, có 14% là thị trường xuất khẩu cũng thể hiện được thế mạnh của tỉnh về lĩnh vực: gạo, thủy sản, thực phẩm, dược phẩm, thủ công mỹ nghệ, may mặc… Biểu đồ 5: Thị trường tiêu thụ sản phẩm của DNVVN tỉnh Đồng Tháp Nguồn: Số liệu điều tra 100 DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp năm 2007 Do hầu hết các DNVVN không có thương hiệu trên thị trường, do vậy khả năng tiếp cận khách hàng trên thị trường không thuận lợi. do công tác nghiên cứu thị trường còn hạn chế và yếu kém do họ không nhận thức tầm quan trọng của nó, nhưng mặt khác lực bất lòng tâm do vốn ít, ngân sách dành cho nghiên cứu thị trường rất hạn hẹp, khả năng tham quan, khảo sát thị trường nước ngòai rất hạn chế vì mỗi chuyến đi khá tốn kém, hiệu quả không cao …Bên cạnh đó họat động nghiên cứu thị trường của các DN chưa tổ chức một cách khoa học, mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của người nghiên cứu là chính. Đối với chiến lược sản phẩm, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp thường bị hạn chế trong việc cải tiến chất lượng sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh. Ngoài việc thiếu hiểu biết về mặt kỹ thuật, công nghệ mới và không nhận thức được tầm quan trọng của chất lượng sản phẩm, các chủ DNVVN thường không có khả năng mua máy móc thiết bị sản xuất hiện đại. Do đó dẫn đến năng suất thấp, tính độc đáo của sản phẩm không cao. Mặc khác, các sản phẩm của các DNVVN có đặc điểm là yếu tố tư bản vốn trong cấu thành sản phẩm thấp, hàm lượng và tri thức công nghệ trong sản phẩm không cao, các mặt hàng xuất khẩu các DNVVN trên địa bàn như : gạo, thủy sản, may mặc, thủ công mỹ nghệ … chủ yếu dựa vào yếu tố lao động. 2.3. Đánh giá chung: Qua nghiên cứu thực trạng họat động DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Ta thấy rằng khu vực này tuy có những lợi thế nhất định nhưng cũng còn nhiều hạn chế, yếu kém. - Về lợi thế: + DNVVN tỉnh Đồng Tháp rất nhạy cảm với những biến động của thị trường, chuyển đổi mặt hàng nhanh phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, tận dụng được các nguyên liệu, nhân lực tại chổ của tỉnh. + Sự gia tăng và phát triển ngày càng không ngừng của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp trong những năm qua đã khai thác và huy động mọi nguồn lực, nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Đồng Tháp. + Các DNVVN tỉnh Đồng Tháp liên kết, làm vệ tinh gia công với các DN lớn (các mặt hàng như: thủ công mỹ nghệ, may mặc, gạo xay xát …) Nhìn chung, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp có ưu thế năng động, thích ứng nhanh với sự thay đổi của thị trường, góp phần giữ gìn và phát huy được các ngành nghề địa phương, các sản phẩm hàng hóa như: thủ công mỹ nghệ, vật liệu xây dựng, bánh phồng tôm…Các DN còn tạo thêm nhiều việc làm và giải quyết nạn thất nghiệp tại địa phương. - Về khó khăn, yếu kém: + Hầu hết các DN có quy mô nhỏ, vốn thấp, chủ yếu là nguồn vốn tự có và từ các nguồn vốn không chính thức từ nhân dân, bạn bè, vừa kém hiệu quả vừa thiếu bền vững. + Khả năng nắm bắt thông tin và tiếp cận thị trường còn rất hạn chế. Khối lượng sản phẩm do các DNVVN sản xuất ra chủ yếu là phục vụ tiêu dùng trong tỉnh là chính, chỉ một số ít tham gia vào thị trường xuất khẩu. + Tình hình thiết bị công nghệ của các DN có giá trị thấp và công nghệ lạc hậu. vì các DN này chủ yếu là lọai hình nhỏ nên không đủ khả năng tài chính đầu tư công nghệ hiện đại hơn. + Về phương diện quản lý, đội ngũ chủ doanh nghiệp, giám đốc và cán bộ quản lý doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp còn nhiều hạn chế về kiến thức và kỹ năng quản lý. Trong số các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp có những chủ doanh nghiệp, giám đốc giỏi, có trình độ chuyên môn khá cao và năng lực quản lý tốt. Tuy nhiên con số thuộc nhóm này chưa nhiều. Một bộ phận lớn chủ doanh nghiệp và giám đốc doanh nghiệp tư nhân chưa được đào tạo bài bản về kinh doanh và quản lý, còn thiếu kiến thức kinh tế xã hội và kỹ năng quản trị kinh doanh, đặc biệt là yếu về năng lực kinh doanh quốc tế. Do những hạn chế đó, một số người có khuynh hướng hoạt động theo kinh nghiệm, chưa có tầm nhìn chiến lược, thiếu kiến thức về quản lý tổ chức, về phát triển thương hiệu, về cạnh tranh, về máy tính và công nghệ thông tin. Một số chủ doanh nghiệp tại tỉnh Đồng Tháp thậm chí mở công ty chỉ vì có sẵn tiền vốn và thích làm kinh doanh trong khi hoàn toàn thiếu kiến thức và kỹ năng về kinh doanh, vì vậy dẫn đến nhiều rủi ro và thất bại. + Hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp chưa xây dựng được các thương hiệu mạnh, chưa khẳng định được uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường khu vực và quốc tế. Vài năm gần đây, nhiều doanh nghiệp đã quan tâm hơn và có chú trọng vào việc xây dựng và phát triển thương hiệu và đã có nhiều doanh nghiệp thu được thành công đáng tự hào. Những thương hiệu như Imexpharm, Sa Giang…đã chiếm được vị thế cao trên thị trường và vươn lên tầm những doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, còn nhiều doanh nghiệp tại tỉnh Đồng Tháp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có chiến lược xây dựng thương hiệu, chưa tạo được uy tín về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, do đó khả năng cạnh tranh còn yếu. Xây dựng thương hiệu và phát triển bền vững là một vấn đề rất quan trọng đối với khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp trong thời gian tới, đặc biệt là nước ta đã trở thành thành viên chính thức của Tổ chức thương mại Thế giới (WTO). + Các DN thường không có hoạch định chiến lược kinh doanh dài dạn, một phần cũng do họ không có thời gian, thời gian của học chủ yếu được dành cho việc giải quyết những vấn đề tác nghiệp hàng ngày. Phần khác, do họ cũng không quen với việc họach định chiến lược hoặc cũng không thấy tầm quan trọng của việc họach định chiến lược kinh doanh. Do vậy, nhiều DNVVN mới thành lập được một thời gian ngắn thì đã phải giải thể hoặc họat động thua lổ liên tiếp. TÓM TẮT CHƯƠNG 2 Chương hai của đề tài đã giới thiệu sơ lược một số đặc điểm của tỉnh Đồng Tháp. Đặc biệt trong chương hai của đề tài đã phân tích thực trạng hoạt động doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp theo các lĩnh vực : số lượng, cơ cấu ngành nghề, về vốn, máy móc thiết bị và công nghệ, lao động, thị trường tiêu thụ, kết quả hoạt động kinh doanh …Từ đó đề tài đưa ra những lợi thế cũng như những khó khăn yếu kém bất cập đang tồn tại trong doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Đồng Tháp. Nó là cơ sở xây dựng các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển loại hình doanh nghiệp này trong chương 3. CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN DNVVN TẠI TỈNH ĐỒNG THÁP 3.1. Bối cảnh trong nước và quốc tế ảnh hưởng đến việc phát triển DNVVN 3.1.1. Bối cảnh quốc tế Nước ta trong quá trình hội nhập kinh tế khu vực và toàn cầu đang diễn ra hết sức mạnh mẽ. Nước ta đã ký kết nhiều hiệp định hợp tác đa phương và song phương với các tổ chức quốc tế và các quốc gia trên thế giới. Đặc biệt, nước ta vừa gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO) vào đầu năm 2007, sẽ dẫn đến việc xuất hiện nhanh chóng các cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu cũng như thách thức trong cạnh tranh quốc tế đối với sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp Việt nam, đặc biệt là các DNVVN. Các cam kết hội nhập khu vực sẽ trực tiếp tác động mạnh đến DNVVN ở nước ta như: AFTA, ASEAN, Trung Quốc, sẽ dẫn đến tự do hóa thương mại trong khu vực phát triển mạnh, khu vực này có những đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Việt Nam, của các DNVVN trên cả thị trường trong nước, thị trường khu vực và thị trường quốc tế. Chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch đang tăng lên ở các nước, với những hàng rào kỹ thuật hiện đại mà các doanh nghiệp phải đối phó như các tiêu chuẩn sản phẩm, vệ sinh, môi trường, lao động …sẽ gây thêm khó khăn cho các DNVVN trong xuất khẩu sản phẩm và cạnh tranh quốc tế. Cạnh tranh sẽ quyết liệt hơn cả ở thị trường trong nước và thị trường quốc tế, đòi hỏi các doanh nghiệp không ngừng nâng cao khả năng thích ứng, tạo sự liên kết hiệu quả và vững chắc, trước hết giữa các doanh nghiệp Việt Nam, trong các mạng lưới kinh doanh. Tình hình chính trị tại nhiều khu vực diễn biến theo chiều hướng phức tạp. 3.1.2. Bối cảnh trong nước Nước ta được Thế Giới đánh giá có sự ổn định cao về chính trị, kinh tế xã hội, nền kinh tế thị trường đã bước đầu hình thành và vận hành có hiệu quả. Chủ trương nhất quán của Đảng và Chính Phủ trong việc xây dựng nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, tạo điều kiện để các thành phần kinh tế cùng phát triển bình đẳng và cam kết tạo điều kiện phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân. Các thành phần kinh doanh theo pháp luật đều là cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Nhiều cơ chế chính sách đổi mới kinh tế xã hội đã được thực hiện, nhiều đạo luật về kinh tế đã được ban hành và sữa đổi phù hợp với yêu cầu thị trường như luật đất đai, luật thương mại, các luật về thuế…đã từng bước tạo nên môi trường pháp lý đầy đủ, đồng bộ, an toàn và thuận lợi cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và DNVVN nói riêng. Đầu tư trực tiếp nước ngoài tiếp tục tăng trưởng cao, trong đó có nhiều tập đoàn xuyên quốc gia đã có mặt tại Việt Nam, đây là một trong những yếu tố kích thích phát triển DNVVN với vai trò là các nhà cung cấp sản phẩm đầu vào cũng như phân phối sản phẩm đầu ra. Tuy nhiên, bối cảnh trong nước còn một số điều chưa thật thuận lợi cho DNVVN phát triển như: - Khung pháp lý cho hoạt động của các doanh nghiệp nói chung và DNVVN nói riêng đang trong quá trình hoàn thiện, chưa được xây dựng một cách đầy đủ và đồng bộ. Nhiều văn bản pháp quy dưới luật chưa được ban hành kịp thời và thiếu nhất quán đã gây không ít cản trở trong quá trình thực hiện, chất lượng một số luật kinh tế, một số các văn bản pháp quy dưới luật còn yếu. - Thị trường nội địa kém phát triển và chưa hoàn chỉnh, tuy nhu cầu tiêu dùng của dân cư rất lớn, nhưng vì thu nhập của dân cư còn chưa cao nên các doanh nghiệp ít có cơ hội để đầu tư phát triển. - Thiếu sân chơi bình đẳng cho các DNVVN phát triển, điều này thể hiện ở sự thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất và liên tục thay đổi trong các cơ chế, chính sách; chi phí gia nhập thị trường cao, việc thực thi chính sách thiếu thống nhất từ trung ương đến địa phương, quy hoạch vừa “thừa” vừa “thiếu”, không ít quy hoạch đã tỏ ra lạc hậu không còn phù hợp với tình hình đã thay đổi, đã trở thành cản trở lớn đối với phát triển kinh doanh và gây lãng phí. 3.2. Quan điểm phát triển DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp Để phát triển DNVVN trong thời gian sắp tới, theo tôi cần quán triệt các quan điểm cơ bản và định hướng sau: Một là, phát triển DNVVN phải thực hiện nhất quán chính sách phát triển nền kinh tế nhiều thành phần. Các thành phần kinh tế kinh doanh theo pháp luật là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Trong nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường hiện nay, để đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa kinh tế địa phương, cần có những định hướng cụ thể nhằm tác động lên mọi thành phần kinh tế phát huy hết tiềm năng sẳn có tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế. Quán triệt quan điểm này cần phải: - Hoàn thiện chấn chỉnh, sắp xếp lại các doanh nghiệp nhà nước theo hướng chỉ duy trì những doanh nghiệp nhà nước hoạt động công ích, những doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, cần đẩy nhanh thực hiện tiến trình cổ phần hóa và bán, khoán, cho thuê, giải thể đối với những doanh nghiệp kinh doanh không có hiệu quả. - Đối với kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân, tỉnh cần tạo điều kiện thuận lợi cho thành phần kinh tế này phát huy tính chủ động sáng tạo, nâng cao năng lực quản lý, phát triển khoa học công nghệ và nguồn nhân lực, mở rộng các mối liên kết với các loại hình doanh nghiệp khác, tăng hiệu quả kinh doanh và khả năng trên thị trường, phát triển sản xuất kinh doanh, tạo việc làm và nâng cao đời sống cho người lao động. Bảo hộ quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp của họ. Hai là, phát triển DNVVN phải phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành trên địa bàn tỉnh Để đẩy mạnh tốc độ công nghiệp hóa-hiện đại hóa, tỉnh cần đầu tư mạnh vào sản xuất công nghiệp và dịch vụ cũng như có chính sách hỗ trợ cho DNVVN phát triển, cụ thể là: - Nhà nước tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các DNVVN hoạt động, tăng cường tính tự chủ , tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp nhằm huy động mọi nguồn lực, góp phần tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, góp phần thực hiện chiến lược công nghiệp hóa- hiện đại hóa. - Nâng cao tính năng động, linh hoạt cho các ngành kinh tế, các thành phần kinh tế, đặc biệt là tạo mối liên kết giữa các DNVVN với các doanh nghiệp lớn như tăng cường khả năng thích ứng nhanh với những thay đổi của thị trường. - Cần tập trung đầu tư phát triển các DNVVN thuộc ngành thế mạnh của địa phương như: thủy sản, dược phẩm, thực phẩm, chế biến lương thực, mac mặc, thủ công mỹ nghệ …phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. - Phát triển doanh nghiệp thuộc ngành truyền thống, thu hút lao động, tận dụng nguồn nguyên liệu rẽ tại chổ, tạo ra sản phẩm phong phú phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu như: dệt chiếu ở Định yên Lấp Vò, mây tre đan ở huyện Cao Lãnh, sản xuất đồ gốm ở huyện Châu Thành, trồng hoa cảnh, cây cảnh ở Thị xã Sađéc… Ba là, phát triển DNVVN phải theo qui hoạch phát triển kinh tế xã hội của cả nước nói chung và tỉnh Đồng Tháp nói riêng. Triển khai xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng các khu công nghiệp tập trung: khu công nghiệp Sađéc, khu công nghiệp Trần Quốc Toản, khu công nghiệp sông Hậu thuộc hai vùng kinh tế trọng điểm. Hoàn thành quy hoạch và triển khai xây dựng các cụm công nghiệp huyện đi vào hoạt động như cụm cơ khí ở Sađéc, cụm Cần Lố-Cao Lãnh, cụm Vàm Cống-Lấp Vò…Bên cạnh đó hoàn chỉnh hệ thống xử lý nước thãi tập trung trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp để hạn chế ô nhiễm môi trường. Bốn là, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia vốn thành lập các công ty cổ phần (CTCP) và các DNVVN liên doanh, liên kết với nhau để tạo thế mạnh cạnh tranh trong nước, tạo khả năng vươn ra thị trường Thế giới. Năm là, các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp cần huy động liên kết theo ngành và hình thành các hiệp hội DNVVN để tạo khả năng vừa hợp tác vừa cạnh tranh lành mạnh để phát triển. 3.3. Một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp 3.3.1. Giải pháp xây dựng và hoàn thiện quy trình phát triển chiến lược kinh doanh cho các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp Hiện nay, đa số các DNVVN tỉnh Đồng Tháp chưa có nội dung quy trình phát triển chiến lược kinh doanh, thậm chí có những doanh nghiệp chưa có mục tiêu rõ ràng. Do vậy, việc xây dựng và hoàn thiện nội dung quy trình phát triển chiến lược kinh doanh sẽ giúp cho doanh nghiệp không chỉ dễ dàng thích nghi được với những biến động của thị trường, mà còn chủ động hạn chế được các biến động xấu. Với ý nghĩa đó, việc hoàn thiện quy trình phát triển chiến lược kinh doanh theo một chiến lược bài bản, có lộ trình cụ thể sẽ có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình phát triển DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp. Khi DNVVN tỉnh Đồng Tháp xây dựng và hoàn thiện nội dung quy trình phát triển chiến lược kinh doanh cần nhấn mạnh một số điểm chủ yếu sau: Một là: xác định mục tiêu phát triển dài hạn cho DNVVN, mục tiêu dài hạn phải tính đến triển vọng phát triển của thị trường mục tiêu với những đặc trưng tiêu dùng của nhóm khách hàng trọng điểm, ngoài ra phải được lượng hóa để thuận tiện hơn trong quá trình thực hiện như: doanh số, thị phần, lợi nhuận, mức độ bao phủ của thị trường, mức độ phát triển công nghệ và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Các mục tiêu cần cho mọi cấp: công ty – bộ phận – đơn vị chức năng. Mỗi mục tiêu cần gắn với nấc thang thời gian và xác lập thứ tự ưu tiên, khung thời gian cho việc thực hiện mục tiêu và chiến lược thường khoảng từ 2 – 5 năm. Mục tiêu dài hạn sẽ định hướng giúp các DNVVN giảm tính không chắc chắn, hạn chế mâu thuẩn, kích thích các nỗ lực, hỗ trợ việc phân bổ nguồn lực và thiết kế công việc. Hai là, phân tích các điều kiện bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp. Phân tích môi trường bên ngoài gồm việc phân tích các yếu tố của môi trường vĩ mô và môi trường vi mô như: các yếu tố công nghệ, các yếu tố pháp luật, người mua, đối thủ cạnh tranh, nhà cung cấp, sản phẩm thay thế. Phân tích môi trường bên ngoài nhằm thấy được những cơ hội và nguy cơ có ảnh hưởng rõ rệt đến kế hoạch kinh doanh của DNVVN. Phân tích các yếu tố bên trong là phân tích các yếu tố nội tại mà doanh nghiệp có thể kiểm soát được. Các yếu tố nội bộ chủ yếu bao gồm các lĩnh vực như: marketing, sản xuất, tài chính, quản trị, nghiên cứu phát triển và hệ thống thông tin. Ba là, xây dựng là lựa chọn chiến lược. Xây dựng chiến lược dựa trên cơ sở phân tích và đánh giá môi trường kinh doanh, nhận biết những cơ hội và mối đe dọa tác động đến sự tồn tại của doanh nghiệp. Từ đó xác định các phương án chiến lược để đạt được mục tiêu đã đề ra, các phương án chiến lược này sẽ được lựa chọn, chắt lọc để có những phương án tối ưu và khả thi nhất. Doanh nghiệp lựa chọn chiến lược căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu của mình, chiến lược thích hợp là chiến lược qua đó DNVVN ở Đồng Tháp nhắm đến thực hiện các mục tiêu kỳ vọng, trên cơ sở đánh giá các điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp, nhận diện cơ hội cũng như mối đe dọa trong môi trường kinh doanh. Có nhiều công cụ hoạch định chiến lược, tuy nhiên công cụ chủ yếu thường dùng cho giai đoạn xây dựng chiến lược là ma trận SWOT. Do vậy, tôi chọn ma trận SWOT làm cơ sở hoạch định chiến lược kinh doanh cho DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Ma trận được tổng kết như sau: SWOT Những cơ hội (O) (1) Được sự quan tâm giúp đỡ của chính quyền địa phương. (2) Nguồn nguyên liệu ổn định, đa dạng, đủ để phát triển lâu dài. (3) Tiềm năng của thị trường còn lớn. (4) Được khách hàng ủng hộ. (5) Đầu tư sản phẩm tương đối thuận lợi. Những nguy cơ (T) (1) Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường trong và ngoài nước khi Việt Nam đã trở thành thành viên WTO. (2) Hàng nhập lậu, hàng giả, trốn thuế. (3) Giá nguyên liệu đầu vào ngày càng tăng cao. (4) Môi trường trong và ngoài nước thường xuyên biến đổi. Những điểm mạnh (S) (1) Quy mô nhỏ, thích hợp để chuyển đổi nhanh. (2) Quan hệ giữa người lao động và chủ chặt chẽ. (3) Quản lý gọn nhẹ, linh hoạt. (4) Sản phẩm đa dạng. (5) Lực lượng lao động dồi dào với tiền lương thấp, gắn bó với địa phương. Kết hợp SO: S1S2S3S4S5+O1O3O4 thâm nhập thị trường bằng những sản phẩm có chất lượng, giá cả hợp lý có sức cạnh tranh.¢chiến lược thâm nhập thị trường. S1S2S3S4S5+O3O4O5 ¢chiến lược phát triển thị trường. Kết hợp ST: S1S2S3S4S5+T1T3T4¢ chiến lược hội nhập hàng ngang. Những điểm yếu (W) (1) Khả năng tài chính yếu, hạn chế trong việc đầu tư mở rộng sản xuất. (2) Mạng lưới tiêu thụ còn khá nhỏ. (3) Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý còn yếu, chưa đáp ứng được với tình hình mới. (4) Chiến lược marketing mở rộng thị phần còn yếu kém. (5) Thiếu chuyên môn kỹ thuật có tay nghề cao. (6) Máy móc thiết bị còn lạc hậu. (7) Chất lượng sản phẩm tạo ra thường không cao. Kết hợp WO: W1W6+O1O2¢chiến lược hội nhập về phía sau. Kết hợp WT: W2W3W4W5+T1T4¢chiến lược hội nhập về phía trước. Trên cơ sở ma trận SWOT ở trên, có thể tổng hợp các chiến lược mà các DNVVN tỉnh Đồng Tháp có thể áp dụng như sau: (bảng 11). Bảng 13: Các chiến lược áp dụng cho DNVVN tỉnh Đồng Tháp Tên chiến lược Nội dung chủ yếu 1/ Chiến lược xâm nhập thị trường:xâm nhập thị trường hiện tại với sản phẩm hiện tại. - Tăng cường các hoạt động marketing như gia tăng các nỗ lực quảng cáo, khuyến mãi và những dịch vụ phục vụ khách hàng, lập thêm các kênh phân phối nhằm tăng thị phần của các sản phẩm đặc thù của tỉnh Đồng Tháp như: gạo, thủy sản, bánh phồng tôm, dược phẩm, may mặc, thủ công mỹ nghệ, du lịch sinh thái… - Đối với sản phẩm và dịch vụ như: gạch ngói, vật liệu xây dựng, cơ khí, dịch vụ sửa chửa thì xem thị trường địa phương là mục tiêu chủ yếu. - Tiếp tục xâm nhập vào thị trường Thành Phố Hồ Chí Minh, xem là thị trường mục tiêu của DNVVN tỉnh Đồng Tháp. 2/ Chiến lược phát triển thị trường: gia nhập thị trường mới với sản phẩm hiện có. - Đưa ra những loại sản phẩm có chất lượng cao, có khả năng xuất khẩu vào thị trường mới ở nước ngoài như: Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản…như: gạo, may mặc, thủy sản, dược phẩm, bánh phồng tôm và các mặt hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống. - Mở rộng thị trường ra các tỉnh miền Bắc và miền Trung đối với những loại sản phẩm và dịch vụ mang tính đặc trưng của tỉnh Đồng Tháp như: gạo, bánh phồng tôm, dệt chiếu thảm, gạch ngói, dịch vụ du lịch sinh thái… - Phát triển thị trường Campuchia đối với những loại sản phẩm thiết yếu phục vụ cho đời sống và nông nghiệp như: may mặc, thực phẩm, phân bón, thuốc trừ sâu, cơ khí phục vụ nông nghiệp. 3/ Chiến lược hội nhập hàng ngang. - Doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Đồng Tháp liên kết với các đối thủ cạnh tranh để phát triển sản xuất kinh doanh của mình theo các lĩnh vực: liên kết trong việc mua nguyên liệu để giảm chi phí vận chuyển, liên kết trong việc đào tạo lao động, liên kết trong việc phát triển thị trường, liên kết để tạo vốn… 4/ Chiến lược hội nhập về phía trước. - Chú trọng đào tạo đội ngũ nhân viên marketing cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Hợp tác với các chuyên gia, trường đại học trong lĩnh vực nghiên cứu thị trường. - Tăng cường năng lực quản trị kinh doanh cho các cán bộ quản lý doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Liên doanh liên kết với các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực mở rộng thị trường, đặc biệt là thị trường nước ngoài. 5/ Chiến lược hội nhập về phía sau. - Nâng cao chất lượng nguyên vật liệu lấy từ nguồn liệu của địa phương. - Chủ động tìm kiếm và hợp tác với các đơn vị cung cấp máy móc thiết bị, kỹ thuật, đặc biệt là ở Thành Phố Hồ Chí Minh. - Cần thanh lý máy móc thiết bị lạc hậu cho năng suất thấp và chất lượng sản phẩm kém. - Mạnh dạn đầu tư máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ hiện đại khi điều kiện cho phép. - Có hệ thống kiểm soát chi phí trong toàn bộ quá trình sản xuất, - Tiết kiệm mức tiêu hao nguyên vật liệu. Tóm lại, việc xây dựng một quy trình phát triển chiến lược kinh doanh cho DNVVN là giải pháp quan trọng và không thể thiếu trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Giải pháp này nhằm định hướng cho hoạt động của DNVVN. Tuy nhiên muốn thực hiện được những định hướng này, doanh nghiệp cần có những giải pháp cụ thể được đề nghị sau đây: 3.3.2. Giải pháp về vốn Để giúp các DNVVN tỉnh Đồng Tháp phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh, tôi cho rằng chúng ta cần quan tâm đến vấn đề tài chính và coi đây là vấn đề không thể thiếu được để giúp các DNVVN không những có điều kiện phát triển mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh. Các giải pháp tài chính để giúp các DNVVN tỉnh Đồng Tháp, theo tôi phải là những giải pháp thực tế và có khả năng thực hiện được, đó là: *Biện pháp 1: mở rộng cho vay trung dài hạn (tài trợ đầu tư) cho DNVVN. Để giúp các DNVVN bị hạn chế và khó khăn về vốn cần được sự giúp đỡ của hệ thống ngân hàng để họ thực hiện mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, đầu tư tài sản cố định, hợp lý hóa dây chuyền, công nghệ, tận dụng phế liệu, phế phẩm. Tất cả nhu cầu đầu tư này của các DNVVN là rất lớn. Nếu được hỗ trợ về vốn từ phía các ngân hàng thương mại, thì sẽ giúp các DNVVN có điều kiện thực hiện các dự án đầu tư để vừa mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, vừa hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Do đó, - Về phía ngân hàng: Cần rà soát cơ chế cầm cố, thông thoáng hơn về tài sản thế chấp cho vay, mạnh dạn mở rộng hình thức cho vay tín chấp, nâng tỷ lệ cho vay lên mức hợp lý so với giá trị tài sản thế chấp, chuẩn hóa các quy trình, thủ tục, cần được thiết kế riêng biệt, phù hợp với từng nhóm khách hàng là doanh nghiệp và cá nhân, thủ tục tránh rườm rà, gây khó khăn, tiêu cực trong quá trình tiếp cận các khoản vay của DNVVN nhưng phải đảm bảo đầy đủ các yếu tố pháp lý. Xây dựng các mối liên kết với các DNVVN để nắm bắt các thông tin về doanh nghiệp như: tình hình sản xuất kinh doanh, nhu cầu về vốn, dịch vụ. Đồng thời chuyển tải thông tin về hoạt động của Ngân hàng thương mại tới các DNVVN, tạo ra mối liên hệ thường xuyên, xâm nhập lẫn nhau giữa Ngân hàng thương mại và DNVVN. Đa số các DNVVN cho rằng thủ tục không phải là bất cập lớn cho doanh nghiệp trong quá trình vay vốn, nhưng do thiếu thông tin và những hiểu biết cần thiết về các Ngân hàng thương mại như : chính sách khách hàng, lĩnh vực vay, cũng như lúng túng trong việc đàm phán, thỏa thuận về mức vay, thời hạn vay, điều kiện đảm bảo tiền vay … nên đã cản trở hoạt động tiếp cận này. - Về phía các DNVVN Cần lập các báo cáo tài chính rõ ràng, đủ độ tin cậy, loại bỏ các báo cáo tài chính mang tính chất đối phó với cơ quan thuế, báo cáo chính thức (báo cáo được pháp luật công nhận) thường thấp hơn tình trạng thực tế, không đảm bảo đủ điều kiện vay vốn ngân hàng. Hệ thống báo cáo ghi chép và theo dõi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải đầy đủ, rõ ràng, các doanh nghiệp bán hàng phải có hợp đồng kinh tế, và tuân thủ chế độ phát hành hóa đơn. Từ đó, Ngân hàng có cơ sở đánh giá và quyết định cho vay. Nâng cao năng lực quản lý điều hành đối với cán bộ lãnh đạo các DNVVN, tích cực đào tạo nguồn nhân lực, chủ động, sáng tạo áp dụng các kiến thức công nghệ mới, có chương trình quản lý kinh tế và sản xuất kinh doanh, xây dựng phát triển doanh nghiệp bền vững, thực hiện nghiêm chỉnh luật doanh nghiệp và các văn bản liên quan trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thực hiện chế độ hạch toán, báo cáo tài chính nghiêm chỉnh, công khai. *Biện pháp 2: phát triển hình thức tài trợ vốn bằng cho thuê tài chính đối với các DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Cho thuê tài chính được xem là một hướng đi thực sự hữu hiệu cho các DNVVN Việt Nam nói chung và trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp nói riêng, trong điều kiện yếu kém về năng lực tài chính và công nghệ như hiện nay. Với dịch vụ cho thuê tài chính, DNVVN có cơ hội gia tăng được năng lực sản xuất kinh doanh trong điều kiện hạn chế về nguồn vốn đầu tư, cho thuê tài chính giúp các DNVVN không bị động vốn vào tài sản cố định thông qua nghiệp vụ bán-tái thuê, các DNVVN có thể chuyển nguồn tài sản cố định thành tài sản lưu động hay chuyển dịch vụ vốn đầu tư cho các dự án kinh doanh khác có hiệu quả hơn trong khi vẫn duy trì được động đầu tư hiện hành và tài sản vẫn tiếp tục được sử dụng. Cho thuê tài chính là loại hình tín dụng trung dài dạn rất phù hợp với các DNVVN, vì những lý do sau: +Thứ nhất: với tư cách người đi thuê, các DNVVN chủ động hoàn toàn trong việc tìm kiếm, hoặc lựa chọn các tài sản thiết bị mà đơn vị mình cần sử dụng, vừa đảm bảo yêu cầu, trình độ kỹ thuật công nghệ, vừa phù hợp với năng lực tài chính của mình. +Thứ hai: trong cho thuê tài chính, các công ty cho thuê tài chính là người nắm quyền sở hữu, do đó khi các DNVVN được tài trợ bởi hình thức này, không đòi hỏi phải có một số vốn ban đầu quá lớn, thậm chí các công ty cho thuê tài chính có thể tài trợ 100% nhu cầu cho các DNVVN. +Thứ ba: tùy theo nguồn thu nhập và khả năng thanh toán của mình, mà các DNVVN có thể lựa chọn thời hạn thuê cho phù hợp. Nếu DNVVN có khả năng tài chính tốt, thì chỉ cần thuê trung hạn (từ 1 đến 5 năm) để nhanh chóng xác lập quyền sở hữu của mình đối với tài sản thiết bị thuê, nếu khả năng tài chính có hạn thì chọn thời hạn thuê dài hạn (trên 5 năm), tiền thuê đươc trả đều trong nhiều năm sẽ giảm gánh nặng tài chính cho các DNVVN. Tài trợ bằng hình thức cho thuê tài chính có nhiều ưu điểm. Song đối với các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp còn rất mới, nên phần lớn các doanh nghiệp chưa có điều kiện thông tin và chưa tiếp cận được với hình thức tài trợ này. Để mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động cho thuê tài chính, theo tôi cần: - Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ: tư vấn lực chọn công nghệ, lựa chọn nhà cung cấp và tư vấn về các điều khoản trong hợp đồng. - Thiết lập kênh phân phối hợp lý, bên cạnh kênh truyền thống trực tiếp, các công ty cho thuê tài chính cần triển khai kênh phân phối qua mạng để đáp ứng nhu cầu cho thuê của DNVVN. - Đa dạng các hình thức cho thuê, từng bước triển khai thuê vận hành, cải tiến quy trình theo hướng đơn giản, đáp ứng yêu cầu của DNVVN từ khâu thẩm định dự án, đến khâu thanh toán tiền thuê và thanh lý hợp đồng. *Biện pháp 3: triển khai và mở rộng cho vay theo hạn mức thấu chi đối với các DNVVN. Thấu chi là một kỹ thuật cấp tín dụng cho khách hàng, theo đó, ngân hàng sẽ cho phép khách hàng của mình chi tiền vượt quá số dư trên tài khoản thanh toán của khách hàng. Cho vay theo hạn mức thấu chi là hình thức cho vay có nhiều ưu điểm: - Tiết kiệm được chi phí cho cả ngân hàng và khách hàng, vì trong hình thức cho vay này, ngân hàng không phải tốn kém các chi phí có liên quan như thẩm định tín dụng, chi phí quản lý,lưu trữ hồ sơ tính dụng…về phía các DNVVN, họ không phải thực hiện chi phí trong giao dịch vay vốn như các hình thức cho vay khác. - Thủ tục cho vay rất đơn giản và chỉ thực hiện một lần trong một kỳ kế hoạch. Các DNVVN muốn được ngân hàng tài trợ theo hình thức này, chỉ cần mở tài khoản giao dịch tại một ngân hàng và thường xuyên giao dịch qua tài khoản, kết hợp với tình hình sản xuất kinh doanh ổn định, thì các DNVVN có thể được ngân hàng cho vay theo hạn mức thấu chi. Ngân hàng sẽ ấn định cho các doanh nghiệp một hạn mức thấu chi vào đầu mỗi kỳ kế hoạch (đầu quý hoặc đầu năm). Khi đã có hạn mức này, các DNVVN được thực hiện các lệnh chi để trả tiền hàng hóa, dịch vụ và các chi phí khác. Nếu số tiền thực chi vượt quá số dư tài khoản tiền gửi thì ngân hàng vẫn thực hiện lệnh chi đó của doanh nghiệp giúp các doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ thanh toán. Cho vay theo hạn mức thấu chi, nhờ đó giúp các DNVVN đáp ứng các nhu cầu giao dịch thanh toán một cách kịp thời. Tài trợ bằng loại hình này giúp các DNVVN đáp ứng nhu cầu thanh toán một cách kịp thời với chi phí thấp nhất. *Biện pháp 4: Huy động vốn thông qua việc thành lập, phát triển các DNVVN theo mô hình công ty cổ phần (CTCP), vừa tạo vốn kinh doanh, vừa tạo điều kiện cải tiến quản lý doanh nghiệp. 3.3.3. Giải pháp hoàn thiện chiến lược marketing hổn hợp DNVVN là đơn vị tham gia sản xuất hàng hóa của xã hội và chịu sự tác động trực tiếp rất mạnh của thị trường. Vì vậy, sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp này tùy thuộc vào khả năng nhận thức và nắm bắt được nhu cầu, thị hiếu của khách hàng và đặc biệt là thị trường tiêu thụ sản phẩm. Do đó, nghiên cứu thị trường là một công việc cần thiết đầu tiên đối với bất cứ doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Nếu không có được đầy đủ các thông tin chính xác về thị trường thì không thể khai thác hết tiềm năng của mình cũng như không thõa mãn tất cả nhu cầu của khách hàng. Việc nghiên cứu thị trường của các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp trong thời gian qua còn có nhiều điểm hạn chế như: chưa nhận dạng được thị trường, thị trường trong nước bị thu hẹp dần và thị trường nước ngoài không mở rộng được, vì đa số doanh nghiệp không có khả năng xuất khẩu trực tiếp. Để khắc hạn chế trên, việc nghiên cứu thị trường cũng cần được doanh nghiệp quan tâm. Trong điều kiện Đồng Tháp là một tỉnh nông nghiệp kinh tế phát triển chậm, thị trường nhỏ bé, ngành nghề, sản phẩm nghèo nàn, quy mô của các doanh nghiệp còn quá nhỏ bé. Vì vậy các DNVVN cần đi vào các ngành của thị trường mà các doanh nghiệp lớn thường không chú ý đến. Tư tưởng nhất quán trong việc khai thác thị trường này là phải kinh doanh những sản phẩm, dịch vụ mà khách hàng cần chứ không phải bó chặt vào những năng lực sẵn có của doanh nghiệp. Do vậy cần lấy việc tìm hiểu nhu cầu khách hàng làm bước khởi phát cho mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, khai thác nhu cầu khách hàng có thể thực hiện dưới nhiều hình thức: hỏi trực tiếp khách hàng, quan sát thị trường và hoạt động kinh doanh của các đối thủ cạnh tranh, khai thác thông tin từ hệ thống các phương tiện thông tin đại chúng, hoặc qua mối quan hệ bạn bè, gia đình. Căn cứ vào thực lực của mình các DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần định hướng khu vực thị trường mục tiêu tại những nơi mà đối thủ cạnh tranh lớn bỏ qua, hoặc chưa đáp ứng đủ nhu cầu, phần thị trường có mức cạnh tranh thấp hoặc nơi mà đối thủ cạnh tranh chính ít quan tâm đổi mới, cải tiến sản phẩm. Khi xác định được vùng thị trường ngách, nhằm để đẩy mạnh việc tiêu thụ sản phẩm, DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần phối hợp các chiến lược marketing, cụ thể là: - Về chiến lược sản phẩm, DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần tập trung giải quyết các vấn đề sau đây: + Xác định đúng sản phẩm tham gia trên thị trường. Ở đây các nhà doanh nghiệp phải chú ý đến những sản phẩm mang tính chất thủ công truyền thống, sản phẩm mang tính chất dịch vụ, những sản phẩm khai thác được những khoảng trống, kẽ hở trên thị trường. Ví dụ Công ty TNHH Việt Anh ở thị trấn Lấp Vò Huyện Lấp Vò Đồng Tháp đã xuất khẩu rơm bện sấy khô dạng bán thành phẩm, được dùng rong các lễ hội truyền thống và trang trí nội thất ở một số nước, hàng năm công ty thu về một số tiền không nhỏ đối với một cơ sở sản xuất kinh doanh ở nông thôn. + Lựa chọn các đặc tính tiêu dùng phù hợp với sản phẩm như: chất lượng sản phẩm, mùi vị, trọng lượng, kích cỡ, bao bì, nhãn hiệu…việc xác định từng đặc tính tiêu dùng của sản phẩm là một trong những biện pháp quan trọng để sản phẩm của các DNVVN thích ứng với nhu cầu của thị trường. Với thế mạnh của mình, DNVVN nên tập trung vào những đặc tính mang tính chất “bí quyết nghề nghiệp” mà không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng bắt chước được. + Phải thường xuyên tạo ra và tung mặt hàng mới ra thị trường. - Về chiến lược giá, giá là một công cụ quan trọng để thực hiện mục tiêu của chiến lược kinh doanh. Xây dựng chính sách giá thực chất là khai thác tối đa lợi thế của giá cả để bán được hàng nhanh, nhiều, cạnh tranh hữu hiệu và đạt được các mục đích kinh doanh. - Trong quá trình định giá, DNVVN tỉnh Đồng Tháp có thể sử dụng những chính sách giá sau đây: + Giá thâm nhập thị trường: lúc đầu có thể đưa ra giá thấp để kích thích nhu cầu thị trường, để ứng phó những doanh nghiệp các nơi khác đang cạnh tranh. DNVVN tỉnh Đồng Tháp có thể áp dụng đối với những sản phẩm đặc sản của tỉnh Đồng Tháp như: gạo, thủy sản, thực phẩm… + Có thể đưa giá cao những sản phẩm loại tốt của doanh nghiệp, chính sách giá này sử dụng trong điều kiện khi khách hàng sẵn sàng trả giá cao và sản phẩm có đặc tính tiêu dùng độc đáo. Sau đó doanh nghiệp có thể dần dần hạ xuống cho phù hợp với giá trên thị trường để đảm bảo cạnh tranh có hiệu quả. Chính sách giá cao này rất thích hợp ở từng thời điểm với những mặt hàng như: hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống, dịch vụ du lịch (gạo thơm đặc sản Cao Lãnh, vườn quốc gia Tràm Chim, Xẽo Quýt, khu du lịch sinh thái Gáo Giồng…). + Với đặc điểm là linh hoạt, nhạy bén với thị trường nên DNVVN tỉnh Đồng Tháp có thể xây dựng các mức giá theo yêu cầu của khách hàng, và đương nhiên là với mức giá này chủng loại và chất lượng sản phẩm phải phù hợp như: cơ khí phục vụ nông nghiệp, lương thực thực phẩm… - Về chiến lược phân phối: Theo tôi DNVVN tỉnh Đồng Tháp nên ưu tiên chọn kênh phân phối theo các mô hình sau: + Trong trường hợp doanh nghiệp thiếu vốn để sản xuất kinh doanh, kênh phân phối là: DNVVN ¢người bán buôn (doanh nghiệp lớn). Bởi vì người bán buôn thường có một số đặc trưng đáng lưu ý là vốn lớn, khả năng xâm nhập vào sản xuất cũng lớn. Do đó nếu chọn họ, doanh nghiệp có thể tiết kiệm được một số chi phí nhất định. Kênh phân phối này thích hợp với những loại hình doanh nghiệp như: chế biến lương thực, chế biến thủy sản, may công nghiệp xuất khẩu, dược phẩm. + Trong trường doanh nghiệp sản xuất với quy mô nhỏ, doanh nghiệp có thể bán thẳng sản phẩm của mình cho người tiêu dùng. Cụ thể là: doanh nghiệp ¢ người tiêu dùng, kênh này áp dụng cho nhiều doanh nghiệp sản xuất sản phẩm với sản lượng ít và sản xuất những sản phẩm thủ công truyền thống, những sản phẩm “ngách” của thị trường, các sản phẩm mang tính chất dịch vụ. Chọn kênh phân phối này doanh nghiệp có lợi thế về giá bán, kênh phân phối này phù hợp với các loại hình doanh nghiệp sau: cơ khí phục vụ, hàng thủ công mỹ nghệ, du lịch, xây dựng, giao thông vận tải.. - Chiến lược xúc tiến bán hàng, hiện nay đa số các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp chưa chú ý đến chiến lược này. Điều này cũng dễ hiểu vì sản phẩm làm ra của các doanh nghiệp này thường có số lượng nhỏ mang tính cạnh tranh ít. Tuy nhiên, về lâu dài, theo tôi nhằm đảm bảo cho các doanh nghiệp này tồn tại phát triển, doanh nghiệp cần chú ý đến các loại hoạt động xúc tiến bán hàng như: dịch vụ chào hàng, tổ chức hội nghị khách hàng, bảo hành sữa chữa miễn phí, tặng quà, bán thử sản phẩm…Một số doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực kinh doanh cần quan tâm trước mắt là: gạo xuất khẩu, chế biến thủy sản xuất khẩu, may mặc, du lịch, chế biến thực phẩm… 3.3.4. Giải pháp thực hiện liên kết giữa DNVVN với doanh nghiệp lớn Trong kinh tế chiến lược vệ tinh là một trong những chiến lược phổ biến của các DNVVN ở các nước có nền kinh tế phát triển. Ở Nhật Bản, các DNVVN hầu hết là các vệ tinh, thầu phụ của các doanh nghiệp lớn. Chẳng hạn Toyota có hơn 36.000 nhà thầu phụ, các DNVVN do tiềm năng hạn chế của mình không nhảy vào các lãnh địa của các doanh nghiệp lớn, thực hiện một cuộc đối đầu với nó. Việc tìm kiếm một ngách thị trường không phải lúc nào cũng có thể thực hiện được, đặc biệt trong các ngành có chuyên môn hóa cao và các ngành có quy mô sản xuất lớn. Các DNVVN có thể tìm thấy cơ hội thị trường ngay tại doanh nghiệp lớn, nhằm thực hiện lắp ráp các chi tiết hay thực hiện một công đoạn nào đó. Các doanh nghiệp lớn đảm nhận phần công việc cốt lõi, nghiên cứu cải tiến công nghệ, thiết kế sản phẩm, nắm giữ bí quyết sản xuất kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm. Việc liên kết giữa DNVVN với doanh nghiệp lớn thông qua các hình thức sau: + Nhận nguyên liệu, gia công toàn bộ, nộp thành phẩm. Thành phẩm này mang nhãn hiệu của doanh nghiệp lớn. Trong loại hình này doanh nghiệp vệ tinh có thể là doanh nghiệp lớn. Chiến lược vệ tinh được lựa chọn và áp dụng trong trường hợp uy tín thương mại và kích thích thị trường của doanh nghiệp lớn là rất lớn. Các doanh nghiệp khác không có khả năng cạnh tranh với nhãn hiệu của doanh nghiệp ấy trên thị trường, buộc chấp nhận tạm thời hay lâu dài núp bóng doanh nghiệp đó. + Nhận thực hiện một hay một số công đoạn trong toàn bộ quy trình sản xuất của doanh nghiệp lớn. Các công đoạn này có thể là công đoạn đầu, giữa hay kết thúc. + Ngoài ra hình thức sản xuất nhượng quyền cũng giúp cho các DNVVN phát triển trên cơ sở liên kết với doanh nghiệp lớn. Hiện tại trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp các công ty dược phẩm đã có rất nhiều mặt hàng dược phẩm sản xuất nhượng quyền cho các công ty của Đức, Áo, Hồng Kông, Thụy Sỹ, Singapore…Vì vậy mà thị trường giá cả luôn ổn định, đạt hiệu quả kinh tế khá cao. Xuất phát từ tình hình trên, với nguồn liệu cá tra xuất khẩu hiện tại ở tỉnh Đồng Tháp rất lớn (sản lượng năm 2007 là 241.000 tấn trong đó xuất khẩu đạt 45.127 tấn) mà chỉ có 2 doanh nghiệp có quota xuất khẩu vào Nhật, EU, Mỹ, nên lượng nguyên liệu bán thô ra ngoài rất lớn. Trước mắt các DNVVN tỉnh Đồng Tháp có thể đầu tư thông qua hình thức sản xuất nhượng quyền cho các doanh nghiệp lớn các tỉnh bạn như: ANGIFISH, NAM VIỆT, CATACO… Ngành dệt chiếu, mây tre lá ở huyện Lấp Vò – Lai Vung là một làng nghề truyền thống rất nổi tiếng của tỉnh Đồng Tháp đã có sản phẩm tiêu thụ hầu hết ở miền Đông-Tây Nam Bộ, nhưng hiện tại chỉ mới dừng lại ở hộ sản xuất cá thể quy mô nhỏ, phân tán, chưa có đầu tư chiều sâu và chưa được sự quan tâm đúng mức của các cơ quan chính quyền địa phương. Mặc khác, vốn phát triển cho các làng nghề bị hạn chế. Do đó, trong thời gian tới các DNVVN nên mở rộng quy mô sản xuất sản phẩm này để đa dạng hóa mẩu mã sản phẩm, nâng cao chất lượng trên cơ sở liên kết với các đơn vị xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Thành Phố Hồ Chí Minh để mở rộng ra thị trường nước ngoài nhằm khai thác tốt nguồn nguyên liệu, lao động nhàn rỗi tại chổ và tăng thu nhập cho người lao động tại địa phương. 3.3.5. Giải pháp về quản trị doanh nghiệp Các doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội và thách thức to lớn, trong đó họ phải đáp ứng đòi hỏi ngày càng gay gắt hơn của cơ chế thị trường và sức ép của hội nhập quốc tế. Đặc biệt các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp sức ép và thách thức đó càng lớn lớn. Nhằm nâng cao năng lực quản trị kinh doanh của các Giám đốc và cán bộ quản lý của các DNVVN trên địa bàn tỉnh trong bối cảnh hội nhập, xin đề xuất một số điểm như sau: + Tăng cường năng lực quản trị kinh doanh của các giám đốc và cán bộ quản lý trong các DNVVN trên địa bàn tỉnh. Hai yếu tố thiết yếu hình thành năng lực tổng hợp của một doanh nhân là yếu tố nghiệp chủ và năng lực quản lý. Trong nhiều trường hợp một doanh nhân có được yếu tố thứ nhất nhưng lại thiếu yếu tố thứ hai; hoặc phát triển các yếu tố không hài hòa, không theo kịp sự phát triển nhanh chóng và sự đòi hỏi khắc nghiệt của hoạt động kinh doanh với mức độ cạnh tranh quốc tế ngày càng cao. Để phát triển các năng lực nói trên, cần có sự nỗ lực của bản thân doanh nghiệp và sự hỗ trợ của các cơ quan, các tổ chức hữu quan, nhưng trong đó sự chủ động, tích cực phấn đấu của bản thân mỗi giám đốc và nhà kinh doanh là nhân tố quyết định. Do đó, cán bộ quản lý ở các DNVVN trên địa bàn tỉnh cần được chú trọng bồi dưỡng những kỹ năng cần thiết và cập nhật những kiến thức hiện đại để đủ sức bước vào nền kinh tế tri thức. So sánh với thực tiễn của các nước công nghiêp phát triển, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần đặc biệt chú ý những kỹ năng hữu ích sau: kỹ năng quản trị hiệu quả trong môi trường cạnh tranh, kỹ năng thuyết trình, đàm phán và giao tiếp với công chúng, quản lý sự thay đổi, kỹ năng quản lý thời gian …Các doanh nghiệp có thể kết hợp với Trung tâm xúc tiến thương mại của tỉnh để liên kết với các tổ chức đào tạo những kỹ năng này như: Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam chi nhánh Cần Thơ (VCCI), khoa chuyên ngành của các trường đại học. Thiết nghĩ những kỹ năng nói trên kết hợp với kiến thức quản trị có hiệu quả sẽ có tác động quyết định đối với cán bộ quản lý các doanh nghiệp, qua đó làm tăng khả năng cạnh tranh của các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. + Bồi dưỡng khả năng kinh doanh quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của các DNVVN trong tỉnh. Hiện nay mặc dù các DNVVN ở nước ta đã có những bước tiến nhưng nếu so với trình độ quốc tế thì còn tụt hậu một khoảng cách đáng kể. Điều này các DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp là một tỉnh còn thuần nông nghiệp khoảng cách đó còn xa hơn. Do đó, muốn nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trên thương trường quốc tế thì chính bản thân các giám đốc và cán bộ quản lý doanh nghiệp trước hết cần tăng cường khả năng đó. Đây là đòn bẩy nhân tố con người trong các tổ chức kinh doanh. Điều này các doanh nghiệp và nhà quản lý trong các DNVVN có thể thực hiện được, bằng chứng là đã có những DNVVN Đồng Tháp thành công trên thương trường quốc tế như: Imexpharm, Sa Giang …Tuy nhiên, đáng tiếc là con số này quá ít và còn phát triển mang tính tự phát. Đối với giám đốc và nhà quản lý DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, để nâng cao khả năng làm việc và giao dịch quốc tế, tiếp cận các tiêu chuẩn, các thông lệ của thế giới thì cần chú trọng phát triển những kiến thức và kỹ năng chủ yếu sau: - Năng lực về ngoại ngữ: đây có lẽ là một trong những điểm yếu đáng chú ý nhất không chỉ riêng đối với các DNVVN tỉnh Đồng Tháp mà đối với hầu hết các doanh nghiệp ở nước ta hiện nay. Họ cần có trình độ ngoại ngữ tối thiểu và nên hạn chế phụ thuộc hoàn toàn vào phiên dịch. - Cần nắm được những kiến thức cơ bản về văn hóa, xã hội, lịch sử trong kinh doanh quốc tế. - Hình thức giao tiếp quốc tế và xử lý sự khác biệt về văn hóa trong kinh doanh. - Tìm hiểu những thông lệ quốc tế trong lĩnh vực, những ngành mà các doanh nghiệp kinh doanh. + Phát triển năng lực quản trị chiến lược của cán bộ quản lý. Hầu hết các DNVVN tỉnh Đồng Tháp đều không có có chiến lược phát triển dài hạn, do sự yếu kém về tầm nhìn chiến lược trong phát triển kinh doanh của doanh nghiệp. Có những doanh nghiệp hoạt động rất thành công ở quy mô nhỏ nhưng thất bại ngay khi bước vào giai đoạn mở rộng quy mô lớn hơn. Do đó, các DNVVN cần phải xây dựng khả năng phát triển bền vững, còn ngược lại sẽ khó trụ vững trong cuộc cạnh tranh, có những trường hợp DNVVN trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp phát triển rầm rộ trong vài năm, sau đó suy yếu nhanh, thậm chí phá sản là các minh chứng. Ví dụ sự đổ vỡ của công ty TNHH Tân Việt Hàn với sản phẩm làm bằng Composite là ví dụ đáng xem để từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm hữu ích. Để bồi dưỡng phát triển năng lực quản lý chiến lược và tư vấn chiến lược cho đội ngũ giám đốc và cán bộ kinh doanh trong các DNVVN tỉnh Đồng Tháp, cần chú trọng đặc biệt những kỹ năng sau đây - Kỹ năng phân tích kinh doanh. - Dự đoán và định hướng chiến lược. - Lý thuyết và kỹ năng quản trị chiến lược. - Quản trị rủi ro và tính nhạy cảm trong quản lý. 3.3.6. Giải pháp xây dựng thương hiệu ở từng DNVVN Hiện nay hầu hết các DNVVN tỉnh Đồng Tháp chưa quan tâm đến vấn đề xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp mình. Nhận thức của doanh nghiệp về quyền sở hữu công nghiệp còn nhiều hạn chế về mọi mặt, chưa có chiến lược phát triển doanh nghiệp, phát triển sản phẩm lâu dài. Do đó, giải pháp xây dựng thương hiệu cho các DNVVN tại tỉnh Đồng Tháp là một việc làm cấp thiết khi nước ta đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới (WTO). Trước mắt, để xây dựng thương hiệu, các DNVVN cần chú ‎‎‎‎ý các vấn đề sau: - Chất lượng sản phẩm: là một yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp trong thời buổi kinh tế hội nhập. Do đó, để nâng cao chất lượng sản phẩm, các doanh nghiệp cần mạnh dạn đầu tư các dây chuyền sản xuất phù hợp, hiện đại. Mặt khác, các doanh nghiệp cần chú trọng đến chất lượng sản phẩm ngay từ khâu chọn nguyên liệu và trong quá trình sản xuất. Song song đó, cần chú trọng đến việc nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản l‎‎ý, đồng thời không ngừng nghiên cứu, phát triển đa dạng hóa sản phẩm. - Nhãn hiệu đặc trưng cho những loại sản phẩm: có nhiều loại sản phẩm của các DNVVN tỉnh Đồng Tháp là niềm tự hào của địa phương như: hạt sen, bánh phồng tôm, gạo thơm Cao Lãnh, chiếu thảm, mây tre lá…Nhưng hầu hết đều chưa có thương hiệu riêng cho mình. Do đó, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần đầu tư thích đáng đối với việc xây dựng và bảo vệ nhãn hiệu sản phẩm đặc trưng của riêng doanh nghiệp mình. - Xây dựng uy tín trong doanh nghiệp: trong cơ chế thị trường, sự cạnh tranh luôn diễn ra quyết liệt, mà yếu tố quan trọng nhất là chổ đứng vững của doanh nghiệp trong lòng khách hàng. Do vậy, uy tín đóng vai trò quyết định tới sự thành bại trong cuộc chiến để khẳng định sự tồn tại và sức mạnh của doanh nghiệp. Do đó, các DNVVN tỉnh Đồng Tháp cần xây dựng và bảo vệ uy tín trong chính sản phẩm, những dịch vụ hậu mãi, hoặc bằng việc giữ lời hứa trong các giao dịch của mình với các đối tác. Có như thế mới giúp các doanh nghiệp thành công trên thương trường. 3.3.7. Giải pháp thành lập Hiệp hội các DNVVN tỉnh Đồng Tháp. Hiện nay tỉnh Đồng Tháp chưa thành lập được Hiệp hội các DNVVN. Do đó, việc thành lập Hiệp hội DNVVN là vấn đề cấp thiết. Giúp các doanh nghiệp tăng cường sự liên kết, hỗ trợ xúc tiến, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, thúc đẩy sự phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp, góp phần tích cực vào sự nghiệp CNH-HĐH của tỉnh. Vai trò của Hiệp hội nhằm giúp các doanh nghiệp nhắm đến các mục tiêu sau: - Nắm bắt thông tin hoạt động sản xuất kinh doanh của DNVVN thành viên, thu thập những ý kiến của các doanh nghiệp hội viên trên địa bàn những bất cập về cơ chế, chính sách, vuớng mắc trong sản xuất kinh doan