Đề tài Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu tại Công ty cổ phần dịch vụ hàng hải

Lêi më ®Çu Trong kho¶ng 20 n¨m trë l¹i ®©y, n­íc ta ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín vÒ mäi mÆt nh­: chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi ®Õn v¨n ho¸, gi¸o dôc… Mµ ®Æc biÖt lµ viÖc nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao ®· lµm ®ßn b¶y cho sù ph¸t triÓn cña toµn x· héi. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ khi sè liÖu thèng kª cho thÊy: ViÖt Nam lu«n n»m trong sè nh÷ng quèc gia cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao nhÊt trªn thÕ giíi. Vừa qua n­íc ta ®· chÝnh thøc gãp tiÕng nãi chung víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi khi hoµn tÊt nh÷ng thñ tôc cuèi cïng gia nhËp WTO - Tæ chøc Th­¬ng m¹i lín nhÊt thÕ giíi. ViÖc gia nhËp WTO sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn v« cïng thuËn lîi cho b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo cña nÒn kinh tÕ. Mèi quan hÖ giao l­u, bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia víi ViÖt Nam ngµy cµng më réng. L­îng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô trao ®æi, bu«n b¸n ngµy cµng cã khèi l­îng l­u th«ng lín. ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hiện nay và trong t­¬ng lai sẽ rất ph¸t triÓn. Nh÷ng lîi Ých mµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®em l¹i lµ lµm cho th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng thÕ giíi trë thµnh nguån lùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nguån tiÕt kiÖm n­íc ngoµi, lµ nh©n tè kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cña khoa häc c«ng nghÖ. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu võa lµ cÇu nèi kinh tÕ cña mçi quèc gia víi c¸c n­íc kh¸c trªn toµn thÕ giíi, võa lµ nguån hËu cÇn cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng toµn x· héi. Lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc trùc thuéc Côc hµng h¶i, C«ng ty cæ phÇn dÞch vô hµng h¶i ®· vµ ®ang kh«ng ngõng nç lùc v­¬n lªn vÒ mäi mÆt trong nç lùc chung cña toµn ngµnh. Ho¹t ®éng cña C«ng ty bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng nh­: - §¹i lý cho c¸c h·ng tµu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam. - DÞch vô kho b·i hµng ho¸ - Tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ - DÞch vô vËn t¶i quèc tÕ vµ trong n­íc - DÞch vô t­ vÊn hµng h¶i,… Vµ trong qu¸ tr×nh thùc tËp em ®· cè g¾ng t×m hiÓu vµ ®· lùa chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i C«ng ty cæ phÇn dÞch vô hµng h¶i". Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña GS.TS. §ç Hoµng Toµn vµ c¸c c¸n bé C«ng ty cæ phÇn dịch vụ hµng h ¶i ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu I. XuÊt nhËp khÈu vµ vai trß trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ 1. B¶n chÊt vµ tÝnh tÊt yÕu cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 1.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ sù trao ®æi s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c n­íc víi nhau th«ng qua hµnh vi mua b¸n. VÒ c¬ b¶n ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng t­¬ng tù nh­ nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th­êng gi÷a c¸c ®èi t­îng, gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ tham gia trªn thÞ tr­êng nh­ng ë ®©y diÔn ra trªn mét quy m« lín h¬n víi khèi l­îng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín vµ ®­a tõ n­íc nµy qua n­íc kh¸c. Sù trao ®æi ®ã lµ mét h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ®èi t­îng s¶n xuÊt hµng ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia. Tr­íc ®©y khi ch­a cã quan hÖ trao ®æi bu«n b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc, th× mçi c¸ nh©n còng nh­ mçi quèc gia ®Òu tù tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vµ ®iÒu ®ã g©y ra sù h¹n chÕ vÒ nhu cÇu cña con ng­êi vµ quèc gia. Cïng víi sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ t¸c ®éng cña nh÷ng quy luËt kinh tÕ ph¹m vi chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng réng, nã ®· v­ît ra khái biªn giíi mét n­íc vµ h×nh thµnh nªn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cµng s©u s¾c, c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ cµng ®­îc më réng, c¸c n­íc cµng cã sù phô thuéc lÉn nhau vµ h×nh thµnh c¸c mèi quan hÖ bu«n b¸n víi nhau. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ: tõ xuÊt nhËp khÈu hµng tiªu dïng phôc vô ®êi sèng hµng ngµy cho ®Õn nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc hµng ho¸ thiÕt bÞ cao. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu diÔn ra rÊt réng vÒ quy m«, kh«ng gian, thêi gian diÔn ra th­êng rÊt lín. Nã cã thÓ trong thêi gian ng¾n song còng cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m trªn ph¹m vi mét quèc gia hoÆc nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. Vµ môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chÝnh lµ khai th¸c ®­îc hÕt mäi lîi thÕ còng nh­ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, thùc hiÖn môc tiªu quan träng lµ thu ngo¹i tÖ nh»m ®¸p øng nhu cÇu kinh tÕ mçi quèc gia. Vµ ®èi víi n­íc ta th× ho¹t ®éng nµy sÏ gãp phÇn rÊt lín vµo môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Ó v­¬n lªn thµnh mét quèc gia giµu m¹nh. 1.2. TÝnh tÊt yÕu cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Trao ®æi hµng ho¸ lµ mét h×nh thøc cña mèi quan hÖ kinh tÕ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh c¸c lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trë thµnh mét lÜnh vùc v« cïng quan träng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®¹t ®­îc lîi Ých mét c¸ch tèi ®a nhÊt ®Ó lµm giµu cho ®Êt n­íc. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi x· héi cµng ph¸t triÓn th× ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra cµng nhanh chãng vµ s©u s¾c. Nã ph¶n ¸nh mèi quan hÖ phô thuéc kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng lín vµ s©u s¾c. Khi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u s¾c nh­ vËy th× xuÊt nhËp khÈu chÝnh lµ lÜnh vùc kinh doanh t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Thùc tÕ trªn thÕ giíi ®· cho thÊy mét quèc gia sÏ kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc chø ch­a nãi g× ®Õn sù ph¸t triÓn lín m¹nh nÕu nh­ tù c« lËp hay bÞ c« lËp víi kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. HiÖn nay, chóng ta cã thÓ dÔ dµng minh chøng ®­îc ®iÒu nµy: ®iÓn h×nh ®ã lµ c¸ch c¸c quèc gia m¹nh muèn trõng ph¹t nh÷ng quèc gia nhá lu«n sö dông ®Õn biÖn ph¸p vÒ kinh tÕ. Mµ cô thÓ ®ã lµ h×nh thøc cÊm vËn nÒn kinh tÕ, kh«ng cho phÐp nh÷ng quèc gia nµy cã quan hÖ giao l­u lu«n b¸n víi c¸c quèc gia kh¸c. VÝ dô nh­: Iran, CHDCND TriÒu Tiªn… lµ nh÷ng quèc gia ®ang bÞ lÖnh trõng ph¹t cÊm vËn nÒn kinh tÕ. §iÒu ®ã ®· cho thÊy kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trë thµnh cÇu nèi c¸c quèc gia. Nã trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn v× nã cßn cho phÐp thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ n©ng cao møc tiªu dïng cña mét quèc gia. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trë thµnh bÝ quyÕt thµnh c«ng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu n­íc, nã t¹o cho mçi n­íc cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng ra quèc tÕ vµ t¨ng nhanh xuÊt khÈu s¶n phÈm hµng ho¸ qua chÕ biÕn cã hµm l­îng kü thuËt cao. VÒ sù ra ®êi, ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu xuÊt hiÖn tõ sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ x· héi gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c khu vùc thÕ giíi. ChÝnh sù kh¸c nhau ®ã ®· t¹o cho mçi quèc gia, khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau cã nh÷ng lîi thÕ vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ x· héi kh¸c nhau riªng biÖt. Vµ t¹o cho mçi quèc gia cã thÓ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cô thÓ phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh ®Ó nhËp khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ kh¸c cÇn thiÕt. §iÒu quan träng lµ mçi n­íc ph¶i x¸c ®Þnh cho ®­îc nh÷ng mÆt hµng nµo lµ thÕ m¹nh cña n­íc m×nh vµ ph¶i cã lîi nhÊt trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. ChÝnh v× thÕ mµ sù gia t¨ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu xÐt vÒ kim ng¹ch còng nh­ chñng lo¹i hµng ho¸ ®· lµm cho vÊn ®Ò lîi Ých cña mçi quèc gia ®­îc xem xÐt mét c¸ch ®Æc biÖt h¬n. Trªn thÕ giíi ®· cho thÊy tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, c¸c quèc gia ph¸t triÓn chØ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng nhÊt ®Þnh nh­: NhËt B¶n xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp, hµng c«ng nghÖ cao vµ chØ nhËp khÈu nguyªn liÖu th«; c¸c n­íc thuéc khu vùc T©y Nam ¸ l¹i cã thÕ m¹nh vÒ dÇu má - vµ xuÊt khÈu dÇu th«, dÇu qua tinh chÕ trë thµnh ngµnh kinh doanh chñ lùc cña c¶ quèc gia vµ réng h¬n ®ã lµ c¶ khu vùc T©y Nam ¸… §Ó hiÓu thªm vÒ vÊn ®Ò nµy, chóng ta sÏ nghiªn cøu ®Õn "Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh trong th­¬ng m¹i quèc tÕ" cña David Ricardo. D. Ricardo cho r»ng: Th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u vµ ngµy cµng trë nªn phong phó ®a d¹ng. §Ó gi¶i thÝch c¬ së kinh tÕ cña th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã nhiÒu tr­êng ph¸i ®­a ra nh÷ng hµng ho¸ kh¸c nhau. Trong thêi kú tÝch luü nguyªn thuû c¸c nhµ träng th­¬ng chñ tr­¬ng nhµ n­íc ph¶i tÝch cùc t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch thuÕ quan b¶o hé, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu tiÖn tÖ, tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó b¶o vÖ c¸c ngµnh s¶n xuÊt non trÎ; kiÓm so¸t nhËp khÈu, thóc ®Èy xuÊt khÈu. Tuy vËy, ë thÕ kû XV- XVII, c¸c nhµ träng th­¬ng coi trao ®æi th­¬ng m¹i lµ hµnh vi t­íc ®o¹t lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia còng nh­ gi÷a c¸c thµnh viªn trong mét n­íc. Tuy nhiªn, häc thuyÕt trao ®æi quèc tÕ cña c¸c nhµ träng th­¬ng vµ träng n«ng cßn rÊt s¬ sµi. §Õn cuèi thÕ kû XVII ®Çu thÕ kû XVIII, nh÷ng nhµ kinh tÕ häc tµi s¶n cæ ®iÓn ®· ®­a ra quan niÖm dùa trªn sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia lµm c¬ së gi¶i thÝch quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Theo quan ®iÓm nµy, n­íc nµo cã ®Êt tèt trång lóa th× cÇn chuyªn m«n vµo ngµnh trång trät vµ mua hµng ho¸ c«ng nghiÖp cña c¸c n­íc kh¸c. Ng­îc l¹i, n­íc nµo cã nhiÒu tµi nguyªn kho¸ng s¶n th× nªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ mua lóa m× ë n­íc kh¸c. Quan ®iÓm ®ã gäi lµ lîi thÕ tuyÖt ®èi trong trao ®æi quèc tÕ. Khi mçi n­íc cã lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi c¸c n­íc kh¸c vÒ mét lo¹i hµng ho¸ th× lîi Ých cña th­¬ng m¹i lµ râ rµng. Nh­ng ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu n­íc A cã thÓ s¶n xuÊt hiÖu qu¶ h¬n n­íc B c¶ hai mÆt hµng ®em trao ®æi? §Ó gi¶i ®¸p cho c©u hái nµy, D. Ricardo ®· ®­a ra lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh kh¼ng ®Þnh r»ng, nÕu mét ®Êt n­íc cã lîi thÕ so s¸nh trong mét sè s¶n phÈm vµ kÐm lîi thÕ so s¸nh trong mét sè s¶n phÈm kh¸c th× n­íc ®ã sÏ cã lîi trong chuyªn m«n ho¸ vµ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i quèc tÕ. Th­¬ng m¹i quèc tÕ chñ yÕu phô thuéc vµo lîi thÕ so s¸nh chø kh«ng ph¶i chØ phô thuéc vµo lîi thÕ tuyÖt ®èi. §Ó gi¶i thÝch thùc chÊt cña lîi thÕ so s¸nh, D. Ricardo cho r»ng mét ®Êt n­íc cã lîi thÕ so s¸nh trong viÖc s¶n xuÊt mét mÆt hµng nµo ®ã nÕu n­íc ®ã cã chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng ®èi vÒ mÆt hµng ®ã thÊp h¬n so víi n­íc kh¸c. Cã thÓ minh ho¹ lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh b»ng vÝ dô sau: Do tr×nh ®é n¨ng suÊt lao ®éng kh¸c nhau nªn Mü cã chi phÝ s¶n xuÊt l­¬ng thùc vµ quÇn ¸o thÊp h¬n ch©u ¢u. Nh­ng nÕu ¸p dông nguyªn t¾c lîi thÕ so s¸nh ®Ó chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt th× Mü vµ Ch©u ¢u ®Òu cã lîi: S¶n phÈm Hao phÝ lao ®éng Mü Ch©u ¢u 1. §¬n vÞ l­¬ng thùc 1 3 2. §¬n vÞ quÇn ¸o 2 4 B¶ng sè liÖu cho thÊy: N­íc Mü cã lîi thÕ tuyÖt ®èi c¶ vÒ hai mÆt hµng l­¬ng thùc vµ quÇn ¸o. NÕu so s¸nh chi phÝ s¶n xuÊt mÆt hµng l­¬ng thùc th× Mü s¶n xuÊt rÎ h¬n ch©u ¢u 3 lÇn, cßn mÆt hµng quÇn ¸o rÎ h¬n 2 lÇn. Tuy vËy Ch©u ¢u l¹i cã lîi thÕ so s¸nh vÒ mÆt hµng quÇn ¸o, cßn Mü cã lîi thÕ so s¸nh vÒ mÆt hµng l­¬ng thùc. VËy n­íc Mü nªn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt l­¬ng thùc, ch©u ¢u chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt quÇn ¸o, th× c¶ 2 bªn cïng cã lîi trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh (hay t­¬ng ®èi) cña David Ricardo ®· cho thÊy c¬ chÕ lîi Ých khi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn, ng­êi ta cïng thÊy r»ng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vÉn diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia khi chóng cã c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸ gièng nhau. VÝ dô nh­, sù trao ®æi bu«n b¸n c¸c mÆt hµng ®iÖn tö c«ng nghÖ cao gi÷a c¸c n­íc T©y ¢u ph¸t triÓn, hay sù trao ®æi bu«n b¸n « t« gi÷a §øc vµ Mü,… ë ®©y, c¸c quèc gia hoµn toµn tù do lùa chän c¸c ®èi t¸c bu«n b¸n, c¸c mÆt hµng cã kh¶ n¨ng ®em l¹i lîi Ých lín nhÊt cho hä. HiÖn nay, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých vÒ kinh tÕ cho mçi quèc gia mµ nã cßn lµ cÇu nèi cho toµn x· héi, cho sù giao l­u g¾n bã cña loµi ng­êi trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trë thµnh mét bé phËn tÊt yÕu cho mçi quèc gia ph¸t triÓn. 2. C¸c néi dung c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp 2.1. Quy tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ 2.1.1. Quy tr×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ VÒ c¬ b¶n ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®­îc biÓu diÔn nh­ s¬ ®å sau: T¹o nguån hµng vµ kh¸ch hµng xuÊt khÈu §µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång Nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu ChuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu KiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu Lµm thñ tôc thuª tµu l­u c­íc nÕu gi÷a CIF Mua b¶o hiÓm Thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan Giao nhËn hµng víi chñ tµu Lµm thñ tôc thanh to¸n 2.1.2. Quy tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸ Ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ ®­îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau: Chän ®èi t¸c Ký kÕt hîp ®ång Më tÝn dông Thuª vµ cho tµu ®Õn tiÕp nhËn vËn chuyÓn hµng Thùc hiÖn b¶o hiÓm vËn chuyÓn hµng ho¸ TiÕp nhËn hµng vÒ KiÓm tra chøng tõ vµ thanh to¸n Mua b¶o hiÓm Thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan NghiÖm thu hµng ho¸ Båi th­êng nhËp khÈu Lµm thñ tôc h¶i quan Khai b¸o h¶i quan 2.2. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng Do ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu diÔn ra trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc kinh doanh n»m t¹i c¸c quèc gia kh¸c nhau v× vËy khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ sÏ ph¶i chuyÓn tõ biªn giíi n­íc nµy sang n­íc kh¸c. MÆt kh¸c, mçi n­íc l¹i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, hÖ thèng luËt ph¸p, thÓ lÖ vµ tËp qu¸n giao th­¬ng kh¸c nhau v× vËy c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc kinh doanh khi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu sÏ ph¶i tù ®Æt c©u hái vµ gi¶i ®¸p chóng nh­: kinh doanh hµng ho¸ g×? víi ai? ë ®©u? Thanh to¸n b»ng h×nh thøc nµo? Thêi ®iÓm thùc hiÖn lµ bao giê?... 2.2.1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi Khi tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi, mµ thùuc chÊt ë ®©y lµ viÖc nghiªn cøu ®èi víi thÞ tr­êng trong n­íc. Mçi doanh nghiÖp kinh doanh cÇn tËp trung nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh chñ yÕu sau: §Æc tÝnh - chÊt l­îng hµng ho¸, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i - luËt ph¸p mçi quèc gia, tËp qu¸n th­¬ng m¹i t¹i b¶n ®Þa, t×nh h×nh kinh tÕ toµn quèc gia, ®iÒu kiÖn chuyªn chë vµ bèc xÕp, ®Æc tÝnh thÞ tr­êng còng nh­ dung l­îng vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng v.v.. 2.2.2. Nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc Khi nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc, tr­íc hÕt doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t t×nh h×nh trong n­íc vÒ nh÷ng mÆt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. - NhËn biÕt hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu: T×m hiÓu nh÷ng mÆt hµng trong n­íc cã uy tÝn vµ ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao, nh÷ng mÆt hµng cã ®ñ tiªu chuÈn ISO- ®ã sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó b¹n hµng dÔ chÊp nhËn. T×m hiÓu nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc ®ang thiÕu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nµo, së thÝch - t©m lý cña kh¸ch hµng ng­êi tiªu dïng cã chuéng hµng ngo¹i kh«ng?… - C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m ch¾c luËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÕ ®é tËp qu¸n cña n­íc liªn quan ®Õn viÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. N¾m râ tÝnh æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, chÝnh trÞ, … 2.2.3. TiÕn hµnh lùa chän ®èi t­îng kinh doanh SÏ cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp, nhµ kinh doanh trªn cïng mét thÞ tr­êng vµ ®Òu kinh doanh cïng chñng lo¹i hµng ho¸ nh­ nhau v× vËy khi tiÕn hµnh lùa chän ®èi t¸c mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m hiÓu vÒ: ph¹m vi kinh doanh, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, quy m« ho¹t ®éng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, uy tÝn cña ®èi t¸c trªn thÞ tr­êng,… vµ th¸i ®é liªn quan ®Õn chÝnh trÞ cña ®èi t¸c. §Ó cã thÓ lùa chän ®èi t¸c kinh doanh mét c¸ch tèt nhÊt, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ dïng mét sè ph­¬ng ph¸p ®Ó ®iÒu tra nh­ sau: + Qua s¸ch b¸o, th«ng tin tµi liÖu tõ Internet. + Qua c¸c dÞch vô t­ vÊn cña c¸c doanh nghiÖp hay cña c¬ quan nhµ n­íc. + Qua ®iÒu tra trùc tiÕp + HoÆc bu«n b¸n thö ®Ó t×m hiÓu,… 2.3. TiÕn hµnh lËp ph­¬ng ¸n giao dÞch §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng giao dÞch gåm c¸c b­íc chi tiÕt sau: - Lùa chän mÆt hµng kinh doanh xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. - Lùa chän thÞ tr­êng - kh¸ch hµng tiªu dïng - ph­¬ng thøc giao dÞch vËn chuyÓn. - X¸c ®Þnh sè l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. - KiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ - Lùa chän thêi gian, thêi ®iÓm, ®Þa ®iÓm giao nhËn. - X©y dùng lùa chän c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ nh­: héi nghÞ kh¸ch hµng, tæ chøc chiªu ®·i, ®Çu t­ qu¶ng c¸o, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt míi,… - TÝnh to¸n vµ dù b¸o kÕt qu¶ c«ng viÖc giao dÞch hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. 2.4. Giao dÞch, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång 2.5. Thùc hiÖn ký kÕt, chÝnh thøc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 3. Vai trß cña xuÊt nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ ë n­íc ta §èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ tæng thÓ c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau b¾t nguån tõ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i kh¸c nhau nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· t¸c ®éng vµo c¸c quèc gia tham gia qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. C¸c quèc gia sÏ tËp trung s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm mµ m×nh cã lîi thÕ ®Ó xuÊt khÈu, vµ ng­îc l¹i sÏ nhËp khÈu hµng ho¸ mµ m×nh kh«ng cã lîi thÕ. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c c¸ thÓ riªng biÖt mµ lµ cã sù tham gia cña toµn bé hÖ thèng kinh tÕ mçi quèc gia. ChÝnh v× vËy mµho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã vai trß to lín trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy sÏ gióp nÒn kinh tÕ néi ®Þa t¨ng ngo¹i tÖ thu ®­îc, thay ®æi c¸n c©n thanh to¸n theo h­íng cã lîi, t¨ng thªm nguån thu cho ng©n s¸ch quèc gia, tiÕp cËn ®­îc nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, tiÕp xóc víi khoa häc c«ng nghÖ cao ¸p dông cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, t¹o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh cho hµng ho¸ trong vµ ngoµi n­íc,… vµ trªn hÕt lµ h­íng ®Õn môc ®Ých n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n. §ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn x· héi chñ nghÜa vµ nÒn kinh tÕ cßn ®ang ph¸t triÓn víi tr×nh ®é thÊp nh­ n­íc ta, th× nh÷ng yÕu tè thiÕu hôt nh­: vèn, kü thuËt, thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý… hay cã nh÷ng yÕu tè lµ thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc nh­: tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, nguån lao ®éng dåi dµo,… ViÖc x©y dùng chiÕn l­îc cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã vai trß quan träng vµ cÊp b¸ch ®èi víi n­íc ta, ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay. Vµ môc ®Ých cña viÖc cè g¾ng ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta tham gia vµo tæ chøc WTO còng chÝnh lµ gi¶i ph¸p më cöa nÒn kinh tÕ ®Ó huy ®éng nh÷ng nguån vèn, kü thuËt tõ c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi kÕt hîp víi nguån lùc trong n­íc ®Ó t¹o ra søc m¹nh míi cho sù t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ. TÊt c¶ víi môc ®Ých ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ thu hÑp kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra, th× nhµ n­íc ph¶i x©y dùng ®­îc chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu nãi riªng- chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung phï hîp víi hoµn c¶nh ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta. Mét khi ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý trong ®iÒu kiÖn héi nhËp nÒn kinh tÕ nh­ hiÖn nay nã sÏ gãp phÇn quan träng gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ: + T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ ho¹ch më réng thÞ tr­êng cña m×nh, qua ®ã c¸c doanh nghiÖp t¹o ®­îc tªn tuæi cña m×nh víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. + Gióp c¸c doanh nghiÖp t¹o ®­îc nguån thu ngo¹i tÖ, t¨ng dù tr÷ qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, thay thÕ, bæ sung… phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. + Ph¸t huy cao ®é tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸n bé xuÊt nhËp khÈu còng nh­ c¸c ®¬n vÞ tham gia: tÝch cùc t×m tßi vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng trong kh¶ n¨ng xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp cã thÓ th©m nhËp. + Gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®æi míi c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh ®ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp kÐo dµi tuæi thä cña chu kú sèng mét s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. + Khi cã sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gióp c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm yÕu tè ®Çu vµo… II. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 1. C¸c h×nh thøc xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu 1.1. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu - XuÊt khÈu thiÕt bÞ toµn bé, thiÕt bÞ lÎ - bé phËn, vËt t­ phô tïng dµnh cho s¶n xuÊt. - XuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ d­íi h×nh thøc trao ®æi, hîp t¸c s¶n xuÊt gia c«ng liªn doanh quèc tÕ. - C¸c h×nh thøc chuyÓn khÈu - t¹m nhËp t¸i xuÊt. - C¸c dÞch vô nh­ lµm ®¹i lý, uû th¸c cho c¸c doanh nghiÖp tæ chøc n­íc ngoµi. - Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. 1.2. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu c¬ b¶n - NhËp khÈu uû th¸c - NhËp khÈu trùc tiÕp c¸c mÆt hµng - NhËp khÈu theo h×nh thøc ®æi hµng - NhËp khÈu t¸i xuÊt 2. C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ 2.1. Mét sè quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ HiÖu qu¶ lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña chñ thÓ vµ chi phÝ mµ chñ thÓ bá ra ®Ó cã kÕt qu¶ ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. NÕu ký hiÖu K: lµ kÕt qu¶ nhËn ®­îc theo h­íng môc tiªu ®o b»ng c¸c ®¬n vÞ kh¸c nhau. D. lµ chi phÝ bá ra ®­îc ®o b»ng c¸c ®¬n vÞ kh¸c nhau. t: lµ hiÖu qu¶ Ta cã c«ng thøc hiÖu qu¶ chung lµ: E = K - C (1) hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi E = (2) hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi Mét c¸ch chung nhÊt, kÕt qu¶ (K) mµ chñ thÓ nhËn ®­îc theo h­íng môc tiªu trong ho¹t ®éng cña m×nh cµng lín h¬n chi phÝ (C) bá ra bao nhiªu th× cµng cã lîi bÊy nhiªu. HiÖu qu¶ lµ chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n hµnh ®éng. 2.1.1. C¸c kh¸i niÖm hiÖu qu¶ HiÖu qu¶ ®­îc hiÓu theo nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau v× vËy h×nh thµnh nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau. a) HiÖu qu¶ tæng hîp: lµ hiÖu qu¶ chung ph¶n ¸nh kÕt qu¶ thùc hiÖn míi môc tiªu mµ chñ thÓ ®Æt ra trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh trong mèi quan hÖ víi chi phÝ ®Ó cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®ã. b) HiÖu qu¶ kinh doanh: lµ hiÖu qu¶ nÕu chØ xÐt vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ cña vÊn ®Ò, lµ mét néi dung ®Æc biÖt cña hiÖu qu¶ tæng hîp cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ kh¸c nhau. HiÖu qu¶ kinh tÕ m« t¶ mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ chñ thÓ nhËn ®­îc vµ chi phÝ bá ra ®Ó nhËn ®­îc lîi Ých kinh tÕ ®ã. c) HiÖu qu¶ chÝnh trÞ x· héi: lµ hiÖu qu¶ mµ chñ thÓ nhËn ®­îc trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Ch¼ng h¹n gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c«ng b»ng x· héi, m«i tr­êng,… d) HiÖu qu¶ trùc tiÕp: lµ hiÖu qu¶ ®­îc xem xÐt trong ph¹m vi chØ mét dù ¸n, mét doanh nghiÖp (mét ®èi t­îng). e) HiÖu qu¶ gi¸n tiÕp: lµ hiÖu qu¶ mµ mét ®èi t­îng nµo ®ã t¹o ra cho mét ®èi t­îng kh¸c ViÖc x©y dùng mét dù ¸n nµy cã thÓ kÐo theo viÖc x©y dùng hµng lo¹t nh÷ng dù ¸n kh¸c. HiÖu qu¶ cña dù ¸n ®ang xem xÐt lµ hiÖu qu¶ trùc tiÕp cßn hiÓu qu¶ cña c¸c dù ¸n kh¸c lµ hiÖu qu¶ gi¸n tiÕp. f) HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi vµ hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi: lµ hai h×nh thøc biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ. Trong ®ã, hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi ®­îc ®o b»ng hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ, cßn hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi ®­îc ®o b»ng tØ sè gi÷a kÕt qu¶ vµ chi phÝ. Lîi nhuËn rßng hµng n¨m ®­îc xem nh­ lµ h×nh thøc cña hiÖu qu¶ tuyÖt ®èi, tû suÊt lîi nhuËn lµ h×nh thøc cña hiÖu qu¶ t­¬ng ®èi. 2.1.2. HiÖu qu¶ tµi chÝnh HiÖu qu¶ tµi chÝnh cßn ®­îc gäi lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay hiÖu qu¶ doanh nghiÖp lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ xÐt trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ tµi chÝnh ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ doanh nghiÖp nhËn ®­îc vµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®­îc l¬i Ých kinh tÕ. HiÖu qu¶ tµi chÝnh lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp, nh÷ng nhµ ®Çu t­. HiÖu qu¶ tµi chÝnh chØ liªn quan ®Õn thu, chi cã liªn quan trùc tiÕp. 2.1.3. HiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n HiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n cßn ®­îc gäi lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi lµ hiÖu qu¶ tæng hîp ®­îc xÐt trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ. Chñ thÓ ®­îc h­ëng hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n lµ toµn bé x· héi mµ ng­êi ®¹i diÖn cho nã lµ Nhµ n­íc. V× vËy nh÷ng lîi Ých vµ chi phÝ ®­îc xem xÐt trong hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung c¬ b¶n cña hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ xÐt theo quan ®iÓm toµn bé nÒn kinh tÕ. 2.1.4. HiÖu qu¶ tr­íc m¾t vµ hiÖu qu¶ l©u dµi C¨n cø vµo lîi Ých nhËn ®­îc trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi hay ng¾n h×nh thµnh kh¸i niÖm hiÖu qu¶ tr­íc m¾t vµ hiÖu qu¶ l©u dµi. HiÖu qu¶ tr­íc m¾t lµ hiÖu qu¶ ®­îc xem xÐt trong kho¶ng thêi gian ng¾n. Lîi Ých ®­îc xem xÐt trong lo¹i hiÖu qu¶ nµy lµ lîi Ých tr­íc m¾t mang tÝnh t¹m thêi. ViÖc nhËp nh÷ng thiÕt bÞ cò, c«ng nghÖ kÐm tiªn tiÕn, rÎ tiÒn cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ tr­íc m¾t nh­ng vÒ l©u dµi kh«ng h¼n lµ nh­ vËy. HiÖu qu¶ l©u dµi lµ hiÖu qu¶ ®­îc xem xÐt trong kho¶ng thêi gian dµi. ViÖc bá tiÒn mua b¶o hiÓm cã lîi Ých tr­íc m¾t bÞ vi ph¹m nh­ng nã t¹o ra mét thÕ æn ®Þnh l©u dµi, nã cho phÐp san bít rñi ro cho c¸c nhµ b¶o hiÓm. 2.2. HiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu HiÖn nay ë n­íc ta kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ cã vai trß ngµy cµng quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII nhÊn m¹nh: "Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Më réng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn s©u, t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ dÞch vô…" (V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VIII - Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia - 1996). V× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ cßn lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña viÖc thùc hiÖn quy luËt tiÕt kiÖm. Kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong t¸i s¶n xuÊt x· héi. Khi s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu, c¸c quèc gia bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. C¸c tû lÖ trao ®æi (mua b¸n) ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ c¶ quèc tÕ. Møc gi¸ vµ t­¬ng quan cña nã kh¸c víi gi¸ trong néi bé cña n­íc xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, s¶n phÈm nhËp khÈu tham gia vµo l­u th«ng hµng ho¸ trong n­íc vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, thùc tÕ kh«ng t¸i s¶n xuÊt t¹i n­íc ®ã. Kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung b»ng c¸ch lµm ®a d¹ng ho¸ hoÆc lµm t¨ng khèi l­îng gi¸ trÞ sö dông cho nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ mÆt kh¸c lµm t¨ng thu nhËp quèc d©n nhê tranh thñ ®­îc lîi thÕ so s¸nh trong trao ®æi ®èi víi n­íc ngoµi, t¹o thªm tÝch luü cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trong n­íc, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n trong n­íc. Víi ®Æc thï cña kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ho¹t ®éng kinh doanh nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, m«i tr­êng v¨n ho¸ cña c¸c t¸c nh©n n­íc ngoµi. V× vËy, khi thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nµy cÇn ph¶i xem xÐt tæng quan c¸c t¸c nh©n ¶nh h­ëng ®Õn nã ®Ó cã c¸c ph­¬ng ph¸p lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc tèi ­u, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ngµy cµng ph¸t triÓn phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i vµ ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. XÐt vÒ mÆt lý luËn, néi dung c¬ b¶n cña hiÖu qu¶ kinh tÕ trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ gãp phÇn ®¾c lùc thóc ®Èy nhanh n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n cã thÓ sö dông, qua ®ã t¹o thªm nguån tÝch luü cho s¶n xuÊt vµ n©ng cao møc sèng trong n­íc. - B¶o ®¶m sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n, lîi Ých tËp thÓ víi lîi Ých x· héi. 2.3. C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tµi chÝnh a) C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖu qu¶ tµi chÝnh gi¶n ®¬n + Ph­¬ng ph¸p hÖ sè hoµn vèn gi¶n ®¬n + Ph­¬ng ph¸p thêi gian hoµn vèn b) C¸c ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng + Ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn + Ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ t­¬ng lai + Ph­¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn hµng n¨m c) Ph­¬ng ph¸p tØ sè lîi Ých/chi phÝ (B/C) 3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 3.1. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu - Lîi nhuËn: Lîi nhuËn lµ chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cã tÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cuèi cïng cña tõng hîp ®ång xuÊt khÈu. Lîi nhuËn lµ tiÒn ®Ó duy tr× vµ t¸i s¶n xuÊt më réng cña doanh nghiÖp, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao møc sèng cho nh©n viªn. Lîi nhuËn lµ toµn bé tiÒn cã ®­îc sau khi ®· trõ ®i toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu tõ tæng doanh thu cã ®­îc cña hîp ®ång. C«ng thøc tÝnh lîi nhuËn nh­ sau: P = TR - TC Trong ®ã: P: Lîi nhuËn TR: Tæng doanh thu TC: Tæng chi phÝ NÕu P>0 th× ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶, ng­îc l¹i nÕu P<0 th× lµm ¨n thua lç, nÕu P = 0 th× ho¹t ®éng hoµ vèn. Khi ®¸nh gi¸ dùa trªn chØ tiªu lîi nhuËn th× ph¶i thèng kª ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ ph¸t sinh, chi phÝ c¬ héi vµ gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn, møc l¹m ph¸t… ®©y lµ yÕu tè th­êng bÞ bá sãt khi ®¸nh gi¸ lµm kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ kh«ng ®­îc kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c. Tû suÊt lîi nhuËn: ChØ tiªu lîi nhuËn cho biÕt hîp ®ång xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ hay kh«ng tuy nhiªn hiÖu qu¶ ®Õn møc ®é nµo th× kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc. §Ó ph¶n ¸nh møc ®é hiªu qu¶ thùc tÕ cña hîp ®ång ng­êi ta dïng chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy cã thÓ tÝnh b»ng nh÷ng c¸ch sau ®©y: * ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña lîi nhuËn vµ chi phÝ P' = Trong ®ã: P': lµ tû suÊt lîi nhuËn ChØ tiªu nµy nãi lªn tû lÖ phÇn tr¨m l·i so víi tæng chi phÝ cña doanh nghiÖp sau khi thùc hiÖn hîp ®ång. ChØ tiªu nµy th­êng ®­îc so s¸nh víi l·i suÊt ng©n hµng hoÆc mét sè chØ tiªu kh¸c. * Tû suÊt lîi nhuËn lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a lîi nhuËn vµ doanh thu: P' = Tû suÊt lîi nhuËn ë ®©y ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh thu hay trong 100 ®ång doanh thu cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. * Tû suÊt lîi nhuËn lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a lîi nhuËn vµ tæng vèn Dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t­ cho ho¹t ®éng kinh doanh. Hay cßn gäi lµ kh¶ n¨ng sinh lêi. P' = * ChØ tiªu tû suÊt ngo¹i tÖ xuÊt khÈu: lµ tû lÖ gi÷a chi phÝ b»ng ®ång b¶n tÖ trªn doanh thu tÝnh b»ng ®ång ngo¹i tÖ. Th«ng th­êng chØ tiªu nµy ®­îc tÝnh tr­íc khi thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, ®Ó biÕt ®­îc hîp ®ång cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Nh­ng sau khi kÕt thóc hîp ®ång th× ng­êi ta chØ tÝnh l¹i ®Ó biÕt ®­îc hiÖu qu¶ thùc tÕ cña hîp ®ång. ChØ tiªu nµy cßn ®­îc dïng ®Ó lùa chän hîp ®ång tèi ­u khi cã nhiÒu hîp ®ång b»ng c¸ch so s¸nh cïng chØ tiªu gi÷a c¸c hîp ®ång. 3.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu sö dông c¸c chØ tiªu sau ®©y: * ChØ tiªu lîi nhuËn: Lîi nhuËn = Tæng doanh thu - Tæng chi phÝ ChØ tiªu lîi nhuËn lµ sù so s¸nh gi÷a tæng doanh thu mµ doanh nghiÖp thu ®­îc víi tæng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra. §©y lµ chØ tiªu quan träng, dùa vµo chØ tiªu nµy doanh nghiÖp biÕt ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh cã l·i hay kh«ng. * ChØ tiªu tØ suÊt ngo¹i tÖ hµng nhËp khÈu Knk = Knk lµ tØ suÊt ngo¹i tÖ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, lµ tæng sè ®ång néi tÖ cã thÓ thu ®­îc khi bá ra mét ®ång ngo¹i tÖ. P lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ë trong n­íc tÝnh b»ng néi tÖ. Q lµ khèi l­îng l« hµng nhËp khÈu Tn lµ sè ngo¹i tÖ ph¶i chi ra ®Ó nhËp khÈu l« hµng NÕu tû suÊt nµy mµ cao h¬n tØ gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång ViÖt Nam vµ ®ång ngo¹i tÖ th× viÖc nhËp khÈu cña doanh nghiÖp lµ cã l·i vµ ng­îc l¹i. Hay nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ khi P/Knk < R . R lµ tØ gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång ngo¹i tÖ víi ®ång néi tÖ. * ChØ tiªu hiÖu qu¶ tæng hîp: H = Xxk Fxk + Nnk C H lµ hiÖu qu¶ tæng hîp cña mét doanh nghiÖp kinh doanh XNK Xxk lµ chØ tiªu hiÖu qu¶ xuÊt khÈu Fxk lµ chi phÝ ®Çy ®ñ trong n­íc ®èi víi xuÊt khÈu (qui ra ngo¹i tÖ) Nnk lµ chØ tiªu hiÖu qu¶ nhËp khÈu. C lµ chi phÝ b»ng ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ Mét doanh nghiÖp kinh doanh XNK hai chiÒu cã thÓ kh«ng cã l·i ë nhËp khÈu hoÆc ng­îc l¹i, miÔn sao H > 0 th× kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh XNK cã l·i. * ChØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nhËp khÈu Hn = Hn lµ hiÖu qu¶ nhËp khÈu Cs lµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm nhËp khÈu hoÆc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó thay thÕ nhËp khÈu (theo gi¸ néi ®Þa). Cn lµ tæng chi phÝ ngo¹i tÖ cho viÖc nhËp khÈu (theo gi¸ quèc tÕ) 3.3. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh ViÖc thùc hiÖn mét hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu kh«ng ph¶i chØ lµ ®Ó thu lîi nhuËn mµ cßn nh»m thùc hiÖn nhiÒu môc tiªu kh¸c n÷a nh­: më réng thÞ tr­êng, ®Þnh vÞ s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh… Cã nhiÒu lóc ta cÇn ph¶i biÕt chÊp nhËn thua lç ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kh¸c mµ trong thêi ®iÓm ®ã ®ang lµ môc tiªu ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu. Cã kh¸ nhiÒu môc tiªu ®Þnh tÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp nh­: - Uy tÝn cña doanh nghiÖp: ®iÒu nµy thÓ hiÖn sù yªu thÝch s¶n phÈm doanh nghiÖp cña kh¸ch hµng hay sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm. - Kh¶ n¨ng th©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng: ®iÒu nµy nãi lªn r»ng trong thÞ tr­êng hiÖn t¹i doanh nghiÖp cã tû phÇn bao nhiªu, cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng hay kh«ng, kh¶ n¨ng khai th¸c thÞ tr­êng ®Õn ®©u… Tãm l¹i, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp lµ mét c«ng viÖc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp sau khi thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. Qua ®ã cho ta thÊy ®­îc nh÷ng mÆt lµm ®­îc vµ nh÷ng mÆt ch­a lµm ®­îc ®Ó råi rót ra nh÷ng yÕu ®iÓm cña m×nh vµ t×m c¸ch kh¾c phôc ®ång thêi ph¸t huy thÕ m¹nh cña m×nh. ViÖc nµy ®ßi hái ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé, toµn diÖn, vµ chÝnh x¸c. III. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu A. C¸c nh©n tè vÜ m« ngoµi doanh nghiÖp 1. ¶nh h­ëng tõ nÒn kinh tÕ - x· héi trong n­íc §èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp tæ chøc nµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn ph¹m vi mét vïng, l·nh thæ mét quèc gia ®Òu chÞu sù t¸c ®éng vÜ m« tõ nÒn kinh tÕ quèc gia ®ã. Sù t¸c ®éng ®ã cã tÇm quan träng rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Nã cã thÓ tÝch cùc hay tiªu cùc ®Õn doanh nghiÖp tuú thuéc vµo nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tr×nh ®é cao hay nÒn kinh tÕ l¹c hËu kÐm ph¸t triÓn. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th× t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña nã sÏ bao gåm mét sè yÕu tè c¬ b¶n sau: 1.1. ThuÕ quan xuÊt nhËp khÈu Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ chÞu sù ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña thuÕ xuÊt nhËp khÈu. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. ThuÕ xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng nguån thu cho ®Êt n­íc nh­ng l¹i lµm cho gi¸ c¶ quèc tÕ cña hµng ho¸ bÞ ®¸nh thuÕ cao h¬n møc gi¸ trong n­íc. Tuy nhiªn, ®èi víi n­íc ta hiÖn nay, thùc hiÖn chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi cho nªn hÇu hÕt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®Òu chÞu møc thuÕ rÊt thÊp mµ ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n kh«ng ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu. ThuÕ nhËp khÈu cã xu thÕ lµm gi¶m l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng trong n­íc, vµ do ®ã nã lµm t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. HiÖn nay ë n­íc ta, cã rÊt nhiÒu nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu ph¶i chÞu thuÕ rÊt cao. Cã nh÷ng mÆt hµng chÞu 100% cho ®Õn 300% thuÕ nhËp khÈu, víi môc ®Ých ®Ó b¶o vÖ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cßn non trÎ trong n­íc. Tuy nhiªn víi viÖc tham gia vµo tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ WTO, ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn thùc hiÖn chñ tr­¬ng héi nhËp thùc sù vµ tiÕn tíi xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan vµ mét sè h×nh thøc b¶o hé kh¸c. Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu sÏ cã mét m«i tr­êng ho¹t ®éng v« cïng thuËn lîi, sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 1.2. H¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (quota) H¹n ng¹ch lµ h×nh thøc h¹n chÕ vÒ sè l­îng xuÊt nhËp khÈu cã t¸c dông mét mÆt lµm gi¶m sè ®Çu mèi tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, mÆt kh¸c t¹o c¬ héi thu©n lîi cho ng­êi xin ®­îc quota xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn, h¹n ng¹ch cã thÓ biÕn mét doanh nghiÖp duy nhÊt trong n­íc thµnh doanh nghiÖp ®éc quyÒn cã thÓ ®Æt møc gi¸ cao ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a. 1.3. Tû gi¸ hèi ®o¸i Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ quan hÖ so s¸nh tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ cña hai ®ång tiÒn cña hai n­íc kh¸c nhau. ViÖc duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp ®Ó cho c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh th­¬ng m¹i trong n­íc khi xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô ra thÞ tr­êng thÕ giíi lµ v« cïng quan träng. Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i lµ nh©n tè quan träng thùc hiÖn chiÕn l­îc h­íng ngo¹i, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, tû gi¸ hèi ®o¸i cã vai trß quan träng, nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Khi tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng hay gi¶m sÏ lµm thay ®æi míi tíi gi¸ trÞ hµng ho¸ dÞch vô xuÊt nhËp khÈu bëi s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu víi thÞ tr­êng quèc tÕ th­êng cã sè l­îng rÊt lín cho nªn nã ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi kh¶ n¨ng sinh lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc lµ kh«ng ®æi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ t¨ng lªn th× c¸c nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm s¬ chÕ khi xuÊt khÈu theo møc gi¸ c¶ quèc tÕ sÏ n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña hä vµ sÏ bÞ thiÖt h¹i. Hä ph¶i chÞu møc chi phÝ cao h¬n do l¹m ph¸t trong n­íc. C¸c nhµ xuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ t¹o cã thÓ t¨ng gi¸ c¶ hµng xuÊt khÈu cña hä ®Ó bï ®¾p l¹i chi phÝ nh­ng kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh trªn thÞ tr­êng sÏ gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Vµ nÕu t×nh tr¹ng tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ gi¶m so víi tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc th× khi ®ã sÏ cã lîi cho c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nh­ng ng­îc l¹i lµm cho c¸c nhµ nhËp khÈu bÞ thiÖt. NÕu chÝnh phñ muèn c¸c doanh nghiÖp h­íng ra thÞ tr­êng thÕ giíi ph¸t triÓn th× ph¶i gi¶m bít søc hÊp dÉn t­¬ng ®èi cña viÖc s¶n xuÊt cho thÞ tr­êng néi ®Þa. Muèn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ duy tr× ®­îc tû gi¸ hèi ®o¸i t­¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt trong n­íc. 1.4. ¶nh h­ëng tõ c¬ chÕ chÝnh s¸ch - chñ tr­¬ng kh¸c cña nhµ n­íc §Ó qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong vµ ngoµi n­íc, mçi quèc gia ®Òu thiÕt lËp mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt riªng ®èi víi tõng lÜnh vùc nh­ kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, an ninh quèc phßng,… hÖ thèng ph¸p luËt trong mçi lÜnh vùc ®Òu thÓ hiÖn ý chÝ quyÒn lùc cña quèc gia ®ã còng nh­ ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi c«ng d©n n­íc m×nh. ë ®©y chóng ta ®Ò cËp ®Õn hÖ thèng nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸p luËt vÒ kinh tÕ, vµ ®ã lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸p luËt chi phèi toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ trong n­íc vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. XuÊt nhËp khÈu lµ mét lÜnh vùc l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia. §èi t­îng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vèn rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, th­êng xuyªn ph¶i chÞu sù chi phèi cña chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña mçi quèc gia. Nhµ n­íc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu th«ng qua c¸c c«ng cô nh­: chÝnh s¸ch thuÕ, h¹n ng¹ch, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt,… Nh÷ng quy ®Þnh nµy th­êng xuyªn ®­îc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh tõng thêi kú. Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n, c¸c qui ®Þnh, nghÞ ®Þnh, ®Ó qu¶n lý thèng nhÊt mäi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu b»ng ph¸p luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho tæ chøc, c¸c c¸ nh©n doanh nghiÖp kinh doanh ho¹t ®éng ®óng theo ®Þnh h­íng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. C¸c chÝnh s¸ch kh¸c cña Nhµ n­íc nh­ x©y dùng c¸c mÆt hµng chñ lùc, trùc tiÕp gia c«ng xuÊt khÈu, ®Çu t­ nhËp khÈu, lËp c¸c khu chÕ xuÊt, c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông xuÊt nhËp khÈu,… còng gãp phÇn to lín t¸c ®éng tíi t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp còng nh­ toµn quèc gia. Tuú theo møc ®é can thiÖp, tÝnh chÊt vµ ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c chÝnh s¸ch trªn mµ hiÖu qu¶ vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña nã tíi lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu nh­ thÕ nµo. Nh÷ng thay ®æi trong c¬ chÕ qu¶n lý còng ¶nh h­ëng lín tíi qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §Æc biÖt kÓ tõ khi ra ®êi nghÞ ®Þnh 57/1998 N§-CP ngµy 31/07/1998 cña ChÝnh phñ th× quyÒn tù do kinh doanh ®· ®­îc më réng vµ t¹o ra nh÷ng b­íc tiÕn míi, t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp. Thñ tôc xin ®¨ng kÝ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc vÒ tiªu chuÈn, vèn, nghiÖp vô… ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc dì bá. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng ë n­íc ta hiÖn nay lµ hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn l¹i lu«n ®i sau thùc tÕ rÊt nhiÒu. ChØ khi gÆp khã kh¨n nhµ n­íc míi b¾t tay vµo x©y dùng vµ söa ®æi, v× vËy mµ nã lu«n g©y ra nhiÒu c¶n trë tæn thÊt cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng nh­ cho toµn bé nÒn kinh tÕ. HÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña ViÖt Nam rÊt cÇn ®­îc c¶i thiÖn, hoµn chØnh phï hîp víi thÕ giíi ®Ó tr¸nh khái nh÷ng thñ tôc chång chÐo vµ tèn kÐm. 1.5. ¶nh h­ëng tõ hÖ thèng ng©n hµng tµi chÝnh Trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ, viÖc thanh to¸n hÇu hÕt ®Òu th«ng qua ng©n hµng, cho nªn hÖ thèng ng©n hµng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn lÜnh vùc nµy. NÕu hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm, c¸c b¹n hµng quèc tÕ sÏ kh«ng cã thiÖn c¶m khi hîp t¸c v× viÖc thanh to¸n sÏ tiÒm Èn nguy c¬ rñi ro cho ®ãi t¸c lµ rÊt lín. H¬n n÷a nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn chÝnh c¸c doanh nghiÖp trong n­íc khi thêi gian thanh to¸n sÏ kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, rÊt dÔ lµm mÊt uy tÝn cña doanh nghiÖp víi b¹n hµng, nghiªm träng h¬n lµ viÖc vi ph¹m hîp ®ång do thanh to¸n kh«ng ®óng thêi h¹n. 1.6. ¶nh h­ëng tõ nÒn khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong n­íc Bªn c¹nh nh÷ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ th«ng th­êng, th× ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cßn cã nh÷ng hµng ho¸ c«ng nghÖ cao. §Æc biÖt lµ ho¹t ®éng nhËp khÈu trang thiÕt bÞ chÞu sù chi phèi t¸c ®éng cña khoa häc kü thuËt tõ c¸c quèc gia cã tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt cao sang c¸c quèc gia chËm ph¸t triÓn cßn yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é khoa häc vµ c¬ së h¹ tÇng ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. §ã lµ mét nhu cÇu thiÕt yÕu ®Ó phôc vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc cßn ®ang yÕu kÐm vÒ khoa häc kü thuËt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. NÕu tr×nh ®é khoa häc c«ng nghiÖp trong n­íc ë møc thÊp th× kh«ng thÓ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng cã ®é tinh x¶o vµ hiÖn ®¹i qu¸ cao mµ ph¶i nhËp khÈu nh÷ng lo¹i mÆt hµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt trong n­íc, vµ ng­îc l¹i cµng kh«ng thÓ nhËp khÈu lo¹i hµng ho¸ qu¸ thÊp, l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ v× nh­ vËy chóng ta sÏ trë thµnh n¬i tiªu thô lo¹i hµng phÕ th¶i cho thÕ giíi. Nãi chung tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ còng lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña mçi doanh nghiÖp. Vµ mçi doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh vµ cã chiÕn l­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh chung cña ®Êt n­íc. 1.7. ¶nh h­ëng cña hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i - th«ng tin liªn l¹c ViÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ - th­êng xuyªn lµ víi khèi l­îng rÊt lín kh«ng thÓ t¸ch rêi víi viÖc vËn chuyÓn vµ th«ng tin liªn l¹c. Nhê cã hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i mµ c¸c ®èi t¸c cã thÓ trùc tiÕp liªn l¹c trao ®æi tho¶ thuËn ®Ó tiÕn hµnh ®µm ph¸n ký kÕt hay thay ®æi huû bá c¸c kÕ ho¹ch kÞp thêi. MÆt kh¸c khi ®· thùc hiÖn mua b¸n, trao ®æi th× kh«ng thÓ thiÕu ®­îc b­íc vËn chuyÓn hµng ho¸ th«ng qua hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i. NÕu hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i qu¸ kÐm sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp mét kho¶n mÊt m¸t ®¸ng kÓ vÒ phÝ vËn chuyÓn. HiÖn nay ë n­íc ta hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i còng nh­ th«ng tin liªn l¹c ®ang ph¸t triÓn víi mét tèc ®é kh¸ cao nªn qu¸ tr×nh giao nhËn hµng ho¸ ®· tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ vÒ thêi gian còng nh­ tiÒn b¹c cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Do ®ã ®Ó thøc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¸t triÓn h¬n n÷a nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo lÜnh vùc th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng vËn t¶i. 2. ¶nh h­ëng tõ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi thÕ giíi 2.1. ¶nh h­ëng tõ nÒn kinh tÕ thÕ giíi Trong xu thÕ hiÖn nay, ®ã lµ toµn cÇu ho¸ th× phô thuéc gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng t¨ng. V× vËy mçi biÕn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ ë mçi n­íc, mçi khu vùc sÏ ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn mäi quèc gia. Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng lµ lÜnh vùc liªn quan trùc tiÕp, lÜnh vùc nµy th­êng xuyªn ph¶i trùc tiÕp quan hÖ víi c¸c chñ thÓ kinh doanh quèc tÕ nã chÞu sù chi phèi vµ t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè n­íc ngoµi nªn nã l¹i cµng trë nªn nh¹y c¶m vµ dÔ dµng bÞ cuèn theo xu thÕ chung cña thÕ giíi. Thùc tÕ trªn thÕ giíi ®· cho thÊy, khi mét m¾t xÝch quan träng gÆp khñng ho¶ng nã sÏ kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng quèc gia kh¸c chÞu ¶nh h­ëng xÊu: tiªu biÓu lµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ë c¸c n­íc ch©u ¸ vµ mét sè n­íc trªn thÕ giíi n¨m 1998. Khi c¸c quèc gia ph¸t triÓn nh­ NhËt, Singapo, Th¸i Lan… gÆp khñng ho¶ng ®· kÐo theo hµng lo¹t c¸c n­íc kh¸c gÆp biÕn ®éng. Trong ®ã cã c¶ ViÖt Nam, mÆc dï ch­a thËt nghiªm träng nh­ng nã g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n. 2.2. ¶nh h­ëng tõ t×nh h×nh x· héi - chÝnh trÞ thÕ giíi ViÖc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th× kh©u lùa chän ®èi t¸c lµ v« cïng quan träng. V× thÕ mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng ®èi t¸c t¹i quèc gia cã t×nh h×nh x· héi, chÝnh trÞ æn ®Þnh ®Ó gÆp kh«ng ph¶i gÆp nh÷ng rñi ro kh«ng mong muèn. Vµ tr¸nh lùa chän nh÷ng ®èi t¸c t¹i c¸c quèc gia ®ang chÞu nh÷ng ¸n trõng ph¹t cÊm vËn kinh tÕ trªn thÕ giíi bëi nh­ vËy nã sÏ cßn ¶nh h­ëng ®Õn c¶ quèc gia. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, b¹n hµng th× ViÖt Nam lu«n lµ ®iÓm ®Çu t­ bu«n b¸n hÊp dÉn. Bëi n­íc ta lu«n gi÷ ®­îc t×nh h×nh chÝnh trÞ æn ®Þnh ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cao nhÊt trªn thÕ giíi. Vµ ®ã còng chÝnh lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp dÔ dµng ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. B. C¸c yÕu tè tõ chÝnh doanh nghiÖp 1. Tõ bé m¸y cña doanh nghiÖp 1.1. Tõ bé m¸y qu¶n lý - tæ chøc hµnh chÝnh Mét doanh nghiÖp muèn ®¹t môc tiªu cña m×nh th× ®ång thêi ph¶i ®¹t tíi mét tr×nh ®é qu¶n lý t­¬ng øng. Kh¶ n¨ng tæ chøc, qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn quan ®iÓm tæng hîp bao qu¸t tËp trung vµo nh÷ng mèi liªn hÖ t­¬ng t¸c cña tÊt c¶ c¸c bé phËn t¹o thµnh tæng thÓ ®Ó t¹o nªn søc m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp. Bé m¸y qu¶n lý lµ sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, cÊp trªn xuèng c¸n bé c«ng nh©n viªn nh»m môc ®Ých buéc ph¶i thùc hiÖn ho¹t ®éng. §Ó qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt ph¶i sö dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh. ViÖc thiÕt lËp c¬ cÊu tæ chøc cña bé m¸y doanh nghiÖp còng nh­ c¸ch thøc ®iÒu hµnh cña c¸c cÊp lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ trong kinh doanh. NÕu mét doanh nghiÖp cã c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, c¸ch ®iÒu hµnh khoa häc, bé m¸y gän nhÑ sÏ gãp phÇn quan träng n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. 1.2. ¶nh h­ëng tõ nh©n tè con ng­êi - tiÒm n¨ng vÒ nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp Con ng­êi lu«n lµ yÕu tè trung t©m cña mäi ho¹t ®éng, lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng. Con ng­êi vµ n¨ng lùc cña hä lµ yÕu tè t¹o nªn thµnh c«ng trong c«ng viÖc kinh doanh, khai th¸c c¬ héi kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. T¹i c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng vËy, nã ®ßi hái ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn cã søc khoÎ, tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã n¨ng lùc sù nhiÖt t×nh nh¹y bÐn. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®Æc biÖt nhÊn m¹nh yÕu tè con ng­êi bëi nã lµ chñ thÓ s¸ng t¹o vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy thÓ hiÖn qua hai chØ tiªu chñ yÕu nhÊt: §ã lµ tinh thÇn lµm viÖc vµ n¨ng lùc c«ng t¸c nghiÖp vô v÷ng ch¾c. §Ó n©ng cao vai trß nh©n tè con ng­êi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n viªn, båi d­ìng vµ n©ng cao nghiÖp vô c«ng t¸c. §ång thêi ph¶i quan t©m ®Õn lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn cho c¸n bé nh©n viªn sao cho tho¶ ®¸ng. 2. Kh¶ n¨ng c¬ së vËt chÊt cña doanh nghiÖp C¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶n ¸nh nguån tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh nh­: m¸y mãc, thiÕt bÞ chÕ biÕn, hÖ thèng kho hµng, hÖ thèng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c ®iÓm thu mua hµng, c¸c ®¹i lý - chi nh¸nh vµ trang thiÕt bÞ cña nã cïng víi vèn l­u ®éng lµ c¬ së cho ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c kh¶ n¨ng nµy sÏ quy ®Þnh quy m«, tÝnh chÊt cña lÜnh vùc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Doanh nghiÖp sÏ cã chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña m×nh ®Ó tËn dông tèi ®a vµ cã Ých cho sù ph¸t triÓn. 3. M¹ng l­íi kinh doanh cña doanh nghiÖp KÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu phô thuéc rÊt lín vµo hÖ thèng m¹ng l­íi kinh doanh cña nã. Mét m¹ng l­íi kinh doanh réng lín, víi c¸c ®iÓm kinh doanh ®­îc bè trÝ hîp lý lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh­ t¹o nguån hµng, vËn chuyÓn lµm ®¹i lý xuÊt nhËp khÈu… mét c¸ch thuËn tiÖn h¬n vµ do ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. NÕu m¹ng l­íi kinh doanh qu¸ yÕu kÐm, hoÆc bè trÝ kh«ng hîp lý sÏ g©y c¶n trë cho ho¹t ®éng kinh doanh lµm gi¶m sù n¨ng ®éng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ chiÕm lÜnh trªn thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i giai ®o¹n võa qua I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh 1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 584/2000/Q§/BGTVT ngµy 13/03/2000 cña Bé Giao th«ng vËn t¶i dùa trªn sù më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña trung t©m dÞch vô vµ t­ vÊn ®­êng biÓn phÝa Nam ®­îc Côc Hµng h¶i ViÖt Nam thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 153/TCCB-LD ngµy 15/03/1994. C«ng ty cæ phÇn dÞch vô hµng h¶i - chi nh¸nh Hµ Néi §Þa chØ: Phßng 603, tÇng 6, toµ nhµ CFM, 23 L¸ng H¹, Hµ Néi §iÖn tho¹i: 04 5143185/6 Fax: 045143184 Lµ mét doanh nghiÖp nh»m trong khèi c¸c doanh nghiÖp thuéc Côc Hµng h¶i ViÖt Nam, C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i cã chøc n¨ng ho¹t ®éng ®­îc quy ®Þnh: + Tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. + Tæ chøc kinh doanh dÞch vô hµng h¶i. Ngoµi ra c«ng ty cßn mét sè ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng nh­: 1.1. C¸c dÞch vô kh¸c cña C«ng ty T¹i ViÖt Nam, c«ng ty lµ thµnh viªn cña tæ chøc quèc tÕ cã uy tÝn lµ FIATA vµ VIFFAS. C«ng ty cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô vÒ giao nhËn vËn t¶i quèc tÕ víi c¸c lo¹i h×nh dÞch vô sau: - Lµ ®¹i lý cho c¸c h·ng tµu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam - DÞch vô giao nhËn vËn t¶i quèc tÕ vÒ c¶ ®­êng hµng kh«ng vµ ®­êng biÓn - DÞch vô kho b·i hµng ho¸ - DÞch vô giao nhËn tËn n¬i ë c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. - DÞch vô giao nhËn hµng ho¸ ®Æc biÖt (víi nh÷ng hµng nÆng, hµng qu¸ khæ, hµng gi¸ trÞ…) - Thñ tôc vÒ chøng tõ xuÊt nhËp khÈu (bao gåm: thñ tôc h¶i quan, h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸…) - DÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trong n­íc ®Õn tËn n¬i. - DÞch vô t­ vÊn vÒ hµng h¶i. 1.2. HÖ thèng c¸c h·ng tµu HiÖn t¹i c«ng ty lµ ®¹i lý chÝnh hîp t¸c víi c¸c h·ng tµu næi tiÕng trªn thÕ giíi - STX Pan Ocean lµ h·ng tµu cña Hµn Quèc. - Star Cruises, Malaysia - Hµng tµu hµng ®Çu t¹i Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng. - Dry Cargo Ships Víi c¸c chuyÕn tµu th­êng xuyªn ®i tíi c¸c c¶ng biÓn trªn toµn thÕ giíi, c¸c h·ng tµu lín cung cÊp c¸c dÞch vô chuyªn chë hµng ho¸ quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn phôc vô cho nhu cÇu xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. 1.3. HÖ thèng c¸c c«ng ty giao nhËn quèc tÕ C¸c c«ng ty giao nhËn quèc tÕ lµ nh÷ng ng­êi trung gian cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ giao nhËn trªn thÕ giíi. C«ng ty ®· hîp t¸c víi c¸c c«ng ty giao nhËn trªn toµn thÕ giíi. Víi hÖ thèng ®¹i lý réng kh¾p toµn thÕ giíi, c«ng ty ®· më réng ®­îc ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh tíi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ bao qu¸t ®­îc tÊt c¶ c¸c c¶ng biÓn quèc tÕ. Nh­ vËy c«ng ty cã thÓ ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ tËn n¬i cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng. HÖ thèng c¸c c«ng ty giao nhËn quèc tÕ mµ c«ng ty lµ ®¹i lý: - Danzas AEI - Keyline cargo consolidator/Union transport - Hansa Mayer - Worldwide Logistics - Woosung - Vµ c¸c c«ng ty giao nhËn quèc tÕ kh¸c trªn mäi miÒn thÕ giíi. 1.4. Tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty §Ó ®¸p øng ®­îc ho¹t ®éng dÞch vô ®a d¹ng vµ ngµy cµng më réng, c«ng ty ®· vµ ®ang ®ß t¹o nh÷ng nh©n viªn trë thµnh nh÷ng ng­êi cã kü n¨ng vµ kinh nghiÖm tèt trong lÜnh vùc giao nhËn quèc tÕ vµ c¶ kinh nghiÖm th­¬ng m¹i quèc tÕ. HiÖn t¹i c«ng ty cã s¸u phßng ban: 1. Phßng qu¶n lý ®¹i lý c¸c h·ng tµu 2. Phßng qu¶n lý ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i quèc tÕ 3. Phßng dù ¸n 4. Phßng dÞch vô hËu cÇn xuÊt nhËp khÈu 5. Phßng kÕ to¸n 6. Phßng qu¶n lý hµnh chÝnh 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty n¨m 2003 - 2006 Lµ mét doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ nªn bªn c¹nh sù hç trî cña Nhµ n­íc, c«ng ty ®· ph¸t huy ®­îc tÝnh s¸ng t¹o, tù chñ trong ho¹t ®éng cña m×nh vµ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó g¾n chÆt quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña tõng thµnh viªn táng c«ng ty vµ thóc ®Èy hä ®ãng gãp vµ cèng hiÕn nhiÒu h¬n cho c«ng ty. D­íi ®©y lµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty tõ n¨m 2003 - 2006 §¬n vÞ: triÖu ®ång TT Kho¶n môc 2003 2004 2005 2006 Tû lÖ % so víi doanh thu thuÇn 2003 2004 2005 2006 1 Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n 65.856 67.856 69.487 70.149 2 Nî ph¶i tr¶ 15.2245 17.486 18.289 18.789 3 Nguån vèn chñ së h÷u 49.989 50.370 51.198 51.360 4 Doanh thu thuÇn 15.002 17.456 20.289 25.762 100 100 100 100 5 Gi¸ vèn hµng ho¸ 8.785 11.482 13.871 15.741 58,55 65,77 68,36 61,10 6 Lîi nhuËn gép 6.217 1.5.974 6.418 10.021 41,44 34,22 31,63 38,89 7 Lîi nhuËn tõ H§KD 1.856 1.948 2.124 2.586 12,37 11,15 10,46 10,04 8 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 1.860 1.940 1.987 2.003 12,39 11,11 9,79 9,87 9 Lîi nhuËn sau thuÕ 595 620 635 560 3,96 3,55 3,12 2,17 10 Tû lÖ cæ tøc (Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh C«ng ty n¨m 2003-2006) Tæng doanh thu cña c«ng ty n¨m 2004 ®¹t 17.456 triÖu ®ång t¨ng 16,35% so víi n¨m 2003 (®¹t 15.002 triÖu ®ång). N¨m 2005 ®¹t 20.289 triÖu ®ång, t¨ng 16,23% so víi n¨m 2004. N¨m 2006 ®¹t 25.762 triÖu ®ång t¨ng 26,5%. Nh×n chung tæng doanh thu cña c«ng ty ®Òu t¨ng dÇn qua tõng n¨m c¶ vÒ møc tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi. Trong m«i tr­êng ngµy cµng ph¶i c¹nh tranh nhiÒu h¬n víi thÞ tr­êng, c«ng ty ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn chÊt l­îng dÞch vô vµ më réng thªm nhiÒu lo¹i dÞch vô míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ dÞch vô giao nhËn vËn t¶i vµ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ngµy cµng gia t¨ng cña thÞ tr­êng. Cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ vËy lµ nç lùc phÊn ®Êu cña toµn bé nh©n viªn trong c«ng ty vµ ®Æc biÖt lµ bé m¸y l·nh ®¹o ®· n¾m v÷ng t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ dù ®o¸n nhu cÇu trong t­¬ng lai. C«ng ty ®· ®­a ra nh÷ng kÕ h¹ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng phï hîp víi nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña c¸c kh¸ch hµng song song víi viÖc cñng cè vµ hoµn thiÖn tèt h¬n dÞch vô cña m×nh. 3. C«ng t¸c tµi chÝnh cña C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i 3.1. C«ng t¸c ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh ë C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®­îc cæ phÇn ho¸, viÖc kinh doanh ®éc lËp, tù tæ chøc h¹ch to¸n tµi chÝnh nh»m ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ trong khu«n khæ ph¸p luËt. C«ng ty ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý theo m« h×nh tËp trung víi tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh gän nhÑ mµ n¨ng ®éng nh»m ®¶m b¶o ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh cã hiÖu qu¶ ®­a C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn ®i lªn. 3.2. T×nh h×nh vèn vµ nguån vèn cña C«ng ty Vèn cña c«ng ty ®­îc huy ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau gåm cã vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp, vèn cña c¸c cæ ®«ng vµ vèn bæ sung. B¶ng ph¶n ¸nh c¬ cÊu nguån vèn vµ sù biÕn ®éng cña vèn §¬n vÞ tÝnh: triÖu ®ång ChØ tiªu N¨m2005 N¨m 2006 So s¸nh n¨m 2006/2005 Sè tiÒn Tû träng Sè tiÒn Tû träng Sè tiÒn t¨ng Tû träng 1. Nî ph¶i tr¶ 18.289 26,32% 18.789 26,78% 500 +0,46 2. Nguån vèn chñ së h÷u 51.198 73,68% 51.360 73,22% 162 -0,46 Tæng nguån vèn 69.487 100 70.149 100 662 0 (Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh C«ng ty n¨m 2005-2006) Qua b¶ng ph¶n ¸nh c¬ cÊu nguån vèn cña C«ng ty ta thÊy: - Nguån vèn chñ së h÷u cña C«ng ty n¨m 2006 so víi n¨m 2005 gi¶m 0,46% víi sè tiÒn gi¶m t­¬ng øng lµ 162 triÖu ®ång. - C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ n¨m 2006 so víi n¨m 2005 t¨ng 0,46% t­¬ng øng víi sè tiÒn t¨ng lµ 500 triÖu ®ång. Theo b¶ng trªn ta thÊy c¸c kho¶n nî cña c«ng ty ®ang t¨ng lªn vÒ gi¸ trÞ vµ c¶ vÒ tû träng chøng tá c«ng ty ®· khai th¸c ®­îc nguån vèn trong quan hÖ thanh to¸n víi c¸c bªn cã liªn quan. Nguån vèn chñ së h÷u t¨ng vÒ gi¸ trÞ nh­ng l¹i gi¶m vÒ tû träng ®iÒu nµy chøng tá kh¶ n¨ng trang tr¶i vèn kinh doanh cña c«ng ty lµ tèt. 3.3. T×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty qua c¸c chi tiÕt: a. C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ vèn kinh doanh * = = = = 69.587 tr® = = 69.587 tr® = = 0,29 (lÇn) = = 0,37 (lÇn) * = = = 0,29 (lÇn) = = 0,37 (lÇn) * = = = 0,0305 = = 0,0369 b. C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh * = = = 0,199 = = 0,225 * = = = 5,040 = = 4,441 * = = = 0,153 = = 0,164 Qua ph©n tÝch c¸c chØ tiªu ®· tÝnh to¸n ë trªn ta thÊy t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty n¨m 2006 so víi n¨m 2005 lµ rÊt tèt thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu: - Sè vßng quay cña vèn kinh doanh t¨ng 0,08 lÇn - HÖ sè sinh lîi cña vèn kinh doanh còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ 0,0064 lÇn - Tû suÊt chi phÝ gi¸ thµnh t¨ng lªn 0,026 lÇn - HÖ sè lîi nhuËn cña chi phÝ gi¸ thµnh t¨ng ®¸ng kÓ 0,011 lÇn Doanh nghiÖp cÇn ph¸t huy h¬n n÷a viÖc sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n vµ sö dông chi phÝ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý. C«ng ty sÏ thu ®­îc lîi nhuËn cao. c. T×nh h×nh nép ng©n s¸ch nhµ n­íc cña C«ng ty C«ng t¸c thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña C«ng ty, ®­îc gi¸m ®èc quan t©m chØ ®¹o phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c c¬ quan thuÕ víi ngµnh liªn quan, c«ng ty lu«n lu«n hoµn thµnh tèt nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc ®óng sè l­îng vµ thêi gian qui ®Þnh. C¸c lo¹i thuÕ bao gåm: - ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp - ThuÕ GTGT, thuÕ suÊt 10% vµ 5% - ThuÕ lîi tøc d. C¸c chØ tiªu vÒ c«ng t¸c b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn vãn kinh doanh cña c«ng ty * = = = 1,003 > 1 = - x = 51.360 - (51.198 x 1,1) = -4.957 tr® = x = = - 0,088 3.4. C«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t §Þnh kú c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn lµ côc qu¶n lý doanh nghiÖp, qu¶n lý vèn, cô thuÕ Hµ Néi tiÕn hµnh kiÓm tra, kiÓm so¸t tµi chÝnh cña c«ng ty ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, b¶ng kª khai, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Trong ®ît cuèi quý, cuèi n¨m th«ng qua viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t th× c¸c th«ng tin ®ã ®­îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, ®óng vµ chÝnh x¸c, h¹n chÕ ®­îc sai sãt cã thÓ ph¸t sinh vµ tr¸nh ®­îc sù gian lËn trong c«ng t¸c tµi chÝnh. §ång thêi cung cÊp th«ng tin ®¾c lùc phôc vô cho viÖc hoµn thµnh ®iÒu hµnh tµi chÝnh cña C«ng ty. 4. T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp 4.1. T×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp Doanh nghiÖp rÊt chó träng vÒ c«ng t¸c ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ. HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh sau khi ®­îc lËp vµ ®­îc kiÓm tra c¸c sè liÖu chÆt chÏ sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin h÷u Ých cho Ban gi¸m ®èc ®Ó xem xÐt, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau. Qua ho¹t ®éng ph©n tÝch kinh tÕ cña doanh nghiÖp, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ biÕt ®­îc c¸c th«ng tin vÒ: - Møc thu nhËp hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp - TÝnh c©n ®èi cña c¸c nguån vèn vµ viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn sö dông trong kú cã hiÖu qu¶ kh«ng. - T×nh h×nh huy ®éng, sö dông vµ qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n. - Kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp, lµm thÕ nµo ®Ó doanh nghiÖp lu«n lu«n cã kh¶ n¨ng trang tr¶i c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. Trong b¶ng kÕt qu¶ kinh doanh nh­ ®· thÊy ë phÇn trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc sù gãp phÇn cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c chiÕn l­îc cña c«ng ty. Sau h¬n 10 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ ph¸t triÓn. 4.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty B¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh §¬n vÞ: triÖu ®ång C¸c chØ tiªu N¨m 2005 N¨m 2006 So s¸nh 2006/2005 Sè tiÒn Tû lÖ 1. Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô 20.289 25.762 5.473 26,97 2. C¸c kho¶n gi¶m trõ 0 0 0 0 3. Doanh thu thuÇn b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô 20.289 25.762 5.473 26,97 4. Gi¸ vèn hµng b¸n 13.871 15.741 1.870 13,48 5. Lîi nhuËn gép 6.481 10.021 3.540 54,62 6. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh 2.124 2.586 462 21,75 7. Chi phÝ b¸n hµng 2.614 4.832 2218 84,85 8. Chi phÝ qu¶n lý 1.743 2.603 860 49,39 9. Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ 1.987 2.003 16 0,80 10. Tæng lîi nhuËn sau thuÕ 635 560 -75 -11,81 (Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh C«ng ty n¨m 2005-2006) * NhËn xÐt: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2006 so víi n¨m 2005 t¨ng lªn cô thÓ lµ: - Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 16 triÖu ®ång víi tû lÖ t¨ng lµ 0,80%. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn. Tõ sè liÖu trong b¶ng trªn ta thÊy: Lîi nhuËn t¨ng lªn chñ yÕu do lîi nhuËn gép t¨ng 3.540 triÖu ®ång víi tû lÖ t¨ng 54,62% lîi nhuËn gép t¨ng, lµ do doanh thu b¸n hµng t¨ng. - TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n ra t¨ng nh­ng tû lÖ t¨ng thÊp h¬n tû lÖ t¨ng cña doanh thu b¸n hµng. §iÒu nµy chøng tá c«ng ty tæ chøc vµ qu¶n lý tèt kh©u kinh doanh. - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp t¨ng, ®Æc biÖt lµ chi phÝ b¸n hµng cã tû lÖ t¨ng cao (84,85%) ®iÒu ®ã chøng tá trong n¨m c«ng ty ch­a qu¶n lý tèt chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp dÉn ®Õn gi¶m lîi nhuËn b¸n hµng. Doanh thu t¨ng nhiÒu nh­ng do chi phÝ còng t¨ng cao nªn lîi nhuËn t¨ng rÊt Ýt. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n §¬n vÞ: triÖu ®ång Nî ph¶i tr¶ N¨m 2005 N¨m 2006 Nguån tr¶ nî N¨m 2005 N¨m 2006 1. Nî ng¾n h¹n 8.148 8.478 1. TiÒn 4.489 4.189 Trong ®ã: 2. Kho¶n ph¶i thu 1.589 2.843 Nî ®Õn h¹n tr¶ 5.415 4.589 Trong ®ã: 2. Nî dµi h¹n 10.141 10.311 3. Hµng tån kho 1.025 1.512 Tæng céng 18.289 18.789 Tæng céng 9.286 9.859 (Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh C«ng ty n¨m 2005-2006) = = = C¸c chØ tiªu N¨m 2005 N¨m 2006 So s¸nh 1. HÖ sè thanh to¸n hiÖn thêi 1,14 1,16 +0,02 2. HÖ sè thanh to¸n nhanh 1,01 0,98 -0,03 3. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi 1,71 0,91 -0,8 (Nguån: B¸o c¸o tµi chÝnh C«ng ty n¨m 2005-2006) Nh­ vËy, doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n v× c¸c hÖ sè dï cã gi¶m nh­ng vÉn rÊt cao. 5. Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 5.1. Theo chØ tiªu tæng hîp N¨m 2003: Tæng kim ng¹ch XNK cña C«ng ty: 15.002 tr® N¨m 2004: Tæng kim ng¹ch XNK cña C«ng ty: 17.456 tr® N¨m 2005: Tæng kim ng¹ch XNK cña C«ng ty: 20.289 tr® N¨m 2006: Tæng kim ng¹ch XNK cña C«ng ty: 25.762 tr® Nh­ vËy chóng ta thÊy kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty t¨ng lªn râ rÖt: so víi n¨m 2005 th× n¨m 2006 kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng 5,473tr®, ®©y còng lµ n¨m t¨ng m¹nh nhÊt so víi c¸c n¨m tr­íc. §iÒu nµy còng kh«ng khã lý gi¶i bëi n¨m 2006 kÕt thóc, ®¸nh dÊu mét n¨m s«i ®éng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam khi ®· chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO. Vµ c«ng ty ®· n¾m b¾t c¬ héi mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c nhÊt ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. 5.2. Theo chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng năm 2003 2004 2005 2006 số lao động (người) 112 112 115 125 Kim ngạch XNK (trđ) 15.002 17.456 20.289 25.762 N¨ng suÊt lao ®éng = N¨m 2003: NSL§ = = 133,946 (tr®/ng­êi) N¨m 2003: NSL§ = = 133,946 (tr®/ng­êi) N¨m 2004: NSL§ = = 151,791 (tr®/ng­êi) N¨m 2005: NSL§ = = 176,426 (tr®/ng­êi) N¨m 2006: NSL§ = = 206,096 (tr®/ng­êi) Trong 4 n¨m qua, th× n¨ng suÊt lao ®éng còng cã sù thay ®æi râ nÐt. N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng tû lÖ thuËn víi kim xuÊt nhËp khÈu vµ sè l­îng lao ®éng trong mçi n¨m. §iÒu nµy lµ mét mÆt tÝch cùc, thÓ hiÖn cho thÊy hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông lao ®éng cña c«ng ty lµ rÊt tèt. Do sù ph¸t triÓn cña c«ng ty ngµy cµng lín m¹nh vµ cã thªm c¸c chi nh¸nh cho nªn sè l­îng lao ®éng cÇn ph¶i t¨ng c­êng nh­ng vÉn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao. II. Mét sè vÊn ®Ò tån t¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ t¹i C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i 1. Nh÷ng h¹n chÕ vµ tån t¹i Qua ph©n tÝch sè liÖu vÒ t×nh h×nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ qua thùc tÕ thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty t«i rót ra mét kÕ luËn nh­ sau: Thø nhÊt, qua ph©n tÝch ch thÊy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty qua c¸c n¨m vÉn cã sù t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn ®Òu ®Æn. Nh­ng trªn thùc tÕ nã l¹i ch­a t­¬ng xøng víi tèc ®é ®Çu t­ cña C«ng ty. Do c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp trùc thuéc khèi doanh nghiÖp thuéc Côc Hµng h¶i nªn ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì cña c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp còng nh­ tõ côc Hµng h¶i vÒ vèn, dÞch vô hç trî, sù ®iÒu ®éng vµ nh©n lùc,… nh­ng c«ng ty ®· kh«ng sö dông triÖt ®Ó ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ã ®Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a. Thø hai, kh¶ n¨ng liªn kÕt víi khèi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cßn yÕu kÐm. GÇn nh­ C«ng ty chØ th­êng xuyªn n©ng cao mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c trùc tiÕp kinh doanh mµ ch­a nhËn thÊy tÇm quan träng cña viÖc tham gia vµo hiÖp héi nh÷ng C«ng ty ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. Mµ ë ®©y viÖc c¸c c«ng ty chia sÎ kinh nghiÖm còng nh­ hç trî, liên kết với nhau thành một liên minh vững chắc lµ rÊt quan träng. Thứ ba, tuy công ty có một số những văn phòng đại diện tại các tỉnh thành như: tại Quảng Ninh, Đà Nẵng, Nha Trang,… nhưng việc thu hút thêm đối tác kinh doanh còn khá hạn chế. Điều đó cho thấy sự chỉ đạo trực tiếp từ công ty xuống các văn phòng còn yếu kém, dẫn tới không tận dụng hết khả năng nguồn lực tại đây. Thứ tư, là một công ty lớn (đa số hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu uỷ thác) nhưng lại để xảy ra tình trạng sai xót trong kiểm kê hàng xuất khẩu sang thị trường lớn như Châu âu (EU) và Mỹ. Đây là những thị trường lớn có những đòi hỏi rất khắt khe cần có sự chính xác tuyệt đối trong từng khâu giao dịch. Với sai xót như vậy thì đã phần nào gây thiệt hại về tài chính cho công ty và quan trọng hơn đó là làm giảm uy tín với chính bạn hàng quốc tế và các doanh nghiệp sản xuất trong nước. 2. Nguyên nhân các hạn chế và tồn tại. Để giải thích cho những tồn tại và hạn chế trên của công ty có thể thấy một vài nguyên nhân cốt lõi sau; - Do công ty nằm trong khối doanh nghiệp trực thuộc Cục hàng hải nên cũng chịu sự quản lý từ Cục xuống. Điều này gây nên sự chồng chéo giữa các cấp quản lý. Cơ chế quản lý còn lạc hậu như tình trạng chung của hầu hết các cơ quan Nhà nước khác đã gây khó khăn làm giảm đi sự linh hoạt nhạy bén của chính lãnh đạo công ty. - Việc luân chuyển cán bộ nhân viên từ Cục xuống công ty, giữa các phòng ban bộ phận trong công ty còn bất hợp lý gây ra sự thiếu ổn định cần thiết. Không tạo được môi trường làm việc thuận lợi để khai thác hết tiềm lực cũng như khả năng của mỗi cá nhân. Có những cán bộ giỏi chuyên môn nghiệp vụ nhưng không được sắp xếp đúng bộ phận nên không đạt được hiệu quả tối đa như mong muốn mà còn gây ra một số những sai xót về nghiệp vụ là điều đáng tiếc đã xảy ra. Công ty có khá đông cán bộ còn rất trẻ với độ tuổi từ 25-30 tuổi là những con người có nhiệt huyết, sự năng động sáng tạo nhưng còn non yếu về kinh nghiệm cần được học hỏi và va chạm nhiều mới có thể đảm nhiệm được những công việc rất cần kinh nghiệm như hoạt động XNK. Do đặc thù là kinh doanh xuất nhập khẩu nên việc thường xuyên phỉa trực tiếp liên lạc với các đối tác quốc tế, mà sự chênh lệch về múi giờ giữa các quốc gia là điều không thể tránh khỏi dẫn tới việc một số bộ phận phải làm thêm ngoài giờ hành chính. Nhưng công ty lại không có chế độ bồi dưỡng xứng đáng cho những cán bộ này vô tình đã gây ra sự bất mãn cho nhân viên, làm giảm tinh thần tích cực làm việc. Bên cạnh đó là việc chăm lo đến đời sống tinh thần cho các cán bộ, công nhân còn rất ít. Các hoạt động văn hoá, thể dục thể thao, giao lưu liên hoan… còn chưa được quan tâm nhiều. Mà đây chính là đời sống tinh thần của hầu hết mỗi con người sau mỗi giờ làm việc căng thẳng. Công ty chưa thường xuyên tổ chức được những hội nghị khách hàng để làm tăng thêm uy tín cũng như mối quan hệ làm ăn lau ài với các đối tác trong nước và quốc tế. Trên đây là một vai nguyên nhân cơ bản đã gây ra những hạn chế cho công ty. Đồng thời điều đó cũng đã làm giảm đi phần nào hiệu quả trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i C«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng h¶i 1. Gi¶i ph¸p ®èi víi C«ng ty 1.1. Huy ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh HiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Òu trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn kinh doanh. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®ã phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. §Ó huy ®éng vèn th× c«ng ty cã thÓ huy ®éng tõ c¸c nguån sau ®©y: - Huy ®éng tõ c¸c nguån liªn kÕt ®Çu t­ dµi h¹n víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ph¸t triÓn c«ng ty. Tuy nhiªn, c«ng ty ph¶i t×m hiÓu cho ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty ®ã, tèt nhÊt lµ nªn chän nh÷ng ®èi t¸c cã vèn lín, tr­êng vèn, cã ph­¬ng h­íng kinh doanh hiÖu qu¶ vµ khi tho¶ thuËn ®i ®Õn hîp t¸c ph¶i ®¶m b¶o c«ng b»ng vÒ mÆt lîi Ých gi÷a c¸c bªn. - Thùc hiÖn tÝnh to¸n hiÖu qu¶ sö dông trong tõng thêi kú ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t t×nh h×nh sö dông vèn cña c«ng ty, nÕu cã ®iÒu g× bÊt lîi x¶y ra th× ph¶i cã ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt kÞp thêi. Huy ®éng nguån vèn vµ sö dông vèn kinh doanh cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, tuy nhiªn ®ã l¹i lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña rÊt nhiÒu kh©u, chÝnh v× vËy huy ®éng nguån vèn vµ sö dông vèn kinh doanh cÇn ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch ®ång bé. 1.2. T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng Tìm hiểu và nghiên cứu thị trường là hoạt động quan trọng và không thể thiếu trong lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu. Qua đó, các doanh nghiệp mới có thể dựa vào đó để phân đoạn thị trường, định vị sản phẩm thị trường một cách thống nhất và khoa học. Quá trình thu thập và xử lý dữ liệu là chính xác sẽ giúp công ty đánh giá được xu hướng thị trường trong tương lai. Thông qua thị trường, công ty cũng xác định được cơ cấu mặt hàng kinh doanh, thị trường kinh doanh trong thời gian nhất định để đạt được lợi nhuận là cao nhất. Tuỳ điều kiện thực tế, công ty cần tập trung phát triển các loại sản phẩm có nhu cầu đối với từng phân đoạn thị trường. Đẩy mạnh sản xuất những mặt hàng có khả năng cạnh tranh và tiêu thụ tốt, tổ chức lại việc sản xuất những mặt hàng không có khả năng cạnh tranh. Cần đánh giá nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại và tiếp thị xuất khẩu. Lựa chọn tham gia các cuộc triển lãm - hội chợ chuyên ngành để tiếp cận những tiến bộ kỹ thuật tiên tiến của thế giới, mở rộng thị trường và tìm kiếm khách hàng. Công ty cần nghiên cứu khái quát thị trường để cung cấp thông tin về quy mô, cơ cấu vận động thị trường, các nhân tố ảnh hưởng của thị trường… Thực tế, công ty có thể phân đoạn thị trường theo các tiêu thức khác nhau trên thị trường để có thể nghiên cứu nhu cầu của thị trường đối với các sản phẩm của công ty. Bên cạnh đó doanh nghiệp cần phải tăng cường liên kết, hợp tác sản xuất nhằm khai thác tốt hơn thị trường trong nước, đặc biệt là xuất nhập khẩu.C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n, phøc t¹p nh­ng nã ®em l¹i rÊt nhiÒu thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong viÖc lªn kÕ ho¹ch, ph¸t triÓn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh. C«ng viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ c«ng viÖc kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu, v× vËy ®ßi hái c«ng ty ph¶i ®Çu t­ tiÒn cña, thêi gian, vµ c«ng søc lín míi mong ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt. 1.3. §µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô c¸n bé cña c«ng ty. Như đã khẳng định ở trên, nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp. Vì thế, việc nâng cao và đào tạo họ trở thành những con người có nghiệp vụ là nhiệm vụ Công ty cần thực hiện. Hiện nay, đội ngũ cán bộ của công ty còn hạn chế trong việc ứng dụng công nghệ cao, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình ra quyết định trong hoạt động kinh doanh. Do đó, ngay từ bây giờ, Công ty cần có những chiến lược tuyển dụng nhân viên có trình độ cao và có khả năng cống hiến cho doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, Công ty có quy mô nhỏ nên nguồn nhân lực của doanh nghiệp còn hạn chế. Người chịu trách nhiệm ra quyết định và điều hành Công ty là những người có tuổi đời còn rất trẻ. Do đó, chưa thực sự có kinh nghiệm kinh doanh trên thương trường. Doanh nghiệp cũng đã gặp rất nhiều trở ngại do thiếu kinh nghiệm và dẫn tới hiệu quả kinh doanh thấp. Để có thể có được đội ngũ cán bộ nhân viên có trình độ trong công việc, Công ty phai có kế hoạch tuyển thêm các nhân viên có trách nhiệm cao trong công việc. Tuy nhiên, song song với việc đào tạo đội ngũ cán bộ, Công ty cần đào tạo lại đội ngũ quản lý để có được đường lối kinh doanh đúng đắn, phù hợp với tình hình phát triển của doanh nghiệp. 1.4. Thùc hiÖn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (TM§T) lµ mét xu h­íng ph¸t triÓn th­¬ng m¹i trªn thÕ gíi do nh÷ng ®Æc tÝnh rÊt ­u viÖt cña nã. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, TM§T lµ c«ng cô rÊt h÷u hiÖu c«ng viÖc c¾t gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. TM§T ®­îc coi lµ mét biÖn ph¸p hiÖu qu¶ nh»m thùc hiÖn viÖc c¾t gi¶m chi phÝ ®ã, kh«ng ph¶i lµ mét mµ lµ nhiÒu c«ng ®o¹n tõ giao dÞch, trao ®æi mua b¸n ®Õn qu¶n lý l­u th«ng ph©n phèi. Mét ®ît tham gia triÓn l·m t¹i c¸c héi trî triÓn l·m quèc tÕ th­êng tiªu tèn cña doanh nghiÖp c¶ chôc ngµn USD nh­ng l¹i chØ cã t¸c dông ®èi víi mét ph©n ®o¹n thÞ tr­êng. 1.5 Một số giải pháp khác - Doanh nghiệp cần phải tích cực triển khai việc áp dụng các mô hình quản trị doanh nghiệp, mô hình quản lý chất lượng trong tổ chức sản xuất và kinh doanh nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và chất lượng sản phẩm xuất khẩu. - Đổi mới công tác quản trị nhân lực trong doanh nghiệp nhằm tiêu chuẩn hoá hoạt động tuyển dụng, đánh giá và sử dụng lao động trong doanh nghiệp để nâng cao khả năng đáp ứng những tiêu chuẩn, điều kiện lao động đặt ra từ phía các đối tác kinh doanh với doanh nghiệp. - Khai thác hiệu quả những tiện ích của công nghệ thông tin, đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường, nắm bắt nhanh chóng nhu cầu của khách hàng, tiết kiệm chi phí giao dịch, quảng cáo,…thông qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng sản xuất kinh doanh. - Nâng cao trình độ hiểu biết luật pháp thương mại quốc tế để sẵn sàng đối phó với tranh chấp thương mại trên thị trường ngoài nước. - Tăng cường sử dụng dịch vụ hỗ trợ sản xuất kinh doanh như dịch vụ tư vấn, dịch vụ nghiên cứu và thăm dò thị trường, dịch vụ pháp lý…để nâng cao chất lượng hiệu quả và tính chuyên nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. - Chủ động tham gia các liên kết và hợp tác dưới các hình thức tổ chức nghề nghiệp trong và ngoài nước như: phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam, hiệp hội các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu Việt Nam,… thông qua đó đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế của các tổ chức, hiệp hội ngành nghề trong khu vực và trên thế giới nhằm tranh thủ sự hỗ trợ về tài chính, kỹ năng chuyên môn, công nghệ và kinh nghiệm hoạt động cho doanh nghiệp. 2. Mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc 2.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt Chức năng của Nhà nước là quản lý các hoạt động kinh tế thông qua chính sách pháp luật để phát triển theo định hướng đề ra. Đặc biệt trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, càng đòi hỏi Nhà nước phải có những quy định chặt chẽ đối với các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh. Bởi vì, xuất nhập khẩu là hoạt động có sự liên kết của nhiều đối tác nên sẽ gây ra rất nhiều tổn thất nếu như không có sự ràng buộc nhất định. Nhà nước cần hoàn thiện hệ thông chính sách để có thể khuyến khích sự phát triển của doanh nghiệp. Dưới đây là một số kiến nghị đối với Nhà nước: + Nhà nước phải ban hành nhiều chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia xuất khẩu, sản xuất hàng xuất khẩu. + Hoàn chỉnh khuôn khổ pháp luật theo nền kinh tế thị trường và đổi mới các chính sách xuất nhập khẩu đã khuyến khích hoạt động xuất nhập khẩu. + Nhà nước cũng phải ban hành các chính sách tháo gỡ khó khăn, cắt giảm các thủ tục hành chính trở ngại về thuế, tiến hành hỗ trợ cho xuất nhập khẩu ví dụ như: Hỗ trợ lãi suất vay vốn về sản xuất, hoạt động xuất khẩu hoặc có thể là sự trợ giá cho những mặt hàng xuất khẩu mới vào thị trường. Bên cạnh đó, Chính Phủ có thể ban hành các chính sách khen thưởng đối với những doanh nghiệp đã tìm ra những sản phẩm xuất khẩu mới. + Nhà nước cũng có thể ban hành các chính sách quản lý ngoại hối, điều chỉnh tỷ giá của đồng USD so với đồng Việt Nam để khuyến khích xuất khẩu, có chính sách đầu tư và nâng cao chất lượng hàng hoá xuất khẩu. + Với hoạt động xuất nhập khẩu, thì việc đưa ra chính sách quản lý ngoại tệ có hiệu quả là vô cung quan trọng. Nhà nước cần điều chỉnh nguyên tắc, cơ chế phân bổ ngoại tệ ở các doanh nghiệp cũng như việc chuyển giao ngoại tệ giữa các doanh nghiệp. + Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần phải ban hành chính sách tỷ giá hối đoái hợp lý. Nếu như Nhà nước duy trì tỷ giá có lợi cho hoạt động xuất khẩu thì lại không có lợi cho hoạt động nhập khẩu và ngược lại. Có thể thấy,chính sách tỷ giá hối đoái của Nhà nước có tác động không nhỏ đến hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. + Nhà nước ban hành quyền xuất nhập khẩu trực tiếp không đồng nghĩa với việc quyền phân phối hàng hoá. Doanh nghiệp được cấp phép sẽ có quyền mua bán xuất nhập khẩu. Quyền xuất nhập khẩu không bao gồm quyền tổ chức mạng lưới mua gom hàng hoá Việt Nam để xuất khẩu. Quyền nhập khẩu bao gồm quyền tổ chức hoặc tham gia hệ thống phân phối hàng hoá tại Việt Nam. Có thể thấy, việc hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật Nhà nước là vấn đề cơ bản tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động sản xuất, đặc biệt là hoạt động xuất nhập khẩu. * ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i tÖ cã hiÖu qu¶ Ho¹t ®éng XNK lµ ho¹t ®éng kinh tÕ v­ît ra ngoµi biªn giíi quèc gia v× thÕ ®ång tiÒn thanh to¸n cho c¸c hîp ®ång th­êng sö dông ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n. Mµ hiÖn nay nhµ n­íc qu¶n lý ngo¹i tÖ rÊt chÆt chÏ do t×nh h×nh trªn thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng. Bªn c¹nh viÖc qu¶n lý ngo¹i tÖ rÊt chÆt chÏ nh­ vËy th× ngo¹i tÖ giµnh cho nhËp khÈu l¹i rÊt thiÕu thèn, mÆc dï ngo¹i tÖ tr«i næi trªn thÞ tr­êng tù do vÉn rÊt nhiÒu. ViÖc ph©n bæ ngo¹i tÖ kh«ng hîp lý ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh xuÊt nhËp khÈu cÇn rÊt nhiÒu vèn ®Ó thùc hiÖn. Nhµ n­íc cÇn xem l¹i vµ ®iÒu chØnh nguyªn t¾c, c¬ chÕ ph©n bæ ngo¹i tÖ ë c¸c doanh nghiÖp còng nh­ viÖc chuyÓn giao ngo¹i tÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp. * ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý: C¸c hîp ®ång ngo¹i th­¬ng hiÖn nay cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp trong c¶ n­íc ®Òu thùc hiÖn thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. V× vËy, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i cña nhµ n­íc cã ¶n h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn thanh to¸n hîp ®ång ngo¹i th­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp. NÕu Nhµ n­íc duy tr× mét tû gi¸ cã lîi cho xuÊt khÈu th× sÏ cã h¹i ®èi víi nhËp khÈu vµ ng­îc l¹i. §Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu phôc vô cho nÒn s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn thóc ®Èy xuÊt khÈu th× nhµ n­íc ph¶i b»ng c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch cña m×nh duy tr× mét tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trong lÜnh vùc XNK tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÖt h¹i thÊt tho¸t do tû gi¸ hèi ®o¸i g©y ra. * Thñ tôc hµnh chÝnh th«ng tho¸ng: Nh­ ta ®· biÕt thñ tôc hµnh chÝnh trong c¸c ho¹t ®éng NXK cña n­íc ta hiÖn nay t­¬ng ®èi r­êm ra, mÆc dï hµng n¨m nhµ n­íc ®· cã nh÷ng söa ch÷a bæ xung cho hîp lý nh­ng ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu phiÒn hµ cho c¸c ®¬n vÞ khi ph¶i thùc hiÖn c¸c thñ tôc nµy. §èi víi viÖc cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu, nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng qui ®Þnh chÆt chÏ nh­ng ph¶i th«ng tho¸ng ®Ó tr¸nh lµm mÊt thêi gian cña c¸c doanh nghiÖp khi ®i xin giÊy phÐp nhËp khÈu. Cã nh÷ng tr­êng hîp, mÆc dï ®· ®­îc nhµ n­íc phª duyÖt cÊp vèn nh­ng vÉn ph¶i xin giÊy phÐp nhËp khÈu cña c¸c Bé chuyªn ngnµh, mµ khi ®i xin giÊy phÐp th× l¹i ph¶i chê ®îi rÊt mÊt thêi gian lµm cho tiÕn ®é thi c«ng cña c«ng tr×nh bÞ chËm l¹i. Cïng víi viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch mang l¹i thuËn lîi cho ho¹t ®éng XNK, nhµ n­íc cÇn t¹o ra mét m«i tr­êng ph¸p lý vµ c¬ chÕ qu¶n lý hiÖn ®¹i ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i tr­êng quèc tÕ c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay. 2.2. X©y dùng m« h×nh qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i HiÖn nay viÖc thùc hiÖn thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ XNK mang l¹i kh«ng Ýt phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp, lµm tiªu tèn tiÒn cña, c«ng søc vµ thêi gian, h¬n n÷a lµm gi¶m c¹nh tranh cña hµng ho¸. VËy viÖc ¸p dông mét m« h×nh qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan tr­íc hÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ toµn cµu, sau ®ã lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng XNK. VËy qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i cho c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý chuyªn ngµnh ®­îc x©y dùng trªn c¬ së quy tr×nh tù ®éng ho¸ thñ tôc h¶i quan, ¸p dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý rñi ro vµ ®iÒu hµnh qua hÖ thèng xö lý th«ng tin tËp trung. Qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i cã ba giai ®o¹n: tr­íc khi lµm thñ tôc h¶i quan, trong khi lµm thñ tôc th«ng quan vµ sau khi hµng ho¸ ®­îc th«ng quan. ¸p dông kü thuËt kiÓm tra sau th«ng quan, chuyÓn phÇn lín néi dung kiÓm tra vÒ trÞ gi¸ khai b¸o vµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn l« hµng khi lµm thñ tôc h¶i quan t¹i cöa khÈu sang kiÓm tra t¹i doanh nghiÖp sau khi ®· th«ng quan hµng ho¸. KiÓm tra kh«ng lan trµn mµ tËp trung cã träng ®iÓm trªn c¬ së ¸p dông kü thuËt qu¶n lý rñi ro, theo ®ã c¬ quan h¶i quan dùa trªn c¸c nguån th«ng tin vµ kÕt qu¶ xö lý th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh träng ®iÓm (qua c¸c tiªu chÝ ph©n lo¹i hµng ho¸, thÞ tr­êng, doanh nghiÖp….). Néi dung nµy ®­îc chó träng vµ trë thµnh mét gi¶i ph¸p ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nhiÖm vô ®Æc thï cña h¶i quan hiÖn ®¹i lµ võa t¹o thuËn lîi cho th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­, võa qu¶n lý chÆt chÏ. Phèi hîp, trao ®æi th«ng tin gi÷a h¶i quan c¸c n­íc còng ®­îc nhiÒu n­íc quan t©m. Xu h­íng ®­îc coi träng lµ doanh nghiÖp thamgia ho¹t ®éng XNK lµ c¸c ®èi t¸c cÇn céng t¸c chÆt chÏ h¬n lµ ®èi t­îng cÇn kiÓm tra xö lý. TriÖt ®Ó ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô hiÖn ®¹i trong ®iÒu kiÖn cho phÐp vÉn kh«ng coi nhÑ nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra, kiÓm so¸t truyÒn thèng ®¬n gi¶n mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶. §Ó cã ®­îc m« h×nh qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i gi¶i quyÕt rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cïng mét lóc. V× vËy, ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam cÇn x¸c ®Þnh râ nh÷ng yÕu tè then chèt, cÇn thiÕt x¸c ®Þnh thø tù ­u tiªn ®Ó tËp trung nguån lùc gi¶i quyÕt ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu tr­íc m¾t cña c«ng t¸c nghiÖp vô, kh«ng g©y x¸o trén lín mµ vÉn cã thÓ triÓn khai thµnh c«ng m« h×nh qu¶n lý h¶i quan hiÖn ®¹i trong thêi gian sím nhÊt. 2.3. Ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng vµ ho¹t ®éng cho vay Phát triển hệ thống ngân hàng sẽ tạo điều kiện cho quá trình vay vốn của các doanh nghiệp một cách thuận lợi và dễ dàng hơn. Hiện nay, các thủ tục vay vốn để hoạt động kinh doanh còn rất khó khăn và phức tạp. Doanh nghiệp gặp phải trở ngại do lãi suất còn quá cao, thời gian hoàn trả vốn là rất ngắn. Do vậy các doanh nghiệp khó có thể quay vòng vốn nhanh để có thể giải quyết nguồn vay cho ngân hàng. Đó cũng là nguyên nhân ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của doanh nghiệp. Trước thực trạng đó, Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp ttrong các hoạt động xuất nhập khẩu trong công tác vay tín dụng. Tuy nhiên, không vì thế mà doanh nghiệp có thể dựa vào sự ưu đãi của Nhà nước để kinh doanh bất hợp pháp. Bên cạnh đó, Nhà nước phải thường xuyên củng cố và hoàn thiện hệ thống ngân hàng để tránh được những rủi ro về tài chính là thấp nhất, tạo điều kiện cho doanh nghiệp yên tâm kinh doanh trên thị trường. Trên đây là một số kiến nghị của phía ngành chủ quản đối với Nhà nước. Chúng ta hy vọng Nhà nước có thể thông qua đó để tạo nên khung pháp lý có lợi nhất cho hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp. Điều đó cũng góp phần vào việc phát triển nền kinh tế đất nước. 2.4. Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu: Ngµnh th­¬ng m¹i ®Æt môc tiªu tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2007, ®¹t 47,54 tû USD t¨ng 20% so vãi møc thùc hiÖn n¨m 2006. §Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn trong giai ®o¹n tíi ph¸t triÓn xuÊt khÈu víi ph­¬ng ch©m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝnh bÒn v÷ng vµ chÊt l­îng t¨ng tr­ëng lµm ®éng lùc thóc ®Èy GDP. §Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã lîi thÕ c¹nh tranh, tÝch cùc ph¸t triÓn, mÆt hµng cã tiÒm n¨ng thµnh mÆt hµng chñ lùc míi, mÆt hµng sö dông nhiÒu nguyªn vËt liÖu vµ lao ®éng ®Þa ph­¬ng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu theo h­íng ®Èy m¹nh nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao; t¨ng s¶n phÈm chÕ t¹o, s¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ chÊt x¸m cao,gi¶m dÇn tû träng xuÊt khÈu th« vµ xuÊt khÈu th«ng qua c¸c trung gian. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy cÇn mét sè gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt, tiÕp tôc huy ®éng mäi thµnh phÇn kinh tÕ h­íng tíi xuÊt khÈu, ngµy cµng s¶n xuÊt nhiÒu hµng ho¸ ®¹t tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng n­íc nogµi, ®Æc biÖt ®¸p øng yªu cÇu vÖ sinh, an toµn thùc phÈm vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. §iÒu chØnh bæ sung chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu, kÕt hîp víi tËp trung ®iÒu hµnh ®Ó duy tr× tècd dé t¨ng xuÊt khÈu cña nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch lín, chiÕm thÞ phÇn ®¸ng kÓ ë thÞ tr­êng chÝnh vµ nh÷ng mÆt hµng kim ng¹ch cßn nhá nh­ng cã tèc ®é cao, thuËn lîi vÒ thÞ tr­êng, nguån lùc s¶n xuÊt ch­a tíi h¹n, cã kh¶ n¨ng trë thµnh hµng chñ lùc. KÞp thêi ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp phï trî phôc vô s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, phÊn ®Êu c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i trong thêi gian sím nhÊt. Thø hai, thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 12, ngµy 23/01/2006 cña ChÝnh phñ vÒ mua b¸n quèc tÕ, qu¶n lý ®¹i lý, mua b¸n gia c«ng vµ qu¸ c¶nh hµng ho¸ víi n­íc ngoµi, trªn c¬ së ®ã hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi cam kÕt cña c¸c tæ chøc kinh tÕ mµ ViÖt Nam tham gia vµ c¸c chuÈn mùc quèc tÕ k¸hc. Thø ba, ph¸t huy néi lùc kÕt hîp víi tranh thñ sù ñng hé cña quèc tÕ ®Ó cñng cè vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, nhÊt lµ nh÷ng thÞ tr­êng míi b»ng c¸ch: t¹o thªm khung ph¸p lý, cam kÕt chÝnh phñ, ­u ®·i, tèi huÖ quèc… huy ®éng c¸c lùc l­îng lµm c«ng t¸c thị trường, kÕt hîp víi kiÒu bµo b¸m s¸t diÔn biÕn, thu thËp vµ xö lý th«ng tin nhiÒu chiÒu vÒ hµng ho¸, gi¸ c¶, nhÊt lµ th«ng tin dù b¸o ph¸t hiÖn c¬ héi kinh doanh, t×m b¹n hµng míi ¸p dông nhiÒu ph­¬ng thøc bu«n b¸n linh ho¹t. KhuyÕn khÝch c¸c hiÖp héi ngµnh hµng tù nguyÖn, lËp quü phßng ngõa rñi ro, t¨ng tÝnh céng ®ång trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Thø t­, trong viÖc triÓn khai quyÕt ®Þnh 279, ngµy 03/11/2005 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ ban hµnh quy chÕ x©y dùng vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i quèc gia giai ®o¹n 2006 - 2010 cÇn kÕt hîp xóc tiÕn th­¬ng m¹i víi xóc tiÕn ®Çu t­, qu¶ng b¸ du lÞch c¸c dÞch vô b¶o hiÓm, ng©n hµng, B­u chÝnh viÔn th«ng, giao nhËn vËn t¶i quèc tÕ. §Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¶n lý vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ph¸t huy tiÖn Ých cña "c«ng th­¬ng m¹i ®iÖn tö quèc gia" trong hç trî c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo ph­¬ng thøc mua b¸n trùc tuyÕn trªn quy m«; tiÖn lîi, cã hiÖu qu¶. Thø n¨m, trªn c¬ së ph¸p lý vÒ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ, hiÖp héi ngµnh hµng trong ho¹t ®éng vËn ®éng hµnh lang, lËp nªn mÆt trËn thèng nhÊt khi cã c¸c vô kiÖn th­¬ng m¹i. §ång thêi x©y dùng c¬ chÕ dù phßng c¶nh b¸o sím ®Ó tr¸nh c¸c vô kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2.5. Mét sè gi¶i ph¸p hç trî c¸c doanh nghiÖp héi nhËp cã hiÖu qu¶ §Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, Bé th­¬ng m¹i cÇn phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan vµ ®­a ra mét sè ®Þnh h­íng cô thÓ. Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i sÏ cïng víi c¸c ®¬n vÞ h÷u quan ®¸nh gi¸ ®óng t¸c ®éng cña c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu qua ®ã t×m ph­¬ng ph¸p míi hiÖu qu¶ h¬n. MÆt kh¸c Bé th­¬ng m¹i ph¶i ®æi míi n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan ®¹i diÖn th­¬ng vô ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. C¸c th­¬ng vô ph¶i chñ ®éng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp, ®i s©u lµm kü h¬n kh©u chuÈn bÞ thÞ tr­êng trong viÖc ch¾p nèi, giíi thiÖu ®èi t¸c, t­ vÊn néi dung ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, ®«n ®èc theo dâi gi¸m s¸t ph¸t hiÖn. Th«ng b¸o kÞp thêi vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p xö lý nh÷ng trë ng¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. MÆt kh¸c Bé th­¬ng m¹i phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh lµm viÖc víi ban qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp vµ doanh nghiÖp FDI. S¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng xuÊt khÈu ®Ó xem xÐt kh¶ n¨ng gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, t×m nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. §Ó gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp héi nhËp hiÖu qu¶. Bé tµi chÝnh còng cÇn ®­a ra vµ triÓn khai 7 gi¶i ph¸p cô thÓ sau: Thø nhÊt, söa ®æi bæ sung vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi, gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc víi doanh nghiÖp t­ nh©n. Tõng b­íc xo¸ bá c¸c biÖn ph¸p b¶o hé kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Sím thay thÕ c¸c biÖn ph¸p b¶o hé phi thuÕ b»ng thuÕ h¹n ng¹ch vµ n©ng thuÕ nhËp nh»m ®¶m b¶o t¨ng thu võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh thÝch nghi víi t×nh tr¹ng chØ ®­îc b¶o hé duy nhÊt b»ng thuÕ nhËp khÈu phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Thø hai, khÈn tr­¬ng ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ nh÷ng hµnh vi th­¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng lµnh m¹nh vµ b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc, nh­ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp…. ®ång thêi bæ sung mét sè c«ng cô th­¬ng m¹i kh¸c ngoµi thuÕ nhËp khÈu nh­ thuÕ tuyÖt ®èi nh»m h¹n chÕ c¸c gian lËn vÒ gi¸ tÝnh thuÕ vµ kiÓm so¸t hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Thø ba, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng doanh nghiÖp nhµ n­íc nh»m lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña khu vùc nµy. Kiªn quyÕt xo¸ bá c¸c bao cÊp kh«ng hîp lý, kh«ng phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp ®Ó h¹n chÕ t­ t­ëng û l¹i cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸ doanh nghiÖp, cã biÖn ph¸p xö lý døt ®iÓm c¸c doanh nghiÖp thua lç kÐo dµi ®óng theo luËt ph¸ s¶n. Thø t­, ban hµnh c¬ chÕ nh»m x©y dùng râ néi dung, ph¹m vi qu¶n lý, ph©n cÊp, uû quyÒn cho c¸c bé, ngµnh UBND tØnh, thµnhphè thùc hiÖn c¸c quyÒn nhiÖm vô cña chñ së h÷u, héi ®ång qu¶n trÞ lµ ®¹i diÖn chñ së h÷u trùc tiÕp, ®¶m b¶o c¬ quan nhµ n­íc kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, söa ®æi quyÕt ®Þnh vÒ cö ng­êi ®¹i diÖn vèn nhµ n­íc cho phï hîp LuËt Doanh nghiÖp. Thø n¨m, Hç trî tµi chÝnh cã ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh hiÖu qu¶ vµ xuÊt khÈu th«ng qua viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc tÝn dông xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c gi¶i ph¸p ­u ®·i tÝn dông xuÊt khÈu phï hîp theo c¬ chÕ víi c¸c nguyªn t¾c WTO; tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu phï hîp víi nguyªn t¾c WTO cho phÐp vµ ng©n hµng tÝn dông co xuÊt khÈu vµo mét kªnh duy nhÊt. Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ph¸t triÓn, tiÕp thÞ s¶n phÈm ra c¸c thÞ tr­êng míi. Thø s¸u, th¸o gì c¸c v­íng m¾c vµ t¹o ra nhiÒu kªnh huy ®éng vèn kinh doanh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn cho doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Më réng h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu ®­îc ¸p dông cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thÝ ®iÓm lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc chuyÓn ®æi thµnh cæ phÇn doanh nghiÖp. Cã chÝnh s¸ch kÝch thÝch doanh nghiÖp ®­îc bæ sung vèn tõ phÇn thuÕ thu nhËp nép t¨ng thªm so víi n¨m tr­íc. Thø b¶y, söa ®æi bæ sung c¬ chÕ hç trî tÝn dông ph¸t triÓn nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng hç trî dµn tr¶i trµn lan mµ tËp trung hç trî ®èi víi c¸c dù ¸n träng ®iÓm, dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. ViÖc hç trî nµy th«ng qua hç trî l·i suÊt ®Çu t­ ®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. KẾT LUẬN CHUNG Công ty Cổ phần dịch vụ hàng hải với ngành nghề kinh doanh đa dạng và phong phú đã và đang phát triển lớn mạnh trên thị trường kinh doanh. Cũng như bất kỳ doanh nghiệp khác trong cả nước, Công ty luôn phải đề ra cho mình những mục tiêu, phương hướng hoạt động kinh doanh trong thời gian nhất định nhằm thích ứng một cách nhanh nhất đối với sự biến đổi không ngừng của nền kinh tế thị trường. Tuy vẫn còn rất nhiều những thách thức đang chờ đợi phía trước, nhưng cùng với sự khuyến khích và giúp đỡ của Nhà nước, Công ty sẽ vượt qua được những thử thách đó để có thể nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường kinh tế. Trong điều kiện kinh tế thị trường, Công ty có thể tự tin bước vào thị trường xuất nhập khẩu và kinh doanh nội địa với thế mạnh mà công ty đã có được như hiện nay. Tuy còn rất nhiều những thách thức và khó khăn nhưng công ty đã khẳng định được vị trí của mình với hiệu quả kinh doanh không thể phủ nhận. Chúng ta sẽ chờ đợi và hy vọng vào thành công của doanh nghiệp trong thời gian gần nhất. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Lý luËn vµ thùc tiÔn th­¬ng m¹i quèc tÕ - NXB Thèng kª 1994 2. T×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng XNK - NXB Thèng kª 1995 3. HiÖu qu¶ qu¶n lý dù ¸n nhµ n­íc - Khoa khoa häc qu¶n lý §HKTQD - NXB khoa häc vµ kü thuËt 2001 4. Gi¸o tr×nh LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ - PGS.TS. TrÇn B×nh Träng - NXB Thèng kª 2003. 5. B¸o c¸o tµi chÝnh c«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng H¶i 2003, 2004, 2005, 2006. 6. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty Cæ phÇn dÞch vô Hµng H¶i n¨m 2006 7. V¨n b¶n th«ng b¸o tê tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn dÞch vô Hµng H¶i 2006. 8. Thêi b¸o kinh tÕ - n¨m 2005. 9. Website Côc Hµng H¶i 10. www.tapchicongsan.org.vn 11. www.moi.gov.vn 12.www.tuoitre.com.vn môc lôc B¶ng kª c¸c ch÷ viÕt t¾t XNK : XuÊt nhËp khÈu TM§T : Th­¬ng m¹i ®iÖn tö WTO : Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi