Đề tài Mâu thuẫn giữa hội nhập và nền kinh tế đất nước, hội nhập với chủ quyền dân tộc và an ninh quốc gia, hội nhập và văn hóa

Lêi nãi ®Çu §Êt n­íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã ®èi víi mét n­íc võa tho¸t khái chiÕn tranh ch­a ®Çy nöa thÕ kû, xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp nh­ ViÖt Nam ta th× cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ h¬n n÷a. Tr­íc n¨m 1986, ta ®· m¾c sai lÇm khi ®ãng cöa nÒn kinh tÕ, chØ quan hÖ víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, thùc thi chÕ ®é kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp. HËu qu¶ lµ nÒn kinh tÕ n­íc ta r¬i vµo t×nh tr¹ng siªu l¹m ph¸t, thËm chÝ cßn dÉn ®Õn nguy c¬ ®æ vì chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, n¨m 1986, §ai héi §¶ng VI, ®É quyÕt ®Þnh ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ, chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §¹i héi §¶ng VII “ ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hßa b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn”. T¹i §¹i héi §¶ng IX, §¶ng ta ®· nªu cao tinh thÇn “ Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa , b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, gi÷ v÷ng an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng”. Song, nh­ bÊt kú mét sù vËt hiÖn t­îng nµo, qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta còng chøa ®ùng nh÷ng m©u thuÉn. Sau h¬n 20 n¨m héi nhËp, ta ®· cã nh÷ng thµnh tùu to lín mµ ®¸ng kÓ nhÊt lµ trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµo cuèi n¨m 2006. Song trªn con ®­êng ®ã còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. §iÒu quan träng lµ ta cÇn ph¶i nhËn thøc râ nh÷ng m©u thuÉn ®ã ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng giaØ ph¸p phï hîp ®Ó tiÕp tôc ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn theo h­íng mµ §¶ng ta ®· chän Trong khu«n khæ h¹n hÑp cña bµi viÕt, vµ h¹n chÕ cña tµi liÖu, em xin tr×nh bµy ba vÊn ®Ò chñ yÕu lµ m©u thuÉn gi÷a “héi nhËp vµ nÒn kinh tÕ đất nước”, “ héi nhËp víi chñ quyÒn d©n téc vµ an ninh quèc gia”, “héi nhËp vµ v¨n hãa”. NÕu cã g× sai sãt, xin thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n gãp ý ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n ®Ò tµi nµy. a. C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi: I. Lý luËn m©u thuÉn trong phÐp biÖn chøng duy vËt: 1. Kh¸i niÖm m©u thuÉn: TÊt c¶ c¸c sù vËt, hiÖn t­îng trªn thÕ giíi ®Òu chøa ®ùng nh÷ng mÆt tr¸i ng­îc nhau. Trong nguyªn tö cã ®iÖn tö vµ h¹t nh©n, trong sinh vËt cã ®ång hãa vµ dÞ hãa, trong kinh tÕ thÞ tr­êng cã cung vµ cÇu , hµng vµ tiÒn … nh÷ng mÆt tr¸i ng­îc nhau ®ã trong phÐp biÖn chøng duy vËt gäi lµ mÆt ®èi lËp. M©u thuÉn MÆt ®èi lËp lµ nh÷ng mÆt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm, nh÷ng thuéc tÝnh , nh÷ng tÝnh quy ®Þnh cã khuynh h­íng biÕn ®æi tr¸i ng­îc nhau tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan trong tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy. Sù tån t¹i c¸c mÆt ®èi lËp lµ kh¸ch quan vµ lµ phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c sù vËt . C¸c mÆt ®èi lËp n»m trong sù liªn hÖ, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau . T¹o thµnh m©u thuÉn biÖn chøng. M©u thuÉn biÖn chøng tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ phæ biÕn trong tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy. M©u thuÉn biÖn chøng trong t­ duy lµ ph¶n ¸nh m©u thuÉn trong hiÖn thùc vµ lµ nguån gèc ph¸t triÓn cña nhËn thøc. M©u thuÉn biÖn chøng kh«ng ph¶i lµ ngÉu nhiªn, chñ quan, còng kh«ng ph¶i lµ m©u thuÉn trong l«gÝc h×nh thøc. M©u thuÉn trong l«gÝc h×nh thøc lµ sai lÇm trong t­ duy. Hai mÆt ®èi lËp t¹o thµnh m©u thuÉn biÖn chøng tån t¹i trong sù thèng nhÊt víi nhau. Sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù n­¬ng tùa lÉn nhau, tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp, sù tån t¹i cña mÆt nµy ph¶i lÊy sù tån t¹i cña mÆt kia lµm tiÒn ®Ò. C¸c mÆt ®èi lËp tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau nªn gi÷a chóng bao giê còng cã nh÷ng nh©n tè gièng nhau. Nh÷ng nh©n tè gièng nhau ®ã gäi lµ sù “®ång nhÊt” cña c¸c mÆt ®èi lËp. Víi ý nghÜa ®ã, “sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp”cßn bao hµm sù “®ång nhÊt” cña c¸c mÆt ®ã. Do cã sù “®ång nhÊt” cña c¸c mÆt ®èi lËp mµ trong sù triÓn khai cña m©u thuÉn ®Õn mét lóc nµo ®ã, c¸c mÆt ®èi lËp cã thÓ chuyÓn hãa lÉn nhau. Sù thèng nhÊt cña mÆt ®èi lËp cßn biÓu hiÖn ë sù t¸c ®éng ngang nhau cña chóng. Song, ®ã chØ lµ tr¹ng th¸i vËn ®éng cña m©u thuÉn ë mét giai ®o¹n ph¸t triÓn khi diÔn ra sù c©n b»ng cña c¸c mÆt ®èi lËp. C¸c mÆt ®èi lËp kh«ng chØ thèng nhÊt, mµ cßn lu«n lu«n ®Êu tranh víi nhau. §Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù t¸c ®éng qua l¹i theo xu h­íng bµi trõ vµ phñ ®Þnh lÉn nhau gi÷a c¸c mÆt ®ã. H×nh thøc ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp hÕt søc phong phó, ®a d¹ng, tïy thuéc vµo tÝnh chÊt, vµo mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp vµ tïy ®iÒu kiÖn cô thÓ diÔn ra cuéc ®Êu tranh gi÷a chóng. 2. M©u thuÉn lµ nguån gèc cña sù vËn ®éng vµ sù ph¸t triÓn : Sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ hai xu h­íng t¸c ®éng kh¸c nhau cña c¸c mÆt ®èi lËp t¹o thµnh m©u thuÉn. Nh­ vËy m©u thuÉn biÖn chøng còng bao hµm c¶ “sù thèng nhÊt” lÉn “ sù ®Êu tranh” cña c¸c mÆt ®èi lËp. Sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp kh«ng t¸ch rêi nhau, trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, ph¸t triÓn cña sù vËt. Sù thèng nhÊt g¾n liÒn víi sù ®øng im, víi sù æn ®Þnh t¹m thêi cña sù vËt. Sù ®Êu tranh g¾n liÒn víi tÝnh tuyÖt ®èi cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ sù thèng nhÊt gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp lµ t­¬ng ®èi, t¹m thêi; sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ tuyÖt ®èi. V.I.Lªnin viÕt : “ sù thèng nhÊt (…)cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ cã ®iÒu kiÖn, t¹m thêi, tho¸ng qua , t­¬ng ®èi. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp bµi trõ lÉn nhau lµ tuyÖt ®èi, còng nh­ sù ph¸t triÓn, sù vËn ®éng lµ tuyÖt ®èi”. Trong sù t¸c ®éng qua l¹i cña c¸c mÆt ®èi lËp th× ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp quy ®Þnh mét c¸ch tÊt yÕu sù thay ®æi cña c¸c mÆt ®ang t¸c ®éng vµ lµm cho m©u thuÉn ph¸t triÓn. Lóc ®Çu míi xuÊt hiÖn , m©u thuÉn chØ lµ sù kh¸c nhau c¨n b¶n, nh­ng theo khuynh h­íng tr¸i ng­îc nhau. Sù kh¸c nhau ®ã ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®i ®Õn ®èi lËp. Khi hai mÆt ®èi lËp xung ®ét gay g¾t d· ®ñ ®iÒu kiÖn chóng sÏ chuyÓn hãa lÉn nhau, m©u thuÉn ®­îc gi¶i quyÕt. Nhê ®ã mµ thÓ thèng nhÊt cò ®­îc thay b»ng thÓ thèng nhÊt míi; sù vËt cò mÊt ®i sù vËt míi ra ®êi thay thÕ. Lªnin viÕt: “ sù ph¸t triÓn lµ mét cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp”. Tuy nhiªn kh«ng cã thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp th× còng kh«ng cã ®Êu tranh gi÷a chóng. Thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ kh«ng thÓ t¸ch rßi nhau trong m©u thuÉn biÖn chøng. Sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn bap giê còng lµ sù thèng nhÊt gi÷a t×nh æn ®Þnh vµ tÝnh thay ®æi. Sù thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp quy ®Þnh tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh thay ®æi cña sù vËt. Do ®ã, m©u thuÉn chÝnh lµ nguån gèc cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. 3. ý nghÜa cña ph­¬ng ph¸p luËn: ViÖc nghiªn cøu quy luËt thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c m¹t ®èi lËp cã ý nghÜa ph­¬ng ph¸p luËn quan träng trong nhËn thøc vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn. §Ó nhËn thøc ®óng b¶n chÊt sù vËt vµ t×m ra ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ®óng cho ho¹t ®éng thùc tiÔn ph¶i ®i s©u nghiªn cøu ph¸t hiÖn ra m©u thuÉn cña sù vËt. Muèn ph¸t hiÖn ra m©u thuÉn ph¶i t×m ra trong thÓ thèng nhÊt nh÷ng mÆt, nh÷ng khuynh h­íng tr¸i ng­îc nhau, tøc lµ t×m ra nh÷ng mÆt ®èi lËp vµ t×m ra nh÷ng mèi liªn hÖ, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp ®ã. Lªnin viÕt “Sù ph©n ®«i cña c¸i thèng nhÊt vµ sù nhËn thøc cña c¸c bé phËn cña nã, ®ã lµ thùc chÊt…cña phÐp biÖn chøng” Khi ph©n tÝch m©u thuÉn, ph¶i xem xÐt qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña tõng m©u thuÉn, xem xÐt vai trß, vÞ trÝ vµ mèi quan hÖ vµ mèi quan hÖ lÉn nhau cña c¸c m©u thuÉn, ph¶i xem xÐt qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ vÞ trÝ cña tõng mÆt ®èi lËp, mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng, ®iÒu kiÖn chuyÓn hãa lÉn nhau gi÷a chóng. ChØ cã nh­ thÕ míi cã thÓ hiÓu ®óng m©u thuÉn cña sù vËt, hiÓu ®óng xu h­íng vËn ®éng, ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn. §Ó thóc ®Èy sù vËt ph¸t triÓn ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn, kh«ng ®­îc ®iÒu hßa m©u thuÉn. ViÖc ®Êu tranh gi¶i quyÕt m©u thuÉn ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña m©u thuÉn. Ph¶i t×m ra ph­¬ng thøc, ph­¬ng tiÖn vµ lùc l­îng ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn. M©u thuÉn chØ ®­îc gi¶i quyÕt khi ®iÒu kiÖn ®· chÝn muåi. Mét mÆt, ph¶i chèng th¸i ®é chñ quan, nãng véi, mÆt kh¸c, ph¶i tÝch cùc thóc ®Èy thóc ®Èy c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®Ó lµm cho c¸c ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®i ®Õn chÝn muåi. M©u thuÉn kh¸c nhau ph¶i cã ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt kh¸c nhau. Ph¶i t×m ra c¸c h×nh thøc gi¶i quyÕt m©u thuÉn mét c¸ch linh ho¹t, võa phï hîp víi tõng lo¹i m©u thuÉn, võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ. II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: 1. Nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay: LÞch sö nh©n lo¹i ®· chøng kiÕn ba lÇn toµn cÇu hãa tr­íc khi diÔn ra toµn cÇu hãa hiÖn nay. §ã lµ, lÇn thø nhÊt vµo thÕ kû XV, sau khi Crixtèp C«0l«ng t×m ra ch©u mü, c¸c n­íc phÊt triÓn ë Ch©u ¢u tiÕn hµnh c«ng cuéc chinh phôc thÕ giíi. LÇn thø hai, tõ gi÷a thÕ kØ XIX trë ®i, ch©u ¢u chinh phôc ch©u ¸ vµ ng­êi NhËt nh©n c¬ héi nµy thùc hiÖn c«ng cuéc duy t©m rÊt thµnh c«ng. KÕt qu¶ cña hai cuéc chinh phôc nµy lµ “ MÆt trêi kh«ng bao giê lÆn trªn ®Õ quèc Anh”. LÇn thø ba, chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc ®· dÉn ®Õn mét trËt tù thÕ giíi míi víi viÖc hµng lo¹t c¸c n­íc ch©u ¸, Phi, Mü La tinh giµnh ®­îc ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ, tham gia vµo c¸c mÆt ho¹t ®éng kh¸c nhau cña céng ®ång thÕ giíi. §Æc ®iÓm chung vµ næi bËt cña c¶ ba lÇn toµn cÇu hãa nµy lµ ë chç, chóng ®Òu lµ hÖ qu¶ cña c¸c cuéc chiÕn tranh vµ cña chÝnh s¸ch thùc d©n. Kh¸c h¼n víi ba lÇn ®ã, qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra hiÖn nay lµ hÖ qu¶ cña sù ph¸t triÓn v« cïng m¹nh mÏ. Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, xu thÔ toµn cÇu hãa hiÖn nay cã nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu sau: Toµn cÇu hãa tån t¹i nh­ mét thùc t¹i kh¸ch quan do t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, trong ®ã c«ng nghÖ th«ng tin cã vai trß chñ chèt. Víi việc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu kú diÖu cña cuéc c¸ch m¹ng Êy, lùc l­îng s¶n xuÊt cña loµi ng­êi ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät. TÝnh chÊt x· héi hãa nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt ngµy cµng lan réng trªn ph¹m vi toµn cÇu. C¬ cÊu kinh tÕ cña nhiÒu n­íc ngay cµng chuyÓn dÞch theo h­íng gia t¨ng c¸c ngµnh cã hµm l­îng trÝ tuÖ cao. §ã lµ nh©n tè cùc kú quan träng më ra mét thêi ®¹i kinh tÕ míi- thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc. Víi mét m¹ng l­íi gåm 60000 c«ng ty mÑ vµ 550000 chi nh¸nh ®Æt t¹i hÇu kh¾p c¸c n­íc trªn thÕ giíi (tÝnh ®Õn n¨m 2000), c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ang gi÷ vai trß trô cét trong qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa kinh tÕ, gãp phÇn më réng thÞ tr­êng trao ®æi hµng hãa vµ dÞch vô biªn giíi thóc ®Èy sù di chuyÓn cña c¸c luång vèn ®Çu t­, tµi chÝnh tiÒn tÖ, lao ®éng, kinh tÕ, c«ng nghÖ,… lµm gia t¨ng m¹nh mÏ sù th©m nhËp vµo nhau, phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi. §i ®«i víi xu thÕ toµn cÇu hãa, t¹i hÇu kh¾p c¸c ch©u lôc hoÆc liªn ch©u llôc ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh khu vùc hãa d­íi nhiÒu d¹ng h×nh thøc vµ néi dung ho¹t ®éng kh¸c nhau. §ã lµ sù ra ®êi cña Liªn minh ch©u ¢u EU, Khu vùc tù do hãa th­¬ng m¹i B¾c Mü NAFTA, khu vùc tù do th­¬ng m¹i ASEAN, diÔn ®µn kinh tÕ ¸-¢u ASEM… Cã thÓ xem qu¸ tr×nh khu vùc hãa nh­ lµ sù tËp hîp lùc l­îng gi­a c¸c n­íc cã sù gÇn gòi nhÊt ®Þnh víi nhau vÒ ®Þa lý ®Ó cïng ph¸t triÓn vµ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh kinh tÕ ®ang diÔn ra quyÕt liÖt trªn thÕ giíi. KÓ tõ khi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u sôp ®æ, Liªn X« tan r·, chñ nghÜa x· héi thÕ giíi t¹m thêi l©m vµo tho¸i trµo, mét sè n­íc x· héi chñ nghÜa cßn l¹i thùc lùc kinh tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ nãi chung cån yÕu, th× xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay vÒ c¬ b¶n lµ do Mü vµ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn chi phèi nh»m thu ®­îc nhiÒu lîi Ých nhÊt cho hä. TÝnh chÊt phøc t¹p cña xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn ®· cho thÊy hÖ qu¶ cña nã còng phøc t¹p, cã c¶ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ mÆt tiªu cùc, mang l¹i nh÷ng c¬ héi lín nh­ng còng ®ång thêi ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi mäi quèc gia, nhÊt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. 2. Quan niệm về hội nhập kinh tế: Hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng cho nên các quan điểm cần được phát triển và cụ thể hóa để phù hợp hơn với sự thay đổi nhanh chóng của thực tiễn. Quan điểm thứ nhất coi hội nhập kinh tế quốc tế của một quốc gia là một quá trình khách quan trong đó diễn ra sự phát triển toàn diện các mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia đó với phần còn lại của thế giới để dần dần chuyển hóa chính các nền kinh tế quốc gia này trë thành một bộ phận hưu cơ của nền kinh tế thế giới thống nhất và duy nhất. Quan điểm nay đã tạo được nền tảng quan trọng trong nhận thức về lộ trình vận động của quá trình hội nhập kinh tế thế giới thống nhất và duy nhất. Quan điểm này đã tạo được nền t¶ng quan trọng trong nhận thức về lộ trình vận động của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của một quốc gia. Tuy nhiên, nó cũng mới chỉ ra được một nửa chu kỳ của quá trình hội nhập như một bước phủ định chính nền kinh tế quốc gia đó mà chưa đề cập đến nửa chu kỳ thứ hai của quá trình hội nhập là sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế quốc gia trong nửa chu kỳ tiếp theo. Quan điểm thứ hai coi hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình tự do hóa trong đó các quốc gia tham gia xây dựng, đàm phán, tuân thủ và thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc và thông lệ quốc tế của các tổ chức và định chế quốc tế thể hiện qua hoạt động đàm phán để giảm thiểu các hàng rào thuế quan, phi thuế quan và các rào cản kỹ thuật để các hoạt động thương mại, di chuyển quốc tế các yếu tố và các dịch vụ được diễn ra tự do giữa các quốc gia. Đây cũng là quá trình nền kinh tế quốc gia tham gia sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Quan điểm này khẳng định đẻ hội nhập kinh tế quốc tế vào một tổ chức nào đó có hiệu quả, các quốc gia phải nghiêm túc thực hiện đày dủ và tự giác các cam kết cũng như các nguyên tắc do tổ chức đó dặt ra. Quan điểm này thường được các quốc gia nêu ra để làm căn cứ đề xuất những sửa đổi và điều chỉnh về mặt chính sách nhằm đáp ứng đượccác yêu cầu của quá trình hội nhập. Đây là quan điểm nhấn mạnh đến khía cạnh luật pháp và chính sách trong quá trình đàm phán để hội nhập the quốc tế hơn là thực chất kinh tế của quá trình hội nhập. Quan điểm này phù hợp với các nước đang phát triển trong quá trình đàm phán để tham gia vào các tổ chức và định chế quốc tế trong đó có Việt Nam. Quan điểm thứ ba coi hội nhập kinh tế quốc tế của một quốc gia với phần còn lại của thế giới là quá trình một quốc gia tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu và quốc giađó chỉ là một mắt xích trong chuỗi giá trị toàn cầu đó. Quan điểm thứ ba này chủ yếu đề cập đến quá trình hội nhập từ góc độ doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phải cố gắng tham gia vào các hoạt động thương mại, đầu tư, cung cấp dịch vụ để làm sao hòa được mạng sản xuất và phân phối quốc tế để gắn kết được các hoạt động sản xuất của mình trong chuỗi giá trị toàn cầu đó. Quan điểm thứ ba này chủ yếu được các doanh nghiệp các nước sử dụng. Việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp thực chất là việc tham gia vào mạng lưới sản xuất và phân phối của các công ty xuyên quốc gia để kiến tạo và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc tế. Quan điểm này là sự phát triển lên một trình độ mới quan điểm phân công lao động quốc tế đã được đề cập trước đó Ngoài ra, còn có nhiều quan điểm khác đề cập đến hội nhập kinh tế quốc tế từ khía cạnh toàn cầu hoặc khía cạnh toàn cầu hoặc khía cạnh về chính trị, văn hóa, công nghệ…Tuy nhiên, quan niệm phổ biến hiện nay của Việt Nam là quan niệm thứ hai trong số ba quan niệm trên. 3. Héi nhËp - ®æi míi t­ duy mang tÝnh b­íc ngoÆt: Më cöa nÒn kinh tÕ, héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ sù ®æi míi mang tÝnh b­íc ngoÆt trong t­ duy kinh tÕ cña cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta. Kh«ng chØ chñ nghÜa träng th­¬ng thÕ kû XV-XVII, mµ ngay c¶ häc thuyÕt kinh tÕ M¸c xÝt còng ®· nhÊn m¹nh vµo vai trß, vÞ trÝ quan träng cña ngo¹i th­¬ng nãi riªng, quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chun trong ph¸t triÓn kinh tÕ. theo C.M¸c, trao ®æi hµng hãa víi n­íc ngoµi t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng, qua ®ã thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tËp trung vµ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt, nhê ®ã n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, kÐo theo nã lµ sù t¨ng lªn cña gi¸ trÞ thÆng d­, ®Õn l­ît m×nh gi¸ trÞ thÆng d­ lµm t¨ng tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­, tõ ®ã ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp tr­íc ®©y, ý t­ëng cña M¸c ch­a ®­îc t×m hiÓu mét c¸ch thÊu ®¸o. ChÝnh v× vËy, ngo¹i th­¬ng còng nh­ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngoại nãi chung ®· kh«ng ph¸t huy ®­îc vai trß cña nã trong viÖc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Cïng víi sù ®æi míi t­ duy vÒ kinh tÕ, nhËn thøc vÒ vai trß, vÞ trÝ còng nh­ c¸ch thøc qu¶n lý c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i còng tõng b­íc thay ®æi. §Çu tiªn lµ quan niÖm ®éc lËp tù chñ trong kinh tÕ. Tr­íc ®©y ®éc lËp tù chñ ®­îc hiÓu: tù s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô…phôc vô tiªu dïng trong n­íc, cßn hợp t¸c víi n­íc ngoµi chØ h¹n chÕ ë møc ®é cÇn thiÕt vµ chØ víi mét khu vùc kinh tÕ, khu vùc c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa sÏ lµm cho nh÷ng “thãi h­”, “ tËt xÊu” cña chñ nghÜa t­ b¶n th©m nhËp vµo lµm mÊt sù trong s¹ch cña x· héi vµ nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Qu¸ tr×nh ®æi míi ®· cho thÊy râ sù bÊt hîp ký cña quan niÖm tr­íc ®©y vÒ ®éc lËp tù chñ trong kinh tÕ, còng nh­ sù bÊt lîi cña viÖc lÖ thuéc vµo bªn ngoµi, nhÊt lµ vµo mét khu vùc kinh tÕ duy nhÊt, cho thÊy kinh tÕ m¹nh lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ d©n téc, gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ kh«ng ph¶i b»ng c¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ theo kiÓu “ khÐp kÝn- ®ãng cöa”. Tr¸i l¹i, ph¶i b»ng chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më. Đổi mới các cơ cấu quản lý hoạt động kinh tế đối ngoại. Trước đây quan niệm cho rằng chỉ có nhà nước, mà chủ yếu là cấc tổ chức kinh doanh xấut nhập khẩu của nhà nước mới đủ tin cậy, mới có thể tìm được đầy đủ thông tin về thị trường bên ngoài, mới tinh thông nghiệp vụ để thực hiện có hiệu quả các hoạt động ngoại thương, mới đủ sức cạnh tranh với các đối thủ bên ngoài và ngăn ngừa được các ảnh hưởng xấu của chủ nghĩa tư bản chỉ có cơ quan nhà nước mới có thể phân biệt và sử dụng có hiệu quả nguồn ngoại tệ hạn chế của đất nước. Do đó, hoạt động kinh tế đối ngoại cũng đượcquản lý hoàn toàn bằng mệnh lệnh hành chính và mang nặng “ tính chất độc quyền”. 4. TÝnh tÊt yÕu cña héi nhËp: a) §èi víi c¸c n­íc trªn toµn thÕ giíi: Trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa kinh tÕ ®ang t¨ng lªn nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, mäi quèc gia trªn thÕ giíi ë møc ®é nµy hay møc ®é kh¸c ®Òu ph¶i phô thuéc lÉn nhau, cã quan hÖ qua l¹i víi nhau. §ång thêi b¾t nguån tõ sù ph©n c«ng lao ®éng hîp t¸c quèc tÕ, sù ph©n bè tµi nguyªn kh«ng ®Òu trªn thÕ giíi, sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ kinh tÕ, khoa häc kÜ thuËt gi÷a c¸c n­íc. V× thÕ n­íc nµo ®ãng cöa víi thÕ giíi lµ ®i ng­îc xu thÕ cña thêi ®¹i vµ khã tr¸nh khái bÞ r¬i vµo l¹c hËu. Tr¸i l¹i, më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tuy cã ph¶i tr¶ gi¸ nhÊt ®Þnh song ®ã lµ yªu cÇu tÊt yÕu h­íng tíi sù ph¸t triÓn cña mçi n­íc. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn v­ît qua biªn giíi c¸c quèc gia, lµm cho sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng s©u s¾c, ®­a ®Õn sù h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÕ giíi nh­ mét chØnh thÓ thèng nhÊt. Do ®ã, c¸c n­íc cÇn ph¶i héi nhËp kinh tÕ ®Ó tranh thñ mäi thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ. Nh©n lo¹i ®· tr¶i qua ba cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. Nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc vµ kü thuËt, c«ng nghÖ cña ba cuéc c¸ch m¹ng nµy ®· lµm chi phÝ vËn t¶i qu«c tÕ gi¶m xuèng hµng chôc lÇn, gi¶m chi phÝ liªn l¹c viÔn th«ng xuèng nhiÒu lÇn. §iÒu ®ã khiÕn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mang tÝnh quèc gia thµnh c«ng nghiÖp mang tÝnh toµn cÇu. Nh­ vËy, nhê c«ng nghÖ toµn cÇu ph¸t triÓn, sù hîp t¸c gi÷a c¸c tËp ®oµn kinh doanh, c¸c quèc gia cã thÓ më réng tõ s¶n xuÊt ®Õn ph©n phèi trªn ph¹m vi toµn cÇu, nh÷ng quan hÖ tïy thuéc lÉn nhau cïng cã lîi ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ toµn cÇu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ toµn cÇu ®· ngµy cµng xung ®ét víi c¸c thÓ chÕ quèc gia, rµo c¶n quèc gia. C¸c quèc gia, c¸c khu vùc xÝch l¹i gÇn nhau h¬n. §iÒu ®ã dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c khèi liªn minh kinh tÕ, nh­ Liªn minh ch©u ¢u EU, diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ¸-¢u ASEM… b) Đèi víi ViÖt Nam: Trong t×nh h×nh n­íc ta hiÖn nay, khi mµ hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u ®· sôp ®æ hoµn toµn, ViÖt Nam kh«ng cßn nhËn ®­îc sù gióp ®ì vÒ kinh tÕ, kü thuËt n÷a. §øng tr­íc khã kh¨n ®ã buéc ViÖt Nam ph¶i tù t×m lèi ®i riªng cho m×nh. Lóc nµy trªn thÕ giíi lµn sãng toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang lan réng, ViÖt nam ph¶i hßa m×nh vµo trµo l­u chung cña thÕ giíi lµ tÊt yÕu. XuÊt ph¸t ®iÓm cña ViÖt Nam khi qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ rÊt thÊp. NÕu tiÕp tôc chÝnh s¸ch ®ãng cöa sÏ lµm h¹n chhÐ kh¶ n¨ng tiÕp thu kÜ thuË míi, lµm cho nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn kh«ng cã nguån bæ sung kü thuËt tiªn tiÕn. KÕt qu¶ tÊt yÕu lµ n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, hiÖu qu¶ kÐm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu, tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm. VÊn ®Ò khã kh¨n cña n­íc ta trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i nhËp khÈu mét khèi l­îng lín ngµy cµng nhiÒu m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu c«ng nghiÖp. NÕu kh«ng héi nhËp kinh tÕ m¹nh th× vÊn ®Ò thiÕu hôt trong c¸n c©n thanh to¸n sÏ ngµy cµng lín. ThÞ tr­êng ViÖt Nam hiÖn t¹i nhá hÑp kh«ng ®ñ ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi quy m« hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt hµng lo¹t, do ®ã kh«ng t¹o thªm viÖc lµm, mét vÊn ®Ò mµ kh«ng chØ ViÖt Nam mµ c¸c n­íc nghÌo trªn thÕ giíi còng ®ang gÆp ph¶i. Trong thÕ giíi hiÖn ®¹i, kh«ng cã mét quèc gia nµo b»ng chÝnh s¸ch ®ãng cöa víi n­íc ngoµi l¹i ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ trong n­íc. Muèn ph¸t triÓn nhanh, mçi n­íc kh«ng thÓ ®¬n ®éc dùa vµo vµo nguån lùc cña m×nh, mµ ph¶i biÕt tËn dung cã hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt cña loµi ng­êi ®¹t ®­îc. NÒn kinh tÕ më cöa sÏ t¹o ra nh÷ng h­íng ph¸t triÓn míi t¹o ®iÒu kiÖn khia th¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng s½n cã cña mét n­íc nh»m sö dông sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi nhÊt. §èi víi nh÷ng n­íc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp nh­ n­íc ta, nh÷ng nh©n tè thuéc tiÒm n¨ng lµ: tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng. Cßn nh÷ng nh©n tè cßn thiÕu vµ cßn yÕu lµ vèn, kü thuËt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý. ChiÕn l­îc h­íng vµo xuÊt khÈu vÒ thùc chÊt lµ gi¶i ph¸p më cöa n­íc ngoµi, kÕt hîp chung víi tiÒm n¨ng bªn trong vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó t¹o ra sù t¨ng tr­ëng m¹nh cho ®Êt n­íc, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch víi c¸c n­íc giµu. 5. Những thành tựu chủ yếu của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế: KÓ tõ n¨m 1980 ®Õn nay, ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong tiÕn tr×nh héi nhËp. Vµ d­íi ®©y lµ mét sè nh÷ng thµnh tùu tiªu biÓu: N¨m 1980, ViÖt Nam ®· më c¸c cuéc ®µm ph¸n ®Ó nãi l¹i quan hÖ víi quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) vµ Ng©n hµng thÕ giíi WB vµ ®Õn th¸ng 10-1993 ®· b×nh th­êng ho¸ quan hÖ tÝn dông víi hai tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ lín nhÊt thÕ giíi.viÖc chóng ta thiÕt lËp quan hÖ víi IMF vµ WB cã ý nghÜa rÊt quan träng v× ®©y lµ hai tæ chøc tµi chÝnh rÊt lín vµ cã sÏ gãp phÇn vµo viÖc huy ®éng vèn vay vµ gióp chóng ta x©y dùng hÖ thèng tµi chÝnh vËn hµnh mét c¸ch khoa häc vµ hiÖn ®¹i ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña héi nhËp quèc tÕ. Trªn thùc tÕ th× IMF vµ WB ®· cho ViÖt Nam vay nhiÒu kho¶n tiÒn víi l·i suÊt thÊp hoÆc b»ng 0 víi thêi gian rÊt dµi. Bªn c¹nh ®ã IMF vµ WB cßn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i d­íi d¹ng vèn ®Çu t­ cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, thuû lîi, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n... Ngµy 17-7-1995 khi “HiÖp ®Þnh hîp t¸c gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ céng ®ång Ch©u ¢u” ®­îc ký kÕt. Th¸ng 7- 1995, ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp ASEAN vµ tõ ngµy 1-1-1999 b¾t ®Çu thùc hiÖn cam kÕt trong khu«n khæ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN tøc lµ AFTA, còng vµo th¸ng 7 nµy ViÖt Nam ®· kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chung vÒ hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc, kü thuËt vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c víi céng ®ång Ch©u ¢u nay lµ liªn minh Ch©u ¢u (EU), ®ång thêi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü. Th¸ng 3-1996 ViÖt Nam tham gia víi t­ c¸ch thµnh viªn s¸ng lËp diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ¸- ©u (asem). Th¸ng 11-1998, HiÖp héi th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ®· ®­îc kÝ kÕt vµ sau bao nhiªu nç lùc, hiÖp ®Þnh chÝnh thøc cã hiÖu lùc vµo ngµy 10-12-2001. §©y lµ b­íc tiªn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña n­íc ta. Tr­íc ®ã, cuèi n¨m 1994, Nhµ n­íc ta ®· göi ®¬n xin gia nhËp vµo tæ chøc nµy vµ hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n. Th¸ng 2-2001, t¹i Hµ Néi ®· diÔn ra héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ cña c¸c n­íc ¸ - ©u lÇn thø 3 vµ héi nghÞ Bé tr­ëng asean lÇn thø 33 vµ ®iÒu phèi viªn ch©u ¸ cña héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ c¸c n­íc ¸ - ©u lÇn thø 3 vµ ®· hoµn thµnh mét c¸ch tèt ®Ñp, b¹n bÌ ®· biÕt ®Õn mét ViÖt Nam ®ang cè g¾ng bøt lªn vµ mét ViÖt Nam s½n sµng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ngµy 10-12-2001, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü chÝnh thøc cã hiÖu lùc. N¨m 2006 ®­îc coi lµ n¨m thµnh c«ng nhÊt trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam tõ tr­íc tíi nay, lµ n¨m khëi ®Çu cho thêi kú cÊt c¸nh cña kinh tÕ ViÖt Nam, víi nh÷ng thµnh tùu ®èi ngo¹i to lín sau: Việt Nam tổ chức thành công héi nghÞ APEC Bé tr­ëng bé th­¬ng m¹i Tr­¬ng §×nh TuyÓn ký c¸c v¨n b¶n tháa thuËn cña ViÖt Nam vµo WTO t¹i Geneva Với chủ đề "Hướng tới một cộng đồng năng động vì phát triển bền vững và thịnh vượng", Hội nghị lãnh đạo các nền kinh tế APEC đã diễn ra tốt đẹp tại Hà Nội, từ ngày 16/11 ®Õn ngµy 19/11/2006. Tuần lễ cấp cao APEC và Hội nghị APEC CEO Summit 2006 được đánh giá là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và tìm hiểu đối tác, với gần 1.000 nhà kinh doanh và đầu tư trên thế giới tới Việt Nam. Theo đó hàng loạt hợp đồng hợp tác kinh doanh trong các lĩnh vực trọng yếu được ký kết với giá trị gần 2 tỉ USD. Đây cũng là dịp quảng bá tên tuổi và hình ảnh của Việt Nam ra với thế giới, tạo sự thuận lợi rất lớn cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 150 của WTO Vào hồi 19 giờ ngày 7/11 (giờ Hà Nội), tại Geneva, Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã chính thức thông qua việc Việt Nam gia nhập và trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức này, sau 11 năm với các cuộc đàm phán cả song phương lẫn đa phương với tất cả các thành viên của tổ chức này. Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, ngày 21/12, Tổng thống Bush cũng chính thức ký phê chuẩn việc trao quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam. Việc Việt Nam gia nhập WTO sẽ tạo ra những cơ hội mới thúc đẩy sự tăng trưởng của các ngành xuất khẩu và đầu tư nước ngoài. Sự kiện này cũng đặt Việt Nam trước sự cạnh tranh quyết liệt toàn cầu. Đây cũng là áp lực bắt Việt Nam nhanh chóng cải cách một số ngành công nghiệp để tận dụng triệt để những lợi ích của việc gia nhập WTO. B. NH÷ng m©u thuÉn chñ yÕu trong qu¸ tr×nh héi nhËp : Như đã nói ở trên, hội nhập là điều tất yếu phải xảy ra ở bất kỳ một quốc gia nào, vµ lµ s¶n phÈm cña toµn cÇu hãa. Tuy nhiên, đây là một quá trình lâu dài và phức tạp có liên quan đến cả vấn đề kinh tế, luật pháp, chính trị, an ninh quốc phòng, văn hóa giáo dục… Bên cạnh những cơ hội to lớn như mở rộng thị trường, thu hút được các nguồn lực về vốn, công nghệ, kinh nghiệm quản lý… hội nhập còn mang lại những thách thức về cạnh tranh, sáp nhập, mua lại.. hoặc phá sản, sự phân hóa giàu nghèo, những luồng văn hóa mới, những thói quen mới, những loại hình tội pham mới, chủ quyền của quốc gia bị đe dọa…§Ó héi nhËp kinh tÕ cã hiÖu qu¶, ta cÇn ph¶i qu¸n triÖt nh÷ng m©u thuÉn Èn chøa trong héi nhËp vµ tõ ®ã t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa cña ®Êt n­íc. 1.Mâu thuẫn giữa héi nhËp vµ nÒn kinh tÕ đất nước: a) C¬ héi: Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, nh÷ng c¬ héi to lín nhÊt sÏ ®Õn víi nÒn kinh tÕ: C«ng nh©n ngµnh dÖt Thị trường toàn cầu sẽ được mở ra cho đất nước ta. Khi chóng ta rời bỏ nền kinh tế tự tóc, tự cấp hoặc nền kinh tế kế hoạch hãa tập trung, thì yếu tố quan trọng nhất để phát triển là thị trường. Rất nhiều dân tộc và các vùng lãnh thổ đã trở nên giàu có và thịnh vượng là nhờ vào sự hỗ trợ về thị trường, chứ không hẳn về tiền của. Chỉ có hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta mới mở rộng được thị trường xuất nhập khẩu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ sản phẩm. Mở cửa hội nhập do đó, không chỉ là để các doanh nghiệp của ta vươn ra, mà còn để các doanh nghiệp nước ngoài đi vào sản xuất và kinh doanh ở nước ta. Hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả gióp chúng ta tạo ra được thế đứng mới trên thương trường quốc tế, hạn chế được những đối xử không công bằng. Héi nhËp gióp ta t¨ng c­êng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ t­ khi n­íc ta trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Khi ch­a ph¶i lµ thµnh viªn cña WTO, víi nh÷ng lîi thÕ vÒ tµi nguyªn, nh©n lùc, vÞ trÝ ®Þa lý vµ sù æn ®Þnh chÝnh trÞ- x· héi, ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc mét l­îng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Song trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, viÖc trë thµnh thµnh viªn cña WTO sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n trong viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trë thµnh thµnh viªn cña WTO sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ nh»m t¨ng c­êng thu hót c¸c nguån ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th«ng qua viÖc tham gia WTO lµm cho hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam phï hîp h¬n víi th«ng lÖ quèc tÕ. Nh÷ng chÝnh s¸ch minh b¹ch râ rµng viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt th­¬ng m¹i quèc tÕ trong khu«n khæ WTO lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. MÆt kh¸c, ViÖt Nam cßn cã c¬ héi thu hót sù hç trî tµi chÝnh vµ tÝn dông cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi vÞ thÕ cña n­íc ®ang ph¸t triÓn, sù hÊp dÉn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam kh«ng ph¶i chØ nhê cã nguån tµi nguyªn ®a d¹ng, nh©n lùc dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ nh©n c«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh kü thuËt míi, thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng lín, mµ cßn tËn dông vÞ thÕ xuÊt xø hµng hãa ­u ®·i cho n­íc ®ang ph¸t triÓn trong WTO. Hội nhập kinh tế quốc tế gióp chúng ta tranh thủ được nguồn vốn, kỹ thuật, công nghệ tiên tiến để đáp ứng với yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Song ®i kÌm víi c¬ héi bao giê còng lµ nh÷ng th¸ch thøc: b) Th¸ch thøc: N«ng d©n ViÖt Nam thêi héi nhËp Hai m­¬i n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®· ®em l¹i cho ViÖt Nam nhiÒu thµnh tùu to lín. Tuy nhiªn, ®Ó nhanh chãng tho¸t khái t×nh tr¹ng n­íc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn, c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc ®­îc thùc hiÖn s©u réng h¬n n÷a. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ sÏ lµ ®éng lùc bªn ngoµi thóc ®Èy m¹nh mÏ c¶i c¸ch trong n­íc. Bëi héi nhËp nghĩa là phải chơi theo luật chung của thế giới. Chính vì phải tuân thủ luật chơi chung, các chuẩn mực quốc tế sẽ được áp dụng ngày càng nhiều hơn trong đời sống của chúng ta. Các chuẩn mực này đã mang lại thịnh vượng cho nhiều nước thì cũng có thể làm điều tương tự cho đất nước ta. Ít ra, cho đến khi những chuẩn mực này còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Héi nhËp kinh tÕ gióp ta më réng thÞ tr­ßng. Tuy nhiên, thị trường mở ra cho chúng ta thì không có nghĩa là thị trường thuộc về chúng ta. Vùng biển quốc tế cũng mở ra cho tất cả các quốc gia, nhưng vẫn có những nước suốt đời chẳng bao giờ có thể đánh bắt cá hoặc vận tải biển trên đó được. Như vậy không có năng lực cạnh tranh, một thị trường rộng lớn chỉ là thứ cơ hội tồn tại trên lý thuyết, chứ chưa hẳn đã mang lại một lại ích thực tế nào. Điều này cũng giống như việc các nhà bác học đã từng phát hiện về một giải ngân hà rượu vang tồn tại trong vũ trụ, thứ vang không ai có thể nếm thử bao giờ. Cạnh tranh với thiên hạ là một bài toán nan giải. Nếu năng suất lao động của một người nông dân Âu - Mỹ cao gấp hàng trăm lần (Đan Mạch cao hơn 247 lần) so với của một người nông dân ở nước ta, thì chúng ta sẽ cạnh tranh một cách bình đẳng bằng cách nào? Triết lý của thị trường là kẻ mạnh phải thắng. Triết lý của dân chủ là kẻ yếu phải có cơ hội. Để bảo đảm sự phát triển hài hòa và bền vững, hai thứ này phải đi song song với nhau. Cơ hội cho kẻ yếu có thể bảo đảm được trong một quốc gia dân chủ vì người yếu và kẻ mạnh đều sở hữu quyền lực chính trị ngang nhau (mối người có một lá phiếu). Rất tiếc, trong hội nhập và toàn cầu hóa, triết lý của thị trường đang phát huy tác dụng, còn triết lý của dân chủ thì vẫn loay hoay chưa tìm được lối ra. Chắc chắn, quá trình dân chủ hóa đời sống chính trị quốc tế phải đi song song với quá trình hội nhập kinh tế thì những dân tộc như dân tộc ta mới giảm thiểu được rủi ro. Ngoài ra, cạnh tranh tất yếu sẽ làm cho không ít các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả bị phá sản. Đây nhiều khi chỉ là chuyện “chọn lọc tự nhiên" cần thiết để nền kinh tế trở nên lành mạnh. Tuy nhiên, sự phá sản có thể làm cho hàng vạn người trở nên thất nghiệp. Công ăn, việc làm cho họ sẽ là một vấn đề rất lớn đối với đất nước ta. Møc ®é dÔ dµng XÕp h¹ng cña ViÖt Nam XÕp h¹ng cao nhÊt XÕp h¹ng thÊp nhÊt Ho¹t ®éng kinh doanh 99 Newzealand Congo Gia nhËp thÞ tr­êng 82 Canada Angola Gi¶i quyÕt giÊy phÐp 18 Palau Tanzania Sö dung lao ®éng 122 Palau Burkina Faso §¨ng ký tµi s¶n 39 Newzealand Nigeria TiÕp cËn tÝn dông 106 Anh Campuchia B¶o vÖ nhµ ®Çu t­ 143 Newzealand Afganistan §ãng thuÕ 107 Maldives Belarus Th­¬ng m¹i qua biªn giíi 83 §an M¹ch Iraq Thùc hiÖn hîp ®ång 102 Na Uy Timor-Leste §ãng cöa doanh nghiÖp 95 NhËt b¶n West Bank&Gaza XÕp h¹ng vÒ møc ®é dÔ dµng trong kinh doanh theo 10 nhãm chØ sè cña ViÖt Nam trong 155 nÒn kinh tÕ ) Nguån: M«i tr­êng kinh doanh n¨m 2006, ng©n hµng thÕ giíi vµ c«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ ®ång xuÊt b¶n, Hµ Néi, 6/2005. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, th¸ch thøc ®Æt ra ®Çu tiªn lµ lµm thÕ nµo ®Ó sö dông vèn cã hiÖu qu¶? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó “gi÷ ch©n” nhµ ®Çu t­? Th¸ch thøc nµy ®ßi hái c¸c cÊp chÝnh quyÒn ph¶i ®æi míi trong t­ duy, triÖt ®Ó tiªu diÖt t­ t­ëng ú trÖ tr­íc kia, t¹o mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ víi nh÷ng ­u ®·i tháa ®¸ng cho c¸c nhµ ®Çu t­. Song, ®©y kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n v× thay ®æi t­ duy lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n, ®ßi hái mét qu¸ tr×nh l©u dµi. Tuy nhiªn, nh÷ng c¶i c¸ch ®ã kh«ng ®­îc thùc hiÖn ngay sÏ ®­a ®Êt n­íc r¬i vµo t×nh tr¹ng l¹c hËu. Hội nhập kinh tế quốc tế trong một thế giới toàn cầu hoá, tính tuỳ thuộc lẫn nhau giữa các nước sẽ tăng lên. Sự biến động trên thị trường các nước sẽ tác động mạnh đến thị trường trong nước, đòi hỏi chúng ta phải có chính sách kinh tế vĩ mô đúng đắn, có năng lực dự báo và phân tích tình hình, cơ chế quản lý phải tạo cơ sở để nền kinh tế có khả năng phản ứng tích cực, hạn chế được ảnh hưởng tiêu cực trước những biến động trên thị trường thế giới. Trong điều kiện tiềm lực đất nước có hạn, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, kinh nghiệm vận hành nền kinh tế thị trường chưa nhiều thì đây là khó khăn không nhỏ, đòi hỏi chúng ta phải phấn đấu vươn lên mạnh mẽ, với lòng tự hào và trách nhiệm rất cao trước quốc gia, trước dân tộc. Trên thế giới sự “phân phối” lợi ích của toàn cầu hoá là không đồng đều. Những nước có nền kinh tế phát triển thấp được hưởng lợi ít hơn. Ở mỗi quốc gia, sự “phân phối” lợi ích cũng không đồng đều. Một bộ phận dân cư được hưởng lợi ít hơn, thậm chí còn bị tác động tiêu cực của toàn cầu hoá; nguy cơ phá sản một bộ phận doanh nghiệp và nguy cơ thất nghiệp sẽ tăng lên, phân hoá giàu nghèo sẽ mạnh hơn. Điều đó đòi hỏi phải có chính sách phúc lợi và an sinh xã hội đúng đắn; phải quán triệt và thực hiện thật tốt chủ trương của Đảng: “Tăng trưởng kinh tế đi đôi với xoá đói, giảm nghèo, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước phát triển”. c) Mét sè gi¶i ph¸p: CÇn khÈn tr­¬ng x©y dùng vµ thùc hiÖn vµ thùc hiÖn chiÕn l­îc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó t¹o lËp kh¶ n¨ng thÝch nghi cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp vµ doanh nh©n ViÖt Nam víi nh÷ng cam kÕt quèc tÕ ®Æc biÖt lµ nh÷ng cam kÕt trong WTO trªn c¬ së khai th¸c tæng hîp vµ cã hiÖu qu¶ nguån lùc trong n­íc vµ tËn dông nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña nguån lùc ngoµi n­íc. C¸c laäi lîi thÕ so s¸nh, lîi thÕ c¹nh tranh, lîi thÕ theo quy m« vµ lîi thÕ së h÷u…------ cÇn ®­îc phèi hîp h÷u c¬ vµ ®­îc khai th¸c theo ph­¬ng thøc hîp lý theo ph­¬ng ch©m gi¶m thiÓu hç trî vµ sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo c¸c giao dÞch kinh doanh ®èi ngo¹i vµ t¨ng quyÒn tù chñ cña doanh nghiÖp theo nh÷ng nguyªn t¾c quèc tÕ. CÇn ®a dang hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ do ®©y lµ b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, b¶o ®¶m t«n träng triÖt ®Ó c¸c nguyªn t¾c tù do hãa, minh b¹ch vµ c«ng b»ng trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vÒ th­¬ng m¹i ®Çu t­ vµ dÞch vô, ®Æc biÖt lµ khÈn tr­¬ng ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt võa x©y dùng theo nh÷ng nguyªn t¾c cña WTO ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng thi hµnh ph¸p luËt. CÇn kÕt hîp gi÷a hÖ thèng th­êng luËt vµ d©n luËt trong viÖc ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña ViÖt Nam v× hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®­îc h×nh thµnh víi mét lÞch sö phøc t¹p vµ ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña céng ®ång ch­a cao. §©y còng lµ c¸ch thøc ®Ó gi¶m thiÓu nh­ng bÊt cËp trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam trªn lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i. §i cïng víi nh÷ng gi¶I ph¸p nµy lµ viÖc t¨ng c­êng hiÖu lùc thùc thi ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch còng nh­ viÖc n©ng cao ý thøc tu©n thr vµ chÊp hµnh nghiªm minh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt cña giíi doanh nh©n vµ c«ng d©n ®Ó c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®­îc thùc sù thùc thi trªn thùc tÕ. CÇn gi¶m thiÓu nh÷ng ®Þnh kiÕn kh«ng tèt vÒ ý thøc chÊp hµnh thiÕu nghiªm minh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau trong c¸c giao dÞch trong n­íc vµ quèc tÕ. TiÕn hµnh n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nÒn kinh tÕ phôc vô cho c¸c giao dÞch ®èi ngo¹i ®Æc biÖt lµ hÖ thèng s©n bay, bÕn c¶ng, hÖ thèng ®­êng giao th«ng ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ®­êng cao tèc, hÖ thèng kho tµng ®Æc chñng, bÕn b·i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, m¹ng th«ng tin liªn l¹c viÔn th«ng hiÖn ®¹i vµ cã tèc ®é ®­êng truyÒn cao…®Æc biÖt lµ cÇn c¶i thiÖn c¬ b¶n hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ë c¸c trung t©m vµ cöa ngâ giao dÞch kinh tÕ quèc tÕ, t ¹i c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc cña c¶ n­íc. C¬ së h¹ tÇng thuËn lîi lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÕp cËn thuËn lîi h¬n víi thi tr­êng n­íc ngoµi vµ ®èi t¸c n­íc ngoµi tiÕp cËn thuËn lîi h¬n víi thÞ tr­êng ViÖt Nam. ViÖc ®Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng cßn thÓ hiÖn viÖc ph¸t huy cã hiÖu qu¶ vai trß cña nhµ n­íc trong viÖc hç trî cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp khi nh÷ng sù trùo gióp trùc tiÕp bÞ lo¹i bá. §Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, t¨ng c­êng hiÖu lùc cña bé m¸y qu¶n lý liªn quan ®Õn c¸c giao dÞch kinh tÕ vµ kinh doanh ®èi ngo¹ivíi c¬ cÊu gän nhÑ, c¬ chÕ n¨ng ®éng vµ ®éi ngò c«ng chøc cã ®ñ phÈm chÊt, n¨ng lùc cÇn thiÕt. C¸c lo¹i thñ tôc hµnh chÝnh trong xuÊt-nhËp khÈu vµ cÊp phÐp, triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, thñ tôc gi¶i ng©n nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ c¸c thñ tôc thanh to¸n, chuyÓn tiÒn..cÇn ®­îc ®¬n gi¶n hãa, thùc hiÖn nhanh chãng ®Ó tr¸nh ®¸nh mÊt c¬ héi kinh doanh, tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ chi phÝ thêi gian cña doanh nghiÖp. KhuyÕn khÝch m¹nh viÖc h×nh thµnh c¸c doanh nghiÖp vµ tËp ®oµn kinh doanh t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu vµ tham gia vµo m¹ng l­íi s¶n xuÊt, ph©n phèi trªn ph¹m vi quèc tÕ còng nh­ chuçi gi¸ trÞ toµn cÇu ®Ó võa khai th¸c ®­îc c¸c thÕ m¹nh trong n­íc ®ång thêi tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi quèc tÕ ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¸p nhËp vµ mua l¹i c¸c chi nh¸nh vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc vµ n­íc ngoµi, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ cña doanh nghiÖp vµ thóc ®Èy sù tham gia cã hiÖu qu¶ vµo m¹ng l­íi s¶n xuÊt vµ ph©n phèi quèc tÕ cña c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia. T¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong ho¹t ®éng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ ®éi ngò doanh nh©n ViÖt Nam theo h­íng ®¸p øng nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ. §©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Qu¸ tr×nh ®µo t¹o cÇn kiªn tr×, kÕt hîp trong n­íc vµ n­íc ngoµi, ®µo t¹o th«ng qua c«ng viÖc, chÝnh quy, phi chÝnh quy, ®µo t¹o tõ xa…vµ cÇn häc tËp kinh nghiÖm ®µo t¹o cña c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®Ó ®Þnh h­íng cho môc tiªu vµ chiÕn l­îc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ kinh doanh ®èi ngo¹i ViÖt Nam. Ph­¬ng ph¸p luËn, kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÐt cho ®éi ngò nµy, bªn c¹nh phÈm chÊt chÝnh trÞ, lµ tÇm nh×n xa, cã ý thøc chÊp hµnh luËt ph¸p cao, b¶o ®¶m ch÷ tÝn trong kinh doanh, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng sö dông thµnh th¹o ngo¹i ng÷, tr×nh ®é chuyªn m«n cao, hiÓu biÕt ph¸p luËt trong n­íc vµ quèc tÕ…Ngoµi nh÷ng kü n¨ng, kiÕn thøc ®­îc trang bÞ trong nhµ tr­êng, ®éi ngò nµy ph¶i tù rÌn luyÖn vµ trang bÞ c¸c phÈm chÊt, th¸i ®é vµ kü n¨ng cÇn thiÕt kh¸c th«ng qua tham gia thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc thùc tÕ. Vµ, ®Ó cã nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao nh­ vËy, cÇn cã chiÕn l­îc ®Çu t­ tháa ®¸ng ®Ó ph¸t triÓn nã trong mét kho¶ng thêi gian dµi. CÇn tranh thñ sù trî gióp cña c¸c ®Þnh chÕ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ WB, IMF, ADB…c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ kh¸c còng nh­ cña c¸c n­íc vÒ nguån vèn, c«ng nghÖ, nguån nh©n lùc…®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh do t¸c ®éng cña héi nhËp kinh tÕ. 2. Héi nhËp víi chñ quyÒn d©n téc vµ an ninh quèc gia: a) Héi nhËp vµ chñ quyÒn d©n téc: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, n­íc ta ®· gia nhËp vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ¸- ©u (asem), diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng (APEC), tæ chøc c¸c n­íc §«ng Nam ¸ ( ASEAN), lµ thµnh viªn cña Liªn hîp quèc, Ng©n hµng thÕ giíi (WB), quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF),… vµ ®Æc biÖt trë thµnh thµnh viªn thøc 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). B»ng c¸ch ®ã, ta ®· t¹o ra nhiÒu sîi d©y liªn hÖ gi÷a ta vµ thÕ giíi, chñ quyÒn d©n téc ngµy cµng ®­îc cñng cè, an ninh quèc gia ®­îc gi÷ v÷ng. Nh­ng kh«ng v× thÕ ta l¬ lµ c¶nh gi¸c, thËm chÝ vÊn ®Ò nµy cßn ph¶i chó träng nhiÒu h¬n tr­íc, bëi héi nhËp còng mang l¹i rÊt nhiÒu nguy c¬ r×nh rËp. Héi nhËp đang và sẽ thách thức sự độc lập, tự chủ của các dân tộc và chủ quyền quốc gia là một hiện thực. Chưa nói đến các cuộc chiến tranh nóng do các siêu cường bất chấp luật pháp quốc tế gây ra, nền độc lập, tự chủ, an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của các nước nhỏ, của các nước chậm phát triển trong ®ã cã ViÖt Nam đang và sẽ đứng trước nguy cơ tiềm tàng bị cộng đồng quốc tế can thiệp ngày một nhiều hơn. Hệ thống và cơ chế quyền lực quốc tế gây ra cho các quốc gia này nhiều mối lo ngại, vì nó được sử dụng như là cơ sở để cộng đồng quốc tế, hoặc nhân danh cộng đồng quốc tế, can thiệp trực tiếp và thách thức chủ quyền chính trị truyền thống. Ngay cả những quyền định ra chính sách và mục tiêu kinh tế, kiểm soát, điều hoà nguồn tài nguyên và nguồn thông tin, quyền quản lý các hoạt động kinh tế và khả năng hành động của một nước cũng sẽ bị tác động và bị các tổ chức kinh tế quốc tế và các công ty xuyên quốc gia ràng buộc chặt chẽ, do đó khó có thể phát triển kinh tế dân tộc theo chiến lược riêng. Những quy tắc thị trường toàn cầu, buôn bán toàn cầu, tiền tệ toàn cầu, hoạt động kinh tế toàn cầu đã trở thành lực lượng mang tính cưỡng chế về mặt pháp luật quốc tế đối với một nước, nhất là các nước nhỏ, buộc họ phải điều chỉnh chủ quyền kinh tế cho phù hợp với quy định chung thường là do các nước lớn áp đặt. Chỉ cần nhìn vào cơ chế LHQ liên tiếp can dự đến các công việc chính trị và an ninh quốc tế, vào việc tổ chức thương mại thế giới (WTO) có quyền trừng phạt đối với những hành vi vi phạm quy tắc buôn bán của WTO: có quyền phán xử đối với những tranh chấp mua bán: việc qũy tiền tệ quốc tế (IMF) thường cho vay với điều kiện nước đi vay phải thực hiện những cải cách trong nước, hoặc tổ chức năng lượng nguyên tử quốc tế tuyên bố họ có quyền tiến hành kiểm tra các thiết bị hạt nhân đối với nước vi phạm hiệp định sử đụng hạt nhân mà không cần có sự đồng ý của chính phủ nước đó thì chúng ta đủ hiểu. Nh­ vËy, c¸c tæ chøc trªn thÕ giíi mµ chóng ta lµ thµnh viªn cã thÓ b¶o vÖ ta khái c¸c thÕ lùc thï ®Þch song b¶n th©n hä còng tù cho m×nh quyÒn tham gia vµo c«ng t¸c chÝnh trÞ cña ®¸t n­íc. b) Héi nhËp vµ an ninh quèc gia: An ninh qu©n sù: Héi nhËp mang l¹i cho ta c¬ héi tiÕp cËn ®­îc víi nh÷ng thµnh tùu khoa häc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, trong ®ã cã khoa häc qu©n sù. Nh÷ng thµnh tùu khoa häc qu©n sù làm cỗ máy cho quân sự phát triển gấp bội. TiÒm lùc qu©n sù cña ®Êt n­íc còng t­ ®ã mµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. Nh­ng còng v× thÕ mµ trong thêi kú hiÖn nay, chiÕn tranh ®· cã nh÷ng biÕn ®æi m¹nh mÏ c¶ vÒ tÝnh chÊt còng nh­ c¸ch thøc tiÕn hµnh. ChiÕn tranh thêi héi nhËp ngµy cµng trë nªn tµn b¹o, søc c«ng ph¸ lín, diÔn ra nhanh, bÊt ngê, ®ßi hái ®Êt n­íc ph¶i lu«n lu«n trong t×nh tr¹ng ®Ò phßng c¶nh gi¸c. Phát triển của công nghệ cao làm cho cảnh tượng sắp tới của hòa bình và chiến tranh lẫn lộn với nhau, dẫn đến tình hình tổng thể của an ninh khu vực và thế giới trong thế kỷ XXI sẽ càng phức tạp và biến hóa đa dạng. An ninh thÞ tr­êng: Qu¸ tr×nh héi nhËp lµm cho thÞ tr­êng n­íc ta réng më, liªn kÕt chÆt chÏ víi thÞ tr­êng c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Do ®ã v©n ®Ò qu¶n lý thÞ tr­êng cµng trë nªn quan träng. NÕu kh«ng lµm tèt sÏ g©y rèi lo¹n thÞ tr­êng, nÒn kinh tÕ bÞ khñng ho¶ng nghiªm träng, thËm chÝ cã thÓ dÉn ®Õn ®æ vì. An ninh kinh tÕ: Trong thêi ®¹i cña héi nhËp, mối đe dọa đối với các nước không phải là sự tiến công xâm lược về quân sự nữa mà chính là sự tụt hậu về phát triển, nghèo đói và kém khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Nước nào có nền kinh tế phát triển bền vững, làm chủ được khoa học công nghệ, có năng lực cạnh tranh quốc tế cao, hội nhập tèt với nền kinh tế thế giới và khu vực, về cơ bản sẽ đạt mức độ an ninh cao. Như vậy, trong một thế giới toàn cầu hóa và tri thức hóa, hầu như tất cả các nước đều dành ưu tiên hàng đầu cho phát triển kinh tế và đặt vấn đề an ninh kinh tế là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của chiến lược an ninh quốc gia. Vấn đề an ninh kinh tế đang thay đổi cục diện chiến lược quốc tế, thay đổi hình thái đối kháng quốc tế như các thủ đoạn cấm vận kinh tế và thường dễ đi đến kết cục là thỏa hiệp. Vấn đề an ninh kinh tế đã thay đổi phương thức và mục tiêu hành động. §iÒu ®ã cho thÊy kinh tÕ giê ®©y ®· trë thµnh c«ng cô quan träng bËc nhÊt trong viÖc gi÷ v÷ng chñ quyÒn quèc gia. An ninh con ng­êi Téi ph¹m trªn m¹ng Qu¸ tr×nh héi nhËp làm cho việc giao lưu giữa các quốc gia cũng như giữa các công dân của các nước với nhau ngày càng trở nên thuận tiện và chặt chẽ thông qua phương tiện truyền thông, thư tín, điện thoại, fax, internet, du lịch, làm ăn... C«ng d©n cã quyÒn tù do ®i l¹i gi÷a c¸c n­íc víi chi phÝ ngµy cµng rÎ, tù do häc hái nh÷ng kiÕn thøc, thµnh tùu tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®Ó ¸p dông ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Song do sù dÔ dµng giao l­u gi÷a c¸c n­íc nªn nh÷ng t­ t­ëng ph¶n ®éng, chèng ph¸ c¸ch m¹ng còng dÔ dµng x©m nhËp vµo n­íc ta.§ång thêi, nhiÒu lo¹i h×nh téi ph¹m míi ®· xuÊt hiÖn, ®Æc biÖt lµ téi ph¹m c«ng nghÖ cao, mối liên kết giữa tội phạm trong nước với tội phạm nước ngoài ngày càng rõ nét. Thậm chí phần lớn các vụ phạm tội có sử dụng c«ng nghÖ cao và nạn nhân ở ViÖt Nam là có sự liên kết với người nước ngoài. Các loại tội phạm c«ng nghÖ cao xuất hiện trên thế giới gần như đồng thời xuất hiện ở ViÖt Nam và gây nguy hại chung cho nền kinh tế, chính trị và xã hội của đất nước. Tuy nhiªn, bé luËt h×nh sù ë n­íc ta vÉn ch­a theo kÞp qu¸ tr×nh héi nhËp cña ®Êt n­íc. VÝ dô nhiều hành vi như tấn công trái phép vào máy tính, mạng máy tính... bị hầu hết các nước phát triển coi là hành vi phạm tội nhưng chưa được bé luËt h×nh sù ViÖt Nam điều chỉnh. Đối với những tội có quy định trong bé luËt h×nh sù, thì chế tài răn đe kẻ phạm tội cũng chưa đủ nghiêm khắc. Ngoài ra, các quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cũng còn thiếu hoặc chưa đủ sức răn đe, có thể khiến téi ph¹m coi thường. Những khe hở này gây khó khăn cho ViÖt Nam khi phối hợp với các nước phòng chống tội phạm ViÖt Nam tấn công mục tiêu ở nước ngoài và ngược lại, đồng thời cũng là những điểm yếu dễ bị tội phạm lợi dụng. c) Mét sè gi¶i ph¸p: VÊn ®Ò chñ quyÒn d©n téc trong thêi kú héi nhËp ®Ì nÆng lªn vai c«ng t¸c ngo¹i giao. Hoạt động đối ngoại thêi héi nhËp sÏ chuyển mạnh theo hướng coi trọng hiệu quả thiết thực và tập trung phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước, có đối sách thích hợp và kịp thời đối với những vấn đề mới nảy sinh. Vị thế quốc tế của đất nước tiếp tục được củng cố và nâng cao cùng với những kết qủa đối ngoại nói trên và với vai trò tích cực, nổi bật của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế năm qua. Phát triển và an ninh, xây dựng và b¶o vệ Tổ quốc, vẫn là hai yêu cầu then chốt đối với đất nước ta trong những thập kỷ đầu của thế kỷ mới, vẫn là mục tiêu phục vụ hàng đầu của đối ngoại. Vì thế, hoạt động đối ngoại tập trung vào phục vụ phát triển kinh tế đất nước, nhưng đồng thời phải góp phần quan trọng vào duy trì môi trường quốc tế hoà bình và ổn định cho đất nước phát triển kinh tế và bảo vệ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; không ngừng tăng cường phát triển và mở rộng quan hệ hợp tác và hữu nghị với tất cả các đối tác theo tinh thần "Việt Nam sẵn sàng là bạn và đối tác tin cậy", chủ động và tích cực tham gia hội nhập quốc tế nhưng vẫn tự lực tự cường, dựa vào sức mình là cơ bản để trên cơ sở đó tranh thủ tối đa mọi nguồn lực từ bên ngoài, luôn vững vàng và sẵn sàng đấu tranh chống lại những ý đồ đen tối của các thế lực thù địch trên mọi lĩnh vực, trong mọi diễn đàn. TiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ b»ng c¸ch tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®ang lµ thµnh viªn, ®Æc biÖt lµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Nh­ thÕ, kh«ng nh÷ng nÒn kinh tÕ cã c¬ héi t¨ng tr­ëng cao mµ an ninh quèc gia còng ®­îc gi÷ v÷ng. CÇn ph¶i cã sù kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ quèc phßng, lu«n lu«n ®Ò cao c¶nh gi¸c, bëi chiÕn tranh cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo,¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµo qu©n sù ®Ó n©ng cao chÊt l­îng vò khÝ, qu©n trang, qu©n dông…tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ r¬i vµo thÕ bÞ ®éng. §èi víi an ninh trong n­íc, ph¶i liªn tôc cËp nhËp nh÷ng lo¹i h×nh téi ph¹m míi, ®Æc biÖt lµ téi ph¹m c«ng nghÖ cao. Bé LuËt H×nh Sù ViÖt Nam còng cÇn ph¶i cã nh÷ng thay ®æi nhanh chãng ®Ó phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp cña ®Êt n­íc. §Æc biÖt lµ sau khi vµo WTO, vÊn ®Ò nµy cµng ph¶i ®­îc quan t©m h¬n n÷a. C«ng t¸c ®µo t¹o båi d­ìng lùc l­îng vò trang vµ c«ng an nh©n d©n còng cÇn ®­îc chó träng. §ång thêi, c¸c ®¬n vÞnµy ph¶i tù trang bÞ cho m×nh c¸c kü n¨ng vµ c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ c«ng nghÖ bëi trong thêi héi nh©p, téi ph¹m ®ang ph¸t triÓn theo h­íng gi¶m dÇn c¸c lo¹i téi ph¹m th«ng th­êng vµ t¨ng dÇn c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng c¸c lo¹i téi ph¹m c«ng nghÖ cao. 3. Héi nhËp vµ v¨n hãa: a) TÝnh tÊt yÕu cña héi nhËp v¨n hãa: Trong cuộc sống từ trước đến nay, văn hóa nắm giữ một vai trò hết sức quan trọng: Văn hoá là "bản tính thứ hai" của loài người, nơi chứa đựng toàn bộ tinh hoa trí tuệ, phẩm chất, năng lực, ý chí, khát vọng và niềm tin của con người, nói tổng quát, đó là toàn bộ sức mạnh bản chất Người. Quá trình tạo ra thiên nhiên thứ hai thực chất cũng là quá trình loài người không ngừng tự nâng cao và hoàn thiện chính mình trong suốt chiều dài lịch sử. Văn hoá luôn hiện thân trong mọi lĩnh vực hoạt động sống của xã hội, nó quy định phong cách tư duy, phương thức hành động, lối sống, nó cũng quy định hiệu quả và chất lượng hoạt động sáng tạo của mỗi cá nhân. Sức mạnh quy định đó nằm trong nhân lõi tinh tuý được kết tụ thành tiềm năng sáng tạo to lớn của văn hoá. Là kho tàng tri thức, là sức sống và bản lĩnh xã hội, văn hoá đã trở thành nền tảng và nguồn lực nội sinh của mọi hoạt động sống. Sự khám phá và sáng tạo cái mới, dù là trong lĩnh vực lý thuyết hay thực tiễn, chỉ có được trên cơ sở các thành tựu văn hoá. Tổng hoà các yếu tố văn hoá chứ không chỉ các nguồn tâm - sinh lý cá nhân là cái đem lại khả năng cho sáng tạo. Từ các vấn đề nêu trên, có thể nói văn hóa là động lực cho sự phát triển. Nội lực văn hóa ở con người là toàn bộ lý trí, tình cảm, ý chí và tài năng tạo nên sức mạnh tinh thần ở con người ấy. Tài và đức là hai phẩm chất cơ bản trong động lực văn hóa của con người. tài và đức thuộc phạm vi văn hóa và do văn hóa mang lại. Thiếu văn hóa con người sẽ bị hạn chế cả tài và đức, hay nội lực trong hoạt động của con người bị hạn chế, từ đó sẽ kìm hãm sự phát triển. Văn hóa còn là mục tiêu của sự phát triển. Điều này cũng có nghĩa văn hóa là đối tượng tiếp nhận, món ăn tinh thần nuôi dưỡng con người, tạo cho con người có sức mạnh, không chỉ sức mạnh về vật chất mà cả sức mạnh về tinh thần thể hiện trong ý chí, trong tinh thần sáng tạo, nhân cách, đạo đức, tác phong và nói chung là trong toàn bộ đời sống của con người. Vì là mục tiêu, nên văn hóa trở thành nhu cầu không thể thiếu đối với mỗi người như cơm ăn, áo mặc, nhà ở... nuôi dưìng yếu tố vật chất vµ đời sống tinh thần cho con người. Do tÇm quan träng nh­ vËy, nªn trong qu¸ tr×nh héi nhËp, bên cạnh việc hội nhập kinh tế, tiến trình hội nhập văn hóa cũng là một tất yếu không thể né tránh. Và giữa hội nhập kinh tế và hội nhập văn hóa cũng không thể coi nhẹ mặt nào. Coi nhẹ hội nhập kinh tế thì đất nước sẽ chậm ra khỏi một nền kinh tế nghèo. Coi nhẹ hội nhập văn hóa đôi khi lại nguy hiểm hơn bởi có thể bị các nền văn hóa khác đồng hóa. Văn hóa là hồn cốt của một dân tộc. Một dân tộc mà không giữ được bản sắc văn hóa riêng, bị đồng hóa thì dần dần sẽ không còn dân tộc đó nữa. Vì vậy bên cạnh chiến lược phát triển kinh tế với phương châm tích cực hội nhập quốc tế, thì chúng ta cũng có chiến lược phát triển nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. b) Nh÷ng m©u thuÉn trong qu¸ tr×nh héi nhËp v¨n hãa: Hợp tác, hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa đã tạo cơ hội và khả năng tiếp xúc, giao lưu; làm xích lại gần nhau và hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc, qua đó góp phần nâng cao dân trí và tự khẳng định mình trước cộng đồng quốc tế. Trước đây, nhiều người trên thế giới mới chỉ biết đến Việt Nam như một đất nước có chiến tranh liên miên và dân tộc Việt Nam đã giành thắng lợi to lớn trong các cuộc chiến tranh đó. Ngày nay, nhờ mở rộng việc giao lưu, hợp tác và hội nhập quốc tế mà thế giới đã biết đến Việt Nam như một đất nước yêu ¸o dµi- nÐt v¨n hãa ®Æc tr­ng cña ng­êi ViÖt chuộng hòa bình, yêu độc lập, tự do, tôn trọng công lý, khoan dung, đầy năng động với một kho tàng các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể hết sức phong phú, đầy bản sắc riêng. Nhiều giá trị Việt Nam có những nét tương đồng với các giá trị Đông Á, theo ý nghĩa văn hóa học chứ không phải theo ý nghĩa địa chính trị, cũng được thế giới biết đến. Đó là các giá trị ham học hỏi, cần cù, đề cao tính cộng đồng, tôn trọng gia đình và huyết thống. Đối với người Việt Nam, cũng giống như đối với các dân tộc khác, không thể không nói đến tinh thần yêu nước với tính cách một giá trị ưu trội mà nếu thiếu nó thì đất nước ta đã bị thôn tính từ rất lâu rồi. Kh«ng thÓ phñ nhËn sau khi héi nhËp, đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ta được nâng cao, được mở rộng, phong phú đa dạng và giàu có hơn nhiều. Ng­êi ViÖt Nam ta cã c¬ héi tiÕp cËn víi c¸c nÒn v¨n minh kh¸c trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ v¨n hãa ¢u-Mü, nơi chủ nghĩa cá nhân cũng như các giá trị về năng lực bản thân được ưu tiên coi trọng. Nh÷ng ng­êi chÞu t¸c ®éng râ rµng nhÊt cña dßng v¨n hãa nµy chÝnh lµ giíi trÎ. Hä trë nªn t¸o b¹o h¬n, d¸m nghÜ d¸m lµm h¬n vµ thùc tÕ hä ®· thu ®­îc rÊt nhiÒu thµnh c«ng trong lÜnh vùc mµ m×nh lùa chän, h¬n h¼n nh÷ng ng­êi ®i tr­íc, gãp phÇn quan träng trong viÖc thay ®æi quan ®iÓm vÒ ViÖt Nam trong m¾t ng­êi n­íc ngoµi. Nhưng cũng phải thừa nhận rằng, bên cạnh những mặt tốt đó, thì nhiều mặt tiêu cực của đời sống xã hội cũng nảy sinh. Dễ dàng nhận ra rằng, khi hội nhập quốc tế trong điều kiện toàn cầu hóa hiện nay, các giá trị, kể cả các giá trị truyền thống, không còn bị trói chặt, không còn bị đóng khung trong biên giới quốc gia dân tộc. Do sức sống mạnh mẽ của chúng mà trong quá trình này, cả các giá trị văn hóa vật thể lẫn các giá trị văn hóa phi vật thể của một quốc gia có thể vẫn giữ được những nét độc đáo, những nét riêng biệt. Tuy nhiên, các giá trị ấy khó tránh khỏi sự thương mại hóa một khi mà việc trao đổi và quảng bá rộng rãi chúng nhằm mục đích thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế trở thành nhiệm vụ quan trọng của các quốc gia để phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế. Điều đó có nghĩa là các giá trị, nhất là giá trị văn hóa, kể cả các giá trị văn hóa phi vật thể, một khi đã nằm trong qúa trình quảng bá mang tính thương mại thì khó giữ nguyên giá trị nguyên sơ, ban đầu, thâm nghiêm của chúng. BiÓu diÔn ca trï Tất cả những giá trị truyền thống của Việt Nam nêu ở trên như tinh thần yêu nước, tính hiếu học, sự cần cù, đề cao tính cộng đồng, tôn trọng gia đình và huyết thống cùng với nhiều giá trị khác nữa, dưới tác động của sự hội nhập quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa làm cho mọi người dễ dàng nhận ra trình độ của các dân tộc khác, các nước khác, từ đó thấy được mình đang ở đâu, thấy rõ mình đang tụt hậu như thế nào, để từ đó thấy cần phải làm gì để rửa nỗi nhục nghèo đói và kém phát triển. Giờ đây, giá trị của tinh thần yêu nước sẽ được đo bằng sự đóng góp thực tế cho công cuộc phát triển đất nước, rút ngắn khoảng cách với các nước tiên tiến về kinh tế. Điều này đặt ra yêu cầu rất cao về mặt trí tuệ, khoa học, công nghệ. Yêu cầu và cũng là thách thức đó khác hẳn với những yêu cầu ở các giai đoạn lịch sử trước đây. Có vượt qua được thách thức này mới có hy vọng rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển với các nước khác, mới tránh được nguy cơ tụt hậu xa hơn, trước hết là về mặt kinh tế. Tinh thần hiếu học với tính cách một giá trị tuy nhìn chung vẫn giữ được, song cũng đã có những điều khác với trước. Nếu như trước đây, hiều học là vì lòng ham hiểu biết, muồn khám phá, học để làm người thì ngày nay, ở không ít người, những cái đó vẫn còn, song đáng tiếc là cũng có những người, mà số đông lại là trẻ tuổi, việc học để khám phá, để làm người không quan trọng bằng để có địa vị trong xã hội, để có nhiều tiền, chỉ cốt để sao cho có đời sống vật chất cao hơn. Không thể coi điều này là không chính đáng. Cái đáng lo ngại chỉ là ở chỗ, phân nhân văn, phần khoan dung, tức là những phần cốt cách tạo nên bản sắc văn hóa Việt Nam có nguy cơ bị đặt ra ngoài lề của sự học. Trong xã hội đang nổi lên một lối suy nghĩ phản giá trị của sự học rằng, “văn hay, chữ tốt không bằng dốt lắm tiền”. Sự gia tăng của chủ nghĩa thực dụng cực đoan, của thói thiển cận đang đe dọa giết chết giá trị chân chính của sự học. Không thể nói rằng, điều này không liên quan gí với việc giao lưu, với việc tiếp thu không có chọn lọc các quan điểm và lỗi sống khác nhau của thế giới trong quá trình hội nhập. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra là làm sao để mọi người, nhất là lớp trẻ, hiểu được và duy trì được giá trị, ý nghĩa chân chính của sự học, coi tinh thần hiếu học là một giá trị trong truyền thống của dân tộc, coi học chính là nhằm góp phần thúc đẩy sự tiến lên của xã hội, chứ không phải chỉ là để lo cho bản thân mình. Tương tự như vậy, một giá trị khác là sự tôn trọng gia đình và huyết thống, dòng tộc thể hiện qua nhiều mặt như tinh thần trách nhiệm, sự gương mẫu của cha mẹ đối với con cái, hành vi kinh trên nhường dưới, kính già yêu trẻ, con cháu hiếu thảo với ông bà cha mẹ, lòng chung thủy và tình nghĩa vợ chồng đã có từ ngàn xưa ở người Việt Nam. Trong bộ ba - gia đình, làng, nước - thì gia đình là cơ sở quan trọng của người Việt Nam, của xã hội Việt Nam. Dù có biết bao biến cố của xã hội dữ dội, nhưng theo nhiều nghiên cứu, sự bền vững của gia đình vẫn được coi là một giá trị và gia đình vẫn được coi là trung tâm của mạng lưới các quan hệ xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, cũng cần nhận thấy một điều là giá trị gia đình, độ bền vững của đình, độ lớn của gia đình đang biến đổi khá nhanh dưới những tác động khác nhau. Số các gia đình lớn có từ ba thế hệ trở lên cùng chung sống ngày càng ít đi không chỉ ở thành thị mà cả ở nông thôn. Độ bền vững của gia đình xét trong quan hệ vợ chồng cũng đã có phần khác trước. Số cặp vợ chồng ly hôn tăng lên và điều đáng ngại là thời gian lý hôn sau khi kết hôn và độ tuổi của các cặp ly hôn ngày càng có xu hướng thấp dần. Không thể giải thích hiện tượng này một cách đơn giản hoặc chỉ quy về một nguyên nhân nào đó. Song, có thể nhận thấy rằng, trong quan hệ hôn nhân và gia đình, xu hướng thực dụng đang tăng lên với những tinh toán vụ lợi, ích kỷ, chạy theo đồng tiền. Nhiều cuộc hôn nhân hoàn toàn không xuất phát từ tình yêu mà chủ yếu và trước hết là xuất phát từ những tính toán về lợi ích vật chất, về địa vị xã hội sẽ có được qua cuộc hôn nhân ấy. Điển hình nhất ở Việt Nam trong thời gian vừa qua là xu hướng lấy chồng người nước ngoài bất kể người định lấy có đui, què, mẻ sứt hay nhân cách ra sao; bất chấp sự chênh lệch về tuổi tác, miễn là được hứa hẹn ăn sung mặc sướng. Đáng buồn là có những gia đình không những khuyên can mà lại còn khuyến khích con gái làm việc đó với hy vọng gia đình họ sẽ được đổi đời sau khi con gái ra được nước ngoài. Nhiều hậu quả của loại hôn nhân này trong mấy năm vừa qua đã quá rõ! Không ít cuộc hôn nhân giữa những người ở trong nước cũng rơi vào tình trạng tương tự. Chắc chắn rằng, tác động của lối sống không lành mạnh từ bên ngoài vào tình trạng này thông qua giao lưu, hội nhập, thông qua các phương tiện truyền thông hiện đại là không nhỏ. Dường như vấn đề gia đình đang là vấn đề toàn cầu, là một trào lưu mà nhiều nước trên thế giới phải đối mặt, phải lo lắng và đang tìm cách giải quyết để nó không cản trở tiến bộ xã hội. Chẳng hạn, trong chuyến khảo sát tháng 5 vừa qua tại Nhật Bản, khi hỏi vấn đề nào được coi là đáng lo ngại đối với người Nhật hiện nay và những năm sắp tới, chúng tôi nhận được câu trả lời khá thống nhất là vấn đề gia đình, là sự không bền vững của gia đình. Điều lo lắng này của người Việt Nam, và cũng rất có thể là của các nước có cùng những giá trị chung Đông Á. Nó thật dễ hiểu, bởi vì, mội khi gia đình không bền vững thì sẽ sản sinh ra vô số tệ nạn xã hội. Tình trạng bố mẹ ly hôn dẫn đến chỗ con cái mất đi chỗ dựa, không có người chăm lo, bị tổn thương nặng nề về tâm lý. Từ đó sinh ra các tệ nạn ở trẻ em như nạn nghiện hút, cướp giật, giết người, đĩ điếm, băng đảng mang tính chất xã hội đen,…Thật ra, không phải chỉ có con cái, mà tất cả các thành viên trong gia đình ly hôn đều phải chịu những hậu quả của sự ly hôn đó. Một trong những cơ sở của sự tiến bộ xã hội do vậy, đã bị đe dọa, bị tổn thương ở một khâu quan trọng là khâu gia đình Riêng về lĩnh vực văn học nghệ thuật, 20 năm hội nhập thì văn chương nghệ thuật thế giới ồ ạt tràn vào nước ta, cả những tác phẩm hay và những tác phẩm dở. Văn hóa bạo lực, ®åi trôy ngang nhiên thách thức những thuần phong mỹ tục, những món hàng ăn liền rẻ tiền tấn công những giá trị sâu sắc, thâm nghiêm... Những tính chất văn chương nghệ thuật ngoại lai đó đôi khi còn có sức mạnh chiếm lĩnh hắn được một bộ phận làm nhiệm vụ sáng tạo, biểu diễn và một bộ phận công chứng khá đông đảo. Nh÷ng nÒn v¨n minh ®­îc du nhËp vµo n­íc ta kh«ng chØ cã nh÷ng t¸c ®éng tèt mµ cßn mang l¹i nh÷ng t¸c ®éng xÊu. Một thực tế là việc giáo dục đạo đức tư tưởng ë n­íc ta hoặc chưa được coi trọng đúng mức hoặc quá cứng nhắc lý thuyết nên giíi trÎ chưa được trang bị đầy đủ những lý luận về mặt tư tưởng khi bước ra hoà nhập cùng thế giới. Mỗi một xã hội đều tồn tại những hạn chế chưa thể giải quyết được và đó được coi là tất yếu, là mâu thuẫn làm động lực của sự phát triển. Tuy nhiên, khi chưa được sự chuẩn bị kỹ về phương tiện lý luận cộng thêm sự choáng ngợp với những thành tựu trước mắt của các xã hội khác, giíi trÎ dễ rơi vào tình trạng bi quan hoặc có cái nhìn tiêu cực về xã hội Việt Nam. Điều này có thể làm cho quá trình hội nhập trở thành một sự hoà tan chứ không đơn thuần là sự hợp tác tự chủ cũng như rất dễ bị chi phối bởi những ý đồ của các đối tác. Trong quá trình tiếp thu những giá trị tư tưởng văn hoá của phương Tây, giíi trÎ tiếp thu rất nhiều những giá trị của chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân phương Tây trải qua một quá trình phát triển từ rất lâu và hiện nay đã tiến đến một chủ nghĩa cá nhân có giới hạn, gắn liền với những giá trị chung của cộng đồng, xã hội. Người phương Tây đã nhận thức được những vai trò ảnh hưởng của cộng đồng, xã hội đến những tự do, quyền lợi của chính cá nhân họ. Vì thế, khi thế hệ trẻ Việt Nam tiếp thu chủ nghĩa cá nhân phương Tây giai đo¹n đầu, nó rất dễ dẫn đến những mâu thuẫn gay gắt về quyền lợi và làm lu mờ đi các giá trị cần phải có để thúc đẩy xã hội phát triển. c) Mét sè gi¶i ph¸p: CÇn một mặt tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, nhưng mặt khác, phải góp phần làm phong phú thêm văn hóa nhân loại. Đó là quan niệm trong lĩnh vực văn hóa mà Hồ Chí Minh thường dặn cán bộ: “Mình có thể bắt chước cái hay của bất kỳ nước nào ở Âu – Mỹ, nhưng điều cốt yếu là sáng tác. Mình đã hưởng cái hay của người thì cũng phải có cái hay cho người ta hưởng. Mình đừng chịu vay mà không trả”. Trong văn hóa, nếu chỉ muốn “viện trợ không hoàn lại”, thì chính điều đó không chỉ là một thái độ rất không văn hóa mà còn không thể phát huy được bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc. Hơn nữa, nền văn hóa mới Việt Nam còn phải bổ sung những thiếu hụt, phát triển những nội dung mới do những yêu cầu mới của nhiệm vụ xây dựng và phát triển đất nước đang đặt ra, cũng như xu thế chung của thời đại đang đòi hỏi. Tính dân tộc ph¶i lµ tính dân tộc hướng tới tính quốc tế, tinh nhân loại, tính dân tộc không tan biến vào tính quốc tế, tính quốc tế lại nâng tính dân tộc lên ngang tầm thời đại, cả hai đều làm phong phú cho nhau. Phải chăng tính dân tộc mãi mãi là động lực lớn trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa mới. CÇn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c an ninh, ®Æc biÖt lµ an ninh v¨n hãa, h­íng thÕ hÖ trÎ vµo mét lèi sèng lµnh m¹nh, lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn t¸c h¹i cña tÖ n¹n x· héi vµ v¨n hãa phÈm ®åi trôy, ®ång thêi gióp hä hiÓu biÕt thªm vÒ tinh hoa v¨n hãa d©n téc. CÇn chó träng vÒ vÊn ®Ò an ninh v¨n hãa, kiÓm so¸t c¸c luång v¨n hãa phÈm ®åi trôy, cã c¸c biÖn ph¸p thu håi nhanh chãng, kÞp thêi, ng¨n ngõa chóng ®Õn tiÕp cËn ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ giíi trÎ. §Æc biÖt, cÇn x©y dùng cho tÇng líp thanh niªn hiÖn nay mét b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng, khuyÕn khÝch thanh niªn ra n­íc ngoµi du häc mang theo nh÷ng nÐt v¨n hãa truyÒn thèng cña ViÖt Nam ta, song ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch kªu gäi hä quay trë l¹i vµ mang vÒ nh÷ng nÐt v¨n hãa míi mµ hä ®· ®­îc tiÕp xóc. Ph¸t triÓn du lÞch quèc tÕ, bëi chØ cã du lÞch quèc tÕ míi gióp cho céng ®ång quèc tÕ hiÓu râ nhÊt vÒ v¨n hãa n­íc ta vµ du lÞch quèc tÕ cßn lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó ta biÕt thªm vÒ v¨n hãa n­íc b¹n. KÕt luËn Nh×n l¹i h¬n 20 n¨m héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam chóng ta thÊy r»ng héi nhËp lµ mét b­íc ®i hoµn toµn ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta. Tr­íc tiªn, nã ®· ®­a n­íc ta ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò quan träng ®­a ®Êt n­íc tiÕp tôc tiÕn lªn con ®­êng chñ nghÜa x· héi nh­ ban ®Çu §¶ng ta ®· lùa chän, diÖn m¹o ®Êt n­íc thay ®æi, ®êi sèng ng­êi d©n ®­îc n©ng cao c¶ vÒ vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn. V¨n hãa ViÖt Nam ®· ®­îc céng ®ång quèc tÕ biÕt ®Õn nhiÒu h¬n, ®Êt n­íc ta ®ang tõng b­íc t¹o dùng mèt quan hÖ tèt ®Ñp víi hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Vµ ®Æc biÖt, viÖc n­íc ta trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®· ®­a n­íc ta tiÕn mét b­íc dµi trªn con ®­êng héi nhËp quèc tÕ. Song trªn b­íc ®­êng héi nhËp, ta còng ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc. Cã nh÷ng th¸ch thøc ta gi¶i quyÕt ®­îc ngay, nh­ng còng cã nh÷ng th¸ch thøc mµ ta vÉn ch­a t×m ra gi¶i ph¸p. §ã chÝnh lµ m©u thuÉn trong héi nhËp. Trong v« vµn m©u thuÉn mµ ta gÆp ph¶i, nh÷ng m©u thuÉn ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong bµi viÕt, ®ã lµ “héi nhËp vµ nÒn kinh tÕ đất nước”, “ héi nhËp víi chñ quyÒn d©n téc vµ an ninh quèc gia”, “héi nhËp vµ v¨n hãa” lµ nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n nhÊt. MÆc dï trong bµi viÕt còng ®· ®Ò cËp ®Õn mét sè gi¶i ph¸p song thiÕt nghÜ m©u thuÉn lµ mét quy luËt tÊt yÕu, m©u thuÉn nµy mÊt ®i th× m©u thuÉn kh¸c l¹i ®­îc sinh ra thay thÕ. Nh­ng kh«ng v× thÕ ta bá qua nã, bëi khi gi¶i quyÕt song mét m©u thuÉn còng cã nghÜa lµ ta ®· tiÕn thªm mét b­íc trªn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu ®Ò ra. Trong ®ã, môc tiªu quan träng nhÊt chÝnh lµ ®­a ®Êt n­íc tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi . Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 a. C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi 2 I. Lý luËn m©u thuÉn trong phÐp biÖn chøng duy vËt 2 1. Kh¸i niÖm m©u thuÉn 2 2. M©u thuÉn lµ nguån gèc cña sù vËn ®éng vµ sù ph¸t triÓn 3 3. ý nghÜa cña ph­¬ng ph¸p luËn 3 II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 4 1. Nh÷ng ®Æc tr­ng chñ yÕu cña xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay 4 2. Quan niệm về hội nhập kinh tế 5 3. Héi nhËp - ®æi míi t­ duy mang tÝnh b­íc ngoÆt .6 4. TÝnh tÊt yÕu cña héi nhËp 7 5. Những thành tựu chủ yếu của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế 9 B. NH÷ng m©u thuÉn chñ yÕu trong qu¸ tr×nh héi nhËp 10 1.Mâu thuẫn giữa héi nhËp vµ nÒn kinh tÕ đất nước 11 2. Héi nhËp víi chñ quyÒn d©n téc vµ an ninh quèc gia .16 3. Héi nhËp vµ v¨n hãa 19 KÕt luËn 26