Đề tài Kỹ thuật trồng, chăm sóc, nhân giống và điều khiển Mai vàng ra hoa đúng thời điểm

ÑAËT VAÁN ÑEÀ Töø xöa ñeán nay, hoa Mai vaøng ñaõ trôû thaønh söù giaû ñaïi dieän cho muøa xuaân, bieåu töôïng cuûa ngaøy Teát coå truyeàn cuûa vuøng ñaát phöông Nam. Saéc vaøng töôi thaéùm cuøng teân goïi cuûa hoa Mai ñöôïc nhieàu ngöôøi tin seõø mang ñeán moät naêm môùi ñaày may maén, haïnh phuùc vaø thònh vöôïng. Bôûi theá, cho duø ngaøy xuaân coù raát nhieàu loaøi hoa khoe höông, ñua saéc nhöng hoa Mai vaãn giöõa moät vò trí voâ cuøng quan troïng trong taâm hoàn cuûa ngöôøi thöôûng ngoaïn. Theo ñaø phaùt trieån cuûa cuoäc soáng, ngaøy nay ôû caùc ñoâ thò, nhöõng caây Mai trong saân vöôøn daàn ñöôïc thay theá baèng nhöõng caây Mai ñöôïc troàng vaøo chaäu vaø taïo daùng ñeïp hôn, phuïc vuï ñôøi soáng tinh thaàn cho moïi ngöôøi. Beân caïnh ñoù, vieäc lai taïo, tuyeån choïn vaø nhaân gioáng hoa Mai cuõng ngaøy caøng ñöôïc chuù troïng. Song, cuøng vôùi caùc phöông phaùp nhaân gioáng, vieäc troàng vaø chaêm soùc cho caây Mai ra hoa ñuùng vaøo ngaøy Teát laïi ñoøi hoûi nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät khaù cao maø khoâng phaûi ai cuõng thöïc hieän toát. Töø nhöõng lyù do treân, ñöôïc söï ñoàng yù cuûa boä moân Coâng ngheä sinh hoïc khoa Moâi tröôøng vaø Coâng ngheä sinh hoïc tröôøng ñaïi hoïc Kyõ thuaät coâng ngheä thaønh phoá Hoà Chí Minh toâi ñaõ thöïc hieän khoùa luaän: “Kyõ thuaät troàng, chaêm soùc, nhaân gioáng vaø ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa ñuùng thôøi ñieåm.” v Muïc ñích vaø noäi dung cuûa khoùa luaän Trình baøy nhöõng yeâu caàu veà kyõ thuaät troàng, chaêm soùc; qui trình nhaân gioáng vaø phöông phaùp ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa ñuùng thôøi ñieåm thaønh moät heä thoáng töø nhöõng kinh nghieäm thöïc teá cuûa caùc ngheä nhaân troàng Mai vaø moät soá taøi lieäu nhaèm taïo cô sôû cho vieäc nghieân cöùu vaø öùng duïng nhöõng thaønh töïu cuûa coâng ngheä sinh hoïc vaøo moät loaøi caây coù giaù trò caû veà maët kinh teá laãn tinh thaàn. Chöông I: Khaùi quaùt chung veà caây Mai vaøng 1.1. Phaân loaïi thöïc vaät Hoa Mai thuoäc: Giôùi: Plantae Boä: Malpighilaes Hoï: Onchnaceae Chi: Ochna Hình 1.1: Hoa Mai Theo GS Phaïm Hoaøng Hoä, hoï Ochnaceae taïi Vieät Nam coù hai loaøi Mai Ochna: - Mai Töù Quyù coøn goïi laø Mai Ñoû hay Nhò ñoä mai, tröôùc ñaây mang nhieàu teân nhö Ochna atropurpurea DC., Ochna multiflora, Ochna serratifolia, hieän nay caùc nhaø khoa hoïc cuøng chaáp nhaän teân Ochna serrulata (Hoshst.) Walp. Loaøi mai naøy coù nguoàn goác phía ñoâng Muõi Haûo Voïng (Cape of Good Hope), thuoäc Nam Phi. - Mai vaøng (Hoaøng mai) coù teân khoa hoïc laø Ochna integerrima, laø loaøi Mai baûn ñòa, moïc hoang daïi trong röøng töø Quaûng trò vaøo Nam. (Nguoàn: 1.2. Ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø hình thaùi 1.2.1. Mai Töù Quyù Caây thuoäc loaïi tieåu moäc, phaùt trieån chaäm, cao khoaûng 2 - 3 m, coù khaû naêng thích nghi vôùi ñieàu kieän thoå nhöôõng cuøng khí haäu khaùc nhau. Thaân ít phaân nhaùnh, taùn thöa nhöng nhieàu laù. Laù cöùng, daøy, hình baàu duïc, maøu xanh saäm; meùp laù coù raêng cöa khoâng ñeàu. Hoa Mai Töù Quyù nôû quanh naêm, maøu vaøng, coù naêm caùnh (Hình 1.2). Khi hoa taøn, ñaøi hoa töø maøu xanh chuyeån daàn sang maøu ñoû. Sau ñoù haït hình thaønh vaø chuyeån sang maøu ñen boùng khi chín. Hình 1.2: Hoa mai Tứ Quyù 1.2.2. Mai vaøng Mai vaøng laø caây ña nieân; cao töø 3 – 8 m; laù ñôn, moïc caùch, maøu xanh nhaït, boùng, meàm, coù gaân chính vaø nhieàu gaân phuï taïo thaønh maïng; meùp laù coù raêng cöa nhoû. Trong töï nhieân Mai vaøng thöôøng ruïng laù vaøo muøa ñoâng vaø ra hoa vaøo muøa xuaân töø thaùng 1 – 5 döông lòch tuøy nôi. Hoa coù maøu vaøng, moïc thaønh cuïm, taïo thaønh chuøm nhoû ôû naùch laù. Cuoáng hoa ngaén. Soá löôïng caùnh hoa coù theå dao ñoäng töø 5 – 9 caùnh. Ñaøi hoa coù maøu xanh nhaït boùng. Quaû thuoäc loaïi haïch quaû, coù maøu xanh, khi chín chuyeån thaønh maøu ñen xeáp quanh ñeá hoa. 1.3. Ñieàu kieän sinh tröôûng vaø phaùt trieån - Loaïi ñaát: Mai vaøng laø loaøi caây khoâng keùn ñaát troàng. Trong töï nhieân, noù coù theå sinh tröôûng vaø phaùt trieån ôû nhieàu vuøng ñaát coù tính chaát khaùc nhau nhö: ñaát caùt, ñaát caùt pha seùt, ñaát thòt, ñaát phuø sa,… Theá nhöng, ñieàu kieän ñaát phuø hôïp ñeå caây Mai sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát laø: giöõ aåm vaø thoaùt nöôùc toát, thoaùng khí, pH thích hôïp,… - Nhieät ñoä: nhieät ñoä thích hôïp nhaát cho Mai laø 25oC - 35oC. Neáu nhieät ñoä quaù cao laù Mai thöôøng laõo hoùa nhanh. Ngöôïc laïi neáu nhieät ñoä thaáp hôn 10oC caây sinh tröôûng chaäm. - Aùnh saùng: Mai laø loaøi caây öa naéng. Thôøi gian chieáu saùng phuø hôïp cho caây Mai laø töø 6 – 8 giôø/ngaøy. Neáu thieáu naéng caây sinh tröôûng keùm, thaân caønh yeáu, ra hoa ít, laù moûng,… - Nöôùc: Mai vaøng laø loaøi caây raát öa nöôùc, song noù khoâng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ngaäp uùng. pH thích hôïp töø 5,5 – 7. 1.4. Sô löôïc veà caùc loaøi Mai vaøng phoå bieán ôû nöôùc ta 1.4.1. Mai vaøng 5 caùnh - Mai seû: hoa coù maøu vaøng nhaït, caùnh troøn, phaúng; ñöôøng kính hoa töø 3 – 4 cm; soá löôïng hoa treân moät caønh thöôøng raát nhieàu (Hình 1.3). Hình 1.3: Hoa Mai seû - Mai traâu: coù nhieàu loaïi khaùc nhau nhöng thöôøng coù kích thöôùc hoa lôùn, töø 5 – 6 cm; coù maøu vaøng töôi; caùnh hoa daøi vaø duùn, soá löôïng caùnh hoa ñoâi khi coù theå töø 5 – 8 caùnh; caáu truùc hoa khoâng ñeïp vì caùc caùnh thöôøng khoâng xeáp khít vaøo nhau (Hình 1.4). Hình 1.4: Hoa Mai traâu - Mai Bình Định: hoa coù maøu vaøng chanh nhaït, ñöôøng kính töø 2,5 – 3,5 cm, höông thôm dòu nheï. Caùnh hoa phaúng, hôi nhoïn, coù gaân. Cấu truùc hoa xinh xaén, öa nhìn (Hình 1.5). Soá löôïng caùnh hoa dao ñoäng töø 5 – 10 caùnh. Nhöng phaàn lôùn laø 5 caùnh. Ñieåm ñaëc bieät cuûa loaøøi Mai naøy laø hoa coù raát nhieàu nhò maøu naâu ñoû saäm, chieám dieän tích khaù lôùn. Hình 1.5: Hoa Mai Bình Ñònh 1.4.2. Mai gheùp nhieàu caùnh - Mai Tai Giaûo: coù nguoàn goác töø Thuû Ñöùc. Mai Giaûo sinh tröôûng khoeû, oån ñònh, choáng chòu saâu beänh khaù. Caønh coù maøu naâu, phaân nhaùnh maïnh, chieàu daøi moãi loùng khoaûng 1 – 3 cm. Laù coù maøu xanh, phieán laù to vaø moûng, meùp laù hình raêng cöa. Soá löôïng caùnh hoa töø 8 – 12 caùnh nhöng thoâng thöôøng laø 12 caùnh, xeáp thaønh 2 taàng xen keõ nhau (Hình 1.6). Caáu truùc hoa raát ñeïp. Hoa coù höông thôm nhe,ï ñöôøng kính töø 4 – 6 cm, maøu vaøng röïc rôõ. Caùnh hoa phaúng, troøn. Maät ñoä hoa nhieàu, laâu taøn. Ñaây laø gioáng hoa raát phoå bieán vaø ñöôïc öa chuoäng hieän nay. Hình 1.6: Hoa Mai Tai Giaûo - Mai Beán Tre: xeùt veà soá löôïng, ñöôøng kính vaø caáu truùc hoa, loaøi Mai naøy cuõng gioáng nhö mai Giaûo ngoaïi tröø rìa caùnh hoa khoâng phaúng maø hôi duùn (Hình 1.7). Ñaëc bieät nuï hoa Mai Beán Tre coù maøu xanh ñaäm, boùng vaø troøn ñeàu. Hình 1.7 : Hoa Mai Beán Tre - Mai Huyønh Tyû: caønh coù raát nhieàu maàm beân nhöng khaû naêng phaân caønh vaø choáng beänh keùm. Laù cöùng, daøy. Hoa coù 24 caùnh, xeáp thaønh 3 taàng, maøu vaøng chanh (Hình 1.8). Caáu truùc hoa ñeïp. Caùnh hoa troøn, raát phaúng, mòn. Ñöôøng kính hoa khoaûûng 3 cm. Tuy nhieân, Mai Huyønh Tyû duø coù nhieàu nuï nhöng soá löôïng hoa khi nôû treân caønh laïi ít. Vì vaäy ngaøy nay khoâng ñöôïc nhieàu ngöôøi thöôûng hoa löïa choïn. Hình 1.8: Hoa Mai Huyønh Tyû - Mai 120 caùnh: hoa ñöôïc phaùt hieän ôû Beán Tre. Caây coù caønh laù nhoû, maøu naâu ñen, beà maët laù boùng, deã nhaän bieát. Nuï hoa hình caàu, cuoáng hoa yeáu vaø deã ruïng. Kích thöôùc hoa khoaûng 3 cm, coù töø 120 – 150 caùnh, maøu vaøng saùng. Caùnh phaúng, troøn ñeàu, mòn, xeáp thaønh nhieàu lôùp nhö hoa cuùc (Hình 1.9). Nhò vaø nhuïy cuûa hoa thoaùi hoaù do vaäy khoâng hình thaønh ñöôïc traùi vaø haït. Hình 1.9: Hoa Mai 120 caùnh 1.5. Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï Hieän nay, Mai vaøng thöông phaåm ñöôïc troàng vaø saûn xuaát chuû yeáu ôû caùc tænh nhö: Bình Ñònh, Phuù Yeân, Thuû Ñöùc – Tp Hoà Chí Minh, Beán Tre, Tieàn Giang vaø An Giang,… vôùi dieän tích ngaøy caøng môû roäng. Trong ñoù, ngoaïi tröø Bình Ñònh vaø Phuù Yeân, haàu heát caùc tænh coøn laïi ñeàu kinh doanh mai gheùp nhieàu caùnh laø chuû yeáu. Vaø gioáng mai thoâng duïng nhaát laù Mai Tai Giaûo coù daùng bonsai. Rieâng Mai nguyeân lieäu thöôøng ñöôïc cung caáp töø caùc tænh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Ngoaøi thò tröôøng tieâu thuï chính laø thaønh phoá Hoà Chí Minh, nhöõng naêm gaàn ñaây Mai vaøng coøn ñöôïc cung caáp cho moät soá tænh mieàn baéc nöôùc ta ñaëc bieät laø Haø Noäi vaø moät soá nöôùc trong khu vöïc. Veà maët giaù caû thì tuøy thuoäc vaøo töøng nôi maø dao ñoäng töø vaøi traêm ñeán vaøi trieäu ñoàng. Chöông II: Kyõ thuaät troàng, chaêm soùc, nhaân gioáng vaø ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa ñuùng thôøi ñieåm 2.1. Kyõ thuaät troàng Mai vaøng 2.1.1. Troàng treân ñaát 2.1.1.1. Kyõ thuaät laøm ñaát - Mai vaøng laø loaøi caây tuy raát öa nöôùc nhöng laïi khoâng thích hôïp vôùi ñieàu kieän ngaäp uùng laâu daøi vì vaäy neáu troàng Mai vôùi soá löôïng nhieàu ôû vuøng ñaát thaáp, ñaát coù maïch nöôùc ngaàm daâng quaù cao, ñaát thöôøng xuyeân hoaëc vaøo muøa möa bò ngaäp uùng thì caàn phaûi thieát keá luoáng noåi (leân lieáp). Ngöôïc laïi ôû nhöõng vuøng ñaát cao, maïch nöôùc ngaàm saâu caàn phaûi thieáp keá luoáng chìm. Vaø luoáng neân ñöôïc thieát keá theo höôùng Baéc Nam giuùp caây nhaän aùnh saùnh ñeàu nhau. Thoâng thöôøng, beà ngang luoáng caàn roäng töø 1 - 1,2 m. - Ñoái vôùi luoáng noåi, giöõa hai luoáng Mai gaàn nhau caàn coù möông, raõnh thoaùt nöôùc ñeå traùnh ngaäp uùng cho vöôøn mai. Caùc raõnh naøy saâu töø 0,4 – 0,5 m vaø roäng töø 0,3 – 0,5 m, khoaûng caùch cuûa raõnh phuï thuoäc vaøo beà roäng cuûa luoáng. - Nhöõng nôi ñaát coù ñoä thoâng thoaùng thaáp neân cho döôùi ñaùy luoáng moät lôùp caùt töø 20 – 30 cm. - Tuyø theo ñoä phì nhieâu cuûa ñaát maø coù theå boå sung theâm phaân höõu cô hoaëc phaân vi sinh. 2.1.1.2. Kyõ thuaät troàng - Neân troàng caây sau 4 – 5 ngaøy laøm ñaát. - Caây con ñöôïc troàng theo hình nanh saáu hoaëc haøng song song, maät ñoä troàng phuï thuoäc vaøo ñoä lôùn cuûa caây. - Trong quaù trình troàng phaûi ñaûm baûo baàu ñaát cuûa caây coøn nguyeân veïn. Tröôøng hôïp baàu ñaát vôõ naùt neân loaïi boû moät soá laù non vaø laù giaø, caønh ngoïn quaù daøi nhaèm ngaên söï maát caân baèng nöôùc cuûa caây. - Ñoä noâng saâu vaø ñoä lôùn cuûa hoá troàng caàn phuø hôïp vôùi baàu ñaát vaø haïn cheá vieäc troàng caây quaù saâu. 2.1.2. Troàng trong chaäu 2.1.2.1. Chaäu troàng - Yeâu caàu kyõ thuaät quan troïng nhaát khi choïn chaäu laø phaûi thoaùt nöôùc thaät toát (gaàn nhö hoaøn toaøn). Ñaùy chaäu khoâng ñöôïc ñoïng nöôùc. Ñoái vôùi nhöõng goác Mai vöøa böùng neáu chaäu thoaùt nöôùc keùm, nhöõng veát thöông ôû reã seõ deã nhieãm beänh, reã taùi sinh keùm. Coøn vôùi caây Mai ñaõ tröôûng thaønh vieäc ñaùy chaäu luoân ñoïng nöôùc vaøo muøa möa seõ laøm caây Mai sinh tröôûng keùm vaø coù khaû naêng cheát. - Trong tröôøng hôïp troàng trong chaäâu oån ñònh, chaäu phaûi haøi hoøa vôùi daùng, theá cuûa caây. Beà roäng vaø ñoä saâu phuø hôïp vôí baàu reã cuûa caây. Kích thöôùc chaäu neân lôùn hôn baàu reã. - Tröôøng hôïp troàng trong chaäu coù tính chaát taïm thôøi, neáu caây coù caønh, laù neân choïn chaäu coù theå tích lôùn hôn taùn laù khoaûng 3 laàn. Neáu caây khoâng coù taùn laù caàn döï ñoaùn taùn caây sau hai thaùng vaø choïn chaäu gioáng nhö treân. Khoâng troàng caây nhoû vaøo chaäu quaù lôùn vì caây khoù phaùt trieån vaø deã cheát. 2.1.2.2. Chaát troàng Trong töï nhieân, heâä reã caây Mai coù khaû naêng thích nghi cao vôùi ñieàu kieän soáng nhöng trong ñieàu kieän sinh thaùi cuûa chaäu troàng khaû naêng thích nghi cuûa noù raát keùm. Vì vaäy, ñeå reã phaùt trieån vaø hoaït ñoäng toát, yeâu caàu caên baûn cuûa chaát troàng laø: - Thoaùng khí, tôi xoáp. - Giöõ aåm vöøa ñuû nhöng khoâng gaây ngaäp uùng. - Chöùa ít chaát höõu cô. Trong thöïc teá, hieän nay caùc nhaø vöôøn ôû mieàn Nam ña soá ñeàu söû duïng 2 loaïi chaát troàng sau : - Hoãn hôïp traáu vaø tro traáu (tyû leä 1 : 2) (Hình 2.1) - Hoãn hôïp boät xô döøa vaø traáu (tyû leä 1 : 1) (Hình 2.2) Hình 2.1: Hoãn hôïp traáu vaø tro traáu Hình 2.2: Hoãn hôïp boät xô döøa vaø traáu 2.1.2.3. Kyõ thuaät troàng. Thöïc hieän theo trình töï nhö sau: - Böôùc 1: Loùt moät lôùp caùt, soûi,… ôû ñaùy chaäu nhaèm taêng cöôøng khaû naêng thoaùt nöôùc. - Böôùc 2: Cho moät lôùp chaát troàng vöøa phaûi vaø ñaët baàu caây vaøo chaäu. - Böôùc 3: Cho theâm chaát troàng vaøo xung quanh vaø laéc nheïï thaønh chaäu hoaëc töôùi nhieàu nöôùc nhaèm giuùp cho chaát troàng vaø baàu reã tieáp xuùc toát, khoâng coù khoaûng troáng. Trong quaù trình laáp chaát troàng caàn laáp ñeán coå reã cuûa caây. Trong tröôøng hôïp tröôùc khi troàng, caây Mai coù ñaát laáp qua coå reã thì trong giai ñoaïn naøy neân che phuû noù moät lôùp chaát troàng nhaèm giuùp cho voû reã khoâng bò khoâ, chaùy do tieáp xuùc ñoät ngoät vôùi aùnh naéng. - Böôùc 4: Chaäu caàn ñöôïc ñaët caùch maët ñaát 4 – 5 cm ñeå traùnh söï xaâm nhaäp cuûa nhöõng coân truøng haïi reã cuõng nhö giuùp cho vieäc thoaùt nöôùc trieät ñeå hôn, choáng ngaäp uùng. 2.2. Chaêm soùc caây Mai tröôûng thaønh 2.2.1. Töôùi nöôùc 2.2.1.1. Cheá ñoä töôùi - Vieäc töôùi nöôùc hôïp lyù trong ñieàu kieän khí haäu vaøø thôøi tieát thay ñoåi coù yù nghóa raát quan troïng trong hoaït ñoäng soáng cuûa caây Mai. Cheá ñoä töôùi khoâng phuø hôïp coù theå laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm caây Mai bò beänh, suy yeáâu vaø cheát. Do ñoù soá laàn vaø löôïng nöôùc töôùi cho caây Mai trong ngaøy (ñaëc bieät laø caây troàng trong chaäu) caàn phaûi thaät linh ñoäng sao cho phuø hôïp vôùi töøng ñieàu kieän cuï theå cuûa moâi tröôøng: nhöõng ngaøy nhieàu naéng, nhieàu gioù, nhieät ñoä cao, ñoä aåm khoâng khí giaûm, söï thoaùt hôi nöôùc cuûa caây taêng caàn phaûi töôùi nhieàu vaø ngöôïc laïi. - Vaøo muøa naéng coù theå töôùi mai töø 2 – 3 laàn 1 ngaøy. Muøa möa coù theå 2 ngaøy 1 laàn hoaëc khoâng caàn töôùi neáu chaäu troàng vaãn ñaûm baûo ñuû ñoä aåm. - Beân caïnh ñoù, vieäc töôùi nöôùc cho caây mai caàn tuaân theo caùc nguyeân taéc cô baûn laø: + Töôùi khi caây caàn nöôùc: ôû ña soá thöïc vaät noùi chung vaø caây Mai vaøng noùi rieâng, khi coù aùnh naéng, khí khoång treân laù caây seõ môû ñeå thoaùt hôi nöôùc vaø quang hôïp neân khi ñoù caây seõ huùt nöôùc. Do vaäy, ñeå vieäc töôùi nöôùc ñaït hieäu quaû cao nhaát neân töôùi thaät ñaãm cho caây sau 8 giôø saùng. Nhöõng laàn sau (khoaûng 11 – 15 giôø) coù theå töôùi boå sung vaø töôùi giaûm nhieät. + Töôùi ñuû nöôùc: vaøo nhöõng ngaøy naéng noùng keùo daøi, caây thoaùt hôi nöôùc nhieàu maø löôïng nöôùc cung caáp khoâng ñaày ñuû, söï caân baèng nöôùc seõ bò phaù huûy, söï sinh tröôûng cuûa caây seõ ngöøng treä, laù mau bò laõo hoaù vaø ruïng à aûnh höôûng ñeán söï ra hoa vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm. Vì vaäy, ñeå traùnh tình traïng treân caàn cung caáp ñaày ñuû nöôùc cho caây Mai. + Caây bò suy yeáu, ít laù caàn löôïng nöôùc ít hôn so vôùi caây phaùt trieån toát, coù nhieàu laù. Rieâng caây Mai vöøa böùng, nhu caàu veà nöôùc khoâng nhieàu chæ neân töôùi vöøa aåm baàu ñaát. - Ngoaøi ra vaøo nhöõng buoåi tröa naéng noùng, nhieät ñoä quaù cao, caây Mai seõ ngöøng quang hôïp neân töôùi giaûm nhieät nhaèm taïo ra khí haäu tieåu vuøng vôùi muïc ñích: taêng ñoä aåm moâi tröôøng vaø giaûm nhieät ñoä giuùp cho caây quang toång hôïp toát. 2.2.1.2. Phöông phaùp vaø kyõ thuaät töôùi: Töôùi phun möa leân laù vaø vaøo maët chaäu laø phöông phaùp thích hôïp cho ña soá caùc loaøi caây ñöôïc troàng trong chaäu noùi chung vaø caây Mai noùi rieâng vì ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu: phaân phoái löôïng nöôùc thaám ñeàu khaép beà maët chaát troàng trong chaäu, löïc cuûa gioït nöôùc rôi xuoáng maët chaäu nheï nhaøng. 2.2.2. Boùn phaân 2.2.2.1. Caùc loaïi phaân coù theå söû duïng cho caây Mai - Phaân höõu cô: laø loaïi phaân coù haøm löôïng N-P-K thaáp nhöng raát caàn thieát cho caây Mai nhôø cung caáp ñaày ñuû caùc chaát khoaùùng ña löôïng vaø vi löôïng, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho heä reã hoaït ñoäng vaø phaùt trieån, coù ñaëc ñieåm laø phaân giaûi chaäm nhöng caây haáp thu deã daøng vaø trieät ñeå. Caùc loaïi phaân höõu cô thöôøng ñöôïc söû duïng cho caây Mai goàm: phaân chuoàng, phaân raùc, caùc phuï phaåm cuûa quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp nhö baùnh daàu,… - Phaân voâ cô: laø phaân boùn hoaù hoïc coù taùc duïng nhanh vaø höõu hieäu, coù tính chuyeân bieät cao, oån ñònh veà haøm löôïng tuy nhieân neáu söû duïng khoâng ñuùng kyõ thuaät seõ gaây haïi cho caây. Phaân voâ cô goàm coù 2 thaønh phaàn chính laø: khoaùng ña löôïng (ñaïm – N, laân – P, kali – K) vaø khoaùng vi löôïng (Mn, Zn, Cu,…) - Phaân vi sinh: coù nguoàn goác töø phaân höõu cô nhöng ñöôïc boå sung theâm nhöõng vi sinh vaät coù ích laøm cho ñaáât troàng tôi xoáp, phì nhieâu hôn vaø reã caây hoaït ñoäng toát hôn. Nhöôïc ñieåm cuûa loaïi phaân naøy laø khi söû duïng caàn haïn duøng thuoác baûo veä thöïc vaät. 2.2.2.2. Phöông phaùp boùn phaân - Boùn tröïc tieáp vaøo ñaát: phaân boá löôïng phaân ñeàu quanh rìa vaønh chaäu hay quanh goác töông öùng vôùi taùn caây phía treân vaø laáp ñaát. - Töôùi phaân leân ñaát: hoaø tan phaân vaø töôùi ñeàu khaép maët chaäu hay vuøng ñaát quanh goác caây. - Phun phaân leân laù: vôí nhöõng caây Mai coù boä reã yeáu hay vaøo muøa möa ñaát troàng luoân aåm öôùt vieäc phun phaân qua laù seõ ñaït hieäu quaû cao. Tuy nhieân caàn traùnh phun phaân khi trôøi naéng gaét, nhieàu gioù,… 2.2.2.3. Nhöõng nguyeân taéc vaø yeâu caàu kyõ thuaät - Nguoàn dinh döôõng cung caáp cho caây caàn caân ñoái vaø hôïp lyù ñeå caây sinh tröôûng vaø phaùt trieån oån ñònh, beàn vöõng. - Khoâng boùn phaân quaù gaàn goác caây vaø boùn dö. - Khoâng neân boùn quaù nhieàu phaân trong moät laàn maø neân chia nhoû löôïng phaân boùn thaønh nhieàu laàn, caây seõ haáp thu toát hôn vaø haïn cheá tình traïng dö phaân. - Neáu caây Mai ñang trong giai ñoaïn ñaâm choài, coù laù non khi boùn khoâng neân xôùi ñaát. - Nhöõng caây Mai sinh tröôûng maïnh coù nhieàu caønh laù caàn löôïng phaân boùn cao hôn so vôùi caây sinh tröôûng keùm ít caønh laù. - Boùn phaân khi caây coù laù vaø laù ñaõ tröôûng thaønh, khoâng bò saâu beänh. - Caàn cung caáp ñaày ñuû nöôùc cho caây sau khi boùn. 2.2.2.4. Boùn phaân cho caây mai Trong chu kyø sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây mai coù 3 thôøi kyø quan troïng vaø coù aûnh höôûng laãn nhau laø: - Thôøi kyø 1: töø thaùng 2 ñeán thaùng 5 (aâm lòch). Ñaây laø giai ñoaïn phuïc hoài vaø sinh tröôûng maïnh cuûa caây Mai. Thôøi kyø naøy caây caàn löôïng dinh döôõng lôùn ñeå phuïc hoài vaø taïo caønh, nhaùnh môùi. Do ñoù caàn cung caáp nhieàu ñaïm cho caây. Vaø neân söû duïng phaân höõu cô laø chuû yeáu hoaëc coù theå phoái hôïp vôùi caùc loaïi phaân hoaùù hoïc coù haøm löôïng ñaïm cao. - Thôøi kyø 2: töø thaùng 6 ñeán thaùng 9. Töø cuoái thaùng 5, laù caây Mai ñaõ thaønh thuïc vaø sung maõn, nuï hoa baét ñaàu phaân hoaù vaø hình thaønh. Vaäy neân nhu caàu veà laân cuûa caây trong giai ñoaïn naøy raát cao. Neáu boùn thöøa ñaïm thieáu laân trong giai ñoaïn naøy nhöõng maàm ôû naùch laù seõ phaùt trieån thaønh choài môùi à soá löôïng nuï hoa hình thaønh khoâng nhieàu, hoa nôû muoän vaø chaát löôïng khoâng cao. Ñoàng thôøi khaû naêng choáng chòu cuûa caây seõ thaáp, caây deã bò beänh. - Thôøi kyø 3: töø thaùng 10 ñeán teát Nguyeân Ñaùn. Ñaây laø giai ñoaïn hình thaønh hoa. Cuoái thaùng 9 boä laù caây Mai ñaõ laõo hoùa vaø haàu nhö ngöøng sinh tröôûng. Noù baét ñaàu chuyeån maøu, beà maët laù khoâng coøn xanh boùng (Hình 2.3), chaát dinh döôõng ñang daàn ñöôïc traû laïi cho caây ñeå nuoâi döôõng nuï. Vì vaäy, giai ñoaïn naøy neáu quaù trình laõo hoùa cuûa caây dieãn ra chaäm caàn cung caáp Kali cho caây. Kali seõ laøm cho caây mau laõo hoùa vaø thuùc ñaåy nuï hoa chín ñeàu; hoa nôû roä, ñeïp, laâu taøn. Hình 2.3: Laù Mai bò maát maøu xanh boùng Baûng 2.1: Lòch boùn phaân chi tieát cho caây Mai vaøo caùc thôøi kyø Thaùng (aâm lòch) Loaïi phaân boùn Ghi chuù 1 - 5 - Baùnh daàu + Dyamic (tyû leä 2 :1) - Baùnh daàu + laân höõu cô sinh hoïc Soâng Gianh (tyû leä 2 :1) - Phaân chuoàng (ñaõ uû hoai) Chæ söû duïng moät trong 3 daïng beân. Neáu phoái hôïp vôùi daïng khaùc phaûi ñaûm baûo löôïng N cao hôn P vaø K 6 - 9 - Laân höõu cô sinh hoïc Soâng Gianh + Dynamic (tyû leä 3 : 1) 10 – 12 - Seaweed (rong bieån) - KNO3 Caû 2 loaïi phaân beân ñeàu laø phaân boùn qua laù. Tuyø thuoäc quaù trình laõo hoùa cuûa laù mai maø choïn löïa loaïi phaân vaø soá laàn phun thích hôïp. 2.2.3. Phoøng tröø sinh vaät haïi 2.2.3.1. Saâu haïi Saâu laø moät trong nhöõng ñoái töôïng gaây haïi cho caây Mai, nhaát laø trong giai ñoaïn Mai ra laù non, ñoït non. Noù laøm giaùn ñoaïn söï phaùt trieån thaân vaø caønh cuûa caây Mai. Treân caây Mai thöôøng coù theå coù nhieàu loaïi saâu nhö : saâu tô, saâu loâng, saâu cuoán laù, saâu ñuïc thaân,… Nhöng phoå bieán nhaát laø saâu tô vaø saâu ñuïc thaân. a) Saâu tô (Delias aglaia) - Thuoäc Boä Caùnh Vaåy: Lepidoptera - Hoï Böôùm phaán: Pieridae Ÿ Ñaëc ñieåm hình thaùi: - Saâu tröôûng thaønh laø loaøi böôùm phaán ñen ñoám traéng, daøi khoaûng 20 – 25 mm, saûi caùnh roäng 60 – 70 mm. Thaân vaø caùnh maøu ñen, treân caùnh coù nhieàu ñoám maøu traéng, ôû caùnh sau coù hai ñoám maøu vaøng hình baàu duïc. - Tröùng hình thoi, maøu vaøng, beà maët coù caùc vaân soïc. - Saâu non thaân maøu xanh trong, ñaàu maøu naâu ñen, daøi 25 – 28 mm. (Hình 2.4) Hình 2.4: Saâu tô haïi laù Mai Ÿ Taùc haïi: saâu non gaëm nhaám laøm khuyeát laù. Khi lôùn chuùng nhaû tô keùo vaøi laù non laïi vôùi nhau, roài naèm beân trong caén phaù à dieän tích quang hôïp cuûa laù giaûm. Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: loaïi boû caùc ngoïn bò saâu hoaëc baét saâu. Neáu maät ñoä saâu cao, söû duïng caùc loaïi thuoác: Delfin, Abamectin, Regent, Biocin,… ñeå tieâu dieät. b) Saâu ñuïc thaân Ñaây laø loaïi saâu raát nguy hieåm ñoái vôùi Mai vaø raát khoù phaùt hieän vì chuùng soáng ôû trong thaân hoaëc caønh caây, duøng loõi vaø nhöïa caây laøm thöùc aên. Ÿ Taùc haïi: nhöõng caønh Mai coù saâu ñuïc thaân thöôøng sinh tröôûng keùm. Neáu khoâng phaùt hieän vaø chöõa trò kòp thôøi caønh seõ daàn heùo ruõ vaø cheát. Ñaëc bieät khi hieän dieän ôû trong thaân caây chuùng coù theå laøm cheát caû caây Mai. Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: muoán phaùt hieän sôùm loaïi saâu naøy caàn quan saùt kyõ thaân vaø caønh Mai. Khi phaùt hieän treân thaân vaø caønh xuaát hieän nhieàu boät goã mòn nhö maït cöa taäp trung taïi moät vò trí caàn dieät saâu ngay hoaëc duøng caùc loaïi thuoác coù teân thöông maïi nhö: Lannate, Sherol, Trebon Regent,… phun vaøo nôi truù aån cuûa chuùng. 2.2.3.2. Sinh vaät chích huùt a) Reäp Treân caây Mai coù theå coù nhieàu loaïi reäp nhöng phoå bieán nhaát laø reäp saùp. Loaïi naøy coù teân khoa hoïc laø Dysmiccocus sp. (Hình 2.5) Hình 2.5: Reäp saùp Ÿ Ñaëc ñieåm sinh hoïc vaø taùc haïi: - Reäp caùi ñeû tröùng thaønh oå xeáp choàng leân nhau. Sau moät tuaàn, reäp non seõ nôû vaø loät xaùc nhieàu laàn. Voøng ñôøi reäp khoaûng 40 – 60 ngaøy tuøy ñieàu kieän nhieät ñoä. Khí haäu noùng vaø aåm thích hôïp cho reäp phaùt trieån. - Reäp thöôøng baùm vaøo naùch laù, hoaëc caùc veát nöùt treân voû, caønh chích huùt nhöïa laøm ñoït xoaên laïi, laù vaøng, caây sinh tröôûng keùm. Chuùng coøn laø nhaân toá truyeàn beänh cho caây. Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: duøng tay gieát reäp. Khi maät ñoä reäp cao thì phun caùc loaïi thuoác: Admire, Supracide, Polytrin,… b) Boï tró (buø laïch) (Thrips sp.) Ÿ Ñaëc ñieåm hình thaùi: Boï tró coù kích raát nhoû, daøi 1 - 2 mm. Boï tröôûng thaønh coù maøu vaøng saäm hoaëc naâu ñen (Hình 2.6). AÁu truøng hình daïng gioáng boï tröôûng thaønh coù maøu vaøng ngaø (Hình 2.7). Hình 2.6: Boï tró tröôûng thaønh Hình 2.7: Aáu truøng boï tró Ÿ Ñaëc ñieåm sinh thaùi vaø taùc haïi: Boï tröôûng thaønh vaø aáu truøng thöôøng soáng taäp trung ôû ñoït non, gaân laù non. Khi nhöõng laù bò haïi chuyeån sang giai ñoaïn baùnh teû vaø giaø, thöùc aên khoâng coøn phuø hôïp, chuùng laïi di chuyeån sang nhöõng laù non khaùc ñeå chích huùt vaø gaây haïi. Boï tró thöôøng phaùt trieån vaø gaây haïi maïnh vaøo muøa naéng noùng, khoâ haïn. Boï tró thöôøng taán coâng vaøo phaàn laù non vaø ñænh sinh tröôûng, laøm laù non bò thöông toån naëng: bò bieán daïng, xoaên, nhoû vaø mau ruïng (Hình 2.8). Caây kieät söùc. Hình 2.8: Boï tró haïi laù Mai c) Nheän ñoû (Tetranychus sp.) Ÿ Ñaëc ñieåm hình thaùi: Nheän ñoû coù kích thöôùc raát nhoû (khoaûng 0,3 – 0,4 mm), hình baàu duïc, coù 8 chaân, di chuyeån nhanh. Nheän non coù maøu vaøng nhaït, khi lôùn chuùng chuyeån daàn sang maøu hoàng vaø ñoû saäm (Hình 2.9) Hình 2.9: Nheän ñoû tröôûng thaønh Ÿ Ñaëc ñieåm sinh thaùi: nheän ñoû thöôøng phaùt trieån maïnh trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng vaø khoâ. Nheän non vaø nheän tröôûng thaønh ñeàu soáng taäp trung ôû maët döôùi caùc laù giaø, chích huùt nhöïa. Ñoâi khi nheän coøn taäp trung ôû caùc maét laù. Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Nheän tröôûng thaønh vaø nheän non ñeàu aên bieåu bì vaø chích huùt dòch cuûa laù töø khi laù böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh trôû ñi, laøm laù trôû neân naâu raùm (Hình 2.10), ñoâi khi laïi taïo thaønh ñoám laù traéng vaøng ôû maët treân cuûa laù; coøn ôû maët döôùi cuûa laù coù nhöõng veát traéng laám taám gioáng buïi caùm vaø ñoâi khi laù coù theå phoàng leân nhö baùnh traùng (Hình 2.11). - Maät ñoä nheän cao coù theå laøm laù vaøng khoâ, deã ruïng, caây sinh tröôûng keùm, aûnh höôûng ñeán söï ra hoa vaøo cuoái naêm. Hình 2.11: Laù Mai bò phoàng do nheän ñoû Hình 2.10: Laù Mai bò naâu raùm do nheän ñoû Hình 3.10 Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: - Thöôøng xuyeân töôùi nöôùc leân boä laù caây Mai. - Neáâu maät ñoä laây lan nhieàu duøng caùc loaïïi thuoác coù hoaït chaát nhö: Dicofol, Fenpyroximate, Hexythiazox, Piradaben,... 2.2.3.3. Beänh a) Beänh vaøng laù Ÿ Taùc nhaân: beänh sinh lyù Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: laù maát maøu xanh (vaøng laù, laù coù soïc xanh) (Hình 2.12). Khi bò vaøng laù caây seõ sinh tröôûng chaäm laïi. Hình 2.12: Beänh vaøng laù treân caây Mai Ÿ Nguyeân nhaân: - Caây thieáu dinh döôõng - Caây thieáu hoaëc dö moät vaøi nguyeân toá - Chaäu ngaäp uùng hoaëc ñaát khoâng thoaùt nöôùc - Boùn dö phaân - Boùn phaân vaø xôùi ñaát luùc laù caây coøn non - Sau khi boùn phaân, cung caáp nöôùc khoâng ñaày ñuû cho caây - Chaát löôïng nguoàn nöôùc xaáu tích tuï trong chaäu hoaëc ñaát laâu ngaøy Ÿ Bieän phaùp khaéc phuïc: caàn tìm hieåu roõ nguyeân nhaân ñeå coù bieän phaùp khaéc phuïc phuø hôïp. b) Beänh ñoám laù Ÿ Taùc nhaân: do naám Pestalotia palmarum Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Ñaàu tieân moâ beänh chæ laø moät chaám nhoû li ti, sau ñoù noù lan nhanh ra caû laù. Vieàn veát beänh coù maøu naâu ñaäm, choã tieáp giaùp giöõa moâ beänh vaø moâ khoeû coù quaàng maøu vaøng nhaït (Hình 2.13). - Beänh thöôøng xuaát hieän treân nhöõng laù giaø roài lan daàn ñeán laù non, ñoït non. Beänh naëng laù bò vaøng roài chaùy loã choã, nhaát laø bìa laù, laøm laù bieán daïng. ÔÛ nhaùnh non bò beänh, laù ruïng, ñoït chaùy khoâ, caây chaäm phaùt trieån. Hình 2.13: Beänh ñoám laù treân caây Mai Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø - Troàng vôùi maät ñoä vöøa phaûi ñeå caây Mai ñöôïc thoâng thoaùng. - Veä sinh vöôøn baèng caùch caét tæa thu gom laù bò beänh tieâu huûy ñeå traùnh laây lan. - Boùn phaân caân ñoái, taêng cöôøng boùn theâm phaân höõu cô vaø kali giuùp caây khaùng beänh. - Duøng thuoác hoaù hoïc Viben C phun öôùt ñeàu caû hai maët laù. c) Beänh chaùy laù Ÿ Taùc nhaân: do naám Pestalotia funerea Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: beänh xuaát hieän ñaàu tieân ôû choùp vaø meùp laù taïo thaønh veät maøu naâu hình daïng baát ñònh vaø lan daàn vaøo laù (Hình 2.14). Khi bò beänh laù hoaït ñoäng keùm vaø khoâ ruïng sôùm. Hình 2.14: Beänh chaùy laù treân caây Mai Ÿ Ñieàu kieän phaùt sinh beänh: beänh thöôøng phaùt sinh ôû nhöõng caây phaùt trieån yeáu, laù moûng, boä reã hoaït ñoäng keùm vaøo ñaàu vaø giöõa muøa möa vaø laây lan raát nhanh. Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: - Boùn phaân ñaày ñuû vaø caân ñoái - Loaïi boû caùc laù beänh - Söû duïng nhöõng thuoác coù teân thöông maïi nhö: Anvil, Coc 85, Vicarben,...phun 2 laàn caùch nhau khoaûng 7 ngaøy. Vaø neân phun laïi sau 15 – 20 ngaøy. d) Beänh naám hoàng Ÿ Taùc nhaân: do naám Coniothyrium fuckelli Ÿ Ñieàu kieän phaùt sinh beänh: naám hoàng phaùt trieån maïnh vaøo nhöõng thaùng naéng (nhieät ñoä 25oC - 30oC) vaø aåm ñoä cao. Beänh haïi chuû yeáu treân caønh, thaân cuûa nhöõng caây sinh tröôûng keùm, bò laõo hoaù, giaø coãi. Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Treân lôùp voû thaân, caønh xuaát hieän nhöõng ñoám beänh maøu hoàng (hay cam ñoû) (Hình 2.15), sau ñoù veát beänh cöù phaùt trieån roäng daàn ra bao quanh caû ñoaïn caønh, ñoàng thôøi cuõng phaùt trieån leân caû phía treân vaø phía döôùi cuûa choã bò beänh. - Khi veát beänh ñaõ bao quanh kín moät ñoaïn caønh thì ña soá nhöõng laù Mai phía treân choã bò beänh coù hieäu töôïng baïc traéng hoaëc  maøu xanh nhaït haún treân laù song gaân laù vaãn coøn xanh; ñoaïn caønh phía treân choã bò beänh trôû neân khoâ, nöùt, gioøn, deã gaõy. Beänh naëng laøm caønh khoâ vaø cheát. Hình 2.15: Beänh naám hoàng treân caønh Mai Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: söû duïng caùc laoïi thuoác nhö: Validan, Carbenzim,Anvil,... e) Beänh ræ saét Ÿ Nguyeân nhaân: do naám Phragmidium mucronatum Ÿ Ñieàu kieän phaùt sinh beänh: beänh thöôøng gaây haïi naëng vaøo muøa möa. Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Beänh haïi chuû yeáu treân laù, ñoâi khi coù treân caønh non. Veát beänh laø nhöõng ñoám nhoû maøu naâu ñoû, xung quanh coù vieàn maøu nhaït thöôøng taäp trung thaønh moät quaàn theå (Hình 2.16). Beänh theå hieän ôû caû maët treân vaø maët döôùi cuûa laù mai. Hình 2.16: Beänh ræ saét treân laù Mai - Neáu beänh gaây haïi naëng maø khoâng coù bieän phaùp chöõa trò kòp thôøi seõ laøm cho boä laù cuûa caây Mai maát daàn maøu xanh voán coù vaø chuyeån daàn sang maøu vaøng, aûnh höôûng ñeán quaù trình toång hôïp cuûa caây. Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: - Loaïi boû caùc caønh laù beänh, taäp trung tieâu huyû. Boùn laân vaø kali nhaèm taêng söùc choáng beänh cho caây. - Khi caây bò beänh naëng coù theå phun moät trong nhöõng loaïi thuoác sau: Derosal, Score, Anvil,… f) Beänh thaùn thö Ÿ Nguyeân nhaân: do Collectotrichum sp. Ÿ Ñieàu kieän phaùt trieån beänh: Beänh phaùt trieån maïnh trong ñieàu kieän aåm ñoä cao. Trong muøa möa beänh thöôøng phaùt sinh gaây haïi naëng chuû yeáu treân laù non vaø laù baùnh teû. Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Laù bò thoái nhuõn taïi moät ñieåm treân beà maët vaø lan daàn ra toaøn laù. Veát beänh coù maøu naâu vaø khoâng coù hình daïng nhaát ñònh (Hình 2.17). - Beänh naëng seõ laøm laù bò khoâ vaø ruïng haøng loaït. Hình 2.17: Beänh thaùn thö treân laù Mai Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: - Doïn saïch laù khoâ baèng caùch thu gom, vuøi choân hoaëc ñoát - Boùn phaân caân ñoái, ñaày ñuû, khoâng boùn quaù nhieàu phaân ñaïm. - Duøng thuoác hoùa hoïc: Vicarben, CocMan, Dithane M45,… i) Beänh ñoám ñoàng tieàn Ÿ Taùc nhaân: Ñòa y Ÿ Ñieàu kieän phaùt sinh, phaùt trieån beänh: beänh thöôøng phaùt trieån treân caùc thaân caây laâu naêm, giaø coãi, lôùp moâ voû caây ñaõ cheát. Ban ñaàu beänh chæ taäp trung ôû phaàn thaân saùt goác, veà sau beänh phaùt trieån daàn leân caùc nhaùnh caáp 1, nhaùnh caáp 2,… Nhöõng caây coù taùn laù raäm raïp, ít aùnh naéng, aåm thaáp raát thích hôïp cho ñòa y phaùt trieån. Ÿ Trieäu chöùng vaø taùc haïi: - Ban ñaàu treân thaân vaø caønh Mai giaø coù caùc ñoám beänh nhoû töø 2 - 3 mm, sau ñoù phaùt trieàn daàn leân coù ñöôøng kính 3 - 5 cm. - Veát beänh ña soá coù daïng hình troøn hoaëc hôi troøn nhö ñoàng tieàn, maøu xaùm traéng hay xaùm xanh (Hình 2.18). Neáu naëng, nhieàu veát beänh seõ lieân keát laïi thaønh maûng lôùn coù hình daïng baát ñònh, loang loå, cöù theá nhieàu lôùp choàng chaát leân nhau laøm cho lôùp voû cuûa caây daøy leân. - Ñòa y chæ soáng beân ngoaøi voû caây neân taùc haïi khoâng lôùn, nhöng neáu ñòa y phaùt trieån nhieàu treân thaân caây laøm caây keùm ñeïp vaø coù theå aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng cuûa caây. Hình 2.18: Beänh ñoám ñoàng tieàn treân thaân caây Mai Ÿ Bieän phaùp phoøng tröø: - Taïo söï thoâng thoaùng cho vöôøn Mai. - Giöõ cho vöôøn Mai khoâng aåm öôùt. - Ñaët caây Mai ôû nôi maø vò trí phía döôùi taùn caây, goác caây coù theå nhaän ñöôïc aùnh saùng maët trôøi. - Ñònh kyø haøng naêm phun öôùt ñeàu thaân caây 2 – 3 laàn baèng caùc thuoác goác ñoàng nhö : Bordeaux, CoC 85, Funguran,… - Ñoái vôùi nhöõng goác Mai ñaõ bò beänh: duøng thuoác Norshield 86.2 WG (3 g/lít nöôùc) laøm öôùt ñeàu thaân, caønh vaø goác lieân tuïc 3 – 5 laàn, moãi laàn caùch nhau 7 – 10 ngaøy. 2.3. Caùc phöông phaùp nhaân gioáng Mai vaøng Mai vaøng coù theå ñöôïc nhaân gioáng baèng caùc phöông phaùp nhö: giaâm caønh, chieát caønh, gheùp vaø nuoâi caáy moâ. Tuy nhieân phöông phaùp nuoâi caáy moâ Mai vaøng thöôøng coù chi phí ñaàu tö lôùn song lôïi nhuaän khoâng cao neân khoâng phoå bieán. 2.3.1. Giaâm caønh 2.3.1.1. Nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät - Thôøi ñieåm giaâm caønh: toát nhaát laø khoaûng thaùng 2 – 6 döông lòch - Yeâu caàu veà caây Mai gioáng: trong giai ñoaïn sinh tröôûng maïnh, caønh laù sum xueâ vaø khoâng beänh. Ñaëc bieät gaàn nhö toaøn boä caây phaûi ôû trong giai ñoaïn oån ñònh. Nhaát laø nhöõng caønh caét ñeå giaâm. - Yeâu caàu veà caønh Mai gioáng: ôû nhöõng nôi cao vaø coù nhieàu aùnh saùng. - Ñoä lôùn cuûa caønh: neân choïn caønh coù ñöôøng kính 3 - 5mm vì khaû naêng taùi sinh cuûa noù cao. - Tuoåi cuûa caønh: neân choïn caønh coù ñoä tuoåi töø 4 – 10 thaùng. Moät caønh chuùng ta coù theå caét thaønh nhieàu ñoaïn. - Chaát troàng: giöõ aåm vöøa phaûi vaø thoaùt nöôùc toát. Chaát lieäu phuø hôïp laø: + Tro cuûa traáu + Boät xô döøa khoâ + Caùt to 2.3.1.2. Quy trình thöïc hieän - Choïn caønh Mai ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät: khoûe maïnh, khoâng bò saâu beänh, khoâng quaù giaø cuõng khoâng quaù non. - Treân caønh ñaõ choïn, caét thaønh nhieàu ñoaïn caønh ngaén coù chieàu daøi töø 8 – 12 cm (phuï thuoäc vaøo ñoä lôùn cuûa caønh) vaø chæ neân laáy ñoaïn giöõa cuûa caønh, khoâng laáy ñoaïn caønh ngoïn (Hình 2.19). Beân caïnh ñoù, ñoaïn caønh duøng ñeå giaâm phaûi coù ít nhaát töø 2 – 3 naùch laù. - Loaïi boû 2/3 dieän tích laù ñeå giaûm söï thoaùt hôi nöôùc, giuùp caønh giaâm hoài phuïc toát khi giaâm. - Duøng dao vaùt moät goùc khoaûng 45 ñoä, loaïi boû nhöõng phaàn bò giaäp ôû phía treân vaø phía döôùi caønh giaâm. Veát caét neân gaàn vôùi naùch laù (khoaûng 0.5 – 1 cm) (Hình 2.20) - Duøng que nhoïn xoi loã saâu khoaûng 1 cm vaøo chaát troàng roài giaâm caønh vaø duøng tay eùm chaët goác caønh (coù theå duøng theâm ñoaïn caây nhoû ñeå giöõ caønh giaâm khoâng bò lay ñoäng do gioù hay khi töôùi (Hình 2.21). - Töôùi nöôùc cho chaäu giaâm. - Khoaûng 20 – 25 ngaøy sau khi caây ra reã laø coù theå mang troàng. Hình 2.21: Caønh giaâm ñöôïc coá ñònh bôûi moät ñoaïn caây nhoû Hình 2.20: Ñoaïn caønh giaâm ñaõ loaïi boû dieän tích laù vaø vaùt nhoïn Hình 2.19: Ñoaïn caønh giaâm 2.3.1.3. Chaêm soùc caønh giaâm - Neân ñaët chaäu giaâm caønh nôi thoaùng maùt, ít naéng. - Luoân duy trì ñoä aåm cuûa chaát troàng vaø khoâng khí trong vöôøn öôm. - Phun thuoác ngöøa beänh cho caønh giaâm - Trong thôøi gian caønh giaâm chöa ra choài vaø laù non, khoâng boùn phaân. Vaø chæ neân boùn phaân loaõng hoaëc phun qua laù khi soá laù môí ñaõ coù maøu xanh luïc. 2.3.2. Chieát caønh 2.3.2.1. Nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät - Thôøi ñieåm chieát caønh: ñaàu muøa möa - Yeâu caàu veà caønh chieát: khoeû maïnh, khoâng hoaëc raát ít saâu beänh, phaàn lôùn laù phaûi ôû traïng thaùi oån ñònh (laù xanh saäm nhöng chöa giaø). - Kích thöôùc caønh chieát: töø 0.5 – 1 cm. Neáu caønh chieát quaù lôùn thôøi gian ra reã laâu vaø caønh keùm phaùt trieån. - Vò trí caønh chieát: neân choïn nhöõng ñoaïn caønh ôû phía ngoaøi cuøng, nôi cao vaø coù nhieàu aùnh saùng. - Ñoä daøi caønh chieát: khoaûng 15 – 20 cm. - Caùc veát caét khoâng ñöôïc phaïm vaøo phaàn goã - Baàu chieát khoâng neân quaù lôùn. Neáu quaù lôùn baàu chieát thöôøng coù tình traïng dö ñoä aåm à hö reã. Tröôøng hôïp quaù nhoû seõ khoâng ñuû dieän tích cho reã baùm vaøo. 2.3.2.2. Quy trình thöïc hieän - Choïn caønh Mai ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät (Hình 2.22) - Duøng dao caét 2 voøng quanh thaân taïi vò trí caàn chieát. Khoaûng caùch giöõa 2 veát caéêt töø 2 – 2.5 cm so vôùi ñöôøng kính caønh taïi vò trí taùch voû. - Duøng dao nhoïn laáy ñi heát phaàn voû giöõa 2 veát caét (Hình 2.23) vaø giöõ veát thöông nhö theá trong 1 – 2 giôø. Muïc ñích nhaèm giuùp lôùp nhöïa giöõa phaàn voû vaø phaàn goã khoâ laïi. - Boâi thuoác kích thích ra reã vaøo veát thöông - Duøng vaät lieäu chieát nhö: xô döøa khoâ, reã luïc bình, boät xô döøa,… ñaõ ñöôïc laøm aåm taïo thaønh baàu chieát (Hình 2.24) - Sau khi baàu chieát ra reã vaø reã ñaõ chuyeån sang maøu vaøng. Luùc ñoù ta coù theå caét vaø mang ñi troàng (Hình 2.25) Hình 2.22: Caønh Mai duøng ñeå chieát Hình 2.23: Caønh chieát ñaõ döôïc taùch voû Hình 2.25: Caønh Mai chieát ñöôïc caét khoûi thaân caây meï Hình 2.24: Baàu chieát 2.3.1.3. Chaêm soùc caønh chieát - Khi caét caønh chieát, caàn loaïi boû khoaûng 1/3 chieàu daøi vaø dieän tích laù cuûa caønh chieát, nhaèm giuùp caønh caân ñoái vaø sinh tröôûng maïnh. - Ñaët caây chieát vaøo nôi raâm maùt cho ñeán khi choài vaø laù non môùi phaùt trieån thì chuyeån caây chieáât ra naéng daàn cho ñeán khi caây coù theå chòu ñöôïc naéng hoaøn toaøn. 2.3.2. Phöông phaùp gheùp Phöông phaùp gheùp coù nhieàu caùch nhö: gheùp aùp, gheùp neâm, gheùp maét,… trong ñoù gheùp neâm vaø gheùp bo laø 2 phöông phaùp ñöôïc duøng phoå bieán nhaát. - Gheùp neâm (gheùp choài) laø phöông phaùp duøng moät ñoaïn choài ngoïn cuûa caây gioáng gheùp vaøo thaân hay caønh cuûa goác gheùp. Gheùp neâm coù 2 daïng laø: gheùp ngoïn (caém ñoït) vaø gheùp beân (gheùp hoâng). - Gheùp maét (gheùp bo) laø phöông phaùp taïo ra moät caønh môùi töø moät maét laù (choài nguû) cuûa caây gioáng. 2.3.2.1. Nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät - Goác gheùp + Goác gheùp coù theå laø nhöõng loaïi Mai vaøng 5 caùnh hoaëc Mai Töù Quyù sinh tröôûng, phaùt trieån toát vaø ñang trong thôøi kyø “ñoäng”. + Caønh ñaõ ra ñöôïc 2 – 3 ñôït loäc non. - Vò trí gheùp: caøng gaàn vôùi goác hoaëc caønh chính, choài hoaëc maét gheùp seõ caøng phaùt trieån maïnh. Vì vaäy tuøy thuoäc vaøo muïc ñích vaø daùng, theá cuûa goác gheùp ta choïn vò trí thích hôïp. - Caønh gioáng: + Caønh ñöôïc choïn ñeå laáy maét gheùp hoaëc choài gheùp caàn ôû vò trí treân cao vaø coù nhieàu aùnh saùng, coù nhieàu laù vaø khoâng bò beänh. + Tröôøng hôïp gheùp maét thì caønh gioáng phaûi trong thôøi kyø “ñoäng”. Neáu laø choài thì caønh gioáng caàn ôû cuoái thôøi kyø “ñoäng” (laù ñaõ gaàn giaø). + Coù ñoä lôùn vaø tuoåi töông ñöông vôùi caønh cuûa goác gheùp. 2.3.2.2. Quy trình thöïc hieän a) Gheùp neâm v Quy trình gheùp ngoïn - Choïn caønh gioáng phuø hôïp vôí nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät. - Treân caønh gioáng caét moät ñoaïn choài ngoïn, daøi khoaûng 4 – 5 cm, coù 3 – 4 naùch laù vaø loaïi boû moät phaàn dieän tích laù. - Duøng dao vaït nhoïn phaàn goác choài Mai gioáng (caû phaàn voû vaø moät ít phaàn goã) theo hình neâm, daøi khoaûng 1 – 1.5 cm (Hình 2.26). Treân goác gheùp, loaïi boû chieàu daøi cuûa choài seõ tieán haønh gheùp (chæ ñeå laïi moät ñoaïn khoaûng 2 – 5 cm) vaø duøng dao thaät saéc taïo veát caét saâu khoaûng 1 cm treân maët caét cuûa ñoaïn choài (Hình 2.27) Ñaët choài Mai gioáng vaøo giöõa veát caét treân ñoaïn choài ñaõ chuaån bò (Hình 2.28) vaø quaán baèng daây meàm töø trong ra ngoaøi (Hình 2.29) (hoaëc töø döôùi leân treân) nhaèm ngaên söï xaâm nhaäp cuûa nöôùc vaøo veát gheùp. Hình 2.29: Quaán daây choài gheùp Hình 2.26: Choài Mai gioáng ñöôïc vaït theo hình neâm theo hình neâm Hình 2.27: Taïo veát caét Hình 2.28: Choài mai gioáng ñöôïc cho vaøo giöõa veát caét Duøng bao nylon ñaõ ñöôïc laøm aåm bao phuû toaøn boä ngoïn choài vöøa gheùp vaø buoäc daây thaät kín (Hình 2.30) Sau khoaûng 4 tuaàn neáu veát gheùp ñaõ tieáp hôïp toát coù theå môû bao vaø daây quaán. Hình 2.30: Phuû bao nylon leân choài gheùp v Quy trình gheùp beân - Duøng dao saéc vaït xieân khoaûng 20 ñoä leân thaân goác gheùp hay choài goác gheùp theo höôùng ñöùng cuûa caây (saâu khoaûng 1 – 2 cm) (Hình 2.31). - Treân caønh gioáng duøng dao vaït moät ñoaïn choài ngoïn töông öùng vôùi veát môû (Hình 2.32) - Cho choài Mai gioáng vaøo veát môû roài thöïc hieän gioáng nhö phöông phaùp gheùp ngoïn. Hình 2.31: Veát caét xieân treân choài gheùp Hình 2.32: Choài ngoïn caønh Mai gioáng b) Gheùp maét - Choïn caønh Mai gioáng phuø hôïp vôùi yeâu caàu kyõ thuaät - Treân töôïc cuûa goác gheùp, duøng dao saéc taïo thaønh hình chöõ nhaät (Hình 2.33) hay chöõ I (Hình 2.34) (coøn ñöôïc goïi laø “cöûa soå”) vaø duøng muõi dao taùch phaàn voû leân. Yeâu caàu laø veát caét chæ saâu ñeán heát phaàn voû ngoaøi, khoâng phaïm vaøo phaàn goã beân trong. Hình 2.33: Veát gheùp hình chöõ nhaät Hình 2.34: Veát gheùp hình chöõ I - Töông töï, ôû maét gheùp - laø choài nguû naèm ngay naùch cuûa caønh Mai gioáng, cuõng caét thaønh 4 ñöôøng hình chöõ nhaät roài nheï nhaøng duøng muõi dao taùch laáy phaàn voû coù mang maét gheùp (Hình 2.35). Hình 2.35: Maét gheùp - Ñaët maét gheùp vaøo töôïc chuû ñaõ chuaån bò sao cho phaàn voû phía trong cuûa maét gheùp tieáp hôïp toát vôùi phaàn goã cuûa töôïc chuû (Hình 2.36) roài duøng dao loaïi boû phaàn laù gaàn cuoáng (chæ neân ñeå laïi phaàn cuoáng laù daøi 1.5 – 2mm) vaø quaán daây töø döôùi leân treân. (Hình 2.37) Hình 2.36: Maét gheùp ñaõ ñöôïc ñaët vaøo töôïc chuû Hình 2.37: Quaán daây maét gheùp - Sau khoaûng 15 ngaøy coù theå môû daây kieåm tra maét gheùp. Neáu maét gheùp coøn xanh töôi coù nhöïa haøn kín veát thöông thì vieäc gheùp ñaõ thaønh coâng. Yeâu caàu cuûa thao taùc - Nhanh, chính xaùc nhaèm haïn cheá söï khoâ nhöïa cuûa maét gheùp vaø töôïc chuû. - Maét gheùp khoâng bò toån thöông. - Khoâng neân chaïm tay vaøo maët trong cuûa maét gheùp hay “cöûa soå” - Kích thöôùc maét gheùp khoâng ñöôïc lôùn hôn “cöûa soå” - Khoâng ñöôïc laûy boû cuoán laù - Khi quaán daây neân quaán vöøa tay ôû phaàn treân vaø döôùi veát gheùp. Rieâng vò trí ngay maàm gheùp neân quaán nheï tay. 2.3.2.3. Chaêm soùc maét gheùp vaø caønh gheùp - Sau khi môû daây neáu quan saùt thaáy maét gheùp ñaõ tieáp hôïp toát, caàn loaïi boû töôïc chuû ôû phía treân maét gheùp 1 – 2 cm ñeå kích thích maàm gheùp phaùt trieån. - Trong thôøi gian maét gheùp chöa phaùt trieån, neáu caùc choài cuûa goác gheùp xuaát hieän vaø phaùt trieån thì caàn loaïi boû chuùng. - Khi caùc choài gheùp coù khoaûng 6 – 8 laù coù theå loaïi boû 2 – 3 laù ñaàu ngoïn (Hình 2.38). Muïc ñích kích thích caùc choài beân phaùt trieån. Vieäc laëp laïi coâng vieäc naøy nhieàu laàn seõ hình thaønh neân nhöõng ñöôøng neùt chi tieát cho taùn laù veà sau. Hình 2.38: Vò trí “baám ñoït” 2.4. Ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa ñuùng thôøi ñieåm 2.4.1. Quaù trình nôû hoa cuûa Mai vaøng - Khôûi ñaàu laø caùc maàm sinh thöïc (coøn ñöôïc goïi laø nuùt hay nuï caùi) ñöôïc hình thaønh ôû naùch laù vaøo thaùng 6 – 9 vaø lôùn daàn ñeán thaùng 12. Nuï caùi ñuû thôøi gian sinh tröôûng coù hình daïng nhö quaû tröùng, vôùi 2 – 3 lôùp voû luïa (voû traáu) maøu naâu bao beân ngoaøi (Hình 2.39) Hình 2.39: Maàm sinh thöïc - Sau khi laù ruïng, lôùp voû luïa cuûa maàm sinh thöïc seõ bung ra vaø caùc nuï hoa maøu xanh xuaát hieän, soá löôïng töø 2 – 6 nuï vôùi kích thöôùc khaùc nhau vaø lôùn daàn. - Sau 6 – 7 ngaøy caùc nuï xanh seõ nôû hoa. 2.4.2. Caùc yeáu toá aûnh höôøng ñeán söï ra hoa cuûa Mai vaøng - Nhieät ñoä: söï nôû hoa cuûa caây Mai phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän nhieät ñoä raát lôùn. Caây seõ nôû hoa nhanh vaø sôùm ôû nhieät ñoä cao. Ngöôïc laïi, khi nhieät ñoä thaáp Mai seõ nôû hoa chaäm vaø keùo daøi. ÔÛ mieàn Nam, thoâng thöôøng nhieät ñoä cuoái naêm phuø hôïp cho caây Mai nôû ñuùng döï kieán laø 28 - 32oC. - Ngaøy laûy (laët) laù Mai: trong ñieàu kieän töï nhieân, vaøo cuoái muøa Ñoâng caây Mai seõ töï ruïng laù vaø ra hoa. Tuy nhieân, do ñieàu kieän khí haäu, thôøi tieát thay ñoåi vaø quaù trình sinh tröôûng, phaùt trieån cuûa töøng caây khoâng gioáng nhau, neân trong töï nhieân caây Mai seõ ra hoa khoâng ñuùng thôøi ñieåm mong muoán. Vì vaäy, ñeå Mai vaøng ra hoa ñuùng dòp teát, caàn xaùc ñònh thôøi ñieåm laët laù Mai thích hôïp. - Tình traïng laõo hoùa cuûa laù Mai: ñaây laø moät yeáu toá quan troïng coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán soá löôïng vaø chaát löôïng hoa. ÔÛ nhöõng caây Mai ñeán ngaøy laët laù maø boä laù vaãn coøn xanh toát seõ ra hoa khoâng ñaït (hoa ít, nôû khoâng ñeàu, maøu nhaït,…) Ngöôïc laïi, nhöõng caây Mai ñeán ngaøy laët laù maø coù boä laù vaøng (giaø sinh lyù) vaø coù hieän töôïng saép ruïng xuoáng haøng loaït thì thöôøng coù nhieàu hoa vaø cho hoa ñeïp. - Kích thöôùc nuï: nhöõng caây Mai coù nuï caùi vaø nuï hoa lôùn, caêng troøn, ñaày ñaën, boùng, thöôøng seõ nôû hoa nhanh hôn nhöõng caây coù nuï nhoû, hình daùng thon daøi. - Gioáng Mai: nhöõng gioáng Mai coù nhieàu caùnh hoa seõ nôû chaäm hôn so vôùi gioáng ít caùnh 2.4.3. Ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa 2.4.3.1. Kìm haõm vaø thuùc ñaåy söï laõo hoaù cuûa laù Mai Thoâng thöôøng vaøo khoaûng cuoái thaùng 10 aâm lòch haàu heát laù Mai ñaõ baét ñaàu laõo hoaù. Vì vaäy, ôû thôøi ñieåm naøy neáu laù coøn xanh töôi vaø ra theâm choài non thì soá löôïng vaø chaát löôïng hoa seõ khoâng cao. Ngöôïc laïi neáu trong giai ñoaïn naøy laù Mai ñaõ vaøng (giaø sinh lyù), trong khi ñoù löôïng hôi nöôùc boác hôi cao do ñoä aåm khoâng khí thaáp à laù mai raát deã coù hieän töôïng ruïng haøng loaït à hoa nôû sôùm. Do ñoù, vieäc kìm haõm vaø thuùc ñaåy söï laõo hoùa cuûa laù Mai giöõ vai troø raát quan troïng. Vaø tuyø vaøo muïc ñích maø ta coù bieän phaùp xöû lyù töông öùng nhö: taêng theâm lieàu löôïng phaân Kali hoaëc taêng phaân ñaïm keát hôïp vôùi vieäc töôùi maùt leân laù thöôøng xuyeân (1 ngaøy 3 – 4 laàn). 2.4.3.2. Choïn thôøi ñieåm laûy laù Mai Ñeå ñieàu khieån Mai vaøng ra hoa ñuùng thôøi ñieåm vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm laûy laù Mai coù yù nghóa raát quan troïng. Song, vieäc xaùc ñònh ñuùng thôøi ñieåm laïi khoâng ñôn giaûn vì noù phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän thôøi tieát vaø khí haäu cuøng vôùi tình traïng nuï caùi raát lôùn. Vì vaäy ñeå xaùc ñònh ñuùng thôøi ñieåm caàn naém vöõng vaø vaän duïng linh ñoäng 2 yeáu toá naøy treân töøng caây Mai. - Ñieàu kieän khí haäu vaø thôøi tieát + ÔÛ mieàn Nam vôùi ñieàu kieän nhieät ñoä töø 28 – 32oC, ngaøy laûy laù cuûa caây Mai Tai Giaûo thöôøng dao ñoäng töø 14 – 16 thaùng 12 aâm lòch. + Nhöng vaøo thaùng cuoái naêm neáu trôøi noùng keùo daøi neân laûy muoän hôn 1 – 2 ngaøy. Ngöôïc laïi neáu thôøi gian naøy coù khí haäu laïnh keùo daøi caàn laûy laù sôùm hôn. - Tình traïng nuï caùi: neáu nuï to, troøn, caêng cöùng, boùng, laûy muoän. Tröôøng hôïp nuï chöa caêng troøn thì laûy sôùm. v Nhöõng löu yù trong vieäc laûy laù Mai - Tröôùc ngaøy laûy laù Mai caàn giaûm löôïng nöôùc töôùi. - Khoâng naém tuoát laù. - Phaûi laûy heát toaøn boä laù (keå caû nhöõng laù non) - Haïn cheá vieäc laøm xöôùc caønh hay gaõy nuï trong quaù trình laûy laù - Neân laûy laù Mai vaøo saùng sôùm hoaëc chieàu maùt - Neân laûy nhöõng laù cuûa caønh beân döôùi, laù phía trong tröôùc 1 – 2 ngaøy so vôùi ngaøy döï kieán cuoái cuøng. 2.4.3.3. Caùc bieän phaùp kìm haõm vaø thuùc ñaåy Mai ra hoa Sau khi laûy laù Mai, vôí ñieàu kieän nhieät ñoä bình thöôøng vaø nuï ñaõ chín ñeàu sau 7 – 8 ngaøy laûy laù, nhöõng lôùp voû luïa bao boïc nuï caùi seõ bung. Vaø sau 6 – 7 ngaøy hoa baét ñaàu nôû. Neáu nhaän thaáy trong thôøi gian naøy hoa Mai coù nhöõng dieãn bieán traùi vôùi döï kieán caàn coù söï ñieàu chænh kòp thôøi. v Nhöõng bieän phaùp kìm haõm toác ñoä nôû hoa - Ñaët caây vaøo nôi raám maùt, haïn cheá aùnh saùng. - Giaûm nöôùc töôùi vaø töôùi nöôùc laïnh vaøo goác Mai. - Ñaøo xôùi nheï quanh goác laøm ñöùt moät soá reã caùm cuûa caây. v Nhöõng bieän phaùp thuùc ñaåy toác ñoä nôû hoa - Ñaët caây ôû vò trí nhaän ñöôïc nhieàu aùnh naéng. Ñaëc bieät laø aùnh naéng vaøo buoåi saùng (tröôùc 9 giôø). - Töôùi nhieàu nöôùc vaø töôùi nöôùc aám vaøo goác Mai. - Thöôøng xuyeân phun nöôùc öôùt nuï hoa. - Loaïi boû nhöõng choài vaø laù non. - Duøng ñeøn cao aùp thaép saùng Mai vaøo ban ñeâm. - Söû duïng thuoác tröø saâu coù nhuû daàu phun ñeàu leân nuï nhaèm giuùp nuï mau choùng bung voû luïa. Chöông III : Keát luaän vaø kieán nghò - Veà maët kyõ thuaät: + Vôùi 3 phöông phaùp nhaân gioáng Mai vaøng keå treân, moãi phöông phaùp ñeàu coù öu vaø khuyeát ñieåm rieâng. Song ñeàu ñaûm baûo söï oån ñònh veà maët di truyeàn cuûa caây meï. Do ñoù, ta coù theå öùng duïng caùc phöông phaùp nhaân gioáng Mai vaøng naøy vaøo caùc loaøøi caây laâm nghieäp, hoa caûnh quyù hieám khaùc. + Vieäc ra hoa vaøo ñuùng dòp Teát ôû caây Mai Vaøng tuy phuï thuoäc raát lôùn vaøo nhieät ñoä nhöng ta coù theå vaän duïng linh hoaït moät soá yeáu toá (Baûng 3.1) ñeå ñieåu khieån thôøi ñieåm ra hoa theo yù muoán. Baûng 3.1: Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán toác ñoä ra hoa cuûa Mai vaøng NHANH (sôùm) CHAÄM (muoän) - Nuï hoa ñaày troøn - Khí haäu noùng - Töôùi nhieàu nöôùc - Khoâng ra choài non - Nhaän ñöôïc aùnh naéng vaøo buoåi saùng - Nuï hoa thon, daøi, chöa thuaàn thuïc - Khí haäu laïnh - Töôùi ít nöôùc - Ra choài non - Khoâng nhaän aùnh saùng vaøo buoåi saùng (Nguoàn: Nguyeãn Vaên Hai (2008), Kyõ thuaät troàng vaø gheùp mai vaøng, NXB Ñaø Naüng) - Veà maët kinh teá xaõ hoäi: troàng vaø kinh doanh Mai vaøng laø thuù vui tao nhaõ, mang laïi nhieàu lôïi nhuaän kinh teá goùp phaàn giaûi quyeát lao ñoäng taïi choã, taän duïng ñöôïc dieän tích canh taùc boû hoang, laøm ñeïp cho ñaát nöôùc moãi ñoä xuaân veàà… Ngoaøi ra, lôïi nhuaän cuûa Mai troàng, Mai gheùp cao hôn caùc loaïi kieång khaùc vaø lôïi vaø khoâng  giaûm  maø  taêng  daàn  theo  moãi  naêm.  Giaù  trò  caây  Mai  taêng  daàn  qua  caùc naêm, caây Mai caøng lôùn, möùc taêng giaù caøng cao.  - Moät vaøi soá lieäu veà hieäu quaû cuûa vieäc troàng vaø kinh doanh Mai gheùp. Baûng 3.2: Lôïi nhuaän vaø tyû suaát lôïi nhuaän cuûa 1.000 m2 troàng mai gheùp Danh muïc Loaïi I(2 - 3 cm) Loaïi II(4 - 6 cm) Loaïi III(7 - 10 cm) Soá chaäu/1.000m2 6.000 2.800 1.400 Lôïi nhuaän trung bình 1 chaäu naêm I 50.000 126.000 266.000 Toång lôïi nhuaän naêm I 300.000.000 352.800.000 372.400.000 Tyû suaát lôïi nhuaän naêm I 100% 102,61% 113,67% Lôïi nhuaän trung bình 1 chaäu naêm II 97.000 228.000 485.000 Toång lôïi nhuaän naêm II 582.000.000 634.800.000 679.000.000 Tyû suaát lôïi nhuaän naêm II 116,86% 132,25% 153,97% Baûng 3.3: Lôïi nhuaän bình quaân cuûa vieäc troàng Mai gheùp vaø moät soá loaïi hoa kieång treân dieän tích 1.000 m2 Danh muïc Thôøi gian (thaùng) Toång lôïi nhuaän (ñoàng) Lôïi nhuaän trungbình 1 thaùng (ñoàng) Mai gheùp loaïi I 15 300.000.000 20.000.000 Mai gheùp loaïi I 27 582.000.000 21.500.000 Mai gheùp loaïi II 15 352.800.000 23.520.000 Mai gheùp loaïi II 27 634.800.000 23.640.000 Mai gheùp loaïi III 15 372.400.000 24.820.000 Mai gheùp loaïi III 27 679.000.000 25.150.000 Bon sai caàn thaêng 3.5 naêm 42 120.611.960 2.871.713 Bonsai caàn thaêng 4.5 naêm 54 178.434.960 3.304.351 Cuùc ñaïi ñoaù 4 8.855.028 2.213.575 Hoa hoàng (gioáng ñoû yù) 12 33.172.252 2.764.000 Chuù thích: Loaïi Ñöôøng kính goác (cm) Ñöôøng kính chaäu (cm) Khoaûng caùch troàng(cm x cm) I 2 - 3 4 - 6 7 -10 II 20 30 50 III 40 x 30 60 x 50 80 x 80 (Nguoàn: