Đề tài Kiểm soát ô nhiễm môi trường theo quan điểm ISO 14000 tại công ty xi măng Hà Tiên 1

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HCM KHOA COÂNG NGHEÄ MOÂI TRÖÔØNG NGUYEÃN THÒ NGOÏC AÙNH TEÂN ÑEÀ TAØI: KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000 TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 Luaän vaên kyõ sö Chuyeân ngaønh: Kyõ thuaät Moâi tröôøng Tp. HCM, 08/2006 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HCM KHOA COÂNG NGHEÄ MOÂI TRÖÔØNG Teân ñeà taøi: KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000 TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 Luaän vaên kyõ sö Chuyeân ngaønh: Kyõ thuaät Moâi tröôøng Giaùo vieân höôùng daãn Sinh vieân thöïc hieän Kyù teân VUÕ THÒ HOÀNG THUÛY Teân: Nguyeãn Thò Ngoïc Aùnh Khoùa: 28 Tp. HCM, 08/2006 LÔØI CAÛM ÔN Ñöôïc Ban Giaùm ñoác, cuøng caùc Anh, Chò caùc phoøng Ban taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân taän tình giuùp ñôõ, cung caáp caùc taøi lieäu ñeå em hoaøn thaønh baøi baùo caùo toát nghieäp naøy. Xin gôûi lôøi caûm ôn chaân thaønh ñeán Ban Giaùm ñoác, chuù Aån, anh Baèng vaø caùc Anh Chò trong Ban An Toaøn Lao Ñoäng – Moâi Tröôøng. Xin gôûi lôøi caûm ôn ñeán taäp theå Quùy thaày coâ, coâ Vuõ Thò Hoàng Thuûy vaø baïn beø ñaõ giuùp ñôõ, ñoäng vieân vaø goùp yù ñeå em hoaøn taát baøi baùo caùo naøy. Vôùi nhöõng kieán thöùc ñaõ ñöôïc trang bò taïi tröôøng vaø moät thôøi gian ngaén thöïc taäp taïi doanh nghieäp neân trong khoaù luaän toát nghieäp naøy khoâng traùnh khoûi nhöõng sai soùt. Kính mong nhaän ñöôïc söï goùp yù chaân thaønh töø Ban Giaùm ñoác, Quyù thaày coâ. Kính chuùc Ban giaùm ñoác cuøng vôùi caùc anh chò laøm vieäc taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 vaø Quyù thaày coâ khoa Coâng Ngheä Moâi Tröôøng tröôøng ÑH Noâng Laâm doài daøo söùc khoûe luoân gaët haùi ñöôïc nhieàu thaønh coâng trong coâng vieäc. Xin chaân thaønh caûm ôn! TP HCM ngaøy 30 thaùng 06 naêm 2006 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh i MUÏC LUÏC LÔØI CAÛM ÔN MUÏC LUÏC ........................................................................................................................................................... i DANH MUÏC BAÛNG BIEÅU VAØ HÌNH VEÕ ...................................................................................................... ii DANH MUÏC KYÙ HIEÄU VAØ CHÖÕ VIEÁT TAÉT ............................................................................................... iii CHÖÔNG 1 - MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ................................................................................................................................1 1.2 MUÏC TIEÂU .....................................................................................................................................1 1.3 MUÏC ÑÍCH.....................................................................................................................................1 1.4 NOÄI DUNG.....................................................................................................................................1 1.5 ÑOÁI TÖÔÏNG ..................................................................................................................................2 1.6 PHÖÔNG PHAÙP ............................................................................................................................2 1.7 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU .............................................................................................................2 CHÖÔNG 2 - LYÙ THUYEÁT KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM vaø HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ISO 14000 2.1 LYÙ THUYEÁT KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM........................................................................................3 2.1.1 Khaùi nieäm kieåm soaùt oâ nhieãm..................................................................................................3 2.1.2 Caùc böôùc thöïc hieän chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp .......................................3 2.1.3 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp ......................................................3 2.1.3.1 Giaûi phaùp kyõ thuaät .........................................................................................................3 2.1.3.2 Giaûi phaùp kinh teá ...................................................................................................................... 4 2.1.3.3 Giaûi phaùp quaûn lyù noäi vi .................................................................................................6 2.2 HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ISO 14000 .................................................................7 2.2.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà ISO 14000 .......................................................................................7 2.2.2 Nhöõng lôïi ích vaø khoù khaên cuûa vieäc aùp duïng ISO 14000....................................................7 2.2.3 Tình hình aùp duïng ISO 14000 taïi Vieät Nam .......................................................................7 2.3 KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000......................................................... 8 CHÖÔNG 3 - SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 3.1 TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY....................................................................................................... 9 3.1.1 Lòch söû thaønh laäp ...............................................................................................................9 3.1.2 Cô caáu toå chöùc ...................................................................................................................9 3.2 VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ VAØ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN.............................................................................11 3.2.1 Vò trí ñòa lyù........................................................................................................................11 3.2.2 Ñieàu kieän tö nhieân..............................................................................................................12 3.3 ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ VAØ KYÕ THUAÄT......................................................................................12 3.3.1 Thò tröôøng xi maêng ............................................................................................................12 3.3.1.1 Tình hình phaùt trieån vaø thöïc traïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam .................... 12 3.3.1.2 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï xi maêng 1990-2002 .............................................................. 12 3.3.2 Hoaït ñoäng kinh doanh töø naêm 2002-2005 .......................................................................13 3.3.3 Hoaït ñoäng saûn xuaát vaø trang thieát bò ................................................................................13 3.4 CAÙC SAÛN PHAÅM CUÛA COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 .....................................................13 3.4.1 Caùc chuûng loaïi xi maêng ...................................................................................................13 3.4.2 Caùc saûn phaåm môùi ............................................................................................................13 3.5 QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT ............................................................................................................14 3.5.1 Nhu caàu nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu, naêng löôïng cho saûn xuaát ........................................14 3.5.2 Daây chuyeàn saûn xuaát vaø sô ñoà coâng ngheä ..........................................................................15 3.5.2.1 Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng Vieät Nam hieän nay ................................................................... 15 3.5.2.2 Daây chuyeàn coâng ngheä aùp duïng taïi nhaø maùy xi maêng Haø tieân 1 ......................................... 15 3.5.3 Saûn phaåm vaø chaát thaûi .......................................................................................................17 3.5.3.1 Saûn phaåm ................................................................................................................................... 17 3.5.3.2 Chaát thaûi .................................................................................................................................... 17 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh i CHÖÔNG 4 - HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 & BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM ÑAÕ AÙP DUÏNG. 4.1 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG.....................................................................................................18 4.1.1 Buïi ....................................................................................................................................18 4.1.1.1 Nguoàn phaùt sinh ........................................................................................................................ 18 4.1.1.2 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng buïi (mg/m3) ............................................................ 18 4.1.2 Khí thaûi vaø tieáng oàn .........................................................................................................18 4.1.2.1 Khí thaûi ...................................................................................................................................... 18 4.1.2.2 Tieáng oàn .................................................................................................................................... 19 4.1.2.3 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí (mg/m3) vaø tieáng oàn (dBA) ................. 19 4.1.3 Nöôùc thaûi .........................................................................................................................19 4.1.3.1 Nöôùc thaûi saûn xuaát .................................................................................................................... 19 4.1.3.2 Nöôùc thaûi sinh hoaït ................................................................................................................... 19 4.1.3.3 Nöôùc möa .................................................................................................................................. 19 4.1.3.4 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc ........................................................................ 20 4.1.4 Chaát thaûi raén ....................................................................................................................20 4.1.4.1 Chaát thaûi saûn xuaát ..................................................................................................................... 20 4.1.4.2 Chaát thaûi sinh hoaït ..................................................................................................................... 20 4.1.4.3 Chaát thaûi nguy haïi ..................................................................................................................... 20 4.2 BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM ÑAÕ AÙP DUÏNG ...........................................................20 4.2.1 Bieän phaùp quaûn lyù .............................................................................................................20 4.2.1.1 Phöông aùn giaùm saùt vaø quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng .......................................................... 20 4.2.1.2 Bieän phaùp ñaøo taïo caùn boä ........................................................................................................ 21 4.2.1.3 Choáng phaùt taùn buïi maët ñöôøng giao thoâng noäi boä coâng ty ..................................................... 21 4.2.1.4 Taêng cöôøng caây xanh thaûm coû ................................................................................................. 11 4.2.2 Bieän phaùp kyõ thuaät ............................................................................................................22 4.2.2.1 Bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm buïi ................................................................................................... 22 4.2.2.2 Bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm nöôùc ................................................................................................. 22 4.2.2.3 Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén ............................................................................................... 22 4.3 CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG COØN TOÀN TAÏI .......................................................................23 4.3.1 Khoâng khí .........................................................................................................................23 4.3.1.1 Buïi .............................................................................................................................................. 23 4.3.1.2 Khí thaûi vaø tieáng oàn .................................................................................................................. 23 4.3.2 Nöôùc thaûi ..........................................................................................................................23 4.3.3 Chaát thaûi raén ....................................................................................................................24 4.3.4 Caùc söï coá coù theå xaûy ra ....................................................................................................24 4.3.4.1 Hoaït ñoäng cuûa xaø lan ................................................................................................................ 24 4.3.4.2 Chaùy noå ..................................................................................................................................... 24 4.3.4.3 Tai naïn lao ñoäng ....................................................................................................................... 24 CHÖÔNG 5 – KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000 TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 5.1 HOAÏCH ÑÒNH ..............................................................................................................................25 5.1.1 Baûng caùc hoaït ñoäng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 .............25 5.1.2 Yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc ............................................................................26 5.1.3 Caùc muïc tieâu, chæ tieâu vaø caùc chöông trình haønh ñoäng .....................................................28 5.2 THÖÏC HIEÄN VAØ ÑIEÀU HAØNH ...................................................................................................29 5.2.1 Nguoàn löïc, vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn ..................................................................29 5.2.2 Nguoàn löïc, ñaøo taïo vaø nhaän thöùc ......................................................................................31 5.2.3 Kieåm soaùt ñieàu haønh .........................................................................................................33 5.2.3.1 Buïi .............................................................................................................................................. 33 5.2.3.2 Phaùt thaûi khí ............................................................................................................................. 34 5.2.3.3 Nöôùc thaûi ................................................................................................................................... 36 5.2.3.4 Chaát thaûi raén .............................................................................................................................. 37 5.2.3.5 Söï coá ......................................................................................................................................... 37 5.2.4 Thoâng tin lieân laïc ..............................................................................................................38 5.2.4.1 Lieân laïc noäi boä .......................................................................................................................... 38 5.2.4.2 Lieân laïc beân ngoaøi .................................................................................................................... 38 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh i 5.2.4.3 Lieân laïc khi coù söï coá ................................................................................................................. 38 5.2.5 Chuaån bò saún saøng & Öùng cöùu söï coá khaån caáp ..................................................................38 5.2.6.1 Söï coá xaø lan ............................................................................................................................... 38 5.2.6.2 Söï coá chaùy noå ............................................................................................................................ 39 5.2.6.3 An toaøn lao ñoäng ....................................................................................................................... 40 5.3 KIEÅM TRA VAØ HAØNH ÑOÄNG KHAÉC PHUÏC ..........................................................................40 5.3.1 Quan traéc vaø ño moâi tröôøng – ñaùnh giaù söï tuaân thuû ........................................................40 5.3.1.1 Quan traéc vaø ño moâi tröôøng khoâng khí .................................................................................... 40 5.3.1.2 Quan traéc vaø ño moâi tröôøng nöôùc ............................................................................................ 41 5.3.1.3 Quaûn lyù chaát thaûi raén ................................................................................................................ 41 5.3.2 Haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa ....................................................................................41 CHÖÔNG 6 - KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 6.1 KEÁT LUAÄN ....................................................................................................................................43 6.2 KIEÁN NGHÒ....................................................................................................................................43 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh ii DANH MUÏC CAÙC BAÛNG BAÛNG 2.3 SÖÏ KHAÙC NHAU GIÖÕA KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM VAØ QUAN ÑIEÅM ISO 14000 ........................ 8 BAÛNG 3.3.2 TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ TIEÂU THUÏ CUÛA COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 QUA CAÙC NAÊM ................................................................................................................................................ 13 BAÛNG 3.5.1.1 NHU CAÀU NHIEÂN LIEÄU, NAÊNG LÖÔÏNG ................................................................................ 14 BAÛNG 3.5.1.2 NHU CAÀU NGUYEÂN VAÄT LIEÄU ............................................................................................... 14 BAÛNG 4.1.4.3 DANH MUÏC CHAÁT THAÛI NGUY HAÏI ...................................................................................... 20 BAÛNG 5.1.1.1 TOÙM TAÉT CAÙC HOAÏT ÑOÄNG AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG CUÛA COÂNG TY ....... 25 BAÛNG 5.1.2 CAÙC YEÂU CAÀU PHAÙP LUAÄT PHAÛI TUAÂN THUÛ TAÏI NHAØ MAÙY COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 ................................................................................................................................................... 26 BAÛNG 5.1.3 MUÏC TIEÂU, CHÆ TIEÂU VAØ CAÙC CHÖÔNG TRÌNH HAØNH ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM ......................................................................................................................................................... 28 BAÛNG 5.2.1 TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1...................... 29 BAÛNG 5.2.2 KEÁ HOAÏCH ÑAØO TAÏO CHO COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 .............................................. 31 BAÛNG 5.2.3.1 CAÙC ÑEÀ XUAÁT KYÕ THUAÄT NHAÈM GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM BUÏI TAÏI NHAØ MAÙY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 ................................................................................................................................ 33 BAÛNG 5.2.3.2 NOÀNG ÑOÄ CAÙC CHAÁT OÂ NHIEÃM TRONG KHÍ THAÛI ÑOÁT DAÀU DO CUÛA MAÙY PHAÙT ÑIEÄN COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 ................................................................................................ 34 BAÛNG 5.2.3.3 DÖÏ BAÙO MÖÙC OÀN KHI NHAØ MAÙY XI MAÊNG HOAÏT ÑOÄNG ............................................ 34 BAÛNG 5.2.3.4 KHAÉC PHUÏC OÂ NHIEÃM CHAÁT THAÛI RAÉN ............................................................................. 37 DANH MUÏC CAÙC HÌNH HÌNH 3.5.2 SÔ ÑOÀ DAÂY CHUYEÀN SAÛN XUAÁT .............................................................................................. 15 Hình 5.2.1 SÔ ÑOÀ TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG. ............................................................................. 29 HÌNH 5.2.3 QUI HOAÏCH THOAÙT NÖÔÙC TOÅNG THEÅ TRONG NHAØ MAÙY XI MAÊNG .............................. 33 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh iii DANH MUÏC KYÙ HIEÄU VAØ CHÖÕ VIEÁT TAÉT HTQLMT Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Ban ATLÑ&MT Ban An toaøn lao ñoäng vaø Moâi tröôøng PCCC Phoøng chaùy chöõa chaùy VNÑ Vieät Nam ñoàng TCVN Tieâu chuaån vieät nam Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 1 CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Baûo veä moâi tröôøng laø nhieäm vuï coù tính xaõ hoäi saâu saéc, gaén lieàn vôùi cuoäc ñaáu tranh xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû moãi nöôùc vôùi cuoäc ñaáu tranh vì hoaø bình vaø tieán boä xaõ hoäi. Sau khi ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñaùnh keå veà kinh teá, nhaän ra taùc ñoäng vaø nhöõng haäu quaû to lôùn do chính con ngöôøi gaây neân ñoái vôùi moâi tröôøng, caùc nöôùc ñaõ coù nhöõng quan taâm vaø ñaàu tö thích ñaùng cho vaán ñeà moâi tröôøng vaø khoa hoïc hieän ñaïi cuõng goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc tìm kieám vaø thöïc thi nhöõng giaûi phaùp cho vaán ñeà moâi tröôøng. Tuy nhieân, cho ñeán nay, söï phaùt trieån ngaøy caøng cao cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaãn chöa höùa heïn caùc giaûi phaùp höõu hieäu cho vaán ñeà moâi tröôøng maø chæ goùp phaàn haïn cheá toác ñoä phaù huûy moâi tröôøng, giaûm nheï taùc haïi cuûa söï oâ nhieãm moâi tröôøng ñoái vôùi con ngöôøi vaø söï soáng treân traùi ñaát. Taát caû moïi hoaït ñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh ñeàu tröïc tieáp hay giaùn tieáp taïo ra chaát thaûi vaø laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng do ñoù vaán ñeà moâi tröôøng phaûi ñöôïc kieåm soaùt thoûa tieâu chí chaát löôïng moâi tröôøng. ISO 14000 laø heä thoáng tieâu chuaån do toå chöùc tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO ban haønh naêm 1996, laø coâng cuï quaûn lyù giuùp moät toå chöùc khoâng phaân bieät quy moâ vaø loaïi hình quaûn lyù aûnh höôøng cuûa hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa mình ñoái vôùi moâi tröôøng vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng ñaûm baûo phuø hôïp vôùi caùc nhu caàu cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi. Noù ñöôïc xaây döïng vôùi muïc ñích taïo ra moät giaûi phaùp ñoàng boä vaø toaøn dieän cho chính saùch, keá hoaïch vaø haønh ñoäng veà moâi tröôøng cuûa caùc toå chöùc. 1.2 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU • Tìm hieåu Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1. • Tìm hieåu heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng ISO 14000 • Nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng tieâu chuaån ISO 14001:2004 trong nhaø maùy saûn xuaát xi maêng. 1.3 MUÏC ÑÍCH ÑEÀ TAØI • Hieåu bieát theâm veà qui trình saûn xuaát xi maêng trong thöïc teá. Thöïc traïng oâ nhieãm vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ôû Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 • Ñöa ra nhöõng giaûi phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 • Thu thaäp nhöõng kieán thöùc thöïc teá boã ích cho ngheà nghieäp töông lai. 1.4 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU • Toång quan veà Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1. • Hieän traïng moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 vaø bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm ñaõ aùp duïng. • Tìm hieåu boä tieâu chuaån ISO 14000. • Kieåm soaùt oâ nhieãm cuûa nhaø maùy theo quan nieäm ISO 14001:2004 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 2 1.5 ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU • Ñòa ñieåm thöïc taäp: Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 • Thôøi gian thöïc taäp: 3,5 thaùng (03/2006 -15/06/2006) • Ñoái töôïng nghieân cöùu: − Cô caáu toå chöùc vaø boä maùy quaûn lyù. − Coâng ngheä vaø thieát bò söû duïng trong nhaø maùy. − Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. − Hieän traïng moâi tröôøng. − Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi taïi nhaø maùy. − Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng ISO 14000. − Khaû naêng aùp duïng tieâu chuaån ISO 14001:2004 cho Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân1. 1.6 PHÖÔNG PHAÙP • Khaûo saùt vaø thu thaäp soá lieäu thöïc teá taïi nhaø maùy. • Tham khaûo taøi lieäu lieân quan. • Thoáng keâ, phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu. • Phoûng vaán ñeå tham khaûo yù kieán coâng nhaân vaø nhöõng ngöôøi lieân quan. 1.7 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Hieäu quaû kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng baèng ISO 14000 laø chaéc chaén. Tuy nhieân, do hieän taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 chöa aùp duïng ISO 14000 vì vaäy trong quaù trình thöïc hieän khoùa luaän thì caùc vaán ñeà nghieân cöùu nhö: tình traïng oâ nhieãm; giaûi phaùp kieãm soaùt oâ nhieãm ñaõ thöïc hieän vaø nhöõng giaûi phaùp tieáp theo ñöôïc ñeà xuaát trong khoùa luaän nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm, baûo veä moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 ñöôïc xaây döïng treân quan ñieåm ISO 14000. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 3 CHÖÔNG 2 LYÙ THUYEÁT KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM vaø HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ISO 14000 2.1 LYÙ THUYEÁT KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM 2.1.1 Khaùi nieäm kieåm soaùt oâ nhieãm Laø toång hôïp caùc hoaït ñoäng, bieän phaùp vaø coâng cuï nhaèm phoøng ngöøa, khoáng cheá khoâng cho oâ nhieãm xaûy ra hoaëc khi oâ nhieãm xaûy ra thì chuû ñoäng xöû lyù laøm giaûm thieåu hoaëc loaïi tröø oâ nhieãm. 2.1.2 Caùc böôùc thöïc hieän chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp Moät chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp ñoøi hoûi thöïc hieän moät caùch lieân tuïc theo chu trình kheùp kín goàm caùc böôùc sau: • Giaønh ñöôïc söï ñoàng tình vaø uûng hoä cuûa laõnh ñaïo coâng ty. • Khôûi ñoäng chöông trình baèng caùch thaønh nhoùm ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng, phaùt trieån moät keá hoaïch ngaên ngöøa oâ nhieãm treân giaáy vaø ñaøo taïo coâng nhaân veà ngaên ngöøa oâ nhieãm. • Xem xeùt vaø moâ taû moät caùch chi tieát caùc quaù trình saûn xuaát cuøng vôùi maùy moùc thieát bò ñeå xaùc ñònh caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi, ñaùnh giaù caùc trôû ngaïi tieàm aån veà maët toå chöùc ñoái vôùi vieäc thöïc hieän ngaên ngöøa oâ nhieãm coâng nghieäp. • Xaùc ñònh taát caû caùc khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm coù theå ñöôïc. • Öu tieân tröôùc cho moät soá doøng thaûi quan troïng vaø thöïc hieän ñaùnh giaù chi tieát khaû thi veà maët kyõ thuaät kinh teá veà moâi tröôøng ñoái vôùi khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm ñaõ taäp hôïp. • Taäp hôïp laïi taát caû caùc khaû naêng ngaên ngöøa oâ nhieãm toát nhaát ñoái vôùi coâng ty vaø thöïc thi nhöõng khaû naêng löïa choïn ñoù. • Ñaùnh giaù nhöõng thaønh töïu cuûa chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm treân cô sôû döõ lieäu cuï theå taïi moät coâng ty ñieån hình . • Duy trì chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm ñeå lieân tuïc phaùt trieån lieân tuïc vaø duy trì/ñaûm baûo nhöõng lôïi ích lieân tuïc cuûa coâng ty. Chu trình ngaên ngöøa oâ nhieãm keùp kín lieân tuïc. Phuï luïc hình 2.1 2.1.3 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp 2.1.3.1 Giaûi phaùp kyõ thuaät Giaûi phaùp kyõ thuaät trong kieãm soaùt oâ nhieãm bao goàm caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi ôû theå raén, loûng vaø khí Caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén: ñoát, choân laáp , taùi sinh taùi cheá,… − Phöông phaùp ñoát: ít ñöôïc söû duïng vì laøm bieán ñoåi chaát thaûi töø daïng raén sang daïng khí. − Phöông phaùp choân laáp: ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû caùc nöôùc treân theá giôùi vì laø phöông phaùp hieäu quaû, ít toán keùm tuy nhieân nhöõng baõi choân laáp hoaït ñoäng moät thôøi gian thì phaûi ñoùng cöûa vì heát coâng suaát do vaäy phöông phaùp naøy thöôøng toán dieän tích. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 4 − Phöông phaùp taùi sinh taùi cheá: laø böôùc ñaàu tieân vaø hieäu quaû goùp phaàn giaûm thieåu chaát thaûi, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu. Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi − Phöông phaùp cô hoïc: beå tieáp nhaän, song chaén raùc, … − Phöông phaùp lyù hoïc: beå laéng, beå töï hoaïi, beå laøm thoaùng, beå aroten, beå neùn buøn,.. − Phöông phaùp hoaù hoïc: beå tieáp xuùc, keo tuï taïo boâng,… Phöông phaùp xöû lyù khí thaûi − THIEÁT BÒ LOÏC BUÏI TAY AÙO Taïi nôi phaùt sinh buïi seõ ñöôïc boá trí caùc chuïp huùt, khoâng khí coù chöùa buïi seõ ñi vaøo caùc chuïp huùt, mieäng huùt, töø ñoù ñi vaøo thieát bò loïc buïi tuùi vaûi (thieát bò loïc oáng tay aùo) xöû lyù. Thieát bò coù caáu taïo cuûa boä loïc baèng tuùi vaûi. Boä loïc goàm nhieàu ñôn nguyeân, moãi ñôn nguyeân coù nhieàu tuùi vaûi ñöôïc khaâu thaønh daïng tay aùo. Caùc oáng tay aùo ñöôïc caêng ôû ñaàu döôùi vaøo naép ñöïc loã vöøa baèng ñöôøng kính oáng tay aùo, ñaàu treân ñöôïc caêng ôû ñaàu döôùi vaøo naép ñöïc loã vöøa baèng ñöôøng kính oáng tay aùo, ñaàu treân cuûa oáng tay aùo ñöôïc bòt kín vaø caêng vaøo heä thoáng caùnh tay ñoøn phuïc vuï cho vieäc ruõ buïi. − CYCLON VAØ THIEÁT BÒ LOÏC BUÏI TÓNH ÑIEÄN Taïi nôi phaùt sinh buïi cuûa maùy nghieàn ñöôïc boá trí cac chuïp huùt, mgieäng huùt ñeå huùt caùc doøng khí coù chöùa buïi ñöa vaøo Cyclon laéng thoâ. Cyclon laø thieát bò loïc buïi trong ñoù hình thaønh löïc ly taâm ñeå taùch buïi ra khoûi khoâng khí. Khoâng khí mang buïi ñöôïc ñöa vaøo phaàn treân cuûa cyclon baèng oáng 1 laép theo phöông tieáp tuyeán vôùi voû ngoaøi hình truï 2 cuûa cyclon. Nhôø theá doøng khoâng khí seõ coù chuyeån ñoäng xoaén oác beân trong voû hình truï vaø haï daàn veà phía döôùi. Khi gaëp phaàn ñaùy hình pheãu 3 doøng khoâng khí bò ñaåy ngöôïc leân, trong khi ñoù noù vaãn giöõ chuyeån ñoäng xoaén oác, caùc haït buïi chòu taùc ñoäng cuûa löïc ly taâm laøm chuùng coù xu höôùng tieán daàn veà phía voû hình truï hoaëc ñaùy hình phieãu chaïm vaøo thaønh thieát bò vaø rôi xuoáng döôùi. Ôû ñaùy cuûa cyclon coù laép van ñeå xaû buïi vaøo thuøng chöùa. Doøng khí chöùa buïi qua cyclon coù theå giaûm ñöôïc khoaûng 60-65% haøm löôïng buïi. 2.1.3.2 Giaûi phaùp kinh teá Giaûi phaùp kinh teá ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm bao goàm caùc coâng cuï kinh teá trong quaûn lyù moâi tröôøng nhö: thueá taøi nguyeân, Coâta gaây oâ nhieãm, Phí dòch vuï moâi tröôøng, Heä thoáng ñaët coïc hoaøn traû, Phí moâi tröôøng,… Khaùi nieäm veà coâng cuï kinh teá Caùc coâng cuï kinh teá laáy nguyeân taéc cô baûn cuûa kinh teá thò tröôøng laøm cô sôû ñeå caân baèng phaùt trieån saûn xuaát vaø baûo veä moâi tröôøng, taïo ñieàu kieän ñeå coâng taùc baûo veä moâi tröôøng trôû thaønh ñoäng löïc phaùt trieån saûn xuaát. Caùc coâng cuï kinh teá ñöôïc söû duïng ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu moâi tröôøng baèng caùch taïo cô hoäi vaø ñieàu kieän ñeå nhaø saûn xuaát chuyeån chi phí baûo veä moâi tröôøng vaøo giaù thaønh saûn phaåm. Nhö theá, khuyeán khích nhaø saûn xuaát ñaàu tö baûo veä moâi tröôøng töông xöùng vôùi möùc ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát. Moät soá coâng cuï kinh teá trong quaûn lyù moâi tröôøng 1. Thueá taøi nguyeân: Laø khoaûn thu cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc doanh nghieäp veà söû duïng caùc taøi nguyeân thieân nhieân trong quaù trình saûn xuaát. Muïc ñích cuûa thueá taøi nguyeân laø: − Haïn cheá nhu caàu söû duïng taøi nguyeân khoâng hôïp lyù. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 5 − Haïn cheá caùc toån thaát taøi nguyeân trong quaù trình khai thaùc vaø söû duïng. − Taïo nguoàn thu cho ngaân saùch vaø ñieàu hoaø quyeàn lôïi cuûa caùc taàng lôùp daân cö veà vieäc söû duïng taøi nguyeân. 2. Coâta gaây oâ nhieãm (giaáy pheùp xaû thaûi coù theå chuyeån nhöôïng): − Laø loaïi giaáy pheùp coù theå chuyeån nhöôïng maø thoâng qua ñoù nhaø nöôùc coâng nhaän quyeàn ñöôïc thaûi caùc chaát gaây oâ nhieãm vaøo moâi tröôøng ñoái vôùi caùc nguoàn thaûi, caùc nhaø maùy, xí nghieäp,… − Nhaø nöôùc xaùc ñònh toång löôïng chaát gaây oâ nhieãm toái ña coù theå cho pheùp thaûi vaøo moâi tröôøng sau ñoù phaân boå cho caùc nguoàn thaûi baèng caùch phaùp haønh giaáy pheùp thaûi goïi laø coâta gaây oâ nhieãm. − Ngöôøi gaây oâ nhieãm coù quyeàn mua baùn coâta gaây oâ nhieãm nghóa laø: nhöõng ngöôøi gaây oâ nhieãm maø chi phí xöû lyù oâ nhieãm thaáp hôn vôùi vieäc mua coâta gaây oâ nhieãm thì hoï seõ baùn laïi coâta gaây oâ nhieãm cho nhöõng ngöôøi gaây oâ nhieãm coù möùc chi phí cho xöû lyù oâ nhieãm cao hôn. − Nhö vaäy, söï khaùc nhau veà chi phí ñaàu tö xöû lyù oâ nhieãm seõ thuùc ñaåy quaù trình chuyeån nhöôïng coâta gaây oâ nhieãm. 3. Phí dòch vuï moâi tröôøng: laø moät daïng phí traû khi söû duïng moät soá dòch vuï moâi tröôøng. Coù hai daïng dòch vuï moâi tröôøng chính vaø theo ñoù 2 loaïi phí dòch vuï moâi tröôøng laø: Dòch vuï cung caáp nöôùc saïch vaø xöû lyù nöôùc thaûi − Ñoái töôïng bao goàm caùc hoä gia ñình, caùc cô sôû kinh doanh dòch vuï vaø moät soá ít caùc nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp quy moâ nhoû. − Noäi dung bao goàm cung caáp nöôùc saïch, thu gom vaø xöû lyù nöôùc thaûi tröôùc khi ra heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá. − Nguyeân taéc töông ñoái chung laø toång caùc nguoàn phí thu ñöôïc phaûi ñuû chi traû cho dòch vuï cung caáp nöôùc vaø xöû lyù nöôùc thaûi (loaïi tröø phí xaây döïng cô baûn) Phí dòch vuï thu gom chaát thaûi raén vaø raùc thaûi − Chaát thaûi raén ôû ñaây ñöôïc hieåu laø raùc thaûi sinh hoaït, raùc thaûi dòch vuï thöông maïi, keå caû chaát thaûi ñoâ thò ñoäc haïi. − Vieäc xaùc ñònh giaù dòch vuï thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù chaát thaûi raén phaûi ñöôïc nghieân cöùu, xem xeùt kyõ treân cô sôû vöøa ñaûm baûo buø ñaép ñöôïc chi phí thu gom, vaän chuyeån, xöû lyù vöøa giaùn tieáp khuyeán kích caùc hoä gia ñình giaûm thieåu raùc thaûi. 4. Phí moâi tröôøng Lôïi ích cuûa vieäc aùp duïng ñuùng möùc phí moâi tröôøng laø cho pheùp caùc nhaø saûn xuaát vaø tieâu duøng ñöôïc chuû ñoäng trong vieäc giaûm thieåu chi phí ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu moâi tröôøng. Phí moâi tröôøng tính theo nguoàn thaûi − Tính cho caùc nguoàn khí thaûi, nöôùc thaûi vaø chaát thaûi raén taïi ñieåm “cuoái ñöôøng oáng” thaûi. − Ñaây laø möùc thu tröïc tieáp ñoái vôùi caùc chaát oâ nhieãm moâi tröôøng seõ laøm cho chi phí cuûa caùc nhaø saûn xuaát cao hôn, tuy nhieân nhieân coù theå chuyeån phí naøy vaøo giaù thaønh saûn phaåm vaø ngöôøi chòu phía naøy laø khaùch haøng, ngöôøi tieâu thuï saûn phaåm. Phí moâi tröôøng tính theo ñaàu vaøo nguyeân lieäu Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 6 Phí moâi tröôøng ñöôïc tính theo möùc ñoä, khaû naêng phaùt thaûi cuûa moät daây chuyeàn saûn xuaát hoaëc nguyeân lieäu. Phí moâi tröôøng theo ñaàu vaøo hoaëc theo nguyeân lieäu seõ khuyeán khích caùc nhaø saûn xuaát coù thay ñoåi tích cöïc ñoái vôùi moâi tröôøng theo hai caùch: tìm ñaàu vaøo khaùc ít ñoäc haïi hôn cho moâi tröôøng hoaëc thay theá moät coâng ngheä saûn xuaát toát hôn. Phí moâi tröôøng tính theo saûn phaåm cuoái cuøng Aùp duïng ôû nhöõng nôi maø caùc vaán ñeà moâi tröôøng lieân quan chaët cheõ ñeán nhu caàu tieâu thuï saûn phaåm cuoái cuøng ñoù. 2.1.3.3 Giaûi phaùp quaûn lyù noäi vi − Khi thieát keá nhaø xöôûng ñaëc bieät quan taâm ñeán caùc giaûi phaùp thoâng gioù töï nhieân, trieät ñeå lôïi duïng höôùng gioù chuû ñaïo ñeå boá trí höôùng nhaø hôïp lyù, taêng cöôøng dieän tích cuûa maùi nhaø, cöûa choùp vaø cöûa soå. − Boá trí quaït thoåi maùt cuïc boä ôû caùc khu vöïc taäp trung nhieàu maùy moùc vaø nôi coâng nhaân laøm vieäc taäp trung. − Boá trí caùc chuïp huùt treân traàn, maùi ñeå ñöôïc thoâng thoaùng trong khu vöïc saûn xuaát. − Tieáp caän phöông phaùp saûn xuaát saïch hôn ñoái vôùi quaûn lyù noäi vi trong nhaø maùy saûn xuaát xi maêng goàm 6 böôùc: BÖÔÙC 1: BAÉT ÑAÀU • Thaønh laäp ñoäi saûn xuaát saïch hôn. • Lieät keâ caùc böôùc coâng ngheä. • Xaùc ñònh caùc quaù trình gaây laõng phí. BÖÔÙC 2: PHAÂN TÍCH CAÙC BÖÔÙC COÂNG NGHEÄ • Sô ñoà coâng ngheä saûn xuaát. • Caân baèng saûn xuaát vaø naêng löôïng. • Tính toaùn chi phí theo doøng thaûi. • Xaùc ñònh nguyeân nhaân gaây thaûi. BÖÔÙC 3: ÑEÀ XUAÁT CÔ HOÄI SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN • Hình thaønh cô hoäi saûn xuaát saïch hôn. • Saøn loïc caùc cô hoäi saûn xuaát saïch hôn. BÖÔÙC 4: LÖÏA CHOÏN CAÙC GIAÛI PHAÙP SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN • Luaän chöùng khaû thi veà kyõ thuaät. • Luaän chöùng khaû thi veà kinh teá. • Caùc khía caïnh moâi tröôøng. • Löïa choïn caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän. BÖÔÙC 5: THÖÏC HIEÄN SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN • Chuaån bò thöïc hieän. • Thöïc hieän caùc giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn. • Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù keát quaû. BÖÔÙC 6: DUY TRÌ SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN • Duy trì caùc giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 7 • Löïa choïn coâng ñoaïn tieáp theo. 2.2 HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ISO 14000 2.2.1 Giôùi thieäu sô löôïc veà ISO 14000 ISO laø teân vieát taét cuûa Toå chöùc Quoác teá veà tieâu chuaån hoùa ( International Organization for Standardization), ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1946 vaø chính thöùc hoaït ñoäng vaøo ngaøy 23/02/1947, nhaèm muïc ñích xaây döïng caùc tieâu chuaån veà saûn xuaát, thöông maïi vaø thoâng tin. ISO coù truï sôû ôû Geneva (Thuïy Só) vaø laø moät toå chöùc Quoác teá chuyeân ngaønh coù caùc thaønh vieân laø caùc cô quan tieâu chuaån Quoác gia cuûa caùc nöôùc. Muïc ñích cuûa caùc tieâu chuaån ISO laø taïo ñieàu kieän cho caùc hoïat ñoäng trao ñoåi haøng hoùa vaø dòch vuï treân toaøn caàu trôû neân deã daøng, tieän duïng hôn vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû. Taát caû caùc tieâu chuaån do ISO ñaët ra ñeàu coù tính chaát töï nguyeän. ISO coù khoaûng 180 UÛy ban kyõ thuaät (TC) chuyeân döï thaûo caùc tieâu chuaån trong töøng lónh vöïc. ISO laäp ra caùc tieâu chuaån trong moïi ngaønh tröø coâng nghieäp cheá taïo vaø ñieän töû. Caùc nöôùc thaønh vieân cuûa ISO laäp ra caùc nhoùm tö vaán kyõ thuaät nhaèm cung caáp tö lieäu ñaàu vaøo cho caùc UÛy ban kyõ thuaät vaø ñoù laø moät phaàn cuûa quaù trình xaây döïng tieâu chuaån. ISO tieáp nhaän tö lieäu cuûa ñaàu vaøo töø caùc Chính phuû caùc ngaønh vaø caùc beân lieân quan tröôùc khi ban haønh moät tieâu chuaån. Sau khi tieâu chuaån döï thaûo ñöôïc caùc nöôùc thaønh vieân chaáp thuaän, noù ñöôïc coâng boá laø Tieâu chuaån Quoác teá. Sau ñoù moãi nöôùc laïi coù theå chaáp nhaän moät phieân baûn môùi cuûa tieâu chuaån ñoù laøm Tieâu chuaån quoác gia cuûa mình. UÛy ban kyõ thuaät 207 (TC 207) (ISO) thaønh laäp ñeå xaây döïng caùc tieâu chuaån ISO 14000. Tieâu chuaån ISO 14000 coù theå ñöôïc caáu truùc töông töï nhö tieâu chuaån ISO 9000. UÛy ban kyõ thuaät 207 vaø 176 ( Ban kyõ thuaät xaây döïng tieâu chuaån ISO 9000) ñaõ cuøng laøm vieäc vaø söû duïng caùc baøi hoïc töø quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng tieâu chuaån ISO 9000 vaø xaây döïng tieâu chuaån ISO 14000 döïa treân neàn taûng tieâu chuaån naøy. Boä tieâu chuaån ISO 14000 bao goàm caùc tieâu chuaån lieân quan vôùi Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (nhö ISO 14001 vaø 14004) vaø nhöõng tieâu chuaån lieân quan vôùi caùc coâng cuï quaûn lyù moâi tröôøng (caùc tieâu chuaån khaùc cuûa boä tieâu chuaån ISO 14000). Tieâu chuaån ISO 14000 coù theå aùp duïng cho caùc coâng ty, khu vöïc haønh chính hay tö nhaân. Trình baøy boä tieâu chuaån ISO 14000 vaø caùc coâng vieäc ñang tieán haønh ñoái vôùi nhöõng tieâu chuaån naøy. Phuï luïc baûng 2.2.1 2.2.2 Nhöõng lôïi ích vaø khoù khaên cuûa vieäc aùp duïng ISO 14000 Phuï luïc 2.2.2 2.2.3 Tình hình aùp duïng ISO 14000 taïi Vieät Nam Ñieàu tra veà tình hình aùp duïng ISO 14000 Theo keát quaû cuûa cuoäc ñieàu tra thöôøng nieân ñöôïc Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO baét ñaàu tieán haønh töø thaùng gieâng naêm 1993 nhaèm ñöa ra moät caùi nhìn toång theå veà tình hình chöùng nhaän caùc heä thoáng quaûn lyù treân toaøn theá giôùi döïa treân caùc tieâu chuaån veà quaûn lyù heä thoáng chaát löôïng vaø heä thoáng moâi tröôøng do ISO ban haønh. Caùc döõ lieäu ñöôïc ISO thu thaäp töø nhieàu nguoàn rieâng reõ (caùc toå chöùc quoác gia thaønh vieân cuûa ISO, caùc cô quan coâng nhaän vaø chöùng nhaän) vaø do ñoù khoâng phaûi laø hoaøn toaøn chính xaùc. Tuy nhieân, muïc tieâu cuûa cuoäc Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 8 ñieàu tra laø ñöa ra moät chæ soá duy nhaát veà tình hình aùp duïng caùc tieâu chuaån veà heä thoáng chaát löôïng cuûa ISO treân quy moâ toaøn caàu. Sau ñaây laø moät soá keát quaû chính veà vieäc caáp chöùng chæ ISO 14001 treân theá giôùi : − Tyû leä taêng cuûa löôïng chöùng chæ ISO 14001 ñöôïc caáp trong naêm 2003 ñöôïc coi laø lôùn nhaát trong voøng 9 cuoäc ñieàu tra maø ISO tieán haønh ñoái vôùi tieâu chuaån quaûn lyù heä thoáng moâi tröôøng naøy. − Ñeán cuoái thaùng 12 naêm 2003, coù ít nhaát 66.070 chöùng chæ ISO 14001 ñaõ ñöôïc caáp ôû 113 quoác gia vaø neàn kinh teá. Danh saùch möôøi quoác gia coù löôïng chöùng chæ ISO 14001 lôùn nhaát. Phuï luïc baûng 2.2.3.1 Taïi Vieät Nam, tính ñeán ngaøy 28/04/2004 ñaõ coù treân 100 doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän ISO 14001. Danh saùch caùc toå chöùc ñöôïc chöùng nhaän ISO 14001. Phuï luïc baûng 2.2.3.2 Maïng löôùi caùc cô quan tö vaán vaø chöùng nhaän Moät soá cô quan chöùng nhaän ISO 14000 ôû Vieät Nam. Phuï luïc 2.2.3.3 2.3 KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000 Kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp laø vieäc laøm caàn thieát trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng ñeå xaùc ñònh nhöõng nguoàn coù nguy cô gaây oâ nhieãm cuõng nhö nhöõng bieän phaùp ñeå giaûm thieåu oâ nhieãm. ISO 14000 laø heä thoáng tieâu chuaån quoác teá veà moâi tröôøng ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng thöïc teá ñaõ coù nhöõng aûnh höôûng roäng lôùn trong vieäc quaûn lyù moâi tröôøng taïi haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi. Baûng: Söï khaùc nhau giöõa kieåm soaùt oâ nhieãm vaø quan ñieåm ISO 14000 KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM QUAN ÑIEÅM ISO 14000 1. Nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm Xaùc ñònh nguoàn gaây oâ nhieãm Möùc ñoä oâ nhieãm Xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå 2. Bieän phaùp giaûm thieåu Yeàu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc. Bieän phaùp haønh chaùnh Muïc tieâu, chæ tieâu vaø chöông trình haønh ñoäng. Nguoàn löïc, vai troø, traùch nhieäm. Bieän phaùp quaûn lyù Ñaøo taïo, nhaän thöùc. Kieåm soaùt ñieàu haønh. Bieän phaùp kyõ thuaät Kieåm tra, haønh ñoäng khaéc phuïc, phoøng ngöøa. Do vaäy, trong phaïm vi hieåu bieát toâi söû duïng quan ñieåm cuûa tieâu chuaån ISO 14000 ñeå laøm kim chæ nam cho vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 nhö moät phöông phaùp nghieân cöùu rieâng cho baøi luaän vaên cuõng nhö ñeå môû roäng hieåu bieát veà moâi tröôøng ñaõ ñöôïc hoïc taïi tröôøng vaø nhöõng hieåu bieát tìm hieåu qua saùch vôû. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 9 CHÖÔNG 3 SÔ LÖÔÏC VEÀ COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 THOÂNG TIN CÔ BAÛN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT − Teân doanh nghieäp: Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 − Loaïi hình: Doanh nghieäp nhaø nöôùc − Lónh vöïc hoaït ñoäng: Saûn xuaát vaø kinh doanh caùc saûn phaåm xi maêng − Coâng suaát saûn xuaát:1.850.000 taán xi maêng PCB 40/naêm − Ñòa chæ: km soá 8 xa loä Haø Noäi, phöôøng Tröôøng Thoï, quaân Thuû Ñöùc, tp.HCM − Ñieän thoaïi: 08.8966608 − Soá fax: 08.8967635 − Ñôn vò chuû quaûn: Toång Coâng ty Xi Maêng Vieät Nam 3.1 TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY 3.1.1 Lòch söû thaønh laäp Naêm 1960, baét ñaàu xaây döïng coâng tröôøng xi maêng Haø Tieân. Ngaøy 21/03/1964 khaùnh thaønh nhaø maùy vôùi 2 cô sôû ñaët taïi 2 nôi. Taïi Kieân Löông: khai thaùc ñaù voâi vaø ñaát seùt sau khi nghieàn vaø nung luyeän trôû thaønh clinker vaø chôû veà Thuû Ñöùc. Taïi Thuû Ñöùc: nhaän clinker vaø caùc phuï gia khaùc goàm thaïch cao vaø puzolan, nghieàn thaønh xi maêng boät, sau ñoù ñoùng bao vaø xuaát xi maêng thaønh phaåm ra thò tröôøng. Naêm 1986, nhaø maùy taïi Thuû Ñöùc ñaõ ñöa theâm moät daây chuyeàn nghieàn xi maêng vôùi coâng suaát 500.000 taán/naêm vaøo hoaït ñoäng. Naêm 1991, nhaø maùy taïi Kieân Löông coù theâm moät daây chuyeàn nung clinker coâng suaát 1,2 trieäu taán/naêm vaø maùy nghieàn 500.000 taán xi maêng/naêm. 23/10/2000, xi maêng Haø Tieân 1 ñöôïc chöùng nhaän ISO 9002 Töø ñaàu naêm 2001, xi maêng Haø Tieân 1 ñaõ hoaøn taát döï aùn caûi taïo moâi tröôøng, duy trì nhaø maùy hoaït ñoäng trong caûnh quan xanh, saïch ñoàng thôøi coù theâm moät daây chuyeàn hieän ñaïi coâng suaát 500.000 taán/naêm. 03/11/2003, xi maêng Haø Tieân 1 ñöôïc chöùng nhaän ISO 9001:2000 Hieän nay coâng suaát cuûa nhaø maùy laø: 1.850.000 taán xi maêng / naêm. 3.1.2 Cô caáu toå chöùc Sô ñoà toå chöùc vaø boá trí nhaân söï. Phuï luïc hình 3.1.2 Cô caáu toå chöùc taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 goàm coù Ban giaùm ñoác: 1 Giaùm ñoác vaø 3 Phoù Giaùm ñoác. 18 phoøng ban: Phoøng Döï aùn, Phoøng Toång hôïp Döï aùn, Phoøng Coâng ngheä Döï aùn, Phoøng Vaät tö Thieát bò Coâng trình, Ñoäi Giaùm saùt Döï aùn, Phoøng Vaät tö Xuaát nhaäp khaåu, Phoøng Baûo veä Quaân söï, Vaên phoøng Quaûn trò, Phoøng Kó thuaät, Phoøng Thí nghieäm KCS, Ban An toaøn Lao ñoäng vaø Moâi tröôøng, Traïm Y teá, Phoøng Toå chöùc Lao ñoäng, Phoøng Keá toaùn Thoáng keâ Taøi chính, Phoøng Keá hoaïch Ñaàu tö Xaây döïng cô baûn, Phoøng Döõ lieäu Ñieän toaùn, Vaên phoøng Coâng ñoaøn. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 10 6 phaân xöôûng saûn xuaát: Phaân xöôûng Saûn xuaát Xi maêng, Phaân xöôûng May bao, Phaân xöôûng Caùt tieâu chuaån, Phaân xöôøng Söûa chöõa Cô ñieän, Phaân xöôûng Khai thaùc ñaù, Phaân xöôûng Saûn phaåm môùi. Ngoaøi ra, coøn coù caùc xí nghieäp vaø coâng ty lieân doanh: Xí nghieäp Xaây döïng Haø Tieân 1, Xí nghieäp Tieâu thuï vaø Dòch vuï, Xí nghieäp Lieân doanh Xi maêng Bình Ñieàn, Coâng ty Coå phaàn vaän taûi Haø Tieân, Coâng ty Lieân ñoaøn Xi maêng Holcim, Coâng ty Lieân doanh Betoâng Vieät Nam, Coâng ty Coå phaàn Taám lôïp Ñoàng Nai. Hoaït ñoäng cuûa caùc phoøng ban Phoøng Toå chöùc Lao ñoäng: quaûn lyù veà chuyeân moân coâng taùc nhaân söï taïi coâng ty. Phoøng Keá toaùn Thoáng keâ Taøi chính: quaûn lyù nguoàn voán vaø quyõ tieàn maët cuûa coâng ty. Phoøng Keá hoaïch: xaây döïng keá hoaïch kinh doanh ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn (keá hoaïch thaùng, quùi, naêm) vaø chieán löôïc phaùt trieån cuûa coâng ty. Ban An toaøn Lao ñoäng vaø Moâi tröôøng: giaùm saùt, toång hôïp phaân tích aûnh höôûng cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh, ñeà xuaát caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm toái öu ñeå baûo veä moâi tröôøng saûn xuaát cuõng nhö ñaûm baûo moâi tröôøng cho ngöôøi lao ñoäng trong coâng ty. Phoøng Kyõ thuaät: quaûn lyù vaø ñeà xuaát aùp duïng caùc coâng ngheä môùi, caùc thay ñoåi, caûi tieán, naâng caáp hoaëc öùng duïng tieán boä kyõ thuaät trong qui trình saûn xuaát theo höôùng hieän ñaïi hoùa. Phoøng Thí nghieäm KCS: quaûn lyù vaø toå chöùc coâng taùc thí nghieäm, ñaùnh giaù vaø cung caáp soá lieäu trung thöïc, ñaày ñuû, chính xaùc, kòp thôøi cuûa quaù trình saûn xuaát vaø quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm cuûa coâng ty. Phoøng Vaät tö vaø Xuaát nhaäp khaåu: quaûn lyù vaø thöïc hieän coâng taùc xuaát nhaäp khaåu thieát bò, vaät tö vaø saûn phaåm cuûa coâng ty. Phoøng Baûo veä Quaân söï: baûo veä an ninh chính trò, taøi saûn xaû hoäi chuû nghóa, traät töï an toaøn trong coâng ty. Quaûn lyù vaø thöïc hieän coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy. Phoøng Döõ lieäu Ñieän toaùn: xaây döïng moâ hình ñieän toaùn hoùa vaø toå chöùc trieån khai öùng duïng vaø quaûn lyù maïng ñieän toaùn cuûa coâng ty. Vaên Phoøng Quaûn trò: quaûn lyù vaø ñieàu haønh coâng taùc vaên thö cuûa coâng ty. Quaûn lyù vaø ñieàu haønh caùc xe ñöa röôùc caùn boä laõnh ñaïo, khaùch vaø caùn boä nhaân vieân coâng taùc haøng ngaøy. Traïm Y teá: quaûn lyù tình hình söùc khoûe, beänh taät cuûa caùn boä coâng nhaân vieân trong coâng ty. Quaûn lyù vaø thöïc hieän coâng taùc veä sinh phoøng beänh, phoøng dòch, veä sinh lao ñoäng, phoøng choáng beänh ngheà nghieäp. Phaân xöôûng Saûn xuaát Xi maêng: toå chöùc quaûn lyù vaø thöïc hieän vieäc saûn xuaát caùc chuûng loaïi xi maêng theo keá hoaïch cuûa coâng ty, ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm theo ñuùng tieâu chuaån Vieät Nam, ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng, veä sinh coâng nghieäp vaø an toaøn lao ñoäng. Phaân xöôûng Söûa chöõa Cô ñieän: toå chöùc quaûn lyù thöïc hieän toaøn boä coâng taùc söûa chöõa, duy tu cô khí, ñieän, ñieän töû vaø ñieàu khieån cho caùc maùy moùc, thieát bò, trang bò caùc phöông tieän cô giôùi vaø chuyeân duøng,… trong daây chuyeàn saûn xuaát cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty. Phaân xöôûng Saûn xuaát Saûn phaåm môùi: toå chöùc, quaûn lyù vaø thöïc hieän vieäc saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm môùi theo keá hoaïch cuûa coâng ty giao theo ñuùng chuûng loaïi vaø ñaûm baûo kyõ thuaät, Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 11 chaát löôïng saûn phaåm theo tieâu chuaån Vieät Nam, ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng trong lao ñoäng saûn xuaát. Phaân xöôûng May bao: toå chöùc, quaûn lyù vaø thöï chieän vieäc saûn xuaát caùc loaïi voû bao xi maêng theo keá hoaïch cuûa coâng ty Phaân xöôûng Khai thaùc ñaù: toå chöùc quaûn lyù vaø thöïc hieän vieäc khai thaùc, cheá bieán vaø toàn tröõ phuï gia Puzolan taïi moû phuï gia do coâng ty quaûn lyù, theo keá hoaïch cuûa coâng ty, giao ñaûm baûo ñuùng chaát löôïng theo tieâu chuaån Vieät Nam Phaân xöôûng Caùt tieâu chuaån: toå chöùc, quaûn lyù vaø thöïc hieän vieäc saûn xuaát caùt tieâu chuaån Vieät Nam 6227:1996 ñeå cung caáp cho phoøng thí nghieäm cuûa coâng ty vaø moät soá coâng ty baïn. Ñoäi söûa chöõa Coâng trình: coù chöùc naêng söûa chöõa, duy tu vaø xaây döïng coâng trình kieán truùc, heä thoáng caáp thoaùt nöôùc cuûa coâng ty. Toå chöùc, quaûn lyù vaø thöïc hieän coâng taùc veä sinh moâi tröôøng trong khuoân vieân coâng ty. Quaûn lyù, baûo veä, chaêm soùc vaø troàng môùi caây xanh trong khuoân vieân coâng ty vaø caùc ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty. 3.2 VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ VAØ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN 3.2.1 Vò trí ñòa lyù − Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 naèm phía Ñoâng Baéc cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh (caùch trung taâm thaønh phoá 12 Km), doïc theo quoác loä soá 1, thuoäc phöôøng Tröôøng Thoï, quaän Thuû Ñöùc. − Toång dieän tích maët baèng cuûa coâng ty laø 142.000 m2. − Phía Ñoâng giaùp xa loä Haø Noäi. − Phía Baéc giaùp coâng ty kho vaän ngoaïi thöông. − Phía Taây giaùp keânh ñaøo Raïch Chieác. − Phía Nam giaùp coâng ty xaây döïng soá 1. − Khu vöïc caûng thuoäc Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 daøi 456m, keânh ñaøo Raïch Chieác coù chieàu roäng gaàn 42m, saâu 8,5m (tính gaàn saùt caûng), möïc nöôùc thaáp nhaát laø -4,5m (ñoái vôùi coät 0 laø maët baèng beán caûng). Caûng naøy coù khaû naêng tieáp nhaän xaø lan coù taûi troïng laø 300 taán töø soâng Saøi Goøn vaøo. Vò trí naøy coù moät soá thuaän lôïi vaø khoù khaên Thuaän lôïi − Naèm trong khu vöïc coù ñöôøng giao thoâng thuaän lôïi cho vieäc chuyeân chôû, vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu vaø tieâu thuï saûn phaåm, coù xa loä Haø Noäi chaïy qua vaø caùch caûng Saøi Goøn khoaûng 15Km. − Taän duïng ñöôïc cô sôû haï taàng coù saün cuûa Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1. − Khu ñaát ñaõ coù traïm bieán theá rieâng thuaän lôïi cho vieäc caáp ñieän. − Do naèm saùt keânh ñaøo Raïch Chieác neân khu ñaát naøy thuaän lôïi cho vieäc thoaùt nöôùc thaûi, nöôùc möa töø nhaø maùy sau khi ñaõ xöû lyù ñaït tieâu chuaån. − Naèm taïi khu vöïc coù heä thoáng thoâng tin lieân laïc thuaän lôïi. − Coù theå huy ñoäng ñöôïc coâng nhaân lao ñoäng taïi ñòa phöông. Khoù khaên Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 12 − Theo quy hoaïch nhaø maùy xi maêng naèm trong trung taâm thaønh phoá. Thôøi gian toàn taïi cuûa nhaø maùy khoaûng 15 naêm tôùi 2010. − Coâng ty phaûi ñaàu tö kinh phí lôùn ñeå xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng. 3.2.2 Ñieàu kieän tö nhieân Caùc yeáu toá kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän Thuû Ñöùc: − Dieän tích 21.034 ha laø huyeän ngoaïi thaønh TPHCM, naèm ôû phía Ñoâng Baéc thaønh phoá, phaàn ñaát töø bôø soâng Saøi Goøn tôùi soâng Ñoàng Nai. Vò trí naøy raát quan troïng laø cöûa ngoõ ñi tôùi caùc tónh Ñoâng Nam Boä vaø Taây Nguyeân, vôùi heä thoáng giao thoâng thuûy, boä, saét thuaän tieän. − Daân soá Thuû Ñöùc (naêm 2004) laø 329.231 ngöôøi, tæ leä taêng töï nhieân (naêm 2002) laø 1,223%. − Kinh teá phaùt trieån theo höôùng tieåu thuû coâng nghieäp, noâng laâm ngö nghieäp, thöông nghieäp dòch vuï vaø du lòch xuaát khaåu. 3.3 ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ VAØ KYÕ THUAÄT 3.3.1 Thò tröôøng xi maêng Vieät Nam 3.3.1.1 Tình hình phaùt trieån vaø thöïc traïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam Phuï luïc 3.3.1 Coâng suaát caùc nhaø maùy saûn xuaát xi maêng naêm 2002. Phuï luïc baûng 3.3.1.1.1 Caùc nhaø maùy xi maêng ñöôïc xaây môùi. Phuï luïc baûng 3.3.1.1.2 3.3.1.2 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï xi maêng 1990-2002 Nhu caàu xi maêng trong 12 naêm qua khoâng ngöøng taêng, naêm 1990 laø 2,75 trieäu taán thì ñeán naêm 1995 laø 7,2 trieäu taán taêng 2,8 laàn; naêm 1998 leân 10,1 trieäu taán; naêm 1999 laø 11,1 trieäu taán; naêm 2000 leân 13,621 trieäu taán baèng 7,8 laàn so vôùi naêm 1990. Bình quaân trong 12 naêm giai ñoaïn 1990-2002 toác ñoä taêng tröôûng trong tieâu thuï xi maêng ñaït 18,5%/naêm; trong giai ñoaïn 1990-1995 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 23%/naêm; giai ñoaïn 1996-2002 toác ñoä taêng tröôûng bình quaân laø 15%/naêm. Maëc daàu caùc coâng ty xi maêng ñaõ saûn xuaát vöôït coâng suaát thieát keá nhöng vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu noäi ñòa, cung chöa ñaùp öùng ñöôïc caàu, haøng naêm phaûi nhaäp khaåu xi maêng, clinker 13,8 trieäu taán trong 12 naêm treân toång soá löôïng xi maêng tieâu thuï 116,42 trieäu taán, chieám tæ troïng 11,8%.löôïng xi maêng saûn xuaát trong 12 naêm laø 102 trieäu taán chieám 88% thò phaàn noäi ñòa Saûn löôïng xi maêng saûn xuaát vaø tieâu thuï thôøi kyø 1990-2002 (ñôn vò trieäu taán). Phuï luïc baûng 3.3.1.2 Bieåu ñoà saûn xuaát vaø tieâu thuï xi maêng Vieät Nam thôøi kyø 1990-2002. Phuï luïc Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 13 3.3.2 Hoaït ñoäng kinh doanh töø naêm 2002-2004 Tình hình saûn xuaát vaø tieâu thuï cuûa Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 qua caùc naêm Saûn suaát kinh doanh 2000 20001 2002 2003 2004 Saûn löôïng tieâu thuï (Trieäu taán) 1,276.771 1,546.225 1,883.457 1,984.038 2,039.041 Doanh thu (Tyû ñoàng) 1.031,173 1.285,598 1.547,778 1.650,733 1.639,589 Lôïi nhuaän tröôùc thueá (Tyû ñoàng) 125,521 162,668 215,936 219,696 154,103 Noäp ngaân saùch nhaø nuôùc (Tyû ñoång) 133,030 253,361 342,449 291,494 308,031 3.3.3 Hoaït ñoäng saûn xuaát vaø trang thieát bò Trong nhöõng naêm qua Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 ñaõ coù nhöõng böôùc ñi tích cöïc trong vieäc baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát vaø kinh doanh cuõng nhö ñeå chuaån bò hoäi nhaäp AFTA vaø phaùt trieån beàn vöõng. Naêm 2000, coâng ty ñaõ ñaàu tö môùi vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng moät daây chuyeàn saûn xuaát trong döï aùn “ñaàu tö chieàu saâu vaø caûi taïo moâi tröôøng” vôùi toång voán ñaàu tö 23,457 trieäu USD nhö caåu Thuûy löïc- KSR (Ñöùc), heä thoáng baêng taûi caáp ruùt lieäu, silo chöùa clinke – FAM (Ñöùc), maùy nghieàn – FCB (phaùp), heä thoáng ñoùng bao Haver Boeker (Ñöùc). Muïc tieâu cuûa döï aùn nhaèm thay ñoåi caùc cuïm thieát bò ñaõ laïc haäu, xuoáng caáp khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà moâi tröôøng ngaøy moät khaéc khe hôn. Naêm 2001 – 2002, ñeå tieáp tuïc hoaøn thieän vaø ñaùp öùng caùc yeâu caàu veà moâi tröôøng, coâng ty ñaõ thöïc hieän ñeà aùn “Hoaøn thieän heä thoáng loïc buïi” nhaèm tích cöïc khaéc phuïc toái ña tình traïng thoaùt buïi ra töø daây chuyeàn saûn xuaát do nhöõng haïn cheá cuûa heä thoáng loïc buïi trong daây chuyeàn hieän höõu cuõng nhö nhöõng thieáu soùt caàn boã sung cuûa heä thoáng huùt buïi cuûa daây chuyeàn môùi. Danh muïc thieát bò chính söû duïng trong nhaø maùy xi maêng Haø Tieân 1. Phuï luïc baûng 3.3.3 3.4 CAÙC SAÛN PHAÅM CUÛA COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 3.4.1 Caùc chuûng loaïi xi maêng Caùc chuûng loaïi xi maêng ñeàu mang nhaõn hieäu Kyø Laân Xanh vôùi phuï gia puzolane coù hoaït tính cao, taêng ñoä deûo khi thi coâng, choáng thaám toát, beàn vöõng trong moâi tröôøng xaâm thöïc. Caùc loaïi xi maêng vaø coâng duïng. Phuï luïc baûng 3.4.1 3.4.2 Caùc saûn phaåm môùi Ngoaøi caùc saûn phaåm truyeàn thoáng, Coâng ty xi maêng Haø Tieân 1 coøn saûn xuaát haøng loaït caùc chuûng loaïi saûn phaåm môùi ñaùp öùng nhu caàu vaø tieän ích cuoäc soáng ngaøy caøng naâng cao: gaïch laùt töï cheøn, gaïch block, vöõa xaây vöõa toâ, caùt tieâu chuaån… Vöõa xaây, vöõa toâ (hoà khoâ troän saün): Theo TCVN 4314-1986 − Moät hoãn hôïp vöõa coù phoái lieäu theo tyû leä chaët cheõ goàm Xi maêng Haø Tieân 1 + caùc coát lieäu tieâu chuaån + phuï gia. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 14 − Vöõa xaây, vöõa toâ hieän ñang coù 3 loaïi: maùc 50, 70 vaø 100 duøng ñeå xaây vaø toâ caùc coâng trình daân duïng vaø coâng nghieäp. − Coù 5 côõ bao: 2kg, 5kg, 10kg, 20kg, 50kg − Tieän lôïi: chæ caàn troän vôùi nöôùc saïch theo höôùng daãn treân bao bì Caùt tieâu chuaån: Ñaùp öùng TCVN 6227-1996 − Ñöôïc khai thaùc, röûa vaø saøng loïc töø nguoàn caùt traéng coù haøm löôïng sillic cao tôùi 98%, cung caáp cho caùc phoøng thí nghieäm chuyeân ngaønh. − Ñoùng goùi 1.350 gram. − Caùt tieâu chuaån naøy hieän nay ñang cung caáp cho taát caû caùc ñôn vò saûn xuaát xi maêng taïi Vieät Nam vaø Trung Taâm Tieâu Chuaån Ño Löôøng Chaát Löôïng. Gaïch laùt töï cheøn − Saûn xuaát töø xi maêng Haø Tieân 1 + boät ñaù + phuï gia. − Lôùp maët beàn maøu, khoâng bò roã, khi laùt khoâng toán hoà cheøn maïch vaø coù theå thay theá töøng vieân khi caàn. − Thích hôïp cho xaây döïng væa heø, ñöôøng noâng thoân, ñöôøng nhaø vöôøn…. Gaïch block − Saûn xuaát töø XMHT1 + boät ñaù + phuï gia theo phoái lieäu ñuùng tieâu chuaån − Coù ba loaïi gaïch block: Gaïch xaây, gaïch ñôø mi, gaïch coät. − Gaïch block raát thuaän tieän vaø beàn vöõng 3.5 QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT 3.5.1 Nhu caàu nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu, naêng löôïng cho saûn xuaát 3.5.1.1 Nhu caàu nhieân lieäu, naêng löôïng 1 Ñieän Kwh 6.148.900 Ñieän löïc Tp.HCM 2 Nöôùc m3 15.000 Caáp nöôùc Tp.HCM 3 Daàu DO Lít 57.750 4 Xaêng Lít 16.542 5 Nhôùt Lít 4.733 Shell, BP, Castrol, Mobil 6 Môõ boâi trôn Kg 1.217 Shell, BP, Castrol, Mobil Nguoàn: Baûng keâ khai hieän traïng moâi tröôøng Coâng ty xi maêng Haø Tieân 08/2003 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 15 3.5.1.2 Nhu caàu nguyeân vaät lieäu STT TEÂN LOAÏI ÑÔN VÒ TÍNH LÖÔÏNG SÖÛ DUÏNG/THAÙNG PHÖÔNG TIEÄN LÖU TRÖÕ NÔI SAÛN XUAÁT 1 Clinker Taán 116.542 Silo Vieät Nam, Thaùi Lan 2 Puzolan Taán 30.183 Kho hôû Ñoàng Nai 3 Thaïch cao Taán 5.183 Kho hôû Thaùi Lan (Nguoàn: Baûng keâ khai hieän traïng moâi tröôøng Coâng ty xi maêng Haø Tieân 08/2003) Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa nguyeân lieäu.Phuï luïc 3.5.2 Daây chuyeàn saûn xuaát vaø sô ñoà coâng ngheä 3.5.2.1 Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng Vieät Nam hieän nay Phuï luïc 3.5.2.1 Möùc ñoä tieâu hao naêng löôïng cuûa caùc phöông phaùp saûn xuaát xi maêng ôû Vieät Nam hieän nay. Phuï luïc baûng 3.5.2.1.1 Moät soá chæ tieâu ñaëc tröng cho saûn xuaát xi maêng ôû nöôùc ta vaø treân theá giôùi hieän nay. Phuï luïc baûng 3.5.2.1.2 3.5.2.2 Daây chuyeàn coâng ngheä aùp duïng taïi nhaø maùy xi maêng Haø tieân 1 Nguyeân lieäu (Thaïch cao, Puzolan, Clinke)→ xe xuùc, caåu, baêng taûi → kho hôû, silo chöùa→ khu ñònh löôïng→ taûi leân maùy nghieàn→ nghieàn vaø phaân haït → bôm xi maêng veà silo → ñoùng bao→ thaønh phaåm, löu kho. SÔ ÑOÀ DAÂY CHUYEÀN SAÛN XUAÁT Buïi thaûi Buïi thaûi Kho hôû: - Ñaùnh ñoáng - Ruùt lieäu Kho hôû: - Ñaùnh ñoáng - Ruùt lieäu Vaän chuyeån vaøo silo chöùa Taûi leân maùy nghieàn Taûi leân maùy nghieàn Taûi leân maùy nghieàn Nghieàn vaø phaân haït Bôm xi maêng veà silo Caåu ben Caåu ben Boác dôû Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Buïi thaûi Voâ bao Thaïch cao Puzulan Clinker Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 16 Moâ taû caùc böôùc cô baûn trong daây chuyeàn coâng ngheä taïi coâng ty Tieáp nhaän clinker Clinker nhaäp khaåu hoaëc mua töø caùc coâng ty trong nöôùc ñöôïc vaän chuyeån veà coâng ty baèng ñöôøng thuûy qua keânh ñaøo. Caåu thuûy löïc boác dôõ clinker töø xaø lan ñöa vaøo caùc kho toàn tröõ goàm coù: − Kho hôû: dung löôïng höõu duïng 10.000 m3 chöùa ñaù phuï gia puozolan, thaïch cao vaø clinker. Beân trong ñöôïc laáp 02 gaøu ngoaïm chaïy treân ñöôøng Rail, cung caáp nguyeân lieäu cho caùc maùy nghieàn, laép ñaët vaøo naêm 1964. − Kho kín: dung löôïng höõu duïng 14.500 m3 chöùa clinker, laép ñaët ñöa vaøo söû duïng naêm 1987. − Silo clinker: dung löôïng höõu duïng 20.000 taán clinker ñöa vaøo söû duïng naêm 2000. Silo clinker ñöôïc cung caáp baèng heä thoáng baêng taûi vaø caåu thuûy löïc coù coâng suaát 600 taán/giôø Tieáp nhaän phuï gia thaïch cao Puzolan coù kích thöôùc nhoû hôn hoaëc baèng 30 mm, ñoä aåm 2-4% töø moû Vónh taân - Ñoàng Nai. Thaïch cao ñaäp saún coù kích thöôùc nhoû hôn hoaëc baèng 30mm ñöôïc vaän chuyeån ñeán coâng ty baèng saø lan hoaëc xe xuùc ñöa vaøo kho hôû. Caàu truïc chaïy treân ñöôøng rail ñöôïc söû duïng ñeå boác phuï gia, thaïch cao ñöa vaøo pheãu tieáp nhaän ñeå cung caáp cho caùc maùy nghieàn. Nghieàn xi maêng PCB 40 Clinker, thaïch cao vaø ñaù phuï gia töø caùc keùt chöùa ñöôïc ñònh löôïng khoái löôïng theo phoái lieäu nhaát ñònh vaø ñöôïc heä thoáng baêng taûi cung caáp cho maùy nghieàn bi chu trình kín, phaân ly hieäu suaát cao. Heä thoáng nghieàn goàm coù: − Maùy nghieàn 1: ñöôïc laép ñaët vaø ñöa vaøo söû duïng töø naêm 1964, coâng suaát thieát keá 40taán/giôø − Maùy nghieàn 3: ñöôïc laép ñaët vaø ñöa vaøo söû duïng töø naêm 1987, coâng suaát thieát keá 90taán/giôø − Maùy nghieàn 4: ñöôïc laép ñaët vaø ñöa vaøo söû duïng töø naêm 2000, coâng suaát thieát keá 64taán/giôø Nhieäm vuï cuûa heä thoáng nghieàn laø saûn xuaát caùc chuûng loaïi xi maêng PCB30, PC30, xi maêng maùc cao… vaø ñöôïc bôm leân caùc silo xi maêng toàn tröû. Heä thoáng silo goàm: Cuïm silo ABCD toàn tröû 8.000 taán xi maêng (2000 T x 04 silo)_ cuïm silo C1-C2 toàn tröû 16.000 taán xi maêng (8000T x 02 silo)_ silo C3 toàn tröû 20.000 taán xi maêng. Ñoùng bao vaø xuaát xi maêng Töø caùc ñaùy silo toàn tröû, xi maêng ñöôïc vaän chuyeån baèng caùc maùng tröôïc khí ñoäng ñeán caùc pheãu trung gian, cung caáp cho maùy ñoùng bao goàm: − Khu ñoùng bao 3: ñöôïc laép ñaët ñöa vaøo saûn xuaát naêm 1987, coâng suaát 90taán/giôø/line x 2 line. − Khu ñoùng bao 4: ñöôïc laép ñaët ñöa vaøo saûn xuaát töø naêm 2000, coâng suaát 100taán/giôø/line, coù gaén heä thoáng baén bao töï ñoäng. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 17 3.5.3 Saûn phaåm vaø chaát thaûi 3.5.3.1 Saûn phaåm − Xi maêng Portland vôùi coâng suaát khoaûng 1.850.000 taán xi maêng/naêm. − Vöõa xaây, vöõa toâ (hoà khoâ troän saün) − Caùt tieâu chuaån − Gaïch laùt töï cheøn − Gaïch block 3.5.3.2 Chaát thaûi Khí thaûi: Nguoàn phaùt sinh chuû yeáu töø caùc quaù trình: − Buïi sinh ra trong quaù trình vaän chuyeån, boác dôõ, saáy, nghieàn, ñoùng bao. − Khí thaûi töø caùc phöông tieän giao thoâng coù chöùa buïi, SOx, COx, hydrocacbon, chì,… − Hôi xaêng daàu töø caùc boàn chöùa xaêng daàu. − Tieáng oàn sinh ra trong quaù trình saûn xuaát. Nöôùc thaûi: − Nöôùc röûa ñöôøng xaù coù chöùa ñaát caùt, kieàm, caùc chaát raén lô löûng (SS) − Nöôùc laøm laïnh coù nhieät ñoä cao. − Nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân coâng ty coù chöùa caën baõ (SS), caùc chaát höõu cô (BOD,COD), caùc chaát dinh döôõng (N,P) vaø vi sinh vaät. − Nöôùc möa chaûy traøn qua khu vöïc saûn xuaát cuoáng theo ñaát caùt, raùc, caùc chaát höõu cô. Chaát thaûi raén: − Pheá thaûi cuûa quaù trình saûn xuaát (xi maêng ñoùng cöùng, bao bì, giaáy pheá thaûi,…) − Raùc sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân taïi coâng ty chöùa chuû yeáu laø chaát höõu cô. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 18 CHÖÔNG 4 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 vaø BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM ÑAÕ AÙP DUÏNG. 4.1 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG 4.1.1 Buïi 4.1.1.1 Nguoàn phaùt sinh Oâ nhieãm chính yeáu laø buïi nguyeân lieäu clinker, thaïch cao, pozulan vaø buïi saûn phaåm xi maêng. (Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa nguyeân lieäu.Phuï luïc 4.1.1.1). Phaùt sinh chuû yeáu taïi nhöõng coâng ñoaïn sau: − Coâng ñoaïn boác dôõ clinker töø xaø lan vaøo pheãu tieáp nhaän. − Coâng ñoaïn tieáp nhaän clinker vaøo silo chöùa. − Coâng ñoaïn nhaäp phuï gia puzolan veà kho hôû thoâng qua xe taûi vaø xuaát töø kho hôû baèng caåu gaøu ngoaøm. − Caùc coâng ñoaïn caáp clinker, thaïch cao, phuï gia puzolan vaøo keùt chöùa maùy nghieàn. − Coâng ñoaïn nghieàn hoãn hôïp clinker, thaïch cao, pozulan ñeán ñoä mòn yeâu caàu cuûa xi maêng. − Coâng ñoaïn vaän chuyeån xi maêng ñeán silo. − Vò trí chuyeån tieáp giöõa caùc baêng taûi chuyeån. − Khu vöïc ñoùng bao xi maêng − Khu vöïc xuaát xi maêng xaù 4.1.1.2 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng buïi (mg/m3) Buïi trong khuoân vieân nhaø maùy. Phuï luïc baûng 1 Buïi bao quanh nhaø maùy. Phuï luïc baûng 2 Buïi trong moâi tröôøng lao ñoäng nhaø maùy. Phuï luïc baûng 3 Buïi trong oáng thaûi. Phuï luïc baûng 4 4.1.2 Khí thaûi vaø tieáng oàn 4.1.2.1 Khí thaûi Töø maùy phaùt ñieän döï phoøng Trong nhöõng naêm gaàn ñaây tình hình löôùi ñieän khaù oån ñònh, theo thoáng keâ trong naêm 2002 löôïng daàu DO söû duïng cho maùy phaùt ñieän laø 9362 lít/naêm öùng vôùi khoaûng 20 giôø chaïy maùy phaùt, daàu DO coù haøm löôïng löu huyønh thaáp (0,6%). Saûn phaåm chaùy chuû yeáu laø caùc khí: SO2, NO2, CO, CO2, hôi nöôùc, muoäi khoùi, … Töø hoaït ñoäng phöông tieän vaän chuyeån − Nhieân lieäu tieâu thuï chuï yeáu laø xaêng vaø daàu DO − Khí thaûi chuû yeáu laø CO2, NOX, cacbuahydro, aldehyd, buïi − Phaân boá raõi raùc vaø khoù khoáng cheá. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 19 4.1.2.2 Tieáng oàn Nguoàn phaùt sinh − Hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän (trong tröôøng hôïp ñieän bò maát) − Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng maùy moùc vaän haønh: maùy nghieàn, maùy ñoùng bao,… − Hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän giao thoâng: xaø lan, xe taûi − Hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi quaït gioù, heä thoáng xöû lyù buïi. − Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm keå treân, ngoaïi tröø hoaït ñoäng cuûa phaùt ñieän vaø maùy nghieàn ñeàu coù möùc ñoä oàn thaáp vaø thöïc teá khoâng gaây aûnh höôûng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng beân trong nhaø maùy cuõng nhö moâi tröôøng xung quanh. 4.1.2.3 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí (mg/m3) vaø tieáng oàn (dBA) Moâi tröôøng khoâng khí trong khuoân vieân nhaø maùy. Phuï luïc baûng 5 Moâi tröôøngkhoâng khí bao quanh nhaø maùy. Phuï luïc baûng 6 4.1.3 Nöôùc thaûi 4.1.3.1 Nöôùc thaûi saûn xuaát Qua khaûo saùt thöïc teá taïi coâng ty cho thaáy khoâng coù nöôùc thaûi saûn xuaát trong qui trình, chæ coù nöôùc thaûi giaûi nhieät maùy moùc chuû yeáu nhö sau: Nöôùc thaûi töø quaù trình giaûi nhieät maùy nghieàn Ñöôïc cung caáp töø nguoàn nöôùc thuûy cuïc ñeå laøm nguoäi maùy moùc thieát bò, nguoàn thaûi naøy khoâng bò nhieãm baån, coù nhieät ñoä taêng cao hôn so vôùi ban ñaàu nhöng coù theå khoáng cheá naèm döôùi möùc thaûi cho pheùp < 450C baèng caùch ñieàu chænh löu löôïng nöôùc giaûi nhieät cho phuø hôïp. Coù theå thaûi ra ngoaøi hoaëc tuaàn hoaøn. Nöôùc thaûi giaûi nhieät maùy phaùt ñieän döï phoøng − Coù tính chaát töông töï nhö nöôùc laøm nguoäi maùy moùc thieát bò. − Löôïng thaûi theo thöïc teá öôùc tính khoaûng: 15 m3/h x 20 giôø/naêm = 300 m3/naêm. − Xaû tröïc tieáp vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc möa maø khoâng caàn xöû lyù. 4.1.3.2 Nöôùc thaûi sinh hoaït • Bao goàm nöôùc thaûi töø nhaø beáp, nhaø aên, khu sinh hoaït chung, nhaø veä sinh • Öôùc tính khoaûng 100 m3/ngaøy. 4.1.3.3 Nöôùc möa Nöôùc möa khoâng nhieãm baån − Laø loaïi nöôùc möa ñöôïc thu gom treân caùc khu vöïc saân baõi, ñöôøng giao thoâng noäi boä ñaõ traûi nhöïa khoâng ñeå haøng hoùa, raùc röôõi tích tuï laâu ngaøy hoaëc buïi xi maêng ñoïng laïi treân maët baèng nhaø maùy thì ñöôïc xem laø nöôùc thaûi “quy öôùc saïch”. − Loaïi nöôùc möa naøy moät phaàn chaûy traøn vaøo coáng thoaùt nöôùc, phaàn coøn toàn ñoïng treân ñöôøng xaù, saân baõi cuûa nhaø maùy do maët baèng saân baõi bò loài loõm khoâng ñoàng nhaát. Nöôùc möa bò nhieãm baån Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 20 − Laø loaïi nöôùc möa chaûy vaøo khu saân baõi coù buïi xi maêng ñoïng laïi treân maët baèng vaø khu vöïc boàn chöùa nhieân lieäu daàu FO, xaêng, laøm cuoán troâi moät phaàn ñaát caùt vaø maøng daàu rôi vaõi trong quaù trình vaän chuyeån, taøn tröõ vaø söû duïng. − Chaûy traøn vaøo coáng thoaùt nöôùc chung cuûa nhaø maùy. 4.1.3.4 Keát quaû giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc Chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc taïi coáng thoaùt nöôùc soá 1. Phuï luïc baûng 7 Chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc taïi coáng thoaùt nöôùc soá 2. Phuï luïc baûng 8 4.1.4 Chaát thaûi raén 4.1.4.1 Chaát thaûi saûn xuaát − Buïi nguyeân lieäu: ñöôïc thu gom töø xe huùt buïi vaø veä sinh nhaø xöôûng trong quaù trình saûn xuaát. − Caùc khoái theùp töø thieát bò ñöôïc loaïi boû trong quaù trình thay theá, söûa chöõa. Khoái löôïng thaûi: 14 taán/thaùng. − Xaø baàn, gaïch vuïn, beâ toâng ñaäp phaù töø caùc nhaø xöôûng bò söûa chöõa, khoái löôïng thaûi khoâng oån ñònh. − Giaáy dö cuûa quaù trình saûn xuaát voû bao, bao giaáy xi maêng. Khoái löôïng thaûi: 3 taán/thaùng. 4.1.4.2 Chaát thaûi sinh hoaït − CTR sinh hoaït laø chaát thaûi sinh ra töø nhaø aên, khu vöïc vaên phoøng, töø vöôøn caây, baõi coû vaø töø caùc hoaït ñoäng sinh hoaït haèng ngaøy cuûa caùc nhaân vieân vaø coâng nhaân trong coâng ty. Chuû yeáu laø voû hoäp, giaáy vuïn, bao bì nylon, thöùc aên dö thöøa,… − Khoái löôïng raùc thaûi sinh hoaït thaûi ra moãi ngaøy trung bình khoaûng 500 ñeán 700 kg/ngaøy ≈ 15 taán/thaùng. 4.1.4.3 Chaát thaûi nguy haïi Baûng: Danh muïc chaát thaûi nguy haïi Soá TT Maõ haïng muïc Loaïi chaát thaûi Thaønh phaàn chaát thaûi Soá löôïng/ thaùng (kg) 1 [A3020] Daàu nhôùt thaûi Daàu nhôùt chöùa chuû yeáu laø chaát höõu cô, chöùa kim loaïi hay caùc chaát voâ cô. 500 lít 2 [A4130] Thuøng phi chöùa Dính daàu môõ. 3 thuøng Nguoàn: Phuï luïc keøm theo soå ñaêng kyù quaûn lyù chuû nguoàn thaûi chaát thaûi nguy haïi, soá 5345/TNMT-CTR ngaøy 25/08/2004. 4.2 BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM ÑAÕ AÙP DUÏNG 4.2.1 Bieän phaùp quaûn lyù 4.2.1.1 Phöông aùn giaùm saùt vaø quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 21 Giaùm saùt chaát löôïng khoâng khí • Thoâng soá choïn loïc − Vi khí haäu: Buïi toång coäng, SO2, NOX, CO. − Ñieàu kieän saûn xuaát trong moâi tröôøng lao ñoäng: tieáng oàn, nhieät ñoä, ñoä aåm, toác ñoä gioù, aùnh saùng. • Ñòa ñieåm ñaët vò trí giaùm saùt − Vi khí haäu: 7 ñieåm trong khuoân vieân nhaø maùy vaø 7 ñieåm caùch oáng khoùi nhaø maùy 100 – 2000 m, trong ñoù coù toái thieåu 2 ñieåm trong khu daân cö. − Ñieàu kieän saûn xuaát trong moâi tröôøng lao ñoäng: goàm 4 ñieåm ôû khu voâ bao vaø 5 ñieåm trong oáng thaûi khí. • Taàn soá thu maãu vaø phaân tích: 2 laàn/naêm. • Tieâu chuaån so saùnh: Tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng Vieät Nam trong khu saûn xuaát vaø kinh doanh. Giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc • Thoâng soá choïn loïc: pH, COD, BOD5, toång caën lô löûng TSS, toång nitô N, toång photpho P, coliform. • Ñòa ñieåm khaûo saùt: − Taïi coáng xaû cuûa nhaø maùy (coáng thoaùt nöôùc soá 1) − Coáng xaû ra keânh Raïch Chieác vaø soâng Saøi Goøn (coáng thoaùt nöôùc soá 2) • Taàn soá khaûo saùt: 2 laàn/naêm • Tieâu chuaån so saùnh: tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng Vieät Nam ñoái vôùi chaát thaûi. Quaûn lyù chaát thaûi raén Ñaêng kyù soå quaûn lyù chuû nguoàn thaûi chaát thaûi nguy haïi theo Quyeát ñònh 155/1999/QÑ-TTg cuûa thuû töôùng chính phuû veà quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi. Ñaõ ñöôïc sôû taøi nguyeân moâi tröôøng caáp soå ñaêng kyù soá 5345/TNMT-CTR ngaøy 25/8/2004 vôùi caùc danh muïc: • Danh muïc chaát thaûi nguy haïi saûn sinh taïi cô sôû. • Danh muïc chaát thaûi khaùc saûn sinh taïi cô sôû. 4.2.1.2 Chöông trình naâng cao nhaän thöùc baûo veä moâi tröôøng cho caùn boä, coâng nhaân vieân coâng ty − Naêm 2005, toå chöùc 2 khoùa huaán luyeän vaø ñaøo taïo veà baûo veä moâi tröôøng cho toaøn theå CB-CNV, phaùt chöùng nhaän cho nhöõng ngöôøi tham gia khoùa ñaøo taïo vaø coù xeùt ñeán cheá ñoä löông boång theo keá hoaïch hoïc taäp vaø thi tay ngheà. Ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä veà chöông trình ISO 14000 nhaèm chuaån bò ñeå tieán tôùi ñaït giaáy chöùng nhaän ISO 14000. − Tieáp tuïc duy trì vaø khoâng ngöøng cuûng coá laïi ñoäi nguõ an toaøn vieân, veä sinh vieân trong coâng ty trong coâng taùc phoøng choáng, baûo veä moâi tröôøng. − Kieåm tra, thöïc hieän caùc quy cheá baûo veä moâi tröôøng taïi coâng ty vaø höôùng daãn vieäc thöïc hieän ñeán töøng CBCNV. 4.2.1.3 Choáng phaùt taùn buïi maët ñöôøng giao thoâng noäi boä coâng ty − Söû duïng xe töôùi nöôùc treân caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng noäi boä ñònh kyø 2 laàn/ngaøy. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 22 − Söû duïng 2 xe huùt buïi COMADILO coù dung tích 1,3 m3 vaø xe huùt buïi DULEVO dung tích 4 m3. Boá trí lòch hoaït ñoäng 2 xe huùt buïi naøy taêng cöôøng leân 24/24 treân caùc ñöôøng giao thoâng noäi boä vaø tuyeán ñöôøng beân ngoaøi haøng raøo coâng ty. 4.2.1.4 Taêng cöôøng caây xanh thaûm coû Chaêm soùc phaùt trieån caây xanh tröôùc khu vöïc maùy nghieàn, khu vöïc kho thaïch cao ñeå ngaên buïi vaø tieáng oàn. Xaây döïng môùi caùc coâng vieân saùt caùc phaân xöôûng söûa chöõa, phaân xöôûng saûn xuaát bao giaáy, khu vöïc vaên phoøng ñaït yeâu caàu xanh, saïch, ñeïp. Troàng môùi caây xanh thaûm coû ñaït maät ñoä che phuû 10% treân toång dieän tích maët baèng coâng ty. 4.2.2 Bieän phaùp kyõ thuaät 4.2.2.1 Bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm buïi − Boá trí caùc chuïp huùt buïi taïi nhöõng vò trí phaùt sinh buïi daãn khoâng khí chöùa buïi vaøo thieát bò xöû lyù baèng tuùi vaûi. − Laép môùi vaø cho vaän haønh moät thieát bò xöû lyù buïi taïi khu ñoùng bao 3 coù dung löôïng 16.000 m3/h. − Caûi taïo heä thoáng loïc buïi hieän höõu 15.000 m3/h ñeå taêng tính hieäu quaû cuûa loïc buïi naøy vôùi muïc ñích xöû lyù veä sinh bao xi maêng tröôùc khi ra xe vaø thu hoài buïi töø thuøng chöùa xi maêng khoâng ñuùng quy caùch nhaèm traùnh buïi thoaùt ra moâi tröôøng. − Laép môùi loïc buïi 5.000 m3/h cho khu vöïc saûn xuaát xi maêng rôøi ñeå giaûi quyeát thoaùt buïi khi xe boàn vaøo nhaän haøng. − Caûi taïo loïc buïi tónh ñieän A14 baèng caùch thay ñoåi kích thöôùc tuùi vaûi töø Φ45 leân Φ150 nhöng dieän tích loïc khoâng thay ñoåi nhaèm taêng tính hieäu quaû loïc buïi taïi chaân silo clinker A15 cuõng nhö ruùt ngaén ñöôïc thôøi gian baûo trì tuùi loïc. − Caûi taïo laïi vaø cho hoaït ñoäng loïc buïi A2.1 cho pheãu chöùa clinker caåu thuûy löïc baèng caùch thay taêng dieân tích loïc cuûa tuùi vaûi (taêng kích thöôùc ñöôøng kính tuùi loïc buïi töø Φ45 leân Φ150) naâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû cuûa thieát bò loïc buïi naøy. − Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa thieát bò loïc buïi tay aùo vaø thieát bò loïc buïi tónh ñieän (phuï luïc 4.2.2.1) 4.2.2.2 Bieän phaùp xöû lyù oâ nhieãm nöôùc Nöôùc thaûi saûn xuaát: coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 khoâng coù nöôùc thaûi saûn xuaát trong qui trình, chæ coù nöôùc giaûi nhieät maùy moùc, thieát bò nhöng ñöôïc laøm maùt ñeå taùi söû duïng tuaàn hoaøn, do ñoù khoâng kieåm soaùt. Nöôùc thaûi sinh hoaït: Löu löôïng: 100 m3/ngaøy − Xöû lyù cuïc boä baèng beå töï hoaïi ñoái vôùi nöôùc thaûi töø nhaø veä sinh. − Nöôùc duøng cho nhaø beáp, nhaø aên: khoâng ñaùng keå vì ñöôïc naáu töø nôi khaùc mang ñeán. − Nöôùc duøng cho veä sinh coâng nhaân: ñöôïc daãn ñeán hoá gas laéng tröôùc khi thaûi ra keânh. Nöôùc möa: chaûy traøn vaøo coáng thoaùt nöôùc cuûa nhaø maùy vaø ñöôïc xöû lyù chung vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït. 4.2.2.3 Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén Chaát thaûi raén saûn xuaát: Buïi nguyeân lieäu ñöôïc thu hoài ñöa vaøo laïi qui trình saûn xuaát Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 23 − Caùc khoái saét theùp töø thieát bò loaïi boû: thu gom ñònh kyø baùn döôùi daïng pheá lieäu theo hôïp ñoàng soá 0013/04-BPL ngaøy 28/05/2004 do oâng Nguyeãn Ñình Xuyeân laøm ñaïi dieän ñôn vò thu mua. − Xaø baàn, gaïch vuï, beâ toâng ñaäp phaù: ñöôïc thu gom vaø thaûi vaøo ñieåm taäp trung raùc sinh hoaït cuûa coâng ty. − Caùc loaïi giaáy hö hoûng: baùn pheá lieäu theo hôïp ñoàng soá 0002/04-BPL ngaøy 15/02/2004 do baø Mai Thò Kyø laøm ñaïi dieän ñôn vò thu mua. Chaát thaûi raén sinh hoaït Ñöôïc thu gom haøng ngaøy ñöa veà ñieåm thaûi taäp trung trong khuoân vieân coâng ty, sau ñoù Doanh nghieäp tö nhaân dòch vuï veä sinh Phuù Quoác thu gom vaän chuyeån theo hôïp ñoàng soá 0049/04-DVK ngaøy 01/01/2004. Chaát thaûi nguy haïi: Daàu nhôùt thaûi vaø caùc thuøng phi chöùa daàu ñöôïc cô sôû Toaøn Thaéng thu mua vaø xöû lyù. 4.3 CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG COØN TOÀN TAÏI 4.3.1 Khoâng khí 3.3.1.1 Buïi − Vieäc boác dôû clinker töø xaø lan baèng caåu thuûy löïc vaøo phieãu tieáp nhaän coâng ñoaïn naøy ñaõ coù thieát bò xöû lyù buïi tuy nhieân hieäu quaû chöa cao, buïi vaãn coøn phaùt sinh nhieàu. − Nhaäp phuï gia puzolan veà kho hôû thoâng qua xe taûi vaø xuaát töø kho hôû baèng caåu gaøu ngoaïm phaùt sinh buïi raát nhieàu. − Ñieåm phaùt sinh buïi nhieàu nhaát taïi caùc ñieåm ñoå trung gian giöõa caùc baêng taûi. − Caùc phöông tieän vaän chuyeån gaây ra buïi raát nhieàu trong quaù trình löu thoâng chuyeân chôû nguyeân vaät lieäu trong phaïm vi nhaø maùy. − Taïi vò trí maùy nghieàn 1 phaùt sinh buïi raát nhieàu. − Khu vöïc voâ bao 3 (coù thieát bò xöû lyù buïi coâng suaát 16.000 m3/h) − Khu xuaát xi maêng xaù ñaõ coù thieát bò xöû lyù buïi tuy nhieân noàng ñoä buïi vaãn chöa ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng laøm vieäc cho coâng nhaân. 4.3.1.2 Khí thaûi vaø tieáng oàn − Tieáng oàn töø maùy nghieàn, maùy phaùt ñieän vaø maùy ñoùng bao khi ñang hoaït ñoäng chöa ñöôïc xöû lyù do vaäy gaây aûnh höôûng ñeán coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. − Hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieân vaän chuyeån thöôøng xuyeân ra vaøo nhaø maùy gaây oâ nhieãm tieáng oàn trong khuoân vieân nhaø maùy maø ñaët bieät laø khu vöïc nhaø aên môùi. − Khí thaûi töø maùy phaùt ñieän. 4.3.2 Nöôùc thaûi − Chöa phaân loaïi giöõa nöôùc thaûi nhieãm baån vaø khoâng nhieãm baån. − Chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi bò nhieãm baån Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 24 4.3.3 Chaát thaûi raén − Pheá lieäu ñöôïc baùn ñònh kyø 1 naêm /laàn do ñoù khoái löôïng raát lôùn chieám dieän tích, gaây maát myõ quan nhaø maùy. − Caùc loaïi chaát thaûi nhö: gieû lau dính daàu môû, boùng ñeøn, xaø baàn, gaïch vuïn,… chöa ñöôïc phaân loaïi maø thaûi chung vôùi chaát thaûi sinh hoaït. 4.3.4 Caùc söï coá coù theå xaûy ra 4.3.4.1 Söï coá do hoaït ñoäng cuûa xaø lan Hoaït ñoäng cuûa xaø lan khoâng sinh ra nöôùc thaûi, khí thaûi ñaùng keå nhöng khaû naêng xaûy ra söï coá thöôøng cao hôn, laøm toån haïi ñeán moâi tröôøng, thieát haïi lôùn veà taøi saûn vaø caû tính maïng. Caùc söï coá thöôøng hay gaëp phaûi laø: − Xaø lan maéc caïn hoaëc va chaïm daãn ñeán thuûng hay chìm xaø lan. − Söï roø ræ hoaëc thuûng, vôõ boàn chöùa nguyeân lieäu chuyeân chôû, boàn daàu gaây söï coá traøn daàu. − Söï taéc ngheõn hoaëc roø ræ ñöôøng oáng daãn daàu trong quaù trình huùt vaät lieäu töø xaø lan vaøo caùc kho chöùa. 4.3.4.2 Khaû naêng gaây chaùy noå Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy laø luoân hoaït ñoäng heä thoáng khí neùn vaø coù söû duïng, toàn tröõ moät soá nhieân lieäu nhö: daàu DO chöùa trong caùc boàn daàu, nhieân lieäu xaêng duøng cho caùc ñoäng cô xe hôi, xe taûi,… Caùc nhieân lieäu treân ñeàu raát deã baét löûa vaø gaây ra chaùy noå. Ngoaøi ra, nhaø maùy coøn söû duïng vaø taøng tröõ moät soá löôïng töông ñoái lôùn caùc vaät duïng deã chaùy khaùc nhö bao ñöïng xi maêng, caùc loaïi bao bì giaáy, goã, raùc cuõng nhö chaát deã baét löûa vaø gaây chaùy. Baûn chaát caùc quaù trình gaây ra chaùy noå coù theå ñöôïc chia thaønh 4 nhoùm chính: − Nhoùm 1: Löûa chaùy do nhöõng vaät lieäu raén deã chaùy bò baét löûa nhö: bao bì ñöïng xi maêng, caùc loaïi bao bì giaáy, goã, raùc röôõi,… − Nhoùm 2: Löûa chaùy do caùc nhieân lieäu loûng deã chaùy nhö: xaêng, daàu,.. gaëp löûa. − Nhoùm 3: Löûa chaùy do caùc thieát bò ñieän. − Nhoùm 4: Chaùy noå do seùt ñaùnh Do vaäy nhaø maùy phaûi raát caàn chuù yù ñeán caùc coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy toát ñeå ñaûm baûo an toaøn cho ngöôøi vaø haïn cheá nhöõng maát maùt, toån thaát coù theå xaûy ra. 4.3.4.3 Tai naïn lao ñoäng Moâi tröôøng laøm vieäc taïi nhaø maùy saûn xuaát xi maêng thöôøng xaûy ra moät soá baát lôïi daãn ñeán giaûm naêng suaát laøm vieäc thaäm chí gaây tai naïn lao ñoäng nhö sau: − Nhieät thöøa phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát khoâng nhoû cuøng vôùi khí haäu Nam boä noùng böùc thì haàu heát caùc nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp thöôøng coù nhieät ñoä cao hôn ngoaøi trôøi raát nhieàu. − Hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy thuoäc loaïi hình cô ñieän vaø khí neùn vì vaäy raát deã xaûy ra tai naïn lao ñoäng gaây haäu quaû toån thaát tröïc tieáp ngöôøi lao ñoäng. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 25 CHÖÔNG 5 KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM TAÏI COÂNG TY XI MAÊNG HAØ TIEÂN 1 THEO QUAN ÑIEÅM ISO 14000 Vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm theo quan ñieåm ISO 14000 ñöôïc ñeà ra nhaèm muïc ñích laø böôùc tieán ñeå coâng ty tieáp tuïc quaù trình tieán tôùi ñaït chöùng chæ ISO 14000 do ñoù baøi luaän naøy chæ nghieân cöùu hoaïch ñònh moät chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm treân quan ñieåm cuûa taäp tieâu chuaån ISO 14001:2004. 5.1 HOAÏCH ÑÒNH 5.1.1 Caùc hoaït ñoäng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 BAÛNG 5.1.1.1 Toùm taét caùc hoaït ñoäng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng cuûa coâng ty Stt Quaù trình saûn xuaát Hoaït ñoäng Söû duïng nguyeân lieäu Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng 1 Boác dôû clinker töø xaø lan vaøo pheãu tieáp nhaän 1. Caåu, gaàu muùc, pheãu tieáp nhaän 2. Xe vaän chuyeån. Ñieän Xaêng, daàu nhôùt. 1. Buïi sinh ra taïi pheãu A2 vaø mui xe. 2. Khí thaûi do xe vaän chuyeån 3. Rôi vaõi nguyeân lieäu taïi gaàu muùc. 4. Daàu nhôùt roø ræ treân maët ñöôøng. 2 Tieáp nhaän clinker vaøo silo chöùa Baêng taûi Xe vaän chuyeån. Ñieän Xaêng, daàu nhôùt. 1. Buïi taïi ñænh silo. 2. Khí thaûi töø xe taûi 3. Roø ræ daàu nhôùt treân maët ñöôøng 3 Tieáp nhaän phuï gia veà kho hôû Xe taûi Caåu gaàu ngoaïm. Ñieän Xaêng, daàu nhôùt 1. Buïi do kho hôû thoâng thoaùng vôùi moâi tröôøng. 2. Khí thaûi töø xe taûi. 3. Roø ræ daàu nhôùt treân maët ñöôøng. 4 Caáp lieäu vaøo maùy nghieàn 1. Baêng taûi 2. Gaàu ngoaïm 3. Phieåu ñònh löôïng. Ñieän Daàu, môõ boâi trôn. 1. Buïi töø ñieåm trung gian giöõa caùc baêng taûi. 2. Gieû lau dính daàu môû do söûa chöõa maùy moùc. 5 Maùy nghieàn 1. Thieát bò phaân haït 2. Thieát bò loïc buïi tónh ñieän 1. Nöôùc giaûi nhieät maùy nghieàn. 2. Hoaù chaát trôï nghieàn. 3. Bi nghieàn 4. Daàu môõ boâi trôn 1. Buïi taïi ñieåm tieáp lieäu vaø thieát bò phaân haït. 2. Nöôùc thaûi giaûi nhieät. 3. Tieáng oàn vaø rung töø maùy nghieàn 4. Traøn ñoå hoaù chaát. 5. Bi nghieàn thaûi boû. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 26 Stt Quaù trình saûn xuaát Hoaït ñoäng Söû duïng nguyeân lieäu Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng 6 Vaän chuyeån xi maêng ñeán silo Ñöôøng oáng daãn xi maêng. Ñieän. Buïi taïi ñænh silo chöa, ñöôøng oáng daãn bò hôû. 7 Khu vöïc ñoùng bao Thieát bò voâ bao Xe taûi Ñieän Daàu nhôùt. Buïi töø thieát bò voâ bao, treân beà maët bao, xeáp bao xi maêng leân xe taûi. 8 Khu vöïc xuaát xi maêng xaù Xe boàn Maùng tröôït Ñieän Daàu nhôùt Buïi xi maêng thoaùt ra töø cöûa treân cuûa xe boàn. Ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1. Phuï luïc baûng 5.1.1.2 Caùc tieâu chí xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå. Phuï luïc baûng 5.1.1.3 Xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1. Phuï luïc baûng 5.1.1.4 Danh saùch khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå ñöôïc ñöa ra (töø baûng 5.1.1.4) • Buïi thaûi • Thaûi boû chaát thaûi saûn xuaát (chaát thaûi raén) • Thaûi boû chaát thaûi nguy haïi • Vi khí haäu (ñoä oàn, rung, nhieät ñoä, …) • Phaùt thaûi khí • Thaûi boû nöôùc thaûi 5.1.2 Vieäc tuaân thuû caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc Yeâu caàu cuûa ISO 14000 ñoøi hoûi coâng ty phaûi thieát laäp vaø duy trì moät thuû tuïc ñeå xaùc ñònh vaø tieáp caän vôùi caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät maø coâng ty phaûi tuaân thuû ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng vaø dòch vuï cuûa mình. Caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc ñöôïc quy ñònh toàn taïi döôùi moät soá hình thöùc sau − Quy ñònh rieâng cho hoaït ñoäng (giaáy pheùp hoaït ñoäng taïi cô sôû) − Quy ñònh rieâng cho saûn phaåm hoaëc dòch vuï cuûa toå chöùc. − Quy ñònh rieâng cho nghaønh ngheà cuûa toå chöùc. − Quy ñònh veà moâi tröôøng (luaät moâi tröôøng) − Uûy quyeàn, chöùng chæ vaø giaáy pheùp. Caùc yeâu caàu khaùc − Chöông trình moâi tröôøng tình nguyeän cuûa coâng ty. − Caùc tieâu chuaån ngaønh coâng nghieäp hoaëc caùc yeâu caàu noäi boä cuûa coâng ty. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 27 Caùch thöùc ñeå truy caäp caùc yeâu caàu phaùp lyù − Truy caäp töø caùc ñòa chæ treân maïng. − Caùc coâng vaên. Thaønh laäp Ban ISO vôùi caùc nhieäm vuï − Xaùc ñònh caùc ñieàu luaät vaø caùc yeâu caàu phaùp luaät veà caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty coù aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng. − Trình giaùm ñoác xem xeùt vaø pheâ duyeät haøng thaùng. − Caäp nhaät caùc yeâu caàu vaø qui ñònh vaøo danh muïc taøi lieäu beân ngoaøi. − Caùc yeâu caàu môùi phaûi ñöôïc ñoùng quyeån ñeå moïi ngöôøi coù theå tieáp caän vaø göûi ñeán nhöõng ngöôøi coù lieân quan trong coâng ty. − Xaùc ñònh caùc chuaån möïc cuûa caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong coâng ty theo caùc ñieàu luaät qui ñònh. Caùch thöùc theo doõi caùc yeâu caàu phaùp lyù − Laäp danh muïc caùc ñòa chæ truy caäp caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc. − Ñònh kyø 12 thaùng/laàn, ban ISO thöïc hieän xem xeùt tính hieäu löïc cuûa caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc ñang söû duïng hay caäp nhaät caùc yeâu caàu môùi. − Khi thay ñoåi phaùp lyù thì phaûi thay ñoåi caùc taøi lieäu lieân quan. Caùc yeâu caàu phaùp luaät phaûi tuaân thuû taïi nhaø maùy Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 BUÏI THAÛI theo Quyeát ñònh soá: 3733/2002/QÑ-BYT goàm 21 tieâu chuaån veä sinh lao ñoäng, 5 nguyeân taéc vaø 7 thoâng soá veä sinh lao ñoäng aùp duïng trong coâng ty. Teân chaát Ñôn vò tính Noàng ñoä buïi toaøn phaàn Xi maêng pottland (Mg/m3) 4 Chaát löôïng KHOÂNG KHÍ xung quanh coâng ty theo TCVN 5937-1995, 5939-1995 Buïi lô löõng (Mg/m3) SO2 (Mg/m3) NO2 (Mg/m3) CO (Mg/m3) 0,3 0,5 0,4 40 NÖÔÙC THAÛI theo TCVN 6980-2001: Chaát löôïng nöôùc tieâu chuaån nöôùc thaûi coâng nghieäp thaûi vaøo vöïc nöôùc soâng duøng cho muïc ñích caáp nöôùc sinh hoaït STT Chæ tieâu phaân tích Ñôn vò Giaù trò giôùi haïn Q töø 500 -5000 m3/ngñ Loaïi A theo TCVN 5949-1995 1 pH - 7 6-9 2 TSS Mg/l 40 50 3 COD Mg/l 50 50 4 BOD Mg/l 25 20 5 P toång Mg/l 6 4 6 N toång Mg/l - 30 7 Colifrom MPN/100ml 3000 5000 MÖÙC OÀN cho pheùp taïi caùc vò trí laøm vieäc theo TCVN 3985-1995 Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 28 Vò trí laøm vieäc Ñôn vò tính Cöôøng ñoä tieáng oàn Aùp duïng cho khu saûn xuaát (tieáp xuùc trong 8 giôø) dBA 85 Aùp duïng cho khu haønh chaùnh dBA 65 Ñoä rung theo TCVN 6962:2001 Möùc oàn cho pheùp vaø thôøi gian aùp duïng trong ngaøy (dB) Khu vöïc 6-18h 18-6h Khu vöïc caàn coù moâi tröôøng ñaëc bieät yeân tónh 60 55 Khu daân cö, khaùch saïn, nhaø nghæ, cô quan haønh chính 65 60 Khu daân cö xen keõ trong khu vöïc thöông maïi, dòch vuï vaø saûn xuaát 70 65 5.1.3 Caùc muïc tieâu, chæ tieâu vaø caùc chöông trình haønh ñoäng Baûng: Muïc tieâu, chæ tieâu vaø caùc chöông trình haønh ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm STT Khía caïnh moâi tröôøng Muïc tieâu Chæ tieâu Bieän phaùp kieåm soaùt Chòu traùch nhieäm 01. Buïi Giaûm toái ña löôïng buïi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát. Noàng ñoä buïi phaùt sinh thaáp hôn hoaëc baèng tieâu chuaån moâi tröôøng xung quanh, 5937-1995 vaø Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. 1. Laép ñaët, baûo trì hoaëc thay môùi thieát bò loïc buïi. 2. Thu gom buïi phaùt sinh ra moâi tröôøng ñöa vaøo taùi söû duïng. 3. Che chaén caùc mui xe chôû nguyeân lieäu trong nhaø maùy. Ban ATLÑ & moâi tröôøng, Phaân xöôûng söûa chöõa cô- ñieän, Phoøng kyõ thuaät 02. Khí thaûi Söû duïng nguoàn naêng löôïng laønh maïnh, gaàn guûi vôùi moâi tröôøng. Chaát löôïng khoâng khí ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng nguoàn thaûi vaø TCVN 5938 -1995 Kieåm soaùt söû duïng xaêng khoâng chì cho caùc phöông tieân vaän chuyeån trong nhaø maùy. Ban ATLÑ & moâi tröôøng, phoøng keá toaùn thoáng keâ taøi chính. 03. Tieáng oàn Giaûm oàn caùc thieát bò maùy moùc ñaûm baûo khoâng aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng. Ñaït tieâu chuaån möùc oàn theo tieâu chuaån moâi tröôøng TCVN 5949 -1998; Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. Aùp duïng caùc bieän phaùp caùch aâm, giaûm rung cho maùy nghieàn, maùy phaùt ñieän. Ban ATLÑ & moâi tröôøng Phoøng kyõ thuaät, Phaân xöôûng söûa chöõa cô ñieän 04. Nöôùc thaûi Ñaït chaát löôïng nöôùc xaû thaûi ra nguoàn tieáp nhaän loaïi A. Nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån TCVN 5945- 1995 vaø TCVN 6981:2001 Phaân loaïi nöôùc thaûi vaø xöû lyù nöôùc thaûi nhieãm baån tröôùc khi xaû vaøo coáng thoaùt nöôùc. Ban ATLÑ & moâi tröôøng, Ñoäi söûa chöõa coâng trình. 05. Chaát Quaûn lyù toát Ñaùp öùng yeâu caàu 1. Phaân loaïi chaát thaûi Ban ATLÑ & Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 29 thaûi raén löôïng raùc thaûi. cuûa quyeát ñònh 155/1999/QÑ-Tg veà ñaêng kyù quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi. sinh hoaït, saûn xuaát vôùi chaát thaûi nguy haïi 2. Giaûi phoùng maët baèng nhaø maùy baèng caùch quy hoaïch laïi thôøi gian baùn pheá lieäu. moâi tröôøng, Phoøng keá toaùn thoáng keâ taøi chính 06. Söï coá Ngaên ngöøa khoâng ñeå xaûy ra söï coá Öùng cöùu kòp thôøi neáu xaûy ra söï coá. Theo yeâu caàu cuûa luaät PCCC, cuïc ñöôøng thuûy vaø Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. Trang bò duïng cuï öùng cöùu söï coá xaø lan, chaùy noå, trang bò baûo hoä cho ngöôøi lao ñoäng, An toaøn lao ñoäng cho maùy moùc trong nhaø maùy. Ban ATLÑ & moâi tröôøng, Phaân xöôûng Söûa chöõa Cô ñieän, Traïm Y teá, Phoøng Baûo veä Quaân söï. 5.2 THÖÏC HIEÄN VAØ ÑIEÀU HAØNH 5.2.1 Nguoàn löïc, vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn Ñeå thieát laäp, duy trì vaø caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, ban laõnh ñaïo coâng ty caàn xaùc ñònh caùc nguoàn löïc caàn thieát cuõng nhö vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa caùn boä coâng nhaân vieân coâng ty. Hieän nay, Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 coù moät ñoäi nguõ nhaân löïc coù trình ñoä cao, kyõ thuaät chuyeân moân toát. Vì vaäy, ñeå thöïc hieän chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû thì nhöõng vieäc laøm sau laø caàn thieát: − Ñöa coâng taùc baûo veä moâi tröôøng tröïc tieáp vaøo coâng vieäc cuûa töøng thaønh vieân theo quy trình vaø thuû tuïc roõ raøng nhaèm naâng cao vai troø, traùch nhieäm vaø hieäu quaû coâng vieäc noùi chung vaø coâng taùc baûo veä moâi tröôøng noùi rieâng. − Ñaïi dieän laõnh ñaïo cuûa töøng phoøng ban coù traùch nhieäm laäp keá hoaïch, thöïc hieän, ñieàu haønh, giaùm saùt vaø khaéc phuïc heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng cho ban laõnh ñaïo xem xeùt vaø laøm cô sôû caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. − Ñeå tieán tôùi ñaït chöùng chæ ISO 14000 thì vieäc chuaån bò laø heát söùc caàn thieát do ñoù Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 caàn thaønh laäp Ban ISO bao goàm: • Moät tröôûng ban: laø laõnh ñaïo Coâng ty (coù theå laø giaùm ñoác hoaëc phoù giaùm ñoác) • Hai Phoù tröôûng ban: trong ñoù moät Phoù tröôûng ban laø ngöôøi chuyeân traùch veà moâi tröôøng trong coâng ty, moät Phoù tröôûng ban laø chuyeân vieân moâi tröôøng thuoäc moät toå chöùc chuyeân traùch moâi tröôøng beân ngoaøi coâng ty. • Caùc thaønh vieân: bao goàm caùc kyõ sö thuoäc ban ATLÑ & MOÂI TRÖÔØNG, caùc phoøng ban khaùc trong coâng ty vaø caùc toå chöùc chuyeân traùch moâi tröôøng beân ngoaøi coâng ty. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 30 Hình: Sô ñoà toå chöùc quaûn lyù moâi tröôøng. Baûng: Toå chöùc quaûn lyù moâi tröôøng taïi coâng ty xi maêng haø tieân 1 Toå chöùc quaûn lyù Traùch nhieäm vaø quyeàn haïn Ban Giaùm ñoác 1. Traùch nhieäm cao nhaát trong ñieàu haønh vaø quaûn lyù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. 2. Thieát laäp ñònh höôùng toång theå, xaây döïng chính saùch moâi tröôøng. 3. Xaùc ñònh vaø cung caáp caùc nguoàn nhaân löïc, coâng ngheä, ñaøo taïo vaø taøi chính. 4. Chæ huy vaø quyeát ñònh trong nhöõng tröôøng hôïp khaån caáp. Ban ISO 1. Laäp keá hoaïch xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14000. 2. Bieân soaïn, söûa ñoåi, löu tröõ vaø phaân phoái taøi lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000. Ban ATLÑ & MT 3. Xaùc ñònh nguoàn oâ nhieãm. 4. Kieåm tra theo doõi tieán ñoä thöïc hieän caùc quy ñònh quaûn lyù moâi tröôøng taïi coâng ty. 5. Phoái hôïp vôùi toå chöùc giaùm saùt, ño ñaïc. Phoøng vaät tö vaø xuaát nhaäp khaåu Ñaët haøng, mua nguyeân nhieân lieäu, naêng löôïng thaân thieän vôùi moâi tröôøng (xaêng khoâng chì) cho hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty. Giaùm ñoác Chòu traùch nhieän toång quaùt veà HTQLMT Phoøng vaät tö vaø xuaát nhaäp khaåu Quaûn lyù söû duïng nhieân lieäu. P. Kyõ thuaät Nghieân cöùu söû duïng thieát bò kyõ thuaät vaø xaây döïng coâng trình kieán truùc trong giaûm thieåu oâ nhieãm. Ban ATLÑ & MT Nhaän dieän nguoàn gaây oâ nhieãm, ñeà xuaát phöông aùn giaûm thieåu. PX söûa chöûa cô-ñieän Baûo trì, söûa chöõa thieát bò maùy moùc, phöông tieän vaän chuyeån. Ñoäi söûa chöõa coâng trình Duy tu, xaây döïng coâng trình phuï trôï, quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng. Ban ISO Laäp keá hoaïch chöông trình aùp duïng ISO 14000 P. Keá toaùn thoáng keâ taøi chính Quaûn lyù nguoàn voán, ñaàu tö trang thieát bò nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng Phaân xöôûng saûn xuaát xi maêng Aùp duïng bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm trong saûn xuaát do caùc phoøng ban ñeà xuaát. Kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng theo quan ñieåm ISO 14000 taïi Coâng ty Xi Maêng Haø Tieân 1 Nguyeãn Thò Ngoïc AÙnh 31 Toå chöùc quaûn lyù Traùch nhieäm vaø quyeàn haïn Phoøng Kyõ thuaät 1. Nghieân cöùu caùc giaûi phaùp kyõ thuaät do chuyeân vieân moâi tröôøng ñeà xuaát. 2. Tröïc tieáp chæ ñaïo söû duïng thieát bò kyõ thuaát môùi vaø xaây döïng caùc coâng trình phuï trôï. Phaân xöôûng söûa chöõa cô - ñieän Chòu traùch nhieäm duy tu, baûo döôõng maùy moùc thieát bò ñònh kyø. Ñoäi söûa chöõa coâng trình 1. Xaây döïng caùc coâng trình phuï trôï, quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng maët ñöôøng. 2. Qui hoaïch maët baèng troàng caây xanh nhaèm ñaûm baûo ñaït tieâu chuaån löôïng caây xanh chieám 25% toång dieän tích toaøn nhaø maùy. P. Keá toaùn thoáng keâ taøi chính Quaûn lyù nguoàn voán, ñaàu tö trang thieát bò xöû lyù vaø coâng trình phuï trôï nhaèm muïc ñích giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng. Phaân xöôûng saûn xuaát xi maêng Aùp duïng caùc bieän phaùp saûn xuaát thaân thieän vaø gaàn guûi vôùi moâi tröôøng do chuyeân vieân veà moâi tröôøng yeâu caàu. 5.2.2 Nguoàn löïc, ñaøo taïo vaø nhaän thöùc 5.2.2