Đề tài Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Xí nghiệp xây dựng Binh đoàn 11 - Cao Thùy Anh

Lời mở đầu Hiện nay trong nền kinh tế thị trường, mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận vẫn luôn là mục tiêu cơ bản nhất của doanh nghiệp, nó chịu sự chi phối đến mọi hoạt động của doanh nghiệp. Bất kỳ doanh nghiệp cũng luôn tìm và thực thi những giải pháp nhằm hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra. Nhưng để làm được điều này thì không hề đơn giản, nó đòi hỏi phải tìm được hướng đi đúng cho doanh nghiệp của mình và một chế độ kế toán hợp lý. Việc hạch toán chi phí để tính giá thành sản phẩm quyết định đến kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và việc tăng hay giảm chi phí sản xuất ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ tiêu kinh tế khác. Thấy rõ tầm quan trọng trên cùng với quá trình học tại trường, em đã tập trung phân tích và nghiên cứu đề tài: "Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Xí nghiệp xây dựng Binh đoàn 11". Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chuyên đề chia thành 3 phần như sau: Phần I: Lý luận chuyên về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây dựng, xây lắp. Phần II: Tình hình thực tế kế toán chi phí sản xuất và tình giá thành sản phẩm ở các doanh nghiệp xây lắp - Binh đoàn 11. Phần III: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Xí nghiệp xây dựng - Binh đoàn 11. Vì thời gian và trình độ có hạn nên trong quá trình viết chuyên đề, em không tránh khỏi những thiếu sót, em mong thầy cô góp ý để chuyên đề được hoàn thiện hơn. Đồng thời em xin cảm ơn cô Lê Thị Bình đã giúp em hoàn thành bản chuyên đề này. Phần thứ nhất Lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp I. Đặc điểm của sản phẩm xây lắp tác động đến tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 1. Đặc điểm của sản phẩm xây lắp trong ngành xây dựng Xây dựng cơ bản là một ngành sản xuất vật chất độc lập có chức năng tái sản xuất TSCĐ cho tất cả các ngành trong nền kinh tế quốc dân. Nó làm tăng sức mạnh về kinh tế, quôc phòng, tạo nên cơ sở vật chất kỹ thuật cho xã hội. Một đất nước có một cơ sở hạ tầng vững chắc thì đất nước đó mới có điều kiện phát triển. Như vậy việc xây dựng cơ sở hạ tầng bao giờ cũng phải tiến hành trước một bước so với các ngành khác. Muốn cơ sở hạ tầng vững chắc thì xây dựng là một ngành không thể thiếu được. Vì thế một bộ phận lớn của thu nhập quốc dân nói chung và quỹ tích lũy nói riêng, cùng với vốn đầu tư tài trợ từ nước ngoài có trong lĩnh vực xây dựng cơ bản. Sản phẩm xây dựng là các công trình sản xuất, hạng mục công trình, công trình dân dụng có đủ điều kiện đưa vào sử dụng và phát huy tác dụng. Sản phẩm của ngành xây dựng cơ bản luôn được gắn liền với một địa điểm nhất định nào đó. Địa điểm đó là đất liền, mặt nước, mặt biển và có cả thềm lục địa. Vì vậy ngành xây dựng cơ bản là một ngành khác hẳn với các ngành khác. Các đặc điểm kỹ thuật đặc trưng được thể hiện rất rõ ở sản phẩm xây lắp và quá trình tạo ra sản phẩm của ngành. Đặc điểm của sản phẩm xây dựng được thể hiện cụ thể như sau: Sản phẩm xây dựng có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, thời gian xây dựng dài, có giá trị rất lớn. Nó mang tính cố định, nơi sản xuất ra sản phẩm đồng thời là nơi sản phẩm hoàn thành đưa vào sử dụng và phát huy tác dụng. Nó mang tính đơn chiếc, mỗi công trình được xây dựng theo một thiết kế kỹ thuật riêng, có giá trị dự đoán riêng biệt và tại một địa điểm nhất định. Điều đặc biệt sản phẩm xây dựng mang nhiều ý nghĩa tổng hợp về nhiều mặt: kinh tế, chính trị, kỹ thuật, mỹ thuật... Quá trình từ khởi công xây dựng cho đến khi hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng thường là dài, nó phụ thuộc vào quy mô và tính chất phức tạp về kỹ thuật của từng công trình. Quá trình thi công thường được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn thi công bao gồm nhiều công việc khác nhau. Khi đi vào từng công trình cụ thể, do chịu ảnh hưởng lớn của thời tiết khí hậu làm ngừng quá trình sản xuất và làm giảm tiến độ thi công công trình. Sở dĩ có hiện tượng này vì phần lớn có các công trình đều thực hiện ở ngoài trời do vậy mà điều kiện thi công không có tính ổn định, luôn biến động theo địa điểm xây dựng và theo từng giai đoạn thi công công trình. Các công trình được ký kết tiến hành đều được dựa trên đơn đặt hàng, hợp đồng cụ thể của bên giao thầu xây lắp. Cho nên phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng và thiết kế kỹ thuật của công trình đó. Khi có khối lượng xây lắp hoàn thành đơn vị xây lắp phải đảm bảo bàn giao đúng tiến độ, đúng thiết kế kỹ thuật, đảm bảo chất lượng công trình. 2. Yêu cầu của công tác quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp Do đặc thù của xây dựng và của sản phẩm xây dựng nên việc quản lý về đầu tư xây dựng cơ bản có khó khăn phức tạp hơn một số ngành khác. Chính vì thế trong quá trình quản lý đầu tư xây dựng cơ bản phải đáp ứng yêu cầu sau: - Công tác quản lý đầu tư và xây dựng cơ bản phải đảm bảo tạo ra những sản phẩm, dịch vụ được xã hội và thị trường chấp nhận về giá cả, chất lượng, đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế. - Thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hóa, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân. - Huy động và sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn đầu tư trong nước cũng như nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, khai thác tốt tiềm năng lao động, tài nguyên đất đai và mọi tiềm lực khác nhằm khai thác hết tiềm năng của đất nước phục vụ cho quá trình tăng trưởng, phát triển kinh tế đồng thời đảm bảo bền vững mỹ quan. Thực hiện cạnh tranh trong xây dựng nhằm đáp ứng công nghệ tiên tiến bảo đảm chất lượng và thời gian xây dựng với chi phí và việc thực hiện bảo hành công trình. (Trích điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng, ban hành kèm theo nghị định số 42/CP ngày 16/7/1996 của Chính phủ). Từ trước tới nay, XDCB là một “Lỗ hổng lớn” làm thất thoát nguồn vốn đầu tư của nhà nước. Để hạn chế sự thất thoát này nhà nước thực hiện việc quản lý giá xây dựng thông qua ban hành các chế độ chính sách về giá, các phương pháp nguyên tắc lập dự toán và các căn cứ (định mức kinh tế kỹ thuật đơn giá XDCB, xuất vốn đầu tư) để xác định tổng mức vốn đầu tư, tổng dự toán công trình và cho từng hạng mục công trình. Giá thành công trình là giá trúng thầu, các điều kiện ghi trong hợp đồng giữa chủ đầu tư và đơn vị xây dựng. Giá trúng thầu không vượt quá tổng dự đoán được duyệt. Đối với doanh nghiệp xây dựng, đảm bảo thi công đúng tiến độ, kỹ thuật, đảm bảo chất lượng các công trình với chi phí hợp lý. Bản thân các doanh nghiệp phải có biện pháp tổ chức quản lý sản xuất, quản lý chi phí sản xuất chặt chẽ hợp lý có hiệu quả. Hiện nay trong lĩnh vực XDCB chủ yếu áp dụng phương pháp đấu thầu, giao nhận thầu xây dựng. Để trúng thầu các doanh nghiệp phải xây dựng một giá đấu thầu hợp lý cho công trình dựa trên cơ sở các định mức đơn giá XDCB do nhà nước ban hành trên cơ sở giá cả thị trường và khả năng của doanh nghiệp. Mặt khác phải đảm bảo sản xuất kinh doanh có lãi. Để thực hiện các yêu cầu trên, đòi hỏi doanh nghiệp phải tăng cường công tác quản lý kinh tế đặc biệt là quản lý chi phí sản xuất – giá thành, trong đó trọng tâm là công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thánh sản phẩm. 3. Nhiệm vụ của công tác quản lý, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. Xác định đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp, thoả mãn yêu cầu quản lý đặt ra, vận dụng các phương pháp tập hợp, chi phí và tính giá thành một cách khoa học kỹ thuật hợp lý đảm bảo cung cấp một cách đầy đủ, kịp thời và chính xác các số liệu cần thiết cho công tác quản lý. Cụ thể là: - Xác định đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với tổ chức sản xuất ở doanh nghiệp đồng thời xác định đúng đối tượng tính giá thành. - Phản ánh đầy đủ, chính xác, kịp thời toàn bộ chi phí sản xuất thực tế phát sinh. - Kiểm tra tình hình thực hiện các định mức chi phí, vật tư, nhân công sử dụng máy thi công... và các dự toán chi phí khác. Phát hiện kịp thời các khoản chênh lệch so với định mức dự toán các khoản chi phí ngoài kế hoạch, các khoản thiệt hại, mất mát, hư hỏng trong sản xuất để ngăn chặn kịp thời. - Tính toán chính xác, kịp thời giá thành sản phẩm xây lắp các sản phẩm là lao vụ hoàn thành của doanh nghiệp. - Kiểm tra việc thực hiện hạ giá thành của doanh nghiệp theo từng công trình, hạng mục công trình, từng loại sản phẩm... vạch ra khả năng và các mức hạ giá thành hợp lý, hiệu quả. - Xác định đúng đắn, bàn giao thanh toán kịp thời khối lượng công tác xây lắp hoàn thành. Định kỳ kiểm tra và đánh giá khối lượng thi công dở dang theo quy định. - Đánh giá đúng đắn kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của từng công trình, hạng mục công trình, từng bộ phận thi công, tổ đội sản xuất... trong từng thời kỳ nhất định. Kịp thời lập báo cáo kế toán về chi phí sản xuất và tính giá thành công tác xây lắp. Cung cấp chính xác, nhanh chóng các thông tin về chi phí sản xuất và tính giá thành phục vụ cho yêu cầu quản lý của lãnh đạo doanh nghiệp. 4.Vai trò, ý nghĩa của công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp trong doanh nghiệp xây dựng hiện nay 4.1. Vai trò Hạch toán kinh tế thúc đẩy tiết kiệm thời gian lao động, động viên các nguồn dự trữ nội bộ của doanh nghiệp và đảm bảo tích luỹ tạo điều kiện mở rộng không ngừng sản xuất trên cơ sở áp dụng kỹ thuật tiên tiến nhằm thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng và nâng cao phúc lợi của quần chúng lao động. Hạch toán kinh tế đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải nghiêm chỉnh chấp hành các kế hoạch sản xuất sản phẩm về mặt hiện vật cũng như về mặt giá trị, chấp hành nghiêm túc các tiêu chuẩn đã quy định về tài chính. Đối với doanh nghiệp xây lắp việc hạch toán sẽ cung cấp các số liệu một cách chính xác, kịp thời đầy đủ phục vụ cho việc phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó đề ra các biện pháp quản lý và tổ chức sản xuất phù hợp với yêu cầu hạch toán. Hạch toán kế toán là vấn đề trung tâm của công tác hạch toán trong xây lắp. Tập hợp chi phí sản xuất giúp doanh nghiệp nắm bắt được tình hình thực tế so với kế hoạch là bao nhiêu, từ đó xác định được mức tiết kiệm hay lãng phí để có giải pháp khắc phục. Việc tính giá thành thể hiện toàn bộ chất lượng hoạt động kinh doanh và quản lý kinh tế tài chính của đơn vị. 4.2. ý nghĩa Giúp cho việc quản lý chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đầu tư của nhà nước.Đáp ứng yêu cầu quản lý thông qua việc cung cấp đầy đủ chính xác các thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. II. Những vấn đề lý luận chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp 1. Khái niệm – phân loại chi phí sản xuất và quản lý chi phí sản xuất 1.1. Khái niệm chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp là toàn bộ chi phí về lao động sống, lao động vật hoá đã chi ra để tiến hành hoạt động kinh doanh trong thời kỳ nhất định, được biểu hiện bằng tiền. Giá trị của sản phẩm xây lắp được biểu hiện: GXL = C + V + m Trong đó: GXL : Giá trị sản phẩm xây lắp C : toàn bộ giá trị tư liệu sản xuất tiêu hao trong quá trình tạo ra sản phẩm V : Là chi phí tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động tham gia m : Là giá trị mới do lao động sống tạo ra trong quá trình tạo ra sản phẩm Về mặt lượng chi phí sản xuất phụ thuộc vào 2 yếu tố: - Khối lượng lao động và tư liệu sản xuất đã bỏ ra trong quá trình xây lắp ở một thời kỳ nhất định. - Giá tư liệu sản xuất đã tiêu hao trong quá trình sản xuất và tiền lương của một đơn vị lao động đã hao phí. Trong điều kiện giá cả thường xuyên thay đổi như hiện nay thì việc tính toán đánh giá chính xác chi phí sản xuất là một điều khá quan trọng. Nhât là trong điều kiện hiện nay doanh nghiệp phải tự chủ trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, kinh doanh phải có lãi và bảo toàn được vốn. 1.2. Phân loại chi phí sản xuất Trong doanh nghiệp xây lắp, các chi phí sản xuất bao gồm có nội dung kinh tế và công dụng khác nhau. Yêu cầu quản lý đối với từng loại cũng khác nhau, vì vậy việc quản lý sản xuất, tài chính, không những dựa vào số liệu tổng hợp mà còn căn cứ vào số liệu cụ thể của từng công trình, hạng mục công trình trong từng thời kỳ nhất định. Không phân loại chi phí một cách chính xác thì việc tính giá thành không thể thực hiện được. Việc phân loại đựơc tiến hành theo các tiêu thức sau: 1.2.1. Phân loại theo nội dung, tính chất kinh tế. Toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được chia thành các yếu tố sau: - Chi phí nguyên vật liệu gồm toàn bộ chi phí về đối tượng lao động như: nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, vật liệu thiết bị xây dựng. - Chi phí nhân công là toàn bộ tiền công, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, KPCĐ và các khoản khác phải trả cho người lao động. - Chi phí khấu hao TSCĐ là toàn bộ phải trích khấu hao, trích trước chi phí sửa chữa lớn trong tháng đối với tất cả các loại TSCĐ có trong doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài là số tiền phải trả về các loại dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài phục vụ cho việc sản xuất như chi phí thuê máy, tiền nước, tiền điện... - Chi phí khác bằng tiền là chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất ngoài bốn yếu tố chi phí nói trên như chi phí bằng tiền mặt, chi phí tiếp khách. Phân loại theo tiêu thức này giúp ta hiểu được kết cấu, tỷ trọng của từng loại chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh, giúp doanh nghiệp dự toán chi phí sản xuất kinh doanh cho kỳ sau. 1.2.2. Phân loại theo mục đích công dụng của chi phí. Theo cách phân loại này thì toàn bộ chi phí sản xuất của doanh nghiệp đựơc chia thành: * Chi phí sản xuất tạo ra sản phẩm là toàn bộ chi phí liên quan đến việc xây lắp, chế tạo sản phẩm cũng như chi phí liên quan đến hoạt động quản lý và phục vụ sản xuất trong các phân xưởng, tổ đội sản xuất. Nó được chia thành chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp. + Chi phí trực tiếp là những chi phí trực tiếp liên quan đến việc chế tạo sản phẩm xây lắp gồm chi phí nhân công trực tiếp, nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công. * Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của các vật liệu chính, vật liệu phụ, vật kết cấu vật liệu luân chuyển (cốp pha, giàn giáo...) bán thành phẩm... cần thiết để tạo ra sản phẩm. * Chi phí nhân công trực tiếp gồm tiền lương cơ bản, các khoản phụ cấp lương. Với khoản chi phí tiền lương của công nhân điều khiển máy tính trong đơn giá XDCB cũng tính vào chi phí nhân công trực tiếp. Còn chi phí tiền lương của cán bộ quản lý công trình (bộ phận gián tiếp) được tính vào chi phí sản xuất chung chứ không phải là chi phí nhân công trực tiếp. *Chi phí sản xuất chung bao gồm tiền lương cơ bản, các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, KPCĐ cho nhân viên quản lý, các khoản chi phí khác bằng tiền hoặc công cụ, dụng cụ cũng tính vào chi phí sản xuất chung của doanh nghiệp. *Chi phí sử dụng máy thi công gồm tiền lương, các khoản phải trích theo lương của nhân viên điều khiển máy, chi phí khấu hao máy và vật liệu. + Chi phí gián tiếp (chi phí sản xuất chung) là những chi phí phục vụ cho việc quản lý sản xuất phát sinh trong quá trình xây lắp tạo ra sản phẩm hoặc thực hiện các đòi hỏi ở bộ phận tổ đội sản xuất. * Chi phí quản lý doanh nghiệp là toàn bộ chi phí quản lý chung các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như chi phí sản xuất, quản lý hành chính và các chi phí khác. * Chi phí hoạt động khác là chi phí phát sinh trong quá trình tiến hành các hoạt động khác ngoài hoạt động sản xuất của doanh nghiệp bao gồm: Chi phí về hoạt động tài chính và chi phí hoạt động bất thường. Phân loại theo mục đích, công dụng của chi phó có tác dụng xác định số chi phí đã chi cho từng lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, làm cơ sở để tính giá thành và kết quả hoạt động sản xuất. Theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất chế tạo ra sản phẩm sẽ là những chi phí cấu thành nên giá thành sản phẩm khi hoàn thành. Ngoài ra có nhiều cách phân loại khác nhau nhưng hai cách phân loại trên được sử dụng nhiều hơn cả bởi vì trong dự toán công trình xây lắp thì chi phí sản xuất được phân công theo từng khoản mục. 2. Giá thành sản phẩm xây lắp 2.1. Giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây dựng Để xây dựng một công trình hoàn thành thì doanh nghiệp xây dựng phải đầu tư vào quá tình sản xuất thi công một lượng chi phí nhất định, những chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra sẽ tham gia cấu thành quá trình đó. Vậy giá thành sản phẩm xây lắp và toàn bộ chi phí sản xuất bao gồm chi phí vật liệu, nhân công, chi phí sử dụng máy thi công, chi phí trực tiếp khác... tính cho từng công trình, hạng mục công trình hay khối lượng xây lắp hoàn thành đến giai đoạn quy ước đã nghiệm thu bàn giao và được chấp nhận thanh toán thì giá thành mang tính chất cá biệt. Vì vậy mỗi công trình, hạng mục công trình hay khối lượng xây lắp sau khi hoàn thành đều có giá thành riêng. Biết được giá bán trước khi sản phẩm hoàn thành và giá thành thực tế quyết định tới lỗ lãi của doanh nghiệp. Tuy nhiên trong điều kiện hienẹ nay để đa dạng hoá hoạt động sản xuất kinh doanh được sự cho phép của nhà nước, một số doanh nghiệp đã chủ động xây dựng một số công trình có quy mô nhỏ sau đó bán lại với một giá cả hợp lý thì giá thành sản phẩm cũng là một yếu tố quan trọng xác định nên giá bán. 2.2. Bản chất – chức năng của giá thành sản phẩm. Các chi phí sản xuất chế tạo sản phẩm luôn được biểu hiện ở mặt định tính và mặt định lượng. Mục đích bỏ ra chi phí của doanh nghiệp là tạo nên giá trị sử dụng nhất định để đáp ứng yêu cầu tiêu dùng của xã hội. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp xây lắp nói riêng luôn quan tâm tới hiệu quả của chi phí bỏ ra là ít nhất, thu được giá trị lớn nhất và luôn tìm mọi biện pháp để hạ giá thành nhằm thu lợi nhuận tối đa. Trong hệ thống các chỉ tiêu kinh tế phục vụ công tác quản lý giá thành là chỉ tiêu đáp ứng được nội dung trên. Giá thành sản phẩm luôn chứa đựng hai mặt khác nhau vốn có của nó là chi phí sản xuất đã chi ra và lượng giá trị sử dụng thu hồi được cấu thành trong khối lượng sản phẩm, công việc đã hoàn thành. Như vậy bản chất của giá thành sản phẩm là sự chuyển dịch giá trị của các yếu tố chi phí vào sản phẩm xây lắp nhất định đã hoàn thành. Giá thành sản phẩm có hai chức năng chủ yếu là chức năng thước đo bù đắp chi phí và chức năng lập giá. Toàn bộ chi phí mà các doanh nghiệp chi ra sẽ hoàn thành một khối lượng công tác xây lắp, một công trình hay hạng mục công trình phải được bù đắp bằng chính số tiền thu về do quyết toán công trình, hạng mục công trình. Việc bù đắp này nhằm bảo đảm quá trình sản xuất giản đơn. Mục đích đòi hỏi các doanh nghiệp phải đảm bảo trang trải bù đắp mọi chi phí đầu vào của quá trình sản xuất phải có lãi.Trong cơ chế thị trường giá bán sản phẩm phụ thuộc nhiều vào quy luật cung cầu và sự thoả thuận giữa doanh nghiệp với khách hàng. Giá bán của sản phẩm xây dựng là giá nhận thầu. Vậy giá nhận thầu là biểu hiện giá trị của công trình hạng mục công trinh phải dựa trên cơ sở giá thành dự toán để xác định thông qua việc bán sản phẩm. Còn giá bán sản phẩm lao vụ là biểu hiện giá trị của sản phẩm phải dựa trên cơ sở giá thành sản phẩm để xác định. Thông qua giá bán sản phẩm mà đánh giá được mức độ bù đắp chi phí và hiệu quả chi phí. 2.3. Các loại giá thành sản phẩm công tác xây lắp. 2.3.1. Giá thành dự toán. Sản phẩm XDCB là thời gian thi công dài do đó mỗi công trình hạng mục công trình đều có giá trị dự toán để xác định giá thành dự toán. = + Lãi định mức Giá thành dự toán = Giá trị dự toán – Lãi định mức Với lãi định mức là số phần trăm trên giá thành xây lắp do nhà nước quy định đối với từng loại hình xây lắp khác nhau, từng sản phẩm xây lắp cụ thể. Giá trị dự đoán của công trình, hạng mục công trình được xác định trên cơ sở định mức đánh giá của cơ quan thẩm quyền ban hành và dựa trên mặt bằng giá cả thị trường. Nó chính là giá nhận thầu của đơn vị xây lắp đối với đơn vị chủ thầu đầu tư. 2.3.2. Giá thành kế hoạch Dựa trên những định mức của nội bộ xí nghiệp, giá thành kế hoạch là cơ sở phấn đấu hạ giá thành công tác xây lắp trong giai đoạn kế hoạch. Nó phản ánh trình độ quản lý giá thành của doanh nghiệp. = - 2.3.3. Giá thành thực tế Biểu hiện bằng tiền của tất cả các chi phí thực tế mà doanh nghiệp xây lắp đã bỏ ra để hoàn thành một đối tượng xây lắp nhất định. Nó được xác định theo số liệu kế toán cung cấp. Giá thành thực tế không chỉ bao gồm những chi phí trong định mức mà còn bao gồm những chi phí thực tế phát sinh không nằm trong kế hoạch do nguyên nhân chủ quan của doanh nghiệp. Giữa 3 loại giá thành trên có mối quan hệ về mặt số lượng được thể hiện như sau: Giá thành dự toán > giá thành kế hoạch> giá thành thực tế. Việc so sánh này được thể hiện trên cùng một đối tượng tính giá thành nhất định. Xuất phát từ đặc điểm của sản phẩm xây dựng, đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây dựng. Giá thành công tác xây lắp hoàn chỉnh và giá thành của những công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành bàn giao đựơc chủ đầu tư nghiệm thu và chấp nhận thanh toán. Chỉ tiêu này cho phép đánh giá một cách chính xác và toàn diện hiệu quả sản xuất, thi công trọn vẹn một công trình hay một hạng mục công trình. Để đáp ứng yêu cầu quản lý và chỉ đạo sản xuất kịp thời đòi hỏi phải xác định được giá thành khối lượng xây lắp quy ước (nếu quy định thanh toán khối lượng hoàn thành theo quy ước). Khối lượng xây lắp hoàn thành quy ước là khối lượng hoàn thành đến một giai đoạn nhất định và phải thoả mãn các điều kiện sau: - Phải đảm bảo theo thiết kế và chất lượng kỹ thuật. - Khối lượng này phải được xác định cụ thể và được bên chủ đầu tư nghiệm thu và chấp nhận thanh toán. - Phải đạt được điểm dừng kỹ thuật hợp lý giá thành khối lượng sản phẩm hoàn thành quy ước. Phản ánh kịp thời chi phí sản xuất cho đối tượng xây lắp giúp cho doanh nghiệp phân tích kịp thời chi phí đã chi ra cho từng đối tượng để có biện pháp quản lý thích hợp. 2.4. Phân biệt giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Chi phí sản xuất là cơ sở hình thành nên giá thành sản phẩm. Tuy nhiên giữa chúng cũng có sự khác biệt, sự khác biệt đó thể hiện như sau: - Về phạm vi: chi phí sản xuất chỉ tình trong từng thời kỳ, còn giá thành sản phẩm lại bao gồm cả chi phí khối lượng xây lắp dở dang kỳ trước chuyển sang nhưng lại trừ đi chi phí thực tế của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ. - Chi phí sản xuất được tập hợp theo từng thời kỳ nhất định còn giá thành xây dựng là chi phí sản xuất được tính cho công trình hạng mục hay một công trình hoàn thành. Nhưng giữa chúng cũng có điểm giống nhau bởi vì chúng có cùng bản chất đó là điều phản ánh những chi phí hao phí trong quá trình sản xuất. Giá thành xây lắp và chi phí sản xuất thống nhất về mặt lượng trong trường hợp: đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành là một công trình, hạng mục công trình được hoàn thành trong kỳ tính giá thành hay giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ bằng giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ. III. Nội dung kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành trong doanh nghiệp xây lắp. 1. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành. 1.1. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong doanh nghiệp Theo thông tư số 23 BXDNKT ngày 15/12/1994 của Bộ xây dựng thì dự toán xây lắp gồm các khoản mục: chi phí vật liệu, nhân công, máy thi công, chi phí chung, thuế và lãi. Vì vậy khi xác định đối tượng tập hợp chi phí ở từng doanh nghiệp cần căn cứ vào tính chất sản xuất, loại hình sản xuất, địa điểm phát sinh quy trình công nghệ sản xuất, đặc điểm tổ chức sản xuất...Căn cứ vào yêu cầu tính giá thành, yêu cầu quản lý, khả năng trình độ quản lý, hạch toán của doanh nghiệp. Cho nên việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất đúng và phù hợp có ý nghĩa rất lớn trong việc tổ chức hạch toán ban đầu đến tổ chức tổng hợp số liệu ghi chép trên tài khoản, sổ chi tiết. 1.2. Đối tượng giá thành. Là các loại sản phẩm, công trình... do DN xây lắp sản xuất ra đòi hỏi phải tính được giá thành và giá thành đơn vị. Xác định đối tượng tính giá thành trong doanh nghiệp xây lắp là công trình, hạng mục công trình, khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao các sản phẩm khác đã hoàn thành (nếu có). 1.3. Phân biệt đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng giá thành sản phẩm xây lắp. Đối tượng tập hợp chi phí là căn cứ để mở các tài khoản, sổ chi tiết, tổ ghi chép ban đầu tập hợp chi phí sản xuất chi tiết cho từng hạng mục công trình. Còn việc xác định đối tượng tính giá thành lại là căn cứ để kế toán lập các bảng biểu chi tiết tính giá thành sản phẩm và tổ chức công tác giá thành theo đối tượng tính giá thành. Đó là những đặc điểm khác nhau song giữa chúng lại có một mối quan hệ mật thiết với nhau. Về bản chất chúng đều là phạm vi giới hạn để tập hợp số liệu sản xuất trong kỳ, là cơ sở để tính giá thành sản phẩm đã hoàn thành. Trong DN xây lắp chúng thường phù hợp với nhau. 2. Phương pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong doanh nghiệp. 2.1. Các phương pháp tập hợp chi phí sản xuất. 2.1.1. Phương pháp trực tiếp Được áp dụng với những chi phí trực tiếp, là những chi phí chỉ liên quan đến một đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Khi có chi phí phát sinh thì căn cứ vào các chứng từ gốc ta tập hợp từng chi phí cho từng đối tượng sản xuất. Trường hợp doanh nghiệp xác định đối tượng tập hợp chi phí là công trình hay hạng mục công trình thì hàng tháng căn cứ vào các chi phí phát sinh có liên quan đến công trình hay hạng mục công trình nào thì tập hợp chi phí cho công trình đó. 2.1.2. Phương pháp phân bổ gián tiếp. Được áp dụng với những chi phí gián tiếp liên quan đến nhiều đối tượng kế toán chi phí sản xuất. Vì vậy phải xác định theo phương pháp phân bổ gián tiếp. Để phân bổ cho các đối tượng phải chọn tiêu thức phân bổ và tính hệ số phân bổ chi phí. Công thức: H = C/T Trong đó: H: Hệ số phân bổ chi phí C: Tổng chi phí cần phân bổ T: Tổng đại lượng của tiêu thức phân bổ Mức chi phí phân bổ cho từng đối tượng tính theo công thức sau: Ci = H x Ti Trong đó: Ci: Chi phí sản xuất phân bổ cho đối tượng i Ti: Đại lượng của tiêu chuẩn phân bổ của đối tượng i Trường hợp đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là đội thi công hay công trường thì chi phí sản xuất phải tập hợp theo đội thi công hay công trường. Cuối kỳ tổng số chi phí tập hợp phải được phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình để tính giá thành sản phẩm riêng. 2.2. Trình tự kế toán chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp. 2.2.1. Kế toán chi phí vật liệu trực tiếp. Chi phí nguyên liệu, vật liệu cho công trình gồm nhiều loại khác nhau như giá trị thực tế của vật liệu chính (gạch, đá, vôi, cát, xi măng...) vật liệu phụ như sơn, công cụ dụng cụ... nó chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm. Giá trị hạch toán được tính vào khoản mục này, ngoài giá trị thực tế ngoài người bán cung cấp còn có chi phí thu mua, vận chuyển từ nơi mua tới nơi nhập kho hay xuất thẳng tới công trình. Vật liệu sử dụng cho xây dựng công trình, HMCT nào thì phải tính trực tiếp cho công trình, hạng mục công trình đó trên cơ sở chứng từ gốc, theo giá thực tế vật liệu và theo số lượng thực tế vật liệu đã sử dụng. Trường hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất thì không thể hạch toán trực tiếp vào các đối tượng thì phải áp dụng phương pháp phân bổ gián tiếp để phân bổ chi phí cho các đối tượng có liên quan. Tiêu thức phân bổ có thể là định mức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc số giờ máy chạy hay theo khối lượng sản phẩm, công việc đã hoàn thành. = + - - Phương pháp được hạch toán cụ thể được phản ánh bằng sơ đồ: Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 152, 153 621 154 (1) 142 (2a) (2b) (4) (1) : Tập hợp chi phí VLTT (2a) : Vật liệu chờ phân bổ (2b) : Phân bổ dần (3) : Phế liệu thu hồi, VL sử dụng không hết nhập lại kho (4) : Kết chuyển hoặc phân bổ chi phí VLTT để tính giá thành. 2.2.2. Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp Là những khoản tiền phải trả, phải thanh toán cho công nhân trực tiếp sản xuất, thi công như tiền lương, các khoản tiền phụ cấp... Việc hạch toán tiền lương của công nhân trong DN thì dựa trên bảng chấm công, theo dõi cho từng tổ sản xuất, đội xây dựng. Bảng chấm công cho biết ngày giờ làm việc thực tế, sóo ngày nghỉ của từng người sau khi đã được kiểm tra và chuyển lên phòng lao động để ghi chép, theo dõi sau đó để làm cho phòng kế toán có căn cứ tính lương và phân bổ tiền lương. Về nguyên tắc chi phí nhân công trực tiếp cũng được tập hợp giống chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Trường hợp cần phân bổ gián tiếp thì tiêu thức phân bổ có thể là tiền công, giờ công, định mức hợac giờ công thực tế,. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp 334 622 338 (2-4) (1) (2) (3) 154 (1) : Tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất (2) : Các khoản trích BHXH, BHYT, CPCĐ (3) : Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp để tính giá thành 2.2.3. Kế toán chi phí sử dụng máy thi công Tài khoản 623 dùng để tập hợp và phân bổ chi phí sử dụng xe, máy thi công phục vụ trực tiếp cho hoạt động xây lắp. Tài khoản này chỉ sử dụng để hạch toán chi phí sử dụng xe, máy thi công đối với doanh nghiệp thực hiện xây lắp công trình theo phương thức thi công hỗn hợp (vừa thủ công vừa kết hợp máy móc). Trường hợp doanh nghiệp thực hiện xây lắp công trình hoàn toàn bằng máy thì không sử dụng tài khoản 623 mà doanh nghiệp hạch toán các chi phí xây lắp trực tiếp vào các TK 621, 622, 627. Không hạch toán vào tài khoản 623 khoản trích về BHXH, BHYT, KPCĐ tính trên lương phải trả công nhân sử dụng máy thi công. Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy móc thi công 111, 334 152, 153, 141, 111 214 111, 112, 331 623 Tiền công phải trả cho CN điều khiển máy Khi xuất mua VL phụ cho máy thi công Chi phí khấu hao máy thi công Chi phí DV mua ngoài Chi phí bằng tiền khác 133 Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có) 623 154 Khoản mục CPSDM Căn cứ vào bảng phân bổ chi phí SDM thi công tính cho từng CT, HMCT Ghi chú: Trường hợp thi công hoàn toàn bằng máy hạch toán toàn bộ chi phí vào TK 154. Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ trên lương của công nhân sử dụng máy không hạch toán vào TK 623 2.2.4. Kế toán chi phí sản xuất chung Là những chi phí liên quan đến phục vụ, quản lý sản xuất trong phạm vi các phân xưởng, tổ đội sản xuất như chi phí tiền lương cho nhân viên quản lý phân xưởng, khấu hao TSCĐ... Các chi phí sản xuất chung thường được hạch toán chi tiết riêng theo từng địa điểm phát sinh chi phí phân xưởng, tổ đội sản xuất sau đó mới tiến hành phân bổ cho các đối tượng chịu chi phí liên quan. Việc phân bổ cũng được tiến hành dựa trên các tiêu thức phân bổ hợp lý như định mức chi phí sản xuất chung, chi phí trực tiếp phân bổ theo từng loại chi phí. Kế toán chi phí sản xuất chung. 334, 338 152, 142 214, 331 111, 333 627 (1) (2) (3) (4) 154 (5) (1) : Chi phí nhân viên (2) : Chi phí vật liệu, CCDC (3) : Chi phí khấu hao TSCĐ, dịch vụ bên ngoài (4) : Chi phí khác bằng tiền (5) : K/c hoặc phân bổ CFSXC để tính giá thành. 3. Đánh giá sản phẩm dở dang trong DN xây lắp Sản phẩm dở dang trong doanh nghiệp xây lắp là các công trình, hạng mục công trình dở dang chưa hoàn thành hoặc bên chủ đầu tư chưa nghiệm thu, chấp nhận thanh toán. Đánh giá sản phẩm dở dang là tính toán, xác định phần chi phí sản xuất trong kỳ cho khối lượng sản phẩm làm dở cuối kỳ theo nguyên tắc nhất định. Muốn đánh giá một cách chính xác trước hết phải tổ chức kiểm kê chính xác khối lượng công tác xây lắp hoàn thành theo quy ước ở từng giai đoạn thi công để xác định khối lượng công tác xây lắp dở dang, phát hiện tổn thất trong quá trình thi công. Chất lượng công tác kiểm kê khối lượng xây lắp có ảnh hưởng đến tính chính xác của việc đánh giá sản phẩm làm dở và tính giá thành. Do đặc điểm của sản phẩm xây lắp có kết cấu phức tạp nên việc xác định đúng mức độ hoàn thành của nó rất khó. Khi đánh giá kế toán cần phải kết hợp chặt chẽ với bộ phận kỹ thuật, bộ phận tổ chức lao động để xác định độ hoàn thành của khối lượng xây lắp dơ dang một cách chính xác. Dựa trên kết quả kiểm kê sản phẩm dở dang đã tập hợp được kế toán tiến hành đánh giá sản phẩm làm dở. Đối với các doanh nghiệp thường áp dụng một trong các phương pháp đánh giá sản phẩm sau: 3.1. Phương pháp đánh giá theo chi phí dự toán CPKLXLHT bàn giao trong kỳ CPKLXLDD cuối kỳ theo dự toán CP thực tế KLXL thực hiện trong kỳ Theo phương pháp này chi phí thực tế của khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ được xác định theo công thức: + = x + ++ 3.2. Phương pháp đánh giá theo tỷ lệ hoàn thành tương đương Chủ yếu áp dụng đối với việc đánh giá sản phẩm làm dở của công tác lắp đặt máy móc thiết bị. Nó được xác định bởi công thức: CPTTKLXL thực hiện trong kỳ Giá trị DTKLXLHT bàn giao trong kỳ Giá trị DTKLXL DD cuối kỳ + + = + 3.3. Phương pháp đánh giá theo trị giá dự toán Theo phương pháp này chi phí thực tế khối lượng xây lắp dở dang cuối kỳ được xác định như sau: = Ngoài ra đối với một số công việc sửa chữa, hoàn thiện hoặc xây dựng các công trình có giá trị nhỏ, thời gian thi công ngắn theo hợp đồng được bên chủ đầu tư thanh toán sau khi hoàn thành. Lúc này giá trị sản phẩm dở cuối kỳ là toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh từ khi thi công cho đến thời điểm kiểm kê đánh giá. 4. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp là phương pháp sử dụng số liệu về chi phí xây lắp để tính ra tổng giá thành và giá thành đơn vị thực tế của sản phẩm xây lắp. Phương pháp tính giá thành này sử dụng cho những sản phẩm đã hoàn thành theo các khoản mục giá thành trong kỳ tính giá thành đã được xác định. Trong đó thời kỳ tính giá thành là thời kỳ bộ phận kế toán giá thành cần phải tính giá thành cho các công trình, hạng mục công trình. Tùy theo đặc điểm của từng đối tượng tính giá thành mà kế toán phải lựa chọn sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phương pháp thích hợp để tính giá thành cho một hay nhiều đối tượng và ngược lại. Trong quá trình DN xây lắp thường sử dụng các phương pháp sau: 4.1. Phương pháp giản đơn (phương pháp tính trực tiếp) Phương pháp này được phổ biến rộng rãi trong các doanh nghiệp xây lắp hiện nay vì sản xuất thi công mang tính đơn chiếc, đối tượng tập hợp chi phí phù hợp với đối tượng tính. Hơn nữa việc sử dụng phương pháp cho phép cung cấp kịp thời các số liệu giá thành cho mỗi kỳ báo cáo và cách tính thì đơn giản, dễ hiểu. Theo phương pháp này tập hợp tất cả các chi phí phát sinh trực tiếp cho một công trình hay HMCT từ khi khởi công đến khi hoàn thành chính là giá thực tế của công trình hay HMCT đó. Có thể căn cứ vào chi phí sản xuất của cả nhóm hoặc hệ số kinh tế kỹ thuật cho từng công trình, HMCT nhằm tính giá thành thực tế cho HMCT đó. Trong trường hợp công trình, HMCT chưa hoàn thành mà có khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao thì cần phải tính giá thành thực tế. * = + - * = Nếu các công trình, HMCT có thiết kế, dự toán khác nhau nhưng cùng thi công trên cùng địa điểm do một đơn vị công trình sản xuất đảm nhiệm và không có điều kiện quản lý, theo dõi công việc sử dụng các loại chi phí khác nhau thì từng loại chi phí tập hợp trên toàn bộ công trình đều phải tiến hành phân bổ cho từng HMCT đó. Khi đó giá thành thực tế của HMCT: ZH = Gdti x H Trong đó: H: Tỷ lệ phân bổ giá thành thực tế H = [(TC, TGdt) x 100%] Gdt: Giá thành dự toán của hạng mục công trình TC: tổng chi phí thực tế của HMCT TGdt: Tổng dự toán của tất cả HMCT. 4.2. Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng áp dụng cho các doanh nghiệp nhận thầu xây lắp theo đơn đặt hàng, đối tượng tập hợp chi phí là từng đơn đặt hàng. Kỳ tính giá thành không phù hợp với kỳ báo cáo mà là khi đơn đặt hàng hoàn thành. Đối tượng tính giá thành là đơn đặt hàng hoàn thành. Theo phương pháp này hàng tháng chi phí sản xuất phát sinh được tập hợp theo từng đơn đặt hàng và khi hoàn thành thì chi phí sản xuất theo đơn tập hợp được cũng chính là giá thành thực tế của đơn đặt hàng. Nếu đơn đặt hàng gồm nhiều HMCT, công trình đơn nguyên khác nhau thì phải tính toán, xác định chi phí của từng HMCT, công trình đơn nguyên liên quan đến đơn đặt hàng. Những chi phí trực tiếp được tập hợp thẳng vào HMCT, công trình đơn nguyên thì cần phải phân bổ theo tiêu thức hợp lý. 4.3. Phương pháp tính theo định mức. Gồm 3 bước: + Bước 1: Tính giá thành định mức của sản phẩm xây lắp. + Bước 2: Xác định số chênh lệch do thay đổi định mức = Định mức cũ - Định mức mới. + Bước 3: Xác định chênh lệch thoát ly định mức, nguyên nhân gây ra chênh lệch đó. = - Việc áp dụng phương pháp này có tác dụng lớn cho việc kiểm tra tình hình định mức, dự toán chi phí sản xuất, tính sử dụng hợp lý tiết kiệm hay lãng phí ngay cả khi chưa có sản phẩm hoàn thành. Ngoài ra nhằm giảm bớt khối lượng tính toán của kế toán nhằm nâng cao hiệu quả công tác trong doanh nghiệp. 5. Sổ kế toán 5.1. Hình thức sổ kế toán nhật ký chung. Tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đều phải ghi vào sổ nhật ký mà trọng tâm là sổ nhật ký chung, theo trình tự thời gian phát sinh và định khoản nghiệp vụ đó. Sau đó lấy số liệu trên các sổ nhật ký để ghi vào sổ cái theo tưng nghiệp vụ phát sinh. - Sổ nhật ký chung - Sổ cái - Các sổ kế toán chi tiết (thẻ nếu có) 5.2. Hình thức sổ kế toán nhật ký sổ cái Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được kết hợp ghi chép theo trình tự thời gian và theo nội dung kinh tế (tài khoản kế toán) trên cùng một quyển sổ kế toán tổng hợp duy nhất là nhật ký sổ cái. Căn cứ để ghi vào nhật ký sổ cái là các chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp chứng từ gốc. - Nhật ký sổ cái. - Các sổ, thẻ kế toán chi tiết. 5.3. Hình thức sổ nhật ký chứng từ ghi sổ. Căn cứ trực tiếp để ghi là chứng từ ghi sổ, việc ghi bao gồm: * ghi theo trình tự thời gian trên sổ đăng ký chứng từ ghi sổ *Ghi theo nội dung kinh tế trên sổ cái Chứng từ ghi sổ do kế toán lập trên cơ sở chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp cùng loại cùng nội dung kinh tế. - Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ - Sổ cái - Các sổ, thẻ kế toán chi tiết. Phần thứ hai Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở xí nghiệp xây dựng – Binh đoàn 11 I. Đặc điểm chung của xí nghiệp xây dựng 1. Quá trình hình thành và phát triển Công ty được thành lập ngày 7/7/1960 với nhiệm vụ chủ yếu là xây dựng các công trình công nghiệp và dân dụng trong phạm vi cả nước. Đến ngày 18/3/1977 công ty đổi tên thành Công ty xây dựng số 1 trực thuộc Bộ Xây dựng. Nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian này là xây dựng các công trình phúc lợi và cũng trong thời gian này công ty đã được nhà nước trao huân chương lao động hạng ba. Công ty bao gồm nhiều xí nghiệp trực thuộc có quy mô lớn. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng lớn của xây dựng công ty lần lượt ra quyết định tách ba xí nghiệp thuộc công ty thành các công ty trực thuộc. + Năm 1984 tách xí nghiệp 104 thành công ty xây dựng số 2 + Năm 1986 tách xí nghiệp trực thuộc 106 thành công ty xây dựng Tây Hồ. + Năm 1992 tách xí nghiệp hoàn thiện trực thuộc thành công ty xây dựng số 5. Là một đơn vị thành lập từ sớm, từ khi còn đóng ở tại trung tâm thủ đô và gần cơ quan chủ quản nên có điều kiện phát triển, có nhiều điều kiện để thi công các công trình có quy mô và áp dụng sớm các thành tựu KHKT, công nghệ tiên tiến cho nên công ty có đội ngũ kỹ thuật vững mạnh, công nhân có tay nghề cao. Tuy nhiên khó khăn mà công ty gặp cũng không ít như thời bao cấp kéo dài, công ty không chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đội ngũ cán bộ công nhân viên đông. Từ khi thành lập đến nay công ty thi công và bàn giao nhiều công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp có chất lượng cao, bàn giao đúng tiến độ. Công ty ngày càng có uy tín trên thị thị trường và đóng góp một phần không nhỏ cho ngân sách nhà nước, tạo được công ăn việc làm cho người lao động và đã giúp đời sống người lao động phần nào nâng cao. Trong quá trình hoạt động công ty luôn là một đơn vị mạnh và đã nhận được nhiều huân huy chương của nhà nước. - Ngày 21/8/1979 nhận huân chương lao động hạng 3 - Ngày 15/8/1983 nhận huân chương lao động hạng 2 - Ngày 17/11/1985 nhận huân chương lao động h ạng 1 - Ngày 21/9/1994 theo quyết định 1219 công ty được công nhận là doanh nghiệp hạng 1 Hiện nay công ty đã có 16 xí nghiệp đội trực thuộc, trong đó xí nghiệp binh đoàn 11 là một trong những đơn vị mạnh nhất. Thành lập từ năm 1978 nhưng chính thức ra đời vào ngày 13/7/1998 với chức năng chủ yếu là xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp trong phạm vi cả nước. Xí nghiệp đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của công ty bằng các dự án lớn đạt chất lượng cao mà xí nghiệp đã thi công như: Viện kiểm soát nhân dân tối cao, khách sạn quốc tế... Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thành công của xí nghiệp nói riêng và của công ty nói chung như ngày hôm nay chính là sự nhạy bén với cái mới, cạnh tranh bằng chất lượng và tiến độ thi công, áp dụng công nghệ cao và các thiết bị thi công tiên tiến, hiện đại cùng đội ngũ công nhân viên có trình độ lành nghề. 2. Đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý sản xuất của công ty Hiện nay công ty gồm 6 xí nghiệp trực thuộc.Đây là công ty có quy mô lớn, địa bàn hoạt động rộng nên việc tổ chức lao động thành các xí nghiệp trực thuộc tạo điều kiện thuận lợi cho công ty trong việc quản lý và phân công lao động ở nhiều điểm thi công khác nhau với nhiều công trình khác nhau một cách hiệu quả. Từ trước 1/1/1995 công ty tổ chức hạch toán kế toán phân tán, các xí nghiệp trực thuộc tổ chức hạch toán riêng, các công ty kế toán xử lý chứng từ ban đầu đến lập báo cáo gửi về công ty do bộ phận kế toán xí nghiệp thực hiện, trên cơ sở đó phòng kế toán tập hợp báo cáo chung toàn công ty. Cơ cấu tổ chức bộ máy của công ty gồm có: Giám đốc, phó giám đốc, các phòng ban chức năng và các xí nghiệp trực thuộc. - Đứng đầu là giám đốc chỉ đạo điều hành chung mọi hoạt động của công ty, đại diện pháp nhân của công ty trước pháp luật, ... Giúp việc cho giám đốc là hai phó giám đốc: phụ trách kế hoạch tiếp thị và hai phó giám đốc kỹ thuật thi công có điện. Trong trường hợp giám đốc đi vắng phó giám đốc thay mặt điều hành hoạt động của công ty. - Bí thư Đảng uỷ, chủ tịch công đoàn, đoàn thanh niên giúp cho ban giám đốc quản lý các hoạt động có hiệu quả. - Các phòng chức năng công ty có trách nhiệm hướng dẫn đôn đốc thực hiện thi công, đảm bảo chất lượng công trình, lập và kiểm tra các định mức kỹ thuật, chế độ bảo quản của công ty. Đồng thời lập kế hoạch nghiên cứu thị trường, tìm bạn hàng cung cấp số liệu, phân tích tình hình sản xuất giúp giám đốc có biện pháp quản lý thích hợp. Mặt khác giải quyết mọi công tác liên quan đến nhân sự, chính sách lao động tiền lương cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Dưới đây là các phòng ban trong công ty và nhiệm vụ chủ yếu của từng phòng: + Phòng kỹ thuật thi công cơ điện có nhiệm vụ giám sát chất lượng mỹ thuật, an toàn, tiến độ thi công các công trình. Tham gia nghiên cứu tính toán các công trình đấu thầu, khảo sát, thiết kế, tính khối lượng sửa chữa, nâng cấp các công trình nội bộ.Theo dõi số lượng, chất lượng toàn bộ thiết bị, thu thapạ thông tin và phổ biến các quy trình toàn bộ thiết bị, thu thập thông tin và phổ biến các quy trình quy phạm mới... + Phòng kế toán tìa chính thống kê gồm 4 nhiệm vụ chính: * Nhiệm vụ công tác tài chính tham mưu cho lãnh đạo. * Nhiệm vụ công tác thống kê. * Nhiệm vụ giúp giám đốc soạn thảo hợp đồng giao khoán chi phí sản xuất cho các đơn vị trực thuộc và xây dựng quy chế phân cấp về công tác tài chính kế toán của công ty cho các đơn vị. * Nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát. + Phòng kế hoạch vật tư tiếp thị gồm 3 nhiệm vụ chính: * Công tác kế hoạch gồm lập kế hoạch, giao kế hoạch triển khai, hướng dẫn và kiểm tra các đơn vị thực hiện kế hoạch. * Công tác vật tư gồm xác định mặt bằng giá chuẩn cho từng loại vật liệu ở từng thời điểm, tìm nguồn hàng, kiểm tra giám sát việc quản lý vật liệu. * Công tác tiếp thị: Có các cơ quan thường xuyên với cơ quan cấp trên, các cơ quan hữu quan, khách hàng... + Phòng quản lý khối lượng có nhiệm vụ tính toán khối lượng các công trình. Lập tổng dự án thi công các công trình, phối hợp với phòng kế toán tài chính thống kê, phòng kế hoạch và các đơn vị trực thuộc, thực hiện công tác thanh quyết thu hồi vốn đối với A. + Phòng hành chính y tế chịu trách nhiệm về công tác hành chính, quản trị, văn thư và đời sống y tế. - Dưới các xí nghiệp trực thuộc lại phân ra thành các bộ phận chức năng: kỹ thuật, tài vụ, lao động tiền lương, an toàn các đội sản xuất. Trong các đội sản xuất phân ra thành các tổ sản xuất chuyên môn hóa như tổ sắt, tổ mộc... Đứng đầu xí nghiệp là giám đốc điều hành xí nghiệp chịu trách nhiệm trước giám đốc công ty về hoạt động sản xuất kinh doanh của xí nghiệp mình. Sơ đồ quản lý và tổ chức sản xuất ở công ty xây dựng binh đoàn 11 Giám đốc công ty Kế toán trưởng Phó giám đốc kinh tế Phó giám đốc KH tiếp thị Phó giám đốc kỹ thuật Phó giám đốc dự án Phòng tài chính kế toán Phòng tổ chức hành chính Phòng Kinh tế kế hoạch Phòng QL dự án và đấu thầu Phòng Kỹ thuật Xí nghiệp XD – BĐ 11 Xí nghiệp XD – BĐ 12 Xí nghiệp XD – BĐ 13 Xí nghiệp XD – BĐ 14 Xí nghiệp XD – BĐ 15 XNXL Mộc Nội thất XNXL điện nước XD XN gia công cơ khí Các đội XD trực thuộc CT Với cách tổ chức lao động, quản lý ở công ty xây dựng tạo điều kiện quản lý chặt chẽ các mặt kinh tế kỹ thuật ở từng xí nghiệp đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh liên tục, đem lại hiệu quả cao. Đặc điểm của sản phẩm xây lắp có ảnh hưởng lớn đến tổ chức quản lý và sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng. Các công trình xây dựng thường có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, sản phẩm đơn chiếc thời gian thi công lâu dài đòi hỏi một quy mô lớn các yếu tố đầu vào. Các công trình đều đòi hỏi phải lập dự toán công trình, các công trình cố định tại nơi sản xuất nên chịu ảnh hưởng của nơi đặt công trình như địa hình, thời tiết, giá cả thị trường... các điều kiện sản xuất như máy móc thiết bị, người lao động phải di chuyển tới địa điểm sản phẩm, điều này, làm cho công tác quản lý sử dụng tài sản của công ty rất khó khăn. Công tác tổ chức quản lý sản xuất của công ty luôn tuân thủ theo quy trình công nghệ xây lắp sau: Mua vật tư, tổ chức nhân công Nhận thầu Tổ chức thi công Nghiệm thu bàn giao công trình Lập kế hoạch thi công 3. Đặc điểm quy trình công nghệ và cơ chế quản lý giữa công ty với các xí nghiệp. 3.1. Đặc điểm quy trình công nghệ Do đặc điểm của ngành xây dựng cơ bản và của sản phẩm xây dựng nên quy trình sản xuất các loại sản phẩm chủ yếu của công ty có đặc điểm: sản xuất liên tục, phức tạp, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau (điểm dừng kỹ thuật) mỗi công trình đều có dự toán thiết kế riêng và thi công ở các địa điểm khác nhau. Do vậy qui trình công nghệ sản xuất của các công trình thường như nhau: giai đoạn khảo sát thiết kế, giai đoạn san nền, giải quyết mặt bằng thi công, đào đất, làm móng, giây đoạn xây trát, trang trí nội thất. Mỗi giai đoạn tiêu hao định mức nguyên vật liệu hao phí phân công là khác nhau. 3.2. Cơ chế quản lý giữa công ty và xí nghiệp. Khi nhận thầu một công trình, do công ty hay xí nghiệp tìm kiếm được thực hiện cơ chế khoán thông qua hợp đồng giao khoán giữa công ty và xí nghiệp trực thuộc theo quy chế tạm thời có nội dung sau: + Mức khoán với tỷ lệ 97,5 đến 98% giá trị quyết toán được duyệt. + Số còn lại công ty chi cho các khoản sau: * Nộp thuế doanh thu thuế lợi tức. *Tiền sử dụng vốn ngân sách và lãi vay ngân hàng của số vốn công ty định mức cho xí nghiệp. * Phụ cấp trên và các khoản chi phí quản lý công và trích lập các quỹ của xí nghiệp. + Các công trình khác nhau sẽ có mức khoán khác nhau. + Trong tỷ lệ khoán nếu xí nghiệp có lãi được phân phối như sau: * Nộp 25% thuế thu nhập doanh nghiệp *Xí nghiệp được sử dụng 75%lập quỹ khen thưởng. Trong đó giám đốc xí nghiệp và phụ trách kế toán được hưởng 10%. + Nếu bị lỗ xí nghiệp phải tự bù đắp, giám đốc và phụ trách kế toán phải chịu trách nhiệm trước công ty. Cơ chế khoán trên đã tác động đến công tác hạch toán kế toán nhất là phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp ở công ty, góp phần nâng cao trách nhiệm và quản lý hoạt động kinh doanh có hiệu quả nhất. 4. Tình hình chung về công tác kế toán ở công ty xây dựng binh đoàn 11. Hiện nay công ty áp dụng hình thức kế toán nhật ký chung và tổ chức bộ máy kế toán tập trung. Phòng kế toán được trang bị máy vi tính, toàn bộ kế toán tổng hợp và một phần kế toán phân tích đều được thực hiện trên máy. Với phần mềm kế toán đã được nâng cấp và đội ngũ nhân viên kế toán có tay nghề, trình độ cao, công tác kế toán ngày càng hoàn thiện hơn. Phòng tài chính kế toán có 11 người được tổ chức theo sơ đồ sau đó mỗi người đều được phân công công việc cụ thể.  Kế toán trưởng Phó phòng kế toán và kế toán thuế Kế toán tổng hợp Phụ trách thống kê thu hồi vốn Kế toán thanh toán Kế toán lương và BHXH Kế toán TGNH Kế toán các khoản phải thu và DT Thủ quỹ Kế toán vật tư và các khoản phải trả Kế toán TSCĐ Bộ phận kế toán các xí nghiệp + Kế toán trưởng chịu trách nhiệm hướng dẫn chỉ đạo, kiểm tra công việc do nhân viên kế toán thực hiện. Tổ chức lập báo cáo theo yêu cầu quản lý, tổ chức nhân viên phân công trách nhiệm cho từng người. Chịu trách nhiệm trước giám đốc, cấp trên và nhà nước về các thông tin kế toán. + Kế toán trưởng (phòng) giữ vai trò trợ lý giúp đỡ kế toán trưởng phụ trách công tác tổng hợp, kế toán tài chính. + Kế toán tổng hợp vật tư kiêm thủ quỹ quản lý tiền mặt căn cứ vào các chứng từ hợp lệ để ghi sổ đồng thời ghi chép sổ kế toán về vật liệu. + Kế toán thống kê thu vốn căn cứ chứng từ báo cáo sản lượng của các xí nghiệp để thống kê toàn bộ sản lượng của công ty. Căn cứ vào quyết toán được A chấp nhận thanh toán, làm thủ tục thu vốn. + Kế toán ngân hàng và BHXH dựa vào chứng từ, giấy báo nợ có, bảng sao kê ngân hàng để ghi vào sổ nhật ký chung. Chị trách nhiệm theo dõi các khoản BHXH, thanh toán các khoản chế độ... hàng tháng, cuối quý tổng hợp quyết toán với đơn vị cấp trên. + Kế toán TSCĐ chịu trách nhiệm phản ánh số lượng hiện trạng và giá trị TSCĐ hiện có. Phản ánh kịp thời hao mòn TSCĐ trong quá trình sử dụng. + Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành có nhiệm vụ tập hợp chi phí sản xuất của xí nghiệp căn cứ vào chi phí thực tế và chi phí dự toán tiến hành kết chuyển lỗ lãi của quá trình kinh doanh (gồm 2 người). + Kế toán thanh toán và tiền lương có nhiệm vụ tập hợp chi phí nhân công tiến hành phân bổ vào các đối tượng chịu chi phí. Căn cứ vào chứng từ gốc hợp lệ để viết phiếu thu chi (gồm 2 người). Hệ thống kế toán áp dụng là hệ thống tài khoản áp dụng chung cho các doanh nghiệp ban hành theo quyết định 1141 TC/CĐKT ngày 1/11/1995. Hàng tháng kế toán căn cứ chứng từ gốc, kiểm tra tính hợp pháp ghi vào số nhật ký chung, số và thẻ chi tiết theo trình tự thời gian. Từ nhật ký chung tổng hợp số liệu để ghi vào sổ cái, cuối tháng căn cứ vào số liệu ở sổ cái lập bảng tổng hợp số liệu và báo cáo tài chính. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký chung Chứng từ gốc Sổ kế toán chi tiết Các số nhật ký đặc biệt Nhật ký chung Bảng tổng hợp chi tiết Sổ cái Bảng cân đối kế toán Báo cáo kế toán Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Quan hệ đối chiếu Hàng ngày căn cứ vào chứng từ kế toán được dùng làm căn cứ ghi sổ như phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu thu chi... Trước hết kế toán tiến hành ghi các nghiệp vụ phát sinh vào sổ nhật ký chung, sau đó căn cứ vào số liệu đã ghi trên sổ nhật ký chung để ghi vào sổ cái theo các tài khoản kế toán phù hợp. Do đơn vị có mở sổ kế toán chi tiết nên đồng thời với việc ghi sổ nhật ký chung, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được ghi vào các sổ kế toán chi tiết liên quan. Hàng ngày căn cứ vào các chứng từ được dùng làm căn cứ ghi sổ, kế toán ghi các nghiệp vụ phát sinh vào sổ nhật ký đặc biệt có liên quan. Định kỳ 5 ngày tổng hợp từng sổ nhật ký đặc biệt, lấy số liệu để ghi lại vào các tài khoản phù hợp trên sổ cái. Cuối tháng, (quý hay năm) cộng số liệu ghi trên sổ cái và bảng cân đối kế toán. Sau khi đã kiểm tra, đối chiếu khớp đúng với số liệu ghi trên sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết (được lập từ các sổ kế toán chi tiết), kế toán tiến hành lập báo cáo tài chính. Ngoài ra công ty còn thực hiện đầy đủ các chế độ báo cáo do Bộ tài chính quy định bao gồm: - Bảng cân đối kế toán lập hàng quý. - Kết quả sản xuất hoạt động kinh doanh lập hàng quí. - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ lập 6 tháng 1lần - Bảng thuyết minh báo cáo tài chính lập hàng năm. Để phù hợp với quy mô sản xuất kinh doanh tương đối lớn, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh thường xuyên, liên tục. Do vậy công tác tập hợp chi phí và tính giá thành snả phẩm đã được công ty phân loại thành 4 khoản mục chi phí như sau: - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (TK 621) - Chi phí nhân công trực tiếp (TK 622) - Chi phí sử dụng máy thi công (TK 623) - Chi phí sản xuất chung (TK 627) Phương pháp phân loại chi phí theo từng khoản mục của công ty nhằm quản lý chặt chẽ toàn diện, liên tục mọi khoản vật tư, tài sản, lao động, tiền vốn... Đồng thời cũng tạo điều kiện cho công tác tính giá thành và định mức sản xuất cho kỳ sau. II.Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở binh đoàn 11 – công ty xây dựng A. Kế toán chi phí sản xuất Để có thể nghiên cứu, phân tích, đánh giá cao nghiệp vụ kinh tế kế toán một cách cụ thể. Trong bài viết này em xin được chọn công trình: Viện kiểm sát nhân dân tối cao, như vậy công trình này chính là đối tượng tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Đây là công trình tiêu biểu do xí nghiệp xây dựng binh đoàn 11 thuộc công ty xây dựng thi công. Dưới đây em xin trình bày công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất ở giai đoạn cuối (quý 4/2004) 1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Thông thường đối với các công trình xây dựng thì chi phí nguyên vật liệu là loại chi phí chiếm tỷ trọng lớn, thường từ 70% đến 80% (tùy theo kết cấu công trình) trong giá thành sản phẩm.Từ thực tế phải đòi hỏi tăng cường công tác quản lý vật tư, công tác kế toán vật liệu góp phần đảm bảo sử dụng hiệu quả, tiết kiệm vật tư nhằm hạ thấp chi phí sản xuất. Để tạo điều kiện cho quá trình sản xuất thi công, tránh việc vận chuyển tốn kém nên hiện nay xí nghiệp tổ chức mở kho vật liệu ngay ở mỗi công trình, nhân viên đội vác, thủ kho tiến hành kiểm tra về số lượng và chất lượng.Sau đó lập phiếu nhập kho làm 2 liên (1 liên thủ kho giữ và 1 liên lưu tại ở phòng kế toán). Khi có nhu cầu sử dụng vật tư chủ nhiệm công trình (đội trưởng) viết phiếu xuất kho có chữ ký của thủ trưởng đơn vị chuyển cho thủ kho xuất vật tư thi công giá vật tư xuất kho được xí nghiệp sử dụng theo phương pháp nhập trước, xuất trước. Trường hợp vật tư mua về không thông qua kho mà chuyển thẳng tới chân công trình theo tiến độ thi công thì giá vật tư sử dụng cho việc tính chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của công trình chính là giá thực tế của vật liệu. Có thể nói chi phí nguyên vật liệu trực tiếp có vị trí chủ chốt và rất quan trọng trong quá trình thi công cũng như tổng giá thành công trình. Chínhvì vậy kế toán xí nghiệp cần phải tính toán, phản ánh chính xác đầy đủ số lượng và giá trị từng loại vật tư nhằm cung cấp thông tin kịp thời cho bộ phận quản lý tiến hành các biện pháp làm giảm tiêu hao nguyên vật liệu và định mức tiêu hao, định mức dự trữ vật liệu. Đó chính là yêu cầu cấp thiết đặt ra cho xí nghiệp. Hạch toán nguyên vật liệu trực tiếp tại xí nghiệp TK152 TK621 TK111,141,331… Xuất NVL để chế tạo sản phẩm Vật tư nhập kho (chưa thuế) TK133 Thuế GTGT được khấu trừ Hàng ngày kế toán căn cứ vào phiếu nhập kho, xuất kho vật tư để ghi vò sổ Nhật ký chung và Sổ Cái các tài khoản liên quan. - Đối với vật tư mua về nhập kho, kế toán ghi: Nợ TK 152 Nợ TK 153 Có TK 111, 112, 331… - Vật tư xuất thẳng để thi công công trình Nợ TK 621 (chi tiết từng đối tượng) Nợ TK 133 Có TK 111, 112, 331… Căn cứ vào các chứng từ gốc là phiếu xuất kho, phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ, các giấy thanh toán tiền tạm ứng… kế toán vật liệu lập bảng tổng hợp xuất vật tư công cụ, dụng cụ trong tháng. Giấy đề nghị tạm ứng Ngày 1/5/2005 Kính gửi: Giám đốc Công ty xây dựng - Binh đoàn 11 Tên tôi là: Lê Việt Hoà Địa chỉ: Đội cầu Đề nghị tạm ứng số tiền là: 100.000.000 Bằng chữ: Một trăm triệu đồng chẵn. Lý do tạm ứng: Mua vật liệu thi công công trình. Thời hạn thanh toán: Trừ vào sản lượng. Thủ trưởng đơn vị Kế toán trưởng Phụ trách bộ phận Người đề nghị tạm ứng Tại Công ty hầu hết vật liệu mua về được xuất thẳng đến công trình không qua kho nhưng khi vật tư mua về hạch toán vẫn hạch toán lượng vật liệu này nhập kho, sau lại lập phiếu xuất kho. Đơn vị: Công ty xây dựng binh đoàn 11 Địa chỉ: Mẫu số: 01 Quyết định: 1141-TC/CĐKT Ngày 1/11/1995 của BTC Phiếu nhập kho Ngày 45/2005 Tên người giao hàng: Lê Việt Hoà- Đội Cầu Theo 01 hoá đơn + HĐ077181 ngày 20-5-2005 của Công ty thép và vật tư công nghệ SIMCO. Nhập tại kho: Làm QL 1A (gồm hợp đồng đỏ - TLHĐ/đỏ - đen) STT Tên nhãn hiệu, qui cách vật tư Mã số ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền Theo chứng từ Thực nhập A B C D 1 2 3 4 Thép tròn gai LD D12 - L = 11,7m Kg 3117 4300 13.091.400 D10 - L = 11,7m Kg 267 4200 1.121.400 D19 - L = 11,7m Kg 6028 4152,38 25.030.547 D16 - L = 11,7m Kg 7764 4152,38 32.239.078 D20 - L = 11,7m Kg 4290 4152,38 17.813.710 89.296.135 Thuế GTGT = 5% 4.464.807 Cộng 93.760.942 Cộng tiền bằng chữ: Chín ba triệu bảy trăm sáu mươi ngàn chín trăm bốn mươi hai đồng. Mẫu số 01/GTKT-3CL CS/99-13 Hoá đơn GTGT Liên 2 (giao khách hàng) Tháng 5/2005 No: 077181 Đơn vị bán hàng: Công ty thép và vật tư công ty SIMCO Địa chỉ: 198 Trần Phú - Hà Tĩnh Số TK 431130 000 50 Điện thoại: 039885546 - Mã số: 01.009029225 Họ tên người mua hàng: Lê Việt Hoà Đơn vị: Công ty xây dựng binh đoàn 11 Địa chỉ: Hình thức thanh toán: Tiền mặt 0100193211 STT Tên hàng hoá, dịch vụ ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền A B C 1 2 3 = (1x2) 1 Thép tròn gai LD D12 - L = 11,7m Kg 3117 4300 13.091.400 D10 - L = 11,7m Kg 267 4200 1.121.400 D19 - L = 11,7m Kg 6028 4152,38 25.030.547 D16 - L = 11,7m Kg 7764 4152,38 32.239.078 D20 - L = 11,7m Kg 4290 4152,38 17.813.710 Cộng thành tiền 89.296.135 Thuế VAT: 5% 4.464.807 93.760.942 Viết bằng chữ: Chín ba triệu bảy trăm sáu mươi ngàn chín trăm bốn mươi hai đồng. Người mua hàng Kế toán trưởng Thủ trưởng đơn vị Đơn vị: Công ty xây dựng Binh đoàn 11 Địa chỉ: Mẫu số: 01 Quyết định 1141-TC/QĐ/CĐKT Ngày 1/11/1995 của BTC phiếu xuất kho Số 212/VT Tháng 5/2005 Họ tên người nộp tiền: Lê Việt Hoà - Đội Cầu Lý do xuất kho: Làm quốc lộ 1A Xuất tại kho: DN220/VT + 01BC + 01HĐ STT Tên nhãn hiệu quy cách, vật tư Mã số ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền Theo chứng từ Thực nhập A B C D 1 2 3 4 1 Thép tròn gai LD D12 - L = 11,7m Kg 3117 4300 13.091.400 D10 - L = 11,7m Kg 267 4200 1.121.400 D19 - L = 11,7m Kg 6028 4152,38 25.030.547 D16 - L = 11,7m Kg 7764 4152,38 32.239.078 D20 - L = 11,7m Kg 4290 4152,38 17.813.710 Cộng tiền hàng 89.296.135 Cộng tiền bằng chữ: Chín ba triệu bảy trăm sáu mươi ngàn chín trăm bốn mươi hai đồng. Cụ thể làm căn cứ vào phiếu xuất kho, phiếu nhập kho, hoá đơn GTGT mà kế toán ghi vào Nhật ký chung như sau: Nợ TK 152: 89.296.135 Nợ TK 133 (1331): 4.464.807 Có TK 111: 93.760.942 Sau đó phản ánh hàng xuất kho như sau: Nợ TK 621: 89.296.135 Có TK 152: 89.296.135 Đơn vị: Công ty xây dựng Binh đoàn 11 Đội Cầu Mẫu số: 01 Quyết định 1141-TC/QĐ/CĐKT Ngày 1/11/1995 của BTC Trích sổ nhật ký chung Quý II/2005 NT GS Chứng từ Diễn giải Đã ghi Sổ Cái TKĐƯ Số phát sinh Số Ngày Nợ Có … … … … … … … … 04/6 212 04/6 Xuất kho vật liệu làm đường QL1A x x 621 152 89.296.135 82.296.135 05/6 222 05/6 Xuất kho vật liệu (cát đen) làm đường QL1A x x 621 152 55.052.400 55.052.400 30/6 351 30/6 Xuất kho vật liệu (đá) làm đường QL1A x x 621 152 18.815.534 18.815.534 30/6 385 30/6 Xuất kho vật liệu làm đường QK91 Hương Sơn x x 621 152 50.000.000 50.000.000 Đồng thời máy cũng lựa chọn số liệu vào sổ cái TK621 và sổ chi tiết TK621. Chi phí vật liệu phát sinh ở công trình nào thì tập hợp ghi vào sổ chi tiết TK621 của công trình đó. Số được mở riêng cho từng công trình và ghi theo thứ tự của chứng từ ghi sổ. Trước tiên căn cứ vào từng nghiệp vụ phát sinh mà vào Sổ Cái dựa trên sổ Nhật ký chung. Công ty xây dựng Binh đoàn 11 Đơn vị: Đội Cầu Trích sổ cái - chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Quý II/2005 Chứng từ Diễn giải TKĐƯ Số tiền phát sinh Số Ngày Nợ Có … … … … … … 212 04/6 Xuất vật liệu làm đường QL1A 152 89.296.135 222 05/6 Xuất kho vật liệu làm đường QL1A 152 55.052.400 351 30/6 Xuất kho vật liệu làm đường QL1A 152 18.815.534 31/6 … … … … Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp quý II/2004 sang chi phí SXKKDD 1541 4.591.716.789 Căn cứ vào số liệu trên các chứng từ ghi sổ mà số liệu cho sổ chi tiết TK621, tập hợp theo từng công trình. Ta có sổ chi tiết TK621 - chi tiết làm đường quốc lộ 1A như sau: Sổ chi tiết TK621 Công trình: Đường quốc lộ 1A Quý II/2005 NT GS Chứng từ Diễn giải TKĐƯ Số phát sinh Số Ngày Nợ Có … … … … … … … 04/6 212 04/6 Xuất vật liệu làm đường QL1A 152 89.296.135 05/6 222 05/6 Xuất vật liệu làm đường QL1A 152 55.052.400 30/6 351 30/6 Xuất vật liệu làm đường QL1A 152 18.815.534 … … … … … … … 31/6 31/6 Kết chuyển chi phí vật liệu quý II/2005 vào sản phẩm dở dang 1541 3.017.331.917 Tổng cộng 3.017.331.917 3.017.331.917 Cuối kỳ căn cứ vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp vào giá thành sản phẩm theo định khoản. Nợ TK 154 (1541): 3.017.331.917 Có TK 621: 3.017.331.917 2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp là khoản chi phí trực tiếp ở xí nghiệp và gắn liền với lợi ích của người lao động. Do vậy việc hạch toán đúng, đủ, chi phí nhân công có ý nghĩa quan trọng trong việc tính lương, trả lương chính xác, kịp thời cho người lao động. Nó có tác dụng tích cực góp phần khích lệ người lao động nâng cao năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm… Chi phí nhân công ở xí nghiệp gồm: + Tiền lương công nhân trong danh sách + Tiền lương công nhân thuê ngoài + Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ. Hiện nay lực lượng lao động ở xí nghiệp gồm 2 loại: công nhân viên chức trong danh sách (trong biên chế) và công nhân viên chức ngoài danh sách. Công nhân viên chức trong biên chế chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng là lực lượng nòng cốt, thực hiện những công việc đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao còn lại là lao động theo hợp đồng. Điều này làm cho cơ cấu của xí nghiệp trở nên gọn nhẹ, giảm bớt chi phí quản lý. Bộ phận công nhân viên chức ngoài danh sách gồm công nhân trực tiếp sản xuất và lao động gián tiếp (nhân viên kỹ thuật, nhân viên quản lý kinh tế, quản lý hành chính). + Đối với công nhân lao động gián tiếp áp dụng trả lương khoán theo công việc của từng người (có quy chế trả lương theo cấp bậc, năng lực, công việc thực tế của mỗi người). + Đối với công nhân lao động trực tiếp xí nghiệp áp dụng hình thức trả lương theo sản phẩm. + Đối với bộ phận CNVC trong danh sách xí nghiệp tiến hành trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo đúng quy định hiện hành. Cụ thể là: - 15% BHXH tính theo lương cơ bản - 2% BHYT tính theo lương cơ bản - 2% KPCĐ tính theo lương thực tế + Đối với bộ phận CNVC ngoài danh sách xí nghiệp không tiến hành trích BHXH, BHYT theo tháng (quý) mà tính trong đơn giá nhân công trả trực tiếp cho người lao động. Còn khoản KPCĐ thì xí nghiệp vẫn trích như CNVC trong danh sách. Hạch toán chi phí nhân công trực tiếp TK334(1), 338 (2,3,4) TK622 TK334(2), 338 (4) Lương và các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp (biên chế) Tiền lương và trích KPCĐ (2%) cho công nhân thuê ngoài Chứng từ ban đầu để xác định tiền lương là bảng chấm công, các hợp đồng làm khoán…Hợp đồng làm khoán được ký theo từng công việc hay tổ hợp công việc và thời gian thực hiện hợp đồng. Do vậy, không nhất thiết phải trả lương theo từng tháng mà có thể trả theo khối lượng công việc hoàn thành trong hợp đồng. Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ______________ Hợp đồng giao khoán Tên công trình: Đường quốc lộ 1A Tên đội trưởng: Lê Việt Hoà Tên tổ trưởng: Nguyễn Tiến Dũng Tên kế toán trưởng:Phan Hồng Nga STT Nội dung công việc ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền 1 2 Đào đất Vận chuyển m2 m3 1500 300 4500 3000 6.750.000 900.000 Cộng 7.650.000 Như vậy theo biên bản của hợp đồng giao khoán thì tính tiền công đào đất cho công nhân sẽ là: Đơn giá :4500đ/m2 Khối lượng thi công:1.500m 2 Vậy tiền công đào đất sẽ là:4500x1500 =6.750.000 Có nghĩa là lương công nhân đào đất và vận chuyển sẽ được tính trên cơ sở bảng chấm công và hợp đồng chính khoán - ứng với số ngày làm việc trong tháng để quy ra số công được hưởng lương theo sản phẩm rồi trên cơ sở kết hợp với hợp đồng giao khoán và thanh toán. Bảng chấm công và chia lương và hợp đồng thuê ngoài có dạng như sau. Hợp đồng thuê khoán ngoài - số 7 Công trình: Quốc lộ 1A Tên đội trưởng: Lê Việt Hoà - đội cầu Nội dung công việc ĐVT Giao khoán Khối lượng Thành tiền Kết thúc Ký xác nhận K lượng Đơn giá Bắt đầu kết thúc Bốc xúcđất m2 740,3 10.000 5/6 20/6 740,3 7403159 20/6 17/6 Đổ bê tông m2 100 45.000 8/6 20/6 100 4500.000 cộng 11903159 Bảng chấm công và chia lương Tháng 5/2005. STT Họ và tên Số ngày làm việc trong tháng Tổng số ngày cộng Tổng số tiền được lĩnh 1 2 3 … 31 1 2 3 Nguyễn Đình Cường Vũ Văn Hoàn Phạm Danh Lam x x x x x x x x x … … … 30 30 29 925,116 925,116 894,279 … … … … … … … … … Cộng 386 11.903,159 Từ công thức: = Đơn giá khoán x Suy ra: = x Nên theo bảng có: = x 30 = 925,116 đồng Nếu hợp đồng làm khoán chưa được thanh toán ngay thì kế toán tiến hành hạch toán vào TK 622 qua TK đối ứng 331 Nợ TK 622: 11.903,159 Có TK 331: 11.903,159 Cuối tháng các hợp đồng làm khoán chưa được thanh toán cho công nhân trực tiếp sản xuất sẽ được tập hợp vào bảng kê hợp đồng làm khoán. Bảng kê hợp đồng làm khoán Tháng 5/2005 Công trình: Quốc lộ 1A Đội trưởng: Bùi Quốc Thắng Số hợp đồng Diễn giải Chi phí sản xuất - TK622 Hợp đồng làm khoán số 7 Đào đất, vận chuyển đất đá, đổ bê tông 11.903,159 … … … Hợp đồng làm khoán số 11 Đổ bê tông 2.973,145 Cộng 17.482,170 Từ bảng kê hợp đồng làm khoán kế toán sẽ lập chứng từ ghi sổ cho phần nợ công nhân lao động thuê ngoài mà công ty phải trả. Chứng từ ghi sổ MS: 01.SKT Ngày 31/5/2005 Kèm theo 01 chứng từ gốc STT Trích yếu Số hiệu tài khoản Số tiền Nợ Có Nợ Có K/c chi phí nhân công trực tiếp tháng 5/2005 cho công trình QL1A 622 331 17.482,170 17.482,170 Cộng 17.482,170 17.482,170 Nếu hợp đồng làm khoán thanh toán ngay bằng tiền tạm ứng của đội thì kế toán sẽ hạch toán vào TK622 qua TK đối ứng 141 Nợ TK 622: … Có TK 141: … Cùng với chứng từ ghi sổ, bảng chấm công, bảng thanh toán lương cùng các chứng từ khác có liên quan kế toán tiến hành ghi sổ nhật ký chung. Nhật ký chung Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải Đã ghi vào sổ TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 31/6 231 31/6 Thanh toán tiền công nhân thuê ngoài QL1A x x 622 141 17.842,170 17.842170 Sau đó máy sẽ chuyển số liệu vào sổ TK 622 và ghi sổ chi tiết chi phí nhân công trực tiếp cho từng công trình. Sổ Cái TK622 Quý II/2005 Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có … … … … … … 231 31/6 Chi phí nhân công thuê ngoài QL1A 331 17.842,170 K/c chi phí NCTT vào sản phẩm dở dang 1542 309.277.432 Cộng số phát sinh 309.277.432 309.277.432 Sổ chi tiết TK 622 Công trình: Quốc lộ 1A STT GS Chứng từ Diễn giải TKĐƯ Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 31/6 31/6 31/6 31/6 Thanh toán tiền nhân công thuê ngoài K/c chi phí nhân công trực tiếp vào sản phẩm dở dang 331 1542 17.482,170 309.277.432 309.277.432 Sau khi lên sổ chi tiết TK 621 - chi phí nhân công trực tiếp từng công trình máy sẽ kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào TK 154 theo điều khoản. Nợ TK (1542) :309.277.462 (Đường QL 1A) Có TK 622 : 309.277.432 (Đường QL 1A) 3- Kế toán chi phí máy thi công Theo chế độ áp dụng cho các doanh nghiệp xây lắp được bộ tài chính bn hành chính thức quyết định sô 1864 QĐ/BTS ngày 16/12/98, xí nghiệp đã mở thêm TK 623 dùng để tập hợp chi phí sử dụng máy thi công. Cũng như các doanh nghiệp xây lắp khác máy thi công bao gồm các phương tiện, máy móc, thiết bị phục vụ trực tiếp cho quá trình thi công. Đây là một trong những bộ phận không thể thiếu được trong quá trình thi công và chiếm một tỉ lệ không nhỏ trong tổng giá trị tài sản của công ty. Không những thế nó còn giúp công ty đẩy nhanh tiến độ thi công, nâng cao chất lượng công trình cũng như giảm một lượng hao phí nhân công đáng kể. Hạch toán chi phí sử dụng máy thi công TK2141 TK623 TK111,112 Trích khấu hao TSCĐ Chi phí máy thi công thuê ngoài Ngoài ra TSCĐ của Công ty gồm một số thiết bị, dụng cụ phục vụ cho quản lý và nhà xưởng khác. Trong một tháng máy thi công có thể phục vụ hoạt động cho nhiều công trình do vậy công ty giao máy cho các tổ đội để tạo điều kiện chủ động cũng như nâng cao chất lượng quản lý. Đồng thời các đội phải có trách nhiệm bảo quản máy móc thông qua các chứng từ ban đầu là "qui định điều động xe (máy). Đến cuối tháng phiếu này cùng các giấy tờ có liên quan sẽ được chuyển về phòng kế toán làm căn cứ ghi sổ và phân bổ cho từng đối tượng sử dụng. Chi phí sử dụng máy thi công có liên quan đến công trình nào thì hạch toán cho công trình đó. Trường hợp phải thuê máy thì đội trưởng đội thi công và đơn vị cho thuê phải làm hợp đồng thuê máy như sau: Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hợp đồng thuê máy thiết bị Hôm naylà ngày ……. hai bên chúng tôi gồm: Bên cho thuê máy (bên A): Công ty vật tư thiết bị giao thông Địa chỉ: Điện thoại: Bên thuê máy (bên B) : Công ty xây dựng …. Địa chỉ Điện thoại: Hai bên cùng thoả thuận thuê thiết bị với những điều khoản sau: Điều 1: Bên A đồng ý cho bên B thuê một máy trộn bê tông phục vụ thi công công trình quốc lộ 1A. - Thời gian: từ ngày 20/5/2005 đến khi xong - Địa điểm: tại quốc gia 1A Điều 2: Đơn giá và hình thức thanh toán - Đơn giá: 300.000đồng/1 giờ máy - Hình thức thanh toán: Hàng tháng hai bên xác nhận và thanh toán theo số giờ máy thực tế hoạt động, trả bằng tiền mặt. Điều 3: Trách nhiệm bên A Điều 4: Trách nhiệm bên B Bảng phân bổ chi phí khấu hao máy thi công Máy san - Quý II/2005 Tổng nguyên giá Thời gian sử dụng Thời sử dụng Mức thu khoán 144.000.000 3 1,5 1 0,5 Đội 2=72.000.000 Đội 3= 48.000.000 Đội cầu=24.000.000 Căn cứ vào bảng phân bổ chi phí khấu hao máy thi công kế toán phân bổ như sau: Máy san: - Nguyên giá: 24.000.000 - Số tháng sử dụng: 3 tháng trong đó: + Đội 2 sử dụng là 1,5 tháng + Đội 3 sử dụng là 1 tháng + Đội cầu là 0,5 tháng Vậy ta có: Mức thu khoán của đội 2 = = 12.000.000đ Mức thu khoán của đội 3 = = 8.000.000đ Mức thu khoán của đội cầu = = 4.000.000đ Sau khi thi công xong đội phải có trách nhiệm lập bản thanh toán giao khoán thiết bị xe, máy năm 2005 như sau: Công ty xây dựng cầu đường Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Binh đoàn 11 Độc lập -Tự do - Hạnh phúc Bản thanh toán giao khoán thiết bị xe, máy thiệt bị của công ty XDCĐ cho đội cầu. Hai bên thống nhất thanh toán sử dụng thiết bị quý II/2005 đường quốc lộ 1A như sau: STT Tên tài sản Định mức sử dụng Thời gian ngừng việc Thời gian hoạt động Thành tiền Số ca Lý do Số ca ĐG/ca 1 Máy lu 22 ca/T 22 ca Bão lụt 280.000 - 2 Máy ủi 22 ca/T 60 ca Bão lụt 400.000 17.000.000 3 Máy san 22 ca/T 22 ca Bão lụt 500.000 24.000.000 Cộng 41.600.000 Dựa trên cơ sở bản thanh toán giao khoán thiết bị xe, máy năm 2005kế toán điều khiển tiền khấu hao máy thi công như sau: Nợ TK 623(4) : 41.600.000 Có TK 141 (3) : 41.600.000 Đây chính là cơ sở để vào nhật ký chung và sổ cái TK 623 và TK có liên quan đồng thời vào sổ chi tiết TK 623 và kết chuyển vào TK 154. Nhật ký chung Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải Đã ghi sổ cái TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 15/6 230 15/6 Xuất vật liệu chạy máy đường 8 – Hương Sơn x x 6232 152 143.600 143.600 15/6 231 15/6 Xuất vật liệu chạy máy đường quốc lộ 1 x x 6232 152 125.000 125.000 30/6 35 30/6 Thanh toán tiền thuê máy trộn bê tông đường QL1A TGTGT dồn vào trả bằng tiền tạm ứng x x x x 6237 141 1331 141 8.500.000 850.000 8.500.000 850.000 31/6 214 31/6 Số tiền thuê CN điều khiển máy đường QL1A x x 6231 331 2.228.500 2.228.500 31/6 Tiền khấu hao máy TC thanh toán bằng tiền tạm ứng x x 6234 1413 14.470.750 14.470.750 Sổ cái tài khoản 623 Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 15/6 230 15/6 Xuất vật liệu làm đường 8 – Hương sơn 152 143.600 15/6 231 15/6 Xuất vật liệu chạy máy QL 1A 152 125.300 30/6 35 30/6 Thanh toán tiền trộn bê tông đường 1A – tạm ứng 141 8.500.000 31/6 214 31/6 Thanh toán tiền CN điều khiển máy đường QL1A 331 2.228.500 31/6 31/6 Tiền khấu hao máy thi cong QL1A 1413 11.600.000 K/c chi phí sử dụng máy thi công vào sản phẩm dở dang 154 3563465.878 Cộng 356.465.878 356.465.878 Sổ chi tiết TK623 Công trình: Đường quốc lộ 1A Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 15/6 231 15/6 Xuất vật liệu chạy máy 152 125.300 30/6 35 30/6 Thanh toán tiền thuê máy 141 8.500.000 31/6 44 31/6 Thanh toán tiền CN điều khiển máy 331 2.228.500 31/6 31/6 Tiền KH máy thi công 1413 11.600.000 K/C chi phí máy thi công vào sản phẩm dở dang 1543 206.582.621 Cộng số phát sinh 206.582.621 206.582.621 Ta có điều khiển như sau với việc kết chuyển chi phí máy thi công vào sản phẩm dở dang sau khi lên sổ: Nợ TK 154 : 206.582.621 Có TK 623 : 206.582.621 4. Chi phí sản xuất chung Đi thi công công trình ngoài những khoản chi phí trên còn các khoản chi phí sản xuất chung phục vụ sản xuất, các khoản chi phí này phát sinh vừa được hạch toán vào TK 627 bao gồm chi phí sau: + Tiền lương,các khoản trích theo lương nhân viên phục vụ nhân viên quản lý công trình (TK 6271) +Chi phí vật liệu xuất dùng cho công tác phục vụ quản lý sản xuất chung của công trình (TK 6272) + Chi phí công cụ dụng cụ sản xuất (TK 6273) Việc trích BHXH, BHYT, KPCĐ cũng được thực hiện tương tự như công nhân sản xuất trực tiếp. Những công cụ có giá trị lớn nhưng không đủ tiêu chuẩn là TSCĐ được sử dụng nhiều lần thì tiến hành phân bồ dần còn những dụng cụ có giá trị nhỏ như cuốc, xẻng... thì tiến hành phân bổ 1 lần cho công trình đó. + Chi phí khấu hao TSCĐ không phải máy thi công phục vụ cho công tác sản xuất chung (TK 6274) + Chi phí dịch vụ mua ngoài như tiền điện, nước... (TK6277) + Chi phí bằng tiền khác như chi phí giao dịch, tiếp khách (TK 6278) Xí nghiệp đã mở đủ 6 tiểu khoản cấp 2 nhằm theo dõi chi tiết từng khoản mục chi phí sản xuất chung. Chi phí sản xuất chung phát sinh có liên quan tới công trình, hạng mục công trình nào thì sẽ được hạch toán trực tiếp vào công trình đó. Còn trường hợp chi phí sản xuất chung có liên quan đến nhiều công trình hạng mục công trình thì kế toán sẽ tập hợp chung và tiến hành phân bổ theo tiêu thức nhân công trực tiếp. Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung TK 334, 338 TK 627 TK 152 TK 153, 111 TK 214 Chi phí thi công, quản lý thi công công trình Vật liệu xuất dùng Chi phí công cụ dụng cụ TK 142 (1) Tập hợp CP trả trước FS trong kỳ Phân bổ CP trả trước vào CP chung Chi phí khấu hao TSCĐ TK 111,112 Chi phí dịch vụ mua ngoài và chi phí khác bằng tiền TK 6274 được công ty sử dụng dùng để hạch toán toàn bộ chi phí khấu hao TSCĐ bộ phận quản lý tổ, đội. Hàng quý tiến hành tính khấu hao để hình thành vốn và quỹ sửa chữa TSCĐ. Bắt đầu từ ngày 01/01/03 công ty áp dụng tính khấu hao theo quy định 116/1999 QĐ - BTC ngày 30/12/1999 của Bộ Tài chính Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ Quý II/2005 Số TT Tên TS Số năm SD Tổng NG Nguyên giá KHTSCĐ năm 2004 Giá trị còn lại đến 31/5/05 NVNS NVBS NV vay 1 Máy ủi 5 17.600.000 17.600.000 3.520.000 14.080.000 2 Máy TBT 5 16.830.000 16.830.000 4.207.500 12.622.500 3 Máy san 4 24.000.000 24.000.000 4.800.000 19.200.000 Tổng cộng 41.600.000 56.322.512 Bảng tính trích ngang KH TSCĐ Quý II/2005 STT Tên tài sản Số tháng sử dụng Hoạt động Khấu hao cơ bản II/2005 Số ca Đơn giá 1 Máy ủi 3 44 400.000 880.000 2 Máy trộn bê tông 3 66 255.000 1.051.815 3 Máy san 3 48 500.000 1.200.000 Ngoài ra còn có các khoản chi phí dịch vụ mua ngoài và chi phí bằng tiền khác. Bao gồm các khoản chi phí về tiền điện, nước, điện thoại, tiền thuê nhà, chi phí tiếp khách... Chi phí phát sinh cho công trình nào thì thanh toán cho công trình đó. Các chứng từ là các hoá đơn thanh toán. Công ty XDCĐ Binh đoàn 11 Nhật ký chung Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải Đã ghi sổ cái TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 10/6 230 10/6 Xuất dụng cụ cho quản lý đội, xưởng x 6272 153 2.105.000 2.105.000 31/6 31/6 Chi phí khấu hao TSCĐ x 6274 214 11.201.500 11.201.500 31/6 36 31/6 Trả tiền điện thoại x 6278 133 141 850.000 85.000 935.000 31/6 31/6 Tiền lương NVQL trong biên chế x 6271 141 6.472.660 6.472.660 Trích sổ cái TK 627 – Quý II/2005 (Sổ chi tiết) NTGS Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 10/6 10/6 Xuất dụng cụ VLQL đội 153 2.105.000 31/6 31/6 Chi phí khấu hao TSCĐ 214 11.201.500 31/6 31/6 Trả tiền điện thoại 141 935.000 Tiền lương NVQL trong biên chế 141 6.472.660 K/c chi phí SXC quý II sang TK chi phí SXDD 1544 502.212.488 Cộng phát sinh 502.212.488 502.212.488 Và kế toán tiến hành điều khoản bút toán sau: Nợ TK 154 (1544) : 502.212.488 Có TK 627: 5023.212.488 Trích sổ cái TK 627 – Quý II/2005 NTGS Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 10/6 230 10/6 Xuất dụng cho cho quản lý đội –QL1A 153 2.105.000 31/6 31/6 Chi phí KHTSCĐ - QL1A 214 11.291.500 31/6 36 1/6 Thanh toán tiền lương cho NLQL đội K/C chi phí SXC quý II/2005 141 6.472.600 782.093.000 Cộng phát sinh 782.093.000 782.093.000 Trích sổ cái TK 154 – Quý II/2005 Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số dư Số ngày Nợ Có Nợ Có 1 31/6 Số dư đầu kỳ 382.262.287 Đường QL1A 382.262.287 Đường 8- Hương Sơn - K/c CPNVL TT 4.904.697.707 5.286.959.994 Đường QL 1A 3.017.331.917 3.399.594.204 Đường 8 – Hương Sơn 1.887.365.787 1887.365.787 K/c CPNC TT 539.914.942 5.286.874.936 Đường QL 1A 309.277.432 3.708.865.636 Đường 8 – Hương Sơn 230.637.510 2.118.003.297 KC CP máy thi công 234.629.357 6.061.504.293 Đường QL 1A 206.582.621 3.915.398.257 Đường 8 – Hương sơn 28.046.736 2.146.050.033 K/C CPSXC 669.733.296 6.731.237.589 Đường QL 1A 502.212.488 4.417.610.742 Đường 8 – Hương sơn 167.520.808 2.313.570.841 K/c CP thực tế 6.348.975.299 6.731.237.589 Đường QL 1A 4.035.404.458 4.417.610.742 Đường 8 – Hương sơn 2.313.570.841 2.313.570.841 Số dư cuối kỳ Đường QL 1A 0 Đường 8 – Hương sơn 2.313.57 Giá thành sản phẩm 0.841 Đường QL 1A 4.417.61 Đường 8 – Hương sơn 0.472 Sổ chi tiết TK154 Công trình: Quốc lộ 1A Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Số Ngày Nợ Có 31/6 Số dư đầu kỳ 382.262.287 K/c CP NVL trực tiếp 621 3.017.331.917 3.017.331.917 K/c CPCNTT 622 309.277.432 309.277.432 K/c CP MTC 623 206.582.621 206.582.621 K/c CPSXC 627 502.212.488 502.212.488 Cộng chi phí thực tế 4.635.404.458 4.417.666.745 Số dư cuối kỳ Giá thành sản phẩm Cộng 4.417.666.745 5. Kế toán tính giá thành sản phẩm xây lắp Kỳ tính giá thành của Công ty XDCĐ - binh đoàn 11 được xác định là hàng quý vào thời điểm cuối quý. Công ty áp dụng phương pháp tính giá thành giản đơn cho mỗi công trình, hạng mục công trình. Toàn bộ chi phí thực tế phát sinh của từng công trình, hạng mục công trình khi khởi công đến khi hoàn thành bàn giao là giá thực tế của công trình, hạng mục công trình đó. Ta tính được giá thực tế của khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao trong kỳ theo công thức sau: = + - Vậy tại công trình quốc lộ 1A tại thời điểm cuối kỳ công ty xác định giá thực tế KLXL hoàn thành bàn giao trong kỳ là: 382.262.287 + (3.017.331.917 + 309.277.432 + 206.582.621 + 502.212.488) - 0 = 4.417.666.745 Từ đó ta có thể tổng hợp khái quát chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp của công ty bằng sơ đồ sau: Tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm của công ty tại công trình quốc lộ 1A TK621 TK154 TK632 TK622 TK623 TK623 338.574.396đ 226.151.600đ 4.417.666.745đ K/c chi phí vào giá thành 568.025.232đ Cuối quý từ số liệu trên các số chi tiết TK621, 622, 6271, 6273, 6278, 104 kế toán lập bảng tính giá thành sản phẩm: Bảng tính giá thành sản phẩm công trình quốc lộ 1A Quý II/2005 STT Khoản mục chi phí Số dư đầu kỳ Chi phí phát sinh trong kỳ Số dư cuối kỳ Giá thành sản phẩm 1 NVL trực tiếp 267.583.600 3.017.337.917 - 2.284.915.517 2 NC trực tiếp 29.296.964 309.277.432 - 338.574.396 3 Máy thi công 19.568.879 206.582.621 - 226.151.600 4 Sản xuất chung 65.812.744 502.212.488 - 568.025.232 Cộng 382.262.287 4.035.404.458 4.417.666.745 Sơ đồ tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp của CTXL TK621 TK154 TK621 TK911 K/c chi phí NVLTT TK622 TK623 TK627 K/c chi phí NCTT Giá thành SXSPXL thực tế hoàn thành bàn giao K/c giá thành SXSPXL đã nghiệm thu bàn giao để XĐKQKD K/c CP sử dụng MTC K/c CP SXC Phần thứ ba Một số ý kiến về đề xuất nhằm hoạn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty xây dựng - Binh Đoàn 11 I- Đánh giá chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại công ty xí nghiệp - binh đoàn 11. Từ những ngày đầu bước vào sản xuất kinh doanh với nỗ lực phấn đấu của ban lãnh đạo và độ ngũ cán bộ công nhân viên toàn công ty, sự quan tâm của Bộ xây dựng. Công ty luôn xứng đáng là một trong những đơn vị đứng đắn về xây dựng. Công ty đã, đang và sẽ xây dựng nhiều công trình có tầm quan trọng trong nền kinh tế. Qua quá trình tìm hiểu thực tế và công tác quản lý kế toán nói chung, công tác quản ly hoạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành công tác xấy lắp nói riêng em nhận thấy công ty là một đơn vị hạch toán độc lập thuộc doanh nghiệp Nhà Nước tuy nhiều mặt còn chịu sự quản lý của Nhà nước nhưng công ty đã xây dựng được mô hình quản lý và hạch toán hợp lý, phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường, chủ động hoạt động kinh doanh. Từ công việc hoạch toán ban đầu, việc kiểm tra hợp lý, hợp lệ những chứng từ được tiến hành khá cẩn thận, đảm bảo số liệu hoạch toán có căn cứ pháp lý tránh được sự phản ánh sai lập nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Việc luật và luân chuyển chứng từ theo đúng chế độ hiện hành, cung cấp kịp thời số liệu cho kế toán nhật ký chung làm nhiệm vụ cập nhập. Với bộ máy quản lý gọn nhẹ, các phòng ban chức năng đủ đáp ứng nhu cầu chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động sản xuất kinh doanh, công ty đã đảm bảo quản lý và hoạch toán các yếu tố chi phí của quá trình sản xuất một cách liêm kiệm, có hiệu quả cụ thể công ty đã quản lý lao động có trọng tâm và luôn động viên khuyến khích đối với lao động có tay nghề cao. Ngoài ra công ty còn đưa lao động thành lao động trong danh sách và ngoài danh sách để động viên, huy động lao động được linh hoạt. Phòng kế toán của công ty được bố chí gọn nhẹ , với đội ngũ kế toán có trình độ cao, năng lực, nhiệt tình và trung thực đã xây dựng được hệ thống sổ sách kế toán - cách thức ghi chép, phương pháp hạch toán khoa học, hợp lý, phù hợp với yêu cầu mục đích của chế độ toán mới. Tổ chức công tác kế toán quản trị, tài chính rõ ràng , khoa học giúp giảm bớt khối lượng kế toán, kế toán viên có thể đáp ứng đầy đủ thông tin hữu dụng đến với yêu cầu quản lý của công ty cũng như các đối tượng liên quan khác. Cụ thể: + Công ty đã mở những kế toán phản ánh cho từng công trình, hạng mục công trình, từng đơn vị đảm bảo cho việc theo dõi khả sát sao cho từng công trình , và đơn vị thi công đó. + Do lập số sổ chi tiết tạo nên điều kiện thuận lợi cho trưởng phòng kế toán cùng ban lãnh đạo công ty trong việc phân tích hoạt động kinh tế.Công việc này tiến hành khá thuận lợi nên đã đưa ra quyết định kịp thời cho quá trình sản xuất kinh doanh của toàn công ty. Về công tác tập hợp chi phí và giá thành , kế toán công ty đã hoạch toán chi phí sản xuất cho từng công trình, hạng mục công trình trong từng tháng, từng quý một cách rõ ràng, đơn giản phục vụ tốt cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất, quản lý và phần tích hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Công việc kiểm kê khối lượng xây lắp dở dang được tổ chức một cách khoa học, cung cấp số liệu chính xác phục vụ cho công tác giá thành. Việc sử dụng máy vi tính trong công tác kế toán cũng góp phần không nhỏ giảm được các chi phí không cần thiết và nâng cao hiệu quả công tác kế toán. + Đã lập được chương trình kế toán riêng trên máy vi tính theo hình thức kế toán nhật ký chung. + Đã đưa toàn bộ phần kế toán tài chính và kế toán quản trị vào máy vi tính. + Có thể đưa ra báo cáo kế toán vào bất kỳ thời điểm nào cần. + Cung cấp đầy đủ, kịp thời các số liệu kế toán cho ban lãnh đạo, phục vụ công tác quản lý. II. Một số ý kiến hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính gián thành sản phẩm. Kế toán chi phí sản xuất quá trình sản phẩm là khâu hoạch toán chủ yếu trong công tác kế toán và DNXS. Nghiệp vụ kinh tế phát sinh của nó được phản ánh bằng nhiều loại chứng từ gốc bắt nguồn từ tổ, đội sản xuất qua các cán bộ kỹ thuật, thủ kho, rao động tiền lương rồi mới đến kế toán xí nghiệp để phân loại, tổng hợp chứng từ và chuyển về phòng để kiểm tra hạch toán. Đối với ngành xây dựng cơ bản chủ yếu giá thành sản phẩm xây lắp được xác định trước khi sản xuất ra sản phẩm. Để bù đắp chi phí sản xuất và đảm bảo có lãi, trong quá trình sản xuất công ty luôn phải đối đầu với những chi phí phát sinh không đáng có với giá trị dự toán. Ngoài ra đối với chi phí nguyên vật liệu trong doanh nghiệp xây lắp chiếm tỷ lệ trọng lớn nên tiếp kiệm vật tư là cần thiết. Tiết kiệm ở đây không có nghĩa là cắt xén, mua vật liệu kém chất lượng, mà thực chất là xuất dùng đúng việc, không lãng phí, bừa bãi, có kế hoạch bảo đảm rõ ràng, tránh mất mát, hư hỏng cũng như giảm chất lượng vật tư. Xí nghiệp nên cử một số cán bộ có trình độ, năng lực, trung thực nhạy bén, chuyên viên nguyên cứa về thị trường vật tư bởi việc cung ứng vật tư phụ thuộc rất nhiều về tình hình biến động của thị trường. Hơn nữa công ty có nhiều công trình nhằm dải dác khắp nơi do đó đối với những công trình lớn , thời gian thi công dài xí nghiệp nên đấu thầu cung ứng vật tư. Yếu tố chi phí vận chuyển vật tư cũng cần quan tâm, công ty phải có kế hoạch vận chuyển sao cho có hiệu quả nhất tức là nhà cung cấp đến kho hoặc trân công trình phải có giá cả phù hợp, tránh vận chuyển nhiều gây hư hỏng, hao hụt. Trường hợp phải thuê xe ngoài thì nên thuê những xe phù hợp với nhu cầu vận chuyển. Bên cạnh đó việc tìm những nguyên vật liệu, có tính sử dụng hiệu quả cao, phù hợp với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và giá cả phù hợp với yêu cầu của công trình cũng nên được quan tâm. Nói chung chi phí nguyên vật liệu chiếm khoảng 75% giá trị công trình nên xí nghiệp cần có những biện pháp thích ứng với điều kiện tình hình cụ thể để có những biện pháp kịp thời nhằm giảm bớt chi phí đến mức có thể. Công nhân thi công các công trình của xí nghiệp chủ yếu là lao động thuê ngoài do đó xí nghiệp phải theo dõi, quản lý chặt chẽ cả về mặt số lượng lẫn chất lượng. Quản lý về số lượng sẽ đảm bảo lượng lao động cần thiết cần thiết để hoàn thành một khối lượng công việc xấy lắp, tránh để công việc bị giám đoạn do thiếu nhân công cũng như để nhân công phải chờ việc, còn quản lý chất lượng tức là những nhân công tham gia xây lắp công trình phải có chuyên môn, tay nghề cao. Công tác quản lý nhân công cần phải có khoa học, biết dùng đúng người đúng việc sẽ gòp phần nâng cao năng xuất lao động, chất lượng công trình và cũng đảm xây dựng thời gian hợp lý. Bên cạnh những giải pháp trên xí nghiệp cần phải giảm những chi phí cần thiết đến mức tối thiểu. Có như vậy công tác tiết kiệm chi phí và đảm bảo giá thành sản phẩm mới mang lại hiệu quả kinh tế cao. Kết luận Trong xuất quá trình thực tập tại xí nghiệp binh đoàn 11- Công ty xây dựng quốc phòng em nhận thấy rằng chỉ dựa vào những kiến thức đã học ở trường là chưa đủ. Bởi vậy đây là thời gian cho em thử nghiệm những kiến thức mình đã học kho còn ngồi trên ghế nhà trường vào công tác thực tế. Mặt khác phá trình thực tập đã giúp em hiểu sâu hơn, đúng như những kiến thức mình đã được học. Em cảm thấy mình đã trưởng thành hơn vì những lý thuyết đã được áp dụng trong thực tế. Hiểu được tầm quan trọng đó em đã cố gắng học hỏi về công việc kế toán, về công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp áp dụng kế toán mới ở nước ta. Được sự giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ đạo nhiệt tình của cô Lê Thị Bình và các thầy cô ở trường, các bác, các cô,, các anh chị trong xí nghiệp mà đặc biệt là phòng kế toán của xí nghiệp binh đoàn 11nên em đã hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp với đề tài ''Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở xí nghiệp xây dựng binh đoàn 11'' Trong chuyên đề này em đã mạnh dạn trình bày một số ý kiến nhỏ với nguyện vọng để công ty tham khảo nhằm làm hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán ở công ty. Do trình độ và kiến thức của bản thân còn hạn chế nên trong bài luận này không tránh khỏi những thiếu xót, hạn chế.Em rất mong sự đóng góp chỉ bảo của các thầy cô để em được tiến bộ hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo, giúp đỡ nhiệt tình của cô Lê Thị Bình và các thầy cô giáo trong trường.Cùng các bác, các cô, các anh chị trong xí nghiệp xây dựng binh đoàn 11- Công ty xây dựng đã tạo điều kiện giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này. Mục Lục Lời mở đầu 1 Phần thứ nhất: Lý luận chung về kế toán CPSX và tính giá thành GTSX trong các DNXL 2 I. Đặc điểm của SPXL tác động đến tổ chức công tác kế toán tập hợp CPSX và tính GTSP 2 1.Đặc điểm của sản phẩm xây lắp trong ngành xây dựng 2 2. Yêu cầu của công tác quản lý CPSX và tính GTSP xây lắp 3 3. Nhiệm vụ của công tác quản lý tập hợp CPSX và tính GTSP 5 4. Vai trò - ý nghĩa của công tác kế toán tập hợp CPSX và tính GTSP trong doanh nghiệp xây dựng hiện nay 6 4.1.Vai trò 6 4.2. ý nghĩa 6 II. Những vấn đề lý luận chung về CPSX và tính GTSP xây lắp 6 1. Khái niệm, phân loại CPSX và quản lý CPSX 6 1.1. Khái niệm CPSX trong DN xây lắp 6 1.2. Phân loại CPSX trong DN xây lắp 7 2.Giá thành sản phẩm xây lắp 10 2.1. Giá thành sản phẩm xây lắp DN xây dựng 10 2.2. Bản chất, chức năng của giá thành sản phẩm 10 2.3. Các loạ giá thành sản phẩm công tác xây lắp 11 2.4. Phân biệt giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 13 III. Nội dung kế toán CPSX và tính GTSP trong DN xây lắp 13 1. Đối tượng kế toán tập hợp CPSX và tính GTSP trong xây lắp 13 1.1.Đối tượng kế toán tập hợp CPSX trong DN xây dựng 14 1.2. Đối tượng tính giá thành 14 1.3. Phân biệt đối tượng tập hợp CPSX và đối tượng GTSP xây lắp 14 2. Phương thức kế toán tập hợp CPSX ttong DN xây lắp 14 2.1. Các phương pháp tập hợp CPSX 14 2.2. Tình hình kế toán CPSX trong DN xây lắp 15 3. Đánh giá sản phẩm dở dang trong DOANH NGHIệP xây lắp 20 3.1. Phương pháp đánh giá theo chi phí dự toán 20 3.2. Phương pháp đánh giá theo tỷ lệ hoàn thành tương đương 20 3.3. Phương pháp đánh giá theo giá trị dự toán 21 4. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp 21 4.1.Phương pháp giản đơn 21 4.2. Phương pháp tính theo đơn vị đặt hàng 22 4.3. Phương pháp tính theo định mức 23 5. Sổ kế toán 23 5.1. Hình thức sổ kế toán nhật ký chung 23 5.2. Hình thức sổ kế toán nhật ký sổ cái 24 5.3. Hình thức sổ kế toán chứng từ ghi sổ 24 Phần thứ hai: Thực trạng kế toán CPSX và tính GTSP ở xí nghiệp Xây dựng - binh đoàn 11 25 I. Đặc điểm chung của công ty xây dựng 25 1. Quá trình hình thành và phát triển 25 2. Đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý của XN 26 3. Đặc điểm quy trình công nghệ và cơ chế giảm quản lý giữa công ty và XN 30 3.1.Đặc điểm quy trình công nghệ 30 3.2. Cơ chế quản lý 30 4. Tình hình chung về công tác quản lý kế toán ở XNXDGĐ - binh đoàn 11 31 II. Thực trạng kế toán CPSX và tính GTSP ở GXD - binh đoàn 11 36 1.Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 36 2.Kế toán chi phí nhân công trực tiếp 43 3. Kế toán chi phí máy thi công 50 4. Chi phí sản xuất chung 55 5. Kế toán tính giá thành sản phẩm xây lắp 61 Phần thứ ba: Một số ý kiến để xuất nhằm hoàn thiện kế toán CPSX và tính GTSP ở xí nghiệp xây dựng - binh đoàn 11 65 I. Đánh giá chung về kế toán CPSX và giá thành tại CTXD 65 II. Một số ý kiến hoàn thiện kế toán CPSX và tính GTSP tại công ty xây dựng 67 Kết luận 69