Đề tài Hoàn thiện hạch toán tài sản cố định tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp

Lời nói đầu Trong nền sản xuất hàng hoá, để sản xuất sản phẩm bao giờ cũng cần ba yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. TSCĐ là một trong ba yếu tố cơ bản và đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Các TSCĐ đều có giá trị lớn, thời gian sử dụng lâu dài, tham gia nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh, có ảnh hưởng trực tiếp tới việc tính giá thành sản phẩm và xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với mỗi doanh nghiệp, TSCĐ là yếu tố cơ bản - thể hiện cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ công nghệ, thế mạnh của doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh đồng thời là điều kiện cần thiết để tiết kiệm sức lao động. Hơn thế nữa, một thực tế đặt ra cho tất cả các doanh nghiệp hiện nay là muốn tồn tại, phát triển và đứng vững trên thị trường thì đòi hỏi các doanh nghiệp phải biết tổ chức tốt các nguồn lực sản xuất của mình. Doanh nghiệp phải biết chấn chỉnh công tác quản lý kinh tế mà trước hết là hạch toán kế toán để quản lý và sử dụng TSCĐ đạt hiệu quả nhất. Hạch toán kế toán có chức năng nhiệm vụ là công cụ đắc lực cho quản lý, cung cấp thông tin chính xác kịp thời cho quản lý. Tổ chức hạch toán TSCĐ là một khâu quan trọng của hạch toán kế toán TSCĐ. Công ty Vật liệu nổ công nghiệp là một doanh nghiệp lớn, dẫn đầu cả nước về sản xuất và cung ứng vật liệu nổ công nghiệp, dịch vụ nổ cho những ngành công nghiệp quan trọng của đất nước như ngành than, điện, xi măng, dầu khí.... nên công ty có khối lượng TSCĐ rất lớn, đồng thời công ty có 24 đơn vị trực thuộc nằm phân tán trên ba miền đất nước nên yêu cầu đặt ra cho công tác tổ chức hạch toán TSCĐ tại công ty ngày càng cao hơn. Xuất phát từ vị trí quan trọng của hạch toán TSCĐ cũng như thực tế công tác kế toán phần hành này tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp và trên cơ sở những kiến thức tích luỹ trong quá trình học tập cùng sự hướng dẫn nhiệt tình của cô Phạm Bích Chi, các cán bộ phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính công ty, tôi đã chọn đề tài "Hoàn thiện hạch toán tài sản cố định tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp" làm chuyên đề tốt nghiệp. Chuyên đề này gồm 3 chương: Chương1: Lý luận chung về hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng hạch toán tài sản cố định tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hạch toán tài sản cố định tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Chương 1: Lý luận chung về hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp Tài sản cố định đã được đề cập trong Chuẩn mực số 3 "TSCĐ hữu hình", Chuẩn mực số 4 "TSCĐ vô hình", Chuẩn mực số 6 " Thuê tài sản" cùng các Thông tư hướng dẫn kế toán thực hiện các Chuẩn mực kế toán trên và đến ngày 12/12/2003 Bộ tài chính ban hành Quyết định 206/2003/QĐ-BTC về chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ. Chính vì kế toán TSCĐ khá rộng và phức tạp như vậy nên trong chuyên đề này tác giả chỉ xin trình bày những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán TSCĐ. I. Những vấn đề chung về tài sản cố định trong doanh nghiệp 1. Khái niệm và đặc điểm tài sản cố định Trong mỗi giai đoạn lịch sử, con người sở dĩ tồn tại và phát triển được là do kết hợp hài hoà các hình thức hoạt động khác nhau. Hoạt động cơ bản, cần thiết không thể thiếu được của con người đó chính là lao động sản xuất. Để tiến hành các hoạt động sản xuất các doanh nghiệp cần phải có cả ba yếu tố: sức lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Trong các yếu tố hợp thành tư liệu lao động thì TSCĐ là yếu tố cơ bản nhất. Đó là những tư liệu lao động chủ yếu, cần thiết, được sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp trong quá trình sản xuất kinh doanh như máy móc thiết bị, nhà xưởng, phương tiện vận tải, các khoản chi phí đầu tư mua sắm TSCĐ vô hình... Theo quy định hiện hành của chế độ kế toán Việt Nam thì tư liệu lao động được ghi nhận là TSCĐ phải thoả mãn đồng thời cả bốn tiêu chuẩn sau: Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó; Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách tin cậy; Có thời gian sử dụng từ 1năm trở lên; Có giá trị từ 10.000.000 đồng (mười triệu đồng) trở lên. Theo đó, TSCĐ có các đặc điểm sau: - TSCĐ là những tư liệu lao động có giá trị lớn, thời gian sử dụng dài và tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh. TSCĐ không thay đổi hình thái vật chất ban đầu trong suốt quá trình sử dụng cho tới khi hư hỏng. - Khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh, TSCĐ bị hao mòn dần và giá trị của nó được chuyển dịch từng phần vào giá thành của sản phẩm tạo ra và được gọi là chi phí khấu hao TSCĐ. Khi sản phẩm được tiêu thụ thì bộ phận này sẽ chuyển hoá thành tiền. - TSCĐ không những có giá trị sử dụng mà còn có giá trị. TSCĐ cũng như hàng hoá thông thường khác, thông qua hình thức mua bán, trao đổi nó được chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng từ chủ này sang chủ khác trên thị trường tư liệu sản xuất. 2. Vai trò của tài sản cố định và yêu cầu quản lý tài sản cố định 2.1. Vai trò của tài sản cố định Trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp phải cạnh tranh gay gắt với nhau để tạo dựng cho doanh nghiệp mình một chỗ đứng vững chắc trên thương trường được khẳng định thông qua chất lượng sản phẩm do doanh nghiệp tạo ra. Muốn đạt được điều này doanh nghiệp cần phải có các máy móc trang thiết bị phù hợp, quy trình công nghệ sản xuất chế biến phải đáp ứng được yêu cầu của sản xuất. Trong hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn bộ nền kinh tế nói chung và của từng doanh nghiệp nói riêng, TSCĐ là cơ sở vật chất có ý nghĩa quan trọng để tăng năng suất lao động, phát triển nền kinh tế quốc dân nói chung và đạt mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận của mỗi doanh nghiệp nói riêng. Bên cạnh đó TSCĐ còn thể hiện chính xác nhất năng lực và trình độ trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi doanh nghiệp. Chính vì thế cần phải chú trọng quản lý và sử dụng có hiệu quả TSCĐ. 2.2. Yêu cầu quản lý tài sản cố định Chính vì vai trò quan trọng của TSCĐ như vậy nên nếu doanh nghiệp tổ chức quản lý và sử dụng TSCĐ có hiệu quả sẽ mang lại nguồn lợi lớn cho doanh nghiệp, ngược lại sẽ gây thất thoát, lãng phí và giảm năng lực sản xuất. Do vậy: - Phải quản lý TSCĐ như là một yếu tố cơ bản của sản xuất kinh doanh. Kế toán phải cung cấp đầy đủ các thông tin về số lượng TSCĐ hiện có của doanh nghiệp cùng với tình hình biến động của TSCĐ trong doanh nghiệp mình. - Phải quản lý TSCĐ đã được đưa vào sử dụng như là một bộ phận của chi phí sản xuất kinh doanh. Kế toán phải tính đúng, tính đủ mức khấu hao nhằm mục đích đảm bảo khả năng bù đắp được chi phí và thu hồi được vốn đầu tư hợp lý. - Kế toán phải cung cấp được những thông tin TSCĐ đã được đầu tư bằng các nguồn vốn nào và phải chi tiết vốn đầu tư cho chủ sở hữu, phải biết được nhu cầu vốn cần thiết để đầu tư mới như để sửa chữa TSCĐ. - Các nghiệp vụ về TSCĐ rất nhiều và thường có quy mô lớn, thời gian phát sinh khá dài vì vậy kế toán TSCĐ là khá phức tạp trong khi đó yêu cầu quản lý TSCĐ lại rất cao. Vì thế để đảm bảo ghi chép kịp thời, chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và cung cấp những thông tin có giá trị cho nhà quản lý thì kế toán TSCĐ phải quản lý tốt TSCĐ trên hệ thống sổ sách. 3. Phân loại và đánh giá tài sản cố định 3.1. Phân loại tài sản cố định 3.1.1. Phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện Theo cách phân loại này, TSCĐ được chia thành 2 loại: TSCĐ hữu hình và TSCĐ vô hình. - TSCĐ hữu hình: là những tư liệu lao động chủ yếu có hình thái vật chất thoả mãn các tiêu chuẩn của TSCĐ hữu hình, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu. Cụ thể TSCĐ hữu hình gồm: + Nhà cửa, vật kiến trúc. + Máy móc, thiết bị. + Phương tiện vận tải, truyền dẫn. + Thiết bị, dụng cụ quản lý. + Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm.. + TSCĐ hữu hình khác. - TSCĐ vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư thoả mãn các tiêu chuẩn của TSCĐ vô hình, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh. Cụ thể TSCĐ vô hình gồm: + Quyền sử dụng đất. + Quyền phát hành. + Bản quyền, sáng chế. + Nhãn hiệu hàng hoá. + Phần mềm máy vi tính. + Giấy phép và giấy phép nhượng quyền. + TSCĐ vô hình khác. 3.1.2. Phân loại TSCĐ theo quyền sở hữu Theo cách phân loại này, TSCĐ được chia thành 2 loại: TSCĐ tự có và TSCĐ đi thuê. - TSCĐ tự có: là những TSCĐ được xây dựng, mua sắm hoặc chế tạo bằng nguồn vốn của doanh nghiệp do ngân sách cấp, do đi vay, bằng nguồn vốn tự bổ sung, nguồn vốn liên doanh, liên kết.... Đối với TSCĐ này, doanh nghiệp có quyền sở hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt như nhượng bán, thanh lý... - TSCĐ đi thuê: là những TSCĐ mà doanh nghiệp được chủ sở hữu tài sản nhượng quyền sử dụng trong một thời gian nhất định được ghi rõ trên hợp đồng thuê. Với những TSCĐ này doanh nghiệp chỉ có quyền sử dụng mà không có quyền sở hữu hay quyền định đoạt trong suốt thời gian đi thuê. TSCĐ đi thuê được chia làm 2 loại: + TSCĐ thuê tài chính: là những TSCĐ mà doanh nghiệp thuê của công ty cho thuê tài chính nếu hợp đồng thuê thoả mãn ít nhất một trong ba trường hợp sau: Nếu bên thuê huỷ hợp đồng và đền bù tổn thất phát sinh liên quan đến việc huỷ hợp đồng cho bên cho thuê. Thu nhập hoặc tổn thất do sự thay đổi giá trị hợp lý của giá trị còn lại của tài sản thuê gắn với bên thuê. Bên thuê có khả năng tiếp tục thuê lại tài sản sau hết hạn hợp đồng thuê với tiền thuê thấp hơn giá thuê thị trường. Ngoài ra, các trường hợp sau cũng thường dẫn đến hợp đồng thuê tài chính: Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản, bên thuê có quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê với mức giá ước tính thấp hơn giá trị hợp lý vào cuối thời hạn thuê. Bên cho thuê chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bên thuê khi hết thời hạn thuê. Thời hạn thuê tài sản chiếm phần lớn thời gian sử dụng kinh tế của tài sản cho dù không có sự chuyển giao quyền sở hữu. Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản, giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu chiếm phần lớn (tương đương) giá trị hợp lý của tài sản thuê. Tài sản thuê thuộc loại chuyên dùng mà chỉ có bên thuê có khả năng sử dụng không cần có sự thay đổi, sửa chữa lớn nào. + TSCĐ thuê hoạt động: là những TSCĐ doanh nghiệp thuê mà nội dung của hợp đồng thuê tài sản không có sự chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản. 3.1.3. Phân loại TSCĐ theo nguồn hình thành Theo cách phân loại này, TSCĐ được chia thành 4 loại: - TSCĐ do vốn ngân sách hoặc cấp trên cấp. TSCĐ thuộc nguồn vốn tự bổ sung: là những TSCĐ được mua sắm, xây dựng bằng các quỹ của doanh nghiệp như quỹ phúc lợi, quỹ đầu tư phát triển... - TSCĐ thuộc nguồn vốn vay. - TSCĐ thuộc nguồn vốn khác: như nhận góp vốn liên doanh, liên kết cuả các đơn vị khác... 3.1.4. Phân loại TSCĐ theo công dụng và tình hình sử dụng Theo cách phân loại này, TSCĐ được chia thành: - TSCĐ dùng cho sản xuất kinh doanh. - TSCĐ hành chính sự nghiệp: là những TSCĐ của đơn vị hành chính sự nghiệp. TSCĐ sử dụng cho mục đích phúc lợi. - TSCĐ chờ xử lý: là những TSCĐ chưa cần dùng, bị hỏng chờ thanh lý, hoặc đang tranh chấp chờ giải quyết.... 3.2. Đánh giá tài sản cố định Đánh giá TSCĐ là việc xác định giá trị ghi sổ của TSCĐ, TSCĐ được đánh giá lần đầu và có thể đánh giá lại trong quá trình sử dụng. TSCĐ được đánh giá theo nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại. 3.2.1. Nguyên giá tài sản cố định. Nguyên giá TSCĐ hữu hình: là toàn bộ các chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có TSCĐ hữu hình tính đến thời điểm đưa tài sản đó vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. - TSCĐ hữu hình mua sắm (cả mua mới và cũ): nguyên giá gồm giá mua thực tế phải trả, thuế (không bao gồm các khoản thuế còn lại), các chi phí liên quan trực tiếp phải chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như: lãi tiền vay đầu tư cho TSCĐ; chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí lắp đặt, chạy thử; lệ phí trước bạ... Trường hợp TSCĐ hữu hình mua trả chậm, trả góp thì nguyên giá gồm giá mua trả tiền ngay tại thời điểm mua, thuế, chi phí liên quan trực tiếp phải chi tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. Khoản chênh lệch đó được tính nguyên giá theo quy định vốn hoá chi phí lãi vay. - TSCĐ hữu hình mua dưới hình thức trao đổi: + Nếu trao đổi với một TSCĐ hữu hình không tương tự hoặc tài sản khác thì nguyên giá xác định theo giá trị hợp lý của TSCĐ hữu hình nhận về, hoặc giá trị hợp lý của TSCĐ đem trao đổi, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu về. + Nếu trao đổi với một TSCĐ hữu hình tương tự, hoặc có thể hình thành do được bán để đổi lấy quyền sở hữu của một tài sản tương tự thì nguyên giá TSCĐ nhận về tính bằng giá trị còn lại của TSCĐ đem trao đổi. - TSCĐ hữu hình tự xây hoặc tự sản xuất: nguyên giá gồm giá thành thực tế của TSCĐ, chi phí trực tiếp phải chi tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. - TSCĐ hữu hình đầu tư theo phương thức giao thầu: nguyên giá gồm giá quyết toán công trình xây dựng, lệ phí trước bạ, chi phí liên quan trực tiếp khác. - TSCĐ được cấp, điều chuyển đến: nguyên giá gồm giá trị còn lại ghi sổ ở đơn vị cấp hoặc theo đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận, chi phí liên quan trực tiếp khác. Riêng trường hợp điều chuyển TSCĐ hữu hình giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc thì nguyên giá theo sổ sách ở đơn vị bị điều chuyển. Chi phí có liên quan đến điều chuyển được hạch toán vào chi phí kinh doanh trong kỳ. - TSCĐ hữu hình được cho, biếu, tặng, nhận vốn góp liên doanh, nhận lại vốn góp, do phát hiện thừa.... nguyên giá gồm giá trị theo đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận, chi phí chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. * Nguyên giá TSCĐ vô hình: là toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có TSCĐ vô hình tính đến thời điểm đưa TSCĐ đó vào sử dụng theo dự tính. - TSCĐ vô hình loại mua sắm: nguyên giá được xác định như đối với TSCĐ hữu hình loại mua sắm. -TSCĐ vô hình mua dưới hình thức trao đổi: nguyên giá được xác định như đối với TSCĐ hữu hình mua dưới hình thức trao đổi. - TSCĐ vô hình được tạo ra từ nội bộ doanh nghiệp: nguyên giá là các chi phí liên quan trực tiếp đến khâu thiết kế, xây dựng, sản xuất thử nghiệm phải chi ra tính đến thời điểm đưa TSCĐ đó vào sử dụng theo dự tính. Riêng các chi phí phát sinh trong nội bộ để doanh nghiệp có nhãn hiệu hàng hoá, quyền phát hành, danh sách khách hàng, chi phí phát sinh trong giai đoạn nghiên cứu được hạch toán vào chi phí kinh doanh của doanh nghiệp. - TSCĐ vô hình được cấp, biếu, tặng: nguyên giá theo đánh giá thực tế của Hội đồng giao nhận cộng các chi phí liên quan trực tiếp. - Quyền sử dụng đất: nguyên giá gồm tiền chi ra để có quyền sử dụng đất hợp pháp, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng.... hoặc giá trị quyền sử dụng đất nhận góp vốn. Nếu doanh nghiệp thuê đất thì tiền thuê được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh. -Nhãn hiệu hàng hoá: nguyên giá là các chi phí thực tế liên quan trực tiếp đến việc mua nhãn hiệu hàng hoá. - Phần mềm máy vi tính (trong trường hợp phần mềm là một bộ phận có thể tách rời với phần cứng có liên quan): nguyên giá là toàn bộ các chi phí thực tế doanh nghiệp đã chi ra để có phần mềm máy vi tính. * Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính ở đơn vị thuê: là giá trị hợp lý của tài sản thuê tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản hoặc là giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu (nếu giá trị này thấp hơn giá trị hợp lý của tài sản thuê) cộng các chi phí phát sinh ban đầu có liên quan trực tiếp khác. 3.2.2. Giá trị hao mòn của tài sản cố định Hao mòn TSCĐ là sự giảm dần cả về mặt giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ do tham gia vào hoạt động kinh doanh, do cọ xát, bào mòn của tự nhiên, do tiến bộ kỹ thuật.... trong quá trình hoạt động của TSCĐ. Hao mòn là hiện tượng khách quan còn khấu hao là việc tính toán và phân bổ có hệ thống nguyên giá TSCĐ vào chi phí kinh doanh qua thời gian sử dụng của TSCĐ nhằm thu hồi vốn đầu tư để tái tạo laị TSCĐ khi nó bị hư hỏng. 3.2.3. Giá trị còn lại của tài sản cố định Giá trị còn lại của TSCĐ trên sổ kế toán được xác định bằng hiệu số giữa nguyên giá TSCĐ và khấu hao luỹ kế của TSCĐ đó tính đến thời điểm xác định. Chính vì thế mà giá trị còn lại trên sổ kế toán của TSCĐ mang tính chủ quan của doanh nghiệp. Muốn giúp cho nhà quản lý ra được các quyết định hợp lý, kịp thời về đầu tư, đổi mới, thanh lý TSCĐ... thì rất cần đánh giá đúng giá trị của TSCĐ thể hiện ở việc xác định nguyên giá TSCĐ, giá trị hao mòn và giá trị còn lại của TSCĐ một cách chính xác, phù hợp. II. Những vấn đề chung về hạch toán tài sản cố định trong doanh nghiệp 1. Nhiệm vụ hạch toán tài sản cố định - Ghi chép, phản ánh tổng hợp, chính xác, kịp thời số lượng, giá trị TSCĐ hiện có, tình hình tăng giảm và hiện trạng TSCĐ trong toàn doanh nghiệp, tạo điều kiện cung cấp thông tin để kiểm tra, giám sát thường xuyên việc giữ gìn, bảo quản, bảo dưỡng TSCĐ và kế hoạch đầu tư đổi mới TSCĐ trong doanh nghiệp. - Tính toán và phân bổ chính xác mức khấu hao TSCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh theo mức độ hao mòn TSCĐ và chế độ quy định. - Tham gia lập kế hoạch sửa chữa và dự toán chi phí sửa chữa TSCĐ, giám sát việc sửa chữa TSCĐ về chi phí và kết quả của công việc sửa chữa. - Tính toán, phản ánh kịp thời, chính xác tình hình xây dựng, trang bị thêm, đổi mới, nâng cấp hoặc tháo dỡ bớt làm tăng nguyên giá TSCĐ cũng như tình hình thanh lý, nhượng bán TSCĐ. - Thực hiện đầy đủ chế độ ghi chép ban đầu về TSCĐ, mở các sổ, thẻ kế toán cần thiết và hạch toán TSCĐ theo đúng chế độ quy định. - Kiểm kê và đánh giá lại TSCĐ theo quy định của Nhà nước và yêu cầu bảo quản vốn, tiến hành phân tích tình hình trang bị, huy động bảo quản, sử dụng TSCĐ trong doanh nghiệp. 2. Hạch toán biến động tài sản cố định 2.1. Chứng từ sử dụng 2.1.1. Chứng từ sử dụng Căn cứ pháp lý để kế toán hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh chính là các chứng từ kế toán. Theo đó căn cứ vào chứng từ sau kế toán hạch toán các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ: - Chứng từ tăng, giảm: là các quyết định tăng, giảm TSCĐ của chủ sở hữu. - Chứng từ TSCĐ: + Biên bản giao nhận TSCĐ (Mẫu số 01 - TSCĐ). + Thẻ TSCĐ (Mẫu số 02 - TSCĐ). + Biên bản thanh lý TSCĐ (Mẫu số 03 - TSCĐ). + Biên bản giao nhận TSCĐ sửa chữa lớn hoàn thành (Mẫu số 04 - TSCĐ). + Biên bản đánh giá lại TSCĐ( Mẫu số 05 - TSCĐ). Ngoài các chứng từ trên còn có thêm một số chứng từ khác tuỳ theo từng trường hợp như: Biên bản đấu thầu, Hợp đồng kinh tế, Biên bản nghiệm thu, Hoá đơn GTGT, Biên bản đấu giá, Biên bản thanh lý hợp đồng kinh tế.... - Chứng từ khấu hao TSCĐ: là các Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ. 2.1.2. Quá trình luân chuyển chứng từ Chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ ra các quyết định tăng, giảm hay đánh giá lại TSCĐ... khi doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư đổi mới, thanh lý, nhượng bán hoặc các nghiệp vụ khác có liên quan đến TSCĐ. Lúc này doanh nghiệp phải lập Hội đồng giao nhận (trong trường hợp đầu tư, mua sắm TSCĐ). Hội đồng thanh lý, Hội đồng nhượng bán (trong trường hợp thanh lý, nhượng bán TSCĐ) hoặc Hội đồng kiểm nghiệm các công trình sửa chữa lớn.... Các Hội đồng này có nhiệm vụ nghiệm thu, giao nhận (hoặc tiến hành thanh lý, nhượng bán) TSCĐ và lập Biên bản giao nhận (hoặc Biên bản thanh lý, Biên bản giao nhận TSCĐ sửa chữa lớn hoàn thành) tuỳ theo trường hợp cụ thể. Với trường hợp mua sắm, đầu tư TSCĐ thì lúc này kế toán tiến hành lập thẻ TSCĐ, ghi sổ chi tiết, ghi sổ tổng hợp, tính và phân bổ khấu hao, lập kế hoạch và theo dõi quá trình sửa chữa TSCĐ. Còn trong trường hợp nhượng bán, thanh lý TSCĐ thì kế toán tiến hành huỷ Thẻ TSCĐ, ghi sổ chi tiết, sổ tổng hợp... Khâu cuối cùng là bảo quản, lưu chứng từ đúng như quy định. Có thể khái quát quy trình tổ chức chứng từ TSCĐ như sau: Kế toán TSCĐ Hội đồng giao nhận (Hội đồng thanh lý) Chủ sở hữu (2) Lưu hồ sơ kế toán (4) (3) (1) Nghiệp vụ TSCĐ Giao nhận (thanh lý) TSCĐ và lập Biên bản Quyết định tăng, giảm TSCĐ Lập (huỷ) thẻ TSCĐ, ghi sổ chi tiết, sổ tổng hợp Sơ đồ 1: Quy trình tổ chức chứng từ TSCĐ 2.2. Hạch toán chi tiết tài sản cố định Sổ kế toán chi tiết TSCĐ Lập (huỷ) thẻ TSCĐ Bảng tổng hợp chi tiết tăng giảm TSCĐ Báo cáo tài chính Chứng từ TSCĐ Ghi chú: : Ghi hàng ngày : Ghi định kỳ Sơ đồ 2: Quy trình hạch toán chi tiết TSCĐ Khi phát sinh các nghiệp vụ tăng giảm TSCĐ, kế toán tiến hành lập hoặc huỷ thẻ TSCĐ và phản ánh vào các sổ chi tiết căn cứ vào các chứng từ TSCĐ có liên quan. Sổ chi tiết TSCĐ dùng để theo dõi từng loại, từng nhóm TSCĐ và theo từng đơn vị sử dụng trên cả hai mặt hiện vật và giá trị. Có hai mẫu sổ chi tiết TSCĐ: - Mẫu 1: Sổ TSCĐ (dùng chung cho toàn doanh nghiệp). Sổ này được mở cho cả năm và chứa đựng các thông tin chủ yếu: các chỉ tiêu chung về TSCĐ, chỉ tiêu tăng nguyên giá TSCĐ, chỉ tiêu khấu hao TSCĐ, chỉ tiêu giảm nguyên giá TSCĐ. - Mẫu 2: Sổ chi tiết TSCĐ theo đơn vị sử dụng. Sổ này dùng để theo dõi TSCĐ của từng bộ phận, từng đơn vị trong doanh nghiệp. Ngoài hai mẫu sổ chi tiết trên doanh nghiệp có thể mở các sổ chi tiết khác tuỳ theo yêu cầu và trình độ quản lý. Các sổ chi tiết có thể mở theo các hướng sau: + Sổ chi tiết theo tình trạng sử dụng. + Sổ chi tiết theo nguồn hình thành tài sản.. 2.3. Hạch toán tổng hợp tài sản cố định 2.3.1. Tài khoản sử dụng - TK 211 "TSCĐ hữu hình": TK này dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình tăng giảm TSCĐ hữu hình của doanh nghiệp theo nguyên giá. Kết cấu của TK 211 như sau: Bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ tăng trong kỳ Bên Có: Nguyên giá TSCĐ giảm trong kỳ Số dư bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ hữu hình hiện có ở trong doanh nghiệp TK 211 - TSCĐ hữu hình có 6 tài khoản cấp II: + TK 2112: Nhà cửa, vật kiến trúc + TK 2113: Máy móc, thiết bị + TK 2114: Phương tiện vận tải, truyền dẫn + TK 2115: Thiết bị dụng cụ quản lý + TK 2116: Cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm + TK 2118: TSCĐ hữu hình khác - TK 212 - "TSCĐ thuê tài chính": TK này dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình tăng giảm TSCĐ thuê tài chính theo nguyên giá. Kết cấu của TK 212 như sau: Bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính tăng trong kỳ Bên Có: Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính giảm trong kỳ Số dư bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính hiện có Trường hợp thuê TSCĐ dưới hình thức thuê hoạt động, kế toán sử dụng TK 001 "Tài sản thuê ngoài". Kết cấu TK này như sau: Bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ thuê ngoài tăng trong kỳ Bên Có: Nguyên giá TSCĐ thuê ngoài giảm trong kỳ Số dư bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ thuê ngoài hiện có - TK 213 "TSCĐ vô hình": TK này dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình tăng, giảm TSCĐ vô hình trong kỳ theo nguyên giá. Kết cấu TK này như sau: Bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ vô hình tăng trong kỳ Bên Có: Nguyên giá TSCĐ vô hình giảm trong kỳ Số dư bên Nợ: Nguyên giá TSCĐ vô hình hiện có ở doanh nghiệp. TK 213 - TSCĐ vô hình có 7 TK cấp II: + TK 2131: Quyền sử dụng đất + TK 2132: Quyền phát hành + TK 2133: Bản quyền, bằng sáng chế + TK 2134: Nhãn hiệu hàng hoá + TK 2135: Phần mềm máy vi tính + TK 2136: Giấy phép và giấy phép nhượng quyền + TK 2138: TSCĐ vô hình khác. 2.3.2. Phương pháp hạch toán tăng, giảm tài sản cố định 2.3.2.1. Hạch toán biến động TSCĐ hữu hình và TSCĐ vô hình - Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì có sơ đồ hạch toán biến động TSCĐ là (Sơ đồ 3). - Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì trong nguyên giá TSCĐ mua sắm, đầu tư có gồm cả thuế GTGT đầu vào; các khoản thu từ thanh lý, nhượng bán có gồm cả thuế GTGT phải nộp. GTCL của TSCĐ thanh lý, nhượng bán NG TSCĐ tăng do mua sắm TK 111, 112,331 TK 211, 213 TK 811 Nguyên giá TSCĐ giảm do thanh lý, nhượng bán, phát hiện thiếu trong kiểm kê,... TK 133 Thuế GTGT Trả vốn góp liên doanh NG TSCĐ theo giá mua trả tiền ngay TK 331 TK 411 Lãi trả chậm, trả góp TK 242 TK412 Chênh lệch giảm Chênh lệch tăng Thuế GTGT TK133 TK 128,222 Góp vốn liên doanh Nhận tài trợ biếu tặng TK711 GTCL của TSCĐ chuyển thành CCDC XDCB hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng (TSCĐ hữu hình) TK 241 TK 627,242.. NG TSCĐ vô hình hình thành từ nội bộ DN trong giai đoạn triển khai NG TSCĐ hữu hình tự chế TK 512 TK 138 GTCL của TSCĐ thiếu trong kiểm kê Nhận vốn góp liên doanh TK 411 NG TSCĐ nhận về TK 211,213 TK 214 GTHM của TSCĐ giảm trong kỳ GTHM của TSCĐ đưa đi trao đổi TK 214 (Trao đổi với TSCĐ tương tự) GTCL của TSCĐ đưa đi trao đổi Giá trị hợp lý của TSCĐ nhận về TK 131 TK 811 GTHM của TSCĐ đưa đi trao đổi Thuế GTGT (b) TK 133 (a) TK 214 (Trao đổi với TSCĐ không tương tự) Nhận lại TSCĐ góp vốn liên doanh TK 128,222 Sơ đồ 3: Hạch toán biến động TSCĐ (Doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế) Ghi chú: Trường hợp TSCĐ tăng do đầu tư, mua sắm thì ngoài bút toán ghi tăng TSCĐ còn phải ghi thêm bút toán kết chuyển nguồn đầu tư (nếu có). 2.3.2.2. Hạch toán TSCĐ đi thuê và cho thuê a. Hạch toán TSCĐ thuê tài chính - Có 2 cách xác định nợ gốc phải trả về thuê tài chính: + Theo giá mua chưa có thuế GTGT mà bên cho thuê đã trả khi mua TSCĐ để cho thuê. + Theo giá mua có thuế GTGT mà bên cho thuê đã trả khi mua TSCĐ để cho thuê. Theo mỗi cách xác định nợ gốc phải trả về thuê tài chính trên lại có 2 trường hợp: . Trường hợp TSCĐ thuê tài chính được bên thuê dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế. . Trường hợp TSCĐ thuê tài chính được bên thuê dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. - Riêng với giao dịch bán và thuê lại TSCĐ là thuê tài chính, nghĩa là giao dịch bán và thuê lại tài sản được thực hiện khi tài sản được bán và được thuê lại bởi chính người bán. Khi thực hiện giao dịch bán và thuê lại TSCĐ là thuê tài chính sẽ có 2 khả năng xảy ra: + Trường hợp giao dịch bán và thuê lại với giá bán TSCĐ cao hơn giá trị còn lại của TSCĐ (Sơ đồ 5). + Trường hợp giao dịch bán và thuê lại với giá bán TSCĐ thấp hơn giá trị còn lại của TSCĐ. TK 211 TK 811 TK911 TK 711 TK111,131 GTCL của TSCĐ Kết chuyển (9) Kết chuyển (8) GTCL của TSCĐ (1a) (2a) TK 2141 TK 33311 Thuế GTGT (2b) GTHM của TSCĐ (1b) Chênh lệch giá bán TSCĐ với GTCL của TSCĐ (2c) TK 3387 TK 2142 TK 627,641,642 Định kỳ phân bổ phần chênh lệch (7) Định kỳ trích khấu hao TSCĐ (6) Xác định nợ gốc phải trả trong kỳ (4) Tổng tiền thuê còn phải trả (3a) TK 111,112 TK 315 TK 342 TK 212 Thanh toán nợ gốc định kỳ (5a) Nợ gốc phải trả kỳ đầu (3b) Lãi thuê định kỳ (5b) TK 635 TK 133 Thuế GTGT (5c) Sơ đồ 5: Hạch toán bán và thuê lại TSCĐ là thuê tài chính ( Trường hợp giá bán cao hơn giá trị còn lại của TSCĐ và doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) b. Hạch toán TSCĐ thuê hoạt động TK 111,331... TK 335 TK 627,641,642 Trích trước chi phí phải trả tính vào chi phí KD Chi phí phải trả hay đã trả thực tế phát sinh TH1: Trả tiền thuê từng kỳ Thuế GTGT TK 133 (TH2: Trả trước tiền thuê cho nhiều kỳ) Số trả cho kỳ này Chi phí trả trước Phân bổ dần vào chi phí TK 142,242 Thuế GTGT TK 133 Ghi chú: Khi nhận được TSCĐ thuê hoạt động, kế toán đồng thời ghi đơn: Nợ TK 001: Giá trị TSCĐ thuê hoạt động Sơ đồ 6: Hạch toán TSCĐ thuê hoạt động TK 111,112 TK 627 TK 511 TK 131,111... Thu tiền cho thuê theo định kỳ Chi phí trực tiếp ban đầu về cho thuê TSCĐ Thuế GTGT TK 33311 TK 214 TK 3387 Kết chuyển doanh thu của kỳ Thu trước tiền cho nhiều kỳ Trích khấu hao TSCĐ cho thuê hoạt động Thuế GTGT TK 33311 Sơ đồ 7: Hạch toán TSCĐ cho thuê hoạt động 3. Hạch toán khấu hao tài sản cố định 3.1. Các phương pháp tính khấu hao tài sản cố định Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ Tài chính cho phép doanh nghiệp được lựa chọn các phương pháp trích khấu hao phù hợp với từng loại TSCĐ của doanh nghiệp. Có 3 phương pháp tính khấu hao TSCĐ: Nguyên giá TSCĐ Thời gian sử dụng (năm) Mức trích KH bình quân hàng năm 3.1.1. Phương pháp khấu hao đường thẳng = = Mức trích KH trung bình hàng năm 12 tháng Mức trích KH bình quân hàng tháng Trường hợp thời gian sử dụng hay nguyên giá của TSCĐ thay đổi, doanh nghiệp phải xác định lại mức khấu hao trung bình của TSCĐ bằng cách lấy giá trị còn lại trên sổ kế toán chia cho thời gian sử dụng xác định lại hoặc thời gian sử dụng còn lại (được xác định là chênh lệch giữa thời gian sử dụng đã đăng ký trừ thời gian đã sử dụng) của TSCĐ. 3.1.2. Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh Tỷ lệ khấu hao nhanh Giá trị còn lại của TSCĐ Mức trích KH hàng năm x = Trong đó: Hệ số điều chỉnh x 100% x = 1 Thời gian sử dụng của TSCĐ Tỷ lệ KH nhanh Hệ số điều chỉnh được quy định như sau: Thời gian sử dụng của TSCĐ Hệ số điều chỉnh (lần) Đến 4 năm 1,5 Trên 4 đến 6 năm 2 Trên 6 năm 2,5 Những năm cuối, khi mức khấu hao hàng năm xác định theo phương pháp này bằng hoặc thấp hơn mức khấu hao tính bình quân giữa giá trị còn lại và số năm sử dụng còn lại của TSCĐ thì kể từ năm đó mức khấu hao được tính bằng giá trị còn lại của TSCĐ chia cho số năm sử dụng còn lại của TSCĐ. = Mức trích KH hàng năm 12 tháng Mức trích KH hàng tháng 3.1.3. Phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm Mức trích KH bình quân tính cho 1 đơn vị SP x = Mức trích KH trong tháng Số lượng SP sản xuất trong tháng Trong đó: Mức trích KH bình quân tính cho 1 đơn vị SP = Nguyên giá TSCĐ Sản lượng theo công suất thiết kế - Mức khấu hao của năm TSCĐ bằng tổng mức khấu hao của 12 tháng trong năm hoặc theo công thức sau: x = Mức trích KH bình quân tính cho 1 đơn vị sản phẩm Mức trích KH năm của TSCĐ Số lượng sản phẩm sản xuất trong năm - Trường hợp công suất thiết kế hoặc nguyên giá của TSCĐ thay đổi thì doanh nghiệp phải xác định lại mức khấu hao của TSCĐ. 3.2. Hạch toán khấu hao tài sản cố định 3.2.1. Tài khoản sử dụng - TK 214 "Hao mòn TSCĐ": TK này phản ánh giá trị hao mòn của TSCĐ trong quá trình sử dụng do trích khấu hao và những khoản tăng, giảm hao mòn khác của TSCĐ trong doanh nghiệp. Kết cấu của TK này như sau: Bên Nợ: Giá trị hao mòn TSCĐ giảm trong kỳ. Bên Có: Giá trị hao mòn TSCĐ tăng trong kỳ. Số dư bên Có: Giá trị hao mòn của TSCĐ hiện có trong đơn vị. TK 214 được chi tiết thành 3 tài khoản cấp II: + TK 2141: Hao mòn TSCĐ hữu hình + TK 2142: Hao mòn TSCĐ thuê tài chính + TK 2143: Hao mòn TSCĐ vô hình Ngoài ra kế toán còn sử dụng TK 009 "Nguồn vốn khấu hao cơ bản" để theo dõi tình hình hình thành, sử dụng vốn khấu hao cơ bản. Kết cấu của TK: Bên Nợ: Nguồn vốn khấu hao cơ bản tăng Bên Có: Nguồn vốn khấu hao cơ bản giảm. Số dư bên Có: Số vốn khấu hao cơ bản hiện có tại doanh nghiệp . 3.2.2. Phương pháp hạch toán khấu hao tài sản cố định GTHM của TSCĐ thanh lý, nhượng bán TK 211,213 TK 214 TK 627,641,642 Định kỳ trích khấu hao TSCĐ tính vào chi phí sản xuất kinh doanh TK 212 TK4313 GTHM của TSCĐ dùng cho phúc lợi, sự nghiệp GTHM của TSCĐ thuê tài chính trả lại theo quy đinh của hợp đồng TK 111,112 TK 136 TK 211,213 Nộp VKHCB (được hoàn trả) GTHM của TSCĐ nhận điều chuyển (hạch toán phụ thuộc) TK 411 Nộp VKHCB (không được hoàn trả) TK 412 Điều chỉnh giảm GTHM Điều chỉnh tăng GTHM Sơ đồ 8: Hạch toán khấu hao TSCĐ - Khi trích khấu hao TSCĐ kế toán phải đồng thời ghi đơn: Nợ TK 009 - Khi nộp VKHCB hoặc sử dụng VKHCB, đồng thời kế toán ghi: Có TK 009 4. Hạch toán sửa chữa tài sản cố định Trong quá trình sử dụng TSCĐ cần được bảo dưỡng, sửa chữa khi bị hư hỏng nhằm duy trì năng lực hoạt động bình thường của TSCĐ. Tuỳ theo mức độ sửa chữa người ta chia sửa chữa TSCĐ của doanh nghiệp thành 3 loại sửa chữa TSCĐ sau: 4.1. Sửa chữa thường xuyên tài sản cố định Sửa chữa thường xuyên TSCĐ là công việc sửa chữa nhỏ, có tính chất bảo dưỡng, thay thế những chi tiết, bộ phận nhỏ, chi phí ít nên khi phát sinh được tập hợp trực tiếp vào chi phí kinh doanh của bộ phận sử dụng TSCĐ được sửa chữa. 4.2. Sửa chữa lớn tài sản cố định - Sửa chữa lớn TSCĐ là công việc sửa chữa có tính chất khôi phục năng lực hoạt động của TSCĐ, thời gian sửa chữa dài, chi phí sửa chữa chiếm tỷ trọng đáng kể so với chi phí kinh doanh của từng kỳ hạch toán. Vì vậy, chi phí sửa chữa lớn được phân bổ vào chi phí kinh doanh của nhiều kỳ hạch toán. - Sửa chữa lớn TSCĐ theo kế hoạch: là sửa chữa những TSCĐ mà doanh nghiệp đã dự kiến trước, nên đã trích trước chi phí theo dự toán. - Sửa chữa lớn TSCĐ ngoài kế hoạch: là sửa chữa những TSCĐ ngoài dự kiến của doanh nghiệp nên chi phí sửa chữa sẽ được phân bổ vào chi phí kinh doanh của các kỳ hạch toán sau khi sửa chữa hoàn thành. 4.3. Nâng cấp tài sản cố định Nâng cấp TSCĐ là công việc sửa chữa có tính chất tăng thêm tính năng hoạt động, kéo dài thời gian sử dụng, nâng cao năng suất của TSCĐ. Hạch toán sửa chữa nâng cấp TSCĐ cũng giống như hạch toán sửa chữa lớn TSCĐ chỉ khác là sau khi công việc nâng cấp hoàn thành thì kế toán TSCĐ ghi tăng nguyên giá TSCĐ, đồng thời thực hiện kết chuyển nguồn (nếu có). TK 111,152,334,331... TK 627,641,642 Chi phí sửa chữa thường xuyên TSCĐ TK 2413 TK 335 Tập hợp chi phí SCL Trích trước theo kế hoạch Kết chuyển chi phí SCL theo kế hoạch TK 142, 242 Phân bổ dần chi phí SCL Kết chuyển chi phí SCL ngoài kế hoạch TK 133 Thuế GTGT (nếu thuê ngoài hoặc của vật liệu mua ngoài dùng cho sửa chữa) Sơ đồ 9: Hạch toán sửa chữa thường xuyên và sửa chữa lớn TSCĐ TK 111,152,331... TK 2413 TK 211 Ghi tăng NG TSCĐ sau khi nâng cấp hoàn thành Tập hợp chi phí nâng cấp Thuế GTGT TK 133 TK 411 TK 414, 441 Kết chuyển nguồn đầu tư để nâng cấp (nếu có) Sơ đồ 10: Hạch toán nâng cấp TSCĐ 5. Tổ chức sổ kế toán tổng hợp Doanh nghiệp có thể áp dụng 1 trong 4 hình thức tổ chức sổ sau: + Hình thức Nhật ký chung. + Hình thức Chứng từ ghi sổ + Hình thức Nhật ký - Sổ cái + Hình thức Nhật ký - Chứng từ Chứng từ tăng giảm và khấu hao TSCĐ NKCT số 1, 2, 5, 10... NKCT số 9 Thẻ TSCĐ Bảng kê 4,5,6 Sổ chi tiết TSCĐ NKCT số 7 Bảng tổng hợp chi tiết tăng giảm TSCĐ Sổ cái TK 211, 212, 213, 214 Báo cáo tài chính Ghi hàng ngày Ghi định kỳ Kiểm tra, đối chiếu Sơ đồ 11: Tổ chức sổ kế toán TSCĐ theo hình thức NKC Với hình thức NKCT, kế toán sử dụng các sổ kế toán sau trong hạch toán TSCĐ. - Bảng kê số 4, 5, 6: được căn cứ từ chứng từ khấu hao TSCĐ (các bảng kê này dùng để tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ). - Các Nhật ký chứng từ: + Ghi tăng TSCĐ: căn cứ vào số phát sinh Có của các TK thuộc NKCT số 1, 2, 3, 4, 5, 10 đối ứng Nợ các TK 211, 212, 213. + Ghi giảm TSCĐ: được phản ánh trên NKCT số 9 + Khấu hao TSCĐ: . Khấu hao tăng: được phản ánh trên NKCT số 7 . Khấu hao giảm: được phản ánh trên NKCT số 9 - Sổ cái TK 211, 212, 213, 214: sổ này mở cho cả năm và riêng cho từng tài khoản, số liệu căn cứ từ các NKCT liên quan. Sau khi đối chiếu với số liệu ở bảng tổng hợp chi tiết tăng giảm TSCĐ thì số liệu trên các sổ cái này được dùng để lập báo cáo tài chính. Chương 2: Thực trạng hạch toán tài sản cố định tại công ty vật liệu nổ công nghiệp I. Tổng quan về công ty vật liệu nổ công nghiệp 1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển công ty Tên công ty: Công ty Vật liệu nổ công nghiệp Tên giao dịch: Industrial explosion material limited company Tên viết tắt Tiếng Anh: IEMCO Tên chủ sở hữu: Tổng công ty Than Việt Nam Địa chỉ công ty: phố Phan Đình Giót - phường Phương Liệt - quận Thanh Xuân - Hà Nội. Website: www. micco.com.vn. Mã số thuế: 010010101072-1 Tài khoản ngân hàng: 710A- 00088 Ngân hàng công thương Hoàn Kiếm. Vốn điều lệ: 36.646.634.829 đồng. Ngành Hoá Chất Mỏ được thành lập ngày 20 tháng 12 năm 1965 theo quyết định của Bộ Công nghiệp nặng, có nhiệm vụ tiếp nhận, bảo quản vật liệu nổ công nghiệp (VLNCN) của Liên Xô, Trung Quốc và các nước Đông Âu, cung ứng cho các ngành kinh tế. Từ năm 1995, nhu cầu sử dụng VLNCN ngày càng tăng, nhằm thống nhất sự quản lý, thực hiện sản xuất kinh doanh bảo đảm tuyệt đối an toàn và đáp ứng tốt hơn VLNCN của các ngành kinh tế, ngày 29/3/1995 Văn phòng Chính phủ đã Thông báo số 44 cho phép thành lập Công ty Hoá Chất Mỏ. Trên cơ sở đó, ngày 1/4/1995, Bộ Năng lượng (nay là Bộ Công nghiệp) đã có Quyết định số 204NL/TCCB-LĐ thành lập công ty Hoá Chất Mỏ, có nhiệm vụ một vòng khép kín: từ nghiên cứu, sản xuất, phối chế- thử nghiệm, bảo quản, dự trữ quốc giaVLNCN, xuất nhập khẩu thuốc nổ, nguyên liệu, hoá chất để sản xuất VLNCN đến dịch vụ sau cung ứng: vận chuyển, thiết kế mỏ, nổ mìn và các nhiệm vụ khác ngoài VLNCN . Ngày 29/4/2003 Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 77/2003/QĐ - TTg về việc chuyển Công ty Hoá Chất Mỏ thành công ty TNHH có tên đầy đủ là: Công ty TNHH một thành viên Vật liệu nổ công nghiệp (Công ty Vật liệu nổ công nghiệp). Chỉ tiêu 31/12/2002 31/12/2003 Số tiền (đồng) Tỷ trọng Số tiền (đồng) Tỷ trọng I. Tổng tài sản 241.742.530.064 100% 242.700.194.515 100% 1. TSLĐ và đầu tư ngắn hạn 195.406.353.062 80,83% 191.582.330.250 79% 2. TSCĐ và đầu tư dài hạn 46.336.177.002 19,17% 51.117.864.265 21% II. Nguồn vốn 241.742.530.064 100% 242.700.194.515 100% 1. Nợ phải trả 177.339.386.007 73,36% 166.260.199.700 68,5% 2. Nguồn vốn chủ sở hữu 64.403.144.057 26,64% 76.439.994.815 31,5% Biểu 1: Cơ cấu vốn trong công ty Đơn vị: đồng Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 605.888.023.346 771.664.627.628 DT thuần về bán hàng và cung cấp DV 605.285.031.065 771.507.339.414 Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp DV 107.794.792.861 135.652.536.086 Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh 7.692.942.716 20.285.683.933 Tổng lợi nhuận trước thuế 4.681.033.560 20.565.996.651 Biểu 2: Một số chỉ tiêu tài chính của công ty 2. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh của công ty 2.1. Ngành nghề kinh doanh - Sản xuất, phối chế, thử nghiệm VLNCN. - Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phối chế, thử nghiệm và sử dụng VLNCN. - Xuất nhập khẩu VLNCN, nguyên vật liệu, hoá chất để sản xuất kinh doanh VLNCN. - Bảo quản, đóng gói, cung ứng, dự trữ quốc gia về VLNCN. - Sản xuất cung ứng vật tư kỹ thuật, dây điện, bao bì đóng gói thuốc nổ, giấy sinh hoạt, than sinh hoạt, vật liệu xây dựng. - Thiết kế thi công xây dựng các công trình công nghiệp, dân dụng, giao thông thuỷ lợi và khai thác mỏ. - Sản xuất hàng bảo hộ lao động, hàng may mặc xuất khẩu. - Dịch vụ khoan, nổ mìn, nổ mìn dưới nước. - Nhập khẩu vật tư thiết bị, nguyên liệu may mặc, cung ứng xăng dầu và vật tư thiết bị, gỗ trụ nổ. - Vận tải đường bộ, đường sông, đường biển, vận tải quá cảnh, quản lý và khai thác cảng, đại lý vận tải thuỷ, sửa chữa các phương tiện vận tải, thi công cải tạo phương tiện cơ giới đồng bộ, dịch vụ ăn - nghỉ cho khách. 2.2. Quy trình công nghệ sản xuất Sản phẩm được sản xuất tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp gồm: thuốc nổ, kíp nổ, dây nổ các loại... với nhiều chủng loại có các đặc tính kỹ thuật và công dụng khác nhau. Hiện nay công ty sản xuất được 4 loại thuốc nổ chính là: Zecno, Anfo, Anfo chịu nước và thuốc nổ AH1 dùng trong hầm lò có khí, bụi nổ. Có thể mô tả quy trình sản xuất thuốc nổ tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp bằng sơ đồ dưới đây: Nguyên liệu Định lượng Phối trộn lần 1 Dầu Diezen ủ một thời gian Pha trộn lần 2 Kiểm tra chất lượng sản phẩm Đóng gói Định lượng Sơ đồ 12: Quy trình công nghệ sản xuất thuốc nổ. 3. Bộ máy quản lý của công ty 3.1. Cơ cấu lao động tại công ty Tính đến ngày 31/12/2003, tổng số cán bộ công nhân viên (CBCNV) trong công ty Vật liệu nổ công nghiệp là 2039 người, trong đó: - 368 người có trình độ đại học, cao đẳng, chiếm 18,05% tổng số CBCNV. - 154 người có trình độ trung cấp, chiếm 7,55% tổng số CBCNV. - 932 người là công nhân kỹ thuật, chiếm tới 45,71% tổng số CBCNV. 3.2. Bộ máy quản lý của công ty Công ty Vật liệu nổ công nghiệp là công ty TNHH một thành viên hạch toán độc lập trực thuộc Tổng công ty Than Việt Nam. Cơ cấu tổ chức của công ty gồm: HĐQT, giám đốc, 3 phó giám đốc, 1 kế toán trưởng và 12 phòng ban giúp việc (Sơ đồ 13). HĐQT công ty là cơ quan quản lý công ty có toàn quyền nhân danh công ty quyết định các vấn đề liên quan đến quản lý, quyền lợi của công ty, trừ những vấn đề thuộc thẩm quyền của chủ sở hữu công ty. Nghị quyết, quyết định của HĐQT được giám đốc công ty triển khai thành kế hoạch. Tham mưu và trợ giúp cho giám đốc là kế toán trưởng và 3 phó giám đốc phụ trách các lĩnh vực khác nhau: điều hành chỉ huy sản xuất, kỹ thuật công nghệ và hành chính quản trị. Các phòng ban trong công ty bao gồm: 1. Phòng thống kê - kế toán - tài chính. 2. Ban kiểm soát HĐQT 3. Phòng Kiểm toán - thanh tra 4. Phòng tổ chức cán bộ 5. Phòng Kế hoạch chỉ huy sản xuất 6. Phòng Thương mại 7. Phòng Lao động tiền lương 8. Phòng Kỹ thuật công nghệ 9. Phòng Thiết kế đầu tư 10. Phòng An toàn bảo vệ 11. Phòng Tổng hợp pháp chế 12. Phòng Quản trị Tại thời điểm thành lập, công ty chỉ có 6 đơn vị thành viên, đến nay công ty đã có 24 đơn vị trực thuộc trong đó 16 đơn vị trực tiếp trực thuộc công ty, 8 đơn vị còn lại là tổ chức cấp thấp hơn. Tất cả 24 đơn vị thành viên trực thuộc hạch toán không đầy đủ phụ thuộc vào sự phân cấp của công ty. Giữa các đơn vị thành viên có mối liên hệ với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ sản xuất, cung ứng, tiêu thụ dịch vụ, thông tin, đào tạo.... nhằm tăng cường chuyên môn hoá, khai thác sử dụng các nguồn lực, hợp tác sản xuất nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của mỗi đơn vị và của toàn công ty, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ do Tổng công ty Than Việt Nam giao, đáp ứng nhu cầu sản phẩm của các ngành kinh tế quốc dân... 4. Bộ máy kế toán và tổ chức công tác kế toán 4.1. Bộ máy kế toán Công ty Vật liệu nổ công nghiệp là doanh nghiệp có quy mô lớn , có 24 đơn vị trực thuộc đặt trên 3 miền đất nước kể cả vùng sâu, vùng xa; trung tâm công ty đặt tại Hà Nội nên có nhiều đơn vị trực thuộc có khoảng cách địa lý rất lớn với trung tâm. Các đơn vị trực thuộc ngoài việc cùng các bộ phận quản lý chung soạn thảo kế hoạch sản xuất kỹ thuật - tài chính chung của toàn công ty còn phải xây dựng kế hoạch sản xuất tại đơn vị, hướng vào các chỉ tiêu kết quả sản xuất và sử dụng nguồn năng lực được giao. Chính những điều kiện trên là cơ sở thực tiễn chủ yếu để công ty tổ chức hạch toán kế toán theo hình thức nửa tập trung, nửa phân tán. Các đơn vị trực thuộc tuy có tổ chức mạng lưới kế toán riêng nhưng vẫn thực hiện hạch toán kế toán không đầy đủ - nghĩa là đơn vị trực thuộc chỉ tính chênh lệch giữa doanh thu và chi phí, sau đó gửi phần chênh lệch về phòng kế toán công ty. Kết quả cuối cùng do phòng kế toán công ty phụ trách dựa vào báo cáo quyết toán của các đơn vị thành viên.Phòng kế toán công ty gồm Kế toán trưởng, 1 phó phòng kế toán và 8 kế toán viên đảm nhiệm các phần hành kế toán khác nhau. Kế toán trưởng Quan hệ giữa các loại lao động trong bộ máy kế toán có thể được thể hiện qua sơ đồ sau: Kế toán các đơn vị thành viên Kế toán tiền lương, BHXH Kế toán TSCĐ, XDCB, nguồn vốn Thủ quỹ kiêm thống kê Kế toán công nợ Kế toán thanh toán Kế toán thuế Kế toán chi phí giá thành, vật tư Kế toán tổng hợp Phó phòng kế toán Sơ đồ 14: Sơ đồ tổ chức lao động kế toán Nhiệm vụ cụ thể của mỗi bộ phận kế toán như sau: - Kế toán trưởng: có nhiệm vụ tổ chức bộ máy kế toán ở công ty trên cơ sở xác định được đúng khối lượng công tác kế toán nhằm thể hiện 2 chức năng cơ bản của kế toán là thông tin và kiểm tra hoạt động kinh doanh. Kế toán trưởng điều hành và kiểm hoạt động của bộ máy kế toán thông qua phó phòng kế toán, chịu trách nhiệm về nghiệp vụ chuyên môn kế toán tài chính của công ty, kiểm tra thực hiện chế độ thể lệ quy định của Nhà nước về lĩnh vực kế toán cũng như lĩnh vực tài chính. - Phó phòng kế toán: phụ trách công tác tổng hợp, hướng dẫn hạch toán thống nhất từ công ty đến xí nghiệp và thay thế kế toán trưởng khi được uỷ quyền, có nhiệm vụ trợ giúp kế toán trưởng. - Kế toán tổng hợp: giúp kế toán trưởng trong việc lập báo cáo định kỳ để báo cáo tổng công ty và các cơ quan Nhà nước. - Kế toán chi phí giá thành, vật tư: thực hiện việc hạch toán chi tiết, tổng hợp chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp trên công ty, tính giá vốn hàng bán theo phương pháp kê khai thường xuyên, hạch toán doanh thu và xác định kết quả kinh doanh. Đồng thời hạch toán tổng hợp, chi tiết nhập - xuất - tồn kho nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, sản phẩm, hàng hoá. - Kế toán thanh toán: theo dõi sự biến động tăng, giảm tiền mặt tại quỹ, biến động tăng, giảm tiền của công ty ở tài khoản mở tại ngân hàng, theo dõi thu chi ngoại tệ phát sinh trong quá trình nhập khẩu. - Kế toán công nợ: có nhiệm vụ hạch toán chi tiết, tổng hợp công nợ phải thu công nợ phải trả, công nợ nội bộ giữa các xí nghiệp với xí nghiệp, xí nghiệp với công ty, công ty với công ty. - Kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội: có nhiệm vụ hạch toán tình hình thanh toán với CBCNV về tiền lương, tiền thưởng, các khoản trích theo lương theo đúng chế độ hiện hành. - Kế toán TSCĐ, XDCB, nguồn vốn: có nhiệm vụ hạch toán về nguyên giá, tính và trích khấu hao TSCĐ, lập thủ tục và trích hội đồng giá về các công trình sửa chữa lớn, mua sắm TSCĐ của xí nghiệp và công ty. - Kế toán thuế: có nhiệm vụ hạch toán tình hình thanh toán với Nhà nước về các khoản thuế. - Thủ quỹ kiêm thống kê: có nhiệm vụ thu chi tiền mặt tại quỹ của công ty theo các chứng từ hợp lệ do kế toán lập, ghi sổ, theo dõi tình hình tiền mặt tại công ty. 4.2. Tổ chức công tác kế toán Chính sách kế toán được áp dụng tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp như sau: - Niên độ kế toán bắt đầu từ 01/01 và kết thúc vào 31/12 - Đơn vị tiền tệ sử dụng trong ghi chép kế toán là đồng Việt Nam (VND) Nguyên tắc phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác tính ra VND dựa trên tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tại thời điểm cần chuyển đổi. - Phương pháp hàng tồn kho: + Nguyên tắc đánh giá hàng tồn kho: Phương pháp bình quân gia quyền + Phương pháp xác định giá trị HTK Cuối kỳ = Đầu kỳ + Nhập - Xuất + Phương pháp hạch toán hàng tồn kho: Kê khai thường xuyên - Công ty áp dụng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế 4.2.1. Tổ chức hệ thông chứng từ Hiện nay công ty vẫn sử dụng hệ thống chứng từ kế toán bắt buộc ban hành theo Quyết định số 1141 - TC/QĐ/CĐKT ngày 1/11/1995 của Bộ Tài chình và các văn bản bổ sung bao gồm các chứng từ về: lao động tiền lương, tiền tệ, hàng tồn kho, TSCĐ. Việc quản lý hoá đơn chứng từ được quy định: Phòng Kế toán của công ty chỉ quản lý các hoá đơn chứng từ phát sinh tại văn phòng công ty; các đơn vị trực thuộc chịu trách nhiệm quản lý các hoá đơn, chứng từ phát sinh tại đơn vị mình. Cuối tháng các đơn vị trực thuộc này phải gửi về phòng Kế toán công ty bảng kê chứng từ. Nội dung tổ chức chứng từ kế toán tại công ty được thực hiện theo đúng chế độ ban hành: từ khâu xác định danh mục chứng từ, tổ chức lập chứng từ tới tổ chức kiểm tra chứng từ và cuối cùng là bảo quản, lưu trữ, huỷ chứng từ. 4.2.2. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán Quyết đinh 1027/QĐ - KTTCTK ngày 6/6/2001 của Tổng công ty Than Việt Nam đã quyết định chi tiết hệ thống tài khoản bao gồm các tài khoản cấp I ban hành theo Quyết định 1141 - TC/QĐ - CĐKT của Bộ Tài chính cùng 7 tài khoản ngoài Bảng cân đối kế toán. Do đặc điểm sản xuất kinh doanh của công ty, công ty kinh doanh nhiều loại hình sản phẩm dịch vụ khác nhau (trong đó sản phẩm chính là vật liệu nổ công nghiệp) vì thế ngoài những tài khoản được mở theo quy định của Bộ Tài chính, kế toán công ty còn mở thêm nhiều tài khoản chi tiết (tài khoản cấp II và cấp III) cho vật liệu nổ và hàng hoá khác * Ví dụ: TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ TK 511.1: Doanh thu từ tiêu thụ hàng hoá TK 511.1.1: Doanh thu từ tiêu thụ vật liệu nổ TK 511.1.2: Doanh thu từ tiêu thụ hàng hoá khác TK 511.2: Doanh thu từ tiêu thụ thành phẩm TK511.2.1: Doanh thu từ tiêu thụ vật liệu nổ TK 511.2.2: Doanh thu từ tiêu thụ hàng hoá khác TK 511.3: Doanh thu từ lao vụ, dịch vụ TK 511.4: Doanh thu trợ cấp, trợ giá 4.2.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán Công ty Vật liệu nổ công nghiệp có quy mô lớn, số lượng nghiệp vụ do vậy cũng khá nhiều, bên cạnh đó công ty có chế độ quản lý tương đối ổn định và nhất là trình độ của các nhân viên kế toán cao, đồng đều. Vì những lý do trên công ty đã chọn hình thức tổ chức sổ kế toán là hình thức Nhật ký chứng từ. Dưới đây là trình tự ghi sổ kế toán tại công ty: Chứng từ gốc và bảng phân bổ Nhật ký chứng từ Bảng kê Thẻ và sổ kế toán chi tiết Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Báo cáo tài chính Ghi hàng ngày Đối chiếu, kiểm tra Ghi định kỳ Sơ đồ 15: Trình tự ghi sổ kế toán tại công ty Trong đó, sổ sách kế toán tại công ty gồm: + Sổ - thẻ chi tiết: tập hợp số liệu từ các chứng từ gốc, làm căn cứ để ghi vào các bảng kê và Nhật ký chứng từ (NKCT) có liên quan. + Bảng kê: gồm 10 bảng kê đánh số từ 1 đến 11 (không có bảng kê số 7). + NKCT: gồm 10 NKCT đánh số từ 1 đến 10 . + Sổ cái: là sổ kế toán tổng hợp mở cho cả năm, phản ánh số phát sinh Nợ, phát sinh Có và số dư cuối tháng của từng tài khoản. Sổ cái chỉ ghi một lần vào cuối tháng dựa trên số liệu tổng hợp tại các NKCT. 4.2.4. Tổ chức hệ thống báo cáo Định kỳ hàng quý, hàng năm công ty phải lập báo cáo tài chính để nộp lên cơ quan tài chính, cơ quan thống kê, cục Thuế, cơ quan đăng ký kinh doanh và chủ sở hữu - Tổng công ty Than Việt Nam: 1.Bảng cân đối kế toán 2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 3. Thuyết minh báo cáo tài chính Ngoài ra, định kỳ (quý, năm) công ty còn phải lập các báo cáo quản trị theo yêu cầu để nộp lên Tổng công ty Than Việt Nam như: 1. Báo cáo khoản phải thu, phải trả 2. Báo cáo tăng giảm vốn kinh doanh 3. Báo cáo tăng giảm nguyên giá và hao mòn TSCĐ 4. Báo cáo trích và sử dụng vốn khấu hao cơ bản ...... II. Thực trạng hạch toán tài sản cố định tại công ty vật liệu nổ công nghiệp 1. Công tác quản lý tài sản cố định tại công ty Quy chế quản lý tài chính trong công ty là các đơn vị thành viên được công ty giao cho quản lý một phần vốn cố định nên tại các đơn vị này đều có riêng một kế toán phụ trách hạch toán các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ phát sinh tại đơn vị mình. Vì vậy trong công ty Vật liệu nổ công nghiệp tồn tại song song hai hệ thống sổ TSCĐ: một là hệ thống sổ tại các đơn vị trực thuộc, hai là hệ thống sổ của toàn công ty - do kế toán phần hành TSCĐ tại văn phòng công ty vừa đảm nhiệm hạch toán các nghiệp vụ phát sinh tại cơ quan văn phòng công ty, vừa hạch toán tổng hợp, quản lý hồ sơ TSCĐ và lập các báo cáo TSCĐ toàn công ty. Do đặc điểm TSCĐ luôn gắn liền với nguồn hình thành nên tổ chức bộ máy kế toán tại công ty kế toán TSCĐ kiêm luôn xử lý các nghiệp vụ liên quan đến nguồn vốn. Đơn vị: đồng Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 1. Số dư đầu kỳ 69.650.407.055 79.484.142.880 92.173.905.078 2. Số tăng trong kỳ 10.565.353.006 14.113.546.920 19.685.151.527 3. Số giảm trong kỳ 731.617.181 1.423.784.722 757.347.384 4. Số dư cuối kỳ 79.484.142.880 92.173.905.078 109.101.709.221 Biểu 3: Tình hình TSCĐ tại công ty 2. Phân loại và đánh giá tài sản cố định 2.1. Phân loại tài sản cố định TSCĐ hiện có của công ty (tính đến ngày 31/09/2004) được phân loại theo 2 cách: * Phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện Đơn vị : đồng Loại TSCĐ Nguyên giá Giá trị hao mòn Giá trị còn lại I. TSCĐ hữu hình 217.927.795.898 148.372.049.574 69.555.746.324 1. Nhà cửa, vật kiến trúc 83.238.126.344 59.886.253.548 23.351.872.796 2. Máy móc thiết bị 22.953.423.102 14.025.477.700 8.927.945.402 3. Phương tiện vận tải 105.345.360.410 70.503.602.276 34.841.758.134 4. Thiết bị dụng cụ quản lý 6.390.886.042 3.956.716.050 2.434.169.992 II. TSCĐ vô hình 275.622.544 115.307.320 160.315.224 Tổng cộng 218.203.418.442 148.487.356.894 69.716.061.548 Biểu 4: TSCĐ phân theo hình thái biểu hiện * Phân loại TSCĐ theo nguồn hình thành Đơn vị : đồng Loại TSCĐ Nguyên giá Giá trị hao mòn Giá trị còn lại 1. Ngân sách Nhà nước 63.166.232.992 56.077.572.346 7.088.660.646 2. Nguồn tự bổ sung 43.173.376.766 32.688.010.482 10.485.366.284 3. Nguồn vốn vay 110.531.380.906 59.434.021.564 51.097.359.342 4. Nguồn vốn khác 1.332.427.778 287.752.502 1.044.675.276 Tổng cộng 218.203.418.442 148.487.356.894 69.716.061.548 Biểu 5: TSCĐ phân theo nguồn hình thành 2.2. Đánh giá tài sản cố định Việc xác định nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại của TSCĐ công ty thực hiện theo như quy định của Bộ tài chính. Lấy một ví dụ cụ thể vào ngày 13/08/2003 công ty mua 01 máy in Epson Laser dùng cho văn phòng công ty với giá 1550 USD (Tỷ giá thực tế ngày 13/08/2003 là 15.530 đồng/USD), giá chưa bao gồm thuế GTGT 5%. Như vậy nguyên giá TSCĐ trên là: 1550 x 15.530 = 24.071.500 đồng Công ty xác định thời gian sử dụng TSCĐ trên là 2,1 năm; do TSCĐ trên mua và được đưa vào sử dụng từ tháng 08/2003 nên công ty tiến hành tính khấu hao từ tháng 09/2003. Công ty sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng nên mức trích khấu hao 01 tháng cho TSCĐ này là: 24.071.500 đồng 2,1năm x 12 tháng 955..218 đồng = Vậy giá trị còn lại trên sổ kế toán của máy in Epson Laser tính đến ngày 31/12/2003 (sau khi trích khấu hao 4 tháng) là: 24.071.500 - (955.218 x 4) = 20.250.628 đồng 3. Hạch toán tình hình biến động tăng giảm tài sản cố định tại công ty Để minh hoạ cho phần hạch toán các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ, tôi xin lấy các nghiệp vụ cụ thể phát sinh tại cơ quan văn phòng công ty vào tháng 8, 9 năm 2003 làm ví dụ. Số liệu được trích dẫn từ sổ sách kế toán tại phòng TKKTTC công ty. 3.1. Hạch toán tăng giảm tài sản cố định 3.1.1. Các chứng từ sử dụng Chủ yếu các trường hợp biến động tăng TSCĐ tại công ty là do mua sắm mới nên để trình bày về phần hạch toán tăng TSCĐ tôi xin đơn cử nghiệp vụ mua sắm 01 máy in epson Laser N2120 cho phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính xảy ra vào tháng 8/2003. Phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính khi có nhu cầu trang bị mới 01 máy in phải lập kế hoạch về nhu cầu mua sắm, đầu tư trình lên Giám đốc công ty bằng một "Tờ trình". Sau khi được Giám đốc công ty duyệt, đảm nhiệm việc lựa chọn nhà cung cấp theo phương thức chào hàng cạnh tranh. Cuối cùng, căn cứ vào Quyết định của HĐQT, Tờ trình ngày 22/07/2003 của phòng Quản trị công ty về việc phê duyệt giá mua và "Biên bản họp tổ tư vấn về giá của công ty" ngày 30/07/2003, Giám đốc công ty ra Quyết định số 422/QĐ - TKKTTC ngày 07/08/2003 phê duyệt giá mua thiết bị văn phòng của cơ quan công ty. Sau khi hợp đồng kinh tế số 08.08/2003/HĐKT được ký kết giữa công ty Vật liệu nổ công nghiệp với Công ty Phát triển công nghệ Thành Đô, các bên tiến hành bàn giao TSCĐ và lập "Biên bản bàn giao TSCĐ" - số 01/BG," Biên bản thanh lý hợp đồng" số 15.08/2003/BBTL; căn cứ hoá đơn GTGT ngày 13/08/2003 do Công ty Phát triển công nghệ Thành Đô lập công ty làm thủ tục thanh toán bằng Uỷ nhiệm chi số 113 ngày 18/08/2003, từ đây kế toán TSCĐ tiến hành ghi sổ căn cứ vào các chứng từ liên quan. Tổng công ty than việt nam Công ty Vật liệu nổ công nghiệp Số 442/QĐ - TKKTTC Cộng hoà xã hội chủ nghĩa việt nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà Nội, ngày 7 tháng 8 năm 2003 Quyết định của giám đốc công ty vật liệu nổ công nghiệp V/v phê duyệt giá mua thiết bị văn phòng của cơ quan công ty giám đốc công ty vật liệu nổ công nghiệp Căn cứ vào Quyết định số 77/2003/QĐ - TTg ngày 29/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển công ty hoá chất mỏ - doanh nghiệp thành viên hạch toán độc lập của Tổng công ty Than Việt Nam thành công ty TNHH một thành viên Vật liệu nổ công nghiệp. Căn cứ Quyết định số 68/QĐ - HĐQT ngày 18/7/2002 của HĐQT công ty Vật liệu nổ công nghiệp về việt đầu tư thiết bị văn phòng của cơ quan công ty. Xét Tờ trình ngày 22/7/2003 của phòng Quản trị về việc phê duyệt giá mua thiết bị văn phòng của cơ quan công ty. Căn cứ biên bản họp Tổ tư vấn về giá của công ty họp ngày 30/7/2003. Quyết định Điều 1: Nay phê duyệt giá mua máy in như sau: STT Tên thiết bị ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền 1 Máy in Epson Laser N2120 Chiếc 01 1.550 USD 1.550 USD Tổng giá trị 1.550 USD Tiền bằng chữ: Một ngàn năm trăm năm mươi đô la Mỹ. Giá trên chưa gồm thuế GTGT. Tỷ giá USD được thanh toán theo tỷ giá bán ra của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tại thời điểm thanh toán. Điều 2: Ông trưởng phòng Quản trị có nhiệm vụ tổ chức mua tài sản theo đúng đơn giá đã được Giám đốc công ty duyệt. Điều 3: Ông Kế toán trưởng công ty, trưởng phòng TKĐT, KTCN có trách nhiệm thi hành quyết định này. Nơi nhận: - Như điều 3. - Lưu TKKTTC, Văn thư. Giám đốc công ty (Ký, họ tên, đóng dấu) Biểu 7: Quyết định số 442/QĐ - TKKTTC của Giám đốc công ty Biên bản bàn giao TSCĐ Số 01/BG Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 2003 Căn cứ theo hợp đồng kinh tế số 08.08.2003 ngày 8/8/2003 giữa Công ty phát triển công nghệ Thành Đô với công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Chúng tôi gồm: 1. Bên nhận: Công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Ông: Ngô Mạnh Hùng - chuyên viên phòng quản trị. 2. Bên giao: Công ty Phát triển công nghệ Thành Đô. Bà: Nguyễn Thuỳ Liên - cán bộ. Đã cùng nhau tiến hành giao nhận 01 máy in Epson Laser N2120 mã số 0462797, tất cả đều trong tình trạng mới và hoạt động tốt. Giấy tờ kèm theo: Sách hướng dẫn sử dụng Biên bản được thành lập thành 02 bản có giá trị như nhau, mỗi bên giữ 01 bản. Đại diện bên giao (Ký, họ tên) Đại diện bên nhận (Ký, họ tên) Biểu 8: Biên bản bàn giao TSCĐ số 01/BG Hoá đơn GTGT Liên 2: Giao cho khách hàng Ngày 13 tháng 8 năm 2003 Mẫu số 01/GTKT - 3LL KG/2003B 0082951 Đơn vị bán háng: Công ty Phát triển công nghệ Thành Đô. Địa chỉ: 28A Điện Biên Phủ, Hà Nội. TK: 0614300000A - Ngân hàng VP BANK Hà Nội. Điện thoại: MS: 0100912426-1 Tên người mua hàng: Đơn vị: Công ty Vật liệu nổ công nghiệp. Địa chỉ: Phương Liệt, Thanh Xuân, Hà Nội. TK 710A- 00088 Công thương Hoàn Kiếm. Hình thức thanh toán: Chuyển khoản MS: 0100101072- 1 STT Tên hàng hoá dịch vụ ĐVT Số lượng Đơn giá Thành tiền A B C 1 2 3=1x2 1 Máy in Epson Laser N2120 Chiếc 01 24.071.500 24.071.500 Cộng tiền hàng: 24.071.500 Thuế suất GTGT 5% Tiền thuế GTGT: 1.203.575 Tổng cộng tiền thanh toán: 25.275.075 đồng Số tiền viết bằng chữ: Hai mươi lăm triệu hai trăm bảy mươi lăm đồng. Người mua hàng (Ký, họ tên) Người bán hàng (Ký, họ tên) Thủ trưởng đơn vị (Ký, họ tên, đóng dấu) Biểu 9: Hoá đơn GTGT máy in Epson Laser N2120 3.1.2. Hạch toán chi tiết tài sản cố định Căn cứ các chứng từ tăng TSCĐ kế toán phản ánh trên các sổ chi tiết: -Sổ chi tiết TK 211 (Biểu 11): được mở cho từng tháng, dùng theo dõi số dư đầu kỳ, số dư cuối kỳ và số phát sinh Nợ/Có của TK 211 trong kỳ. Tại công ty các trường hợp tăng TSCĐ do mua sắm, đầu tư đều được tập hợp vào tài khoản "Xây dựng cơ bản dở dang" (TK 2411) rồi sau đó kế toán mới kết chuyển ghi bút toán tăng TSCĐ - ghi Nợ TK 211. - Sổ chi tiết TSCĐ và khấu hao TSCĐ (Biểu 12): Sổ này được dùng để phản ánh nguyên giá TSCĐ và mức khấu hao phải trích của TSCĐ có trong kỳ. Sổ này mở cho từng tháng tại từng đơn vị thành viên trực thuộc. - Bảng tổng hợp chi tiết tăng giảm TSCĐ (Biểu 13): Bảng này được ghi vào cuối mỗi tháng dựa trên số liệu từ sổ chi tiết TK 211, 213. Công ty vật liệu nổ công nghiệp cơ quan văn phòng công ty sổ chi tiết tài khoản TK 211 - TSCĐ hữu hình Từ ngày 01/8/2003 đến 31/8/2003 Đơn vị: đồng Số dư Nợ đầu kỳ: 6.556.730.945 Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Ngày Số Nợ Có ... ... ... ... 13/8 Tăng TS máy in Epson-TK KTTC 2411 24.071.500 20/8 Tăng TS xe Toyota 29T-3103-NB 2411 368.649.286 25/8 Cấp TS xe Toyota 29T-3103-NB 1361 368.649.286 .... .... ... ... ... Tổng phát sinh Nợ: 472.964.296 Tổng phát sinh Có: 368.649.286 Số dư Nợ cuối kỳ: 6.661.045.955 Ngày 31 tháng 8 năm 2003 Kế toán trưởng (Ký, họ tên) Người ghi sổ (Ký, họ tên) Biểu 11: Sổ chi tiết TK 211 - tháng 8/2003 3.1.3. Hạch toán tổng hợp tài sản cố định * Hạch toán nghiệp vụ mua máy in Epson N2120-TKKTTC (Đơn vị:đồng) - Bút toán 1: Phản ánh mua: Nợ TK 241 (2411): 24.071.500 Nợ TK 133 (1332): 1.203.575 Có TK 331: 25.275.075 - Bút toán 2: Kết chuyển ghi bút toán tăng TSCĐ: Nợ TK 211 (2115): 24.071.500 Có TK 241 (2411): 24.071.500 - Bút toán3: Đến khi thanh toán với người bán: Nợ TK 331: 25.275.075 Có TK 341: 25.275.075 * Sổ tổng hợp được sử dụng: Sổ cái TK 211 (Biểu 15): sổ được mở cho cả năm, số phát sinh Có lấy từ NKCT số 9, số phát sinh Nợ lấy từ NKCT khác có liên quan. Sổ này chỉ được ghi một lần vào cuối tháng sau khi đã khoá sổ, kiểm tra, đối chiếu số liệu trên các NKCT. Công ty vật liệu nổ công nghiệp văn phòng công ty Nhật ký chứng từ số 7 phần 1 Tháng 8/2003 Đơn vị: đồng STT Các TK ghi Có Các TK ghi Nợ 142 2411 ... Cộng chi phí ... ... ... ... ... 211 472.964.296 472.964.296 ... ... ... ... ... Cộng ... 472.964.296 ... ... Ngày 31 tháng 8 năm 2003 Kế toán trưởng (Ký, họ tên) Kế toán tổng hợp (Ký, họ tên) Kế toán ghi sổ (Ký, họ tên) Biểu 14: NKCT số 7 phần 1 - tháng 8/2003 3.2. Hạch toán giảm tài sản cố định * Giảm do thanh lý, nhượng bán: do trong năm tài chính 2003 tại cơ quan văn phòng công ty không xảy ra các nghiệp vụ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định nên tôi xin trình bày nguyên tắc hạch toán giảm TSCĐ do thanh lý, nhượng bán TSCĐ tại văn phòng công ty. - Chứng từ sử dụng: + Quyết định nhượng bán, thanh lý của cấp có thẩm quyền, cụ thể: Công ty trình chủ sở hữu (Tổng công ty Than Việt Nam) quyết định đối với phương án nhượng bán, thanh lý TSCĐ có giá trị còn lại bằng hoặc lớn hơn 50% tổng giá trị tài sản ghi trong báo cáo tài chính của công ty tại thời điểm công bố gần nhất. Đối với những TSCĐ có giá trị còn lại nhỏ hơn 50% tổng giá trị tài sản ghi trong báo cáo tài chính của công ty tại thời điểm công bố gần nhất thì: . Nếu TSCĐ đã thu hồi đủ vốn, hết thời hạn sử dụng có nguyên giá đến 100 triệu đồng thì Giám đốc công ty ra quyết định, TSCĐ có nguyên giá lớn hơn 100 triệu đồng thì Giám đốc công ty trình HĐQT quyết định. . Nếu TSCĐ chưa thu hồi đủ vốn thì Giám đốc công ty quyết định thanh lý, nhượng bán những TSCĐ có nguyên giá đến 50 triệu đồng hoặc có nguyên giá lớn hơn 50 triệu đồng và giá trị còn lại nhỏ hơn 20% nguyên giá (nhưng không quá 20 triệu đồng). Những trường hợp còn lại Giám đốc công ty trình HĐQT quyết định. + Biên bản họp Hội đồng thanh lý: để xác định về tình trạng kỹ thuật và giá trị của TSCĐ. + Biên bản đấu giá: chọn người mua với giá cao nhất. + Biên bản thanh lý TSCĐ. + Hoá đơn, phiếu thu, giấy báo Có. - Hạch toán chi tiết TSCĐ: Sau khi có đầy đủ chứng từ liên quan cần thiết, kế toán tiến hành hạch toán chi tiết TSCĐ bằng cách phản ánh trên: + Sổ chi tiết TK 211 (Biểu 11). + Sổ chi tiết TSCĐ và khấu hao TSCĐ (Biểu 12). + Bảng tổng hợp chi tiết tăng giảm TSCĐ (Biểu 13). - Hạch toán tổng hợp TSCĐ: + Giá trị còn lại của TSCĐ và chi phí thanh lý, nhượng bán được hạch toán vào TK 811. + Thu từ nhượng bán, thanh lý TSCĐ được hạch toán vào TK 711. + Sổ tổng hợp sử dụng: . Sổ NKCT số 9 . Sổ cái TK 211 (Biểu 15) * Giảm do điều chuyển nội bộ 3.2.1. Các chứng từ sử dụng Xí nghiệp Vật liệu nổ công nghiệp Ninh Bình khi có nhu cầu cần cấp mới một xe ôtô Toyota lập tờ trình gửi lên Giám đốc công ty. Tại công ty, các thủ tục được tiến hành tương tự như trường hợp đầu tư mua sắm TSCĐ khác. Cuối cùng ngày 21/8/2003 Giám đốc công ty Vật liệu nổ công nghiệp ra quyết định mua và điều chuyển một xe ôtô Toyota (nguyên giá 368.649.286 đồng) về Xí nghiệp VLNCN Ninh Bình. Ngày 25/8/2003 việc giao nhận TSCĐ trên được tiến hành kế toán công ty tiến hành hạch toán điều chuyển xe Toyota trên. cộng hoà xã hội chủ nghĩa việt nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ------o0o----- Biên bản bàn giao tài sản cố định Căn cứ Quyết định số 443/QĐ - KTCN ngày 21/8/2003 của Giám đốc Công ty Vật liệu nổ công nghiệp về việc điều chuyển xe ôtô Toyota 29T - 3103 từ văn phòng công ty về Xí nghiệp Vật liệu nổ công nghiệp Ninh Bình. Hôm nay, ngày 25 tháng 8 năm 2003, tại văn phòng công ty Vật liệu nổ công nghiệp, chúng tôi gồm: Bên giao: Công ty Vật liệu nổ công nghiệp: Ông: Bùi Ngọc Cây Phó Giám đốc công ty. Ông: Trần Ngọc Dũng Chánh văn phòng công ty. Ông: Nguyễn Tiến Dũng Cán bộ phòng KTCN Công ty. Bên nhận: Xí nghiệp Vật liệu nổ công nghiệp Ninh Bình. Ông: Nguyễn Đức Thịnh Cán bộ phòng kỹ thuật Xí nghiệp theo Giấy giới thiệu số 219 ngày 25/8/2003 của Giám đốc xí nghiệp. Xác nhận việc giao nhận TSCĐ như sau: 1. Tình trạng: Tên Nguyên giá Hao mòn Giá trị còn lại Xe ôtô Toyota 29T - 3103 368.649.286 0 368.649.286 - Các trang thiết bị đầy đủ, mới 100%, hoạt động tốt. - Các phụ tùng đồ nghề đầy đủ: + 01 kích tay. + 01 bánh xe dự phòng. + Đồ nghề: 1 kìm, 02 cờ lê, 01 vặn vít. 2. Các giấy tờ đi kèm: Giấy đăng ký xe, giấy chứng nhận bảo hiểm, sách hướng dẫn sử dụng. Biên bản được lập thành 04 bản, có giá trị như nhau, mỗi bên giữ 02 bản. Đại diện bên giao (Ký, họ tên) Đại diện bên nhận (Ký, họ tên) Biểu 17: Biên bản bàn giao xe Toyota 29T -3103 3.2.2. Hạch toán chi tiết tài sản cố định Trong trường hợp này, căn cứ các chứng từ giảm TSCĐ, kế toán phản ánh trên các sổ chi tiết: - Sổ chi tiết TK 211 (Biểu 11). - Bảng tổng hợp chi tiết giảm TSCĐ (Biểu 13). 3.2.3. Hạch toán tổng hợp tài sản cố định * Hạch toán nghiệp vụ điều chuyển (cấp) xe ôtô Toyota 29T - 3103 cho Xí nghiệp Vật liệu nổ công nghiệp Ninh Bình: (Đơn vị: đồng) Nợ TK 136 (136 -NB): 368.649.286 Có TK 211 (2114): 368.649.286 * Sổ tổng hợp sử dụng: - Sổ NKCT sổ 9 (Biểu 18): Sổ này được mở hàng tháng, dùng để phản ánh số phát sinh bên Có TK 211, TK 213 tại văn phòng công ty. Số liệu trên NKCT số 9 là căn cứ để ghi sổ cái TK 211, 213. - Sổ cái TK 211 (Biểu 15) 4. Hạch toán khấu hao tài sản cố định 4.1. Phương pháp tính khấu hao Theo Quyết định số 166/1999/QĐ- BTC ngày 30/12/1999 của Bộ Tài chính về chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ, công ty Vật liệu nổ công nghiệp áp dụng phương pháp khấu hao đường thẳng khi tiến hành trích khâú hao TSCĐ. Việc trích hoặc thôi trích khấu hao TSCĐ được thực hiện theo nguyên tắc tròn tháng và những TSCĐ đã trích hết nhưng vẫn được sử dụng vào hoạt động kinh doanh thì không được tính, trích khấu hao. Hàng tháng kế toán TSCĐ tính và trích khấu hao TSCĐ theo đúng tỷ lệ quy định. Cụ thể, căn cứ vào nguyên giá và tỷ lệ khấu hao của từng TSCĐ hay số năm sử dụng ước tính của từng TSCĐ, mức khấu hao TSCĐ được tính theo công thức sau: = Mức khấu hao trung bình hàng năm của TSCĐ Nguyên giá TSCĐ Số năm sử dụng = Mức khấu hao trung bình hàng tháng của TSCĐ Nguyên giá TSCĐ Số năm sử dụng x 12 tháng Số khấu hao đã trích kỳ trước + Số khấu hao tăng trong kỳ - Số khấu hao giảm trong kỳ = Số khấu hao phải trích trong kỳ Với trường hợp tháng 8/2003 công ty mua máy in Epson Laser N2120 đưa vào sử dụng ngay trong tháng tại phòng TKKTTC công ty nên đến tháng 9/2003 kế toán mới bắt đầu trích khấu hao cho tài sản này (công ty trích khấu hao cho từng tháng). TSCĐ trên có nguyên giá 24.071.500 đồng, thời gian sử dụng 2,1 năm. 24.071.500 đồng 2,1 năm x12 tháng = Mức khấu hao 1 tháng 955.218 đồng = 4.2. Chứng từ sử dụng Công ty sử dụng "Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ" làm cơ sở hạch toán khấu hao TSCĐ. Do khấu hao TSCĐ được tính theo nguyên tắc tròn tháng nên "Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ" theo tháng 9/2003 (Biểu 19) mới phản ánh việc trích khấu hao cho TSCĐ là máy in Epson Laser N2120 công ty vật liệu nổ công nghiệp cơ quan văn phòng công ty bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ Tháng 9 năm 2003 Đơn vị: đồng STT Chỉ tiêu TG sử dụng (năm) Nơi sử dụng Toàn cơ quan TK 642- CPQLDN Nguyên giá Số khấu hao I Số khấu hao TSCĐ tháng trước 6.575.258.217 79.599.945 79.599.945 II Số khấu hao tăng tháng này 104.315.010 4.139.484 4.139.484 1 Máy in Epson N2120-TKKTTC 2,1 24.071.500 955.218 955.218 ... ... ... ... ... .. III Số khấu hao giảm tháng này 0 0 0 IV Số khấu hao trích tháng này 6.679.573.227 83.739.429 83.739.429 1 Dụng cụ quản lý 986.037.383 16.509.876 16.509.876 ... ... ... ... ... ... Ngày 30 tháng 9 năm 2003 Biểu 19: Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ - tháng 9/2003 4.3. Hạch toán chi tiết khấu hao tài sản cố định Căn cứ vào các chứng từ biến động tăng giảm TSCĐ và chứng từ khấu hao TSCĐ, kế toán phản ánh các nghiệp vụ vào các sổ chi tiết: - Sổ chi tiết TSCĐ và khấu hao TSCĐ (Biểu 12). - Sổ chi tiết TK 214 (Biểu 21): Sổ này mở theo tháng, dùng để theo dõi số dư đầu kỳ, số phát sinh Nợ/Có của TK 214 trong kỳ. 4.4. Hạch toán tổng hợp khấu hao tài sản cố định Sổ tổng hợp sử dụng: - Bảng kê số 5 (Biểu 22): tập hợp chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp (chủ yếu là chi phí quản lý doanh nghiệp) phát sinh trong từng tháng tại văn phòng công ty. Số liệu trên cột ghi Có TK 214 lấy từ "Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ" (Biểu 19), sau khi khoá sổ vào cuối tháng số liệu trên được dùng để ghi vào NKCT số 7. - NKCT số 7 (Biểu 23): Ghi vào cuối tháng căn cứ từ số liệu tổng hợp trên bảng kê số 5. - Sổ cái TK 214 (Biểu 24): Sổ này mở cho cả năm, số liệu được tổng hợp vào cuối tháng căn cứ trên NKCT số 7 (tổng hợp số phát sinh Có TK 214) và NKCT số 9 (tổng hợp số phát sinh Nợ TK 214). Công ty vật liệu nổ công nghiệp văn phòng công ty nhật ký chứng từ số 7 Từ ngày 01/9/2003 đến 30/9/2003 Phần 1 Đơn vị: đồng Stt Ghi Có TK Ghi Nợ TK 142 214 ... Các TK phản ánh ở các NKCT khác Tổng chi phí NKCT số 1 ... ... ... ... ... ... ... ... ... 642 ... 83.739.429 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Cộng ... 83.739.429 ... ... ... ... Phần 2 Stt Các TK Yếu tố chi phí sản xuất kinh doanh ... Cộng chi phí ... Khấu hao TSCĐ ... Cộng ... ... ... ... ... ... ... ... TK 642 ... 83.739.429 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... Cộng trong tháng ... 83.739.429 ... ... ... ... Luỹ kế từ đầu năm ... ... ... ... ... ... Ngày 30 tháng 9 năm 2003 Kế toán trưởng (Ký, họ tên) Kế toán tổng hợp (Ký, họ tên) Kế toán ghi sổ (Ký, họ tên) Biểu 23: NKCT số 7 - tháng 9/2003 5. Hạch toán sửa chữa lớn tài sản cố định 5.1. Chứng từ sử dụng Căn cứ vào kế hoạch sửa chữa TSCĐ phòng Quản trị lập tờ trình gửi Giám đốc công ty xin sửa chữa TSCĐ. Sau khi giám đốc duyệt công việc sửa chữa, phòng Quản trị có trách nhiệm lập hồ sơ dự toán, các phòng chức năng có nhiệm vụ thẩm định dự toán rồi trình Hội đồng giá (gồm 6 trưởng phòng và 2 Phó giám đốc công ty). Sau đó, Giám đốc ra Quyết định phê duyệt dự toán sửa chữa TSCĐ. Khi công trình sửa chữa hoàn thành, phòng Quản trị lập hồ sơ quyết toán trình Giám đốc phê duyệt quyết toán sửa chữa TSCĐ. Khi bên B gửi cho công ty "Hoá đơn GTGT (liên 2) cho việc thi công sửa chữa công trình. Kế toán trả tiền cho bên B, lúc này kế toán mới ghi sổ nghiệp vụ sửa chữa TSCĐ. Bảng tổng hợp quyết toán sửa chữa nhà kho và nền hội trường Đơn vị: đồng Chỉ tiêu KH Hệ Số thành tiền Chi phí theo đơn giá - Chi phí Vật liệu A 34.089.668 - Chi phí nhân công B 3.791.639 - Chi phí máy xây dựng C 645.507 I. Chi phí trực tiếp 1. Chi phí vật liệu VL A x 1,02 34.771.461 2. Chi phí nhân công NC B x 2,04 x 1,05 8.121.738 3. Chi phí máy thi công M C x 1,13 729.423 Cộng chi phí trực tiếp T VL x NC x M 43.622.622 II. Chi phí chung CPC NC x 58% 4.710.608 III. Thu nhập chịu thuế tính trước TL (T + CPC) x 5,5% 2.658.328 Giá trị quyết toán trước thuế Z T + CPC + TL 50.991.558 IV. Thuế GTGT đầu ra VAT Z x 5% 2.549.578 Giá trị quyết toán sau thuế GXL Z x VAT 53.541.136 Người lập Công ty xây dựng Duệ Đông Biểu 28: Bảng tổng hợp quyết toán 5.2. Hạch toán chi tiết sửa chữa lớn tài sản cố định Tại văn phòng công ty không hạch toán chi phí sửa chữa lớn TSCĐ qua TK 241 (2413) mà vào trực tiếp TK 642 , nên sổ chi tiết sử dụng: - Sổ chi tiết TK 642 (Biểu 29) 5.3. Hạch toán tổng hợp sửa chữa lớn tài sản cố định * Hạch toán chi phí sửa chữa lớn TSCĐ: (Đơn vị: đồng) Ngày 10/9/2003 khi công ty trả tiền cho Công ty xây dựng Duệ Đông: Nợ TK 642: 50.991.558 Nợ TK 133 (1331): 2.549.578 Có TK 111 (1111): 53.541.136 * Sổ tổng hợp sử dụng: - Bảng kê số 5 (Biểu 22) - NKCT số 7 (Biểu 23) - Sổ cái TK 642 (Biểu 30) công ty vật liệu nổ công nghiệp văn phòng công ty sổ chi tiết TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp Tháng 9 năm 2003 Đơn vị: đồng Số dư đầu kỳ: 0 Chứng từ Diễn giải TK đối ứng Số phát sinh Ngày Số Nợ Có ... ... ... ... 10/9 Sửa chữa nền kho, nhà hồi trường 1111 50.991.558 ... ... ... ... 30/9 Trích khấu hao TSCĐ hữu hình 2141 83.430.641 30/9 Trích khấu hao TSCĐ vô hình 2143 308.788 30/9 Kết chuyển CPQLDN 911 217.742.896 Cộng phát sinh Nợ: 217.742.896 Cộng phát sinh Có: 217.742.896 Số dư cuối kỳ: 0 Kế toán trưởng (Ký, họ tên) Kế toán ghi sổ (Ký, họ tên) Biểu 29: Sổ chi tiết TK 642 - tháng 9/2003 Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hạch toán tài sản cố định tại công ty vật liệu nổ công nghiệp I. Đánh giá công tác kế toán nói chung và công tác kế toán tài sản cố định nói riêng Công ty Vật liệu nổ công nghiệp đã khẳng định được chỗ đứng và vai trò quan trọng trong sản xuất và cung ứng vật liệu nổ công nghiệp, dịch vụ nổ mìn... trên thị trường. Là một công ty có chặng đường phát triển gần 40 năm, công ty Vật liệu nổ công nghiệp có nhiều tiềm lực để phát triển. Kể từ ngày thành lập đến nay công ty đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh thể hiện trong việc công ty luôn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước, mức thu nhập bình quân của cán bộ công nhân viên tăng lên rõ rệt, cơ sở kỹ thuật không ngừng nâng cao cũng như trình độ quản lý đang hoàn thiện dần... 1. Ưu điểm - Công ty có quy mô sản xuất kinh doanh lớn, có nhiều đơn vị thành viên nằm phân tán trên cả nước, vì thế công ty tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình kế toán nửa tập trung, nửa phân tán là rất phù hợp. - Việc áp dụng hình thức sổ Nhật ký chứng từ cho thấy trình độ nhân viên kế toán của công ty cao, đồng đều, phù hợp với quy mô và yêu cầu quản lý của công ty. Tại công ty, các nhân viên kế toán đều được phân công công việc phù hợp với trình độ chuyên môn của mỗi người. Thêm vào đó, trình độ của kế toán viên không ngừng nâng cao do công ty luôn tạo điều kiện cho nhân viên đi học nâng cao trình độ, cập nhật những thay đổi về chế độ kế toán bằng việc mở các lớp huấn luyện. Ngoài ra bản thân mỗi kế toán luôn thường xuyên nghiên cứu tài liệu để trau dồi nghề nghiệp, luôn tích cực học hỏi, tranh thủ sự hướng dẫn của những nhân viên giàu kinh nghiệm từ đó tạo hiệu quả cao trong công việc. - Việc hạch toán kế toán trong công ty được thực hiện quá nhiều trên máy tính do vậy công tác xử lý thông tin nhanh chóng, chính xác, các bảng tổng hợp, sổ sách kế toán được in ra kịp thời đảm bảo cập nhật thông tin kế toán cho người quản lý. - Kế toán TSCĐ đã phân loại các TSCĐ hiện có theo nguồn hình thành và theo loại tài sản, các cách phân loại này không những giúp nhà quản lý dễ dàng ra quyết định mà còn giúp các đối tượng quan tâm hiểu và thấy được thế mạnh của công ty. - Công ty đã phân cấp quản lý TSCĐ cho các đơn vị trực thuộc do vậy trách nhiệm vật chất trong quản lý TSCĐ đã được nâng cao. Hàng năm vào ngày cuối cùng của năm tài chính, kế toán tại văn phòng công ty và các đơn vị trực thuộc phải lập "Báo cáo kiểm kê TSCĐ" trên cơ sở kiểm kê thực tế TSCĐ hiện có. - Phân công công việc tại phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính, kế toán phần hành TSCĐ kiêm luôn kế toán đầu tư xây dựng cơ bản và nguồn vốn là rất hợp lý do các nghiệp vụ TSCĐ luôn gắn liền với nghiệp vụ liên quan đến nguồn vốn, góp phần nâng cao chất lượng quản lý TSCĐ tại công ty. 2. Nhược điểm - Phương pháp hạch toán khấu hao TSCĐ tại công ty là chưa hợp lý. Công ty hiện nay áp dụng phương pháp khấu hao đường thẳng (khấu hao đều) cho tất cả TSCĐ trong toàn công ty. Ưu điểm của phương pháp này là dễ tính, đơn giản song lại không phản ánh đúng chi phí khấu hao bỏ ra trong quá trình sử dụng, có sự chênh lệch quá lớn giữa chi phí khấu hao bỏ ra so với lợi ích thu được từ việc sử dụng TSCĐ đó. Sở dĩ có sự chênh lệch là do những năm đầu các TSCĐ còn mới, giá trị sử dụng lớn nên lợi ích tạo ra trong sản xuất kinh doanh do đó cũng lớn, nhưng những năm sau rõ ràng giá trị sử dụng của những TSCĐ này giảm đi làm cho lợi ích tạo ra trong sản xuất kinh doanh cũng giảm theo. Đặc biệt với những TSCĐ có hao mòn vô hình nhanh, nhanh chóng bị lỗi thời lạc hậu thì áp dụng phương pháp khấu hao đều làm thu hồi vốn chậm nên đầu tư đổi mới TSCĐ không kịp thời, không đáp ứng được yêu cầu trong sản xuất kinh doanh. - Năm tài chính 2003 công ty vẫn phải thực hiện theo Quyết định số 166/1999/QĐ-BTC của Bộ Tài chính về chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ. Theo Quyết định này khấu hao TSCĐ được tính theo nguyên tắc tròn tháng nhưng trong hạch toán TSCĐ tại công ty vẫn còn trường hợp một số TSCĐ tăng, giảm trong tháng thì kế toán đã tiến hành trích, thôi trích khấu hao ngay trong tháng đó. Ví dụ tại tháng 7/2003 văn phòng công ty có điều chuyển 01 máy vi tính Toshiba Notebook nguyên giá 21.433.800 đồng (TSCĐ này được đưa vào sử dụng từ tháng 01/2003 với thời gian sử dụng ước tính là 3 năm) cho 1 đơn vị thành viên thì ngay tại tháng 7/2003 văn phòng công ty đã ngừng trích khấu hao cho TSCĐ trên (mức khấu hao ghi giảm là 2.976.915 đồng). - "Sổ chi tiết khấu hao TSCĐ và khấu hao TSCĐ" được kế toán mở chung cho tất cả các loại TSCĐ. Sổ này được thiết kế có ưu điểm là theo dõi cụ thể, chính xác nguồn hình thành TSCĐ song lại gây khó khăn trong việc quản lý, theo dõi TSCĐ do số lượng TSCĐ tại công ty khá nhiều. Hơn thế nữa, sổ kế toán không phản ánh rõ TSCĐ dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động phúc lợi. Điều này gây khó khăn cho việc quản lý, hạch toán TSCĐ. - Việc lập "Thẻ TSCĐ" giúp kế toán theo dõi chi tiết từng TSCĐ dễ dàng hơn, cho biết số chứng từ, ngày tháng ghi tăng, giảm TSCĐ, nguồn gốc TSCĐ, cập nhật kịp thời nguyên giá, giá trị hao mòn của TSCĐ cùng lý do giảm TSCĐ (nếu có). Song kế toán TSCĐ văn phòng công ty không lập "Thẻ TSCĐ", điều này làm giảm hiệu quả quản lý TSCĐ tại công ty. - Trong hạch toán sửa chữa lớn TSCĐ theo chế độ kế toán và theo quy định của Tổng công ty Than Việt Nam phải tập hợp toàn bộ chi phí sửa chữa lớn TSCĐ phát sinh vào TK 241 (2413) rồi sau đó thực hiện bút toán kết chuyển và phân bổ vào chi phí quản lý doanh nghiệp. Nhưng tại cơ quan văn phòng công ty không sử dụng TK 2413 để hạch toán chi phí sửa chữa lớn TSCĐ. Lấy ví dụ trường hợp thuê ngoài sửa chữa, đến khi bàn giao công trình sửa chữa hoàn thành, đơn vị thanh toán với bên B thì kế toán mới tiến hành ghi sổ và tập hợp luôn toàn bộ chi phí sưả chữa lớn TSCĐ vào TK 642 căn cứ vào "Hoá đơn GTGT" do bên B lập và giao cho công ty. Điều này sẽ gây nên sự biến động khá lớn về chi phí trong kỳ kế toán, hơn nữa thời điểm công ty thanh toán với bên B và thời điểm khi công trình hoàn thành nhiều khi không cùng trong một tháng nên sẽ làm cho việc phản ánh chi phí quản lý doanh nghiệp trong tháng đó không chính xác. - Tất cả TSCĐ tăng do đầu tư, mua sắm mới đều được kế toán tập hợp trước tiên vào TK 241 (2411) rồi sau đó mới thực hiện bút toán kết chuyển ghi tăng TSCĐ (ghi Nợ TK 211). Việc thực hiện như vậy là hợp lý cho những TSCĐ phải qua lắp đặt, chạy thử... nhưng tại công ty có khá nhiều TSCĐ không phải qua lắp đặt trong thời gian dài nên việc hạch toán những TSCĐ này với việc sử dụng TK 2411 làm tài khoản trung gian là không cần thiết. - TSCĐ tại văn phòng công ty chủ yếu được hình thành từ nguồn vốn vay (50,65%), do Ngân sách Nhà nước cấp (28,95%) và do tự bổ sung (19,78%). Như vậy công ty chưa huy động được thêm từ các nguồn khác như thuê TSCĐ (thuê tài chính, thuê hoạt động) hay liên doanh, liên kết với các đơn vị khác... - Công ty chưa thực hiện hoạt động phân tích kết quả kinh doanh kết hợp với công tác kế toán quản trị. Thông tin do kế toán cung cấp không chỉ phục vụ cho bên thứ ba mà còn rất cần thiết cho chính các nhà quản trị doanh nghiệp. Sử dụng các thông tin do kế toán quản trị và các hoạt động phân tích kết quả kinh doanh cung cấp sẽ giúp cho nhà quản lý có quyết định kinh doanh hợp lý, kịp thời, tăng khả năng cạnh tranh của công ty trên thương trường và tận dụng tối đa năng lực của các TSCĐ trong công ty. II. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hạch toán tài sản cố định tại công ty vật liệu nổ công nghiệp 1. Đối với công ty Vật liệu nổ công nghiệp 1.1. Hạch toán khấu hao tài sản cố định - Để phản ánh đúng chi phí khấu hao bỏ ra trong quá trình sử dụng hay phản ánh đúng mối quan hệ giữa chi phí khấu hao với lợi ích thu được từ sử dụng TSCĐ, kế toán nên lựa chọn phương pháp khấu hao cho phù hợp với từng TSCĐ. Ví dụ như với TSCĐ là các thiết bị, dụng cụ quản lý, phương tiện vận tải có hao mòn vô hình và hữu hình nhanh thì kế toán nên áp dụng phương pháp khấu hao nhanh hay phương pháp số dư có điều chỉnh để thu hồi vốn nhanh, nhanh chóng đầu tư mua sắm TSCĐ mới kịp thời phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh. - Kế toán cần tuân thủ các nguyên tắc khi tính và trích khấu hao TSCĐ. Quyết định số 206/2003/QĐ - BTC ngày 30/12/2003 của Bộ Tài chính về chế độ quản lý, và sử dụng và trích khấu hao TSCĐ (thay thế cho Quyết định số 166/1999/QĐ - BTC) quy định việc trích hay thôi trích khấu hao TSCĐ được thực hiện bắt đầu từ ngày mà TSCĐ tăng, giảm hoặc ngừng tham gia vào hoạt động kinh doanh (Quyết định này có hiệu lực từ ngày 01/01/2004). 1.2. Hạch toán sửa chữa lớn tài sản cố định - Để phản ánh đúng tình hình sửa chữa lớn TSCĐ tại công ty, kế toán TSCĐ cần phải sử dụng TK 241 (2413) để tập hợp chi phí sửa chữa lớn TSCĐ, kế toán ghi: Nợ TK 241 (2413) Nợ TK 133 (nếu có) Có TK 111, 152, 331... Khi công việc sửa chữa hoàn thành, kế toán tính giá thành thực tế của công trình sửa chữa để quyết toán số chi phí này: Nợ TK 142, 242 (nếu sửa chữa ngoài kế hoạch) Nợ TK 335 (nếu sửa chữa theo kế hoạch) Có TK 241 (2413) Sau đó với trường hợp sửa chữa lớn ngoài kế hoạch thì hàng tháng kế toán công ty phải phân bổ dần chi phí trả trước vào chi phí quản lý doanh nghiệp: Nợ TK 642 Có TK 142, 242 1.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán - Vì số lượng TSCĐ tại công ty là khá lớn do vậy kế toán nên mở sổ chi tiết TSCĐ cho từng loại TSCĐ và mẫu sổ như sau (Biểu 33). Đồng thời những TSCĐ phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh và TSCĐ dùng cho hoạt động phúc lợi nên được ghi rõ trên các sổ sách kế toán. Sổ chi tiết TSCĐ Loại TSCĐ ............ Ghi tăng TSCĐ Khấu hao TSCĐ Ghi giảm TSCĐ Chứng từ Tên ký hiệu TSCĐ Nước sản xuất Thời gian đưa vào sử dụng Số hiệu TSCĐ Nguồn hình thành NG TSCĐ Số năm sử dụng Mức khấu hao Khấu hao tính đến khi ghi giảm TSCĐ Chứng từ Lý do giảm TSCĐ SH NT SH NT Cộng Biểu 33: Mẫu sổ chi tiết TSCĐ - Kế toán TSCĐ nên lập "Thẻ TSCĐ" (với mẫu như Biểu 34) cho từng TSCĐ để thuận tiện cho việc theo dõi từng TSCĐ tại công ty góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, hiệu quả sử dụng TSCĐ. Đơn vị:.......... Địa chỉ: ......... Mẫu số: 02 - TSCĐ Ban hành theo QĐ số 1141 - TC/QĐ/CĐKT ngày 1 tháng 11 năm 1995 của Bộ Tài chính Thẻ tài sản cố định Số: ........... Ngày ...... tháng ...... năm........... lập thẻ..... Kế toán trưởng (ký, họ tên): ....................... Căn cứ vào biên bản giao nhận TSCĐ số ......ngày...... tháng..... năm..... Tên, ký mã hiệu, quy cách (cấp hạng) TSCĐ........ Số hiệu TSCĐ.......... Nước sản xuất (xây dựng).............................Năm sản xuất.................... Bộ phận quản lý, sử dụng........................Năm đưa vào sử dụng.............. Công suất (diện tích) thiết kế .................................................................. Đình chỉ sử dụng TSCĐ ngày.......... tháng................ năm....................... Lý do đình chỉ.......................................................................................... Số hiệu chứng từ Nguyên giá tài sản cố định Giá trị hao mòn tài sản cố định Ngày, tháng, năm Diễn giải Nguyên giá Năm Giá trị hao mòn Cộng dồn A B C 1 2 3 4 Số TT Tên, quy cách dụng cụ, phụ tùng Đơn vị tính Số lượng Giá trị A B C 1 2 Ghi giảm TSCĐ chứng từ số....... ngày....... tháng.........năm............. Lý do giảm:....................................................................................... Biểu 34: Mẫu Thẻ tài sản cố định 1.4. Đối với tài sản cố định thuê ngoài và cho thuê - Công ty nên xem xét các cách để huy động thêm nguồn vốn, tích cực tìm kiếm nguồn vốn đầu tư thông qua hình thức liên doanh liên kết với các đơn vị khác hay hình thức thuê TSCĐ gồm cả thuê hoạt động và thuê tài chính nhằm mục đích tăng cường đầu tư, đổi mới TSCĐ phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả. 1.5. Công tác kế toán tài sản cố định - Với những TSCĐ khi mua về không phải qua thời gian để lắp đặt... thì kế toán nên hạch toán thẳng vào TK 211 khi có đủ chứng từ cần thiết, điều này sẽ giúp công việc hạch toán kế toán đơn giản hơn, nhanh hơn do không phải qua TK 2411 làm tài khoản trung gian. - Có thể nói kế toán quản trị đã tạo ra phần nhiều thông tin cho ban lãnh đạo công ty giúp ra các quyết định kịp thời, đúng đắn về việc cung cấp, tiêu thụ hàng hoá dịch vụ ở doanh nghiệp. Đồng thời phân tích hoạt động kinh doanh cũng giúp quản lý và tổ chức sản xuất kinh doanh có hiêụ quả. Vì những lý do trên công ty nên kết hợp phân tích kết quả sản xuất kinh doanh và kế toán quản trị vào công tác kế toán. Cụ thể đối với phần hành TSCĐ cho thấy tình hình quản lý, thực trạng sử dụng TSCĐ của từng bộ phận trong công ty, qua đó tiến hành nhượng bán, thanh lý những TSCĐ lạc hậu và lập kế hoạch mua sắm đầu tư TSCĐ mới.... nhằm mục đích phát huy tối đa năng lực của toàn bộ TSCĐ. 2. Đối với Bộ Tài chính 2.1. Về khấu hao tài sản cố định - Chuẩn mực số 3, số 4 trong hệ thống Chuẩn mực kế toán Việt Nam quy định: "Khấu hao là sự phân bổ một cách có hệ thống giá trị phải khấu hao của TSCĐ trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó" và "Giá trị phải khấu hao là nguyên giá TSCĐ ghi trên báo cáo tài chính trừ giá trị thanh lý ước tính của tài sản đó". Còn theo Quyết định số 206/2003/QĐ - BTC ngày 12/12/2003 của Bộ Tài chính về chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ lại quy đinh "Khấu hao TSCĐ là việc tính toán và phân bổ một cách có hệ thống nguyên giá TSCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh trong thời gian sử dụng TSCĐ đó". Như vậy công thức xác định mức trích khấu hao không tính đến giá trị thanh lý ước tính theo Quyết định 206/2003/QĐ - BTC làm cho cách tính đơn giản hơn, loại bỏ được yếu tố ước tính song lại chưa phù hợp vì trên thực tế có rất nhiều TSCĐ như ôtô, nhà cửa.... khi thanh lý thu hồi được hay bán được với số tiền lớn, nên nếu không tính đến giá trị thanh lý ước tính thì đã gián tiếp làm mức khấu hao được hạch toán vào chi phí sản xuất cao hơn so với thực tế. Hơn nữa, việc sử dụng giá trị thanh lý ước tính sẽ làm TSCĐ không bao giờ được phép khấu hao hết nguyên giá - điều này có tác dụng tăng cường trách nhiệm quản lý của doanh nghiệp đối với TSCĐ. Vì vậy theo tôi, trong chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ, Bộ Tài chính nên ghi chú riêng với những TSCĐ mà doanh nghiệp xác định được giá trị thanh lý ước tính thì phải đưa giá trị thanh lý ước tính vào công thức xác định mức khấu hao TSCĐ. - Nhiều doanh nghiệp có số lượng cũng như tỷ trọng TSCĐ đã khấu hao hết nhưng vẫn sử dụng được khá cao. Những TSCĐ này không phải trích khấu hao nên mức khấu hao hàng năm của doanh nghiệp sẽ nhỏ làm cơ cấu chi phí với giá thành thay đổi, lợi nhuận thay đổi ... gây khó khăn cho phân tích hoạt động kinh doanh. Vì thế Bộ Tài chính nên quy định đưa nội dung phản ánh thực trạng kỹ thuật, tính năng, tác dụng của những TSCĐ đã khấu hao hết nhưng vẫn sử dụng được hiện có của doanh nghiệp vào Thuyết minh báo cáo tài chính năm nhằm phục vụ tốt hơn cho việc phân tích kinh doanh cũng như phân tích đánh giá hiệu quả của việc tiếp tục sử dụng hay không sử dụng những TSCĐ này. 2.2. Về tài sản cố định thuê ngoài và cho thuê - Trường hợp TSCĐ thuê tài chính có nợ gốc phải trả về thuê tài chính xác định theo giá mua có thuế GTGT mà bên cho thuê đã trả khi mua TSCĐ để cho thuê được Thông tư 105/2003/TT - BTC ngày 4/11/2003 của Bộ Tài chính quy định dùng TK 1388 "Phải thu khác" để theo dõi số thuế GTGT đầu vào của TSCĐ thuê tài chính, điều này yêu cầu TK 1388 phải được chi tiết hoá cao. Vì vậy Bộ Tài chính nên chi tiết TK 1332 để theo dõi thêm số thuế GTGT đầu vào của TSCĐ thuê tài chính mà không cần sử dụng qua TK 1388. Định kỳ căn cứ hoá đơn thanh toán tiền thuê, kế toán tiến hành phản ánh phần thuế GTGT được khấu trừ của tháng đó. III. Phương hướng nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại công ty vật liệu nổ công nghiệp Để nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ, bên cạnh việc tổ chức thực hiện quản lý và sử dụng TSCĐ, công tác kế toán TSCĐ theo đúng chế độ quy định, khắc phục những nhược điểm hạn chế trong công tác kế toán nói chung và công tác TSCĐ nói riêng thì công ty cần chú trọng các vấn đề sau đây: 1. Công ty phải tiến hành lập kế hoạch và thực hiện tốt việc quản lý, sử dụng, bảo quản, sửa chữa TSCĐ, tránh mất mát hư hỏng, cố gắng duy trì và không ngừng nâng cao chức năng sản xuất của TSCĐ. 2. Phân cách trách nhiệm quản lý TSCĐ cho các bộ phận, các đơn vị quản lý và sử dụng, có chế độ thưởng phạt nghiêm minh với những người quản lý, sử dụng TSCĐ đồng thời quản lý khoa học các TSCĐ về tình trạng kỹ thuật, công suất, thời gian sử dụng ... 3. Đầu tư hợp lý cơ cấu TSCĐ: công ty cần mua sắm đầu tư theo nhu cầu thực tế của chính mình, đồng thời phân chia hợp lý cho các đối tượng sử dụng tránh tình trạng TSCĐ bị bỏ không hay thiếu các TSCĐ mà công ty cần sử dụng phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. 4. Bên cạnh yếu tố vật chất, trang thiết bị, yếu tố con người đóng vai trò quan trọng. Muốn nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ, tăng năng suất của trang thiết bị thì công ty cần đội ngũ cán bộ công nhân viên có trình độ tay nghề cao, có kỹ năng .... để sử dụng, vận hành một số TSCĐ thông qua việc công ty khuyến khích tổ chức đào tạo nhằm nâng cao tay nghề, nâng cao trình độ ... 5. Lựa chọn đúng đắn phương án đầu tư và mua sắm TSCĐ, đây là công việc rất quan trọng do hiệu quả sử dụng TSCĐ chỉ cao khi công ty mua sắm, đầu tư TSCĐ đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật: - Bằng cách thuê hoạt động TSCĐ công ty không phải chịu trách nhiệm bảo dưỡng hay các rủi ro liên quan nếu không phải do lỗi của mình. - Bằng cách thuê tài chính TSCĐ - một giải pháp về tài chính giúp công ty có thêm vốn trung hạn và dài hạn - công ty không cần huy động tập trung tức thời một lượng vốn lớn để mua TSCĐ, cũng như không cần thế chấp tài sản có giá trị tương đương như hình thức bắt buộc phải có khi vay vốn của các tổ chức tài chính. Hơn nữa công ty có toàn quyền lựa chọn TSCĐ với thoả thuận trước về hợp đồng với nhà cung cấp sau đó mới yêu cầu tài trợ. - Nếu công ty quyết định mua mới thì cần tiến hành điều tra, tham khảo thị trường để xem xét cả hai mặt giá cả và chất lượng TSCĐ để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Trước khi thực hiện đầu tư mua mới TSCĐ công ty phải căn cứ vào hiện trạng TSCĐ tại công ty để lên kế hoạch đầu tư dài hạn. Bên cạnh đó việc đầu tư TSCĐ phải được tiến hành theo xu hướng TSCĐ dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh chính phải luôn giữ vai trò chủ đạo, TSCĐ dùng ngoài sản xuất kinh doanh càng giảm càng tốt. - Liên doanh, liên kết với các đơn vị khác: dưới hình thức nhận vốn góp liên doanh bằng TSCĐ của đơn vị khác công ty đã huy động thêm được vốn, tăng TSCĐ nhằm phục vụ tốt hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. 6. Công ty cần mạnh dạn nhượng bán, thanh lý những TSCĐ đã lạc hậu hoặc hiệu quả sử dụng kém. Vì thế cứ cố kéo dài việc sử dụng những TSCĐ này sẽ tốn kém chi phí sửa chữa, có nguy cơ mất an toàn lao động, sản phẩm do chúng tạo ra không đảm bảo yêu cầu về chất lượng và có thể doanh nghiệp bị tụt hậu, kém khả năng cạnh tranh do mất cơ hội để đầu tư trang bị những loại TSCĐ mới có công nghệ hiện đại, kỹ thuật tiên tiến. 7. TSCĐ là một bộ phận của vốn cố định nên cuối năm ngoài việc kiểm kê TSCĐ công ty nên tiến hành đánh giá lại TSCĐ kết hợp với việc bảo toàn và phát triển vốn cố định. Bảo toàn vốn xuất phát từ điều kiện nền kinh tế có lạm phát nên việc đánh giá lại TSCĐ theo giá thị trường để thấy được tiềm lực thực tế của công ty cũng như đảm bảo tiêu chí tính đúng, tính đủ vào giá thành sản phẩm, dịch vụ của công ty. Bảo toàn vốn giúp công ty có khả năng tái tạo TSCĐ khi TSCĐ hết thời gian sử dụng, phù hợp với biến động của thị trường, bảo toàn vốn nên được thực hiện cả về mặt hiện vật và giá trị. 8. Ngoài việc tổ chức tốt công tác kế toán TSCĐ, kế toán còn phải tổ chức tốt việc đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ giúp cho công ty có những quyết định sáng suốt, chính xác, kịp thời phục vụ tốt cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Kết luận Tài sản cố định giữ vai trò và có ảnh hưởng to lớn đến quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Cùng với sự phát triển và tiến bộ nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, tài sản cố định của nền kinh tế nói chung và của công ty Vật liệu nổ công nghiệp nói riêng không ngừng được đổi mới, được hiện đại hoá để tạo ra chất lượng sản phẩm ngày càng uy tín trên thị trường cũng như đạt được mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận. Mong rằng công ty sẽ ngày càng hoàn thiện bộ máy quản lý, tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ chức công tác kế toán nói chung và công tác tài sản cố định nói riêng để công ty luôn là một trong những doanh nghiệp lớn mạnh dẫn đầu trong cả nước. Trong thời gian thực tập tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp đã giúp tôi vận dụng được những kiến thức được trang bị ở nhà trường vào thực tế đồng thời củng cố, học hỏi thêm nhiều kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Xuất phát từ thực trạng hạch toán tài sản cố định tại công ty tôi xin mạnh dạn đưa ra một số ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tài sản cố định và nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định tại công ty. Em xin chân thành cảm ơn cô Phạm Bích Chi, các cán bộ phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính công ty đã giúp em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này. Danh mục tham khảo 1. Quyết định số 1027/QĐ - KTTCTK ngày 6/6/2001 của Tổng công ty Than Việt Nam. 2. " Lý thuyết cơ bản và sản xuất thuốc nổ công nghiệp" - Kỹ sư Ngô Văn Tùng năm 2001. 3. Quy chế tài chính Công ty Vật liệu nổ công nghiệp. 4. Các tài liệu khác của phòng Thống kê - Kế toán - Tài chính công ty. 5. Giáo trình" Tổ chức hạch toán kế toán " - Trường Đại học KTQD. 6. Giáo trình "Kế toán tài chính trong các doanh nghiệp" - Trường Đại học KTQD. 7. Quyết định số 206/2003/QĐ - BTC ngày 12/12/2003 của Bộ Tài chính. 8. Quyết định số 149/2001/QĐ - BTC ngày 31/12/2001 của Bộ Tài chính. 9. Thông tư số 89/2002/TT - BTC ngày 9/10/2002 của Bộ Tài chính. 10. Quyết định số 165/2002/QĐ - BTC ngày 31/12/2002 của Bộ Tài chính. 11. Thông tư số 105/2003/TT - BTC ngày 4/11/2003 của Bộ Tài chính. 12. Tạp chí kế toán. 13. Luận văn, chuyên đề của các khoá. Mục lục Lời nói đầu 1 Chương 1: Lý luận chung về hạch toán TSCĐ trong các doanh nghiệp 3 I. Những vấn đề chung về TSCĐ trong doanh nghiệp 3 1. Khái niệm và đặc điểm TSCĐ 3 2. Vai trò của TSCĐ và yêu cầu quản lý TSCĐ 4 2.1. Vai trò của TSCĐ 4 2.2. Yêu cầu quản lý TSCĐ 4 3. Phân loại và đánh giá TSCĐ 5 3.1. Phân loại TSCĐ 5 3.1.1. Phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện 5 3.1.2. Phân loại TSCĐ theo quyền sở hữu 6 3.1.3. Phân loại TSCĐ theo nguồn hình thành 7 3.1.4. Phân loại TSCĐ theo công dụng và tình hình sử dụng 7 3.2. Đánh giá TSCĐ 8 3.2.1. Nguyên giá TSCĐ 8 3.2.2. Giá trị hao mòn của TSCĐ 10 3.2.3. Giá trị còn lại của TSCĐ 10 II. Những vấn đề chung về hạch toán TSCĐ trong doanh nghiệp 10 1. Nhiệm vụ hạch toán TSCĐ 10 2. Hạch toán biến động TSCĐ 11 2.1. Chứng từ sử dụng 11 2.1.1. Chứng từ sử dụng 11 2.1.2. Quá trình luân chuyển chứng từ 12 2.2. Hạch toán chi tiết TSCĐ 13 2.3. Hạch toán tổng hợp TSCĐ 13 2.3.1. Tài khoản sử dụng 13 2.3.2. Phương pháp hạch toán tăng giảm TSCĐ 15 2.3.2.1. Hạch toán biến động TSCĐ hữu hình và TSCĐ vô hình 15 2.3.2.2. Hạch toán TSCĐ đi thuê và cho thuê 17 3. Hạch toán khấu hao TSCĐ 20 3.1. Các phương pháp tính khấu hao TSCĐ 20 3.1.1. Phương pháp khấu hao đường thẳng 20 3.1.2. Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh 21 3.1.3. Phương pháp khấu hao theo số lượng khối lượng sản phẩm 21 3.2. Hạch toán khấu hao TSCĐ 22 3.2.1. Tài khoản sử dụng 22 3.2.2. Phương pháp hạch toán khấu hao TSCĐ 22 4. Hạch toán sửa chữa TSCĐ 23 4.1. Sửa chữa thường xuyên TSCĐ 24 4.2. Sửa chữa lớn TSCĐ 24 4.3. Nâng cấp TSCĐ 24 5. Tổ chức sổ kế toán tổng hợp 26 Chương 2: Thực trạng hạch toán TSCĐ tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp 28 I. Tổng quan về công ty Vật liệu nổ công nghiệp 28 1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển công ty 28 2. Lĩnh vực sản xuất kinh doanh của công ty 29 2.1. Ngành nghề kinh doanh 29 2.2. Quy trình công nghệ sản xuất 30 3. Bộ máy quản lý của công ty 31 3.1. Cơ cấu lao động tại công ty 31 3.2. Bộ máy quản lý của công ty 31 4. Bộ máy kế toán và tổ chức công tác kế toán 32 4.1. Bộ máy kế toán 32 4.2. Tổ chức công tác kế toán 35 4.2.1. Tổ chức hệ thống chứng từ 35 4.2.2. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán 35 4.2.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán 36 4.2.4. Tổ chức hệ thống báo cáo 37 II. Thực trạng hạch toán TSCĐ tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp 38 1. Công tác quản lý TSCĐ tại công ty 38 2. Phân loại và đánh giá TSCĐ 39 2.1. Phân loại TSCĐ 39 2.2. Đánh giá TSCĐ 40 3. Hạch toán tình hình biến động tăng giảm TSCĐ tại công ty 41 3.1. Hạch toán tăng TSCĐ 41 3.1.1. Các chứng từ sử dụng 41 3.1.2. Hạch toán chi tiết TSCĐ 44 3.1.3. Hạch toán tổng hợp TSCĐ 46 3.2. Hạch toán giảm TSCĐ 47 3.2.1. Các chứng từ sử dụng 48 3.2.2. Hạch toán chi tiết TSCĐ 49 3.2.3. Hạch toán tổng hợp TSCĐ 49 4. Hạch toán khấu hao TSCĐ 50 4.1. Phương pháp tính khấu hao 50 4.2. Chứng từ sử dụng 51 4.3. Hạch toán chi tiết khấu hao TSCĐ 52 4.4. Hạch toán tổng hợp khấu hao TSCĐ 52 5. Hạch toán sửa chữa lớn TSCĐ 54 5.1. Chứng từ sử dụng 54 5.2. Hạch toán chi tiết sửa chữa lớn TSCĐ 55 5.3. Hạch toán tổng hợp sửa chữa lớn TSCĐ 55 Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hạch toán TSCĐ tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp 57 I. Đánh giá công tác kế toán nói chung và công tác kế toán TSCĐ nói riêng 57 1. Ưu điểm 57 2. Nhược điểm 58 II. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện hạch toán TSCĐ tại công ty Vật liệu nổ công nghiệp 60 1. Đối với công ty Vật liệu nổ công nghiệp 60 1.1. Hạch toán khấu hao TSCĐ 60 1.2. Hạch toán sửa chữa lớn TSCĐ 61 1.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán 61 1.4. Đối với TSCĐ thuê ngoài và cho thuê 63 1.5. Công tác kế toán TSCĐ 63 2. Đối với Bộ Tài chính 64 2.1. Về khấu hao TSCĐ 64 2.2. Về TSCĐ thuê ngoài và cho thuê 65 III. Phương hướng nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ tại công ty vật liệu nổ công nghiệp 65 kết luận 68 Các từ viết tắt sử dụng trong chuyên đề TSCĐ Tài sản cố định XDCB Xây dựng cơ bản NG Nguyên giá GTCL Giá trị còn lại GTHM Giá trị hao mòn CCDC Công cụ dụng cụ GTGT Giá trị gia tăng TK Tài khoản KH Khấu hao SP Sản phẩm VKHCB Vốn khấu hao cơ bản SCL Sửa chữa lớn NKCT Nhật ký chứng từ VLNCN Vật liệu nổ công nghiệp CBCNV Cán bộ công nhân viên TNHH Trách nhiệm hữu hạn HĐQT Hội đồng quản trị TKĐT Thiết kế đầu tư KTCN Kỹ thuật công nghệ TKKTTC Thống kê - Kế toán - Tài chính CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp TSLĐ Tài sản lưu động XN Xí nghiệp PGĐ Phó giám đốc BHXH Bảo hiểm xã hội TG Thời gian DN Doanh nghiệp TS Tài sản