Đề tài Hiệu quả hoạt động cho vay tiêu dùng tại ngân hàng dầu khí toàn cầu

Đề tài: HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG DẦU KHÍ TOÀN CẦU Chương I. Cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại 1.1 Tổng quan về hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm về cho vay Cho vay là hoạt động đem lại nguồn thu chủ yếu của ngân hàng thương mại. Hoạt động cho vay của NHTM phải an toàn, hiệu quả thì NHTM mới tồn tại và phát triển. Muốn vậy các khâu của hoạt động cho vay phải tuân thủ các nguyên tắc nhất định và thực hiện trôi chảy để NHTM thu hồi được vốn và lãi khi kết thúc thời hạn cho vay. Cho vay là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người sở hữu (NHTM) sang người sử dụng (người vay) sau một thời gian nhất định lại quay về với lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu. Ngân hàng phải kiểm soát được người đi vay, kiểm soát được quá trình sử dụng vốn. Người đi vay phải có ý thức trả nợ cho nên bắt buộc họ phải quan tâm đến việc sử dụng làm sao có hiệu quả để hoàn trả nợ vay. Trong cho vay thì mức độ rủi ro rất lớn, không thu hồi được vốn vay hoặc trả không hết hoặc không đúng hạn…do chủ quan hoặc khách quan. Do đó khi cho vay các ngân hàng cần sử dụng các biện pháp bảo đảm vốn vay: thế chấp, cầm cố … 1.1.2 Phân loại cho vay Khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì hoạt động cho vay của NHTM cũng ngày càng đa dạng và phong phú. Việc phân loại cho vay giúp thấy được rõ đặc điểm của từng loại hình cho vay từ đó giúp quản lý hiểu quả và phù hợp hơn với từng loại hình cho vay từ đó nâng cao hiệu quả cho vay. Có nhiều tiêu chí để phân loại cho vay: theo mục đích, thời hạn,… 1.1.3.1 Theo mục đích cho vay - Cho vay tiêu dùng: là các khoản cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của người tiêu dùng bao gồm các cá nhân và hộ gia đình. Đây là nguồn tài chính quan trọng giúp họ trang trải cho nhu cầu về nhà ở, đồ dùng gia đình, xe cộ... Bên cạnh đó cho vay tiêu dùng còn đáp ứng những chi tiêu cho nhu cầu giáo dục, y tế, du lịch.. - Cho vay để kinh doanh: Là hình thức cho vay trong đó người đi vay sử dụng tiền vay để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.1.3.2 Theo thời hạn cho vay Cho vay ngắn hạn: Cho vay ngắn hạn là hình thức cho vay thời hạn ngắn dưới 12 tháng nhằm tài trợ cho tài sản lưu động hoặc nhu cầu sử dụng vốn ngắn hạn của Nhà nước, doanh nghiệp, cá nhân, hộ sản xuất. Ngân hàng có thể áp dụng cho vay trực tiếp hoặc gián tiếp, cho vay theo món hoặc theo hạn mức, có hoặc không cần đảm bảo, dưới hình thức chiết khấu, thấu chi hoặc luân chuyển. Cho vay ngắn hạn trong những trường hợp sau: - Ngân hàng cho nhà nước vay để tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của Nhà nước với hình thức phổ biến là mua trái phiếu do Kho bạc phát hành. - Ngân hàng cho các tổ chức tài chính khác vay nhằm đáp ứng nhu cầu thanh khoản. Hình thức cho vay có thể vay trực tiếp trên thị trường liên ngân hang hoặc cho vay gián tiếp thông qua nắm giữ chứng khoán. Phần lớn các khoản vay này dựa trên uy tín của người vay, phần còn lại là dựa trên bảo lãnh của người thứ ba, hoặc dựa trên cầm cố chứng khoán thanh khoản cao. - Ngân hàng cho vay đối với các doanh nghiệp, hộ sản xuất nhằm tài trợ nhu cầu tăng thêm vốn cho sản xuất kinh doanh. Đây là khách hàng chiếm số lượng đông nhất của ngân hàng thương mại. Phần lớn các khoản cho vay này có thế chấp hoặc cầm cố tài sản. - Ngân hàng cho vay cá nhân thường với mục đích đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hàng ngày. Cho vay trung hạn: Cho vay trung hạn: là các khoản vay có thời hạn từ một đến năm năm. Cho vay trung hạn chủ yếu được sử dụng để mua sắm tài sản cố định, cải tiến hoặc đổi mới thiết bị, công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, xây dựng các dự án mới có quy mô nhỏ, thời gian thu hồi vốn nhanh. Ngoài ra, cho vay trung hạn còn là nguồn hình thành vốn lưu động thường xuyên của các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp mới thành lập. Cho vay trung hạn với người tiêu dùng nhằm thỏa mãn nhu cầu về dịch vụ như thăm quan, du lịch, du học,… Cho vay dài hạn: Cho vay dài hạn là loại hình cho vay có thời hạn trên năm năm. Đây là loại hình cho vay để mua sắm tài sản cố định, công nghệ,… có quy mô lớn hoặc xây dựng các xí nghiệp mới. Ngân hàng chủ yếu cho vay dài hàn với các doanh nghiệp, Nhà nước. Cho vay dài hạn với người tiêu dùng để mua sắm hàng tiêu dùng lâu bền như nhà cửa, phương tiện vận chuyển,… Việc xác định thời hạn trên cũng chỉ có tính chất tương đối vì nhiều khoản cho vay không xác định trước được chính xác thời hạn. Phân loại cho vay theo thời hạn có ý nghĩa quan trọng đối với ngân hàng vì thời gian liên quan mật thiết đến tính an toàn và sinh lợi của tài sản. Tỷ trọng cho vay ngắn hạn tại các ngân hàng thương mại thường cao hơn cho vay trung và dài hạn do các ngân hàng chủ yếu tài trợ cho vay tài sản lưu động của khách hàng. Hơn nữa, cho vay trung và dài hạn rủi ro cao hơn, nguồn vốn đắt và khan hiếm hơn. 1.1.3.3 Theo hình thức đảm bảo của các khoản vay Cho vay có đảm bảo: Cho vay có bảo đảm là việc cho vay vốn của NHTM mà theo đó nghĩa vụ trả nợ của khách hàng được cam kết thực hiện bằng tài sản thế chấp, cầm cố, tài sản hình thành từ vốn vay hoặc bảo lãnh bằng tài sản, uy tín của bên thứ ba. Việc cho vay có tài sản bảo đảm áp dụng đối với khách hàng không có uy tín cao đối với ngân hàng. Cho vay không có đảm bảo: Ngân hang thương mại cho vay dựa vào uy tín của khách hàng, đó là người trung thực trong kinh doanh, khả năng tài chính lành mạnh, có tín nhiệm với ngân hàng trong việc sử dụng vốn vay, hoàn trả nợ vay… 1.1.3.4 Theo đối tượng tham gia quy trình cho vay Cho vay trực tiếp: Ngân hàng trực tiếp cấp vốn cho khách hàng đến vay. Cho vay trực tiếp là hình thức cho vay chiếm phần lớn của các ngân hàng thương mại. Cho vay gián tiếp: Là hình thức cho vay thông qua các tổ chức trung gian. Ngân hàng cho vay qua các tổ, đội, hội, nhóm như hội cựu chiến binh, hội phụ nữ, nhóm sản xuất hội nông dân,… Các tổ chức này thường xuyên liên kết các thành viên theo một mục đích riêng, song chủ yếu đều hỗ trợ lẫn nhau, bảo vệ quyền lợi cho mỗi thành viên. Ngân hàng có thể chuyển một vài khâu của hoạt động cho vay sang các tổ chức trung gian như thu nợ, phát tiền vay,… nhằm giảm bớt chi phí cho ngân hàng. Tổ chức trung gian cũng có thể đứng ra bảo đảm cho các thành viên trong nhóm vay, đặc biệt khi thành viên trong nhóm vay không đủ tài sản đảm bảo. Ngân hàng cũng có thể cho vay thông qua người bán lẻ các sản phẩm đầu vào của quá trình sản xuất. Việc cho vay theo cách này sẽ hạn chế người vay sử dụng tiền sai mục đích. Cho vay gián tiếp thường được áp dụng đối với thị trường có nhiều món vay nhỏ, người vay phân tán, cách xa ngân hàng. Tuy nhiên, cho vay gián tiếp cũng có những khiếm khuyết. Nhiều trung gian đã lợi dụng vị thế của mình để giữ lấy số tiền của các thành viên khác cho riêng mình. Nếu ngân hàng không quản lý tốt sẽ tăng lãi suất cho vay với các thành viên. Các nhà bán lẻ cá thể lợi dụng để bán hàng kém chất lượng hoặc với giá cao cho người vay vốn. 1.1.3.5 Theo phương thức cho vay Thấu chi: - Thấu chi là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay được chi trội (vượt) trên số dư tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định và trong khoảng thời gian xác định. Thời hạn này gọi là hạn mức thấu chi. - Thấu chi nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nảy sinh bất chợt. Hình thức cho vay này tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng thanh toán nhanh, chủ động, linh hoạt, kịp thời. Tuy nhiên, lãi suất thấu chi thường cao gấp 1,5 lần lãi suất vay thông thường. Cho vay từng lần (cho vay theo món): - Là hình thức cho vay tương đối phổ biến của ngân hàng đối với khách hàng không có nhu cầu vay thường xuyên, không có điều kiện để cấp hạn mức thấu chi. Một số khách hàng sử dụng vốn chủ sở hữu và tín dụng thương mại là chủ yếu, chỉ khi có nhu cầu thời vụ, hay mở rộng sản xuất đặc biệt mới vay ngân hàng, tức là vốn từ ngân hàng chỉ tham gia vào một số giai đoạn nhất định của chu kỳ sản xuất kinh doanh - Tuy nhiên, cho vay từng lần có nhược điểm là thủ tục rườm rà, doanh nghiệp không linh động trong việc sử dụng vốn do phải lập hồ sơ cho mỗi lần vay. Cho vay theo hạn mức: - Ngân hàng sẽ thỏa thuận cấp cho khách hàng một hạn mức tín dụng có thể là cho cả kỳ hoặc cuối kỳ trên cơ sở kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhu cầu vay vốn của khách hàng. - Hạn mức tín dụng là mức dư nợ tối đa được duy trì trong một thời gian nhất định mà ngân hàng và khách hàng đã thỏa thuận trong hợp đồng. - Hình thức cho vay này thường áp dụng cho các khách hàng có nhu cầu vay vốn ngắn hạn thường xuyên và được ngân hàng tín nhiệm. Khách hàng có chủ động được nguồn vốn vay, với thủ tục đơn giản và lãi suất thấp. 1.1.4 Vai trò của cho vay Đối với ngân hàng: Cho vay là hoạt động chính đem lại lợi nhuận cho Ngân hàng thương mại, giúp Ngân hàng thương mại duy trì hoạt động của mình. Đối với khách hàng: + Cho vay gãp phÇn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c tổ chức, cá nhân lu«n cÇn ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt thay ®æi mÉu m· mÆt hµng, ®æi míi c«ng nghÖ m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó tån t¹i ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh và đảm bảo nhu cầu cuộc sống. Trªn thùc tÕ kh«ng mét tổ chức, cá nhân nµo cã thÓ ®¶m b¶o ®ñ 100% vèn cho nhu cÇu của mình. Vèn cho vay cña ng©n hµng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tổ chức, cá nhân ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ c¶i tiÕn ph­¬ng thøc kinh doanh, mua sắm nhà cửa, tài sản phục vụ nhu cầu hàng ngày. Tõ ®ã gãp phÇn thóc ®Èy t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ®ù¬c liªn tôc và cải thiện đời sống. + Cho vay ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña các tổ chức, cá nhân. Khi sö dông vèn cho vay ng©n hµng c¸c tổ chức, cá nhân ph¶i t«n träng hîp ®ång tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn l·i ®óng h¹n vµ ph¶i t«n träng c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång cho dï lµm ¨n cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Do ®ã ®ßi hái c¸c tổ chức, cá nhân muèn cã vèn cña ng©n hµng ph¶i cã ph­¬ng ¸n kh¶ thi. Kh«ng chØ thu håi ®ñ vèn mµ ph¶i t×m c¸ch sö dông vèn cã hiÖu qu¶, t¨ng nhanh chãng vßng quay vèn, ®¶m b¶o tû suÊt lîi nhuËn ph¶i lín h¬n l·i suÊt ng©n hµng th× míi tr¶ ®­îc nî vµ kinh doanh cã l·i. Trong qu¸ tr×nh cho vay ng©n hµng thùc hiÖn kiÓm so¸t tr­íc, trong vµ sau khi gi¶i ng©n buéc tổ chức, cá nhân ph¶i sö dông vèn ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. + Cho vay gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu vèn tèi ­u cho tổ chức kinh tế. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÕm tổ chức kinh tế nµo dïng vèn tù cã ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. Nguån vèn vay chÝnh lµ c«ng cô ®ßn bÈy ®Ó tèi ­u ho¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Do h¹n chÕ vÒ vèn nªn viÖc sö dông vèn tù cã ®Ó s¶n xuÊt lµ khã kh¨n v× vèn h¹n hÑp v× nÕu sö dông th× gi¸ vèn sÏ cao vµ s¶n phÈm khã ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. §Ó hiÖu qu¶ ph¶i cã mét c¬ cÊu vèn tèi ­u, kÕt cÊu hîp lý nhÊt lµ nguån vèn tù cã vµ vèn vay nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn t¹i møc gi¸ vèn b×nh qu©n rÎ nhÊt. + Cho vay gãp phÇn tËp trung vèn s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c tổ chức kinh tế. C¹nh tranh lµ mét quy luËt tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh. Xu h­íng hiÖn lµ t¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt, tËp trung vèn ®Çu t­ vµ më réng s¶n xuÊt, trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. Tuy nhiªn ®Ó cã mét l­îng vèn ®ñ lín ®Çu t­ cho sù ph¸t triÓn trong khi vèn tù cã l¹i h¹n hÑp, kh¶ n¨ng tÝch luü thÊp th× ph¶i mÊt nhiÒu n¨m míi thùc hiÖn ®­îc. Vµ khi ®ã c¬ héi ®Çu t­ ph¸t triÓn kh«ng cßn n÷a. Nh­ vËy cã thÓ ®¸p óng kÞp thêi chØ cã thÓ t×m ®Õn ng©n hµng. ChØ cã cho vay ngân hµng míi cã thÓ gióp doanh nghiÖp th­c hiÖn ®­îc môc ®Ých cña m×nh lµ më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Đối với nền kinh tế §øng trªn gãc ®é kinh tÕ häc, cho vay ®­îc hiÓu nh­ lµ quan hÖ kinh tÕ vÒ sö dông vèn t¹m thêi gi÷a Ng©n hµng víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n theo nguyªn t¾c hoµn tr¶, dùa trªn c¬ së tÝn nhiÖm, lµm tho¶ m·n nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghÖp vµ c¸ nh©n trong kinh doanh.NghÜa lµ, trong nÒn kinh tÕ cã nhiÒu ng­êi cã nguån vèn nhµn rçi, muèn ®Çu t­ cho ng­êi kh¸c vay víi môc ®Ých võa cã lîi nhuËn, võa ®¶m b¶o an toµn ®ång vèn.Bªn c¹nh ®ã l¹i cã nh÷ng ng­êi ®Çu t­ trùc tiÕp vµo kh©u s¶n xuÊt kinh doanh cÇn cã vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thu lîi nhuËn.Hä rÊt muèn vay vèn tõ nh÷ng ng­êi tiÕt kiÖm víi møc chi phÝ thÊp nhÊt.Tõ nh÷ng yªu cÇu ®ã mµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®· xuÊt hiÖn lµm trung gian ®Ó tËp trung vèn t¹m thêi nhµn rçi, råi trªn c¬ së vèn ®ã sÏ ph©n phèi l¹i cho ng­êi cÇn vèn, quan hÖ nµy lµm n¶y sinh cho vay: Cho vay gãp phÇn thu hót sè tiÒn nhµn rçi trong x· héi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Cho vay lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng quan hÖ l­u th«ng hµng ho¸ quèc tÕ. Cho vay t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng:. Cho vay t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Cho vay víi viÖc ®iÒu chØnh chiÕn l­îc kinh tÕ, gãp phÇn chèng l¹m ph¸t tiÒn tÖ. 1.2 Lý luận chung về hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại 1.2.1 Khái niệm về cho vay tiêu dùng Cho vay tiêu dùng được hiểu là hình thức tài trợ cho mục đích chi tiêu của cá nhân, hộ gia đình. Các khoản cho vay tiêu dùng là nguồn tài chính quan trọng giúp người tiêu dùng có thể trang trải các nhu cầu trong cuộc sống như nhà ở, phương tiện đi lại, tiện nghi sinh hoạt, học tập, du lịch, y tế,… trước khi họ có đủ khả năng về tài chính để hưởng thụ. 1.2.2 Đặc điểm về cho vay tiêu dùng Cho vay tiêu dùng là ngân hàng tài trợ cho các nhu cầu tiêu dùng của hộ gia đình và cá nhân. Khác với cho vay kinh doanh, ở đây người đi vay sử dụng tiền vay vào các hoạt động không sinh lời, nguồn trả nợ độc lập so với việc sử dụng tiền vay, vì thế nó có đặc điểm riêng khác so với các loại hình cho vay khác: - Khách hàng vay là cá nhân, hộ gia đình. - Mục đích vay nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng của cá nhân, hộ gia đình. Do đó, cho vay tiêu dùng phụ thuộc vào nhu cầu, tính cách của từng đối tượng khách hàng và chu kỳ kinh tế của người đi vay. Khi nền kinh tế phát triển đời sống của người dân được nâng cao thì nhu cầu tiêu dùng càng cao. Hay vào các dịp lễ tết, nhu cầu mua sắm tăng cho vay tiêu dùng cũng tăng theo. - Cho vay tiêu dùng cũng phụ thuộc vào trình độ học vấn và thu nhập của người đi vay vì phần lớn các khoản vay tiêu dùng được trả bằng thu nhập của người vay nên những người có thu nhập khá có nhu cầu nhiều hơn về vay tiêu dùng. - Lãi suất của các khoản cho vay tiêu dùng cao hơn cho vay kinh doanh. Ðiều này xuất phát từ các khoản cho vay tiêu dùng có rủi ro và chi phí cao hơn. Cho vay tiêu dùng thường nhạy cảm theo chu kỳ, tăng lên khi nền kinh tế tăng trưởng giảm xuống khi nền kinh tế suy thoái. Mặc khác người tiêu dùng ít nhạy cảm so với lãi suất, họ quan tâm đến khoản tiền phải trả hàng tháng hơn là mức lãi suất ghi trong hợp đồng vay. - Nguồn trả nợ của khách hàng thường được trích từ thu nhập chứ không nhất thiết phải từ kết quả của việc sử dụng khoản vay đó. Vì vậy, việc kiểm soát các nguồn trả nợ này gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, nguồn trả nợ của người vay co thể biến động, nó phụ thuộc vào quá trình làm việc, tài năng, và sức khỏe của từng người. Nếu người vay bị chết, ốm, mất việc,… ngân hàng rất khó thu lại nợ. Để hạn chế rủi ro, hầu hết các khoản cho vay tiêu dùng đều phải có tài sản đảm bảo. - Tư cách, phẩm chất của khách hàng vay thường rất khó xác định, chủ yếu dựa vào cách đánh giá, cảm nhận và kinh nghiệm của cán bộ tín dụng. Đây là điều quan trọng quyết định sự hoàn trả của khoản vay. 1.2.3 Phân loại cho vay tiêu dùng 1.2.3.1 Căn cứ vào mục đích vay Cho vay tiêu dùng cư trú: Cho vay tiêu dùng cư trú là các khoản cho vay nhằm phục vụ nhu cầu xây dựng, mua sắm hoặc cải tạo nhà ở của cá nhân, hộ gia đình. Cho vay tiêu dùng không cư trú: Cho vay tiêu dùng không cư trú là các khoản vay phục vụ nhu cầu cải thiện đời sống như mua sắm phương tiện, đồ dung, du lịch, học hành, giải trí,… 1.2.3.2 Căn cứ vào phương thức hoàn trả Cho vay tiêu dùng trả góp: Đây là hình thức cho vay tiêu dùng trong đó người đi vay trả nợ (gồm tiền gốc và lãi) cho ngân hàng nhiều, theo những kỳ hạn nhất định theo thu nhập định kỳ của người đi vay vì người đi vay không đủ khả năng thanh toán hết một lần số nợ vay. Đối với loại cho vay tiêu dùng này, ngân hàng thường chú ý tới một số vấn đề cơ bản có tính nguyên tắc sau: Loại tài sản được tài trợ Ngân hàng thường chỉ muốn tài trợ cho những khoản vay mua sắm các đồ dùng có giá trị và tính sử dụng lâu bền, với những tài sản như vậy, người tiêu dùng sẽ được hưởng những tiện ích từ chúng trong một thời gian dài. Số tiền phải trả trước Ngân hàng yêu cầu người đi vay phải thanh toán trước một phần giá trị tài sản cần mua, số còn lại ngân hàng sẽ cho vay. Điều này một phần giúp ngân hàng hạn chế rủi ro, mặt khác tạo cho người đi vay có trách nhiệm hơn với tài sản mình định mua bởi họ cũng đã đóng góp một phần số tiền của mình vào đó. Khi khách hàng không trả được nợ, trong nhiều trường hợp ngân hàng phải phát mãi tài sản để thu hồi nợ. Hầu hết các tài sản đã qua sử dụng đều bị giảm giá trị nên số tiền trả trước có vai trò quan trọng giúp ngân hàng hạn chế rủi ro. Số tiền trả trước nhiều hay ít phụ thuộc: + Loại tài sản: Với các loại tài sản có mức độ giảm giá nhanh thì số tiền trả trước nhiều hơn, các loại tài sản có mức độ giảm giá chậm thì số tiền trả trước ít hơn. + Thị trường tiêu thụ tài sản sau khi sử dụng: Tài sản dễ bán thì số tiền trả trước sẽ ít hơn loại tài sản khó bán sau khi sử dụng. + Môi trường kinh tế: kinh tế càng phát triển nhu cầu sử dụng tài sản đã qua sử dụng càng ít dẫn đến việc tiêu thụ tài sản đã sử dụng càng kém, số tiền trả trước sẽ nhiều hơn. + Năng lực tài chính của người đi vay: Người đi vay có năng lực tài chính cao sẽ có nhiều khả năng trả nợ thì số tiền trả trước sẽ ít hơn. Chi phí tài trợ Chi phí tài trợ là chi phí mà người đi vay phải trả cho ngân hàng trong việc sử dụng vốn. Chi phí tài trợ chủ yếu là tiền lãi và một số khoản chi phí khác. Chi phí tài trợ phải trang trải được chi phí vốn tài trợ, chi phí hoạt động, rủi ro và mang lại một phần lợi nhuận thỏa đáng cho ngân hàng. Điều khoản thanh toán: + Số tiền thanh toán mỗi kỳ phù hợp về khả năng thu nhập, chi tiêu của khách hàng. + Giá trị của tài sản tài trợ không được thấp hơn số tiền tài trợ chưa được thu hồi. + Kỳ hạn trả nợ phải thuận lợi cho việc trả nợ của khách hàng nhưng không nên quá dài vì giá trị của tài sản tài trợ sẽ bị giảm mạnh và việc thu hồi nợ có thể gặp khó khăn. Cho vay tiêu dùng phi trả góp Theo phương pháp này, tiền vay được khách hàng thanh toán một lần khi đến hạn, áp dụng với khoản vay có giá trị nhỏ, thời hạn ngắn. Cho vay tiêu dùng tuần hoàn Là các khoản cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành loại séc được phép thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai. Theo phương pháp này, trong thời hạn được thỏa thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kỳ, khách hàng được ngân hàng cho phép vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, thẹo một hạn mức tín dụng. 1.2.3.3 Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ Cho vay tiêu dùng gián tiếp: Cho vay tiêu dùng gián tiếp là hình thức cho vay trong đó ngân hàng mua những khoản nợ phát sinh do những Công ty bán lẻ đã bán chịu hàng hoá dịch vụ cho người tiêu dùng. Đây là một hình thức tài trợ bán trả góp của ngân hàng thương mại. Cho vay tiêu dùng gián tiếp được thực hiện bằng 2 cách: Cách 1: Ngân hàng, người bán hàng và người mua hàng phải thoả thuận với nhau về số tiền vay, mức và thời hạn trả dần, sau đó ngân hàng cho người mua hàng vay phần tiền chưa trả đủ cho người bán để thanh toán cho người bán và giữ lại quyền sở hữu tài sản cho đến khi người mua trả đủ. Ngân hàng Người tiêu dùng Công ty bán lẻ (1) (4) (5) (2) (6) (3) Trong đó: (1): Công ty bán lẻ ký hợp đồng mua bán nợ với ngân hàng. (2): Khách hàng ký hợp đồng mua tài sản với ngân hàng (người mua trả trước 20 – 30 %). (3): Công ty bán lẻ giao tài sản cho người mua đồng thời giữ lại quyền sở hữu tài sản. (4): Công ty bán lẻ giao quyền sở hữu tài sản cho ngân hàng thế chấp. (5): Ngân hàng trả số tiền còn thiếu cho người bán (70 – 80 %). (6): Người mua trả góp cho ngân hàng theo hạn mức và kỳ hạn xác định trước. Cách 2: Ngân hàng, người bán hàng, người mua hàng thoả thuận với nhau về số tiền, mức và thời hạn trả dần. Giữa người mua và người bán chịu xuất hiện kỳ phiếu, ngân hàng thực hiện chiết khấu kỳ phiếu. Quy trình chiết khấu kỳ phiếu như sau: Người mua Người bán Ngân hàng (1) (4) (2) (5) (3) Trong đó: (1): Người mua chịu hàng hoá và làm bộ kỳ phiếu cho người bán. (2): Người mua ký quỹ 20 – 30% giá trị tài sản và cam kết thế chấp tài sản. (3): Ngân hàng chiết khấu kỳ phiếu từ người bán. (4): Người bán hàng giao tài sản và quyền sở hữu cho người mua. (5): Người mua tiến hành trả góp cho ngân hàng theo mức và kỳ hạn xác định. Ưu điểm: Cho phép ngân hàng dễ dàng tăng doanh số cho vay tiêu dùng. Giảm được chi phí trong cho vay. Mở rộng quan hệ với khách hàng và các hoạt động cho vay tiêu dùng. Vay vốn đúng mục đích. Nhược điểm: Ngân hàng không tiếp xúc trực tiếp với người vay, do đó thông tin về khách hàng không chính xác, không tìm hiểu kỹ được khách hàng có thể dẫn tới rủi ro hay không. Thiếu sự kiểm soát của ngân hàng khi công ty bán lể thực hiện việc bán chịu hàng hóa. Kỹ thuật nghiệp vụ cho vay tiêu dùng gián tiếp có tính phức tạp cao. Cho vay tiêu dùng trực tiếp: Cho vay tiêu dùng trực tiếp là hình thức cho vay trong đó ngân hàng và khách hàng trực tiếp gặp nhau để tiến hành cho vay hoặc thu nợ. Cho vay tiêu dùng trực tiếp có 3 loại: Cho vay trả theo định kỳ: Khái niệm: là phương thức cho vay trong đó khách hàng vay và trả trực tiếp cho ngân hàng với mức trả và thời hạn trả được quy định cụ thể khi vay. Hình thức này tạo cho ngân hàng khả năng thanh khoản đều đặn, và thích hợp với cá nhân có thu nhập ổn định Đặc điểm: Việc phát tiền vay có thể một lần bằng tiền mặt hoặc chuyển vào tài khoản tiền gửi cá nhân. Việc thu nợ có thể thực hiện theo 2 phương thức: + Thu nợ gốc đều đặn theo kỳ hạn, lãi vay được tính theo nợ gốc còn lại ở đầu mỗi kỳ hạn. + Phương pháp thu nợ trong số tiền lãi và vốn gốc được thu đều đặn mỗi kỳ. Cho vay trả theo yêu cầu: Khái niệm: là một cách cho vay rất linh hoạt được thực hiện bằng cách ngân hàng đồng ý cho khách hàng rút tiền vượt quá số dư có của tài khoản tiền gửi trong một khoảng thời gian nhất định. Đặc điểm: Đối với loại cho vay này ngân hàng không cần phải có hợp đồng cho vay mà chỉ cần có thỏa thuận trong ngân hàng và thường thì khách hàng là những đối tượng có uy tín cao và có quan hệ thanh toán thường xuyên với ngân hàng. Thời điểm tính lãi là khi tài khoản tiền gửi được rút qua số dư có. Hình thức thu nợ tùy thuộc vào thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng. Thẻ tín dụng: Khái niệm: là nghiệp vụ cho vay trong đó ngân hang phát hành thẻ cho những người có tài khoản ở ngân hang đủ điều kiện cấp thẻ và ấn định mức giới hạn tín dụng tối đa mà người có thẻ được phép sử dụng. Đặc điểm: Mỗi thẻ có một mức cho vay nhất định và mức này có thể thay đổi tùy thuộc nhu cầu và mức độ tín nhiệm của khách hàng. Ưu điểm: + Sử dụng thanh toán thay thế tiền mặt và séc gọn nhẹ, an toàn. + Có thể dùng thẻ để rút tiền mặt từ chi nhánh ngân hàng, ngân hàng đại lý hoặc từ máy rút tiền tự động hoặc chuyển sang tài khoản của ngân hàng khác. + Lệ phí giao dịch thấp, phạm vi hoạt động rộng. Nhược điểm: + Chỉ sử dụng phổ biến choc ho vay tiêu dùng mà không phù hợp với các hoạt động mua bán lớn như: xe hơi, tàu thuyền, máy bay,… + Sử dụng thẻ cũng có thể có rủi ro nếu bị mất cắp, đánh rơi, lộ mã thẻ mà không kịp báo cho ngân hàng. So với cho vay tiêu dùng gián tiếp, cho vay tiêu dùng trực tiếp có những ưu điểm: - Cho vay tiêu dùng trực tiếp thường có chất lượng cao hơn bởi nó được quyết định bởi đội ngũ nhân viên tín dụng giàu kinh nghiệm và được đào tạo chuyên môn tốt của ngân hàng chứ không phải là nhân viên của công ty bán lẻ. Nhân viên tín dụng ngân hàng có xu hướng chú trọng đến việc tạo ra các khoản cho vay có chất lượng tốt trong đó nhân viên của công ty bán lẻ thường chú trọng đến việc bán được nhiều hàng nên dẫn tới các quyết định tín dụng vội vàng và có thể có nhiều khoản tín dụng được cấp ra không chính đáng. - Cho vay tiêu dùng trực tiếp linh hoạt hơn so với cho vay tiêu dùng gián tiếp, ngân hàng tiếp xúc trực tiếp với khách hàng nên hiểu rõ khách hàng. - Khách hàng có quan hệ trực tiếp với ngân hàng, có thể rất nhiều lợi thế có thể phát sinh, ngân hàng có cung cấp thêm một số sản phẩm khác làm tăng khả năng thỏa mãn nhu cầu cho khách hàng và tăng lợi nhuận cho ngân hàng. 1.2.4 Quy trình cho vay tiêu dùng Khách hàng CVKH Lãnh đạo CVHTTD KH nhận lại hồ sơ Chấp nhận vay Thông báo chấp nhận cho vay Thông báo chấp nhận cho vay Soạn hợp đồng đăng ký GDBĐ Ký hợp đồng Ký hợp đồng Hoàn tất thủ tục nhận TSĐB, giải ngân Kiểm tra, theo dõi sau giải ngân Kiểm tra TSĐB sau giải ngân Soạn hợp đồng ra hạn Phê duyệt Kiểm tra, gia hạn Đề nghị ra hạn Thanh lý hợp đồng, giải chấp TSĐB Kết thúc Phối hợp với CVHTTD thu hồi nợ Bắt đầu Nhận và hướng dẫn KH lập hồ sơ Đề nghị cho vay tiêu dùng Thẩm định KH, hồ sơ Định giá TSĐB Kiểm soát Duyệt (1) (7) (10) (17) (2) (3) (5) (13) (18) (6) N (9) (12) (16) (19) (22) (4) Y (8) (11) (14) (15) (20) (21) (1): Đề nghị cho vay tiêu dùng Khách hàng có nhu cầu vay tiêu dùng đến ngân hàng đề nghị cho vay. (2): Tiếp nhận và hướng dẫn khách hàng lập hồ sơ CVKH tiếp nhận nhu cầu xin vay tiêu dùng của khách hàng, hướng dẫn khách hàng lập bộ hồ sơ xin vay. Bộ hồ sơ xin vay gồm: Hồ sơ pháp lý: + Bản sao CMND, hộ khẩu của người vay, người bảo lãnh (nếu có). + Bản sao đăng ký kết hôn (nếu có), chứng nhận độc thân (nếu độc thân). Hồ sơ vay vốn: + Đơn đề nghị cho vay tiêu dùng theo mẫu của ngân hàng. + Giấy chứng minh khả năng tài chính và nguồn trả nợ. + Hồ sơ chứng minh mục đích sử dụng vốn (hợp đồng mua, bản chính chứng từ nộp tiền, hồ sơ tài sản mua,…). Hồ sơ đảm bảo tiền vay: + Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản đảm bảo cho vay (khi tài sản đảm bảo cho vay không hình thành từ vốn vay). Thời gian xét duyệt: không quá 03 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. (3): Thẩm định khách hàng và hồ sơ CVKH căn cứ vào hồ sơ xin vay tiêu dùng và qua quá trình tiếp xúc với khách hàng sẽ phối hợp với CVHTTD tiến hành thẩm định đánh giá: Tư cách, uy tín và năng lực tài chính của khách hàng. Kiểm tra, xác minh thời gian, kinh nghiệm công tác và thu nhập của khách hàng. Đánh giá về các nghĩa vụ hiện tại đối với ngân hàng, và các tổ chức tín dụng khác, cân đối nguồn trả nợ đảm bảo thu nhập của khách hàng đủ trang trải các nghĩa vụ tại ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác. Xếp hạng khách hàng thể nhân. Thẩm định giá trị món vay: trên thị trường, hóa đơn, giá có thuế,… Sau thẩm định CVKH lập báo cảo thẩm định và trình lãnh đão phòng quan hệ khách hàng kiểm soát. (4): Định giá tài sản đảm bảo CVHTTD tiến hành định giá tài sản đảm bảo, cung cấp kết quả thẩm định cho CVKH, hỗ trợ CVKH kiểm tra khách hàng, hồ sơ. (5): Kiểm soát việc thẩm định cho vay tiêu dùng và xét duyệt Lãnh đạo phòng quan hệ khách hàng thực hiện việc kiểm soát nội dung hồ sơ đề nghị cho vay tiêu dùng, yêu cầu bổ sung thêm hồ sơ nếu thấy cần thiết để đảm bảo nội dung thẩm định và hồ sơ khách hàng đầy đủ và chính xác, đảm bảo tính pháp lý. Sau đó ghi ý kiến (nếu có), rồi ký. CVKH trình hồ sơ lên cấp có thẩm quyền để phê duyệt. (6): Phê duyệt hồ sơ Lãnh đạo (Tổng giám đốc hoặc Giám đốc đơn vị kinh doanh) xem xét phê duyệt bộ hồ sơ xin vay của khách hàng. Nếu bộ hồ sơ không đạt yêu cầu sẽ không đồng ý cho vay và trả lại hồ sơ cho khách hàng. Nếu hồ sơ đạt yêu cầu, đồng ý cho vay sẽ thông báo chấp nhận cho vay. (7): Khách hàng nhận lại bộ hồ sơ Khi hộ sơ không đạt yêu cầu của ngân hàng, khách hàng sẽ phải nhận lại bộ hồ sơ và không vay được vốn. (8): Thông báo chấp nhận cho vay (CVHTTD) Khi lãnh đạo cấp trên quyết định đồng ý cho vay sẽ gửi thông báo cho vay đến CVHTTD. CVHTTD nhận thông báo chấp nhận cho vay và chuyển cho CVKH. (9): Thông báo chấp nhận cho vay (CVKH) CVKH nhận thông báo chấp nhận cho vay từ CVHTTD và trực tiếp thông báo cho khách hàng. (10): Chấp nhận vay Khi nhận được thông báo chấp nhận cho vay của ngân hàng khách khách hàng chấp nhận vay. (11): Soạn hợp đồng và đăng ký giao dịch bảo đảm - CVHTTD sẽ soạn hợp đồng và gửi cho lãnh đạo ký. CVKH lập và gửi cam kết thanh toán cho công ty cung cấp dịch vụ, hàng hóa cho khách hàng vay vốn để khách hàng làm thủ tục mua hàng hóa, dịch vụ. - Khách hàng phải thanh toán trước toàn bộ phần vốn tự tài trợ của khách hàng cho công ty cung ứng và cung cấp bằng chứng về việc thanh toán này cho ngân hàng (giấy nộp tiền, ủy nhiệm chi,…). Phần vay của ngân hàng được thanh toán sau cùng. - Công ty cung cấp sẽ làm các thủ tục với khách hàng. Các khoản chi phí này không được tính vào số tiền để xác định hạn mức cho vay. - Khi nhận được toàn bộ giấy tờ về quyền sở hữu tài sản đảm bảo, CVHTTD soạn hợp động tín dụng, hợp đồng thế chấp theo mẫu của ngân hàng. Tài sản đảm bảo phải được mô tả cụ thể, chuyển lên trưởng bộ phận HTTD ký kiểm soát rồi mới chuyển cho khách hàng ký. - CVHTTD thực hiện đăng ký GDBĐ, lệ phí đăng ký do khách hàng chịu, và thông báo cho cơ quan chức năng. (12): Ký hợp đồng (lãnh đạo) Sau khi CVHTTD hoàn tất hợp đồng liên quan, lãnh đạo cấp trên sẽ ký hợp đồng và gửi cho khách hàng. (13): Ký hợp đồng (khách hàng) Khách hàng ký hợp đồng vay vốn. (14): Hoàn tất thủ tục nhận TSĐB và giải ngân + Giải ngân trên T24: Sau khi hoàn tất thủ tục ký hợp đồng, đăng ký giao dịch đảm bảo, bộ phận HTTD lập khế ước nhận nợ theo mẫu quy định, trình cấp có thẩm quyền ký và thực hiện hạch toán giải ngân trên T24. Phương thức giải ngân là chuyển khoản trực tiếp cho công ty cung ứng. Ngân hàng chỉ giải ngân bằng tiền mặt khi khách hàng có lý do chính đáng và có sự đồng ý của công ty cung ứng, sau đó, CVKH yêu cầu công ty cung ứng xác nhận “đã nhận đủ tiền”. + Hoàn tất thủ tục nhận thế chấp tài sản đảm bảo: Ngân hàng sẽ giữ bản chính xác nhận quyền sở hữu của tài sản đảm bảo, khách hàng giữ bản sao (15): Theo dõi thu hồi nợ gốc, lãi vay và kiểm tra tài sản đảm bảo + Theo dõi thu hồi nợ gốc, lãi vay: Định kỳ theo đúng các điều khoản về trả lãi vay đã thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng, CVKH thông báo cho khách hàng trước ngày trả lãi 05 ngày để đôn đốc khách hàng trả tiền lãi vay đúng hạn. Bộ phận HTTD thường xuyên rà soát toàn bộ các khoản nợ gốc và lãi vay đến hạn chưa thu được, lập danh sách cụ thể thông báo cho bộ phận kinh doanh để CVKH tiếp tục đôn đốc khách hàng trả nợ. Đến trước thời hạn trả nợ gốc 10 ngày, CVHTTD soạn thảo công văn thông báo nợ đến hạn theo mẫu của ngân hàng, chuyển cho khách hàng để khách hàng chuẩn bị các nguồn tiền thanh toán. Với các khách hàng thể nhân có lịch thanh toán nợ gốc hàng tháng, có thể không cần lập công văn thông báo nợ đến hạn, mà có thể thông báo cho khách hàng bằng điện thoại, thư điện tử, hoặc các hình thức phù hợp với từng đối tượng khách hàng. + Kiểm tra tài sản đảm bảo: Định kỳ tối đa 03 tháng/lần, CVKH phối hợp với CVHTTD phải tiến hành kiểm tra hiện trạng, định giá lại tài sản đảm bảo. Kết quả kiểm tra phải được lập thanh biên bản kiểm tra theo mẫu quy định của ngân hàng. (16): Kiểm tra TSDDB sau giải ngân Theo định kỳ CVKH cùng CVHTTD phải kiểm tra TSĐB của khách hàng. (17): Đề nghị ra hạn Khách có nhu cầu ra hạn hợp đồng sẽ làm hồ sơ ra hạn hợp đồng theo mẫu của GP.Bank. (18): Gia hạn Nhân viên tín dụng xem xét, thẩm định nhu cầu của khách hàng xem có hợp lý không rồi trình lên cấp trên. (19): Phê duyệt Ban lãnh đạo sẽ phê duyệt hồ sơ rồi đưa ra quyết định. (20): Hợp đồng ra hạn, hạch toán trên T24 Nhân viên hỗ trợ tín dụng lập hợp đồng ra hạn và hạch toán trên T24. (21): Thanh lý hợp đồng, giải chấp TSĐB CVHTTD cùng với CVKH phối hợp thu hồi nợ, thanh lý hợp đồng. Tài sản đảm bảo được làm thủ tục giải chấp sau khi thu hồi hết nợ. Bộ phận HTTD thực hiện giải tỏa, xuất kho TSĐB, trả cho khách hàng, cùng khách hàng ký nhận biên bản bàn giao tài sản. CVHTTD thực hiện xóa đăng ký giao dịch bảo đảm tại Cục đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm và thông báo cho cơ quan chức năng. (22): Phối hợp với bộ phận HTTD thu hồi nợ Bộ phận khách hàng phối hợp với bộ phận HTTD thu hồi hết nợ gốc và lãi của khách hàng. 1.2.5 Vai trò của hoạt động cho vay tiêu dung Đối với ngân hàng Cho vay tiªu dïng gióp t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng víi c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, thu hót ®­îc ®èi t­îng kh¸ch hµng míi, tõ ®ã mµ më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng. B»ng c¸ch n©ng cao vµ më réng m¹ng l­íi, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cho vay tiªu dïng, sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng sÏ ngµy cµng nhiÒu h¬n vµ h×nh c¶nh cña ng©n hµng sÏ cµng ®Ñp h¬n trong con m¾t kh¸ch hµng. Trong ý nghÜ cña c«ng chóng, ng©n hµng kh«ng chØ lµ tæ chøc chØ biÕt quan t©m ®Õn c¸c c«ng ty vµ doanh nghiÖp mµ ng©n hµng cßn rÊt quan t©m tíi nh÷ng nhu cÇu nhá bÐ, cÇn thiÕt cña ng­êi tiªu dïng, ®¸p øng nguyÖn väng c¶i thiÖn cuéc sèng cña ng­êi tiªu dïng. Tõ ®ã mµ uy tÝn cña ng©n hµng t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Cho vay tiªu dïng còng lµ mét c«ng cô marketing rÊt hiÖu qu¶, nhiÒu ng­êi sÏ biÕt tíi ng©n hµng h¬n. Ng©n hµng còng sÏ huy ®éng ®­îc nhiÒu nguån tiÒn göi cña d©n c­ bëi d©n c­ sÏ göi tiÒn nhiÒu vµo ng©n hµng khi hä thÊy r»ng m×nh cã triÓn väng vay l¹i tiÒn tõ chÝnh ng©n hµng ®ã. T¹o ®iÒu kiÖn më réng vµ ®a d¹ng hãa kinh doanh, tõ ®ã mµ n©ng cao thu nhËp vµ ph©n t¸n rñi ro cho ng©n hµng. Đối với khách hàng Nhê cã vai trß tiªu dïng, ng­êi tiªu dïng sÏ ®­îc h­ëng nh÷ng ®iÒu kiÖn sèng tèt h¬n, ®­îc h­ëng nh÷ng tiÖn Ých tr­íc khi tÝch lòy ®ñ tiÒn vµ ®Æc biÖt quan träng h¬n nã rÊt cÇn cho nh÷ng tr­êng hîp khi c¸c c¸ nh©n cã chi tiªu cã tÝnh ®ét xuÊt, cÊp b¸ch nh­ nhu cÇu chi tiªu cho gi¸o dôc vµ y tÕ. Tuy vËy ng­êi tiªu dïng cÇn tÝnh to¸n ®Ó viÖc chi tiªu ®­îc hîp lý, kh«ng v­ît qu¸ møc cho phÐp vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶. Đối với nền kinh tế Cho vay tiªu dïng ®­îc dïng ®Ó tµi trî cho c¸c chi tiªu vÒ hµng hãa vµ dÞch vô trong n­íc, cã t¸c dông rÊt tèt trong viÖc kÝch cÇu. Nhê cho vay tiªu dïng c¸c doanh nghiÖp ®· ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô hµng hãa, ng©n hµng rót ng¾n kho¶ng thêi gian l­u th«ng, t¨ng kh¶ n¨ng tr¶ nî cho ng©n hµng, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 1.3 Hiệu quả hoạt động cho vay tiêu dùng 1.3.1 Khái niệm hiệu quả cho vay Hiệu quả cho vay là một trong những biểu hiện của hiệu quả kinh tế, nó phản ánh chất lượng của hoạt động cho vay của ngân hàng. Đó là khả năng cho vay phù hợp với yêu cầu phát triển của các mục tiêu kinh tế xã hội và nhu cầu của khách hàng đảm bảo nguyên tắc hoàn trả nợ vay đúng hạn, mang lại lợi nhuận cho ngân hang. Trên cơ sở đó đảm bạo sự tồn tại và phát triển bền vững của ngân hàng. Vì vậy, hiệu quả cho vay là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh khả năng thích nghi của ngân hàng với sự thay đổi của các nhân tố chủ quan (khả năng quản lý, trình độ của cán bộ quản lý ngân hàng,…), khách quan (mức độ an toàn vốn tín dụng, lợi nhuận của khách hàng, sự phát triển kinh tế xã hội…). Do đó hiệu quả cho vay là kết quả của mối quan hệ biện chứng giữa ngân hàng – khách hàng vay vốn - nền kinh tế xã hội, cho nên khi đánh giá hiệu quả cho vay cần phải xem xét cả ba phía: ngân hàng, khách hàng, nền kinh tế. 1.3.2 Các tiêu thức đánh giá hiệu quả cho vay 1.3.2.1 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông vÒ phÝa ng©n hµng. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cho vay trong néi bé ng©n hµng th­¬ng m¹i, ng­êi ta sö dông “HÖ sè chªnh lÖch l·i rßng” (NIM=Net Interest Margin) lµ tû sè gi÷a thu nhËp l·i rßng víi sè tµi s¶n cã hoÆc tµi s¶n sinh lîi . hÖ sè chªnh lÖch l·i rßng (%) = Thu nhËp l·i rßng x 100 Tµi s¶n sinh lêi C«ng thøc trªn ®· chØ râ c¸c tiªu thøc chñ yÕu liªn quan trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi cña ho¹t ®éng cho vay lµ thu nhËp l·i rßng vµ tµi s¶n sinh lêi. Trong ®ã nh©n tè thu nhËp l·i rßng cña tµi s¶n sinh lêi gi÷ vai trß träng yÕu . Thªm vµo ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ cho vay trong n¨m tµi chÝnh, ng­êi ta cßn tÝnh ®Õn hÖ sè: Gi¸ trÞ tÝn dông tæn thÊt thùc tÕ x 100 Tµi s¶n sinh lêi Kh¶ n¨ng sinh lîi cña c¸c kho¶n cho vay phô thuéc vµo chi phÝ cña c¸c kho¶n cho vay, tæn thÊt tÝn dông vµ l·i suÊt ng©n hµng ¸p dông . Ngoµi c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cho vay ë n¨m tµi chÝnh nãi trªn ng­êi ta cßn sö dông ®Õn mét sè chØ tiªu kh¸c khi xem xÐt mÆt ho¹t ®éng nµy trong mét qu¸ tr×nh nhiÒu n¨m ®Õn thêi ®iÓm nghiªn cøu, cô thÓ lµ: Ph©n tÝch t×nh h×nh nî qu¸ h¹n ®Ó biÕt thªm chÊt l­îng cho vay, kh¶ n¨ng rñi ro, hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, tõ ®ã cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong t­¬ng lai. Tû lÖ nî qu¸ h¹n (%) = Nî qu¸ h¹n x 100 Tæng d­ nî Tû lÖ nî tæn thÊt (%) = Nî ®­îc xÕp lo¹i tæn thÊt x 100 Tæng d­ nî Tû lÖ quü dù phßng rñi ro (%) = Quü dù phßng rñi ro x 100 Tæng d­ nî Tû lÖ quü dù phßng rñi ro víi nî ®­îc xÕp lo¹i tæn thÊt (%) = Quü dù phßng rñi ro x 100 Nî ®­îc xÕp lo¹i tæn thÊt Nî ®­îc xÕp lo¹i tæn thÊt = Nî xo¸ tõ chñ tr­¬ng cña ChÝnh phñ Trªn ®©y lµ nh÷ng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng vÒ phÝa ng©n hµng. HiÖu qu¶ do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i ph¶i bï ®¾p chi phÝ cho vay, rñi ro trong tÝn dông, cã lîi nhuËn kh«ng chØ ®¶m b¶o ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, kh«ng ngõng t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, ph­¬ng tiÖn, lµm viÖc phôc vô kh¸ch hµng theo h­íng ngµy cµng hiÖn ®¹i, lµm trßn nghÜa vô víi Nhµ n­íc mµ cßn cã tÝch luü ®Ó t¨ng vèn tù cã. 1.2.2.2: C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ tÝn dông vÒ mÆt x· héi. vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ x· héi trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n, hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c chØ tiªu chñ yÕu nh­: kÕt qu¶ thùc hiÖn tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) theo gi¸ cè ®Þnh, gi¸ hiÖn hµnh ph©n theo ngµnh kinh tÕ …; kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l­îng n«ng – l©m- ng­ –diªm nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i c©y trång, vËt nu«i, lo¹i thuû, h¶i s¶n ®¸nh b¾t …; gi¸ trÞ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¹i n«ng th«n… Nh÷ng chØ tiªu nµy ®­îc tÝnh h»ng n¨m hoÆc trong mét gia ®o¹n nhÊt ®Þnh tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu. Mçi chØ tiªu cã mét ý nghÜa nhÊt ®Þnh: tõ viÖc ph¶n ¸nh sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ®Õn møc ®é ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh n«ng –l©m – ng­ – diªm nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cïng kh¶ n¨ng ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ t¹o viÖc lµm ë khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Thªm vµo ®ã cÇn ph¶i xem xÐt møc ®é tËp trung, bè trÝ vèn tÝn dông ng©n hµng cho c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶, theo ®­êng lèi chiÕn l­îc kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong tõng thêi kú, gãp phÇn tÝch cùc khai th¸c mäi nguån lùc, t¨ng c­êng gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶m thêi gian n«ng nhµn, ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi tÖ n¹n x· héi ë n«ng th«n. 1.2.2.3: C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng, ng­êi ta th­êng sö dông nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh vÒ lîi nhuËn, hiÖu qu¶ vèn, sö dông lao ®éng…cña kh¸ch hµng cô thÓ lµ : + VÒ c¸c chØ tiªu lîi nhuËn : HÖ sè lîi nhuËn (%) = Lîi nhuËn thu ®­îc x 100 Doanh thu Tû suÊt lîi nhuËn (%) = Lîi nhuËn thu ®­îc x 100 Tæng chi phÝ s¶n xuÊt Tû suÊt doanh lîi (%) = Lîi nhuËn thu ®­îc x 100 Vèn s¶n xuÊt Vèn s¶n xuÊt = vèn cè ®Þnh + vèn l­u ®éng + VÒ c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn : HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh = Tæng thu nhËp Vèn cè ®Þnh HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®ång = Tæng thu nhËp Vèn l­u ®éng + VÒ c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông lao ®«ng: N¨ng suÊt lao ®éng = Gi¸ trÞ thùc tÕ tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ Sè lao ®éng b×nh qu©n HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng = Tæng thu nhËp Sè lao ®éng b×nh qu©n v× vËy vÒ phÝa kh¸ch hµng, hiÖu qu¶ sö dông thÓ hiÖn ë sù thµnh ®¹t qua qu¸ tr×nh sö dông vèn vay ®Ó tæ chøc thùc hiªn c¸c ph­¬ng ¸n, dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh ®· tho¶ thuËn víi ng©n hµng khi ®Õn quan hÖ vay vèn . 1.3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay tiêu dùng §Ó cã thÓ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp ( c¶ vÒ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh) ta ph¶i hiÓu râ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng ®Ó tõ ®ã ph¸t huy nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc còng nh­ h¹n chÕ c¸c ¶nh h­ëng tiªu cùc. MÆt kh¸c c¶ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng linh ho¹t ®Ó phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng tÝn dông. Cã nh­ thÕ th× c¶ ng©n hµngvµ doanh nghiÖp míi ®Ó ra c¸c biÖn ph¸p ®óng ®¾n, cô thÓ, linh ho¹t ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt. Sau ®©y chóng ta lÇn l­ît nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng thuéc vÒ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp. 1.2.3.1. C¸c nh©n tè thuéc vÒ ng©n hµng - ChÝnh s¸ch tÝn dông §©y lµ kim chØ nam cho ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng, nã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña Ng©n hµng. ChÝnh s¸ch tÝn dông ph¶i phï hîp víi ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®¶ng vµ nhµ n­íc, ®ång thêi kÕt qu¶ hµi hßa gi÷a quyÒn lîi cña ng­êi göi tiÒn, cña ng©n hµng vµ ng­êi sö dông vèn vay. Muèn vËy, chÝnh s¸ch tÝn dông ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn. - Th«ng tin tÝn dông. Nhê cã th«ng tin tÝn dông mµ ng­êi qu¶n lý cã thÓ ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt liªn quan ®Õn viÖc cho vay, qu¶n lý ®¶m b¶o tiÒn vay, gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông, n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông. Th«ng tin tÝn dông cã thÓ thu thËp ®­îc tõ nguån th«ng tin s½n cã cña ng©n hµng tõ th«ng tin tÝn dông(CIC), tõ kh¸ch hµng, tõ ®èi thñ c¹nh tranh hoÆc nãi c¸ch kh¸c tõ nguån trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, tõ c¸c nguån th«ng tin cña c¬ quan ph¸p luËt... - C«ng t¸c tæ chøc Ng©n hµng Nh©n tè nµy kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng tÝn dông mµ t¸c ®éng ®Õn mäi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Mét Ng©n hµng cã c¬ cÊu tæ chøc ®ù¬c s¾p xÕp mét c¸ch khoa häc, sù ph©n c«ng c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch cô thÓ, cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c bé phËn th× viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng sÏ ®­îc thùc hiÖn kÞp thêi, kh«ng bá lì c¬ héi kinh doanh, qu¶n lý cã hiÖu qña vµ an toµn c¸c kho¶n tÝn dông. - ChÊt l­îng nh©n sù. Con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung, cßn nãi ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng th× nã l¹i cµng quan träng. V× c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Ng©n hµng lµ bé mÆt, h×nh ¶nh cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng. H¬n n÷a nghiÖp vô ng©n hµng cµng ngµy cµng ph¸t triÓn ®ßi hái chÊt l­îng nh©n sù ngµy cµng cao. ViÖc tuyÓn dông nh©n viªn cã ®¹o ®øc tèt, giái chuyªn m«n nghiÖp vô sÏ gióp ng©n hµng ngõa tèi ®a nh÷ng sai ph¹m cã thÓ xÈy ra ®Ó ®em l¹i mét kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng. - C«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé. §©y lµ c«ng t¸c mµ Ng©n hµng nµo còng cÇn tiÕn hµnh th­êng xuyªn, liªn tôc nh»m duy tr× chÊt l­îng, hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch, ®¸p øng yªu cÇu, môc tiªu ®· ®Ò ra. §Ó lµm tèt c«ng t¸c nµy, Ng©n hµng cÇn s¾p xÕp mét ®éi ngò c¸n bé giái chuyªn m«n, nghiÖp vô, trung thùc lµm nhiÖm vô nµy vµ cã chÕ ®é th­ëng, ph¹t nghiªm minh. Cã nh­ thÕ, c«ng t¸c tÝn dông míi ®­îc thùc hiÖn ®óng quy tr×nh nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông 1.2.3.2. Nh©n tè thuéc vÒ doanh nghiÖp -N¨ng lùc cña doanh nghiÖp: Kh«ng mét doanh nghiÖp nµo ®i vay l¹i kh«ng muèn mãn vay ®em l¹i hiÖu qu¶. Nh­ng nhiÒu khi do n¨ng lùc cã h¹n chÕ, hä kh«ng thùc hiÖn ®­îc môc ®Ých cña m×nh vµ lµm ¶nh h­ëng ®Õn kho¶n tÝn dông mµ hä ®· nhËn tõ ng©n hµng. - Tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c nhµ doanh nghiÖp: Do tr×nh ®é cña nhiÒu nhµ l·nh ®¹o cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ häc vÊn, kiÕm thøc còng nh­ kinh nghiÖm thùc tÕ nªn nhiÒu khi hä kh«ng dù ®o¸n ®­îc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, yÕu kÐm Marketing s¶n phÈm... Do sù b¶o thñ cña nhiÒu nhµ qu¶n lý kh«ng d¸m ®æi míi khiÕn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng cã hiÖu qu¶, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng thu h«i hÕt ®­îc vèn vµ lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp tõ ®ã ¶nh h­áng ®Õn chÊt l­îng cña kho¶n tÝn dông ®· sö dông. - §¹o ®øc cña ng­êi ®i vay: Ng©n hµng chØ quyÕt ®Þnh cho vay sau khi ®· ph©n tÝch kü c¸c yÕu tè cã liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng cña ng­êi vay trong viÖc hoµn tr¶ nî vµ c¸ch thøc sö dông vèn vay. Nh­ng th«ng tin nµy cã thÓ bÞ thay ®æi sau khi doanh nghiÖp nhËn ®­îc tiÒn vay. Thùc tÕ, nhiÒu doanh nghiÖp ®· sö dông vèn vay kh«ng hîp lý dÉn ®Õn kh«ng ®¹t ®ù¬c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cßn cã nhiÒu ngõ¬i cã ý tham nhòng vµ kÕt qu¶ lµ hiÖu qu¶ sö dông vèn vay Ng©n hµng kÐm thËm chÝ kh«ng thu håi ®­îc. V× vËy, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t cña ng©n hµng lµ rÊt quan träng 1.2.3.3. C¸c nh©n tè kh¸ch quan kh¸c Ngoµi nh÷ng nh©n tè chñ quan trªn cßn nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan mµ t¸c ®éng cña nã còng kh«ng nhá ®Õn chÊt l­îng cña c¸c kho¶n tÝn dông ng©n hµng. - T¸c ®éng cña m«i tr­êng kinh tÕ. §©y lµ nh©n tè lu«n ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ng­êi vay hay nãi râ h¬n lµ nÕu m«i tr­êng kinh tÕ xÊu lµm cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, ¶nh h­ëng ®Õn thêi h¹n tr¶ nî vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ mãn vay cho ng©n hµng ®o ®ã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cña kháan tÝn dông ®ã cña ng©n hµng. Ng­îc l¹i nÕu m«i tr­êng kinh tÕ thuËn lîi sÏ gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp thuËn lîi, thu håi ®­îc vèn nhanh ®ång thêi lîi nhuËn thu ®­îc sÏ cao vµ tõ ®ã kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp, kháan vay sÏ ®­îc tr¶ ®óng h¹n, kho¶n tÝn dông ng©n hµng sÏ cã chÊt l­îng tèt. - T¸c ®éng cña m«i tr­êng ph¸p lý: Ng©n hµng lµ mét doanh nghiÖp lu«n ph¶i ho¹t ®éng trong hµnh lang ph¸p lý hÑp h¬n bÊt kú mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt hay th­¬ng m¹i nµo. V× vËy, mét hÖ thèng ph¸p lý cµng hoµn chØnh, ®ång bé th× sÏ cµng ®em l¹i hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng, cña c¸c doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o ®ù¬c chÊt l­îng tÝn dông cña c¸c doanh nghiÖp ®ã víi ng©n hµng. Cßn nÕu m«i tr­êng ph¸p lý kh«ng hoµn chØnh, cã nhiÓu lç hæng th× kÕt qu¶ sÏ ng­îc l¹i cho c¶ ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp tõ ®ã lµm cho chÊt l­îng cña c¸c kháan tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp sÏ xÊu vµ khã cã thÓ thu håi. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc bao gåm c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch l·i suÊt, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i... cã vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. ChÝnh s¸ch kinh tÕ trong hoµn c¶nh nµy th× cã t¸c dông cho c¶ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp nh­ng trong hoµn c¶nh kh¸c th× l¹i ng­îc l¹i. C¸c chÝnh s¸ch nµy nh»m ­u tiªn ph¸t triÓn hay h¹n chÕ mét ngµnh nµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi cho nÒn kinh tÕ. Do vËy c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ph¶i ®óng ®¾n th× míi thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó ®¹t ®­îc chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n tÝn dông ng©n hµng. - C¸c yÕu tè thiªn tai g©y lªn. Chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nhiÒu khi mang tÝn thêi vô. Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña Nhµ n­íc cã thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc, trong ®ã doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh n«ng – l©m – ng­ nghiÖp l¹i chiÕm mét tû lÖ kh«ng nhá th× yÕu tè nµy rÊt quan träng. Khi thiªn tai xÈy ra nh­: lò lôt, h¹n h¸n, m­a b·o, háa ho¹n,... lµm cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp bÞ ®æ bÓ, dÉn ®Õn kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî lµ khã kh¨n hoÆc kh«ng thÓ, lµm cho chÊt l­îng cña c¸c kho¶n tÝn dông bÞ gi¶m sót. Chương II. Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng tại ngân hàng Dầu Khí Toàn Cầu 3.1 Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng tại ngân hàng Dầu 3.2.1. §a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng cho vay tiêu dùng 3.2.1.1. §a d¹ng ho¸ vÒ lo¹i h×nh tÝn dông ®èi víi DNV&N Ta cũng thấy cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế thì nhu cầu của người dân cũng tăng theo. Nhu cầu vay tiêu dùng ngày càng đa dạng về hình thức cũng như số lượng. Vì vậy, Ngân hàng cần ph¶i ®­a ra nh÷ng lo¹i h×nh tÝn dông phï hîp víi tõng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Mét thùc tÕ lµ GP.Bank thùc hiÖn cho vay tiêu dùng trung vµ dµi h¹n cßn chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng d­ nî cho vay tiêu dùng. V× vËy GP.Bank ph¶i ®Èy m¹nh cho vay tiêu dùng trung dµi h¹n ®Ó gióp c¸c khách hàng đặc biệt là khách hàng có thu nhập chưa cao cã thÓ tiếp cận với nguồn vốn cho vay tiêu dùng, GP.Bank nªn bæ sung lo¹i h×nh cho thuª tµi s¶n ®èi víi khách hàng ®©y lµ h×nh thøc rÊt nhiÒu ­u viÖt t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c khách hàng kh«ng ®ñ vèn tù cã ®Ó mua tµi s¶n mµ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng mua ph¶i tµi s¶n l¹c hËu, lçi thêi. MÆt kh¸c ®èi víi ng©n hµng còng sÏ tr¸nh ®­îc rñi ro do ø ®äng vèn v× kh«ng ph¶i bá tiÒn tr­íc ®Ó mua tµi s¶n, viÖc giao tµi s¶n ®­îc thùc hiÖn trùc tiÕp gi÷a hai bªn. Nªn linh ho¹t trong ho¹t ®éng cho vay ®èi víi tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng. VÉn biÕt cho vay c¸c tiêu dùng lµ cã nhiÒu rñi ro do hoạt động cho vay tiêu dùng mới được thực hiện ở Việt Nam cũng như các luật về cho vay tiêu dùng còn chưa hoàn thiện song không phải tất cả các khách hàng có thu nhập thấp, có điều kiện kinh tế kém ở hiện tại thì trong tương lai thu nhập không cao được. Ph¶i m¹nh d¹n ®¸nh gi¸ xem xÐt møc ®é tÝn nhiÖm cña khách hàng ®Ó cã thÓ cho vay tiêu dùng với khách hàng. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c khách hàng ®Òu cã tµi s¶n thÕ chÊp CP.Bank nªn c¨n cø vµo khả năng tài chính của khách hàng có thể có trong tương lai và đạo đức của khách hàng để đánh giá việc cho vay. NÕu ®­îc GP.Bank cã thÓ t­ vÊn thiÕt lËp ph­¬ng ¸n cho vay với khách hàng. Nh­ vËy sÏ t¨ng møc ®é tÝn nhiÖm gi÷a GP.Bank víi kh¸ch hµng, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. §a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc hoµn tr¶: Hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn kú h¹n tr¶ nî hoÆc kh«ng. Cã thÓ tr¶ nî lµm nhiÒu lÇn nh­ng kh«ng cã kú h¹n cô thÓ, mµ viÖc tr¶ nî tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Còng cã thÓ thùc hiÖn cho vay kh«ng cã thêi h¹n tr¶ nî, nãi n«m na lµ “bao giê cã th× tr¶”. ViÖc tr¶ nî còng tuú thuéc vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña khách hàng. H×nh thøc nµy chØ cã thÓ ¸p dông ®èi víi c¸c khách hàng cã ®é tin t­ëng rÊt cao, cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt l©u bÒn víi ng©n hµng. 3.2.1.2. §a d¹ng ho¸ h×nh thøc cho vay tiêu dùng Còng kh«ng n»m ngoµi môc tiªu phôc vô tèt nhÊt mäi nhu cÇu ngày càng đa dạng của khách hàng, GP.Bank nªn ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc ®èi víi cho vay. Ngoµi c¸c h×nh thøc cho vay truyÒn thèng th«ng qua viÖc cÇm cè thÕ chÊp tµi s¶n, VP Bank nªn t×m còng nh­ ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc vay míi nh­: - Cho vay b¶o ®¶m b»ng c¸c kho¶n sÏ thu. Ng©n hµng cã thÓ gióp khách hàng thiÕu vèn tøc thêi b»ng c¸ch cho vay trªn mét tû lÖ nµo ®ã ®èi víi c¸c kho¶n sÏ thu. Tû lÖ nµy cao hay thÊp phô thuéc vµo chÊt l­îng c¸c kho¶n nî ®ã. ViÖc cÇm cè nµy cã thÓ th«ng b¸o hoÆc kh«ng th«ng b¸o cho kh¸ch hµng thiÕu nî cña khách hàng tuú thuéc vµo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. 3.2.1.3. §a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc cho vay Ph­¬ng thøc cho vay ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt c¬ chÕ tÝn dông vµ ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng sö dông vèn nhanh, tiÕt kiÖm. Phương thức cho vay phù hợp với điều kiện tài chính cũng như các nguồn trả nợ của khách hàng. Ngân hàng cần linh động trong các phương thức cho vay, nghiên cứu và tìm ra các phương thức cho vay mới phù hợp với từng đối tượng khách hàng nhằm tăng khả năng trả nợ của khách hàng, đảm bảo an toàn tín dụng tiêu dùng. 3.2.2. X©y dùng mét c¬ chÕ l·i suÊt linh ho¹t cho hoạt động cho vay tiêu dùng Lãi suất là một trong số yếu tố đầu tiên khách hàng quan tâm khi quyết định vay vốn ở ngân hàng. Vì vậy chính sách lãi suất linh hoạt phù hợp với từng đối tượng khách hàng giúp khách hàng dễ dàng hơn để tiếp xúc với nguồn vốn của Ngân hàng, làm đẩy mạnh hơn hiệu quả cho vay của Ngân hàng. - ChÝnh s¸ch l·i suÊt ph¶i linh ho¹t theo ®èi t­îng vay vèn: + Víi kh¸ch hµng quen thuéc, cã uy tÝn, vay tr¶ sßng ph¼ng th× c¬ chÕ ®­îc h­ëng mét møc l·i suÊt ­u ®·i thÊp h¬n. §iÒu ®ã sÏ gãp phÇn cñng cè mèi quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng, võa khuyÕn khÝch cho c¸c kh¸ch hµng t¨ng c­êng mèi quan hÖ víi GP.Bank, võa tÝch cùc lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tr¶ nî gèc lµ l·i ®óng h¹n cho ng©n hµng. + Tuú từng đối tượng vay vốn như ngành nghề làm việc, vị trí xã hội, trình độ học vấn mà GP.Bank có thể áp dụng mức lãi suất khác nhau nhằm kích thích từng đối tượng khách hàng vay vốn. Ngoµi ra cã thÓ tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ nh­ kh¸ch hµng ®Õn vay vèn lÇn ®Çu tiªn GP.Bank cã thÓ gi¶m l·i suÊt vµ cã nhiÒu ­u ®·i kh¸c vÒ thêi h¹n vay hoÆc tæng gi¸ trÞ mãn vay. - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh l·i suÊt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn phï hîp víi chu kú thu nhập cña kh¸ch hµng. Dùa vµo tõng lo¹i l·i suÊt vµ tõng kú h¹n, kh¸ch hµng cã nhiÒu c¬ héi lùa chän kho¶n vay thÝch hîp ®¶m b¶o cho khách hàng hài lòng nhất. 3.2.3. X©y dùng chiÕn l­îc Marketing trong ®ã träng t©m lµ chÝnh s¸ch kh¸ch hµng nh»m më réng vµ t¨ng c­êng mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a GP.Bank vµ khách hàng Cho vay tiêu dùng nhằm thỏa mãn nhu cầu cá nhân của khách hàng cũng đông thời làm tăng lợi nhuận cho Ngân hàng. ChÝnh v× vËy ng©n hµng cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc l«i kÐo kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× vai trß cña ho¹t ®éng Marketing cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh. Trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng ngµy cµng cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh gay g¾t kh«ng nh÷ng ®ã lµ c¸c ng©n hµng trong n­íc mµ cßn víi c¶ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ®Ó th¸o gì khã kh¨n nµy GP.Bank cÇn quan t©m ®Õn ho¹t ®éng Marketing mµ träng t©m vµo chÝnh s¸ch kh¸ch hµng nh»m giíi thiÖu qu¶ng c¸o c¸c dÞch vô, c¸c c¬ chÕ, ®iÒu kiÖn còng nh­ nh÷ng quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô tÝn dông ®Ó kh¸ch hµng hiÓu vµ th«ng c¶m trong quan hÖ tÝn dông, thÊy ®­îc quyÒn lîi còng nh­ tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi GP.Bank. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy GP.Bank cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c Marketing nh­ x©y dùng phßng Marketing riªng, mçi mét nh©n viªn ng©n hµng ®Òu ph¶i coi m×nh nh­ mét nh©n viªn Marketing, thu hót kh¸ch hµng b»ng th¸i ®é lÞch sù, ©n cÇn, nhiÖt t×nh, chu ®¸o. Mét ®éi ngò nh©n viªn xinh x¾n, lu«n niÒm në, hoµ nh·, nhiÖt t×nh sÏ lµm cho kh¸ch hµng kh«ng c¶m thÊy xa l¹, kh¸ch s¸o khi quan hÖ víi ng©n hµng. Ngoµi ra GP.Bank cÇn ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò chuyªn lµm c«ng t¸c Marketing, chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng t×m hiÓu thÞ tr­êng, ®Ó ®­a ra chiÕn l­îc Marketing phï hîp, nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. §Ó thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy VP Bank cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò sau: - Cã sù linh ho¹t ®èi víi tõng đối tượng khách hàng vÒ l·i suÊt, ®iÒu kiÖn vay vèn, ph­¬ng thøc cho vay,... nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt điều kiện của từng khách hàng. - V× ®èi t­îng kh¸ch hµng chñ yÕu của GP.Bank là các cá nhân. Vì vậy, cÇn cã sù ­u tiªn h¬n ®èi víi ®èi t­îng nµy b»ng c¸c cã nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt hoÆc thµnh lËp mét quü cho vay riªng ®èi víi khách hàng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, t¹o tÝnh chuyªn nghiÖp khi cho vay ®èi t­îng nµy nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vèn tÝn dông c¶ GP.Bank h¬n. - Më réng ph¹m vi ho¹t ®éng b»ng c¸ch thµnh lËp thªm chi nh¸nh, phßng giao dÞch ®Ó tiÕp xóc víi ®a d¹ng đối tượng khách hàng, ngµnh nghÒ kinh doanh. - T¹o sù kh¸c biÖt vÒ lo¹i s¶n phÈm nµy b»ng c¸ch cã thÓ cung cÊp tÝn dông t¹i nhµ ®Ó gi¶m bít thêi gian giao dÞch ®i l¹i cña kh¸ch hµng, t¨ng c­êng bæ sung c¸c dÞch vô ®i kÌm nh­ dÞch vô t­ vÊn kh¸ch hµng, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc vay vèn. - KÕt hîp víi c¸c tæ chøc hç trî khách nh»m t¹o thªm nhiÒu c¬ héi më réng kh¸ch hµng còng nh­ t¹o cho khách hàng dÔ dµng tiÕp cËn ®­îc vèn tÝn dông cña GP.Bank. Phèi hîp víi c¸c tæ chøc nµy kiÓm so¸t, kiÓm tra t×nh h×nh, n¨ng lùc cña c¸c khách hàng nh»m thu thËp thªm th«ng tin còng nh­ t×m hiÓu nhu cÇu cña ®èi t­îng kh¸ch hµng nµy nh»m phôc vô tèt nhÊt c¸c nhu cÇu ®ã. - Cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ s¸ch b¸o nh»m giíi thiÖu, qu¶ng b¸ s¶n phÈm ­u viÖt cña m×nh víi c¸c doanh nghiÖp. Cã thÓ ®¨ng trªn b¸o diÔn ®µn doanh nghiÖp, Thêi b¸o kinh tÕ, Kinh tÕ ViÖt Nam... 3.2.4. T¨ng c­êng ho¹t ®éng t­ vÊn ®èi víi khách hàng vay tiêu dùng Ng©n hµng cã thÓ më réng c¸c ho¹t ®éng t­ vÊn cho khách hàng t­ vÊn kh«ng chØ dõng l¹i ë møc ®é gi¶i thÝch c¸c quy ®Þnh vµ thÓ lÖ cho kh¸ch hµng mµ lµ cïng víi hä xem xÐt tài sản cũng như dịch vụ mà khách hàng muốn mua từ đó tư vấn khách hàng sử dụng dịch vụ tốt nhất phù hợp với đối tượng khách hàng. Vì các khách hàng là cá nhân nên điều kiện tiếp cận thông tin cũng như những hiểu biết về các sản phẩm, dịch vụ còn hạn chế. Ngân hàng có thể liên kết, đặt quan hệ với các công ty về dịch vụ du học, về mua sắm ô tô, nhà ở,… để tư vấn cho khách hàng mua được những tài sản phù hợp đồng thời giản chi phí mua sắm. 3.2.5. N©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh cho vay ®èi víi khách hàng, thùc hiÖn ®óng quy tr×nh tÝn dông ThÈm ®Þnh lµ mét b­íc quan träng nhÊt trong quy tr×nh cho vay. Nã kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa ®èi víi ng©n hµng lµ nh»m n©ng cao chÊt l­îng cho vay, gi¶m rñi ro cho ng©n hµng mµ nã cßn cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi kh¸ch hµng bëi kh«ng Ýt nh÷ng kh¸ch hµng bÞ tõ chèi oan bëi c¸n bé tÝn dông kh«ng lµm tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n, dù ¸n s¶n xuÊt. ThÈm ®Þnh tÝn dông lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc tõ kh©u thu thËp th«ng tin ®Õn kh©u ph©n tÝch c¸c th«ng tin ®ã ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng. 3.2.5.1. VÒ thu thËp th«ng tin Th«ng tin tÝn dông lµ yÕu tè quan träng ®Çu tiªn mµ ng©n hµng cÇn khi quyÕt ®Þnh cho vay. C¸n bé tÝn dông ph¶i thu thËp th«ng tin tõ nhiÒu kªnh, nguån kh¸c nhau, cã kh¶ n¨ng chän läc c¸c th«ng tin cã hiÖu qu¶, nh­ vËy sÏ ®¶m b¶o tr¸nh ®­îc rñi ro khi ra quyÕt ®Þnh cho vay, khách hàng cã c¬ héi vay ®­îc vèn. - Xem xÐt th«ng tin tõ pháng vÊn ng­êi vay, tõ sæ s¸ch ng©n hµng ®Ó ®­îc thÊy quan hÖ vay tr¶ cña kh¸ch hµng. - CÇn ph¶i n¾m b¾t th«ng tin qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, phèi hîp víi trung t©m th«ng tin tÝn dông cña NHNN (CIC), th«ng tin tõ ®ång nghiÖp, b¹n bÌ để có nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ nhÊt khách hàng. - Ngoµi ra c¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i chñ ®éng ®i kh¶o s¸t t×nh h×nh tài chính của khách hàng. Qua ®ã, ng©n hµng cã thÓ n¾m b¾t ®­îc th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng trả nợ của khách hàng trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng. 3.2.5.2. VÒ ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng Sau khi ®· thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin, c¸n bé tÝn dông ph¶i ph©n tÝch c¸c th«ng tin nµy. Dựa vào c¸c chØ tiªu ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vay nî, kh¶ n¨ng hoµn trả. Nh×n chung, viÖc ph©n tÝch cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: - Kh¸ch hµng ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn theo quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng kh¸ch hµng, tõng lo¹i cho vay ®Ó ®¶m b¶o thu håi nî gèc, l·i ®óng h¹n. - Hå s¬ thñ tôc vay vèn ph¶i ®Çy ®ñ theo chÕ ®é quy ®Þnh, nÕu cã x¶y ra tè tông tranh chÊp th× ph¶i ®¶m b¶o an toµn ph¸p lý cho ng©n hµng. - N¨ng lùc ph¸p lý cña kh¸ch hµng phải hîp ph¸p tr­íc ph¸p luËt. - ThÈm ®Þnh vÒ tÝnh c¸ch, uy tÝn cña kh¸ch hµng nh»m h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt. 3.2.6. Tæ chøc tèt c«ng t¸c huy ®éng c¸c nguån vèn ®¸p øng nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ nguån vèn trung vµ dµi h¹n Huy ®éng vèn lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn mét ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. Nguån vèn ng©n hµng ph¶i dåi dµo th× ng©n hµng míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay vèn cña khách hàng. V× vËy tæ chøc tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn còng gãp phÇn quan träng vµo viÖc nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy Ng©n hµng cÇn thùc hiÖn tèt c«ng t¸c Marketing víi c¸c biÖn ph¸p sau: Thø nhÊt: BiÖn ph¸p liªn quan ®Õn l·i suÊt §Ó t¨ng c­êng huy ®éng vèn ng©n hµng cÇn x©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý. Cô thÓ l·i suÊt ph¶i phï hîp víi thêi h¹n cña nguån tiÒn huy ®éng; ph¶i cã môc tiªu träng ®iÓm tøc lµ nh»m vµo ®èi t­îng cô thÓ nµo ®ã nh­ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao sÏ cã nh÷ng ®iÒu kho¶n ­u ®·i, hoÆc dùa vµo tæng thÓ mèi quan hÖ cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng. VÝ dô kh¸ch hµng sö dông nhiÒu s¶n phÈm dÞch vô cña ng©n hµng, cã mèi quan hÖ l©u dµi, uy tÝn víi ng©n hµng th× ng©n hµng sÏ cã ­u ®·i vÒ l·i suÊt tiÒn göi ®èi víi kh¸ch hµng ®ã. ViÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt hîp lý lµm cho ng©n hµng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ tuú vµo tõng thêi kú mµ ng©n hµng cã chÝnh s¸ch l·i suÊt cô thÓ. Thø hai: ChÝnh s¸ch s¶n phÈm Ng©n hµng cÇn t¨ng c­êng viÖc cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng cho kh¸ch hµng, ®a d¹ng ho¸ vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm dÞch vô nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu kh¸ch hµng cô thÓ: T¨ng c­êng thªm c¸c dÞch vô uû th¸c, b¶o qu¶n tµi s¶n t­ vÊn...; ®a d¹ng vÒ thêi h¹n huy ®éng, ph­¬ng thøc huy ®éng. Thø ba: ChÝnh s¸ch ph©n phèi Thùc tÕ GP.Bank cã m¹ng l­íi kªnh ph©n phèi cßn Ýt v× vËy trong thêi gian tíi GP.Bank nªn thµnh lËp thªm mét sè chi nh¸nh. V× vËy cÇn t×m hiÓu râ sè d©n c­, thu nhËp vµ nhu cÇu c¸c s¶n phÈm dÞch vô nh­ thÕ nµo, ®èi thñ c¹nh tranh ra sao... tõ ®ã ph©n bè m¹ng l­íi giao dÞch hîp lý chø kh«ng ph¶i chia ®Òu c¸c chi nh¸nh ë c¸c ®Þa bµn, gióp cho kh¸ch hµng tiÕp cËn víi ng©n hµng dÉn dµng h¬n. HiÖn nay kªnh ph©n phèi hiÖn ®¹i ®ang rÊt phæ biÕn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao nh­ th«ng qua c¸c ng©n hµng ®iÖn tö, dÞch vô ng©n hµng t¹i nhµ, dÞch vô ATM... Ng©n hµng cÇn nghiªn cøu vµ øng dông ®Ó ®­a c¸c kªnh nµy ®i vµo thùc thÕ ë ng©n hµng m×nh nh»m thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Thø t­: Ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, c¶i tiÕn quy tr×nh giao dÞch víi kh¸ch hµng, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc nh»m n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung øng cho kh¸ch hµng. Thø n¨m: C¸c biÖn ph¸p vÒ t©m lý Theo t©m lý th× kh¸ch hµng hä tin t­ëng vµo hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh h¬n c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn. V× thÕ ng©n hµng cÇn t¹o lËp vµ cñng cè uy tÝn víi kh¸ch hµng. - T¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n chi tr¶ - Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt kh©u tuyÓn dông vµ ®µo t¹o nh©n viªn bao gåm tr×nh ®é nh©n viªn vµ phong c¸ch giao dÞch víi kh¸ch hµng. - Cñng cè x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt khang trang, an toµn, ®Çy ®ñ tiÖn nghi. - Ng©n hµng ph¶i x©y dùng chÝnh s¸ch kinh doanh hîp lý tøc lµ ph¶i kÕt hîp hµi hoµ 3 môc tiªu: lîi nhuËn, an toµn vµ kinh doanh lµnh m¹nh. NÕu qu¸ chó träng lîi nhuËn sÏ mÊt an toµn hoÆc kinh doanh kh«ng lµnh m¹nh sÏ lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng. Bªn c¹nh viÖc t¹o lËp uy tÝn víi kh¸ch hµng ng©n hµng cÇn t¨ng c­êng tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, x©y dùng h×nh ¶nh tèt víi kh¸ch hµng. Ngoµi ra GP.Bank cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p chän mÉu ®iÒu tra nhu cÇu kh¸ch hµng nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch. Tuú tõng giai ®o¹n tõng thêi kú mµ GP.Bank lùa chän vµ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p cho phï hîp. 3.2.7. Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay ®èi víi khách hàng Ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng lµ ho¹t ®éng kinh doanh rñi ro v× vËy vÊn ®Ò an toµn vèn lu«n ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. ChÝnh v× thÕ nªn khi cho vay ng©n hµng th­êng ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vay vèn hÕt søc chÆt chÏ nh»m an toµn ®ång vèn vµ ®¶m b¶o cã l·i. Cã hai h×nh thøc ®¶m b¶o tiÒn vay lµ ®¶m b¶o ®èi vËt vµ ®¶m b¶o ®èi nh©n nh­ng viÖc lùa chän h×nh thøc nµo tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi GP.Bank lµ ph¶i lùa chän h×nh thøc nµo ®¶m b¶o tèt nhÊt ®Ó võa cã thÓ h¹n chÕ ®­îc rñi ro cho m×nh vµ võa t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông mét c¸ch dÔ dµng. Thùc tÕ vµ lý luËn ®· chøng minh ®­îc r»ng ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó ®¶m b¶o an toµn ®ång vèn cho vay kh«ng ph¶i lµ tµi s¶n thÕ chÊp mµ chÝnh lµ ë khả năng hoàn trả cũng như đạo đức của khách hàng. §iÒu ®ã cho phÐp chóng ta cã thÓ t×m gi¶i ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu tµi s¶n thÕ chÊp vay vèn tõ viÖc n©ng cao n¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n, ph­¬ng ¸n vay vèn cña ng©n hµng, bªn c¹nh viÖc t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cña Nhµ n­íc. GP.Bank cã thÓ ph©n ®Þnh mét sè d¹ng kh¸ch hµng cô thÓ ®Ó thùc hiÖn cho vay nh­ sau: - Ngân hàng chỉ tài trợ một phần món vay cho khách hàng bằng tài sản đảm bảo phần còn lại khách hàng phải trả bằng vốn tự có của mình. Vì khách hàng cũng phải bỏ một phần tài sản của mình nên sẽ có trách nhiệm hơn với tài sản mua bằng tiền vay. Hơn nữa, Ngân hàng không trả toàn bộ số tiền mua tài sản nên không phải chịu toàn bộ rủi ro nếu có rủi ro xảy ra, giúp Ngân hàng giảm rủi ro. - Với các món vay không có tài sản đảm bảo thì cần phải nâng cao quá trình thẩm định nhằm đánh giá chính xác khả năng trả nợ của khách hàng đảm bảo hiệu quả cho vay tiêu dùng là tốt nhất. 3.2.8. Tæ chøc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé tÝn dông cña GP.Bank trong ®ã tËp trung n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé tÝn dông YÕu tè con ng­êi ®­îc coi lµ quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng cung cÊp dÞch vô cña ng©n hµng. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy, muèn n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông cÇn thiÕt ph¶i cñng cè, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé tÝn dông. Trong ®iÒu kiÖn chóng ta ®ang x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, chóng ta ph¶i ch¨m lo ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi v× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nãi chung vµ ngµnh ng©n hµng nãi riªng mµ trong ®ã môc tiªu më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ®¶m b¶o an toµn trong kinh doanh lu«n ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Nh÷ng c¸n bé ng©n hµng nãi chung vµ c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh trùc tiÕp t¸c nghiÖp trong lÜnh vùc tÝn dông nãi riªng cÇn ph¶i cã tiªu chuÈn sau: + LËp tr­êng t­ t­ëng v÷ng vµng víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Mçi c¸n bé c«ng nh©n viªn ph¶i lµ mét tÊm g­¬ng s¸ng vÒ tinh thÇn ®¹o ®øc C¸ch m¹ng, ý thøc tæ chøc kû luËt cao bëi v× ng©n hµng huy ®éng tiÒn göi ®Ó cho vay, mäi thÊt tho¸t rñi ro ®Òu g©y nªn thiÖt h¹i tµi s¶n cña Nhµ n­íc, cña nh©n d©n vµ ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc. Trong khi ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, ng©n hµng cßn thÊp mµ lu«n ph¶i va ch¹m víi ®ång tiÒn nÕu kh«ng cã ®¹o ®øc C¸ch m¹ng sÏ dÔ bÞ c¸m dç vËt chÊt ®Õn hµnh vi tiªu cùc hoÆc sai tr¸i. + Cã kiÕn thøc chuyªn m«n giái, n¾m b¾t nhanh nh¹y c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña GP.Bank còng nh­ cña §¶ng, Nhµ n­íc. BiÕt vËn dông s¸ng t¹o linh ho¹t trong tõng vÞ trÝ c«ng t¸c ®­îc giao. + Ngoµi tiªu chuÈn mµ mçi c¸n bé c«ng t¸c tÝn dông ph¶i cã nh­ trªn, tuú theo chøc n¨ng nhiÖm vô yªu cÇu cña tõng vÞ trÝ c«ng t¸c ®­îc ph©n c«ng trong ho¹t ®éng tÝn dông mµ cã tiªu chuÈn riªng cho phï hîp. * §èi víi c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng tÝn dông t¹i chi nh¸nh bao gåm Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch tÝn dông, Tr­ëng phßng kinh doanh ph¶i cã thªm tiªu chuÈn sau: - N¾m v÷ng mäi chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ chÕ ®é chÝnh s¸ch nãi riªng, cã kinh nghiÖm tæ chøc chØ ®¹o ®iÒu hµnh theo ph¹m vi tr¸ch nhiÖm mµ cã yªu cÇu cô thÓ kh¸c nhau. - Cã tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n ng©n hµng nãi chung, vµ tinh th«ng nghiÖp vô nãi riªng, cã hiÓu biÕt kinh tÕ tæng hîp, cã kinh nghiÖm thùc tÕ. - Cã kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt kinh tÕ nãi riªng. - Cã kiÕn thøc khoa häc t©m lý, biÕt sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn tin häc vµ ngo¹i ng÷ th«ng dông cÇn thiÕt. * §èi víi c¸n bé trùc tiÕp giao tiÕp víi kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh dù ¸n, ®Ò xuÊt víi l·nh ®¹o c¸c quyÕt ®Þnh xö lý - ®©y lµ cÊp c¸n bé thõa hµnh t¸c nghiÖp v« cïng quan träng, mäi quyÕt ®Þnh ®óng sai cña ng­êi l·nh ®¹o phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo ®éi ngò nµy. Do ®ã ngoµi tiªu chuÈn chung hä ph¶i lµ ng­êi trung thùc, kh¸ch quan th¼ng th¾n, kiªn ®Þnh râ rµng, b¶o vÖ c¸i ®óng, ngoµi tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ tÝn dông, c¸n bé trùc tiÕp t¸c nghiÖp cÇn ph¶i s©u s¸t thùc tÕ, hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng cã hiÓu biÕt ph¸p luËt, cã n¨ng khiÕu trong kiÓm tra ph¸t hiÖn hµnh vi x¶o quyÖt, lõa ®¶o cña mét sè Ýt kh¸ch hµng hoÆc nh÷ng biÓu hiÖn thiÕu trung thùc b»ng c¸c tr¾c nghiÖm t©m lý th¨m dß, gîi hái... §Ó n©ng cao chÊt l­îng c¸n bé tÝn dông, GP.Bank cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - Tæ chøc thi tuyÓn mét c¸ch c«ng b»ng, nghiªm tóc, kh¸ch quan tuyÓn chän nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc, t©m huyÕt víi nghÒ, ­u tiªn ng­êi cã kinh nghiÖm. - TiÕp tôc n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông, t¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®Ó c¸n bé tÝn dông cã ®ñ kiÕn thøc chuyªn m«n còng nh­ kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng. KhuyÕn khÝch c¸c c¸n bé ®i nghiªn cøu, n©ng cao tr×nh ®é, häc tËp ë trong vµ ngoµi n­íc. - Phèi hîp víi Trung t©m ®iÒu hµnh, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c vµ c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o vÒ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp vay vèn ng©n hµng, c¸c th«ng sè thÈm ®Þnh kÕt qu¶ tµi chÝnh, vÊn ®Ò th«ng tin phßng chèng rñi ro, tæ chøc cuéc thi c¸n bé tÝn dông giái nh»m khuyÕn khÝch c¸n bé tÝn dông häc hái kinh nghiÖm tõ c¸c ng©n hµng b¹n ®ång thêi cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi tõ phÝa ChÝnh phñ. - GP.Bank ph¶i cã chÕ ®é th­ëng ph¹t nghiªm minh, g¾n lîi Ých víi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nh»m n©ng cao tr¸ch nhiÖm c¸n bé tÝn dông trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng míi, më réng tÝn dông còng nh­ gi¶m nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi... - Bè trÝ s¾p xÕp sö dông ®éi ngò c¸n bé tÝn dông ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ yªu cÇu cña tõng c«ng viÖc. Ph©n râ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña tõng vÞ trÝ c«ng t¸c ®¶m b¶o quyÒn lîi g¾n víi tr¸ch nhiÖm.