Đề tài Hệ thống quản lí môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000

CHÖÔNG I: MÔÛ ÑAÀU 1.1 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Böôùc sang theá kæ XXI, vôùi muïc tieâu coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, Vieät Nam ñaõ coù nhieàu coá gaéng phaùt trieån kinh teá –hoøa nhòp vôùi xu höôùng phaùt trieån chung cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc – vaø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû to lôùn. Tieàm löïc kinh teá chuyeån bieán tích cöïc laø daáu hieäu ñaùng möøng cho neàn kinh teá ñaát nöôùc nhöng cuõng nhö nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån treân theá giôùi , taêng tröôûng kinh teá nhanh thöôøng ñi ñoâi vôùi vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng neáu nhö khoâng coù caùc giaûi phaùp höõu hieäu ñeå quaûn lyù vaø ngaên chaën. Maëc duø muïc tieâu tröôùc maét laø phaùt trieån kinh teá , xaây döïng ñaát nöùôc nhöng chuùng ta khoâng theå boû maëc moâi tröôøng vì ñoù khoâng chæ laø ñieàu kieän soáng coøn cuûa moät quoác gia maø coøn cuûa caû nhaân loaïi Trong ñöôøng loái phaùt trieån CNH-HÑH ñaát nöôùc, Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñaõ raát chuù troïng ñeán vieäc baûo veä moâi tröôøng, ñoù laø moät trong caùc tieàn ñeà quyeát ñònh cho söï phaùt trieån beàn vöõng. Ñaõ coù nhieàu chieán löôïc ñeà ra nhö aùp duïng caùc coâng cuï phaùp luaät hay coâng cuï kinh teá ñeå quaûn lyù moâi tröôøng, moät trong nhöõng phöông phaùp höõu hieäu laø aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14000, ñaây laø boä tieâu chuaån quoác teá veà quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Trong ñoù, tieâu chuaån ISO 14000 seõ höôùng daãn cho caùc doanh nghieäp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù hieäu quaû, hôïp nhaát vôùi caùc yeâu caàu phaùp lyù khaùc nhaèm giuùp cho caùc doanh nghieäp ñaït ñöôïc caùc muïc ñích veà kinh teá vaø moâi tröôøng. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp taïi Vieät Nam , ISO 14000 coøn khaù môùi meû vaø muoán aùp duïng thì laïi phaûi gaëp raát nhieàu khoù khaên. Chính vì vaäy, vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp chung cho caùc doanh nghieäp nhaèm giuùp ñôõ hoï thöïc hieän vaø aùp duïng heä thoáng laø raát caáp thieát. Ñieàu naøy seõ thuùc ñaåy nhu caàu aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng vaø hoäi nhaäp vôùi kinh teá theá giôùi. 1.2 MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Nghieân cöùu caùc noäi dung vaø yeâu caàu cuûa boä tieâu chuaån ISO 14000 vaø ISO 14001 phieân baûn 2004 trong vieäc xaây döïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Phaân tích vaø ñaùnh giaù caùc thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa caùc doanh nghieäp trong nöôùc trong quaù trình trieån khai aùp duïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000. Döïa treân noäi dung vaø yeâu caàu cuûa boä tieâu chuaån ISO 14000, xaây döïng moâ hình cuï theå veà heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO14001:2004 ñoái vôùi doanh nghieäp Xí nghieäp may maëc Haøng xuaát khaåu – Protrade. 1.3 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.3.1 Phöông phaùp luaän Döïa vaøo vieäc phaân tích noäi dung cuûa boä tieâu chuaån ISO 14000 vaø tình hình aùp duïng ISO 14000 trong nöôùc ñeå ñaùnh giaù nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong quaù trình xaây döïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO14000. Beân caïnh ñoù, töø caùc kinh nghieäm cuûa caùc doanh nghieäp taïi Vieät Nam ñaõ thaønh coâng trong vieäc xaây döïng , aùp duïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng vaø ñaõ ñöôïc caáp chöùng chæ ISO 14001, ñöa ra caùc bieän phaùp khaû thi nhaèm khaéc phuïc nhöõng khoù khaên, phaùt huy nhöõng thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp trong quaù trình xaây döïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng vaø ñaït ñöôïc chöùng chæ ISO 14001. 1.3.2 Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp thöïc hieän ñeà taøi laø phöông phaùp toång hôïp bao goàm : Ñoïc taøi lieäu veà boä tieâu chuaån ISO 14000 ( ñaëc bieät laø tieâu chuaån ISO 14001:2004) vaø caùc taøi lieäu lieân quan ñeán moâi tröôøng . Thu thaäp caùc thoâng tin vaø tìm hieåu nhu caàu cuûa caùc doanh nghieäp trong vieäc xaây döïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001 vaø ñaêng kí chöùng nhaän phuø hôïp . Phaân tích nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa caùc doanh nghieäp thöôøng gaëp phaûi trong quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng . Töø ñoù, ñeà xuaát caùc bieän phaùp nhaèm hoã trôï caùc doanh nghieäp veà kinh teá, kyõ thuaät , phaùp lyù vaø xaây döïng moät moâ hình ñieån hình quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001:2004 ñoái vôùi moät doanh nghieäp cuï theå ñeå caùc doanh nghieäp tham khaûo vaø hieåu cuï theå hôn veà vieäc xaây döïng moät heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng vaø aùp duïng sao cho phuø hôïp vôùi doanh nghieäp cuûa mình. 1.3.3 Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc toå chöùc vôùi baát kì quy moâ naøo ñeàu coù theå aùp duïng ñöôïc heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000. Tuy nhieân khoùa luaän taäp trung nghieân cöùu veà vieäc aùp duïng ISO 14000 cho doanh nghieäp trong nöôùc. CHÖÔNG II: QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA ISO 2.1 QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA ISO 2.1.1 Giôùi thieäu ISO ISO laø teân vieát taét cuûa Toå chöùc Quoác teá veà tieâu chuaån hoùa ( International Organization for Standardization), ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1946 vaø chính thöùc hoaït ñoäng vaøo ngaøy 23/02/1947, nhaèm muïc ñích xaây döïng caùc tieâu chuaån veà saûn xuaát, thöông maïi vaø thoâng tin. ISO coù truï sôû ôû Geneva ( Thuïy Só) vaø laø moät toå chöùc Quoác teá chuyeân ngaønh coù caùc thaønh vieân laø caùc cô quan tieâu chuaån Quoác gia cuûa 111 nöôùc. Muïc ñích cuûa caùc tieâu chuaån ISO laø taïo ñieàu kieän cho caùc hoïat ñoäng trao ñoåi haøng hoùa vaø dòch vuï treân toaøn caàu trôû neân deã daøng, tieän duïng hôn vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû. Taát caû caùc tieâu chuaån do ISO ñaët ra ñeàu coù tính chaát töï nguyeän. 2.1.2 Quaù trình xaây döïng tieâu chuaån ISO ISO coù khoaûng 180 UÛy ban kyõ thuaät (TC) chuyeân döï thaûo caùc tieâu chuaån trong töøng lónh vöïc. ISO laäp ra caùc tieâu chuaån trong moïi ngaønh tröø coâng nghieäp cheá taïo vaø ñieän töû. Caùc nöôùc thaønh vieân cuûa ISO laäp ra caùc nhoùm tö vaán kyõ thuaät nhaèm cung caáp tö lieäu ñaàu vaøo cho caùc UÛy ban kyõ thuaät vaø ñoù laø moät phaàn cuûa quaù trình xaây döïng tieâu chuaån. ISO tieáp nhaän tö lieäu cuûa ñaàu vaøo töø caùc Chính phuû caùc ngaønh vaø caùc beân lieân quan tröôùc khi ban haønh moät tieâu chuaån. Sau khi tieâu chuaån döï thaûo ñöôïc caùc nöôùc thaønh vieân chaáp thuaän, noù ñöôïc coâng boá laø Tieâu chuaån Quoác teá. Sau ñoù moãi nöôùc laïi coù theå chaáp nhaän moät phieân baûn môùi cuûa tieâu chuaån ñoù laøm Tieâu chuaån quoác gia cuûa mình. 2.1.3 Söï ra ñôøi boä tieâu chuaån ISO 14000 2.1.3.1 Söï ra ñôøi cuûa SEGA (Strategic Action Group on the Environment) Do söï ra ñôøi cuûa haøng loaït tieâu chuaån veà moâi tröôøng khaùc nhau treân theá giôùi, ISO ñaõ baét ñaàu xem xeùt ñeán lónh vöïc quaûn lí moâi tröôøng. Vaøo naêm 1991, ISO laäp ra nhoùm Tö vaán chieán löôïc veà moâi tröôøng (SAGE) ,vôùi söï tham gia cuûa 25 nöôùc, ñeå ñeà xuaát caùc tieâu chuaån moâi tröôøng quoác teá. SAGE ñöôïc yeâu caàu ñieàu tra xem moät tieâu chuaån moâi tröôøng quoác teá coù theå ñaït ñöôïc nhöõng muïc ñích sau hay khoâng: ñ Ñeà xuaát moät phöông thöùc chung trong vieäc quaûn lyù moâi tröôøng. Taêng cöôøng naêng löïc toå chöùc ñeå ñaùnh giaù vaø ñaït ñöôïc söï caûi thieän trong coâng taùc moâi tröôøng. Taïo ñieàu kieân thuaän lôïi cho thöông maïi vaø xoùa boû caùc haøng raøo thöông maïi. Caùc thaønh vieân cuûa SAGE thaûo luaän veà moái lieân quan giöõa caùc tieâu chuaån quaûn lyù chaát löôïng vaø caùc tieâu chuaån quaûn lyù moâi tröôøng. Sau ñoù caùc thaønh vieân cuûa SAGE ñaõ keát luaän raèng kieán thöùc caàn cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng thì khaùc bieät vôùi kieán thöùc veà chaát löôïng. Vì vaäy vaøo naêm 1992, SAGE ñeà nghò thaønh laäp moät uûy ban kyõ thuaät cuûa ISO coù nhieäm vuï xaây döïng tieâu chuaån heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng EMS ( Environment Management System) chung cho toaøn caàu. UÛy ban kyõ thuaät môùi, ISO TC 207, hoïp laàn ñaàu tieân vaøo thaùng 6 naêm 1993 vaø taïi thôøi ñieåm naøy SAGE ñöôïc giaûi theå. Muïc ñích cuûa vieäc khôûi xöôùng môùi naøy laø : Cung caáp cô sôû cho vieäc hoøa nhaäp caùc tieâu chuaån hieän coù cuõng nhö caùc noã löïc trong töông lai trong lónh vöïc naøy, nhaèm taïo ñieàu kieän cho thöông maïi quoác teá. Hoã trôï vieäc “baûo veä moâi tröôøng caân ñoái vôùi nhöõng nhu caàu kinh teá xaõ hoäi” baèng caùch ñaûm baûo cho caùc toå chöùc coù ñöôïc nhöõng coâng cuï ñeå ñaït ñöôïc vaø caûi thieän veà bieän phaùp trong hoïat ñoäng moâi tröôøng. 2.1.3.2 Thaønh phaàn vaø caáu truùc, phaïm vi cuûa TC 207 Soá nöôùc tham gia vaøo UÛy ban kyõ thuaät 207 ngaøy caøng taêng, coù ñeán 64 nöôùc tham döï cuoäc hoïp laàn ñaàu tieân toå chöùc vaøo thaùng 6 naêm 1995 ( gaàn 60% toång soá caùc thaønh vieân cuûa ISO). TC 207 ñöôïc chia thaønh 6 tieåu ban quoác teá vaø moät nhoùm coâng taùc. Phaïm vi hoïat ñoäng cuï theå cuûa TC 207 laø xaây döïng moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñoàng nhaát vaø ñöa ra caùc coâng cuï ñeå thöïc hieän heä thoáng naøy. (Sô ñoà 1.2). Moãi nöôùc laäp ra moät nhoùm tö vaán kyõ thuaät (TAG) cho tieåu ban quoác teá. Muïc ñích ñaàu tieân cuûa TAG laø trieån khai vaø ñöa tôùi ISO quan ñieåm cuûa moãi quoác gia veä töøng tieâu chuaån rieâng bieät döôùi daïng goùp yù vaø boû phieáu kín. ISO/TC 207 Quaûn lyù moâi tröôøng Vaên phoøng: Canada SC1 Heä thoáng QLMT Anh SC2 Ñaùnh giaù moâi tröôøng vaø ñieàu tra moâi tröôøng lieân quan Haø Lan SC3 Daùn nhaõn moâi tröôøng UÙc SC4 Ñaùnh giaù hoïat ñoâäng moâi tröôøng Myõ SC5 Phaân tích voøng ñôøi saûn phaåm (LCA) Phaùp SC6 Caùc thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa Nauy WG1 Quy ñònh WG 2 Höôùng daãn chung WG3 Caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû WG1 Nguyeân taéc ñaùnh giaù WG2 Thuû tuïc ñaùnh giaù WG3 Yeâu caàu cuûa chuyeân gia ñaùnh giaù WG4 Caùc ngieân cöùu khaùc WG1 Nhöõng yeâu caàu chung cho chöông trình kyõ naêng WG2 Yeâu caàu töï tuyeân boá WG3 Caùc nguyeân taéc höôùng daãn cho chöông trình daùn nhaõn moâi tröôøng WG1 Ñaùnh giaù hoïat ñoäng moâi tröôøng WG2 Ñaùnh giaù hoïat ñoäng moâi tröôøng lónh vöïc coâng nghieäp WG1 Caùc nguyeân lyù chung vaø thuû tuïc veà LCA WG2 Phaân tích toùm taét voøng ñôøi saûn phaåm WG3 Phaân tích toùm taét voøng ñôøi saûn phaåm (cuïï theå) WG4 Phaân tích taùc ñoäng voøng ñôøi saûn phaåm WG1 Tieâu chuaån veà caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa saûn phaåm Ñöùc WG5 Ñaùnh giaù naâng cao voøng ñôøi saûn phaåm Sô ñoà 2.1 Tieåu ban ISO/TC 207 vaø nhoùm laøm vieäc 2.1.4 Boä tieâu chuaån quoác teá ISO 14000 veà quaûn lyù moâi tröôøng UÛy ban kyõ thuaät 207 (TC 207) (ISO) thaønh laäp ñeå xaây döïng caùc tieâu chuaån ISO 14000. Tieâu chuaån ISO 14000 coù theå ñöôïc caáu truùc töông töï nhö tieâu chuaån ISO 9000. UÛy ban kyõ thuaät 207 vaø 176 ( Ban kyõ thuaät xaây döïng tieâu chuaån ISO 9000) ñaõ cuøng laøm vieäc vaø söû duïng caùc baøi hoïc töø quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng tieâu chuaån ISO 9000 vaø xaây döïng tieâu chuaån ISO 14000 döïa treân neàn taûng tieâu chuaån naøy. Boä tieâu chuaån ISO 14000 bao goàm caùc tieâu chuaån lieân quan vôùi Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (nhö ISO 14001 vaø 14004) vaø nhöõng tieâu chuaån lieân quan vôùi caùc coâng cuï quaûn lyù moâi tröôøng (caùc tieâu chuaån khaùc cuûa boä tieâu chuaån ISO 14000). Tieâu chuaån ISO 14000 coù theå aùp duïng cho caùc coâng ty, khu vöïc haønh chính hay tö nhaân. Baûng 1.2 trình baøy boä tieâu chuaån ISO 14000 vaø caùc coâng vieäc ñang tieán haønh ñoái vôùi nhöõng tieâu chuaån naøy Baûng 2.1 Boä tieâu chuaån ISO 14000 Teân goïi Xuaát baûn Chuû ñeà ISO 14001: 1996 1996 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng – Quy ñònh vaø höôùng daãn söû duïng ISO 14004: 1996 1996 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng – Höôùng daãn chung veà nguyeân taéc, heä thoáng vaø kyõ thuaät hoã trôï ISO 14010: 1996 1996 Höôùng daãn ñaùnh giaù moâi tröôøng – Nguyeân taéc chung ISO 14011: 1996 1996 Höôùng daãn ñaùnh giaù moâi tröôøng – Thuû tuïc ñaùnh giaù- Ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14012: 1996 1996 Höôùng daãn ñaùnh giaù moâi tröôøng – Chuaån cöù trình ñoä ñoái vôùi chuyeân gia ñaùnh giaù moâi tröôøng ISO /WD 14015 Seõ ñöôïc xaùc nhaän Ñaùnh giaù moâi tröôøng cuûa toå chöùc ISO 14020: 1998 1998 Caùc loaïi hình nhaõn moâi tröôøng – Nguyeân taéc chung ISO/DIS 14021 1999 Caùc loïai hình nhaõn moâi tröôøng – Caùc yeâu caàu töï coâng boá nhaõn moâi tröôøng ISO/FDIS 14024 1998 Caùc loïai hình nhaõn moâi tröôøng- Nhaõn moâi tröôøng loïai 1 – Nguyeân taéc vaø thuû tuïc ISO/WD/TR/14025 Ñaõ ñöôïc xaùc nhaän Caùc loïai hình nhaõn moâi tröôøng – Nhaõn moâi tröôøng loïai 3 – Nguyeân taéc vaø thuû tuïc – Höôùng daãn ISO/DIS 14031 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù keát quaû hoïat ñoäng moâi tröôøng – Höôùng daãn ISO/TR 14032 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù keát quaû hoïat ñoäng moâi tröôøng –Höôùng daãn ISO 14040: 1997 1997 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm –Nguyeân lyù vaø khuoân khoå Teân goïi Xuaát baûn Chuû ñeà ISO 14041 : 1998 1998 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm – Muïc tieâu, phaïm vi xaùc ñònh vaø phaân tích kieåm keâ ISO/CD 14042 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm – Ñaùnh giaù taùc ñoäng voøng ñôøi saûn phaåm ISO/DIS 14043 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm – Giaûi thích voøng ñôøi saûn phaåm ISO/TR 14048 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm – Bieåu maãu taøi lieäu ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm ISO/TR 14049 1999 Quaûn lyù moâi tröôøng – Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm – Ví duï veà söï aùp duïng cuûa ISO 14001 ISO 14050 :1998 1998 Quaûn lyù moâi tröôøng – Thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa ISO/TR 14061 1998 Thoâng tin giuùp cho caùc cô quan laâm nghieâp trong vieäc söû duïng heä thoáng tieâu chuaån ISO 14001 vaø 14004 ISO Guide 64 : 1997 1997 Höôùng daãn cho vieäc bao goàm khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån saûn phaåm Ghi chuù : CD : UÛy ban döï thaûo DIS : Döï thaûo tieâu chuaån quoác teá FDIS : Döï thaûo tieâu chuaån quoác teá cuoái cuøng TR : Baùo caùo kyõ thuaät CHÖÔNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG THEO ISO 14000 2.2.1 Chöông trình xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14000 ISO 14000 khoâng ñöa ra caáu truùc nhaát ñònh ñoái vôùi HTQLMT, ví khoù coù theå coù caáu truùc nhaát ñònh phuø hôïp vôùi taát caû caùc loaïi hình toå chöùc. Tuy nhieân tieâu chuaån ISO 14001 vaø ISO 14004 chæ ra caùc yeâu caàu cô baûn vaø muïc ñích cuûa HTQLMT, vaø caùc yeâu caàu naøy caàn ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi nguoàn löïc, vaên hoùa vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc.Caùc yeâu caàu chung cuûa HTQLMT theo ISO 14000 ñöôïc toùm taét qua moâ hình P-D-C-A (Plan-Do-Check-Act) (Sô ñoà 2.2) Sô ñoà 2.2 Moâ hình P-D-C-A Caûi tieán lieân tuïc Chính saùch moâi tröôøng Caùc khía caïnh moâi tröôøng Caùc yeâu caàu phaùp lyù vaø caùc yeâu caàu khaùc Muïc tieâu vaø chæ tieâu Chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng Laäp keá hoaïch Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Giaùm saùt vaø ño Ñaùnh giaù möùc ñoä tuaân thuû Söï khoâng phuø hôïp, haønh ñoäng khaéc phuïc, phoøng ngöøa Hoà sô Ñaùnh giaù noäi boä Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc Cô caáu vaø traùch nhieäm Ñaøo taïo, nhaän thöùc vaø naêng löïc Thoâng tin lieân laïc Taøi lieäu heä thoáng QLMT Kieåm soaùt taøi lieäu Kieåm soaùt ñieàu haønh Chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng tình traïng khaån caáp Thöïc hieän vaø ñieàu haønh 2.2.2 Dieãn giaûi caùc böôùc thöïc hieän 2.2.2.1 Cam keát laõnh ñaïo Moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng toát phaûi döïa treân moät chính saùch moâi tröôøng vöõng maïnh do ngöôøi laõnh ñaïo cao nhaát cuûa toå chöùc ñöa ra vaø tieâu chuaån ISO 14000 ñaõ quy ñònh ngöôøi laõnh ñaïo cao nhaát chòu traùch nhieäm vieát chính saùch moâi tröôøng cho toå chöùc nhö moät lôøi cam keát. 2.2.2.2 Thaønh laäp nhoùm chuyeân traùch ISO Ñeå coù nhaân löïc thöïc hieän vieäc xaây döïng heä thoáng, doanh nghieäp caàn thaønh laäp nhoùm moâi tröôøng EST ( Enviroment Steering Team) laø nhöõng ngöôøi seõ tröïc tieáp laøm vieäc nhaèm thuùc ñaåy quaù trình xaây döïng vaø thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Nhoùm naøy seõ laø ñaàu moái hoïat ñoäng, coù traùch nhieäm thuùc ñaåy, höôùng daãn vaø giuùp ñôõ caùc thaønh vieân khaùc trong doanh nghieäp thöïc hieän. 2.2.2.3 Xaây döïng chính saùch moâi tröôøng Coù theå hình dung HTQLMT laø söï khôûi ñaàu cam keát ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø caûi tieán lieân tuïc caùc keát quaû hoïat ñoäng veà moâi tröôøng cuûa toå chöùc. Cam keát naøy ñi keøm vôùi tuyeân boá veà chính saùch moâi tröôøng – neâu ra caùc nguyeân taéc lyù thuyeát vaø thöïc haønh giuùp toå chöùc coù theå vaän haønh heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. Ñaây laø giai ñoïan ñaàu cuûa caáu truùc HTQLMT vaø laø neàn taûng ñeå xaây döïng vaø thöïc hieän HTQLMT .Chính saùch moâi tröôøng phaûi ñaûm baûo cam keát ngaên ngöøa oâ nhieãm caûi tieán lieân tuïc, tuaân thuû caùc yeâu caàu phaùp luaät vaù caùc yeâu caàu khaùc lieân quan. (4.2 – Phuï luïc 1) 2.2.2.4 Xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng Treân cô sôû phaân tích hoïat ñoäng, saûn phaåm, dòch vuï cuûa toå chöùc ñeå tìm ra khía caïnh coù taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng vaø xaây döïng chöông trình quaûn lyù chuùng. (4.3.1-Phuï luïc 1) 2.2.2.5 Xaùc ñònh yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Xaùc ñònh caùc yeâu caàu veà phaùp luaät vaø nhöõng yeâu caàu khaùc maø toå chöùc phaûi tuaân thuû, töø ñoù ñöa ra chöông trình quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå tuaân theo caùc yeâu caàu ñoù. (4.3.2-Phuï luïc 1) 2.2.2.6 Xaùc ñònh muïc tieâu, chæ tieâu Toå chöùc ñaët ra muïc tieâu vaø chæ tieâu nhaèm bieán ñònh höôùng thaønh haønh ñoäng cuï theå. Muïc tieâu vaø chæ tieâu caàn ñöôïc ñöa vaøo keá hoïach haønh ñoäng cuûa toå chöùc, taïo thuaän lôïi cho söï keát hôïp vieäc quaûn lyù moâi tröôøng vôùi hoïat ñoäng quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh. (4.3.3-Phuï luïc 1) 2.2.2.7 Xaây döïng chöông trình quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng Xaây döïng chöông trình quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng nhaèm ñaûm baûo ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu ñaõ ñeà ra. Ñeå ñaûm baûo tính hieäu quaû chöông trình quaûn lyù caàn : Chæ ñònh traùch nhieäm cuï theå cho töøng boä phaän, caù nhaân trong vieäc tieán haønh caùc hoïat ñoäng .(4.4.1-Phuï luïc 1). Xaùc ñònh phöông tieän, coâng cuï, nguoàn löïc caàn thieát , khung thôøi gian thöïc hieän vaø ñaït ñöôïc.(4.4.1-Phuï luïc 1). Thieát laäp heä thoáng taøi lieäu höôùng daãn, taøi lieäu kieåm soaùt quaù trình thöïc hieän.(4.4.4-Phuï luïc 1). Thieát laäp qui trình kieåm soaùt taøi lieäu.(4.4.5-Phuï luïc 1). 2.2.2.8 Vaän haønh heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo vaø tieán haønh ñaøo taïo caùc quy trình, höôùng daãn coâng vieäc trong chöông trình quaûn lyù . Thieát laäp heä thoáng thoâng tin lieân laïc.Vaän haønh heä thoáng quaûn lyù vaø xaây döïng thuû tuïc kieåm soaùt quaù trình vaän haønh ñaûm baûo thöïc hieän theo ñuùng chöông trình ñaõ ñeà ra.(4.4.2 – 4.4.3– 4.4.6-Phuï luïc 1) 2.2.2.9 Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc Giaùm saùt vaø ño keát quaû töø quaù trình vaän haønh chöông trình quaûn lyù, ñaùnh giaù möùc ñoä tuaân thuû, töø ñoù xaùc ñònh söï khoâng phuø hôïp vaø ñöa ra haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa.(4.5.1 - 4.5.2 - 4.5.3 - Phuï luïc 1) 2.2.2.10 Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Xem xeùt yeâu caàu thu thaäp caùc thoâng tin lieân quan tôùi QLMT vaø thoâng baùo caùc thoâng tin naøy vôùi laõnh ñaïo caáp cao theo keá hoïach ñònh tröôùc. Muïc ñích cuûa quaù trình xem xeùt naøy goàm: Ñaûm baûo tính phuø hôïp lieân tuïc cuûa HTQLMT Xaùc ñònh tính ñaày ñuû Thaåm tra tính hieäu quaû cuûa heä thoáng Taïo ñieàu kieän caûi tieán lieân tuïc HTQLMT , caùc quaù trình vaø thieát bò moâi tröôøng. Töø keát quaû xem xeùt cuûa laõnh ñaïo veà caùc thieát bò vaø nhaân löïc söû duïng trong quaù trình aùp duïng HTQLMT cuõng nhö caùc keát quaû hoïat ñoäng veà moâi tröôøng, toå chöùc seõ quyeát ñònh ñöôïc ñieàu kieän hieän taïi coù theå chaáp nhaän ñöôïc, vaø caàn phaûi thay ñoåi nhöõng gì. .(4.6-Phuï luïc 1) – KINH NGHIEÄM AÙP DUÏNG ISO 14000 TREÂN THEÁ GIÔÙI VAØ TRONG NÖÔÙC 3.1 ÑIEÀU TRA MÔÙI NHAÁT VEÀ TÌNH HÌNH AÙP DUÏNG ISO 14000 Theo keát quaû cuûa cuoäc ñieàu tra thöôøng nieân ñöôïc Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO baét ñaàu tieán haønh töø thaùng gieâng naêm 1993 nhaèm ñöa ra moät caùi nhìn toång theå veà tình hình chöùng nhaän caùc heä thoáng quaûn lyù treân toaøn theá giôùi döïa treân caùc tieâu chuaån veà quaûn lyù heä thoáng chaát löôïng vaø heä thoáng moâi tröôøng do ISO ban haønh. Caùc döõ lieäu ñöôïc ISO thu thaäp töø nhieàu nguoàn rieâng reõ( caùc toå chöùc quoác gia thaønh vieân cuûa ISO, caùc cô quan coâng nhaän vaø chöùng nhaän) vaø do ñoù khoâng phaûi laø hoaøn toaøn chính xaùc. Tuy nhieân, muïc tieâu cuûa cuoäc ñieàu tra laø ñöa ra moät chæ soá duy nhaát veà tình hình aùp duïng caùc tieâu chuaån veà heä thoáng chaát löôïng cuûa ISO treân quy moâ toaøn caàu. Sau ñaây laø moät soá keát quaû chính veà vieäc caáp chöùng chæ ISO 14001 treân theá giôi : -Tyû leä taêng cuûa löôïng chöùng chæ ISO 14001 ñöôïc caáp trong naêm 2003 ñöôïc coi laø lôùn nhaát trong voøng 9 cuoäc ñieàu tra maø ISO tieán haønh ñoái vôùi tieâu chuaån quaûn lyù heä thoáng moâi tröôøng naøy. -Ñeán cuoái thaùng 12 naêm 2003, coù ít nhaát 66.070 chöùng chæ ISO 14001 ñaõ ñöôïc caáp ôû 113 quoác gia vaø neàn kinh teá. Baûng 3.1 Danh saùch möôøi quoác gia coù löôïng chöùng chæ ISO 14001 lôùn nhaát STT Quoác gia Soá löôïng 1 Nhaät Baûn 13 416 2 Vöông Quoác Anh 5 460 3 Trung quoác 5 064 4 Taây Ban Nha 4 860 5 Ñöùc 4144 6 Myõ 3 553 7 Thuïy Ñieån 3 404 8 Italia 3 066 9 Phaùp 2 344 10 Han Quoác 1 495 Nguoàn Taïi Vieät Nam, tính ñeán ngaøy 28/04/2004 ñaõ coù treân 100 doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän ISO 14001. Danh saùch caùc toå chöùc ñöôïc chöùng nhaän ISO 14001 (Baûng 3.2 – Phuï luïc 2) 3.2 NHU CAÀU AÙP DUÏNG ISO 14000 ÔÛ VIEÄT NAM Luaät phaùp veà baûo veä moâi tröôøng ngaøy caøng chaët cheõ vaø hoaøn thieän Luaät baûo veä moâi tröôøng cuûa Vieät Nam ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua vaøo thaùng 12/1993 vaø ban haønh vaøo ngaøy 10/01/1994 “Ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù nhaø nöôùc vaø traùch nhieäm cuûa chính quyeàn caùc caáp, caùc cô quan Nhaø nöôùc, toå chöùc kinh teá, toå chöùc xaõ hoäi, ñôn vò vuõ trang nhaân daân vaø moïi caù nhaân trong vieäc baûo veä moâi tröôøng nhaèm baûo veä söùc khoûe nhaân daân, ñaûm baûo quyeàn con ngöôøi ñöôïc soáng trong moâi tröôøng trong laønh, phuïc vuï söï nghieäp phaùt trieån laâu beàn ñaát nöôùc, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng khu vöïc toaøn caàu ”. Beân caïnh Luaät moâi tröôøng coøn coù moät soá nghò ñònh vaø caùc luaät khaùc coù lieân quan ñeán coâng taùc baûo veä moâi tröôøng nhö : Nghò ñònh veà baûo veä söùc khoûe con ngöôøi ban haønh 1989 Nghò ñònh veà taøi nguyeân khoaùng saûn ban haønh 1989 Nghò ñònh veà caùc saûn phaåm bieån ban haønh 1998 Luaät ñaát ñai ban haønh 1989 Luaät baûo veä vaø phaùt trieån röøng ban haønh 1991 Luaät taøi nguyeân khoaùng saûn, phaùp leänh veà thueá taøi nguyeân khoaùng saûn ban haønh 1995 Luaät phaïm toäi moâi tröôøng ban haønh 2000 ... Nhaän thöùc veà baûo veä moâi tröôøng cuûa coäng ñoàng ñöôïc naâng cao Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá, khoa hoïc kó thuaät, caùc vaán ñeà moái tröôøng ngaøy caøng naûy sinh nhieàu phöùc taïp.Vaán ñeà naøy ñaõ vaø ñang thu huùt söï quan taâm cuûa coäng ñoàng vaø yù thöùc cuûa coäng ñoàng ngaøy caøng cao. Ñieàu naøy theå hieän qua söï gia taêng cuûa caùc trung taâm, vieän nghieân cöùu lieân quan ñeán vaán ñeà moâi tröôøng. Ngaøy caøng coù nhieàu toå chöùc laøm nhöõng coâng vieäc lieân quan ñeán nghieân cöùu vaø baûo veä moâi tröôùng nhö “Hoøa bình xanh”, “Ñaûng xanh” nhaèm ngaên chaën caùc haønh ñoäng gaây oâ nhieãm,suy thoaùi moâi tröôøng. Maïng löôùi söï soáng cuûa Vieät Nam ñang bò thaùch thöùc.Tính ña daïng sinh hoïc ñaëc thuø ñang bò laâm nguy. Dieän tích röøng töï nhieân chæ baèng 1/2 dieän tích röøng 50 naêm veà tröôùc. Xaáp xæ 90% caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp khoâng coù caùc phöông tieän xöû lyù nöôùc thaûi, khí thaûi. Nöôùc ngaàm ñang giaûm caû veá soá löôïng laãn chaát löôïng. OÂ nhieãm khoâng khí ñoâ thò vaø uøn taéc giao thoâng ñang taêng leân do vieäc quaù taûi caùc phöông tieän giao thoâng, vieäc söû duïng phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät cuõng ñang taêng leân gaáp boäi. Khaû naêng phuïc hoài traïng thaùi caân baèng cuûa moâi tröôøng töï nhieân ñang giaûm daàn. Chính nhöõng vaán ñeà treân ñaõ laøm cho con ngöôøi quan taâm chuù yù hôn tôùi taùc ñoäng cuûa coâng nghieäp ñoái vôùi moâi tröôøng vaø traùch nhieäm cuûa ngaønh coâng nghieäp trong baûo veä moâi tröôøng phaûi baûo veä cuoäc soáng. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng hieän nay khoâng phaûi cuûa rieâng mình ai, cuûa moät quoác gia naøo maø trôû thaønh moái quan taâm cuûa toaøn caàu. Caùc haøng raøo thöông maïi Cuøng vôùi xu höôùng toaøn caàu hoùa caùc coäng ñoàng thöông maïi treân theá giôùi ngaøy caøng quan taâm tôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng,hoï daõ keát hôïp vôùi nhau thaønh laäp neân nhöõng hieäp hoäi vaø ñeà ra nhöõng nguyeân taéc chung veà moâi tröôøng trong caùc hoaït ñoâng kinh doanh cuûa mình. Chæ nhöõng doanh nghieäp naøo hoäi ñuû caùc yeâu caàu ñaõ ñeà ra môùi coù theå ñöôïc tham gia vaøo quaù trình trao ñoåi maäu dòch chung giöõa khoái naøy. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi nhöõng doanh nghieäp khoâng thoõa maõn nhöõng yeâu caàu ñoù laø bò gaït ra khoûi quaù trình buoân baùn trao ñoåi toaøn caàu vaø khoâng nhaän ñöôïc söï hoã trôï töø caùc hieäp hoäi naøy. Nhöõng doanh nghieäp naøy coøn chòu raát nhieàu thieät thoøi nhö khaû naêng caïnh tranh vaø môû roäng thò tröôøng… Quaù trình naøy ñaõ taïo neân nhöõng raøo caûn thöông maïi ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong vieäc hoäi nhaäp toaøn caàu, chính vì vaäy, caùc doanh nghieäp muoán vöôn ra thò tröôøng quoác teá buoäc phaûi caûi tieán, naâng cao hieäu quaû hoïat ñoäng moâi tröôøng cuûa mình. Taát caû caùc yeáu toá treân ñaõ daãn ñeán vieäc hình thaønh moät heä thoáng chung höôùng daãn vieäc quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc Quoác teá coâng nhaän. ÔÛ Vieät Nam, Tieâu chuaån ISO 14000 tuy chöa phoå bieán nhöng cuõng ñoùng goùp vai troø quan troïng trong vieäc caùc doanh nghieäp löïa choïn moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng cho mình. 3.3 THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN TRONG VIEÄC AÙP DUÏNG ISO 14000 ÔÛ VIEÄT NAM 3.3.1 Thuaän lôïi 3.3.1.1 Mang laïi nhieàu lôïi ích Vieäc aùp duïng ISO 14000 coù theå mang laïi nhieàu lôïi ích nhö : Tieát kieäm nguyeân lieäu vaø naêng löôïng do ñoù caûi thieän hieäu quaû noäi boä doanh nghieäp Giaûm thieåu caùc ruûi ro veà moâi tröôøng, taêng cao hieäu quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng, ñaùp öùng yeâu caàu phaùp luaät do ñoù giaûm söùc eùp veà yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát töø phía caùc toå chöùc khaùc nhau – caùc toå chöùc chính phuû, quaûng ñaïi coâng chuùng, caùc toå chöùc moâi tröôøng vaø ngöôøi tieâu duøng. Naâng cao hình aûnh doanh nghieäp, taêng khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng, naâng cao lôïi nhuaän. Ñoái vôùi thöông maïi quoác teá, tieâu chuaån ñaûm baûo cô sôû cho nhöõng trieån voïng moâi tröôøng chung giöõa caùc doanh nghieäp. Noù coù theå daãn ñeán vieäc hoøa nhaäp caùc nguyeân taéc quoác gia vaø cho pheùp ngaønh coâng nghieäp vaø caùc cô quan kieåm toaùn treân toaøn theá giôùi coù moät ngoân ngöõ vaø phaïm vi chung trong vieäc ñaùnh giaù caùc heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Rieâng taäp hôïp caùc tieâu chuaån moâi tröôøng coù theå giuùp traùnh ñöôïc vieäc ñaêng kyù, thanh tra, caáp chöùng chæ nhieàu laàn vaø nhöõng yeâu caàu maâu thuaãn cuûa caùc tieâu chuaån quoác gia khaùc nhau vaø do ñoù giaûm ñöôïc caùc chi phí tuaân thuû theo caùc tieâu chuaån. Taêng khaû naêng hoøa nhaäp moâi tröôøng kinh doanh quoác teá. 3.3.1.2 Ñöôïc söï hoã trôï töø phía Chính phuû vaù caùc Toå chöùc quoác teá Theo ñònh höôùng phaùt trieån beàn vöõng cuûa Thuû töôùng Chính phuû , chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát ñeán naêm 2010 laø 80% caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñaït chöùng chæ ISO 14000. .( Beân caïnh ñoù nhieàu ñôn vò trong caû nöôùc ñaõ vaø ñang tröïc tieáp tham gia vaøo vieäc quaûng baù, höôùng daãn aùp duïng caùc heä thoáng naøy trong caùc doanh nghieäp thoâng qua ñaøo taïo, tö vaán hay cung caáp thoâng tin. caùc Chi cuïc Tieâu chuaån ño löôøng chaát löôïng taïi ñòa phöông cuõng tham gia moät caùch tích cöïc trong quaù trình naøy. Ngoaøi ra, coù caùc döï aùn nghieân cöùu nhö : Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (EMS) – Ñaùnh giaù vaø chöùng nhaän ISO 14001 cho SME taïi Thaùi Lan, Vieät Nam, Philipine, vaø Indonesia do Ñöùc taøi trôï, keát quaû döï aùn laø naâng cao nhaän thöùc veà giaûm thieåu oâ nhieãm cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam ; xaây döïng naêng löïc veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14000 cho hôn 200 doanh nghieäp trong caùc lónh vöïc ñieän maï, deät may vaø ngaønh cheá bieán thöïc phaåm ; hoã trôï caùc doanh nghieäp xaây döïng vaø trieån khai heä thoáng ISO 14000.( ) 3.3.2 Khoù khaên 3.3.2.1 Chi phí taêng Caùc chuyeân gia ñeàu nhaát trí laø vieäc tuaân thuû theo caùc tieâu chuaån ISO 14000 noùi chung seõ raát toán keùm cho caùc doanh nghieäp. Caùc chi phí lieân quan goàm coù 3 loaïi nhö sau : Chi phí cho vieäc xaây döïng vaø duy trì moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Chi phí tö vaán. Chi phí cho vieäc ñaêng kyù vôùi beân thöù ba. Nhöõng chi phí naøy phuï thuoäc vaøo thôøi gian thöïc hieän vaø ñaêng kyù heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng cuûa doanh nghieäp. Moät doanh nghieäp nhoû hôn coù theå do cô caáu ít phöùc taïp hôn vaø caùc saûn phaåm ít ña daïng hôn, caàn ít thôøi gian hôn so vôùi moät doanh nghieäp lôùn vaø do ñoù chi phí thaáp hôn. Neáu moät doanh nghieäp coù chöông trình vaø chính saùch moâi tröôøng roài thì coù theå giaûm ñöôïc thôøi gian caàn cho vieäc thöïc hieän moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng laø khoaûng 20% so vôùi moät doanh nghieäp chöùa coù chöông trình moâi tröôøng. Söï coù maët cuûa heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ISO 9000 seõ taïo ñieàu kieän cho tieán trình thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14000 vì trong tröôøng hôïp naøy ñaõ coù saün moät soá caùc thuû tuïc vaø chuyeân gia caàn thieát. Caùc doanh nghieäp coù theå ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa ISO 14000 baèng caùch boå sung theâm vaøo heä thoáng ñaõ coù hoaëc söûa ñoåi laïi noù. Caùc doanh nghieäp coù theå caàn khoaûng 30% thôøi gian hoaëc ít hôn ñeå thöïc hieän moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Moät doanh nghieäp vöøa vaø nhoû baét ñaàu töø con soá khoâng thì döï tính caàn khoaûng thôøi gian laø 15 thaùng, vaø coù theå giaûm ñöôïc thôøi gian naøy xuoáng coøn 12 thaùng vôùi moät ñieàu kieän tieân quyeát laø ñaõ coù moät chính saùch moâi tröôøng, vaø 8 thaùng neáu ñaõ coù heä thoáng chaát löôïng ISO 9000. Caùc chi phí cho vieäc xaây döïng vaø duy trì moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng: Nhöõng chi phí cho vieäc xaây döïng moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng seõ caàn ñeán cho caùc nhaân vieân cuûa doanh nghieäp. Nhöõng chi phí naøy chuû yeáu laø nhöõng chi phí noäi boä cuûa doanh nghieäp vaø nhö vôùi ISO 9000, noù ñöôïc xaùc ñònh baèng chi phí thôøi gian cuûa coâng nhaân. Tuy nhieân caùc doanh nghieäp khoâng coù kinh nghieäm thöïc hieän heä thoáng moâi tröôøng vaø chaát löôïng cuõng nhö caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû seõ caàn ñeán söï trôï giuùp töø beân ngoaøi ñeå xaây döïng moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø do ñoù coøn chòu caùc chi phí töø beân ngoaøi. Vieäc thöïc hieän vaø duy trì moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng seõ keùo theo moät quaù trình tö lieäu hoùa raát phöùc taïp vaø toán keùm thôøi gian. Kinh nghieäm vôùi ISO 9000 ñaõ cho thaáy khi caùc taøi lieäu caåm nang ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø caùc nhaân vieân ñaõ quen vôùi thuaät ngöõ cuûa ISO , thì vieäc tö lieäu hoùa coù theå maát ít thôøi gian hôn trong giai ñoaïn ñaàu. Vieäc thöïc hieän ISO 14001 nhìn chung seõ khoâng ñoøi hoûi trang thieát bò coâng ngheä khaùc nhau, vì tieâu chuaån aùp duïng cho heä thoáng quaûn lyù chöù khoâng phaûi laø chæ tieâu hoaït ñoäng. Tuy nhieân yeâu caàu veà “caûi tieán lieân tuïc” coù theå caàn ñeán sau ñoù. Neáu moät doanh nghieäp chuaån bò caûi thieän lieân tuïc thì doanh nghieäp seõ phaûi giaûm vaø thay theá ñaàu vaøo vaø ñi theo caùc thaønh töïu coâng ngheä môùi. Chi phí tö vaán Moät doanh nghieäp caàn ñaêng kyù tieâu chuaån ISO thì caàn phaûi thöïc hieän ñaùnh giaù nghieâm khaéc caùc thuû tuïc vaø xaùc ñònh laø noù coù ñaùp öùng ñöôïc tieâu chuaån ISO 14000 khoâng. Ñeå traùnh vieäc nôi ñaêng kyù tuyeân boá laø khoâng tuaân thuû, caùc coâng ty coù theå thueâ caùc chuyeân gia tö vaán ñeå giuùp hoï thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû neáu heä thoáng ñaõ ñöôïc xaây döïng nhôø söï hoã trôï cuûa moät coâng ty laøm tö vaán coù kinh nghieäm, nôi ñaêng kyù coù theå cho raèng vieäc thöïc hieän ñoù laø hôïp lyù hôn. Kinh nghieäm vôùi ISO 9000 cho thaáy caùc chi phí tö vaán laø raát lôùn. CaÙc coâng ty tö vaán cho raèng caùc chi phí cho ISO 14000 seõ cao hôn raát nhieàu so vôùi ISO 9000 vì noù caàn ñeán caùc chuyeân gia tö vaán coù trình ñoä chuyeân moân cao hôn. Chi phí ñaêng kyù Kinh nghieäm vôùi ISO 9000 cho thaáy laø gaàn 20% chi phí tuaân thuû theo tieâu chuaån seõ laø chi phí cho vieäc ñaêng kyù vôùi beân thöù ba. Trong tröôøng hôïp vieäc ñaêng kyù keát hôïp caû ISO 9000 vaø ISO 14000 thì leä phí seõ cao hôn so vôùi ñaêng kyù chæ moät mình ISO 9000. Lyù do laø caùc leä phí maø nôi ñaêng kyù phaûi chi cho caùc chuyeân gia ñaùnh giaù coù trình ñoä chuyeân moân cao. Caùc doanh nghieäp thöïc hieän ñoàng thôøi caû hai heä thoáng tieâu chuaån ISO coù theå traùnh ñöôïc caùc chi phí ñaêng kyù nhieàu laàn . Caùc chuyeân gia ñeàu cho raèng caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû gaëp nhöõng khoù khaên veà nguoàn taøi chính, nhaân löïc ñeå thöïc hieän ISO 14000 . Tuy nhieân moät soá ngöôøi tham gia vaøo tieán trình xaây döïng tieâu chuaån cho raèng ISO 14000 laø raát chung neân coù theå aùp duïng linh hoaït cho moät doanh nghieäp thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moäi tröôøng. Ví duï chi phí cho vieäc thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñi ñeán chöùng nhaän : Toå chöùc coù töø 1 – 150 ngöôøi : 4700 USD Toå chöùc coù töø 150 – 450 ngöôøi : 5400 USD Toå chöùc coù töø 450 – 700 ngöôøi : 6100 USD Toå chöùc coù töø 700 – 2000 ngöôøi : 7400 USD Toå chöùc coù töø 2000 – 5000 ngöôøi : 8900 USD ( 3.3.2.2 Thieáu nguoàn löïc vaø kinh nghieäm thöïc hieän Taát caû caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñeàu phaûi ñoái maët vôùi caùc khoù khaên trong vieäc xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng nhö caùc taøi chính, caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân, thieáu thoâng tin… Nhaän thöùc veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000 ôû caùc doanh nghieäp Vieät Nam coøn raát haïn cheá, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. ÔÛ Vieät Nam, nhöõng thoâng tin veà caùc yeâu caàu cuûa thò tröôøng quoác teá veà vieäc chöùng nhaän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu raát ít. Coøn ñoái vôùi thò tröôøng trong nöôùc, ngöôøi tieâu duøng vaãn chöa nhaän thöùc ñöôïc veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng neân chöa coù nhöõng aùp löïc lôùn, vì vaäy nhu caàu chöùng nhaän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000 coøn thaáp. ÔÛ Vieät Nam hieän nay, taát caû caùc doanh nghieäp ñaõ ñaït ñöôïc chöùng nhaän ISO 14000 ñeàu laø caùc coâng ty lieân doanh hoaëc 100% voán nöôùc ngoaøi. Caùc coâng ty con naøy chòu aùp löïc töø phía coâng ty meï yeâu caàu phaûi aùp döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000 . 3.3.2.3 Maïng löôùi caùc cô quan tö vaán vaø chöùng nhaän Nhu caàu cuûa caùc doanh nghieäp trong vieäc tieáp caän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001 ngaøy caøng cao. ÔÛ Vieät Nam, soá löôïng caùc cô quan tieán haønh caùc hoaït ñoäng tö vaán, ñaùnh giaù caáp chöùng nhaän ISO 14000 ngaøy caøng nhieàu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp deã daøng löïa choïn moät cô quan tö vaán hay ñaùnh giaù cho heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. Ñieàu ñaùng quan taâm ôû ñaây laø Vieät Nam chöa coù cô cheá quaûn lyù chaát löôïng chuyeân moân vaø caùc dòch vuï tö vaán hay ñaùnh giaù hôïp chuaån daãn ñeán tình traïng caïnh tranh khoâng laønh maïnh giöõa caùc cô quan naøy vôùi nhau nhö phaù giaù, chaïy ñua theo soá löôïng chöù khoâng theo chaát löôïng. Chính nhöõng ñieàu naøy laøm cho caùc doanh nghieäp trôû neân hoang mang, maát phöông höôùng, laøm caûn trôû quaù trình xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa caùc doanh nghieäp, khoâng nhöõng theá coøn daãn ñeán tình traïng chaát löôïng tö vaán suùt keùm. Moät soá cô quan chöùng nhaän ISO 14000 ôû Vieät Nam: QUACERT – Vieät Nam BVQI – Anh QMS – UÙc PSB – Singapore SGS – Thuïy Ñieån DNV – Na Uy TÜV – Ñöùc LLOYD – Anh AFAQ – Phaùp BM TRADA – Anh GOLBAL – Anh – CHÖÔNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG THEO ISO 14000 TAÏI XÍ NGHIEÄP MAY MAËC HAØNG XUAÁT KHAÅU – PROTRADE 4.1 SÔ NEÙT LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN XÍ NGHIEÄP MAY MAËC HAØNG XUAÁT KHAÅU - PROTRADE Xí nghieäp May maëc haøng xuaát khaåu laø ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty Saûn xuaát vaø Xuaát nhaäp khaåu Bình Döông - doanh nghieäp nhaø nöôùc loaïi I vaø do Vaên phoøng Tænh uûy Tænh Bình Döông quaûn lyù. Xí nghieäp töø khi môùi thaønh laäp chæ vôùi 3 phaân xöôûng E, D1, D2, cho ñeán 07/1996 xí nghieäp coù 6 phaân xöôûng hoaït ñoäng goàm: Phaân xöôûng E nay laø phaân xöôûng May 1. Phaân xöôûng D2 nay laø phaân xöôûng May 2. Phaân xöôûng D1 nay laø phaân xöôûng May 3. Phaân xöôûng theâu . Phaân xöôûng caét. Phaân xöôûng hoaøn taát. Quy moâ cuûa Xí nghieäp May maëc haøng xuaát khaåu -Protrade Quy moâ veà saûn xuaát vaø lao ñoäng : Veà cô sôû haï taàng : Vôùi toång dieän tích maët baèng laø 8000 m2 , xí nghieäp hieän coù 6 phaân xöôûng hoaït ñoäng , ñieàu kieän vaän chuyeån haøng may giöõa caùc xöôûng vaø caùc kho raát thuaän lôïi, vò trí giöõa caùc boä phaän chöùc naêng trong xí nghieäp bao goàm: khu saûn xuaát cuûa caùc xöôûng, heä thoáng kho baõi, khu laøm vieäc cuûa khoái vaên phoøng, khu vöïc baûo veä, baõi giöõ xe, nhaø aên taäp theå vaø nhaø ôû cho coâng nhaân ôû xa. Veà nhaân söï : Hieän nay xí nghieäp coù toång soá nhaân söï laø 1841 ( Nöõ : 1429 ngöôøi chieám tæ leä 76.62%) Quy moâ veà thò tröôøng : Do xí nghieäp ñöôïc thaønh laäp laâu naêm, saûn phaåm ña daïng, saéc xaûo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa khaùch haøng neân xí nghieäp chieám ñöôïc thò tröôøng töông ñoái lôùn trong vaø ngoaøi nöôùc. Hieän nay xí nghieäp coù hôn 50 khaùch haøng lôùn vaø thöôøng xuyeân. Saûn phaåm cuûa xí nghieäp ñöôïc xuaát khaåu sang caùc nöôùc Chaâu Aâu vaø Chaâu AÙ nhö : Ñaøi Loan, Hoâng Koâng, Singapore, Malaysia, Haøn Quoác,…Maët khaùc, khi hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam-Hoa Kyø ñöôïc thoâng qua, thueá xuaát khaåu giaûm töø 40% coøn 4%, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø Xí nghieäp noùi rieâng ngaøy caøng khueách tröông thò tröôøng phöông Taây, trong ñoù thò tröôøng Chaâu Aâu laø thò tröôøng chuû löïc vôùi doanh soá haøng naêm chieám 75%, Ñöùc laø thò tröôøng lôùn nhaát xí nghieäp, thò tröôøng Chaâu AÙ chuû yeáu laø nhaän gia coâng. Vò trí cuûa xí nghieäp : Xí nghieäp naèm ôû vò trí thuaän lôïi cho saûn xuaát vaø giao thöông vôùi khaùch haøng: Phía Taây : giaùp Quoác loä 13. Phía Ñoâng giaùp vôùi Lieân doanh söõa Foremost. Phía Nam giaùp ñaát noâng nghieäp ñaõ ngöng saûn xuaát. Phía Baéc giaùp vôùi khu daân cö vaø C.Ty TNHH Haûi Aâu. Ñòa chæ giao dòch cuûa xí nghieäp : Xí Nghieäp May maëc haøng xuaát khaåu - Protrade Teân giao dòch : The Union Of Manufactories Producing and Trading Goods ( Protrade Corporation). Ñòa chæ : Quoác loä 13, Xaõ Bình Hoøa, Huyeän Thuaän An, Tænh Bình Döông. Tel : 0650.755266. Fax : 0650.755.415. Email : protradebinhduong@hcm.vnn.vn Saûn phaåm vaø daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát cuûa Xí nghieäp Xí nghieäp chuyeân may maëc caùc haøng xuaát khaåu nhö : aùo jacket loâng vòt, aùo jacket goân, aùo sô mi, aùo polo-shirt, caùc loaïi quaàn aùo thun, quaàn taây, ñoà theå thao, quaàn aùo treû em,… Xí nghieäp saûn xuaát theo coâng ngheä hieän ñaïi, söû duïng heä thoáng caét baèng maùy ví tính, maùy may coâng nghieäp, heä thoáng uûi baèng loø hôi…. Theo daây chuyeàn saûn xuaát sau : Sô ñoà 4.1 Daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát Nguyeân lieäu vaûi Nguyeân vaät leäu Kieåm tra Raùp Caét chi tieát Ñoùng khung nuùt UÛi Gaén nhaõn Ñoùng thuøng Xeáp, voâ bao Nhaäp kho thaønh phaåm May chi tieát I May chi tieát II May chi tieát III May loùt 4.2 CHÖÔNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG THEO ISO 14000 TAÏI XÍ NGHIEÄP MAY MAËC HAØNG XUAÁT KHAÅU – PROTRADE 4.2.1 Chính saùch moâi tröôøng (Muïc 4.2 – ISO 14001:2004) 4.2.1.1 Noäi dung Xí nghieäp noå löïc ñaùp öùng moät caùch toát nhaát moïi yeâu caàu veà caûi thieän, baûo veä laøm cho moâi tröôøng saïch – ñeïp – an toaøn vaø saûn xuaát tieát kieäm baèng nhaän thöùc vaø naâng löïc khoâng ngöøng ñöôïc naâng cao. Ñeå ñaït ñöôïc , Ban giaùm ñoác Xí nghieäp Protrade cam keát : Tuaân thuû caùc yeâu caàu phaùp luaät veà moâi tröôøng cuûa nhaø nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam vaø caùc yeâu caàu khaùc lieân quan. Xaùc ñònh ñaày ñuû caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù yù nghóa gaây ra bôûi hoïat ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa Xí nghieäp. Söû duïng hieäu quaû, tieát kieäm nguoàn naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu. Taêng cöôøng caùc bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi hieäu quaû. Caûi tieán lieân tuïc coâng taùc QLMT nhaèm ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø öùng phoù kòp thôøi caùc tình huoáng khaån caáp. Thöôøng xuyeân naâng cao nhaän thöùc cho caùn boä –coâng nhaân vieân veà baûo veä vaø quaûn lyù moâi tröôøng. 4.2.1.2 Thöïc hieän Chính saùch moâi tröôøng ñöôïc laäp thaønh vaên baûn. Thöïc hieän, duy trì vaø thoâng tin lieän laïc tôùi caùc nhaân vieân vaø nhaø thaàu veà chính saùch baèng caùch : Toùm taét chính saùch moâi tröôøng cho caùc nhaân vieân, nhaø thaàu môùi. Toùm taét laïi chính saùch moâi tröôøng trong caùc cuoäc hoïp vôùi nhaân vieân hoaëc nhaø thaàu. Ñöa chính saùch moâi tröôøng leân caùc baûng thoâng baùo, caùc bieåu ngöõ hoaëc daïng theû trong caên tin. Cung caáp thoâng tin veà chính saùch moâi tröôøng treân caùc baûn tin cuûa coâng nhaân. Ñöa chính saùch moâi tröôøng vaøo hôïp ñoàng laøm vieäc. Ñeå chính saùch moâi tröôøng taïi caùc khu vöïc nhö caên tin, nôi ñeå maùy photocopy hoaëc maùy fax. Coâng boá chính saùch moâi tröôøng ra coäng ñoàng baèng caùch ñöa chính saùch moâi tröôøng vaøo baùo caùo cho caùc beân höõu quan , taøi lieäu quaûng baù cuûa Xí nghieäp, thö vieän Tænh vaø treân trang Web. 4.2.1.3 Kieåm tra Sau moät thôøi gian thöïc hieän, caùn boä phuï traùch moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp tieán haønh ñaùnh giaù thöïc traïng veà chímh saùch moâi tröôøng theo bieåu maãu cuûa baûng 4.1 – Phuï luïc 3. Sau khi hoaøn thaønh ñaùnh giaù thöïc traïng, nhaân vieân moâi tröôøng trình keát quaû phaân tích cho Ban giaùm ñoác xem xeùt , caäp nhaät theâm caùc yeáu toá ñeåù caûi tieán noäi dung cuûa chính saùch cho phuø hôïp hôn. 4.2.2 Xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng (Muïc 4.3.1 – ISO 14001:2004) Döïa treân vieäc phaân tích caùc hoïat ñoäng thöïc teá cuûa Xí nghieäp maø caùc khía caïnh moâi tröôøng ñöôïc nhaän dieän nhö sau : Baûng 4.2 : Nhaän dieän caùc khía caïnh moâi tröôøng töø hoïat ñoäng thöïc teá cuûa Xí nghieäp – Protrade Hoïat ñoäng : Caùc hoïat ñoäng vaên phoøng Tieâu thuï nguyeân vaät lieäu (giaáy , thieát bò vaên phoøng) Tieâu thuï ñieän naêng Taïo ra chaát thaûi thoâng thöôøng (giaáy loïai, thuøng carton, thuøng chöùa…) Hoïat ñoäng : Khu vöïc xöôûng may, caét, theâu Tieâu thuï nguyeân vaät lieäu ( vaûi, giaáy…) Söû duïng, tieâu thuï naêng löôïng (ñieän, daàu DO) OÂ nhieãm khoâng khí (buïi, tieáng oàn) Taïo chaát thaûi ( vaûi,chæ vuïn, giaáy, gieû lau) Söû duïng vaø taïo nöôùc thaûi ( heä thoáng laøm maùt, maùy laïnh, nöôùc noùng) Söû duïng hoùa chaát (aceton, boät giaët) Hoïat ñoäng : Hoïat ñoäng uûi Söû duïng, tieâu thuï taøi nguyeân, naêng löôïng ( nöôùc, than, daàu, ñieän) OÂ nhieãm khoâng khí ( Khí thaûi COx , NOx , SOx ; buïi, phaùt thaûi nhieät) Nöôùc thaûi (noài hôi) Hoïat ñoäng : Khu vöïc nhaø aên – nhaø veä sinh Chaát thaûi raén Nöôùc thaûi sinh hoïat Tieâu thuï nöôùc Söû duïng ñieän Taïo muøi hoâi Hoïat ñoäng : Hoïat ñoäng vaän chuyeån Tieâu thuï nhieân lieäu OÂ nhieãm khoâng khí (khoùi xe) Taïo chaát thaûi ( nhôùt, gieû lau dính nhôùt) Xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå : Döïa vaøo tieâu chuaån, caùc yeáu toá vaø phöông phaùp cho ñieåm trong baûng 4.3 - phuï luïc 4 , caùc khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå cuûa Xí nghieäp ñöôïc xaùc ñònh theo baûng 4.4. Baûng 4.4 Xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå cuûa Xí nghieäp Khía caïnh moâi tröôøng Yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc Möùc ñoä ruûi ro ñoái vôùi con ngöôøi vaø caùc beân höõu quan Taàn suaát taùc ñoäng moâi tröôøng Maät ñoä taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí AÛnh höôûng uy tín cuûa Xí nghieäp Toång ñieåm Söû duïng tieâu thuï naêng löôïng(ñieän, nöôùc) 1 2 1 2 1 7 Khía caïnh taùc ñoäng ñeán khoâng khí (buïi, tieáng oàn, hôi noùng, khí thaûi) 2 3 3 3 2 13 Chaát thaûi 1 2 1 1 1 6 Hoùa chaát vaø nhieân lieäu 2 2 2 2 1 9 Nöôùc thaûi 2 2 1 1 1 7 Qui trình xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå: * Sô ñoà 4.2 Löu ñoà xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng Ñeán * Xaùc ñònh caùc KCMT Phaân loïai KCMT Danh saùch caùc khía caïnh moâi tröôøng khoâng ñaùng keå Ñaùng keå Laäp danh saùch caùc khía caïnh moâi tröôøng khoâng ñaùng keå Khoâng ñaùng keå Thay ñoåi Qui trình môùi Caäp nhaät KCMT Coù Löu hoà sô Baûng 4.5 Dieãn giaûi thöïc hieän quy trình kieåm soaùt caùc khía caïnh moâi tröôøng Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 1 Xaùc ñònh caùc KCMT T/P nhaân söï vaø caùc phoøng ban khaùc Xaùc ñònh taát caû caùc khía caïnh vaø taùc ñoäng phaùt sinh töø hoaït ñoäng, saûn phaåm, dòch vuï cuûa Xí nghieäp Hoïp phoå bieán caùch xaùc ñònh caùc KCMT thuoäc HTQLMT Xaùc ñònh KCMT theo töøng coâng ñoaïn, qui trình saûn xuaát Bieân baûn hoïp 2 2 Phaân loaïi KCMT T/P nhaân söï Laäp phöông phaùp phaân loaïi caùc KCMT ( Xem phaàn A – Phuï luïc 4) Bieåu maãu cuûa KCMT Hoà sô ñaùnh giaù caùc KCMT Danh saùch caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 3 Laäp danh saùch caùc KCMT ñaùng keå T/P nhaân söï Caùc KCMT ñaùng keå vaø khoâng ñaùng keå phaûi ñöôïc laäp thaønh danh saùch ñeå quaûn lyù Danh saùch caùc KCMT ñaùng keå Danh saùch caùc KCMT khoâng ñaùng keå 4 Caäp nhaät caùc KCMT khi aùp duïng qui trình môùi T/P nhaân söï T/P thieát keá Khi coù thay ñoåi qui trình saûn xuaát, nguyeân phuï lieäu, hoaëc thieát keá saûn phaåm môùi phaûi nhaän dieän laïi KCMT KCMT phaûi ñöôïc caäp nhaät vaø quaûn lyù Taøi lieäu cuûa saûn phaåm môùi Danh muïc taøi lieäu nhaän, göûi noäi boä 5 Löu hoà sô T/P nhaân söï Caùc taøi lieäu KCMT phaûi ñöôïc löu giöõ laøm hoà sô cuûa HTQLMT Thuû tuïc lieåm soaùt taøi lieäu Quaù trình xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng caàn thieát laäp vaø duy trì theo thuû tuïc. (Phaàn B – Phuï luïc 4) 4.2.3 Yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc (Muïc 4.3.2 – ISO 14001:2004) Sô ñoà 4.3 Löu ñoà ñaùp öùng caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc Caäp nhaät caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Xaùc ñònh yeâu caàu Phaân phoái caùc boä phaän lieân quan Ñaùnh giaù phaûn hoài vaø ñaùp öùng yeâu caàu noäi boä Ñaùnh giaù söï tuaân thuû yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Höôùng daãn caùc boä phaän thöïc hieän Thu nhaän phaûn hoài töø caùc boä phaän lieân quan Löu hoà sô Tuaân thuû * * Khoâng Tuaân thuû Baûng 4.6 Dieãn giaûi thöïc hieän quy trình ñaùp öùng yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 1 Xaùc ñònh yeâu caàu Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng Xem xeùt caùc yeâu caàu môùi Xaùc ñònh nhöõng yeâu caàu caàn phaûi aùp duïng vaø in ra baûn cöùng caùc yeâu caàu phaùp luaät coù theå aùp duïng cho Xí nghieäp Taøi lieäu veà caùc yeâu caàu phaùp luaät phaûi tuaân thuû 2 Caäp nhaät caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng Haøng thaùng caäp nhaät nhöõng thay ñoåi veà luaät leä töø cô quan coù thaåm quyeàn hoaëc thoâng qua website Haøng naêm xem xeùt laïi yeâu caàu moâi tröôøng cuûa Toång coâng ty Taøi lieäu caäp nhaät ñöôïc 3 Phaân phoái caùc boä phaän lieân quan Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng Ñoùng taäp caùc yeâu caàu naøy vaø phaân phoái ñeán caùc phoøng ban, caù nhaân lieân quan Taøi lieäu ban haønh veà yeâu caàu 4 Höôùng daãn caùc boä phaän thöïc hieän Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng Toå chöùc hoïp höôùng daãn caùc boä phaän thöïc hieän Hoà sô veà bieân baûn cuoäc hoïp 5 Phaûn hoài töø caùc phoøng ban Phuï traùch caùc phoøng ban lieân quan Thoâng baùo cho caùn boä moâi tröôøng veà vieäc xem xeùt cuûa hoï veà caùc luaät coù theå aùp duïng Taøi lieäu phaûn hoài 6 Ñaùnh gía phaûn hoài vaø ñaùp öùng yeâu caàu Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng ,phuï traùch caùc phoøng ban lieân quan Ñaùnh giaù möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc yeâu caàu môùi Xaây döïng chöông trình ñeå thöïc hieän yeâu caàu naøy Hoà sô ñaùnh giaù vaø xaây döïng chöông trình 7 Ñaùnh giaù söï tuaân thuû yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc vaø löu hoà sô Ñaïi dieän Ban laõnh ñaïo veà moâi tröôøng 6 thaùng ñaùnh giaù söï tuaân thuû yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc vaø löu hoà sô Löu hoà sô ñaùnh giaù Hoà sô ñaùnh giaù 4.2.4 Xaùc ñònh muïc tieâu,chæ tieâu – Xaây döïng chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng (Muïc 4.3.3 – ISO 14001:2004) Baûng 4.7 Muïc tieâu, chæ tieâu vaø chöông trình quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng KCMT (1) Muïc tieâu (2) Chæ tieâu (3) Chöông trình quaûn lyù (4) Ngöôøi chòu traùch nhieäm (5) Thôøi gian hoaøn thaønh (6) Khía caïnh taùc ñoäng ñeán khoâng khí(buïi, tieáng oàn, hôi noùng, khí thaûi) Quaûn lyù khía caïnh ñaùp öùng caùc yeâu caàu phaùp luaät BUÏI -Noàng ñoä buïi ñaùp öùng tieâu chuaån moâi tröôøng TCVN 5939 -1995; Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. TIEÁNG OÀN -Ñaït tieâu chuaån möùc oàn theo tieâu chuaån moâi tröôøng TCVN 5949 -1998; Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. HÔI NOÙNG Nhieät ñoä khoâng khí xung quanh ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng TCVN 5937 -1995; Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. KHÍ THAÛI -Chaát löôïng khoâng khí ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng TCVN 5937 -1995 vaø TCVN 5939 -1995 EMP1 : EMP1-1: -Thöïc hieän vieäc baûo trì heä thoáng quaït huùt-maøng nöôùc -Thöïc hieän chöông trình khen thöôûng “Saûn xuaát saïch” ñeå khuyeán khích coâng nhaân giöõ veä sinh taïi nôi laøm EMP1-2: -Trang bò 100% nuùt tai cho ngöôøi lao ñoäng ôû khu vöïc oàn -Söûa chöõa caùc thieát bò giaûm va ñaäp tieáng oàn -Thay theá daàân caùc thieát bò cuõ EMP1-3 : -Thöïc hieän vieäc baûo trì heä thoáng quaït huùt-maøng nöôùc - Boá trí khu vöïc uûi gaàn heä thoáng quaït huùt. EMP1-4 : -Naâng cao oáng khoùi treân loø ñoát baèng than. -Giaùm saùt vaø hieäu chænh quaù trình ñoát loø - Taêng cöôøng giaùm saùt vieäc noå maùy khoâng caàn thieát cuûa caùc xe ra vaøo coâng ty. -Nhaân vieân baûo trì phaân xöôûng -Xöôûng tröôûng, toå tröôûng caùc phaân xöôûng Phoøng haønh chaùnh - Boä phaän cô ñieän cuûa Xí nghieäp vaø cuûa töøng phaân xöôûng -Nhaân vieân baûo trì phaân xöôûng -Xöôûng tröôûng caùc phaân xöôûng may -Nhaân vieân kó thuaät phoøng cô ñieän vaø nhaân vieân phuï traùch noài hôi -Toå baûo veä coång ra vaøo phaân xöôûng Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 -Thaùng 2/ Quyù I-2006 - Quyù II-2006 - Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 -Quyù I/ 2006 -Quyù I-2006 -Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 Hoùa chaát vaø nhieân lieäu (than, daàu) -Söû duïng hieäu quaû löôïng hoùa chaát, nhôùt boâi trôn maùy -Quaûn lyù kho chöùa, khu vöïc söû duïng nhieân lieäu saïch seõ -Söû duïng hieäu quaû loø hôi -Thöïc hieän vieäc quaûn lyù hoùa chaát theo Quyeát ñònh soá 3733/2002/QÑ-BYT. -Traùnh thaát thoaùt. -Kho ngaên naép,traät töï, soá lieäu chính xaùc. -Ñaûm baûo chaát löôïng khi hoùa chaát toàn kho. -Giaûm thieåu tai naïn do hoùa chaát. -Söû duïng hieäu quaû traùnh thaát thoùat nguoàn hôi EMP2: -Kieåm soaùt löôïng hoùa chaát ñaàu vaøo vaø coù hoïach ñònh leân ñôn haøng phuø hôïp traùnh ñeå thöøa thieáu, toàn kho nhieàu,phaân coâng nhieäm cuï toå kho cuï ñeå taêng hieäu quaû coâng taùc. -Ñònh möùc löôïng nhôùt boâi trôn, chaâm vöøa ñuû khoâng ñeå rôi vaõi. -Traùnh roø ræ daàu, traùnh ñoå xaêng daàu khi nhaäp xuaát. -Khu vöïc chöùa than ñaù che chaén kó, traùnh phaùt taùn buïi. -Baûo trì heä thoáng ñöôøng oáng daãn hôi. -Choáng roø ræ. -Boïc baûo oân -Nhaân vieân phoøng kó thuaät, phoøng kinh doanh,kho phuï lieäu -Nhaân vieân phoøng cô ñieän, baûo trì -Nhaân vieân phoøng cô ñieän Xí nghieäp, quaûn lyù noài hôi - Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 -Thaùng 1/Quyù II-2006 Tieâu thuï/Söû duïng naêng löôïng Söû duïng hieäu quaû, tieát kieäm ñieän, nöôùc Giaûm 1% toång löôïng ñieän tieâu thuï bình quaân haøng thaùng Giaûm 100% (4 m3 /ngaøy) löôïng nöôùc roø ræ treân ñöôøng oáng daãn EMP3 : - Caûi taïo heä thoáng chieáu saùng trong toaøn xí nghieäp :thay theá ñeøn sôïi toùc baèng ñeøn huyønh quang - Thöïc hieän chöông trình söû duïng hieäu quaû, tieát kieäm ñieän (taét maùy ví tính vaøo giôø nghæ tröa, chæ môû maùy laïnh töø luùc 9h saùng) - Söõa chöõa thay theá ñöôøng oáng roø ræ. -Thay theá caùc voøi nöôùc hoûng baèng voøi taïo boït. -Boä phaän cô ñieän cuûa Xí nghieäp vaø cuûa töøng phaân xöôûng -Boä phaän haønh chaùnh vaø caùc xöôûng tröôûng, toå tröôûng caùc phaân xöôûng. -Nhaân vieân phoøng cô ñieän, baûo trì cuûa Xí nghieäp -Thaùng 1-2/ Quyù I – 2006 - Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 -Thaùng 2/Quyù II-2006 Chaát thaûi Quaûn lyù chaát thaûi Phaân loïai vaø baùn 100% chaát thaûi saûn xuaát EMP4 : -Phaân loaïi chaát thaûi saûn xuaát vaø chaát thaûi sinh hoïat. -Xöû lyù ñuùng quy ñònh -Lieân heä nhaø thaàu ñeå baùn 100% chaát thaûi saûn xuaát ( bìa carton, vaûi vuïn) -Chaát thaûi nguy haïi(gieû lau maùy dính daàu nhôùt) : Quy ñònh nôi thaûi boû trong phaân xöôûng; Khuyeán khích boû ñuùng nôi quy ñònh -Toå veä sinh -Nhaân vieân moâi tröôøng -Xöôûng tröôûng vaø toå tröôûng caùc phaân xöôûng -Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 Nöôùc thaûi Quaûn lyù nguoàn nöôùc thaûi Tuaân theo yeâu caàu veà tieâu chuaån thaûi cho pheùp tröôùc khi thaûi vaøo coáng goùp chung cuûa khu coâng nghieäp Vieät Nam -Singapore EMP5 : -Laép löôùi loïc raùc trong coáâng thaûi töø nhaø aên. -Kieåm soaùt vieäc xaøi nöôùc laõng phí -Nhaân vieân baûo trì cuûa Xí nghieäp -Nhaân vieân veä sinh -Thaùng 1/Quyù II-2006 - Toång keát vaøo cuoái moãi quyù, baét ñaàu vaøo thaùng 1-2006 4.2.5 Nguoàn löïc, vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn (Muïc 4.4.1 – ISO 14001:2004) Sô ñoà 4.4 Cô caáu vaø traùch nhieäm Xí nghieäp Protrade Phuï traùch phaân xöôûng saûn xuaát Chòu traùch nhieäm phoái hôïp vôùi caùc phoøng ban lieân quan thöïc hieän CTQLMT taïi xöôûng saûn xuaát Phuï traùch phoøng nhaân söï Chòu traùch nhieäm haønh chính nhaân söï Hoã trôï cho caùc nhaân vieân phoøng nhaân söï Chòu traùch nhieäm veà thoâng tin lieân laïc vaø ñaøo taïo Phuï traùch phoøng haønh chaùnh Chòu traùch nhieäm cung caáp caùc vaên baûn phaùp luaät veà moâi tröôøng Phuï traùch nhoùm ñaùnh giaù cuûa Xí nghieäp Thoâng tin lieân laïc Quaûn lyù nhaø aên vaø y teá Baûo veä vaø phoøng chaùy chöõa chaùy Ban Phoù giaùm ñoác Chòu traùch nhieäm chung veà HTQLMT Phuï traùch hoïat ñoäng moâi tröôøng Chòu traùch nhieäm thöïc hieän vaø duy trì HTQLMT cuûa toaøn Xí nghieäp Phuï traùch phoøng kinh doanh Kieåm soaùt nhaø thaàu (CSMT, thuû tuïc quy trình coù lieân quan) Kieåm soaùt phoøng chaùy chöõa chaùy trong kho Giaùm ñoác Chòu traùch nhieäm toång quaùt veà HTQLMT Laäp chieán löôïc veà moâi tröôøng Cô caáu ,traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa Xí nghieäp caàn ñöôïc thoâng tin roäng raõi trong Xí nghieäp baèng caùch : Ñöa aûnh , teân vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi thöïc hieän HTQLMT leân baûn tin Xí nghieäp Thoâng baùo vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïncuûa nhöõng ngöôøi thöïc hieän HTQLMT taïi caùc cuoäc hoïp phoøng hoaëc hoïp chuyeân moân cho moïi ngöôøi bieát Xaây döïng vaø trình baøy chieán dòch naâng cao nhaän thöùc HTQLMT cho laõnh ñaïo caáp cao, laõnh ñaïo caáp trung, chuyeân vieân moâi tröôøng vaø coâng nhaân taïi daây chuyeàn saûn xuaát. Xaây döïng heä thoáng tröïc tuyeán tieáp caän sô ñoà cô caáu vaø traùch nhieäm cuûa HTQLMT Cung caáp thoâng tin veà cô caáu vaø traùch nhieäm cuûa HTQLMT treân baûn tin cuûa coâng nhaân. 4.2.6 Naêng löïc, ñaøo taïo vaø nhaän thöùc (Muïc 4.4.2 – ISO 14001:2004) Sô ñoà 4.5 Löu ñoà ñaøo taïo, nhaän thöùc, naêng löïc taïi Xí nghieäp Protrade Nhu caàu ñaøo taïo Keá hoïach ñaøo taïo Trình ban giaùm ñoác duyeät Noäi dung ñaøo taïo Quaù trình ñaøo taïo Keát quaû ñaøo taïo vaø löu hoà sô Xí nghieäp Protrade coi yeáu toá ñaøo taïo, nhaân thöùc vaø naêng löïc laø yeáu toá raát quan troïng ñeå ñaûm baûo xaây döïng ñöôïc HTQLMT vöõng maïnh. Do ñoù coù raát nhieàu yeâu caàu veà ñaøo taïo, nhaän thöùc vaø naêng löïc cho taát caû caùc nhaân vieân maø coâng vieäc cuûa hoï coù theå taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø HTQLMT trong toaøn Xí nghieäp Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp coù traùch nhieäm xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo , laäp keá hoïach ñaøo taïo nhaèm ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät vaø cuûa HTQLMT. Nhaân vieân phoøng quaûn lyù nhaân söï coù traùch nhieäm ñieàu phoái caùc chöông trình ñaøo taïo vaø löu giöõ hoà sô ñaøo taïo, keát quaû ñaøo taïo cuûa Xí nghieäp. Noäi dung cuûa taøi lieäu ñaøo taïo (phuï luïc 5) : Kieán thöùc chung veà ISO 14000, lôïi ích cuûa heä thoáng, giôùi thieäu HTQLMT cuûa Xí nghieäp, vai troø vaø traùch nhieäm cuûa coâng nhaân laø gì……. Chính saùch moâi tröôøng Laäp keá hoïach xaây döng moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng thaønh coâng vaø vöõng maïnh Thöïc hieän vaø ñieàu haønh HTQLMT Ñaûm baûo HTQLMT cuûa Xí nghieäp ñang vaän haønh – Haønh ñoäng khaéc phuïc 4.2.7 Thoâng tin lieân laïc (Muïc 4.4.3 – ISO 14001:2004) Baûng 4.8 Heä thoáng thoâng tin lieân laïc veà khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa vaø HTQLMT cuûa Xí nghieäp Thoâng tin lieân laïc noäi boä Phuï traùch moâi tröôøng thoâng tin vôùi Ban giaùm ñoác vaø caùn boä phoøng Nhaân söï caùc thoâng tin veà hoïat ñoäng moâi tröôøng hoaëc caùc yeâu caàu beân ngoaøi coù theå aûnh höôûng ñeán hình aûnh hoaëc hoïat ñoäng kinh doanh cuûa Xí nghieäp Phuï traùch moâi tröôøng thoâng tin vôùi phoøng Haønh chaùnh veà caùc vaán ñeà luaät phaùp vaø quy ñònh lieân quan tôùi hoïat ñoäng cuûa Xí nghieäp Phuï traùch moâi tröôøng thoâng tin caùc nhu caàu ñaøo taïo ñeå thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì HTQLMT cho Caùn boä phoøng Nhaân söï Phuï traùch moâi tröôøng duy trì ñòa chæ email vaø soá ñieän thoïai noäi boä ñeå tieáp nhaän caùc caâu hoûi, thoâng tin vaø caùc keânh thoâng tin lieân quan khaùc do nhaân vieân phoøng kinh doanh göûi ñeán Phuï traùch moâi tröôøng laäp keânh thoâng tin khi coù söï coá khaån caáp (xem phaàn 4.2.11) Thoâng tin lieân laïc beân ngoaøi Nhaân vieân phoøng nhaân söï thoâng tin ñeán caùn boä moâi tröôøng caùc yeâu caàu hoaëc thoâng tin beân ngoaøi veà moâi tröôøng(thö, ñieän thoïai töø khaùch haøng, caùc cô quan ñaïi dieän chính phuû, ñaïi dieän baùo chí vaø caùc beân quan taâm ñeán caùc hoïat ñoäng moâi tröôøng cuûa xí nghieäp vaø cuøng vôùi nhaân vieân phuï traùch moâi tröôøng soaïn thaûo caùc thö phaûn hoài. Nhaân vieân phoøng nhaân söï löu giöõ soå caùc thoâng tin ñeán vaø caùc hoà sô phaûn hoài thoâng tin coù theå aûnh höôûng ñeán hình aûnh vaø hoïat ñoäng kinh doanh cuûa Xí nghieäp. Nhaân vieân phoøng nhaân söï vaø nhaân vieân phuï traùch moâi tröôøng baùo caùo thoâng tin naøy cho Ban giaùm ñoác 1 thaùng/1 laàn Nhaân vieân moâi tröôøng laäp keânh thoâng tin khi coù söï coá khaån caáp, baùo caùo hieän tröôøng (xem phaàn 4.2.11) 4.2.8 Taøi lieäu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (Muïc 4.4.4 – ISO 14001:2004) Baûng 4.9 Moâ hình tö lieäu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp Caùc yeáu toá coát loõi Chính saùch moâi tröôøng Caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa Muïc tieâu vaø chæ tieâu Chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng Caùc taøi lieäu lieân quan ñeán caùc yeáu toá coát loõi Caùc thuû tuïc theo yeâu caàu cuûa HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001:2004 (Phaàn A -Phuï luïc 6) Ma traän cô caáu vaø traùch nhieäm Keá hoaïch ñaøo taïo Caâu hoûi veà moâi tröôøng Maãu ñaùnh giaù vieäc quaûn lyù chaát thaûi Caâu hoûi ñaùnh gía söï tuaân thuû Traùch nhieäm cuûa caùc nhaø thaàu hoaït ñoäng trong coâng ty Caâu hoûi ñaùnh giaù nhaø thaàu Chöông trình ñaùnh giaù HTQLMT Chöôngtrình xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Caùc quy trình vaø höôùng daãn coâng vieäc Quy trình theo doõi thu gom chaát thaûi raén (Phaàn 1.B – Phuï luïc 6) -Höôùng daãn coâng vieäc (Quaûn lyù raùc thaûi; Söû duïng hoùa chaát – nhieân lieäu ; Tieát kieäm ñieän; Tieát kieäm nöôùc (Phaàn 2.B – Phuï luïc 6) Löu tröõ hoà sô Danh saùch caùc hoà sô (Phaàn C – Phuï luïc 6) 4.2.9 Kieåm soaùt taøi lieäu (Muïc 4.4.5 – ISO 14001:2004) Kieåm soaùt taøi lieäu laø yeáu toá chuû choát ñeå quaûn lyù hieäu quaû HTQLMT, nhaèm ñaûm baûo caùc taøi lieäu trong toaøn coâng ty ñöôïc söû duïng moät caùch nhaát quaùn. Caùn boä phuï traùch moâi tröôøng Xí nghieäp coù traùch nhieäm xaây döïng vaø duy trì thuû tuïc vaø taøi lieäu ñöôïc xaùc ñònh trong moâ hình taøi lieäu cuûa HTQLMT ñoàng thôøi phaûi ñaûm baûo : Taøi lieäu noäi boä Soaïn thaûo, pheâ duyeät, ban haønh theo quy ñònh, thuû tuïc XaÙc ñònh ñöôïc vò trí cuûa taøi lieäu kieåm soaùt Taát caû caùc taøi lieäu kieåm soaùt ñöôïc xem xeùt ít nhaát moät naêm moät laàn vaø söûa ñoåi khi caàn thieát Phieân baûn taøi lieäu hieän haønh coù saün khi caàn thieát ñeå quaûn lyù vaø thöïc hieän hieäu quaû HTQLMT Caùc taøi lieäu loãi thôøi ñöôïc loïai boû traùnh söû duïng nhaèm laãn Caùc loaïi giaáy pheùp vaø caùc taøi lieäu loãi thôøi naøo veå phaùp luaät vaø kieán thöùc chuyeân moân ñöôïc löu giöõ coù ñoùng daáu “Loãi thôøi hoaëc “Tham khaûo” Taøi lieäu kieåm soaùt phaûi deã ñoïc Coù ngaøy thaùng soaùt xeùt Ñöôïc giöõ gìn theo thöù töï vaø löu laïi trong moät thôøi gian quy ñònh Taøi lieäu beân ngoaøi (Vaên baûn phaùp luaät) : kieåm soaùt gioáng taøi lieäu noäi boä tröø phaàn soaïn thaûo, pheâ duyeät, ban haønh. 4.2.10 Kieåm soaùt ñieàu haønh (KSÑH) (Muïc 4.4.6 – ISO 14001:2004) Sô ñoà 4.6 Löu ñoà kieåm soaùt ñieàu haønh Chöông trình KSÑH * Xaùc ñònh muïc tieâu, ñoái töôïng kieåm soaùt Thöïc hieän keá hoaïch KSÑH Xem xeùt keát quaû * Khoâng toát Löu hoà sô Toát Baûng 4.10 Dieãn giaûi thöïc hieän quy trình kieåm soaùt ñieàu haønh Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 1 Xaùc ñònh muïc tieâu, ñoái töôïng kieåm soaùt Tröôûng phoøng nhaân söï Xaùc ñònh muïc tieâu, ñoái töôïng kieåm soaùt vaø laäp vaên baûn 2 Chöông trình kieåm soaùt ñieàu haønh (Xem 4.2.4) Tröôûng phoøng nhaân söï vaø caùc boä phaän Quy ñònh caùch thöùc kieåm soaùt caùc KCMT ñaùng keå Kieåm soaùt baèng caùc höôùng daãn, caùc quy ñònh Kieåm soaùt baèng caùch thoâng baùo, daùn nhaõn caûnh baùo Kieåm soaùt baèng ñaøo taïo, thoâng tin Laäp keá hoïach kieåm soaùt caùc KCMT ñaùng keå Xaùc ñònh ngöôøi chòu traùch nhieäm cuï theå Xaùc ñònh thôøi gian hoaøn thaønh Danh saùch caùc höôùng daãn , quy ñònh Hoà sô ñaùnh giaù caùc KCMT Danh saùch caùc KCMT ñaùng keå Danh saùch caùc muïc tieâu, chæ tieâu moâi tröôøng Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 3 Thöïc hieän keá hoaïch KSÑH Tröôûng phoøng nhaân söï Ban haønh caùc höôùng daãn, quy ñònh veà hoïat ñoäng, saûn phaåm, dòch vuï Thöïc hieän ñaøo taïo, thoâng tin ñeán caùc boä phaän lieân quan Baûo ñaûm thuû tuïc kieåm soaùt ñieàu haønh phaûi ñöôïc thoâng tin ñeán nhaø thaàu phuï töông öùng Thuû tuïc ñaøo taïo Thuû tuïc thoâng tin lieân laïc 4 Xem xeùt keát quaû Tröôûng phoøng nhaân söï vaø caùc phoøng ban khaùc Ñònh kyø kieåm tra caùc keát quaû ñaït ñöôïc 3 thaùng/laàn So saùnh keát quaû vôùi keá hoïach ñeà ra. Neáu khoâng phuø hôïp thì phaûi xem xeùt laïi keá hoaïch ñaõ ñeà ra Thuû tuïc giaùm saùt vaø ño Danh saùch muïc tieâu, chæ tieâu 5 Löu hoà sô Tröôûng phoøng nhaân söï Caùc taøi lieäu, thoâng baùo, höôùng daãn phaûi ñöôïc löu hoà sô Thuû tuïc kieåm soaùt hoà sô 4.2.11 Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng tình traïng khaån caáp (TTKC) (Muïc 4.4.7 – ISO 14001:2004) Baûng 4.11 Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng tình traïng khaån caáp Soá Coâng vieäc Traùch nhieäm Nhieäm vuï Taøi lieäu/Hoà sô 1 Xaùc ñònh caùc tình huoáng khaån caáp Phuï traùch moâi tröôøng vaø tröôûng caùc boä phaän saûn xuaát Toång quaùt caùc tình huoáng khaån caáp coù theå xaûy ra taïi Xí nghieäp Taøi lieäu veà caùc tình huoáng khaån caáp 2 Laäp keá hoïach saün saøng vaø ñaùp öùng tình traïng khaån caáp Ban quaûn lyù Xí nghieäp ,Phuï traùch moâi tröôøng Thoâng tin lieân laïc (soá ñieän thoïai, teân ngöôøi ) trong tröôøng hôïp khaån caáp Kieåm tra ñònh kyø haøng thaùng söï saün saøng caùc thieát bò öùng cöùu, nhaø xöôûng, cô sôû vaät chaát Thoâng tin lieân laïc (ñòa chæ, soá ñieän thoïai) veà nguoàn löïc ,thieát bò ñaùp öùng TTKC Keá hoïach dieãn taäp TTKC 1 naêm/1 laàn, thöïc hieän theo keá hoaïch vaø löu hoà sô thöïc hieän Keá hoïach ñaøo taïo öùng phoù TTKC Taøi lieäu caùc haønh ñoäng saün saøng vaø ñaùp öùng TTKC Hoà sô dieãn taäp, ñaøo taïo ñaùp öùng TTKC Hoà sô thoâng tin lieân laïc vôùi beân ngoaøi veà söï coá 4.2.12 Giaùm saùt vaø ño (Muïc 4.5.1 – ISO 14001:2004) Baûng 4.12 Thuû tuïc giaùm saùt vaø ño taïi Xí nghieäp Caùc ñaëc tröng chuû choát Phöông phaùp giaùm saùt ño Ngöôøi chòu traùch nhieäm Taøi lieäu/Hoà sô Khía caïnh taùc ñoäng ñeán khoâng khí(buïi, tieáng oàn, hôi noùng, khí thaûi) Kieåm tra noàng ñoä buïi, ñoä oàn, nhieät ñoä, khí thaûi taïi caùc khu vöïc phaùt thaûi 3 thaùng/ laàn Nhaân vieân Trung taâm söùc khoûe – lao ñoäng moâi tröôøng Bình Döông Hoà sô ño ñaïc Hoùa chaát vaø nhieân lieäu (than, daàu) Theo doõi löôïng nhieân lieäu nhaäp vaøo haøng thaùng Nhaân vieân kho nguyeân phuï lieäu Soá lieäu haøng nhaäp Tieâu thuï/Söû duïng naêng löôïng Ño ñaïc naêng löôïng söû duïng haøng thaùng Nhaân vieân phoøng cô ñieän Soá lieäu löôïng naêng löôïng tieâu thuï Chaát thaûi Theo doõi löôïng pheá lieäu baùn haøng thaùng Nhaân vieân phoøng haønh chaùnh Soá lieäu löôïng pheá lieäu baùn haøng thaùng Nöôùc thaûi Ñaùnh giaù heä thoáng thoaùt nöôùc 2 thaùng/laàn Nhaân vieân moâi tröôøng Hoà sô tình traïng heä thoáng thoaùt nöôùc 4.2.13 Ñaùnh giaù möùc ñoä tuaân thuû (Muïc 4.5.2 – ISO 14001:2004) Baûng 4.13 Thuû tuïc ñaùnh giaù ñònh kyø söï tuaân thuû caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät Phöông phaùp giaùm saùt Ngöôøi chòu traùch nhieäm Taøi lieäu/Hoà sô Ñaùnh giaù söï tuaân thuû phaùp luaät 6thaùng/laàn Nhaân vieân phuï traùch moâi tröôøng Hoà sô ñaùnh giaù söï tuaân thuû Laäp thaønh vaên baûn baát cöù söï khoâng phuø hôïp naøo trong quaù trình ñaùnh giaù vaø ñöa ra haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Nhaân vieân phuï traùch moâi tröôøng Hoà sô baùo caùo söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Baùo caùo ban giaùm ñoác baát cöù söï khoâng phuø hôïp coù theå aûnh höôûng ñeán hoïat ñoäng Xí nghieäp Nhaân vieân phuï traùch moâi tröôøng Hoà sô baùo caùo söï khoâng phuø hôïp 4.2.14 Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa (Muïc 4.5.3 – ISO 14001:2004) Sô ñoà 4.7 Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Ñaùnh giaù, kieåm tra/xem xeùt söï phuø hôïp Phuø hôïp (xem 4.2.4 – 4.2.10 – 4.2.16) Khoâng phuø hôïp Keát thuùc xem xeùt Xem xeùt,caûi tieán Khaéc phuïc phoøng ngöøa coù nhu caàu Sô ñoà 4.8 Löu ñoà haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Phaùt hieän söï khoâng phuø hôïp Phaân tích nguyeân nhaân Ñeà xuaát vaø thöïc hieän haønh ñoäng khaéc phuïc Kieåm tra vieäc thöïc hieän Keát thuùc haønh ñoäng KPPN 4.2.15 Löu giöõ hoà sô (Muïc 4.5.4 – ISO 14001:2004) Caùc hoà sô moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp ñöôïc xaùc ñònh trong moâ hình taøi lieäu veà HTQLMT. Caùc hoà sô naøy deã ñoïc, deã xaùc ñònh vaø deã tìm thaáy caùc hoïat ñoäng, saûn phaåm hoaëc dòch vuï. Caùc hoà sô ñöôïc löu giöõ vaø baûo quaûn sao cho deã ñoïc, deã tìm thaáy vaø ñöôïc baûo quaûn choáng huûy hoïai, hö hoûng vaø maát maùt. Caùn boä moâi tröôøng coù traùch nhieäm thieát laäp vaø duy trì moâ hình taøi lieäu HTQLMT cuûa Xí nghieäp. Thôøi gian löu giöõ hoà sô caùc loïai taøi lieäu nhö trong (Phuï luïc 7) 4.2.16 Ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (Muïc 4.5.5 – ISO 14001:2004) Baûng 4.14 Chöông trình ñaùnh giaù HTQLMT taïi Xí nghieäp Phaïm vi ñaùnh giaù Toaøn boä Xí nghieäp Muïc ñích ñaùnh giaù -Söï uûng hoä cuûa Xí nghieäp veà CSMT , thoâng tin lieân laïc ñeán coâng nhaân vaø nhaø thaàu -Vieäc kieåm soaùt caùc khía caïnh moâi tröôøng yù nghóa -Ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng taïi taát caû caùc caáp lieân quan -Phöông phaùp ñaøo taïo vaø nhaän thöùc nhaèm ñaûm baûo raèng ngöôøi coâng nhaân hieåu ñöôïc coâng vieäc cuûa hoï taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø khaùi quaùt chung veà HTQLMT, bao goàm chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng -Thoâng tin lieân laïc veà HTQLMT taïi taát caû caùc caáp -Ñaùnh giaù nhaø thaáu vaø söï tuaân thuû -Thuû tuïc ñieàu haønh -Xöû lyù söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Taàn suaát ñaùnh giaù HTQLMT cuûa Xí nghieäp ñöôïc ñaùnh giaù ít nhaát 1naêm/1laàn Keát quaû ñaùnh giaù -Keát quaû ñaùnh gía HTQLMT ñöôïc luaät sö Xí nghieäp vaø Ban giaùm ñoác xem xeùt vaù quyeát ñònh xem coù caàn phaûi thay ñoåi phaïm vi vaø taàn suaát ñaùnh giaù -Xeùt söï phuø hôïp vaø khoâng phuø hôïp (xem 3.2.14) Traùch nhieäm vaø yeâu caàu ñoái vôùi chuyeân gia ñaùnh giaù Nhaân vieân phuï traùch luaät trong xí nghieäp laøm chuyeân gia ñaùnh giaù trong taát caû caùc cuoäc ñaùnh giaù. Caùc thaønh vieân khaùc cuûa nhoùm ñaùnh giaù (nhaân vieân moâi tröôøng phaûi ñoäc laäp vôùi ñôn vò ñöôïc ñaùnh giaù) 4.4.17 Xem xeùt cuûa Ban laõnh ñaïo (Muïc 4.6 – ISO 14001:2004) Giaùm ñoác Xí nghieäp xem xeùt laïi HTQLMT cuûa Xí nghieäp ñònh kyø 1naêm/1laàn ñeå ñaûm baûo heä thoáng luoân thích hôïp, thoûa ñaùng vaø coù hieäu löïc. Caùc thoâng tin caàn ñöôïc xem xeùt: Caùc keát quaû ñaùnh giaù noäi boä vaø ñaùnh giaù möùc ñoä tuaân thuû vôùi caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø Xí nghieäp phaûi tuaân thuû Caùc thoâng tin lieân laïc töø beân ngoaøi, keå caû söï than phieàn Caùc hoaït ñoäng veà moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp Möùc ñoä maø caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu ñaït ñöôïc Tình traïng cuûa caùc haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Caùc haønh ñoäng tieáp theo caùc laàn xem xeùt cuûa laõnh ñaïo tröôùc ñoù Söï thay ñoåi hoaøn caûnh, bao goàm nhöõng phaùt trieån trong caùc yeâu caàu veà phaù[ luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc lieân quan tôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa Xí nghieäp Caùc ñeà xuaát caûi tieán Döïa treân keát quaû ñaùnh giaù thöïc traïng HTQLMT, Giaùm ñoác Xí nghieäp ñöa ra caùc yeâu caàu thay ñoåi coù theå veà chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng cuõng nhö caùc yeáu toá khaùc cuûa HTQLMT, vaø nhaát quaùn vôùi cam keát caûi tieán lieân tuïc. 4.3 Döï toaùn chi phí TÍNH TOAÙN CHI PHÍ CHO VIEÄC XAÂY DÖÏNG HTQLMT THEO ISO 14001 TAÏI XÍ NGHIEÄP PROTRADE Caùc chi phí cho vieäc xaây döïng vaø duy trì moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vôùi quy moâ coâng ty gaàn 2000 nhaân vieân : thôøi gian 8 thaùng khoaûng 6000 USD Chi phí tö vaán ( goàm leä phí tö vaán, chi phí ñi laïi ) : khoaûng 6000 USD Chi phí ñaêng kyù ñaùnh giaù chöùng nhaän chöùng nhaän Ñaùnh giaù laàn ñaàu : 4000 USD Ñaùnh giaù moãi naêm : 2000 USD Ñaùnh giaù sau 3 naêm : 4000 USD DÖÏ ÑOAÙN LÔÏI ÍCH THU ÑÖÔÏC TÖØ CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VIEÄC SÖÛ DUÏNG NAÊNG LÖÔÏNG VAØ QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN Quaûn lyù vieäc tieâu thuï naêng löôïng : Tieát kieäm ñieän: Naâng caáp heä thoáng chieáu saùng : Thay theá soá boùng ñeøn daây toùc trong kho nguyeân phuï lieäu, xöôûng hoaøn taát, nhaø veä sinh baèng boùng ñeøn ñieän quang. Soá boùng ñeøn daây toùc : 300 boùng – coâng suaát 65W/h. Soá boùng ñeøn ñieän quang : 150 boùng – coâng suaát 40W/h. Löôïng ñieän tieát kieäm trong 1 giôø : (300 × 65) – (150 × 40) = 13500 W Soá giôø thaép saùng trong ngaøy : 12 giôø Löôïng ñieän tieát kieäm trong 1 ngaøy : 13500 × 12 = 162000 W = 162 KW Kieåm soaùt vieäc taét ñieän khi khoâng caàn thieát: Vôùi 100 maùy vi tính (P = 300W/h), khi taét maùy vaøo 1 giôø nghæ tröa, löôïng ñieän tieát kieäm trong 1 ngaøy: 100 × 300 = 3000 W = 3 KW Vôùi 50 maùy laïnh ( P = 2 KW/h), quy ñònh môû maùy laïnh luùc 9h saùng – töùc giaûm 2 giôø hoaït ñoäng, löôïng ñieän tieát kieäm trong 1 ngaøy : 50 × 2 = 100 KW Tieát kieäm nöôùc : Khaéc phuïc hieän töôïng roø ræ treân heä thoáng caáp nöôùc, moãi ngaøy tieát kieäm 4m3 nöôùc , tieát kieäm 1KW ñieän. Lôïi ích thu ñöôïc töø vieäc tieát kieäm ñieän nöôùc haøng thaùng laø : (162 + 3 + 100 + 1) × 24 (ngaøy) × 2000 (ñoàng/KW) = 12.768.000 ñoàng Quaûn lyù chaát thaûi : Lôïi ích töø vieäc baùn pheá lieäu trong 1 thaùng laø 3.500.000 ñoàng, trong ñoù: Vaûi vuïn : (1 taán/tuaàn) × 4 × 700 (ñoàng/Kg) × 1000 = 2.800.000 ñoàng Giaáy : 500 Kg/thaùng × 1400 (ñoàng/Kg) = 700.000 ñoàng Nhö vaäy neáu thöïc hieän chöông trình quaûn lyù caû hai khía caïnh treân, moãi thaùng Xí nghieäp seõ thu ñöôïc lôïi ích laø : 12.768.000 + 3.500.000 = 16.268.000 ñoàng. – KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ Thuaän lôïi ñaàu tieân cuûa vieäc aùp duïng ISO 14001 cho saûn xuaát noùi chung vaø cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû noùi rieâng veà maët baûo veä moâi tröôøng laø tuaân thuû phaùp luaät. Vieäc tuaân thuû phaùp luaät khoâng chæ loaïi boû chi phí xöû lyù söï khoâng tuaân thuû maø coøn taïo hình aûnh ñeïp cho doanh nghieäp ñaùp öùng tieâu chí ngöôøi tieâu duøng. Chi phí ban ñaàu cho vieäc aùp duïng ISO 14001 coù theå toán keùm, nhöng lôïi ích ñem laïi veà sau caû veà giaù trò doanh thu laãn giaù trò thöông hieäu laø raát khaû quan, Ñaëc bieät söï töông thích giöõa boä tieâu chuaån ISO 14000 vaø ISO 9000 laøm taêng khaû naêng aùp duïng cuûa doanh nghieäp do söï keát hôïp quaûn lyù ñôn giaûn vaø tieát kieäm chi phí . Ñaây laø tieâu chí quan troïng taïo lôïi theá cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong giao thöông hôïp taùc quoác teá – ñaïc bieät moâi tröôøng giao löu kinh teá quoác teá ngaøy caøng môû roäng khi Vieät Nam gia nhaäp WTO. Tuy nhieân, aùp duïng ISO 14001 ôû Vieät Nam laø moät vieäc coøn môùi , coøn gaëp nhieàu khoù khaên caû veà aùp duïng, coâng nhaän vaø chöùng nhaän . Bôûi vaäy, vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp thieát thöïc cho doanh nghieäp nhaèm giuùp ñôõ hoï thöïc hieän vaø aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001 laø raát caàn thieát. Vôùi tình hình hieän nay, söï thieáu thoâng tin, voán, coâng ngheä, chuyeân gia vaø cô sôû haï taàng ñòa phöông ôû Vieät Nam laø lyù do gaây caûn trôû caùc doanh nghieäp ñöôïc caáp chöùng chæ. Vì theá doanh nghieäp caàn coù söï trôï giuùp ñeå xaây döïng cô sôû haï taàng cuûa mình, cho pheùp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001. Caùc doanh nghieäp caàn phaûi tìm kieám söï hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc quoác teá, chính phuû vaø caùc cô quan tieâu chuaån cuõng nhö caùc hoäi doanh nghieäp trôï giuùp veà taøi chính vaø kó thuaät. Caùc doanh nghieäp lôùn hôn coù theå giuùp ñôõ caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû nhaän ñöôïc nhöõng nguoàn löïc caàn thieát cho vieäc tuaân thuû ISO 14001. Moät soá kieán nghò : Vai troø cuûa chính phuû ñöôïc nhìn nhaän nhö laø moät yeáu toá quan troïng ñoái vôùi vieäc aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, maëc duø vieäc xaây döïng tieâu chuaån vaø coâng nhaän hieän nay laø caùc vaán ñeà cuûa doanh nghieäp nhieàu nöôùc. Vieäc söû duïng moät caùch töï nguyeän caùc heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø caùc quy ñònh cuûa Chính phuû caàn ñöôïc boå sung cho nhau ñeå vieäc aùp duïng ñöôïc roäng raõi hôn. Hôn nöõa, nhaø nöôùc caàn thöïc hieän moät soá chính saùch khuyeán khích vieäc aùp duïng veà caùc maët : Veà maët kinh teá : Nhaø nöôùc neân coù caùc chính saùch hoã trôï , ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû nhö : höôûng cheá ñoä öu ñaõi veà thueá, phí; höôûng caùc nguoàn vay öu ñaõi töø ngaân haøng, quyõ moâi tröôøng quoác gia, quyõ moâi tröôøng quoác teá nhaèm thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp thöïc hieän toát coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Veà maët xaõ hoäi : Nhaø nöôùc caàn coù nhöõng bieän phaùp tuyeân truyeàn, phoå bieán roäng raõi hôn ñeán coäng ñoàng ñeå hoï thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa ISO 14000 trong vieäc baûo veä moâi tröôøng. Veà maët phaùp lyù : Nhaø nöôùc caàn ñöa ra cô cheá khuyeán khích ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñaõ, ñang vaø seõ aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001, giaûm bôùt moät soá thuû tuïc ñoái vôùi doanh nghieäp naøy. Veà maët kó thuaät : Nhaø nöôùc vaø caùc cô quan chöùc naêng veà quaûn lyù moâi tröôøng caàn coù theâm taøi lieäu höôùng daãn , caùc lôùp huaán luyeän vôùi chi phí thaáp höôùng daãn xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp tieáp caän vaø naém roõ hôn veà Boä tieâu chuaån ISO 14000. Veà phía Xí nghieäp Protrade ñeå tieán haønh xaây döïng HTQLMT theo ISO14001:2004 vaøo naêm 20006 caàn leân keá hoïach : Trình Toång coâng ty ñeå ñöôïc pheâ duyeät vaø uûng hoä veà nguoàn löïc thöïc hieän. Tranh thuû, tích luõy taøi chính töø söï uûng hoä cuûa caùc toå chöùc phi chính phuû veà döï aùn. Leân keá hoaïch ñaøo taïo,trang bò kieán thöùc veà ISO 14001:2004 cho nhaân vieân trong Xí nghieäp. Tuyeån duïng nguoàn nhaân löïc chuyeân moân veà ISO 14001:2004 ñeå hoã trôï xaây döïng heä thoáng. MUÏC LUÏC DANH MUÏC CAÙC BAÛNG iv DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ iv DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT v