Đề tài Hệ điều hành, lịch sử phát triển của hệ điều hành, các chức năng cơ bản, phân loại hệ điều hành

Bài Th o Lu n Môn Tin Hoc Đ i C ngả ậ ạ ươ Nhóm 2 Đ tài:ề H đi u hành,l ch s phát tri n c a h đi u hành,cácệ ề ị ử ể ủ ệ ề ch c năng c b n,phân lo i h đi u hành.ứ ơ ả ạ ệ ề Bài th o lu n này cung c p cho chúng ta m t cái nhìn t ng quátả ậ ấ ộ ổ v nh ng nguyên lý c b n c a h đi u hành.Chúng ta b t đ u v iề ữ ơ ả ủ ệ ề ắ ầ ớ vi c xem xét m c tiêu và các ch c năng c a h đi u hành ,sau đóệ ụ ứ ủ ệ ề kh o sát các d ng khác nhau c a chúng cũng nh xem xét quá trìnhả ạ ủ ư phát tri n qua t ng giai đo n.Các ph n này đ c trình bày thông quaể ừ ạ ầ ượ các n i dung sau:ộ *Khái ni m h đi u hànhệ ệ ề *L ch s phát tri n c a h đi u hànhị ử ể ủ ệ ề *Các ch c năng c b n c a h đi u hànhứ ơ ả ủ ệ ề *Phân lo i h đi u hànhạ ệ ề I.Khái ni m v h đi u hànhệ ề ệ ề H đi u hành là m t ch ng trình hay m t h ch ng trình ho tệ ề ộ ươ ộ ệ ươ ạ đ ng gi a ng i s d ng (user) và ph n c ng c a máy tính.M cộ ữ ườ ử ụ ầ ứ ủ ụ tiêu c a h đi u hành là cung c p m t môi tr ng đ ng i s d ngủ ệ ề ấ ộ ườ ể ườ ử ụ có th thi hành các ch ng trình.Nó làm cho máy tính d s d ngể ươ ễ ử ụ h n,thu n l i h n và hi u qu h n.ơ ậ ợ ơ ệ ả ơ H đi u hành là m t ph n quan tr ng c a h u h t các h th ngệ ề ộ ầ ọ ủ ầ ế ệ ố máy tính.M t h th ng máy tính th ng đ c chia làm b n ph nộ ệ ố ườ ượ ố ầ chính:ph n c ng,h đi u hành,các ch ng trình ng d ng và ng iầ ứ ệ ề ươ ứ ụ ườ s d ng.H đi u hành đi u khi n và ph i h p vi c s d ng ph nử ụ ệ ề ề ể ố ợ ệ ử ụ ầ c ng cho nh ng ng d ng khác nhau c a nhi u ng i s d ng khácứ ữ ứ ụ ủ ề ườ ử ụ nhau.H đi u hành cung c p m t môi tr ng mà các ch ng trìnhệ ề ấ ộ ườ ươ có th làm vi c h u hi u trên đó.ể ệ ữ ệ H đi u hành có th đ c coi nh là b phân ph i tài nguyên c aệ ề ể ượ ư ộ ố ủ máy tính.Nhi u tài nguyên c a máy tính nh th i gian s d ngề ủ ư ờ ử ụ CPU,vùng b nh ,vùng l u tr t p tin,thi t b nh p xu t v.v…đ cộ ớ ư ữ ậ ế ị ậ ấ ượ các ch ng trình yêu c u đ gi i quy t v n đ .H đi u hành ho tươ ầ ể ả ế ấ ề ệ ề ạ đ ng nh m t b qu n lý các tài nguyên và phân ph i chúng cho cácộ ư ộ ộ ả ố ch ng trình và ng i s d ng khi c n thi t.Do có r t nhi u yêuươ ườ ử ụ ầ ế ấ ề c u,h đi u hành ph i gi i quy t v n đ tranh ch p và ph i quy tầ ệ ề ả ả ế ấ ề ấ ả ế đ nh c p phát tài nguyên cho nh ng yêu c u theo th t nào đ ho tị ấ ữ ầ ứ ự ể ạ đ ng c a máy tính là hi u qu nh t.M t h đi u hành cũng có thộ ủ ệ ả ấ ộ ệ ề ể đ c coi nh là m t ch ng trình ki m soát vi c s d ng máyượ ư ộ ươ ể ệ ử ụ tính,đ c bi t là thi t b nh p xu t. ặ ệ ế ị ậ ấ Tuy nhiên,nhìn chung ch a có đ nh nghĩa nào là hoàn h o v hư ị ả ề ệ đi u hành.H đi u hành t n t i đ gi i quy t các v n đ s d ng hề ệ ề ồ ạ ể ả ế ấ ề ử ụ ệ th ng máy tính.M c tiêu c b n c a nó là giúp cho vi c thi hành cácố ụ ơ ả ủ ệ ch ng trìng d dàng h n .M c tiêu th hai là h tr cho các thaoươ ễ ơ ụ ứ ỗ ợ tác trên h th ng máy tính hi u qu h n.ệ ố ệ ả ơ II.L ch s phát tri n c a h đi u hànhị ử ể ủ ệ ề II.1 Th h 1 (1945–1955)ế ệ Vào kho ng gi a th p niên 1940,Howard Aiken Havard và Johnả ữ ậ ở Von Neumann Princeton,đã thàng công trong vi c xây d ng máyở ệ ự tính dùng ng chân không.Nh ng máy này r t l n v i h n 10000 ngố ữ ấ ớ ớ ơ ố chân không nh ng ch m h n nhi u so v i máy r nh t ngày nay.ư ậ ơ ề ớ ẻ ấ M i ngày đ c m t nhóm th c hi n t t c t thi t k ,xây d ng l pỗ ượ ộ ự ệ ấ ả ừ ế ế ự ậ trình,thao tác đ n qu n lý.L p trình b ng ngôn ng máy tính tuy tế ả ậ ằ ữ ệ đ i,th ng là b ng cách dùng b ng đi u khi n đ th c hi n cácố ườ ằ ả ề ể ể ự ệ ch c năng c b n.Ngôn ng l p trình ch a đ c bi t đ n và h đi uứ ơ ả ữ ậ ư ượ ế ế ệ ề hành cũng ch a nghe đ n.ư ế Vào đ u th p niên 1950,phi u đ c l ra đ i và có th vi t ch ngầ ậ ế ụ ỗ ờ ể ế ươ trình trên phi u thay cho dùng b ng đi u khi n.ế ả ề ể II.2 Th h 2(1955-1965)ế ệ S ra đ i c a thi t b bán d n vào gi a th p niên 1950 làm thay đ iự ờ ủ ế ị ẫ ữ ậ ổ b c tranh t ng th .máy tính tr nên đ tin c y h n.Nó đ c s n xu tứ ổ ể ở ủ ậ ơ ượ ả ấ và cung c p cho các khách hàng.L n đ u tiên có s phân chia rõấ ầ ầ ự ràng gi a ng i thi t k ,ng i xây d ng ,ng i v n hành,ng i l pữ ườ ế ế ườ ự ườ ậ ườ ậ trình và ng i b o trì.ườ ả Đ th c hi n m t công vi c (m t ch ng trình hay m t t p h p cácể ự ệ ộ ệ ộ ươ ộ ậ ợ ch ng trình),l p trình viên tr c h t vi t ch ng trình trên gi yươ ậ ướ ế ế ươ ấ (b ng h p ng hay FORTRAN)sau đó đ c l trên phi u và cu i cùngằ ợ ữ ụ ỗ ế ố đ a phi u vào máy.Sau khi th c hi n xong nó s xu t hi n k t quư ế ự ệ ẽ ấ ệ ế ả ra máy in. H th ng x lý theo lô ra đ i ,nó l u các yêu c u c n th c hi n lênệ ố ử ờ ư ầ ầ ự ệ băng t ,và h th ng s đ c và thi hành l n l t.Sau đó, nó s ghiừ ệ ố ẽ ọ ầ ượ ẽ k t lên băng t xu t và cu i cùng ng i s d ng s đem băng tế ừ ấ ố ườ ử ụ ẽ ừ xu t đi in.ấ H th ng x lý theo lô ho t đ ng d i s đi u khi n c a 1 ch ngệ ố ử ạ ộ ướ ự ề ể ủ ươ trình đ c bi t là ti n thân c a h đi u hành sau này.Ngôn ng l pặ ệ ề ủ ệ ề ữ ậ trình s d ng trong giai đo n này ch y u là FORTRAN và h p ngử ụ ạ ủ ế ợ ữ II.3 Th h 3(1965-1980)ế ệ Trong giai đo n này,máy tính đ c s d ng r ng rãi trong khoa h cạ ượ ử ụ ộ ọ cũng nh trong th ng m i.Máy IBM 360 là máy tính đ u tiên sư ươ ạ ầ ử d ng m ch tích h p(IC).T đó kích th c và giá c c a các hụ ạ ợ ừ ướ ả ủ ệ th ng máy gi m đáng k và máy tính càng ph bi n h n.Các thi t bố ả ể ổ ế ơ ế ị ngo i vi dành cho máy xu t hi n ngày càng nhi u và thao tác đi uạ ấ ệ ề ề khi n b t đ u ph c t p.ể ắ ầ ứ ạ H đi u hành ra đ i nh m đi u ph i,ki m soát ho t đ ng và gi iệ ề ờ ằ ề ố ể ạ ộ ả quy t các yêu c u tranh ch p thi t b .Ch ng trình h đi u hành dàiế ầ ấ ế ị ươ ệ ề c tri u dòng h p ng do hàng ngàn l p trình viên th c hi nả ệ ợ ữ ậ ự ệ Sau đó,h đi u hành ra đ i khái ni m đa ph ng.CPU không ph iệ ề ờ ệ ươ ả ch th c hi n các thao tác nh p xu t.B nh đ c chia làm nhi uờ ự ệ ậ ấ ộ ớ ượ ề ph n,m i ph n có 1 công vi c khác nhau,khi m t công vi c ch th cầ ỗ ầ ệ ộ ệ ờ ự hi n nh p xu t CPU s x lý các công vi c còn l i.Tuy nhiên khi cóệ ậ ấ ẽ ử ệ ạ nhi u công vi c cùng xu t hi n trong b nh ,v n đ là ph i có m tề ệ ấ ệ ộ ớ ấ ề ả ộ c ch b o v tránh các công vi c nh h ng đ n nhau.H đi uơ ế ả ệ ệ ả ưở ế ệ ề hành cũng cài đ t thu c tính spool.ặ ộ Giai đo n này cũng đánh d u s ra đ i c a h đi u hành chia sạ ấ ự ờ ủ ệ ề ẻ th i gian nh CTSS c a MIT.Đ ng th i các h đi u hành l n ra đ iờ ư ủ ồ ờ ệ ề ớ ờ nh MULTICS,UNX và h th ng các máy mini cũng xu t hi n như ệ ố ấ ệ ư DEC PDP-1. II.4 Th h 4(1980-)ế ệ Giai đo n này đánh d u s ra đ i c a máy tính cá nhân,đ c bi t làạ ấ ự ờ ủ ặ ệ h th ng IBM PC v i h đi u hành MS-DOS và Windows sauệ ố ớ ệ ề này.Bên c nh đó là s phát tri n m nh c a các h đi u hành t aạ ự ể ạ ủ ệ ề ự Unix trên nhi u má khác nhau nh Linux.Ngoài ra,t đ u th p niênề ư ừ ầ ậ 90 cũng đánh d u s phát tri n m nh m c a h đi u hành m ngấ ự ể ạ ẽ ủ ệ ề ạ và h đi u hành phân tán.ệ ề III.Các ch c năng c b n c a h đi u hànhứ ơ ả ủ ệ ề III.1 Qu n lý các lu ng thông tin ra vàoả ồ H đi u hành qu n lý các lu ng thông tin đ c đ a vào hay đ a raệ ề ả ồ ượ ư ư kh i máy tính cũng nh các lu ng thông tin qua l i gi a b ph n xỏ ư ồ ạ ữ ộ ậ ử lý trung tâm và các thi t b ngo i vi.H đi u hành d n d t d li uế ị ạ ệ ề ẫ ắ ữ ệ đ n nh ng n i ti n hành x lý chúng và đ a k t qu ra mànế ữ ơ ế ử ư ế ả hình,máy in hay m t thi t b đ a ra nào đó theo yêu c u c a ng iộ ế ị ư ầ ủ ườ dùng. III.2 Ki m tra và phát hi n nh ng sai h ng c a thi t bể ệ ữ ỏ ủ ế ị H đi u hành giám sát hi n tr ng c a các thành ph n quan tr ngệ ề ệ ạ ủ ầ ọ trong máy tính đ phát hi n nh ng h ng hóc có nh h ng đ n vi cể ệ ữ ỏ ả ưở ế ệ x lý.Ví d ,n u m t thành ph n đi n t trong máy b h ng thì hử ụ ế ộ ầ ệ ử ị ỏ ệ đi u hành hi n m t thông báo v v n đ phát hi n đ c và khôngề ệ ộ ề ấ ề ệ ượ cho phép ti p t c phiên làm vi c v i máy tính ch ng nào v n đế ụ ệ ớ ừ ấ ề ch a đ c gi i quy tư ượ ả ế III.3 Phân chia tài nguyên Tài nguyên c a m t h th ng máy tính là nh ng ph ng ti n cóủ ộ ệ ố ữ ươ ệ trong h th ng mà m t ch ng trình có th khai thác và s d ngệ ố ộ ươ ể ử ụ nó.Ví d : đĩa,b nh trong,máy in,th i gian làm vi c c a CPU…Hụ Ổ ộ ớ ờ ệ ủ ệ đi u hành phân chia các ngu n tài nguyên sao cho các ch ng trìnhề ồ ươ có th th c hi n m t cách đúng đ n,ngăn ng a đ c tình tr ng t cể ự ệ ộ ắ ừ ượ ạ ắ ng n.Các h đi u hành đa ch ng trình hay đa nhi m ph i đ m b oẽ ệ ề ươ ệ ả ả ả cho các ch ng trình có đ ch trong b nh và phân ph iươ ủ ỗ ộ ớ ố CPU(cũng nh các thi t b ngo i vi) giành nh ng kho ng th i gianư ế ị ạ ữ ả ờ thích h p cho các nhi m v đ t ra b i các ch ng trình khácợ ệ ụ ặ ở ươ nhau.H đi u hành nhi u ng i dùng luôn có cm giác máy tính chệ ề ề ườ ả ỉ ph c v m t mình mình thôiụ ụ ộ III.4 Qu n lý các t p tinả ệ Thông tin đ c l u tr trên b nh ngoài thành nh ng t p (file)ượ ư ữ ộ ớ ữ ệ gi ng nh nh ng t p h s đ c c t gi trong nh ng c p hố ư ữ ậ ồ ơ ượ ấ ữ ữ ặ ồ s (folder) hay nh ng cu n sách đ c phân chia vào các thơ ữ ố ượ ư m c(Directory).H đi u hành đóng vai trò t ng t nh ng i thụ ệ ề ươ ự ư ườ ủ th hay nhân viên l u tr h s đ giúp ng i dùng c t t p lên cácư ư ữ ồ ơ ể ườ ấ ệ ph ng ti n c a b nh ngoài nh đĩa t ,đĩa CD-ROM…qu n lý cácươ ệ ủ ộ ớ ư ừ ả t p đó và sau này giúp ng i dùng tìm l i chúng.ệ ườ ạ III.5 B o m tả ậ H đi u hành cũng giúp cho b o m t d li u trong máy tính,ngănệ ề ả ậ ữ ệ ng a nh ng ng i không có th m quy n s d ng.Ví d h đi uừ ữ ườ ẩ ề ử ụ ụ ệ ề hành s không cho m t ng i ti p c n v i máy tính hay v i m t sẽ ộ ườ ế ậ ớ ớ ộ ố t p trong máy n u ng i đó không có tên (User ID) và m t kh uệ ế ườ ậ ẩ (Password) h p lợ ệ IV.Phân lo i h đi u hànhạ ệ ề Có 4 cách phân lo i HĐH: ạ * D i góc đ lo i máy tính:ướ ộ ạ - H đi u hành dành cho máy nhi u Main Frameệ ề ề - H đi u hành cho máy Serverệ ề - H đi u hành cho máy nhi u CPUệ ề ề - H đi u hành cho máy tính cá nhân(PC)ệ ề - H đi u hành cho máy PDA(Embedded OS-h đi u hành nhúng)ệ ề ệ ề - H đi u hành cho máy chuyên bi tệ ề ệ - H đi u hành cho th chip(Smart Card)ệ ề ẻ * D i góc đ ng i s d ng và s ch ng trình đ c s d ng cùngướ ộ ườ ử ụ ố ươ ượ ử ụ lúc - H đi u hành đ n nhi m m t ng i dùngệ ề ơ ệ ộ ườ - H đi u hành đa nhi m m t ng i dùngệ ề ệ ộ ườ - H đi u hành đa nhi m nhi u ng i dùngệ ề ệ ề ườ * D i góc đ ng i dùngướ ộ ườ - M t ng i dùngộ ườ - Nhi u ng i dùng:ề ườ + M ng ngang hangạ + M ng có máy ch :LAN,WANạ ủ *D i góc đ hình th c x lí ướ ộ ứ ử 1. H th ng x lý theo lôệ ố ử B giám sát th ng tr c:ộ ườ ự Khi m t công vi c ch m d t,h th ng s th c hi n công vi c kộ ệ ấ ứ ệ ố ẽ ự ệ ệ ế ti p mà không c n s can thi p c a ng i l p trình,do đó th i gianế ầ ự ệ ủ ườ ậ ờ th c hi n s mau h n.M t ch ng trình,còn g i là b giám sátự ệ ẽ ơ ộ ươ ọ ộ th ng tr c đ c thi t k đ giám sát vi c th c hi n dãy các côngườ ự ượ ế ế ể ệ ự ệ vi c m t cách t đ ng,ch ng trình này luôn th ng trú trong bệ ộ ự ộ ươ ườ ộ nh chính.ớ H đi u hành theo lô ệ ề th c hi n các công vi c l n l t theo nh ngự ệ ệ ầ ượ ữ ch th đ nh tr cỉ ị ị ướ CPU các thao tác nh p xu t:ậ ấ CPU th ng hay nhàn r i do t c đ làm vi c c a các thi t b nh pườ ỗ ố ộ ệ ủ ế ị ậ xu t(th ng là thi t b c )ch m h n r t nhi u l n so v i các thi t bấ ườ ế ị ơ ậ ơ ấ ề ầ ớ ế ị đi n t .Cho dù là m t CPU ch m nh t,nó cũng nhanh h n r t nhi uệ ử ộ ậ ấ ơ ấ ề l n so v i thi t b nh p xu t.Do đó ph i có các ph ng pháp đầ ớ ế ị ậ ấ ả ươ ể đ ng b hoá vi c ho t đ ng c a CPU và thao tác nh p xu t.ồ ộ ệ ạ ộ ủ ậ ấ X lý off_line:ử X lý off_line là thay vì CPU ph i đ c tr c ti p t thi t b nh p vàử ả ọ ự ế ừ ế ị ậ xu t ra thi t b xu t,h th ng dùng m t b l u tr trung gian.CPU chấ ế ị ấ ệ ố ộ ộ ư ữ ỉ thao tác v i b ph n này.Vi c đ c hay xu t đ u đ n và t b l u trớ ộ ậ ệ ọ ấ ề ế ừ ộ ư ữ trung gian. Spooling: Spool là đ ng b hoá các thao tác bên ngoài on-line.C ch này choồ ộ ơ ế phép CPU là on-line,s d ng đĩa đ l u các d li u nh p cũng nhử ụ ể ư ữ ệ ậ ư xu t.ấ 2. H th ng x lý theo lô đa ch ngệ ố ử ươ Khi có nhi u công vi c cùng truy xu t lên thi t b ,v n đ l p l ch choề ệ ấ ế ị ấ ề ậ ị các công vi c là c n thi t.Khía c nh quan tr ng nh t trong vi c l pệ ầ ế ạ ọ ấ ệ ậ l ch là kh năng đa ch ng.Đa ch ng gia tăng khai thác CPU b ngị ả ươ ươ ằ cách t ch c các công vi c sao cho CPU luôn luôn ph i trong tìnhổ ứ ệ ả tr ng làm vi c.ạ ệ Ý t ng nh sau:h đi u hành l u gi m t ph n c a các công vi cưở ư ệ ề ư ữ ộ ầ ủ ệ n i l u gi trong b nh .CPU s l n l t th c hi n các ph n côngở ơ ư ữ ộ ớ ẽ ầ ượ ự ệ ầ vi c này.Khi đang th c hi n,n u có yêu c u truy xu t thi t b thìệ ự ệ ế ầ ấ ế ị CPU không ngh mà th c hi n ti p công vi c th hai…ỉ ự ệ ế ệ ứ V i h đa ch ng h đi u hành ra quy t đ nh cho ng i s d ng vìớ ệ ươ ệ ề ế ị ườ ử ụ v y,h đi u hành đa ch ng r t tinh vi.H ph i x lý các v n đ l pậ ệ ề ươ ấ ệ ả ử ấ ề ậ l ch cho công vi c,l p l ch cho b nh và cho c CPU n aị ệ ậ ị ộ ớ ả ữ 3. H th ng chia s th i gianệ ố ẻ ờ H th ng chia s th i gian là m t m r ng logic c a h đaệ ố ẻ ờ ộ ở ộ ủ ệ ch ng.H th ng này còn đ c g i là h th ng đa nhi m.Nhi uươ ệ ố ượ ọ ệ ố ệ ề công vi c cũng đ c th c hi n thông qua c ch chuy n đ i c aệ ượ ự ệ ơ ế ể ổ ủ CPU nh h đa ch ng nh ng th i gian m i l n chuy n đ i di n raư ệ ươ ư ờ ỗ ầ ể ổ ễ r t nhanh.ấ Hê th ng chia x đ c phát tri n đ cung c p vi c s d ng bênố ẻ ượ ể ể ấ ệ ử ụ trong c a 1 máy tính có giá tr h n.H đi u hành chia x th i gianủ ị ơ ệ ề ẻ ờ dùng l p l ch CPU và đa ch ng đ cung c p cho m i ng i sậ ị ươ ể ấ ỗ ườ ử d ng m t ph n nh trong máy tính chia x .M t ch ng trình khi thiụ ộ ầ ỏ ẻ ộ ươ hành đ c g i là m t ti n trình.Trong quá trình thi hành c a m t ti nượ ọ ộ ế ủ ộ ế trình,nó ph i th c hi n các thao tác nh p xu t và trong kho ng th iả ự ệ ậ ấ ả ờ gian đó CPU s thi hành m t ti n trình khác.H đi u hành chia xẽ ộ ế ệ ề ẻ cho phép nhi u ng i s d ng chia x máy tính m t cách đ ng bề ườ ử ụ ẻ ộ ồ ộ do th i gian chuy n đ i nhanh nên h có c m giác là các ti n trìnhờ ể ổ ọ ả ế đang đ c thi hành cùng lúc.ượ H đi u hành chia x ph c t p h n h đi u hành đa ch ng.Nóệ ề ẻ ứ ạ ơ ệ ề ươ ph i có các ch c năng:qu n tr và b o v b nh ,s d ng b nhả ứ ả ị ả ệ ộ ớ ử ụ ộ ớ o.Nó cũng cung c p h th ng t p tin truy xu t on-line…ả ấ ệ ố ậ ấ H đi u hành chia x là ki u c a các h đi u hành hi n đ i ngàyệ ề ẻ ể ủ ệ ề ệ ạ nay. 4. H th ng song songệ ố Ngoài ác h th ng ch có m t b x lý còn có các h th ng có nhi uệ ố ỉ ộ ộ ử ệ ố ề b x lý cùng chia x h th ng đ ng truy n d li u,đ ng h ,bộ ử ẻ ệ ố ườ ề ữ ệ ồ ồ ộ nh và các thi t b ngo i vi.Các b x lý này liên l c bên trong v iớ ế ị ạ ộ ử ạ ớ nhau. Có nhi u nguyên nhân xây d ng d ng h th ng này.V i s gia tăngề ự ạ ệ ố ớ ự s lu ng b x lý,công vi c đ c th c hi n nhanh chóng h n,nh ngố ợ ộ ử ệ ượ ự ệ ơ ư không ph i theo đúng t l th i gian,nghĩa là có n b x lý không cóả ỷ ệ ờ ộ ử nghĩa là s th c hi n nhanh h n n l n.ẽ ự ệ ơ ầ H th ng v i máy nhi u b x lý s t i u h n h th ng có nhi uệ ố ớ ề ộ ử ẽ ố ư ơ ệ ố ề máy có m t b x lý vì các b x lý chia x các thi t b ngo i vi,hộ ộ ử ộ ử ẻ ế ị ạ ệ th ng l u gi ,ngu n…và r t thu n ti n cho nhi u ch ng trình cùngố ư ữ ồ ấ ậ ệ ề ươ làm vi c trên cùng m t t p h p d li u.ệ ộ ậ ợ ữ ệ M t lý do n a là đ tin c y.Các ch c năng đ c x lý và s h ngộ ữ ộ ậ ứ ượ ử ự ỏ hóc c a 1 b x lý s không nh h ng đ n toàn b h th ng.ủ ộ ử ẽ ả ưở ế ộ ệ ố H th ng đa x lýệ ố ử thông th ng s d ng cách ườ ử ụ đa x lý đ iử ố x ngứ ,trong cách này m i b x lý ch y v i 1 b n sao c a h đi uỗ ộ ử ạ ớ ả ủ ệ ề hành,nh ng b n sao này liên l c v i nhau khi c n thi t.M t s hữ ả ạ ớ ầ ế ộ ố ệ th ng s d ng đa x lý b t đ i x ng,trong đó m i b x lý đ c giaoố ử ụ ử ấ ố ứ ỗ ộ ử ượ m t công vi c riêng bi t…M t b x lý chính ki m soát toàn b hộ ệ ệ ộ ộ ử ể ộ ệ th ng,các b x lý khác th c hi n theo l nh c a b x lý chính ho cố ộ ử ự ệ ệ ủ ộ ử ặ theo nh ng ch th đã đ c đ nh nghĩa tr c.Mô hình này theo d ngữ ỉ ị ượ ị ướ ạ quan h ch t .B x lý s l p l ch cho các b x lý khác.ệ ủ ớ ộ ử ẽ ậ ị ộ ử M t ví d v h th ng x lý đ i x ng là version Encore c a UNIXộ ụ ề ệ ố ử ố ứ ủ cho máy tính Multimax.H th ng này có hàng tá b x lý. u đi mệ ố ộ ử Ư ể c a nó là nhi u ti n trình có th th c hi n cùng lúc.M t h th ng đaủ ề ế ể ự ệ ộ ệ ố x lý cho phép nhi u công vi c và tài nguyên đ c chia x t đ ngử ề ệ ượ ẻ ự ộ trong nh ng b x lý khác nhau.ữ ộ ử H th ng đa x lý không đ ng b th ng xu t hi n trong nh ng hệ ố ử ồ ộ ườ ấ ệ ữ ệ th ng l n,trong đó h u h t th i gian ho t đ ng đ u dành cho x lýố ớ ầ ế ờ ạ ộ ề ử nh p xu tậ ấ 5. H th ng phân tánệ ố H th ng này cũng t ng t nh h th ng chia x th i gian nh ngệ ố ươ ự ư ệ ố ẻ ờ ư các b x lý không chia x b nh và đ ng h ,thay vào đó m i bộ ử ẻ ộ ớ ồ ồ ỗ ộ x lýcó b nh c c b riêng.Các b x lý thông tin v i nhau thôngử ộ ớ ụ ộ ộ ử ớ qua các đ ng truy n thông nh nh ng bus t c đ cao hay đ ngườ ề ư ữ ố ộ ườ dây đi n tho i.ệ ạ Các b x lý trong h phân tán th ng khác nhau v kích th c vàộ ử ệ ườ ề ướ ch c năng.Nó có th bao g m máy vi tính,tr m làm vi c,máy mini,vàứ ể ồ ạ ệ nh ng h th ng máy l n.Các b x lý th ng đ c tham kh o v iữ ệ ố ớ ộ ử ườ ượ ả ớ nhi u tên khác nhau nh site,node,computer v.v….tuỳ thu c vàoề ư ộ tr ng thái làm vi c c a chúngạ ệ ủ Các nguyên nhân ph i xây d ng h th ng phân tán là:ả ự ệ ố  Chia x tài nguyên:M t ng i s d ng A có th s d ng máyẻ ộ ườ ử ụ ể ử ụ in laser c a ng i s d ng B và ng i s d ng B có th truyủ ườ ử ụ ườ ử ụ ể xu t nh ng t p tin c a A.T ng quát,chia x tài nguyên trongấ ữ ậ ủ ổ ẻ h th ng phân tán cung c p cho m t c ch đ chia s t p tinệ ố ấ ộ ơ ế ể ẻ ậ v trí xa,x lý thông tin trong m t c s d li u phân tán,in nở ị ử ộ ơ ở ữ ệ ấ t i m t v trí xa,s d ng nh ng thi t b xa đ th c hi n cácạ ộ ị ử ụ ữ ế ị ở ể ự ệ thao tác.  Tăng t c đ tính toán:M t thao tác tính toán đ c chia làmố ộ ộ ượ nhi u ph n nh cùng th c hi n 1 lúc.H th ng phân tán choề ầ ỏ ự ệ ệ ố phép phân chia vi c tính toán trên nhi u v trí khác nhau đệ ề ị ể tính toán song song.  An toàn:N u 1 v trí trong h th ng phân tán b h ng,các v tríế ị ệ ố ị ỏ ị khác v n ti p t c làm vi c.ẫ ế ụ ệ  Thông tin liên l c v i nhau:có nhi u lúc,ch ng trình c nạ ớ ề ươ ầ chuy n đ i d li u t v trí này sang v trí khác.Ví d trong hể ổ ữ ệ ừ ị ị ụ ệ th ng Windows,th ng có s chia x và chuy n d li u gi aố ườ ự ẻ ể ữ ệ ữ các c a s .Khi các v trí đ c n i k t v i nhau trong m t hử ổ ị ượ ố ế ớ ộ ệ th ng m ng,vi c trao đ i d li u di n ra r t d .Ng i s d ngố ạ ệ ổ ữ ệ ễ ấ ễ ườ ử ụ có th chuy n t p tin hay các E_mail cho nhau t cùng v tríể ể ậ ừ ị hay nh ng v trí khác.ữ ị 6. H th ng x lý th i gian th cệ ố ử ờ ự H th ng x lý th i gian th c ệ ố ử ờ ự đ c s d ng khi có nh ng đòi h iượ ử ụ ữ ỏ kh t khe v th i gian trên các thao tác c a b x lý ho c dòng dắ ề ờ ủ ộ ử ặ ữ li u,nó th ng đ c dùng đi u khi n các thi t b trong các ng d ngệ ườ ượ ề ể ế ị ứ ụ t n hi n.Máy tính phân tích d li u và có th chia các đi u khi n gi iậ ế ữ ệ ể ề ể ả quy t cho các d li u nh p.ế ữ ệ ậ M t h đi u hành x lý th i gian th c ph i đ c đ nh nghĩa t t,th iộ ệ ề ử ờ ự ả ượ ị ố ờ gian x lý nhanh.H th ng ph i cho k t qu chính xác trong kho ngử ệ ố ả ế ả ả th i gian b thúc ép nhanh nh t.Có 2 h th ng x lý th i gian th c làờ ị ấ ệ ố ử ờ ự h th ng th i gian th c c ng và h thô ng th i gian th c m m.ệ ố ờ ự ứ ệ ứ ờ ự ề H th ng th i gian th c c ng là nh ũng công vi c đ c hoàn t tệ ố ờ ự ứ ư ệ ượ ấ đúng lúc.Lúc đó d li u th ng đ c l u trong b nh ng n h n hayữ ệ ườ ượ ư ộ ớ ắ ạ trong ROM.Vi c x lý theo th i gian th c s xung đ t v i t t c hệ ử ờ ự ẽ ộ ớ ấ ả ệ th ng li t kê trên.ố ệ ở D ng th 2 là h th ng th i gian th c m m,m i công vi c có m t đạ ứ ệ ố ờ ự ề ỗ ệ ộ ộ u tiên riêng và s đ c thi hành theo đ u tiên đó.Có m t s lĩnhư ẽ ượ ộ ư ộ ố v c áp d ng h u hi u ph ng pháp này là multimedia hay th c t iự ụ ữ ệ ươ ự ạ o.ả V.M t s h đi u hành thông d ng trên các máy vi tính.ộ ố ệ ề ụ V.1 H đi u hành MS Dosệ ề Dos có 2 nhãn th ng m i là PC-DOS và MS-DOS.Đó là s n ph mươ ạ ả ẩ c a công ty Microsoft corporation.DOS ra đ i vào năm 1981 cùng v iủ ờ ớ máy tính IBN-PC đ u tiên.H đi u hành này không ng ng đ c c iầ ệ ề ừ ượ ả ti n và đã tr i qua 7 phiên b n ch y u,mang các s hi u t 1.0-ế ả ả ủ ế ố ệ ừ 7.0.Các phiên b n cũ c a DOS ch giao ti p v i ng i dùng quaả ủ ỉ ế ớ ườ “giao di n” b ng dòng l nh văn b n nh ng các phiên b n m i đâyệ ằ ệ ả ư ả ớ có c giao di n d n d t b ng b ng ch n g i là DOS Shell.Qua hả ệ ẫ ắ ằ ả ọ ọ ệ th ng b ng ch n,ng i dùng có th s d ng h u h t các ch ngố ả ọ ườ ể ử ụ ầ ế ứ năng thông d ng c a DOS mà không c n nh các l nh DOS.ụ ủ ầ ớ ệ V.2 H đi u hành Windowsệ ề Hãng Microsoft đã s n xu t h đi u hành Windows v i các phiênả ấ ệ ề ớ b n g n đây là Windows 3.x,Windows 9x,Windows 2K,Windowsả ầ Me,Windows XP và Windows NT.H đi u hành Windows dùng giaoệ ề di n đ ho trong đó có các hình t ng và các b ngệ ồ ạ ượ ả ch n(menu).Ng i dùng có th ra l nh cho h đi u hành 1 cách dọ ườ ể ệ ệ ề ễ dàng b ng cách dùng bàn phím và dùng 1 thi t b chu t trình ngằ ế ị ộ ứ d ng ch y trong môi tr ng Windows đ u có giao di n nh t quánụ ạ ườ ề ệ ấ nên d s d ng.Windows là h đi u hành đa nhi m,nó còn h trễ ử ụ ệ ề ệ ỗ ợ vi c s d ng m ng máy tính và g i th đi n t .H đi u hànhệ ử ụ ạ ử ư ệ ử ệ ề Windows NT có đ y đ kh năng qu n lý m ng máy tính.ầ ủ ả ả ạ V.3 H đi u hành OS/2ệ ề OS/2 đ c Microsoft và IBM cùng c ng tác thi t k .M c đích c aượ ộ ế ế ụ ủ h là t o ra 1 h đi u hành có th t n d ng đ c tính u vi t c aọ ạ ệ ề ể ậ ụ ượ ư ệ ủ các máy tính m i,t o ra đ c giao di n đ ho đ ng th i v n duy trìớ ạ ượ ệ ồ ạ ồ ờ ẫ đ c kh năng th c hi n h u h t các ch ng trình vi t trong môiượ ả ự ệ ầ ế ươ ế tr ng DOS và Windows.OS/2 cũng là h đi u hành đa nhi m.ườ ệ ề ệ V.4 H đi u hành Macintoshệ ề Hãng máy tính Apple Computer,Inc đã s n xu t ra lo i máy tínhả ấ ạ Macintosh v i h đi u hành Macintosh.H đi u hành này th ngớ ệ ề ệ ề ườ đ c g i theo s hi u phiên b n,ch ng h n System 8 là phiên b nượ ọ ố ệ ả ẳ ạ ả th 8 c a nó.H đi u hành Macintosh cũng là h đi u hành đaứ ủ ệ ề ệ ề nhi m,có giao di n đ ho và th c đ n và có h tr vi c s d ngệ ệ ồ ạ ự ơ ỗ ợ ệ ử ụ m ng máy tínhạ V,5 H đi u hành UNIXệ ề UNIX là m t h đi u hành đ c phát tri n các phòng thí nghi mộ ệ ề ượ ể ở ệ c a hãng AT$T ngay t năm 1969.Tho t đ u UNIX đ c thi t kủ ừ ạ ầ ượ ế ế cho các máy tính c v a và nh nh ng bây gi đã có các phiên b nỡ ừ ỏ ư ờ ả cho máy vi tính và máy tính c l n.Giao di n ch y u c a UNIX làỡ ớ ệ ủ ế ủ dòng l nh,t ng đ i khó dùng,tuy nhiên các ph n m m ch y trongệ ươ ố ầ ề ạ môi tr ng UNIX có th cung c p giao di n đ ho và th c đ n.Đâyườ ể ấ ệ ồ ạ ự ơ là h đi u hành đa nhi m ph c v đ ng th i nhi u ng i dùng.ệ ề ệ ụ ụ ồ ờ ề ườ