Đề tài Góp phần đánh giá chu trình sản phẩm và định hướng kế hoạch quản lý môi trường Công ty da giày tỉnh Quảng Nam

ÑAËT VAÁN ÑEÀ – TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI Vôùi xu theá hoäi nhaäp trong nhöõng naêm gaàn ñaây thì coù raát nhieàu khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát ra ñôøi, nhieàu ngaønh coâng nghieäp, noâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp phaùt trieån maïnh. Ñaëc bieät ngaønh da giaøy laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp haøng ñaàu cuûa caû nöôùc vaø trôû thaønh moät trong boán maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu cao cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Tuy nhieân song song vôùi söï phaùt trieån ñoù, vaán ñeà moâi tröôøng do ngaønh naøy gaây ra cuõng ñang trôû neân nghieâm troïng vaø caàn ñöôïc quan taâm nhieàu hôn vì quaù trình saûn xuaát da giaøy gaây ra cho moâi tröôøng treân nhieàu maët nhö khoâng khí, tieáng oàn, buïi... Nghieân cöùu giaûm thieåu taùc ñoäng moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát da giaøy laø vieäc caàn thieát vaø caáp baùch nhaèm baûo veä moâi tröôøng coâng nghieäp. Gaàn ñaây, vieäc ñöa tieâu chuaån ISO 14000 vaøo quaûn lyù moâi tröôøng trong caùc cô sôû saûn xuaát laø moät böôùc ñi môùi ôû nöôùc ta trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Ñoù laø bieän phaùp höõu hieäu nhaát khi nhaát quaùn giöõa baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån kinh teá vì vöøa baûo veä moâi tröôøng vöøa naâng cao chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Moät yeâu caàu maø boä tieâu chuaån ISO 14000 ñeà caäp laø thöïc hieän “ Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm” ( Life Cycle Assessment -LCA ). Nghieân cöùu phöông phaùp ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm cho caùc ngaønh coâng nghieäp ôû nöôùc ta laø moät höôùng nghieân cöùu môùi. LCA duøng ñeå ñaùnh giaù, ñònh löôïng vaø kieåm tra caùc vaán ñeà moâi tröôøng trong suoát voøng ñôøi saûn phaám nhaèm giaûm thieåu nguyeân lieäu, naêng löôïng, haïn cheá aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi. Moät ñaùnh giaù LCA laø cô sôû döõ lieäu cho vieäc xaây döïng keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø laø neàn taûng tieán tôùi tieâu chuaån ISO 14000. Vieäc nghieân cöùu aùp duïng ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm trong ngaønh saûn xuaát da giaøy laø vieäc laøm coù yù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn. Vaän duïng phöông phaùp LCA trong ñieàu kieän Vieät Nam trong tröôøng hôïp ngaønh saûn xuaát da giaøy seõ giuùp nhaän daïng caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ôû töøng coâng ñoaïn saûn xuaát. Töø ñoù seõ ñeà ra caùc giaûi phaùp khaéc phuïc vaø giaûm thieåu coù hieäu quaû. Xuaát phaùt töø yù nghóa vaø söï caàn thieát noùi treân, ñeà taøi “ Goùp phaàn ñaùnh giaù chu trình saûn phaåm vaø ñònh höôùng keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam.” ñöôïc choïn laøm ñoà aùn toát nghieäp ngaønh moâi tröôøng cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kyõ thuaät Coâng ngheä. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Aùp duïng phöông phaùp LCA vaøo vieäc ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam nhaèm ñeà xuaát caùc giaûi phaùp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû, ñaûm baûo theo tieâu chuaån ISO 14000 vôùi muïc tieâu tieát kieäm trong saûn xuaát, giaûm phaùt thaûi ra moâi tröôøng, ít aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam söû duïng daây chuyeàn saûn xuaát kheùp kín töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø thuoäc da, da giaû, vaûi caùc loaïi, keo daùn, ñeá... ñeán saûn phaåm cuoái cuøng laø giaøy thaønh phaåm seõ ñöôïc ñoùng hoäp vaø ñöa vaøo tieâu thuï. Do thôøi gian coù haïn vaø caùc ñieàu kieän khaùch quan cho pheùp neân trong ñoà aùn naøy chæ ñeà caäp ñeán quy trình saûn xuaát da giaøy cuûa Coâng ty goàm caùc giai ñoaïn : Pha caét In eùp May Goø raùp Ñaây laø caùc giai ñoaïn ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng vì noù quyeát ñònh ñeán chaát löôïng cuoái cuøng cuûa thaønh phaåm. Ñoàng thôøi cuõng laø caùc giai ñoaïn coù taùc duïng chuû yeáu ñeán moâi tröôøng vaø con ngöôøi trong quaù trình saûn xuaát do ngaønh naøy gaây ra NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Caùc noäi dung nghieân cöùu cuûa ñoà aùn trình baøy goàm 3 phaàn : Toång quan, keát quaû vaø thaûo luaän, keát luaän vaø kieán nghò. Phaàn toång quan: Phaàn naøy laøm saùng toû nhöõng cô sôû phöông phaùp luaän cuûa ñoà aùn. - Ñaët vaán ñeà, söï caàn thieát cuûa ñeà taøi. Phaàn chuyeân ñeà: Trình baøy keát quaû nghieân cöùu aùp duïng phöông phaùp LCA vaøo quy trình saûn xuaát vaø caùc ñeà xuaát giaûi phaùp bao goàm : Chöông 1 : Giôùi thieäu toång quaùt veà ISO 14000 vaø phöông phaùp luaän LCA. Chöông 2: Trình baøy toång quan veà Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. Chöông 3: Xaùc ñònh quy trình saûn xuaát giaøy. (Giôùi thieäu veà caùc giai ñoaïn chính trong quaù trình saûn xuaát da giaøy cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam – ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñoà aùn) Chöông 4: Keát quaû aùp duïng LCA caùc giai ñoaïn chính trong saûn xuaát da giaøy. (Phaân tích quy trình coâng ngheä, phaân tích kieåm keâ vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng trong voøng ñôøi saûn phaåm taïi caùc giai ñoaïn chính) Chöông 5: Ñeà xuaát keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng toång theå cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. (Treân cô sôû keát quaû ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cho töøng coâng ñoaïn, ñoà aùn ñaõ ñeà xuaát caùc nhoùm muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng ñaàu vaøo ( nguyeân lieäu thuoäc da, da giaû, keo, ñieän...) vaø ñaàu ra ( giaûm phaùt thaûi, kieåm soaùt oâ nhieãm ...), ñoàng thôøi ñeà xuaát caùc phöông aùn giaûm phaùt thaûi, kieåm soaùt oâ nhieãm khí thaûi, buïi, nöôùc thaûi, oâ nhieãm nhieät, tieáng oàn vaø troàng caây xanh...) Phaàn keát vaø kieán nghò: Trình baøy yù kieán cuûa taùc giaû veà nhöõng ñieàu ñaõ ñaït ñöôïc cuõng nhö caùc kieán nghò - Keát luaän vaø kieán nghò PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua aùp duïng phöông phaùp luaän ñaùnh gía voøng ñôøi saûn phaåm LCA, trong ñoù caùc böôùc thuïc hieän cuï theå nhö sau : Tìm hieåu vaø choïn loïc caùc cô sôû döõ lieäu coù lieân quan veà boä ISO 14000 Khaûo saùt thöïc teá taïi Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam Thu thaäp döõ lieäu ñaõ coù cuûa Coâng ty Phoûng vaán tröïc tieáp, phoûng vaán nhanh caùc caùn boä vaø coâng nhaân trong Coâng ty Phaân tích, kieåm keâ ñaàu vaøo ñaàu ra ( inputs - outputs analysis ) ñöa treân cô sôû phoûng vaán cuõng nhö tham khaûo soá lieäu thoáng keâ cuûa Coâng ty Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa töøng khaâu trong daây chuyeàn saûn xuaát treân cô sôû ñaùnh giaù nhanh vaø döõ lieäu tham khaûo. Duøng phöông phaùp phaân tích, toång hôïp keát quaû thu thaäp trong thöïc taäp ñeå ñöa ra caùc keát luaän vaø kieán nghò phuø hôïp. YÙ NGHÓA THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI Ñeà taøi nghieân cöùu seõ laø taøi tieäu tham khaûo coù ích cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam vaø cho ngaønh da giaøy. Beân caïnh ñoù ñeà taøi coøn ñöa ra ñònh höôùng keá hoach quaûn lyù moâi tröôøng cho toång theå coâng ty ñeå Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ngaøy caøng phaùt trieån hôn. Chöông 1 TOÅNG QUAN VEÀ TIEÂU CHUAÅN ISO 14000, PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN LCA Ñeå laøm roõ yù nghóa, vai troø vò trí cuûa phöông phaùp ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm LCA trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng, trong chöông naøy, ñoà aùn giôùi thieäu khaùi quaùt veà ISO 14000, khaùi nieäm, noäi dung cuûa phöông phaùp luaän LCA. . GIÔÙI THIEÄU TOÙM LÖÔÏC VEÀ TIEÂU CHUAÅN ISO 14000 Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñöôïc xaây döïng treân cô sôû thoaû thuaän quoác teá bao goàm caùc yeâu caàu ñoái vôùi caùc yeáu toá cô baûn coù theå ñieàu chænh ñöôïc ñeå thieát laäp neân heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù khaû naêng caûi thieän moâi tröôøng moät caùch lieân tuïc taïi caùc toå chöùc cô sôû. Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñem ñeán caùch tieáp caän heä thoáng cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm thieát laäp heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø cung caáp caùc duïng cuï hoã trôï coù lieân quan nhö ñaùnh giaù moâi tröôøng, nhaõn moâi tröôøng, ñaùnh giaù voøng ñôøi soáng saûn phaåm, caùc khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån veà saûn phaåm...cho caùc doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc cô sôû khaùc ñeå quaûn lyù söï taùc ñoäng cuûa hoä ñoái vôùi moâi tröôøng, ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø lieân tuïc caûi thieän moâi tröôøng vôùi söï cam keát cuûa laõnh ñaïo vaø söï tham gia coù yù thöùc cuûa moïi thaønh vieân cuûa cô sôû töø ngöôøi saûn xuaát tröïc tieáp ñeán caùc caùn boä quaûn lyù. Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñeà caäp ñeán saùu lónh vöïc sau : Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (Environmental Management System - EMS) Kieåm toaùn moâi tröôøng (Environmental Auditing - EA) Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng (Environmental Performance Evaluation - EPE) Ghi nhaõn moâi tröôøng (Environmental Labelling - EL) Ñaùnh giaù voøng ñôøi soáng cuûa saûn phaåm (Life Cicle Assessment - LCA) Caùc khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån cuûa saûn phaåm (Environmental Aspecs in Product Standards - EAPS) Saùu lónh vöïc naøy ñöôïc xeáp vaøo hai loaïi tieâu chuaån : tieâu chuaån veà ñaùnh giaù toå chöùc vaø tieâu chuaån veà ñaùnh giaù saûn phaåm . Trong ISO 14000, caùc tieâu chuaån veà ñaùnh giaù toå chöùc taäp trung vaøo khaâu toå chöùc cuûa moät cô sôû, vaøo söï cam keát cuûa caùc nhaø quaûn lyù ñoái vôùi vieäc caûi tieán vaø aùp duïng chính saùch moâi tröôøng trong cô sôû cuûa mình, ñoái vôùi vieäc ño ñaïc caùc tính naêng moâi tröôøng cuõng nhö tieán haønh kieåm tra moâi tröôøng taïi chính cô sôû cuûa mình. Caùc tieâu chuaån veà ñaùnh giaù saûn phaåm seõ thieát laäp caùc nguyeân lyù vaø caùch tieáp caän thoáng nhaát ñoái vieäc ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa saûn phaåm. Caùc tieâu chuaån naøy seõ ñaët ra nhieäm vuï cho caùc coâng ty phaûi löu yù ñeán caùc thuoäc tính cuûa moâi tröôøng cuûa saûn phaåm ngay töø khaâu thieát keá, choïn nguyeân lieäu cho ñeán khaâu thaûi boû saûn phaåm naøy ra moâi tröôøng. Ñaùnh giaù chu trình saûn phaåm (LCA) ISO 14040 ñaùnh giaù chu trình soáng ( ÑGCTS) – caùc nguyeân taéc vaø khuoân khoå ISO 14041 ÑGCTS- muïc tieâu vaø ñònh nghóa phaïm vi vaø caùc phaân tích kieåm keâ ISO 14042 ÑGCTS – ñaùnh giaù taùc ñoäng Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng (EPE) ISO 14031: höôùng daãn ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän Ñaùnh giaù toå chöùc ISO 1400 – Boä tieâu chuaån veà quaûn lyù moâi tröôøng Ghi nhaõn moâi tröôøng(EL) ISO 14020 ghi nhaõn moâi tröôøng- caùc nguyeân taéc cô baûn cho taát caû loaïi ghi nhaõn moâi tröôøng ISO 14021 ghi nhaõn moâi tröôøng – töï coâng boá veà caùc yeâu caàu moâi tröôøng – thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa. ISO 14022: ghi nhaõn moâi tröôøng – kyù hieäu ISO 14023: ghi nhaõn moâi tröôøng – phöông phaùp luaän veà thöû nghieäm vaø hieäu chuaån. Caùc khía caïnh moâi tröôøng trong caùc tieâu chuaån veà saûn phaåm (EAPS) ISO 14060 Kieåm tra ñaùnh giaù moâi tröôøng (KTÑGMT) ISO 14010: höôùng daãn KTÑGMT ISO 14012 – höôùng daãn KTÑGMT – caùc chuaån cöù veà trình ñoä ñoái vôùi caùc ñaùnh giaù vieân moâi tröôøng veà HTQLMT Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (EMS) – HTQLMT ISO 14001: HTQLMT quy ñònh vaø höôùng daãn söû duïng ISO 14000: HTQLMT höôùng daãn chung veà nguyeân taéc, heä thoáng vaø kyõ thuaät hoã trôï Ñaùnh giaù saûn phaåm ISO 14050 thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa Hình 1.1: Boä tieâu chuaån ISO 14000 Nguoàn:Tieâu chuaån veà ISO 14000 – Lôùp ñaøo taïo nhaän thöùc ISO 14000 – Thaønh Phoá Vuõng Taøu Thaønh phoá 1.2. PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN ÑAÙNH GIAÙ VOØNG ÑÔØI SAÛN PHAÅM (LCA) Khaùi nieäm veà voøng ñôøi saûn phaåm (Life cycle): Voøng ñôøi saûn phaåm: Thu thaäp nguyeân lieäu thoâ Quaù trình saûn xuaát nguyeân lieäu Söû duïng Quaù trình saûn xuaát saûn phaåm Thaûi boû Vaän chuyeån Nguyeân lieäu thoâ Naêng löôïng Chaát thaûi Taùi söû duïng saûn phaåm Nguyeân lieäu taùi sinh Taùi cheá saûn phaåm Voøng ñôøi saûn phaåm ( chu trình saûn phaåm) laø toång theå veà moät saûn phaåm hoaëc dòch vuï töø nguyeân lieäu thoâ qua khaâu saûn xuaát ñeán phaân phoái vaø xöû lyù thaûi. Moät voøng ñôøi saûn phaåm coù theå hieåu roõ qua hình 1.2 sau ñaây . Hình 1.2 : Toùm löôït veà voøng ñôøi saûn phaåm ( Life cycle ) Khaùi nieäm veà ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm (LCA): LCA laø moät phöông phaùp ñaùnh giaù veà taùc ñoäng cuûa moät saûn phaåm ñoái vôùi moâi tröôøng ôû moãi giai ñoaïn cuûa ñôøi soáng höõu duïng cuûa noù, töø luùc laø nguyeân lieäu thoâ ñeán luùc cheá taïo vaø söû duïng saûn phaåm bôûi moät khaùch haøng ñeán khi phaân huûy cuoái cuøng. Nhieàu heä thoáng cho thöïc hieän LCA ñaõ ñöôïc xaây döïng, nhöng haàu heát theo höôùng ñaõ ñònh nghóa bôûi ISO 1420, laø moät phaàn cuûa Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñaõ neâu ôû muïc 1.1. LCA ñöôïc ñònh nghóa : “ laø moät kyõ thuaät ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø caùc taùc ñoäng tieàm taøng gaén lieàn vôùi moät saûn phaåm, bôûi : Baùo caùo laïi moät cuoäc kieåm keâ caùc ñaàu vaøo cuûa moät heä thoáng phuø hôïp veà maët moâi tröôøng. Ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng tieàm taøng gaén lieàn vôùi caùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra naøy. Trình baøy caùc keát quaû cuûa kieåm keâ vaø caùc giai ñoaïn taùc ñoäng trong moái quan heä vôùi caùc muïc tieâu cuûa nghieân cöùu” Coù hai loaïi LCA laø : State-oriented LCA (accounting ) : dieãn giaûi caùc giai ñoaïn trong quaù trình saûn xuaát, laø cô sôû töông ñoái chính xaùc ñeå ñöôïc söï chaáp nhaân roäng lôùn cuûa xaõ hoäi. Change-oriented LCA (effect of change ) : ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù vaø xem xeùt caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù theå xaûy ra khi Coâng ty ñaàu tö moät coâng ngheä saûn xuaát môùi. Lòch söû ra ñôøi vaø söï phaùt trieån cuûa LCA: Trong thôøi gian gaàn ñaây khi vaán ñeà moâi tröôøng ngaøy caøng trôû neân nghieâm troïng vaø thu huùt ñöôïc söï quan taâm cuûa nhieàu ngöôøi cuõng laø luùc LCA ñöôïc bieát ñeán, ñaùnh giaù cao vaø phaùt trieån maïnh. Thaät ra töø cuoái thaäp kyû 60 ñaàu thaäp kyû 70, LCA ñaõ ñöôïc ñöa vaøo aùp duïng thöïc teá ( chuû yeáu ôû vieäc kieåm keâ voøng ñôøi saûn phaåm. Vaøo naêm 1969-1972, LCA ñöôïc öùng duïng ñaàu tieân ôû Myõ, Ñöùc, Ñoâng Aâu vaø Thuî Ñieån cho quaù trình ñoùng goùi vaø chaát thaûi). Do khuûng hoaûng naêng löôïng ñieån hình laø khuûng hoaûng daøu moû vaøo naêm 1973 neân caùc nghieân cöùu LCA ñöôïc tieán haønh trong nhöõng naêm 70 taäp trung chuû yeáu vaøo vaán ñeà söû duïng naêng löôïng. Söï quan taâm ñeán LCA giaûm ñi ôû cuoái thaäp kyû 70 vaø ñaàu thaäp kyû 80, nhöng sau ñoù laïi taêng leân vì nhieàu lyù do. Moái lo ngaïi taêng leân veà caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa coâng nghieäp, caùc tai hoaï moâi tröôøng traàm troïng, ñoäng löïc thuùc ñaåy caùc coâng ty mong muoán hoaït ñoäng hieäu quaû hôn baèng caùch xem xeùt moät phaïm vi lôùn, töø luùc saûn phaåm ra ñôøi ñeán luùc cuoái cuøng. Caùc chính phuû cuõng baét ñaàu xem xeùt LCA. Ñeán giöõa thaäp kyû 80, Uyû Ban Chaâu Aâu ban haønh moät höôùng daãn veà caùc ñoà chöùa thöïc phaåm, ñoøi hoûi caùc coâng ty theo doõi möùc tieâu thuï naêng löôïng vaø nguyeân lieäu vaø chaát thaûi raén do saûn phaåm cuûa hoï sinh ra. LCA laø moät coâng cuï cho vieäc thöïc hieän moät phaân tích nhö vaäy. Naêm 1992, lieân hieäp Chaâu Aâu phaùt ñoäng chöông trình xeáp haïng moâi tröôøng cuûa mình. Chöông trình naøy söû duïng caùc khaùi nieäm voøng ñôøi saûn phaåm laø moät phaàn cuûa muïc tieâu vaø trong caùc phöông phaùp löïa choïn caùc tieâu chí cuûa saûn phaåm. Naêm 1990 vaø 1992, hoäi nghò khoa hoïc nghieân cöùu vaán ñeà caáp nhaõn chaát ñoäc vaø hoaù hoïc moâi tröôøng ( SETAC ) ñaõ toå chöùc caùc hoäi thaûo nhoùm hôïp caùc nhaø thuïc haønh LCA. Keát quaû caùc cuoäc hoäi thaûo ñoù laø moät cô sôû khaùi nieäm vaø phöông phaùp luaän cho LCA ñöôïc ñöa ra tham khaûo trong caùcn döï thaûo tieâu chuaån ISO. Töø ñoù ñeán nay LCA ñaõ coù nhöõng böôùc tieán quan troïng, chaáp nhaän caùc giaû thuyeát, phöông phaùp thöïc hieän ngaøy caøng hoaøn thieän ñöôïc coâng nhaän cuûa coäng ñoàng. Ngaøy caøng nhieàu caùc coâng ty xem xeùt kyõ löôõng hôn toaøn boä voøng ñôøi cuûa saûn phaåm cuûa mình, töø nguyeân lieäu saûn xuaát ñeán phaân phoái, khaû naêng taùc duïng coù theå vaø xöû lyù. Vì LCA coù theå giuùp hoï ñònh tính ñöôïc caùc taùc ñoäng maø khoâng ñöôïc ñeà ñeán trong caùch phaân tích truyeàn thoáng. Ñieàu naøy giuùp caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng, caùc nhaø laõnh ñaïo coù caùi nhìn thaáu ñaùo hôn veà caùc aûnh höôûng moâi tröôøng trong voøng ñôøi saûn phaåm cuûa mình ñeå coù söï löïa choïn vaø phaùt trieån thích hôïp Phöông phaùp luaän LCA: LCA laø söï ñaùnh giaù vaø sô ñoà hoaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ñoái vôùi taøi nguyeân, moâi tröôøng vaø söùc khoeû cuûa toaøn boä voøng ñôøi cuûa saûn phaåm töø luùc keát tinh taøi nguyeân ñeán khi phaân huyû. Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù Phaân tích kieåm keâ + Xaây döïng sô ñoà höôùng daãn trình töï xöû lyù + Thu thaäp döõ lieäu + Xaùc ñònh ranh giôùi heä thoáng + Xöû lyù döõ lieäu Trình baøy keát quaû Ñaùnh giaù taùc ñoäng + Phaân loaïi + Moâ taû ñaëc tröng + Ñaùnh giaù troïng soá taùc ñoäng Hình 1.3 : Toùm taét caùc giai ñoaïn cuûa LCA Moät quaù trình LCA thöôøng ñöôïc chia laøm 4 giai ñoaïn : Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù ( Definition of the goal and scope ) Phaân tích kieåm keâ ( Life cycle inventory analysis ) Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm ( Life cycle impact assessment ) Dieãn giaûi caùc keât quaû Caùc giai ñoaïn naøy coù moái quan heä höõu cô taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau Xaùc ñònh muïc tieâu vaøphaïm vi LCA Phaân tích kieåm keâ Ñaùnh giaù taùc ñoäng Dieãn ñaït trình baøy Caùc aùp duïng tröïc tieáp +Phaùt trieån vaø caûi tieán saûn phaåm +Quy hoaïch chieán löôïc +Laäp chính saùch coâng coäng +Tieáp thò +Caùc aùp duïng KHUNG LAØM VIEÄC CUÛA LCA Hình 1.4 : Moái quan heä caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình LCA Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi LCA: Xaùc ñònh nhöõng muïc tieâu cuûa vaán ñeà ñang xem xeùt : muïc ñích laø choïn ra caùc saûn phaåm, quy trình saûn xuaát, dòch vuï toát nhaát ñoàng thôøi ít taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi. Xaùc ñònh nhöõng loaïi thoâng tin naøo caàn thieát cho vieäc ra quyeát ñònh Xaùc ñònh caùc döõ lieäu seõ ñöôïc chuaån bò vaø cho keát quaû tröïc tieáp nhö theá naøo. Xaùc ñònh nhöõng gì seõ ñöa vaøo vaø khoâng ñöa vaøo LCA Xaùc ñònh caùc nguyeân taéc neàn taûng ñeå tieán haønh coâng vieäc : giaû ñònh nguy cô tieàm aån, xem xeùt caùc nhu caàu. Xaùc ñònh möùc ñoä chính xaùc cuûa döõ lieäu. Giai ñoaïn naøy seõ xaùc ñònh thôøi gian vaø nguoàn taøi nguyeân caàn thieát trong quy trình saûn phaåm. Ñaây laø giai ñoaïn then choât vì noù quyeát ñònh ñeán keát quaû sau cuøng Phaân tích kieåm keâ: Xaùc ñònh soá löôïng vaät lieäu, naêng löôïng söû duïng cuõng nhö löôïng chaát thaûi thaûi vaøo moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc, raén, trong suoát quaù trình saûn xuaát. Ñaây laø giai ñoaïn mang tính quyeát ñònh khi thöïc hieän LCA vì neáu khoâng phaân tích, kieåm keâ ñaàu vaøo ñaàu ra trong voøng ñôøi saûn phaåm thì seõ khoâng xaùc ñònh roõ ñöôïc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø khoâng thöïc hieän ñöôïc söï ñoåi môùi, caûi tieán trong saûn xuaát. Voøng ñôøi naøy lieân tuïc bao goàm vieäc khai thaùc xöû lyù nguyeân lieäu, saûn xuaát vaän chuyeån vaø phaân phoái, söû duïng, taùi söû duïng, duy tu, taùi cheá vaø xöû lyù thaûi. Ñaàu vaøo bao goàm nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng. Ñaàu ra bao goàm saûn phaåm chaát thaûi ( raén, loûng, khí) Chaát thaûi khaùc Khí thaûi Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Pheá phaåm Thu thaäp nguyeân lieäu thoâ Saûn xuaát nguyeân lieäu Saûn phaåm cuoái cuøng Vaän chuyeån phaân phoái Söû duïng, thaûi boû Nöôùc Naêng löôïng Nguyeân lieäu thoâ Hình 1.5 : Quaù trình kieåm keâ cuûa LCA Vaøo naêm 1995, Cuïc Moâi tröôøng Hoa Kyø ñaõ xuaát baûn quyeàn saùch höôùng daãn vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa quaù trình kieåm keâ, trong ñoù coù trình baøy 4 böôùc caàn thöïc hieän trong quaù trình phaân tích kieåm keâ laø : Xaây döïng moät bieåu ñoà chæ söï tieán trieån cuûa quaù trình seõ ñöôïc ñaùnh giaù Xaây döïng khung döõ lieäu ñaõ thu thaäp Thu thaäp döõ lieäu môùi Ñaùnh giaù vaø xem xeùt keát quaû Phaân tích kieåm keâ khoâng ñnaùh giaù tröïc tieáp cuûa caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra maø noù chæ cung caáp thoâng tin cho vieäc ñnaùh giaù ôû giai ñoaïn sau. Ñaùnh giaù taùc ñoäng voøng ñôøi saûn phaåm: Söû duïng caùc thoâng tin thu ñöôïc töø phaân tích kieåm keâ ñeå xaùc ñònh caùc taùc ñoäng leân moâi tröôøng. Giai ñoaïn naøy ñöôïc goïi laø phaân tích taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm. Noù xaùc ñònh caùc taùc ñoäng aûnh höôûng thöïc teá, tieàm aån ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi do vieäc söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân, nguyeân vaät lieäu vaø vieäc thaûi boû caùc loaïi chaát thaûi ra töø voøng ñôøi saûn phaåm vaøo moâi tröôøng Caùc böôùc thöïc hieän trong quaù trình ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm : Xem xeùt taùc ñoäng moâi tröôøng Ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng Choïn loïc vaø xeáp haïng caùc taùc ñoäng Phaân loaïi taùc ñoäng Moâ taû ñaëc ñieåm taùc ñoäng Toång hôïp thaønh nhoùm Ñaùnh giaù vaø xem xeùt keát quaû phaân tích kieåm keâ Dieãn giaûi keát quaû: Ñaây laø giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa quaù trình ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm. Dieãn giaûi caùc keát quaû laø moät kyõ thuaät mang tính heä thoáng giuùp ñònh tính, ñònh löôïng, kieåm tra vaø xaùc ñònh ñöôïc nhöõng thoâng tin keát quaû cuûa caùc giai ñoaïn treân. Maëc duø quy trình treân veà maëc lyù thuyeát laø quy trình lyù töôûng nhöng thöôøng khoâng ñöôïc söû duïng trong thöïc teá. Phaàn lôùn caùc nguyeân cöùu LCA chöa ñi quaù giai ñoaïn phaân tích kieåm keâ voøng ñôøi saûn phaåm trong vieäc ñònh löôïng nguoàn naêng löôïng vaø chaát thaûi. Lí do laø phöông phaùp luaän chöa phaùt trieån toát, ñoâi khi coù theå thöïc hieän phaân tích moät heä thoáng maø khoâng caàn taát caû caùc giai ñoaïn cuûa voøng ñôøi saûn phaåm chaúng haïn chæ taäp trung vaøo moät soá nguyeân lieäu. Lôïi ích cuûa LCA: Khi thöïc hieän LCA, caùc Nhaø maùy, Coâng ty ...seõ coù nhieàu lôïi ích nhö : 1.2.4.1) Giaûm löôïng chaát thaûi vaø kieåm soaùt ruûi ro: LCA coù theå giuùp moät Coâng ty nhaän ra caùc cô hoäi giaûm löôïng chaát thaûi naêng löôïng vaø nguyeân lieäu söû duïng. Söû duïng pheùp phaân tích kieåm keâ chu kì chuyeån hoaù, moät coâng ty coù theå xaùc laäp mmoït ngöôõng thoâng tin veà vieäc söû duïngnguoàn löïc vaø naêng löôïng cuûa mình vaø nhaän ra ñöôïc caùc cô hoäi caûi thieän. Noù coù theå ñöa ra quy ñònh veà vieäc löïa choïn nhaø cung caáp toát nhaát hoaëc veà vieäc coù neân thay theá nguyeân lieäu thoâ ñeå tieát kieäm nguoàn löïc söû duïng hay khoâng. LCA cuõng laø moät coâng cuï quaûn lyù ruûi ro, giuùp caùc Coâng ty nhaän roõ caùc ruûi ro moâi tröôøng trong toaøn boä voøng ñôøi saûn phaåm. Neáu coâng ty xaây döïng moät cao ñoä chính xaùc cuûa caùc chæ soá thöïc hieän moâi tröôøng 1.2.4.2) Phaùt trieån saûn phaåm: LCA coù theå laø quy trình höõu ích trong vieäc phaùt trieån, laäp keá hoaïch vaø thieát keá saûn phaåm. Caùc Coâng ty khoâng nhöõng chæ taäp trung vaøo vaán ñeà thaûi sinh ra vaø naêng löôïng söû duïng maø coøn xem xeùt ñeán caùc yeáu toá lieân quan tôùi thieát keá saûn phaåm. Pheùp phaân tích LCA giuùp moät Coâng ty ñònh ra caùc giai ñoaïn trong chu kì chuyeån hoaù cuûa saûn phaåm trong ñoù naûy sinh caùc taùc ñoäng maïnh nhaát. Trong moät soá tröôøng hôïp coù theå laäp quan heä töông hoã giöõa soá löôïng nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, chaát thaûi vaø moät saûn phaåm cuï theå trong moät Nhaø maùy ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ñoùng goùp vaøo toång taøi nguyeân söû duïng cuûa quaù trình saûn xuaát. 1.2.4.3) Vai troø trong vieäc caáp nhaõn: Moät quy trình LCA ñoùng moät vai troø quan troïng trong caùc chöông trình caáp nhaõn ñoøi hoûi caùc khaúng ñònh veà moâi tröôøng vaø trong khaâu tieáp thò saûn phaåm. Moät vaøi hình thöùc LCA cuõng ñöôïc söû duïng trong nhieàu chöông trình caáp nhaõn trong soá hôn 24 chöông trình ñang hoaït ñoäng. 1.2.4.4) Öùng duïng cuûa LCA: Trong coâng nghieäp LCA ñöôïc öùng duïng ñeå phaùt trieån vaø caûi tieán saûn phaåm, keát quaû nghieân cöùu LCA taïo ra nhöõng ñoäng löïc thuùc ñaåy cho nhöõng keá hoaïch chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån. LCA coøn laø cô sôû ñeå ñöa ra quyeát ñònh löïa choïn caùc phöông phaùp vaø quy trình saûn xuaát ñeå cho ra ñôøi caùc saûn phaåm xanh, thaân thieän vôùi moâi tröôøng. LCA cuõng coù theå aùp duïng cho khu vöïc quoác doanh khoâng nhöõng ñoái vôùi caùc yeâu saùch veà moâi tröôøng, maø coøn ñoái vôùi vieäc xaây döïng caùc bieän phaùp trong chính saùch cuûa nhaø nöôùc. Thí duï, theo EPA ôû Hoa Kì LCA ñöôïc xem laø moät coâng cuï ñeå thöïc hieän meänh leänh haønh chính ( executive order ) veà söï “ cung öùng xanh “ vaø caùc giaûi phaùp khaùc. Ñöùc cuõng söû duïng thoâng tin LCA ñeå laøm cô sôû daùnh thueá bao bì, caùc toå chöùc phi chính phuû coù theå söû duïng thoâng tin LCA ñeå goùp yù kieán cho chính saùch. Phaùt trieån saûn phaåm coù yù thöùc moâi tröôøng Thieát keá theo höôùng taùi cheá vaø caûi bieân xöû lyù Töï bieän hoä Nhaõn sinh thaùi Tieâu thuï xanh Giaùm saùt ñieàu haønh hoã trôï taùi cheá LCA Giaùo duïc moâi tröôøng HTQLMT Heä thoáng kinh teá xaõ hoäi Töï nguyeän caûi thieän Lieân quan ñeán tieâu thuï Tieáp thò Hình 1.6 : ÖÙng duïng cuûa LCA ( Nguoàn: TS.Cheá Ñình Lyù - 2005) 1.2.4.5) Haïn cheá cuûa LCA: LCA cuõng coù nhöõng haïn cheá cuûa noù LCA ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø nguoàn löïc LCA chöa ñöôïc chuaån hoaù. Lyù thuyeát veà phaàn ñònh nghóa muïc tieâu phaïm vi vaø giai ñoaïn kieåm keâ cuûa quy trình LCA ñöôïc xaùc laäp roõ raøng trong khi khaâu ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng vaø ñaùnh giaù möùc caûi thieän laø caùc phöông phaùp ñöôïc xaùc ñònh moâ taû nhöng chöa ñöôïc phaùt trieån nhieàu hoaëc chöa ñöôïc chöùng thöïc baèng taøi lieäu. Caùc quaù trình maø LCA phaân tích laø raát phöùc taïp, ñoøi hoûi nhieàu nguoàn döõ lieäu khaùc nhau nhöng khoâng phaûi moïi döõ lieäu. Do ñoù, LCA khoâng thuaàn tuyù laø moät quaù trình khoa hoïc maø noù coøn ñoøi hoûi ñöa ra caùc giaû ñònh, nhaän xeùt, söï phaùn ñoaùn vaø söï töông xöùng. Moái quan heä nhaân quaû trong quy trình ñaùnh giaù taùc ñoäng laø khoù xaùc ñònh. Caùc keát quaû ñaùnh giaù taùc ñoäng phaàn lôùn mang tính chuû quan. Coù söï khoù khaên khi aùp duïng keát quaû cuûa LCA veà caùc vaán ñeà ñòa phöông vaøo khu vöïc toaøn caàu vaø ngöôïc laïi. Caùc yeâu saùch döïa treân nghieân cöùu LCA, ñaëc bieät caùc khaúng ñònh mang tính so saùnh hoaëc xaùc nhaän so saùnh thöôøng khoâng nhaát quaùn, khoâng coù cô sôû chaéc chaén, ñeõ gaây ra laàm laãn. LCA khoâng phaûi laø coâng cuï duy nhaát vì hoaït ñoäng ñaùmh giaù ruûi ro vaø kieåm ñònh moâi tröôøng coù theå cho keát quaû ñaày ñuû caùc khía caïnh vaø hoaït ñoäng moâi tröôøng coù theå cho keát quaû ñaày ñuû caùc khía caïnh vaø hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa moät voøng ñôøi saûn phaåm . Chöông 2 GIÔÙI THIEÄU TOÅNG QUAÙT COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Ñeå cung caáp thoâng tin cô baûn cho quaù trình ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm , trong chöông naøy giôùi thieäu caùc thoâng tin toång quaùt veà Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam goàm quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa coâng ty, thò tröôøng tieâu thuï, saûn phaåm vaø saûn löôïng. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA COÂNG TY Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc hieän cheá ñoä haïch toaùn ñoäc laäp, coù ñuû tö caùch phaùp nhaân, coù nhieäm vuï nhaän gia coâng vaø saûn xuaát kinh doanh da vaø caùc saûn phaåm baèng da phuïc vuï coâng nghieäp daân duïng vaø xuaát khaåu cung caáp thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Teân giao dòch quoác teá : Quaûng Nam Leather & Footwear Company Teân vieát taét : Quanaleasco Truï sôû chính : KCN Thuaän Yeân - Tam Ñaøn - Tam Kyø - Quaûng Nam Ñieâïn thoaïi : (0510) 847079 - 847006 * Fax : (0510) 84707 Logo : Tieàn thaân cuûa coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø nhaø maùy da Tam Kyø, ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 2/9/1983. Ñeán 11/5/1999 ñoåi teân thaønh Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam Ra ñôøi töø moät ñôn vò laøm kinh teá Ñaûng theo quyeát ñònh cuûa Ban bí thö Trung öông, ñieàu kieän thieát bò, nhaø xöôûng haàu nhö khoâng coù gì, theâm vaøo ñoù ngaønh Da hoaït ñoäng, coâng ty ñaõ ñöùng tröôùc voâ vaøn khoù khaên töôûng chöøng nhö khoâng theå toàn taïi ñöôïc. Tuy nhieân, vôùi loøng nhieät tình, tinh thaàn traùch nhieäm cuûa taäp theå laõnh ñaïo caùn boä coâng nhaân vaø cô cheá thuaän lôïi ñaõ giuùp cho coâng ty ñöùng vöõng ñöôïc trong cô cheá thò tröôøng vaø ngaøy caøng phaùt trieån. Khi neàn kinh teá ñaát nöôùc chuyeån mình, töø cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp sang cô cheá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc, coâng ty naèm trong tình traïng heát söùc khoù khaên, thieát bò coâng ngheä laïc haäu, chaát löôïng nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc khoâng coøn phuø hôïp vôùi tieâu chuaån saûn xuaát saûn phaåm xuaát khaåu. Taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa chính saùch vó moâ “ giaù, löông, tieàn “ laõi xuaát ngaân haøng quaù cao aûnh höôûng ñeán giaù thaønh saûn phaåm laøm cho saûn phaåm cuûa coâng ty khoâng caïnh tranh noåi trong cô cheá môùi. Tröôùc tình hình ñoù, laõnh ñaïo coâng ty cuøng vôùi laõnh ñaïo tænh laøm vieäc vôùi boä coâng nghieäp - Toång coâng ty da giaøy Vieät Nam vaø ñaõ tröïc tieáp sang coäng hoaø Italia, chieác noâi cuûa ngaønh da giaøy theá giôùi ñeå môøi chuyeân gia kyõ thuaät veà chuyeån giao coâng ngheä. Sau 5 naêm hôïp taùc ñaàu tö vôùi toång coâng ty da giaøy Vieät Nam, coâng ty ñaõ oån ñònh ñöôïc tình hình saûn xuaát, ñôøi soáng caùn boä coâng nhaân ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän vaø naâng cao.Trong khi ñoù caùc nhaø maùy thuoäc da quoác doanh trong nöôùc khoâng theo kòp yeâu caàu ñoåi môùi coâng ngheä nöôùc ngoaøi, chaát löôïng da noäi ñòa quaù keùm, cô cheá quaûn lyù khoâng hieäu quaû daãn ñeán caùc nhaø maùy da trong nöôùc cuõng laàn löôït giaûi theå, chuyeån ñoåi sôû höõu hoaëc chuyeån höôùng ñaàu tö. Sau khi chia taùch tænh thaønh hai tænh laø Tænh Quaûng Nam vaø Thaønh phoá Ñaø Naüng, treân cô sôû quy hoaïch cuûa ñòa phöông vaø quy hoaïch cuûa ngaønh da Vieät Nam, coâng ty ñaõ xaùc ñònh khoâng theå duy trì laâu ngaønh da, aûnh höôûng moâi tröôøng taïi maët baèng cuõ neân coâng ty chaám döùt hôïp taùc vôùi toång coâng ty da giaøy Vieät Nam vaø chuyeån sang hôïp taùc vôùi coâng ty Phöông Ñoâng thaønh phoá Hoà Chí Minh cheá bieán haûi saûn xuaát khaåu treân cô sôû laø cho thueâ maët baèng cuõ. Coâng ty coù nguoàn voán tích luyõ, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå taäp trung ñaàu tö döï aùn Xí nghieäp giaøy theå thao xuaát khaåu naèm treân ñòa phaän KCN Thuaän Yeân - Tam Kyø. Daàn daàn coâng ty ñaõ oån ñònh töøng böôùc veà moïi maët, toå chöùc taïi saûn xuaát, ñaàu tö maùy moùc thieát bò, boài döôõng naâng cao tay ngheà cho caùn boä coâng nhaân vieân, caûi tieán coâng ngheä saûn xuaát nhaèm naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Ngoaøi ra, coâng ty coøn taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc tinh thaàn traùch nhieäm cuûa töøng ngöôøi lao ñoäng, aùp duïng cheá ñoä khen thöôûng, kyû luaät ñeå ñaûm baûo kyû luaät vaø naâng cao thu nhaäp. Taát caû caùc hoaït ñoäng ñoù ñaõ goùp phaàn laøm cho saûn phaåm cuûa Coâng ty tìm ñöôïc choã ñöùng treân thò tröôøng. Coâng ty ngaøy caøng môû roäng quy moâ saûn xuaát vaø ñaït ñöïôc nhöõng keát quaû ñaùng keå. Löïc löôïng coâng nhaân laønh ngheà khoaûng 800 ngöôøi, daây chuyeàn thieát bò coâng ngheä saûn xuaát hieän ñaïi ñaõ töøng böôùc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm saûn xuaát, ña daïng hoaù caùc maët haøng phuïc vuï kòp thôøi nhu caàu cuûa khaùch haøng. Laø moät doanh nghieäp nhaän gia coâng caùc saûn phaåm da giaøy neân vieäc môû roäng thò tröôøng theá giôùi coøn haïn cheá. Tuy nhieân, coâng ty da giaøy Quaûng Nam coù theå laø moät trieån voïng trong töông lai, coâng ty ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc laøm taêng tyû troïng löôïng giaøy xuaát khaåu sang thò tröôøng theá giôùi cuûa ngaønh da giaøy Vieät Nam. Chieán löôïc hieän hay cuûa coâng ty laø ña daïng saûn phaåm, tích cöïc saûn xuaát höôùng ñeán nhöõng saûn phaåm tieâu chuaån chaát löôïng cao ñaït yeâu caàu xuaát khaåu. Coâng ty ñang laäp döï aùn cho naêm tieáp theo ñaàu tö theâm moät daây chuyeàn, döï kieán lao ñoäng taêng leân 1500 ngöôøi vaø saûn phaåm laø 1200 sp/naêm THÒ TRÖÔØNG TIEÂU THUÏ Vôùi daây chuyeàn saûn xuaát kheùp kín vaø khoâng ngöøng phaùt trieån, caùc saûn phaåm cuûa coâng ty da giaøy Quaûng Nam ñaõ chieám ñöôïc loøng tin cuûa caùc coâng ty lôùn trong vaø ngoaøi nöôùc. Thò tröôøng trong nöôùc: Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chuû yeáu nhaän gia coâng cho caùc coâng ty cuûa Ñaøi Loan vaø Haøn Quoác taïi Vieät Nam. Saûn phaåm cuûa coâng ty chuû yeáu laø giaøy theå thao vôùi nhieàu maãu maõ ña daïng vaø ñaõ ñaït “Huy chöông vaøng” trong nhieàu naêm qua. Haøng naêm Coâng ty luoân tham gia caùc buoåi trieãn laõm Hoäi chôï ñeå giôùi thieäu saûn phaåm cuûa mình vaø ñöôïc moïi ngöôøi öa chuoäng Thò tröôøng xuaát khaåu: Vôùi thò tröôøng lao ñoäng doài daøo vaø reû, cuõng nhö vôùi möùc chi phí dòch vuï vaø sinh hoaït con thaáp, Vieät Nam laø moät trong caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù nhieàu tieàm naêng trong lónh vöïc da giaøy xuaát khaåu. Thò tröôøng nöôùc ngoaøi cuûa coâng ty caøng ngaøy ñöôïc môû roäng. Hieän nay Coâng ty ñang coù nhieàu khaùch haøng daøi haïn cuûa coâng ty ñeå ñaët gia coâng xuaát khaåu ñi caùc nöôùc treân theá giôùi nhöng chuû yeáu laø chaâu AÙ : coâng ty FONG YI INTERNATIONAL CO, LTD ( Ñaøi Loan ) Toång doanh thu xuaát khaåu chieám khoaûng 40% toång doanh thu cuûa Coâng ty chuû yeáu saûn phaåm xuaát khaåu cuûa Coâng ty laø giaøy theå thao, muõ giaøy theå thao xuaát khaåu... Noäi dung Ñôn vò tính 2003 2004 2005 Saûn phaåm + Muõ giaøy theå thao xuaát khaåu + Thaønh phaåm giaøy theå thao Ñoâi Ñoâi 270.544 78.445 285.767 85.322 300.156 97.455 Toång doanh thu Tyû ñoàng 27,3 29,5 33,4 Trong ñoù + Noäi ñòa + Xuaát khaåu Tyû ñoàng 15,5 17,1 18,6 Trieäu USD 0,7375 0,775 0,925 Baûng 2.1: Thoáng keâ saûn löôïng vaø doanh thu qua 3 naêm gaàn ñaây  SAÛN PHAÅM VAØ SAÛN LÖÔÏNG Nguyeân lieäu cuûa ngaønh da giaøy: Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa Coâng ty chuû yeáu laø da thuoäc caùc loaïi, giaû da, vaûi caùc loaïi, ñeá giaøy, phuï lieäu... ñöôïc nhaäp töø nöôùc ngoaøi cuõng nhö ñöôïc caùc ñôn vò trong nöôùc cung caáp. + Da : Nguyeân lieäu cuûa ngaønh laø da, trong khi ñoù ngaønh da cuûa ta gaëp khoù khaên trong khaâu thu mua nguyeân lieäu, chaát löôïng nguyeân lieäu khoâng ñaûm baûo. Ñaây laø khaâu yeáu nhaát trong quaù trình saûn xuaát cuûa ngaønh. Ôû Vieät Nam, ngaønh thuoäc da vaø saûn xuaát giaøy da ñang voâ cuøng yeáu keùm, möùc tieâu thuï ñang heát söùc nhoû nhoi, chöa theå so saùnh vôùi caùc noâng saûn ñaàu vò. Theo boä Coâng Nghieäp, moãi naêm nöôùc ta vaãn phaûi nhaäp 6 trieäu feet vuoâng da thuoäc. Nhaø maùy thuoäc da chöa ñaùp öùng ñöôïc 10% nhu caàu vaø hieän chæ hoaït ñoäng ñöôïc 25% coâng suaát do thieáu nguyeân lieäu. Maëc duø Vieät Nam coù saün nguoàn nguyeân lieäu tuøe vieäc chaên nuoâi boø, heo.Nhöng do taäp quaùn chaên nuoâi thieáu taäp trung vaø chöa aùp duïng trieät ñeå nhöõng kyõ thuaät chaêm soùc gia suùc cuûa ngöôøi chaên nuoâi nhoû khieán da nguyeân lieäu thu ñöôïc thöôøng khoâng ñeïp, chaát löôïng thaáp, buoäc nhaø saûn suaát phaûi toán theâm nhieàu chi phí ñeå xöû lyù da thuoäc. “ Neáu coäng taát caû caùc khoaûn chi phí ñaàu tö maùy moùc, thieát bò kyõ thuaät cuõng nhö coâng söùc lao ñoäng...thì giaù thaønh da thuoäc trong nöôùc cao hôn giaù da ngoaïi “ . Chính vì theá maø nguyeân lieäu thuoäc da cuûa Coâng coå phaàn da giaøy tænh Quaûng Nam ñeàu nhaäp töø nöôùc ngoaøi veà maø chuû yeáu laø Ñaøi Loan, Haøn Quoác... + Vaûi : Ngaønh deät Vieät Nam hieän nay vaãn chöa ñuû khaû naêng cung caáp nguyeân lieäu ñaàu vaøo cho ngaønh giaøy. Maëc duø naêng löïc ngaønh deät trong nöôùc laø raát lôùn ( 450 trieäu meùt vaûi thoi, khoâng keå khoaûng 350 trieäu meùt do coâng ty nöôùc ngoaøi saûn xuaát, 15.000 taán saûn phaåm deät kim ). Vieät Nam coù theå saûn xuaát caùc loaïi vaûi baïc 100% cotton, vaûi colico laøm phaàn treân ñoâi giaøy vaûi, giaøy theå thao caáp thaáp, vaûi loùt... Tuy nhieân chöa deät ñöôïc caùc loaïi vaûi giaøy ñaëc tröng, chöa ña daïng veà chuûng loaïi. Maø haàu heát caùc kieåu maãu giaøy cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi ñaët gia coâng ñeàu laø giaøy cao caáp neân baét buoäc Coâng ty phaûi nhaäp caùc loaïi vaûi töø nöôùc ngoaøi ( Haøn Quoác, Ñaøi Loan...). Caùc vaûi maø Coâng ty thöôøng nhaäp nhö : Vaûi Mesh caùc loaïi 44” Vaûi SPANDEX caùc loaïi 44” Vaûi NYLON caùc loaïi 44” Vaûi COSMO caùc loaïi 44” Vaûi NONWVEN caùc loaïi 44” Vaûi pho KP caùc loaïi 36” Vaûi daây POLYESTER caùc loaïi + Giaû da : Taát caû simili coù baùn treân thò thöôøng vaät tö giaøy da phaàn lôùn laø nhaäp töø Ñaøi Loan. Simili laøm ôû Vieät Nam thöôøng cöùng vaø ít chòu nhieät neân khoâng duøng cho coâng ngheä löu hoaù. Vieät Nam cuõng saûn xuaát ñöôïc simili moûng, meàm coù theå duøng may loùt voøng coå hay trang trí giaøy theå thao nhöng söû duïng ít, thay ñoåi maãu maõ lieân tuïc neân caùc Coâng ty cuõng chuû yeáu nhaäp theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng. + Ñeá giaøy : Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi töø 7 trieäu USD trôû leân ñeå saûn xuaát giaøy theå thao ñeàu coù daây chuyeàn saûn xuaát caùc loaïi ñeá ngoaøi, ñeá giöõa, ñeá maët...töø caùc nguyeân lieäu thuaàn cao su, TPR, EVA vaø caùc loaïi cao su bieán tính khaùc. Noùi chung hoï ñaõ töï tuùc ñöôïc caùc loaïi ñeá caàn thieát caû cho giaøy cao caáp. Nhöng Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø moät coâng ty voán ñaàu tö raát ít neân khoâng theå coù daây chuyeàn saûn xuaát caùc loaïi ñeá. Vì theá Coâng ty phaûi ñaët haøng mua ôû caùc coâng ty laøm ñeá giaøy ôû Vieät Nam hoaëc nhaäp töø nöôùc ngoaøi veà theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng. + Phuï lieäu: Chöa coù Coâng ty quoác doanh chuyeân cung öùng toång hôïp nguyeân phuï lieäu cho ngaønh giaøy. Hieän nay chuû yeáu do moät soá doanh nghieäp tö nhaân saûn xuaát cung öùng caùc phuï lieäu coù voán ñaàu tö nhoû nhö : in mark, daây giaøy, khoen taùn...Coøn caùc nguyeân phuï lieäu coù voán ñaàu tö lôùn thöôøng do nhöõng coâng ty coù voán nöôùc ngoaøi cung öùng. Vì theá neân moät soá caùc nguyeân lieäu phuï cuûa Coâng ty coù theå mua trong nöôùc nhö : nhaõn phuï caùc loaïi, hoäp giaøy, daây nhöïa treo tem...Ñoái vôùi caùc nguyeân lieäu phuï khaùc nhö : keo daùn, daây giaøy, nhaõn chính caùc loaïi...ñeàu nhaäp töø nöôùc ngoaøi ( Haøn Quoác, Ñaøi Loan...) Tuyø theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng, saûn phaåm taïo thaønh maø coâng ty quyeát ñònh loaïi nguyeân lieâu söû duïng. Nhö maõ haøng : VFM - 5296 thì nguyeân lieäu goàm caùc loaïi nhö sau : Teân nguyeân lieäu Ñôn vò tính Ñònh möùc Tæ leä hao huït Ñònh möùc + hao huït Nguoàn nguyeân lieäu 1 Da thuoäc caùc loaïi S/F 1.1784 3% 1.2138 Taiwan 2 Giaû da PVC caùc loai 54” YARD 0.0056 3% 0.0058 Vieät Nam 3 Vaûi Mesh caùc loaïi 44” YARD 0.2692 3% 0.2773 Taiwan 4 Vaûi SPANDEX caùc loaïi 44” YARD 0.0353 3% 0.0364 Taiwan 5 Vaûi NYLON caùc loaïi 44” YARD 0.0994 3% 0.1024 Taiwan 6 Vaûi COSMO caùc loaïi 44” YARD 0.0688 3% 0.0709 Taiwan 7 Vaûi NONWVEN caùc loaïi 44” YARD 0.0688 3% 0.0709 Taiwan 8 Vaûi pho KP caùc loaïi 36” YARD 0.0258 3% 0.0266 Taiwan 9 Vaûi daây POLYESTER caùc loaïi YARD 0.2420 3% 0.2493 Taiwan 10 Muùt xoáp caùc loaïi 44” YARD 0.0791 3% 0.0815 Vieät Nam 11 Ñeá ngoaøi caùc loaïi ÑOÂI 1.0100 1% 1.0100 Taiwan 12 Nhaõn chính caùc loaïi CHIEÁC 5.0000 0% 5.0000 Taiwan 13 Daây giaøy ÑOÂI 1.0000 0% 1.0000 Taiwan 14 Chæ may CUOÄN 0.0790 3% 0.0814 Taiwan 15 Nhöïa taám caét raäp TÔØ 0.0346 3% 0.0356 Taiwan 16 Giaáy goùi giaøy TÔØ 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 17 Daây nhöïa treo tem CHIEÁC 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 18 Hoäp giaøy CHIEÁC 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 19 Nhaõn phuï caùc loaïi CHIEÁC 5.0000 0% 5.0000 Vieät Nam 20 Thuøng carton CHIEÁC 0.0833 0% 0.0833 Vieät Nam 21 Baêng keo ñoùng thuøng CUOÄN 0.0020 3% 0.0021 Vieät Nam 22 Keo caùc loaïi KG 0.0947 3% 0.0975 Taiwan 23 Nöôùc xöû lyù caùc loaïi KG 0.0104 3% 0.0107 Taiwan 24 Chaát taïo raén caùc loaïi KG 0.0018 3% 0.0019 Taiwan 25 Möïc in KG 0.0018 3% 0.0019 Vieät Nam Baûng 2.2 : Baûng ñònh möùc vaø tæ leä hao huït cuûa maõ haøng VFM - 5296 (Nguoàn : Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ) Theo thoáng keâ cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam thì vaøo naêm 2005 Coâng ty ñaõ nhaäp vaøo kho caùc nguyeân lieäu vôùi soá löôïng nhö sau : Nguyeân vaät lieäu Ñôn vò tính Xuaát xöù Soá löôïng Giaû Da Yard Taiwan 1.350.866,1 Thuoäc da Yard Taiwan 282.703.730,4 Vaûi caùc loaïi Yard Taiwan 22.988.019,6 Ñeá Ñoâi China 120.000 Keo Toång hôïp Kg Taiwan 9.641 Phuï lieäu Kg Taiwan 56.322 Baûng 2.3: Baûng soá löôïng nguyeân lieäu nhaäp vaøo naêm 2005 (Nguoàn : Soá lieäu cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ) Nguoàn nhieân lieäu söû duïng cuûa Coâng ty khoâng ñaùng keå, caùc maùy moùc chuû yeáu söû duïng nguoàn naêng löôïng ñieän. Saûn phaåm vaø saûn löôïng: Trong giai ñoaïn phaùt trieån cuûa coâng ty töø naêm 1999 ñeán nay, Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ñaõ töøng böôùc ñaàu tö ñoåi môùi ñöôïc moät phaàn trong soá caùc thieát bò maùy moùc cuõ vaø laïc haäu coù naêng suaát keùm baèng caùc thieát bò tieân tieán.Nhôø ñoù saûn phaåm coâng ty ngaøy caøng ñöôïc naâng cao vaø oån ñònh. Saûn phaåm Coâng ty chuû yeáu gia coâng giaøy theå thao (giaøy tennis, giaøy boùng roå, giaøy luyeän taäp...). Giaøy theå thao coù ñeá ngoaøi baèng cao su, plastic, thuoäc da hoaëc da toång hôïp vaø muõ baèng da thuoäc hoaëc baèng nguyeân lieäu deät...Trung bình naêm Coâng ty saûn xuaát ñöôïc 281.000 muõ giaøy theå thao xuaát khaåu, 87.200 ñoâi giaøy. Hieän nay phaàn lôùn caùc khaùch haøng chuyeân ñaët gia coâng cho Coâng ty, vì theá khoâng coù thoâng tin thò tröôøng, chöa theå saùng taùc maãu moát ñeå coù nhöõng chuûng loaïi saûn phaåm môùi, khoâng chuû ñoäng ñöôïc nguoàn nguyeân lieäu vaø khoâng coù thöông hieäu. Quaù trình kieåm tra vaø ñaêng kyù chaát löôïng saûn phaåm: Hieän nay trong cô cheá thò tröôøng, caùc doanh nghieäp ngaønh da giaøy muoán toàn taïi vaø ñöùng vöõng treân thò tröôøng phaûi luoân chuù troïng ñeán vieäc caûi tieán maãu maõ vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm cuûa mình. Ñeå xuaát khaåu hoaëc phuïc vuï gia coâng xuaát khaåu, saûn phaåm phaûi ñaït ñuû caùc yeáu toá : + Ñaûm baûo chaát löôïng theo tieâu chuaån quoác teá ISO 9000 + Baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát ISO 14000 + Baûo veä vaø an toaøn cho ngöôøi lao ñoäng SA 8000 Hieän nay Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chöa ñaït chöùng chæ ISO 9000, maëc duø khoâng aùp duïng baát cöù heä thoáng quaûn lyù naøo nhöng Coâng ty vaãn aùp duïng caùc bieän phaùp ñeå kieåm soaùt hoaït ñoäng coù taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuõng nhö vieäc xöû lyù nhöõng pheá thaûi trong quaù trình saûn xuaát ñeå traùnh baát cöù söï khieáu naïi hoaëc bò caùc cô quan quaûn lyù moâi tröôøng phaït. Chaát löôïng saûn phaåm cuûa Coâng ty da giaøy Tænh Quaûng Nam luoân ñaït tieâu chuaån chaát löôïng, naêm 1999 coâng ty ñaõ ñöôïc “ Huy Chöông Vaøng” trong hoäi chôï trieån laõm saûn phaåm môùi, coâng ngheä môùi cuûa Vieät Nam. Vieäc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä xuyeân suoát quaù trình saûn xuaát cuûa Coâng ty, töø nhaäp nguyeân lieäu ñeán quy trình coâng ngheä vaø löu kho haøng hoaù. Ñoái vôùi giai ñoaïn pha caét, in eùp, goø raùp,may, vieäc kieåm tra, ño löôøng saûn phaåm ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc muïc nhö sau : ñònh löôïng caùc thuoäc da, vaûi caùc loaïi, möïc in, cuoän chæ, kieåm tra maùy moùc. Nhìn chung Coâng ty coù nhieàu ñaàu tö vaø thöïc hieän toát coâng taùc kieåm tra ñaêng kyù chaát löôïng saûn phaåm. Vì ñieàu naøy seõ giuùp coâng ty taïo ñöôïc vò trí ngaøy caøng vöõng maïnh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Chöông 3 XAÙC ÑÒNH QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAØY CUÛA COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Ñeå cung caáp thoâng tin caàn thieát cho vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng ôû giai ñoaïn trong quaù trình töø pha caét cho ñeán khi ñoùng goùi thaønh phaåm theo phöông phaùp LCA, trong chöông naøy cung caáp thoâng tin toång quaùt veà quy trình saûn xuaát töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø thuoäc da, giaû da ...cho ñeán khi thaønh phaåm thoâng qua khaûosaùt töø caùc phaân xöôûng cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. KHAÙI QUAÙT QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT TOÅNG THEÅ Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chuû yeáu laø nhaän gia coâng theo ñôn ñaët haøng cuûa caùc coâng ty khaùc neân nguyeân lieäu ñaàu vaøo nhö thuoäc da, giaû da, vaûi caùc loaïi.... ñeàu nhaäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Kho nhieân lieäu (da, vaûi, xöông goùt...) Chaët ( Pha caét) Chuaån bò saép vieäc May Goø raùp Kieåm tra ñoùng goùi Nhaäp kho In eùp Sô ñoà 3.1: Quy trình saûn xuaát giaøy CAÙC GIAI ÑOAÏN SAÛN XUAÁT GIAØY Giai ñoaïn chaët (pha caét): Giai ñoaïn chaët (pha caét): Da (vaûi), xöông goùt nguyeân lieäu Daäp Thaønh phaåm da (vaûi) Vaït Sô ñoà 3.2: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn chaët (pha caét) Giaøy coù ñaëc ñieåm ñoái xöùng, ñoàng daïng, ñoàng keát caáu, ñoàng maøu saéc…Nghieâm ngaët ñeán töøng chi tieát hôïp thaønh. Trong suoát quaù trình saûn xuaát ñaëc ñieåm naøy phaûi ñöôïc ton troïng ôû caùc coâng vieäc nhaát laø töø khi baét ñaàu löïa choïn vaø pha caét nguyeân lieäu. Nguyeân lieäu ban ñaàu goàm caùc loaïi : thuoäc da, giaû da, vaûi caùc loaïi ( vaûi mesh, vaûi spandex...) ñöôïc traûi leân thôùt chaët sau ñoù ñaët khuoân chaët nheï nhaøng leân beà maët nguyeân lieäu choã ñònh caét chi tieát, löu yù khoâng ñeå nguyeân lieäu bò thieáu trong phaïm vi khuoân chaët. Ñieàu khieån ñaàu daäp vôùi löïc ñaäp vöøa ñuû ñeå caét ñuû chi tieát theo hình daïng khuoân chaët, tieáp tuïc cho khuoân chaët qua vò trí môùi ñeå caét caùc chi tieát tieáp theo. Roài sau ñoù cho caùc chi tieát ôû pha caét qua maùy vaït ñeå vaït moûng nhöõng ñöôøng ngoaøi cuûa caùc chi tieát trong pha caét. Vì coù moät soá loaïi da, xöông goùt... sau khi qua pha caét thì ban ñaàu raát cöùng neân phaûi thöïc hieän coâng ñoaïn vaït ñeå laøm moûng ñi ñöôøng may, giuùp cho quaù trình may seõ deã daøng hôn Khuoân chaët : moãi khuoân chaët seõ coù caùc maãu maõ rieâng theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm Giai ñoaïn in eùp: Giai ñoaïn in eùp : EÙùp Thaønh phaåm da ( vaûi) Thaønh phaåm in eùp In Sô ñoà 3.3: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn in eùp Moãi ñoâi giaøy khi xuaát hieän treân thò tröôøng phaûi caàn coù caùc nhaõn hieäu, lo go treân giaøy. Vì theå coâng ñoaïn in eùp seõ giuùp cho ngöôøi tieâu duøng bieát ñöôïc saûn phaåm mình ñang söû duïng cuûa coâng ty hoaëc nöôùc naøo saûn xuaát, do ñoù khaâu in eùp khoâng theå thieáu treân daây chuyeàn saûn xuaát. Thaønh phaåm da ( vaûi ) töø giai ñoaïn pha caét ñöôïc traûi leân thôùt cuûa maùy eùp, sau ñoù cho khuoân eùp vaøo ñaàu maùy eùp roài ñieàu khieån ñaàu maùy eùp vôùi moät löïc vöøa ñuû xuoáng thaønh phaåm da (vaûi) ñeå taïo ra caùc chi tieát theo khuoân eùp. Coâng vieäc naøy giuùp cho vieäc trang trí ñeåâ saûn phaåm ñöôïc ñeïp hôn. Vaø thaønh phaåm da ( vaûi ) töø giai ñoaïn pha caét cuõng cho vaøo khung in ( nguyeân lieäu duøng ñeå in chuû yeáu laø möïc in vaø boät in ). Moãi khung in coù caùc maãu khaùc nhau, thöôøng thì in caùc nhaõn hieäu cuûa giaøy, logo hoaëc in caùc ñöôøng may giuùp trong quaù trình may coù theå ñuùng kích côõ saûn phaåm. Khuoân eùp: moãi khuoân eùp coù caùc maãu maõ rieâng theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm Giai ñoaïn saép xeáp: Caùc chi tieát töø khaâu chaët (pha caét), in eùp, vaït.. ñöôïc saép xeáp töøng boä theo töøng ñoâi ñeå chuyeån qua khaâu may Giai ñoaïn may: Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may May raùp Daùn Sô ñoà 3.4: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn may Ngaøy nay muõ giaøy laøm töø da, giaû da, vaûi chuû yeáu ñöôïc laép raùp nhôø ñöôøng may. Sôõ dó nhö vaäy vì ñöôøng may coù öö ñieåm sau: Taïo khaû naêng lieân keát beàn chaët Deã xöû lyù, ñieàu khieån caùc chi tieát laép raùp Coù khaû naêng noái caùc loaïi nguyeân lieäu laøm muõ giaøy khaùc nhau nhö da vôùida loùt, da vôùi vaûi, giaû da vôùi vaûi… Caùc ñöôøng may naøy goùp phaàn taïo veû ñeïp rieâng cho töøng kieåu giaøy. Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp ñöa qua caùc maùy may ñeå may raùp vaø daùn caùc chi tieát laïi vôùi nhau thaønh muû giaøy sau ñoù caét chæ, veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may ñeå chuyeån qua goø raùp. Giai ñoaïn goø raùp: Goø EÙp ñònh hình Thaùo laáy Phoâm giaøy Thaønh phaåm giaøy Ñeá giaøy Daùn Muõ giaøy Maøi Saáy Sô ñoà 3.5: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn goø raùp Khi ñaõ coù muõ giaøy hoaøn chænh taïi boä phaän saûn xuaát tieáp theo vôùi moät coâng cuï quan troïng quyeát ñònh kieåu daùng cuûa giaøy, laø PHOM ngöôøi ta tieán haønh taïo daùng giaøy theo phom vaø laép raùp caùc chi tieát phaàn ñeá. Do vaäy boä phaän saûn xuaát naøy thöôøng goïi laø boä phaän goø raùp ñeá giaøy. Quaù trình taïo daùng treân phom ñöôïc thöïc hieän thoâng qua ñoäng taùc goø ( thöïc chaát laø aùp suaát vaø keùo caêng muõ giaøy treân phom) vaø moät soá coâng vieäc hoã trôï ñeå naâng cao hieäu quaû taïo daùng vaø ñònh hình. Sau khi goø muõ giaøy leân phom tieán haønh laép raùp ñeá taïo moái lieân keát beàn vöõng muõ giaøy vaø ñeá giaøy, laøm coâng vieäc hoaøn thieän ñöa saûn phaåm giaøy hoaøn chænh. Goø raùp laø coâng vieäc cuoái cuøng cuûa quaù trænh saûn xuaát giaøy,vaø ñoùng vai troø quyeát ñònh cuûa saûn phaåm giaøy. Caùch tieán haønh nhö sau: ñöa muõ giaøy vaøo phoâm giaøy ñeå goø, coøn ñeá giaøy cho vaøo maùy maøi ñeå maøi sao cho phuø hôïp vôùi kích côõ theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm. Sau khi ñaõ maøi xong roài chuyeån qua coâng ñoaïn daùn, laáy muõ giaøy daùn vaøo ñeá giaøy, tieáp tuïc cho qua maùy eùp ñeå ñònh hình, roài cho qua maùy saáy ñeå taïo ra söï keát dính beàn chaéc cuûa muõ giaøy vaø ñeá giaøy trong quaù trình daùn keo, cuoái cuøng thaùo laáy phoâm giaøy ra, sau ñoù laøm veä sinh thaønh phaåm cho saïch. Giai ñoaïn hoaøn thaønh: Giai ñoaïn hoaøn thaønh : Thaønh phaåm giaøy Daùn nhaõn ( tem ) Ñoùng goùi Kho baûo quaûn Sô ñoà 3.6: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn hoaøn thaønh Ôû giai ñoaïn naøy sau khi thaønh phaåm giaøy ñöôïc hoaøn thaønh thì daùn nhaõn (tem) theo coâng ty ñaët gia coâng, sau ño cho vaøo hoäp roài ñoùng goùi boû vaøo kho baûo quaûn. Chöông 4 AÙP DUÏNG LCA TRONG QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAØY CUÛA COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Trong chöông 3 ñaõ xaùc ñònh ñöôïc quaù trình coâng ngheä saûn xuaát giaøy töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo : da, vaûi, ñeá giaøy... cho ñeán thaønh phaåm. Vôùi muïc tieâu ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng trong suoát voøng ñôøi cuûa heä thoáng saûn phaåm giaøy nhaèm ñònh höôùng cho coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, trong chöông naøy seõ trình baøy caùc giai ñoaïn thöïc hieän LCA vôùi ñoái töôïng ñaõ choïn laø quy trình saûn xuaát giaøy ôû caùc coâng ñoaïn : pha caét, in eùp, may, goø raùp. Caùc giai ñoaïn thöïc hieän bao goàm : Muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù Phaân tích quy trình coâng ngheä Phaân tích kieåm keâ ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa caùc giai ñoaïn saûn xuaát Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc giai ñoaïn saûn xuaát saûn phaåm giaøy MUÏC TIEÂU VAØ PHAÏM VI ÑAÙNH GIAÙ Muïc tieâu : Ñònh höôùng coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng ôû quy trình saûn xuaát, vaø toaøn Coâng ty Ñeà xuaát giaûi phaùp giaûm thieåu taùc ñoäng moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát döïa treân keát quaû ñaùnh giaù. Phaïm vi ñaùnh giaù : Do haïn cheá veà thôøi gian thöïc taäp, vaø coù nhöõng khoù khaên trong vieäc thoáng keâ soá löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø chaát thaûi ñaàu ra ôû giai ñoaïn saûn xuaát. Vì vaäy vieäc ñaùnh giaù ñöôïc haïn cheá trong phaïm vi sau : Phöông phaùp LCA ñöôïc aùp duïng cho quy trình saûn xuaát giaøy ( giai ñoaïn pha caét, in eùp, may, goø raùp) töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo ( thuoäc da, vaûi caùc loaïi, ñeá giaøy...) vaø chaát thaûi ñaàu ra, khoâng ñaùnh giaù quaù trình saûn xuaát cuûa nguyeân lieäu ñoù. Veà chaát thaûi ñaàu ra chæ ñaùnh giaù ñeán taïi Coâng ty, khoâng thöïc hieän ñaùnh giaù cho caùc coâng ñoaïn sau khi chaát thaûi chuyeån ra khoûi Coâng ty PHAÂN TÍCH QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn chaët (pha caét) Daäp - Maùy daäp Thaønh phaåm da ( vaûi ) Ñieän naêng Da ( vaûi) pheá Buïi Vaït - Maùy vaït Da (vaûi) nguyeân lieäu Sô ñoà 4.1: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn chaët (pha caét) Trong giai ñoaïn chaët ( pha caét ) naøy ta thaáy maùy daäp, maùy vaït hoaït ñoäng ñeàu nhôø vaøo ñieän naêng, vaø khi ñöa da ( vaûi ) vaøo maùy ñaäp thì ngoaøi vieäc cho ra caùc chi tieát da ( vaûi) caàn söû duïng, noù coøn taïo ra da ( vaûi ) pheá vaø buïi. Ñoái vôùi xöông goùt, da ... neáu maø töø pha caét ñem ñi may lieàn thì raát khoù, vì raát cöùng neân phaûi cho qua coâng ñoaïn vaït naøy ñeå coù theå laøm moûng caùc ñöôøng may. Nhöng cuõng chính vì theá maø ôû khaâu naøy sinh ra raát nhieàu buïi hoâ haáp. Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn in eùp EÙp Chi tieát da (vaûi) töø daäp Thaønh phaåm in In Ñieän naêng Hoaù chaát in Hoaù chaát dö Sô ñoà 4.2: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn in eùp ÔÛ giai ñoaïn naøy thì rieâng khuoân eùp hoaït ñoäng nhôø vaøo ñieän naêng. Coøn ñoái vôùi khaâu in thì söû duïng nhaân coâng, trong quaù trình in caùc chi tieát da ( vaûi ) hoaù chaát ñöôïc söû duïng goàm : möïc in, boät in...Vì theá maø ôû coâng ñoaïn naøy seõ coù löôïng hoaù chaát dö, gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coâng nhaân. Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn may Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may May raùp Ñieän naêng Chæ pheá phaåm Keo daùn Buïi Cuoän chæ Daùn Keo pheá phaåm Buïi Sô ñoà 4.3: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn may Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp ñöôïc chuyeån ñeán giai ñoaïn may, vaø ôû coâng ñoaïn naøy maùy may hoaït ñoäng cuõng ñeàu nhôø ñieän naêng. Ngoaøi vieäc may ñaõ söû duïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo baèng caùc cuoän chæ, vaø caùc chi tieát coøn ñöôïc daùn laïi vôùi nhau baèng caùc keo daùn, trong quaù trình may, daùn ñaõ sinh ra caùc keo pheá phaåm, buïi, chæ pheá phaåm . Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn goø raùp Goø EÙp ñònh hình Thaùo laáy Phoâm giaøy Thaønh phaåm giaøy Ñeá giaøy Daùn Muõ giaøy Maøi Keo daùn Keo pheá phaåm r Buïi hoâ haáp Buïi hoâ haáp Maûnh vuï pheá phaåm Saáy Sô ñoà 4.4: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn goø raùp Cuõng nhö caùc giai ñoaïn treân , toaøn boä maùy moùc ( maùy maøi, maùy goø, maùy eùp ñònh hình, maùy saáy ) hoaït ñoäng ñeàu nhôø vaøo ñieän naêng. Ñoái vôùi giai ñoaïn goø raùp, ñeá giaøy ôû hình daïng ban ñaàu chöa ñaït tieâu chuaån neân caàn phaûi cho qua maùy maøi ñeå maøi ñeá giaøy cho ñuùng kích côõ theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm. Vì theá maø ôû khaâu naøy seõ sinh ra raát nhieàu buïi hoâ haáp raát aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa coâng nhaân. Khi ñöa muõ giaøy vaøo phoâm ñeå goø vaø daùn ñeá giaøy baèng keo daùn cuõng cho ra keo pheá phaåm. Ñaây laø moät trong nhöõng coâng ñoaïn aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng raát nhieàu. PHAÂN TÍCH KIEÅM KEÂ ÑAÀU VAØO VAØ ÑAÀU RA CUÛA TÖØNG GIAI ÑOAÏN Giai ñoaïn chaët (pha caét): Baûng 4.1: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn pha caét ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Nguyeân lieäu ( da vaûi...) ( Kg ) Ñieän naêng ( Kw/h ) Thaønh phaåm ( Kg) Pheá phaåm ( Kg ) Buïi ( Kg ) Daäp 1000 65 906.5 93.5 Vaït 906.5 886 16 4.5 Toång coäng 1000 Kg (100%) 886 Kg (88.6%) 109.5 Kg (10.95%) 4.5 Kg (0.45%) Ghi chuù : Do ñaëc thuø cuûa ngaønh da giaøy neân nguyeân lieäu da ( vaûi ) ñöôïc tính theo ñôn vò laø S/F hoaëc Yard , nhöng khi qua phaân tích kieåm keâ maø duøng ñôn vò naøy thì khoâng tieän cho vieäc phaân tích nguyeân lieäu ñaàu vaøo, ñaàu ra cuûa saûn phaåm. Neân ñôn vò tính ñöôïc duøng laø Kg. Vì haïn cheá veà nhieàu maët neân phaàn ñieän naêng chæ kieåm keâ treân cô sôû ñònh tính soá löôïng ñieän tieâu thuï caû ngaøy vaø tính toaùn coâng suaát cuûa maùy daäp vaø maùy vaït. Giai ñoaïn in eùp: Baûng 4.2: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn In eùp ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Chi tieát da (vaûi) töø daäp (Kg ) Ñieän naêng Kw/h Hoaù chaát (Kg) Pheá phaåm (Kg) Hoaù chaát dö (Kg) Thaønh phaåm (Kg) EÙp 1000 43 0 0 0 1000 In 1000 0 79 0 7.3 1000 Toång coäng 1000 (100%) 43 79 0 7.3 1000 Chuù yù : Trong ñoà aùn naøy vieäc phaân tích kieåm keâ cuûa quy trình saûn xuaát giaøy ñöôïc chia ra moãi giai ñoaïn neân soá löôïng phaân tích cuûa nguyeân lieäu ñaàu ra ôû giai ñoaïn naøy khoâng lieân quan ñeán ñaàu vaøo ôû giai ñoaïn sau. Vì moãi giai ñoaïn soá löôïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo luoân ñöôïc tính treân 1000 Kg. Giai ñoaïn may: Baûng 4.3: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn may ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp (Kg) Ñieän naêng Kw/h Chæ (Kg) Keo daùn (Kg) Pheá phaåm (Kg) Chæ dö (Kg) Keo daùn dö (Kg) Buïi (Kg) Thaønh phaåm (Kg) May raùp 1000 156 14.7 0 0 3.5 0 1.5 998.5 Daùn 998.5 0 67 0 0 13.25 0 998.5 Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm 998.5 0 0 0 0 0 0.3 998.2 Toång coäng 1000 ( 100%) 156 14.7 67 0 3.5 13.25 1.8 998.2 (99.85%) Ghi chuù : Ñieän naêng trong giai ñoaïn naøy cuõng ñöôïc kieåm keâ treân cô sôû ñònh löôïng theo soá löôïng ñieän tieâu thuï vaø coâng suaát maùy. Ôû coâng ñoaïn may nguyeân lieäu söû duïng may laø nhöõng cuoän chæ nhöng khi qua phaân tích kieåm keâ maø söû duïng ñôn vò tính laø cuoän thì khoù cho vieäc phaân tích neân ta coù theå laáy 1 cuoän chæ ñem caân. Vaäy cöù 1 cuoän chæ = 350 gam = 0,35 Kg. Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp cuõng ñöôïc quy ñoåi ra Kg, vaø soá löôïng nguyeân lieâu ñaàu vaøo cuûa noù ñöôïc laáy laø 1000 Kg. Giai ñoaïn goø raùp: Baûng 4.4: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn goø raùp Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Muõ giaøy (Kg) Ñeá giaøy (Kg) Keo daùn (Kg) Ñieän naêng (Kw/h) Pheá phaåm (Kg) Buïi (Kg) Keo pheá phaåm (Kg) Thaønh phaåm (Kg) Goø 250 325 0 1.5 0 245.5 Maøi 450 13.75 3.5 0 431.75 Daùn 245.5 431.75 195.2 0 0 5.856 866.594 Eùp ñònh hình 866.594 0 0.5 0 866.094 Saáy 0 0 0 866.594 Thaùo phoâm 0.05 866.044 Toång coäng 250 450 195.2 13.75 5.55 5.856 866.044 Ghi chuù : Do ñaëc tröng cuûa ngaønh da giaøy maø ta bieát ñöôïc muõ giaøy vaø ñeá giaøy ñôn vò tính laø “Ñoâi”. Nhöng neáu duøng ñôn vò naøy ñeå phaân tích kieåm keâ thì raát khoù neân ta coù theå ñem caân muõ giaøy vaø ñeá giaøy ñeå ñoåi ra ñôn vò nhö sau : Muõ giaøy : 1 ñoâi = 250 g = 0.25 Kg Ñeá giaøy : 1 ñoâi = 450 g = 0.45 Kg Ñaây laø giaù trò trung bình ñöôïc laáy öôùc löôïng cuûa nhieàu loaïi muõ giaøy vaø ñeá giaøy. ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG CUÛA TÖØNG GIAI ÑOAÏN Döïa vaøo baûng phaân tích kieåm keâ ñaàu vaøo, ñaàu ra cuûa caùc giai ñoaïn töø chaët ( pha caét ), in eùp, may, goø raùp ôû muïc treân ta coù theå ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng do chuùng gaây ra + Giai ñoaïn chaët ( pha caét ) Baûng 4.5: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn chaët ( pha caét ) Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Tieáng oàn Chaát thaûi raén Nhieät Daäp 1 2 3 1 Vaït 3 2 1 0 Toång coäng 4 4 4 1 + Giai ñoaïn in eùp : Baûng 4.6: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn in eùp Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Tieáng oàn Nhieät Muøi Eùp 1 1 2 1 In 0 0 0 3 Toång coäng 1 1 2 4 + Giai ñoaïn may : Baûng 4.7: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn may Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Chaát thaûi raén Nhieät Tieáng oàn Muøi May raùp 2 0 3 3 0 Daùn 1 2 1 1 2 Veä sinh kieåm tra thaønh phaåm 1 0 0 0 0 Toång coäng 4 2 4 4 2 + Giai ñoaïn goø raùp : Baûng 4.8: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn goø raùp Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Chaát thaûi raén Nhieät Tieáng oàn Muøi Goø 1 1 2 2 0 Maøi 3 2 2 3 0 Daùn 0 2 0 1 2 Eùp ñònh hình 1 0 1 1 0 Saáy 0 0 3 2 0 Thaùo phoâm 1 0 0 1 0 Toång coäng 6 5 8 10 2 Ghi chuù : 0 : khoâng gaây taùc ñoäng 1 : ít gaây taùc ñoäng 2 : taùc ñoäng trung bình 3 : taùc ñoäng maïnh Töø caùc baûng ñaùnh giaù taùc ñoäng treân ta nhaän thaáy caùc loaïi hình taùc ñoäng trong quaù trình saûn xuaát laø : khí thaûi, nöôùc thaûi, tieáng oàn, nhieät, chaát thaûi raén, muøi. Muøi sinh ra trong giai ñoaïn in, goø raùp, vaø noù phaùt sinh töø nguyeân lieäu möïc in, keo daùn nhaäp vaøo. Ñaây chính laø muøi cuûa dung moâi hoaù chaát khi söû duïng ñeå in vaø daùn caùc chi tieát leân giaøy. Khí thaûi cuûa Coâng ty chuû yeáu do hoaït ñoäng cuûa haàu heát caùc giai ñoaïn trong saûn xuaát giaøy. Vaán ñeà moâi tröôøng khoâng khí aûnh höôûng ôû noäi vi Coâng ty vaø caû khu vöïc xung quanh. Chaát thaûi raén sinh ra chuû yeáu laø ôû khaâu chaët ( pha caét ). Ñaây laø giai ñoaïn coù löôïng chaát thaûi raén chieám tæ leä cao. Ngoaøi ra coøn coù moät löôïng chaát thaûi raén nöõa laø raùc thöïc phaåm. Vì löôïng coâng nhaân raát lôùn vaø moâi tröôøng laøm vieäc khaéc nghieät neân nhu caàu thöïc phaåm cuûa ngöôøi coâng nhaân ôû ñaây raát cao. Nöôùc thaûi trong Coâng ty thì chuû yeáu phaùt sinh trong vaán ñeà sinh hoaït cuûa coâng nhaân, coøn trong giai ñoaïn saûn xuaát thì löôïng nöôùc thaûi khoâng ñaùng keå, vì Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chuû yeáu laø gia coâng, caùc nguyeân lieäu ñaàu vaøo ñeàu nhaäp töø trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, neân caùc khaâu tieàn xöû lyù caùc nguyeân lieäu naøy ñeàu ñöôïc xöû lyù tröôùc khi nhaäp vaøo. Beân caïnh buïi lô löûng trong khoâng khí, tieáng oàn, nhieät ñoä coøn laø nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coâng nhaân. Caùc taùc nhaân naøy sinh ra ôû nhieàu nhaát ôû giai ñoaïn may, maøi, goø raùp. Ñaây laø vaán ñeà böùc xuùc maø coâng nhaân cuõng nhö laõnh ñaïo Coâng ty quan taâm vì noù taùc ñoäng lôùn ñeán ngöôøi lao ñoäng ( nguyeân nhaân sinh ra caùc vaán ñeà treân khoâng chæ do ñaëc thuø coâng vieäc maø coøn do maùy moùc thieát bò trong Coâng ty ) Khí thaûi: Haàu heát caùc khí thaûi ñeàu coù ôû caùc giai ñoaïn saûn xuaát, maø khí thaûi chuû yeáu laø buïi höõu cô goàm buïi vaûi vaø buïi cao su Buïi vaûi coù daïng sôïi, maûnh coù kích thöôùc vaøi mm cho ñeán 4-5 mm ( nhìn thaáy deã daøng baèng maét thöôøng ). Söï laéng ñoäng cuûa buïi phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo kích thöôùc vaø tæ troïng cuûa chuùng. Ñoái vôùi buïi coù kích thöôùc lôùn thì chuùng laéng khaù nhanh, ít xaâm nhaäp vaøo beân trong cô theå con ngöôøi, chæ aûnh höôûng ngoaøi da. Coøn buïi cao su phaùt sinh nhieàu nhaát trong boä phaän ñeá, quaù trình maøi ñeá seõ cho ra moät löôïng buïi raát lôùn, coù möùc ñoä ñoäc haïi raát cao, caù bieät coù ñieåm noàng ñoä buïi leân tôùi 76.3mg/m3 khoâng khí. Ñaây laø nguyeân nhaân gaây beänh buïi phoåi silic, gaây ung thö da. Caên cöù vaøo baûng ñaùnh giaù taùc ñoäng caùc giai ñoaïn treân ta thaáy tình traïng oâ nhieãm buïi raát ñaùng lo ngaïi. Ôû khu vöïc vaït, may, maøi, noàng ñoä buïi trong khoâng khí luoân vöôït tieâu chuaån cho pheùp. Nhìn töø xa khu vöïc nhö bò bao phuû bôûi lôùp söông. Nguyeân nhaân vì : Caùc maùy naøy khoâng coù voû boïc beân ngoaøi neân khi maùy laøm vieäc vôùi coâng suaát cao gaây phaùt taùn buïi vaøo khoâng khí. Coâng ty khoâng xaây döïng ñuùng kyõ thuaät neân heä thoáng huùt taäp trung khoâng hieäu quaû. Trong quaù trình may thöôøng hay rung ruõ neân löôïng buïi phaùt sinh ra nhieâu. Ñaây laø nguyeân nhaân chính laøm taêng cöôøng möùc ñoä oâ nhieãm buïi. Ôû giai ñoaïn may, maøi ñeá, vaït do khoâng gian xaây kín, khoâng thoaùng neân moâi tröôøng laàm vieäc bò oâ nhieãm naëng. Qua khaûo saùt thöïc teá vaøo nhöõng ngaøy ñöùng gioù,naéng noùng, maùy laøm vieäc lieân tuïc taùc giaû nhaän thaáy khu vöïc luoân bò bao phuû bôûi lôùp buïi môø laøm giaûm taàm nhìn cuûa coâng nhaân vaø aûnh höôûng nhieàu ñeán söùc khoeû. Giai ñoaïn daäp, in eùp, daùn, eùp ñònh hình, thaùo phoâm löôïng buïi sinh ra khoâng cao laém moâi tröôøng thoaùng khí neân khoâng gaây nhieàu taùc ñoäng. Tuy nhieân do khoâng coù heä thoáng thu gom buïi naøo chæ coù maùy thoåi buïi neân khi hoaït ñoäng buïi ñöôïc thoåi taäp trung veà moät phía laøm cho khu vöïc coù maät ñoä buïi cao. Khi löôïng buïi baùm thaønh moät lôùp daøy seõ ñöôïc coâng nhaân veä sinh ñeán thu goâm. Coøn caùc haït nhoû khoâng laéng ñöôïc seõ theo khoâng khí thoaùt ra ngoaøi qua loái cöûa soå. Ñaây cuõng laø heä thoáng cung caáp gioù laøm maùt cho khu vöïc saûn xuaát, laø nôi taïm nghó cuûa coâng nhaân. Chính vì vaäy moâi tröôøng laøm vieäc cuûa coâng nhaân ôû khu vöïc naøy khoâng ñaûm baûo. Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa y hoïc thì taïi caùc Coâng ty da giaøy thì beänh ngheà nghieäp ñieån hình laø beänh phoåi do buïi vaûi. Trong 20 naêm trôû laïi ñaây, beänh naøy chieám khoaûng 40-70%. Cô cheá gaây beänh ñöôïc giaûi thích theo hai caùch sau : Khi chòu taùc ñoäng cuûa buïi thì cô theå sinh ra moät loaïi khaùng theå histamin, söï coù maët cuûa noù trong cô theå gaây co thaét pheá quaûn. Hoaëc taùc chaát taùc duïng tröïc tieáp gaây co thaét pheá quaûn. Bieåu hieän beänh laø : ngöùa ngaùy, ho, daãn ñeán vieâm pheá quaûn, giaõn pheá nang töø ñoù seõ laøm roái loaïn hoâ haáp, coù theå daãn ñeán suy tim. Ngoaøi ra do toån thöông heä hoâ haáp vaø noàng ñoä buïi cao trong khoâng khí daãn ñeán tình traïng thöôøng xuyeân thieáu O2 neân coâng nhaân meät moûi laøm vieäc chaäm chaïp, naêng suaát lao ñoäng giaûm. Hieän nay Coâng ty chöa coù heä thoáng xöû lyù buïi hieäu quaû. Ñeå giaûm haøm löôïng buïi trong khoâng khí tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. Coâng ty söû duïng löôùi loïc ñeå xöû lyù buïi nhöng hieäu quaû keùm vì löôùi ñaõ söû duïng laâu maø khoâng ñöôïc thay môùi vaø bò raùch nhieàu nôi. Nöôùc thaûi: Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø Coâng ty chuû yeáu nhaän gia coâng neân trong quaù trình saûn xuaát giaøy raát ít söû duïng nöôùc do ñoù löôïng nöôùc thaûi trong saûn xuaát khoâng ñaùng keå. Nöôùc thaûi chuû yeáu ôû ñaây laø nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân, loaïi nöôùc thaûi naøy cuõng coù tính chaát gioáng nhö caùc loaïi nöôùc thaûi cuøng loaïi khaùc ôû caùc khu vöïc daân cö. Trong Coâng ty hieän coù 800 coâng nhaân. Trung bình löôïng nöôùc duøng ho sinh hoaït trong moät ngaøy cuûa coâng nhaân laø 100 lít. Vaäy löôïng nöôùc thaûi do sinh hoaït cuûa coâng nhaân naøy thaûi ra trung bình 1 naøy laø 800 * 100 = 80 m3 . Coâng ty khoâng coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, neân löôïng nöôùc thaûi ñöôïc thaûi luoân ra ngoaøi oáng thoaùt nöôùc cuûa khu coâng nghieäp. Baûng 4.9: Phaân tích maãu nöôùc thaûi cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam Chæ tieâu maãu pH TSS mg/l COD mg/l BOD5 mg/l NToång mg/l PToång mg/l Nöôùc thaûi taïi khaâu cuoái tröôùc khi xaû vaøo ñöôøng coáng chung cuûa KCN 6.72 47.5 168 68 28.5 6.7 Tieâu chuaån nöôùc thaûi CN loaïi A TCVN 5945 -1995 6 - 9 50 50 20 30 4 Nguoàn : taøi lieäu cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam do “ Trung Taâm y teá döï phoøng tænh Quaûng Nam “ thöïc hieän Soá lieäu phaân tích cho thaáy haàu heát caùc chæ tieâu cuûa nöôùc thaûi ñeàu ñaït TCCP, tuy nhieân, löôïng COD vaø BOD laïi vöôït nhieàu so vôùi TCCP ( gaáp 3 laàn ) Muøi: Nhìn chung muøi khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán moâi tröôøng xung quanh. Muøi phaùt sinh trong giai ñoaïn in, may, raùp ñeá. Noù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán coâng nhaân vì haøng naøy hoï phaûi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi noù. Trong caùc nguyeân lieäu söû duïng ñeå saûn xuaát giaøy thì muøi cuûa dung moâi hoaù chaát laø chaát gaây ñoäc haïi cho ngöôøi nhaát, chieám tôùi 90,3 % trong muõ keo vaø chieám 50 % trong keo Polychloprene. Caùc dung moâi naøy chuû yeáu laø Benzen, Toluen, Xylen, Xaêng, hoãn hôïp Hexan. Theo nhaän xeùt cuûa Kahn vaø Muzyka 1973 treân 121 coâng nhaân tieáp xuùc vôùi muøi cuûa Benzen vaø Toluen cho thaáy 74/121 coâng nhaân thöôøng phaàn naøn ñaâu ñaàu, meät moûi, khoù nguû, giaûm thò löïc vaøo cuoái ngaøy laøm vieäc. Phaân tích bieåu hieän trieäu chöùng cuûa coâng nhaân saûn xuaát giaøy theo nhoùm tuoåi cho thaáy keát quaû trong soá trieäu chöùng thì nhöõng bieåu hieän choùng maët, ngaït muõi, raùt hoïng, töùc ngöïc coù xu höôùng taêng theo höôùng tuoåi ngheà. Nhöõng daáu hieäu gaëp nhieàu nhaát ñau ñaàu (35,69%), choùng maët (33,8%) laø daáu hieäu thöôøng xuaát hieän do tieáp xuùc vôùi dung moâi hoaù chaát. Ñaây laø nhöõng trieäu chöùng chuû yeáu, hoâi chöùng suy nhöôïc thaàn kinh maø chuùng ta thöôøng thaáy ôû caùc coâng nhaân laøm vieäc trong caùc giai ñoaïn in, goø raùp. Vì ñaây laø giai ñoaïn tieáp xuùc nhieàu nhaát löôïng hoaù chaát ñoäc naøy. Trong quaù trình khaûo saùt thöïc teá taùc giaû thaáy caùc coâng nhaân laøm vieäc ôû caùc khaâu naøy ñeàu khoâng ñeo bao tay hoaëc khaåu trang...khi tieáp xuùc vôùi hoaù chaát. Do ñoù möùc ñoä an toaøn cho coâng nhaân ôû ñaây raát teä Tieáng oàn: Tieáng oàn laø aâm thanh khong mong muoán coù taàn soá naèm trong daõi taàn nghe ñöôïc cuûa tai ngöôøi. Tieáng oàn sinh ra do ma saùt, va cham cuûa caùc thieát bò maùy moùc... Trong moâi tröôøng oàn, thính giaùc ñi roõ reät, nhaát laø ôû taàn soá cao ( giaûm quaù 15dB, coù khi tôùi 30-50dB), sau khi rôøi khoûi nôi oàn phaûi moät thôøi gian daøi( vaøi giôø hoaëc vaøi ngaøy) thính giaùc môùi phuïc hoài ñöôïc, ñoàng thôøi coù caûm giaùc meät moûi ôû cô quan thính giaùc. Neáu taùc duïng cuûa tieáng oàn laëp laïi nhieàu laàn, hieän töôïng meät moûi thính giaùc khoâng coù khaû naêng phuïc hoài hoaøn toaøn veà traïng Thai bình thöôøng. Sau moät thôøi gian daøi seõ phaùt trieån thaønh nhöõng bieán ñoåi coù tính chaát beänh lyù, daãn tôùi caùc bieán ñoåi thoaùi hoaù trong tai, gaây ra caùc beänh naëng tai vaø beänh ñieác. Theo soá lieäu nghieân cöùu thì ôû nöôùc ta hieän nay tæ leä coâng nhaân ñieác ngheà nghieäp laø 37,8 % ( 2004) Theo soá lieäu cuûa toå chöùc y teá theá giôùi ( WHO) : Möùc aâm töông ñöông trong moät ca laøm vieäc (8 giôø) laø 80dBA chöa gaây ñieác ngheà nghieäp khi tieáp xuùc laâu daøi vôùi noù. Möùc 85dBA coù 10% coâng nhaân bò ñieác sau 40 naêm tieáp xuùc. Möùc 90dBA coù 10% bò ñieác sau 10 naêm tieáp xuùc vaø 28% sau 20 naêm tieáp xuùc. Möùc 100dBA coù 12% bò ñieác sau naêm tieáp xuùc vaø 29% sau 10 naêm tieáp xuùc, 42% sau 20 naêm tieáp xuùc. Tieáng oàn, ngay caû khi khoâng ñaùng keå ( möùc 50 - 70 dB), cuõng taïo moät taûi troïng ñaùng keå leân heä thoáng thaàn kinh cuûa con ngöôøi. Taûi troïng naøy laâu daàn coù theå ñaït ñeán trò soá raát lôùn, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng nöôøi hoaït ñoäng trí oùc. Tieáng oàn cuõng gaây ra nhöõng thay ñoåi trong heä thoáng tim maïch keøm theo söï roái loaïn tröông löïc bình thöôøng cuûa maïch maùu ( gaây beänh huyeát aùp cao) vaø roái loaïn tim maïch. Tieáng oàn cuõng laøm roái loaïn chöùc naêng cuûa daï daøy : laøm giaûm bôùt söï tieát dòch vò, ñoä toan giaûm ñi, söï co boùp bình thöôøng cuûa daï daøy bò aûnh höôûng. Vì vaäy coâng nhaân laøm vieäc trong caùc phaân xöôûng oàn coù theå maéc beänh vieâm daï daøy. Soáng trong moâi tröôøng tieáng oàn ñaùng sôï trong thôøi gian daøi, moät soá ngöôøi coù theå xuaát hieän hieän töôïngtinh thaàn baát oån, deã noåi noùng, caùu gaét hoaëc töï ti...daãn ñeán hoaëc taùi phaùt beänh taâm thaàn. Tieáng oàn coøn laøm roái loaïn noäi tieát phuï nöõ, sinh ra kinh nguyeät khoâng ñeàu, xaûy thai hay ñeû non, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán thai nhi vaø söï phaùt trieån cuûa treû nhoû. Tieáng oàn trong Coâng ty sinh ra chuû yeáu do va ñaäp cuûa caùc thieát bò, maùy moùc. Tuyø thuoäc vaøo töøng loaïi maùy, maät ñoä cuûa chuùng maø tieáng oàn sinh ra cao hay thaáp. Theo keát quaû khaûo saùt, nguyeân nhaân sinh ra tieáng oàn ôû caùc vò trí cuûa Coâng ty nhö sau : * Giai ñoaïn chaët (pha caét) nguoàn gaây oàn laø : Heä thoáng ñieàu khoâng khí : do tieáng ñoäng cô cuûa caùc maùy quaït huùt thoåi lôùn (105dB) neân khu vöïc beân ngoaøi vaãn bò aûnh höôûng. Aûnh höôûng naøy khoâng ñaùng keå. Söï va cham giöõa dao daäp vaø mayù daäp taïo ra tieáng oàn lôùn giöõa caùc thieát bò. * Giai ñoaïn in eùp : Maùy eùp khi hoaït ñoäng thì tieáng va chaïm giöõa cac maùy moùc raát thaáp neân tieáng oàn ôû ñaây khoâng ñaùng keå. * Giai ñoaïn may nguoàn oàn gaây ra do : Caùc maùy may ôû trong giai ñoaïn naøy raát nhieàu, ñöôïc saép xeáp töøng daõy vaø töøng haøng raát gaàn nhau neân khi maùy may hoaït ñoäng thì söï va ñaäp giöõa caùc thieát bò ñaõ taïo tieáng oàn leân tôùi khoaûng 95 dBA, ñoù laø keát quaû coäng höôûng cuûa caùc maùy may trong phaân xöôûng lôùn taïo neân, aûnh höôûng raát lôùn ñeán coâng nhaân. * Giai ñoaïn goø raùp : Tieáng oàn phaùt sinh ra töø vieäc maøi caùc ñeá giaøy, söï va cham giöõa ñeá giaøy vaø maùy maøi seõ cho ra tieáng oàn ñeàu khoâng cao. Khi goø muõ giaøy vaø eùp ñònh hình tieáng oàn ôû ñaây cuõng khoâng lôùn. Nhìn chung tieáng oàn sinh ra trong caùc vò trí Coâng ty ñeàu thoaû tieâu chuaån cho pheùp nhöng khi laøm vieäc trong moâi tröôøng coù tieáng oàn cao nhö vaäy trong thôøi gian daøi söùc khoeû cuûa ngöôøi lao ñoäng khoâng ñöôïc ñaûm baûo vaø deã sinh ra ñieác ngheø nghieäp, laõng tai...Ñaây chính laø nguoàn taùc ñoäng thöù hai ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng Coâng ty, sau buïi . Nhieät: Nhieät laø moät trong 6 nhaân toá sinh thaùi khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng con ngöôøi vaø sinh vaät. Noù quyeát ñònh ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caû heä sinh thaùi. Ñoái vôùi con ngöôøi, nhieät aûnh höôûng ñeán toác ñoä tieâu hoaù, toác ñoä hoâ haáp vaø nhieàu hoaït ñoäng hoaù sinh xaûy ra trong cô theå. Moãi sinh vaät ñeàu coù giôùi haïn nhieät ñoä thích nghi, neáu nhieät ñoä thay ñoåi ñoät ngoät seõ aûnh höôûng xaáu ñeán söï soáng, söï phaùt trieån cuûa sinh vaät. Toác ñoä bieán ñoåi nhieät nhanh seõ gaây soác nhieät ñoái vôùi cô theå soáng. Do ñaëc thuø khí haäu nhieät ñôùi, noùng vaø aám quanh naêm neân ñaây laø hai yeáu toá chuû yeáu bò oâ nhieãm trong coâng ty da giaøy. Nhieät ñoä trung bình trong xöôûng cao hôn so vôùi nhieät ñoä ngoaøi trôøi töø 3 - 8 0C ( TCCP laø 30 0C ), caù bieät coù nhöõng daây chuyeàn may muõi giaøy vaø goø raùp nhieät ñoä leân tôùi 39 0C. Nguyeân nhaân laø do maät ñoä maùy moùc vaø coâng nhaân cao, ngoaøi ra kieán truùc nhaø xöôûng khoâng thích hôïp neân ñoä thoâng thoaùng keùm, khaû naêng böùc xaï maëc trôøi cao. Coøn ôû caùc coâng ñoaïn chaët ( pha caét ), in eùp thì nhieät ñoä khoâng cao. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nhieät, ngoaøi vieäc duøng heä thoáng gioù töï nhieân. Coâng ty coøn söû duïng caáu truùc ñaëc bieät cuûa traàn nhaø. Söû duïng moät lôùp goøn caùch nhieät baèng caùch gheùp theâm moät lôùp baïc vaøo beân cuûa toân vaø duøng kieåu maùi hôû, ñieàu naøy coù taùc duïng laøm maùt nhieät ñoä trong khu vöïc saûn xuaát. Neáu khoâng duøng lôùp naøy thì vaøo nhöõng ngaøy naéng noùng löôïng nhieät sinh ra trong phaân xöôûng saûn xuaát qua maùi toân raát lôùn, gaây aûnh höôûng ñaùng keå cho khu vöïc bao goàm söùc khoeû coâng nhaân, chaát löôïng vaø hieäu xuaát saûn phaåm. Ngoaøi ra, vôùi kieåu maùi hôû vaán ñeà nhieät sinh ra trong khu vöïc cuõng ñöôïc giaûi quyeát moät phaàn. Doøng khoâng khí noùng trong phaân xöôûng saûn xuaát nôû ra, boác leân cao vaø traøng ra moâi tröôøng beân qua khe hôû giöõa hai lôùp toân. Ngöôïc laïi, doøng khoâng khí maùt ôû moâi tröôøng ngoaøi coù nhieät ñoä thaáp hôn neân seõ chuyeån ñoäng beân döôùi lôùp khoâng khí noùng treân ñeå vaøo beân trong phaân xöôûng. Do ñoù, taïi traàn nhaø luoân xaûy ra hieän töôïng ñoái löu nhieät. Tuy nhieân heä thoáng naøy cuõng khoâng hieäu quaû cao do gioù khoâng ñeán ñöôïc caùc khu vöïc khuaát saâu trong phaân xöôûng vaø leä thuoäc nhieàu vaøo moâi tröôøng beân ngoaøi. Nhöõng ngaøy trôøi noùng, laëng gioù thì nhieät ñoä trong phaân xöôûng raát cao, ñoä aåm thaáp gaây caûm giaùc böùc boái, ngoät ngaït cho ngöôøi lao ñoäng. Ñoä aåm trung bình thaáp (TCCP laø 80% ) haäu quaû laø moâi tröôøng laøm vieäc khaù hanh khoâ vaø ngöôøi lao ñoäng deã bò maát nöôùc. Heä thoáng thoâng gioù trong caùc xöôûng keùm hoaëc khoâng phaùt huy taùc duïng, toác ñoä gioù thöôøng chæ ñaït 0.2 ± 0.05 m/s trong khí TCCP laø 1.5 m/s, neân khoâng khí thöôøng bò tuø ñoïng khoâng giaûi quyeát ñöôïc löôïng nhieät dö vaø khí CO2 . Chaát thaûi raén OÂâ nhieãm do chaát thaûi raén gaây ra ôû Coâng ty khoâng ñaùng keå. Chaát thaûi raén cuûa Coâng ty ñöôïc phaân loaïi, thu gom vaø chöùa ôû caùc vò trí khaùc nhau. Hieän nay Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ñaõ thöïc hieän toát vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén do sinh hoaït vaø chaát thaûi coâng nghieäp. Chaát thaûi sinh ra seõ ñöôïc thu gom vaøo caùc khu vöïc theo quy ñònh vaø khi ñaày seõ ñöôïc ñem ñi thaûi boû vaøo nôi ñuùng quy ñònh. Vieäc phaân loaïi raùc ñöôïc tieán haønh ngay taïi nguoàn. Coâng ty coù hai baõi chöùa raùc laø baõi chöùa raùc laø baõi raùc thöïc phaåm vaø baõi raùc coâng nghieäp . Maët duø hai baõi raùc naøy gaàn nhau nhöng vaãn khoâng xaûy ra vieäc thaûi boû laãn loän giöõa raùc thöïc phaåm vaø raùc coâng nghieäp . Raùc sinh hoaït goàm taát caû caùc loaïi pheá lieäu goàm ñoà aên , thöùc uoáng thöøa , bao bì . Coøn raùc thaûi coâng nghieäp chuû yeáu laø da (vaûi) vuïn trong giai ñoaïn chaët (pha caét), chæ may, vuïn cao su ( coâng ñoaïn maøi ñeá)…Taát caû chaát thaûi raén naøy ñöôïc taäp trung vaøo baõi chöùa vaø ñöôïc ñôn vò Coâng ty Ñoâ Thò Moâi Tröôøng do Coâng ty thueâ ñem ñi xöû lyù. TOÙM TAÉT VEÀ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG TÖØ KEÁT QUAÛ ÑAÙNH GIAÙ CHU TRÌNH SAÛN XUAÁT - Ñoái vôùi giai ñoaïn chaët (pha caét): Taùc nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong giai ñoaïn naøy laø : nhieät ñoä, tieáng oàn, chaát thaûi raén, buïi do quaù trình caét da ( vaûi) , caùc maùy moùc va cham nhau. Möùc ñoä oàn trong giai ñoaïn naøy cuõng khoâng vöôït quaù TCCP. Buïi laø thaønh phaàn sinh ra trong quaù trình saûn xuaát vaø laø nguoàn oâ nhieãm ñaëc tröng cho quaù trình saûn xuaát giaøy. Tuy nhieân ôû giai ñoaïn naøy thì löôïng buïi cuõng ít taùc ñoâng nhieàu. Trong giai ñoaïn chuû yeáu laø chaát thaûi raén nhö caùc da (vaûi) vuïn trong quaù trình caét. - Ñoái vôùi giai ñoaïn in eùp : Nguoàn oâ nhieãm trong quaù trình naøy goàm : tieáng oàn, muøi, nhieät, khí thaûi. Ôû giai ñoaïn naøy muøi cuûa hoaù chaát trong möïc in luoân aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi lao ñoäng, neáu laøm vieäc laâu daøi trong moâi tröôøng ñaày hoaù chaát naøy thì seõ gaây ra nhöõng beänh nhö ñau ñaàu, choùng maët, ngaït muõi. Buïi, nhieät, tieáng oàn trong giai ñoaïn naøy khoâng nhieàu nhö giai ñoaïn treân nhöng noù cuõng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng laøm vieäc. - Ñoái vôùi giai ñoaïn may : OÂ nhieãm moâi tröôøng trong coâng ñoaïn may chuû yeáu laø: tieáng oàn, nhieät, chaát thaûi raén, muøi, buïi. Trong giai ñoaïn naøy nhieät ñoä sinh ra raát lôùn vì maät ñoä ngöôøi lao ñoâng raát ñoâng, hôn nöõa caùc boùng ñeøn ñöôïc boá trí raát gaàn vaø thaáp, chính vì theá toaû ra moät löôïng nhieät raát lôùn, gaây ra söï khoù chòu cho coâng nhaân khi laøm vieäc trong moâi tröôøng naøy. Coøn tieáng oàn cuõng gaây aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng vì maùy moùc raát nhieàu neân khi hoaït ñoäng seõ coù söï va chaïm caùc thieát bò taïo neân söï coäng höôûng laøm cho khu vöïc naøy phaùt ra tieáng oàn raát lôùn. Buïi sinh ra trong giai ñoaïn naøy cuõng khoâng nhieàu, nhöng khi trong qua trình may caùc coâng nhaân hay theo thoùi quen ruõ saïch chæ dö baùm vaøo muõ giaøy neân thöôøng phaùt sinh ra buïi. Vaø ñoái vôùi muøi cuûa khaâu may thì baét nguoàn töø quaù trình keo daùn khi daùn caùc chi tieát may laïi vôùi nhau, nhöng muøi trong coâng ñoaïn naøy cuõng khoâng ñaùng keå - Ñoái vôùi giai ñoaïn goø raùp: Taùc nhaân gaây oâ nhieãm trong giai ñoaïn naøy chuû yeáu laø : buïi, nhieät, chaát thaûi raén, tieáng oàn, muøi. Buïi trong giai ñoaïn naøy phaùt sinh ra raát nhieàu, vì khi maøi caùc ñeá giaøy seõ cho ra moät löôïng buïi cao su raát lôùn. Ñoái vôùi buïi cao su neáu baùm vaøo da cuûa coâng nhaân seõ aûnh höôûng raát lôùn thöôøng gaây ra caùc beänh ung thö da. Khi daùn ñeá giaøy vaø muõ giaøy seõ duøng moät löôïng keo daùn raát lôùn neân muøi ñöôïc sinh trong giai ñoaïn naøy cuõng raát lôùn. Muøi chuû yeáu laø muøi cuûa dung moâi hoaù chaát: Benzen, Toluen, Xylen, xaêng, hoãn hôïp Hexan. Ñaây laø thaønh phaàn hoaù chaát raát nguy hieåm ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi lao ñoâng. Chöông 5: ÑEÀ XUAÁT KEÁ HOAÏCH QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG TOÅNG THEÅ CHO COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Thoâng qua keát quaû phaân tích kieåm keâ vaø keát quaû toång keát ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa voøng ñôøi saûn suaát giaøy cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam trong chöông 4, coù theå ñeà xuaát ñònh hình nhöõng muïc tieâu vaø caùc giaûi phaùp caàn thöïc hieän trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng cuûa Coâng ty nhaèm ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng sau: MUÏC TIEÂU QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG CUÛA COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Chính saùch moâi tröôøng cuûa coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam: Tuaân thuû yeâu caàu cuûa phaùp luaät, caùc quy ñònh töông öùng cuõng nhö nhöõng yeâu caàu khaùc veà moâi tröôøng aùp duïng cho moïi hoaït ñoäng cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. Caûi tieán lieân tuïc vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñaåy maïnh caùc bieän phaùp quaûn lyù moâi tröôøng coù hieäu quaû Luoân naâng cao nhaän thöùc, traùch nhieäm tham gia baûo veä moâi tröôøng hieän taïi vaø trong töông lai cho taát caû caùc caùn boä coâng nhaân vieân cuûa Coâng ty. Muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng cuûa coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam: Döïa vaøo chính saùch moâi tröôøng cuûa Coâng ty ñöa ra thöïc hieän vaø keát quaû phaân tích kieåm keâ, ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc quy trình saûn xuaát coù theû xaùc ñònh ñöôïc muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng cuûa coâng ty nhö sau : Kieåm soaùt oâ nhieãm, giaûm löôïng phaùt thaûi vaø taùc ñoäng moâi tröôøng Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, ña daïng hoaù chuûng loaïi Tieát kieäm nguyeân nhieân vaät lieäu Taùi söû duïng, taùi cheá pheá phaåm Muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng Ñaàu ra Ñaàu vaøo Sô ñoà 5.1: Muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng cuûa Coâng ty da giaøy Tænh Quaûng Nam. Muïc tieâu ñaàu vaøo: Tieát kieäm nguyeân lieäu ñaàu vaøo: laø muïc tieâu ñöôïc aùp duïng cho ñaàu vaøo cuûa töøng giai ñoaïn. Vôùi tính chaát cuûa vieäc saûn xuaát giaøy nguyeân lieäu ñaøu vaøo: da (vaûi), möïc in, keo daùn, ñieän naêng...ôû töøng coâng ñoaïn töông ñoái lôùn vaø raát khoù kieåm soaùt. Vì theá, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu laø raát caàn thieát. Noù vöøa giaûm ñöôïc chi phí saûn xuaát mang laïi hieäu quaû kinh teá, laïi vöøa giaûm chaât thaûi ra moâi tröôøng, giaûm chi phí xöû lyù cuõng nhö laø vieäc giaûm taùc haïi ñeán moâi tröôøng. Muïc tieâu ñaàu ra goàm: Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, ña daïng hoaù chuûng loaïi: thöïc hieän ñoåi môùi coâng ngheä, maùy moùc cuõng nhö nghieân cöùu ñeå cho ra ñôøi nhöõng saûn phaåm toát nhaát, ñaùp öùng thò hieáu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi tieâu duøng. Kieåm soaùt oâ nhieãm, giaûm phaùt thaûi, giaûm taùc ñoäng moâi tröôøng. Vieäc phaùt thaûi ra moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát laø ñieàu khoâng traùnh khoûi vaø aûnh höôûng nhieàu leân ngöôøi lao ñoäng, vì vaäy vieäc thöïc hieän kieåm soaùt, ngaên ngöøa oâ nhieãm laø caàn thieát. Muïc tieâu cuï theå: Giaûm taùc ñoäng cuûa khí thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí Giaûm taùc ñoäng cuûa buïi gaây ra cho coâng nhaân trong saûn xuaát Giaûm taùc ñoäng tieáng oàn Giaûm taùc ñoäng nhieät Taùi söû duïng vaø taùi cheá pheá lieäu: coù theå taän duïng caùc chaát thaûi ñaàu ra ñeå laø nguyeân lieäu ñaàu vaøo cho saûn phaåm khaùc nhaèm giaûi chaát thaûi raén ñaàu ra vaø mang laïi lôïi ích kinh teá cho ngöôøi saûn xuaát. ÑEÀ XUAÁT NHÖÕNG PHÖÔNG AÙN THÖÏC HIEÄN MUÏC TIEÂU QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG ÑAÕ ÑEÀ RA Vaán ñeà moâi tröôøng laø vaán ñeà chung cuûa toaøn caàu, chính vì vaäy vieäc baûo veä moâi tröôøng chính laø nhieäm vuï cuûa moãi ngöôøi, khoâng rieâng moät ai. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ neâu treân thì trong Coâng ty ñoøi hoûi phaûi coù söï keát hôïp ñoàng boä toaøn theå Coâng ty, töø hoäi ñoàng quaûn lyù Coâng ty ñeán coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. Caùc phöông aùn ñeà xuaát: 1. Giaûi phaùp kyõ thuaät thoâng gioù phoøng choáng oâ nhieãm khoâng khí, caûi thieän moâi tröôøng lao ñoäng cho coâng nhaân saûn xuaát giaøy . 2 AÙp duïng caùc bieän phaùp giaûm taùc ñoäng cuûa tieáng oàn sinh ra trong quaù trình saûn xuaát 3. Xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït 4. Taêng tæ leä caây xanh Giaûi phaùp kyõ thuaät thoâng gioù phoøng choáng oâ nhieãm khoâng khí, caûi thieän moâi tröôøng lao ñoäng cho coâng nhaân saûn xuaát giaøy. Caùc giaûi phaùp choáng noùng: Muoán caûi thieän ñöôïc ñieàu kieän laøm vieäc cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam phaûi tieán haønh nhieàu bieän phaùp, maø tröôùc heát laø bieän phaùp coâng ngheä vaø toå chöùc nhö : saép xeáp, boá trí maët baèng hôïp lyù, ñaûm baûo maät ñoä ngöôøi maùy theo tieâu chuaån quy ñònh. Ví duï ôû phaân xöôûng may ñaûm baûo maät ñoä 1 ngöôøi/ maùy/ 4.8 m2. Boá trí caùc nguoàn nhieät ôû moät gian rieâng bieät, caùch nhieät toát caùc voû loø saáy. Khoâng boá trí caùc nguoàn nhieät ñaàu höôùng gioù chính. Do löôïng nhieät truyeàn vaøo chuû yeáu do nhieät böùc xaï maët trôøi neân caùc giaûi phaùp choáng noùng cho phaân xöôûng giaøy cuõng taäp trung ñeå haïn cheá yeáu toá naøy. a. Giaûm nhieät böùc xaï maët trôøi: Ñeå giaûm löôïng nhieät truyeàn vaøo Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam, giaûi phaùp phoå bieán nhaát laø laøm traàn. Qua tính toaùn löôïng nhieät truyeàn vaøo nhaø coù traàn coù theå giaûm ñöôïc khoaûng 65% Moät giaûi phaùp khaùc cuõng raát coù hieäu quaû laø phun nöôùc treân maùi. Öu dieåm cuûa giaûi phaùp naøy laø khoâng laøm naëng keát caáu maùi, coù hieäu quaû ngaên böùc xaï maët trôøi, vaø khoâng ñaét hôn so vôùi giaûi phaùp khaùc. b. Thoâng gioù: Thoâng gioù laø giaûi phaùp chuû yeáu ñeå giaûi toaû löôïng nhieät so taùc ñoäng toång hôïp cuûa caùc nguoàn nhieät phaùt sinh ra. Döôùi ñaây laø moät ñeà xuaát phöông aùn boá trí quaït truïc ñeå thoâng thoaùng. Caùc phöông aùn ñöôïc phaân ra theo caùc daïng nhaø xöôûng : Khaåu ñoä nhaø heïp, caû boán phía ñeàu tieáp xuùc vôùi khoâng khí ngoaøi nhaø : trong tröôøng hôïp naøy deã daøng boá trí quaït ñaët treân töôøng hoaëc chæ thoåi vaøo hoaëc chæ huùt ra. Nhaø coù khaåu ñoä lôùn, caû boán phía ñeàu tieáp xuùc vôùi khoâng khí ngoaøi nha: trong tröôøng hôïp naøy phaûi toå chöùc thoåi moät phía vaø huùt moät phía Nhaø phoái hôïp: trong tröôøng hôïp naøy phaûi toå chöùc thoåi moät phía, laáy gioù töø ngoaøi nhaø vaø huùt ra ôû phía ñoái dieän, ôû nhöõng khoang trung gian, laép caùc quaït truïc treân caùc coät nhaø ñeå laøm nhieäm vuï “chaïy tieáp söùc” Nhaø bò chaén moät phía töôøng: trong tröôøng hôïp naøy neân toå chöùc thoåi doïc truïc nhaø. Toå chöùc huùt ra ôû phía tieáp xuùc vôùi khoâng khí ngoaøi nhaø. Nhaø bò chaén moät phía bôûi caû 2 beân, chæ coù ñaàu hoài tieáp xuùc vôùi khoâng khí ngoaøi: Trong tröôøng hôïp naøy phaûi thoåi töø moät ñaàu hoài vaø huùt ôû phía ñoái dieän. Neáu nhaø daøi phaûi ñaët caùc quaït treo doïc theo truïc nhaø laøm nhieäm vuï “chaïy tieáp söùc”. Ñoái vôùi caùc phaân xöôûng cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ñeàu ñöôïc xaây döïng nhaø coù khaåu ñoä lôùn, caû boán phía ñeàu tieáp xuùc vôùi khoâng khí ngoaøi nhaø neân heä thoáng thoâng gioù phaûi ñöôïc boá trí thoåi moät phía vaø huùt moät phía. Giaûi phaùp choáng hôi khí ñoäc: Thöïc teá khaûo saùt cho thaáy noàng ñoä hôi khí ñoäc cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ôû caùc giai ñoaïn coù söû duïng hoaù chaát haàu heát ñeàu naèm döôùi tieâu chuaån cho pheùp ( TCCP). Ôû ñaây caùc daây chuyeàn môùi, haàu nhö khoâng coù nguoàn hôi khí ñoäc taäp trung. Chính vì vaäy, khoâng theå toå chöùc thoâng gioù cuïc boä cho caùc nguoàn naøy. Thoâng gioù pha loaõng laø giaûi phaùp höõu hieäu ñeå laøm giaûm noàng ñoä hôi khí ñoäc trong nhaø xöôûng. Vaán ñeà caàn löu yù ôû ñaây laø, khi boá trí caùc luoàng gioù thoåi maùt caàn phaûi thieát keá sao cho luoàng khoâng khí khoâng ñöa hôi khí ñoäc ñi qua vuøng thôû cuûa coâng nhaân tröôùc khi pha loaõng vaøo moâi tröôøng khoâng khí trong nhaø xöôûng. Caùc coâng nhaân caàn ñöôïc cung caáp daày ñuû trang thieát bò baûo hoä lao ñoäng nhö: khaåu trang, gaêng tay. Giaûi phaùp choáng buïi: Buïi khoâng phaûi laø nguoàn oâ nhieãm lôùn trong caùc phaân xöôûng cuûa Coâng ty da giaøy Tænh Quaûng Nam. Tuy nhieân neáu khoâng xöû lyù ngay taïi nguoàn phaùt sinh, noù cuõng seõ gaây aûnh höôûng vaø taùc haïi khoâng nhoû vì maät ñoä ngöôøi lao ñoäng trong phaân xöôûng naøy khaù cao, heä thoáng thoâng gioù chung deã daøng phaân taùn buïi khaép caùc phaân xöôûng. Tuy caùc caùch xöû lyù vôùi töøng loaïi coù söï khaùc bieät song coù moät soá nguyeân taéc caàn tuaân thuû : Löïa choïn kieåu chuït huùt khoâng ñöôïc vöôùng thao taùc coâng ngheä. Caøng bao kín ñöôïc nguoàn phaùt sinh buïi caøng toát. Trong tröôøng hôïp khoâng theå bao kín ñöôïc thì boá trí mieäng huùt buïi caøng gaàn nguoàn sinh buïi caøng toát vì khi khoaûng caùch taêng gaáp ñoâi thì löu löôïng khoâng khí phaûi huùt taêng gaáp 4 laàn vaø do vaäy löôïng ñieän tieâu thuï cuõng taêng 4 laàn. Luoàng khoâng khí saïch phaûi ñi qua vuøng thôû tröôùc khi vaøo chuïp huùt. Coù nhieàu bieän phaùp xöû lyù buïi, ñoái buïi vaûi, buïi cao su coù theå aùp duïng vôùi thieát bò loïc tuùi vaûi hôû, khoâng rung ruõ, hoaëc loïc buïi tuùi coù rung ruõ, xyclon hoaëc loïc buïi öôùt ñoái vôùi maùy maøi. Hieän nay coù hai caùch söû lyù buïi ñöôïc aùp duïng raát roäng raõi ôû caùc Coâng ty da giaøy khaùc maø coù hieäu suaát cao laø : duøng thieát bò loïc buïi kieåu chuøm oáng tay aùo, vaø loïc löôùi quay. + Thieát bò loïc tay aùo: Goàm nhieàu tay aùo so ñöôøng kính töø 125 – 300mm, chieàu cao töø 2 -3.5m ( hoaëc hôn) ñaàu döôùi lieân keát vaøo baûn ñaáy ñuïc loã troøn baèng ñöôøng kính cuûa oáng tay aùo hoaëc loàng vaøo khung vaø coá ñònh ñaàu treân vaøo baûn ñöïc loã. Khí caàn loïc ñöôïc ñöa vaøo pheãu chöùa buïi roài theo caùc oáng tuùi vaûi ñi töø trong ra ngoaøi ñeå ñi vaøo oáng goùp khí saïch vaø thoaùt ra ngoaøi. Khi buïi ñaõ baùm nhieàu treân maët trong hoaëc maët ngoaøi cuûa oáng tay aùo laøm cho söùc caûn cuûa chuùng taêng cao aûnh höôûng ñeán naêng suaát loïc, ngöôøi ta tieán haønh hoaøn nguyeân baèng caùch rung ñeå giuõ buïi keát hôïp vôùi thoåi khí ngöôïc töø ngoaøi vaøo trong oáng tay ao. Thieát bò ñöôïc cheá taïo thaønh nhieàu ñôn nguyeân vaø laáp gheùp nhieàu ñôn nguyeân ñeå thaønh moät heä thoáng coù naêng suaát loïc ñaùp öùng yeâu caàu. Ñeå heä thoáng laøm vieäc ñöôïc lieân tuïc, quaù trình hoaøn nguyeân ñöôïc tieán haønh ñònh kì vaø tuaàn töï cho töøng ñôn nguyeân hoaëc töøng nhoùm ñôn nguyeân trong luùc caùc ñôn nguyeân khaùc trong heä thoáng vaãn laøm vieäc theo chu trình loïc bình thöôøng. Thieát bò loïc löôùi quay: Boä loïc goàm löôùi troøn quay chaäm, khoâng khí coù buïi theo mieäng thoåi voaø phoøng kín ñaët loøng löôùi. Sau ñoù khoâng khí ñi qua lôùp löôùi loïc vaøo trong loàng roài ñöôïc quaït huùt thaûi ra ngoaøi. Vieäc boá trí maïng caùc mieäng huùt buïi chung vaø huùt cuïc boä nhö theá seõ taïo ra trong phoøng moät aùp löïc aâm, khoâng khí beân ngoaøi seõ traøn vaøo phoøng vaø nhö theå buïi khoâng theå bay ra ngoaøi laøm oâ nhieãm khoâng khí xung quanh. Phaàn buïi baùm vaøo löôùi seõ ñöôïc heä thoáng thoåi queùt laøm saïch ñi. Aùp duïng caùc bieän phaùp giaûm taùc ñoäng cuûa tieáng oàn sinh ra trong quaù trình saûn xuaát. Muoán choáng tieáng oàn trong saûn xuaát coâng nghieäp phaûi aùp duïng toång hôïp caùc bieän phaùp kyõ thuaät. Coâng taùc choáng tieáng oàn phaûi ñöôïc nghieân cöùu töø khi laäp quy hoaïch toång maët baèng Coâng ty ñeán cheá taïo caùc maùy moùc cuï theå, ñoàng thôøi phaûi thöïc hieän ngay caû trong quaù trình saûn xuaát cuûa coâng ty. Caùc bieän phaùp ñeà xuaát cuï theå: Thay caùc maùy moùc cuõ, laïc haäu baèng caùc maùy moùc hieän ñaïi. Tuy nhieân vieäc thay ñoåi caùc maùy moùc thieát bò môùi naøy coøn phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän kinh teá cuûa Coâng ty. Thöïc hieän ñuùng lòch xích tu söûa: xem xeùt, kieåm tra thöôøng xuyeân haèng ngaøy, haèng tuaàn, tieåu tu, trung tu theo ñònh kyø nghieâm ngaët. Chuù yù cheâm loùt, chænh cho maùy caân baèng, sieát thaät chaët vaø caân baèng caùc maët ñoái dieän khung, söôøn maùy. Laøm veä sinh, voâ daàu môõ ñuùng haïn. Caùc chi tieát moøn, khoâng kín khít, bò meû, saép hö hoûng phaûi thay kòp thôøi. Caàn coù thieát bò baûo veä tai cho coâng nhaân laøm vieäc ôû khu vöïc coù tieáng oàn cao nhö trong giai ñoaïn may, goø raùp. Ñaây laø khu vöïc coù ñoä oàn cao nhaát trong Coâng ty (luoân > 95 dBA) vaø vaø gaây aûnh höôûng nhieàu nhaát cho coâng nhaân laøm vieäc trong khu vöïc naøy vì hoï phaûi laøm vieäc lieân tuïc (8h) trong khu vöïc ñoù. Taêng cöôøng töï ñoäng hoaù, giaûm bôùt soá löôïng coâng nhaân ôû nhöõng nôùi coù nguy cô gaây ra tieáng oàn hoaëc giaûm bôùt thôøi gian löu laïi laøm vieäc ôû moâi tröôøng oàn. Muoán vaäy phaûi caàn laäp ñoà thò laøm vieäc cuûa coâng nhaân ñeå hoï coù nhöõng giôø nghæ ngaén haïn, coù theå ñi sang caùc xöôûng oàn, do ñoù coù theå nghæ ngôi vaø khoâi phuïc khaû naêng laøm vieäc sau khi ñaõ meät nhoïc vì tieáng oàn. Haèng naêm ño thính löïc cho soá coâng nhaân thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi caùc yeáu toá coù nguy cô gaây ñieác ngheà nghieäp. Xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït Nöôùc thaûi sinh hoaït coù noàng ñoä BOD, COD cao vì noù chöùa nhieàu hôïp chaát höõu cô, chaát dinh döôõng. Neân khi nöôùc thaûi xaû ra ñöôøng oáng chung KCN khoâng ñaït tieâu chuaån, do ñoù caàn thieát phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam.  Sô ñoà 5.2: Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït: Nöôùc thaûi vaøo Beå neùn buøn Beå laéng II Beå xöû lyù sinh hoïc kî khí UASB Beå laéng I Song chaén raùc + Ngaên tieáp nhaän Beå ñieàu hoaø Thaûi ra coáng Thieát bò neùn buøn Nöôùc thaûi oâ nhieãm töï chaûy theo heä thoáng coáng thoaùt nöôùc thaûi qua song chaén raùc vaøo beå tieáp nhaän. Song chaén raùc coù nhieäm vuï giöõ laïi caùc taïp chaát thoâ coù kích thöôùc ≥ 16 mm. Sau ñoù ñöôïc daãn qua beå ñieàu hoaø ñeå ñieàu hoaø chaát löôïng vaø löu löôïng nöôùc thaûi. Khi ñaõ ñöôïc hoaø troän, hoãn hôïp nöôùc thaûi ñöôïc daãn sang beå laéng, luùc naøy haøm löôïng chaát lô löûng giaûm töø 60 – 70%, BOD5 giaûm khoaûng 20%. Sau ñoù seõ ñöôïc daãn sang beå sinh hoïc kò khí UASB. Taïi ñaây, löôïng chaát höõu cô coøn laïi seõ ñöôïc xöû lyù vôùi hieäu suaát ñaït ñöôïc khoaûng 90%, vaø cuoái cuøng nöôùc seõ ñöôïc daãn qua beå laéng 2 tröôùc khi thaûi ra coáng. Buøn thaûi ñöôïc thu veà beå chöùa buøn vaø ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp eùp buøn. Taêng tæ leä dieän tích caây xanh: Caây xanh coù vai troø quan troïng trong vieäc haïn cheá söï phaùt taùn buïi, tieáng oàn, laøm giaûm nhieät ñoä moâi tröôøng khu vöïc ( vì heä soá Anbeâñoâ cuûa caây xanh thaáp khoaûng 0.2-0.3). Chính vì vaäy vieäc taêng tæ leä caây xanh quanh khu vöïc Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø caàn thieát. Baûng 5.1: Hieäu quaû loïc buïi cuûa caây xanh Caây Toång dieän tích laù (m2) Toång löôïng buïi giöõ treân laù ( Kg) Phöôïng Duï Lieãu Phong Döông Canada Taàn bì Buïi caây ñinh höông 86 66 157 171 267 195 11 4 18 38 20 34 30 1.6 ( Nguoàn : Trung taâm thoâng tin KHKT, Boä nhaø ôû vaø kinh teá coâng coäng Lieân Bang Nga, “ Luïc hoaù khu daân cö” taäp 2 Matxcôva 1976) Nhìn chung, caây xanh coù theå giaûm oâ nhieãm khí ñoäc haïi trong moâi tröôøng töø 10 – 35% ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ NHÖÕNG PHÖÔNG AÙN ÑEÀ NGHÒ Nhìn chung, caùc phöông phaùp naøy giuùp cho Coâng ty raát nhieàu trong vieäc thöïc hieän muïc tieâu, chính saùch moâi tröôøng ñaõ ñeà ra. Do ñieàu kieän cô sôû haï taàng cuûa phaân xöôûng saûn xuaát giaøy neân vieäc aùp duïng thieát bò löôùi loïc quay ñeå xöû lyù buïi laø phuø hôïp nhaát, ít toán keùm khi xaây döïng. Ñoái vôùi bieän phaùp giaûm nhieät cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam thì vieäc söû duïng heä thoáng thoâng gioù baèng caùch boá trí quaït truïc thoåi moät phía vaø huùt moät phía laø phuø hôïp nhaát, vì dieän tích phaân xöôûng cuûa Coâng ty lôùn. Hieän nay Coâng ty thöïc hieän bieän phaùp naøy chöa ñaït hieäu quaû cao laém vì chöa boá trí ñöôïc quaït theo caáu truùc cuûa phaân xöôûng. Ñeå thöïc hieän toát caùc phöông aùn treân thì coâng ty caàn phaûi caûi tieán theâm hay ñoåi môùi trang thieát bò. Ñieàu naøy ñoøi hoûi Coâng ty phaûi toá moät soá tieàn lôùn do phaûi taäp huaán coâng nhaân hay chuyeân gia ñeå vaän haønh maùy. Tuy toán keùm nhöng ñaây laø ñieàu baét buoäc Coâng ty phaûi thöïc hieän ñeå phuø hôïp vôùi xu höôùng phaùt trieån ngaøy caøng cao cuûa xaõ hoäi. Ngoaøi ra, vieäc huaán luyeän tay ngheà, giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc vaø tinh thaàn traùch nhieäm, hôïp taùc cho coâng nhaân laø raát caàn thieát, vì ñieàu naøy giuùp coâng nhaân nhaän thöùc ñöôïc hieäu quaû cuûa vieäc mình laøm ñoái vôùi lôïi ích cuûa Coâng ty cuõng laø lôïi ích caù nhaân hoï. Töø nhaän thöùc seõ thuùc ñaåy haønh ñoäng vaø noå löïc taäp huaán ñeå coù theå hoaøn thaønh coâng vieäc hieäu quaû, giuùp cho hoaït ñoäng saûn xuaát ñi vaøo traïng thaùi oån ñònh. Ñaây laø phöông phaùp ñaõ ñöôïc Coâng ty thöïc hieän hieäu quaû vì moãi naêm coâng ty ñeàu tieán haønh thi naâng cao tay ngheà cao cho coâng nhaân, taïo ñieàu kieän cho hoï hoïc hoûi theâm kinh nghieäm cuõng nhö phaùt huy naêng löïc cuûa mình. Phöông phaùp cuoái cuøng laø phaûi giaùo duïc cho coâng nhaân veà vaán ñeà moâi tröôøng, naâng cao yù thöùc cuûa hoï veà vaán ñeà naøy. Ñaây laø ñieàu nhaát ñònh phaûi laøm ôû Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam vì qua khaûo saùt thöïc teá taùc giaû nhaän thaáy coâng nhaân trong Coâng ty coøn xa laï vôùi vaán ñeà moâi tröôøng, chöa hieåu bieát nhieàu veà taùc ñoäng moâi tröôøng. Baûo veä moâi tröôøng laø nhieäm vuï chung cuûa moïi ngöôøi vaø phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä trong toaøn Coâng ty töø hoäi ñoàng quaûn trò ñeán coâng nhaân saûn xuaát. Chính vì vaäy, Coâng ty caàn taïo ñieàu kieän cho coâng nhaân naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng baèng caùch môû caùc buoåi hoïc theâm veà moâi tröôøng, taùc ñoäng cuûa oâ nhieãm moâi tröôøng vaø ISO 14000. 1. KEÁT LUAÄN Trong nhöõng naêm gaàn ñaây ngaønh da giaøy phaùt trieån raát maïnh, nhöng quaù trình saûn xuaát giaøy ñaõ gaây moät soá taùc haïi ñeán moâi tröôøng.Vì theá , vieäc nghieân cöùu aùp duïng ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm trong ngaønh da giaøy laø vieäc laøm coù yù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn. Vaän duïng phöông phaùp LCA trong ñieàu kieän Vieät Nam trong tröôøng hôïp ngaønh da giaøy seõ giuùp nhaän daïng caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ôû töøng coâng ñoaïn saûn xuaát. Vì vaäy, seø ñeà ra ñöôïc caùc giaûi phaùp khaéc phuïc vaø giaûm thieåu coù hieäu quaû. Muïc tieâu cuûa ñoà aùn laø aùp duïng phöông phaùp LCA cho quaù trình saûn xuaát giaøy cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam goàm caùc giai ñoaïn chaët(pha caét), in eùp, may, goø raùp. Keát quaû cuûa ñoà aùn coù theå toám taét nhö sau: Ñaõ khaûo saùt vaø thu thaäp thoâng tin cô baûn veà hoaït ñoäng cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam vaø quy trình saûn xuaát giaøy, laøm cô sôû cho quaù trình phaân tích voøng ñôøi saûn phaåm ñoái vôùi caùc coâng ñoaïn saûn xuaát naøy. Aùp duïng phöông phaùp ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm, bao goàm phaân tích quy trình coâng ngheä, phaân tích kieåm keâ vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng trong voøng ñôøi saûn phaåm taïi caùc giai ñoaïn saûn xuaát giaøy cuûa coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. Treân cô sôû ñoù, ñeà xuaát caùc muïc tieâu vaø giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng. Caùc keát quaû phaân tích LCA vaø caùc ñeà xuaát cuûa ñoà aùn coù theå toùm taét sau ñaây : Ñoái vôùi caùc giai ñoaïn chaët (pha caét), in eùp, may, goø raùp: Taùc nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong giai ñoaïn naøy laø: nhieät ñoä, tieáng oàn, buïi, hôi ñoäc, muøi, chaát thaûi raén sinh ra do maät ñoä coâng nhaân ñoâng, va cham cuûa maùy moùc, do söû duïng caùc chaát daùn, in coù dung moâi hoaù chaát ñoäc haïi. Möùc ñoä oàn thay ñoåi khaùc nhau ôû caùc khu vöïc, cao nhaát laø khu vöïc may, goø ñeá. Buïi laø thaønh phaàn sinh ra trong suoát quaù trình saûn xuaát giaøy, tuyø theo töøng giai ñoaïn