Đề tài Giới thiệu chung về tổng công ty xây dựng công trình giao thông 4

NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… TpHCM,ngaøy………thaùng……..naêm (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN PHAÛN BIEÄN …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… TpHCM,ngaøy………thaùng……..naêm (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) MUÏC LUÏC Trang LÔØI NOÙI ÑAÀU 4 GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG COÂNG TRÌNH GIAO THOÂNG 4 Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ CAÀN TRUÏC THAÙP 14 ß.1.1 GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ CAÙC THIEÁT BÒ NAÂNG HAÏ PHUÏC VUÏ XAÂY DÖÏNG 14 ß.1.2 .PHÖÔNG HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN – CAÛI TIEÁN HOAØN THIEÄN THIEÁT BÒ 17 Chöông 2: LÖÏA CHOÏN PHÖÔNG AÙN THIEÁT KEÁ 19 Chöông 3: TÍNH TOAÙN CAÙC CÔ CAÁU 27 ß1. TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU NAÂNG 27 ß.2. TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU QUAY 55 CHÖÔNG 1: CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN VEÀ CAÀN TRUÏC VAØ CÔ CAÁU CAÀN TÍNH TOÙAN Phaàn 1: GIÔÙI THIEÄU CÔ CAÁU QUAY VAØ CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN 55 Phaàn 2 : TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU QUAY CUÛA CAÀN TRUÏC 58 CHÖÔNG 2 : XAÙC ÑÒNH CAÙC KÍCH THÖÔÙC CUÛA HEÄ THOÁNG TÖÏA QUAY 59 CHUÔNG 3 : CHOÏN SÔ BOÄ CAÙC CHI TIEÁT CUÛA CÔ CAÁU QUAY 67 Chöông 4 : KEÁT CAÁU THEÙP CAÀN CUÛA CAÀN TRUÏC THAÙP 74 Chöông 5 : KEÁT CAÁU THEÙP COÄT CUÛA CAÀN TRUÏC THAÙP 93 Chöông 6 : TÍNH OÅN ÑÒNH CAÀN TRUÏC THAÙP 115 Chöông 7 : NGUYEÂN LYÙ HOÏAT ÑOÄNG CUÛA KHUNG TRÖÔÏT 121 Chöông 8: LAÄP PHÖÔNG AÙN LAÉP RAÙP CAÀN TRUÏC THAÙP 123 Chöông 9 : LAÄP QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO COÄT THAÙP 134 KEÁT LUAÄN 139 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 141 LÔØI NOÙI ÑAÀU ˜²™ Trong nhöõng naêm qua ngaønh xaây döïng Vieät Nam ñaõ co nhöõng böôùc tieán maïnh meõ . Toång coâng ty xaây döïng Vieät Nam ñaõ taäp trung cho vieäc phaùt trieån cô sôû haï taàng laø toái quan troïng vôùi muïc tieâu phaán ñaáu trôû thaønh nöôùc phaùt trieån veà coâng nghieäp , ñoàng thôøi caûi toå laïi cô caáu toå chöùc haønh chính , kyõ thuaät cuõng ñöôïc quan taâm vaø thöïc hieän toát . Muïc ñích lôùn nhaát trong coâng cuoäc xaây döïng neàn kinh teá quoác daân,vieäc cô giôùi hoaù laø toái caàn thieát vì noù coù ñuû khaû naêng giaûi phoùng gaàn nhö hoaøn toaøn söùc lao ñoäng cuûa nhaân daân, noù laø phương caùch ñeå hoaøn thieän caùc qui trình saûn xuaát,taêng naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi. Beân caïnh ñoù ngaønh xaây döïng taêng cöôøng hôïp taùc quan heä, trao ñoåi vôùi caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån khaùc treân theá giôùi ñeå hoaø nhaäp vaøo xu höôùng phaùt trieån chung cuûa ngaønh xaây döïng . Vì leõ ñoù maø ngaønh maùy truïc hieän nay ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi vôùi nhieàu loaïi khaùc nhau tuyø theo yeâu caàu söû duïng maø ngöôøi ta thieát keá caùc loaïi maùy chuyeân duøng khaùc nhau ñeå phuïc vuï cho nhöõng muïc ñích khaùc nhau nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá trong coâng cuoäc ñoåi môùi trong vieäc phaùt trieån xaây döïng neàn coâng nghieäp cuûa nöôùc nhaø . Xuaát phaùt töø nhöõng nhu caàu treân,ñeà taøi naøy ñi vaøo nghieân cöùu veà moät loaïi maùy truïc söû duïng roäng raõi trong ngaønh xaây döïng hieän nay ñoù laø caàn truïc thaùp xaây döïng . Khi ñi vaøo tính toaùn thieát keá caàn truïc thaùp khoâng phaûi maëc nhieân maø töï thieát keá hoaøn toaøn cho neân töø nhieàu taøi lieäu tham khaûo,caùc loaïi saùch höôùng daãn thieát keá moân hoïc.Nhöng vaán ñeà caàn ñöa ra ôû ñaây laø vieäc höõu ích vaø taàm quan troïng cuûa caàn truïc thaùp trong phuïc vuï saûn xuaát vaø xaây döïng coâng nghieäp. Vì vaäy cô caáu toå chöùc cuûa moãi coâng ty ban ngaønh xaây döïng phaûi coù tính linh hoaït vaø ñaûm baûo caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty,ban ngaønh luoân ñaït ñöôïc caùc hieäu quaû cao cuõng nhö taïo söï lieân keát giöõa caùc coâng vieäc nhaèm muïc ñích söû duïng moät caùch hieäu quaû nhaát cuûa caàn truïc thaùp . Trong suoát quaù trình thöïc taäp ,toâi ñaõ ñi saâu vaøo nghieân cöùu caàn truïc thaùp,qua söï tìm hieåu vaø möùc ñoä tieáp thu nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc, toâi ñaõ trình baøy caùc hieåu bieát cuõng nhö keát quaû thöïc taäp vaøo cuoán luaän vaên naøy. Vieäc thieát keá naày neáu ñaït yeâu caàu xem nhö coâng lao cuûa quí Thaày coâ ñaõ truyeàn daïy cho nhöõng kieán thöùc trong suoát naêm 5 qua quaû laø khoâng uoång phí vì toâi ñaõ nhaän thöùc toát vieäc truyeàn ñaït ñoù Coâng vieäc thieát keá ñoøi hoûi baûn thaân caàn coù nhieàu kinh nghieäm thöïc teá vì vaäy khoâng theå tranh khoûi nhöõng haïn cheá vaø thieáu soùt trong luaän vaên naøy . Nhöng nhôø söï chæ baûo taän tình cuûa Tiến sĩ Lê Thiện Thành cuøng caùc thaày coâ khaùc , toâi ñaõ hoaøn thaønh vôùi taát caû khaû naêng cuûa mình . Moät laàn nöõa toâi xin chaân thaønh caûm ôn söï giuùp ñôõ cuûa quí Thaày-Coâ vaø raát mong muoán ñöôïc söï goùp yù chæ baûo cuûa quyù thaày coâ giuùp toâi nhaän ra ñöôïc nhöõng haïn cheá vaø thieáu soùt trong luaän vaên naøy ñeå toâi coù bieän phaùp khaéc phuïc khi gaëp phaûi trong thöïc teá sau naøy. Tp.HCM- ngaøy 03 thaùng 03 naêm 2007 Sinh vieân thöïc hieän. Traàn Maïnh Long GIÔÙI THIEÄU CHUNG TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG COÂNG TRÌNH GIAO THOÂNG 4 -Tieàn thaân laø cuïc coâng trình 1,boä giao thoâng vaän taûi thaønh laäp ngaøy 12-2 -1965, xí nghieäp lieân hieäp coâng trình 1( naêm 1971),lieân hieäp caùc xí nghieäp xaây döïng giao thoâng 4 (naêm 1983),khu quaûn lyù ñöôøng boä 4(naêm 1989) - Ngaøy 17-12-1991- Quyeát ñònh 2657/QÑ-TCCB-LÑ thaønh laäp toång cty xaây döïng coâng trình mieàn Trung ñöôïc taùch ra töø caùc cty xaây döïng cô baûncuûa khu quaûn lyù ñöôøng boä 4 vaø 3 cty cuûa khu quaûn lyù ñöôøng boä II - Ngaøy 2-12-1995 toång cty ñöôïc thaønh laäp laïi theo quyeát ñònh soá 4985 QÑ/TCCB-LÑ cuûa boä GTVT vôùi teân goïi”Toång coâng ty xaây döïng coâng trình giao thoâng 4” Trong hôn 40 naêm hoaït ñoäng Toång coâng ty XDCTGT 4 ñaõ xaây döïng môùi vaø hoaøn thaønh: + 300km ñöôøng saét +10.000km ñöôøng boä +20.000m caàu beâ toâng, caàu theùp +3000m caûng bieån +10000km ñöôøng boä +20000m caàu beâtoâng,caàu theùp +3000m caûng bieån +Naâng caáp vaø thaûm nhöïa hôn 600km quoác loä +Laøm môùi vaø söûa chöõa hôn 900km ñöôøng tónh loä *THAØNH TÍCH: Trong hôn 40 naêm xaây döïng vaø phaøt trieån,vôùi nhöõng thaønh tích xuaát saéc trong saûn xuaát vaø chieán ñaáu,taäp theå CBCNV,löïc löôïng töï veä toaøn Toång coâng ty ñaõ vinh döï ñöôïc ñaûng ,nhaø nöôùc chính phuû,löïc löôïng vuõ trang ,caùc ngaønh taëng nhieàu phaàn thöôûng cao quyù cho nhieàu taäp theå vaø caù nhaân + 7 taäp theå vaø caù nhaân anh huøng LLVT nhaân daân,anh huøng lao ñoäng + Ñöôïc nhaø nöôùc taëng thöôûng 6 huaân chöông ñoäc laäp haïng nhì ,ba + 65 huaân chöông lao ñoäng caùc loaïi + 181 baèng khen chính phuû cho caùc taäp theå vaø caù nhaân. + 67 huaân chöông quaân coâng,chieán coâng + 4187 huaân huy chöông choáng myõ cöùu nöôùc cho CBCNVC + 15 côø luaân löu chính phuû + 79 côø thöôûng “ ñôn vò thi ñua xuaát saéc “ haèng naêm cuûa boä GTVT, coâng ñoaøn ngaønh,toång lieân ñoaøn lao ñoâng Vieät Nam,TW ñoaøn + 3091 huy chöông vì söï nghieäp GTVT + 36 baèng khen veà phong traøo baûo veä an ninh + 14 ñôn vò thi ñua quyeát thaéng + 96 baèng khen lao ñoäng sang taïo + 14 huy chöông vaøng chaát löôïng coâng trình cho toång coâng ty vaø caùc ñôn vò thaønh vieân. *CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC: -Laõnh ñaïo chuû choát : +Chuû tòch hoäi ñoàng quaûn trò :Thaïc só Nguyeãn Minh Giang +Toång giaùm ñoác :Kyõ sö Traàn Ñöùc Huy -Nhaân söï: Toång soá lao ñoäng hieän coù cuûa toång coâng ty laø treâân 9300 ngöôøi Trong ñoù : +Tieán só ,Thaïc só:41 ngöôøi +Kó sö vaø Cöû nhaân :928 ngöôøi +Cao ñaúng ,Trung caáp :351 ngöôøi +Coâng nhaân kó thuaät :4500 ngöôøi +Lao ñoäng phoå thoâng :3500 ngöôøi. *DÖÏ AÙN LIEÂN DOANH VÔÙI NÖÔÙC NGOAØI: TT Teân coâng trình/ñòa ñieåm Nhaø thaàu lieân doanh Quy moâ Giaù trò (USD) Naêm hoaøn thaønh Chieàu daøi Thoâng soá kyõ thuaät 1 Hôïp ñoàng 25caàu treân QL 1A, töø TP. HCM ñi Caàn Thô. SAMWHAN - Haøn Quoác 3.450m - Keát caáu BTCT döï öùng löïc- Moùng: coïc khoan nhoài 30.080.000 2003 2 Naâng caáp QL1A ñoaïn Vinh - Ñoâng Haø, Hôïp ñoàng 1&2 - Ngheä An, Haø Tónh. SAMWHAN - Haøn Quoác 162km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Maët ñöôøng beâ toâng xi maêng 55.090.000 2001 3 Naâng caáp QL1A ñoaïn Vinh - Ñoâng Haø, Hôïp ñoàng 3&4 - Quaûng bình, Quaûng trò. KUMAGAI GUMI - Nhaät Baûn 126km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Maët ñöôøng beâ toâng xi maêng 47.217.000 2001 4 Caàu Taân Ñeä (QL18) - Nam Ñònh, Thaùi Bình KEANGAM - Haøn Quoác 1.042m - Keát caáu BTCT döï öùng löïc- Boá trí nhòp:    9x40+115+200+115+6*40- Moùng: coïc khoan nhoài 25.000.000 2001 *LÓNH VÖÏC KINH DOANH: -Toång coâng ty xaây döïng coâng trình giao thoâng 4 luoân mong muoán ñöôïc hôïp taùc toaøn dieän vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc trong caùc lónh vöïc kinh doanh sau : -Thi coâng caùc döï aùn haï taàng cô sôû GTVT -Naêng löôïng ñieän ,moâi tröôøng ,noâng nghieäp -Cheá taïo caùc thieát bò xe maùy coâng trình -Ñaàu tö theo phöông thöùc hôïp ñoàng xaây döïng kinh doanh chuyeån giao(BOT) -Saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng,gia coâng keát caáu theùp -Tö vaán ñaàu tö ,xuaát khaåu lao ñoäng *CAÙC COÂNG NGHEÄ HIEÄN ÑAÏI ÑANG SÖÛ DUÏNG: -Coâng ngheä thi coâng maët caàu baèng phuông phaùp ñuùc haãng +Thi coâng caàøu Quaùn Haøm –QL1A baèng phöông phaùp ñuùc haãng +Thöû taûi boä xe ñuùc haãng do toång coâng ty cheá taïo -Coâng ngheä thi coâng maët caàu baèng phöông phaùp ñuùc ñaåy Caàu Hieàn Löông thi coâng baèng coâng ngheä ñuùc ñaåy coù 2 muõi daãn -Coâng ngheä coïc khoan nhoài ñöôøng kính lôùn : -Coâng ngheä khoan nhoài ñöôøng kính töø 1-2,5m vôùi chieàu saâu 50-80m thi coâng caàu Quaùn Haøm Taân ñoä ,Ñaø Raèng ,Thanh Trì ,Yeân Leänh. *DÖÏ AÙN ÑÖÔØNG Teân coâng trình Ñòa ñieåm Quy moâ Giaù trò (USD) Naêm hoaøn thaønh Chieàu daøi Thoâng soá kyõ thuaät 1 Naâng caáp caûi taïo QL 18 (km73 - km91) Haûi Höng, Quaûng Ninh 18km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Xöû lyù neàn ñaát yeáu baèng baác thaám 4.585.987 1999 2 Naâng caáp môû roäng QL9 (km16 - km42) Quaûng Trò 26km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa 4.146.752 1999 3 Ñöôøng cao toác Laùng - Hoøa Laïc Haø Noäi, Haø Taây 5km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Xöû lyù neàn ñaát yeáu baèng baác thaám 3.439.490 1999 4 Ñöôøng noái QL1A xuoáng caûng Dung Quaát Quaûng Ngaõi 8km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa(Rv) 2.038.217 2000 5 Naâng caáp QL1A ñoaïn Vinh - Ñoâng Haø Ngheä An, Haø Tónh, Quaûng Bình, Quaûng Trò 289m - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Maët ñöôøng beâ toâng xi maêng 37.961.783 2001 6 Ñöôøng Hoà Chí Minh Quaûng Bình, Quaûng Trò, Kon Tum 94km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa- Maët ñöôøng beâ toâng xi maêng 20.382.166 2003 7 Naâng caáp QL 1A ñoaïn Ñoâng Haø - Phuù Baøi Quaûng Trò, TT-Hueá 49km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 4.012.739 2002 8 Ñöôøng traùnh TP.Haûi Phoøng (HÑ R5 - QL10) Haûi Phoøng 18km - Keát caáu BTCT döï öùng löïc- Moùng: coïc khoan nhoài- Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 3.503.185 2002 9 Ñöôøng traùnh TP Hueá TT-Hueá 8.5km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng nhöïa 3.312.102 2003 10 Döï aùn caûi taïo QL8A Haø Tónh 30km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 5.400.000 1993 11 Döï aùn caûi taïo QL1A Km20-km90 45km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 3.000.000 1995 12 Döï aùn caûi taïo QL6 35km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 3.930.000 1995 13 Döï aùn caûi taïo QL5 25km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 9.900.000 1996 14 Döï aùn giao thoâng ñoàng baèng soâng Meâ Koâng - Goùi thaàu FL1 (Ñoaïn Ñoâng Haø - Hueá) Ñoâng Haø, TT-Hueá 15km - Moùng caáp phoái ñaù daêm- Maët ñöôøng beâ toâng asphalt 2.468.153 2004 * SAÛN LÖÔÏNG: GIAÙ TRÒ TOÅNG SAÛN LÖÔÏNG TT Naêm Giaù trò (trieäu ñoàng) Quy ñoåi (USD) 1 1995 252.000 16.470.588 2 1996 321.000 20.980.392 3 1997 395.000 25.816.993 4 1998 500.268 32.697.255 5 1999 605.494 39.574.811 6 2000 801.966 52.416.183 7 2001 1.050.585 68.665.892 8 2002 1.611.570 105.331.794 9 2003 1.864.000 121.830.675 10 2004 (Döï kieán) 2.500.000 163.399.510 BIEÅU ÑOÀ GIAÙ TRÒ TOÅNG SAÛN LÖÔÏNG TT Naêm Giaù trò Trieäu VND USD 1 1995 252.000 16.470.588 ds        10% 2 1996 321.000 20.980.392 ds         13% 3 1997 395.000 25.816.993 ds         16% 4 1998 500.268 32.697.255 ds          20%     5 1999 605.494 39.574.811 ds            24% 6 2000 801.966 52.416.183 ds         32% 7 2001 1.050.585 68.665.892 ds         42% 8 2002 1.611.570 105.331.794 CHAÁT LÖÔÏNG: - Toång coâng ty xaây döïng coâng trình giao thoâng 4 quyeát taâm trôû thaønh moät doanh nghieäp haøng ñaàu ôû Vieät Nam vaø trong khu vöïc veà xaây döïng caùc coâng trình giao thoâng, coâng nghieäp vaø daân duïng. Caùc coâng trình khi ñöa vaøo söû duïng ñeàu ñaûm baûo chaát löôïng cao phuø hôïp vôùi tieâu chuaån Vieät Nam vaø quoác teá. Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu treân, Toång coâng ty xaây döïng coâng trình giao thoâng 4 khoâng ngöøng caûi tieán phöông phaùp quaûn lyù, coâng ngheä vaø naêng löïc thieát bò,naâng cao trình ñoä caùn boä coâng nhaân vieân, hoaøn thieän moïi phöông dieän, ñaûm baûo chaát löôïng vaø tieán ñoä, thoûa maõn moïi yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng cao cho saûn phaåm, Toång coâng ty xaây döïng coâng trình giao thoâng 1thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng döïa treân neàn taûng caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån quoác teá ISO 9001:2000. Toång giaùm ñoác vaø toaøn theå caùn boä, coâng nhaân vieân trong Toång coâng ty cam keát thöïc hieän theo heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ISO 9001:2000, laøm vieäc heát khaû naêng cuûa mình vì uy tín vaø söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa Toång coâng ty. Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ CAÀN TRUÏC THAÙP ß.1.1 GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ CAÙC THIEÁT BÒ NAÂNG HAÏ PHUÏC VUÏ XAÂY DÖÏNG Giôùi thieäu chung: Caàn truïc thaùp laø loaïi caàn truïc coù moät thaân thaùp thöôøng cao töø 30 ¸ 50, hoaëc cao hôn nöõa (coù theå ñeán 100 ¸ 120 m). Phía treân gaàn ñænh thaùp coù gaén caàn daøi töø 12 ¸ 50 m ñoâi khi ñeán 70m, ñöôïc keát noái baèng choát baûn leà. Moät ñaàu caàn coøn laïi ñöôïc treo baèng caùp hoaëc thanh keùo ñi qua ñænh thaùp. Keát caáu chung cuûa caàn truïc thaùp chuû yeáu goàm 2 phaàn: phaàn quay vaø phaàn khoâng quay). Treân phaàn quay boá trí caùc cô caáu coâng taùc nhö: tôøi naâng vaät, tôøi naâng caàn, tôøi keùo xe con, cô caáu quay, ñoái troïng, trang thieát bò ñieän vaø caùc thieát bò an toaøn. Phaàn khoâng quay coù theå ñöôïc ñaët coá ñònh treân neàn hoaëc coù khaû naêng di chuyeån treân ñöôøng ray nhôø cô caáu di chuyeån. Taát caû caùc cô caáu cuûa caàn truï ñöôïc ñieàu khieån bôûi cabin treo treân cao gaàn ñænh thaùp phoå bieán laø loaïi cabin ñöôïc treo ôû phaàn lieân keát giöõa caàn thaùp vaø coät thaùp. Do coù chieàu cao naâng vaø taàm vôùi lôùn, coù khoâng gian phuïc vuï naâng nhôø caùc chuyeån ñoäng naâng haï vaät, thay ñoåi taàm vôùi, quay toaøn voøng vaø dòch chuyeån toaøn boä maùy maø caàn truïc thaùp ñöôïc söû duïng roäng raõi trong caùc coâng trình xaây döïng daân duïng, xaây döïng coâng nghieäp hoaëc duøng ñeå boác dôõ,vaän chuyeån haøng hoùa, caáu kieän, vaät lieäu treân caùc kho baõi. Tuy nhieân do keát caáu phöùc taïp, thaùp cao vaø naëng, toán keùm nhieàu chi phí trong quaù trình thaùo dôõ vaø laép raùp, di chuyeån, chuaån bò maët baèng neáu caàn thaùp ñöôïc yeâu caàn chæ söû duïng ôû nôi coù khoái löôïng xaây laép töông ñoái lôùn vaø khi söû duïng caàn truïc töï haønh laø khoâng ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao hoaëc khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu veà coâng vieäc thaáp. Do tính chaát laøm vieäc cuûa caàn truïc thaùp laø luoân thay ñoåi ñòa ñieåm neân chuùng thöôøng ñöôïc thieát keá sao cho deã thaùo dôõ, döïng laép vaø vaän chuyeån hoaëc coù khaû naêng töï döïng vaø ñöôïc di chuyeån treân ñöôøng döôùi daïng toå hôïp toaøn maùy. Ñieàu naøy laøm giaûm ñi ñöôïc chi phí vaø thôøi gian döïng laép caàn truïc. Thoâng thöôøng caàn truïc thaùp ñöôïc cheá taïo coù söùc naâng töø 1 ¸ 12 (T) , caù bieät laø coù theå ñeán 75 (T), moment taûi cuûa caàn truïc ñaït tôùi 350 t; m, taàm vôùi töø 8 ¸ 50, chieàu cao naâng ñeán 100 ¸ 120(m). do coù chieàu cao naâng laø raát lôùn neân toác ñoä naâng seõ bò haïn cheá laïi vaø naèm trong khoaûng 0,32 ¸ 1m/s vaø coù theå thay ñoåi toác ñoä theo caáp hoaëc voâ caáp. Toác ñoä naâng haï vaät ñeå ñieàu chænh haøng thöôøng laø £ 8m/s, toác ñoä quay cuûa caàn töø 0,3 ¸ 1v/pt, thôøi gian thay ñoåi taàm vôùi töø 25 ¸ 100 (s), toác ñoä di chuyeån cuûa xe con 0,2 ¸ 1m/s vaø di chuyeån caàn truïc 0,2 ¸ 0,63 m/s. Phaân loaïi: Caàn truïc thaùp trong thöïc teá ñöôïc cheá taïo raát nhieàu vaø ña daïng, tuy nhieân ñeå phaân loaïi theo töøng nhoùm caàn truïc ta coù theå döïa vaøo caùc ñaëc ñieàm rieâng cuûa töôøng loaïi caàn truïc. Phaân loaïi theo coâng duïng: Caàn truïc thaùp coù coâng duïng chung duøng trong xaây döïng daân duïng vaø moät phaàn duøng trong xaây döïng coâng nghieäp. Loaïi naøy coù moment taûi töø 4 ¸ 160 t.m, coù söùc naâng 0,4 ¸ 8 (T), chieàu cao naâng töø 12 ¸ 100m taàm vôùi lôùn nhaát vaøo khoaûng 10 ¸30(m). ñeå xaây döïng nhaø baèng phöông phaùp laép gheùp taám hoaëc khoái beâ toâng coøn coù caùc caàn truïc thaùp coù söùc naâng ñeán 12 T vaø moment taûi 40 ¸ 250T.m. Ngoaøi ra loaïi caàn coù loaïi caàn truïc thaùp duøng ñeå xaây döïng caùc coâng trình lôùn, loaïi naøy coù moment taûi khaù lôùn töø 30 ¸ 250T.m coù theå leân tôùi 500 T.m, söùc naâng ôû taàm vôùi lôùn nhaát ñaït 2 ¸ 4 (T), ôû taàm vôùi nhoû nhaát vaøo khoaûng 12 (T), taàm vôùi ñaït 20 ¸ 50m coù theå ñaït tôùi 70(m), chieàu cao naâng 50 ¸ 100(m) vaø coù theå leân tôùi 250m. tuy nhieân loaïi caàn truïc thaùp ñaëc bieät chuyeân duøng trong xaây döïng coâng nghieäp coù moment taûi raát lôùn ñaït tôùi 600 t.m caù bieät leân tôùi 1500 t.m. Söùc naâng lôùn töø 2 ¸ 75 T taàm vôùi lôùn nhaát 20 ¸ 40m. Phaân loaïi theo phöông aùn laép ñaët taïi hieän tröôøng coù theå chia ra: caàn truïc thaùp di chuyeån treân ray, caàn truïc thaùp ñaët coá ñònh vaø caàn truïc thaùp töï naâng. Caàn truïc thaùp coá ñònh coù chaân thaùp gaén lieàn vôùi neàn moùng hoaëc truïc coá ñònh. Caàn truïc thaùp töï naâng coù theå naèm ngoaøi hoaëc trong coâng trình, thaùp ñöôïc töï noái ñoä daøi ñeå taêng ñoä cao naâng theo söï phaùt trieån chieàu cao cuûa coâng trình, khi thaùp coù ñoä cao lôùn noù ñöôïc neo vôùi coâng trình ñeå taêng oån ñònh vaø taêng khaû naêng chòu löïc ngang.Vôùi caàn truïc thaùp töï naâng ñaët treân coâng trình xaây döïng, khi laøm vieäc seõ töï naâng toaøn boä caàn truïc theo chieàu cao coâng trình.Toaøn boä taûi troïng caàn truïc ñöôïc truyeàn xuoáng coâng trình. Phaân loaïi theo ñaëc ñieåm laøm vieäc cuûa thaùp coù caàn truïc thaùp loaïi quay voøng vaø loaïi thaùp khoâng quay.ÔÛ loaïi thaùp quay, toaøn boä thaùp vaø coù cô caáu ñöôïc ñaët treân baøn quay. Baøn quay ñaët treân thieát bò töïa quay ñaët treân khung di chuyeån.Khi quay toaøn boä baøn quay quay cuøng vôùi thaùp. Ôû thaùp khoâng quay, phaàn quay ñaët treân ñaàu thaùp.Khi quay chæ coù caàn, ñaàu thaùp, ñoái troïng vaø caùc cô caáu treân ñoù quay. Phaân loaïi theo phöông phaùp thay ñoåi taàm vôùi ta coù theå chia ra laøm 2 loaïi: caàn truïc thaùp vôùi caàn naâng haï vaø caàn truïc thaùp coù caàn naèm ngang coù xe con di chuyeån treân caàn ñeå thay ñoåi taàm vôùi. Caàn kieåu naâng haï coù keát caáu nheï vaø chieàu cao naâng lôùn hôn so vôùi loaïi caàn naèm ngang. Caàn naèm ngang coù keát caáu naëng hôn nhöng do thay ñoåi taàm vôùi baèng xe con neân ñoä cao naâng vaø toác ñoä di chuyeån ngang cuûa vaät laø oån ñònh , ñaëc bieät laø coù theå ñöa moùc treo tieán gaàn saùt thaân thaùp neân taêng khoâng gian phuïc vuï cuûa caàn truïc. Toùm laïi caàn truïc thaùp chuû yeáu duøng trong caùc coâng trình xaây döïng laø öu ñieåm lôùn nhaát cuûa noù maø caùc loaïi maùy truïc khaùc khoâng theå coù, khi thieát keá, cheá taïo ngöôøi ta chæ löu yù ñeán ñaëc ñieåm rieâng lôùn nhaát cuûa noù maø löïa choïn sao cho phuø hôïp vôùi coâng vieäc maø noù thöïc hieän. ß.1.2 .PHÖÔNG HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN-CAÛI TIEÁN HOAØN THIEÄN THIEÁT BÒ 1.2.1. Phöông höôùng phaùt trieån: Trong coâng cuoäc xaây döïng hieän nay caàn truïc thaùp coù tính öu vieäc cao vaø noù ñoùng moät vai troø khaù quan troïng vì noù coù chieàu cao naâng khaù lyù töôûng, coù theå ñaùp öùng ñöôïc gaàn nhö haàu heát caùc coâng vieäc trong caùc qui trình xaây döïng. Muïc ñích chuû yeáu cuûa caàn truïc thaùp laø vaän chuyeån caùc vaät lieäu xaây döïng töø maët ñaát leân ñeán ñöôïc ñoä cao ñang xaây döïng töø qui trình laøm vieäc cuûa caàn truïc thaùp ta thaáy ñöôïc 1 chu kyø laøm vieäc cuûa caàn truïc thaùp laø hoaøn toaøn hôïp lyù, tieâu toán ít thôøi gian vaø taêng naâng suaát lao ñoäng ñaùng keå.Ñeå ñaùnh giaù ñöôïc khaû naêng laøm vieäc cuûa caàn truïc ngöôøi ta ñaõ tính ra ñöôïc naêng suaát laøm vieäc cuûa maùy truïc trung bình vaø cheá ñoä laøm vieäc cuûa maùy trucï ñeà ñöa ra caùc thoâng soá phaûn aùnh leân ñöôïc tính öu vieät cuûa caàn truïc thaùp. 1.2.2. Caûi tieán – hoaøn thieän thieát bò: Nhìn chung, caàn truïc thaùp raát ña daïng theo nhieàu ñaëc ñieåm nhö ta ñaõ noùi ôû phaàn phaân loaïi, nhöng veà cô baûn coù theå chia caàn truïc thaùp ra laøm 2 daïng chuû yeáu: Loaïi thaùp quay vôùi caàn naâng haï hoaëc caàn naèm ngang thay ñoåi taàm vôùi baèng di chuyeån xe con. Loaïi thaùp coá ñònh vôùi caàn naèm ngang thay ñoåi taàm vôùi baèng di chuyeån xe con ñoâi khi thay ñoåi taàm vôùi baèng naâng haï caàn. Beân caïnh 2 loaïi treân thì loaïi caàn truïc thaùp töï naâng ñöôïc xeáp vaøo nhoùm rieâng. Ngaøy nay nhieàu nhaø cheá taïo ñaõ taïo ra caùc caàn truïc thaùp coù caáu taïo theo höôùng modun hoùa theo cuïm. Tuøy theo caùch söû duïng vaø boá trí caùc cuïm maø ta coù caàn truïc thaùp töï naâng ñaët coá ñònh hay caàn truïc coá ñònh hoaëc coù khaû naêng di chuyeån treân ray khoâng coù cô caáu töï naâng ñeå xaây döïng caùc coâng trình coù ñoä cao trung bình vaø thaáp. Theo höôùng naøy cho pheùp cheá taïo haøng loaït caùc cuïm maùy coù chaát löôïng cao, giaù thaønh thaáp, tieän lôïi trong thay theá vaø söûa chöõa. Tuy nhieân do yeâu caàu trong xaây döïng ngaøy caøng cao maø vieäc cheá taïo ra caàn truïc thích hôïp thì nhaát thieát phaûi ñaûm baûo ñaày ñuû caùc yeâu caàu veà kyõ thuaät cuõng nhö caùc chæ tieâu veà kinh teá, nhöng quan troïng nhaát laø caàn truïc phaûi ñaùp öùng ñöôïc tính khaû thi cuûa coâng vieäc maø noù thöïc hieän, caàn truïc phaûi ñaûm baûo coù chieàu cao naâng vaø moùc ñuû lôùn, taàm vôùi ñuû vaø linh hoaït trong phaïm vi coâng trình, coù keát caáu goïn nheï, deã daøng thaùo laép khi thay ñoåi vò trí laøm vieäc... ñeå thuaän tieän trong vieäc söû duïng caàn truïc. Chöông 2: LÖÏA CHOÏN PHÖÔNG AÙN THIEÁT KEÁ .Giôùi thieäu: Khi thieát keá moät loaïi caàn truïc (hoaëc baát kyø loaïi maùy moùc naøo) ngöôøi cheá taïo phaûi ñöa ra ñöôïc nhöõng vaán ñeà maø loaïi caàn truïc ñoù coù theå khaéc phuïc ñöôïc vôùi khaû naêng vaø naêng suaát laøm vieäc toát nhaát, traùnh caùc tröôøng hôïp caàn truïc hoaït ñoäng khoâng mang laïi hieäu quaû cao maø vaãn ñöôïc ñöa vaøo söû duïng. Do vaäy vieäc löïa choïn caùc phöông aùn toái öu nhaát ñeå ñöa ra cheá taïo moät loaïi caàn truïc laø raát caàn thieát vaø quan troïng vôùi muïc ñích laø vaän chuyeån vaät lieäu phuïc vuï trong ngaønh xaây döïng töø maët ñaát leân ñeán ñoä cao theo yeâu caàu ñaõ ñònh tröôùc vaø phaûi ñaûm baûo taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa caàn truïc phaûi ñuùng vaø phuø hôïp vôùi qui trình saûn xuaát hoaëc lao ñoäng. Löïa choïn phöông aùn: Phöông aùn 1 : Caáu taïo cuûa caàn truïc naøy vôùi keát caáu laø chaân thaùp ñöôïc gaén leäch taâm vaø hôi luøi veà phía sau so vôùi ñöôøng truïc ñöùng cuûa thaùp vaø cao hôn so vôùi maët baèng cuûa baøn quay keát caáu kieåu naøy ñaûm baûo ôû traïng thaùi vaän chuyeån treân ñöôøng (luùc naøy thaùp ñöôïc gaäp xuoáng ôû tö theá naèm ngang), thaùp vaø baøn quay coù ñoä cao töông ñöông nhau, do vaäy giaûm ñöôïc chieàu cao vaän chuyeån. Vieäc choïn chieàu cao ñænh thaùp veà phía sau cuûa truïc thaùp phuï thuoäc vaøo ñoä lôùn cuûa löïc caêng caùp naâng caàn vaø söùc beàn thaùp. Thaùp thöôøng ñöôùc caáu taïo töø theùp goùc hoaëc töø theùp oáng haøn laïi thaønh daøn vôùi tieát dieän cuûa thaân thaùp laø hình vuoâng hoaëc ôû moät soá caàn truïc thaùp loaïi nhoû coù hình tam giaùc thaân thaùp cuõng coù theå laø tieát dieän hình troøn . Öu ñieåm cuûa loaïi naøy laø vaän chuyeån vaø cheá taïo deã baèng caùch thaùp chia ra laøm nhieàu ñoaïn vaø lieân keát vôùi nhau baèng bu loâng, rieâng ñoái vôùi nhöõng thaùp coù chieàu cao lôùn, tieát dieän thaùp ñöôïc thay ñoåi nhoû daàn theo töøng ñoaïn ñeå tieát kieäm vaät lieäu, giaûm troïng löôïng caàn truïc hoaëc coù theå xeáp loàng caùc ñoaïn vôùi nhau.Trình töï laép raùp cuûa caàn truïc loaïi thaùp quay naøy coù nhieàu coâng ñoaïn vaø ñöôïc tieán haønh nhö sau:caàn truïc ñöôïc vaän chuyeån ñeán vò trí môùi nhôø xe vaän chuyeån vaø xe moùc moät truïc trong tö theá naèm ngang. Duøng caàn truïc khaùc nhaác ñaàu thaùp rôøi khoûi saøn xe. Sau khi cho xe vaän chuyeån rôøi ñi, haï ñaàu thaùp tì leân beä ñôõ baèng caùc thanh taø veït keâ cao töø 0,6 ¸ 0,7m hoaëc tyø leân caùc thanh choáng. Palaêng naâng caàn keùo nghieâng khung di chuyeån laøm 2 baùnh tröôùc cuûa khung di chuyeån caàn truïc tieáp xuùc vôùi ñöôøng ray. Keïp chaët 2 baùnh tröôùc vaøo ray vaø tieáp tuïc keùp nghieâng khung di chuyeån. Ruùt moùc ra, nhaû caùp cuûa palaêng naâng caàn ñeå haï khung di chuyeån xuoáng cho ñeán khi baùnh coøn laïi tieáp xuùc vôùi ray. Ñaët ñoái troïng leân baøn quay vaø duøng palaêng naâng caàn keùo thaùp vaø caàn leân vò trí thaúng ñöùng. Quaù trình thaùo dôõ caàn truïc xaûy ra ngöôïc laïi. Hình 2.1 : Caàn truïc thaùp quay thay ñoåi taàm vôùi baèng xe con Phöông aùn 2: Caàn truïc thaùp ñöùng yeân vôùi caàn naèm ngang. Loaïi caàn truïc thaùp naøy coù theå bao goàm nhieàu loaïi caàn truïc khaùc nhau nhöng veà cô baûn noù laø loaïi caàn truïc thaùp ñöùng yeân vaø coù ñaàu quay. Ta chia loaïi caàn truïc naøy ra laøm 3 loaïi chính: Caàn truïc thaùp töï naâng baèng caùc ñoaïn naâng töø phía treân: ñaàu tieân ñoaïn thaùp noái ñöôïc naâng leân ñeán ñoä cao cuûa ñoaïn thaùp ngoaøi (coøn goïi laø khung tröôït) nhôø cô caáu naâng vaät sau ñoù ñöôïc treo vaøo ray tröôït ngang. Ñaàu quay cuøng ñoaïn thaùp ngoaøi ñöôïc naâng leân nhôø coù cô caáu naâng chuyeân duøng. Cô caáu naøy coù theå laø xi lanh thuûy löïc hoaëc duøng truyeàn ñoäng cô khí nhö palaêng caùp. Ñoaïn thaùp ngoaøi ñöôïc naâng leân theo söï daãn höôùng cuûa thaân thaùp trong vaø noù seõ taïo ta khoaûng troáng ñeå laép ñoaïn noái. Tröôït ngang ñoaïn thaùp noái naøy vaøo trong loøng ñoaïn thaùp ngoaøi sau ñoù lieân keát ñoaïn thaùp noái vôùi thaân thaùp trong baèng buloâng. Nhöôïc ñieåm cuûa loaïi thaùp naøy laø taát caû caùc thao taùc khi naâng caàn truïc ñeàu dieãn ra ôû ñoä cao raát lôùn gaây nguy hieåm khi thöïc hieän coâng vieäc, baét buoäc phaûi trang bò moät cô caáu haõm an toaøn ñeàâ phoøng söï coá. Chieàu cao cuûa thaùp khaù lôùn neân toán nhieàu thôøi gian di chuyeån maùy vaø toán theâm chi phí khi laép ñaët ñöôøng ray. Caàn truïc thaùp ñöùng yeân, caàn quay töï naâng baèng ñoaïn thaùp ngoaøi: öu ñieåm cuûa loaïi caàn truïc naøy laø ít söû duïng tôùi caùc coâng cuï laép raùp phuï vaø thôøi gian cho coâng vieäc cuõng khaù ít. Tuy nhieân nhöôïc ñieåm caàn truïc loaïi naøy khaù lôùn, maëc duø noù gaàn töông töï vôùi caùch naâng thaùp beân trong nhöng möùc ñoä nguy hieåm khi laép raùp raát cao so vôùi caùc loaïi khaùc khi noái daøi thaùp ôû treân cao. Ñeå truyeàn löïc ngang giöõa caùc ñoaïn thaùp ôû trong vaø ngoaøi ñoøi hoûi taïi caùc vò trí lieân keát phaûi coù keát caáu phuø hôïp thöôøng laø soáng tröôït vaø caùc con laên daãn höôùng. Caùc con laên coù theå ñöôïc lieân keát cöùng hoaëc lieân keát ñaøn hoài, caùc cuïm con laên ñaøn hoài phaûi coù caùc khe hôû cho pheùp khaéc phuïc ñöôïc do sai soá khi cheá taïo hoaëc laép raùp. Maët khaùc ñoái vôùi loaïi caàn truïc naøy caàn phaûi coù toác ñoä di chuyeån thaáp do chieàu cao cuûa thaùp laø khaù lôùn neân khi hoaït ñoäng coù theå aûnh höôûng ñeán naêng suaát cuûa maùy. Caàn truïc thaùp töï naâng baèng caùc ñoaïn thaùp noái töø phía döôùi: öu ñieåm cuûa caàn truïc naøy laø coâng vieäc laép raùp vaø naâng thaùp ñöôïc tieán haønh ôû phía döôùi thaáp neân an toaøn hôn so vôùi caùc loaïi caàn truïc thaùp khaùc. Caùc coâng taùc chuaån bò cho vieäc noái daøi thaùp coù theå tieán haønh ñoàng thôøi vôùi khi caàn truïc ñang laøm vieäc neân ruùt ngaén ñöôïc thôøi gian chaát cheát cuûa maùy. Phaàn ñænh thaùp coù keát caáu nhoû goïn do phaàn töï naâng boá trí ôû chaân thaùp neân cô caáu quay thöôøng coù coâng suaát nhoû, khoâng phaûi boá trí cô caáu haõm an toaøn neáu xaûy ra söï coá. Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø phaûi naâng caàn truïc khi heùo daøi thaùp. Troïng löôïng naøy thay ñoåi theo ñoä cao cuûa thaùp do ñoù cô caáu naâng thaùp phaûi tính toaùn ôû möùc taûi lôùn nhaát.Khi ñaït ñoä cao lôùn, thaùp phaûi keïp vaøo coâng trình, cô caáu keïp naøy phaûi coù ketá caáu cho pheùp thaùp tröôït ñöôïc theo phöông phaùp ñöùng. Caàn truïc thaùp leo saøn: laø moät trong loaïi cuûa thaùp treân, toaøn boä caàn truïc naøy ñöùng treân coâng trình vaø töï naâng baèng caùch leo saøn theo söï phaùt trieån cuûa chieàu cao coâng trình. Taûi troïng ñöôïc ñôõ bôûi coâng trình vaø truyeàn xuoáng neàn. Öu ñieåm cuûa loaïi maùy naøy laø ít toán veà keát caáu cuûa maùy do taêng chieàu cao theo coâng trình. Tuy nhieân loaïi thaùp naøy coù nhieàu nhöôïc ñieåm lôùn, chí söû duïng cho caùc coâng trình quaù lôùn vöôït ñoä cao maø caùc caàn truïc khaùc khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, vaø khi söû duïng thì khoâng gian laøm vieäc khaù lôùn do phaûi taïo ra gieáng leân xuoáng cho caàn truïc, maët khaùc trong quaù trình xaây döïng, caùc coâng trình chöa hoaøn thaønh maø löïc taùc duïng cuûa caàn truïc quaù lôùn laøm hö hoaïi ñeán coâng trình ñang thi coâng. Hình 2.2 : Caàn truïc thaùp töï naâng baèng caùc ñoaïn naâng treân - Phöông aùn 3 : Caàn truïc kieåu coät quay thay ñoåi taàm vôùi baèng naâng haï caàn . Loaïi caàn truïc naøy coù keát caáu veà cô baûn gioáng nhö loaïi caàn truïc thaùp quay thay ñoåi taàm vôùi baèng xe con , tuy nhieân kieåu caàn truïc naøy khoâng coù caùc thanh giaèng ñeå treo caàn maø chæ söû duïng chuû yeáu laø caùp . Caùp ñöôïc duøng trong caàn truïc naøy thöôøng coù ñöôøng kính khaù lôùn ñeå naâng haï caàn vì caàn thöôøng coù taûi troïng lôùn .Loaïi caàn truïc naøy duøng moùc ñeå naâng haøng , khi naâng haøng ñeå cho vaät naâng khoâng bò thay ñoåi ñoä cao khi naâng haï caàn ngöôøi ta söû duïng sô ñoà maéc caùp lieân hôïp . Öu ñieåm lôùn nhaát cuûa noù laø keát caáu goïn nheï vaø coù chieàu cao naâng lôùn hôn so vôùi caùc loaïi caàn truïc coù caân naèm ngang . Tuy nhieân ñoái vôùi caàn truïc loaïi naøy, nhöôïc ñieåm cuûa noù chuû yeáu naèm ôû cô caáu naâng maëc duø cô caáu naâng bao goàm caû coù cô caáu thay ñoåi taàm vôùi vaø döïng thaùp. Khi döïng thaùp ôû vò trí naèm ngang sang vò trí thaúng ñöùng, luùc naøy caàn ñöôïc eùp saùt vaøo thaân thaùp. Choïn boäi suaát palaêng naâng caàn ôû traïng thaùi döïng laép phaûi xuaát phaùt töø löïc keùo lôùn nhaát, khi baét ñaàu döïng thaùp do moment cuûa troïng löôïng thaùp vaø caàn gaây ra ñoái vôùi choát chaân thaùp. Khi öùng vôùi boäi suaát palaêng naøy khi naâng caàn seõ thöøa löïc keùo vaø gaây cho caùp choùng bò moøn vì boäi suaát quaù lôùn. Do vaäy ôû traïng thaùi laøm vieäc bình thöôøng (naâng, haï caàn) moät soá nhaùnh caùp bò loaïi thaùp naøy laø trong quaù trình thaùo dôõ caàn coù nhieàu loaïi maùy khaùc hoã trôï cho neân toán theâm nhieàu chi phí vaø thôøi gian laép raùp cao, giaûm ñi lôïi ích cuûa noù trong vieäc söû duïng noù ôû caùc coâng trình xaây döïng. Hình 2.3 : Caàn truïc thaùp quay thay ñoåi taàm vôùi baèng caùch naâng haï caàn So saùnh phöông aùn ñaõ ñöôïc neâu treân ôû treân thieát keá naøy cho pheùp choïn loaïi caàn truïc toái öu nhaát laø loaïi caàn truïc thaùp töï naâng baèng caùc ñoaïn naâng bean ngoøai. Maëc duø khi söû duïng vaøo coâng vieäc, taûi troïng seõ lôùn khi xaây döïng coâng trình ôû ñoä cao lôùn (aùp löïc gioù chieàu cao naâng lôùn) nhöng khi söû duïng loaïi naøy thì caàn truïc seõ ñöùng vöõng lôùn so vôùi loaïi caàn truïc thaùp coù caàn naâng haï. Vaät ñöôïc naâng ít bò laéc hôn do chieàu daøi treo caùp nhoû. Maët khaùc khi söû duïng caàn truïc vôùi caàn naâng haï, ñeå ñöa vaät vaøo caùc toïa ñoä naèm trong vuøng baùn kính öùng vôùi taàm vôùi nhoû nhaát (vuøng cheát) phaûi söû duïng cô caáu di chuyeån ñeå dôøi caàn truïc sang vò trí môi. Loaïi caàn truïc thaùp caàn naêm ngang naøy do coù cô caáu di chuyeån baèng xe con neân khi di chuyeån vaät gaàn vaøo thaân thaùp neân khoâng sinh ra hieän töôïng laéc caàn. Trong quaù trình xaây döïng caùc coâng trình lôùn ngöôøi ta cuõng coù theå boá trí 2 caàn truïc coá ñònh vaãn ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao hôn so vôùi boá trí moät caàn truïc thay ñoåi taàm vôùi baèng loaïi caàn truïc coù thaùp quay. Ñoái vôùi loaïi caàn truïc naøy, caùc hoaït ñoäng cuûa maùy haàu nhö ñöôïc ñieàu khieån trong cabin vaø cuõng coù theå ñieàu khieån baèng voâ tuyeán. Maët khaùc ñoái vôùi loaïi naøy, caàn truïc coù theå töï ñoäng ngaét ñoäng cô caáu naâng khoûi maïch ñieän khi moment taûi vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp. Do caùc öu ñieåm treân maø loaïi caàn truïc naøy coù theå caûi tieán, taêng cöôøng theâm caùc trang thieát bò phuïc vuï cho coâng vieäc deã daøng, giaù thaønh cheá taïo thaáp, coâng vieäc thaùo dôõ vaø laép raùp nhanh choùng do caùc cô caáu goïn nheï vaø deã daøng theâm bôùt caùc cuïm maùy, coâng nhaân ñieàu khieån maùy deã daøng, coù theå keát hôïp cuøng luùc nhieàu chuyeån ñoäng cuûa maùy. Vì vaäy, vieäc thieát keá vaø cheá taïo maùy phaûi ñaûm baûo ñaày ñuù caùc yeáu toá. Hình 2.4 : Caàn truïc thaùp quay tự nâng bằng các đọan nâng bên ngoài Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa maùy ñöôïc choïn laøm thieát keá nhö sau: Taûi troïng naâng lôùn nhaát : 25 (T) Taàm vôùi caàn truïc : 4 ¸ 35 (m) Chieàu cao naâng moùc lôùn nhaát : 46 (m) Vaän toác naâng haøng : 14 (m/ph) Vaän toác quay : 0,2 ¸ 0,85 (v/ph) Vaän toác di chuyeån caàn truïc : 12,8 (m/ph) Dieän tích bao coângxon (m2) : 42 m2 Dieän tích ñöôøng bao cuûa caàn (m2) : 87,5 m2 Daãn ñoäng caàn truïc : ñieän Toác ñoä di chuyeån xe con : 20 (m/ph) Troïng löôïng caàn : 10,5 (T) Trong löôïng xe con mang haøng keå caû boä phaän mang vaät : 4 (T) KHAÙI QUAÙT VEÀ CAÀN TRUÏC THAÙP COÙ ÑAÀU QUAY (THAÙP KHOÂNG QUAY) Cần trục thaùp coù ñaàu quay,thaùp khoâng quay,thöôøng ñöôïc cheá taïo vôùi can naèng ngang vaø thay ñoåi taàm vôùi baèng xe con di chuyeån treân caàn. Thaùp 1 töïa treân chaân thaùp 2 vaø caùc cuïm baùnh xe di chuyeån treân ray 3.Treân chaân thaùp ñaët ñoái troïng döôùi 4 ñeå ñaûm baûo oån ñònh cho caàn truïc trong traïng thaùi laøm vieäc vaø khoâng laøm vieäc.Ñaàu quay 12 töïa leân ñaàu thaùp qua thieát bò töïa quay 6,caàn 14 vaø coâng xon 7 lieân keát khôùp vôùi ñaàu quay ñöôïc giöõ baèng caùc thanh neo 10. Treân coâng xon ñaët tôøi naâng vaät 9, ñoái troïng 8.Ñoái troïng 8 coù theå di chuyeån doïc theo coâng xon nhôø cô caáu di chuyeån ñoái trong 11 ñeå caân baèng vôùi momen taûi troïng do vaät naâng vaø caàn gaây ra,giaûm ñeán möùc toái thieåu momen uoán thaùp.Xe con 15 coù theå chaïy doïc theo ray treo treân caàn ñeå thay ñoåi taàm vôùi nhôø cô caáu di chuyeån xe con 13 ñaët ôû chaân caàn.Trong quaù trình laøm vieäc,thaùp coù theå noái daøi theâm ñeå taêng chieàu cao naâng nhôø coät laép döïng 5.Coät laép döïng 5 coù theå di chuyeån doïc theo caùc daãn höôùng treân thaùp. Ñeå naâng haï vaät, coù theå söû duïng sô ñoà maéc caùp naâng vaät vôùi boäi suaát palaêng a=4 hoaëc a=2 ñeå taïo ra caùc ñaëc tính taûi troïng khaùc nhau cuûa caàn truïc So vôùi cần truïc thaùp vôùi thaùp quay, caàn truïc thaùp coù ñaàu quay ñoøi hoûi thôøi gian laép döïng laâu hôn, vaän chuyeån vaø baûo döôõng phöùc taïp hôn do caùc cô caáu naâng cuûa caàn truïc ñeàu ñaët ôû treân cao.Loïai naøy thöôøng coù taûi troïng naâng vaø taàm vôùi lôùn.Khi caàn laøm vieäc vôùi chieàu cao naâng lôùn ñeå xaây nhaø cao taàng, coù theå duøng caàn truïc thaùp coù ñaàu quay ñaët coá ñònh vaø neo thaùp vaøo coâng trình ñeå ñaûm baûo oån ñònh. CAÙC SÔ ÑOÀ MAÉC CAÙP CUÛA KB 674 Chöông 3: TÍNH TOAÙN CAÙC CÔ CAÁU ß.1. TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU NAÂNG CHÍNH 3.1.1. Sô ñoà cô caáu: HÌNH 3.1 Sô ñoà chuyeån ñoäng chung cuûa cô caáu naâng caàn truïc thaùp bao goàm: Ñoäng cô – Khôùp noái – Phanh – Hoäp giaûm toác - Khôùp noái – tang. Ñoäng cô ñieän. Khôùp noái - Phanh Hoäp giaûm toác Khôùp noái Tang Ñoäng cô ñieän (1) ñöôïc noái vôùi hoäp giaûm toác (3) qua khôùp noái voøng ñaøn hoài (2), trong ñoù nöûa khôùp phía beân hoäp giaûm toác ñöôïc söû duïng laøm baùnh phanh, khôùp raêng ñaëc bieät (4) noái tang (5) vôùi truïc ra cuûa hoäp giaûm toác. 3.1.2. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa cô caáu naâng: Khi khôûi ñoäng cô caáu baèng ñieän, ñoäng cô ñieän hoaït ñoäng seõ truyeàn sang hoäp giaûm toác qua khôùp noái. Truïc ra cuûa ñoäng ñieän noái vôùi truïc vaøo cuûa hoäp giaûm toác qua khôùp noái ra phanh, vaän toác ôû truïc ra cuûa hoäp giaûm toác phaûi baèng vôùi vaän toác quay cuûa tang ñeå naâng haï haøng theo thieát keá. Phanh söû duïng trong cô caáu naøy laø loaïi phanh thöôøng ñoùng baèng ñieän. Phanh ñöôïc hoaït ñoäng khi muoán caàn truïc ngöng hoaït ñoäng hoaëc laøm giaûm toác ñoä naâng haøng ñeå ñaûm baûo an toaøn. 3.1.3. Sô ñoà maéc caùp cuûa cô caáu naâng: HÌNH 3.2 1. Tang cuoán caùp 2. Puli chuyeån höôùng 3. Caùp treo haøng 4. Moùc treo haøng 5. Keïp caùp ñaàu caàn Maùy truïc ñang thieát keá söû duïng thieát bò mang haøng laø moùc. Caùc thoâng soá ban ñaàu: Toác ñoä naâng haøng : 14 (m/ph) Chieàu cao naâng haøng : 46 (m) Cheá ñoä laøm vieäc : trung bình Duøng sô ñoà cô caáu naâng coù palaêng keùp coù boäi suaát palaêng ip = 4. 3.1.4. Tính toaùn choïn caùp: Löïc trong daây caùp ñi vaøo tang khi naâng haøng St = (CT 2.1 saùch T2MMC) (I) Trong ñoù: Q = 25(T) : söùc naâng ñònh möùc a = 1 : soá palaêng ñôn trong heä thoáng ip = 4 : boäi suaát palaêng. h0: Hieäu suaát chung cuûa palaêng vaø puli chuyeån höôùng. (CT 2.2 saùch T2MNC) h0 : Hieäu suaát chung cuûa palaêng vaø puli chuyeån höôùng Vôùi: hp : hieäu suaát cuûa palaêng hh : hieäu suaát cuûa puli chuyeån höôùng = 0,98 hp = (CT 2.3 cuûa I) hr : Hieäu suaát cuûa moät puli hr = 0,98 (tra baûng 2.2 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Vì khoâng coù 1 puli daãn höôùng neân hh = 0,98 Þ hp = Þ St = (N) Kích thöôùc daây caùp ñöôïc choïn döïa theo löïc keùo ñöùt. Löïc tính toaùn ñöùt caùp: P ³ St. K. (CT. 2.6 saùch tính toaùn maùy naângchuyeån ) Trong ñoù: St : - Löïc caêng lôùn nhaát trong daây caùp. - k = 5,5: heä soá an toaøn (tra baûng 2.3 saùch tính toaùn maùy naângchuyeån). Þ P ³ 64419,7. 5,5 = 354308,35 (N) Theo tính toaùn treân vaø theo chæ daãn baûng 2.5 saùch Tính toaùn MNC, tra baûng III.3 (ST2MNC) ta choïn caùp beän loaïi PK –P caáu taïo theo GOCT 2688 –69 coù ñöôøng kính dc = 28 (mm) coù giôùi haïn beàn cuûa daây caùp beän Tb = 1800 (N/m2) löïc ñöùt cho pheùp laø P = 443000 (N/mm2) xaáp xæ vôùi löïc ñöùt yeâu caàu choïn caùp khoâng tô beän cheùo baèng vaät lieäu nhaõn hieäu thöùc nhaát coù maët daây theùp saùng. ÖÙng vôùi soá lieäu baûng 2.4 saùch T2MNC ta coù kyù hieäu daây caùp ñaõ choïn: 28 – I - G- H – 180 GOCT 2688 – 69. Ñoä beàn döï tröõ thöïc teá cuûa caùp: Kt = 3.1.5. Tính toaùn tang: Ñöøông kính caàn thieát cuûa tang theo ñöôøng trung bình cuûa daây caùp theùp cuoän vaøo Dt ³ dc. e ( CT – 2.9 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: - dc = 28 (mm) : ñöôøng kính caùp choïn - e = 25: heä soá ñöôøng kính tang (tra baûng 2.7 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ Dt ³ 28.25 = 700 (mm) Choïn ñöôøng kính cuûa tang : Dt =700 (mm) Ñoái vôùi söùc naâng Q =25 (T) vaø cheá ñoä laøm vieäc trung bình theo baûng III.8 saùch T2MNC ta choïn boä phaän treo moùc loaïi I. Ñöôøng kính puli cuûa moùc treo: Dp = 0,8. Dt = 0,8.700 = 560 (mm) Döïa vaøo baûng III. 18 ta choïn puli cuûa moùc treo coù ñöôøng kính Dp= 560(mm) vaø khoaûng caùch giöõa nhöõng puli laø b = 306 (mm). Chieàu daøi cuûa caùp naâng: Chieàu daøi caùp töø 1 palaêng cuoäc vaøo tang : Lc = H.ip + p.D (z1 + z2 ) (CT-2.10 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: H = 46 (m) : chieàu cao naâng ip = 4 : boäi suaát palaêng D = 700 (mm) = 0,7 (m) : ñöôøng kính tang. z1 = 2 : soá voøng döï tröõ treân tang z2 = 3 : Soá voøng keïp caùp. Þ Lc = 46.4 + 3,14. 0,7 (2 +3) = 194,99 (m) Chieàu daøi cuûa tang phaûi sao cho khi haï vaät xuoáng vò trí thaáp nhaát treân tang vaãn coøn laïi ít nhaát laø 1,5 voøng daây (theo qui ñònh veà an toaøn). Töø caùc qui ñònh treân vaø sô ñoà maéc caùp ta choïn tang ñôn khoâng xeû raõnh . Sô ñoà tính cuûa tang: Chieàu daøi toaøn boä cuûa tang: LT = Lv + 2 L1 Trong ñoù: - Lv : chieàu daøi laøm vieäc cuûa tang. - L1 : chieàu daøy thaønh tang. HÌNH 3.3 Chieàu daøi laøm vieäc cuûa tang: Lv = (CT-2.11 saùch tính toaùn maùy naângchuyeån) Vôùi: LC : chieàu daøi caùp cuoän vaøo tang. t = 34(mm): böôùc cuûa voøng cuoän (tra baûng 2.8 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) m = 2: soá lôùp caùp cuoän j = 0,95 : heä soá cuoän khoâng chaët cuûa caùp ñoái vôùi tang trôn. Þ Lv = Þ Lv = 1,47(m) Chieàu daøy thaønh tang choïn theo kinh nghieäm L1 = 20 (mm) Nhö vaäy chieàu daøi toaøn boä tang: Lt = Lv + 2 Lt = 1,47 + 2.0,02 = 1,51 (m) Chieàu daøy cuûa tang ñöôïc laáy: d = 1,2. dc = 1,2 . 28 = 33,6 (mm) Choïn chieàu daøy cuûa tang: d = 34 (mm) Chieàu cao cuûa thaønh tang so vôùi maët tang phaûi töông öùng vôùi soá lôùp caùp quaán treân tang: h = (m +2). dc Þ h = (2 +2) .28 = 112 (mm) Þ Ñöôøng kính thaønh tang: D’t = Dt + 2.h = 700 + 2.112 = 924 (mm) Theo keát quaû tính toaùn ôû treân ta coù thoâng soá kyõ thuaät cuûa tang nhö sau: Chieàu daøi tang: LT = 1510 (mm) Ñöôøng kính tang: Dt = 700 (mm) Ñöôøng kính thaønh tang: Dt, = 924 (mm) Chieàu daøy thaønh tang : L1 = 20 {mm} Beà daøy cuûa tang: d = 34 (mm) Chieàu cao thaønh tang: h = 112 (mm) Chieàu daøi toaøn boä caùp: Lc = 194,99 (m) 3.1.6 Kieåm tra ñoä beàn tang: Trong quaù trình laøm vieäc, tang bò keùo vaø neùn, xoaén. vì chieàu daøi tang Lt =1510 < 3. Dt = 2100 (mm), do vaäy öùng suaát uoán vaø xoaén trong tang khoâng vöôït quaù 10 ¸ 15% öùng suaát neùn.Vì vaäy söùc beàn tang ñöôïc kieåm tra theo neùn vôùi öùng suaát cho pheùp ñaõ giaûm thaáp vôùi heä soá giaûm thaáp j = 0,8 (tang ñöôïc cheá taïo baèng ngang). n = (CT.2.15 – saùch T2MT) Trong ñoù: k = 1,4: heä soá phuï thuoäc lôùp caùp cuoán treân tang (m =2) t = 34 (mm): böôùc cuoán caùp treân tang. j = 0,8: heä soá giaûm öùng suaát St = 64419,7 (N): löïc caêng cuûa caùp d = 34 (mm) : beà daøy thaønh tang. Maø: öùng suaát cho pheùp cuûa tang cheá taïo baèng gang. [sn ] = n = 5: heä soá an toaøn sbn = 650 (N/mm2): giôùi haïn beàn neùn cuûa tang ñuùc baèng gang Cj.15 -32 Þ [sn] = = 130 (N/mm2) vaø: sn = 62,41 (N/mm2) Þ sn £ [sn ]thoûa ñieàu kieän beàn . Vaäy tang ñuû beàn 3.1.7. Tính choïn caëp ñaàu caùp treân tang: Phöông phaùp caëp ñaàu caùp treân tang ñôn giaûn vaø phoå bieán nhaát hieän nay laø duøng taám caëp vaø vít chaët leân treân soá taám caëp phaûi duøng ít nhaát laø 2 taám keïp do ôû treân tang luoân coù soá voøng döï tröõ khoâng söû duïng ñeán, löïc taùc duïng tröïc tieáp leân caëp seõ khoâng phaûi laø löïc caêng caùp St = Smax maø löïc taùc duïng laø S0 nhoû hôn. Do ñoù coù ma saùt giöõa maët tang vôùi voøng caùp an toaøn. Löïc tính toaùn vôùi caëp caùp ñöôïc tính: (CT – 2.16 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: f = 0,12 ¸ 0,16 heä soá ma saùt giöõa maët tang vôùi caùp ta choïn f = 0,15 a: goùc oâm cuûa caùc voøng döï tröõ treân tang a ³ 3p Choïn a = 3p. Þ S0 = Ta choïn caùch keïp caùp treân tang baèng 2 taám keïp coù moät buloâng. HÌNH 3.4 Þ Löïc keùo moät buloâng: N = ( CT -2.20 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: Z: soá buloâng ôû 2 taám keïp (Z = 2) f1: Heä soá ma saùt qui ñoåi giöõa daây caùp vaø taám keïp coù tieát dieän raõnh hình thang: f1 = b = 400: goùc nghieâng maët beân cuûa raõnh. Þ + Löïc uoán buloâng: T = f1. N (CT – 2.21 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ T = 0,23. 4038,8 = 928,924 (N) ÖÙng suaát uoán toång ôû moãi buloâng: st = £ [s]d (CT 2.17 Saùch tính toaùn maùy truïc) Trong ñoù: d1 = 10(mm): ñöôøng kính chaân ren. L0 = 6(mm): tay ñoøn ñaët löïc T vaøo buloâng ÖÙùng suaát cho pheùp [s]d = 75 ¸ 85 (N/mm2) ñoái vôùi bulong cheá taïo töø theùp CT3. ta choïn bulong ñaàu tinh 6 caïnh theo TCVN 95-63 (Tra baûng 6.39 soå tay thieát keá cô khí) Þ st = 55,74 (N/mm2) Þ st £ [s] thoûa maõn ñieàu kieän uoán: nhö vaäy buloâng keïp caùp ñuû ñieàu kieän laøm vieäc bulong coù kyù hieäu: buloâng II M12 x 40 TCVN 95.63 (tra baûng 6.38 saùch soå tay thieát keá cô khí). 3.1.8. Choïn ñoäng cô ñieän:- Hoäp giaûm toác: Coâng suaát tónh khi naâng vaät baèng taûi troïng ñöôïc xaùc ñònh: (CT-2.78saùch tính toaùn maùy truïc) Trong ñoù: Vn = 14 (m/p): vaän toác naâng haøng h: hieäu suaát cuûa ñoäng cô. h = hp . ht. h0 = 0,99 . 0,96. 0,92 = 0,87 hp = 0,99: hieäu suaát cuûa palaêng. ht = 0,96: hieäu suaát cuûa tang (tra baûng 1.9 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) hb = 0,92: hieäu suaát boä truyeàn hai caáp baùnh raêng truï (tra baûng 1.9 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Vaäy Tra baûng IV.20.1 saùch T2MNC ta choïn loaïi ñoäng cô khoâng ñoàng boä A02-92-4 khi cheá ñoä laøm vieäc 25% coù coâng suaát ñònh möùc Nñm= 75 (kw) khi toác ñoä quay laø1500 (v/p),momen ñaø cuûa ñoäng cô: GD2 = 4,9(KG.m2) Toác ñoä quay cuûa tang: (CT-2.35 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: vn = 14 (m/p): toác ñoä naâng haøng ip = 4: boäi suaát palaêng Dt = 0,7 (m): ñöôøng kính tang Þ Tæ soá truyeàn chung cuûa boä truyeàn ñoäng: Theo tæ soá truyeàn vaø coâng suaát cuûa ñoäng cô ñieän, töø baûng III.22.2 saùch T2 MNC ta choïn hoäp giaûm toác baùnh raêng truï 2 caáp ñaët ngang loaïi PM – 1000 coù tæ soá truyeàn i = 58,89 vaø coâng suaát cho pheùp treân truïc quay nhanh ôû cheá ñoä laøm vieäc trung bình laø Nñm =75 (kw) 3.1.9. Choïn khôùp noái – phanh: Choïn khôùp noái: Choïn khôùp noái laø khôùp ñaøn hoài coù khaû naêng cho pheùp phaàn leäch truïc vaäy töùc laø khoâng ñoàng truïc tuyeät ñoái, ngoaøi ra loaïi khôùp naøy coøn giaûm ñöôïc chaán ñoäng vaø va ñaäp khi môû maùy vaø phanh ñoät ngoät. Phía nöûa khôùp beân hoäp giaûm toác keát hôïp laøm baùnh phanh . Moment ñònh möùc treân truïc ñoäng cô: Mñm = Nñm = 75 (kw) : coâng suaát ñònh möùc cuûa ñoäng cô. n = 1500 (v/p): soá voøng quay cuûa truïc ra ñoäng cô Moment truyeàn qua khôùp noái: Mk = Mñm. k1.k2 (CT – 1.65 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: Mñm = 48,75 (KG.m): moment ñònh möùc do khôùp truyeàn k1 = 1,3: heä soá tính ñeán möùc ñoä quan troïng cuûa cô caáu k2 = 1,2: heä soá tính ñeán cheá ñoä laøm vieäc cuûa cô caáu (CT baûng 1.21 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån ) Þ Mk = 48,75.1,3.1,2 = 76,05 (KG.m) Tra baûng III.36 saùch T2MNC choïn khôùp noái truïc ñoøn hoài – choát – oáng loùt coù baùnh phanh soá hieäu N04, moment ñaø GD2 = 20 (KG.m2) ñöôøng kính baùnh phanh D = 500 (mm) vaø ñöôøng kính loã d = 88(mm) Moment ñaø töông ñöông cuûa heä thoáng (GD2)qñ = d. GD2 = d ( GD2ñc + GD24) (CT -1.28 saùch tính toaùn maùy naângchuyeån) Vôùi: d = 1,1 ¸ 1,25: heä soá tính tôùi aûnh höôûng cuûa boä truyeàn (GD)2 : Moment ñaø cuûa roto – ñoäng cô vaø khôùp noái (GD2)qñ = 1,1 (2 +20) = 24,2 (KG.m2) Choïn phanh: Phanh ñöôïc ñaët taïi khôùp noái cuûa truïc ra thöù nhaát ñoäng cô vaø truïc vaøo hoäp giaûm toác. Moment caûn tónh treân truïc phanh khi haõm Mht = (CT –2.37 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) a:soá nhaùnh caùp cuoän vaøo tang Þ Mht = 333,3 (N.m) = 33,3 (KG.m) Moment phanh caàn thieát khi haõm: Mh = Mht . Kh (CT – 2.38 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Kh = 1,75 : heä soá an toaøn phanh (tra baûng 2.9 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ Mh = 1,75.33,3 = 57,75 (KG.m) Theo baûng III.38 saùch T2MNC ta choïn loaïi phanh coù kyù hieäu TKT 500M coù chieàu roäng maù phanh B = 200 mm moment phanh khi cheá ñoä cô caáu 25% laø M = 250 (KG.m) haønh trình maù phanh E = 1,05 (mm) haønh trình caàn ñaåy nam chaâm ñieän d = 2,5 (mm) 3.1.10. Kieåm tra ñoäng cô ñieän: Khi choïn ñoäng cô ñieän cho caàn truïc phaûi thoûa maõn 2 yeâu caàu: Khi laøm vieäc vôùi thôøi gian daøi vôùi cheá ñoä ngaét ñoaïn laëp ñi laëp laïi vôùi cöôøng ñoä cho tröôùc, ñoäng cô khoâng ñöôïc noùng quaù giôùi haïn cho pheùp ñeå khoâng laøm hoûng vaät lieäu caùch ñieän trong ñoäng cô. Coâng suaát ñoäng cô ñieän phaûi ñuû ñeå ñaûm baûo môû maùy vôùi gia toác cho tröôùc. Nhö vaäy kieåm nghieäm ñoäng cô ñieän theo thôøi gian vaø gia toác khi khôûi ñoäng, tình traïng ñoäng khi quaù taûi, veà nhieät ñoä yeâu caàu chính laø kieåm tra veà coâng suaát cuûa ñoäng cô. Moment caûn tónh treân truïc ñoäng cô khi naâng haøng Mc = (CT -2.32 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: S = 64419,7 (N) : löïc trong daây caùp vaøo trong a = 1: soá nhaùnh keïp, caùp treân tang Dt = 0,7 (m): ñöôøng kính tính toaùn cuûa tang i = 58,89: tæ soá truyeàn chung hc = 0,85: hieäu suaát chung cho boä truyeàn cô caáu Þ Mc = 450 N.m hay Mc = 45 (KG.m) Moment ñònh möùc cuûa ñoäng cô: Mñc = 975. Thôøi gian môû maùy khi khôûi ñoäng: tkñ = (CT -1.57 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: (GD2)qñ = 4,95 (KG2.m2) : moment ñaõ töông ñöông cuûa heä thoáng cô caáu. n = 1500 (v/p): soá voøng quay cuûa truïc ñoäng cô Md : moment dö cuûa ñoäng cô. Md = Mkñ.TB - MC (CT -158 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Mkñ.TB: moment khôûi ñoäng trung bình cuûa ñoäng cô Mc : moment caûn tónh cuûa cô caáu treân truïc ñoäng cô Mkñ.TB = (CT – 1.59 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Vôùi: jmax = 1,8 ¸ 2,25 : hieäu soá moment môû maùy lôùn nhaát cuûa ñoäng cô ñoái vôùi loaïi ñoäng cô roâto daây quaán choïn heä soá jmax = 1,8. jmin = 1,1 : heä soá moment môû maùy nhoû nhaát cuûa ñoäng cô Mñm: moment ñònh möùc cuûa ñoäng cô Þ Mkñ. TB = Þ Moment dö cuûa ñoäng cô: Md = 70,68 – 45 = 25,68 (KG.m). Thôøi gian môû maùy khi khôûi ñoäng: tkñ = Thôøi gian môû maùy khi naâng Tnm = d.tkñ + (CT-3.3 saùch tính toaùn maùy truïc) Vôùi: d = 1,1 ¸ 1,2: heä soá keå ñeán aûnh höôûng quaùn tính cuûa caùc chi tieát maùy quay treân truïc sau truïc I. Q0 = 290000 (N): troïng löôïng vaät naâng cuøng boä phaän mang haøng: Q0= Q + Qm = 250000 + 40000 = 290000 (N) Dt = 0,7 (m): ñöôøng kính tang. nñc = 1500 (v/p) : soá voøng quay cuûa truïc ñoäng cô a = 4: boäi suaát palaêng i = 58,89: tæ soá truyeàn chung cuûa cô caáu h0 = 0,97: hieäu suaát chung cuûa boä truyeàn Þ tnm = 0,9 (s) Gia toác môû maùy theo tính toaùn : (CT -150 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) att = (m/s2) Vaäy theo baûng 1.15 saùch T2MNC ta coù: att £ [a] = 0,2 (m/s2) Khi naâng maùy hoaït ñoäng oån ñònh. Khi haï vaät: Thôøi gian naâng haõm cô caáu naâng khi haï haøng thh = (CT-1.42 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Thay soá: thh = 13,3 (s) Ta coi chieàu cao naâng haï haøng trung bình baèng 0,5 ¸0,8 cuûa chieàu cao naâng ñònh möùc H = 46 (m) Laáy: HTB = 0,8.46 = 36,8 (m) Khi ñoù thôøi gian chuyeån ñoäng oån ñònh laø: t0 = Hay t0 = 157,7 (s) Baûng keát quaû tính toaùn Caùc thoâng soá caàn tính Q1 = Q Q1 = 0,5 Q Q1 = 0,1 Q Kyù hieäu Ñôn vò ño Q1 = 25 (T) Q1 = 12,5 (T) Q1 = 0,25 T St KG 6441,97 3221 644,2 MC KG.m 45 22,5 4,5 Tnm s 0,9 0,89 0,88 Shc KG 6062,5 3031,25 606,25 Mht KG.m 78,16 39,08 7,816 thm s 13,3 6,65 1,33 h0 0,97 0,85 0,6 Toång thôøi gian naâng vaø haï haøng trong chu kyø laøm vieäc cuûa cô caáu: Stm = 1. (0,9 +13,3) + 5 (0,89 + 6,65) + 4 (0,88 + 1,33) Þ Stm = 52,6 (s) Toång thôøi gian môû ñoäng cô trong moät chu kyøù laøm vieäc: St = 2 (1 +5 +4). T0 + tm = 2.10. 157,7 + 52,6 Þ St = 3206 (s) Moment bình phöông trung bình MTB = (CT – 1.63 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ MTB = Þ MTB = 31,59 (KG.m) Coâng suaát bình phöông trung bình cuûa ñoäng cô. NTB = (CT –162 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ NTB = Nhö vaäy: NTB < Nñc = 75(kw) Þ ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô khoâng bò quaù noùng vì nhieät. 3.1.11 Kieåm tra phanh: Vieäc kieåm tra naøy coù muïc ñích giôùi haïn ñoä noùng nhöõng maët ma saùt khoâng vöôït quaù trò soá cho pheùp chuû yeáu döïa treân quaù trình caân baèng nhieät cuûa phanh. Theo baûng 1.12 saùch T2MNC ñoái vôùi cheá ñoä laøm vieäc truøng bình laáy ñoaïn ñöôøng phanh cô caáu naâng haøng. S = Ta xem nhö toác ñoä naâng haï haøng laø nhö nhau thì thôøi gian phanh: th = (CT –1.36 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Þ th = Nhö vaäy gaàn ñuùng vôùi giaù trò tính toaùn: Gia toác khi phanh: a = Nhö vaäy trò soá gia toác gaàn thích öùng vôùi giaù trò soá giaûm toác cho pheùp ôû baûng 1.15 saùch tính toaùn MNC. Dieän tích maët laøm vieäc cuûa 1 maù phanh: F = (CT – 1.70 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) Trong ñoù: Dn = 0,5 (m) : ñöôøng kính baùnh phanh. b = 700 : goùc bao cuûa 1 maù phanh vôùi ñóa. B = 0,2 (m): chieàu roäng maù phanh. Þ F = Aùp löïc giöõa baùnh vaø maù phanh: (CT – 1.70 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) m = 0,35: heä soá ma saùt cuûa amiaêng vaø kim loaïi (tra baûng 1.23 saùch T2MNC) Mh = 57,75 (KG.m) : moment haõm cuûa phanh. Þ Theo baûng 1.2 saùch T2MNC aùp löïc cho pheùp [P]=6 KG/cm2 Vaäy Pp < [P] phanh thoûa maõn ñieàu kieän laøm vieäc Tính toaùn truïc tang: Khi cô caáu laøm vieäc löïc Sk taùc duïng leân tang taïi 2 ñieåm E vaø F.Töø sô ñoà tính ta xaùc ñònh ñöôïc ñoä lôùn cuûa löïc taùc duïng. Phaûn löïc taïi 2 goái A vaø B laø RA & RB Xem tang laø caân baèng, Sk taùc duïng seõ taùc duïng tröïc tieáp ñeàu leân 2 goái ñôõ A & B. RA = RB = Maët khaùc: S Fy = 0 Û RA + RB + SE + SF = 0 Phöông trình moment laáy taïi ñieåm A. SMA = 0 Û 1830.RB – 1710. SF - SE.200 = 0 Û 1710.SF + 200.SE = 58943934 (1) SF + SE = 64419,7 (2) Töø (1) vaø (2) Þ SF = 30503,4 (N) SE = 33916,4 (N) SÔ ÑOÀ TÍNH TRUÏC TANG HÌNH 3.5 Xaùc ñònh mometn uoán taïi E vaø F MuE = SE .200 = 33916,4.200 = 6783280 (N.mm) MuF = SF. 120 = 30503,4.120 = 3660408 (N.mm) Xaùc ñònh moment xoaén: MXE = 9,55.106 . (CT-3.35 saùch Maùy vaø Thieát bò naâng) = 9,55.106. MXF = Xaùc ñònh ñöôøng kính ngoõng truïc taïi 2 tieát dieän E- E & F –F Taïi tieát dieän E –E Moment taïi tieát dieän naøy: MtdEE = Ñöôøng kính taïi tieát dieän naøy DE.E Trong ñoù: [s]: öùng suaát uoán cho pheùp. Ta choïn vaät lieäu cheá taïo truïc tang laø theùp 45 coù giôùi haïn beàn sb = 610 (N/mm2), giôùi haïn chaûy sch = 430 (N/mm2 ) vaø giôùi haïn moûi s’-1 = 250 (N/mm2) [s] = [n] = 1,6: heä soá an toaøn (tra baûng 18 saùch tính toaùn maùy naâng chuyeån) k’ = 2: hoä soá taäp trung öùng suaát Þ dE-E ³ = 95,5 Taïi tieát dieän F –F Mtd F-F = Þ dF-F ³ Vì treân truïc coù laøm raõnh then neân ñöôøng kính truïc ñöôïc choïn phaûi thoûa maõn caùc ñieàu kieän taäp hôïp öùng suaát. Vaäy ñeå tieän cheá taïo vaø laép raùp ta choïn chung ñöôøng kính truïc khi ñaõ laøm raõnh then taïi 2 tieát dieän E & F laø d = 96 (mm). ° Tính chính xaùc truïc: HÌNH 3.6 Ñeå tieán haønh tính chính xaùc truïc neân tính toaùn taïi nhöõng tieát dieän nguy hieåm E - E & F – F. Taïi tieát dieän F – F chòu taûi lôùn nhaát vaø öùng suaát taäp trung neân chæ tính taïi tieát dieän naøy. Öùng suaát uoán lôùn nhaát taïi tieát dieän naøy: Soá giôø laøm vieäc toång coäng: T = 24.365.A.kn .kng Trong ñoù: A = 15 (naêm): toång beàn tính toaùn Kn = 0,5 : heä soá söû duïng trong naêm Kng = 0,67 : heä soá söû duïng trong ngaøy ® (Tra baûng 1.1 saùch tính toaùn maùy truïc) Þ T = 24.356.0,5.0,67.15 = 44019(h) Soá chu kyø laøm vieäc toång coäng: Z0 = T. ack . at = 44019.20.1 = 880380 = 8,8.105 Trong ñoù: ack = 20 : soá chu kyø laøm vieäc trong 1 giôø at = 1 : soá laàn ga taûi trong 1 chu kyø ® (Tra baûng 1.1 saùch Tính toaùn maùy truïc) Toång soá chu kyø laøm vieäc phaân boá ra chu kyø laøm vieäc Z1, Z2, Z3 töông öùng vôùi caùc taûi troïng Q1, Q2, Q3 : Q1= Q; Q2 = 0,5Q; Q3 = 0,1Q theo tæ leä 3:1:1. Z1 = .Z0 =.8,8.105 = 5,28.105 Soá chu kyø laøm vieäc töông ñöông Ztd = Z1. = 5,28.105 . 18 + 5,28.105 (0,5)8 + 5,28.105(0,1)8 = 5,3.105 Heä soá cheá ñoä laøm vieâc: Giôùi haïn moûi tính toaùn: (CT –1.11 saùch tính toaùn maùy truïc) s-1 = s’-1 .kc = 250.1,44 = 360 (N/mm2) s’-1 = 250 (N/mm2) : giôùi haïn moûi tính toaùn Heä soá an toaøn ñoái vôùi truïc khi chòu uoán vaø xoaén n = (CT-1.10 saùch tính toaùn maùy truïc) [n] = 1,5 ¸ 2,5 : heä soá an toaøn thaáp nhaát cho pheùp (tra baûng 1.8 saùch tính toaùn maùy truïc) Vì truïc quay neân öùng suaát treân truïc thay ñoåi theo moät chu kyø ñoái xöùng neân: sx = smax = - smin = ; sn = 0. à ns = (CT – 7.6saùch höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy) Maø : Ta = Tm = Vaäy : Tmax = (CT – 7.7 saùch höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy ) T-1 : giôùi haïn moûi khi xoaén: T-1 = 0,6 [s]b = 0,6. 610 = 366 (N/mm) à sa = = 50,2 (N/mm2). W = 135200 (mm3) (Tra baûng 7.3b saùch höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy ) W0 = 285000 (mm3) Vaät lieäu cheá taïo truïc laø theùp cacbon trung bình neân laáy js = 0,1; jt = 0,05. Heä soá taêng beàn cuûa truïc b = 1; Theo Baûng 7.4 cuûa Saùch Höôùng daãn Thieát keá chi tieát maùy, choïn heä soá kích thöôùc es = 0,78 vaø et = 0,67. Theo baûng 7.8 Saùch Höôùng daãn Thieát keá Chi tieát maùy, ta choïn heä soá taäp trung öùng suaát taïi raõnh then Ks = 1,6 vaø KT = 1,5. Nhö vaäy, caùc tæ soá : Taäp trung öùng suaát do laép raùp caêng vôùi kieåu laép T3 neân öùng suaát sinh ra treân beà maët luoân ³ 30 (N/mm2). Theo baûng 7.10 – Saùch HDTKCTM, ta choïn trò soá: = 2,9 = 1 + 0,6 ( – 1) = 2,14 Töø ñoù ta coù: ns = = 1,72 (N/mm2) nt = = 198,9 (N/mm2) n = = 1,72 (N/mm2)` Vaäy : n ³ [n]. Tính then: Ñeå coá ñònh tang theo phöông tieáp tuyeán hay ñeå truyeàn moment ñeán truïc quay ta choïn loaïi then phuø hôïp vôùi ñöôøng kính truïc dT = 96 (mm). Tra baûng 9.1a – Saùch TKHDÑCK ta choïn loaïi then baèng coù kích thöôùc sau: b = 28 (mm) : Chieàu roäng raõnh then. h = 16 (mm) : Chieàu cao then. t = 10 (mm) : Chieàu saâu cuûa raõnh then treân truïc. t1 = 6,4 (mm) : Chieàu saâu cuûa raõnh then treân truïc. Ñöôøng kính then: DT = 0,8. lmayô = 0,8. (1.96) = 76 (mm). Kieåm nghieäm söùc beàn daäp: sd = £ [s]d sd = = 8,64 (N.mm2) Vôùi [s]d = 150 (N.mm2). ÖÙng suaát daäp cho pheùp. à sd £ [s]d Kieåm nghieäm söùc beàn caét: tc = £ [t]c tc = = 3,45 (N.mm2) Vôùi [t]c = 120 (N.mm2). ÖÙng suaát daäp cho pheùp. à tc = £ [t]c (Tra baûng 7.21 saùch höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy). Theo keát quaû tính toaùn treân then ñöôïc choïn ñaûm baûo ñöôïc söùc beàn veà löïc caét vaø uoán. Tính choïn oå truïc: ¬ Choïn oå truïc : Choïn oå bi ñôõ loøng caàu hai daõy vì loaïi oå naøy chuû yeáu chòu taûi troïng höôùng taâm coù theå chòu taûi troïng doïc truïc nhöng khoâng lôùn laém. OÅ khoâng thaùo ñöôïc. Ñaûm baûo coá ñònh truïc theo hai chieàu. ¬ Tính choïn kích thöôùc : Choïn oå truïc cho 2 goái A vaø B Ta coù caùc phaûn löïc taïi 2 ñieåm naøy: RA = RB = 32209,8 N Taûi troïng tính lôùn nhaát leân oå: Q = R . KV . Kñ . Kt = 32209,8 . 1 .1. 1,2 = 38651,7 N Trong ñoù: KV : heä soá phuï thuoäc voøng trong quay hay voøng ngoaøi quay . vì voøng trong quay neân choïn KV = 1. Kñ : heä soá taûi troïng ñoäng. Choïn Kñ = 1,0 Kt : heä soá taûi troïng tónh. Choïn Kt = 1,2 Vôùi thôøi gian phuïc vuï 5 naêm ôû cheá ñoä laøm vieäc trung bình thì toång soá giôø: T = 24 . 365 . A . Kn . Kng = 24. 365 . 5 . 0,5 . 0,67 = 14673 (giôø) Trong ñoù: A = 5 naêm: laøthôøi gian oå coù theå laøm vieäc ñöôïc. Kn = 0,5 Kng = 0,67 Vôùi cheá ñoä laøm vieäc trung bình (CÑ) = 0,25 h = T (CÑ) = 14673 . 0,25 = 3668,27 (giôø) n- soá voøng quay cuûa oå . n = 8,2 v/ph Vaäy heä soá khaû naêng laøm vieäc yeâu caàu cuûa oå laø: C = 0,1 . Q (n.h)0,3 = 0,1 . 38651,7. (8,2 . 3668,27)0,3 = 85241,5N Tra baûng 148 Saùch CTM choïn oå bi caàu 2 daõy coù Cbaûng = 90000 N Kyù hieäu N01618 coù: d = 90 mm; b = 65 mm ; D = 190 mm 3.1.13. Moùc vaø oå treo moùc: Vì soá roøng roïc trong boä phaän treo moùc laø 3 neân ta choïn keát caáu oå treo moùc laø oå treo daøi. Sô ñoà keát caáu: HÌNH 3.7 Moùc. Ñai oác vaën caét ren. OÅ bi ñôõ chaën. Thanh ngang. Ngoõng truïc. Xe con di chuyeån. Tính moùc: Vôùi söùc naâng Q = 25T, cheá ñoä laøm vieäc cuûa caàn truïc trung bình ta choïn moùc tieâu chuaån N020. Choïn vaät lieäu laøm moùc laø theùp 20, coù: s-1 = 210 (N/mm2) : Giôùi haïn moûi. sb = 420 (N/mm2) : Giôùi haïn beàn. sch = 250 (N/mm2) : Giôùi haïn chaûy. Ø Tieát dieän A - A cuûa thaân moùc: HÌNH 3.8 Dieän tích tieát dieän hình thang cuûa thaân moùc: F = = 11690 (mm2) Vò trí troïng taâm cuûa tieát dieän : e1 = = 58 (mm) Baùn kính cong cuûa thaân moùc : r = + e1 = + 58 = 148 (mm) a = 110 (mm) : ñöôøng kính mieäng moùc. Heä soá hình hoïc cuûa tieát dieän : K = -1 + Vôùi : e2 = h - e1 = 140 – 58 = 82 (mm) k = 0,1. ÖÙng suaát taïi I tieát dieän A-A: s = £ [s] (CT – 2.1 saùch tính toaùn maùy truïc) Vôùi : Q = 250000 (N) : Taûi troïng naâng. à s = (N/mm2). ÖÙng suaát cho pheùp : [s] = (CT – 1.6 saùch tính toaùn maùy truïc) [n] = 1,2 : heä soá an toaøn. (Tra baûng 2.1 saùch tính toaùn maùy truïc). à [s] = = 208 (N/mm2). Nhö vaäy : s £ [s] Taïi tieát dieän B - B xuaát hieän ñoàng thôøi öùng suaát uoán vaø öùng suaát caét: ÖÙng suaát uoán taïi tieát dieän B-B: su = (CT – 2.6 saùch tính toaùn maùy truïc) à su = = 68 (N/mm2). ÖÙng suaát caét cuûa tieát dieän B-B: t = (CT – 2.7 saùch tính toaùn maùy truïc) à t = = 21,4 (N.mm2) ÖÙng suaát toång cuûa tieát dieän B-B: s = (CT – 2.5 saùch tính toaùn maùy truïc) à s = 77 (N/mm2). Nhö vaäy : s £ [s] 3.1.14. OÅ laên chaën: Xuaát phaùt töø ñöôøng kính cuoáng moùc d = 75 (mm),ta choïn oå laên chaën haïng trung bình hieäu 8318 ñeå ñôõ ñai oác cuoáng moùc vaø xoay moùc. OÅ laên naøy coù ñöôøng kính ngoaøi D = 155 (mm), chieàu cao H = 50 (mm). Trong quaù trình laøm vieäc,oå thöôøng khoâng quay neân chæ kieåm tra thao taùc tónh cho pheùp.Taûi troïng tính leân oå laên laø : Qt = Q. kd = 250000 . 1,2 = 300000 (N). kd = 1,1 ¸ 1,5 : heä soá taûi troïng ñoäng. [Q] = 346000 (N) : Taûi troïng tónh cho pheùp. Nhö vaäy: Qt < [Q] 3.1.15. Thanh ngang : HÌNH 3.9 Thanh ngang ñöôïc cheá taïo baèng vaät lieäu theùp 45 vôùi giôùi haïn beàn sb = 610 (N/mm2); giôùi haïn chaûysch =430 (N/mm2); giôùi haïn moûis’-1=250 (N/mm2). Moment uoán lôùn nhaát taïi tieát dieän giöõa (töùc laø tieát dieän moùc vaøo xích treo moùc) Mu = = 18750000 (N.mm) Trong ñoù: l = 250 (mm) : chieàu daøi thanh ngang (choát moác). ÖÙng suaát uoán trong thanh ngang xuaát hieän theo chu kyø maïch ñoäng vôùi smax khi coù taûi vaø smin khi khoâng taûi. ÖÙng suaát uoán cho pheùp vôùi chu kyø maïch ñoäng coù theå xaùc ñònh theo: [s] = (CT – 1.14 saùch tính toaùn maùy truïc) [n] = 1,6 : heä soá an toaøn cho pheùp. (Tra baûng 1.8 saùch tính toaùn maùy truïc). k’ = 2 : heä soá taäp trung öùng suaát. (Tra baûng 1.5 saùch tính toaùn maùy truïc). Moment caûn uoán cuûa tieát dieän : W = = 171389 (mm3) 3.1.16. OÅ laên ñaët roøng roïc: Taûi troïng ñaët leân 01 oå laên R = = 62500 (N), tra baûng vôùi cô caáu laøm vieäc ôû cheá ñoä laøm vieäc trung bình seõ cho thôøi haïn laøm vieäc 05 naêm vaø thôøi gian laøm vieäc töông öùng laø : Soá voøng quay cuûa roøng roïc : nr = Vôùi: a = 4 : boäi suaát palaêng. Vn = 14 (m/ph) : vaän toác naâng haøng. D0 = Dt + Dc = 700 + 28 = 728 (mm) à nr = = 24,5 (v/ph) Heä soá khaû naêng laøm vieäc : C = Q (n.h)0,3 £ Cbaûng (CT 8.1 höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy) Trong ñoù: Q : Taûi troïng töông ñöông: Q = R. Kv. Kn. Kt (CT – 8.6 höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy) Vôùi: Kv =1 : heä soá phuï thuoäc voøng quay. Kt =1 : heä soá taûi troïng ñoäng. Kn =1 : heä soá phuï thuoäc nhieät ñoä laøm vieäc. (Tra baûng 8.3; 8.4; 8.5 saùch höôùng daãn thieát keá chi tieát maùy ) Thôøi gian phuïc vuï cuûa oå: h = 5 naêm Q = 62500.1.1.1 = 62500 (N). C = 6250.(24,5.10500)0,3 = 75000 N Tra baûng 1.4 – Saùch HDTKCTM choïn oå bi ñôõ 01 daõy coù soá hieäu N0 317 coù Cbaûng = 91000. C < Cbaûng. OÅ laên coù ñöôøng kính trong d = 85 (mm) vaø ñöôøng kính ngoaøi D = 180(mm) ß.2. TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU QUAY CHÖÔNG 1: CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN VEÀ CAÀN TRUÏC VAØ CÔ CAÁU CAÀN TÍNH TOÙAN Phaàn 1: GIÔÙI THIEÄU CÔ CAÁU QUAY VAØ CAÙC THOÂNG SOÁ CÔ BAÛN 1.1 . Giôùi thieäu: Chuyeån ñoäng quay quanh truïc thaúng ñöùng thöôøng coù ôû treân caùc can truïc thaùp , caàn truïc chaân ñeá,caàn truïc di ñoäng nhö caàn truïc oâ toâ,caàn truïc baùnh loáp, baùnh xích hoaëc treân maùy xuùc …Cô caáu quay bao goàm thieát bò töïa quay vaø cô caáu daãn ñoäng .Thieát bò töïa quay coù taùc duïng lieân keát giöõa phaàn quay vaø phaàn khoâng quay cuûa maùy.Nhôø coù thieát bò töïa quay maø phaàn quay ñöôïc laép treân phaàn khoâng quay vaø coù theå quay quanh truïc ñöùng 1 caùch nheï nhaøng. Thoâng qua thieát bò töïa quay ,taûi troïng ñöôïc truyeàn töø phaàn quay xuoáng phaàn khoâng quay vaø töø ñoù xuoáng neàn.Cô caáu daãn ñoâng taïo ra chuyeån ñoäng quay ñöôïc boá trí treân phaàn quay hoaëc phaàn coá ñònh cuûa maùy. 1 .2 .Caùc thoâng soá ban ñaàu: Bieåu ñoà söùc naâng cuûa caàn truïc Kb-674 nhö sau: - Toác ñoä quay: 0,85 voøng/phuùt - Gc: khoái löôïng caàn: tính toaùn theo tính toùan keát caáu theùp ta ñöôïc 10,5 Tf Q: troïng löôïng haøng 25 Tf Gq=troïng löôïng phaàn quay(khoâng keå caàn):1 Tf Gñ=troïng löôïng ñoái troïng: Troïng taûi caàn truïc ôû moïi taàm vôùi : Q=25 Tf Troïng löôïng xe con mang haøng keå caû boä phaän mang vaät laø : Gx = 4 Tf Troïng löôïng ñoái troïng ñöôïc xaùc ñònh töø ñieàu kieän caân baèng nhöùng momen uoán khi coù haøng vaø khi khoâng coù haøng taùc duïng vaøo coät : M1 = -M2 cuï theå nhö sau: Khi coù haøng : M1 = Q.R + Gq.lq-Gñ.lñ+Gx.R Khi khoâng coù haøng : M2 = Gq.lq- Gñ.lñ+Gx.R Nhö vaäy khi caân baèng 2 momen naøy thì ta seõ ñöôïc ñaúng thöùc nhö sau: Q.R + Gq.lq-Gñ.lñ= Gñ.lñ- Gq.lq hay 2.Gñ.lñ=Q.R+2.Gq.lq +2.Gx.R Nhö vaäy troïng löôïng ñoái troïng seõ coù giaù trò : Gđ= Taàm vôùi lôùn nhaát 35m vaø nhoû nhaát 4m Söùc naâng lôùn nhaát 25T öùng vôùi taàm vôùi 4m ñeán 16 m Ta seõ tính cô caáu quay vôùi söùc naâng lôùn nhaát: 25 Taán vaø öùng vôùi söùc naâng naøy taàm vôùi laø 16m. Phaàn 2 : TÍNH TOAÙN CÔ CAÁU QUAY CUÛA CAÀN TRUÏC 2.1: Xaùc ñònh cheá ñoä laøm vieäc cuûa cô caáu: -Caàn truïc Kb-674 ñöôïc söû duïng laøm vieäc ôû cheá ñoä trung bình. Qua baûng 1-1-(I) thì cheá ñoä laøm vieäc cuûa cô caáu ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc chæ tieâu sau: 1 Cöôøng ñoä laøm vieäc cuûa cô caáu CÑ%=25% 2 Heä soá söû duïng trong ngaøy Kng=0,67 3 Heâ soá söû duïng trong naêm Kn=0,5 4 Heä soá söû duïng theo troïng taûi KQ=0,55 5 Soá laàn môû maùy trong 1h Qck=120 6 Nhieät ñoä moâi tröôøng xung quanh Toc=28oc CHÖÔNG 2 : XAÙC ÑÒNH CAÙC KÍCH THÖÔÙC CUÛA HEÄ THOÁNG TÖÏA QUAY Choïn thieát bò töïa quay cuûa caàn truïc thaùp kieåu bi Thieát bò töïa quay kieåu bi bao goàm 2 hoaëc 3 daõy bi.Khaùc vôùi TBTQ kieåu baùnh töïa, loïai naøy coù keát caáu kín neân ñieàu kieän laøm vieäc toát hôn vaø ñöôïc cheá taïo haøng loïat vôùi ñöôøng kín ñeán 3,2 m,tröôøng hôïp ñaëc bieät coù theå lean ñeán 10 m.TBTQ kieåu bi coù khaû naêng chòu ñöôc caû momen vaø löïc thaúng ñöùng cuõng nhö löïc ngang.Hieän nay TBTQ kieåu bi ñöôïc söû duïng roäng raõi hôn so vôùi 2 loïai treân do noù coù öu ñieåm laø chieàu cao keát caáu nhoû , ñöôøng kính ngoøai nhoû , phía trong roãng neân tieän cho vieäc boá trí treân maùy, thieát bò coù caáu taïo ñôn giaûn vôùi 1 vaønh raêng. Choïn thieát bò töïa quay coù bi truï xeáp cheùo chöõ nhaät.Loïai naøy duøng nhieàu ôû Phaùp, Anh,Nga.Taõrong 1 dy bi ,ngöôøi ta laàn löôït xeáp cheùo xen keõ caùc vieân bi truï vôùi goùc tieáp xuùc thay ñoåi töø 450 sang 1350 Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa thieát bò ñôõõ quay Vaät lieäu laøm bi laø theùp hôïp kim chòu maøi moon cao nhö theùp croâm.Voøng ray ñuôïc cheá taïo töø theùp ñuùc vaø ñöôïc laøm cöùng beà maët.Caùc mieáng chaën baèng chaát deûo coù taùc duïng laøm cho bi phaân boá ñeàu treân voøng laên.Voøng ñôõ vaø voøng giöõ cuûa thieát bò töïa quay ñöôïc lieân keát vôùi nhau vaø lieân keát vôùi phaàn quay cuûa maùy baèng buloâng.Voøng coá ñònh vôùi vaønh raêng aên khôùp trong hoaëc ngoøai ñöôïc ñaët treân beä ñôõ (phaàn khoâng quay)vaø cuõng ñuôïc lieân keát baèn g bulong.Keát caàu beä ñôõ phaûi phaúng,ñoàng taâm vaø coù ñoä cöùng hôïp lyù, ñaûm baûo aùp löïc phaân boá ñeàu treân voøng töïa quay.Ñeå choáng nöùoc vaø buïi baån ñöôøng laên ñöôïc che kín boâi trôn cho thieát bò töïa quay baèng bôm môõ. Gioáng nhö oå bi thoâng thöôøng ,thieát bò töïa quay kieåu bi coù dieän tích maët caét ngang töông ñoái nhoû vaø do ñoù ñoä cöùng raát thaáp.Ñieàu naøy daãn ñeán quy luaät phaân boá taûi raát phöùc taïp.Ngöôøi ta thöôøng ñôn giaûn hoùa baøi toùan ñeå xaùc ñònh quy luaät phaân boá taûi troïng lean caùc vieân bi khi TBTQ laøm vòeäc. Sô ñoà tính toaùn cuûa heä thoáng quay chuùng ta coù theå phaùt hoïa nhö sau: Heä thoáng töïa quay coù oå ñôõ döôùi chòu taûi troïng ngang A vaø taûi troïng thaúng ñöùng B. Phaûn löïc thaúng ñöùng ôû oå bi chaën: B = Q + Gq + Gñ+Gx B = 25+10,5+20+4+1 = 60,5(T) Phaûn löïc ngang ñaàu thaùp treân ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: Phaûn löïc ngang töïa leân oå ñôõ döôùi: A = C-W = 24(T) ÔÛ ñaây chuùng ta caàn quan taâm ñeán taûi troïng gioù taùc duïng leân heä thoáng töïa quay vì caàn truïc laøm vieäc ngoaøi trôøi vaø coù theå trong ñieàu kieän gioù baõo.Cuï theå ta tính toaùn nhö sau: Tröôùc tieân caàn tính toaùn aùp löïc gioù : pg=qo.n.c. β.γ Trong ñoù qo laø cöôøng ñoä gioù ôû ñoä cao 10 m so vôùi maët ñaát(kG/m2)töông öùng vôùi toác ñoä gioù qo= v2/16.ÔÛ ñaây ta choïn aùp löïc gioù trung bình ôû traïng thaùi laøm vieäc theo nhö taøi lieäu tính toaùn keát caáu theùp maùy truïc laø : 25(kG/m2) n laø heä soá hieäu chænh aùp löïc gioù tính ñeán söï taêng aùp löïc theo chieàu cao,theo baûng 4.5 ta choïn ñöôïc n =1,8 c laø heä soá khí ñoäng hoïc cuûa keát caáu choïn c = 0,7 β laø heä soá keå ñeán taùc duïng ñoäng cuûa gioù,tính toaùn ñöôïc giaù trò: 1,84 γ laø heä soá vöôït taûi theo phöông phaùp öùng suaát cho pheùp coù theå choïn laø 1 Nhö vaäy aùp löïc gioù seõ coù giaù trò nhö sau: pg = qo.n.c.β.γ=25.1,8.0,7.1,84.1 = 58(kG/m2) Caùc dieän tích chaén gioù cuûa caùc keát caáu tính toaùn ñöôïc nhö sau: Dieän tích hình bao coâng son ñoái troïng theo caàn truïc maãu atlat maùy truïc ta tính toaùn ñöôïc : Fcx= 42(m2),töø ñoù ta tính ñöôïc dieän tích chaén gioù cuûa congson ñoái troïng laø: Fgcx = Fcx.kc = 42.0,2= 8,4(m2) Dieän tích ñöôøng bao cuûa caàn : Fc = 87,5(m2) töông töï nhö treân ta cuõng tính ñöôïc dieän tích chaén gioù cuûa caàn : 17,5(m2) Dieän tích chaén gioù cuûa haøng : tra baûng ñöôïc 18 m2 Phaûn löïc ngang do gioù taùc duïng leân oå ñôõ döôùi : 58.(8,4+17,5+18)=2,5(T) Nhö vaäy caùc phaûn löïc ngang taùc duïng leân oå ñôõ seõ taêng leân ñaùng keå : A = 24 +2,5=26,5(T) Choïn sô boä caùc kích thöôùc : Döïa vaøo baûng ñaëc tính kyõ thuaät cuûa thieát bò töïa quay kieåu bi baûng 11.1 saùch maùy vaø thieát bò naâng. n = 262:soá löôïng bi. Dtb = 2300 mm :Ñöôøng kính trung bình voøng laên. d:ñöôøng kính bi 23/32 Thieát bò ñôõ döôùi naøy chòu taûi troïng thaúng ñöùng B= 60,5(T) vaø löïc ngang taùc duïng leân thieát bò quay. β = 45o ñeán 50o(goùc nghieâng cuûa phaûn löïc leân bi vôùi phöông ñöùng) .Khi ñoù löïc taùc duïng vaøo moãi vieân bi: M:momen quay caàn truïc coù taâm quay ñaët taïi taâm cuûa voøng ray coá ñònh M = Q.R = 25.4 = 100 T.m = 1000 KN.m Nhaän thaáy raèng cô caáu quay laøm vieäc vôùi cöôøng ñoä khoâng lôùn neân coù theå cho pheùp choïn con laên theo taûi troïng tónh. Heä soá ma saùt cuûa bi laáy baèng f = 0,05 Caùc momen do löïc masaùt taùc duïng vaø caùc löïc khaùc taùc duïng leân thieát bò töïa quay. -Mng: momen caûn quay cuûa phaàn quay do troïng löôïng phaàn quay cuûa caàn truïc ñaët ôû maët nghieâng. Theo coâng thöùc 2.78 tính toaùn maùy naâng chuyeån ta tính ñöôïc nhö sau: Mng=(Gq.rq+Q.R)sin α Trong ñoù : Gq laø troïng löôïng phaàn quay cuûa caàn truïc : Gq = G+Gx+Gñ=10,5+4+20 =34,5 T rq laø khoaûng caùch töø troïng taâm phaàn quay ñeán truïc quay xaùc ñònh töø phöông trình cuûa nhöõng momen: Daáu (-) ôû ñaây noùi leân raèng rq ñaët veà phía ñoái dieän vôùi haøng α laø goùc nghieâng cuûa caàn truïc choïn khoaûng 1o Nhö vaäy momen do ñoä nghieâng sinh ra : Mng=(34,5.(-5)+25.16).sin1o=277,5(kGm) -Mg: momem caûn quay phaàn quay cuûa caàn truïc do taûi troïng gioù. Tröôùc tieân caàn tính toaùn aùp löïc gioù : pg = qo.n.c.β.γ pg=qo.n.c. β.γ =25.1,8.0,7.1,84.1=58(kG/m2) Toaøn boä taûi troïng gioù taùc duïng vaøo caàn ôû traïng thaùi laøm vieäc (coâng thöùc1.14 tính toaùn maùy naâng chuyeån) heä soá ñoä kín kñ =0,2,taûi troïng gioù phaân boá ñeàu treân beà maët chòu gioù cuûa caàn truïc: Wc = Pg.Fc.kñ=58.87,5.0,2=1015(kG) Tính töông töï vôùi coâng xon ñoái troïng: Wcx = Pg.Fcx.kñ=58.42.0.2=487,2(kG) Momen gioù taùc duïng vaøo caàn truïc : Mctr= Wc.ρ-Wcx. ρ 1vôùi ρ vaø ρ 1 laàn löôït laø khoaûng caùch töø ñieåm ñaëc taûi troïng gioù cuûa caàn truïc vaø congson ñoái troïng ñeán taâm quay cuûa caàn truïc, ρ =17,5m, ρ 1=10m ta suy ra: Mctr =1015.17.5-487,2.10=12890,5(kGm) Taûi troïng gioù phaân boá ñeàu taùc duïng leân haøng: Wh =(qo.n.c. β.γ).Fh.kñ =(25.1,8.0,7.1,84.1).18.1=1043(kG) Momen gioù taùc duïng vaøo haøng : Mh=Wh.R=1043.5.16=16692,5(kGm) Nhö vaäy toång momen do gioù taùc duïng leân cô caáu quay Mg=Mctr+Mh =12890,5+16692,5=29583(kGm) -Mms:momen caûn quay phaàn quay caàn truïc do löïc masat.Theo coâng thöùc(2.82) tính toaùn maùy naâng chuyeån .Toång momen masaùt sinh ra khi quay caàn : (coâng thöùc 11.10 saùch maùy vaø thieát bò naâng) Trong ñoù: :heä soá caûn laên (0,03-0,07 cm) Vaäy: Nhö vaäy toång momen tónh : Mt = 128 + 29583 + 277,5=29988,5(KGm) CHUÔNG 3 : CHOÏN SÔ BOÄ CAÙC CHI TIEÁT CUÛA CÔ CAÁU QUAY *Choïn sô ñoà truyeàn ñoäng cô caáu quay Hình veõ: Sô ñoà ñoäng cô caáu quay Ñoäng cô ñieän Khôùp noái + phanh Truïc vaøo hoäp giaûm toác Truïc ra hoäp giaûm toác Baùnh raêng ôû ñaàu ra HGT Vaønh raêng coá ñònh Töø giaù trò cuûa momen caûn tónh ta tính ñöôïc coâng suaát tónh caàn thieát cuûa ñoäng cô : N Theo taøi lieäu tra cöùu saùch tính toùan maùy naâng chuyeån ta tieán haønh choïn ñöôïc ñoäng cô MTF 412-8 vôùi coâng suaát ôû cheá ñoä 25% laø 36 KW soá voøng quay n=725v/p. ÔÛ ñaây cô caáu quay duøng boä truyeàn baùnh raêng truï neân choïn η = 0,85 Töø ñoù ta tính ñöôïc tyû soá truyøeân chung cuûa cô caáu : Theo coâng suaát yeâu caàu vaø tæ soá truyeàn chung cuûa cô caáo ta coù theå tính choïn hoäp giaûm toác phuø hôïp vôùi ñieàu kieän laøm vieäc cuûa cô caáu quay cuûa caàn truïc nhö sau: Choïn hoäp giaûm toác vi sai phaúng 3 caáp,döïa vaøo baûng veõ maãu vôùi caùc thoâng soá ñaõ coù saün ta tính toaùn ñöôïc tæ soá truyeàn cuûa hoäp giaûm toác laø i= 122,5 .Nhö vaäy tæ soá truyeàn töø ñaàu ra hoäp giaûm toác ñeán cô caáu quay maø cuï theå laø vaønh raêng aên khôùp vôùi ñaàu ra hoäp giaûm toác: Töø thoâng soá tính toaùn ñöôïc ta tính toaùn thieát keá hai baùnh raêng khôùp ôû truïc ra hoäp giaûm toác vaø vaønh raêng coá ñònh nhö sau: Tröôùc tieân ta phaân phoái tæ soá truyeàn theo kieåâu moät heä baùnh raêng visai: choïn soá raêng cuûa baùnh raêng truïc ñaàu ra laø Zr=18 modun m = 9,nhö vaäy theo tính chaát cuûa heä vi sai thì : Nhö vaäy hai baùnh raêng seõ coù thoâng soá kyõ thuaät nhö sau: de(mm) di(mm) dc(mm) do(mm) m Z h(mm) b(mm) Zr 180 139,5 162 152 9 18 20 250 Zv 990 949.5 972 913 108 250 • Choïn vaät lieäu cheá taïo baùnh raêng laø : theùp 40X thöôøng hoaù caùc thoâng soá cô tính nhö sau: Giôùi haïn beàn keùo :σbk = 780 (N/mm2) Giôùi haïn chaûy : σch = 500(N/mm2) Ñoä raén HB : HB = 500 Soá chu kyø cô sôû cuûa ñöôøng cong moûi tieáp xuùc : Ta seõ coù caùc öùng suaát cho pheùp nhö sau: Theo yeâu caàu veà cheá ñoä laøm vieäc : quay 2 chieàu ,laøm vieäc 2 ca ,taûi va ñaäp nheï ( 1 naêm laøm vieäc 300 ngaøy , moãi ca 8 tieáng , ta coù theå choïn theâm thôøi gian laøm vieäc khoûang chöøng 5 naêm ). ÖÙng suaát tieáp xuùc sinh ra khi 2 baùnh raêng aên khôùp vôùi nhau Töông töï nhö ôû hai caáp vi sai treân öùng suaát tieáp xuùc ñöôïc tính theo coâng thöùc: Caùc thoâng soá ñöôïc tính nhö sau: Khoaûng caùch truïc : Chieàu roäng baùnh raêng : Coù theå laáy 250mm Soá voøng quay cuûa baùnh raêng haønh tinh ôû caáp vi sai thöù 3 laø:n8 = 34,8(voøng/phuùt) Heä soá taûi troïng K= Ktt.Kd Boä truyeàn chòu taûi thay ñoåi neân Ktt ñöôïc tính theo coâng thöùc nhö sau: Kd ñöôïc tính döïa vaøo 1 soá ñieàu kieän : vaän toác voøng cuûa truïc moät,caáp chính xaùc cheá taïo baùnh raêng , ñoä raén HB cuûa beà maët vaät lieäu. tieán haønh tính toaùn nhö sau: Vaäy caáp chính xaùc cheá taïo baùnh raêng laø : 9 HB = 230 vaäy Kd=1,1 töø ñoù suy ra : K = 1,05.1,1=1,155 Thay vaøo coâng thöùc tính ta seõ ñöôïc : So saùnh vôùi öùng suaát cho pheùp thaáy raèng 1281 < 1300 vaäy oùtx < [où]tx vaäy theùp 40X thöôøng hoaù ñuû tieâu chuaån veà beàn tieáp xuùc ÖÙng suaát uoán sinh ra khi baùnh raêng baùnh raêng aên khôùp vôùi nhau Coâng thöùc tính öùng suaát uoán nhö sau: Töông töï nhö caáp thöù nhaát öùng suaát uoán cuõng tính theo coâng thöùc : Caùc thoâng soá ñöôïc tính toaùn nhö sau: Baùnh raêng chuû ñoäng ôû caáp vi sai thöù 3 coù : Thay vaøo coâng thöùc tính ta seõ ñöôïc : So saùnh keát quaû naøy vôùi öùng suaát uoán cho pheùp ta thaáy raèng : 218 < 243 vaäy theùp 40X thöôøng hoaù naøy ñuû tieâu chuaån veà beàn uoán Cô caáu quay cuûa caàn truïc thaùp söùc naâng Q =25T ñöôïc choïn laø cô caáu quay duøng truyeàn ñoäng baùnh raêng. Cô caáu quay ñaët treân phaàn quay cuûa caàn truïc. Cô caáu quay bao goàm boä truyeàn ñoäng cô ñieän roài truyeàn momen thoâng qua khôùp noái,tieáp tuïc truyeàn qua hoäp giaûm toác raêng truï raêng thaúng 3 caáp ñöôïc gaén coá ñònh vôùi phaàn khoâng quay cuûa caàn truïc vaø ñöôïc daãn ñoäng ra 1 baùnh raêng nhoû. Baùnh raêng nhoû ñöôïc aên khôùp vôùi vaønh raêng ñaëc töïa treân thieát bò töïa quay kieåu con laên. Khi baùnh raêng nhoû quay noù seõ aên khôùp vôùi vaønh raêng, vaønh raêng lôùn seõ quay vaø keùo theo toaøn boä phaàn quay cuûa caàn truïc quay theo. Töø caùc thoâng soá ñaõ coù cuûa ñoäng cô ñieän ta tính toaùn ñöïôc momen ñònh möùc cuûa ñoäng cô : = 49(kGm) Momen tónh lôùn nhaát cuûa ñoäng cô tính theo coâng thöùc: Trong ñoù : Mng laø momen caûn do caàn truïc ñaëc ôû maët nghieâng: Mg laø momen caûn do gioù taùc duïng vaøo caàn truïc Mmz laø momen caûn do masaùt i : laø tæ soá truyeàn cuûa boä truyeàn cô caáu η laø hieäu suaát boä truyeàn cô caáu Nhö vaäy döïa vaøo Mdm ñeå tính choïn khôùp noái theo coâng thöùc (1.65) tính toaùn maùy vaän chuyeån : Mk = Mdm.k1.k2 Vôùi k1: laø heá soá tính ñeán möùc ñoä quan troïng cuûa cô caáu : 1,1 k2: laø heä soá tính ñeán cheá ñoä laøm vieäc cuûa cô caáu : caàn truïc laøm vieäc ôû cheá ñoä trung bình neân choïn 1,2 Mk = 49.1,1.1,2 = 65(kGm) Theo giaù trò naøy ta tieán haønh choïn khôùp noái.Theo baûng II.34 tính toaùn maùy naâng chuyeån choïn khôùp noái ñaøn hoài MHBII-50 coù momen cho pheùp laø 70 kGm,momen ñaø cuûa khôùp voøng ñaøn hoài laø 0,254 kGm2,vaø ñöôøng kính ngoaøi 190. Momen phanh treân truïc phanh(ñaëc treân truïc cuûa ñoäng cô) tính toaùn theo coâng thöùc: Töø giaù trò tính toaùn ñöôïc naøy ta tieán haønh choïn phanh maùcoù caàn ñaåy ñieän thuûy löïc,doøng ñieän moät chieàu kieåuTKП-200 vôùi ñöôøng kính baùnh phanh laø 200 mm,momen phanh khi CÑ laøm vieäc cuûa cô caáu laø 25% laø 200Nm, chieàu roäng maù phanh laø 90mm, raát phuø hôïp vôùi yeâu caàu laøm vieäc cuûa cô caáu. Chöông 4 :KEÁT CAÁU THEÙP CAÀN CUÛA CAÀN TRUÏC THAÙP 4.1. Giôùi thieäu: Trong quaù trình tính toaùn, thieát keá caàn truïc thaùp, keát caáu thaùp laø thaønh phaàn chòu löïc lôùn nhaát chuû yeáu khi thieát keá vaø caàn phaûi ñaûm baûo caùc ñieàu kieän sau: Keát caáu ñuû beàn vaø oån ñònh. Hình daùng phaân boá hôïp lyù ñeå giaûm nheï troïng löôïng caàn truïc. Cuï theå ôû caàn truïc thaùp phuïc vuï trong caùc coâng trình xaây döïng, khi thieát keá phaûi ñaûm baûo tính beàn vöõng vaø an toaøn. Do caàn truïc thaùp phaàn lôùn laøm vieäc ôû ngoaøi trôøi vaø chieàu cao naâng raát lôùn neân raát caàn thieát phaûi tính toaùn hình daùng keát caáu ñeå giaûm bôùt troïng löôïng, giaûm moment maát caân baèng do troïng löôïng caàn giaûm khoaûng khoâng chaén gioù, tính oån ñònh cao khi hoaït ñoäng. Do vaäy vieäc choïn keát caáu daøn laø hôïp lyù. Ñeå lieân keát caùc thanh daøn söû duïng caùc theùp ñònh hình haøn laïi vôùi nhau, haøn tröïc tieáp, duøng baûn maõ vaø coù theå duøng moät soá moái gheùp ñinh taùn taïi moät soá vò trí hôïp lyù. . Tính toaùn keát caáu theùp caàn: Chieàu cao naâng cuûa caàn truïc ñang ñöôïc thieát keá laø Hmax = 46 (m) vaø söùc naâng lôùn nhaát caàn truïc laøm vieäc ôû Hmax laø Qmax =25 (T). Döïa vaøo maùy maãu ñaõ coù kích thöôùc vaø troïng löôïng caàn nhö sau: Troïng löôïng caàn: Gc = 10,5T Caùc thoâng soá kích thöôùc cho döôùi: HÌNH 4.1 Xaùc ñònh caùc taûi troïng tính toaùn vaø toå hôïp cuûa chuùng. 4.2.1. Sô ñoà tính: HÌNH 4.2 Caàn ñöôïc lieân keát vôùi thaùp baèng caùc lieân keát bulong (coù theå baèng khôùp) coá ñònh vaø ñaàu coøn laïi cuûa caàn ñöôïc treo vaøo thanh giaèng noái ñænh thaùp cuûa caàn truïc. Nhö vaäy vieäc tính toaùn caàn coù theå ñöa töø sô ñoà thaät thaønh sô ñoà tính toaùn. Xem caàn laø moät thanh ñôn truøng vôùi truïc caàn. Xem caùc löïc taùc duïng ñaët tröïc tieáp vaøo caàn. Khi tính toaùn caùc tieát dieän thanh thì neân duøng sô ñoà tính toaùn lyù thuyeát. Khi ñoù xem caùc thanh ñöôïc bieåu dieãn nhö ñöôøng thaúng. Truïc thanh vaø caùc löïc xem nhö ñaët tröïc tieáp vaøo truïc thanh. Trong maët phaúng thaúng ñöùng, caàn laø moät daàm consol töïa treân 2 goái: Goái coá ñònh: khôùp baûn leà ôû ñuoâi caàn. Goái treo: lieân keát vôùi thanh giaèng ôû ñaàu caàn. Khi tính toaùn caàn truïc thaùp thöôøng tính theo phöông phaùp traïng thaùi giôùi haïn veà ñoä beàn vaø tính oån ñònh cuûa chuùng, khoâng tính ñeán ñoä beàn moûi bôøi vì caàn truïc thaùp thöôøng xuyeân laøm vieäc ôû cheá ñoä nheï vaø trung bình. Caùc thoâng soá kyõ thuaät: Troïng löôïng xe con goàm caû moùc treo: 4(T). Troïng löôïng caàn : Gc = 10,5 (T). Troïng löôïng haøng : Q = 25 (T). Toác ñoä quay cuûa caàn truïc : 0,85 (v/ph). Vaän toác di chuyeån xe con : vx = 20 (m/ph). 4.3. Caùc tröôøng hôïp taûi troïng vaø toå hôïp taûi troïng: Khi maùy truïc laøm vieäc noù chòu nhieàu loaïi taûi troïng khaùc nhau taùc duïng leân keát caáu: taûi troïng coá ñònh, taûi troïng khoâng di ñoäng, taûi troïng quaùn tính theo phöông thaúng ñöùng hay naèm ngang, taûi troïng gioù, taûi troïng do laéc ñoäng haøng treân caùp,…. Khi tính thieát keá keát caáu kim loaïi maùy truïc cuûa caàn truïc ngöôøi ta tính toaùn theo 3 tröôøng hôïp sau: 4.3.1. Tröôøng hôïp taûi troïng I: Caùc taûi troïng tieâu chuaån taùc duïng leân caàn truïc ôû traïng thaùi laøm vieäc bình thöôøng. Duøng ñeå tính toaùn keát caáu kim loaïi theo ñoä beàn laâu. Caùc taûi troïng thay ñoåi ñöôïc tính quy ñoåi thaønh taûi troïng töông ñöông. 4.3.2. Tröôøng hôïp taûi troïng II: Caùc taûi troïng lôùn nhaát phaùt sinh khi caàn truïc laøm vieäc ôû cheá ñoä chòu taûi naëng neà. Duøng ñeå tính toaùn keát caáu kim loaïi theo ñieàu kieän beàn vaø ñieàu kieän oån ñònh. 4.3.3. Tröôøng hôïp taûi troïng III: Maùy truïc khoâng laøm vieäc nhöng chòu taùc duïng cuûa caùc taûi troïng phaùt sinh lôùn nhaát ví duï: troïng löôïng baûn thaân, troïng löôïng gioù (baõo),tröôøng hôïp naøy duøng ñeå kieåm tra keát caáu theo ñoä beàn,ñoä oån ñònh. ÔÛ traïng thaùi laøm vieäc cuûa caàn truïc ngöôøi ta toå hôïp caùc taûi troïng taùc duïng leân caàn truïc vaø chia ra thaønh caùc toå hôïp taûi troïng sau: Toå hôïp Ia, IIa: töông öùng vôùi traïng thaùi caàn truïc laøm vieäc, caàn truïc ñöùng yeân chæ coù moät cô caáu naâng laøm vieäc, tính toaùn khi khôûi ñoäng (hoaëc haõm) cô caáu naâng haøng, khôûi ñoäng moät caùch töø töø tính cho Ia; khôûi ñoäng (haõm) moät caùch ñoät ngoät tính cho toå hôïp IIa. Toå hôïp Ib, IIb: maùy truïc di chuyeån coù mang haøng ñoàng thôøi laïi coù theâm moät cô caáu khaùc ñang hoaït ñoäng (di chuyeån xe con, di chuyeån xe tôøi, quay, thay ñoåi taàm vôùi), tieán haønh khôûi ñoäng (hoaëc haõm) cô caáu ñoù moät caùch töø töø tính cho toå hôïp Ib; ñoät ngoät IIb. ] Keát caáu kim loaïi cuûa caàn chòu taûi troïng naëng neà nhaát töông ñöông vôùi taäp hôïp taûi troïng IIa. Khi caàn truïc ñöùng yeân tieán haønh naâng haøng töø maët neàn ôû vò trí baát lôïi nhaát vaø tieán haønh haõm haøng khi naâng phoái hôïp vôùi chuyeån ñoäng quay (caùc taûi troïng tính goàm coù: taûi troïng khoâng di ñoäng tính + taûi troïng taïm thôøi tính khi treo troïng taûi lôùn nhaát ôû taàm vôùi lôùn nhaát + löïc quaùn tính ngang + taûi troïng gioù ôû traïng thaùi laøm vieäc). Do ñoù ta söû duïng tröôøng hôïp taûi troïng IIa ñeå tính keát caáu kim loaïi cuûa caàn. 4.3.4. Laäp baûng toå hôïp taûi troïng : STT Taûi troïng taùc duïng I II a b a b 1 Troïng löôïng phaàn quay tính tôùi heä soá ñoäng Kt Gc Kt.Gc Kt.Gc Kt.Gc 2 Troïng löôïng haøng vaø thieát bò mang haøng coù keå ñeán heä soá ñoäng j Þ yQ yHQH QH 3 Troïng löôïng tôøi coù tính tôùi Kt Gx Kt.Gx Kt.Gx Kt.Gx 4 Löïc quaùn tính khi quay caàn: Löïc quaùn tính theo phöông tieáp tuyeán. Löïc quaùn tính ly taâm. Gttqt max Gltqt max 5 Löïc quaùn tính khi thay ñoåi taàm vôùi baèng xe con Pxqt max 6 Löïc ngang do caùp laéc ñoäng KtQtga 7 Aùp löïc gioù PgI PmaxgII PgII 8 Löïc quaùn tính cô caáu naâng Pnqt max 4.4. Caùc taûi troïng tính toaùn: Khi tính keát caáu kim loaïi caàn cuûa caàn truïc caàn bieát taát caû caùc loaïi taûi troïng taùc duïng leân noù nhö: taûi troïng khoâng di ñoäng, taûi troïng taïm thôøi, löïc quaùn tính, taûi troïng gioù, ñoàng thôøi löïc trong daây caùp treo vaät vaø daây caùp treo caàn. Taûi troïng khoâng di ñoäng goàm nhöõng phaàn rieâng leû cuûa keát caáu kim loaïi caàn. Vì ñaây laø loaïi caàn lôùn taûi troïng do troïng löôïng baûn thaân caàn ñöôïc xem nhö phaân boá doïc theo chieàu daøi cuûa caàn, theo coâng thöùc (8.48) [1]: Gc = qc3l Trong ñoù: ® Gc: troïng löôïng caàn. ® l: chieàu daøi caàn (l = 35m). ® qc: taûi troïng phaân boá, theo coâng thöùc 5.4 [1]: qc = k13q + q: taûi troïng khoâng di ñoäng phaân boá doïc theo chieàu daøi cuûa keát caáu. + k1: heä soá ñieàu chænh keå ñeán caùc hieän töôïng va ñaäp khi di chuyeån maùy truïc. Vì vaän toác di chuyeån cuûa maùy v < 60 m/ph neân laáy k1 = 1. Þ Gc = qc3l Laáy troïng löôïng baûn thaân caàn Gc =10,5 T. ► Taûi troïng taïm thôøi goàm troïng löôïng vaät naâng Q vaø trong löôïng xe con +boä phaän mang vaät Gx, theo coâng thöùc (8.49) [1]: P = Q +Gx. Taûi troïng naøy ñaët ôû ñieåm noái cuûa caùc puli (roøng roïc) ñaàu caàn. Khi naâng vaø haï sinh ra caùc taûi troïng quaùn tính, vì theá taûi troïng taïm thôøi ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc (8.50) [1]: Pt = k23Q + Gx Trong ñoù: ® k2: heä soá ñieàu chænh phuï thuoäc vaøo cheá ñoä laøm vieäc cuûa maùy truïc. Vì maùy truïc laøm vieäc ôû cheá ñoä laøm vieäc trung bình Þ k2 = 1,2. ® Q: troïng löôïng vaät naâng. ® Gx: troïng löôïng xe con vaø boä phaän mang vaät (Gx = 4000 Kg) ÔÛ taàm vôùi lôùn nhaát Rmax = 35 m töông öùng söùc naâng Q = 10 T Þ Pt = 1,2310+ 4 = 16T=16000 Kg ÔÛ taàm vôùi lôùn R= 16 m töông öùng söùc naâng Q = 25T Þ Pt = 1,2325+4 = 34T =34000 Kg ÔÛ taàm vôùi nhoû nhaát Rmin = 4 m töông öùng söùc naâng Q = 25T: Þ Pt = 1,2325 + 4 = 34 T =34000 Kg Löïc quaùn tính ngang do troïng löôïng cuûa keát caáu xuaát hieän khi môû maùy hay khi phanh cô caáu quay. Caùc löïc naøy laáy baèng 0,1 cuûa caùc taûi troïng thaúng ñöùng (khoâng keå ñeán heä soá k1), coâng thöùc (8.53) [1]: Gng = 0,13G1 = 0,1310,5 = 1,05T =1050Kg Vì ñaây laø loaïi caàn lôùn neân löïc quaùn tính ngang phaân boá doïc theo chieàu daøi caàn hay laø ñaët vaøo caùc maét cuûa daøn ngang: ► Löïc quaùn tính ngang do troïng löôïng cuûa vaät naâng vaø boä phaän mang vaät cuõng xuaát hieän khi môû maùy hay khi phanh cô caáu quay. Löïc naøy baèng 0,1 troïng löôïng cuûa vaät naâng vaø boä phaän mang vaät vaø ñaët ôû ñieåm noái caùc roøng roïc ñaàu caàn theo coâng thöùc (8.54) [1]: Png = 0,1(Q + Gx) ÔÛ taàm vôùi lôùn nhaát Rmax: Png = 0,13(10 + 4) = 1400 Kg. ÔÛ taàm vôùi R2:Png = 0,13(25 +4) = 2900 Kg. ÔÛ taàm vôùi nhoû nhaát Rmin:Png = 0,13(25 + 4) = 2900 Kg. Taûi troïng gioù ôû traïng thaùi laøm vieäc vaø khoâng laøm vieäc ñaët phaân boá ñeàu ôû caùc maét cuûa daøn ngang. Taûi troïng gioù phaân boá ñeàu w treân maët I cuûa daøn, theo coâng thöùc (1.11) [9]: w = qo3n3c3g3b Trong ñoù: ® qo: aùp löïc ñoäng cuûa gioù ôû ñoä cao 10m so vôùi maët ñaát, ñoái vôùi: + Traïng thaùi laøm vieäc: qo = 25 KG/m2. + Traïng thaùi khoâng laøm vieäc: qo = 70 KG/m2. ® n: heä soá ñieàu chænh taêng aùp löïc phuï thuoäc vaøo ñoä cao so vôùi maët ñaát, tra baûng 1.6 [9] choïn n = 1,8 ® c: heä soá khí ñoäng hoïc, tra baûng 1.7 [9] choïn c = 0,7 ® g: heä soá quaù taûi (tính theo phöông phaùp öùng suaát cho pheùp g = 1). ® b: heä soá ñoäng löïc, do ñaëc tính maïch ñoäng cuûa aùp suaát ñoäng cuûa gioù. Khi tính nhöõng chi tieát maùy truïc theo ñoä beàn chaéc: b = 1,84. Vaäy: + ÔÛû traïng thaùi laøm vieäc: v =2531,830,731,8431 = 58 KG/m2. + ÔÛ traïng thaùi khoâng laøm vieäc: v = 7031,830,731,8431 =162,2 KG/m2. · Toaøn boä taûi troïng gioù taùc duïng leân caàn, coâng thöùc (1.12) [1]: Wc = v3Fc Fc: dieän tích chaén gioù cuûa caàn. Fc = 17,5 m2 Do ñoù toaøn boä taûi troïng gioù taùc duïng leân caàn: + ÔÛ traïng thaùi laøm vieäc: Wc = 58317,5 = 1015 Kg. + ÔÛ traïng thaùi khoâng laøm vieäc: Wc = 162,2317,5 = 2838,5 Kg. ► Taûi troïng gioù phaân boá ñeàu treân maët I cuûa caàn : + ÔÛ traïng thaùi laøm vieäc: + ÔÛ traïng thaùi khoâng laøm vieäc: · Taûi troïng gioù taùc duïng leân haøng, theo coâng thöùc (1.16) [9]: Wh = wh3Fh Trong ñoù: ® vh: taûi troïng gioù phaân boá ñeàu treân haøng baèng taûi troïng gioù taùc duïng caàn ôû traïng thaùi laøm vieäc. ® Fh: dieän tích maët chòu gioù cuûa haøng, theo baûng 1.8 [1]: Rmax : Q =10T Þ Fh = 18 m2 Þ Wh = 58318 = 1044 Kg Rtb : Q = 25T Þ Fh = 18m2 Þ Wh = 58318 = 1044 Kg Rmin : Q = 25T Þ Fh = 18m2 Þ Wh = 58318 = 1044 Kg. ► Löïc caêng trong daây caùp naâng haøng xaùc ñònh theo coâng thöùc (8.55) [1]: Trong ñoù: ® Pt: taûi troïng taïm thôøi tính. ® a: boäi suaát palaêng (a = 4). ® hp: hieäu suaát palaêng ñaõ tính ôû phaàn tröôùc. Löïc caêng trong daây caùp naâng haøng: + ÔÛ taàm vôùi lôùn nhaát: Pt = 16000 Kg Þ + ÔÛ taàm vôùi: Pt = 34000 Kg Þ + ÔÛ taàm vôùi nhoû nhaát: Pt = 34000 KgÞ ► Löïc ngang do caùp laép ñoäng: T = kt. Q. tga Vôùi: a = 5o: goùc nghieâng cuûa caùp. kt = 1,1 : heä soá ñoäng (heä soá ñieàu chænh) Q (kg) : troïng löôïng haøng mang à T = 0,1Q (kg) Laäp baûng caùc thoâng soá vaø giaù trò cuûa T. Vò trí Thoâng soá Rmax = 35m R = 24m Rmin = 5m Q (kg) 10000 25000 25000 T (kg) 1000 2500 2500 ► Löïc trong daây caùp treo caàn xaùc ñònh theo ñieàu kieän caân baèng caàn: * ÔÛ taàm vôùi lôùn nhaát:R max=35 m ,Pt = 16000 Kg, Gc=10500Kg,b=25m * ÔÛ taàm vôùi R = 16 m, Pt = 34000 Kg, Gc=10500Kg,b=25m * ÔÛ taàm vôùi nhoû nhaát: R min=35 m ,Pt = 34000 Kg, Gc=10500 Kg,b=25m ► Phaûn löïc taïi goái ñôõ: RV = 60500 Kg; RH= 26500Kg Trong maët phaúng vuoâng goùc vôùi maët phaúng naâng caàn Phaûn löïc töïa ngang döôùi taùc duïng cuûa moâmen töïa toång do caùc taûi troïng ngang sinh ra Mng laø moät caëp löïc ñöôïc tính theo coâng thöùc (8.63) [1]: 4.5. Phöông phaùp tính: Keát caáu caàn cuûa caàn truïc ñöôïc thieát keá tính toaùn theo phöông phaùp öùng suaát cho pheùp. Trong ñoù öùng suaát phaùt sinh trong keát caáu döôùi taùc duïng cuûa taûi troïng khoâng ñöôïc vöôït quaù trò soá öùng suaát cho pheùp cuûa vaät lieäu cheá taïo. Ñeå giaûm bôùt tieát dieän cuûa caàn maø vaãn ñaûm baûo ñöôïc ñoä beàn vaø ñoä oån ñònh ta choïn vaät lieäu laøm caàn laø theùp CT5. Trong ñoù : ®smax: öùng suaát lôùn nhaát trong keát caáu kim loaïi do taùc duïng cuûa taûi troïng. ® [s]: öùng suaát cho pheùp cuûa vaät lieäu cheá taïo. Ñoái vôùi vaät lieäu deûo: + sch : giôùi haïn chaûy cuûa vaät lieäu sch = (2700 ¸3100) kg/cm2 + n : heä soá an toaøn (n = 1,4¸1,6) Þ [s] =(1300¸2210) kg/cm2 Þ [s] = (130¸221) N/mm2 _ ÖÙng suaát caét cho pheùp : [t] = 0,6[s] = (78¸132) N/mm2 Hieän nay ngöôøi ta ñeà ra phöông phaùp tính môùi caùch ñaùnh giaù môùi veà ñoä beàn keát caáu kim loaïi maùy truïc, coù xeùt ñeán söï laøm vieäc thöïc teá cuûa vaät lieäu ôû ngoaøi giôùi haïn ñaøn hoài, thöôøng laø phöông phaùp tính theo traïng thaùi giôùi haïn hay taûi troïng phaù hoaïi. Theo phöông phaùp tính naøy keát caáu kim loaïi khoâng ñaët trong traïng thaùi laøm vieäc maø ñaët trong traïng thaùi tôùi haïn, töùc laø trong traïng thaùi keát caáu maát khaû naêng chòu taûi, khoâng theå laøm vieäc bình thöôøng ñöôïc nöõa, hoaëc coù bieán daïng quaù möùc, hoaëc do phaùt sinh ra caùc veát nöùt. Chính vì theá neân keát quaû tính theo phöông phaùp naøy tieát kieäm hôn phöông phaùp öùng suaát cho pheùp. Tuy vaäy, ñoái vôùi yeâu caàu cuûa moät soá keát caáu, tính theo traïng thaùi tôùi haïn ñoâi khi ñöa ñeán nhöõng bieán daïng töông ñoái lôùn, vöôït quaù möùc ñoä cho pheùp. Do ñoù trong phöông phaùp tính naøy ngöôøi ta ñaëc bieät chuù yù tôùi bieán daïng. Phöông phaùp tính theo traïng thaùi tôùi haïn chöa ñöôïc hoaøn thieän ñeå tính keát caáu kim loaïi cuûa taát caû caùc loaïi maùy truïc neân chuùng ta chuû yeáu tính theo phöông phaùp öùng suaát cho pheùp vì phöông phaùp naøy ñaõ phaùt trieån khaù phong phuù vaø hoaøn chænh . Keát caáu kim loaïi cuûa caàn ñöôïc tính theo hai tröôøng hôïp phoái hôïp taûi troïng sau ñaây: Tröôøng hôïp thöù nhaát: taûi troïng khoâng di ñoäng tính + taûi troïng taïm thôøi tính khi treo troïng taûi lôùn nhaát ôû taàm vôùi lôùn nhaát. Tröôøng hôïp thöù hai: taûi troïng di ñoäng tính + taûi troïng taïm thôøi tính khi treo troïng taûi lôùn nhaát ôû taàm vôùi lôùn nhaát + löïc quaùn tính ngang + taûi troïng gioù ôû traïng thaùi laøm vieäc. Taûi troïng khoâng di ñoäng (khoâng keå ñeá heä soá ñieàu chænh) + taûi troïng do caùc thaønh phaàn ôû ñaàu caàn khi taàm vôùi nhoû nhaát + taûi troïng gioù ôû traïng thaùi khoâng laøm vieäc. 4.6. Xaùc ñònh noäi löïc caùc thanh trong daøn: 4.6.1. Khaùi nieäm: Daøn laø moät heä goàm nhieàu thanh thaúng noái vôùi nhau baèng nhöõng khôùp. Ñeå taêng ñoä chính xaùc cuûa pheùp tính, noäi löïc trong caùc thanh caàn ñöôïc xaùc ñònh theo heä khoâng gian. Tuy nhieân ñeå ñôn giaûn hôn trong caùc pheùp tính ta coù theå chia heä khoâng gian ra nhieàu heä phaúng vaø moãi heä phaúng naøy ñaët döôùi taùc duïng cuûa caùc heä löïc trong maët phaúng töông öùng. Giao ñieåm cuûa caùc thanh trong daøn goïi laø maét. Khoaûng caùch giöõa caùc maét thuoäc cuøng moät ñöôøng bieân goïi laø ñoát. Thanh taïo thaønh chu vi cuûa daøn ôû phía treân goïi laø thanh bieân treân, ôû phía döôùi goïi laø thanh bieân döôùi. Ngoaøi ra coøn coù caùc thanh giaèng cheùo: Ñeå tính daøn ñöôïc ñôn giaûn ta thöøa nhaän giaû thieát sau: Maét cuûa daøn phaûi naèm taïi giao ñieåm cuûa caùc truïc thanh vaø ñöôïc xem laø khôùp lyù töôûng. Taûi troïng chæ taùc duïng taïi maét cuûa daøn. Troïng löôïng baûn thaân cuûa thanh khoâng ñaùng keå so vôùi taûi troïng taùc duïng leân daøn. Töø caùc giaû thieát treân ta thaáy caùc thanh trong daøn chæ chòu löïc keùo hoaëc neùn nghóa laø chòu löïc doïc truïc maø khoâng coù moâmen uoán. 4.6.2. Tính noäi löïc trong daøn baèng phöông phaùp taùch maét: Tính caàn trong maët phaúng naèm naâng haï. Trong maët phaúng naâng haï, sô ñoà tính caàn laø moät daàm ñaët treân hai goái töïa.Caùc taûi troïng taùc duïng leân caàn trong tröôøng hôïp naøy bao goàm: Troïng löôïng haøng vaø troïng löôïng vaät mang. Troïng löôïng baûn thaân cuûa caàn ñöôïc coi laø taûi troïng taùc duïng phaân boá ñeàu leân caùc maét cuûa caàn. Löïc caêng trong daây caùp treo haøng. Löïc caêng trong daây caùp treo caàn. Taát caû caùc taûi troïng treân gaây ra caëp phaûn löïc taïi goái töïa ñuoâi caàn Rh, Rv ñaõ ñöôïc xaùc ñònh töø tröôùc.Vaäy ñeå xaùc ñònh ñöôïc noäi löïc cuûa caùc thanh trong daøn ôû maët phaúng naâng haï ta ñaõ duøng phöông phaùp coâng thöùc thöïc nghieäm.nhöng ñeå xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc noäi löïc trong caùc thanh bieân vaø thanh giaèng ta duøng phöông phaùp taùch maét, sô ñoà taùch maét nhö hình veõ: Tính cho tröôøng hôïp caàn chòu taát caû caùc löïc gaây baát lôïi nhaát: Sô ñoà taùch maét trong maët phaúng naâng Sô ñoà taùch maét trong maët phaúng vuoâng goùc vôùi maët phaúng naâng caàn BAÛNG 1 Thanh bieân treân Hình thöùc Caùc giaù tri löïc ôû caùc taàm vôùi ( kG ) STT chòu löïc R=35m R=16m R=4m 1 Neùn -6140,88 -5375,17 -78194,94 2 -24502,38 -24809,06 -95687,23 3 -34522,16 -34661,8 -105523,2 4 -24846,84 -24904,87 -88374,01 5 -32674,82 -32728,39 -91315,28 6 -38885,13 -38934,24 -92638,89 7 -43477,77 -43522,42 -92344,83 8 -46452,75 -46492,93 -90433,10 9 -47549,69 -47580,94 -81755,63 10 -45671,65 -45698,44 -7499,89 11 -42175,95 -42198,27 -66609,48 12 -36930,17 -36948,02 -56476,99 13 -30066,72 -30080,11 -44726,83 14 -34233,21 -34247,32 -49680,19 15 -36414,84 -36428,95 -51861,81 16 -36414,84 -36428,95 -51861,81 BAÛNG 2 Thanh bieân döôùi Hình thöùc Caùc giaù tri löïc ôû caùc taàm vôùi ( kG ) STT chòu löïc R=35m R=16m R=4m 1 Keùo 26768,88 31156,88 85302,41 2 26302,7 30815,9 84889,94 3 20458,64 24904,87 79017,21 4 28286,62 32728,39 91315,28 5 34496,93 38934,24 92638,89 6 39089,57 43522,42 92344,83 7 42064,55 46492,93 90433,10 8 43421,85 47845,77 86903,7 9 43421,85 47845,77 86903,7 10 43161,49 47580,94 81756,63 11 41283,45 45698,44 74991,89 12 37787,75 42198,27 66609,48 13 32541,97 36948,02 56476,99 14 25678,52 30080,11 44726,83 15 27951,89 32353,48 47000,2 16 30022,38 34423,98 49070,7 BAÛNG 3 Thanh giaèng ñöùng