Đề tài Giải pháp tài chính hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2005-2010

Trang 1 MUÏC LUÏC MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU-------------------------------------------------------------------------------------------- 1 CHÖÔNG I: DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA VAØ VAI TROØ CUÛA CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC PHAÙT TRIEÅN DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ VIEÄT NAM ----- 4 1.1. Khaùi quaùt veà doanh nghieäp nhoû vaø vöøa: ------------------------------------------------------- 4 1.1.1. Khaùi nieäm veà DNNVV--------------------------------------------------------------------- 4 1.1.2. Vai troø cuûa DNNVV trong neàn kinh teá thò tröôøng ----------------------------------- 6 1.1.3. Nhöõng öu theá vaø haïn cheá cuûa DNNVV trong neàn kinh teá thò tröôøng ----------- 9 1.2. Vai troø cuûa chính saùch taøi chính trong vieäc phaùt trieån DNNVV----------------------------11 1.3. Caùc chính saùch hoã trôï DNNVV ôû Vieät Nam töø phía nhaø nöôùc: ---------------------------12 1.3.1. Chính saùch taøi chính tín duïng -----------------------------------------------------------12 1.3.2. Chính saùch thueá ----------------------------------------------------------------------------14 1.3.3. Chính saùch thöông maïi -------------------------------------------------------------------14 1.3.4. Chính saùch ñaàu tö -------------------------------------------------------------------------15 1.3.5. Chính saùch ñaát ñai-------------------------------------------------------------------------15 1.3.6. Chính saùch coâng ngheä vaø ñaøo taïo -----------------------------------------------------15 1.4. Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc trong vieäc söû duïng chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV: ---------------------------------------------------------------------------------16 1.4.1. Chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû moät soá nöôùc ------------------16 1.4.2. Moät soá baøi hoïc kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam---------------------------------------24 CHÖÔNG II: CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC HOà TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ TÆNH VÓNH LONG HIEÄN NAY ----------------------------27 2.1. Vaøi neùt veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi cuûa Tænh Vónh Long -----------------------27 2.2. Ñaëc ñieåm cuûa DNNVV ôû Tænh Vónh Long: -----------------------------------------------------33 2.2.1. Tình hình phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long: -------------------------------------33 a. Veà soá löôïng-----------------------------------------------------------------------------------33 b. Ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc cuûa caùc DNNVV ------------------------------37 c. Veà lao ñoäng -----------------------------------------------------------------------------------38 d. Veà Voán-----------------------------------------------------------------------------------------42 e. Veà coâng ngheä --------------------------------------------------------------------------------44 f. Veà cô caáu ngaønh ngheà----------------------------------------------------------------------47 g. Veà cô caáu laõnh thoå --------------------------------------------------------------------------48 Trang 2 h. Veà tình hình xuaát khaåu ---------------------------------------------------------------------49 2.2.2. Nhöõng khoù khaên chuû yeáu cuûa DNNVV Tænh Vónh Long hieän nay vaø nguyeân nhaân:-------------------------------------------------------------------------------53 a. Khoù khaên veà taøi chính ----------------------------------------------------------------------53 b. Maùy moùc thieát bò laïc haäu-------------------------------------------------------------------54 c. Trình ñoä quaûn lyù - lao ñoäng thaáp ---------------------------------------------------------55 d. Thieáu ñaát laøm maët baèng kinh doanh ----------------------------------------------------56 e. Thieáu thoâng tin thöông maïi----------------------------------------------------------------57 f. Söùc caïnh tranh keùm ------------------------------------------------------------------------58 g. Thieáu cô cheá thöïc hieän chính saùch hoã trôï cuûa nhaø nöôùc --------------------------59 2.3. Thöïc traïng chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long: ---------------------------- 60 2.3.1. Thöïc chính saùch taøi chính tín duïng -------------------------------------------------------60 2.3.2. Thöïc traïng veà chính saùch thueá -------------------------------------------------------------63 2.3.3. Thöïc traïng veà chính saùch xuaát nhaäp khaåu-----------------------------------------------64 2.3.4. Thöïc traïng veà chính saùch ñaàu tö-----------------------------------------------------------65 2.3.5. Thöïc traïng veà chính saùch ñaát ñai ----------------------------------------------------------67 2.3.6. Thöïc traïng veà chính saùch coâng ngheä vaø ñaøo taïo --------------------------------------68 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP TAØI CHÍNH HOà TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ TÆNH VÓNH LONG GIAI ÑOAÏN 2005 – 2010-----------------------------------------70 3.1. Muïc tieâu toång quaùt phaùt trieån kinh teá Tænh Vónh Long ñeán naêm 2010: ------------------70 3.1.1. Veà toác ñoä taêng tröôûng GDP--------------------------------------------------------------70 3.1.2. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá--------------------------------------------------------------71 3.1.3. GDP bình quaân ñaàu ngöôøi --------------------------------------------------------------71 3.2. Ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long ñeán naêm 2010: ---------71 3.2.1. Hoã trôï phaùt trieån DNNVV laø nhieäm vuï quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh -----------------------------------------------------------72 3.2.2. Öu tieân phaùt trieån DNNVV ôû noâng thoân laø boä phaän quan troïng nhaát cuûa chieán löôïc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân -------73 3.2.3. Öu tieân phaùt trieån DNNVV trong hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp ñoái vôùi moät soá lónh vöïc, ngaønh maø DNNVV coù khaû naêng vaø öu theá---------------------73 3.2.4. Phaùt trieån DNNVV trong moái lieân keát coâng nghieäp beàn vöõng, chaët cheõ vôùi caùc DN lôùn, nhaèm taïo öu theá vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa DNNVV noùi rieâng vaø DN TænhVónh Long noùi chung--------------------------------74 Trang 3 3.2.5. Tröôùc tieân taäp trung hoùa DNNVV ôû moät soá ñòa baøn troïng ñieåm, moät soá thò xaõ, thò traán, caùc khu coâng nghieäp ------------------------------------------------------74 3.3. Giaûi phaùp taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long giai ñoaïn 2005- 2010: --------------------------------------------------------------------------------------------------74 3.3.1. Caùc giaûi phaùp veà thueá --------------------------------------------------------------------74 a. Hôïp lyù hoùa thueá thu nhaäp caù nhaân ------------------------------------------------------75 b. Ñoái vôùi thueá thu nhaäp DN -----------------------------------------------------------------75 c. Tieáp tuïc caûi caùch thueá giaù trò gia taêng --------------------------------------------------79 d. Caàn giaûi quyeát caùc vöôùng maéc veà thueá cuûa DNNVV -------------------------------81 3.3.2. Giaûi phaùp taïo voán cho caùc DNNVV: ---------------------------------------------------82 a. Taïo voán qua hình thöùc tín duïng ----------------------------------------------------------82 b. Caûi caùch vaø ñoåi môùi caùc ñònh cheá taøi chính -------------------------------------------85 c. Taïo voán vay hình thöùc lieân doanh, lieân keát --------------------------------------------87 d. Coi troïng vaø taïo thuaän lôïi ñeå hoã trôï caùc DNNVV tieáp caän caùc nguoàn voán ngoaøi ngaân saùch Nhaø nöôùc --------------------------------------------------------------87 3.3.3. Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn (taäp trung vaø phi taäp trung), taïo ñieàu kieän cho caùc DNNVV tham gia vaøo thò tröôøng --------------------------------------88 3.3.4. Moät soá giaûi phaùp khaùc: -------------------------------------------------------------------90 a. Khuyeán khích caùc ngaân haøng thöông maïi cung caáp tín duïng hoaëc goùp voán vaøo caùc DNNVV cuøng hôïp taùc kinh doanh --------------------------------------------90 b. Cho pheùp caùc DNNVV khaáu hao nhanh taøi saûn coá ñònh ---------------------------91 c. Hoã trôï maët baèng SXKD --------------------------------------------------------------------92 d. Hoaøn thieän chính saùch ñaàu tö ------------------------------------------------------------94 e. Hoã trôï thoâng tin kinh teá, thò tröôøng, xuaát nhaäp khaåu---------------------------------95 f. Hoã trôï veà coâng ngheä vaø ñaøo taïo----------------------------------------------------------97 3.4. Moät soá ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp:-------------------------------------------------98 3.4.1. Duy trì söï oån ñònh kinh teá - xaõ hoäi cuûa Tænh------------------------------------------99 3.4.2. Keát hôïp ñoàng boä caùc giaûi phaùp taøi chính vôùi caùc coâng cuï quaûn lyù vó moâ -----99 3.4.3. Thaønh laäp cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø toå chöùc ñaïi dieän cuûa DNNVV ------100 3.4.4. Caùc ñieàu kieän khaùc ------------------------------------------------------------------------101 KEÁT LUAÄN --------------------------------------------------------------------------------------------------104 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Trang 4 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Trong lòch söû phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi, keå caû caùc nöôùc phaùt trieån, ñang phaùt trieån vaø caùc nöôùc coù neàn kinh teá chuyeån ñoåi, DNNVV luoân luoân ñoùng vai troø vaø coù taùc duïng heát söùc quan troïng trong taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá nhôø nhöõng öu theá vaø nhöõng thaønh quaû maø noù mang laïi cho neàn kinh teá. ÔÛ nöôùc ta, do trình ñoä kinh teá coøn thaáp, quy moâ kinh teá haïn heïp vaø nhu caàu phaùt huy moïi nguoàn löïc saün coù ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, vieäc chuù troïng phaùt trieån DNNVV caøng coù yù nghóa quan troïng hôn bao giôø heát. Sau hôn 15 naêm ñoåi môùi, yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng ñoù, chính phuû Vieät Nam ñaõ coù nhöõng chính saùch khuyeán khích phaùt trieån DNNVV. Nhöõng chính saùch naøy ñaõ ñem laïi nhöõng keát quaû nhaát ñònh nhö: taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, gia taêng khoái löôïng saûn phaåm, khai thaùc caùc tieàm naêng trong nhaân daân, laøm cho neàn kinh teá naêng ñoäng hôn, taêng thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc … ÔÛ tænh Vónh Long hieän nay, soá löôïng DNNVV chieám tyû leä aùp ñaûo, treân 99% toång soá DN toaøn tænh, caùc DNNVV ñaõ coù nhieàu ñoùng goùp to lôùn cho söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh. Tuy nhieân, cuõng nhö tình hình chung cuûa caû nöôùc, caùc DNNVV cuûa tænh vaãn ñang phaûi ñoái maët vôùi nhieàu khoù khaên trong quaù trình hoaït ñoäng SXKD nhö: thieáu voán, coâng ngheä laïc haäu, trình ñoä lao ñoäng thaáp, trình ñoä caùn boä quaûn lyù yeáu keùm, thieáu maët baèng saûn xuaát, thoâng tin thöông maïi … aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc DNNVV treân thò tröôøng trong nöôùc, khu vöïc vaø theá giôùi, ñaëc bieät laø trong boái caûnh hoäi nhaäp hieän nay. Do ñoù, beân caïnh nhöõng noã löïc cuûa baûn thaân caùc DNNVV, söï hoã trôï töø phía chính quyeàn ñòa phöông laø voâ cuøng caàn thieát vaø quan troïng, ñaëc bieät laø hoã trôï veà taøi chính ñeå phaùt trieån caùc DNNVV, goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh Vónh Long oån ñònh vaø beàn vöõng. Caùc chính saùch hoã trôï trong thôøi gian qua, sau nhieàu laàn söûa ñoåi, boå sung vaãn chöa hoaøn thieän ñeå thöïc söï taïo ñieàu kieän cho caùc DNNVV phaùt trieån Trang 5 maïnh meõ. Vì vaäy, chuùng toâi choïn ñeà taøi “Giaûi phaùp taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV tænh Vónh Long giai ñoaïn 2005-2010” ñeå nghieân cöùu, töø ñoù ñöa ra moät soá kieán nghò veà giaûi phaùp nhaèm goùp phaàn giaûi quyeát caùc vaán ñeà vöôùng maéc trong chính saùch hoã trôï DNNVV treân ñòa baøn tænh Vónh Long. 2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Ñaùnh giaù thöïc traïng caùc DNNVV vaø chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû tænh Vónh Long hieän nay. - Ñeà nghò moät soá giaûi phaùp taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû tænh Vónh Long giai ñoaïn 2005-2010. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñeà taøi nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà DNNVV cuûa tænh Vónh Long, DNNVV cuûa tænh laø caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, phaân loaïi keát hôïp caû 2 tieâu chí: coù soá voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng vaø soá lao ñoäng trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi, theo Nghò ñònh 90/2001/NÑ-CP ngaøy 23/11/2001 cuûa Chính phuû “Veà trôï giuùp phaùt trieån DNNVV”. Trong phaïm vi ñeà taøi naøy, chuùng toâi taäp trung phaân tích nhöõng taùc ñoäng tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa caùc chính saùch taøi chính, caùc chính saùch kinh teá vó moâ, cuûa khung phaùp lyù vaø caùc thuû tuïc haønh chính ñoái vôùi söï phaùt trieån caùc DNNVV ôû tænh Vónh Long. Chuùng toâi cuõng coá gaéng ñöa ra nhöõng kieán nghò veà caùc bieän phaùp caàn thieát cho vieäc caûi thieän caùc chính saùch treân nhaèm khaéc phuïc nhöõng vöôùng maéc trong quaù trình phaùt trieån caùc DNNVV, giuùp caùc DN naøy phaùt huy heát tieàm naêng cuûa mình, vì ñoù laø ñoäng löïc phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Vónh Long. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Luaän vaên söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng vaø duy vaät lòch söû laøm cô sôû ñeå xem xeùt caùc vaán ñeà nghieân cöùu. Thoâng qua vieäc thu thaäp thoâng tin töø caùc phöông tieän, keát hôïp vôùi vieäc khaûo saùt, ñieàu tra thu thaäp tö lieäu nhaèm thoáng keâ, toång hôïp, so saùnh, moâ hình Trang 6 hoùa vaø phaân tích ñeå laøm saùng toû caùc quan ñieåm cuûa chuùng toâi nhöõng vaán ñeà nghieân cöùu ñaët ra. 5. Caáu truùc cuûa ñeà taøi: Caáu truùc cuûa ñeà taøi bao goàm caùc chöông: Chöông I: DNNVV vaø vai troø cuûa chính saùch taøi chính trong vieäc phaùt trieån DNNVV ôû Vieät Nam. Chöông II: Thöïc traïng chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû tænh Vónh Long hieän nay. Chöông III: Giaûi phaùp taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû tænh Vónh Long giai ñoaïn 2005 - 2010. Trang 7 CHÖÔNG I DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA VAØ VAI TROØ CUÛA CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC PHAÙT TRIEÅN DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ VIEÄT NAM 1.1. KHAÙI QUAÙT VEÀ DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA: 1.1.1. Khaùi nieäm veà DNNVV: DNNVV laø loaïi DN ñöôïc phaân loaïi theo qui moâ. Nhieàu nöôùc treân theá giôùi, trong ñoù coù nhöõng nöôùc coù ñieàu kieän kinh teá vaø trình ñoä phaùt trieån gaàn gioáng Vieät Nam, söû duïng 3 tieâu chí ñeå phaân loaïi DN laø voán, soá lao ñoäng vaø doanh thu, trong ñoù voán vaø soá lao ñoäng ñöôïc nhieàu nöôùc aùp duïng nhaát. Chæ soá bình quaân ôû caùc nöôùc naøy laø neáu DN coù soá voán kinh doanh nhoû hôn 1 trieäu USD vaø coù ít hôn 200 lao ñoäng ñöôïc coi laø DNNVV. Tuy nhieân caùc tieâu chí naøy khoâng coá ñònh, chuùng phuï thuoäc vaøo chính saùch vaø khaû naêng hoã trôï cuûa moãi chính phuû trong töøng thôøi kyø, thaäm chí trong cuøng moät nöôùc cuõng coù tröôøng hôïp caùc toå chöùc hoã trôï coù tieâu chí rieâng ñeå xaùc ñònh DN ñuû ñieàu kieän nhaän hoã trôï. Baûng 1.1. Tieâu chí xaùc ñònh DNNVV ôû moät soá nöôùc Nöôùc Soá lao ñoäng Toång voán hoaëc giaù trò taøi saûn Doanh thu UÙc < 500 trong coâng nghieäp, DV Canada < 500 trong coâng nghieäp, DV < 20 trieäu ñoâ la Canada Hong Kong < 100 trong coâng nghieäp < 50 trong dòch vuï Nöôùc Soá lao ñoäng Toång voán hoaëc giaù trò taøi saûn Doanh thu Indonexia < 100 < 0,6 tyû Rupiah < 2 tyû Rupiah Nhaät < 100 trong buoân baùn. < 30 trieäu Yeân Trang 8 < 50 trong baùn leû < 300 trong caùc ngaønh khaùc < 10 trieäu Yeân < 100 trieäu Yeân Mexico < 250 < 7 trieäu USD Philippines < 200 < 100 trieäu Peso Singapore < 100 < 499 trieäu USD Myanmas < 100 Thaùi Lan < 100 < 20 trieäu Baht Myõ < 500 ÔÛ Vieät Nam, caùc ñòa phöông, caùc ngaønh, caùc toå chöùc coù caùc caùch xaùc ñònh DNNVV khaùc nhau: - Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI ) xaùc ñònh: + Ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp: nhöõng DN coù voán töø 5–10 tyû ñoàng vaø soá lao ñoäng trung bình haøng naêm töø 200-500 ngöôøi laø DN vöøa, DN coù voán döôùi 5 tyû ñoàng vaø soá lao ñoäng trung bình döôùi 200 ngöôøi laø DN nhoû. + Ñoái vôùi ngaønh thöông maïi: nhöõng DN coù voán töø 5-10 tyû ñoàng vaø soá lao ñoäng trung bình haøng naêm töø 50-100 ngöôøi laø DN vöøa, DN coù voán döôùi 5 tyû ñoàng vaø lao ñoäng trung bình döôùi 50 ngöôøi laø DN nhoû. - Trung taâm phaùt trieån ngoaïi thöông vaø ñaàu tö (FTDC) caên cöù vaøo döï aùn cuûa Lieân Hieäp Quoác nghieân cöùu veà DNNVV ôû Vieät Nam xaùc ñònh: DN vöøa laø nhöõng DN coù quy moâ voán töø 1 tyû ñeán 4 tyû ñoàng vaø coù coâng nhaân töø 30 ñeán 200 ngöôøi, DN nhoû laø DN coù quy moâ voán döôùi 1 tyû ñoàng vaø soá coâng nhaân döôùi 30 ngöôøi. - Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam xaùc ñònh DNNVV laø nhöõng DN coù soá lao ñoäng thöôøng xuyeân döôùi 500 ngöôøi, voán coá ñònh döôùi 10 tyû ñoàng, voán löu ñoäng döôùi 8 tyû ñoàng vaø doanh thu haøng naêm döôùi 20 tyû ñoàng. - Theo coâng vaên soá 681/CP-KTN ngaøy 20/6/1998 cuûa Vaên phoøng Chính phuû, DNNVV laø nhöõng DN coù voán ñieàu leä döôùi 5 tyû ñoàng vaø coù soá lao ñoäng trung bình haøng naêm döôùi 200 ngöôøi. Ngaøy 23/11/2001, Chính phuû ban haønh Trang 9 Nghò ñònh 90/2001/NÑ-CP veà trôï giuùp phaùt trieån DNNVV, ñònh nghóa DNNVV laø cô sôû SXKD ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi. Tuy nhieân caên cöù tình hình kinh teá - xaõ hoäi cuï theå ôû töøng ñòa phöông, caên cöù vaøo caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà khaùc nhau maø ñòa phöông coù theå linh hoaït aùp duïng ñoàng thôøi caû 2 tieâu chí voán vaø lao ñoäng hoaëc moät trong hai tieâu chí treân cho phuø hôïp vì hai tieâu chí treân thöôøng khoâng luoân luoân töông thích vôùi nhau, nhaát laø trong ñieàu kieän hieän nay coù nhöõng DN hoaït ñoäng trong lónh vöïc coâng ngheä cao, coù soá voán hoaëc doanh thu khaù lôùn nhö soá lao ñoäng laïi raát ít vì ñoù laø nhöõng lao ñoäng coù chuyeân moân kyõ thuaät cao. Theo kinh nghieäm cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi, neân coù tieâu chí rieâng cho caùc DNNVV hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc khaùc nhau (coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï,…) vaø caàn coù ñieàu chænh qua töøng thôøi kyø tuøy thuoäc vaøo yeâu caàu phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, giuùp thöïc hieän toát nhöõng chính saùch khuyeán khích phaùt trieån DNNVV cuûa nhaø nöôùc. 1.1.2. Vai troø cuûa DNNVV trong neàn kinh teá thò tröôøng: Theo soá lieäu thoáng keâ, nöôùc ta hieän nay coù khoaûng treân 90% toång soá DN laø DNNVV vôùi caùc hình thöùc: DNNN, DNTN, coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn…; DNNVV ñoùng vai troø ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta, theå hieän ôû moät soá maët sau: - Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn oån ñònh xaõ hoäi: Ñaây laø theá maïnh roõ reät cuûa DNNVV vaø laø nguyeân nhaân chuû yeáu khieán ta phaûi ñaëc bieät chuù troïng phaùt trieån DNNVV ôû nöôùc ta hieän nay. Giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm luoân laø vaán ñeà böùc xuùc cuûa haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi. Phaùt trieån DNNVV laø moät giaûi phaùp höõu hieäu giaûi quyeát vaán ñeà thaát nghieäp. Lyù do ñôn giaûn laø DNNVV thöôøng ñöôïc deã daøng taïo laäp vôùi moät löôïng voán khoâng lôùn, vaø thöôøng xuyeân ñaùp öùng ñöôïc nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng. Vì vaäy, maëc duø soá löôïng lao ñoäng trong moät DNNVV khoâng nhieàu, nhöng theo quy Trang 10 luaät soá ñoâng, moät soá löôïng lôùn DNNVV trong neàn kinh teá seõ taïo ra phaàn lôùn coâng aên vieäc laøm cho xaõ hoäi. Theo thoáng keâ cuûa Toång Cuïc Thoáng Keâ, naêm 2000 caû nöôùc coù 1.447.000 ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng khoâng coù vieäc laøm, trong ñoù khu vöïc thaønh thò chieám 48%, khu vöïc noâng thoân chieám 52%. Döï baùo töø nay ñeán naêm 2010, maëc duø daân soá coù theå taêng chaäm laïi nhöng nguoàn lao ñoäng vaãn taêng nhanh lieân tuïc do tyû leä daân soá trong ñoä tuoåi lao ñoäng tieáp tuïc taêng (moãi naêm coù theâm khoaûng 1,8 trieäu ngöôøi böôùc vaøo tuoåi lao ñoäng), ñoøi hoûi giaûi quyeát vieäc laøm caáp baùch. Khu vöïc DNNVV thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá hieän thu huùt khoaûng 25- 26% löïc löôïng lao ñoäng phi noâng nghieäp caû nöôùc nhöng trieån voïng thu huùt theâm lao ñoäng raát lôùn vì suaát ñaàu tö cho moät choã laøm vieäc ôû ñaây thaáp hôn raát nhieàu so vôùi DN lôùn, chuû yeáu laø do chi phí thaáp vaø thu huùt ñöôïc caùc nguoàn voán raûi raùc trong daân, laø nôi coù nhieàu thuaän lôïi nhaát ñeå tieáp nhaän soá lao ñoäng ôû noâng thoân taêng theâm moãi naêm, soá lao ñoäng töø caùc DNNVV doâi ra qua vieäc coå phaàn hoùa, baùn, khoaùn, cho thueâ,… - DNNVV cung caáp moät khoái löôïng lôùn, ña daïng phong phuù veà saûn phaåm, ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng kinh teá: Vôùi soá löôïng ñoâng ñaûo trong neàn kinh teá, DNNVV taïo ra moät khoái löôïng saûn phaåm ñaùng keå cho xaõ hoäi. Maët khaùc, do ñaëc tính linh hoaït, meàm deûo, DNNVV coù khaû naêng ñaùp öùng nhöõng nhu caàu ngaøy caøng ña daïng, phong phuù vaø ñoäc ñaùo cuûa ngöôøi tieâu duøng, ñaëc bieät laø nhöõng saûn phaåm coù tính chaát linh tinh, laët vaët khoâng thích hôïp vôùi caùc DN lôùn. ÔÛ Vieät Nam, moãi naêm DNNVV ñoùng goùp khoaûng 26% GDP cuûa caû nöôùc. Trong lónh vöïc saûn xuaát coâng nghieäp, khu vöïc DNNVV ñoùng goùp öôùc tính 30% giaù trò toång saûn löôïng coâng nghieäp haøng naêm. Moät soá ngaønh ngheà nhö chieáu coùi, haøng thuû coâng myõ ngheä…DNNVV taïo ra 100% giaù trò saûn löôïng haøng hoùa. - DNNVV goùp phaàn khai thaùc tieàm naêng phong phuù trong daân: Trang 11 Döïa treân nhöõng öu theá cuûa DNNVV nhö thaønh laäp vôùi soá voán ít, thu hoài voán nhanh, söû duïng caùc tieàm naêng veà nguoàn voán lao ñoäng vaø nguyeân vaät lieäu saún coù ôû ñòa phöông, söû duïng caùc saûn phaåm phuï hoaëc pheá phaåm, pheá lieäu cuûa caùc DN lôùn, DNNVV thu huùt ñöôïc moät khoái löôïng lôùn veà voán nhaøn roãi cuûa caùc taàng lôùp daân cö, ñoàng thôøi thu huùt ñöôïc nhieàu lao ñoäng vaøo tham gia saûn xuaát maø khoâng ñoøi hoûi trình ñoä cao hay maát nhieàu thôøi gian ñaøo taïo. Ngoaøi ra DNNVV coù nhieàu thuaän lôïi trong khai thaùc caùc tieàm naêng veà trí tueä, tay ngheà tinh xaûo, bí quyeát ngheà nghieäp,… Vieäc phaùt trieån caùc DN saûn xuaát caùc ngaønh ngheà truyeàn thoáng ôû noâng thoân laø moät trong nhöõng höôùng quan troïng ñeå söû duïng tay ngheà cuûa caùc ngheä nhaân, maø hieän nay ñang bò mai moät daàn, nhaèm thu huùt lao ñoäng noâng thoân vaø phaùt huy lôïi theá cuûa töøng vuøng ñeå phaùt trieån kinh teá. - Baûo ñaûm cho neàn kinh teá naêng ñoäng hôn: Do yeâu caàu voán ít, qui moâ nhoû, DNNVV coù nhieàu khaû naêng thay ñoåi maët haøng, chuyeån höôùng saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä,…. Ñoái vôùi DN lôùn, DNNVV coøn coù theå laøm ñaïi lyù, veä tinh, tieâu thuï haøng hoùa hoaëc cung caáp vaät tö ñaàu vaøo vôùi giaù reû hôn, goùp phaàn haï giaù thaønh, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát cho DN lôùn. - Goùp phaàn vaøo söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa: ÔÛ caùc nöôùc cuõng nhö ôû Vieät Nam, caùc DN lôùn thöôøng taäp trung ôû caùc thaønh phoá vaø caùc trung taâm coâng nghieäp, nôi coù cô sôû haï taàng phaùt trieån, nhöng laïi khoâng ñaùp öùng ñöôïc taát caû yeâu caàu cuûa neàn kinh teá nhö löu thoâng haøng hoùa, dòch vuï, phaùt trieån ngaønh ngheà truyeàn thoáng, tieåu thuû coâng nghieäp, giaûi quyeát lao ñoäng … gaây maát traïng thaùi caân ñoái nghieâm troïng veà trình ñoä phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi giöõa thaønh thò vôùi noâng thoân, giöõa caùc vuøng trong moät quoác gia. Chính söï phaùt trieån DNNVV laø phöông tieän quan troïng trong vieäc taïo laäp söï caân ñoái giöõa caùc vuøng. Noù giuùp cho vuøng saâu, vuøng xa, caùc vuøng noâng thoân coù theå khai thaùc ñöôïc tieàm naêng cuûa vuøng, ñòa phöông ñeå phaùt trieån caùc Trang 12 ngaønh saûn xuaát, dòch vuï, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, giöõa caùc ngaønh vaø caùc vuøng laõnh thoå, ñaët bieät laø khu vöïc noâng nghieäp vaø noâng thoân. 1.1.3. Nhöõng öu theá vaø haïn cheá cuûa DNNVV trong neàn kinh teá thò tröôøng: a. Moät soá öu theá cuûa DNNVV: - Deã khôûi nghieäp, ban ñaàu khoâng ñoøi hoûi gì nhieàu moïi maët nhö voán, soá löôïng nhaân coâng, maët baèng SXKD,… chính vì vaäy maø DNNVV toàn taïi vaø phaùt trieån ôû haàu heát caùc ngaønh, caùc lónh vöïc vaø chieám tyû leä lôùn trong caùc thaønh phaàn kinh teá. - Boä maùy quaûn lyù goïn nheï, giaøu tính meàm maïi, linh hoaït, naêng ñoäng, thích öùng nhanh vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa moâi tröôøng theå cheá, cheá ñoä kinh teá - xaõ hoäi. - Coù khaû naêng chuyeån höôùng kinh doanh nhanh vaø ít bò toån thaát khi thò tröôøng coù bieán ñoäng do voán ñaàu tö ít, thu hoài nhanh. - Ñaëc bieät thích nghi vôùi vieäc phaùt huy moïi tieàm naêng cuûa ñòa phöông vaø cô sôû. Do quy moâ nhoû, DNNVV deã daøng ñöôïc thieát laäp vaø phaùt trieån ôû moïi khu vöïc, moïi khoaûng troáng nhoû cuûa thò tröôøng ñeå tieáp caän vaø phaùt huy tieàm naêng cuûa ñòa phöông, nôi maø nhöõng DN lôùn khoâng theå len loûi vaøo ñöôïc. - Thuaän lôïi ñeå keát hôïp taêng tröôûng kinh teá vôùi coâng baèng xaõ hoäi. DNNVV hôn haún caùc DN lôùn veà aûnh höôûng tích cöïc ra moâi tröôøng xung quanh vì ñaây laø thaønh phaàn kinh teá thu huùt nhieàu lao ñoäng, ñaëc bieät laø lao ñoäng trung bình vaø thaáp, goùp phaàn raát lôùn trong giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho xaõ hoäi, taïo söï phaùt trieån caân baèng giöõa caùc khu vöïc. - Laø söï boå sung thieát yeáu cho chính söï sinh toàn vaø phaùt trieån cuûa caùc DN lôùn. DNNVV laø nhöõng maét xích nhoû nhöng raát quan troïng ñoái vôùi caùc DN lôùn vì DNNVV thöôøng saûn xuaát hoaëc gia coâng caùc saûn phaåm laøm ñaàu vaøo hoaëc ñaàu ra cho quaù trình saûn xuaát cuûa caùc DN lôùn. b. Moät soá haïn cheá cuûa DNNVV: - Do voán ít neân thieáu nguoàn löïc ñeå tieán haønh nhöõng coâng trình nghieân cöùu, trieån khai lôùn ñeå taän duïng khaû naêng cuûa caùch maïng khoa hoïc coâng Trang 13 ngheä, taát yeáu daãn tôùi trình ñoä kyõ thuaät yeáu keùm, laïc haäu, chaát löôïng saûn phaåm thaáp, khoù coù khaû naêng xuaát khaåu, môû roäng thò tröôøng. - Taøi löïc vaø nhaân löïc ít, khoâng ñuû söùc thöïc hieän nhöõng döï aùn lôùn veà ñaàu tö, chuyeån ñoåi cô caáu, tieáp thò, ñaøo taïo,… Ñeå theo kòp vaø taän thu lôïi ích cuûa toaøn caàu hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. - Khoâng coù öu theá cuûa kinh teá quy moâ ñeå coù ñöôïc nhöõng thaønh quaû vaø lôïi ích ñaët bieät maø chæ coù nhöõng quy moâ ñuû lôùn môùi coù ñöôïc. - Thöôøng bò “leùp veá” trong caùc moái quan heä vôùi nhaø nöôùc, ngaân haøng, khaùch haøng, caùc trung taâm khoa hoïc,… vì qui moâ nhoû, uy tín khoâng ñuû ñeå gaây söï chuù yù, quan taâm cuûa caùc ñoái taùc naøy trong vieäc tìm kieám söï hoã trôï veà chính saùch, taøi chính, thoâng tin, coâng ngheä,… - Thieáu söùc phoøng traùnh vaø choáng ruûi ro. - Raát khoù trong vieäc taäp hôïp thaønh moät löïc löôïng thoáng nhaát vaø maïnh ñeå coù vò theá chi phoái veà kinh teá, chính trò, xaõ hoäi vì soá löôïng quaù lôùn maø raûi raùc khaép moïi nôi. 1.2. VAI TROØ CUÛA CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC PHAÙT TRIEÅN DNNVV: 1.2.1. Kích thích thuùc ñaåy caùc taàng lôùp daân cö boû voán ñaàu tö tröïc tieáp taïo laäp DN môùi hoaëc môû roäng qui moâ hoaït ñoäng cuûa DNNVV, goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc phaùt trieån neân kinh teá: Baèng chính saùch öu ñaõi thueá, mieãn giaûm thueá, hoaøn thueá, chính saùch tín duïng öu ñaõi, chính saùch ñaàu tö baûo laõnh tín duïng…, nhaø nöôùc ñaõ khuyeán khích caùc taàng lôùp daân cö boû voán thaønh laäp DN môùi hoaëc khuyeán khích DN ñang hoaït ñoäng môû roäng qui moâ SXKD. 1.2.2. Goùp phaàn thuùc ñaåy taêng khaû naêng töï tích luõy vaø môû roäng khaû naêng huy ñoäng voán töø beân ngoaøi, giuùp cho DNNVV taêng cöôøng taøi chính ñeå phaùt trieån SXKD: Haïn cheá lôùn nhaát cuûa caùc DNNVV laø voán ít, töø ñoù haïn cheá ñeán vieäc trang bò maùy moùc, thieát bò vaø coâng ngheä tieân tieán, ñoàng thôøi cuõng raát khoù khaên trong vieäc môû roäng qui moâ SXKD. Vôùi chính saùch tín duïng öu ñaõi cuûa nhaø Trang 14 nöôùc ñaõ giuùp DN taêng theâm voán kinh doanh. Khi nhaø nöôùc cho vay voán vôùi laõi suaát thaáp treân thöïc teá laø ñaõ thöïc hieän moät khoaûn trôï caáp taøi chính cho DNNVV. Maët khaùc, cho vay voán vôùi laõi suaát thaáp ñöôïc xem nhö moät caùch giaûm chi phí ñaàu tö, naâng cao khaû naêng thu lôïi nhuaän, khaû naêng tích luõy cho DN. 1.2.3. Goùp phaàn quan troïng höôùng daãn vaø ñieàu tieát caùc hoaït ñoäng cuûa DNNVV vaøo caùc ngaønh ngheà vaø khu vöïc caàn phaùt trieån theo ñònh höôùng cuûa nhaø nöôùc: Nhaø nöôùc söû duïng chính saùch öu ñaõi, mieãn giaûm thueá, chính saùch tín duïng öu ñaõi. chính saùch ñaàu tö ñeå höôùng caùc DNNVV phaùt trieån ôû nhöõng ngaønh ngheà caàn öu tieân phaùt trieån, nhöõng vuøng haûi ñaûo, mieàn nuùi xa xoâi heûo laùnh ñeå khai thaùc tieàm naêng nhoû beù taïi ñòa phöông, goùp phaàn xoùa boû söï cheânh leäch giöõa noâng thoân vaø thaønh thò, giöõa ñoàng baèng vaø mieàn nuùi… Beân caïnh ñoù, ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc laø ñaàu tö coù tính chaát chaâm ngoøi. Ngoaøi vieäc ñaàu tö vaøo phaùt trieån cô sôû haï taàng, nhaø nöôùc taäp trung ñaàu tö vaøo caùc ngaønh muõi nhoïn, nhöõng DN coù taàm quan troïng. Keát quaû laø taïo ra söï phaùt trieån cuûa moät soá trung taâm kinh teá lôùn, keùm theo söï taïo laäp vaø phaùt trieån cuûa haøng loaït caùc DN maø chuû yeáu laø DNNVV coù tính chaát nhö nhöõng DN veä tinh xung quanh. 1.2.4. Taêng khaû naêng hoaït ñoäng kinh doanh vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc DNNVV treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá: Cuøng vôùi chính saùch öu ñaõi veà thueá, tín duïng, ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng taïo moâi tröôøng SXKD thuaän lôïi, nhaø nöôùc coøn söû duïng chính saùch taøi trôï tröïc tieáp vaø giaùn tieáp cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc DNNVV nhö trôï giaù xuaát khaåu, hoã trôï ñaøo taïo caùn boä quaûn lyù vaø coâng nhaân kyõ thuaät, hoã trôï veà coâng ngheä, xuùc tieán thöông maïi… nhaèm giuùp caùc DNNVV naâng cao khaû naêng hoaït ñoäng SXKD vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Trang 15 1.3. CAÙC CHÍNH SAÙCH HOà TRÔÏ DNNVV ÔÛ VIEÄT NAM TÖØ PHÍA NHAØ NÖÔÙC: 1.3.1. Chính saùch taøi chính tín duïng: Thoâng qua hình thöùc tín duïng ngaân haøng, nhaø nöôùc hoã trôï taøi chính cho caùc DNNVV baèng caùch cho caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh vay, ñoàng thôøi xaây döïng haønh lang phaùp lyù taïo ñieàu kieän cho caùc ngaân haøng nôùi loûng ñieàu kieän cho vay voán ôû giôùi haïn cho pheùp, ñeå caùc ngaân haøng thöông maïi chuû ñoäng hoã trôï caùc DNNVV trong vieäc laäp döï aùn SXKD ñuû tieâu chuaån vay voán ngaân haøng. Tuy nhieân do quy moâ voán vaø uy tín cuûa caùc DNNVV treân thò tröôøng coøn haïn cheá neân khoù tieáp caän roäng raõi ñeán caùc nguoàn voán tín duïng ngaân haøng. Khaéc phuïc ñieåm naøy, Chính phuû ñaõ thaønh laäp quyõ baûo laõnh tín duïng DNNVV ñeå baûo laõnh cho caùc DNNVV khi khoâng ñuû taøi saûn theá chaáp, caàm coá, vay voán cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Theo qui ñònh cuûa phaùp luaät, ñeå ñöôïc baûo laõnh tín duïng, caùc DN naøy phaûi coù döï aùn ñaàu tö, phöông aùn SXKD khaû thi vaø ñuû khaû naêng hoaøn traû voán vay, caùc DN phaûi coù toång giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá taïi toå chöùc tín duïng toái thieåu gaàn 30% giaù trò khoaûn vay; ñoàng thôøi tình hình taøi chính laønh maïnh, khoâng coù caùc khoaûn nôï ñoïng thueá, nôï quaù haïn taïi caùc toå chöùc tín duïng hoaëc caùc toå chöùc kinh teá khaùc. Quyõ baûo laõnh tín duïng seõ caáp baûo laõnh tín duïng toái ña baèng 80% phaàn cheânh leäch giöõa giaù trò khoaûn vay vaø giaù trò taøi saûn theá chaáp, caàm coá cuûa DNNVV taïi toå chöùc tín duïng. Phí baûo laõnh tín duïng baèng 0,8%/naêm tính treân soá tieàn ñöôïc baûo laõnh. Tuy raèng phí baûo laõnh coäng vôùi laõi suaát tieàn vay coù theå cao hôn so vôùi chi phí tieàn vay cuûa caùc toå chöùc tín duïng, nhöng ñieàu quan troïng laø tröôùc maét caùc DNNVV vay ñöôïc voán ngaân haøng maø khoâng ñoøi hoûi phaûi coù taøi saûn theá chaáp nhieàu. Chính phuû khuyeán khích, thaønh laäp caùc toå chöùc, caùc quyõ, chöông trình hoã trôï DNNVV nhö chöông trình cho vay cuûa ngaân haøng theá giôùi ñöôïc quaûn lyù thoâng qua ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam (WB- SB) trong lónh vöïc coâng nghieäp hoùa noâng thoân, hay Quyõ phaùt trieån DNNVV do EU taøi trôï (SMEDF) cho vay thoâng qua caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam…Nhaèm phaùt trieån saûn xuaát vaø taïo coâng aên vieäc laøm cho xaõ hoäi. Trang 16 Ngoaøi ra vieäc ñaàu tö cuûa ngaân saùch vaøo caûi taïo khoâi phuïc vaø ñaàu tö môùi caùc cô sôû haï taàng kyõ thuaät troïng yeáu cuûa neàn kinh teá nhö ñöôøng xaù, caàu coáng, vieãn thoâng, saân bay, beán caûng,… cuõng hoã trôï ñaùng keå trong vieäc giaûm chi phí ñaàu tö, chi phí löu thoâng haøng hoùa, ruùt ngaén chu kyø kinh doanh, taêng voøng quay voán khoâng chæ rieâng ñoái vôùi DNNVV maø coøn coù taát caû caùc loaïi DN khaùc. 1.3.2. Chính saùch thueá: Chính phuû duøng thueá nhö moät coâng cuï hoã trôï taøi chính cho DNNVV thoâng qua cheá ñoä öu ñaõi veà thueá suaát, mieãn giaûm thueá cho loaïi DN naøy, ñaëc bieät laø cho caùc DNNVV môùi thaønh laäp, caùc DNNVV coù nhöõng ñaàu tö môùi trong vieäc caûi tieán maùy moùc thieát bò, daây chuyeàn coâng ngheä, lónh vöïc, caùc vuøng maø chính phuû khuyeán khích. 1.3.3. Chính saùch thöông maïi: Caùc Boä, ngaønh, UBND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông chæ ñaïo, taïo ñieàu kieän ñeå DNNVV tieáp caän caùc thoâng tin veà thò tröôøng, giaù caû haøng hoùa, trôï giuùp DNNVV tröng baøy, giôùi thieäu, quaûng caùo, tieáp thò caùc saûn phaåm coù tieàm naêng, môû roäng thò tröôøng, tieâu thuï saûn phaåm. Chính phuû taïo ñieàu kieän ñeå caùc DNNVV tham gia cung öùng haøng hoùa vaø dòch vuï theo keá hoaïch mua saém baèng nguoàn ngaân saùch nhaø nöôùc, caùc boä ngaønh vaø ñòa phöông coù keá hoaïch öu tieân ñaët haøng vaø caùc ñôn haøng theo haïn ngaïch phaân boå cho caùc DN saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï baûo ñaûm chaát löôïng vaø ñaùp öùng yeâu caàu. Chính phuû khuyeán khích phaùt trieån hình thöùc thaàu phuï coâng nghieäp taêng cöôøng söï lieân keát giöõa caùc DNNVV vôùi DN khaùc hôïp taùc saûn xuaát saûn phaåm, saûn xuaát linh kieän, phuï kieän, phuï tuøng, nhaän thaàu xaây döïng,…. Nhaèm thuùc ñaåy chuyeån giao coâng ngheä, môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc DNNVV. Khuyeán khích DNNVV taêng cöôøng xuaát khaåu, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc DNNVV lieân keát hôïp taùc vôùi nöôùc ngoaøi, môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu haøng hoùa, dòch vuï. Thoâng qua chöông trình trôï giuùp xuùc tieán xuaát khaåu, trôï giuùp moät Trang 17 phaàn chi phí cho DNNVV khaûo saùt, hoïc taäp, trao ñoåi hôïp taùc vaø tham döï hoäi chôï, trieån laõm giôùi thieäu saûn phaåm, tìm kieám thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Chi phí trôï giuùp ñöôïc boá trí trong Quyõ hoã trôï xuaát khaåu. Caùc Boä, ngaønh taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc DNNVV tham gia caùc chöông trình xuaát khaåu cuûa nhaø nöôùc. 1.3.4. Chính saùch ñaàu tö: Chính phuû trôï giuùp ñaàu tö thoâng qua bieän phaùp veà taøi chính, tín duïng, aùp duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh ñoái vôùi caùc DNNVV ñaàu tö vaøo moät soá ngaønh ngheà bao goàm ngaønh ngheà truyeàn thoáng vaø caùc ñòa baøn caàn khuyeán khích. Chính phuû khuyeán khích caùc toå chöùc taøi chính, caùc DN vaø theå nhaân goùp voán ñaàu tö vaøo caùc DNNVV. 1.3.5. Chính saùch ñaát ñai: Treân cô sôû quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø quy hoaïch, keá hoaïch söû duïng ñaát treân ñòa baøn tænh, thaønh phoá ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät, Chuû tòch UBND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc DNNVV coù maët baèng saûn xuaát phuø hôïp, daønh quyõ ñaát vaø thöïc hieän caùc chính saùch khuyeán khích ñeå xaây döïng caùc khu, cuïm coâng nghieäp cho caùc DNNVV coù maët baèng xaây döïng taäp trung cô sôû saûn xuaát hoaëc di dôøi töø noäi thaønh, noäi thò ra, ñaûm baûo caûnh quan moâi tröôøng. DNNVV ñöôïc höôûng caùc chính saùch öu ñaõi trong vieäc thueâ ñaát, chuyeån nhöôïng, theá chaáp vaø caùc quyeàn khaùc veà söû duïng ñaát ñai theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. 1.3.6. Chính saùch coâng ngheä vaø ñaøo taïo: Thoâng qua caùc chöông trình trôï giuùp, chính phuû taïo ñieàu kieän cho caùc DNNVV ñoåi môùi coâng ngheä, trang thieát bò maùy moùc, phaùt trieån saûn phaåm môùi, hieän ñaïi hoùa quaûn lyù. Chính phuû, caùc Boä, ngaønh vaø UBND ñòa phöông cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát qua caùc aán phaåm vaø qua maïng internet cho caùc DNNVV, thoâng qua Trang 18 Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö (Cuïc phaùt trieån DNNVV) phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp trôï giuùp DNNVV. Chính phuû trôï giuùp kinh phí ñeå tö vaán vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho DNNVV thoâng qua chöông trình trôï giuùp ñaøo taïo. Kinh phí trôï giuùp veà ñaøo taïo ñöôïc boá trí töø ngaân saùch nhaø nöôùc. Chính phuû khuyeán khích caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc trôï giuùp caùc DNNVV trong vieäc cung caáp thoâng tin, tö vaán vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Chính phuû khuyeán khích vieäc thaønh laäp caùc “vöôøn öôm DNNVV” ñeå höôùng daãn, ñaøo taïo danh nhaân trong böôùc ñaàu thaønh laäp doanh nghieäp. 1.4. KINH NGHIEÄM CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC TRONG VIEÄC SÖÛ DUÏNG CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH HOà TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN DNNVV: 1.4.1. Chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû moät soá nöôùc: Hieän nay, ôû haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi, DNNVV ñeàu ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Maët khaùc, söï phaùt trieån cuûa caùc DNNVV phuïc thuoäc raát lôùn vaøo söï trôï giuùp cuûa Chính phuû. Trong thôøi gian gaàn ñaây, Chính phuû nhieàu nöôùc ñaõ daønh nhieàu söï quan taâm, khuyeán khích vaø giuùp ñôõ DNNVV thoâng qua caùc chính saùch vaø chöông trình hoã trôï treân caùc phöông dieän khaùc nhau nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc DNNVV. Moãi nöôùc coù ñieàu kieän vaø trình ñoä phaùt trieån kinh teá khaùc nhau, vaø do ñoù, chính saùch cuûa Chính phuû moãi nöôùc trong vieäc khuyeán khích phaùt trieån DNNVV cuõng coù nhöõng ñieåm khaùc nhau. Tuy nhieân coù theå thaáy, caùc nöôùc ñeàu söû duïng chính saùch taøi chính nhö laø moät coâng cuï quan troïng ñeå khuyeán khích söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån DNNVV. Caùc nöôùc phaùt trieån nhö Myõ, Nhaät Baûn, Coäng hoøa lieân bang Ñöùc… vaø caùc nöôùc trong khu vöïc nhö Malaysia, Haøn Quoác ñeàu taäp trung vaøo moät vaán ñeà chuû yeáu sau: a. Mieãn giaûm thueá thuùc ñaåy ñaàu tö : Chính saùch thueá laø moät trong nhöõng coâng cuï chuû yeáu ñöôïc nhieàu nöôùc söû duïng ñeå thuùc ñaåy söï phaùt trieån DNNVV. ÔÛ Myõ, sau cuoäc caûi caùch thueá naêm 1986 ñaõ aùp duïng thueá suaát khaùc nhau ñoái vôùi thueá thu nhaäp coâng ty: Baûng 1.2. Bieåu thueá suaát thueá thu nhaäp coâng ty cuûa Myõ Trang 19 Thu nhaäp Thueá suaát Töø 50.000 USD trôû xuoáng 15% Treân 50.000 USD ñeán 75.000 USD 25% Treân 75.000 USD ñeán 100.000 USD 34% Treân 100.000 USD ñeán 335.000 USD 39% Treân 335.000 USD 34% Theo baûng treân, nhöõng coâng ty coù toång thu nhaäp töø 335.000 USD trôû leân thì möùc thueá suaát thueá thu nhaäp coâng ty laø 34%. Nhö vaäy, ñoái vôùi nhöõng coâng ty coù thu nhaäp döôùi 335.000USD maø thöôøng laø DNNVV chæ phaûi chòu thueá suaát trung bình thaáp hôn 34%. Ñaây chính laø caùch giaûm thueá cho DNNVV cuûa Chính phuû Myõ. ÔÛ Coäng hoøa lieân bang Ñöùc, töø thaùng 1/1990, caùc DN nhoû khoâng phaûi noäp thueá doanh thu (neáu doanh thu hoaït ñoäng SXKD haøng naêm khoâng vöôït quaù 25.000 DM, vaø neáu thu nhaäp haøng naêm cuûa DN döôùi 2 trieäu DM thì DN ñöôïc giaûm 50% soá thueá phaûi noäp. Taïi Nhaät Baûn, Chính phuû ñaõ coù nhieàu giaûi phaùp ñeå hoã trôï cho DNNVV. Chính saùch thueá thu nhaäp coâng ty quy ñònh nhöõng DNNVV coù möùc thu nhaäp döôùi 8 trieäu Yeân/naêm thì chæ phaûi noäp thueá thu nhaäp vôùi thueá suaát laø 28%, trong khi ñoù caùc coâng ty lôùn phaûi noäp thueá thu nhaäp coâng ty vôùi thueá suaát 37,5%. Ñeå hoã trôï caùc DNNVV môùi thaønh laäp, Chính phuû Haøn Quoác quy ñònh DNNVV ñöôïc mieãn giaûm thueá thu nhaäp töø 50% ñeán 100% trong 4 naêm ñaàu hoaït ñoäng vaø mieãn giaûm 20–30% thueá thu nhaäp trung 2 naêm tieáp theo. Ñoái vôùi caùc DNNVV hoaït ñoäng ôû vuøng noâng thoân, Chính phuû coù hình thöùc khuyeán khích nhö mieãn toaøn boä thueá thu nhaäp trong voøng 3 naêm ñaàu vaø giaûm 50% thueá thu nhaäp trong 2 naêm tieáp theo. Trang 20 ÔÛ Malaysia, heä thoáng öu ñaõi thueá coù tính meàm deûo, phuø hôïp vôùi ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá cuûa Chính phuû trong töøng thôøi kyø. Töø naêm 1971 ñeán naêm 1985, vieäc mieãn thueá ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû khuyeán khích DN söû duïng nhieàu lao ñoäng. Töø naêm 1986 ñeán nay, vieäc mieãn giaûm thueá ñöôïc thöïc hieän theo ñaïo luaät veà khuyeán khích ñaàu tö naêm 1986. Noäi dung quan troïng nhaát trong ñaïo luaät khuyeán khích ñaàu tö laø quy cheá ñi tieân phong. Chính phuû ñònh kyø coâng boá danh saùch caùc saûn phaåm, ngaønh ngheà caàn khuyeán khích ñaàu tö. Caùc DN ñöôïc thaønh laäp vaø ñaàu tö vaøo lónh vöïc naøy ñöôïc mieãn thueá 5 naêm ñaàu. b. Cho pheùp khaáu hao nhanh taøi saûn coá ñònh: Ñeå giuùp cho caùc DNNVV taêng khaû naêng taøi chính vaø taïo ñieàu kieän cho caùc DN naøy nhanh choùng ñoåi môùi taøi saûn coá ñònh, nhieàu nöôùc thöïc hieän chính saùch hoaõn thueá cho DNNVV baèng caùch cho pheùp DN thöïc hieän khaáu hao nhanh taøi saûn coá ñònh. Theo luaät caûi caùch thueá naêm 1986 cuûa Myõ, caùc DNNVV ñöôïc pheùp khaáu hao nhanh khi tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Töông töï nhö ôû Myõ, caùc quoác gia thaønh vieân EU vaø Nhaät Baûn cuõng cho pheùp caùc DNNVV ñöôïc khaáu hao nhanh khi tính thueá. Ñoái vôùi Haøn Quoác, Chính phuû aùp duïng nhöõng chöông trình khaáu hao öu tieân ñoái vôùi caùc loaïi ñaàu tö vaø caùc DN khaùc nhau nhö DN coù thu nhaäp ngoaïi teä, DN khai khoaùng, DN coù söû duïng coâng ngheä môùi, ñaàu tö cho nghieân cöùu vaø trieån khai… c. Thöïc hieän tín duïng öu ñaõi: Ngoaøi caùc chính saùch öu ñaõi veà thueá, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu raát chuù troïng ñeán caùc bieän phaùp cung caáp tín duïng cho caùc DNNVV. Nhieàu nöôùc ñaõ thöïc hieän tín duïng öu ñaõi ñoái vôùi caùc DNNVV ñoàng thôøi vôùi vieäc thaønh laäp caùc toå chöùc tín duïng cuûa Nhaø nöôùc taïo ra moät keânh cung öùng rieâng veà voán cho caùc DNNVV. Myõ laø nöôùc coù neàn kinh teá maïnh vaøo baäc nhaát treân theá giôùi, nhöng caùc DNNVV vôùi nhöõng ñaëc tính voán coù cuûa mình vaãn gaëp raát nhieàu khoù khaên Trang 21 trong vieäc vay voán cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Ñeå giuùp ñôõ caùc DNNVV, Chính phuû Myõ ñaõ thaønh laäp “Ngaân haøng cho DN nhoû” nhaèm cung caáp tín duïng cho caùc DN nhoû vôùi laõi suaát öu ñaõi vaø thöïc hieän caùc dòch vuï veà tín duïng cho caùc DN naøy. Vôùi tieàm löïc taøi chính maïnh, Chính phuû Coäng hoøa lieân bang Ñöùc ñaõ thöïc hieän coù hieäu quaû chính saùch tín duïng öu ñaõi vaø trôï caáp cho caùc DNNVV. Chính saùch cuûa Chính phuû hoã trôï cho caùc DNNVV tröôùc heát nhaèm ñaûm baûo cho caùc DN naøy coù ñuû tieàm löïc veà taøi chính. Chính phuû Ñöùc coù nhieàu chöông trình tín duïng öu ñaõi cho caùc DNNVV. Ngaân haøng taùi thieát nöôùc Ñöùc coù chöông trình tín duïng öu ñaõi cho caùc DNNVV thuoäc lónh vöïc coâng nghieäp vaø thöông maïi. Caùc DNNVV thuoäc caùc ngaønh naøy coù doanh soá döôùi 1 tyû DM/naêm ñöôïc vay toái ña 10 trieäu DM trong thôøi haïn 10 naêm vôùi laõi suaát 5,25%/naêm vôùi 2 naêm ñaàu khoâng phaûi traû laõi. Ngaân haøng caân ñoái Ñöùc coù chöông trình tín duïng öu ñaõi daønh cho caùc DNNVV môùi thaønh laäp… ÔÛ nöôùc EU khaùc, caùc DNNVV coù theå ñöôïc vay öu ñaõi trong khuoân khoå “Chöông trình taùi thieát Chaâu AÂu”. Beân caïnh ñoù, Chính phuû caùc nöôùc EU cuõng thaønh laäp caùc toå chöùc tín duïng cuûa Nhaø nöôùc thöïc hieän cung caáp tín duïng cho caùc DNNVV nhö ôû Phaùp coù quyõ tín duïng veà trang thieát bò cho DNNVV, Quyõ tín duïng quoác gia cuõng thöïc hieän cung caáp moät phaàn tín duïng öu ñaõi cho caùc DNNVV… Taïi Nhaät Baûn coù 3 toå chöùc tín duïng cuûa Chính phuû chuyeân cung caáp tín duïng cho caùc DNNVV: Toå chöùc taøi chính nhaân daân; Toå chöùc taøi chính Nhaät Baûn cho caùc DNNVV; Ngaân haøng coâng thöông. Toå chöùc taøi chính nhaân daân vôùi chöùc naêng chuû yeáu laø cho caùc DNNVV vay, ñaëc bieät laø cho vay ñoái vôùi caùc DN nhoû coù tính chaát gia ñình. Toå chöùc taøi chính Nhaät Baûn cho caùc DNNVV chuû yeáu cung caáp boå sung voán daøi haïn caàn thieát cho caùc DNNVV, ñoàng thôøi cung caáp caùc dòch vuï tö vaán veà quaûn lyù, dòch vuï trung gian veà ñoái taùc… Ngaân haøng coâng thöông chuû yeáu cung caáp voán boå sung tín duïng cho caùc DNNVV nhaèm thöïc hieän chính saùch cuûa ñòa phöông trong vieäc phaùt trieån DNNVV. Trang 22 Ñoái vôùi Haøn Quoác, Chính phuû cuõng thaønh laäp caùc toå chöùc taøi chính chuyeân ñaûm nhaän vieäc cung caáp tín duïng öu ñaõi cho caùc DNNVV vaø caùc DN môùi thaønh laäp. Ngaân haøng coâng nghieäp vöøa vaø nhoû (SMIB) do Chính phuû thaønh laäp nhaèm chuyeân moân hoùa trong coâng taùc taøi trôï cho caùc DNNVV. Quyõ phaùt trieån coâng nghieäp vöøa vaø nhoû ñöôïc hình thaønh töø nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc, chòu söï quaûn lyù cuûa Ngaân haøng coâng nghieäp vöøa vaø nhoû vaø Ngaân haøng quoác gia cho coâng daân. Quyõ phaùt trieån coâng nghieäp vöøa vaø nhoû cung caáp tín duïng vôùi laõi suaát öu ñaõi cho caùc DN ñöôïc ñaùnh giaù laø coù tieàm naêng taêng tröôûng cao vaø thuoäc caùc ngaønh coâng nghieäp öu tieân theo quy ñònh cuûa Chính phuû. ÔÛ Malaysia, moät soá toå chöùc taøi chính vaø caùc chính saùch cuûa Chính phuû ñaõ ñöôïc thieát laäp nhaèm cung caáp tín duïng nhieàu hôn cho caùc DNNVV. Caùc toå chöùc taøi chính ñoù laø Ngaân haøng coâng nghieäp, Ngaân haøng Pembangunan Malaysia Berhad (BPMB), toå chöùc taøi chính phaùt trieån coâng nghieäp Malaysia. Ñeå phaùt trieån hôn nöõa caùc DNNVV, Quyõ naøy cung caáp voán treân cô sôû xem xeùt tính thích hôïp cuûa nhöõng cô sôû coâng nghieäp cuï theå nhaèm giuùp nghieân cöùu khaû thi, phaùt trieån vaø thieát keá saûn phaåm cuõng nhö caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu vaø phaùt trieån. d. Baûo ñaûm vaø baûo laõnh tín duïng: Caùc DNNVV vôùi khaû naêng taøi chính haïn cheá thöôøng gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc vay voán ngaân haøng. Chính phuû nhieàu nöôùc ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp baûo ñaûm tín duïng cho caùc DNNVV. ÔÛ Anh, chöông trình baûo ñaûm tín duïng cho caùc DN nhoû ñöôïc trieån khai töø naêm 1981. Töø naêm 1985, Haø Lan thöïc hieän keá hoaïch baûo ñaûm 100% tín duïng thöông maïi cho caùc DNNVV. Taïi Nhaät Baûn, caùc bieän phaùp nhaèm boå sung khaû naêng vay voán caùc ngaân haøng cho caùc DNNVV ñöôïc khôûi xöôùng töø naêm 1931. Vaø ñeán naêm 1958 ñaõ hình thaønh heä thoáng baûo hieåm vaø baûo ñaûm tín duïng cho DNNVV. Heä thoáng naøy giuùp cho caùc DNNVV coù khaû naêng phaùt trieån nhöng khoâng coù taøi saûn theá chaáp, coù theå vay voán caùc ngaân haøng thöông maïi. Trong heä thoáng ñoù, Hoäi baûo ñaûm tín duïng DNNVV laø toå chöùc taøi chính coâng coäng ñöùng ra baûo laõnh cho Trang 23 caùc DNNVV vay voán caùc ngaân haøng thöông maïi. Hoã trôï cho hoaït ñoäng cuûa Hoäi baûo ñaûm tín duïng laø hoäi ñoàng baûo hieåm tín duïng DNNVV do Chính phuû laäp ra. Hoäi ñoàng baûo hieåm tín duïng hoaït ñoäng nhö ngöôøi thöïc hieän taùi baûo hieåm khoaûn tín duïng maø Hoäi ñoàng baûo hieåm tín duïng ñöùng ra baûo laõnh cho DNNVV. Nhôø heä thoáng baûo ñaûm vaø baûo hieåm tín duïng nhö vaäy, caùc DNNVV cuûa Nhaät Baûn môû roäng ñöôïc khaû naêng vay voán töø caùc ngaân haøng. Heä thoáng baûo ñaûm tín duïng cho DNNVV ñaõ ñöôïc haàu heát caùc nöôùc ôû Chaâu AÙ nhö Haøn Quoác, Ñaøi Loan, AÁn Ñoä, Neâpan, Srilanca, Inñoneâxia, Malaysia, Thaùi Lan, Philipin thöïc hieän. Naêm 1976, Haøn Quoác ñaõ thaønh laäp quyõ baûo ñaûm tín duïng do Chính phuû vaø caùc theå cheá taøi chính ñoàng taøi trôï. Quyõ naøy baûo ñaûm cho DNNVV vay voán ngaân haøng thöông maïi. ÔÛ Malaysia, coâng ty baûo ñaûm tín duïng ñöôïc thaønh laäp naêm 1972. Coâng ty naøy thöïc hieän nhöõng chöông trình quan troïng nhaèm caûi thieän khaû naêng caùc DNNVV ñöôïc vay voán cuûa heä thoáng ngaân haøng. Ngoaøi bieän phaùp baûo ñaûm tín duïng, ñeå taêng khoái löôïng tín duïng cung caáp cho caùc DNNVV, Chính phuû moät soá nöôùc coøn aùp duïng bieän phaùp quy ñònh baét buoäc caùc toå chöùc tín duïng phaûi daønh moät tyû leä nhaát ñònh veà tín duïng ñeå cung caáp cho caùc DNNVV. ÔÛ Haøn Quoác, Chính phuû quy ñònh tyû leä baét buoäc ñoái vôùi ngaân haøng thöông maïi quoác gia laø phaûi daønh 45% tín duïng cho caùc DNNVV vay, coøn ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi ñòa phöông thì tæ leä ñoù toái thieåu phaûi laø 80%. Ngay caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi cuõng bò yeâu caàu phaûi daønh 35% tín duïng ñeå cho caùc DNNVV vay. Ñoái vôùi moät soá toå chöùc trung gian taøi chính khaùc nhö caùc coâng ty taøi chính vaø ñaàu tö, coâng ty baûo hieåm sinh maïng cuõng laø caùc ñoái töôïng bò baét buoäc phaûi cung caáp tín duïng cho caùc DNNVV. Ngoaøi ra, ngaân haøng trung öông Haøn Quoác coù theå thöïc hieän vieäc taøi trôï hoaëc taùi chieát khaáu cho caùc khoaûn vay ñoù. ÔÛ Inñoâneâxia, töø naêm 1990, Chính phuû cuõng aùp duïng caùc bieän phaùp quy ñònh baét buoäc ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi phaùi daønh ít nhaát laø 20% toång soá tín duïng ñeå cho caùc DNNVV vay. Trang 24 e. Hoã trôï taøi chính nhaèm thuùc ñaåy ñoåi môùi thieát bò vaø coâng ngheä: Chính phuû nhieàu nöôùc ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp ñeå thuùc ñaåy caùc DNNVV nhanh choùng ñoåi môùi thieát bò vaø coâng ngheä. Ngoaøi caùc bieän phaùp giuùp ñôõ nhö tö vaán vaø cung caáp thoâng tin veà kyõ thuaät vaø coâng ngheä, Chính phuû coøn söû duïng caùc bieän phaùp veà thueá, tín duïng vaø trôï caáp. Chính phuû Coäng hoøa lieân ban Ñöùc söû duïng bieän phaùp taøi trôï cho caùc chöông trình nghieân cöùu khoa hoïc, öùng duïng vaø ñoåi môùi caùc DNNVV. Trong 3 naêm töø 1989 ñeán 1990, Chính phuû Coäng hoøa lieân ban Ñöùc ñaõ chia ra 2.159,3 trieäu DM taøi trôï cho caùc chöông trình naøy. Khaùc vôùi bieän phaùp taøi trôï cuûa Ñöùc, Chính phuû Nhaät Baûn ñaõ aùp duïng caùc quy cheá mieãn, giaûm thueá ñoái vôùi nhöõng khoaûn chi phí daønh cho nghieân cöùu, ñoåi môùi kyõ thuaät vaø thöïc hieän cho vay öu ñaõi ñoái vôùi caùc döï aùn nghieân cöùu cheá taïo coâng ngheä môùi, cheá taïo saûn phaåm môùi… ÔÛ Haøn Quoác, Chính Phuû cho pheùp giaûm tröø khoûi thu nhaäp chòu thueá caùc khoaûn chi phí ñaàu tö vaøo phaùt trieån coâng ngheä vaø con ngöôøi. Caùc khoaûn thu nhaäp töø chuyeån giao coâng ngheä cuõng khoâng thuoäc dieän tính vaøo thu nhaäp chòu thueá. Ngoaøi ra, Chính phuû coøn thaønh laäp caùc coâng ty phaùt trieån coâng ngheä vöøa vaø nhoû nhaèm ñieàu phoái vieäc cung caáp, trôï giuùp veà taøi chính vaø kyõ thuaät cho DNNVV nhö laäp vaø thöïc hieän chöông trình hieän ñaïi hoùa, chöông trình cho thueâ trang thieát bò, hoã trôï thaønh laäp DN… f. Hoã trôï taøi chính ñaåy maïnh xuaát khaåu: Trong xu theá quoác teá hoùa ñôøi soáng kinh teá ngaøy caøng maïnh meõ, Chính phuû caùc nöôùc ñaõ aùp duïng nhieàu bieän phaùp nhaèm thuùc ñaåy xuaát khaåu vaø ngaøy caøng chuù yù ñeán vieäc loâi cuoán, thu huùt caùc DNNVV tham gia vieäc saûn xuaát haøng xuaát khaåu. Ñeå khuyeán khích caùc DNNVV tham gia xuaát khaåu, Chính phuû Coäng hoøa lieân bang Ñöùc ñaõ ñeà ra haøng loaït bieän phaùp nhö mieãn, giaûm thueá, trôï caáp xuaát khaåu, baûo hieåm thieät haïi xuaát khaåu… taïo ñieàu kieän ñeå DNNVV nhaän gia coâng cho caùc coâng ty nöôùc ngoaøi, gia coâng haøng hoùa xuaát khaåu. Trang 25 Taïi Haøn Quoác, Chính phuû ñaõ aùp duïng maïnh meõ caùc bieän phaùp taøi chính ñeå thuùc ñaåy xuaát khaåu, trong ñoù chuù troïng ñeán vieäc öu ñaõi veà tín duïng vaø öu ñaõi veà thueá. Chính phuû thöïc hieän vieäc mieãn thueá nhaäp khaåu ñoái vôùi nhöõng nguyeân lieäu duøng ñeå saûn xuaát haøng xuaát khaåu vaø giaûm thueá xuaát khaåu. Veà chính saùch tín duïng öu ñaõi ñoái vôùi xuaát khaåu, caùc ñôn vò saûn xuaát haøng xuaát khaåu ñöôïc vay öu ñaõi vôùi laõi suaát chæ baèng 50% so vôùi laõi suaát cho vay thoâng thöôøng. Cuøng vôùi vieäc ñaåy maïnh xuaát khaåu, caùc nöôùc, ñaëc bieät laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån ñeàu aùp duïng caùc bieän phaùp ñeå baûo hoä caùc ngaønh saûn xuaát non treû. Haøn Quoác, Ñaøi Loan, Malaysia ñaõ baûo hoä nhieàu ngaønh coâng nghieäp cuûa hoï baèng haøng raøo thueá quan vaø caùc bieän phaùp phi thueá quan cho tôùi khi caùc ngaønh naøy coù theå caïnh tranh ñöôïc treân thò tröôøng quoác teá. Ngoaøi ra, ñeå thuùc ñaåy caùc DNNVV phaùt trieån, Chính phuû caùc nöôùc coøn chuù yù ñeán vieäc trôï giuùp ñaøo taïo caùn boä quaûn lyù, cung caáp thoâng tin veà thò tröôøng vaø coâng ngheä… Maët khaùc, ñeå taïo ra tieàn ñeà thuaän lôïi cho vieäc ñaàu tö, Chính phuû caùc nöôùc nhö Haøn Quoác, Ñaøi Loan, Malaysia ñeàu chuù troïng ñeán vieäc ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng, cung caáp maët baèng SXKD cho caùc DNNVV. 1.4.2. Moät soá baøi hoïc kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam: Qua vieäc nghieân cöùu chính saùch taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi coù theå ruùt ra moät soá baøi hoïc kinh nghieäm trong vieäc phaùt trieån DNNVV ôû Vieät Nam. a. Hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc, trong ñoù hoã trôï veà taøi chính laø hình thöùc hoã trôï thieát yeáu ñeå phaùt trieån DNNVV: Treân theá giôùi, Nhaø nöôùc ñoùng vai troø to lôùn trong vieäc hoã trôï, thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa DNNVV nhaèm phaùt huy vai troø tích cöïc cuûa caùc DNNVV trong ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi cuûa moãi nöôùc. Söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän treân raát nhieàu maët, nhöng söï hoã trôï veà taøi chính laø hình thöùc hoã trôï heát söùc caàn thieát vaø coù taùc ñoäng tröïc tieáp, maïnh meõ ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa DNNVV trong neàn kinh teá. Trang 26 b. Phaûi ña daïng hoùa caùc coâng cuï taøi chính trong quaù trình hoã trôï phaùt trieån caùc DNNVV: Trong quaù trình söû duïng caùc giaûi phaùp taøi chính ñeå khuyeán khích phaùt trieån DNNVV, caàn phaûi ña daïng hoùa caùc coâng cuï taøi chính nhaèm giuùp cho caùc DNNVV vöôït qua ñöôïc nhöõng khoù khaên, coù khaû naêng töï phaùt trieån, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh. Ngoaøi 2 coâng cuï chuû yeáu thöôøng ñöôïc söû duïng laø öu ñaõi veà thueá vaø tín duïng, Chính phuû caùc nöôùc ñaõ söû duïng nhieàu coâng cuï taøi chính khaùc ñeå hoã trôï vaø thuùc ñaåy caùc DNNVV phaùt trieån nhö ñaàu tö vaø taøi trôï. Vaø ñieàu caàn quan taâm laø phaûi xem xeùt möùc ñoä taùc ñoäng vaø hieäu quaû cuûa caùc giaûi phaùp taøi chính. Neáu möùc ñoä hoã trôï cuûa caùc coâng cuï taøi chính quaù nhoû seõ ít coù taùc duïng trong vieäc khuyeán khích phaùt trieån caùc DNNVV. Ngöôïc laïi, neáu möùc ñoä hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc quaù nhieàu vaø keùo daøi seõ laøm suy yeáu khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc DN. c. Chuù troïng taïo ñieàu kieän vaø thuùc ñaåy DNNVV töï tích luõy voán, ñoàng thôøi môû roäng khaû naêng tieáp caän vaø söû duïng caùc nguoàn voán töø beân ngoaøi: Ñeå giuùp caùc DNNVV taêng tröôûng vaø phaùt trieån oån ñònh, beàn vöõng, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu söû duïng caùc coâng cuï nhö öu ñaõi mieãn giaûm thueá, cung caáp tín duïng öu ñaõi… nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc DN taêng khaû naêng töï tích luõy voán, taêng voán chuû sôû höõu, chuû ñoäng trong hoaït ñoäng SXKD . Ngoaøi caùc bieän phaùp giuùp cho caùc DNNVV taêng ñöôïc khaû naêng töï tích luõy voán, Chính phuû caùc nöôùc luoân taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc DNNVV tieáp caän vaø söû duïng caùc nguoàn voán töø beân ngoaøi. Moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng maø haàu heát caùc nöôùc söû duïng laø Nhaø nöôùc thöïc hieän baûo ñaûm tín duïng cho caùc DNNVV coù döï aùn khaû thi nhöng khoâng ñuû taøi saûn theá chaáp ñeå vay voán. d. Thöïc hieän hoã trôï taøi chính theo nhöõng chöông trình vaø muïc tieâu cuï theå qua caùc toå chöùc hoã trôï: Ñeå thöïc hieän coù hieäu quaû vieäc khuyeán khích phaùt trieån DNNVV, söï hoã trôï taøi chính cuûa Nhaø nöôùc cho caùc DNNVV caàn ñöôïc thöïc hieän theo nhöõng Trang 27 chöông trình vaø muïc tieâu cuï theå nhö hoã trôï cho vieäc thaønh laäp DN môùi, hoã trôï phaùt trieån coâng ngheä, hoã trôï thuùc ñaåy xuaát khaåu… Vieäc hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc phaûi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua heä thoáng toå chöùc hoã trôï do Nhaø nöôùc tröïc tieáp thaønh laäp hoaëc caùc toå chöùc khaùc ñöôïc Nhaø nöôùc uûy quyeàn nhaèm traùnh tình traïng phaân taùn, tuøy tieän vaø goùp phaàn naâng hieäu quaû cuûa caùc giaûi phaùp hoã trôï. e. Thuùc ñaåy phaùt trieån caùc loaïi thò tröôøng: Trong quaù trình chuyeån töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung sang kinh teá thò tröôøng, caùc DN luoân phaûi ñoái maëc vôùi nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc do nhöõng yeáu toá thò tröôøng chöa ñöôïc taïo laäp vaø phaùt trieån ñoàng boä, haàu heát caùc loaïi thò tröôøng hoaëc chöa thaønh laäp hoaëc ñang hoaït ñoäng döôùi daïng sô khai. Ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc DNNVV, do khaû naêng veà taøi chính nhoû beù luoân ñöôïc coi laø haïn cheá lôùn nhaát thì vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån caùc loaïi thò tröôøng seõ taïo theâm nhieàu cô hoäi cho caùc DNNVV tieáp caän, söû duïng caùc loaïi thò tröôøng phuïc vuï cho vieäc phaùt trieån SXKD cuûa DN. Vì vaäy, thuùc ñaåy phaùt trieån caùc loaïi thò tröôøng, trong ñoù coù thò tröôøng voán trung vaø daøi haïn, thò tröôøng dòch vuï taøi chính seõ taïo ñieàu kieän hoã trôï, giuùp ñôõ veà taøi chính cho caùc DNNVV. Nhö vaäy coù theå thaáy raèng, DNNVV coù vai troø raát quan troïng trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng vaø do ñoù, söï toàn taïi vaø phaùt trieån DNNVV trong neàn kinh teá thò tröôøng laø moät taát yeáu khaùch quan. Tuy nhieân, trong quaù trình toàn taïi vaø phaùt trieån, DNNVV cuõng gaëp phaûi moät soá khoù khaên veà voán, veà coâng ngheä vaø trình ñoä quaûn lyù… Vì vaäy, ñeå giuùp cho khu vöïc DNNVV toàn taïi vaø phaùt trieån, thöïc hieän ñöôïc vai troø to lôùn cuûa mình ñoái vôùi neàn kinh teá, Nhaø nöôùc phaûi coù söï trôï giuùp, hoã trôï ñeå phaùt trieån doanh nghieäp. Vaø trong caùc coâng cuï hoã trôï phaùt trieån DNNVV thò caùc coâng cuï taøi chính coù vai troø cöïc kyø quan troïng, ñaëc bieät trong ñieàu kieän môû cöûa, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá nhö Vieät Nam. Trang 28 CHÖÔNG II CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC HOà TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ TÆNH VÓNH LONG HIEÄN NAY 2.1. VAØI NEÙT VEÀ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN, KINH TEÁ, XAÕ HOÄI CUÛA TÆNH VÓNH LONG: Laø Tænh naèm ôû trung taâm Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long, Vónh Long coù dieän tích töï nhieân 1.472,04 km2, chieám 0,44% dieän tích caû nöôùc, nhoû nhaát Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long vaø daân soá treân 1 trieäu ngöôøi chieám 1,3% daân soá caû nöôùc. Phía ñoâng nam giaùp Tænh Traø Vinh, phía taây nam giaùp Tp.Caàn Thô, phía taây baéc giaùp Tænh Ñoàng Thaùp vaø phía ñoâng baéc Tænh Tieàn Giang vaø Beán Tre. Naêm giöõa soâng Tieàn Giang vaø Haäu Giang laø hai cöûa ngoõ ñoå ra bieån raát thuaän lôïi cuûa Vónh Long vaø vuøng Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Vónh Long coù quoác loä 1 chaïy qua, coù Caàu Myõ Thuaän vöøa xaây döïng xong, caàu Caàn Thô chuaån bò xaây döïng, coù quoác loä 53, 54, 57 noái vôùi Tænh Traø Vinh vaø Ñoàng Thaùp cuøng vôùi giao thoâng ñöôøng thuûy khaù thuaän lôïi noái lieàn Vónh Long vôùi caùc Tænh trong vuøng vaø caû nöôùc, taïo cho Vónh Long coù moät vò theá raát quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån vaø hôïp taùc kinh teá vôùi caû vuøng. Naèm trong vuønh aûnh höôûng cuûa vuøng phaùt trieån kinh teá troïng ñieåm phía nam vaø giöõa 2 thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Caàn Thô, taïo cho Vónh Long coù lôïi theá trong giao löu kinh teá, môû roäng thi tröôøng tieâu thuï saûn phaåm vaø thu huùt voán ñaàu tö, song ñoù cuõng laø nhöõng thaùch thöùc lôùn trong ñieàu kieän caïnh tranh thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, thu huùt nhaân taøi vaø chieám lónh thò tröôøng trong vuøng. Taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù, ñaát ñai maøu môõ, nöôùc ngoït quanh naêm phuø hôïp vôùi caùc loaïi caây troàng nhieät ñôùi. Taøi nguyeân khoaùng saûn khoâng ñaùng keå, toaøn boä khoaùng saûn ôû Tænh haàu nhö taäp trung vaøo nguoàn ñaát seùt cho saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, goám myõ ngheä vaø caùt soâng cho san laáp maët baèng xaây döïng. Trang 29 Kinh teá cuûa Tænh chuû yeáu laø saûn xuaát noâng nghieäp vaø coù ñaày ñuû caùc thaønh phaàn kinh teá hoaït ñoäng trong caùc ngaønh saûn xuaát. Tham gia cuûa khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc trong GDP chieám tyû troïng thaáp, khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø caù theå phaùt trieån khaù nhanh vaø chieám tyû troïng cao trong GDP. Baûng 2.1: GDP cuûa Tænh Vónh Long theo giaù hieän haønh phaân theo thaønh phaàn kinh teá naêm 2003, 2004 Naêm 2003 Naêm 2004 Thaønh phaàn kinh teá GDP (Trieäu ñoàng) Tyû troïng (%) GDP (Trieäu ñoàng) Tyû troïng (%) 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc: 5.556.996 99,67 6.745.637 99,91 - Nhaø nöôùc: 1.005.155 18,03 1.187.139 17,58 + Trung öông quaûn lyù 291.061 5,22 346.759 5,14 + Ñòa phöông quaûn lyù 714.094 12,81 84.038 1,24 - Taäp theå 24.084 0,43 9.255 0,14 - Tö nhaân 270.054 4,84 147.520 2,18 - Caù theå 4.257.703 76,37 5.070.723 75,10 2. Khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 18.208 0,33 5.904 0,09 Toång coäng 5.575.204 100,00 6.751.541 100,00 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Vónh Long naêm 2004) Toác ñoä taêng tröôûng GDP cuûa Tænh Vónh Long qua 5 naêm khaù cao, ñaëc bieät laø naêm 2004 (9,63%): Trang 30 Baûng 2.2: Tyû leä taêng tröôûng GDP cuûa Tænh Vónh Long giai ñoaïn 2000-2004 Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 Bình quaân Tyû leä taêng tröôûng GDP cuûa Tænh (%) 6,68 6,33 7,95 8,24 9,63 7,77 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Vónh Long naêm 2004) Bieåu ñoà 1: Quaù trình taêng tröôûng GDP cuûa Tænh Vónh Long giai ñoaïn 2000-2004 Söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh theo höôùng taêng daàn tyû troïng coâng nghieäp, xaây döïng vaø thöông maïi dòch vuï; giaûm tyû troïng noâng, ngö nghieäp: 0 2 4 6 8 10 12 Naêm Ty û le ä ta êng tr öô ûng G D P (% ) 2000 2001 2002 2003 2004 6,68 6,33 7,95 8,24 9,63 Trang 31 Baûng 2.3. Cô caáu GDP theo giaù hieän haønh phaân theo khu vöïc kinh teá giai ñoaïn 2000-2004 Cô caáu GDP Theo khu vöïc kinh teá 2000 2001 2002 2003 2004 1. Noâng, ngö nghieäp 59,20 % 57,53 % 57,19 % 54,84 % 54,76 % 2. Coâng nghieäp, xaây döïng 11,93 % 12,55 % 12,68 % 14,00 % 14,62 % 3. Thöông maïi, dòch vuï 28,87 % 29,92 % 30,13 % 31,16 % 30,62 % (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Vónh Long naêm 2004) Bieåu ñoà 2: Chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh Vónh Long sau 5 naêm - Noâng nghieäp laø ngaønh saûn xuaát truyeàn thoáng, dieän tích noâng nghieäp 225.916 ha, trong ñoù dieän tích luùa 2-3 vuï/naêm laø 208.041 ha. Saûn löôïng löông thöïc quy ra thoùc naêm 2000: 942.163 taán, naêm 2001: 912.551 taán, naêm 2002: 965.350 taán, naêm 2003: 938.193 taán, naêm 2004: 965.155 taán. Caùc loaïi saûn phaåm chuû löïc cuûa ngaønh noâng nghieäp, thuûy saûn coù: gaïo, traùi caây (böôûi naêm roi, cam saønh, quyùt…), naám rôm, toâm, caù basa, caù tra, caù dieâu hoàng… - Ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng coù giaù trò toång saûn löôïng taêng ñeàu qua caùc naêm nhöng veà tyû troïng trong GDP coøn khaù khieâm toán (14,62% naêm Noâng, ngö nghieäp 59,2% Coâng nghieäp, xaây döïng 11,2% Thöông maïi, dòch vuï 28,87% NAÊM 2000 Thöông maïi, dòch vuïÏ 30,62% NAÊM 2004 Coâng nghieäp, xaây döïng 14,62% Noâng, ngö nghieäp 54,76% Trang 32 2004), chöa theå hieän roõ söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh theo höôùng taêng tyû troïng coâng nghieäp - thöông maïi - dòch vuï vaø giaûm tyû troïng noâng - laâm - thuûy saûn. Caùc ngaønh haøng chuû löïc goàm coù: goám myõ ngheä, may maëc, giaøy da, vieân nang (Capsule), oáng bôm tieâm caùc loaïi… - Ngaønh thöông maïi, dòch vuï chuû yeáu tieâu duøng noäi Tænh. Thöông maïi quoác doanh naém giöõ phaân phoái moät soá maët haøng chieán löôïc nhö xaêng daàu, saét theùp, xi maêng, caùc loaïi luùa gaïo… coøn laïi moät soá maët haøng tieâu duøng thieát yeáu khaùc do caùc DN thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá coøn laïi thöïc hieän. Du lòch sinh thaùi laø dòch vuï coù nhieàu tieàm naêng cuûa Tænh Vónh Long. - Kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2000: 67,521 trieäu USD, naêm 2001: 56,264 trieäu USD, naêm 2002: 42,238 trieäu USD, naêm 2003: 81,726 trieäu USD, naêm 2004: 94,234 trieäu USD. Caùc saûn phaåm xuaát khaåu chuû yeáu goàm: gaïo, thuûy saûn ñoâng laïnh, hoät vòt muoái, haøng thuû coâng myõ ngheä, naám rôm,… - Heä thoáng cô sôû haï taàng phuïc vuï cho phaùt trieån ñaõ ñöôïc xaây döïng môùi nhieàu keå töø khi taùi laäp Tænh Vónh Long: + Veà giao thoâng ñöôøng boä: coù 4 quoác loä chaïy xuyeân ngang doïc ñòa baøn Tænh vôùi chieàu daøi 142,3 km vaø 3 phaø do TW quaûn lyù, taïo ñieàu kieän löu thoâng thoâng suoát. 5 Tænh loä toång chieàu daøi 109 km noái lieàn vôùi quoác loä vaø ñaõ xaây döïng hoaøn chænh theo tieâu chuaån Tænh loä, 59 ñöôøng lieân xaõ toång chieàu daøi 417 km. + Chöông trình ñieän khí hoùa noâng thoân coù nhu caàu voán raát lôùn nhöng gaëp khoù khaên do ngaân saùch ñòa phöông vaø ngaân saùch TW caáp coøn haïn heïp; nhieàu heä thoáng ñieän ñaõ xaây döïng tröôùc ñaây chöa ñaûm baûo tieâu chuaån, chöa phuø hôïp vôùi quy hoaïch neân haàu heát phaûi caûi taïo laïi ñeå phuïc vuï nhu caàu sinh hoaït vaø saûn xuaát. + Heä thoáng thuûy lôïi töï nhieân theo doøng chaûy laø chuû yeáu; baèng nguoàn voán TW, ñòa phöông vaø nhaân daân ñoùng goùp töøng böôùc thöïc hieän ñaép bôø vuøng, xaây döïng coáng ñaäp kheùp kín, ñaõ thöïc söï phuïc vuï saûn xuaát töø 2 ñeán 3 vuï luùa/naêm. Trang 33 - Daân soá bình quaân naêm 2004 laø 1.044.898 ngöôøi, ñöùng haøng thöù 9/13 Tænh thaønh ÑBSCL, baèng 1,3% daân soá caû nöôùc, maät ñoä daân soá 700 ngöôøi/km2. Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi 282 USD/naêm. Nhöõng naêm qua, trình ñoä daân trí ñöôïc naâng leân, ngöôøi daân ñöôïc chaêm soùc söùc khoûe toát hôn, töøng böôùc giaûm ñöôïc chæ soá ngheøo toång hôïp (thu nhaäp - y teá - giaùo duïc). Toùm laïi, söï taùc ñoäng cuûa kinh teá thò tröôøng ñaõ töøng böôùc naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi daân Tænh Vónh Long, nhöng keøm theo ñoù laø söï caïnh tranh giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá dieãn ra khoác lieät hôn, söï phaân hoùa giaøu ngheøo dieãn ra nhanh hôn, cheânh leäch giöõa thaønh thò vaø noâng thoân ngaøy caøng roäng hôn. 2.2. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA DN NHOÛ VAØ VÖØA ÔÛ TÆNH VÓNH LONG: 2.2.1. Tình hình phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long: a. Veà soá löôïng: Söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc DNNVV ôû Tænh Vónh Long cuõng nhö caû nöôùc ta goàm hai loaïi: DNNVV thuoäc khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc vaø DNNVV thuoäc khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh. Neáu xeùt caû 2 tieâu chí laø voán vaø lao ñoäng theo Nghò ñònh soá 90/2001/NÑ-CP cuûa chính phuû ngaøy 23/11/2001 veà “Trôï giuùp phaùt trieån doanh nghieäp nhoû vaø vöøa”, thì tính ñeán thôøi ñieåm 31/12/2004, toång soá DNNVV cuûa Tænh laø 1.308 DN, chieám tyû leä 99,77% toång soá DN toaøn Tænh (1.311 DN), trong ñoù: DNNN coù 7 DN vaø DN ngoaøi quoác doanh coù 1.301 DN (Xem baûng 2.4). Baûng 2.4. Baûng thoáng keâ soá löôïng DNNVV Tænh Vónh Long ñeán 31/12/2004 Loaïi hình Soá löôïng - DN nhaø nöôùc ñòa phöông quaûn lyù 7 - Coâng ty coå phaàn 23 - Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 2 thaønh vieân 234 - Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 1 thaønh vieân 01 - DN tö nhaân 1.043 Coäng 1.308 (Nguoàn: Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN treân ñòa baøn Tænh Vónh Long – UBND Tænh Vónh Long – Thaùng 1/2005) Trang 34 Hieän nay, Tænh ñang thöïc hieän caûi caùch maïnh meõ khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc döôùi nhieàu hình thöùc nhö: coå phaàn hoùa, chuyeån DN veà trung öông quaûn lyù, hôïp nhaát,… do ñoù soá löôïng DNNN ngaøy caøng giaûm. Ñeán cuoái naêm 2004 chæ coøn 7 DNNN so vôùi hôn 19 DN vaøo naêm 2000. Baûy DNNN coøn laïi ñeàu laø DNNVV. Trong khi ñoù, vôùi söï khuyeán khích cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc, khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ngaøy caøng phaùt trieån maïnh. Naêm 1990, caû Tænh khoâng coù moät DN tö nhaân naøo, thì ñeán cuoái naêm 2004 ñaõ coù 1.304 DNNQD, trong ñoù DNNVV laø 1.301 chieám 99,77% toång soá caùc DNNQD. Ñaây khu vöïc cung caáp soá löôïng DNNVV chuû yeáu cho kinh teá cuûa Tænh. Theo soá lieäu cuûa Cuïc thoáng keâ Tænh, taïi thôøi ñieåm cuoái naêm 1999, toång soá DN treân toaøn Tænh laø 604 DN, trong ñoù coù 601 DNNVV chieám tyû leä 99,5%, trong ñoù: soá löôïng DNNVV nhaø nöôùc coù 19 DN. Töø khi Luaät doanh nghieäp chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng ngaøy 1/1/2000 ñeán cuoái naêm 2004, coù 707 DN môùi ñöôïc thaønh laäp, coù soá voán trung bình treân döôùi 1 tyû ñoàng neân haàu heát caùc DN naøy cuõng coù qui moâ nhoû vaø vöøa, naâng toång soá DNNVV cuûa toaøn Tænh leân 1.308 DN. Neáu xeùt theo chæ tieâu lao ñoäng döôùi 300 ngöôøi thì DNNVV ñaït khoaûng 1.298 DN, chieám tyû leä 99,01% toång soá DN. Nhö vaäy, xeùt veà maët soá löôïng thì DN ôû Tænh Vónh Long haàu heát coù qui moâ nhoû vaø vöøa, trong ñoù phaàn lôùn laø DNNVV ngoaøi quoác doanh. Baûng 2.5: Thoáng keâ soá löôïng DNNVV giai ñoaïn 1999-2004 Naêm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Soá löôïng DNNVV 601 679 798 941 1.073 1.308 Toång soá DN trong Tænh 604 682 801 944 1.076 1.311 Tyû troïng DNNVV 99,50% 99,56% 99,62% 99,68% 99,72% 99,77% Tyû leä taêng tröôûng veà soá löôïng DNNVV 11,2% 13,0% 17,5% 17,9% 14,0% 21,9% (Nguoàn: Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN treân ñòa baøn Tænh Vónh Long – UBND Tænh Vónh Long – Thaùng 1/2005) Trang 35 Bieåu ñoà 3: Quaù trình phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long Bieåu ñoà 4: Tyû leä taêng tröôûng DNNVV Tænh Vónh Long giai ñoaïn 1999 - 2004 0 5 10 15 20 25 Tyû leä taêng tröôûng naêm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 11,2 13,0 17,5 17,9 14,0 21,9 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1999 2000 2001 2002 2003 2004 N ê Soá löôïng DNNVV 601 679 798 941 1073 1308 Trang 36 Qua bieåu treân ta thaáy toác ñoä hình thaønh vaø phaùt trieån DNNVV ôû Tænh Vónh Long trong giai ñoaïn 1999-2004 laø töông ñoái nhanh, taêng ñeàu qua caùc naêm (töø 11,2% ñeán 21,9%), ñaëc bieät töø naêm 2003 ñeán 2004 ñaït tyû leä taêng tröôûng 21,9%, chuû yeáu töø söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø caùc DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa. Maët duø coù toác ñoä taêng tröôûng veà soá löôïng DNNVV khaù cao trong thôøi gian 5 naêm, nhöng so vôùi tieàm löïc cuûa Tænh vaø so vôùi caùc Tænh laân caän thì soá löôïng DNNVV hieän coù cuûa Tænh Vónh Long laø khaù ít. Soá lieäu thoáng keâ treân chöa keå 33.754 hoä kinh doanh caù theå ñaêng kyù treân ñòa baøn Tænh tính ñeán ngaøy 31/12/2004 theo Nghò Ñònh 02/2000/NÑ-CP cuûa chính phuû veà ñaêng kyù kinh doanh ngaøy 03/02/2000; 54 hôïp taùc xaõ, chuû yeáu ñôn vò kinh teá raát nhoû, coù soá voán döôùi 1 tyû ñoàng, soá lao ñoäng döôùi 50 ngöôøi trong coâng nghieäp vaø 30 ngöôøi trong thöông maïi dòch vuï; vaø 363 chi nhaùnh, 21 vaên phoøng ñaïi dieän. b. Ñoùng goùp cho ngaân saùch cuûa caùc DNNVV Tænh Vónh Long: Caùc DNNVV Tænh Vónh Long ñoùng goùp ñaùng keå vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc cuûa ñòa phöông, naêm 2004, toång soá thueá caùc DNNVV ñaõ noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc laø 315.909.964.000 ñoàng, chieám tyû leä 35,82% toång thu ngaân saùch cuûa Tænh. Ñieàu ñaùng löu yù laø vôùi soá löôïng DNNVV khaù lôùn nhöng ngaân saùch cuûa tænh laïi döïa treân neàn taûng soá thu töø 3 ñôn vò kinh teá: Xoå soá kieán thieát Vónh Long, Nhaø maùy thuoác laù Vónh Long vaø dòch vuï quaûng caùo cuûa Ñaøi phaùt thanh truyeàn hình Vónh Long, nhö vaäy hieän traïng thu ngaân saùch Tænh laø khoâng oån ñònh vaø beàn vöõng. Do ñoù, ñeå phaùt trieån maïnh meõ kinh teá, taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, taêng thu ngaân saùch nhaø nöôùc… thì phaûi hoã trôï caùc DNNVV phaùt trieån moät caùch quyeát lieät hôn. Trang 37 Baûng 2.6. Tình hình noäp thueá cuûa DNNVV Tænh Vónh Long naêm 2004 Ñôn vò: ñoàng Loaïi thueá DNNN DN ngoaøi nhaø nöôùc Coäng - Thueá TNDN 212.976.000 4.229.753.000 4.442.729.000 - Thueá GTGT 131.821.805.000 23.953.483.000 155.775.288.000 - Thueá TTÑB 154.838.972.000 154.838.972.000 - Thueá moân baøi 426.175.000 268.090.000 694.265.000 - Phaït 11.009.000 147.701.000 158.710.000 Toång coäng 287.310.937.000 28.599.027.000 315.909.964.000 (Nguoàn: Baùo caùo soá thu thueá naêm 2004, Cuïc Thueá Vónh Long) c. Veà lao ñoäng: DNNVV laø nhaân toá quan troïng thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng khaù ñoâng trong vaø ngoaøi Tænh. Theo soá lieäu Cuïc thoáng keâ Tænh Vónh Long: Naêm 2001, DNNVV ñaõ söû duïng 76.098 lao ñoäng baèng 13,52% toång soá lao ñoäng trong caùc ngaønh kinh teá cuûa Tænh; ñeán ngaøy 1/7/2004, DNNVV thu huùt khoaûng 94.587 lao ñoäng, chieám 17,01% toång soá lao ñoäng trong caùc ngaønh kinh teá cuûa Tænh. Nhö vaäy, chæ trong voøng 4 naêm phaùt trieån, DNNVV ñaõ taïo theâm vieäc laøm cho 18.489 lao ñoäng trong vaø ngoaøi Tænh, tyû leä taêng 24,30%. Trang 38 Baûng 2.7. Tyû troïng lao ñoäng cuûa DNNVV so vôùi toaøn ngaønh naêm 2004 Ngaønh kinh teá Soá löôïng lao ñoäng toaøn ngaønh Soá löôïng lao ñoäng taïi caùc DNNVV Tyû troïng lao ñoäng cuûa DNNVV so vôùi toaøn ngaønh - Noâng nghieäp, thuûy saûn 406.738 4.866 1,20 % - Coâng nghieäp, xaây döïng 57.815 24.364 42,14 % - Thöông maïi 57.516 42.194 73,36 % - Dòch vuï 33.972 23.163 68,18 % Toång coäng 556.041 94.587 17,01% (Nguoàn: Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN treân ñòa baøn Tænh Vónh Long–UBND Tænh Vónh Long–Thaùng 1/2005, Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Vónh Long naêm 2004) Bieåu ñoà 5: Tyû troïng lao ñoäng trong DNNVV so vôùi toaøn ngaønh cuûa Tænh Vónh Long naêm 2004 0.00 20.00 40.00 60.00 80.00 100.00 Tyû troïng DNNVV Dòch vuï Thöông maïi Coâng nghieäp, xaây döïng Noâng nghieäp, thuûy saûn 68,18% 42,16% 1,20% 73,36% Trang 39 Bieåu ñoà treân cho thaáy: Trong ngaønh thöông nghieäp - dòch vuï, lao ñoäng trong caùc DNNVV chieám ña soá soá löôïng lao ñoäng cuûa toaøn ngaønh (Thöông maïi 73,36%; dòch vuï 68,18%); coâng nghieäp - xaây döïng, lao ñoäng trong DNNVV cuõng chieám 42,16%; tyû troïng lao ñoäng trong DNVVV ngaønh noâng nghieäp so vôùi toaøn ngaønh thaáp 1,20% nguyeân nhaân do phaàn lôùn lao ñoäng noâng nghieäp taäp trung ôû caùc hoä kinh teá caù theå khoâng laø ñoái töôïng xem xeùt cuûa ñeà taøi naøy. Söï lôùn maïnh cuûa caùc DNNVV ñaëc bieät laø DNNVV ngoaøi quoác doanh ñang theå hieän laø nôi giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng moät caùch hieäu quaû nhaát, haïn cheá teä naïn xaõ hoäi, naâng cao ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cho moïi taàng lôùp daân cö trong Tænh. Trình ñoä tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng: Trình ñoä tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng trong caùc DNNVV laø moät ñieàu ñaùng baùo ñoäng. Ñieàu tra naêm 2003 ôû caùc DNNVV ngoaøi nhaø nöôùc cho bieát trong soá ngöôøi ñang laøm vieäc coù trình ñoä chuyeân moân kyõ cao ñaúng, ñaïi hoïc chieám 4,83%, trung hoïc chuyeân nghieäp 4,99%, coâng nhaân kyõ thuaät nhaân vieân nghieäp vuï chieám 7,42% vaø lao ñoäng phoå thoâng chieám 82,76%. Ñoái vôùi soá lao ñoäng coù tay ngheà, haàu heát ñöôïc ñaøo taïo theo caùc chöông trình ñaõ laïc haäu neân khaû naêng tieáp nhaän vaø vaän haønh thieát bò coâng ngheä tieân tieán coøn haïn cheá. Baûng 2.8. Trình ñoä lao ñoäng ñang laøm vieäc trong caùc DNNVV ngoaøi nhaø nöôùc naêm 2003 Chia theo loaïi hình Toång soá Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty TNHH ngoaøi nhaø nöôùc Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán NN Toång soá 10.255 7.167 3.065 23 - Tieán só - - - - - Thaïc só 2 1 1 - - Ñaïi hoïc 297 127 168 2 - Cao ñaúng 195 52 140 3 Trang 40 - Trung hoïc chuyeân nghieäp 512 301 210 1 - CNKT,nhaân vieân nghieäp vuï 781 530 247 4 - Trình ñoä khaùc 8.468 6.156 2.299 13 (Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra cuûa ñeà taøi Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát giaûi phaùp hoã trôï phaùt trieån kinh teá tö nhaân Tænh Vónh Long, naêm 2004) Trình ñoä vaên hoùa cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng trong caùc DNNVV nhìn chung coøn thaáp, khoâng ít ngöôøi chöa toát nghieäp tieåu hoïc hoaëc môùi qua tieåu hoïc: Baûng 2.9. Trình ñoä vaên hoùa cuûa lao ñoäng ñang laøm vieäc trong caùc DNNVV naêm 2003 Noâng, thuûy saûn Coâng nghieäp, xaây döïng Thöông maïi, dòch vuï Toång - Chöa toát nghieäp tieåu hoïc 2,59 12,61 3,73 9,32 - Toát nghieäp tieåu hoïc 10,63 25,61 13,18 20,03 - Toát nghieäp phoå thoâng CS 20,40 33,02 21,12 28,45 - Toát nghieäp phoå thoâng TH 66,38 28,39 61,67 41,60 Toång 100,00 100,00 100,00 100,00 (Nguoàn: Quy hoaïch maïng löôùi daïy ngheà Tænh Vónh Long thôøi kyø 2002 – 2010) Trình ñoä quaûn lyù: Chaäm ñöôïc ñoåi môùi, ñoäi nguõ giaùm ñoác, chuû DNNVV ñeàu do caù nhaân ngöôøi coù voán hoaëc coù ñoùng goùp voán nhieàu nhaát naém giöõ. Vieäc thueâ giaùm ñoác coøn laø moät ñieàu xa laï. Trình ñoä thöïc teá cuûa chuû doanh nghieäp, giaùm ñoác DNNVV 2003 nhö sau: ÑVT: % Trang 41 Baûng 2.10. Trình ñoä cuûa chuû DN, giaùm ñoác DNNVV Tænh Vónh Long naêm 2003 Chia theo loaïi hình Toång soá Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty TNHH ngoaøi nhaø nöôùc Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán nhaø nöôùc Toång soá 691 617 72 2 - Tieán só - - - - - Thaïc só - - - - - Ñaïi hoïc 59 25 34 - - Cao ñaúng 23 20 3 - - Trung hoïc chuyeân nghieäp 42 35 7 - - CNKT,nhaân vieân nghieäp vuï 86 84 2 - - Trình ñoä khaùc 481 453 26 2 (Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra cuûa ñeà taøi Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát giaûi phaùp hoã trôï phaùt trieån kinh teá tö nhaân Tænh Vónh Long, naêm 2004) Trình ñoä hieåu bieát veà taäp quaùn buoân baùn quoác teá, ngoaïi ngöõ, trình ñoä quaûn lyù coøn yeáu. Ít coù nhöõng caùn boä gioûi, coâng nhaân coù tay ngheà baäc cao ñeå ñieàu haønh quaûn lyù vaø toå chöùc SXKD. Chöa coù söï quan taâm cuûa caùc caáp chính quyeàn ñoái vôùi ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho caùc doanh nghieäp theo tieâu chuaån cuûa hoäi nhaäp. Quaûn lyù SXKD chuû yeáu laø theo kinh nghieäm truyeàn thoáng vaø mang tính chaát gia ñình vaø chöa coù söï ñaàu tö ñuùng möùc cho hoaït ñoäng Marketing. Beân caïnh ñoù vieäc chuû ñoäng chuaån bò nguoàn nhaân löïc laøm coâng taùc kinh teá ñoái ngoaïi cuûa caùc DNNVV haàu nhö chöa coù, chöa coù caùc döï tính laâu daøi ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu hoäi nhaäp. Ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán tính caïnh tranh thaáp trong hôïp taùc kinh teá, laøm aên vôùi nöôùc ngoaøi. Trang 42 d. Veà Voán: Nhö ñaõ ñeà caáp ôû phaàn treân, soá löôïng DNNVV chieám tyû troïng raát lôùn trong toång soá DN cuûa toaøn Tænh töø 99,5% ñeán 99,77%, do ñoù toång soá voán cuûa DNNVV cuõng chieám tyû leä khaù lôùn 94,82%. Tuy nhieân soá DNNVV coù voán döôùi 10 tyû ñoàng laø 1.272 DN chieám tyû leä 97,25% toång soá DNNVV, trong ñoù coù 1.043 DN tö nhaân coù voán treân döôùi 500 trieäu ñoàng, voán bình quaân cuûa 1 DNNVV laø 1.316.597.248 ñoàng. Ñieàu naøy cho thaáy qui moâ veà voán cuûa DNNVV raát nhoû, möùc ñoä thu huùt voán vaøo SXKD cuûa DNNVV coøn thaáp, phaûn aùnh caùc DNNVV nhìn chung ñeàu gaëp khoù khaên do thieáu voán ñeå môû roäng SXKD (Xem Baûng 2.12.) Theo keát quaû ñieàu tra cuûa Chöông trình phaùt trieån döï aùn soâng Meâ Koâng (MPDF), trong ñoù coù Tænh Vónh Long; coù 53% soá giaùm ñoác DN ñöôïc hoûi xaùc ñònh khoâng tìm ñöôïc voán ñaàu tö laø khoù khaên haøng ñaàu trong 3 vaán ñeà khoù khaên nhaát maø DN phaûi ñoái maët. Ñoái vôùi Vónh Long, coù ñeán 80% soá DNNVV gaëp phaûi khoù khaên ñaàu tieân laø veà voán. Baûng 2.11. Tình hình voán cuûa caùc DNNVV Tænh Vónh Long ñeán 31/12/2004 Loaïi hình doanh nghieäp Soá löôïng DN Toång voán (ñoàng) Voán bình quaân/DN (ñoàng) DN nhaø nöôùc ñòa phöông quaûn lyù 7 69.370.000.000 9.910.000.000 Coâng ty coå phaàn 23 335.220.400.000 14.574.800.000 Coâng ty TNHH 2 thaønh vieân 234 733.392.800.000 3.134.157.265 Coâng ty TNHH 1 thaønh vieân 1 14.322.000.000 14.322.000.000 DN tö nhaân 1.043 569.804.000.000 546.312.560 Coäng 1.308 1.722.109.200.000 1.316.597.248 (Nguoàn: Baùo caùo tình hình thöïc hieän nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi DN treân ñòa baøn Tænh Vónh Long – UBND Tænh Vónh Long – Thaùng 1/2005) Trang 43 Baûng 2.12. Nhöõng haïn cheá chuû yeáu ñoái vôùi DNNVV theo xaùc ñònh cuûa caùc giaùm ñoác Khoâng tìm ñöôïc voán ñaàu tö Thieáu thoâng tin Thieáu voán löu ñoäng Khuûng hoaûng kinh teá Ñoâng AÙ Chính saùch cuûa chính phuû khoâng roõ raøng 53% 41% 39% 19% 16% (Nguoàn: Chuyeân ñeà nghieân cöùu kinh teà tö nhaân soá 8 – MPDF) Trong cuoäc ñieàu tra 691 DNNVV ngoaøi quoác doanh do Hieäp hoäi coâng thöông Tænh Vónh Long tieán haønh vaøo quí IV/2003 cho thaáy xeùt veà cô caáu voán, caùc DNNQD chuû yeáu vaãn döïa vaøo noäi löïc cuûa mình. Hoï thöôøng baét ñaàu coâng vieäc kinh doanh vaø môû roäng qui moâ hoaït ñoäng baèng voán töï coù vaø caùc nguoàn tín duïng khoâng chính thöùc (vay möôïn töø ngöôøi thaân, baïn beø…). Soá DN tieáp caän ñöôïc vôùi caùc nguoàn tín duïng laø khoâng nhieàu. Ñaëc bieät laø vieäc ñaàu tö phaùt trieån cuûa caùc DN tö nhaân baèng nguoàn voán tín duïng öu ñaõi cuûa nhaø nöôùc gaàn nhö khoâng coù, nguyeân nhaân chính laø do Tænh chöa coù nhöõng hoã trôï tích cöïc trong vieäc cho vay voán ñeå phaùt trieån SXKD; maët khaùc caùc DN vaãn coøn luùng tuùng trong vieäc xaây döïng caùc chieán löôïc ñaàu tö laâu daøi, chöa maïnh daïn thöïc hieän nhöõng döï aùn mang tính ñoät phaù vaøo caùc ngaønh then choát coù khaû naêng sinh lôïi cao. Ñieàu naøy aûnh höôûng lôùn ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc DNNVV, ñaëc bieät laø DN tö nhaân. e. Veà coâng ngheä: Maëc duø chieám tyû troïng khaù lôùn, nhöng trình ñoä coâng ngheä vaø thieát bò cuûa caùc DNNVV cuûa Tænh nhìn chung laø thaáp. Moät soá raát ít caùc DNNVV treân ñòa baøn Tænh coù trình ñoä kyõ thuaät töông ñoái tieân tieán nhö: Coâng ty coå phaàn döôïc phaåm, cheá bieán thuûy saûn, caáp nöôùc, phaân boùn laù, daàu nhôøn, coøn laïi caùc doanh nghieäp khaùc coù trang bò coâng ngheä laïc haäu, thaäm chí thuû coâng hoaëc baùn thuû coâng. YÙ kieán chuû quan cuûa ña soá Trang 44 caùc giaùm ñoác, chuû doanh nghieäp ngoaøi Nhaø nöôùc töï ñaùnh giaù veà trình ñoä trang bò coâng ngheä cuûa doanh nghieäp mình trong boái caûnh chöa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá chæ ôû möùc trung bình. Ñaùnh giaù khaùch quan trang bò coâng ngheä cuûa caùc DNNVV treân ñòa baøn Tænh cuõng laïc haäu so vôùi theá giôùi töø 30 - 40 naêm vaø laïc haäu so vôùi caùc vuøng troïng ñieåm phaùt trieån trong nöôùc 10 - 20 naêm. Thöïc hieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, trang bò coâng ngheä - yeáu toá chuû yeáu quyeát ñònh thaønh coâng trong caïnh tranh laø moät baøi toaùn ñoøi hoûi lôøi giaûi ñaùp khoâng chæ ôû caùc doanh nghieäp maø caû caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, nhaø khoa hoïc… Baûng 2.13. Trình ñoä coâng ngheä cuûa caùc DNNVV Tænh Vónh Long naêm 2003 Ngaønh khai thaùc moû Coâng ngheä cheá bieán Saûn xuaát vaø phaân phoái ñieän nöôùc Soá doanh nghieäp 4 202 1 1. Phaân loaïi trình ñoä coâng ngheä: - Tieân tieán - 15 - - Trung bình 3 152 1 - Döôùi trình ñoä trung bình - 5 - 2. Naêm saûn xuaát cuûa maùy moùc thieát bò: Tröôùc 1975 2 1975 – 1990 5 1980 – 1990 15 1990 – 2000 1 115 1 2001 7 2002 3 2003 3 Khoâng xaùc ñònh 3 52 (Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra cuûa ñeà taøi Nghieân cöùu vaø ñeà xuaát giaûi phaùp hoã trôï phaùt trieån kinh teá tö nhaân Tænh Vónh Long, naêm 2004) Trang 45 Thöïc teá ôû Tænh, DVNVV chæ coù Coâng ty saûn xuaát daàu nhôøn Meâ-koâng, Coâng ty phaùt trieån kyõ thuaät Vónh Long ñaõ ñöôïc chöùng nhaän ñaït tieâu chuaån ISO; Coâng ty coå phaàn döôïc Vónh Long ñaït tieâu chuaån ISO, GMP; Xí nghieäp cheá bieán thuûy saûn xuaát khaåu ñaït tieâu chuaån HACCP. Caùc doanh nghieäp coøn laïi chæ moät soá ít quan taâm ñeán tieâu chuaån chaát löôïng nhöng môùi chæ ôû möùc chôø ñôïi, thaêm doø vaø khaù hôn laø môùi böôùc ñaàu baét tay vaøo xaây döïng tieâu chuaån quaûn lyù chaát löôïng. Thöïc teá ñoù laø moät thaùch thöùc khoâng nhoû khi tieán haønh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Thaùng 12/2004, Sôû khoa hoïc & coâng ngheä Tænh Vónh Long toå chöùc ñieàu tra trình ñoä coâng ngheä vaø thieát bò taïi 300 DN thuoäc caùc ngaønh: goám söù, cheá bieán thöïc phaåm, saûn xuaát ñieän nöôùc, hoùa döôïc, coâng nghieäp khaùc vaø xaây döïng; phöông phaùp ñaùnh giaù trình ñoä coâng ngheä theo phöông phaùp cho ñieåm, goàm 5 noäi dung, moãi noäi dung ñieåm chaám töø 1 ñeán 7 ñieåm: Tính ñoàng boä, möùc ñoä tinh xaûo, tình traïng thieát bò, möùc ñoä an toaøn lao ñoäng, töï ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng. Keát quaû ñieàu tra nhö sau: Baûng 2.14. Baûng chaám ñieåm trình doä coâng ngheä, thieát bò cuûa caùc DNNVV Tænh Vónh Long naêm 2004 Noäi dung ñaùnh giaù Goám söù Cheá bieán thöïc phaåm SX ñieän nöôùc& hoùa döôïc CN khaùc Xaây döïng Trung bình chung Tính ñoàng boä 4,70 4,90 5,60 4,60 5,50 4,90 Möùc ñoä tinh xaûo 2,63 3,36 4,67 4,06 3,88 3,35 Tình traïng thieát bò 3,52 4,55 5,29 2,92 2,40 3,83 Möùc ñoä an toaøn lao ñoäng 5,23 5,67 5,57 5,14 6,20 5,45 Töï ñaùnh giaù oâ nhieãm 2,90 3,10 3,06 3,14 2,52 3,02 (Nguoàn: Ñieàu tra maãu, Sôû KH-CN Vónh Long, 2004) Ñaùnh giaù chung, ngoaøi tröø moät soá ít DN coù coâng ngheä saûn xuaát tieân tieán, maùy moùc thieát bò hieän ñaïi; coøn ña soá caùc DNNVV coù coâng ngheä laïc haäu, Trang 46 hoãn taïp nhieàu nöôùc, thaäm chí thuû coâng… Söï laïc haäu veà coâng ngheä taát yeáu aûnh höôûng xaáu ñeán khaû naêng caïnh tranh haøng hoùa cuûa Tænh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø theá giôùi. f. Veà cô caáu ngaønh ngheà: Veà cô caáu ngaønh ngheà, DNNVV ôû Tænh Vónh Long ta taäp trung vaøo moät soá ngaønh coù tyû suaát lôïi nhuaän cao, voán ñaàu tö töông ñoái thaáp vaø khaû naêng thu hoài voán nhanh. Coù khoaûng 43,63% soá DNNVV hoaït ñoäng trong lónh vöïc thöông nghieäp; 29,17% hoaït ñoäng trong coâng nghieäp cheá bieán; 10,17% trong xaây döïng; coâng nghieäp goám chieám 5,15%; khaùch saïn, nhaø haøng chieám 4,53%; caùc ngaønh khaùc coù soá löôïng DNNVV khoâng ñaùng keå. Thöïc teá trong thôøi gian qua, ôû lónh vöïc thöông maïi, dòch vuï, caùc DNNVV chieám öu theá. Naêm 2004, caùc DNNVV ñaõ chieám 99% toång möùc löu chuyeån haøng hoùa baùn leû toaøn Tænh. Do ñaëc ñieåm caùc DN cuûa Tænh Vónh Long coù töø 99,5% ñeán 99,77% laø DNVVN, neân caùc lónh vöïc saûn xuaát cuõng chuû yeáu do caùc DNNVV chieám lónh. Tuy nhieân nhöõng döï aùn saûn xuaát lôùn cuûa Tænh ñeàu naèm ngoaøi taàm tay cuûa caùc DNNVV vì caùc döï aùn naøy caàn nhieàu voán, coâng ngheä hieän ñaïi, trình ñoä quaûn lyù tieân tieán, do caùc DN lôùn ngoaøi Tænh, nöôùc Bieåu ño à 6: Cô caáu ngaønh ngheà cu ûa caùc DNNVV tænh Vónh Long naêm 2004 Thöông nghieäp 43,63% Coâng nghieäp cheá bieán 29,17% Xaây döïng 10,17% CN goám 5,15% Khaùch saïn, nhaø haøng 4,53% Vaän taûi 2,57% Dòch vuï khaùc 2,45% KD baát ñoäng saûn, DV tö vaán 1,72% Noâng nghieäp, thuûy saûn 0,61% Trang 47 ngoaøi chieám lónh. Tuy nhieân, caùc DNNVV cuõng ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh: haøng naêm toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát cuûa DNNVV khoaûng 10 – 14%. Naêm 2004, giaù trò saûn xuaát cuûa caùc DNNVV chieám gaàn nhö 100% toång giaù trò saûn xuaát cuûa ngaønh coâng nghieäp cheá bieán. ÔÛ caùc lónh vöïc khaùc nhö xaây döïng; ngaân haøng… soá DNNVV khoâng nhieàu do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau nhö ñoøi hoûi voán khaù lôùn vaø möùc ñoä ruûi ro cao. g. Veà cô caáu laõnh thoå: DNNVV taäp trung ôû Thò xaõ Vónh Long chieám 34,15% toång soá DNNVV cuûa caû Tænh; Long Hoà, Mang Thít vaø Bình Minh laø caùc huyeän giaùp ranh TX Vónh Long coù tyû leä soá löôïng DNNVV laàn löôït laø 14,91%, 13,60% vaø 13,46%; caùc huyeän heûo laùnh hôn, xa trung taâm Tænh lî nhö Vuõng Lieâm, Tam Bình, Traø OÂn coù tyû leä soá löôïng DNNVV thaáp laàn löôït laø 8,68%, 8,10%, 7,09%. Bieåu ñoà treân cho thaáy tình traïng maát caân ñoái trong phaân boå DNNVV. Noù coøn cho thaáy nguoàn löïc cuûa Tænh phaân taùn khoâng ñoàng ñeàu maø coøn do taäp quaùn vaø nhu caàu phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh cuûa ngöôøi daân ôû ñòa phöông ñoù. Bieåu ñoà 7: Tyû leä phaân boá caùc DNNVV naêm 2004 Long Hoà 14,91% Mang Thít 13,60% Bình Minh 13,46%Tam Bình 8,10% Traø OÂn 7,09% Vuõng Lieâm 8,68% TX Vónh Long 34,15% Trang 48 h. Veà tình hình xuaát khaåu: Trong nhöõng naêm qua, ñaëc bieät laø giai ñoaïn 2000-2004, caùc DNNVV cuûa Tænh Vónh Long ñaõ thöïc hieän ñaåy maïnh xuaát khaåu vaø ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nhöõng saûn phaåm xuaát khaåu chuû löïc döïa treân theá maïnh xuaát khaåu cuûa nhöõng saûn phaåm ñoù vaø lôïi theá so saùnh cuûa Tænh. Nhöõng saûn phaåm ñoù laø: gaïo, thuûy saûn, haøng noâng saûn, saûn phaåm thuû coâng myõ ngheä, ngoaøi ra, coøn coù 2 maët haøng cuûa Tænh coù tieàm naêng, theá maïnh xuaát khaåu raát lôùn nhöng thôøi gian qua chöa ñaåy maïnh ñöôïc xuaát khaåu tröïc tieáp nhieàu ñoù laø goám myõ ngheä vaø traùi caây. Baûng 2.15. Tình hình phaùt trieån xuaát khaåu cuûa Tænh Vónh Long giai ñoaïn 2000-2004 2000 2001 2002 2003 2004 Toác ñoä taêng bình quaân Kim ngaïch xuaát khaåu (1.000 USD) 67.521 56.264 42.238 81.726 94.234 16,80 % Maët haøng chuû yeáu: 1.Gaïo (taán) 309.019 303.530 169.452 397.727 346.118 18,95 % 2.Thuûy saûn ñoâng laïnh (taán) 1.479 802 657 1.721 2.828 40,60 % 3.Hoät vòt muoái (1.000 quaû) 13.814 14.844 17.922 35.135 9.198 12,60 % 4.Haøng thuû coâng myõ ngheä (1.000 USD) 5.314 4.650 4.539 3.509 5.087 1,85 % 5.Naám rôm muoái (taán) 1.197 1.565 2.139 2.733 2.812 24,52 % (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ Tænh Vónh Long naêm 2004) Trang 49 Caùc maët haøng chuû yeáu cuûa DNNVV xuaát khaåu coù tyû leä taêng tröôûng bình quaân khaù cao, nguoàn haøng hoùa vaø thò tröôøng xuaát khaåu ngaøy caøng ñöôïc quan taâm khai thaùc vaø môû roäng, goùp phaàn tieâu thuï haøng hoùa cuûa Tænh vaø thuùc ñaåy caùc ngaønh haøng khaùc cuøng phaùt trieån. Ñeán nay, haøng hoùa cuûa caùc DNNVV ôû Tænh ñaõ ñöôïc xuaát khaåu sang thò tröôøng cuûa treân 30 nöôùc. Beân caïnh nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc, coøn coù moät soá vaán ñeà caàn quan taâm ñoái vôùi xuaát khaåu cuûa caùc DNNVV trong thôøi gian tôùi: - Trong kim ngaïch xuaát nhaän khaåu cuûa Tænh thì gaïo chieám tyû troïng lôùn, thöôøng xuyeân chieám 80% kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tænh, vöøa laø öu ñieåm chöùng toû gaïo cuûa Vónh Long ñaõ coù theá ñöùng khaù oån ñònh treân thò tröôøng theá giôùi, nhöng ñoàng thôøi cuõng laø moät ñieåm coøn haïn cheá trong kinh doanh xuaát nhaäp khaåu cuûa Tænh. Neáu naêm naøo maët haøng gaïo xuaát khaåu ñöôïc veà soá löôïng, veà giaù caû thì naêm ñoù kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tænh ñaït keá hoaïch ñeà ra, naêm naøo xuaát khaåu gaïo gaëp khoù khaên thì naêm ñoù raát khoù ñaït keá hoaïch xuaát khaåu. - Traùi caây laø theá maïnh thöù hai cuûa caùc DNNVV cuûa Tænh trong saûn xuaát noâng nghieäp sau luùa gaïo, vôùi nhöõng loaïi ñaëc saûn coù saûn löôïng lôùn nhöng ñaõ nhieàu naêm qua, vaãn chöa tìm ñöôïc thò tröôøng xuaát khaåu tröïc tieáp, giaù trò caây troàng chöa ñöôïc naâng leân, taùc ñoäng chaäm trong quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa Tænh. - Caùc loaïi saûn phaåm goám ñaát nung trong nhöõng naêm qua xuaát khaåu tröïc tieáp ít, caùc doanh nghieäp chuû yeáu baùn qua caùc trung gian thu tieàn ñoàng do khoâng ñuû ñieàu kieän kho baõi taäp keát haøng hoùa, chöùa haøng theo töøng nhoùm, töøng loaïi ñeå xuaát khaåu. Ñaây cuõng laø nguyeân nhaân giaûm nguoàn thu ngoaïi teä cuûa Tænh trong thôøi gian qua. - Vieäc xaây döïng thöông hieäu cho haøng xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc DN trong Tænh coøn chaäm, chæ môùi coù maët haøng Böôûi Naêm Roi vaø Cam saønh laø xaây döïng vaø ñaêng kyù thöông hieäu xong; caùc maët haøng coøn laïi chöa thöïc hieän ñöôïc vieäc ñaêng kyù thöông hieäu. Trang 50 Toùm laïi: Caùc soá lieäu treân cho thaáy taàm quan troïng to lôùn cuûa caùc DNNVV trong phaùt trieån kinh teá cuõng nhö thu huùt voán ñaàu tö, taïo coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn oån ñònh xaõ hoäi vaø söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa Tænh nhaø. Nhìn chung, thöïc traïng caùc DNNVV ôû Tænh Vónh Long coù theå khaùi quaùt qua moät soá neùt chung nhö sau: - Khu vöïc DNNVV chieám tyû troïng lôùn trong toång soá DN thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá cuûa Tænh. Vôùi chính saùch phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, soá löôïng DNNQD taêng leân nhanh choùng, ñoàng thôøi soá löôïng DNNN giaûm ñaùng keå. Söï gia taêng nhanh choùng soá löôïng DN laøm cho möùc ñaàu tö voán cho moãi DN coù xu höôùng giaûm ñi. Ñieàu ñoù laøm xuaát hieän ngaøy caøng nhieàu DN coù qui moâ nhoû vaø vöøa, ñaët bieät laø DN ngoaøi quoác doanh. Ñaây laø yeáu toá tích cöïc trong phaùt trieån kinh teá, goùp phaàn taïo theâm coâng aên vieäc laøm, taêng thu nhaäp cho caùc taàng lôùp daân cö,… - Vôùi soá löôïng aùp ñaûo nhöng ñoùng goùp cuûa caùc DNNVV vaøo ngaân saùch coøn khieâm toán, chieám 35,82% toång thu ngaân saùch Tænh, chöa khai thaùc heát tieàm naêng cuûa caùc DNNVV. - Trình ñoä hieåu bieát, kyõ thuaät quaûn lyù vaø tay ngheà cuûa caùn boä quaûn lyù vaø ñoäi nguõ lao ñoäng ôû khu vöïc DNNVV, nhaát laø caùc DNNQD, coøn raát haïn cheá. Ñoä nguõ caùn boä quaûn lyù DNNVV chöa ñöôïc ñaøo taïo moät caùch baøi baûn. - Khoù khaên haøng ñaàu cuûa caùc DNNVV laø thieáu voán, nguoàn voán chuû yeáu cuûa caùc DNNVV do chuû doanh nghieäp boû ra hoaëc huy ñoäng töø caùc nguoàn voán tín duïng phi chính thöùc; tieáp caän nguoàn voán tín duïng öu ñaõi cuûa caùc ngaân haøng, caùc quyõ hoã trôï cuûa Tænh laø moät vaán ñeà nan giaûi. - Trình ñoä coâng ngheä, thieát bò maùy moùc laïc haäu, thieáu ñoàng boä laøm haïn cheá raát lôùn khaû naêng caïnh tranh cuûa DNNVV Tænh Vónh Long. Nguyeân nhaân laø do phaàn lôùn caùc DNNVV môùi ñöôïc thaønh laäp nhöng vì thieáu voán neân chöa theå mua saém ñöôïc trang thieát bò, maùy moùc hieän ñaïi ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm saûn xuaát ra. Phaàn lôùn maùy moùc thieát bò cuõ ñöôïc mua laïi töø caùc DN bò giaûi theå thanh lyù hoaëc töø nöôùc ngoaøi ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát tröôùc maét vaø laâu daøi. Trang 51 - Veà cô caáu ngaønh ngheà, caùc DNNVV chuû yeáu laø kinh doanh buoân baùn, dòch vuï, coâng nghieäp cheá bieán noâng - thuûy saûn neân haïn cheá vai troø cuûa khu vöïc naøy trong phaùt trieån kinh teá. Ñieàu ñoù coøn phaûn aùnh chính saùch cuûa Tænh chöa höôùng ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö boû tieàn vaøo nhöõng lónh vöïc khoâng chæ mang laïi lôïi ích cho caù nhaân nhaø ñaàu tö maø coøn mang laïi lôïi ích chung cho toaøn boä neàn kinh teá cuûa Tænh. - Thöïc traïng veà tình hình xuaát khaåu cho thaáy trong khi caùc DNNN vaø caùc coâng ty coå phaàn laïi ñöôïc söï hoã trôï cuûa Tænh coäng vôùi tieàm naêng veà cô sôû vaät chaát, voán vaø lao ñoäng neân khaû naêng tieáp caän vaø thaâm nhaäp thò tröôøng theá giôùi toát hôn raát nhieàu so vôùi caùc DNNVV tö nhaân. Caùc DNNVV tö nhaân - thaønh phaàn kinh teá ñöôïc coi laø naêng ñoäng vaø goùp phaàn nhieàu cho söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá Tænh nhaø thì phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc raát lôùn treân thò tröôøng xuaát khaåu. - DNNVV coù hieäu quaû kinh teá khoâng cao do naêng suaát lao ñoäng bò haïn cheá nhöng laïi ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc giaûi quyeát tình traïng thaát nghieäp vaø taïo thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng. Vieäc ñaàu tö vaøo DNNVV khoâng maát nhieàu thôøi gian xaây döïng, laép ñaët maùy moùc thieát bò nhö ñoái vôùi caùc DN saûn xuaát lôùn maø nhanh choùng taïo ra saûn phaåm, dòch vuï, thôøi gian thu hoài voán ngaén. Maët khaùc, quy moâ nhoû vaø vöøa laø yeáu toá thuaän lôïi cho DN chuyeån ñoåi cô caáu saûn xuaát nhanh nhaïy, saün saøng ñaùp öùng laïi caùc tín hieäu thay ñoåi thöôøng xuyeân cuûa thò tröôøng. 2.2.2. Nhöõng khoù khaên chuû yeáu cuûa DNNVV Tænh Vónh Long hieän nay vaø nguyeân nhaân: Qua phaân tích thöïc traïng cuûa caùc DNNVV ôû Tænh Vónh Long, chuùng toâi nhaän thaáy caùc DNNVV hieän nay ñang gaëp nhöõng khoù khaên chuû yeáu sau: a. Khoù khaên veà taøi chính: Ñaây laø khoù khaên chuû yeáu cuûa DNNVV ôû Tænh Vónh Long. Veà maët soá löôïng, DNNVV chieám tyû leä lôùn (99,5%- 99,77%), nhöng theo soá lieäu phaân tích treân, thì voán bình quaân cuûa moãi DN treân döôùi 1 tyû ñoàng, ñaëc bieät DN tö nhaân voán bình quaân treân döôùi 500 trieäu ñoàng. Trang 52 Nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa caùc DNNVV ôû Tænh raát haïn cheá, nhöõng ñieàu kieän tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn taäp trung nhö möùc voán ñieàu leä toái thieåu laø 10 tyû ñoàng Vieät Nam, hoaït ñoäng kinh doanh coù laõi trong 2 naêm lieân tuïc gaàn nhaát, coù phöông aùn khaû thi veà vieäc söû duïng voán thu ñöôïc töø vieäc phaùt haønh coå phieáu… (theo nghò ñònh soá 48/1998/NÑ- CP ngaøy 11/07/1998 cuûa Chính Phuû veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn) laø ngoaøi taàm vôùi cuûa caùc DNNVV ñeå coù theå huy ñoäng voán qua kinh naøy. Caùc DNNVV cuûa Tænh khai thaùc voán chuû yeáu töø 2 nguoàn: nguoàn voán vay phi chính thöùc (bao goàm caùc nguoàn vay naëng laõi beân ngoaøi laõi suaát vay voán cao gaáp 3-6 laàn laõi suaát ngaân haøng, vay möôïn cuûa ngöôøi thaân, baïn beø…) vaø nguoàn voán chính thöùc (bao goàm voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc ODA, caùc quyõ hoã trôï phaùt trieån, caùc nguoàn voán tín duïng thöông maïi), trong ñoù chuû yeáu laø nguoàn voán vay phi chính thöùc vì khi tieáp caän vôùi khu vöïc taøi chính chính thöùc, doanh nghieäp gaëp nhieàu khoù khaên khaùch quan vaø chuû quan do: - Qui ñònh, thuû tuïc vay voán röôøm raø, phöùc taïp, thuû tuïc theá chaáp taøi saûn ngaët ngheøo (chæ ñöôïc vay 50 – 60% giaù trò taøi saûn theá chaáp), chi phí giao dòch cao. - DN khoâng coù hoaëc khoâng ñuû taøi saûn theá chaáp ñeå vay voán, phö