Đề tài Đánh giá thực trạng hoạt động cho vay của một số Ngân hàng thương mại Việt Nam từ năm 2005 đến nay

§Ò tµi: “§¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay cña mét sè Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam tõ n¨m 2005 ®Õn nay” Môc lôc trang Lêi më ®Çu 2 Ch­¬ng I 3 Ch­¬ng II 14 Ch­¬ng III 24 KÕt luËn 29 Lêi më ®Çu Trong mét x· héi ph¸t triÓn, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù xuÊt hiÖn së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm mµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm cña nã chÝnh lµ quan hÖ tÝn dông. KÓ tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch vµ më cöa, chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, toµn bé hÖ thèng tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña NHNNVN ®· ®æi míi s©u s¾c vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ. Cã nh÷ng kÕt qña ®ã lµ nhê vµo viÖc ®æi míi ho¹t ®éng tÝn dông tõ viÖc ho¹ch ®Þnh ®Õn chØ ®¹o thùc hiÖn. Trong nÒn kinh tÕ xuÊt hiÖn nhu cÇu cÇn vèn vµ “nhu cÇu” cho vay vèn. Hai nhu cÇu nµy ®Òu gièng nhau ë chç ®Ó thu lîi nhuËn vµ mang tÝnh chÊt t¹m thêi. Nh­ng chóng kh¸c nhau vÒ chiÒu vËn ®éng vµ quyÒn së h÷u. Do ®ã, trong nÒn kinh tÕ tÊt yÕu tån t¹i quan hÖ tiªu dïng vµ tÝn dông. V× vËy, viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông cã ý nghÜa to lín ®èi víi Ng©n hµng Thư¬ng M¹i (NHTM) trong chiÕn lîc huy ®éng vèn vµ ph¸t triÓn . Trong thêi gian qua, viÖc ho¹t ®éng cña NHTM cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ h¹n chÕ. NhËn thøc ®­îc thùc tr¹ng vµ tÇm quan träng cña tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ trong c«ng cuéc c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn, em xin m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “§¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay cña mét sè Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam tõ n¨m 2005 ®Õn nay” Bµi viÕt cña em ®i s©u vµo nghiªn cøu ba vÊn ®Ò chÝnh: Ch­¬ng I:Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng cho vay cña NHTM ViÖt Nam hiÖn nay Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cho vay cña NHTM ë ViÖt Nam hiÖn nay Nhưng do thêi gian nghiªn cøu kh«ng dµi vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n cã h¹n, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, mong nhËn ®ưîc sù gãp ý cña c¸c thÇy, c« gi¸o ®Ó em cã nh÷ng hiÓu biÕt ®óng ®¾n vµ s©u s¾c h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n./. Chương I: Những vấn đề cơ bản về hoạt động cho vay của NHTM Sự ra đời và phát triển đối với hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại: LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng cho vay g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸. H×nh thøc s¬ khai cña cho vay là cho vay nÆng l·i, cã ®­îc do sù ph©n chia cña tËp ®oµn nguêi thµnh nh÷ng ng­êi cã nhiÒu h¬n vµ nh÷ng ng­êi cã Ýt h¬n ,dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn quan hÖ vay m­în do cã sù chªnh lÖch d­ thõa s¶n phÈm. Ng­êi ®i vay kh«ng nh÷ng ph¶i tr¶ vèn mµ cßn ph¶i tr¶ l·i cho ngêi cho vay, ®ã chÝnh lµ tÝn dông nÆng l·i. H×nh thøc nµy chØ tån t¹i ë x· héi tr­íc t­ b¶n vµ môc ®Ých cña nã lµ ®Ó duy tr× cuéc sèng cho nh÷ng ng­êi cÇn vay.§Õn ph­¬ng thøc TBCN, tÝn dông nÆng l·i kh«ng cßn phï hîp, s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®i vay kh«ng nh÷ng cho ®Ó tiªu dïng mµ cßn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. L·i suÊt cho vay còng ph¶i thÊp h¬n do cã nhiÒu nhµ cho vay h¬n vµ ®Ó cho nhµ t­ b¶n ®i vay ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt cã lîi nhuËn, Vay m­în kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ tiÒn mµ cßn lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, t­ liÖu s¶n xuÊt....L·i suÊt kh«ng cßn bÞ ¸p ®Æt bëi nh÷ng ng­êi cho vay mµ ph¶i lµ sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n.   Nhà kinh tế pháp Louis Baundin, đã định nghĩa tín dụng như là “Một sự trao đổi tài hoá hiện tại lấy một tài hoá tương lai”. Ở đây, chúng ta thấy yếu tố thời gian đã xen lẫn vào,cũng vì có sự xen lẫn đó, cho nên có sự bất trắc, rủi do xảy ra và cần có sự tín nhiệm, sử dụng sự tín nhiệm của nhau nên mới có danh từ tín dụng.     Tại Việt Nam các quyết định 1627/2001_QĐ_NHNN ngày 31/12/2001 của thống đốc ngân hàng về việc ban hành quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng    Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó ngân hàng cho vay giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoản trả cả gốc và lãi. Định nghĩa trên được các ngân hàng và tổ chức tín dụng khác áp dụng để làm tiền đề căn bản cho các hoạt động cho vay của mình. Vai trò cho vay của Ngân hàng thương mại: Vai trò đối với nền kinh tế: Cho vay góp phần thu hút vốn đầu tư cho nền kinh tế: Do đặc điểm cho vay là quy mô rộng, khách hàng đa dạng mặt khác nó là hình thức kinh doanh chủ yếu của ngân hàng. Với vai trò là trung gian tài chính ngân hàng đóng vai trò là cầu nối vốn cho nền kinh tế, giữa người thừa vốn và người cần vốn để đầu tư. Vì thế mà ngân hàng giải quyết được một trong những đặc điểm của tiền là. “Tiền có giá trị theo thời gian” các nguồn vốn nhàn rỗi đươc tập hợp và đầu tư cho các phương án, dự án kinh doanh khác nhau đang cần vốn để thưc hiện dự án. Đáp ứng được nhu cầu vốn của dự án nghĩa là phương án, dự án đã được giải quyết về vấn đề vốn. Đây là yếu tố khó khăn, quan trọng để biến ý tưởng kinh doanh thành thực tế. Và chính nó giải quyết được các vấn đề kinh tế xã hội như tăng trưởng, phát triển kinh tế. Giải quyết công ăn việc làm cho người lao động… Hoạt động cho vay góp phần mở rộng sản xuất, thúc đẩy đổi mới công nghệ, thiết bị, cải tiến khoa học kỹ thuật… Viêc vay vốn không những giải quyết được nhu cầu vốn kinh doanh mà còn làm thay đổi cách nghĩ, cách làm … làm thế nào để sử dụng vốn có hiệu quả kinh tế và vấn đề phần mỡ rộng sản xuất, thúc đẩy đổi mới công nghệ, thiết bị, cải tiến khoa học kỹ thuật sẽ làm tiền đề cho sự phát triển có hiệu quả đó. Trong đó vốn quyết định mọi vấn đề trong kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập nền kinh tế thị trường thì đây là vấn đề quan trọng cần giải quyết của các doanh nghiệp Việt Nam. Th«ng qua ho¹t ®éng cho vay, c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng cuêng kiÓm tra, gi¸m s¸t víi kh¸ch hµng vay vèn, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho vay lµ ho¹t ®éng tiªu biÓu cña hÇu hÕt c¸c ng©n hµng, ®ßi hái ng©n hµng ph¶i kiÓm so¸t kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cña kh¸ch hµng, Ýt ra lµ còng ph¶i dù tÝnh, ph¸n ®o¸n ®­îc kh¶ n¨ng nµy nh»m b¶o vÖ tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng còng nh­ lîi nhuËn cña ng©n hµng. NÕu mét kho¶n vay nµo ®ã thÊt tho¸t th× tr­íc tiªn lµm ng©n hµng kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ng­êi göi tiÒn. Ng©n hµng còng cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c cæ ®«ng ®¶m b¶o møc chia l·i cæ phÇn hîp lÝ còng nh­ møc l­¬ng nhÊt ®Þnh ®èi víi nh©n viªn. ChÝnh v× v©y, ng©n hµng lu«n ph¶i thËn träng ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông vµ t¨ng c­êng kiÓm so¸t ®èi víi kh¸ch hµng vay ®Ó xem kho¶n vay ®ã cã sö dông ®óng môc ®Ých cã hiÖu qu¶ kh«ng,...®ång thêi cã thÓ t­ vÊn chuyªn m«n cho kh¸ch hµng. Do vËy chÊt l­îng tÝn dông sÏ ®­îc n©ng cao, ®em l¹i lîi Ých cho c¶ ng©n hµng vµ c¶ kh¸ch hµng, réng h¬n lµ cho c¶ nÒn kinh tÕ cña quèc d©n, Vai trò đối với người đi vay: Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mai có các kỳ hạn khác nhau. Ngắn hạn, trung han và dài hạn bên cạnh đó lãi suất linh hoạt cố định hay thả nổi… vì thế khách hàng tuỳ ý lựa chọn kỳ hạn vay và thoả thuận hình thức lãi suất vay phù hợp với mục tiêu kinh doanh của mình. Mặt khác việc vay vốn ngân hàng giúp khách hàng tập chung được vốn kinh doanh đồng bộ, giảm chi phí huy động và chủ động trong việc hoàn trả gốc và lãi theo hợp đồng. Bên cạnh đó việc thoã thuận giữa ngân hàng và khách hàng khi hết hợp đồng cho vay tạo điều kiện cho khách hàng kinh doanh tiếp… như trợ giúp vốn, gia hạn hợp đồng.  Lợi ích của ngân hàng:          Hoạt động cho vay là hoạt động chứa nhiều rủi ro tiềm ẩn, nhưng nó lại là hoạt động chính của ngân hàng cho vay. Bên cạnh rủi ro tiềm ẩn thì ngân hàng cho vay thu đươc lãi suất phù hợp với các khoản vay đó và đó cũng là thu nhập chính của ngân hàng cho vay.Trong nền kinh tế thị trường, cho vay là chức năng kinh tế cơ bản của ngân hàng. Đối với các hầu hêt các ngân hàng, dư nợ tín dụng chiếm tới hơn 50% tổng tài sản có và thu nhập từ hoạt động cho vay chiếm khoảng từ ½ đến 2/3 tổng thu nhập của ngân hàng. Mặt khác rủi ro trong hoàt động cho vay có xu hướng tập chung chủ yếu vào danh mục cho vay. Khi ngân hàng rơi vào trạng thái tài chính khó khăn nghiêm trọng, thì nguyên nhân thường phát sinh từ hoạt động cho vay của ngân hàng, viêc ngân hàng không thu hồi đươc vốn, có thể là do ngân hàng buông lỏng quản lý, cấp tín dụng không minh bạch, áp dụng một chính sách tín dụng kém hợp lý, hay do nền kinh tế đi xuống không lường trước hay do nguyên nhân chủ quan từ phía khách hàng … Các hình thức cho vay: C¨n cø vµo thêi h¹n tÝn dông cã 3 lo¹i chñ yÕu sau: -TÝn dông ng¾n h¹n víi thêi h¹n d­íi 1 n¨m nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu vèn ng¾n h¹n nh­ bæ xung ng©n quü, ®¶m b¶o yªu cÇu thanh to¸n ®Õn h¹n, bæ xung nhu cÇu vèn l­u ®éng hoÆc ®¸p øng nhu cÇu c¸ nh©n. - TÝn dông trung h¹n cã thêi h¹n cho vay tõ 1 n¨m ®Õn 3 n¨m. - TÝn dông dµi h¹n tõ 3 n¨m ®Õn vµi chôc n¨m th­êng ®­îc sö dông ®Ó ph¸t triÓn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt theo chiÒu réng hoÆc theo chiÒu s©u vµ kÕt qu¶ lµ t¨ng møc s¶n xuÊt vµ cña c¶i x· héi. C¨n cø vµo chñ thÓ tham gia quan hÖ tÝn dông: -TÝn dông thư¬ng m¹i Lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc mua b¸n chÞu hµng ho¸, trong ®ã ng­êi cho vay lµ ng­êi b¸n chÞu hµng v× ®· chuyÓn nh­îng t¹m thêi quyÒn sö dông l­îng gi¸ trÞ hµng ho¸ b¸n chÞu cho ng­êi mua. Ng­îc l¹i, thay v× viÖc ph¶i tr¶ tiÒn ngay, ng­êi mua ®­îc sö dông sè tiÒn ®ã mét thêi gian nhÊt ®Þnh phô thuéc vµo thêi gian b¸n chÞu. -TÝn dông nhµ nưíc. Lµ quan hÖ tÝn dông ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ hoÆc hiÖn vËt gi÷a mét bªn lµ nhµ nưíc vµ mét bªn lµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x· héi. -TÝn dông doanh nghiÖp Lµ quan hÖ tÝn dông trùc tiÕp gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng chóng. Quan hÖ vay mưîn nµy ®­îc thÓ hiÖn d­íi hai h×nh thøc hoµn toµn kh¸c nhau +Quan hÖ tÝn dông tiªu dïng +Quan hÖ tÝn dông gi÷a doanh nghiÖp vµ c«ng chóng víi t­ c¸ch lµ ng­êi tiÕt kiÖm. -TÝn dông ng©n hµng Lµ quan hÖ chuyÓn nh­îng vèn gi÷a ng©n hµng víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x· héi. Trong ®ã ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ ngưêi ®i vay, võa lµ ng­êi cho vay. §©y lµ quan hÖ tÝn dông gi¸n tiÕp mµ ng­êi tiÕt kiÖm, th«ng qua vai trß trung gian cña ng©n hµng, thùc hiÖn ®Çu t­ vèn vµo c¸c chñ thÓ cã nhu cÇu vÒ vèn. Quy định pháp lý về cho vay:  Các qui định pháp lý về hoạt động cho vay của NHTM tập trung vào các vấn đề sau: Nguyên tắc cho vay:       – Sử dụng vốn vay đúng mục đích đã thoả thuận trong hợp đồng tín dụng và có hiệu quả kinh tế. Tín dụng cung ứng cho nền kinh tế phải hướng đến mục tiêu và yêu cầu về phát triển kinh tế xã hội trong từng giai đoạn phát triển. Ðối với các tổ chức kinh tế, tín dụng cũng phải đáp ứng các mục đích cụ thể trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh  để thúc đẩy các tổ chức này hoàn thành nhiệm vụ sản xuất kinh doanh  của mình.       – Vốn vay phải được hoàn trả đầy đủ cả vốn gốc và lãi vay theo đúng thời hạn đã cam kết trong hợp đồng tín dụng: Nguyên tắc này đề ra nhằm đảm bảo cho các ngân hàng thương mại tồn tại và hoạt động bình thường. Bởi nguồn vốn cho vay của ngân hàng chủ yếu là nguồn vốn huy động. Ðó là một bộ phận tài sản của các sở hữu chủ mà ngân hàng tạm thời quản lý và sử dụng, ngân hàng phải có nghĩa vụ đáp ứng các nhu cầu rút tiền của khách hàng mà họ yêu cầu. Nếu các khoản tín dụng không được hoàn trả đúng hạn thì nhất định sẽ ảnh hưởng đến khả năng hoàn trả của ngân hàng.       – Việc bảo đảm tiền vay phải thực hiện theo qui định của chính phủ: Quá trình cung ứng vốn tín dụng ngắn hạn của ngân hàng thương mại đối với nền kinh tế sẽ làm tăng sức mua của xã hội, làm tăng khối lượng tiền trong nền kinh tế, làm tăng áp lực đối với lượng hàng hoá ở trên thị trường. Ngoài ra do tính chất vận động của vốn tín dụng là gắn liền với sự vận động của vật tư hàng hoá, gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh  của các đơn vị. Do đó cần thực hiện nguyên tắc bảo đảm giá trị vật tư hàng hoá tương đương cho những khoản tín dụng đang thực hiện. Bảo đảm tiền vay có thể thực hiện bằng thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh của bên thứ ba, hoặc bảo đảm bằng chính tài sản được tạo ra do sử dụng vốn vay hoặc bảo đảm bằng tín chấp. Ðiều kiện vay vốn:       - Ðịa vị pháp lý của khách hàng vay vốn: Khách hàng vay vốn phải có năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự và chịu trách nhiệm dân sự theo Luật dân sự.       - Có khả năng tài chính và trả nợ đúng hạn theo hợp đồng tín dụng đã ký.       - Mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp       - Có tài liệu chứng minh khả năng sử dụng vốn vay phù hợp với qui định của pháp luật (ví dụ như có dự án đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt) và khả năng hoàn trả vốn vay. Ðối tượng cho vay:        Ðối tượng cho vay của ngân hàng thương mại là các tổ chức cá nhân có nhu cầu vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư, tiêu dùng… Theo qui định của Luật các tổ chức tín dụng: Tổ chức tín dụng không được cho vay các nhu cầu vốn để thực hiện các việc sau:       - Mua sắm các tài sản và các chi phí hình thành nên tài sản mà pháp luật cấm mua bán chuyển nhượng, chuyển đổi.       - Thanh toán các chi phí cho việc thực hiện các giao dịch mà pháp luật cấm.       - Ðáp ứng các nhu cầu tài chính của các giao dịch mà pháp luật cấm. Qui định về bảo đảm an toàn trong hoạt động cho vay:       Hoạt động cho vay luôn tiềm ẩn rủi ro, để đảm bảo an toàn hiệu quả trong cho vay và tránh rủi ro Luật pháp đã qui định những vấn đề về nguyên tắc cho vay, các hạn chế để đảm bảo an toàn tín dụng, hợp đồng tín dụng, xét duyệt cho vay, kiểm tra việc sử dụng vốn vay. Ðể hoạt động cho vay của ngân hàng được lành mạnh và có hiệu quả, các NHTM phải làm tốt việc kiểm tra, đánh giá khả năng hoàn trả vốn vay của người vay vốn       - Các hạn chế để đảm bảo an toàn tín dụng nó qui định giới hạn cho vay của NHTM đối với mỗi khách hàng. Qua đó NHTM hạn chế được việc tập trung vốn vào một số ít khách hàng, một số ngành, một số lĩnh vực kinh doanh nhờ đó tránh được rủi ro và phân tán rủi ro tín dụng.       - Các biện pháp bảo đảm trong cho vay nhằm phòng ngừa rủi ro, tạo cơ sở kinh tế và pháp lý để thu hồi được nợ vay. Cho vay có bảo đảm bằng tài sản:       Cho vay có bảo đảm là việc cho vay vốn của NHTM mà theo đó nghĩa vụ trả nợ của khách hàng được cam kết thực hiện bằng tài sản thế chấp, cầm cố, tài sản hình thành từ vốn vay hoặc bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ ba. Việc cho vay có tài sản bảo đảm áp dụng đối với khách hàng khong có uy tín cao đối với ngân hàng. Cho vay không có bảo đảm bằng tài sản:       NHTM cho vay dựa vào uy tín của khách hàng, đó là người trung thực trong kinh doanh, khả năng tài chính lành mạnh, có tín nhiệm với ngân hàng trong việc sử dụng vốn vay, hoàn trả nợ vay… Hợp đồng tín dụng:       Hợp dồng tín dụng là văn bản pháp lý về mối quan hệ tín dụng giữa NH cho vay và người đi vay. Là cơ sở để NHTM thực hiện cho vay, quản lý khoản vay, thu hồi nợ và xử lý các khiếu nại (nếu có). Xét duyệt cho vay, kiểm tra việc sử dụng vốn vay:       Ngân hàng phải tổ chức tốt việc xét duyệt cho vay theo nguyên tắc phân định trách nhiệm giữa khâu thẩm định và quyết định cho vay, đồng thời NH có trách nhiệm kiểm tra, giám sat quá trình sử dụng vốn vay và trả nợ của người vay, NH sử dụng một số biện pháp kiểm soát vốn vay như sau:       • Thực hiện kiểm soát và xem xét định kỳ tất cả các loại hình cho vay theo chu kỳ (tháng, quí, năm) đối với các khoản tín dụng lớn nhưng đồng thời cũng kiểm tra bất thường.       • Kiểm soát thường xuyên những khoản cho vay lớn vì rủi ro xãy ra sẽ ảnh hưởng lớn đến tình trạng tài chính của ngân hàng.       • Ðánh giá tình hình tài chính, khả năng thanh toán, quá trình thanh toán của khách hàng. Chất lượng của tài sản thế chấp, cầm cố…       • Theo dõi thường xuyên các khoản tiền vay có vấn đề.       • Tăng cường các biện pháp kiểm soát tín dụng trong trường hợp tình hình kinh tế xã hội hay hoạt động của hệ thống NH có biến động đột biến đe dọa đến sự an toàn, hiệu quả vốn tín dụng (EX: nền kinh tế suy giảm, xuất hiện đối thủ cạnh tranh…) Các phương pháp cho vay: Theo Điều 16 Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước “V/v ban hành quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng”, các Tổ chức tín dụng thỏa thuận với khách hàng vay để lựa chọn phương thức cho vay cho phù hợp. Các phương thức cho vay theo Quyết định bao gồm: Phương pháp cho vay từng lần:       Là phương pháp cho vay mà mỗi lần vay khách hàng phải làm các thủ tục cần thiết  (lập hồ sơ vay vốn, ngân hàng thẩm định xét duyệt cho vay…) và ký kết hợp đồng tín dụng. Khi có nhu cầu khách hàng đến ngân hàng xin vay một khoản tiền cho mục đích sử dụng của mình như thanh toán tiền hàng hóa, nguyên vật liệu và các chi phí sản xuất kinh doanh khác. Phương pháp này áp dụng cho các khách hàng có nhu cầu vay vốn không thường xuyên hoặc ngân hàng thấy cần thiết phảo áp dụng phương pháp cho vay này để giám sát, kiểm tra, quản lý việc sử dụng vốn vay được chặt chẽ.       Số tiền cho vay của ngân hàng được xác định căn cứ vào nhu cầu vay vốn của khách hàng, giá trị tài sản bảo đảm và khả năng hoàn trả của khách hàng, khả năng nguồn vốn của ngân hàng và giới hạn cho vay theo qui định của Luật pháp.       Thời hạn cho vay và số kỳ hạn trả nợ được xác định tùy thuộc vào đặc điểm sản xuất kinh doanh của khách hàng, nguồn trả nợ trong giai đoạn vay.       Trong hợp đồng tín dụng khách hàng có thể vốn vay làm nhiều lần tùy theo tiến độ hoặc nhu cầu sử dụng thực tế.  Khi rút vốn vay khách hàng phải lập bảng kê rút vốn theo mẫu của ngân hàng và được ngân hàng chấp nhận, số tiền ngân hàng duyệt rút vốn là khoản nợ chính thức của lần rút vốn đó.       Việc trả nợ được thực hiện theo lịch trả nợ đã được ghi trong hợp đồng tín dụng, bất cứ khoản nợ nào khi đến hạn theo hợp đồng tín dụng đã ký khách hàng phải chủ động trả nợ cho ngân hàng, nếu không thì ngân hàng sẽ trích tiền từ tài khoản tiền gửi của khách hàng để thu nợ hoặc khách hàng sẽ bị phạt quá hạn nếu không có tiền trả nợ cho khoản nợ đến hạn.       Ngân hàng cũng có thể cho vay theo hình thức “cho vay trên tài sản” – là hình thức cho vay được bảo đảm trực tiếp bằng bằng các khoản phải thu hoặc hàng tồn kho của khách hàng. Ngân hàng sẽ cho vay theo tỷ lệ phần trăm nhất định trên giá trị ghi sổ các khoản phải thu hoặc hàng tồn kho. Khi thu được nợ hoặc khi bán hàng thu được tiền khách hàng sẽ trả nợ cho ngân hàng, trường hợp này giống như chiết khấu bộ chứng từ bán hàng. Phương pháp cho vay theo hạn mức tín dụng:       Là phương pháp cho vay mà ngân hàng và khách hàng xác định và thỏa thuận một hạn mức tín dụng được duy trì trong một khoản thời gian nhất định. Hạn mức tín dụng là mức dư nợ vay tối đa được duy trì trong một khoản thời gian nhất định mà ngân hàng và khách hàng đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.       Cho vay theo hạn mức tín dụng thường được áp dụng đối với các khách hàng có nhu cầu vay vốn – trả nợ thường xuyên, có uy tín với ngân hàng. Ví dụ một doanh nghiệp chế biến nước mắm, đến mùa vụ  cá cần tăng khối lượng cá giá thấp để chế biến kịp thời vu,ï ngân hàng có thể cho doanh nghiệp sử dụng một hạn mức tín dụng từ tháng 7 đến tháng 9, cho phép doanh nghiệp được rút tiền vay nhiều lần trong suốt giai đoạn này, qui mô của hạn mức tín dụng này được xác định trên cơ sở dự tính về lượng vốn lớn nhất mà doanh nghiệp có thể cần tại bất kỳ thời điểm nào trong suốt thời hạn duy trì hạn mức tín dụng.       Mỗi lần rút tiền vay, khách hàng ký vào khế ước nhận nợ, trong đó nêu rõ thời gian trả nợ cho từng khoản rút vốn. Thời gian này được xác định căn cứ vào kỳ luân chuyển của đối tượng vay vốn hoặc thời gian thu tiền bán hàng của khách hàng. Cho vay theo dự án đầu tư: Tổ chức tín dụng cho khách hàng vay vốn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và các dự án đầu tư phục vụ đời sống. Cho vay hợp vốn: Một nhóm tổ chức tín dụng cùng cho vay đối với một dự án vay vốn hoặc phương án vay vốn của khách hàng; trong đó, có một tổ chức tín dụng làm đầu mối dàn xếp, phối hợp với các tổ chức tín dụng khác. Việc cho vay hợp vốn thực hiện theo quy định của Quy chế này và Quy chế đồng tài trợ của tổ chức tín dụng do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành. Cho vay trả góp: Khi vay vốn, tổ chức tín dụng và khách hàng xác định và thỏa thuận số lãi vốn vay phải trả cộng với số nợ gốc được chia ra để trả nợ theo nhiều kỳ hạn trong thời gian cho vay. Cho vay theo hạn mức tín dụng dự phòng: Tổ chức tín dụng cam kết đảm bảo sẵn sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng nhất định. Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận thời hạn hiệu lực của hạn mức tín dụng dự phòng, mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phòng. Cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng: Tổ chức tín dụng chấp thuận cho khách hàng được sử dụng vốn vay trong phạm vi hạn mức tín dụng để thanh toán tiền mua hàng hóa, dịch vụ và rút tiền mặt tại máy rút tiền tự động hoặc điểm ứng tiền mặt là đại lý của tổ chức tín dụng. Khi cho vay phát hành và sử dụng thẻ tín dụng, tổ chức tín dụng và khách hàng phải tuân theo các qui định của Chính phủ và của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về phát hành và sử dụng thẻ tín dụng. Cho vay theo hạn mức thấu chi: Là việc cho vay mà tổ chức tín dụng thỏa thuận bằng văn bản chấp thuận cho khách hàng chi vượt số tiền trên tài khoản thanh toán của khách hàng phù hợp với các qui định của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Các phương thức cho vay khác: mà pháp luật không cấm, phù hợp với quy định tại Quy chế này và điều kiện hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng và đặc điểm của khách hàng vay. Ch­¬NG ii: thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng CHO VAY cña MéT Sè ng©n hµng th­¬ng m¹i viÖt nam hiÖn nay nh÷ng vÊn ®Ò chung: Cho ®Õn nay, trªn ®Êt nưíc ta ®· cã nhiÒu lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông víi sè lîng kh¸ ®«ng ho¹t ®éng: + 6 Ng©n hµng th­¬ng m¹i Nhµ n­íc +37 Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cæ phÇn. +31 chi nh¸nh NHTM n­íc ngoµi. +6 Ng©n hµng liªn doanh gi÷a ViÖt Nam víi n­íc ngoµi. +977 quü tÝn dông nh©n d©n. +6 c«ng ty tµi chÝnh +10 c«ng ty cho thuª tµi chÝnh Ngoài ra cßn cã 926 tæ chøc tÝn dông nh©n d©n và 46 v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng n­íc ngoài. Tæng sè ng­êi lµm viÖc trong lÜnh vùc ng©n hµng kho¶ng 60 ngh×n ng­êi (trong tæ chøc tÝn dông 51 ngh×n ngêi). Ho¹t ®éng tÝn dông còng lµ mét h×nh thøc kinh doanh nhng rÊt ®Æc biÖt, nã kh¸c víi ngµnh nghÒ kinh doanh kh¸c. Nã ho¹t ®éng theo phư¬ng ch©m “ ®i vay ®Ó cho vay”, tõ ®ã thu lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng cho vay chñ yÕu. §i vay th× ph¶i tr¶ , ngoµi gèc ph¶i cã l·i. Cho nªn, nÕu ng©n hµng tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn qu¶n lý cho vay kh«ng tèt hoÆc lµ kh«ng cho vay ®ưîc hoÆc lµ cho vay nhưng gÆp nh÷ng rñi ro như kh«ng ®ßi ®ưîc nî th× sÏ bÞ thiÖt h¹i, lµm gi¶m kinh doanh, thËm chÝ cã thÓ ph¸ s¶n, ®iÒu nµy còng ¶nh hưëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ nh÷ng rñi ro ®ßi hái c¸c NHTM ph¶i kh¾c phôc, ng¨n chÆn ®ång thêi t×m ®ưîc hưíng ®i vµ phư¬ng ph¸p h÷u hiÖu. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi chóng ta cßn ph¶i vÊp nhiÒu, ®iÒu nµy thÓ hiÖn sù yÕu kÐm trong qu¶n lý ho¹t ®éng ng©n hµng. MÊy n¨m võa qua, liªn tôc trªn ®µi , b¸o chÝ... ®· ®­a tin vÒ c¸c vô vì tÝn dông, ng©n hµng bÞ thÊt tho¸t tµi s¶n, nh÷ng vô lõa ®¶o chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña kh¸ch hµng, c¸n bé tÝn dông ng©n hµng mµ sù viÖc x¶y ra liªn tôc tõ Nam chÝ B¾c, hÕt ë tØnh nµy ®Õn tØnh kh¸c. §iÒu ®ã chøng tá viÖc qu¶n lý, sö dông vèn cña ho¹t ®éng ng©n hµng, nhÊt lµ trong ho¹t ®éng cho vay ch­a cã hiÖu qu¶. Thực trạng: Kết quả mà các ngân hàng đã đạt được: -Thứ nhất :một số NHTM đã thực hiện tách các chức năng quan hệ khách hàng, thẩm định rủi ro, quyết định tín dụng, quản lý nợ.Chức năng cho vay tín dụng chính sách và cho vay tín dụng thương mại đã được tách bạch - Thứ hai: Theo Quyết định (QĐ) 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về việc ban hành Quy định phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lí rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của Tổ chức tín dụng (TCTD) và Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/04/2007 của Thống đốc NHNN về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định 493, nợ của các NHTM được chia thành 5 nhóm: với nợ từ loại 3 đến 5 là nợ xấu; còn nợ nhóm 1 - nợ thông thường - trích dự phòng 0%; nợ nhóm 2 - nợ cần chú ý - trích dự phòng 5%. Đây là một bước tiến mới với cách phân nhóm nợ theo QĐ 493 đã tiến gần tới những chuẩn mực quốc tế, đó là các loại nợ với mức rủi ro khác nhau đã gắn liền với tỷ lệ trích dự phòng khác nhau, bước đầu tạo nên quĩ dự phòng đủ lớn để xử lý tổn thất. Cũng theo QĐ này, nợ xấu (nhóm 3,4,5) chiếm tỷ lệ khoảng từ 2 - 5%, một tỷ lệ chấp nhận được.Có thể thấy với cách phân chia thế tạo điều kiện cho các ngân hàng đánh giá các khoản nợ một cách chính xác từ đó nhận định về khách hàng tốt nhất nhằm hạn chế rủi ro cho ngân hàng. -Thứ ba: nếu như trước đây khách hàng phải tìm đến ngân hàng cầu cạnh vay tiền, thì nay ngân hàng quốc doanh lẫn ngân hàng TMCP không những len vào những khoảng trống mà hệ thống ngân hàng trước đây chưa phủ sóng đến mà còn chạy đua tìm khách hàng để tài trợ vốn.Các ngân hàng nội địa đang tăng tốc chạy đua tìm kiếm khách hàng.Các ngân hàng đã cải tiến thủ tục, nhanh chóng thẩm định dự án một cách chính xác góp phần đẩy lùi tình trạng “cò” tín dụng.Các ngân hàng đã đầu tư hệ thống công nghệ,tập trung dữ liệu khách hàng của các chi nhánh, giúp cấp quản lý có thể kiểm soát được quá trình thẩm định tìm ra những khách hàng tiềm năng.Với những khách hàng vay vốn có uy tín các ngân hàng áp dụng chế độ ưu đãi hơn.Ngoài ra, ngân hàng sẽ cấp hạn mức tín dụng phù hợp, đa dạng hóa các loại hình cho vay để đáp ứng nhu cầu vốn của doanh nghiệp chứ không nhất thiết phải lệ thuộc vào tài sản đảm bảo. Chính vì vậy mà các ngân hàng đã chạy đua trong việc tìm kiếm khách hàng tiềm năng.Trên thị trường tín dụng đã và đang nở rộ các chương trình khuyến mại rầm rộ, các cú bắt tay liên kết của các ngân hàng và doanh nghiệp, ngân hàng và các siêu thị lớn… Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) sử dụng “chiêu” đánh vào tâm lý các doanh nghiệp với mong muốn được đồng hành cùng ngân hàng trên bước đường kinh doanh. Sacombank không những cung ứng vốn cho doanh nghiệp mà còn giúp doanh nghiệp sử dụng vốn hiệu quả hơn.Với cho vay tiêu dùng cá nhân, nhiều ngân hàng đã nâng mức hạn mức từ vài chục triệu lên vài trăm triệu, như Ngân hàng ACB gần đây đã nâng mức cho vay đến 250 triệu đồng/ người. Trong khi đó thì mức lương tối thiểu để xét cho vay lại hạ xuống, chỉ cần từ 2 triệu đồng/tháng. -Thứ tư: các NHTM,nhất là các NHTMCP đã mở rộng phạm vi địa bàn hoạt động, thị phần hoạt động tín dụng của các ngân hàng đẫ thay đổi đáng kể: tính đến tháng 11 năm 2007, các NHTM nhà nước đạt 435,6 ngàn tỷ đồng, chiếm 70%; các NHTMCP đạt 180,4 ngàn tỷ đồng, chiếm 27,7%,như vậy cơ cấu cho vay của các NHTMCP đã tăng đáng kể so với trước. Trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, thị phần tín dụng tăng khá mạnh từ 60-120% năm. Tuy ngân hàng đã cải tiến và có nhiều thành tựu nổi bật nhưng vẫn không tránh khỏi khuyết điểm. Những thách thức của các ngân hàng thương mại: Thứ nhất, khi thẩm định các phương án, dự án vay vốn, một số ngân hàng thường “áp đặt” ý kiến chủ quan của mình đối với khách hàng. Ví dụ, một khách hàng vay vốn đề nghị vay một khoản tiền 5 tỷ đồng với thời hạn 12 tháng; nhưng sau khi thẩm định (vì mục tiêu hạn chế rủi ro cho mình), ngân hàng chỉ đồng ý cho vay 3 tỷ đồng, thời hạn 8 tháng. Những điều kiện mới này, hầu như, được khách hàng chấp thuận, mặc dầu khách hàng chưa cân đối được nguồn vốn cho phần 2 tỷ đồng và 4 tháng bị ngân hàng rút ngắn; trong khi đó, ngân hàng cho vay cũng không phân tích thẩm định, liệu với số tiền cho vay và thời hạn cho vay bị rút ngắn có làm cho khách hàng bị rủi ro trong quá trình sử dụng vốn vay không? Chính yếu tố này là nguyên nhân làm phát sinh các trường hợp rủi ro trong một số ngân hàng thương mại, mà nguồn gốc là khách hàng, có thể, thiếu vốn đầu tư và phải cân đối vốn để trả trước hạn so với dự tính ban đầu. Thứ hai, từ tư tưởng “áp đặt” mà ngân hàng đã đưa ra nhiều điều khoản ràng buộc đối với khách hàng trong các cam kết giữa hai bên, trong khi ngay chính bản thân ngân hàng cũng biết chắc chắn là những cam kết đó không thể khả thi theo luật định. Phần lớn các quy định trong hợp đồng tín dụng đều mang chế tài bảo vệ người cho vay như: ngân hàng có quyền thay đổi lãi suất cho vay, kiểm tra tình hình tài chính, tài sản đảm bảo tiền vay; đình chỉ cho vay và thu hồi nợ trước hạn; thu hồi nợ bằng các nguồn khác nhau, bao gồm phát mại tài sản đảm bảo, kiểm tra tình hình tài chính, tài sản đảm bảo tiền vay bất cứ lúc nào… Chính tính “áp đặt này” mà trong một số trường hợp, ngân hàng cho vay xử lý các tình huống phát sinh cũng theo cách “bề trên”, dẫn đến việc không sâu sát thực trạng, không nắm bắt được toàn bộ nội dung và bản chất của của sự việc Trong hoạt động của các NHTM Việt Nam hiện nay, hoạt động tín dụng là một nghiệp vụ truyền thống, nền tảng, chiếm tỷ trọng lớn nhất từ 60%-70% trong danh mục tài sản có. Hoạt động tín dụng của mỗi NHTM đều căn cứ, tuân thủ và xuất phát từ chính sách tín dụng của ngân hàng. Chính sách tín dụng, có thể coi như một cương lĩnh tài trợ của một NHTM, bao gồm các quan điểm, chủ trương ,định hướng, quy định chỉ đạo hoạt động tín dụng và đầu tư của NHTM.Thông qua chính sách tín dụng các NHTM thực hiện phân tích tín dụng nhằm hạn chế rủi ro tín dụng cho các NHTM. Hiện tại các NHTM đã bước đầu xây dựng chính sách tín dụng tuy nhiên chưa phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế, chưa thực sự phát huy hiệu quả quản lý ở Trụ sở chính và thực thi thông suốt ở các đơn vị trực thuộc và ở mỗi cán bộ tín dụng. Do đó mà thực trạng cho thấy hiện nay các NHTM đều chưa xây dựng được một chiến lược canh tranh dài hạn rõ ràng, đảm bảo tính khả thi cao dựa trên lợi thế riêng có, mà chủ yếu vẫn kinh doanh theo chiến lược ngắn hạn, thậm chí là ‘chụp giật, bóc ngắn-cắn dài”.Ví dụ như 5 NHTM với tổng số vốn thuộc sở hữu nhà nước cũng chỉ đạt khoản 19400tỷ đồng, hệ số an toàn bình quân hệ thống chỉ đạt dưới 5%, trong khi tỷ lệ tương ứng theo thông lệ quốc tế phải đạt tối thiểu 8%. Hoạt động của các NHTM lại chịu không ít rủi ro bởi có tới 70 % vốn huy đông là vốn ngắn hạn, nguồn vốn có kỳ hạn trên 5năm chỉ chiếm khoảng 7%, nhưng các NH hiện nay đang phải sử dụng tới 30-35% vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến hết tháng 12/2007, tổng dư nợ cho vay và đầu tư vào nền kinh tế của hệ thống ngân hàng tại Việt Nam tăng gần 37,8% so với cuối năm 2006, vượt xa so với chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đề ra cả năm là 18-22% và thực tế năm 2005 chỉ tăng 19,2% và năm 2006 tăng 21,4%. Dư nợ cho vay theo các ngành kinh tế lên tới hơn 1triệu tỷ đồng. Nợ xấu năm 2007 chỉ chiếm 2% tổng dư nợ cho vay, giảm so với cùng kỳ năm trước là 2,65%,Tốc độ tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh tăng từ 38% trở lên; các ngân hàng thương mại nhà nước có tốc độ tăng dưới 30%. Các ngân hàng trong việc xác định ngành hàng chiến lược, khách hàng chiến lược vẫn còn lúng túng; tăng trưởng tín dụng chưa đi kèm với quản lý rủi ro tín dụng; chính sách lãi suất cho vay còn cứng nhắc, mức lãi suất cho vay hầu như giống nhau đối với với tất cả các khoản vay. Việc tổ chức hạch toán, phân loại nợ, thống kê thông tin tín dụng chưa đảm bảo tính chính xác, minh bạch để làm cơ sở cho việc quản lý tín dụng có hiệu quả; việc tổ chức hệ thốngthông tin phục vụ hoạt động tín dụng còn thiếu và yếu, chưa đồng bộ và độ tin cậy không cao, chất lượng cán bộ tín dụng còn hạn chế, kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng làm chưa bài bản, chuyên nghiệp Thứ ba:VÒ nguyªn t¾c cho vay, ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o cã thÓ lµ tÝn chÊp hoÆc thÕ chÊp tµi s¶n. VÒ tÝn chÊp, ng©n hµng ph¶i xÐt uy tÝn, kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng©n hµng, hoÆc uy tÝn b¶o l·nh cho kh¸ch hµng ®ã. NÕu nh xem xÐt kh¸ch hµng cã ®Çy ®ñ uy tÝn th× cã thÓ cho vay tÝn chÊp.Trong bµi viÕt cña t¸c gi¶ Mai Anh (chi nh¸nh ng©n hµng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Th¨ng B×nh –Qu¶ng Nam): “thu thËp th«ng tin khi thÈm ®Þnh cho vay c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh: kh©u quan träng kh«ng thÓ bá qua” cã ®o¹n viÕt r»ng: mét khi kh«ng biÕt ch¾c ch¾n r»ng kh¸ch hµng sÏ sö dông vèn vµo môc ®Ých g× th× tuyÖt ®èi kh«ng cho vay mÆc dï kh¸ch hµng cã tµi s¶n thÕ chÊp...c¸n bé tÝn dông cÇn c¶nh gi¸c víi nhãm ®èi tîng t×m mäi c¸ch ®Ó vay b»ng ®­îc vèn ng©n hµng, nhãm kh¸ch hµng nµy th­êng ®ang s¾p ph¸ s¶n, cÇn vèn ®Ó cøu nguy khÈn cÊp. V× v©y, hä dïng mäi thñ ®o¹n tõ viÖc n¨n nØ ®Õn quµ c¸p, biÕu xÐn, hèi lé c¸n bé tÝn dông, nh÷ng viÖc mµ kh¸ch hµng cã lßng tù träng kh«ng bao giê lµm, miÔn sao vay ®ưîc nhiÒu vèn cµng tèt”. §©y lµ mét rñi ro ®¹o ®øc do kh¸ch hµng g©y nªn. Chóng ta kh«ng nªn coi träng qu¸ vÊn ®Ò tÝn chÊp hay tµi s¶n thÕ chÊp. Trong luËt cÇm cè, ngêi ®i vay ph¶i chuyÓn tµi s¶n cho ng©n hµng, ®iÒu nµy ch­a triÖt ®Ó v× trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i kh«ng thÝch hîp. VÝ dô: Trong thÕ chÊp kho ng©n hµng kh«ng thÓ qu¶n lÝ ®­îc. B¶n chÊt cña sù cÇm cè lµ ng­êi vay tÝn dông ph¶i ®­a tµi s¶n cña m×nh cho ng©n hµng cÇm cè trong khi vÒ mÆt ph¸p lÝ, hä vÉn lµ chñ së h÷u cña tµi s¶n ®ã ( ë ®©y cã sù kh¸c biÖt gi÷a së h÷u vÒ mÆt ph¸p lÝ vµ së h÷u thùc tÕ quyÒn sö dông). Trong tr­êng hîp thÕ chÊp kho hµng, ng©n hµng kh«ng thÓ lÊy hµng ho¸ trong kho ®­a vÒ ng©n hµng ®­îc. Tr­êng hîp nµy cÇn uû th¸c cho ng­êi thø ba tr«ng coi kho vµ qu¶n lÝ tµi s¶n ®ã. §©y lµ mét kh©u s¬ hë dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng do kh¸ch hµng vµ c¸n bé tÝn dông ng©n hµng g©y nªn. V¨n b¶n Nhµ n­íc vÒ cÊp tÝn dông ®Òu qui ®Þnh rÊt chÆt chÏ viÖc vµ kh«ng cã b¶o ®¶m trong luËt c¸c tæ chøc tÝn dông. ThËm chÝ cßn “h×nh sù ho¸” vÊn ®Ò nµy.§iÒu nµy cã lµm cho chÊt l­îng tÝn dông tèt h¬n kh«ng? Thùc tÕ vÊn ®Ò cho vay cã ®¶m b¶o ®· ¨n s©u vµo t©m trÝ mäi ngêi ®Õn møc hÇu hÕt c¸c ®oµn thanh tra, kiÓm tra ng©n hµng Nhµ n­íc ®Òu ®ßi hái tÊt c¶ c¸c mãn vay ®Òu ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, mÆc dï nhiÒu v¨n b¶n cña ChÝnh phñ hoÆc NHNN vÉn cho phÐp vay tÝn chÊp kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp nh­ ®èi víi xÝ nghiÖp quèc doanh, n«ng d©n nghÌo, sinh viªn....VÊn ®Ò lµm cho NHTM coi tµi s¶n thÕ chÊp lµ nguån thu lîi thø hai vµ lµ nguån thu lîi duy nhÊt nªn ®· kh«ng quan t©m ®Õn xem xÐt thÈm ®Þnh thu tõ doanh thu, lîi nhuËn hoÆc thu nhËp kh¸ch hµng.ThËm chÝ cã nhiÒu doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Ph¬ng ¸n vay vèn cã tÝnh kh¶ thi râ rµng còng bÞ tõ chèi cho vay th× kh«ng cã t¸i s¶n thÕ chÊp. Nhưng vay tÝn chÊp th× sao? cã lÏ hiÖu øng “Fameco” lµm cho c¸c NHTM c¶nh gi¸c qu¸ møc cÇn thiÕt khi kh«ng cÇn. Trong kinh tÕ thÞ trưêng v× bao nhiªu bÊt ngê rñi ro chê ®îi c¸c doanh nghiÖp , cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo g©y rñi ro cho doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. ThÕ nh­ng chØ dùa vµo tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu. Thùc tr¹ng c¸c NHTM cã hµng tr¨m ng«i nhµ thÕ chÊp kh«ng b¸n ®­îc ®Ó thu nî, g©y tæn thÊt cho ng©n hµng. Mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng yÕu kÐm trªn: Nguyªn nh©n kh¸ch quan: - C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, cña c¸c ngµnh ch­a ®Çy ®ñ, m«i tr­êng ph¸p lý ch­a ®ång bé, m«i tr­êng x· héi cßn nhiÒu nhøc nhèi. Sè ®«ng kh¸ch hµng, nhÊt lµ c¸c hé s¶n xuÊt cã tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, Ýt n¾m b¾t ®­îc th«ng tin, tiÕp thu kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng cßn rÊt h¹n chÕ. V× v©y , chän lùa ®èi t­îng kh¸ch hµng ®¶m b¶o cho viÖc ho¹t ®éng tÝn dông ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. - Thiªn tai x¶y ra bÊt th­êng trªn diÖn réng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ c¶ gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp -Cã nh÷ng NHTM võa ph¶i lµm kinh doanh võa ph¶i lµm chÝnh s¸ch ®· cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cho hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn Nguyªn nh©n chñ quan: - Mét bé phËn c¸n bé thiÕu tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao, t­ duy tÝn dông cßn h¹n hÑp. Mét sè c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt, th«ng ®ång víi kh¸ch hµng, biÓu hiÖn tÝnh tuú tiÖn, kh«ng chÊp hµnh ®óng qui tr×nh nghiÖp vô. C«ng t¸c ®iÒu hµnh cña l·nh ®¹o ë mét sè NHTM cßn thiÕu sãt, chÊt l­îng thÈm ®Þnh cßn yÕu kÐm. HÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ kh«ng tr¶ ®­îc nî, lµm thÊt tho¸t vèn ®Òu r¬i vµo c¸c tr¹ng th¸i sau ®©y: + Hå s¬ ph¸p lÝ kh«ng ®Çy ®ñ. QuyÕt ®Þnh thµnh lËp vµ giÊy phÐp kinh doanh hÕt h¹n nhưng kh«ng ®ưîc bæ sung. T×nh tr¹ng tµi chÝnh cña ®¬n vÞ trưíc khi vay vèn kh«ng ®ưîc kiÓm tra chÝnh x¸c, thiÕu tÝnh ®¶m b¶o. NhiÒu dù ¸n do thiÕu vèn x©y l¾p ph¶i kÐo dµi thêi gian x©y dùng, chËm tiÕn ®é thi c«ng, kh«ng thùc hiÖn ®ưîc kinh doanh s¶n xuÊt nªn kh«ng tr¶ ®ưîc nî ®óng h¹n. Tr×nh ®é thÈm ®Þnh c«ng nghÖ yÕu, nhÊt lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, chñ yÕu dùa vµo luËn chøng ®ưîc duyÖt, trong khi c¸c luËn chøng cã xu hưíng chung lµ t¹o ra sè lưîng gi¶ ®Ó t¨ng søc thuyÕt phôc, lµm mÊt ®i tÝnh thùc tÕ cÇn thiÕt cña qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, nªn khi lËp kÕ ho¹ch tr¶ nî thiÕu chÝnh x¸c. +X¸c ®Þnh tư c¸ch ph¸p nh©n thiÕu chÝnh x¸c, nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. ViÖc t×m hiÓu tư c¸ch ph¸p nh©n cña gi¸m ®èc kh«ng ®îc quan t©m x¸c ®¸ng nªn ®· cho vay c¶ nh÷ng vÞ gi¸m ®èc ®· lõa ®¶o ®¬n vÞ nhiÒu n¨m liÒn.Mét sè ng©n hµng thiÕu tÝnh to¸n kh«ng xem xÐt ®· cho vay c¶ nh÷ng kh¸ch hµng bÞ c¸c ng©n hµng kh¸c th¶i lo¹i.ViÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®ưîc ®¸nh gi¸ b»ng thùc tiÔn ho¹t ®éng chø kh«ng chØ c¨n cø vµo giÊy tê sæ s¸ch. - Kü thuËt cÊp tÝn dông hiÖn nay cña c¸c tæ chøc tÝn dông chñ yÕu dùa trªn ®¬n xin vay cña kh¸ch hµng vµ phư¬ng ¸n kinh doanh cho kh¸ch hµng so¹n th¶o.Kü thuËt cÊp tÝn dông võa mang tÝnh duy ý chÝ chñ quan cña bªn cÊp tÝn dông, võa thiÕu c¬ së kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ. Th«ng thưêng mét ®¬n xin vay ®Òu cã ghi râ môc ®Ých sö dông tiÒn vay, sè tiÒn xin vay vµ thêi h¹n tr¶ nî. Song ®iÒu ®ã hoµn toµn dùa vµo kinh nghiÖm c¸ nh©n cña ngêi xin vay vµ khã cã thÓ biÕt ch¾c r»ng, viÖc sö dông tiÒn vay như vËy cã ®¹t ®ưîc môc tiªu ®Ò ra trong phư¬ng ¸n kinh doanh hay kh«ng. V× vËy kÌm theo ®¬n xin vay th× cã phư¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh như lµ mét c¬ së ®Ó chøng minh cho ý ®å cña ngưêi ®i vay.VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ®é tin cËy cña phư¬ng ¸n kinh doanh ®ã ®¹t ®Õn møc ®é nµo, th× khã cã tiªu chuÈn nµo ®¸nh gi¸ vµ dù ®o¸n ®îc. Vµ khi cã sù dù ®o¸n kh«ng chÝnh x¸c, nghiÔm nhiªn ng©n hµng ph¶i chÞu rñi ro. §Êy lµ chưa nãi ®Õn t×nh tr¹ng lµ: VÒ nguyªn t¾c c¸c phư¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i do ngưêi ®i vay thµnh lËp hoÆc cã thÓ thuª ngoµi lËp nhưng kh«ng ph¶i lµ c¸n bé tÝn dông. Tuy nhiªn hiÖn nay hÇu hÕt hä kh«ng cã kh¶ n¨ng tù lËp dù ¸n vµ còng chưa cã chuyªn tr¸ch hưíng dÉn do c¸n bé tÝn dông ph¶i trùc tiÕp hưãng dÉn cho ngưêi viÕt ®¬n xin vay, sau ®ã chÝnh m×nh ph¶i thËm ®Þnh dù ¸n. Do vËy viÖc thËm ®Þnh dù ¸n chØ mang tÝnh h×nh thøc, thiÕu kh¸ch quan v× c¸n bé tÝn dông “võa ®¸ bãng võa thæi cßi”. - C¸c dù ¸n vay vèn víi sè lưîng kh¸ch hµng ®a d¹ng, phong phó, thưêng theo mét mÉu chung, thưêng lµ mÉu in s½n, ngưêi vay chØ ghi thªm sè liÖu vµo b¶ng t¸i kh¼ng ®Þnh. C¸n bé tÝn dông kh«ng cã sè liÖu vÒ ®Þnh møc kinh tÕ-kÜ thuËt, th«ng tin gi¸ c¶ nªn kh«ng cã c¬ së khoa häc ®Ó kiÓm tra sè liÖu cña dù ¸n. H¬n n÷a, mét khi viÖc cÊp tÝn dông chØ ®Æt ra chñ yÕu dùa vµo ý chÝ chñ quan cña bªn cho vay quyÕt ®Þnh th× vÊn ®Ò tiªu cùc trong quan hÖ tÝn dông sÏ cã ®iÒu kiÖn n¶y në. - VÒ ®èi tîng kh¸ch hµng: HiÖn nay c¸c NHTM ®ang chó träng b»ng c¸c chÝnh s¸ch ưu ®·i ®Ó thu hót vµ t¨ng trưëng ®Çu tư cho vay ®èi víi c¸c dù ¸n lín, c¸c doanh nghiÖp lín. §iÒu ®ã lµ do yªu cÇu ®¶m b¶o an toµn ®ång vèn cho vay, trong ®iÒu kiÖn m«i trưêng kinh tÕ, m«i trưêng ph¸p lÝ cßn thiÕu ®ång bé, thiÕu nhÊt qu¸n, thiÕu kh¶ n¨ng kh¶ thi. Trong khi c¸c doanh nghiÖp lín cã bé m¸y qu¶n lÝ m¹nh bëi c¸c tÇng nÊc theo qui chÕ, l¹i cã sù trî gióp cña ChÝnh phñ, cã søc m¹nh vÒ tµi chÝnh th× c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã ®ưîc nh÷ng thÕ m¹nh ®ã, do ®ã Èn chøa nhiÒu rñi ro h¬n. - VÒ phÝa c¸n bé tÝn dông, víi tư c¸ch lµ ngêi thÈm ®Þnh, mét sè Ýt v× lîi Ých c¸ nh©n ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn: bao che cho kh¸ch hµng, b¸o c¸o víi l·nh ®¹o nh÷ng th«ng tin thiÕu trung thùc, t×m c¸ch hîp lÝ ho¸ hå s¬ cho vay, gß Ðp thêi gian cho vay phï hîp víi tÝnh chÊt nguån vèn lµm cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tr¶ nî kh«ng phï hîp víi thêi gian ®· cam kÕt, t×m c¸ch gi·n nî, gia h¹n nî, ®iÒu chØnh kú h¹n nî ... kh«ng ®óng nguyªn t¾c ®èi víi c¸c kho¶n nî mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. - VÒ phÝa l·nh ®¹o ,víi tư c¸ch lµ ngưêi ®iÒu hµnh mét sè Ýt tá ra thiÕu b¶n lĩnh,thiÕu kiÓm tra gi¸m s¸t thưêng xuyªn, ch¹y theo lîi Ých côc bé, c¸ biÖt l¹m dông mưu lîi riªng cè t×nh lµm sai nguyªn t¾c chÕ ®é cho vay nh÷ng doanh nghiÖp cã nî nhiÒu ng©n hµng,nh÷ng doanh nghiÖp më tµi kho¶n tiÒn göi chÝnh t¹i ng©n hµng nªn kh«ng qu¶n lý ®ưîc nguån thu. ViÖc sö dông vµ bè trÝ c¸n bé thiÕu chän läc, mét sè n¬i lÊy lý do thiÕu ngưêi, rÊt nguy hiÓm cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lưîng tÝn dông. - Tr×nh ®é thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông nh×n chung cßn béc lé nhiÒu yÕu kÐm, ®éi ngò chuyªn gia tư vÊn phÇn lín cßn thiÕu kinh nghiÖm, chưa dµy d¹n trong c¬ chÕ thÞ trưêng ®Ó xö lý kÞp thêi nh÷ng rñi ro bÊt thưêng. - B¶n th©n ng©n hµng còng cã nhiÒu chËm trÔ trong viÖc tham mưu,®Ò xuÊt ban hµnh söa ®æi, bæ sung c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng nh: b¶o l·nh, thÕ chÊp, cÇm cè , ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp...ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn hµnh lang ph¸p lý võa thiÕu võa thõa, kh«ng æn ®Þnh, bªn c¹nh ®ã mét sè chñ trư¬ng,chÝnh s¸ch ngµnh ng©n hµng l¹i lu«n ®ưîc thay ®æi, thËm chÝ trong thêi gian ng¾n. NhiÒu ng©n hµng thư¬ng m¹i cho r»ng thêi gian qua ng©n hµng thư¬ng m¹i ViÖt Nam ban hµnh nhiÒu qui ®Þnh tù trãi buéc c¸c ng©n hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ.NhiÒu vÊn ®Ò thùc tÕ x¶y ra nhưng l¹i chưa ®ưîc quy ®Þnh, bæ sung kÞp thêi nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ nưíc, chÝnh phñ th× Ng©n hµng Nhµ nưíc ViÖt Nam chËm hưíng dÉn ng©n hµng thư¬ng m¹i thùc hiÖn. Tãm l¹i, do nhiÒu nguyªn nh©n , chñ quan còng nh­ kh¸ch quan mµ chÊt l­îng tÝn dông ch­a cao.VÒ phÝa ng©n hµng, do thËn träng trong b¶o toµn vèn ,tr×nh ®é c¸n bé chưa cao nªn cßn khã kh¨n trong qu¶n lý tÝn dông.VÒ phÝa kh¸ch hµng, n¨ng lùc tæ chøc cßn kÐm, thiÕu tµi s¶n thÕ chÊp ,hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n kh«ng râ rµng ®ång bé theo qui ®Þnh , bªn c¹nh ®ã lµ thùc tr¹ng lµm ¨n yÕu kÐm,thiÕu nghiªm tóc , lõa ®¶o khiÕn rñi ro tÝn dông t¨ng cao,gi¶m hiÖu qu¶ .Ngoµi ra vÒ nguyªn nh©n kh¸ch quan, m«i trưêng ph¸p lý chưa hoµn thiÖn, cßn nhiÒu kÏ hë , c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a æn ®Þnh , qu¶n lý cßn ch­a thèng nhÊt vµ nhiÒu tÖ n¹n ...,tÊt c¶ nguyªn nh©n Êy ®· khiÕn cho c¸c kho¶n tÝn dông kh«ng ph¸t huy ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong ®îi . CH­¬NG III : MéT Sè GI¶I PH¸P N¢NG CAO CHÊT L¦îNG TÝN DôNG ë C¸C NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I . Tõ thùc tÕ ®· ®­a ra, cã thÓ nãi r»ng thùc tr¹ng cho vay cña NHTM hiÖn nay tuy ®· cã nh÷ng b­íc ®æi míi ®¸ng kÓ nh­ng vÉn cßn tån t¹i nhiÒu yÕu kÐm. HÖ thèng ng©n hµng nãi chung, tÝn dông nãi riªng ®ang b­íc ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng víi ®óng nghÜa “ng©n hµng hiÖn ®¹i” nh»m lµm t¨ng c­êng tèc ®é giao dÞch vµ l­u th«ng trong nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt tiªu dïng. §Ó hÖ thèng ng©n hµng cµng hoµn thiÖn h¬n vµ thùc sù trë thµnh mét trong nh÷ng c«ng cô kinh tÕ vÜ m« h÷u hiÖu th× c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ chÊt l­îng tÝn dông ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc ¸p dông nhanh chãng vµ tÝch cùc. Sau ®©y em xin m¹o muéi ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña ho¹t ®éng cho vay ë ng©n hµng th­¬ng m¹i. T¨ng c­êng chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông: Theo quy chÕ tÝn dông hiÖn nay, qui ®Þnh xÐt duyÖt thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay qu¶ lµ khã kh¨n, h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh lµm viÖc víi kh¸ch hµng, cã nhiÒu t×nh huèng mµ c¸n bé tÝn dông kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc. ChÝnh v× vËy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c tÝn dông th× ®ßi hái ng­êi c¸n bé tÝn dông ph¶i hÕt søc n¨ng ®éng, gi¶i quyÕt v­íng m¾c mét c¸ch khoa häc, logic. Mäi kho¶n cho vay míi ph¶i thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é vµ ®óng c¸c ®iÒu kiÖn luËt ph¸p quy ®Þnh.Riªng c¸c ®èi t­îng vèn chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ, võa ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i, võa ph¶i b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn cho vay, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn, l·i ®óng h¹n . Thùc hiÖn ph©n lo¹i nî theo v¨n b¶n hiÖn hµnh cña NHNN trong ®ã ®Æc biÖt chó ý ph©n tÝch nî qu¸ h¹n ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc chÊn chØnh chÊt l­îng tÝn dông sau kiÓm tra. Rµ so¸t l¹i hå s¬, ph©n lo¹i d­ nî theo c¸c nguyªn nh©n ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. TÝnh to¸n ®­îc ®Æc ®iÓm chu chuyÓn vèn vµ nhu cÇu cña bªn vay vµ cïng nhau ®Þnh k× h¹n nî cho phï hîp víi kÕt qu¶ nguån thu. BÊt cø mãn vay nµo còng ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c nguån thu ®Ó ph©n kú h¹n nî vµo nh÷ng thêi gian thu håi vèn thÝch hîp, tÝnh to¸n chÝnh x¸c thêi gian thu ho¹ch s¶n phÈm.V× vËy, x¸c ®Þnh kú h¹n nî lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. TiÕn hµnh ph©n lo¹i ®éi ngò c¸n bé TiÕn hµnh ph©n lo¹i ®éi ngò c¸n bé tÝn dông cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ®µo t¹o l¹i, trang bÞ thªm kiÕn thøc ph¸p lý vÒ nghiÖp vô tÝn dông; nªn ­u tiªn bè trÝ nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, cã t©m huyÕt sang lµm c«ng t¸c tÝn dông, ®iÒu chØnh thªm c¸n bé ë c¸c bé phËn kh¸c bæ sung cho c«ng t¸c tÝn dông. Nh÷ng c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt, cè ý lµm tr¸i, tham « lîi dông døt kho¸t kh«ng bè trÝ lµm nghiÖp vô tÝn dông. B»ng nhiÒu h×nh thøc c¸c NHTM tiÕn hµnh ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông ®Ó cËp nhËt nh÷ng v¨n b¶n th«ng tin míi nhÊt, tr­íc hÕt lµ c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp cho vay víi c¸c yªu cÇu ®Æt ra lµ: + N¾m ch¾c c¸c quy ®Þnh nghiÖp vô + N¨ng ®éng linh ho¹t cã t­ c¸ch ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp + BiÕt x¸c lËp, ®Ò xuÊt, thÈm ®Þnh dù ¸n vay vèn + Cã kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng , ph¸p luËt. T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c gi¸m s¸t tiÒn vay §©y lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó phßng ngõa rñi ro ®¹o ®øc. ViÖc gi¸m s¸t sÏ gióp ng©n hµng kiÓm so¸t ®­îc hµnh vi cña ng­êi vay vèn, ®¶m b¶o ®ång vèn ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých. NÕu gi¸m s¸t kh«ng chÆt chÏ t¹o ra nh÷ng lç hæng cho kh¸ch hµng sö dông vèn sai víi dù ¸n, lµm ph¸t sinh nh÷ng rñi ro tÝn dông míi mµ ng©n hµng kh«ng biÕt vµ kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. ViÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ph¶i ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc xem xÐt c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh k× cña kh¸ch hµng vµ c¸c giÊy tê cã liªn quan, ngoµi ra cßn cã sù kiÓm tra thùc tÕ c¬ së ®Ó kiÓm tra thùc tÕ c¬ së cña c¸n bé tÝn dông ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ c¸c b¸o c¸o tr­íc ®ã. Bªn c¹nh viÖc kiÓm tra qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay, c¸n bé còng ®Æc biÖt ph¶i l­u ý tíi tµi s¶n thÕ chÊp cña kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n thÕ chÊp theo gi¸ hiÖn hµnh, nÕu gi¶m so víi gi¸ ban ®Çu thÕ chÊp th× ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng bæ sung tµi s¶n thÕ chÊp kh¸c hoÆc gi¶m d­ nî t­¬ng øng. C¸n bé ph¶i n¾m râ c¸c nguån thu cña kh¸ch hµng vµ yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn viÖc thanh to¸n cho ®¬n vÞ qua ng©n hµng. ViÖc th­êng xuyªn kiÓm tra tµi kho¶n cña kh¸ch hµng lµ mét ph­¬ng thøc ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ngtµi chÝnh cña hä. NÕu ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng cã thÓ xÊu ®i, ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng ®iÒu chØnh l¹i kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc t×m biÖn ph¸p ®Ó thu nî. C¸n bé tÝn dông kh«ng ®­îc ®Ó “t×nh c¶m” chi phèi trong c«ng viÖc, kiªn quyÕt xö lý mét c¸ch ®óng ®¾n, ®¶m b¶o thu håi nî vay. N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nh©n sù vµ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé tÝn dông : §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng tÝn dông, c¸n bé tÝn dông ph¶i lµ ng­êi am hiÓu t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung vµ kh¸ch hµng nãi riªng, Tõ thùc lùc tµi chÝnh ®Ðn tiÒm n¨ng thanh to¸n, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ dù ®o¸n trong t­¬ng lai vµ quan träng nhÊt lµ n¾m râ t­ c¸ch ®¹o ®øc kh¸ch hµng v× ®ã lµ ®iÒu quyÕt ®Þnh ý muèn tr¶ nî cña hä. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu qu¸ lín nµy ®èi víi c¸n bé tÝn dông, chuyªn m«n ho¸ lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu bªn c¹nh viÖc n©ng cao chÊt l­îng nh©n sù. HiÖn nay ë ®a sè c¸c ng©n hµng, sù chuyªn m«n ho¸ chØ c¬ b¶n dùa trªn sè kh¸ch hµng, møc d­ nî và thµnh phÇn kinh tÕ, diÒu ®ã khiÕn cho mçi c¸n bé tÝn dông ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn rÊt nhiÒu lÜnh vùc, khã kh¨n trong thu nhËp vµ xö lý th«ng tin.Do ®ã c¸c chuyªn gia ®Ò xuÊt viÖc chuyªn m«n ho¸ c¸n bé tÝn dông theo viÖc qu¶n lý c¸c nhãm kh¸ch hµng cã cïng lÜnh vùc chuyªn m«n. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông tËp trung ®i s©u vµo lÜnh vùc cô thÓ, tranh dµn tr¶i, ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc, së tr­êng riªng.ViÖc chuyªn m«n ho¸ nh­ vËy còng kh¾c phôc ®­îc m©u thuÉn gi÷a chuyªn m«n ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, lµm t¨ng chÊt l­îng tÝn dông vµ ®é tin cËy cña th«ng tin tÝn dông, t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng l©u dµi, ®ång thêi còng lµm gi¶m chi phÝ trong mçi dù ¸n víi c¸c kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. Muèn vËy, ng©n hµng ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ: - §Þnh h­íng vµ néi dung båi d­ìng ph¶i ®­îc ho¹ch ®Þnh l©u dµi.X¸c ®Þnh tiªu chuÈn vµ ®Ò ra môc tiªu cña tõng giai ®o¹n ®Ó cã nh÷ng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ båi d­ìng phï hîp. - ViÖc ®µo t¹o vµ båi d­ìng ph¶i lùa chän ®óng ®èi t­îng theo chuyªn m«n, c¸n bé ®­îc ®µo t¹o ph¶i ®óng n¨ng lùc vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ ®µo t¹o cho ng©n hµng, tr¸nh l·ng phÝ trong ®µo t¹o. - Coi träng ®óng mùc c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng t¹i chç, kÕt hîp gi÷a gi¶ng d¹y häc tËp vµ c«ng viÖc hiÖn t¹i, kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÇn giòa lý thuyÕt vµ thùc tiÔn. Ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mçi c¸n bé tÝn dông ph¸t huy ®­îc hÕt nh÷ng kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó häc tËp vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶. - CÇn chèng quan niÖm coi th­êng kinh nghiÖm song còng kh«ng ®­îc c­êng ®iÖu ho¸ kinh nghiÖm. Kinh nghiÖm ph¶i ®i ®«i víi lý luËn, lý luËn lµ tr×nh ®é cao h¬n vÒ chÊt so víi kinh nghiÖm,lý luËn l¹i kh«ng ®­îc xa rêi thùc tÕ. ViÖc ®µo t¹o ®Ó ®­îc hiÖu qu¶ cÇn chó träng chÊt l­îng, hiÖu qu¶ thùc tÕ chø kh«ng v× sè l­îng. N©ng cao chÊt l­îng th«ng tin tÝn dông C¸c c¸n bé th«ng tin tÝn dông cÇn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ nghiÖp vô ng©n hµng, kÕ to¸n vµ ngo¹i ng÷ tin häc. Hä ph¶i ®Æc biÖt nhanh nh¹y vµ cã ãc suy ®o¸n, lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cao ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin ®óng, ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. Ngoµi ra, ng©n hµng ph¶i cã mèi liªn hÖ víi c¸c ng©n hµng kh¸c vµ c¸c trung t©m th«ng tin kh¸c ®Ó cã thÓ më réng nguån th«ng tin. Ngoµi ra cßn cã mét sè gi¶i ph¸p: - Cñng cè m« h×nh m¹ng l­íi tiÕp cËn kh¸ch hµng, c«ng t¸c tiÕp thÞ. Chó ý xem xÐt c¸c vÊn ®Ò nh­ t­ c¸ch ph¸p lý, néi dung, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ - Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c chØ ®¹o ®iÒu hµnh tõ Trung ­¬ng xuèng c¸c ng©n hµng c¬ së, tu©n thñ ®óng tõ viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n, tæ chøc kiÓm tra, ®Õn viÖc quy ®Þnh cô thÓ vÒ chÕ ®é th«ng tin kiÓm tra, chÕ ®é th«ng tin thèng kª, tæng kÕt, kiÓm tra - ChuyÓn sang cho vay c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n lín vµ võa do Nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh, ch­¬ng tr×nh cho vay x©y dùng c¬ b¶n theo chØ ®Þnh cña chÝnh phñ - G¾n tÝn dông th­¬ng m¹i víi ®Çu t­ ph¸t triÓn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh»m khÐp kÝn chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Çu t­ tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ c«ng nghiÖp dÞch vô. Tæ chøc thùc hiÖn hiÖu qu¶ ch­¬ng tr×nh vèn ng¾n h¹n, cho vay x©y dùng c¬ b¶n. Coi träng ph¸t triÓn kinh tÕ tæng hîp, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm th­íc ®o chÝnh. - N©ng cao tû träng ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kinh doanh cã hiÖu qu¶, cã vèn ®iÒu lÖ lín, cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp truyÒn thèng. Chó ý c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang lµm ¨n cã hiÖu qu¶,hiÖu suÊt sinh lêi cao, thu håi vèn nhanh, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¹o nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ cho x· héi. - Trªn c¬ së tæng kÕt c¸c m« h×nh cho vay chÊn chØnh c¸c sai sãt ®Ó chän lùa ra h×nh thøc cho vay b¶o ®¶m dÔ thu håi vèn tr¸nh thÊt tho¸t thÊp. Më réng c¸c h×nh thøc cho vay trùc tiÕp qua c¸c tæ chøc chÝnh trÞ- x· héi b»ng h×nh thøc tÝn chÊp. KÕt luËn Còng víi sùu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng cho vay cña c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i hiÖn nay còng ®ang tõng b­íc ®­îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng cho vay ngµy cµng më réng th× møc ®é rñi ro cña nã cµng cao. VËy th× ho¹t ®éng Ng©n hµng còng ph¶i thay ®æi sao cho phï hîp víi quy m« cña nÒn kinh tÕ. Tuy vËy trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch lín, ®Æc biÖt lµ hËu qu¶ tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc ®· kÐm gi¶m ®¸ng kÓ tû träng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Nh÷ng thö th¸ch Êy cßn tiÕp tôc gia t¨ng khi mµ sù khã kh¨n kinh tÕ ®ang lan truyÒn ®i kh¾p thÕ giíi. N»m trong t×nh tr¹ng khã kh¨n ®ã, Ng©n hµng nãi chung vµ c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i nãi riªng lµ nh÷ng ng­êi lu«n cè g¾ng "Sè phËn" cña m×nh víi søc sèng cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng kinh tÕ cã s«i næi th× ho¹t ®éng Ng©n hµng míi nhén nhÞp, nÒn kinh tÕ gÆp biÕn ®éng th× ho¹t ®éng cña Ng©n hµng sÏ n¶y sinh nh÷ng khã kh¨n. Nh­ vËy ho¹t ®éng cña Ng©n hµng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. ChØ cã n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th× nÒn kinh tÕ míi cã thÓ ph¸t triÓn lµnh m¹nh ®­îc. Vµ víi nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ ho¹t ®éng cho vay, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô cña Ng©n hµng hy väng nÒn kinh tÕ sÏ cã nh÷ng ph¸t triÓn míi t¹o tiÒn ®Ò b­íc vµo thÕ kû míi. Cïng víi sù h­íng dÉn, chØ b¶o cña thÇy gi¸o bé m«n vµ sù nç lùc cña b¶n th©n, em hy väng ®­a ra ®­a nh÷ng biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. Víi vèn kiÕn thøc cßn h¹n chÕ ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt trong bµi viÕt nµy nªn em rÊt mong nhËn ®­îc sù phª b×nh, gãp ý cña c¸c thÇy c« ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tiÒn tÖ vµ Ng©n hµng, Häc viÖn Ng©n hµng. 2. Gi¸o tr×nh kinh tÕ ChÝnh trÞ, §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 3. TiÒn tÖ Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh. Frederu S.Mishkin 4. T¹p chÝ lý luËn vµ nghiÖp vô Ng©n hµng. 5. T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ. 6. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn 7. T¹p chÝ Ng©n hµng. 8. T¹p chÝ th­¬ng m¹i. 9. Thêi b¸o Ng©n hµng.