Đề tài Đánh giá hiện trạng quản lý môi trường-An toàn-sức khỏe tại công ty ajinomoto Việt Nam ,khu công nghiệp Biên Hòa I , tỉnh Đồng Nai

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM ÑAÏI HOÏC KTCN TP. HCM ÑOÄC LAÄP- TÖÏ DO- HAÏNH PHUÙC *** NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP HOÏ VAØ TEÂN: NGUYEÃN CAO TUØNG MSSV: 08B1080079 NGAØNH: KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG LÔÙP: 08 MOÂI TRÖÔØNG 1. Ñaàu ñeà ñoà aùn toát nghieäp: ÑAÙNH GIAÙ HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG-AN TOAØN-SÖÙC KHOÛE TAÏI COÂNG TY AJINOMOTO VN ,KHU COÂNG NGHIEÄP BIEÂN HOØA I , TÆNH ÑOÀNG NAI 2. Nhieäm vuï:  Tìm hieåu HTQL moâi tröôøng theo ISO 14001: 2004 vaø quaûn lyù an toan-söùc khoûe ngheà nghieäp theo OHSAS 18001:2007  Khaûo saùt hoaït ñoäng thöïc teá, caùch toå chöùc quaûn lyù, caùc quy trình coâng ngheä saûn xuaát cuûa coâng ty Ajinomoto Vieät Nam.  Thu thaäp soá lieäu cuûa coâng ty, keát hôïp vôùi khaûo saùt thöïc teá, ñeå ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe cuûa coâng ty.  Phaân tích cô sôû khoa hoïc ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán heä thoáng QLMT-AT-SK theo ISO 14001: 2004 vaø OHSAS:18001  Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán HTQLMT-AT-SK cuûa coâng ty nhaèm kieåm soaùt, giaûm thieåu vaø ngaên ngöøa tai naïn, oâ nhieãm phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát ñoàng thôøi tieát kieäm chi phí cho caùc hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa coâng ty. 3. Ngaøy giao ñoà aùn toát nghieäp: ngaøy 15/10/2010 4. Ngaøy hoaøn thaønh ñoà aùn: ngaøy 08/01/2011 5. Giaùo vieân höôùng daãn: TH.S TRAÀN THÒ TÖÔØNG VAÂN Noäi dung vaø yeâu caàu ÑATN ñaõ ñöôïc thoâng qua boä moân Ngaøy 08 thaùng 01 naêm 2011 Chuû nhieäm boä moân Ngöôøi höôùng daãn chính 2 COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc LÔØI CAM ÑOAN Hoï vaø teân sinh vieân: NGUYEÃN CAO TUØNG Phaùi :Namõ Ngaøy thaùng naêm sinh: 18/11/1983 Nôi sinh: TP. Hoà Chí Minh Chuyeân ngaønh: Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng MSSV: 08B1080079 Teân ñeà taøi: Ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe taïi coâng ty Ajinomoto Vieät Nam, khu coâng nghieäp Bieân Hoøa I . tænh Ñoàng Nai. Ngaøy baét ñaàu: 15/10/2010 Ngaøy hoaøn thaønh: 08/01/2011 Caùn boä höôùng daãn: THS. TRAÀN THÒ TÖÔØNG VAÂN Toâi xin cam ñoan: Ñoà aùn toát nghieäp naøy hoaøn toaøn hình thaønh vaø phaùt trieån töø nhöõng quan ñieåm cuûa toâi, ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû nghieân cöùu lyù thuyeát vaø döôùi söï höôùng daãn taän tình cuûa ThS.Traàn Thò Töôøng Vaân Caùc soá lieäu vaø keát quaû tính toaùn trong ñoà aùn toát nghieäp laø trung thöïc. TP. Hoà Chí Minh, ngaøy 08 thaùng 01 naêm 2011 Sinh vieân thöïc hieän Nguyeãn Cao Tuøng 3 LÔØI CAÛM ÔN Ñeà taøi toát nghieäp ñöôïc thöïc hieän vaø hoaøn thaønh trong thôøi gian töø thaùng 10/2010 ñeán thaùng 01/2011. Treân cô sôû thöïc tieãn khi thöïc hieän ñeà taøi cuøng vôùi nhöõng kieán thöùc ñöôïc tieáp nhaän ôû nhaø tröôøng vaø söï höôùng daãn cuûa giaûng vieân Thaïc só Traàn Thò Töôøng Vaân baøi baùo caùo ñeà taøi toát nghieäp ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh. Em xin chaân thaønh caûm ôn taäp theå thaày coâ trong khoa Moâi tröôøng va Coâng ngheä sinh hoïc ñaõ truyeàn ñaït nhöõng kieán thöùc voâ cuøng höõu ích vaø quyù baùu cho em trong suoát thôøi gian hoïc taäp taïi tröôøng. Em xin baøy toû loøng bieát ôn cuûa mình tôùi coâ höôùng daãn Thaïc só Traàn Thò Töôøng Vaân ngöôøi ñaõ luoân khuyeán khích quan taâm giuùp ñôõ truyeàn ñaït kieán thöùc vaø taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi giuùp em hoaøn thaønh ñoà aùn toát nghieäp trong suoát thôøi gian qua. Cuoái cuøng em xin göûi lôøi caûm ôn ñeán taäp theå caùc Thaày Coâ giaùo trong khoa Moâi tröôøng vaø Coâng ngheä sinh hoïc tröôøng ÑH Kyõ Thuaät Coâng Ngheä TP.HCM, caùc anh chò khoùa tröôùc. TP. HOÀ CHÍ MINH, ngaøy 08 thaùng 01 naêm 2011 4 Muïc luïc CHÖÔNG. 1 MÔÛ ÑAÀU .............................................................................................. 1  1.1 Lôøi môû ñaàu: ....................................................................................................... 1  1.2 Muïc tieâu nghieân cöùu: ......................................................................................... 2  1.3 Phaïm vi nghieân cöùu: .......................................................................................... 2  1.4 Noäi dung nghieân cöùu: ......................................................................................... 2  1.5 Phöông phaùp nghieân cöùu: ................................................................................... 3  1.6 YÙ nghóa ñeà taøi: ................................................................................................... 3  CHÖÔNG. 2 : TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG-AN TOAØN-SÖÙC KHOÛE.................................................................................................... 5  2.1 Giôùi thieäu veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001 .............................. 5  2.1.1 Khaùi nieäm veà ISO 14001 ....................................................................................... 5  2.1.2 Lôïi ích cuûa ISO 14001 .......................................................................................... 6  2.1.3 Phaïm vi aùp duïng ................................................................................................... 7  2.1.4 Taøi lieäu vieän daãn ................................................................................................... 8  2.1.5 Thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa ....................................................................................... 8  2.1.6 Caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng .................................................... 11  2.2 Tình hình aùp duïng ISO 14001 treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam ............................. 21  2.3 Giôùi thieäu veà heä thoáng quaûn lyù an toaøn vaø söùc khoûe ngheà nghieäp theo OHSAS 18001 ..................................................................................................................... 24  2.3.1 .Söï ra ñôøi cuûa tieâu chuaån OHSAS 18001 ............................................................ 24  2.3.2 Caáu truùc heä thoáng OHSAS 18001 – 2007 ............................................................ 25  2.3.3 Caùc yeâu caàu cuûa OHSAS 18001 ......................................................................... 25  2.3.4 Caùc yeâu caàu ñònh luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc: ....................................................... 26  2.3.5 Lôïi ích cuûa vieäc xaây doing heä thoáng quaûn lyù OH&S theo tieâu chuaån OHSAS 18001 – 2007: .............................................................................................................. 26  2.3.6 Söï ñoåi môùi cuûa OHSAS 18001 – 2007 so vôùi OHSAS 18001 – 1999 .................. 27  2.3.7 Tình hình aùp duïng OHSAS 18001 taïi Vieät Nam.................................................. 28  CHÖÔNG. 3 GIÔÙI THIEÄU VEÀ COÂNG TY AJINOMOTO VIEÄT NAM ............... 29  3.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa coâng ty: ............................................... 29  3.1.1 Khaùi quaùt veà coâng ty: .......................................................................................... 29  3.1.2 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån .......................................................................... 29  3.1.3 Vò trí .................................................................................................................... 30  3.1.4 Chöùc naêng vaø nhieäm vuï ...................................................................................... 31  3.2 Chöùc naêng nhieäm vuï cuûa töøng boä phaän ............................................................ 32  3.3 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa coâng ty: ...................................................... 34  3.3.1 Thuaän lôïi: ............................................................................................................ 34  3.3.2 Khoù khaên: ........................................................................................................... 35  3.4 Vaên hoùa coâng ty vaø ñònh höôùng phaùt trieån: ...................................................... 36  3.4.1 Vaên hoùa coâng ty: ................................................................................................. 36  3.4.2 Ñònh höôùng phaùt trieån ......................................................................................... 36  3.5 Quy trình saûn xuaát saûn phaåm: .......................................................................... 36  3.5.1 Caùc saûn phaåm chính ............................................................................................ 36  5 3.5.2 Quy trình saûn xuaát ............................................................................................... 37  CHÖÔNG. 4 : HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG – AN TOAØN – SÖÙC KHOÛE TAÏI COÂNG TY AJINOMOTO VN............................................................. 45  4.1 Caùc nguoàn gaây taùc ñoäng moâi tröôøng. ............................................................... 45  4.2 Hoaït ñoäng moâi tröôøng ñaõ ñöôïc thöïc hieän. ........................................................ 54  4.2.1 Quaûn lyù vaø kieåm soaùt nöôùc thaûi coâng nghieäp. ..................................................... 54  4.2.2 Ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp töø sinh hoaït. ........................................................ 54  4.2.3 Ñoái vôùi nöôùc thaûi saûn xuaát: ................................................................................. 54  4.2.4 Quaûn lyù vaø kieåm soaùt khí thaûi coâng nghieäp. ........................................................ 57  4.2.5 Quaûn lyù vaø kieåm soaùt chaát thaûi raén coâng nghieäp. ................................................ 59  4.3 Caùc bieän phaùp kyõ thuaät vaø an toaøn. ................................................................. 62  4.3.1 Ñoái vôùi nhieät thöøa vaø tieáng oàn: ........................................................................... 62  4.3.2 Phoøng choáng söï coá moâi tröôøng ............................................................................ 62  4.3.3 Phoøng choáng söï coá cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi: ............................................... 63  4.4 Phoøng choáng söï coá moâi tröôøng do caùc hoaït ñoäng cuûa beán caûng. ...................... 64  4.5 Keát quaû quan traéc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng:.................................................... 64  4.5.1 Phöông phaùp phaân tích vaø tieâu chuaån aùp duïng. ................................................... 65  4.5.2 Nhaän xeùt, ñaùnh giaù keát quaû phaân tích. ................................................................. 72  4.6 Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng cuûa Nhaø maùy. ................................................ 75  4.6.1 Hieän traïng moâi tröôøng cuûa nhaø maùy:................................................................... 75  4.6.2 Bieän phaùp thöïc hieän trong thôøi gian tôùi: .............................................................. 79  4.7 Hieän traïng quaûn lyù an toaøn lao ñoäng-söùc khoûe con ngöôøi................................ 80  4.7.1 Ñoái vôùi con ngöôøi:............................................................................................... 80  4.8 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe cuûa coâng ty Ajinomoto Vieät Nam: ...................................................................................................................... 85  4.8.1 Chính saùch an toaøn lao ñoäng cuûa coâng ty ............................................................ 85  4.8.2 Chính saùch moâi tröôøng cuûa coâng ty ..................................................................... 85  4.8.3 Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe cuûa coâng ty bao goàm caùc yeáu toá sau: .............................................................................................................................. 87  CHÖÔNG. 5 ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP CAÛI TIEÁN HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG-AN TOAØN –SÖÙC KHOÛE CHO COÂNG TY AJINOMOTO VIEÄT NAM ......................................................................................................................... 90  5.1 ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP CAÛI TIEÁN ......................................................... 90  5.1.1 Thay ñoåi caùc muïc tieâu, chæ tieâu, chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng ...................... 91  5.1.2 Xaây döïng thuû tuïc vaän haønh cho caùc chöông trình quaûn lyù ñeà xuaát .................... 102  5.1.3 Naâng cao chöông trình ñaøo taïo, caäp nhaät caùc chöông trình ñaøo taïo môùi vaøo thuû tuïc ñaøo taïo nhaän thöùc, naêng löïc. ................................................................................ 104  5.1.4 Giaùm saùt vaø ño ñaïc theâm caùc thoâng soá môùi: ...................................................... 104  5.2 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong quaù trình caûi tieán HTQLMT................... 105  CHÖÔNG. 6 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ ........................................................ 107  6.1 KEÁT LUAÄN ................................................................................................... 107  6.2 KIEÁN NGHÒ: .................................................................................................. 108  TAØI LIEÄU THAM KHAÛO..................................................................................... 110 6 DANH MUÏC HÌNH Hình 1.5 Moâ hình PDCA cuûa heä thoáng moâi tröôøng theo ISO 14001:2004: 3 Hình 2.1 Moâ hình boä tieâu chuaån ISO 14000: 8 Hình 2.2 Moâ hình heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng: 17 Hình 2.3 Moâ hình hoaït ñoäng chung cuûa heä thoáng: 31 Hình 3.2 Sô ñoà toå chöùc cuûa coâng ty Ajinomoto Việt Nam: 37 Hình 3.4 Quy trình saûn xuaát boät ngoït cao caáp Aji_Plus: 43 Hình 3.5 Quy trình saûn xuaát haït neâm Aji_Ngon: 44 Hình 3.6 Quy trình saûn xuaát giaám gaïo Lisa: 45 Hình 3.7 Quy trình saûn xuaát soát Mayonnaise: 46 Hình 3.8 Quy trình saûn xuaát Ami_Ami: 47 Hình 4.1 Sô ñoà tieán trình len men vi sinh taïo axit amin: 50 Hình 4.2 Sô ñoà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coâng ty Ajinomoto Vieät Nam: 64 Hình 4.3 Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi: 75 7 DANH MUÏC BAÛNG Baûng 2.1 Söï töông quan giöõa tieâu chuaån ISO 9001, ISO 14000: 27 Baûng 4.1 Baûng lieät keâ caùc chaát thaûi cuûa coâng ty: 51 Baûng 4.2 Caùc nguoàn phaùt thaûi khí trong coâng ty: 52 Baûng 4.3 Caùc thoâng soá ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi: 53 Baûng 4.4 Toùm taéc moät soá khía caïnh moâi tröôøng ñaùng keå: 56 Baûng 4.6 Chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng naêm 2009-2010: 59 Baûng 4.7 Baûng keát quaû thöïc hieän muïc tieâu, chæ tieâu vaø nhaän xeùt: 62 Baûng 4.8 Caùc boä phaän cuûa coâng ty: 65 Baûng 4.9 Moät soá thoâng soá cuûa nöôùc sau xöû lyù: 75 Baûng 4.10 Caùc bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén: 77 Baûng 4.11 Trích daãn bieåu maãu bieân baûn kieåm tra thuøng raùc: 78 Baûng 5.1 Muïc tieâu, chæ tieâu vaø chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng ngaén haïn: 80 Baûng 5.2 Muïc tieâu, chæ tieâu vaø chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng daøi haïn: 81 8 DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT EMS: Environmental management system HT: Heä thoáng HTQLMT-AT-SK: Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn söùc khoûe VN: Vieät Nam GÑ: Giaùm ñoác TGÑ: Toång giaùm ñoác 1 CHÖÔNG. 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1 Lôøi môû ñaàu: Böôùc sang theá kæ XXI, vôùi muïc tieâu coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, Vieät Nam ñaõ coù nhieàu coá gaéng phaùt trieån kinh teá –hoøa nhòp vôùi xu höôùng phaùt trieån chung cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc – vaø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû to lôùn. Traùi laïi moâi tröôøng toaøn caàu coù chieàu höôùng bieán ñoåi xaáu ñi. Chaát löôïng khoâng khí, nguoàn nöôùc, taøi nguyeân, heä sinh thaùi…nhieàu nôi ôû möùc baùo ñoäng. OÂ nhieãm moâi tröôøng vaø aùp löïc vôùi thieân nhieân ñang dieãn ra haøng ngaøy vaø ôû khaép nôi treân nhieàu nöôùc. Baûo veä moâi tröôøng ñang trôû thaønh vaán ñeà böùc xuùc mang tính toaøn caàu. Nhieàu chieán löôïc, hoaïch ñònh theo nhöõng chöông trình, muïc tieâu cuûa töøng quoác gia dang töøng böôùc ngaên chaën, giaûm thieåu, caûi thieän vaán ñeà veà moâi tröôøng.Beân caïnh ñoù chöông trình an toaøn lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp cuõng laø moät vaán ñeà caáp thieát khoâng theå thieáu nhaèm baûo veä tính maïng,taøi saûn vaø söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Tieàm löïc kinh teá chuyeån bieán tích cöïc laø daáu hieäu ñaùng möøng cho neàn kinh teá ñaát nöôùc nhöng cuõng nhö nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån treân theá giôùi , taêng tröôûng kinh teá nhanh thöôøng ñi ñoâi vôùi vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng neáu nhö khoâng coù caùc giaûi phaùp höõu hieäu ñeå quaûn lyù vaø ngaên chaën. Maëc duø muïc tieâu tröôùc maét laø phaùt trieån kinh teá , xaây döïng ñaát nöùôc nhöng chuùng ta khoâng theå boû maëc moâi tröôøng vì ñoù khoâng chæ laø ñieàu kieän soáng coøn cuûa moät quoác gia maø coøn cuûa caû nhaân loaïi Trong ñöôøng loái phaùt trieån CNH-HÑH ñaát nöôùc, Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñaõ raát chuù troïng ñeán vieäc baûo veä moâi tröôøng, ñoù laø moät trong caùc tieàn ñeà quyeát ñònh cho söï phaùt trieån beàn vöõng. Ñaõ coù nhieàu chieán löôïc ñeà ra nhö aùp duïng caùc coâng cuï phaùp luaät hay coâng cuï kinh teá ñeå quaûn lyù moâi tröôøng, moät trong nhöõng phöông phaùp höõu hieäu laø aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001, ñaây laø boä tieâu chuaån quoác teá veà quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Trong ñoù, tieâu chuaån ISO 14001 seõ höôùng daãn cho caùc doanh nghieäp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù hieäu quaû, hôïp nhaát vôùi caùc yeâu caàu phaùp lyù khaùc nhaèm giuùp cho caùc doanh nghieäp ñaït ñöôïc caùc muïc ñích veà kinh teá vaø moâi tröôøng.Ñi ñoâi vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001 laø heä thoáng quaûn lyù söùc khoûe vaø an toaøn ngheà nghieäp OHSAS 18001.Ñaây cuõng laø moät boä tieâu chuaån quoác teá veà quaûn lyù an toaøn lao ñoäng ñöôïc aùp duïng raát nhieàu trong caùc doanh nghieäp. Vì vaäy, vieäc aùp duïng roäng raõi caùc tieâu chuaån quoác teá veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, quaûn lyù chaát löôïng, quaûn lyù veà an toaøn söùc khoeû ngheà nghieäp, quaûn lyù traùch nhieäm xaõ hoäi vaø moät soá moâ hình quaûn lyù khaùc mang tính ñaëc thuø rieâng cho töøng lónh vöïc seõ giuùp chuùng ta hoäi nhaäp deã daøng, nhanh choùng hôn vaø taêng khaû 2 naêng caïnh tranh thöông maïi laønh maïnh, ñoàng thôøi baûo veä söùc khoeû, moâi tröôøng, tieán tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Nhö vaäy, vieäc aùp duïng cuøng luùc nhieàu heä thoáng quaûn lyù ñang daàn trôû neân phoå bieán ñoái vôùi caùc toå chöùc ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Ñöùng tröôùc thöïc teá ñoù, Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam laø moät trong nhöõng coâng ty ñaït chöùng chæ ISO 14001, ISO 9001, OSHAS 18001, HACCP, nhaän thöùc ñöôïc söï caàn thieát phaûi duy trì vaø caûi tieán lieân tuïc heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn –söùc khoûe, ñoàng thôøi nghieân cöùu ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe. Ñieàu naøy giuùp cho coâng ty naâng cao hình aûnh cuûa mình trong hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng vôùi caùc baïn haøng thöông maïi vaø ngöôøi tieâu duøng, giuùp giaûm giaù thaønh saûn phaåm, naâng cao lôïi nhuaän do kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát. Ngoaøi ra noù coøn naâng cao yù thöùc baûo veä moâi tröôøng, ngaên chaën söï caïn kieän taøi nguyeân vaø ñaûm baûo söùc khoeû cho ngöôøi lao ñoäng. 1.2 Muïc tieâu nghieân cöùu: Ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng theo boä tieâu chuaån ISO 14001 vaø chöông trình quaûn lyù söùc khoûe vaø an toaøn ngheà nghieäp taïi coâng ty Ajinomoto VN. Nhaèm kieåm soaùt, giaûm thieåu ngaên ngöøa tai naïn lao ñoäng,thieät haïi veà ngöôøi vaø taøi saûn, oâ nhieãm phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, ñoàng thôøi tieáp kieäm chi phí nguoàn nhaân löïc vaø thôøi gian cho caùc hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa coâng ty. 1.3 Phaïm vi nghieân cöùu: Ñeà taøi ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû khoa hoïc vaø khaûo saùt thöïc teá, tìm hieåu taát caû caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, quaù trình hoaït ñoäng cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø quaûn lyù an toaøn lao ñoäng taïi coâng ty Ajinomoto Vieät Nam, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001: 2004 vaø OHSAS 18001:2007. 1.4 Noäi dung nghieân cöùu:  Tìm hieåu taøi lieäu toång quan veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001: 2004 vaø an toaøn-söùc khoûe ngheà nghieäp theo OHSAS 18001:2007  Khaûo saùt hoaït ñoäng thöïc teá, caùch toå chöùc quaûn lyù, caùc quy trình coâng ngheä saûn xuaát cuûa coâng ty Ajinomoto Vieät Nam  Thu thaäp caùc soá lieäu moâi tröôøng taïi coâng ty, keát hôïp vôùi khaûo saùt thöïc teá ñeå ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng vaø an toaøn lao ñoäng cuûa coâng ty.  Tìm hieåu veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø chöông trình quaûn lyù söùc khoûe,an toaøn lao ñoäng ñang vaän haønh taïi coâng ty.  Phaân tích cô sôû khoa hoïc ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe cuûa coâng ty. 3 1.5 Phöông phaùp nghieân cöùu:  Phöông phaùp luaän Phöông phaùp luaän döïa vaøo moâ hình PDCA cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001: 2004. - Laäp keá hoaïch (Plan) - Thöïc hieân (Do) - Kieåm tra (Check) - Haønh ñoäng (Act) Hình 1.5 Moâ hình PDCA cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001:2004  Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp thöïc hieän ñeà taøi laø phöông phaùp toång hôïp bao goàm :  Ñoïc taøi lieäu veà boä tieâu chuaån ISO 14001 ( ñaëc bieät laø tieâu chuaån ISO 14001:2004),ø boä tieâu chuaån OHSAS 18001:2007 vaø caùc taøi lieäu lieân quan ñeán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng-an toaøn-söùc khoûe.  Thu thaäp caùc thoâng tin veà coâng ty Ajinomoto Vieät Nam.  Khaûo saùt hieän traïng saûn xuaát, hieän traïng moâi tröôøng vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø quaûn lyù an toaøn lao ñoäng ñang vaän haønh taïi coâng ty.  Phaân tích nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa coâng ty gaëp phaûi trong quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng quaûn lí moâi tröôøng vaø an toaøn söùc khoûe.  Ñaùnh giaù caùc döõ lieäu thu thaäp ñöôïc, töø ñoù ñeà xuaát caùc bieän phaùp caûi tieán cho heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø an toaøn lao ñoäng cuûa coâng ty. 1.6 YÙ nghóa ñeà taøi: Ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän ISO 14001: 2004 vaø OHSAS 18001:2007 taïi coâng ty Ajinomoto Vieät Nam laø vieäc laøm caàn thieát veà vieäc aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaøo kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng vaø aùp duïng chöông trình quaûn lyù söùc khoûe vaø an toaøn ngheà nghieäp vaøo vieäc thöïc hieän huaán luyeân vaø ñaøo taïo an toaøn P D A C 4 lao ñoâng cho caùc thaønh vieân trong coâng ty , tìm hieåu nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc cuõng nhö nhöõng maët coøn haïn cheá töø ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp hôïp lí vaø hieäu quaû.HSE thöïc söï laø coâng cuï quaûn lyù höõu hieäu vaø ñöôïc aùp duïng moät caùch roäng raõi trong caùc coâng ty, khu coâng nghieäp, doanh nghieäp… ôû nöôùc ta. a. YÙ nghóa khoa hoïc  Phaùt huy taùc duïng cuûa caùc coâng cuï quaûn lyù ñöôïc aùp duïng trong coâng ty, naâng cao tính hieäu quaû cuûa heä thoáng quaûn lyù HSE.  Duy trì söï hoaït ñoäng caûi tieán lieân tuïc cuûa heä thoáng HSE vaø ñeà xuaát caùch thöùc trieån khai aùp duïng cho coâng ty. b. YÙ nghóa thöïc tieãn ñoái vôùi toå chöùc  Veà phöông dieän quaûn lyù: - Giuùp vieäc giaùm saùt vaø quaûn lyù caùc heä thoáng ñöôïc deã daøng hôn. - Cô caáu toå chöùc cuûa caùc caùn boä chuyeân traùch ñôn giaûn hôn. - Heä thoáng vaên baûn nhaát quaùn, deã tra cöùu vaø deã aùp duïng. - Giaûm thieåu nhöõng ruûi ro trong hoaït ñoäng cuûa toå chöùc veà moâi tröôøng. - Giuùp toå chöùc kieåm soaùt ñieàu haønh deã daøng, Hoã trôï coâng nhaân vieân trong vieäc hieåu vaø caûi tieán caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa hoï. - Naâng cao hieäu löïc vaø hieäu quaû cuûa vieäc quaûn lyù ñieàu haønh.  Veà moâi tröôøng - Giaûm caùc taùc ñoäng coù haïi ñoái vôùi moâi tröôøng, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. - Söû duïng hôïp lyù nguoàn taøi nguyeân, tieát kieäm taøi nguyeân (ñaëc bieät laø taøi nguyeân khoâng taùi taïo döôïc). - Giaûm thieåu chaát thaûi bao goàm caû chaát thaûi raén, nöôùc thaûi vaø khí thaûi. - Ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng vaø caûi tieán lieân tuïc. - Taïo thuaän lôïi cho vieäc aùp duïng saûn xuaát saïch, thaønh phoá xanh. - Taïo nieàm tin ñoái vôùi nhaân vieân, khaùch haøng vaø caùc beân höõu quan veà söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa toå chöùc.  Veà phöông dieän kinh teá - Giuùp toái öu hoaù chi phí, giaûm thieåu vaø ñi ñeán loaïi boû caùc chi phí aån, caùc laõng phí trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa toå chöùc. - Giaûm chi phí xaây döïng vaø duy trì caùc heä thoáng quaûn lyù. 5 CHÖÔNG. 2 : TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG-AN TOAØN-SÖÙC KHOÛE. 2.1 Giôùi thieäu veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo ISO 14001 2.1.1 Khaùi nieäm veà ISO 14001 Tieâu chuaån ISO 14001 laø tieâu chuaån quoác teá mang tính chaát töï nguyeän ñaët ra caùc yeâu caàu cho vieäc thieát laäp moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Tieâu chuaån naøy quy ñònh cô caáu cuûa moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng maø toå chöùc caàn phaûi xaây döïng ñeå coù ñöôïc chöùng nhaän chính thöùc. ISO 14001 laø moät tieâu chuaån cuûa nhöõng heä thoáng moâi tröôøng, khoâng phaûi laø moät tieâu chuaån moâi tröôøng. Tuy nhieân, coù moät söï lieân quan voán coù giöõa hieäu quaû cuûa heä thoáng vaø keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng bôûi coù theå ñaùnh giaù nhieàu hieäu quaû. ISO 14001 laø:  Khuoân khoå cho vieäc quaûn lyù caùc khía caïnh vaø taùc ñoäng.  Tieâu chuaån aùp duïng cho moïi toå chöùc khoâng phaân bieät quy moâ, lónh vöïc, ñòa ñieåm hoaït ñoäng.  Tieâu chuaån töï nguyeän aùp duïng.  Quaûn lyù moâi tröôøng döïa treân cô sôû heä thoáng, khoâng phuï thuoäc vaøo caùc chuyeân gia rieâng leû.  Huy ñoäng tham gia cuûa moïi nhaân vieân trong toå chöùc/ doanh nghieäp töø thaáp ñeán cao, xaùc ñònh roõ vai troø, traùch nhieäm, laõnh ñaïo cam keát cung caáp nguoàn löïc vaø hoã trôï ñoäng vieân. ISO 14001 khoâng phaûi laø:  Tieâu chuaån baét buoäc maø laø tieâu chuaån tình nguyeän.  Tieâu chuaån ñaùnh giaù cô baûn. 6  Khoâng thaønh laäp caùc yeâu caàu tuyeät ñoái veà ñaùnh giaù moâi tröôøng ngoaøi caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán:  Chính saùch cuûa coâng ty  Tieâu chuaån theo luaät vaø quy ñònh moâi tröôøng.  Lieân tuïc caûi thieän.  Tieâu chuaån veà saûn phaåm maø laø moät tieâu chuaån veà heä thoáng quaûn lyù cho pheùp doanh nghieäp thieát keá vaø leân keá hoaïch quaûn lyù khía caïnh moâi tröôøng.  Tieâu chuaån veà keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng.  Khoâng coù nghóa laø doanh nghieäp ñöôïc coâng nhaän laø doanh nghieäp “xanh”.  Khoâng bao goàm caùc höôùng daãn veà quaûn lyù söùc khoeû vaø an toaøn lao ñoäng. 2.1.2 Lôïi ích cuûa ISO 14001 Khi caùc doanh nghieäp aùp duïng heä thoáng Quaûn lyù Moâi tröôøng ISO 14001, caùc doanh nghieäp coù theå naâng cao uy tín vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá; taêng cöôøng hieäu suaát noäi boä ñeå thöïc hieän nhöõng tieâu chuaån baét buoäc vaø tieâu chuaån quoác teá veà moâi tröôøng; taêng lôïi nhuaän nhôø söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn löïc vaø giaûm chi phí khaéc phuïc söï coá moâi tröôøng; caûi thieän moái quan heä vôùi coäng ñoàng daân cö vaø caùc cô quan höõu quan; taêng cöôøng söùc khoeû nhaân vieân, thuùc ñaåy neà neáp laøm vieäc toát; vaø caûi tieán vieäc kieåm soaùt caùc quaù trình chuû yeáu, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Khi aùp duïng ISO 14001 thì:  Caùc yeáu toá ñöôïc quoác teá chaáp nhaän ñoái vôùi moät HTQLMT höõu hieäu (tinh giaûm thuû tuïc, haïn cheá truøng laép).  Heä thoáng naøy ñöôïc xaây döïng roõ raøng aùp duïng phaân tích toång hôïp hôn so vôùi caùc heä thoáng khaùc.  Hoã trôï caùc yeâu caàu moâi tröôøng (phoøng traùnh oâ nhieãm vaø baûo veä moâi tröôøng toát hôn).  Coù tieàm naêng giaûm chi phí vaän haønh (ví duï nhö giaûm chi phí baûo hieåm do giaûm ruûi ro, taêng cöôøng tích luyõ vaø lôïi ích noäi boä). 7  Taêng cöôøng uy tín vaø thò phaàn.  Taïo ñieàu kieän haøng raøo thöông maïi phi thueá quan (tieâu chuaån thuùc ñaày hoaït ñoäng thöông maïi thoâng qua vieäc taêng cöôøng tính höõu hieäu vaø ñôn giaûn hoaù caùc yeâu caàu kieåm tra ñoái vôùi saûn phaåm nhöng ñoàng thôøi cuõng gaây trôû ngaïi cho hoaït ñoäng thöông maïi toaøn caàu qua haøng raøo thöông maïi kyõ thuaät phi thueá quan).  Khi vaän duïng seõ coù taùc ñoäng ñeán: thieát keá vaø saûn xuaát saûn phaåm, löïa choïn nguyeân lieäu ñaàu vaøo, caùc loaïi döõ lieäu moâi tröôøng thu nhaäp, caùc phöông tieän trao ñoåi döõ lieäu khía caïnh moâi tröôøng noäi boä vaø ñoái vôùi beân ngoaøi, do ñoù caùc taùc ñoäng coù lôïi ñeán chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh. 2.1.3 Phaïm vi aùp duïng Tieâu chuaån naøy quy ñònh caùc yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, taïo thuaän lôïi cho moät toå chöùc trieån khai vaø aùp duïng moät chính saùch vaø muïc tieâu coù xem xeùt ñeán caùc yeâu caàu luaät phaùp vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc ñeà ra vaø caùc thoâng tin veà caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa. Tieâu chuaån naøy aùp duïng cho caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø toå chöù xaùc ñònh laø coù theå kieåm soaùt vaø coù theå taùc ñoäng. Tieâu chuaån naøy khoâng neâu leân caùc chuaån cöù veà keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuï theå. Tieâu chuaån naøy aùp duïng cho baát kyø toå chöùc naøo moâng muoán:  Thieát laäp, thöïc hieän, duy trì vaø caûi tieán moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng.  Töï ñaûm baûo söï phuø hôïp vôùi chính saùch moâi tröôøng ñaõ coâng boá.  Chöùng minh söï phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy baèng caùch:  Töï xaùc ñònh vaø töï tuyeân boá phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy, hoaëc  Ñöôïc xaùc nhaän söï phuø hôïp veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình bôûi caùc beân coù lieân quan vôùi toå chöùc nhö khaùch haøng, hoaëc  Ñöôïc toå chöùc beân ngoaøi xaùc nhaän söï töï coâng boá, hoaëc  Ñöôïc toå chöùc beân ngoaøi chöùng nhaän phuø hôïp veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. 8 Taát caû yeâu caàu trong tieâu chuaån naøy laø nhaèm tích hôïp vaøo baát kyø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng naøo. Möùc ñoä aùp duïng phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá nhö chính saùch moâi tröôøng cuûa toå chöùc baûn chaát cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa toå chöùc, vò trí caùc ñieàu kieän thöïc hieän chöùc naêng cuûa toå chöùc. 2.1.4 Taøi lieäu vieän daãn Khoâng coù taøi lieäu vieän daãn: Ñieàu naøy ñöa vaøo nhaèm giöõ caùch ñaùnh soá thöù töï nhö trong laàn xuaát baûn tröôùc (TCVN ISO14001:1998). 2.1.5 Thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa Trong tieâu chuaån naøy, aùp duïng caùc thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa sau:  Chuyeân gia ñaùnh giaù: Ngöôøi coù naêng löïc ñeå tieán haønh moät cuoäc ñaùnh giaù (TCVN ISO 9000:2000, 3.9.9).  Caûi tieán lieân tuïc: Quaù trình laëp laïi ñeå naâng cao heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm ñaët ñöôïc nhöõng caûi tieán trong keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng toång theå vaø nhaát quaùn vôùi chính saùch moâi tröôøng cuûa toå chöùc. Chuù thích: Quaù trình naøy khoâng nhaát thieát phaûi ñöôïc tieán haønh moät caùch ñoàng thôøi ôû taát caû caùc lónh vöïc hoaït ñoäng.  Haønh ñoäng khaéc phuïc: Haønh ñoäng loaïi boû nguyeân nhaân cuûa söï khoâng phuø hôïp ñaõ ñöôïc phaùt hieän.  Taøi lieäu: Thoâng tin vaø phöông tieän hoã trôï thoâng tin. Chuù thích 1: Phöông tieän coù theå laø giaáy, ñóa töø, baûn ñieän töû hay ñóa quang, aûnh maãu hay aûnh goác hay moïi söï keát hôïp cuûa chuùng. Chuù thích 2: Chaáp nhaän theo TCVN 9000:2000, 3.7.2  Moâi tröôøng: Nhöõng thöù bao quanh nôi hoaït ñoäng cuûa moät toå chöùc bao goàm khoâng khí, nöôùc, ñaát, nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, heä thöïc vaät, ñoäng vaät, con ngöôøi vaø caùc moái quan heä qua laïi cuûa chuùng. Chuù thích: Nhöõng thöù bao quanh noùi treân ôû ñaây laø töø noäi boä moät toå chöùc (3.1.6) môû roäng tôùi heä thoáng toaøn caàu. 9  Khía caïnh moâi tröôøng: Yeáu toá cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm hoaëc dòch vuï cuûa moät toå chöùc coù theå taùc ñoäng qua laïi vôùi moâi tröôøng. Chuù thích: Khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa laø moät khía caïnh coù hoaëc coù theå coù moät taùc ñoäng moâi tröôøng ñaùng keå.  Taùc ñoäng moâi tröôøng: Baát kyø moät söï thay ñoåi naøo caûu moâi tröôøng, duø laø coù lôïi hoaëc coù lôïi, toaøn boä hoaëc töøng phaàn do caùc khía caïnh moâi tröôøng moät toå chöùc gay ra.  Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (HTQLMT/EMS): Moät phaàn trong heä thoáng quaûn lyù cuûa moät toå chöùc ñöôïc söû duïng ñeå trieån khai vaø aùp duïng chính saùch moâi tröôøng, quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng caûu toå chöùc. Chuù thích 1: Heä thoáng quaûn lyù laø moät taäp hôïp caùc yeáu toá lieân quan vôùi nhau ñöôïc söû duïng ñeå thieát laäp chính saùch, muïc tieâu vaø ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñoù. Chuù thích 2: Heä thoáng quaûn lyù bao goàm cô caáu toå chöùc, caùc hoaït ñoäng laäp keá hoaïch, traùch nhieäm, thöïc haønh, thuû tuïc, quaù trình vaø nguoàn löïc.  Muïc tieâu moâi tröôøng: Muïc ñích toång theå veà moâi tröôøng, phuø hôïp vôùi chính saùch moâi tröôøng maø toå chöùc töï ñaët ra cho mình nhaèm ñaët tôùi.  Keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng: Caùc keát quaû coù theå ño ñöôïc veà söï quaûn lyù caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa moät toå chöùc. Chuù thích: Trong khuoân khoå moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, caùc keát quaû coù theå ño ñöôïc laø döïa treân chính saùch moâi tröôøng, chæ tieâu moâi tröôøng cuûa moät toå chöùc vaø caùc yeâu caàu khaùc veà keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng.  Chính saùch moâi tröôøng: Tuyeân boá moät caùch chính thöùc cuûa laõnh ñaïo caáp cao nhaát veà yù ñoà vaø ñònh höôùng chung ñoái vôùi keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa moät toå chöùc. Chuù thích: Chính saùch moâi tröôøng taïo ra khuoân khoå cho haønh ñoäng vaø ñònh ra caùc muïc tieâu moâi tröôøng, chæ tieâu moâi tröôøng. 10  Chæ tieâu moâi tröôøng: Yeâu caàu cuï theå, khaû thi veà keát quaû thöïc hieän ñoái vôùi moät toå chöùc hoaëc caùc boä phaän cuûa noù, yeâu caàu naøy xuaát phaùt töø caùc muïc tieâu moâi tröôøng vaø caàn phaûi ñeà ra, phaûi ñaït ñöôïc ñeå vöôn tôùi caùc muïc tieâu ñoù.  Beân höõu quan: Caù nhaân hoaëc nhoùm lieân quan ñeán hoaëc bò aûnh höôûng töø keát quaû hoaït ñoäng veà moâi tröôøng cuûa moät toå chöùc.  Ñaùnh giaù noäi boä: Moâ taû quaù trình coù heä thoáng, ñoäc laäp vaø ñöôïc laäp thaønh vaên baûn nhaèm thu nhaäp caùc baèng chöùng ñaùnh giaù vaø ñaùnh giaù chuùng moät caùch khaùch quan ñeå xaùc ñònh möùc ñoä thöïc hieän caùc chuaån möïc ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng do toå chöùc thieát laäp. Chuù thích: Trong nhieàu tröôøng hôïp, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc toå chöùc nhoû, yeâu caàu veà tính ñoäc laäp coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc khoâng lieân quan veà traùch nheäm vôùi hoaït ñoäng ñöôïc ñaùnh giaù.  Söï khoâng phuø hôïp: Söï khoâng ñaùp öùng/thoaõ maõn moät yeâu caàu.  Toå chöùc: Baát kyø coâng ty, taäp ñoaøn, haõng, xí nghieäp, cô quan coù thaåm quyeàn hoaëc vieän, hoaëc moät boä phaän hay keát hôïp cuûa chuùng, duø laø ñöôïc tích hôïp hay khoâng, coâng hoaëc tö maø coù caùc chöùc naêng vaø quaûn trò rieâng cuûa mình. Chuù thích: Vôùi caùc toå chöùc coù nhieàu ñôn vò hoaït ñoäng, thì moät ñôn vò hoaït ñoäng rieâng cuõng coù theå ñöôïc xaùc ñònh nhö laø moät toå chöùc.  Haønh ñoäng phoøng ngöøa: Haønh ñoäng loaïi boû nguyeân nhaân gay ra söï khoâng phuø hôïp tieàm aån.  Ngaên ngöøa oâ nhieãm: Söû duïng caùc quaù trình, caùc bieän phaùp thöïc haønh, caùc kyõ thuaät, caùc vaät lieäu, caùc saûn phaåm, caùc dòch vuï hoaëc naêng löôïng ñeå traùnh, giaûm bout hay kieåm soaùt ( moät caùch rieâng leû hoaëc keát hôïp) söï taïo ra, phaùt thaûi hoaëc xaû thaûi baát kyø loaïi chaát oâ nhieãm hoaëc chaát thaûi naøo nhaèm giaûm thieåu taùc ñoäng moâi tröôøng baát lôïi. Chuù thích: Ngaên ngöøa oâ nhieãm coù theå bao goàm vieäc giaûm thieåu hoaëc loaïi boû töø nguoàn, thay ñoåi quaù trình, saûn phaåm hoaëc dòch vuï, söû duïng coù hieäu quaû nguoàn taøi 11 nguyeân, thay theá vaät lieäu vaø naêng löôïng, taùi söû duïng, phuïc hoài, taùi sinh, taùi cheá vaø söû lyù.  Thuû tuïc: Caùch thöùc ñöôïc quy ñònh ñeå tieán haønh moät hoaït ñoäng hoaëc moät quaù trình. Chuù thích 1: Thuû tuïc coù theå ñöôïc laäp thaønh vaên baûn hoaëc khoâng. Chuù thích 2: Chaáp nhaän theo TCVN ISO 9000:2000, 3.4.5  Hoà sô: Taøi lieäu coâng boá caùc keát quaû ñaët ñöôïc hay cung caáp baèng chöùng veà hoaït ñoäng ñöôïc thöïc hieän. Chuù thích: Chaáp nhaän theo TCVN ISO 9000:2000, 3.7.6 2.1.6 Caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Tieâu chuaån quoác teá ISO 14001 do Toå chöùc tieâu chuaån hoaù quoác teá (ISO) ban haønh vaøo naêm 1996. Tieâu chuaån naøy quy ñònh caùc yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, taïo thuaän lôïi cho moät toå chöùc ñeà ra chính saùch vaø muïc tieâu, coù tính ñeán yeâu caàu luaät phaùp vaø thoâng tin veà caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ñaùng keå. 12 ÑK 4.1 Yeâu caàu chung Toå chöùc phaûi thieát laäp thaønh vaên baûn, thöïc hieän, duy trì vaø caûi tieán lieân tuïc heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy vaø xaùc ñònh caùch thöùc ñeå ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu ñoù. Toå chöùc phaûi xaùc ñònh vaø laäp thaønh vaên baûn phaïm vi caûu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. ÑK 4.2 Chính saùch moâi tröôøng Ban laõnh ñaïo phaûi xaùc ñònh chính saùch moâi tröôøng cuûa toå chöùc vaø ñaûm baûo trong phaïm vi ñaõ xaùc ñònh cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình chính saùch ñoù: CAÛI TIEÁN LIEÂN TUÏC CHÍNH SAÙCH MOÂI TRÖÔØNG (ÑK 4.2) THÖÏC HIEÄN VAØ ÑIEÀU HAØNH (ÑK 4.4)  Cô caáu vaø traùch nhieäm ñaøo taïo huaán luyeän yù thöùc vaø khaû naêng.  Thoâng tin lieân laïc.  Thieát laäp taøi lieäu veà HTQLMT.  Kieåm soaùt taøi lieäu. å à KIEÅM TRA VAØ CHÆNH SÖÛA ( ÑK 4.5)  Giaùm saùt vaø ño löôøng  Caùc hoaït ñoäng chænh söûa sai vaø ngaên chaën ngoaïi leä.  Ghi cheùp laïi hoà sô.  Kieåm toaùn heä thoáng quaûn l ù âi ø XEM XEÙT TOAØN BOÄ COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ (ÑK4.6) LAÄP KEÁ HOAÏCH (ÑK 4.3)  Caùc khía caïnh moâi tröôøng  Caùc yeâu caàu veà luaät phaùp vaø caùc yeâu caàu khaùc.  Caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu.  Caùc chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng Hình 2.2: Caùc böôùc cuûa heä thoáng ISO 13 a) Phuø hôïp vôùi baûn chaát, quy moâ vaø taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa toå chöùc ñoù. b) Coù cam keát caûi tieán lieân tuïc vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm. c) Coù cam keát tuaân thuû caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät vaø vôùi caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc phaûi tuaân thuû lieân quan tôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa mình. d) Ñöa ra khuoân khoå cho vieäc ñeà xuaát vaø soaùt xeùt laïi caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng. e) Ñöôïc laäp thaønh vaên baûn, ñöôïc aùp duïng vaø ñöôïc duy trì. f) Ñöôïc thoâng baùo cho taát caû nhaân vieân ñang laøm vieäc cho toå chöùc hoaëc leân danh nghóa cuûa toå chöùc. g) Coù saün cho coäng ñoàng. ÑK 4.3 Laäp keá hoaïch ÑK 4.3.1 Khía caïnh moâi tröôøng Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät ( hoaëc caùc) thuû tuïc ñeå: a) Nhaän bieát caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï trong phaïm vi ñaõ xaùc ñònh cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng maø toå chöùc coù theå kieåm soaùt vaø caùc khía caïnh moâi tröôøng maø toå chöùc coù theå bò aûnh höôûng coù tính ñeán caùc trieån khai ñaõ laäp keá hoaïch hoaëc môùi, hoaëc caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï môùi hoaëc ñöôïc ñieàu chænh. b) Xaùc ñònh nhöõng khía caïnh moâi tröôøng coù hoaëc coù theå coù caùc taùc ñoäng ñaùng keå tôùi moâi tröôøng ( nghóa laø caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa). Toå chöùc phaûi laäp thaønh vaên baûn thoâng tin naøy vaø caáp nhaät chuùng. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa ñaõ ñöôïc xem xeùt ñeán trong khi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. ÑK 4.3.2 Yeâu caàu veà phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Toå chöùc phaûi thieát laáp, thöïc hieän vaø duy trì moät ( hoaëc caùc) thuû tuïc ñeå: 14 a) Nhaän bieát vaø tieáp caän vôùi caùc yeâu caàu veà phaùp luaät thích hôïp vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc taùn thaønh coù lieân quan tôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa mình. b) Xaùc ñònh caùch thöùc aùp duïng caùc yeâu caàu naøy ñoái vôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa toå chöùc. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng caùc yeâu caàu veà phaùp luaät töông öùng vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc taùn thaønh can ñöôïc xem xeùt khi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cho mình. ÑK 4.3.3 Muïc tieâu vaø chæ tieâu Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng baèng vaên baûn, ôû töøng caáp hoaëc boä phaän chöùc naêng thích hôïp trong toå chöùc. Caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu phaûi ño ñöôïc khi coù theå vaø nhaát quaùn vôùi chính saùch moâi tröôøng, bao goàm caùc cam keát ngaên ngöøa oâ nhieãm, tuaân thuû caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc taùn thaønh vaø toå chöùc lieân tuïc Khi thieát laäp vaø soaùt xeùt laïi caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa mình, toå chöùc phaûi xem xeùt ñeán caùc yeâu caàu veà phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc taùn thaønh vaø caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa cuûa mình. Toå chöùc cuõng phaûi xem xeùt ñeán caùc phöông aùn coâng ngheä, caùc yeâu caàu hoaït ñoäng kinh doanh vaø taøi chính, vaø caùc quan ñieåm cuûa caùc beân höõu quan. Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) chöông trình ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa mình. Caùc chöông trình phaûi bao goàm: a) Vieäc xaùc ñònh roõ traùch nhieäm nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu ôû töøng caáp vaø boä phaän chöùc naêng töông öùng trong toå chöùc, vaø b) Bieän phaùp vaø tieán boä ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu. ÑK 4.4 Thöïc thi vaø ñieàu haønh ÑK 4.4.1 Nguoàn löïc, vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn Laõnh ñaïo phaûi ñaûm baûo coù saün caùc nguoàn löïc can thieát ñeå thieát laäp, thöïc hieän, duy trì vaø caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Caùc nguoàn löïc bao goàm: 15 nguoàn nhaân löïc vaø kyõ naêng chuyeân moân hoùa, cô sôû haï taàng cuûa toå chöùc, nguoàn löïc coâng ngheä vaø taøi chính. Vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn can ñöôïc xaùc ñònh, ñöôïc laäp thaønh vaên baûn vaø thoâng baùo nhaèm taïo thuaän lôïi cho quaûn lyù moâi tröôøng coù hieäu löïc. Ban laõnh ñaïo cuûa toå chöùc boå nhieäm moät (hoaëc caùc) ñaïi dieän cuûa laõnh ñaïo cuï theå, ngoaøi caùc traùch nhieäm khaùc, phaûi coù vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn xaùc ñònh nhaèm: a) Ñaûm baûo caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy. b) Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cho ban laõnh ñaïo ñeå xem xeùt, keå caû caùc khuyeán nghò cho vieäc caûi tieán. ÑK 4.4.2 Ñaøo taïo, nhaän thöùc vaø naêng löïc Toå chöùc can phaûi ñaûm baûo baát cöù nhöõng ngöôøi naøo thöïc hieän caùc coâng vieäc caûu toå chöùc hoaëc treân danh nghóa cuûa toå chöùc coù khaû naêng gaây ra (caùc) taùc ñoäng ñaùng keå leân moâi tröôøng toå chöùc xaùc ñònh ñöôïc ñieàu phaûi coù ñuû naêng löïc treân cô sôû giaùo duïc, ñaøo taïo hoaëc kinh nghieäm thích hôïp vaø phaûi duy trì caùc hoà sô lieân quan. Toå chöùc phaûi xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo töông öùng vôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Toå chöùc phaûi cung caáp vieäc ñaøo taïo hoaëc tieán haønh caùc hoaït ñoäng khaùc ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu naøy, phaûi duy trì caùc hoà sô lieân quan. Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc laøm cho nhaân vieân thöïc hieän coâng vieäc cuûa toå chöùc hoaëc treân danh nghóa cuûa toå chöùc nhaän thöùc ñöôïc: a) Taàm quan troïng cuûa söï phuø hôïp vôùi chính saùch vaø caùc thuû tuïc veà moâi tröôøng, vôùi caùc yeâu caàu cuûa heä hoáng quaûn lyù moâi tröôøng. b) Caùc khía caïnh moäi tröôøng coù yù nghóa vaø caùc taùc ñoäng hieän taïi hoaëc tieàm aån lieân quan vôùi coâng vieäc cuûa hoï vaø caùc lôïi ích moâi tröôøng thu ñöôïc do keát quaû hoaït ñoäng cuûa caù nhaân ñöôïc caûi tieán. 16 c) Vai troø vaø traùch nhieäm trong vieäc ñaït ñöôïc söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, vaø d) Caùc haäu quaû tieàm aån do ñi cheäch khoûi caùc thuû tuïc ñaõ quy ñònh. ÑK 4.4.3 Trao ñoåi thoâng tin Ñoái vôùi caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình, toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (caùc) thuû tuïc ñeå: a) Trao ñoåi thoâng tin noäi boä giöõa caùc caáp vaø boä phaän chöùc naêng khaùc nhau cuûa toå chöùc. b) Tieáp nhaän, thaønh laäp taøi lieäu vaø ñaùp öùng caùc thoâng tin töông öùng töø caùc beân höõu quan beân ngoaøi. Toå chöùc phaûi quyeát ñònh ñeå thoâng tin vôùi beân ngoaøi veà caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa cuûa toå chöùc vaø phaûi laäp thaønh vaên baûn quyeát ñònh cuûa mình. Neáu quyeát ñònh thoâng tin, toå chöùc phaûi thieát laäp vaø thöïc hieän moät (hoaëc caùc) phöông phaùp ñoái vôùi thoâng tin beân ngoaøi naøy. ÑK 4.4.4 Taøi lieäu Taøi lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng phaûi bao goàm: a) Chính saùch, caùc muïc tieâu vaø caùc chæ tieâu moâi tröôøng. b) Moâ taû phaïm vi cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. c) Moâ taû caùc ñieàu khoaûn chính cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, taùc ñoäng qua laïi giöõa chuùng vaø tham khaûo ñeán caùc taøi lieäu coù lieân quan. d) Caùc taøi lieäu, keå caû hoà sô theo yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy. e) Caùc taøi lieäu, keå caû hoà sô ñöôïc toå chöùc xaùc ñònh laø can thieát ñeå ñaûm baûo tính hieäu löïc cuûa vieäc thieát laäp keá hoaïch, vaän haønh vaø kieåm soaùt caùc quaù trình lieân quan ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa cuûa toå chöùc. ÑK 4.4.5 Kieåm soaùt taøi lieäu Caùc taøi lieäu theo yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø theo yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy phaûi ñöôïc kieåm soaùt. Hoà sô laø moät loaïi taøi lieäu ñaëc bieät vaø phaûi ñöôïc kieåm soaùt theo caùc yeâu caàu neâu trong 4.5.4 17 Toå chöùc phaûi thieát laáp vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc ñeå: a) Pheâ duyeät taøi lieäu vaø söï thoõa ñaùng tröôùc khi ban haønh. b) Xem xeùt, caäp nhaät khi can vaø pheâ duyeät laïi taøi lieäu c) Ñaûm baûo nhaän bieát ñöôïc caùch thay ñoåi vaø tình traïng söûa ñoåi hieän haønh cuûa taøi lieäu. d) Ñaûm baûo caùc baûn cuûa taøi lieäu thích hôïp saün coù ôû nôi söû duïng e) Ñaûm baûo caùc taøi lieäu luoân roõ raøng, deã nhaän bieát. f) Ñaûm baûo caùc taøi lieäu coù nguoàn goác beân ngoaøi ñöôïc toå chöùc xaùc ñònh laø can thieát cho vieäc laäp keá hoaïch vaø vaän haønh heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng phaûi ñöôïc nhaän bieát vaø vieäc phaân phoái chuùng ñöôïc kieåm soaùt, vaø g) Ngaên ngöøa vieäc söû duïng voâ tình caùc taøi lieäu loãi thôøi vaø aùp duïng daáu hieäu nhaän bieát thích hôïp neáu chuùng ñöôïc giöõ laïi vì muïc ñích naøo ñoù. ÑK 4.4.6 Kieåm soaùt ñieàu haønh Toå chöùc phaûi ñònh roõ vaø laäp keá hoaïch caùc taùc nghieäp lieân quan ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa ñaõ ñöôïc xaùc ñònh nhaát quaùn vôùi chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa mình nhaèm ñaûm baûo chuùng ñöôïc tieán haønh trong caùc ñieàu kieän quy ñònh baèng caùch: a) Thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc daïng vaên baûn nhaèm kieåm soaùt caùc tình traïng maø do thieáu caùc thuû tuïc naøy thì coù theå daãn ñeán söï hoaït ñoäng cheäch khoûi chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng, vaø b) Quy ñònh caùc chuaån möïc hoaït ñoäng trong (caùc) thuû tuïc, vaø c) Thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì caùc thuû tuïc lieân quan ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng coù nghóa ñöôïc xaùc ñònh cuûa haøng hoùa vaø dòch vuï ñöôïc toå chöùc söû duïng vaø thoâng tin caùc thuû tuïc vaø yeâu caàu töông öùng coù theå aùp duïng cho caùc nhaø cung caáp vaø nhaø thaàu. ÑK 4.4.7 Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp 18 Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì caùc thuû tuïc nhaèm xaùc ñònh roõ caùc tình traïng khaån caáp tieàm aån vaø caùc söï coá tieàm aån coù theå coù (caùc) taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø caùch thöùc toå chöùc seõ öùng phoù vôùi caùc taùc ñoäng ñoù. Toå chöùc phaûi öùng phoù vôùi caùc tình traïng khaån caáp vaø söï coá thöïc teá vaø ngaên ngöøa hoaëc giaûm nheï caùc taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng coù haïi maø chuùng coù theå gaây ra. Toå chöùc phaûi ñònh kyø xem xeùt vaø khi caàn thieát soaùt xeùt laïi caùc thuû tuïc veà söï chuaån bò saün saøng ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp ñaëc bieät vaø sau khi söï coá hoaëc tình traïng khaån caáp xaûy ra. Toå chöùc cuõng can phaûi ñònh kyø thöû nghieäm caùc thuû tuïc saün saøng ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp khi coù theå ñöôïc. ÑK 4.5 Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc ÑK 4.5.1 Giaùm saùt vaø ño ñaïc Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc ñaõ ñöôïc thaønh laäp vaên baûn ñeå giaùm saùt (monitoring) vaø ño löôøng treân cô sôû caùc ñaëc tröng chuû choát cuûa caùc hoaït ñoäng cuûa mình coù theå coù taùc ñoäng ñaùng keå leân moâi tröôøng. Caùc thuû tuïc naøy phaûi bao goàm vieäc ghi laïi thoâng tin nhaèm theo doõi keát quaû hoaït ñoäng cuûa moâi tröôøng, caùc kieåm soaùt ñieàu haønh töông öùng vaø phuø hôïp vôùi caùc muïc tieâu vaø caùc chi tieâu moâi tröôøng cuûa toå chöùc. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng thieát bò giaùm saùt vaø ño löôøng ñaõ hieäu chuaån hoaëc kieåm tra xaùc nhaän ñöôïc söû duïng vaø ñöôïc baûo döôõng vaø phaûi duy trì caùc hoà sô lieân quan. ÑK 4.5.2 Ñaùnh giaù söï tuaân thuû Nhaát quaùn vôùi cam keát tuaân thuû cuûa mình, toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät ( hoaëc caùc) thuû tuïc veà ñònh kyø ñaùnh giaù söï tuaân thuû vôùi caùc yeâu caàu luaät phaùp coù theå aùp duïng. Toå chöùc phaûi löu giöõ hoà sô cuûa caùc keát quaû ñaùnh giaù ñònh kyø. Toå chöùc phaûi ñaùnh giaù söï tuaân thuû vôùi caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc ñeà ra. Toå chöùc coù theå keát hôïp vieäc ñaùnh giaù naøy vôùi vieäc ñaùnh giaù söï tuaân thuû phaùp luaät 19 ñaõ neâu treân hoaëc thieát laäp moät (hoaëc caùc) thuû tuïc rieâng. Toå chöùc coù theå keát hôïp vieäc ñaùnh giaù naøy vôùi vieäc ñaùnh giaù söï tuaân thuû phaùp luaät ñaõ neâu trong 4.5.2.1 hoaëc thieát laäp moät (hoaëc caùc) thuû tuïc rieâng. Toå chöùc phaûi löu giöõ hoà sô cuûa caùc keát quaû ñaùnh giaù ñònh kyø. ÑK 4.5.3 Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc, phoøng ngöøa Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc lieân quan ñeán (caùc) söï khoâng phuø hôïp thöïc teá vaø tieàm aån vaø ñeå thöïc hieän haønh ñoäng khaéc phuïc vaø haønh ñoäng phoøng ngöøa. Caùc thuû tuïc naøy phaûi xaùc ñònh caùc yeâu caàu ñeå: a) Nhaän bieát vaø khaéc phuïc (caùc) söï khoâng phuø hôïp vaø thöïc hieän haønh ñoäng ñeå giaûm nheï caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa chuùng. b) Ñieàu tra söï khoâng phuø hôïp, xaùc ñònh caùc nguyeân nhaân cuûa chuùng vaø thöïc hieän haønh ñoäng ñeå traùnh taùi dieãn. c) Xaùc ñònh möùc ñoä caàn thieát ñoái vôùi caùc haønh ñoäng ñeå ngaên ngöøa caùc söï khoâng phuø hôïp vaø thöïc hieän caùc haønh ñoäng thích hôïp ñaõ döï kieán ñeå traùnh xaûy ra. d) Ghi cheùp keát quaû cuûa caùc haønh ñoäng khaéc phuïc vaø caùc haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa ñaõ thöïc hieän vaø e) Xem xeùt hieäu löïc cuûa caùc haønh ñoäng khaéc phuïc vaø caùc haønh ñoäng phoøng ngöøa ñaõ thöïc hieän. Caùc haønh ñoäng thöïc hieän phaûi töông öùng vôùi taàm quan troïng cuûa vaán ñeà vaø caùc taùc ñoäng moâi tröôøng. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng baát kyø söï thay ñoåi caàn thieát naøo ñoái vôùi taøi lieäu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñeàu ñöôïc thöïc hieän. 20 ÑK 4.5.4 Kieåm soaùt hoà sô Toå chöùc phaûi thieát laäp vaø duy trì caùc hoà sô can thieát ñeå chöùng minh söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa toå chöùc vaø cuûa tieâu chuaån naøy vaø caùc keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc. Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc ñeå phaân ñònh, löu giöõ, baûo quaûn, phuïc hoài, duy trì vaø huûy boû caùc hoà sô. Toå chöùc phaûi thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì moät (hoaëc caùc) thuû tuïc ñeå phaân ñònh, löu tröõ, baûo quaûn, phuïc hoài, duy trì vaø huûy boû caùc hoà sô. Caùc hoà sô caàn ñöôïc löu tröõ vaø duy trì roõ raøng, deã nhaän bieát vaø truy tìm nguoàn goác. ÑK 4.5.5 Ñaùnh giaù noäi boä Toå chöùc caàn phaûi ñaûm baûo raèng caùc cuoäc ñaùnh giaù noäi boä heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc tieán haønh ñònh kyø, nhaèm: a) Xaùc ñònh xem lieäu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng: 1) Phuø hôïp vôùi caùc keá hoaïch veà quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ ñeà ra, keå caû caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy. 2) Ñöôïc thöïc hieän vaø duy trì moät caùch ñuùng ñaén. b) Cung caáp thoâng tin veà keát quaû ñaùnh giaù cho ban laõnh ñaïo. Caùc chöông trình ñaù giaù phaûi ñöôïc toå chöùc leân keá hoaïch, bao goàm caû thôøi gian bieåu, phaûi döïa treân taàm quan troïng veà moâi tröôøng cuûa hoaït ñoäng coù lieân quan vaø keát quaû cuûa caùc cuoäc ñaùnh giaù tröôùc ñaây. Caùc thuû tuïc ñaùnh giaù phaûi ñöôïc thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì nhaèm vaøo: - Caùc traùch nhieäm vaø caùc yeâu caàu ñoái vôùi vieäc laäp keá hoaïch vaø tieán haønh ñaùnh giaù, baùo caùo keát quaû vaø löu giöõ caùc hoà sô lieân quan. - Xaùc ñònh chuaån möïc, phaïm vi, taàn suaát vaø caùc phöông phaùp ñaùnh giaù. Vieäc löïa choïn caùc chuyeân gia ñaùnh giaù vaø tieán haønh caùc cuoäc ñaùnh giaù phaûi ñaûm baûo tính khaùch quan vaø voâ tö cuûa quaù trình ñaùnh giaù. 21 ÑK 4.6 Xem xeùt cuûa ban laõnh ñaïo Laõnh ñaïo cao caáp phaûi ñònh kyø xem xeùt heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng caûu toå chöùc, ñeå ñaûm baûo noù luoân phuø hôïp, thoõa ñaùng, vaø coù hieäu löïc. Caùc cuoäc ñaùnh giaù ñöôïc cô hoäi caûi tieán vaø nhö caàu thay ñoåi ñoái vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, keå caû chính saùch moâi tröôøng, caùc muïc tieâu vaø caùc chæ tieâu moâi tröôøng. Hoà sô caùc cuoäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo phaûi ñöôïc löu tröõ. Ñaàu vaøo cuûa caùc cuoäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo phaûi bao goàm: a. Keát quaû cuûa caùc cuoäc ñaùnh giaù noäi boä vaø ñaùnh giaù söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc taùn thaønh. b. Trao ñoåi thoâng tin vôùi caùc beân höõu quan beân ngoaøi, keå caû caùc khieáu naïi. c. Keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa toå chöùc. d. Möùc ñoä caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu ñaït ñöôïc. e. Tình traïng cuûa caùc haønh ñoäng khaéc phuïc vaø phoøng ngöøa. f. Caùc haønh ñoäng tieáp theo töø caùc cuoäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo laàn tröôùc. g. Caùc tình traïng thay ñoåi, keå caû vieäc trieån khai caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc lieân quan ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng, vaø h. Caùc khuyeán nghò veà caûi tieán. Ñaàu ra cuûa vieäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo phaûi bao goàm moïi quyeát ñònh vaø hoaït ñoäng lieân quan ñeán caùc thay ñoåi coù theå coù ñoái vôùi chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng vaø caùc yeáu toá khaùc cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, nhaát quaùn vôùi cam keát caûi tieán lieân tuïc. 2.2 Tình hình aùp duïng ISO 14001 treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam Theo keát quaû ñieàu tra thöôøng nieân cuûa Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO veà chöùng nhaän caùc heä thoáng quaûn lyù theo ISO 14001 treân theá giôùi vaø theo keát quaû tính ñeán cuoái thaùng 12 naêm 2007 veà chöùng nhaän ISO 14001 thì soác höùng chæ ISO 14001:2004 treân toaøn theá giôùi cuõng coù möùc taêng nhanh trong naêm 2007 leân 154.572 chöùng chæ, vôùi möùc taêng so vôùi thôøi ñieåm 31/12/2006 laø 26.361 chöùng chæ – möùc 22 taêng cao nhaát trong vaøi naêm gaàn ñaây. Trung Quoác, Nhaät Baûn vaø Taây Ban Nha vaãn laø ba quoác gia duy trì ñöôïc ôû 4 vò trí daãn ñaàu, tuy nhieân trong naêm 2007, Trung Quoác ñaõ vöôït qua Nhaät Baûn ñeå trôû thaønh quoác gia daãn ñaàu veà chöùng chæ ISO 14001:2004 vôùi 30.489 chöùng chæ ñöôïc caáp. Trong tröôøng hôïp caûu Vieät Nam, chöùng chæ ISO 14001 ñaõ ñöôïc caáp laàn ñaàu tieân taïi Vieät Nam vaøo naêm 1998 sau 2 naêm tieâu chuaån ISO 14001 ra ñôøi. Thôøi gian ñaàu, caùc coâng ty taïi Vieät Nam aùp duïng ISO 14001 haàu heát laø coâng ty nöôùc ngoaøi hoaëc lieän doanh, ñaëc bieät laø vôùi Nhaät Baûn, nhöng hieän nay chöùng chæ ISO 14001 cuõng ñaõ ñöôïc cung caáp cho khaù nhieàu caùc loaïi hình saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï nhö cheá bieán thöïc phaåm ( mía ñöôøng, thuûy saûn, röôïu bia giaûi khaùt…), ñieän töû, hoùa chaát, vaät lieäu xaây döïng, du lòch-khaùch saïn. Hai ñoäng löïc chính ñaèng sau söï vaän ñoäng cuûa vieäc öùng duïng ISO 14001 ñoù laø aùp löïc töø ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø noã löïc xuùc tieán töø phía Chính phuû:  Thöù nhaát, söï vaän ñoäng höôùng tôùi môû cöûa thò tröôøng coù nghóa laø caùc toå chöùc cuûa Vieät Nam laø seõ laøm aên vôùi khaùch haøng hoaëc ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø ñoái taùc ñeán töø nöôùc ngoaøi. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, caùc toå chöùc cuûa Vieät Nam buoäc phaûi coù Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc caáp chöùng chæ phuø hôïp tieâu chuaån ISO 14001 nhö laø ñieàu kieän tieân quyeát cho vieäc kyù keát hôïp ñoàng hoaëc thoõa thuaän. Ñoái vôùi caùc toå chöùc cuûa Vieät Nam tình huoáng naøy, vieäc öùng duïng ISO 14001 ban ñaàu khoâng baét nguoàn töø nhu caàu beân trong nhöng daàn daàn noù thaâm nhaäp vaøo hoaït ñoäng haèng ngaøy vaø ñem ñeán lôïi ích chöù khoâng chæ ñaùp öùng yeâu caàu cuûa khaùch haøng vaø hoaëc ñoái taùc.  Thöù hai, trong nhöõng naêm gaàn ñaây Vieät Nam ñaõ tìm ra ñöôïc caùc bieän phaùp ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau nhaèm xuùc tieán vieäc öùng duïng ISO 14001, töø caùc bieän phaùp khuyeán khích cho tôùi vieäc quy ñònh baét buoäc. ÔÛ khía caïnh khuyeán khích, nhöõng chöông trình ôû nhieàu tænh thaønh khaùc nhau ñaõ hoã trôï taøi chính cho caùc döï aùn ISO 14001 ñöôïc löïa choïn. ÔÛ khía caïnh coøn laïi, nhöõng bieän phaùp bao goàm yeâu caàu baét buoäc ñoái vôùi caùc toå chöùc ôû moät soá ngaønh cuï theå 23 phaûi öùng duïng ISO 14001. Moät ví duï cho vieäc naøy laø Quyeát ñònh 115/2003/QÑ-BCN buoäc caùc toå chöùc saûn xuaát vaø laép raùp oâtoâ phaûi coù chöùng chæ ISO 14001 trong voøng 36 thaùng keå töø ngaøy baét ñaàu hoaït ñoäng. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaãn chöa nhaän thöùc heát lôïi ích cuûa vieäc öùng duïng ISO 14001 ñoái vôùi tính hieäu quaû vaø naêng suaát hoaït ñoäng. Baèng chöùng laø cho tôùi nay, khoâng moät doanh nghieäp ñòa phöông naøo töï tuyeân boá ñaït ñöôïc chuaån ISO 14001. Thoâng tin veà vieäc xuùc tieán öùng duïng ISO 14001 chuû yeáu chæ taäp chung vaøo nhu caàu caàn coù chöùng chæ ISO 14001 ñeå traùnh maát nhöõng vuï laøm aên ñoøi hoûi phaûi coù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ ñöôïc caáp chöùng chæ hôn laø nhaán maïnh vaøo lôïi ích cuûa vieäc öùng duïng tieâu chuaån ISO 14001 vaøo vieäc naâng cao heä thoáng chuû choát cuûa doanh nghieäp. So vôùi theá giôùi thì soá doanh nghieäp Vieät Nam ñaêng kyù vaø ñöôïc caáp chöùng chæ laø raát thaáp, tyû leä xaáp xæ 1/1000 (1.000 doanh nghieäp môùi coù 1 doanh nghieäp öùng duïng). Coù theå giaûi thích ôû moät soá nguyeân nhaân sau:  Caùc toå chöùc, doanh nghieäp trong nöôùc chöa thaät söï quan taâm vaø nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001 neân coøn baøng quan vôùi noù.  Ñeå aùp duïng thaønh coâng tieâu chuaån ISO 14001, caùc doanh nghieäp caàn phaûi ñaàu tö caû veà tieàn baïc laãn thôøi gian. Thôøi gian toái thieåu ñeå tieán haønh aùp duïng caùc tieâu chuaån baét buoäc cuûa ISO 14001 laø 8 thaùng. Doanh nghieäp Vieät Nam chuû yeáu laø doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, nguoàn taøi chính eo heïp; trong khi chi phí tö vaán vaø chöùng nhaän cao neân ít doanh nghieäp daùm ñaàu tö haøng traêm trieäu ñoàng ñeå thöïc hieän tieâu chuaån ISO 14001. Ñieàu naøy lyù giaûi taïi sao 2/3 doanh nghieäp ñöôïc caáp chöùng chæ ISO 14001 taïi Vieät Nam chuû yeáu laø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi.  AÙp duïng töø coäâng ñoàng veà moâi tröôøng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp chöa that gat gaét. 24  Nhaø nöôùc ñaõ coù moät soá vaên baûn, chæ thò höôùng daãn vaø khuyeán khích caùc doanh nghieäp aùp duïng ISO 14001 nhöng thieáu giaûi phaùp ñoân ñoác maïnh meõ. Nhieàu doanh nghieäp vaãn coù taâm lyù coi vaán ñeà moâi tröôøng laø nhieäm vuï cuûa Boä Taøi nguyeân – Moâi tröôøng neân chöa chuû ñoäng baét tay vaøo thöïc hieän ISO 14001. Hieän nay, chöùng chæ ISO 14001 cuõng ñaõ cung caáp cho khaù nhieàu caùc loaïi hình saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï nhö cheá bieán thöïc phaåm (mía ñöôøng, thuûy saûn, röôïu bia giaûi khaùt…), ñieän töû, hoùa chaát (daàu khí, sôn, baûo veä thöïc vaät), vaät lieäu xaây döïng, du lòch- khaùch saïn… Theo baùo caùo cuûa Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO veà chöùng nhaän caùc heä thoáng quaûn lyù theo ISO 14001 thì toång soá chöùng chæ ISO 14001:2004 ñöôïc caáp ôû taát caû caùc quoác gia thuoäc khoái ASEAN taïi cuoái naêm 2007 laø 3.917 soá löôïng, trong ñoù chöùng chæ ISO 14001:2004 ôû Vieät Nam gaàn nhö ñaõ taêng gaáp ñoâi leân ñeán 358 chöùng chæ naêm 2007 nhöng soá löôïng chöùng chæ naøy coøn keùm xa so vôùi Singapore – laø quoác gia ñöùng thöù 5 trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ – so vôùi 602 chöùng chæ, vaø chæ baèng khoaûng 1/3 soá chöùng chæ ôû Thaùi Lan – 1.020 chöùng chæ. Khoâng nhöõng theá, so vôùi soá löôïng khoaûng 6.000 doanh nghieäp ñaõ döôïc chöùng nhaän veà heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng ISO 9001 thì soá löôïng caùc doanh nghieäp aùp duïng tieâu chuaån veà quaûn lyù moâi tröôøng coøn raát nhoû beù. 2.3 Giôùi thieäu veà heä thoáng quaûn lyù an toaøn vaø söùc khoûe ngheà nghieäp theo OHSAS 18001 2.3.1 .Söï ra ñôøi cuûa tieâu chuaån OHSAS 18001 Naêm 1991, UÛy ban Söùc khoûe vaø An toaøn ôû nöôùc Anh (caùc toå chöùc chính phuû chòu traùch nhieäm ñaåy maïnh caùc quy ñònh veà söùc khoûe vaø an toaøn)ñaõ giôùi thieäu caùc höôùng daãn veà quaûn lyù Söùc khoûe vaø An toaøn (Goïi taét laø HSG 65). Nhu caàu phaùt trieån maïnh meõ veà tieâu chuaån quaûn lyù söùc khoûe vaø an toaøn ñaõ thuùc ñaåy Vieän Tieâu chuaån Anh (BSI) thöïc hieän phaùt haønh bieân baûn ñaàu tieân – tieâu chuaån OHSAS 18001 – 1999 veà heä thoáng quaûn lyù an toaøn vaø söùc khoûe ngheà nghieäp (heä thoáng quaûn lyù OH&S) – vôùi söï coäng taùc cuûa caùc toå chöùc chöùng nhaän haøng ñaàu 25 treân theá giôùi. Döïa vaøo tieâu chuaån naøy heä thoáng quaûn lyù cuûa caùc toå chöùc coù theå ñöôïc ñaùnh giaù vaø caáp chöùng nhaän. Vôùi phieân baûn môùi OHSAS 18001:2007, ñaây khoâng phaûi laø tieâu chuaån cuûa BSI maø tieâu chuaån naøy ñöôïc hình thaønh do söï ñoùng goùp cuûa 10 toå chöùc chöùng nhaän haøng ñaàu treân theá giôùi. 2.3.2 Caáu truùc heä thoáng OHSAS 18001 – 2007 Caáu truùc cuûa heä thoáng quaûn lyù OH&S ñöôïc xaây doing treân moâ hình quaûn lyù P-D-C-A ( Plan – Do – Check - Action) vaø bao goàm caùc noäi dung chính sau: - Thieát laäp chính saùch an toaøn - Laäp keá hoaïch - Thöïc hieän vaø ñieàu haønh - Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc - Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo 2.3.3 Caùc yeâu caàu cuûa OHSAS 18001 - Hoaït ñònh veà vieäc nhaän daïng, ñaùnh giaù vaø kieåm soaùt moái nguy - Caùc yeâu caàu cuûa luaät phaùp - Muc tieâu - Chöông trinh quaûn lyù OH&S - Aùp duïng vaø ñieàu haønh - Caáu truùc vaø traùch nhieäm - Ñaøo tao, nhaän thöùc vaø nhaân löïc - Tö vaán vaø thoâng tin - Taøi lieäu - Kieåm soaùt taøi lieäu 26 - Chuaån bò saúng saøng vaø öùng phoù vôùi tình traïng khaån caáp - Khaéc phuïc vaø phoøng ngöøa - Hoà sô vaø quaûn lyù hoà sô - Ñaùnh giaù - Xem xeùt cuûa laõnh 2.3.4 Caùc yeâu caàu ñònh luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc: Yeâu caàu cuûa tieâu chuaån OHSAS 18001, ñaët tröng hoaït ñoäng cuûa Toå chöùc – Doanh nghieäp vaø yeâu caàu luaät ñònh cuøng vôùi caùc yeâu caàu khaùc veà an toaøn cuûa quoác gia seõ taïo neân moâ hình heä thoáng quaûn lyù OH&S ñaëc tröng cho töøng Toå chöùc – doanh nghieäp. Veà yeâu caàu lieân qua ñeán luaät ñònh vaø caùc yeâu caàu khaùc, tieâu chuaån OHSAS 18001 höôùng daãn toå chöùc – Doanh nghieäp phaûi: - Toå chöùc seõ thieát laäp, thöïc hieän vaø duy trì thuû tuïc ñeå xaùc ñònh, tieáp caän caùc yeâu caàu cuûa luaät ñònh vaø caùc yeâu caàu khaùc coù lieân quan ñeán OH&S maø toå chöùc phaûi tuaân thuû. - Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng caùc yeâu caàu luaät ñònh vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc phaûi tuaân thuû seõ ñöôïc thieát laäp, thöïc hieän duy trì trong heä thoáng quaûn lyù OH&S. - Toå chöùc phaûi caäp nhaät caùc thoâng tin veà luaät ñònh vaø caùc yeâu caàu khaùc. - Toå chöùc phaûi thoâng tin lieân laïc nhöõng thoâng tin luaät ñònh vaø caùc yeâu caàu khaùc cho nhöõng ngöôøi laøm vieäc döôùi söï kieåm soaùt cuûa Toå chöùc vaø caùc beân lieân quan khaùc 2.3.5 Lôïi ích cuûa vieäc xaây doing heä thoáng quaûn lyù OH&S theo tieâu chuaån OHSAS 18001 – 2007: Veà maët thò tröôøng: - Caûi thieän cô hoäi xuaát khaåu vaø thaâm nhaäp thò tröôøng quoác teá yeâu caàu caùc söï tuaân thuû OHSAS 18001 nhö laø moat ñieàu kieän baét buoäc. 27 - Naâng cao uy tín vaø hình aûnh cuûa doanh nghieäp vôùi khaùch haøng - Naâng cao naâng löïc caïnh tranh nhôø naâng cao hieäu quaû kinh teá trong hoaït ñoäng quaûn lyù OH&S. - Phaùt trieån beàn vöõng nhôø thoûa maõn ñöôïc löïc löôïng lao ñoäng, yeáu toá quan troïng nhaát trong moät toå chöùc vaø caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà OH&S. - Giaûm thieåu nhu caàu kieåm tra, thanh tra töø caùc cô quan nhaø nöôùc Veà maët kinh teá: - Traùnh ñöôïc caùc khoaûn tieàn phaït do quy phaïm quy ñònh phaùp luaät veà traùch nhieäm xaõ hoäi. - Tyû leä söû duïng lao ñoäng cao hôn nhôø giaûm thieåu caùc vuï TNLÑ vaø BNN - Giaûm thieåu chi phí cho chöông trình ñeàn buø TNLÑ vaø BNN. - Haïn cheá caùc toån that trong tröôøng hôïp tai naïn, khaån caáp. Quaûn lyù ruûi ro: - Phöông phaùp toát trong vieäc phoøng ngöøa ruûi ro vaø giaûm thieåu thieät haïi. - Coù theå daãn ñeán giaûm phí baûo hieåm haèng naêm. - Thuùc ñaåy quaù trình giaûm ñònh thieät haïi cho caùc yeâu caàu baûo hieåm (neáu coù). Taïo cô sôû cho hoaït ñoäng chöùng nhaän, coâng nhaän vaø thöøa nhaän: - Ñöôïc söï ñaûm baûo cuûa beân thöù ba. - Vöôït qua raøo caûn kyõ thuaät trong thong maïi. - Cô hoäi cho quaûng caùo, quaûng baù. 2.3.6 Söï ñoåi môùi cuûa OHSAS 18001 – 2007 so vôùi OHSAS 18001 – 1999 - Taàm quang troïng cuûa “söùc khoûe” ñöôïc nhaán maïnh hôn. 28 - Laø tieâu chuaån chöù khoâng phaûi quy ñònh. - Töông thích vôùi ISO 14001:2004. - Thuaät ngöû “Ruûi ro coù theå chòu ñöïng” thay baèng “Ruûi ro coù theå chaáp nhaän”. - Ñònh nghóa moái nguy khoâng coøn ñeà caäp ñeán nhöõng toån that nhö hö hoûng taøi saûn, toån haïi moâi tröôøng laøm vieäc. - 4.3.3 vaø 4.3.4 keát hôïp chung. - Ñieàu khoaûn môùi 4.5.2 Ñaùnh giaù söï phuø hôïp. - Yeâu caàu môùi veà söï tham gia vaân 4.4.3.2. - Yeâu caàu môùi veà ñieàu tra söï coá 4.5.3.1. 2.3.7 Tình hình aùp duïng OHSAS 18001 taïi Vieät Nam. Theo Trung Taâm Naêng suaát Vieät Nam, cho ñeán thaùng 8/2008 coù khoaûng 30 doanh nghieäp cuûa Vieät Nam ñaït chöùng nhaän OHSAS 18001. Hieän ôû Vieät Nam coù 11 toå chöùc chöùng nhaän OHSAS 18001 goàm :  BVC (BVQI tröôùc ñaây)  Quacert  GIC  SGS  DNV  QMS  Global  ITS  TUV Nord  TUV Rheinland  AFAQ ASCERT international 29 CHÖÔNG. 3 GIÔÙI THIEÄU VEÀ COÂNG TY AJINOMOTO VIEÄT NAM 3.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa coâng ty: 3.1.1 Khaùi quaùt veà coâng ty:  Teân Vieät Nam: Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam  Teân tieáng anh: Ajonomoto Vieät Nam Co.Ltd  Truï sôû chính: Khu coâng nghieäp Bieân Hoøa 1, Phöôøng An Bình, TP. Bieân Hoøa, Ñoàng Nai.  Ñieän thoaïi: 0613.831289  Fax: 0613.831288-831785 3.1.2 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp theo giaáy pheùp ñaàu tö 165/CP do UÛy Ban Nhaø Nöôùc hôïp taùc vaø ñaàu tö ban haønh vaøo ngaøy 22/02/1991. Laø moät coâng ty lieân doanh giöõa coâng ty AJINOMOTO Co.Inc – Nhaät Baûn vaø coâng ty VIFON, laø coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh saûn xuaát mì aên lieàn, boat canh vaø xuaát nhaäp. Coâng ty Ajinomoto Co.Inc – Nhaät Baûn laø moät taäp ñoaøn lôùn taïi Nhaät Baûn, chuyeân saûn xuaát gia vò vaø thöïc phaåm cheá bieán, ñaây cuõng laø coâng ty tieân phong vaø lôùn nhaát treân theá giôùi trong lónh vöïc saûn xuaát boät ngoït. Hieän nay coâng ty coù hôn 1400 caùn boä coâng nhaân vieân laøm vieäc vôùi dieän tích khoûang 10ha. Coâng ty coù vò trí khaù thuaän lôïi ñoù laø tieáp giaùp soâng Ñoàng Nai. Ñaàu naêm 2001 coâng ty coù chuû tröông xaây döïng caàu caûng vôùi muïc ñích nhaäp nguyeân lieäu cho coâng ty. Quaù trình ñaàu tö cuûa coâng ty Ajinomoto VN chia laøm 3 giai ñoaïn: 30  Giai ñoaïn I: Ñaàu tö vôùi voán phaùp ñònh laø 8.333.000USD, trong ñoù beân VIFON ñoùng 40% toång soá voán döôùi hình thöùc quyeàn söû duïng ñaát laø 60% toång soá voán coøn laïi laø beân ñoái taùc, döôùi hình thöùc maùy moùc thieát bò, coâng ngheä vaø tieàn maët. Saûn phaåm cuûa coâng ty laø Boät ngoït mang nhaõn hieäu AJI_NO_MOTO vôùi coâng suaát thieát keá ban ñaàu laø 5.000 taán/naêm vaø chæ thöïc hieän treân thò tröôøng noäi ñòa.  Giai ñoaïn II: Ñöôïc tieán haønh vaøo naêm 1996, vôùi soá voán ñaàu tö laø 38.533.000USD, trong ñoù phía VIFON ñoùng goùp 32% toång soá voán coøn beân ñoái taùc laø 68%. Coâng ty naâng caáp trang thieát bò môùi, coâng suaát ñöôïc naâng leân 20.000 taán/naêm. Ngoaøi ra, coâng ty coøn cho ra thò tröôøng theâm saûn phaåm môùi ñoù laø haït neâm Aji_Ngon (Masaka), Aji_Plus vaø phaân boùn loûng Ami_Ami.  Giai ñoaïn III: Thaùng 04 naêm 2004 coâng ty VIFON nhöôïng toaøn boä cho taäp ñoaøn AJICO – Nhaät Baûn chuyeån thaønh coâng ty vôùi 100% voán nöôùc ngoaøi vaø ñoåi teân thaønh coâng ty Ajinomoto Vieät Nam – laø moät coâng ty con cuûa taäp ñoaøn Ajinomoto Nhaät Baûn. Toång soá voán ñaàu tö laø 50.000.000USD vaø coâng suaát ñöôïc naâng leân 45.000 taán/naêm vaø saûn xuaát theâm 2 saûn phaåm môùi laø Giaám Lisa, soát Mayonaise vaø naâng caáp haït neâm Aji_Ngon. 3.1.3 Vò trí Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam name trong khu coâng nghieäp Bieân Hoøa 1, ñöôïc xaây döïng töø naêm 1963. Hieän nay khu coâng nghieäp Bieân Hoøa 1 giöõ vai troø quan troïng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá troïng ñieåm phía Nam, name trong tam giaùc phaùt trieån TP. Hoà Chí Minh-Ñoàng Nai-Baø Ròa Vuõng Taøu, coù vò trí thuaän lôïi caû veà ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng saét, ñöôøng boä vaø ñöôøng thuûy. Ñoàng thôøi ñaây cuõng laø khu vöïc thuaän lôïi cho vieäc cung caáp ñieän, nöôùc, lao ñoäng, dòch vuï.. 31 3.1.4 Chöùc naêng vaø nhieäm vuï Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam laø moät taäp ñoaøn ña quoác gia, vôùi nhieäm vuï vöøa saûn xuaát vöøa kinh doanh treân lónh vöïc chuû yeáu laø thöïc phaåm. Vôùi nhu caàu gia vò ngaøy caøng taêng veà maët haøng cheá bieán saün cuûa ngöôøi tieâu duøng Vieät Nam, coâng ty ñaõ ñeà ra nhieäm vuï hoaøn thaønh chæ tieâu, taêng cao naêng suaát ñeå ñaùp öùng nhu caàu vaø ña daïng hoùa caùc loaïi saûn phaåm. Ñoàng thôøi chuù troïng hôn nöõa tôùi vaán ñeà chaát löôïng, ñoä an toaøn saûn phaåm vaø baûo veä moâi tröôøng. Hieän nay coâng ty ñang thöïc hieän toát tieâu chuaån quoác teá ISO 9001, tieâu chuaån HACCP trong saûn xuaát thöïc phaåm, ISO 14001 veà baûo veä moâi tröôøng vaø OHSAS 18001 veà an toaøn lao ñoäng. 32 3.2 Chöùc naêng nhieäm vuï cuûa töøng boä phaän Toång giaùm ñoác Phoù TGÑ thöù hai Phoù TGÑ thöù nhaát GÑ saûn xuaát P.Haønh chính P.Kinh doanh & tieáp thò P.Khoái R&D P.An toaøn veä sinh thöïc phaåm P.KT chaát löôïng P. Ñieàu haønh saûn xuaát QA QC PP WH P.Saûn xuaát Nuoâi caây & sx gioáng Xöôûng ñöôøng hoùa Xöôûng leân men P.Saûn xuaát Xöôûng taùch axit Glutamit Xöôûng keát tinh Xöôûng ñoùng goùi P.Saûn xuaát Saûn phaåm môùi Xöôûng Aji_Ngon Xöôûng giaám Xöôûng Mayonaise Phoøng kyõ thuaät Phoøng ñoäng löïc Phoøng söõa chöõa Phoøng Ami Phoøng moâi tröôøng 33 Hình 3.2: Sô ñoà cô caáu toå chöùc cuûa Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam a. Ban giaùm ñoác coâng ty Toång giaùm ñoác: Laø ñaïi dieän cao nhaát cuûa coâng ty Ajonomoto ôû Nhaät baûn cuõng laø ngöôøi coù quyeàn haïn cao nhaát cuûa coâng ty lieân doanh. Coù nhieäm vuï giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà chieán löôïc kinh doanh, chia laõi kieám ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh.. Phoù toång giaùm ñoác thöù nhaát: Laø ngöôøi ñaïi dieäân beân Nhaät Baûn, vöøa laø giaùm ñoác saûn xuaát, coù nhieäm vuï quaûn lyù quaù trình saûn xuaát töø khaâu mua nhieân lieäu ñeán khi ra saûn phaåm. Phoù toång giaùm ñoác thö hai: Laø ngöôøi ñaïi dieän cao nhaát beân Vieät Nam, coù traùch nhieäm phuï traùch caùc hoaït ñoäng coù tính chaát lieân quan ñeán caùc caáp chính quyeàn nhaø nöôùc. b. Caùc phoøng ban, boä phaän Phoøng haønh chaùnh toång hôïp: Goàm 3 boä phaän:  Boä phaän nhaân söï: Phuï traùch coâng taùc tuyeån duïng vaø quaûn lyù caùc hoaït ñoäng veà lao ñoäng tieàn löông, caùc chính saùch cho ngöôøi lao ñoäng vaø noäi quy, quy ñònh cuûa coâng ty.  Boä phaän haønh chính quaûn trò: phuï traùch caùc hoaït ñoäng veà haønh chính giao teá, quan heä vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc, quaûn lyù veà maët ñôøi soáng an ninh.  Boä phaän Logistic (haäu caàn): Phuï traùch hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa, kho haøng vaø quaûn lyù kho. Phoøng keá toaùn: 34 Phuï traùch caùc vaán ñeà lieân quan ñeán taøi chính cuûa coâng ty: Phoøng kinh doanh: chia laøm 02 boä phaän:  Boä phaän baùn haøng: Phuï traùch coâng taùc quaûn lyù chi phí baùn haøng, baùo caùo baùn haøng, baùo caùo doanh thu, haøng toàn kho, hoã trôï caùc hoaït ñoäng baùn haøng, ñieàu haønh xe baùn haøng caûu coâng ty vaø quaûng caùo.  Boä phaän mua haøng: Phuï traùch coâng taùc mua haøng: Nguyeân lieäu, thieát bò… Phoøng quaûn lyù chaát löôïng: Phuï traùch coâng vieäc phaân tích vaø kieåm tra chaát löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø saûn phaåm ñaàu ra, laäp hoà sô kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ñeå coù soá lieäu thoâng tin chính xaùc kòp thôøi phaûn aùnh cho caùc phaân xöôûng, phoøng ban chöùc naêng vaø baùo caùo ban giaùm ñoác ñeå oån ñònh, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Phoøng kyõ thuaät: Quaûn lyù maùy moùc, thieát bò, ñaûm baùo tính an toaøn veà tính naêng kyõ thuaät, ñaùp öùng yeâu caàu oån ñònh vaø phaùt trieån saûn xuaát. Boä phaän saûn xuaát: Phuï traùch toaøn boä qui trình saûn xuaát kheùp kín, taïo ra caùc saûn phaåm cuûa coâng ty ñoàng thôøi xaây döïng laép ñaët, baûo trì maùy moùc, thieát bò nhaø xöôûng. 3.3 Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa coâng ty: 3.3.1 Thuaän lôïi:  Laø thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn Ajinomoto toaøn caàu.  Thöông hieäu Ajinomoto ñaõ ñöôïc khaúng ñònh treân thò tröôøng.  Saûn phaåm boät ngoït Ajinomoto vaø boat neâm Aji_Ngon ñang daàn chieám lónh thò tröôøng noäi ñòa.  Coù ñoäi nguõ baùn haøng hieäu quaû, baùn haøng tröïc tieáp khoâng thoâng qua caùc ñaïi lyù neân deã daøng naém baét caùc thoâng tin phaûn hoài töø phía khaùch haøng, cuõng nhö giaûi quyeát nhanh choùng, kòp thôøi caùc khieáu naïi cuûa khaùch haøng. 35  Maùy moùc, thieát bò, day truyeàn saûn xuaát hieän ñaïi giuùp naâng cao naêng suaát vaø ñaûm baûo vaän haønh toát trong ñieàu kieän hoaït ñoäng 3 ca moät ngaøy.  Coù giaáy chöùng nhaän ISO 9001 (naêm 2005) ISO 14001 (naêm 2002) vaø giaáy chöùng nhaän veä sinh an toaøn thöïc phaåm HACCP ( naêm 2007).  Ñieàu kieän lao ñoäng luoân ñöôïc ñaûm baûo trong tình traïng toát nhaát.  Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam laø moät trong nhöõng nhaø maùy coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi toát nhaát trong nöôùc.  Heä thoáng chính saùch toát, chính saùch löông boång roõ raøng.  Coù heä thoáng Coâng ñoaøn, Chi boä Ñaûng maïnh nhaát ôû Ñoàng Nai, thöôøng xuyeân toå chöùc caùc hoaït ñoäng Coâng ñoaøn.  Coù vò trí thuaän lôïi veà caû ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng saét, ñöôøng boä vaø caû ñöôøng thuûy, ñoàng thôøi cuõng laø khu vöïc thuaän lôïi cho vieäc cung caáp ñieän, nöôùc, lao ñoäng, dòch vuï… 3.3.2 Khoù khaên:  Nhaø cung caáp nguyeân lieäu trong nöôùc khoâng nhieàu, khoâng chaát löôïng.  Söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc nhaõn hieäu khaùc.  Giaù xaêng daàu vaø giaù nguyeân vaät lieäu lieân tuïc bieán ñoåi gaây aûnh höôûng ñeán giaù thaønh saûn phaåm.  Caùc loaïi höông duøng ñeå cheá bieán haït neâm Aji_Ngon phaûi nhaäp töø nöôùc ngoaøi, caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc khoâng saûn xuaát ñöôïc do ñoù khoù tìm ñöôïc nguyeân vaät lieäu khaùc thay theá.  Vaán ñeà haøng giaû trong gian laän thöông maïi ngaøy caøng phoå bieán ñaõ aûnh höôûng nhieàu ñeán uy tín nhaõn hieäu cuõng nhö thò phaàn cuûa coâng ty. 36 3.4 Vaên hoùa coâng ty vaø ñònh höôùng phaùt trieån: 3.4.1 Vaên hoùa coâng ty: Coâng ty mang ñaäm vaên hoùa Vieät-Nhaät, do ñoù coù nhieàu tình caûm trong moái quan heä giöõa ngöôøi vaø ngöôøi. Trieát lyù kinh doanh laø “Mang ñeán cuoäc soáng toát ñeïp hôn cho moïi ngöôøi thoâng qua nhöõng saûn phaåm an toaøn, chaát löôïng cao vaø oån ñònh” 3.4.2 Ñònh höôùng phaùt trieån Hoaït ñoäng saûn xuaát:  Ñaàu tö trang thieát bò, caûi tieán coâng ngheä nhaèm taêng coâng suaát saûn xuaát, naâng voán ñaàu tö.  Nghieân cöùu phaùt trieån saûn phaåm môùi beân caïnh caùc saûn phaåm truyeàn thoáng nhö boat ngoït, boat neâm. Hoaït ñoäng kinh doanh:  Tieáp tuïc phaùt trieån, môû roäng thò tröôøng tieâu thuï caùc loaïi saûn phaåm cuûa coâng ty.  Khoâng ngöøng caûi tieán hình thöùc ñoùng goùp saûn phaåm phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng.  Taêng cöôøng choáng haøng giaû trong gian laän thöông maïi. 3.5 Quy trình saûn xuaát saûn phaåm: 3.5.1 Caùc saûn phaåm chính  Boät ngoït Ajinomoto (MSG)  Boät ngoït cao caáp Aji_Plus  Haït neâm Aji_Ngon  Giaám gaïo Lisa  Soát Mayonaise Lisa 37  Phaân boùn höõu cô Ami_Ami 3.5.2 Quy trình saûn xuaát a. Quy trình saûn xuaát boät ngoït Ajonomoto: Nguyeân lieäu saûn xuaát boät ngoït laø mía vaø khoai mì. Khoai mì ñöôïc vaän chuyeån vaøo nhaø maùy baèng xe taûi döôùi daïng tinh boat khoai mì. Mía ñöôïc vaän chuyeån vaøo nhaø maùy baèng ñöôøng soâng caäp vaøo caàu caûng döôùi daïng maät mía ñöôøng. Taïi caàu caûng, maät mía ñöôøng ñöôïc huùt vaøo nhaø maùy. Coâng ñoaïn ñöôøng hoùa: Sau khi vaän chuyeån xong nguyeân lieäu ñaàu vaøo seõ tieán haønh söû lyù nguyeân lieäu ñeå taïo thaønh dung dòch ñöôøng. Ñaây laø giai ñoaïn hoùa ñöôøng. Boät ngoït laø saûn phaåm cuûa quaù trình leân men vi sinh neân thöùc aên chính cuûa vi sinh laø ñöôøng ñôn, ñöôøng gluco. Ñoái vôùi nhöõng loaïi nguyeân lieäu seõ coù böôùc xöû lyù khaùc nhau. Tinh boat khoai mì laø moät daïng ñöôøng ña polysaccalis, ngöôøi ta duøng enzim amila ñeå phaân caét tinh boat khoai mì thaønh dung dòch ñöôøng gluco. Coøn maät mía ñöôøng coù haøm löôïng Canxi cao. Canxi cao gaây aûnh höôûng ñeán khaû naêng keát tinh cuûa boat ngoït sau naøy cho neân duøng H2SO4 ñeå phaân caét löïc lieân keát giöõa gluco vaø fructo trong maät mía ñöôøng, ñoàng thôøi tieán haønh keát tuûa löôïng Canxi ñoù taïo tuûa CASO4 (Gypsum). Tuûa CASO4 naøy seõ ñöôïc baùn cho caùc nhaø maùy hoùa chaát, phaân boùn… Coâng ñoaïn leân men: Gioáng vi sinh duøng trong giai ñoaïn leân men naøy ñöôïc nhaäp töø taäp ñoaøn Ajinomoto moãi naêm moät laàn. Chuùng ñöôïc löu tröõ vaø chaïy test trong phoøng thí nghieäm cuûa coâng ty ñeå naém ñöôïc caùc thoâng nhieät ñoä, pH, naêng suaát cuûa con gioáng. Vi sinh ñöôïc nhaân gioáng qua nhieàu caáp ñeå ñaït ñöôïc soá löôïng nhaát ñònh tröôùc khi ñeán giao ñoaïn leân men chính. Quaù trình leân men taïo boät ngoït laø quaù trình leân men hieáu khí baùn lieân tuïc. Vi sinh vaät trong boàn leân men naøy seõ aên ñöôøng gluco vaø taïo thaønh acid 38 glutamic. Sau khoaûng töø 36 ñeán 40 giôø leân men, ngöôøi ta seõ thu hoài acid glutamic. Dung dòch coøn laïi trong boàn chöùa ñöôøng maø vi sinh vaät chöa duøng heát, xaùc baõ sinh vaät, vitamin vaø khoaùng chaát neân ñöôïc duøng laøm phaân boù loûng Ami Ami. Phöông phaùp thu hoài acid glumatic laø ta ñieuà chænh pH cuûa dung dòch baèng 3,2. Taïi giaù trò pH naøy acid glumatic seõ keát tinh laïi. Coâng ñoaïn trung hoøa acid glutamic baèng soda: Boät ngoït laø muoái natri cuûa acid glumatic ñoù laø mono solium glutamate cho neân duøng soda ñeå trung hoøa acid glumatic. Coâng ñoaïn loïc vaø taåy maøu: Sau khi trung hoøa acid xong, dung dòch boät ngoït coù maøu naâu ñoû do noù bò aûnh höôûng cuûa nguyeân lieäu maät mía ñöôøng cho neân coøn coù theâm giai ñoaïn loïc vaø taåy maøu. Coâng ty aùp duïng phöông phaùp hoaït tính ñeå taåy maøu. Coâng ñoaïn tinh cheá vaø keát tinh taïo tinh theå boät ngoït Ngöôøi ta cho dung dòch boät ngoït vaøo trong moät caùi boàn. Moâi tröôøng trong boàn laø moâi tröôøng chaân khoâng, chöùa hôi nöôùc coù nhieät ñoä töø 60 ñeán 65oC, cho dung dòch ñaït tôùi traïng thaùi baõo hoøa sau ñoù cho maàm vaøo seõ keát tinh thaønh tinh theå boät ngoït. Coâng ñoaïn ñoùng goùi thaønh phaåm Thôøi gian töø luùc nhaäp lieäu ñeán khaâu thaønh phaåm laø khoaûng 15 ngaøy. 39 b. Quaù trình saûn xuaát boät ngoït cao caáp Aji_Plus: Hình 3.4 . Qui trình saûn xuaát boät ngoït cao caáp Aji_Plus Boät ngoït & I+G Troän Saáy Nghieàn Saøng Ñoùng goùi Thaønh phaåm 40 c. Qui trình saûn xuaát haït neâm Aji_Ngon: Hình 3.5. Qui trình saûn xuaát haït neâm Aji_Ngon Nguyeân lieäu Nghieàn Troän khoâ Ñoàng hoùa Taïo haït Saáy Saøng Löu kho Ñoùng goùi Thaønh phaåm Tinh boät Daàu, nöôùc Bao Film 41 d. Qui trình saûn xuaát giaám taïo Lisa: Hình 3.6. Qui trình saûn xuaát giaám gaïo Lisa Nguyeân lieäu Leân men röôïu Leân men giaám UÛ Loïc thoâ Thanh truøng Ñoùng chai Thaønh phaåm 42 e. Qui trình saûn xuaát Soát Mayonnaise: Hình 3.7. Qui trình saûn xuaát Soát Mayonnaise Tröùng töôi Xöû lyù vaø thanh truøng Phoái troän Ñoàng hoùa Ñoùng goùi Thaønh phaåm Giaám Daàu aên 43 f. Qui trình saûn xuaát Ami_Ami: Hình 3.8. Qui trình saûn xuaát Ami_Ami Nguyeân lieäu Ñieàu chænh dinh döôõng Khuaáy Ñoùng goùi Thaønh phaåm 44 Nhaän xeùt: Coâng ty Ajinomoto Vieät Nam Laø coâng ty chuyeân saûn xuaát boät ngoït baèng coâng ngheä leân men. Nhu caàu thò tröôøng ngaøy caøng cao neân coâng suaát saûn xuaát cuõng khoâng ngöøng gia taêng, saûn phaåm ngaøy caøng theâm phong phuù, ña daïng. Chaát thaûi coâng nghieäp trong quaù trình leân men chuû yeáu laø chaát loûng vaø raén coøn thöøa laïi, sau khi bò ruùt tæa vaø thoaùt hôi trong quaù trình saûn xuaát. Xeùt veà khía caïnh kinh teá, nhaø maùy coù vò trí khaù thuaän lôïi cho caùc hoaït ñoäng giao dòch vaø saûn xuaát (gaàn ngaõ ba Vuõng Taøu, beân bôø soâng Ñoàng Nai). Nhöng xeùt veà maët thò tröôøng, ñaây laø vò trí khaù nhaïy caûm, deã gaây ra caùc taùc ñoäng haäu quaû nghieâm troïng cho moâi tröôøng xung quanh (ñaëc bieät laø moâi tröôøng nöôùc maët soâng Ñoàng Nai vaø ñaây cuõng laø nguoàn cung caáp nöôùc quan troïng ñoái vôùi caû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh vaø tænh Ñoàng Nai) neáu taát caû moâi tröôøng cuûa coâng ty khoâng ñöôïc kieåm soaùt toát . 45 CHÖÔNG. 4 : HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG – AN TOAØN – SÖÙC KHOÛE TAÏI COÂNG TY AJINOMOTO VN 4.1 Caùc nguoàn gaây taùc ñoäng moâi tröôøng. Döïa treân quy trình saûn xuaát saûn phaåm neâu treân vaø danh muïc nguyeân vaät lieäu, ñaõ söû duïng, coù theå ñöa ra löu ñoà phaùt thaûi caùc chaát oâ nhieãm bao goàm khí thaûi, nöôùc thaûi vaø chaât raén nhö sau Löu ñoà phaùt sinh chaát thaûi töø daây chuyeàn saûn xuaát giaám Lisa: Gaïo Haáp côm Troän moác Ñöôøng hoùa Leân men coàn Uû Laøm nguoäi Leân men giaám Taùch côm Loïc Thanh truøng Ñoùng chai Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn laøm saïch gaïo - Nöôùc laøm maùt thieát bò - Nöôùc röûa thieát bò - Nöôùc röûa thieát bò - Chaát thaûi raén - Nöôùc laøm maùt thieát bò, dòch thaûi Chaát thaûi raén - Nöôùc röûa thieát bò, dòch nöôùc - Chaát thaûi raén - Baùn thaønh phaåm khoâng ñaït yeâu caàu 46 Daây chuyeàn saûn xuaát boät ngoït vaø phaân boùn Ami – Ami: Nöôùc thaûi Nöôùc laøm nguoäi Nöôùc röûa thieát bò Buøn thaûi WAC Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi Dòch thaûi Dòch thaûi Nöôùc röûa thieát bò Nöôùc röûa thieát bò Nöôùc röûa thieát bò Nöôùc laøm nguoäi Nöôùc laøm nguoäi Nöôùc laøm nguoäi Nöôùc laøm nguoäi Nöôùc laøm nguoäi Tinh boät Dòch Gluco Dòch sau leân men Leân men Ræ ñöôøng Khöû Canxi Dòch sau coâ ñaëc Taùch Acid Glutamic Keát tinh, taåy maøu Acid Glutamic Trung hoøa Ñoùng goùi saûn phaåm Nöôùc caùi Phaân boùn höõu cô loûng AMI - AMI Tính cheá, ñoùng goùi Chaát thaûi raén Xöû lyù nöôùc thaûi Nöôùc thaûi ra soâng Coâ ñaëc 47 Daây chuyeàn saûn xuaát nöôùc töông: Daây chuyeàn saûn xuaát Soát Mayonaise: Nöôùc röûa thieát bò Nöôùc röûa thieát bò Leân men coàn Uû Leân men giaám Taùch côm Loïc Thanh truøng Ñoùng chai Uû Taùch côm Loïc Thanh truøng Gaïo Haáp côm Troän moác Ñöôøng hoùa Laøm nguoäi Chaát thaûi raén Uû Taùch côm Loïc Thanh truøng Ñoùng chai Nöôùc röûa thieát bò Nöôùc thaûi Dòch thaûi Dòch thaûi 48  . Caùc nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi coâng nghieäp. Nöôùc thaûi coâng nghieäp cuûa nhaø maùy goàm nöôùc thaûi phaùt sinh töø quaù trình sinh hoaït cuûa coâng nhaân vaø nöôùc thaûi phaùt sinh töø hoaït ñoäng saûn xuaát, vôùi toång khoái löôïng khoaûng 17.600m3 /ngaøy. - Nöôùc thaûi coâng nghieäp phaùt sinh töø sinh hoaït: Goàm coù nöôùc thaûi töø nhaø veä sinh vaø nöôùc thaûi töø nhaø aên vôùi löu löôïng khoaûng 94 m3 /ngaøy. Thaønh phaàn nöôùc thaûi thöôøng coù haøm löôïng cao caùc chaát höõu cô (ñaëc tröng bôûi caùc thoâng soá BOD,COD), caùc chaát raén lô löûng (TSS), chaát dinh döôõng (N,P), daàu môõ ñoäng thöïc vaät vaø vi sinh. - Nöôùc thaûi coâng nghieäp töø saûn xuaát: Dòch thaûi Tröùng Röûa Laáy loûng ñoû Caân Thanh truøng Ñoùng chai Ñaäp Troän Ñoàng hoùa Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Nöôùc röûa thieát bò 49 Toång löôïng nöôùc thaûi phaùt sinh töø quaù trình saûn xuaát cuûa nhaø maùy coù löu löôïng khoaûng 17.506 m3/ ngaøy, bao goàm: + Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn taåy maøu, röûa loïc, coâng ñoaïn keát tinh tinh theå boat ngoït, nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn phaân huûy ræ ñöôøng, coâng ñoaïn leân men, coâng ñoaïn tinh cheá phaân boùn AMI-AMI, coâng ñoaïn kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, nöôùc veä sinh thieát bò, nhaø xöôûng nöôùc ngöng tuï töø loø hôi,… khoaûng 1.106 m3/ ngaøy, ñöôïc thu gom vaø taäp trung xöû lyù taïi heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy. Thaønh phaàn nöôùc thaûi thöôøng chöùa caùc chaát höõu cô (ñaëc tröng bôûi caùc thoâng soá BOD, COD), caùc chaát raén lô löûng (TSS), chaát dinh döôõng (N, P), ammoniac, daàu môû ñoäng thöïc vaät, vi khuaån gay beänh nhoùm coliform vaø coù ñoä maøu cao. + Nöôùc thaûi töø quaù trình giaûi nhieät thieát bò, nöôùc ngöng tuï: khoaûng 16.400m3/ ngaøy. Loaïi nöôùc thaûi naøy thöôøng coù nhieät ñoä cao.  . Caùc nguoàn phaùt sinh khí thaûi coâng nghieäp. - Buïi, khí CO, SO2, NOx, CO2, muoäi khoùi, …. Coù trong khí thaûi phaùt sinh töø hoaït ñoäng cuûa 06 loø hôi (03 loø 18 taán/ giôø vaø 03 lo 10 taán/ giôø) hoaït ñoäng luaân phieân, vaø töø hoaït ñoäng cuûa 06 maùy phaùt ñieän döï phoøng coù coâng suaát 376 KVA (02 maùy), 230 KVA (01 maùy), 1.500 KVA (01 maùy), 618 KVA (01 maùy), 1556 KVA (01 maùy) söû duïng daàu DO. - Hieän taïi trong 06 loø hôi taïi Nhaø maùy coù 02 loø ñoát gas (coâng suaát 18 taán/ giôø) hoaït ñoäng lieân tuïc 24/24, oø loø coøn laïi (söû duïng nhieân lieäu hoãn hôïp daàu DO troän FO vôùi tæ leä troän 82:18) hoaït ñoäng döï phoøng; - Buïi khí SO2, CO, NOx, VOC,… coù trong khí thaûi cuûa caùc phöông tieän vaän taûi vaøo ra khuoân vieân Nhaø maùy ñeå giao nguyeân lieäu, nhaän saûn phaåm vaø cuûa caùc phöông tieän boác dôõ taïi Nhaø maùy. - Buïi phaùt sinh töø quaù trình boác dôõ nguyeân vaät lieäu vaø thaønh phaåm. 50 - Khí NH3 ñaëc tröng phaùt sinh töø khaâu laøm ñeàu vaø khu boàn chöùa nguyeân lieäu NH3 taïi phaân xöôûng saûn xuaát phaân boùn. - Muøi hoâi phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy maät ræ ñöôøng.  . Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén coâng nghieäp. - Chaát thaûi raén coâng nghieäp töø sinh hoaït. Chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm: thöïc phaåm, rau quaû dö thöøa, tuùi nilon, giaáy, coû lon, voû hoäp, chai loï,… phaùt sinh töø khu nhaø aên vaø töø caùc hoaït ñoäng sinh hoaït khaùc, khoái löôïng trung bình khoaûng 4.913 kg/thaùng (tính trung bình töø thaùng 4/2010 ñeán thaùng 8/2010). - Chaát thaûi raén coâng nghieäp khoâng nguy haïi. Chaát thaûi raén coâng nghieäp khoâng nguy haïi phaùt sinh taïi Nhaø maùy coù toång khoái löôïng trung bình khoaûng 1.292,035 taán/thaùng (tính trung bình töø thaùng 4/2010 ñeán thaùng 8/2010), bao goàm caùc thaønh phaàn sau: STT Teân chaát thaûi Khoái löôïng trung bình (taán/thaùng) 1 Bao bì nylon, vuïn nylon, chai loï nhöïa 6,544 2 Bao ñöïng Soda, boät mì, bao bì traùng nhoâm, bao giaáy ñöïng than hoaït tính 86,300 3 Bao bì giaáy, hoäp carton, giaáy vuïn 11,984 4 Baõ heøm, baõ ñaäu naønh 12,136 5 Baõ Gypsum (CaSO4) 180,842 6 Baõ than hoaït tính trong coâng ñoaïn taåy maøu 190,298 7 Loøng traéng tröùng, loøng ñoû tröùng hö, voû tröùng 10,753 51 8 Buøn thaûi 777,400 9 Coû, laù caây 7,542 10 Chaát thaûi töø quaù trình baûo trì, söõa chöõa thieát bò, nhaø xöôûng (goã pheá lieäu, kim loaïi pheá lieäu, daây ñieän thaûi,…) 8,236 Toång coäng 1.292,035 - Chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi. Chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi phaùt sinh töø quaù trình hoaït ñoäng cuûa Nhaø maùy coù toång khoái löôïng trung bình khoaûng 1.563 kg/thaùng (tính trung bình töø thaùng 4/2010 ñeán thaùng 8/2010), bao goàm caùc thaønh phaàn sau: STT Teân chaát thaûi Maõ CTNH Khoái löôïng ñaêng kyù (kg/thaùng) Khoái löôïng phaùt sinh (kg/thaùng) 1 Sôn, möïc, chaát keát dính vaø nhöïa thaûi coù chöùa thaønh phaàn nguy haïi 16 01 09 500 37 2 Boùng ñeøn huyønh quang 16 01 06 100 150 3 Thieát bò chi tieát, bo maïch ñieän töû thaûi 19 02 05 20 17 4 Bình aéc quy thaûi 19 06 04 50 97 5 Gieû lau, bao tay nhieãm caùc thaønh phaàn nguy haïi 18 02 01 1.000 762 6 Bao bì thaûi coù chöùa, hoaëc bò nhieãm caùc thaønh phaàn nguy 18 01 01 500 445 52 haïi 7 Dung dòch sau thöû nghieäm 19 05 02 50 50 8 Chaát thaûi y teá 13 01 01 5 5 Toång coäng 3.725 1.563  . Caùc nguoàn phaùt sinh tieáng oàn vaø nhieät. - Tieáng oàn vaø nhieät chuû yeáu phaùt sinh töø khu vöïc loø hôi vaø khu vöïc maùy phaùt cuûa ñoäng löïc, khu vöïc xöôûng H1 (ñöôøng hoùa), xöôûng kyõ thuaät, khu vöïc leân men, khu vöïc haï pH cuûa xöôûng H4, khu vöïc loïc H5-2 taàng treân, phoøng ñoùng goùi. - Ngoaøi ra tieáng oàn coøn phaùt sinh do hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän vaän taûi ra vaøo khuoân vieân nhaø maùy ñeå giao nhaän haøng, ñaëc bieät laø töø quaù trình xuaát nhaäp haøng taïi beán caûng.  . Caùc nguoàn phaùt sinh oâ nhieãm do hoaït ñoäng cuûa beán caûng. Hieän taïi, Coâng ty söû duïng beán caûng ñeå nhaäp nguyeân lieäu phuïc vuï cho quaù trình saûn xuaát taïi Nhaø maùy. Hoaït ñoäng cuûa beán caûng coù khaû naêng phaùt sinh oâ nhieãm: - Khí thaûi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh töø xaø lan, taøu vaø xe taûi trong quaù trình boác dôõ, vaän chuyeån nguyeân lieäu. - Töø quaù trình sinh hoaït cuûa nhöõng ngöôøi treân taøu, xaø lan. - Söï coá traøn daâu vaø hoùa chaát ñoäc haïi nhö roø ræ daàu, nhôùt töø taøu, xaø lan hoaëc do va chaïm vaøo beán caûng laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc maët.  . Söï coá moâi tröôøng. - Söï coá chaùy noå vaø roø ræ hoùa chaát:  Söï coá chaùy noå: 53 - Quaù trình vaän haønh loø hôi söû duïng moät löôïng lôùn nhieân lieäu laø gas vaø daàu DO, vì vaäy coù khaû naêng xaûy ra chaùy noå do caùc nguyeân nhaân sau: + Nhieân lieäu ñaët gaàn nguoàn deã phaùt sinh tia löûa ñieän + Gieû lau nhieãm daàu coù theå töï boác chaùy khi tieáp xuùc vôùi aùnh naéng maët trôøi + Khoâng ñaûm baûo caùc quy ñònh phoøng chaùy nhö caám löûa, caám huùt thuoác,… taïi khu vöïc löu tröõ nhieân lieäu  Söï coá hoùa chaát: - Ngoaøi caùc loaïi daàu nhôøm, Nhaø maùy coøn söû duïng moät soá hoùa chaát nhö axit, xuùt, Chlorine trong xöû lyù nöôùc thaûi, khi bò roø ræ hoaëc ñoå ra ngoaøi seõ gay nhieãm hoøa chaát cho coâng nhaân tröïc tieáp thao taùc vaø moâi tröôøng xung quanh. Taùc ñoäng chuû yeáu laø gay boûng, raùt khi tieáp xuùc ngoaøi da, ñaëc bieät ôû noàng ñoä ñaäm ñaëc coù theå gay boûng naëng; Hít phaûi hôi axit ñaäm ñaëc, hôi Chlorine coù theå gay choaùng vaùng, ngaït thôû. Moät soá nguyeân nhaân phoå bieán gay ra söï coá roø ræ, ñoå hoùa chaát coù theå keå ñeán laø: + Caùc thuøng (boàn) chöùa hoùa chaát bò roø ræ do coù khieám khuyeát taïi naém ñaäy hoaëc ñaäy khoâng chaët; ñöôøng oáng daãn hoøa chaát bò hôû. + Thao taùc vaän haønh khoâng ñuùng quy ñònh; + Khoâng caån troïng tron vieäc vaän chuyeån, gay dòch chuyeån caùc thuøng chöùa laøm ñoå hoùa chaát ra ngoaøi. - Söï coá cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Caùc söï coá cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi coù theå xaûy ra bao goàm: + Löôïng nöôùc thaûi phaùt sinh vöôït coâng suaát cuûa heä thoáng xöû lyù gay neân söï coá chaûy traøn nöôùc thaûi hoaëc heä thoáng xöû lyù khoâng hieäu quaû. + Chaûy traøn nöôùc thaûi do roø ræ hoaëc vôõ ñöôøng oáng thu gom + Hö hoûng thieát bò xöû lyù 54 + Vaän haønh khoâng hieäu quaû 4.2 Hoaït ñoäng moâi tröôøng ñaõ ñöôïc thöïc hieän. 4.2.1 Quaûn lyù vaø kieåm soaùt nöôùc thaûi coâng nghieäp. Nhaø maùy ñaõ laép theâm heä thoáng goàm 5 thaùp laøm maùt ñeå taùi söû duïng löôïng nöôùc maët duøng trong coâng taùc giaûi nhieät, do ñoù löôïng nöôùc maët söû duïng vaø thaûi ra soâng Caùi giaûm nhieàu so vôùi thôøi ñieåm ñaàu name 2010. Toång löôïng nöôùc thaûi coâng nghieäp phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng sinh hoaït vaø saûn xuaát cuûa Nhaø maùy khoaûng 17.600 m3/ngaøy , ñöôïc xöû lyù nhö sau: 4.2.2 Ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp töø sinh hoaït. - Nöôùc thaûi coâng nghieäp phaùt sinh töø sinh hoaït: Goàm coù nöôùc thaûi töø nhaø veä sinh vaø nöôùc thaûi töø nhaø aên vôùi löôïng khoaûng 94 m3/ngaøy, ñöôïc xöû lyù nhö sau: + Nöôùc thaûi töø nhaø veä sinh taïi nhöõng khu vöïc chính cuûa nhaø maùy ñöôïc xöû lyù baèng heä thoáng beä töï hoaïi 3 nhaên ñaët nhieàu nôi trong khuoân vieân nhaø maùy (caën laéng ñöôïc thu gom ñònh kyø 3 thaùng/laàn) sau ñoù ñöôïc taäp trung veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Nhaø maùy ñeå xöû lyù ñaït tieâu chuaån cho pheùp tröôùc khi thaûi ra nguoàn tieáp nhaän laø soâng Caùi (nhaùnh cuûa soâng Ñoàng Nai). + Nöôùc thaûi töø khu nhaø aên ñöôïc xöû lyù sô boä baèng caùc hoá laéng vaø taùch raùc trong khuoân vieân Nhaø maùy, sau ñoù taäp trung veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Nhaø maùy ñeå xöû lyù ñaït tieâu chuaån cho pheùp tröôùc khi thaûi ra nguoàn tieáp nhaän laø soâng Caùi (nhaùnh cuûa soâng Ñoàng Nai). 4.2.3 Ñoái vôùi nöôùc thaûi saûn xuaát: - Khoái löôïng nöôùc thaûi phaùt sinh töø quaù trình saûn xuaát khoaûng 17.506 m3/ngaøy, ñöôïc xöû lyù nhö sau: 55 + Nöôùc thaûi töø quaù trình giaûi nhieät thieát bò, nöôùc ngöng tuï: khoaûng 16.400 m3/ngaøy, ñöôïc laøm nguoäi baèng thaùp giaûi nhieät, sau ñoù theo coáng thoaùt nöôùc thoaùt ra soâng Caùi. + Nöôùc thaûi töø caùc coâng ñoaïn saûn xuaát vaø töø quaù trình veä sinh thieát bò, nhaø xöôûng, khoaûng 1.160 m3/ngaøy, ñöôïc thu gom vaø taäp trung xöû lyù taïi heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Nhaø maùy. - Nhö vaäy toång löôïng nöôùc thaûi sinh hoaït vaø saûn xuaát ñöa veà heä thoáng xöû lyù laø 1.200 m3/ngaøy. Taïi ñaây, Nhaø maùy söû duïng khoaûng 1.674 m3 nöôùc maët ñeå ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc vaø pha loaõng noàng ñoä nöôùc thaûi. Nhö vaäy, toång löôïng nöôùc thaûi ñöa vaøo heä thoáng xöû lyù cuûa Nhaø maùy khoaûng 2.874m3/ngaøy. - Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa Nhaø maùy bao goàm 02 giai ñoaïn: Giai ñoaïn 1 coù coâng suaát 1.200 m3/ngaøy, ñaõ ñöôïc Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Ñoàng Nai kieåm tra hieäu quaû xöû lyù vaø ñoàng yù ñöa vaøo vaän haønh chính thöùc theo vaên baûn soá 195/TNMT – MT ngaøy 07/02/2006; Giai ñoaïn 2 coù coâng suaát 2.200 m3/ngaøy, ñöôïc ñöa vaøo vaän haønh thöû nghieäm trong thaùng 04 naêm 2010. Coâng ty ñaõ laäp baùo caùo veà vieäc thöïc hieän noäi dung cuûa baùo caùo vaø yeâu caàu ra Quyeát ñònh pheâ duyeät Baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng Döï aùn “Ñaàu tö naâng coâng suaát nhaø maùy Ajinomoto Vieät Nam taïi KCN Bieân Hoøa 1, tænh Ñoàng Nai (Boät ngoït töø 82.000 taán saûn phaåm/naêm leân 120.000 taán saûn phaåm/naêm; phaân ami töø 196.800 m3 saûn phaåm/naêm leân 288.000 m3 saûn phaåm/naêm”, trong ñoù coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi giai ñoaïn 2, coâng suaát 2.200 m3/ngaøy, vaø ñaõ ñöôïc Ban quaûn lyù caùc Khu coâng nghieäp xaùc nhaän hoaøn thaønh theo coâng vaên soá 34/XN-KCNÑN ngaøy 07/10/2010. - Hoaït ñoäng xaû thaûi cuûa Nhaø maùy ñaõ ñöôïc caáp giaáy pheùp xaû nöôùc thaûi vaøo nguoàn nöôùc soá 795/GP-BTNMT ngaøy 21/5/2007 do Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng caáp. 56 Sô ñoà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi GÑ 1 vaø 2 taïi Nhaø maùy, toång coâng suaát 3.400 m3/ngaøy.ñeâm: - Nhaø maùy taùch rieâng tuyeán thoaùt nöôùc möa vaø nöôùc thaûi. Nöôùc möa ñöôïc thoaùt treân maët ñöôøng vaø theo raõnh chaûy chung vôùi heä thoáng thoaùt nöôùc laøm maùt thieät bò ra soâng Caùi. Nước thải vệ sinh thiết bị Bể điều hòa Bể lắng 3 Bể chứa dự phòngBể lọc sinh học Nước thải sản xuất Bể tẩy màu Bể yếm khí 1 Bể lắng 1 Bể yếm khí 3 Bể aerotank 3 Bể aerotank 1 Bể chứa bùn 1 Bể yếm khí 2 Bể lắng 2 Bể yếm khí 4 Bể aerotank 4 Bể aerotank 2 Bể chứa bùn 2 Glucose Ra sông Cái 57 - Nhaø maùy tieán haønh laép ñaët heä thoáng quan traéc töï ñoäng chaát löôïng nöôùc thaûi sau xöû lyù, vôùi caùc thoâng soá ñaëc tröng goàm: löu löôïng, nhieät ñoä, pH, maøu, COD, TSS, ORP. Heä thoáng ñöôïc ñöa vaøo vaän haønh trong thaùng 12/2009. - Nhaø maùy ñaõ noäp phí baûo veä moâi tröôøng ñoái vôùi nöôùc thaûi ñeán quyù