Đề tài Đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất một số giải pháp sản xuất sạch hơn tại nhà máy ván sợi ép MDF Gia Lai

- MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Thôøi ñaïi coâng nghieäp voán ñaõ coù neàn taûng phaùt trieån töø nhöõng theá kyû XIII – XIV cuøng vôùi thôøi gian ngaønh naøy phaùt trieån thaønh cuoäc ñaïi coâng nghieäp ôû caùc nöôùc phöông Taây vaø cho ñeán ngaøy nay ñoù laø söï phaùt trieån toät baäc vaø höng thònh nhaát cuøng vôùi caùc ngaønh saûn xuaát truyeàn thoáng laø noâng nghieäp, thöông maïi, dòch vu.ï Nhöng haäu quaû gaây ra nghieâm troïng ñoái vôùi moâi tröôøng laø nhöõng ngaønh coâng nghieäp, traõi qua moät thôøi gian daøi chaïy ñua vôùi neàn saûn xuaát con ngöôøi môùi nhaän thaáy moâi tröôøng ñang bò oâ nhieãm tôùi möùc ñe doaï cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. Ngaønh moâi tröôøng ra ñôøi vôùi muïc ñích giaûm thieåu, caûi thieän vaø phuïc hoài moâi sinh cho traùi ñaát hay thieát thöïc hôn laø moâi tröôøng soáng cho con ngöôøi. Caùc ngaønh coâng nghieäp taïi Chaâu AÂu vaø caùc nöôùc phöông Taây ñaõ phaûi coá gaéng heát söùc ñeå caûi thieän moâi tröôøng vaø nhieàu khaùi nieäm ñaõ baét ñaàu hình thaønh veà vieäc laøm theá naøo ñeå vöøa duy trì saûn xuaát vöøa caûi thieän vieäc quaûn lyù caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø giaûm thieåu oâ nhieãm.Vì vaäy beân caïnh söû duïng caùc heä thoáng kieåm soaùt oâ nhieãm coøn phaûi saùng taïo ra caùc phöông tieän ñeå ngaên ngöøa oâ nhieãm.Trong nhöõng thaäp kyû qua, caùc yù töôûng veà giaûm thieåu nguoàn oâ nhieãm, toái thieåu hoaù chaát thaûi vaø saûn suaát saïch hôn trôû neân ñaùng tin caäy, ñoù laø vieäc aùp duïng lieân tuïc cuûa chieán löôïc veà moâi tröôøng vaø kinh doanh mang tính chaát ngaên ngöøa phoái hôïp söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân, cheá bieán vaø saûn xuaát haøng hoaù hoaëc cung caáp caùc dòch vuï moät caùch hieäu quaû hôn, taêng lôïi nhuaän vaø giaûm thieåu nhöõng ruûi ro cho moâi tröôøng. Ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát vaùn nhaân taïo ra ñôøi nguyeân nhaân chính laø nguoàn cung caáp goã töï nhieân ñaõ bò giaûm suùt bôûi söï khai thaùc quaù möùc cuûa con ngöôøi. Bao goàm vieäc taïo ra caùc loaïi vaùn phuïc vuï cho nhu caàu cuûa cuoäc soáng nhö söï thay ñoåi veà caùch thöùc xaây döïng nhaø ôû, nhaø kieåu môùi ñoøi hoûi nhöõng taám goã roäng lôùn coù tính naêng caùch nhieät, caùch aâm toát, choáng chaùy, ít bò coân truøng vaø naám phaù hoaïi … Bao goàm nhieàu loaïi khaùc nhau nhö : vaùn daùn, vaùn daêm, vaùn sôïi, vaùn moäc, vaùn gheùp thanh, vaùn moäc,….Moãi loaïi vaùn ñöôïc saûn xuaát vôùi moät coâng ngheä phuø hôïp, song ñieåm chung nhaát laø vaät lieäu ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng keo höõu cô hay voâ cô vaø ñöôïc gheùp thaønh taám döôùi aùp löïc trong ñieàu kieän baøn eùp coù gia nhieät hay khoâng gia nhieät tuyø theo moãi loaïi saûn phaåm vaø caùc loaïi keo. Saûn xuaát vaùn sôïi laø moät trong nhöõng ngaønh thuoäc veà vaùn nhaân taïo laø vaùn ñöôïc eùp thaønh taám töø boät goã nghieàn phong phuù veà ñaëc tính vaät lyù, cô hoïc, hoaù hoïc cuõng nhö kích côõ saûn xuaát theo yeâu caàu cuûa thò tröôøng tieâu thuï. Quaù trình thöïc taäp taïi nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF taïi An Kheâ – Gia Lai nhaèm thöïc teá hoaù daây chuyeàn saûn xuaát vôùi nhöõng taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh, tình hình cuõng nhö thaùi ñoä quan taâm ñeán moâi tröôøng taïi khu vöïc saûn xuaát. Khaûo saùt töø ñaàu vaøo cho ñeán khaâu cuoái cuøng cuûa quaù trình saûn xuaát nhaèm haïn cheá oâ nhieãm moâi tröôøng hieän coù, tìm ra nguoàn gaây oâ nhieãm vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp thích hôïp hôn nhö giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn hay tuaàn hoaøn söû duïng chaát thaûi … caûi tieán heä thoáng cuõ trôû thaønh nhöõng heä thoáng toát hôn vaø coù hieäu quaû hôn. 1.2 MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Tieán haønh khaûo saùt quy trình saûn xuaát taïi nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF ñaùnh giaù tình hình saûn xuaát cuõng nhö heä thoáng quaûn lyù vaø kieåm soaùt oâ nhieãm hieän taïi töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn cho nhaø maùy MDF. 1.3 TÍNH THIEÁT THÖÏC CUÛA ÑEÀ TAØI Neàn kinh teá nöôùc ta ñaõ phaùt trieån töông ñoái nhanh choùng trong thaäp kyû qua vaø vaãn seõ tieáp tuïc taêng tröôûng vôùi toác ñoä cao trong nhöõng naêm tôùi, ñôøi soáng cuûa nhaân daân ñaõ vaø ñang ñöôïc caûi thieän, keùo theo nhu caàu tieâu duøng ngaøy caøng cao,s trong ñoù coù nhu caàu goã vaø caùc saûn phaåm veà goã, ñaëc bieät naêm 2004 laø naêm Vieät Nam xuaát khaåu goã ñaït moác son khi ghi teân vaøo “Caâu laïc boä 1 tyû USD”. Naêm 2005, xuaát khaåu goã öôùc tính ñaït 1,5 tyû ñoàng. Hôn nöõa röøng töï nhieân cuûa nöôùc ta traõi qua nhieàu naêm chieán tranh, thieân tai vaø bò con ngöôøi taøn phaù ñaõ trôû neân kieät queä, khoâng coøn khaû naêng phuïc vuï coäng ñoàng, daân cö tieáp tuïc taêng. Trong boái caûnh nhö vaäy, Nhaø nöôùc ñaõ chuù troïng söï nghieäp troàng röøng nhaèm che phuû xanh ñaát troáng ñoài nuùi troïc, baûo veä moâi tröôøng vaø cung caáp nguyeân lieäu cho nhaø maùy cheá bieán laâm saûn. Toång coâng ty laâm nghieäp Vieät Nam laø moät doanh nghieäp lôùn cuûa Nhaø nöôùc trong lónh vöïc laâm nghieäp coù chuû tröông ñoåi môùi coâng ngheä, chuyeån höôùng töø choã döïa vaøo goã töï nhieân laø sang goã röøng troàng Nhaø maùy vaùn sôïi eùp cöôøng ñoä trung bình taïi Gia lai laø nhaø maùy ñöôïc thaønh laäp nhaèm thöïc hieän chuû tröông naøy cuûa Toång coâng ty laâm nghieäp Vieât Nam. Ngaønh saûn xuaát vaùn eùp laø moät ngaønh môùi hieän nay bôûi coâng ngheä saûn xuaát khaù hieän ñaïi caùc vaán ñeà moâi tröôøng ñoái vôùi ngaønh saûn xuaát naøy thöïc söï môùi meû vaø coù nhieàu tieàm aån. Song khoâng moät ngaønh saûn xuaát naøo laø khoâng coù nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng. Vì vaäy aùp duïng saûn suaát saïch hôn ñeå phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng laø thieát thöïc hôn caû. Treân cô sôû giaûm thieåu caû veà löôïng laãn veà chaát cuûa chaát thaûi, saûn xuaát saïch hôn giuùp cho caùc doanh nghieäp tieát kieäm chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm so vôùi xöû lyù cuoái ñöôøng oáng. 1.4 PHÖÔNG PHAÙP, PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU & GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI 1.4.1 Phöông phaùp nghieân cöùu 1.4.1.1 Phöông phaùp luaän Trong nhöõng naêm cuoái cuûa theá kyû 20, caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa phaùt trieån coâng nghieäp ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù ñaày ñuû hôn, ñoàng thôøi nhöõng thaùch thöùc môùi veà moâi tröôøng trong tieán trình phaùt trieån treân quy moâ toaøn caàu vaø töøng quoác gia trong theá kyû 21 cuõng ñöôïc nhaän bieát moät caùch roõ neùt hôn. Vì vaäy, caùc tieâu chuaån moâi tröôøng cuûa nhieàu nöôùc coù xu höôùng ngaøy caøng chaët cheõ hôn vaø caùc chi phí cho vieäc thaûi boû an toaøn chaát thaûi ñaõ laøm cho gaùnh naëng moâi tröôøng ñoái vôi caùc doanh nghieäp trôû neân böùc xuùc caàn coù caùch giaûi quyeát khoâng laøm haïi ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa hoï. Chính ñoøi hoûi naøy ñaõ thuùc ñaåy caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån vaø caùc toå chöùc moâi tröôøng thay ñoåi caùch tieáp caän trong quaûn lyù moâi tröôøng töø chuù troïng kieåm soaùt oâ nhieãm sang chuû ñoäng phoøng ngöøa vieäc taïo ra chaát thaûi vaøo cuoái naêm 1989. Chöông trình moâi tröôøng cuûa Lieân Hôïp Quoác (UNEP) ñaõ khôûi xöôùng chöông trình saûn xuaát saïch hôn (SXSH). Trong chöông trình nghò söï 21, hoäi nghò Lieân Hôïp Quoác Moâi tröôøng vaø Phaùt trieån (UNCED) ñaõ daønh öu tieân cho vieäc giôùi thieäu caùc phöông phaùp SXSH, caùc coâng ngheä phoøng ngöøa oâ nhieãm vaø tuaàn hoaøn ñeå ñaït ñöôïc söï phaùt trieån beàn vöõng. (PGS.TS Traàn Vaên Nhaân, giaùm ñoác Trung Taâm Saûn Xuaát Saïch Vieät Nam, 1999). Söï khaùc nhau cô baûn giöõa kieåm soaùt oâ nhieãm vaø SXSH laø thôøi ñieåm thöïc hieän. Kieåm soaùt oâ nhieãm ñöôïc thöïc hieän sau khi ñaõ coù chaát thaûi, hay noùi caùch khaùc laø tieáp caän “phaûn öùng vaø xöû lyù”; trong khi ñoù, SXSH laø tieáp caän chuû ñoäng, theo höôùng “döï ñoaùn vaø phoøng ngöøa”. Nhö chuùng ta ñaõ bieát phoøng beänh bao giôø cuõng toát hôn chöõa beänh. Beân caïnh vieäc giaûm thieåu caùc chaát thaûi oâ nhieãm thoâng qua SXSH, giaûm nguyeân lieäu vaø naêng löôïng tieâu thuï cuõng coù theå laø moät thaønh quaû cuûa tieáp caän naøy. Coù moät ñieàu quan troïng caàn phaûi nhaán maïnh raèng SXSH khoâng chæ laø vaán ñeà thay ñoåi thieát bò, laø vaán ñeà thay ñoåi thaùi ñoä, aùp duïng bí quyeát ”know-how” vaø caûi thieän quaù trình saûn xuaát vaø saûn phaåm. Cuøng toàn taïi vôùi khaùi nieäm SXSH vaø coù cuøng trieát lyù chuû ñoäng phoøng ngöøa oâ nhieãm baèng caùch ngaên chaën caùc nguyeân nhaân phaùt sinh ra chaát thaûi laø caùc khaùi nieäm “giaûm thieåu chaát thaûi”, “phoøng ngöøa oâ nhieãm”, “naêng suaát xanh”… do caùc toå chöùc vaø quoác gia khaùc nhau söû duïng. 1.4.1.2 Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu Theo tình hình thöïc teá saûn xuaát cuûa nhaø maùy phöông phaùp thu thaäp soá lieäu vaø caùc thoâng soá cuûa caùc quaù trình trong daây chuyeàn saûn xuaát laø caùc thoâng soá thieát keá, caùc baùo caùo saûn xuaát theo ñònh kyø thaùng hay quyù vaø caùc soá lieäu trong quaù trình vaän haønh… Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, caùc soá lieäu tính toaùn vaø xöû lyù döïa treân moät soá taøi lieäu tham khaûo ñaùng tin caäy. 1.4.2 Phaïm vi nghieân cöùu Ngaønh saûn xuaát vaùn nhaân taïo khaù ña daïng veà chuûng loaïi caùc saûn phaåm öùng vôùi moãi ngaønh thì coâng ngheä saûn xuaát khaùc nhau neân caùc vaán ñeà moâi tröôøng seõ khaùc nhau. Do söï haïn cheá veà thôøi gian neân ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu veà tình hình kieåm soaùt vaø ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng taïi nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF Gia Lai ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn vaø phaân tích moät soá bieän phaùp veà khía caïnh kinh teá, kyõ thuaät vaø moâi tröôøng cho nhaø maùy nhaèm caûi thieän, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi cuõng nhö an toaøn lao ñoäng cho ngöôøi coâng nhaân. 1.4.3 Giôùi haïn cuûa ñeà taøi Ñoái vôùi vieäc ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng cuûa nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF Gia Lai. Caùc thieát bò ño ñaïc caùc chæ tieâu chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc vaø caùc taøi lieäu lieân quan ñeán moâi tröôøng taïi nhaø maùy coøn haïn cheá. Neân cô sôû ñaùnh giaù khoâng ñaày ñuû, chính xaùc chuû yeáu döïa vaøo nghieân cöùu ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa nhaø maùy. Ñoái vôùi quaù trình caân baèng vaät chaát nguyeân nhieân lieäu vaø naêng löôïng. Thieáu caùc thieát bò ño ñaïc, phaân tích cuõng nhö caùc taøi lieäu khoâng ñaày ñuû taïi caùc vò trí neân keát quaû quaù trình caân baèng mang tính caûm tính vaø sai soá lôùn. Thôøi gian thöïc taäp vaø thu thaäp soá lieäu haïn cheá neân chæ khaûo saùt tính chaát nöôùc thaûi saûn xuaát vaøo muøa naéng neân khoâng ñaûm baûo tính ñaïi dieän cho caû naêm. Do ñieàu kieän ñi laïi khoù khaên neân taàn soá thí nghieäm veà khaû naêng keo tuï vaø laéng coù theå chöa chính xaùc nhö mong muoán. Ñoái vôùi vieäc ñaùnh giaù tính khaû thi moät soá bieän phaùp saûn xuaát saïch hôn. Chi phí ñaàu tö chæ öôùc tính vaø döïa vaøo moät soá taøi lieäu nghieân cöùu ñeå neân sai leäch lôùn. Caùc lôïi ích veà kinh teá, kyõù thuaät vaø moâi tröôøng chæ laø caùc öôùc tính sô boä vaø chuû quan coù theå chöa phuø hôïp vôùi thöïc teá vaø chöa phaân tích heát caùc trôû ngaïi, caùc vaán ñeà phaùt sinh trong quaù trình thöïc hieän… - LYÙ THUYEÁT VEÀ OÂ NHIEÃM VAØ NGAÊN NGÖØA OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG CAÙC QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG Chaát gaây oâ nhieãm vaø nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát ÖÙng vôùi moãi saûn phaåm ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng cuûa con ngöôøi, trong quaù trình saûn xuaát ñeå taïo ra ñöôïc moät saûn phaåm, tröôùc heát caàn laø nguyeân lieäu thoâ ban ñaàu, nöôùc coâng ngheä, caùc loaïi hoaù chaát caàn thieát vaø caùc nguoàn naêng löôïng khaùc coâng ñoaïn trung gian , caùc thieát bò maùy moùc caàn thieát khaùc cuoái cuøng cho ra moät saûn phaåm hoaøn chænh. Caùc vaät lieäu thoâ Quaùtrình coâng nghieäp Nhaân löïc Naêng löôïng Caùc saûn phaåm coâng nghieäp hoaøn taát Caùc chaát thaûi oâ nhieãm Daïng khí Daïng loûng Daïngraén Trong quaù trình ñoù nguoàn gaây oâ nhieãm chính laø caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát vaø chaát gaây oâ nhieãm chính laø nhöõng nguoàn ñaàu vaøo laø caùc nguyeân lieäu thoâ loaïi ra do khoâng ñuû quy caùch trôû thaønh pheá thaûi. Hoaù chaát tham gia trong quaù trình phaûn öùng nhaèm bieán ñoåi moät soá tính chaát cuûa nguyeân lieäu ban ñaàu cuõng seõ coù moät phaàn bò bieán chaát vaø thaûi ra ngoaøi moät phaàn naøo ñoù… Sô ñoà sau theå hieän quaù trình saûn xuaát phaùt sinh caùc chaát thaûi. Sô ñoà 1.2 Caùc quaù trình coâng nghieäp. Nguoàn CEFINA – Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân – Ñaïi hoïc Quoác Gia, 1999. Caùc bieän phaùp ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng vaø kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng. Hieän nay ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà oâ nhieãm coâng nghieäp, thöôøng ngöôøi ta söû duïng caùc bieän phaùp sau: 2.1.2.1 Bieän phaùp kyõ thuaät Thaûi boû tröïc tieáp laø phöông phaùp coå ñieån nhaát vaø hoaøn toaøn mang tính thuï ñoäng. Khi coâng nghieäp chöa phaùt trieån, löôïng chaát thaûi sinh ra coøn ít, khaû naêng ñoàng hoùa oâ nhieãm cuûa moâi tröôøng coøn lôùn neân caùc vaán ñeà oâ nhieãm vaø baûo veä moâi tröôøng chöa ñöôïc nhaän thöùc vaø quan taâm ñuùng möùc. Tuy nhieân, hieän nay giaûi phaùp naøy vaãn coøn khaù phoå bieán ôû haàu heát caùc ñòa phöông trong caû nöôùc. Xöû lyù cuoái ñöôøng oáng cuõng mang tính thuï ñoäng vaø ñoáùi phoù, khi saûn xuaát coâng nghieäp ngaøy caøng gia taêng thì oâ nhieãm moâi tröôøng cuõng baét ñaàu hieän roõ, cuøng luùc naøy caùc chính saùch vaø quy ñònh phaùp luaät veà quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng ñöôïc ban haønh. Vieäc xöû lyù caùc chaát thaûi tröôùc khi thaûi vaøo moâi tröôøng ñöôïc caùc nhaø saûn xuaát coâng nghieäp löïa choïn. Khuyeát ñieåm lôùn nhaát cuûa giaûi phaùp naøy laø coù theå gaây ra oâ nhieãm thöù caáp khoâng theå kieåm soaùt, chi phí giaûm thieåu oâ nhieãm cao, khoù xöû lyù trieät ñeå maø chæ cho pheùp giaûm bôùt möùc ñoä oâ nhieãm vaø ñoäc haïi cuûa doøng thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng beân ngoaøi. Veà thöïc chaát, ñaây laø söï bieán ñoåi chaát oâ nhieãm töø daïng naøy sang daïng khaùc. Taùi sinh vaø taùi söû duïng: mang tính chuû ñoäng, nhaèm bieán ñoåi caùc chaát thaûi ôû beân ngoaøi quaù trình saûn xuaát thaønh caùc daïng vaät chaát hoaëc naêng löôïng coù theå ñöa trôû laïi quaù trình saûn xuaát hoaëc söû duïng vaøo muïc ñích khaùc. Tuy nhieân giaûi phaùp taùi sinh chaát thaûi thöôøng ít coù tính khaû thi veà kinh teá laãn kyõ thuaät do ít coù thò tröôøng tieâu thuï caùc chaát thaûi taùi sinh, oâ nhieãm thöù caáp coù theå phaùt sinh, hoaëc chi phí cho quaù trình taùi sinh cao hôn nhieàu so vôùi xöû lyù cuoái ñöôøng oáng vaø khoâng phaûi loaïi chaát thaûi naøo cuõng coù theå taùi sinh ñöôïc baèng nhöõng tieán boä kyõ thuaät hieän thôøi. SXSHNgaên ngöøa oâ nhieãmGiaûm thieåu chaát thaûi Taùi sinh vaø taùi söû duïng Xöû lyù cuoái ñöôøng oáng Thaûi boû tröïc tieáp Thuï ñoäng, ñoái phoù Chuû ñoäng,tích cöïc Saûn xuaát saïch hôn (SXSH) : cuõng mang tính chuû ñoäng nhöng ñöôïc öa chuoäng hôn do khoâng nhöõng cho pheùp ñaùp öùng caùc tieâu chuaån quy ñònh veà moâi tröôøng deã daøng, cho pheùp baûo toaøn caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå phaùt trieån beàn vöõng maø coøn coù khaû naêng ñaït ñöôïc nhöõng lôïi ích veà kinh teá. Caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam coù thuaän lôïi lôùn laø coù theå aùp duïng ngay SXSH do caùc doanh nghieäp chöa saún saøng ñaàu tö cho xöû lyù chaát thaûi cuoái ñöôøng oáng vì toán keùm vaø khoâng tìm ñöôïc nguoàn kinh phí ñeå trieån khai. Bieän phaùp naøy hieän nay ñang ñöôïc phoå bieán vaø trieån khai khaù roäng raõi cho caùc caáp quaûn lyù moâi tröôøng vaø caùc doanh nghieäp trong caû nöôùc. Sô ñoà 2.2 Caùc naác thang quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp Nguoàn CEFINA – Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân – Ñaïi hoïc Quoác Gia,1999. Caùc coâng cuï kinh teá. Bao goàm caùc loaïi thueá hoaëc phí oâ nhieãm, ñaùnh vaøo töøng ñôn vò chaát thaûi, ñôn vò sản phẩm hoaëc thu nhaäp baèng tieàn cuûa hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Thueá vaø phí moâi tröôøng laø caùc nguoàn thu ngaân saùch do caùc toå chöùc vaø caùc nhaân söû duïng moâi tröôøng ñoùng goùp. Tuøy vaøo ñoái töôïng ñaùnh thueá vaø phí coù theå coù caùc loaïi sau: Thueá vaø phí raùc thaûi. Thueá vaø phí nöôùc thaûi. Thueá vaø phí oâ nhieãm khoâng khí. Thueá vaø phí haønh chính nhaèm ñoùng goùp taøi chính cho vieäc caáp pheùp, giaùm saùt vaø quaûn lyù haønh chính ñoái vôùi moâi tröôøng. Hieän nay, bieän phaùp naøy cuõng ñang ñöôïc ñaët ra cho caùc doanh nghieäp nhöng chöa phoå bieán. Haïn ngaïch phaùt thaûi coù theå mua baùn ñöôïc, aùp duïng phoå bieán ôû Taây AÂu vaø Myõ, nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû kinh teá cuûa coâng taùc quaûn lyù chaát oâ nhieãm vaø ñaàu tö coâng ngheä xöû lyù oâ nhieãm. Trong ñieàu kieän ñaûm baûo toång nguoàn chaát thaûi trong khu vöïc khoâng thay ñoåi, caùc xí nghieäp coù theå trao ñoåi mua baùn haïn ngaïch phaùt thaûi maø khoâng laøm gia taêng oâ nhieãm. Nhôø vaäy, chaát löôïng moâi tröôøng ñöôïc ñaûm baûo, nhöng chi phí xaõ hoäi cuûa caùc nhaø saûn xuaát giaûm. Kyù quyõ moâi tröôøng ñöôïc aùp duïng cho caùc ngaønh kinh teá deã gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc doanh nghieäp tröôùc khi ñaàu tö phaûi ñaët coïc taïi ngaân haøng moät khoaûn tieàn lôùn hôn hoaëc xaáp xæ vôùi kinh phí caàn ñeå khaéc phuïc moâi tröôøng neáu doanh nghieäp gaây ra oâ nhieãm hoaëc suy thoaùi moâi tröôøng. Trôï caáp moâi tröôøng ñöôïc söû duïng ôû raát nhieàu nöôùc Chaâu AÂu thuoäc toå chöùc hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá (OECD). Trôï caáp moâi tröôøng goàm caùc daïng sau Trôï caáp khoâng hoaøn laïi. Caùc khoaûn cho vay öu ñaõi. Cho pheùp khaáu hao nhanh. Öu ñaõi thueá. Ñaây chæ laø bieän phaùp taïm thôøi, neáu vaän duïng khoâng thích hôïp hoaëc keùo daøi coù theå daãn ñeán khoâng coù hieäu quaû kinh teá vì trôï caáp ñi ngöôïc laïi vôùi nguyeân taéc ngöôøi gaây oâ nhieãm phaûi traû tieàn. Nhaõn sinh thaùi: caáp cho caùc saûn phaåm khoâng gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát hoaëc söû duïng caùc saûn phaåm ñoù. Nhaõn sinh thaùi laø coâng cuï kinh teá taùc ñoäng vaøo nhaø saûn xuaát thoâng qua phaûn öùng vaø taâm lyù cuûa khaùch haøng. Coù raát nhieàu loaïi nhaõn sinh thaùi khaùc nhau nhö nhaõn xanh, ecomark, … do moät cô quan moâi tröôøng quoác gia quaûn lyù vieäc caáp vaø thu hoài. 2.1.2.2 Quaûn lyù nhaø nöôùc veà oâ nhieãm moâi tröôøng Ñeå thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc veà oâ nhieãm moâi tröôøng, caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà oâ nhieãm moâi tröôøng ban haønh caùc vaên baûn luaät vaø döôùi luaät, caùc keá hoaïch, chính saùch vaø chieán löôïc moâi tröôøng quoác gia, …ÔÛ Vieät Nam, Boä Luaät Moâi tröôøng ñöôïc ban haønh töø ñaàu naêm 1994. Ñoàng thôøi, Vieät nam cuõng ñaõ kyù hieäp öôùc tham gia vôùi haàu heát caùc nghò ñònh vaø coâng öôùc quoác teá coù lieân quan ñeán moâi tröôøng nhö Coâng öôùc veà Ña daïng sinh hoïc (Biodiversity), Baûo veä ñaát ngaäp nöôùc (Ramsar Convention), Bieán ñoåi Khí haäu toaøn caàu (Climate Change), Giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính (Kyoto Protocol), Sa maïc hoaù ñaát ñai (Deserttification), Vaän chuyeån chaát thaûi nguy haïi xuyeân bieân giôùi (Basel Conventional). Ñoái vôùi nhöõng quy ñònh quoác gia, hieän nay caùc cô sôû sản xuất coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp phaûi thöïc hieän Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng (ÑTM) hoaëc ñaêng kyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng theo Nghò ñònh 175/CP vaø Thoâng Tö 490/TT-CP. Ngoaøi ra, caùc doanh nghieäp coøn phaûi thoaû maõn caùc tieâu chuaån veà moâi tröôøng nöôùc, khoâng khí ñieån hình nhö TCVN 5945:1995, TCVN 5937:1995, TCVN 5938:1995, TCVN 6606:2000, … theo Quyeát ñònh 35/2002/QÑ-BKHCNMT. Ñoù laø moät soá caùc vaên baûn chuû yeáu laøm caên cöù ñeå kieåm soaùt moâi tröôøng trong caùc doanh nghieäp hoaëc ñôn vò saûn xuaát. Hieän nay, Chính phuû ñang ban haønh Döï thaûo Luaät Baûo veä moâi tröôøng söûa ñoåi, ñöôïc thieát keá vôùi 10 chöông, 79 ñieàu, ñaõ nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa nhieàu cô quan, toå chöùc, chuyeân gia vaø ñöôïc soaïn thaûo treân côû sôû toång keát kinh nghieäm sau hôn 10 naêm thöïc hieän Luaät Baûo veä moâi tröôøng naêm 1994 vaø tham khaûo caùc luaät veà moâi tröôøng ôû moät soá quoác gia khaùc. Caùc vaên baûn döôùi luaät nhö caùc nghò ñònh nghò quyeát veà kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng cuõng ñöôïc ban haønh thöôøng xuyeân ñeå chaán chænh vaø caûi thieän coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. Gaàn daây nhaát laø Nghò Quyeát soá 41- NQ/TÖ veà baûo veä moâi tröôøng trong thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc do Boä chính trò ñeà ra ngaøy 15/11/2004. Vôùi muïc tieâu ngaên ngöøa, haïn cheá möùc ñoä gia taêng oâ nhieãm, suy thoaùi söï coá moâi tröôøng vaø khaéc phuïc oâ nhieãm moâi tröôøng, phuïc hoài heä sinh thaùi, naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng, xaây döïng nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc coù moâi tröôøng toát. Trong boái caûnh moät quoác gia ñang phaùt trieån, vieäc aùp duïng rieâng leû moät trong caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng neâu treân thöôøng khoâng mang laïi hieäu quaû cao nhaát. Vì vaäy, tích hôïp caùc giaûi phaùp, coâng cuï vaøo trong hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp döôùi daïng caùc döï aùn saûn xuaát saïch hôn, keå caû coù hoaëc khoâng coù söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc, laø moät trong nhöõng ñònh höôùng öu tieân hieän nay. SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN. 2.2.1 Saûn xuaát saïch hôn laø gì ? Theo UNEP ñònh nghóa “Saûn xuaát saïch hôn laø söï öùng duïng lieân tuïc chieán löôïc phoøng ngöøa toång hôïp veà moâi tröôøng vaøo caùc quaù trình saûn xuaát, saûn phaåm vaø dòch vuï nhaèm naâng cao hieäu suaát sinh thaùi vaø giaûm thieåu ruûi ro cho con ngöôøi vaø moâi tröôøng”. (UNEP, 1998). Ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát: SXSH bao goàm baûo toaøn nguyeân lieäu vaø naêng löôïng, loaïi tröø caùc nguyeân lieäu nguy haïi vaø giaûm löôïng cuõng nhö tính nguy haïi cuûa taát caû caùc chaát thaûi ngay taïi nguoàn thaûi. Ñoái vôùi saûn phaåm: SXSH bao goàm vieäc giaûm caùc aûnh höôûng tieâu cöïc trong suoát chu kyø soáng cuûa saûn phaåm, töø khaâu thieát keá ñeán thaûi boû. Ñoái vôùi dòch vuï: SXSH ñöa caùc yeáu toá veà moâi tröôøng vaøo trong thieát keá vaø phaùt trieån caùc dòch vuï. Söï khaùc nhau cô baûn giöõa kieåm soaùt oâ nhieãm vaø SXSH laø thôøi ñieåm thöïc hieän. Kieåm soaùt oâ nhieãm ñöôïc thöïc hieän sau khi ñaõ coù chaát thaûi trong khi ñoù, SXSH laø tieáp caän chuû ñoäng, theo höôùng “döï ñoaùn vaø phoøng ngöøa”. Beân caïnh vieäc giaûm thieåu caùc chaát thaûi oâ nhieãm thoâng qua SXSH, giaûm nguyeân lieäu vaø naêng löôïng tieâu thuï cuõng coù theå laø moät thaønh quaû cuûa tieáp caän naøy. Cuøng toàn taïi vôùi khaùi nieäm SXSH vaø cuõng mang tính chaát cô baûn phoøng ngöøa oâ nhieãm baèng ngaên chaën caùc nguyeân nhaân phaùt sinh ra chaát thaûi laø caùc khaùi nieäm “giaûm thieåu chaát thaûi”, “phoøng ngöøa oâ nhieãm”, “naêng suaát xanh”… do caùc toå chöùc vaø quoác gia khaùc nhau söû duïng. Veà cô baûn, caùc khaùi nieäm naøy ñeàu gioáng vôùi SXSH, ñeàu coù chung yù töôûng giuùp cho doanh nghieäp saûn xuaát coù hieäu quaû hôn vaø phaùt sinh oâ nhieãm ít hôn. Do vaäy, hieän nay thuaät ngöõ SXSH ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi hôn caû. 2.2.2 Caùc Giaûi Phaùp SXSH Caùc thay ñoåi ñöôïc goïi laø “giaûi phaùp SXSH” coù theå ñöôïc chia thaønh caùc nhoùm sau: Giaûm chaát thaûi taïi nguoàn Quaûn lyù noäi vi. Thay ñoåi nguyeân vaät lieäu. Kieåm soaùt quaù trình toát hôn. Caûi tieán thieát bò hieän coù. Thay ñoåi coâng ngheä Tuaàn hoaøn vaø taùi söû duïng chaát thaûi. Caûi tieán saûn phaåm. 2.2.2.1 Giaûm chaát thaûi taïi nguoàn Quaûn lyù noäi vi laø moät giaûi phaùp ñôn giaûn nhaát cuûa SXSH. Quaûn lyù noäi vi khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö vaø coù theå ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xaùc ñònh ñöôïc caùc giaûi phaùp. Kieåm soaùt quaù trình toát hôn ñeå ñaûm baûo caùc ñieàu kieän saûn xuaát ñöôïc toái öu hoùa veà maët tieâu thuï nguyeân lieäu, saûn xuaát vaø phaùt sinh chaát thaûi. Thay ñoåi nguyeân lieäu laø vieäc thay theá caùc nguyeân lieäu ñang söû duïng baèng caùc nguyeân lieäu khaùc, ít ñoäc haïi vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng hôn. Caûi tieán thieát bò laø vieäc thay ñoåi caùc thieát bò ñaõ coù ñeå nguyeân lieäu toån thaát ít hôn. Thay ñoåi coâng ngheä saûn xuaát môùi laø vieäc laép ñaët caùc thieát bò hieän ñaïi, ñieàu chænh caùc thoâng soá vaän haønh, caûi tieán veà töï ñoäng hoaù… coù hieäu quaû hôn. 2.2.2.2 Tuaàn hoaøn chaát thaûi Taän thu vaø taùi söû duïng taïi choã laø vieäc thu thaäp “chaát thaûi”vaø söû duïng laïi cho quaù trình saûn xuaát tieát kieäm taøi nguyeân, giaûm nhu caàu nguyeân vaät lieäu, giaûm chi phí quaûn lyùchaát thaûi. Taïo ra caùc saûn phaåm phuï laø vieäc thu thaäp (vaø xöû lyù) “caùc doøng thaûi” ñeå coù theå trôû thaønh moät saûn phaåm môùi hoaëc baùn ra cho caùc cô sôû saûn xuaát khaùc. 2.2.2.3 Caûi tieán saûn phaåm Caûi thieän chaát löôïng saûn phaåm ñeå giaûm oâ nhieãm cuõng laø moät yù töôûng cô baûn cuûa SXSH. Nhö vieäc thay theá nguyeân lieäu ñaàu vaøo ít ñoäc haïi, thay theá dung moâi bôûi nöôùc… Thay ñoåi saûn phaåm laø vieäc xem xeùt laïi saûn phaåm vaø caùc yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm ñoù. Caùc thay ñoåi veà bao bì coù theå laø quan troïng, vaán ñeà cô baûn laø giaûm thieåu bao bì söû duïng, ñoàng thôøi baûo veä ñöôïc saûn phaåm. 2.2.2 Caùc lôïi ích cuûa SXSH SXSH coù yù nghóa ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, khoâng keå quy moâ beù hay lôùn, cuõng khoâng keå coù ñònh möùc tieâu thuï nguyeân lieäu, naêng löôïng, nöôùc nhieàu hay ít. Thöïc hieän SXSH seõ taïo cô hoäi cho: Söû duïng nguyeân lieäu vaø naêng löôïng ít hôn. Caûi thieän thò tröôøng. Tieáp caän nguoàn taøi chính toát hôn. Vì vaäy aùp duïng SXSH laø chieán löôïc laâu daøi vaø phaûi duy trì thöôøng xuyeân lieân tuïc bôûi caùc lôïi ích maø khi thöïc hieän caùc giaûi phaùp naøy mang laïi khoâng chæ coù yù nghóa veà maët kinh teá vaø moâi tröôøng maø uy tín vaø chaát löôïng saûn phaåm cuõng ñöôïc naâng cao. - TOÅNG QUAN VEÀ TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAÙN SÔÏI EÙP MDF TRONG NÖÔÙC VAØ TREÂN THEÁ GIÔÙI 3.1 TÍNH ÖU VIEÄT CUÛA VAÙN SÔÏI EÙP MDF. Vaùn MDF ñöôïc söû duïng töông töï nhö goã töï nhieân trong ngaønh saûn xuaát ñoà moäc hoaëc trang trí noäi thaát hay thay ñoåi loaïi keo vaø phuï gia ñeå söû duïng ngoaøi trôøi hay trong xaây döïng. Vaùn coù theå gia coâng khoan, tieän, taïo hình, laøm moäng, sôn tröïc tieáp leân beà maët hoaëc phuû giaáy toång hôïp hay vaùn laïng ñeå saûn xuaát baøn gheá, giöôøng tuû, khung cöûa, ñoà duøng vaên phoøng, nhaø beáp, buoàng taém, duøng ñeå oáp traàn, taïo vaùch ngaên, phuïc vuï xaây döïng,… Caùc saûn phaåm ñeàu coù tính thaåm myõ cao, ñoä beàn oån ñònh, deã laép raùp, tieän duïng cho nhieàu ñoái töôïng tieâu duøng vaø muïc ñích söû duïng. Vaùn MDF coù nhieàu tính chaát öu vieät : Kích thöôùc lôùn hôn nhieàu, khoâng coù khuyeát taät nhö goã töï nhieân. Caáu truùc ñoàng ñeàu treân toaøn boä kích thöôùc vaùn. Ñoä beàn cao ít bieán daïng, co giaõn, cong veânh do söï thay ñoåi thôøi tieát, ñoä aåm... Deã daøng trong: vaän chuyeån, gia coâng cheá bieán, laép raùp. Taän duïng ñöôïc nguoàn nguyeân lieäu ña daïng. Giaù thaønh vöøa phaûi, phuø hôïp vôùi söùc mua cuûa ngöôøi tieâu duøng. 3.2 TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT TREÂN THEÁ GIÔÙI Treân theá giôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh saûn xuaát vaùn nhaân taïo ña daïng vôùi trình ñoä coâng ngheä saûn xuaát cao. Tieâu bieåu laø taäp ñoaøn CPA (The Composite Panel Asociation) laø Taäp Ñoaøn Vaùn Nhaân Taïo ñöôïc thaønh laäp naêm 1960 vaø taäp ñoaøn naøy ñaïi dieän cho ngaønh coâng nghieäp Baéc Myõ veà: kyõ thuaät saûn xuaát, ñieàu haønh, ñaûm baûo veà maët chaát löôïng thöông hieäu vaø phaân phoái caùc saûn phaåm vaùn nhaân taïo. Thaønh vieân hieän taïi goàm 38 nhaø saûn xuaát chính, ñaïi dieän cho gaàn 95% toång soá naêng löcï saûn xuaát cuûa Baéc Myõ veà caùc loaïi vaùn nhaân taïo nhö : PB( practicible broad), MDF (medium Density Fiber broad), HB (Hard Broard) vaø caùc saûn phaåm khaùc . The Composite Wood Council ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1989 ñeå xuùc tieán söï coâng nhaän veà thöông hieäu caùc saûn phaåm coâng nghieäp vaø ñaûm baûo veà maët phaùp lyù cho caùc coâng ty chi nhaùnh vôùi caùc saûn phaåm veà vaùn nhaân taïo. Tieâu chuaån cuûa Myõ veà vaùn MDF laø ANSI A208.2 -2002, ñaây cuõng laø tieâu chuaån ñeå nhaän daïng caùc loaïi saûn phaåm. Tieâu chuaån ñaëc bieät bao goàm caùc tính chaát vaät lyù hoaù hoïc, caùc thoâng soá kích côõ vaø giôùi haïn cho pheùp phaùt thaûi haøm löôïng Urea Formaldehyde töï do. Theo qui ñònh cuûa taäp ñoaøn naøy haøm löôïng UF nhoû hôn 0,3mg/m3. Caùc phieân baûn veà tieâu chuaån ANSI cuûa vaùn nhaân taïo ñöôïc xaùc nhaän bôûi CPA. Caùc phöông phaùp xöû lyù ñang ñöôïc quan taâm nhaèm höôùng tôùi vieäc giaûm ñaùng keå haøm löôïng phaùt thaûi khí Urea Formaldehyde, trong ñoù vieäc söû duïng caùc loaïi keo coù haøm löôïng Urea Formaldehyde thaáp daàn trong saûn xuaát vaùn nhaân taïo. Keo Urea Formaldehyde (UF) ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû ngaønh coâng nghieäp vaùn toång hôïp Baéc Myõ baét ñaàu töø thaäp nieân 1950 cho loaïi vaùn MDF, ñaëc ñieåm cuûa loaïi keo naøy laø khoâng maøu vaø coù giaù trò kinh teá. Hieän nay ngöôøi ta ñang saûn xuaát loaïi keo naøy vôùi haøm löôïng UF töï do giaûm ñeán möùc coù theå. TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT ÔÛ VIEÄT NAM 3.3.1 Hieän traïng ngaønh cheá bieán goã vaø saûn xuaát vaùn sôïi eùp MDF Vieät Nam. 3.3.1.1 Caùc cô sôû saûn xuaát hieän nay Theo Boä Noâng nghieäp vaø phaùt trieån Noâng thoân öôùc tính trong caû nöôùc coù 12.000 doanh nghieäp cheá bieán goã moät soá cuïm coâng nghieäp cheá bieán goã hình thaønh ôû TP Hoà Chí Minh, Bình Döông, Taây Nguyeân, Mieàn Trung…trong ñoù thaønh phoá HCM chieám tôùi 70% naêng löïc saûn xuaát. Sau ñaây laø moät soá nhaø maùy vaùn sôïi eùp ñaõ xaây döïng vaø hoaït ñoäng : Nhaø maùy vaùn sôïi eùp taïi Quaûng Ninh coù coâng suaát 3000m3/naêm. Nhaø maùy vaùn sôïi eùp taïi Ngheä An vôùi coâng suaát 15.000m3/naêm. Nhaø maùy vaùn sôïi eùp taïi Gia Lai coù coâng suaát 54.000m3/naêm. Nhaø maùy goã vaùn sôïi MDF-COSEVCO taïi Quaûng Trò coâng suaát 60.000 m3/naêm (ñang chuaån bò ñöa vaøo saûn xuaát). 3.3.1.2 Nguoàn nguyeân lieäu goã Vieät nam ñang phuï thuoäc tôùi 85% vaøo goã nguyeân lieäu nhaäp khaåu vì vaäy nguoàn nguyeân lieäu thöïc söï laø baáp beânh cho ngaønh cheá bieán goã noùi chung vaø cho ngaønh saûn xuaát vaùn sôïi eùp noùi rieâng. Tröôùc tình hình ñoù, nhaø nöôùc quy hoaïch vuøng nguyeân lieäu cho saûn xuaát caùc saûn phaåm laâm saûn laø 640.000ha röøng troàng ñeå cung caáp nguyeân lieäu cho saûn suaát giaáy vaø boät giaáy vaø 400.000 ha cho saûn suaát vaùn nhaân taïo. Döï kieán nhu caàu goã haøng naêm ôû thi tröôøng trong nöôùc ñöôïc theå hieän trong baûng 3.1 Baûng 3.1 Döï kieán nhu caàu goã haøng naêm ôû thò tröôøng trong nöôùc ( ñôn vò : trieäu m3) Stt Loaïi goã Soá löôïng 1 Goã cho xaây döïng 2,5 2 Goã nguyeân lieäu cho cheá bieán coâng nghieäp 2,5 3 Goã laøm nhaø, söûa nhaø cho daân 1,5 4 Goã saûn xuaát ñoà moäc vaø noäi thaát 2 Nguoàn “Baûn tin ñaàu tö”soá ra ngaøy11/01/2005, Hieäp hoäi caùc nhaø ñaàu tö taøi chính Vieät Nam Nguoàn löïc lao ñoäng Nöôùc ta laø moät trong nhöõng nöôùc maø nguoàn löïc lao ñoäng khaù phong phuù, ñaëc bieät trong lónh vöïc cheá bieán goã. Ñoái vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh, nôi maø naêng löïc saûn suaát trong ngaønh cheá bieán caùc saûn phaåm töø goã chieám tôùi 70% so vôùi caû nöôùc, nhöng nhu caàu veà lao ñoäng vaãn khoâng ñöôïc ñaùp öùng ñaày ñuû. Ngaønh saûn xuaát vaùn nhaân taïo haàu heát döïa treân coâng ngheä saûn xuaát hoaøn toaøn töï ñoäng, vì vaäy nguoàn löïc lao ñoäng khoâng caàn phaûi ñoâng ñaûo nhö nhöõng ngaønh saûn xuaát khaùc maø caàn trình ñoä chuyeân moân cao trong lónh vöïc saûn xuaát. Ñaây laø moät trong nhöõng ngaønh saûn xuaát coøn khaù môùi ôû nöôùc ta, do ñoù quaù trình ñaøo taïo coøn gaëp nhieàu khoù khaên veà trình ñoä kyõ thuaät, cuõng nhö kinh nghieäm saûn xuaát… vaø trang thieát bò thöïc haønh. 3.3.1.4 Tình hình ñaàu tö, xaây döïng cô baûn trong ngaønh vaùn MDF Theo döï thaûo ñònh höôùng phaùt trieån cheá bieán goá ñeán 2010, döï kieán seõ ñaàu tö môùi 10 cô sôû vaùn daêm, vaùn sôïi vôùi toång coâng suaát döï 400.00 – 600.000m3saûn phaåm/naêm. Xaây môùi 5-10 cô sôû saûn xuaát ñoà goã söû duïng nguyeân lieäu töø vaùn nhaân taïo vôùi toång coâng suaát 500.000000m3saûn phaåm. 3.3.1.5 Thò tröôøng vaø khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm. Maët haøng vaùn nhaân taïo noùi chung vaø vaùn MDF noùi rieâng ñang ngaøy caøng ñöôïc öa chuoäng bôûi tính öu vieät cuûa noù nhö ñaõ noùi ôû treân. Thò tröôøng trong nöôùc Maáy naêm trôû laïi ñaây ngöôøi daân Vieät Nam ñaõ vaø ñang ñöôïc bieát ñeán moät caùch phoå bieán loaïi vaùn MDF vì theá maø toác ñoä saûn xuaát ngaøy caøng taêng nhanh hôn ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa thò tröôøng. Ngaønh laâm nghieäp döï baùo saûn phaåm laâm nghieäp gia duïng seõ taêng leân nhanh choùng do daân soá döï baùo taêng leân ôû möùc treân 100 trieäu ngöôøi vaøo naêm 2020 vaø GDP taêng khoaûng 7 – 8%/naêm.Vì vaäy maø nhu caàu veà vaùn nhaân taïo ñöôïc döï baùo laø treân 447.900 taán trong ñoù döï baùo nhu caàu vaùn sôïi taêng 7 - 8% ôû möùc 126.500m3. Thi tröôøng nöôùc ngoaøi Thò tröôøng lôùn vaãn laø EU, Nhaät Baûn, Myõ…. Ñaëc bieät vôùi caùc loaïi saûn phaåm nhö : taám goã laïng laøm lôùp maët ( maõ HS 4408); vaùn sôïi ( maõ HS 4412). Caùc nöôùc nhaäp khaåu vaùn MDF : Ñaøi Loan ( 350.000 m3/naêm), Nhaät baûn (250.000 m3/naêm), Haøn Quoác (150.000 m3/naêm), Anh (130.000 m3/naêm), Haø Lan (100.000 m3/naêm). 3.3.2 Vaán ñeà moâi tröôøng Tuyø theo coâng ngheä saûn xuaát vaùn MDF maø caùc chaát thaûi sinh ra khaùc nhau veà tính chaát, noàng ñoä löu löôïng cuõng nhö ñoäc tính... Phöông phaùp saûn xuaát goàm öôùt vaø khoâ, trong ñoù phöông phaùp khoâ ñöôïc aùp duïng phoå bieán nhaát hieän nay. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy ít söû duïng nöôùc hôn, nöôùc chæ duøng ñeå röûa daêm goã, loïc ñaát caùt, kim loaïi coù laãn trong daêm goã laø chuû yeáu. Ñaëc bieät, trong khaâu eùp nhieät, söû duïng phöông phaùp eùp thuyû löïc vôùi löôïng hôi nöôùc ôû nhieät ñoä cao vaø aùp suaát lôùn ñeå eùp sôïi goã ñaõ troän vôùi keo daùn ñaëc bieät taïo vaùn maø khoâng söû duïng nöôùc ñeå eùp nhö trong phöông phaùp öôùt, tieát kieäm thôøi gian eùp naêng suaát cao hôn vaø ñoàng thôøi giaûm nöôùc thaûi ra moâi tröôøng. 3.3.2.1 Chaát thaûi raén Tröôùc heát ñeå saûn xuaát loaïi vaùn MDF naøy goã töø nguyeân lieäu röøng troàng ñöôïc boùc saïch voû cuûa caùc loaïi goã. Khaâu cöa caét, baêm goã ñeå taïo thaønh daêm taïi ñaây sinh ra löôïng lôùn vuïn vaø muøn goã. Vieäc löïa choïn kích thöôùc cuûa daêm goã döïa treân caùc tieâu chuaån ñaõ ñònh saün ôû coâng ñoaïn saøng tuyeån. Nhö vaäy löôïng chaát thaûi raén sinh ra trong caùc coâng ñoaïn naøy cuõng khaù lôùn moät phaàn gaây ra vieäc toån thaát nguyeân lieäu thoâ, deã gaây chaùy noå vaø oâ nhieãm moâi tröôøng. 3.3.2.2 Khí thaûi vaø buïi Caùc coâng ñoaïn nhö : cöa caét, saøng tuyeån loïc, nghieàn, saáy, eùp nhieät, caét vaø chaø nhaùm ñeå hoaøn chænh saûn phaåm ñeáu sinh ra caùc loaïi vuïn muøn, buïi thoâ ñöôøng kính caùc loaïi haït naøy khoaûng 10m (PM-10) vaø nhöõng haït coù ñöôøng kính 2,5m (PM-2,5), caùc VOCs. Söû duïng keo ñeå lieân keát caùc sôïi goã laïi vôùi nhau seõ sinh ra loaïi khí Formaldehyde vaø VOCs trong quaù trình eùp vaø laøm nguoäi vaùn. Noàng ñoä vaø ñoäc tính cuûa caùc loaïi khí naøy tuyø thuoäc vaøo loaïi, soá löôïng nguyeân lieäu goã caàn duøng, nhieät ñoä vaø aùp suaát eùp thôøi gian eùp, chieàu daøy vaùn … vaø caùc phuï gia khaùc ñöôïc söû duïng. Ngoaøi ra vieäc söû duïng caùc loaïi nguyeân lieäu ñoát loø hôi cung caáp nhieät, hôi vaø aùp suaát cho caùc qui trình cuûa daây chuyeàn saûn xuaát cuõng sinh ra caùc loaïi khí nhö CO, SOx, NOx,…Vì vaäy, khí thaûi laø moät trong nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng quan troïng caàn phaûi ñöôïc quan taâm vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeå kieåm soaùt. 3.3.2.3 Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi chuû yeáu sinh ra töø khaâu röûa daêm vôùi thaønh phaàn oâ nhieãm quan troïng nhaát laø lignin, laø saûn phaåm polimer chöùa caùc voøng thôm vôùi nhoùm –(OCH3) laøm cho nöôùc thaûi coù maøu töø naâu ñoû ñeán ñen ñaäm ñaëc. Ñaëc bieät khoù bò phaân huûy baèng caùc phöông phaùp sinh hoïc thoâng thöôøng . 3.4 MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP KIEÅM SOAÙT VAØ XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM KHOÂNG KHÍ Söû duïng heä thoáng loïc buïi tuùi vaûi (Fabric filter collection system) ñeå loaïi tröø caùc loaïi vuïn goã, PM-10m, PM-2,5m, tro buïi töø caùc loø hôi. Söû duïng phöông phaùp haáp thuï ñeå loïc buïi nhö: loïc vôùi caùc loaïi dung dòch, heä thoáng laéng tónh ñieän öôùt WESP (Wet Electrosotatic Sprecipitators) laø phöông phaùp söû duïng doøng tónh ñieän maïnh ñeå haáp thuï caùc chaát oâ nhieãm do söï tích ñieän cuûa taám kim loaïi hay oáng kim loaïi. Ñeå kieåm soaùt caùc chaát höõu cô bay hôi (VOCs) coù theå aùp duïng phöông phaùp oxy hoaù coù thu hoài nhieät (RTO - Regenerative thermal oxidation). Nhieät oxy hoaù coù theå phaân huyû caùc chaát höõu cô bay hôi vaø caùc caùc chaát höõu cô laéng ñoïng baèng caùch ñoát ôû nhieät ñoä cao, ñoàng thôøi quaù trình coù theå laøm giaûm thieåu khí CO khi doøng khí chöùa caùc chaát höõu cô bay hôi ñöôïc gia nhieät, luùc ñoù xaûy ra phaûn öùng oxy hoaù CO thaønh CO2 (saûn phaåm cuûa phaûn öùng chaùy hoaøn toaøn ). RTOs ñöôïc thieát keá ñeå doøng khí thaûi VOCs ñöôïc saáy noùng tröôùc baèng nhieät thu hoài töø tro, nhieät thu hoài toái ña 98%, thoâng thöôøng laø 95%. Doøng khí naøy ñöôïc daãn vaøo thieát bò RTOs vaø ñöôïc gia nhieät bôûi lôùp ñeäm laø goám (söù) (ceramic media) ñaõ ñöôïc nung noùng tröôùc. Khí ñoát chaùy truyeàn nhieät cho lôùp tro, vì theá nhieät ñoä cuûa noù toái ña khoaûng 788 – 8710 C ôû trong buoàng ñoát, nhieät löôïng tích luõy naøy ñuû ñeå laøm noùng cho moät löôïng khí xaûy ra phaûn öùng oxy hoaù hoaøn toaøn trong khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Khí chaùy ñöôïc daãn qua lôùp ñeäm baèng goám (söù) laïnh taïi ñoù nhieät taùch ra. Baèng caùch cho doøng khí chaûy ngöôïc qua lôùp ñeäm, nhieät truyeàn töø doøng khí chaùy seõ gia nhieät cho doøng khí caàn xöû lyù. - TOÅNG QUAN VEÀ TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG CUÛA NHAØ MAÙY VAÙN SÔÏI EÙP MDF GIA LAI 4.1 KHAÙI QUAÙT VEÀ KHU VÖÏC THÒ XAÕ AN KHEÂ 4.1.1 Ñaëc ñieåm ñieàu kieän töï nhieân An Kheâ naèm ôû ñoä cao 400-500m so vôùi möïc nöôùc bieån vôùi ñoä doác trung bình töø 5-100 ñòa hình löôïn soùng nheï, ñöôïc bao phuû bôûi lôùp ñaát xaùm vaø xaùm naâu giaøu chaát dinh döôõng. Ñòa hình thoå nhöôõng ôû ñaây thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån caây troàng noâng, laâm nghieäp. Nhaø maùy MDF naèm keïp giöõa hai con suoái nhoû laø suoái Ñaù Baøn ( phía Taây Nam), vaø suoái Daáu (phía Ñoâng Baéc) tuy dieän tích löu vöïc khoâng lôùn nhöng coù nöôùc chaûy haàu nhö quanh naêm. Chính vì vaäy maø suoái Daáu laø nguoàn cung caáp nöôùc cho saûn xuaát sinh hoaït cho nhaø maùy. Nhieät ñoä khoâng khí bieán ñoåi theo muøa, töông ñoái cao vaøo muøa haï, töông ñoái thaáp vaøo muøa ñoâng. Tuy nhieân nhieät ñoä khoâng khí trung bình thaùng ít bieán ñoåi vôùi söï cheânh leäch nhieät ñoä trung bình giöõa thaùng cao nhaát vôùi thaùng thaáp nhaát khoaûng 5-60C cuï theå taïi An Kheâ laø 6,40C. Nhieät ñoä cao nhaát tuyeät ñoái ñaït 38,30C vaø nhieät ñoä thaáp nhaát tuyeät ñoái laø 90C( An Kheâ). Ñoä aåm töông ñoái trung bình naêm taïi An Kheâ 83% vaø bieán ñoåi theo muøa lôùn trong caùc thaùng muøa möa nhoû lôùn muøa khoâ. Soá giôø naéng trung bình haøng naêm bieán ñoåi khoâng lôùn 200-210h, taïi An Kheâ lôùn nhaát laø 295h. Toác ñoä gioù trung bình naêm baèng 2m/s chæ maïnh nhaát khi xaûy ra caùc côn doâng, hay caùc ñôït gioù muøa ñoâng baéc, trong caùc côn baõo ñoå boä vaøo caùc tænh ven bieån Mieàn Trung. Toác ñoä gioù maïnh nhaát coù theå ñaït 20-30m/s. Löôïng boác hôi trung bình naêm taïi ñaây 1317mm vaø bieán ñoåi theo muøa. Löôïng möa trung bình naêm taïi An Kheâ dao ñoäng 1350-1519mm. Theo soá lieäu quan traéc löu löôïng nöôùc lôùn nhaát haèng naêm trung bình cuûa Soâng Ba taïi An Kheâ baèng 1181m3/s. Löu löôïng öôùc tính taïi hai con suoái Ñaù Baøn vaø suoái Daáu taïi maët caét gaàn nhaø maùy MDF töông öùng khoaûng 0,15m3/s vaø 0,1m3/s. Tröõ löôïng nöôùc ngaàm taïi An Kheâ ñaït tôùi 49.082 m3/ngaøy chia thaønh 2 loaïi nöôùc chính : nöôùc loå hoång vaø nöôùc khe nöùt. Heä thöïc vaät : Phía taây vaø phía nam laø khu daân cö , caùc vöôøn taïp, caùc ruoäng luùa, nöôùc naèm ven con suoái Daáu, vaø suoái Ñaù Baøn (tröôùc khi coù caùc nhaø maùy) nguoàn cung caáp nöôùc chính cho noâng nghieäp. Phía Baéc vaø phía Ñoâng laø vuøng ñaát cao thoaûi veà suoái Daáu chuû yeáu laø troàng saén, ngoâ, mía…vaø moät soá loaïi caây aên traùi chuoái, döøa, nhaõn , mít …vaø caùc loaøi caây khaùc nhö baïch ñaøn, keo, thoâng, muoàng … Heä ñoäng vaät : chuû yeáu laø gia suùc, gia caàm nhö traâu (148 con ), boø (1931 con) lôïn (3547 con ), gaø (13203 con)… Khoâng thaáy caùc loaøi ñoäng vaät quyù hieám ghi trong sacùh ñoû Vieät Nam. 4.1.2 Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi Dieän tích 689,7km2 goàm 01 thò xaõ vaø 11 xaõ toång daân soá toaøn thò xaõ 93826 ngöôøi theo thoâng soá thoáng keâ 31/12/2001. Trong ñoù 41851 soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng (chieám 44,6% toång daân soá), 46481 nam (chieám 49,5%), nöõ 47345 (chieám 50,5%). Maät ñoä daân cö trung bình laø 135 ngöôøi/km2 . Nhaø maùy MDF Gia Lai ñaët taïi thò xaõ An Kheâ, tænh Gia Lai. Trong ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi tænh Gia Lai ñeán naêm 2010 ñaõ qui hoaëch roõ An Kheâ laø trung taâm lôùn cuûa tænh veà cheá bieán goã vaø laâm saûn. Gia Lai seõ khai thaùc goã röøng troàng taïi caùc huyeän K’Bang, Koâng, Chro, Mang Yang, Chö Paêh, vaø qui hoaïch caùc troïng ñieåm troàng röøng ôû caùc huyeän Mang Yang, Chö Paêh K’Bang. An Kheâ theo chöông trình troàng môùi 5 trieäu ha röøng, laø taâm ñieåm cuûa caùc troïng ñieåm khai thaùc vaø troàng röøng vôùi cöï ly trung bình 100km. An Kheâ tieáp giaùp vôùi tænh Bình Ñònh, caùch caûng Quy Nhôn 80km veà phía ñoâng theo quoác loä 19 laø con ñöôøng thuoäc dieän toát nhaát so vôùi caû nöôùc, chòu ñöôïc caùc loaïi phöông tieän vaän chuyeån coù taûi troïng lôùn, thuoäc veà Ñoâng Tröôøng Sôn neân coù löôïng nöôùc khaù ñoài daøo so vôùi caùc vuøng khaùc trong tænh . Taát caû caùc ñieàu kieän thuaän lôïi veà ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá- xaõ hoäi ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình ñi leân vaø phaùt trieån cuûa nhaø maùy vaùn sôïi eùp An Kheâ – Gia Lai. 4.2 QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN NHAØ MAÙY MDF 4.2.1 Quaù trình hình thaønh Coâng ty MDF Gia Lai laø doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaïch toaùn kinh teá ñoäc laäp, ñôn vò thaønh vieân cuûa toång coâng ty Laâm nghieäp Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp theo quyeát ñònh soá 3642/QÑ/BNN-TCCB ngaøy 15 thaùng 09 naêm 1999 vaø quyeát ñònh soá 4058 /QÑ/BNN-TCCB ngaøy 02 thaùng 10 aêm 2002 cuûa Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân . Toång voán ñaàu tö : 515,4 tyû ñoàng, trong ñoù troàng röøng nguyeân lieäu 180 tyû ñoàng. Teân giao dòch baèng tieáng Anh : Gia Lai Medium density Fiber Board (Gia Lai Company). Giaáy daêng kyù kinh doanh soá : 110531 do sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö tænh Gia lai caáp ngaøy 10/10/2002 . 4.2.2 Vò trí nhaø maùy Coâng ty MDF GiaLai coù ñòa ñieåm kinh doanh truï sôû chính ñaët taïi xaõ Song An caùch Thò xaõ An Kheâ 05km veà phía ñoâng – Tænh Gia Lai vôùi dieän tích ñaát 06 ha. Vò trí cuûa coâng ty naèm saùt truïc ñöôøng giao thoâng quoác loä 19, caùch caûng Quy Nhôn 80 km neân raát thuaän lôïi cho vieäc löu thoâng haøng hoaù. Giao dòch kinh doanh, heä thoáng cung caáp nöôùc thuaän tieän, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu kinh doanh cuûa coâng ty. Ñieän thoaïi : 059 832751 – 833998 – 833594 Fax : 059 832292 Email : mdfvn@dng.vnn.vn Website : 4.3 TOÅ CHÖÙC VAØ QUAÛN LYÙ NHAØ MAÙY MDF Toå chöùc vaø quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Coâng ty MDF Gia lai ñöôïc thöïc hieän bôûi heâï thoáng quaûn lyù chaát löôïng tieâu chuaån ISO 9001 – 2000. Coâng ty MDF troàng röøng nguyeân lieäu phuïc vuï saûn xuaát vaùn sôïi eùp ñoàng thôøi phuû xanh ñaát troáng, ñoài nuùi troïc, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. Saûn xuaát vaùn sôïi eùp (MDF) töø nguyeân lieäu röøng troàng vôùi coâng suaát thieát keá 54.000m3vaùn/naêm. 4.3.1 Cô sôû haï taàng Goàm coù caùc ñôn vò tröïc thuoäc Nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF Gia Lai Ñòa chæ : Km 74, quoác loä 19, Xaõ Song An, Thò xaõ An Kheâ, Tænh GiaLai Ñieän thoaïi : 059 832751 Fax : 059 833292 Xí nghieäp troàng röøng vaø cung öùng nguyeân lieäu Ñòa chæ : 09 Phan Boäi Chaâu, Thaønh phoá Pleiku, Tænh GiaLai Ñieän thoaïi : 059 830157 Fax : 059 828475 Chi nhaùnh coâng ty MDF GiaLai taïi TP Hoà Chí Minh Ñòa chæ : 575 Huøng Vöông, Quaän 6, TP.HCM Ñieän thoaïi : 08 7514570 Fax : 08 7516071 Chi nhaùnh MDF GiaLai taïi Haø Noäi Ñòa chæ : 1027 Giaûi Phoùng, Quaän Hai Baø Tröng, TP. Haø Noäi Ñieän thoaïi : 04 6644935 Fax : 04 6644935 Dieän tích maët baèng hieän taïi cuûa coâng ty laø 5ha, nhaø xöôûng cuûa coâng ty hieän nay ñang toát, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu saûn xuaát kinh doanh. 4.3.2 Cô caáu toå chöùc vaø boä maùy cuûa coâng ty 4.3.2.1 Caùc caáp quaûn lyù Ban giaùm ñoác goàm coù : Giaùm ñoác vaø hai phoù giaùm ñoác (PGÑ phuï traùch kyû thuaät saûn xuaát vaùn MDF, PGÑ phuï traùch troàng röøng MDF). Caùc phoøng nghieäp vuï chöùc naêng cuûa coâng ty : Phoøng kyõ thuaät – coâng ngheä Phoøng keá toaùn – taøi chính Phoøng keá hoaïch – thò tröôøng Phoøng toå chöùc – haønh chaùnh Caùc ñôn vò tröïc thuoäc coâng ty : Phaân xöôûng Xí nghieäp Chi nhaùnh Xöôûng saûn xuaát MDF I, II, III. Xöôûng chaø nhaùm. Xöôûng cô ñieän nhaø maùy MDF. Xöôûng baêm daêm nhaø maùy MDF. Xí nghieäp troàng röøng vaø cung öùng nguyeân lieäu. Chi nhaùnh coâng ty MDF GiaLai taïi Haø Noäi. Chi nhaùnh coâng ty MDF GiaLai taïi Tp.Hoà Chí Minh. 4.3.2.2 Chöùc naêng vaø nhieäm vuï cuûa boä maùy quaûn lyù Giaùm ñoác : Phaïm Troïng Minh Ñieàu haønh toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty Phoù giaùm ñoác : Ñinh Vaên Duõng Phuï traùch veà troàng röøng nguyeân lieäu MDF Phoù giaùm ñoác : Nguyeãn Höõu Ngoïc Phuï traùch veà coâng ngheä kyõ thuaät saûn xuaát vaùn MDF Caùc phoøng nghieäp vuï chöùc naêng : Phoøng toå chöùc – haønh chaùnh : tham möu, giuùp vieäc cho giaùm ñoác veà coâng taùc nguoàn nhaân löïc, thöïc hieän caùc chính saùch, cheá ñoä, tieàn löông, thöôûng… Phoøng keá toaùn – taøi chính : theo doõi, haïch toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, tính toaùn loã, laõi, thöïc hieän caùc quyeát ñònh veà taøi chính. Phoøng keá hoaïch – thò tröôøng : tham möu, giuùp vieäc cho ban giaùm ñoác, toå chöùc, ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh trong caùc lónh vöïc thò tröôøng cuûa coâng ty. Ñoàng thôì thöïc hieän caùc chöùc naêng phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc boä phaän nghieäp vuï, chöùc naêng vaên phoøng coâng ty vaø caùc ñôn vò cô sôû tröïc thuoäc coâng ty nhaèm naâng cao hieäu quaû cuûa heä thoáng quaûn lyù. Phoøng kyõ thuaät – coâng ngheä : chòu traùch nhieäm veà coâng taùc kyõ thuaät, vaän haønh daây chuyeàn saûn xuaát. 4.4 COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT 4.4.1 Coâng ngheä vaø thieát bò Nhaø maùy MDF GiaLai ñöôïc ñaàu tö theo coâng ngheä vaø thieát bò Thuïy Ñieån, tieâu chuaån Chaâu AÂu, daây chuyeàn coâng ngheä ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoaù, töï ñoäng hoaù cao vaø toaøn boä daây chuyeàn saûn xuaát ñöôïc ñieàu khieån baèng heä thoáng PLC. Chính vì vaäy maø heä thoáng coù chaát löôïng oån ñònh, ñoàng ñeàu. Coâng ngheä saûn xuaát vaùn sôïi eùp cöôøng ñoä trung bình cuûa nhaø maùy MDF GiaLai laø coâng ngheä khoâ, hai maët vaùn nhö nhau (S-2-S). 4.4.1 Nguyeân nhieân vaät lieäu vaø caùc loaïi hoaù chaát 4.4.1.1 Nguyeân lieäu goã Goã chuû yeáu laø baïch ñaøn vaø goã keo nhöng hieän nay ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát vaùn theo yeâu caàu thò tröôøng veà soá löôïng neân nhaø maùy taêng cöôøng thu mua caùc loaïi goã nhö thoâng, cao su, ñieàu, bôøi lôøi. Nhaø maùy MDF Giai Lai hieän ñang trong tình traïng thieáu nguyeân lieäu. Từ năm 1996 đến nay, tỉnh Gia Lai đaõ ưu tieân qui hoạch, phaân boå cho Coâng ty MDF 13.000/17.000 ha đất nguyeân liệu. Căn cứ vaøo coâng suất hoạt động (54.000 m3 sản phẩm/năm; töông ñöông vôùi nhu cầu 100.000 m3 goã nguyeân liệu/năm) veà saûn löôïng töø rừng troàng của chính coâng ty (100 m3/ha theo döï aùn vuøng nguyeân liệu) thì mỗi năm cần khai thaùc 1.000 ha rừng trồng ñuû cho nhaø maùy hoạt động 100% coâng suất. Trong khi chờ khai thaùc nguồn nguyeân liệu töø rừng troàng cuûa chính coâng ty vaø ñöôïc tỉnh Gia Lai hoã trôï bằng biện phaùp : caùc laâm trường, caùc đơn vị troàng rừng khaùc thuộc tỉnh baùn nguyeân liệu cho nhaø maùy töø khi hoạt động đến năm 2003. Thế nhưng đến năm 2005, tức sau 9 năm phaùt triển vuøng nguyeân liệu, MDF Gia Lai vẫn khoâng töï caân đoái được. Nhaø maùy đứng tröôùc nguy cơ thieáu tôùi 60% gỗ nguyeân liệu. ( 15/05/2005) . 4.4.2.2 Hoaù chaát söû duïng trong saûn xuaát vaùn MDF Caùc loaiï keo nhaèm taêng cöôøng ñoä keát dính caùc sôïi goã laïi vôùi nhau. Hai loaïi chính ñöôïc söû duïng laø keo Dynea vaø keo Better Baûng 1.4 Thaønh phaàn loaïi keo Better Stt Thaønh phaàn Keát quaû 1 Ngoaïi quan ( Appearance) Ure Formaldehyde - Milk 2 Ñoä nhôùt ( Viscosity) 129/cps 3 Haøm löôïng raén ( Solid content) 60% 4 Formaline töï do ( Fee Formaline) 1,2% 5 pH 7,2 Nguoàn : Phoøng Kyõ thuaät coâng ngheä,nhaø maùy MDF Giai Lai,2005. Baûng 2.4 Thaønh phaàn loaïi keo Dynea Stt Thaønh phaàn Keát quaû 1 Tyû troïng 1,2458 g/cm3 2 Ñoä nhôùt 130/cps 3 Haøm löôïng raén 60,11% 4 pH 8,32 Nguoàn : Phoøng Kyõ thuaät coâng ngheä, nhaø maùy MDF Gia Lai,2005. Wax hay coøn goïi laø nhuû töông Parafin ñöôïc cho vaøo tröôùc khi troän phun keo vaøo sôïi ñeå nhaèm taêng khaû naêng choáng aåm cho vaùn thaønh phaåm hôn nöõa noù coøn coù taùc duïnglaøm giaûm vaø traùnh ma saùt ñóa nghieàn. 4.4.2.3 Saûn phaåm vaø thò tröôøng tieâu thuï Saûn phaåm vaùn sôïi eùp MDF cuûa nhaø maùy khaù phong phuù veà quy caùch : Kích thöôùc chung D* R = 1.830 * 2.440 mm (chieàu daøy cuûa vaùn töø 6 – 30 li). Troïng löôïng vaùn khoaûng 780 – 800kg/m3. Ñoä aåm cuûa vaùn 4 -11%. Haøm löôïng Ureâ Formaldehyde (UF) trong vaùn cho pheùp 9 - 40mg/100g.Thöïc teá ño ñöôïc haøm löôïng UF laø16mg/100g. Nhö vaäy öôùc tính ñoái vôùi vaùn 15 li laø 0,839g. Gaàn ñaây khi ñaõ bieát ñeán tính öu vieät cuûa vaùn sôïi eùp MDF caû thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ñeàu gia taêng nhu caàu söû duïng vì theá noù ñang daàn daàn chieám öu theá thò tröôøng. Ñoái vôùi caùc saûn phaåm cuûa nhaø maùy thò tröôøng chuû yeáu laø trong nöôùc vôùi hai thaønh phoá lôùn laø Haø Noäi vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh. 4.5 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG VAØ NGUOÀN PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI TAÏI NHAØ MAÙY MDF GIA LAI. 4.5.1 Hieän traïng moâi tröôøng taïi nhaø maùy MDF 4.5.1.1 Hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí Sau khi hoaøn thaønh xong döï aùn, nhaø maùy chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng 5/2002. Hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí taïi nhaø maùy MDF theo“Baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng döï aùn xaây döïng nhaø maùy vaùn sôïi eùp cöôøng ñoä trung bình taïi Gia Lai" do Trung taâm nghieân cöùu moâi tröôøng khoâng khí vaø nöôùc - Vieän khí töôïng thuyû vaên, Haø Noäi 2002. Khu vöïc xung quanh nhaø maùy Haøm löôïng N02 dao ñoäng töø 0,01 - 0,021 mg/m3, thaáp hôn tieâu chuaån cho pheùp trong tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanhTCVN 5937-1995. Haøm löôïng SO2 dao ñoäng töø 0,0017 - 0,009 mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng CO dao ñoäng töø 0,88 - 1,8 mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho phep trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng HCHO dao ñoäng töø 0,0046 - 0,0067 mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng Pb dao ñoäng töø 0,0018 - 0,0083 mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng buïi trung bình dao ñoäng töø 0,01 - 0,05 mg/m3, lôùn nhaát dao ñoäng töø 0,01- 0,25 mg/m3 thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Khu vöïc ñang saûn xuaát trong nhaø maùy Nhieät ñoä vaø ñoä aåm khoâng khí töông öùng dao ñoâng trong khoaûng 25,9 – 31,10C vaø 60 – 77% ñeàu thaáp hôn giôùi haïn cho pheùp trong tieâu chuaån TCBYT 1992. Haøm löôïng N02 dao ñoäng töø 0,0022 - 0,053mg/m3, thaáp hôn tieâu chuaån cho pheùp trong tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí xung quanh TCVN 5937-1995. Haøm löôïng SO2 dao ñoäng töø 0,0017 - 0,035mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng CO dao ñoäng töø 0,3 – 2,56mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng HCHO dao ñoäng töø 0,0057 - 0,018mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng Pb dao ñoäng töø 0,0011 - 0,009 mg/m3, thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Haøm löôïng buïi trung bình dao ñoäng töø 0,05 - 0,35mg/m3, lôùn nhaát dao ñoäng töø 0,37- 0,40mg/m3 thaáp hôn giôøi haïn cho pheùp trong TCVN 5937-1995. Toùm laïi, moâi tröôøng khoâng khí ôû khu vöïc xung quanh vaø khu vöïc saûn xuaát nhaø maùy MDF ñeàu thaáp hôn giaù trò cho pheùp trong caû 2 tieâu chuaån TCBYT vaø TCVN 5937-1992. 4.5.1.2 Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc Nguoàn nöôùc maët Laø caùc nguoàn nöôùc töø caùc suoái Daáu, suoái Ñaù Baøn nhoû, heïp tröïc tieáp nhaän nguoàn nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy sau ñoù chaûy xuoáng ñoå vaøo soâng Ba. So saùnh keát quaû phaân tích vôùi giaù trò tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi nöôùc maët TCVN 5942 - 1995 nhaän thaáy: Giaù trò pH töø 7,1 – 7,6 thuoäc khoaûng cho pheùp ñoái vôùi nöôùc maët loaïi A (6,5 – 8,0). Haøm löôïng SS töø 9,0 – 52 mg/l ñeàu nhoû giaù trò cho pheùp cuûa nöôùc maët loaïi B. Giaù trò Nitrogen (N-NH4, N-NO2) ñeàu vöôït tieâu chuaån nöôùc maët loaïi A, nhöng thaáp hôn tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc maët loaïi B . Haøm löôïng PO43- dao ñoäng töø 0,04 – 0,05mg/l, neân giaù trò naøy khoâng gaây leân söï phuù döôõng hoaù ñoái vôùi nguoàn tieáp nhaän . Haøm löôïng DO ñeàu ñaûm baûo tieâu chuaån nöôùc maët loaïi B ( >=2 mg/l). Caùc chæ tieâu BOD5 vaø COD töông öùng dao ñoäng töø 1,5 – 7,6mg/l vaø15,4 – 28,4mg/l ñeàu nhoû hôn tieâu chuaån nöôùc loaïi B. Noàng ñoä Phenol dao ñoäng töø 0,005 - 0,017mg/l ñeàu nhoû hôn giaù trò tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi nguoàn nöôùc loaïi B. Noàng ñoä CN- coù giaù trò 0,011- 0,015mg/l cao hôn giaù trò cuûa loaïi A nhöng laïi thaáp hôn so vôùi tieâu chuaån loaïi B. Caùc chæ tieâu vi sinh vaät ñeàu ñaûm baûo giaù trò cho pheùp tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng, tröø nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy chæ soá naøy vöôït tieâu chuaån cho pheùp 92000MNP/100ml. Caùc kim loaïi naëng Cr, Pb, Zn, Hg ñeàu nhoû hôn giaù trrò cho pheùp ñoái vôùi nöôùc maët loaïi A. Toùm laïi, caùc nguoàn nöôùc maët taïi khu vöïc nhaø maùy ñeàu ñaït tieâu chuaån loaïi B. Nöôùc suoái Ñaù Baøn nôi tieáp nhaän nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy cuõng ñaït tieâu chuaån loaïi B do thôøi ñieåm laáy maãu nhaø maùy khoâng xaû thaûi, laáy maãu caùch xa ñieåm thaûi nöôùc suoái ñaõ pha troän vôùi nöôùc thaûi. Nguoàn nöôùc ngaàm Caùc chæ tieâu hoaù lyù nhö pH, Ñoä ñuïc, BOD, COD, Daàu, PO43-, NO2-, NO3- vaø moät soá ion hoaø tan trong maãu ñaûm baûo giôùi haïn tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc ngaàm TCVN 5944 - 1995. Caùc kim loaïi naëng bao goàm Cr, Pb, Zn, Hg ñeàu coù haøm löôïng töông ñoái thaáp vaø ñeàu nhoû hôn giaù trò giôùi haïn cho pheùp TCVN 5944 -1995. Chæ tieâu Coliform nhìn chung khaù cao vöôït giôùi haïn tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc ngaàm. Nöôùc thaûi Qua vieäc khaûo saùt hieän traïng moâi tröôøng nöôùc thaûi nhaø maùy MDF, Trung taâm nghieân cöùu moâi tröôøng khoâng khí vaø nöôùc – Vieän khí töôïng Thuyû Vaên Haø Noäi vaø Trung taâm öùng duïng tieán boä khoa hoïc vaø coâng ngheä – Sôû Khoa hoïc vaø coâng ngheä Ñaø Naüng ñaõ ñöa ra baûng phaân tích moät soá caùc chæ tieâu cuûa nöôùc thaûi nhö sau : Baûng 3.4 Thaønh phaàn nöôùc thaûi nhaø maùy MDF STT Chæ tieâu phaân tích Ñôn vò tính Keát quaû phaân tích TCVN M1 M2 1 Nhieät ñoä 0C 33,1 - 40(1) - 2 pH 4,9 4,2 5,5 - 9(1) 6 – 8,5 (2) 3 Ñoä ñuïc NTU 309 - - - 4 Oxy hoaø tan mg/l 2,4 - - - 5 TSS mg/l 918 10.010 100(1) - 6 COD mg/l 671,6 10.540 100(1) 80(2) 7 BOD mg/l 1599 - 50(1) 40(2) 8 NO2- mg/l 0,133 - - - 9 NO3 - mg/l 2,63 - - - 10 NH4+ mg/l 3,95 - - - 11 PO3- mg/l 2,09 - - - 12 CN- mg/l 0,344 - 0,1(1) 0,05(2) 13 N toång mg/l - 250 60(1) - 14 P toång mg/l - 240 6(1) 6(2) 15 Phenol mg/l 0,741 - 0,05 - 16 Zn mg/l 0,0745 - 2 (1) 2(2) 17 Pb mg/l 0,014 - 0,5(1) 0,5(2) 18 Cr(III) mg/l 0,019 - 1(1) - 19 Hg mg/l 0,00062 - 0,005(1) 0,001(2) 20 Daàu môõ mg/l 9,5 - 1(1) 10(2) 21 Fe toång mg/l 1,22 - 5(1) 4(2) 22 Toång Coliform MPN/100ml 430.000 - 10.000(1) 5000(2) Trong ñoù : Daáu - : Khoâng coù M1 : Nöôùc thaûi sau heä thoáng xöû lyù sô boä taïi cöûa thaûi cuûa nhaø maùy vaøo Suoái Ñaù Baøn taïi thôøi ñieåm laáy maãu nhaø maùy ñang trong giai ñoaïn chaïy thöû, löu löôïng nöôùc thaûi 7,2 m3/h vaø khoâng xaû lieân tuïc – Trích Baùo caùo ÑTM do trung taâm nghieân cöùu moâi tröôøng khoâng khí vaø nöôùc – Vieän khí töôïng Thuyû Vaên Haø Noäi. M2 : Nöôùc thaûi sau heä thoáng xöû lyù sô boä cuûa nhaø maùy 05/04/2004 –thôøi ñieåm nhaø maùy ñaõ ñi vaøo hoïat ñoäng gaàn 2 naêm. Keát quaû ño do Trung taâm öùng duïng tieán boä khoa hoïc vaø coâng ngheä – Sôû Khoa hoïc vaø coâng ngheä Ñaø Naüng. TCVN (1) : TCVN 5945-1995 (coät B) – Tieâu chuaån nöôùc thaûi coâng nghieäp , Boä khoa hoïc coâng ngheä & moâi tröôøng. TCVN (2) : TCVN 6984-2001 (coät B) – Tieâu chuaån nöôùc thaûi coâng nghieäp, Boä khoa hoïc coâng ngheä & moâi tröôøng. Nhaän xeùt : So saùnh hai keát quaû phaân tích cho thaáy coù nhieàu chæ tieâu khoâng keát quaû töông nhau ñaëc bieät laø phenol trong nöôùc thaûi. Do nhaø maùy chöa ñi vaøo hoaït ñoäng oån ñònh neân ôû ñaây chæ quan taâm ñeán caùc chæ tieâu phaân tích maãu nöôùc thaûi ñöôïc ño vaøo ngaøy 05/04/20004 (M2). Qua keát quaû phaân tích nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy sau gaàn 2 naêm hoaït ñoäng cho thaáy nhieàu chæ tieâu cao hôn tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi nguoàn loaïi B, cuï theå ñieån hình : Ñoái vôùi TCVN 5945 – 1995, coät B PH khoâng naèm trong khoaûng cho pheùp. TSS vöôït hôn100 laàn COD vöôït 105 laàn. P toång vöôït 40 laàn. Coliform vöôït 43 laàn. Ñoái vôùi TCVN 6984 – 2001, coät B PH khoâng naèm trong khoaûng cho pheùp. COD vöôït hôn 125 laàn. P toång vöôït 40 laàn. Coliform vöôït 86 laàn. 4.5.1.3 Hieän traïng tieáng oàn taïi khu vöïc nhaø maùy Möùc oàn töông ñöông ño ñöôïc trong khu vöïc xung quanh nhaø maùy naèm trong khoaûng 54,5 – 71,6 dBA, thaáp hôn giaù trò lôùn nhaát coù theå chaáp nhaän ñöôïc laø 75 dBA trong tieâu chuaån moâi tröôøng Vieät Nam TCVN 5937 – 1995. Möùc oàn töông ñöông ño ñöôïc trong khu vöïc saûn xuaát cuûa nhaø maùy MDF naèm trong khoaûng 76,1 – 86,2 dBA, thaáp hôn giaù trò lôùn nhaát coù theå chaáp nhaän ñöôïc taïi nôi laøm vieäc laø 85 dBA trong tieâu chuaån veä sinh Vieät Nam ñöôïc Boä Y teá TCBYT 1992. 4.5.1.4 Hieän traïng moâi tröôøng ñaát Thaønh phaàn cô giôùi Phaân loaïi theo thaønhphaàn cô giôùi laø thuoäc loaïi ñaát caùt xoáp. Troïng löôïng rieâng cuûa ñaát töông ñoái cao 2,73 – 2,81 g/cm3; ñoä aåm thaáp 0,53 -0,85%; thaønh phaàn haït thoâ chieám öu theá 95,3% coøn nhieàu khoaùng vaät traàm tích ñang phong hoaù dôû dang; ngheøo muøn; khaû naêng döï tröõ nöôùc keùm; khaû naêng thoaùt nöôùc trong ñaát cao; theá oxy hoaù trong ñaát lôùn. Ñoä phì vaø chaát löôïng ñaát pHKCl dao ñoäng töø 3,95 – 4,45chöùng toû ñaát raát chua. Nitô thuyû phaân (Ntp) dao ñoäng töø 0,188 - 0,281 mg/100g, ñaát ñöôïc coi laø ngheøo Ntp vaø ngheøo laân. Haøm löôïng P2O5 dao ñoäng töø 0,34 – 0,52mg/100g, haøm löôïng ôû möùc trung bình 3,37 – 10,11mg/100g. Ñaát khoâng bò nhieãm maën, Cl- dao ñoäng töø 0,00091 – 0,00064%; SO42- dao ñoäng töø 0,0072 – 0,009%; Mg2+ vaø Ca2+ dao ñoäng töø 3,45 – 4,61me/100g vaø ñeàu lôùn hôn 2me/100g chöùng toû ñaát coù haøm löôïng kieàm cation trao ñoåi khaù. Haøm löôïng Cd vaø Pb thaáp töông öùng dao ñoäng töø 0,03 – 0,04 mg/kg vaø töø 0,145 – 0,253mg/kg . Haøm löôïng Zn ôû möùc trung bình dao ñoäng töø 1,733 - 3,695mg/kg. Nhìn chung, ñaát khu vöïc nhaø maùy MDF Gia Lai chöa coù bieåu hieän bò oâ nhieãm. 4.5.1.5 Hieän traïng moâi tröôøng sinh thaùi Hieän traïng khai thaùc röøng cung caáp nguoàn nguyeân lieäu cho nhaø maùy:Söû duïng nguoàn goã khai thaùc töø caùc töø coâng ty troàng röøng Gia Lai caùc laâm tröôøng, caùc hoä gia ñình trong ñòa baøn tænh, beân caïnh ñoù nhaø maùy taän thu caùc saûn phaåm goã do ngöôøi daân ñòa phöông trong dieän tích ñaát laâm nghieäp maø hoï quaûn lyù. Caùc saûn phaåm taän thu töø tæa thöa, veä sinh röøng vaø nguoàn nguyeân lieäu töø caùc tænh laân caän nhö Bình Ñònh, Kon Tum… cuõng ñöôïc huy ñoäng thu mua. 4.5.2 Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi taïi nhaø maùy MDF 4.5.2.1 Nguoàn saûn xuaát Nöôùc thaûi Sô ñoà 1.4 Heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa nhaø maùy Sô ñoà 2.4 Söï tuaàn hoaøn nöôùc ôû khaâu röûa daêm Nöôùc thaûi chuû yeáu sinh ra töø khaâu röûa daêm chöùa nhieàu taïp chaát cuûa goã: muû, tanin, nhôùt, nhöïa cuûa caây….. Maëc daàu, nhaø maùy ñaõ söû duïng tuaàn hoaøn trôû laïi vaø1 tuaàn xaû toaøn boä ra moät laàn song theo ñaùnh giaù caûm quan nöôùc thaûi ôû ñaây coù muøi noàng, maøu naâu thaûi chung vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït hay nöôùc veä sinh thieát bò maùy moùc vaø nöôùc möa theo coáng chung ra caùc beå laéng, loïc vaø beå yeám khí roài töø ñoù thaûi ra suoái Ñaù Baøn. Heä thoáng nöôùc laøm maùt moät phaàn ñöôïc söû duïng trôû laïi sau khi qua thaùp giaûi nhieät töï nhieân, moät phaàn xaû ra beå chöùa ñeå boå sung vaøo beå tuaàn hoaøn ñeå röûa daêm coøn laïi trôû beå chöùa söû duïng laøm maùt tuaàn hoaøn. Nöôùc thaûi töø vieäc xöû lyù tro buïi cuûa loø ñoát cuûa noài hôi cuõng ñöôïc xaû ra cuøng vôùi caùc loaïi nöôùc thaûi röûa daêm cuûa nhaø maùy thöôøng xaû caû caën vaø nöôùc thaûi khi veä sinh maùy moùc thieát bò, nhaø xöôûng haøng thaùng. Naêm 2004, nhaø maùy MDF ñaõ hoïp vôùi Trung taâm öùng duïng tieán boä khoa hoïc vaø coâng ngheä Ñaø Naüng laäp döï aùn khaû thi heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Nhö vaäy chaát löôïng nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy sau heä thoáng xöû lyù sô boä khoâng ñaït yeâu caàu. Hôn nöõa khi thaûi vaøo Suoái Ñaù Baøn töø ñoù chaûy vaøo suoái Lôùn roài nhaäp vaøo soâng Ba vaø laø con soâng lôùn nhaát ôû Nam Trung Boä. Ñieàu ñoù ñaõ gaây ra haäu quaû seõ gaây ra tình traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët nghieâm troïng bôûi haøm löôïng COD khaù cao vaø khaû naêng phaân huyû sinh hoïc keùm Khí vaø buïi thaûi Khí thaûi chuû yeáu laø Urea Formaldehyde (UF) töï do, moät trong nhöõng thaønh phaàn ñaëc bieät cuûa keo Dynea vaø Better vôùi haøm löôïng UF töï do thaáp hôn 1,5% (keo Better) khoái löôïng ñöôïc söû duïng trong saûn xuaát vaùn. Khí naøy sinh ra ôû khaâu troän keo vôùi sôïi goã vaø ôû coâng ñoaïn eùp nhieät, hieän nay loaïi khí naøy chöa coù ñieàu kieän xaùc ñònh ñöôïc noàng ñoä trong khoâng khí nhöng noù gaây ra hieän töôïng laøm cay maét thaäm chí chaûy nöôùc maét . Khí thaûi sinh ra töø loø hôi do vieäc ñoát daàu FO vôùi haøm löôïng S 2.91% khoái löôïng vaø vuïn thaûi ôû khaâu caét caïnh vaø boät ñaùnh nhaün (chaø nhaùm) sinh ra caùc khí SO2, CO, CO, NO2, Hydrocarbon,…khoâng ñöôïc xöû lyù maø thaûi ra moâi tröôøng qua oáng khoùi Buïi, tro sinh ra ôû loø hôi ñöôc xöû lyù sô boä baèng phöông phaùp laéng keát hôïp vôùi nöôùc Heä thoáng huùt buïi vaø xöû lyù baèng phöông phaùp loïc buïi tuùi vaûi ôû khaâu chaø nhaùm chæ coù hieäu suaát cao vôùi caùc loaïi haït buïi thoâ coù kích thöôùc lôùn, khoâng theå kieåm soaùt ñoái vôùi caùc loaïi buïi coù kích thöôùc haït raát nhoû, keå caû khaâu traûi thaûm buïi lô löûng nhieàu. Löôïng buïi dö do khoâng söû duïng heát ñoát loø hôi vaø chöa kòp thu gom ñeå baùn, thaûi boû ra ngoaøi gaëp gioù vaø caùc phöông tieän qua laïi chuùng baét ñaàu phaân taùn trong khí gaây maát myõ quan vaø veä sinh moâi tröôøng. Heä thoáng thoâng gioù töï nhaø maùy laép ñaët khoâng döïa treân yeâu caàu thöïc teá ñeå thieát keá neân khoâng ñaït hieäu quaû thoâng gioù nhö mong muoán. Theâm vaøo ñoù haøng ngaøy coù hôn 100 chieác xe vaän chuyeån nguyeân, nhieân vaät lieäu coù troïng taûi naëng töø 11-13 taán ra vaøo nhaø maùy cuõng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí trong nhaø maùy cuõng nhö caùc khu vöïc xung quanh. Tieáng oàn Tieáng oàn xaûy ra ôû caùc coâng ñoaïn cuûa quaù trình saûn xuaát nhö sau: Vaän chuyeån nguyeân lieäu vaøo baõi chöùa, vaän chuyeån saûn phaåm xuaát kho ñi caùc nôi, caùc xe taûi chôû keo, wax, daàu ñoát, laøm maùt hay boâi trôn…. Khu vöïc baêm daêm (khu vöïc gaây tieáng oàn lôùn nhaát) bôûi caùc ñoäng cô, maùy baêm goã, moät phaàn ôû nhaø röûa daêm do thieát bò, ñoäng cô saøng tuyeån, saøn rung, bôm nöôùc, bôm vaän chuyeån daêm,… gaây ra. Loø ñoát loø hôi caùc bôm nöôùc, quaït gioù,… vaø cuûa caùc thieát bò nhö ,maùy khí neùn, maùy caét, maùy eùp nhieät, maùy chaø nhaùm, caùc loaïi xe xuùc ñoå, caùc xe naâng …Hieän nay heä thoáng quan traéc chöa ñöôïc thaønh laäp neân möùc oàn chöa ñöôïc ñaùnh giaù chính xaùc ñeå coù bieän phaùp khaéc phuïc ñeå ñaûm baûo moâi tröôøng laøm vieäc cho ngöôøi coâng nhaân. Chaát thaûi raén Ñeå ñaït ñöôïc chaát löôïng saûn phaåm toát, quaù trình löïa choïn nguyeân lieäu cuõng nhö caùc khaâu baêm daêm, saøng daêm, nghieàn daêm vaø khaâu saáy sôïi ñöôïc thöïc hieän khaù kyõ löôõng. Chaát thaûi raén nhö caùc maûnh goã, daêm,sôïi goã khoâng ñuû tieâu chuaån kích thöôùc ñeàu bò loaïi boû, theâm vaøo ñoù laø khoái löôïng buïi haït lôùn töø khaâu chaø nhaùm. Hieän nay theå tích 2 thuøng chöùa boät vaùn chaø nhaùm vaø vaùn caét caïnh laø 100m3, tuy nhieân vaãn coøn löôïng dö khaù lôùn vì theá maø chaát thaûi sinh ra cuõng lôùn. Nhaø maùy ñem caùc pheá phaåm naøy baùn cho loø gaïch laøm chaát ñoát nhöng ñoù cuõng khoâng phaûi laø caùc giaûi phaùp toái öu vì khi ñoát chuùng cuõng sinh ra caùc loaïi khí thaûi vaø tro muoäi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi. Caùc nguoàn khaùc Roø ræ daàu môõ cuûa caùc phöông tieän vaän chuyeån nguyeân lieäu, trong quaù trình bôm daàu FO vaøo boàn chöùa cuõng nhö vieäc trong luùc vaän chuyeån haøng hoùa. Daàu FO, DO vöông vaõi ra vuøng ñaát xung quanh ngaám xuoáng ñaát seõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc ngaàm. Khi coù nöôùc möa chaûy traøn caùc chaát naøy theo ñoù ñi vaø nguoàn nöôùc maët cuï theå laø caùc con suoái, soâng naèm treân ñòa baøn. Nguy cô roø ræ caùc chaát phoùng xaï trong quaù trình vaän chuyeån, laép ñaët, vaän haønh. Chaát phoùng xaï söû duïng ôû nhaø maùy goàm 2 loaïi thuoäc nguoàn Cs -137 do haõng CDC 800 Nycomed Amersham cuûa Anh saûn xuaát nhaèm muïc ñích kieåm tra möùc daêm trong bình aùp suaát nhieät. Neáu coù sô suaát xaûy ra seõ raát nguy hieåm ñe doaï ñeán tính maïng con ngöôøi. Nguy cô chaùy noå coù theå xaûy ra trong quaù trình saûn xuaát vaø löu tröõ. Ñaëc bieät laø khu vöïc ôû loø hôi, baêm daêm, vaø kho chöùa haøng vaø nguyeân lieäu ñoát. Nguy cô cuûa vaán ñeà seõ deã daøng xaûy ra khi coù ñieàu kieän nhieät ñoä cuõng nhö aùp suaát cao…, ñaëc bieät trong nhöõng thaùng muøa khoâ. Haäu quaû xaûy ra khoù maø löôøng heát ñöôïc veà vaät chaát, söùc khoeû con ngöôøi. 4.5.2.2 Nguoàn sinh hoaït Chaát thaûi raén sinh hoaït trong nhaø maùy ñoå boû khoâng theo qui ñònh vaát böøa baõi sau khuoân vieân nhaø maùy. Nöôùc thaûi töø quaù trình sinh hoaït cuûa ngöôøi coâng nhaân, hieän nay soá löôïng coâng nhaân trong toaøn nhaø maùy laø 150 ngöôøi, tieâu chuaån caáp nöôùc 150l/ngaøy ñeâm. Vaäy löu löôïng thaûi ra seõ töông ñöông vôùi löu löôïng caáp vaøo laø 22,5m3/ngaøy ñeâm. 4.6 TAÙC ÑOÄNG CUÛA CHAÁT THAÛI ÑOÁI VÔÙI CON NGÖÔØI VAØ MOÂI TRÖÔØNG 4.6.1 Taùc ñoäng leân moâi tröôøng khoâng khí Caùc xe taûi söû duïng Diesel thaûi buïi, caùc khí ñoäc vaøo moâi tröôøng khoâng khí ñaëc bieät laø taïi coång vaø saân chöùa goã. Baûng 4.4 Ñaêïc ñieåm chính cuûa loaïi nhieân lieäu DO Stt Thaønh phaàn Ñôn vò Keát quaû Phöông phaùp thöû 1 Khoái löôïng rieâng (ôû150C) Kg/l 0,9702 ASTMD 4052-96 2 Haøm löôïng löu huyønh ( Sulfur content) % 0,05 – 0,5 ASTMD129-00 3 Nhieät löôïng ( Gross heat value) Kcal/kg 10,675 ASTMD 240-00 4 Haøm löôïng nöôùc (Water content) % 0,05 ASTMD 95-99 5 Haøm löôïng tro (Ash content) % 0,01 ASTMD 482-03 6 Haøm löôïng caën carbon(Carbon residues content) % 0,3 ASTMD 4530-03 7 Haøm löôïng taïp chaát cô hoïc % 0,03 ASTMD 473-02 Nguoàn Petrolimex, 2002 Baûng 5.4 Khí thaûi töø caùc loaïi xe taûi naëng taûi trong naëng treân 16 taán (söû duïng daàu DO) Ñôn vò (u) TSP (kg/u) SO2 (kg/u) NO2 (kg/u) CO (kg/u) VOC(kg/u) 1000 km 1,6 7,43 S 24,1 3,7 3,0 1 taán nhieân lieäu 4,3 20S 65 10 8,0 Nguoàn Rapid Assessment of Sources of Air, Water and Land Polluion, WHO, Geneva, 1993. Caùc loaïi khí thaûi ôû loø hôi, troän keo vaø caùc quaù trình saûn xuaát baêm daêm, traõi thaûm, eùp nhieät, chaø nhaùm … ñeàu sinh ra buïi thaûi vaøo moâi tröôøng khoâng khí. Baûng 6.4 Ñaêïc ñieåm chính cuûa loaïi nhieân lieäu FO Stt Thaønh phaàn Ñôn vò Keát quaû Phöông phaùp thöû 1 Khoái löôïng rieâng (ôû150C) Kg/l 0,9702 ASTMD 4052-96 2 Haøm löôïng löu huyønh ( Sulfur content) % 2,91% ASTMD129-00 3 Haøm löôïng nöôùc (Water content) % 0,5 ASTMD 95-99 4 Haøm löôïng tro (Ash content) % 0,02 ASTMD 482-03 5 Haøm löôïng caën carbon (Carbon residues content) % 12,1 ASTMD 4530-03 6 Haøm löôïng taïp chaát cô hoïc % 0,03 ASTMD 473-02 Nguoàn: Phoøng Kyõ thuaät coâng ngheä, nhaø maùy MDF Gia Lai, 2005. Buïi coù theå ñi saâu vaøo phoåi gaây caùc caên beänh veà döôøng hoâ haáp, ñaëc bieät laø nhöõng haït lô löûng, coù ñöôøng kính # 0,3mm, phaùt sinh töø quaù trình ñoát nhieâu lieäu, thöôøng laø nhöõng hydrocacbon maïch voøng coù ñoä ñoäc cao. Theo nghieân cöùu gaàn ñaây muøn buïi goã coù nguy cô laøm taêng ung thö muõi vaø phoåi khi tieáp xuùc thöôøng xuyeân vôùi muøn goã. Caùc loaïi khí SO2, NO2, co theå phaûn öùng vôùi nöôùc möa taïo thaønh möa axit phaù hoaïi nhaø cöûa, caùc coâng trình xaây döïng, heä sinh thaùi vaø con ngöôøi. Khí CO keát hôïp vôùi hemoglobin laøm giaûm khaû naêng vaän chuyeån O2 tôùi caùc cô quan trong cô theå con ngöôøi. Khí CO2 coù theå gaây loaïn nhòp thôû do bò suy giaûm oxy, gaây khoù thôû, ñau ñaàu… Caùc Hydrocacbon maïch ngaén gaây ñoäc caáp tính gaây meät moûi, choùng maët tuyø theo noàng ñoä tieáp xuùc maø caùc trieäu chöùng taêng daàn möùc ñoä naëng nheï. 4.6.2 Taùc ñoäng neân moâi tröôøng nöôùc 4.6.2.1 Veà nöôùc thaûi saûn xuaát Khaâu chuû yeáu sinh ra nöôùc thaûi laø coâng ñoaïn röûa daêm Baûng 7.4 Tính chaát cuûa nöôùc thaûi ôû coâng ñoaïn röûa daêm STT Chæ tieâu phaân tích Ñôn vò tính Keát quaû phaân tích TCVN M1 M2 1 pH 4,53 4,56 5,5 - 9(1) 6 - 8(2) 2 COD mg/l 7.816 12.184 100(1) 60 -80(2) 3 Lignin mg/l 0,559 1,030 - - 4 N toång mg/l 45,92 63,5 60(1) 60(2) 5 P2O5 mg/l 57,58 50,08 6(1) 6(2) 6 SS mg/l 1.280 1.480 100(1) 80(2) Nguoàn : Keát quaû phaân tích maãu nöôùc 08/04/2005, Trung Taâm Coâng ngheä vaø quaûn lyù moâi tröôøng& Taøi nguyeân – ÑH Noâng Laâm Tp Hoà Chí Minh. Trong ñoù: M1: Tính chaát cuûa nöôùc thaûi trong beå tuaàn hoaøn. M2 :Tính chaát nöôùc thaûi beå laéng loïc TCVN (1) : TCVN 5945-1995 (coät B) – Tieâu chuaån nöôùc thaûi coâng nghieäp , Boä khoa hoïc coâng ngheä & moâi tröôøng. TCVN (2) : TCVN 6984-2001 (coät B) – Tieâu chuaån nöôùc thaûi coâng nghieäp, Boä khoa hoïc coâng ngheä & moâi tröôøng. Töø keát quaû treân nhaän thaáy raèng so vôùi quy ñònh chuaån quoác gia thì: Nöôùc thaûi coù pH khaù thaáp. Haøm löôïng COD raát cao vöôït ñeán gaàn 78 – 125 laàn. SS gaáp 12 - 15 laàn. Nöôùc thaûi chöùa nhieàu chaát cuûa caùc loaïi caây lignin, muû, nhôùt, tanin,… Ñaëc bieät laø lignin laø thaønh phaàn lôùn thöù 2 sau cellulose noù laø polymer töï nhieân toång hôïp phöùc taïp cuûa nhieàu polimer coù daïng Phonolic coù caáu taïo khoâng gian ñaëc bieät khoù phaân huyû bôûi caùc vi sinh vaät. Caùc chaát naøy laøm cho nöôùc thaûi coù maøu naâu ñeán ñen tuyø thuoäc vaøo noàng ñoä nöôùc thaûi.Vì vaäy, khoù coù theå xöû lyù vôùi heä thoáng hieän taïi cuûa nhaø maùy ñang aùp duïng goàm phöông phaùp cô hoïc, vaät lyù(laéng, loïc thoâ) vaø sinh hoïc, neân chaát löôïng xöû lyù raát keùm hay coù theå noùi raèng nöôùc thaûi ñöôïc xaû tröïc tieáp ra suoái Ñaù Baøn. Ñaây laø con suoái maø ngöôøi daân ñaõ töøng söû duïng ñeå töôùi tieâu cho noâng nghieäp nhöng noù ñaõ vaø ñang bò oâ nhieãm bôûi moät phaàn do nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy MDF, nöôùc coù muøi hoâi thoái vaø maøu ñen ñaäm ñaëc haàu nhö khoâng coøn khaû naêng söû duïng cho muïc ñích naøy ñöôïc nöõa. Hôn nöõa khi thaûi vaøo Suoái Ñaù Baøn töø ñoù chaûy vaøo suoái Lôùn roài nhaäp vaøo soâng Ba - con soâng lôùn nhaát ôû Nam Trung Boä haäu quaû seõ gaây ra tình traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc nghieâm troïng. 4.6.2.2 Veà nöôùc thaûi sinh hoaït Nhìn chung nöôùc thaûi sinh hoaït khoâng ñaùng lo ngaïi nhieàu nhö nöôùc thaûi saûn suaát tuy nhieân, nöôùc thaûi naøy khoâng ñöôïc taùch bieät ñeå xöû lyù rieâng maø theo coáng chung cuûa nhaø maùy töø ñoù xaû ra nöôùc suoái Ñaù Baøn laøm cho thaønh phaàn vaø löu löôïng nöôùc thaûi theâm phöùc taïp coâng vieäc xöû lyù khoù khaên. 4.6.3 Taùc ñoäng neân moâi tröôøng ñaát Nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF Gia Lai naèm treân khu vöïc cao hôn so vôùi ñaát ñang canh taùc xung quanh. Vì vaäy trong quaù trình saûn xuaát caùc chaát thaûi bao goàm chaát thaûi raén, daàu môõ, nöôùc thaûi …seõ bò röûa troâi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát noâng nghieäp, gaây ra caùc haäu quaû ñaát bò thoaùi hoaù, baïc maøu, naêng suaát vaø phaåm chaát caây troàng thaáp keùm... 4.6.4 Taùc ñoäng leân sinh vaät Vôùi söï hình thaønh vaø phaùt trieån moät soá nhaø maùy taïi An Kheâ, thì tình traïng xaû boû chaát thaûi ra moâi tröôøng nhö MDF Gia Lai ñaõ gaây neân tình traïng oâ nhieãm nghieâm troïng, ñaëc bieät laø nguoàn nöôùc ôû vuøng haï löu soâng Ba. Nhöõng naêm tröôùc ñaây, nôi naøy ñöôïc bieát ñeán bôûi söï truø phuù cuûa nhöõng loàng caù nuoâi nhaân taïo thì ñeán nay ñaõ bò “xoaù soå” thaäm chí caù toâm töï nhieân treân ñoaïn haï löu naøy cuõng bò chaát haøng loaït vaø haøng traêm hecta hoa maøu coù nguy cô bò cheát heùo.( 25/06/2005). Sinh vaät coøn bò taùc ñoäng maïnh meõ caàn phaûi keå ñeán laø taøi nguyeân röøng. Hieän nay, nhaø maùy söû duïng chuû yeáu laø nguoàn goã khai thaùc töø Coâng ty troàng röøng Gia Lai, caùc laâm tröôøng, caùc hoä gia ñình treân ñòa baøn tænh… Khoái löôïng cung caáp cho nhaø maùy khoaûng 93.960m3/naêm öôùc tính dieän tích röøng troàng phaûi khai thaùc laø 1.117 ha vaø nhö theá möùc ñoä taùi troàng röøng ñöôïc tính toaùn trong moái töông quan vôùi khoái löôïng goã ñaõ khai thaùc vaø chi phí trung bình cho vieäc taùi sinh laø 500 USD/ha goàm caùc chi phí leân quan tôùi gioáng vaø vieäc chaêm soùc söï luaân phieân giöõa caùc khu röøng troàng phuø hôïp ñeå caân baèng suoát quaù trình laøm vieäc cuûa nhaø maùy laø 35 naêm. Ñieàu ñoù coù nghóa laø khai thaùc moãi 1m3 goã töø röøng troàng ñeå cung caáp cho nhaø maùy caàn phaûi troàng laïi moät dieän tích 143 m2. Cho raèng maät ñoä röøng troàng laø 700 caây/ha thì ñeå coù moät khoái goã tieâu thuï taïi nhaø maùy phaûi troàng ngay laäp töùc 10 caây. Giaû thieát 1 ha röøng troàng ñeán kyø khai thaùc cho 70m3, nhö vaäy ñeå coù 1000 m3 phaûi troàng 14,3 ha röøng. Tuy nhieân, tính ñeán nay naêng suaát cuûa coâng ty vaãn chöa ñaït ñeán 70m3/ha nhö caùc ñôn vò khaùc vì theá, ñaõ xaûy ra tình traïng thieáu nguoàn nguyeân lieäu vaø chöa thöïc hieän toát chöông trình phuû xanh ñaát troáng ñoài nuùi troïc nhö muïc tieâu ñaõ ñeà ra. 4.6.5 Taùc ñoäng leân kinh teá cuûa nhaø maùy Caùc chi phí phaûi chi traû cho cô quan thanh tra moâi tröôøng seõ taêng leân khi nhaø maùy chöa xaây döïng vaø caûi taïo heä thoáng xöû lyù chaát thaûi cho caùc nguoàn gaây oâ nhieãm. Chi phí naøy seõ tính theâm vaøo giaù caû cuûa saûn phaåm, hôn nöõa nhu caàu thò tröôøng, thò hieáu khaùch haøng cuõng raát quan taâm nhieàu khía caïnh saûn xuaát gaén keát vôùi thaân thieän moâi tröôøng. Do ñoù, saûn phaåm cuûa nhaø maùy giaûm daàn khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng vaùn sôïi eùp maëc duø, coù theå chaát löôïng vaø quy caùch saûn phaåm cuûa coâng ty vaãn khoâng thua keùm baát cöù moät saûn phaåm naøo khaùc treân thò tröôøng.Vì vaäy heä thoáng xöû lyù chaát thaûi ñöôïc quan taâm leân haøng ñaàu ñoái vôùi coâng ty hieän nay. 4.6.6 Taùc ñoäng leân söùc khoeû coäng ñoàng Nhöõng ngöôøi coâng nhaân phaûi thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi laø caùc loaïi khí thaûi Formaldehyde, VOC, buïi, nhieät ñoä, tieáng oàn …Vì vaäy tình traïng söùc khoeû seõ bò giaûm suùt thaäm chí coù theå bò maéc phaûi moät soá caên beänh nhö : taêng huyeát aùp, caùc beänh veà heä thaàn kinh, veà hoâ haáp, veà tim maïch …Nhöõng chaát oâ nhieãm treân ñaây coù theå gaây töû vong khi noàng ñoâï cuõng nhö löu löôïng caùc chaát ñoäc haïi lôùn vöôït quaù noàng ñoâï cho pheùp. Nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy MDF cuõng nhö nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy laân caän ôû An Kheâ ñang taïo ra moät vuøng oâ nhieãm nghieâm troïng maø haøng vaïn ngöôøi daân ôû löu vöïc soâng Ba phaûi gaùnh chòu. Ñoù laø nguoàn nöôùc töôùi, sinh hoaït vaø laø nöôùc uoáng cuûa haàu heát cuûa haàu heát cö daân taïi khu vöïc naøy, hieän nay ñang trôû neân ñuïc ngaøu, hoâi tanh. Taïi khu vöïc suoái Voái haøng chuïc phuï nöõ ôû thò traán Koâng Chro bò xaåy thai do uoáng nöôùc soâng ñaõ bò oâ nhieãm. Vì theá, con soâng naøy khoâng coøn coù khaû naêng söû duïng vôùi muïc ñích naøy nöõa. ( 25/06/2005). Ñaëc bieät, caùc chaát phoùng xaï ñang ñöôïc söû duïng taïi nhaø maùyMDF Gia Lai khi söû duïng chuùng phaûi heát söùc thaän troïng neáu khoâng seõ xaûy ra nguy cô roø ræ caùc chaát phoùng xaï. Neáu khoâng tuaân thuû ñaày ñuû caùc qui ñònh veà chaát phoùng xaï do Nhaø nöôùc ban haønh vaø caùc qui taéc coâng ty ñeà ra ñaõ ban haønh seõ gaây haäu quaû khoân löôøng veà kinh teá vaø xaõ hoäi - CAÙC BIEÄN PHAÙP KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TAÏI NHAØ MAÙY MDF GIA LAI VAØ CAÙC MAËT HAÏN CHEÁ 5.1 CAÙC BIEÄN PHAÙP KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG ÑANG AÙP DUÏNG TAÏI NHAØ MAÙY MDF GIA LAI 5.1.1 Caùc giaûi phaùp coâng ngheä Coâng ngheä saûn xuaát cuûa nhaø maùy khaù hieän ñaïi coù nguoàn goác töø Chaâu AÂu (Thuïy Ñieån) döïa treân laäp trình PLC, caùc qui trình saûn xuaát laø hoaøn toaøn töï ñoäng neân vieäc vaän haønh maùy moùc khaù ñôn giaûn, kieåm soaùt toát hôn, vì vaäy seõ ít coù caùc söï coá xaûy ra hôn (tröø tröôøng hôïp maùy moùc veà vaán ñeà kó thuaät). Ñoàng thôøi, kieåm soaùt baèng coâng ngheä töï ñoäng hoaù giuùp cho Nhaø maùy MDF Gia Lai coù nhu caàu lao ñoäng ít hôn, ñoä chính xaùc cuûa caùc thoâng soá kieåm tra theo qui ñònh cao hôn, chaát löôïng saûn phaåm oån ñònh hôn vaø naêng suaát lao ñoäng caûi thieän. Döôùi goùc ñoä moâi tröôøng, ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh (pheá phaåm trong quaù trình saûn xuaát,…) thaáp hôn caùc coâng ngheä thuû coâng hoaëc baùn töï ñoäng khaùc. Nöôùc ñöôïc laáy töø suoái Daáu qua heä thoáng xöû lyù caën lô löûng baèng phöông phaùp keo tuï baèng pheøn nhoâm, qua beå laéng ñeå loaïi caën. Sau ñoù, ñeán heä thoáng loïc aùp (sô caáp vaø thöù caáp) Nöôùc caáp sau xöû lyù ñöôïc bôm vaøo beå chöùa 200m3 cung caáp cho daây chuyeàn saûn xuaát. Xöû lyù nöôùc caáp cho loø hôi, heä thoáng laøm maùt. Ñaây cuõng laø nhaân toá quan troïng giaûm caùc nhaân toá nhö ñoä cöùng… coù trong nöôùc caáp aûnh höôûng ñeán heä thoáng loø hôi vaø heä thoáng laøm maùt caùc thieát bò ñoäng cô, naâng cao hieäu suaát thu hoài nhieät, giaûm hao phí naêng löôïng trong quaù trình vaän haønh loø. Daàu FO tröôùc ñoát ñöôïc thöïc hieän hai quaù trình gia nhieät ban ñaàu laø gia nhieät baèng ñieän vôùi daây Mayso coâng suaát 75Kw, tieáp theo hôi nöôùc laáy töø loø hôi ñeå pha loaõng daàu laøm giaûm ñoâï nhôùt cuûa daàu FO, taêng hieäu suaát söû duïng daàu do quaù trình chaùy hoaøn toaøn, giaûm hao phí nhieân lieäu. Loø hôi vöøa ñoát daàu FO coù haøm löôïng S = 2,91%, vöøa ñoát buïi vaùn töø khaâu chaø nhaùm vaø khaâu caét caïnh neân giaûm ñöôïc löôïng daàu ñoát. Taän duïng nguoàn nhieät töø khoùi thaûi ñeå saáy khoâng khí tröôùc khi caáp vaøo loø ñoát, vöøa giaûm söï thaát thoaùt nhieät ra khoûi loø ñoát vöøa giaûm, nhieät ñoâï thoaùt ra ngoaøi moâi tröôøng qua oáng khoùi. Thu hoài nöôùc ngöng töø khaâu saáy vaø eùp goùp phaàn tieát kieäm nöôùc caàn duøng, giaûm nhieân lieäu ñoát, giaûm naêng löôïng ñieän caàn phaûi cung caáp vaø giaûm löu löôïng, noàng ñoä khí thaûi ra moâi tröôøng. Khi coù theå, khaâu chaø nhaùm ñöôïc thöïc hieän theo yeâu caàu caáp lieäu cho loø hôi neân seõ giaûm tieâu hao nhieân lieäu, haïn cheá buïi thaûi boû ra ngoaøi moâi tröôøng. Phöông phaùp tuaàn hoaøn laïi nöôùc thaûi ôû khaâu röûa daêm moät phaàn laøm giaûm löu löôïng nöôùc thaûi ra moâi tröôøng vaø tieát kieäm nöôùc söû duïng. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc xaây döïng töø khi nhaø maùy ñang trong döï aùn goàm 3 beå 2 beå laéng vaø moät beå yeám khí. Söû duïng keo coù haøm löôïng Urea Formaldehyde (UF) giaûm daàn cuûa nhaø saûn xuaát cung caáp trong saûn xuaát vaùn sôïi eùp, cuï theå keo Better coù haøm löôïng Formaldehyde töï do giaûm töø 1,5% xuoáng coøn 1,2%. Ñoù cuõng laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong vieäc giaûm thieåu caùc loaïi khí ñoäc haïi, goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng laøm vieäc. Heä thoáng huùt buïi taïi khu vöïc chaø nhaùm coù hieäu suaát khaù cao treân 80 – 90% ñoái vôùi loaïi buïi thoâ (coù kích lôùn) goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng laøm vieäc cho ngöôøi coâng nhaân vaø haïn cheá buïi vaùn lô löûng trong moâi tröôøng khoâng khí. Heä thoáng thoâng gioù, goàm 26 quaït thoâng gioù coâng nghieäp, ñaõ ñöôïc laép ñaët nhaèm ñieàu hoaø khoâng khí taïi caùc phaân xöôûng töø khaâu traõi thaûm ñeán chaø nhaùm. Heä thoáng xöû lyù buïi khoùi loø hôi baèng phöông phaùp vaät lyù, söû duïng nöôùc ñeå laéng buïi töø khoùi loø vaø phöông phaùp naâng cao chieàu cao oáng khoùi cuõng laø moät trong nhöõng phöông phaùp giaûm bôùt moät phaàn caùc chaát thaûi ra moâi tröôøng khoâng khí xung quanh nhaø maùy vaø khu vöïc laân caän. Nhaø maùy trong quaù trình saûn xuaát khoâng ngöøng kieåm soaùt caùc thaønh phaàn, tyû leä ñeå ñöa ra caùc möùc nguyeân nhieân lieäuvaø hoaù chaát phuø hôïp vôùi töøng kích côõ vaùn, traùnh tieâu hao laõng phí . Ñaây cuõng laø bieän phaùp coù yù nghóa ñoãi vôùi vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng coù hieäu quaû. ÔÛ khaâu traûi thaûm coù heä thoáng quaït huùt thu laïi moät löôïng sôïi dö thöøa ñöa thuøng chöùa sôïi ñeå taän duïng trôû laïi. 5.1.2 Bieän phaùp quaûn lyù haønh chính Hieän nay nhaø maùy chöa thöïc hieän caùc bieän phaùp quaûn lyù haønh chính naøo ñeå kieåm soaùt oâ nhieãm neân söï quan taâm vaø nhaän thöùc veà baûo veä moâi tröôøng coøn raát haïn cheá. 5.1.3 Bieän phaùp hoã trôï Taïo ra saûn phaåm goã nhaân taïo thay theá cho goã töï nhieân, ñaûm baûo nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu, giaûm saûn löôïng khai thaùc goã röøng vaø tieán tôùi ñoùng cöûa röøng töï nhieân. Ñieàu naøy coù yù nghóa ñoái vôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng vaø baûo toàn ña daïng sinh hoïc. Nhaø maùy ñaõ thu gom caùc loaïi pheá phaåm nhö : vuïn goã, muøn, boät vaùn (chaø nhaùm)… baùn cho nhaø maùy gaïch ñaây cuõng laø moät bieän phaùp coù yù nghóa veà maët moâi tröôøng trong vieäc giaûm thieåu chaát thaûi raén cuûa nhaø maùy. Nhaø maùy ñaõ trang bò cho coâng nhaân caùc loaïi muõ vaø moät soá vaät duïng baûo hoä lao ñoäng cho taát caû moïi ngöôøi coâng nhaân trong nhaø maùy ñeå traùnh caùc tai naïn lao ñoäng xaûy ra. Thöïc hieän baûo döôõng ñònh kyø1 laàn/thaùng caùc loaïi maùy moùc, thieát bò vaø caùc ñoäng maø trong quaù trình saûn xuaát ñöôïc giaùm saùt vaø ghi cheùp laïi. Coâng vieäc naøy seõ giaûm thieåu caùc söï coá coù theå xaûy ra trong quaù trình saûn xuaát. 5.2 PHAÂN TÍCH CAÙC MAËT HAÏN CHEÁ CUÛA CAÙC BIEÄN PHAÙP GIAÛM THIEÅU KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TAÏI NHAØ MAÙY MDF GIA LAI Heä thoáng xöû lyù nöôùc caáp cho sinh hoaït vaø nöôùc laøm meàm ñöôïc vaän haønh theo kinh nghieäm cuûa ngöôøi coâng nhaân, hieän nay nhaø maùy khoâng coù ñieàu kieän, cuõng nhö caùc thieát bò ñeå tieán haønh caùc thí nghieäm kieåm tra chæ tieâu nöôùc ñaàu vaøo cuõng nhö ñaàu ra cuûa quaù trình xöû lyù neân coù theå chaát löôïng nöôùc caáp cho loø hôi vaø laøm maùt khoâng ñaûm baûo veà tieâu chuaån cuûa ñoä cöùng ñaõ khöû ( ngoaïi tröø luùc nhaø maùy trong giai ñoaïn chaïy thöû). Nöôùc röûa daêm ñöôïc tuaàn hoaøn trôû laïi nhöng phaàn loïc ñaát caùt nöôùc thaûi ra khaù nhieàu neân phaàn tuaàn hoaøn trôû laïi coù theå tích nhoû so vôùi löôïng ban ñaàu. Beå laéng/loïc chæ coù taùc duïng loïc ñaát caùt vaø boâng caën noåi hoaøn toaøn khoâng coù taùc duïng xöû lyù neân nöôùc thaûi raát baån neân chu kyø taùi söû duïng ngaén, vì theá maø löu löôïng nöôùc thaûi taêng theo nhòp ñoä saûn xuaát cuûa nhaø maùy. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi toång theå cuûa nhaø maùy Tuy nhieân, hieän nay heä thoáng naøy haàu nhö khoâng coù khaû naêng xöû lyù vaø trôû thaønh nhöõng beå chöùa nöôùc thaûi töø ñoù xaû tröïc tieáp ra nguoàn tieáp nhaän laø suoái Ñaù Baøn. Thaùp giaûi nhieät nöôùc laøm maùt ñöôïc tuaàn hoaøn töï nhieân, vì vaäy hieäu quaû thaáp neân nhieät ñoä nöôùc cao coøn khoaûng 40 – 500C. ÔÛ khaâu chaø nhaùm vaø traõi thaûm, löôïng buïi tinh (coù theå laø buïi hoâ haáp) khoâng ñöôïc quan taâm ñeå xöû lyù. Maëc duø ñaõ coù noå löïc trong vieäc haïn cheá söû duïng caùc loaïi keo coù haøm löôïng Urea Formandehyde töï do giaûm daàn veà soá löôïng vaø haøm löôïng, tuy nhieân theo ñaùnh giaù veà maët caûm quan laø moâi tröôøng cuõng khoâng ñöôïc caûi thieän ñaùng keå. Heä thoáng thoâng gioù taïi khu vöïc eùp – saáy laøm vieäc khoâng hieäu quaû neân moâi tröôøng taïi khu vöïc naøy haàu nhö khoâng ñöôïc caûi thieän. Vieäc ñoát boät chaø nhaùm vaø vuïn vaùn coù theå sinh ra nhöõng loaïi khí khaùc coù theå ñoâïc haïi hôn tuy ñieàu ñoù coù lôïi veà maët kinh teá. Chaø nhaùm laøm vieäc theo cheá ñoä loø ñoát seõ khoâng ñaûm baûo naêng suaát vaùn thaønh phaåm vì theá khi nhu caàu saûn phaåm lôùn, khoái löôïng boät chaø nhaùm taêng leân loø hôi söû duïng khoâng heát phaûi thaûi boû moät khoái löôïng khaù lôùn. Vieäc baùn chaát thaûi vuïn, muøn goã cho nhaø maùy gaïch, tröôùc maét laø giaûm thieåu khoái löôïng chaát thaûi raén cho nhaø maùy gaïch vaø giaûi quyeát moät phaàn nhieân lieäu ñoát cho hoï, tuy nhieân thöïc chaát ñaây laø moät caùch dòch chuyeån oâ nhieãm töø nôi naøy ñeán nôi khaùc. Chaát thaûi raén khoâng ñöôïc thu gom trieät ñeå, tình traïng vaát raùc sinh hoaït böøa baõi coøn xaûy ra khi ngöôøi coâng nhaân laøm ca 3 (22h – 6h). Tieáng oàn xaûy ra ôû caùc coâng ñoaïn: Vaän chuyeån nguyeân lieäu vaøo baõi, vaän chuyeån saûn phaåm xuaát kho ñi caùc nôi. Ñaëc bieät, hoaït ñoäng taïi khu vöïc baêm daêm gaây ra tieáng oàn lôùn nhaát, moät phaàn ôû nhaø röûa daêm vaø ñoát loø hôi. Ngoaøi ra, hoaït ñoäng cuûa caùc thieát bò nhö quaït, maùy khí neùn, maùy caét, maùy eùp nhieät, maùy chaø nhaùm, caùc loaïi xe xuùc ñoå, caùc xe naâng cuõng goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc taïo ra tieáng oàn trong khu vöïc nhaø maùy. Vaán ñeà veà söû duïng caùc chaát phoùng xaï chöa ñöôïc tuyeân truyeàn roäng raõi trong nhaø maùy veà: ñaëc tính nguy haïi, caùch phoøng ngöøa trong quaù trình vaän haønh, söûa chöõa maùy moùc, thieát bò vaø tröôøng hôïp söï coá xaûy ra roø ræ phoùng xaï… Vaán ñeà moâi tröôøng taïi nhaø maùy ñaùng quan taâm hieän nay laø nöôùc thaûi töø khaâu röûa daêm vaø khoâng khí trong caùc phaân xöôûng - nôi maø hôi Ureâ Formandehyde töï do coù trong keo ñöôïc phaùt thaûi vaøo moâi tröôøng chuû yeáu laø töø khaâu nghieàn daêm vaø eùp nhieät. - ÑEÀ XUAÁT CAÙC BIEÄN PHAÙP SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN TRONG SAÛN XUAÁT TAÏI NHAØ MAÙY VAÙN EÙP MDF GIA LAI 6.1 TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN XUAÁT Nhaø maùy vaùn sôïi eùp MDF saûn xuaát caùc loaïi vaùn vôùi caùc kích côõ khaùc nhau veà chieàu daøy cuï theå laø Daøi* Roäng * Daøy = 2.440 * 1.880* (0,6 - 3) mm. Tuy nhieân tình hình saûn suaát hieän nay vaùn coù chieàu daøy 15mm, moät ñôït saûn suaát (1 thaùng) saûn suaát khoaûng 700m3ñöôïc töø caùc ñôn ñaët haøng. Sô ñoà 1.6 Coâng ngheä saûn xuaát vaùn sôïi eùp MDF Goã troøn (baïch ñaøn, thoâng, keo, cao su, ñieàu, bôøi lôøi ….) laø nguyeân lieäu ñaõ boùc voû saün tröôùc khi vaän chuyeån ñeán nhaø maùy. Baêm daêm goã vaø daêm coù kích thöôùc lôùn ñöôïc chuyeån tôùi maùy baêm ñeå taïo thaønh maûnh sau ñoù theo baêng chuyeàn tôùi boä phaän saøng. Saøng daêm laø boä phaän coù chöùc naêng taùch kim loaïi nhôø boä phaän töø tính ñoàng thôøi loaïi boû nhöõng loaïi daêm khoâng ñuùng kích côõ. Daêm lôùn baêm trôû laïi, daêm nhoû ñöôïc loaïi ra. Röûa daêm laø coâng vieäc laøm saïch daêm taùch caùt baån vaø caùt soûi cuõng nhö kim loaïi ÔÛ ñaây nöôùc röûa daêm ñöôïc cung caáp töø heä thoáng caáp nöôùc cuûa nhaø maùy vaø ñöôïc tuaàn hoaøn ñeå söû duïng trôû laïi. Sau ñoù qua heä thoáng bôm vaø ñöôøng oáng, daêm ñöôïc taùch nöôùc vaø chuyeån ñeán boä phaän haáp daêm. Haáp daêm daêm ñöôïc haáp baèng hôi nöôùc quaù nhieät, tuyø theo töøng loaïi goã maø nhieät ñoä vaø aùp suaát coù khaùc nhau. Daêm ñöôïc laøm meàm taïo ñieàu kieän cho maùy nghieàn laøm vieäc deã daøng hôn. Nghieàn daêm daêm trong traïng thaùi aùp löïc lôùn ñöa vaøo vaøo maùy nghieàn baèng truyeàn taûi truïc vít .Trong quaù trình naøy wax (moät chaát töông töï nhuõ töông) ñöôïc bôm tröïc tieáp vaøo vôùi daêm nhaèm laøm giaûm ma saùt giöõa daêm vaø maùy nghieàn ,baûo veä caùc sôïi goã khoûi bò xöôùc vaø taêng khaû naêng chòu aåm cuûa vaùn sau naøy. Troän keo Tuyø theo loaïi vaùn saûn xuaát maø söû dung keo hay caùc phuï gia khaùc. Keo ñöôïc pha troän vôùi nöôùc theo tæ leä nhaát ñònh bôûi heä thoáng pha troän töï ñoäng sau ñoù ñöôïc phun vaøo oáng vaän chuyeån sôïi. Saáy sôïi : Caùc sôïi goã ñaõ troän keo ñöôïc khí noùng aùp löïc cao trong ñöôøng oáng vaø saáy theo chieàu daøi ñöôøng oáng. Nguoàn nhieät cung caáp cho heä thoáng saáy laø loø hôi, löôïng hôi caàn thieát ñeå ñoát noùng khoâng khí trong ñöôøng oáng ñöôïc ñieàu chænh ñeå duy trì nhieät ñoä saáy theo yeâu caàu vaø ñoä aåm coøn laïi cuûa sôïi goã sau khi saáy. Trong suoát heä thoáng saáy coù laép ñaët thieát bò phaùt hieän tia löûa vaø baùo chaùy daäp chaùy töï ñoäng. Cuoái ñöôøng oáng saáy taïi silo taùch sôïi vaø hôi aåm thoaùt ra ngoaøi coù laép ñaët boä loïc khí ñeå giaûm thieåu sôïi goã thoaùt ra ngoaøi vaø ôû ñaây coøn coù thieát bò ño ñoä aåm cuûa sôïi vaø töï ñoäng loaïi boû sôïi bò voùn cuïc. Sôïi goã ñaõ saáy khoâ ñöôïc chuyeån tieáp tôùi thuøng chöùa sôïi baèng truïc vít ñeå chuaån bò traõi thaûm. Traõi thaûm :Töø thuøng chöùa sôïi ñöôïc naïp vaøo thieát bò traõi thaûm .Ñaây laø khaâu heát söùc quan troïng trong daây chuyeàn saûn xuaát vaùn MDF. Moät heä thoáng hoaøn chænh phun sôïi goã, kieåm tra chieàu cao vaø tyû troïng ñeå ñieàu chænh cho vieäc traûi thaûm sôïi lieân tuïc vôùi löôïng sôïi tyû troïng vaø chieàu daøy thaûm ñoàng ñeàu treân toaøn boä thaûm sôïi caû chieàu doïc vaø chieàu ngang.Heä thoáng con laên seõ gaït bôùt vaø ñieàu chænh ñoä daøy thaûm, sôïi goã thöøa seõ ñöôïc huùt trôû laïi thuøng chöùa. Thaûm sôïi ñöôïc traûi treân baêng taûi daøi chaïy lieân tuïc phía döôùi coù heä thoáng huùt chaân khoâng laøm cho caùc sôïi goã naèm eùp xuoáng, phaân boå ñeàu sôïi treân toaøn boä sôïi vaø giaûm bôùt chieàu cao cuûa sôïi. EÙp sô boä : Thaûm sôïi ñöôïc ñöa vaøo maùy eùp sô boä daïng baêng taûi chaïy lieân tuïc giöõa caùc rulo eùp. Luùc ñoù chieàu daøy thaûm giaûm bôùt ñi so vôùi luùc traõi thaûm .Taùc duïng cuûa eùp sô boä laø taïo söï lieân keát ban ñaàu giöõa caùc sôïi goã vaø thaûm sôïi coù ñoä cöùng nhaát ñònh ñaûm baûo cho vieäc cöa caét ngang, xeùn caïnh vaø vaän chuyeån vaøo maùy eùp nhieät. Caét thaønh taám : Sau khi eùp sô boä taám thaûm ñöôïc caét hai caïnh 2 beân vaø caét theo chieàu daøi chæ ñònh. Hai cöa caét caïnh coù theå ñieàu chænh theo chieàu roäng cuûa vaùn cöa caét ngang di ñoäng laøm vieäc khi baêng chuyeàn chôû vaùn vaãn chaïy. Sau heä thoáng caét laø heä thoáng taêng toác vaùn naïp boä phaän phoâi ñeå ñöa vaøo maùy eùp . EÙp nhieät :Söû duïng maùy eùp thuyû löïc nhieàu taàng, caùc taám thaûm theo baêng chuyeàn tôùi boä phaän caáp phoâi maùy eùp. Khi maùy eùp môû,boä phaän caáp phoâi ñaåy vaùn trong maùy eùp ra vaø naïp caùc caùc taám thaûm vaøo trong maùy eùp, maùy eùp söû duïng hôi nöôùc aùp löïc, toác ñoä eùp ,thôøi gian eùp phuï thuoäc vaøo tæ troïng vaø ñoä daøy cuûa vaùn. Laøm nguoäi : Caùc taám vaùn ñöôïc ñöa tôùi thieát bò laøm nguoäi kieåu baùnh guoàng Caét theo kích côõ : Heä thoáng caét goàm 2 cöa ñóa caét caïnh vaø caét ngang, 2 cöa di ñoäng vaø 2 cöa coá ñònh khoaûng caùch giöõa 2 cöa song song coù theå ñieàu chænh theo kích thöôùc saûn phaåm yeâu caàu .Vaùn sau ñoù döa vaøo kho ñeå ñaûm baûo tính oån ñònh cuûa vaùn Ñaùnh nhaün (chaø nhaùm) : Vaùn ñöôïc xeáp leân xe naâng vaø xeáp leân heä thoáng caáp phoâi töï ñoäng ñaåy vaùn vaøo maùy chaø. Maùy chaø laø loaïi baêng roäng coù phaàn chaø thoâ sau ñoù chaø tinh ñoàng thôøi cho caû hai maët vaùn . 6.2 ÑÒNH MÖÙC NGUYEÂN LIEÄU, NAÊNG LÖÔÏNG VAØ HOAÙ CHAÁT Baûng 1.6 Soá lieäu ñònh möùc trung bình thaùng naêm 2004 cho 1m3 vaùn Stt Nguyeân nhieân vaät lieäu Ñôn vò tính Ñònh möùc/m3vaùn 1 Goã coù ñoä aåm Kg 1.600 2 Keo nöôùc Kg 125 3 Nhuõ töông (Wax) Kg 19 4 Daàu FO Kg 90 5 Ñieän Kw 303 Nguoàn Phoøng Keá Hoaïch - Thò tröôøng, nhaø maùy MDF Gia Lai, 2005. Baûng 2.6 Soá lieäu ñònh möùc thaùng 3 naêm 2005 cho 1m3vaùn Stt Nguyeân nhieân vaät lieäu Ñôn vò tính Ñònh möùc/m3 vaùn 1 Goã coù ñoä aåm Kg 1.600 2 Keo nöôùc Kg 130 3 Nhuõ töông (Wax) Kg 18 4 Daàu FO Kg 80 5 Ñieän kw 280 Nguoàn Phoøng Keá Hoaïch - Thò tröôøng, nhaø maùy MDF Gia Lai, 2005. 6.3 PHAÂN TÍCH VAØ ÑAÙNH GIAÙ NGUYEÂN NHAÂN PHAÙT THAÛI. 6.3.1 Caân baèng vaät lieäu vaø caùc hoaù chaát cho 1 m3 vaùn thaønh phaåm Khoái löôïng keo 130kg Ñaát caùt , kim loaïi ... vaøo1600kg Nghieàn daêm Saøng daêm Daêm baêm laïi laàn 2 :19 kg Vuïn, muøn loaïi ra 304kg kg Röûa daêm Haáp daêm Löôïng vuïn, muøn thaûi 2 kg Goã ñaàu vaøo1600kg Baêm daêm Löôïng vuïn, muøn thaûi 0,81kg Daêm baêm laïi laàn 2 :19 kg Khoái löôïng wax 18 kg Wax thaát thoaùt 1,5 kg Troän keo vaø wax Keo thaát thoaùt 15 kg Saáy sôïi Sô ñoà 3.6 Caân baèng vaät lieäu vaø caùc hoaù chaát cho 1 m3 vaùn thaønh phaåm EÙp nhieät Traûi thaûm Eùp sô boä Caét thaønh taám Ñoùng goùi Vuïn vaùn loaïi ra 24 kg Vuïn vaùn loaïi ra 146kg kg Chaø nhaùm(ñaùnh nhaün) Laøm maùt vaùn Caét theo kích thöôùc Daêm baêm laïi laàn 2 :19 kg Sô ñoà 3.6 Caân baèng vaät lieäu vaø caùc hoaù chaát cho 1 m3 vaùn thaønh phaåm (tt) 6.3.2 Caân baèng nöôùc cho 1 m3 vaùn thaønh phaåm 6.3.2.1 Caân baèng nöôùc ôû coâng ñoaïn röûa daêm goã Sô ñoà 4.6 Caân baèng nöôùc ôû coâng ñoaïn röûa daêm goã 6.3.2.2 Caân baèng nöôùc hôi vaø laøm maùt Sô ñoà 5.6 Caân baèng nöôùc hôi vaø laøm maùt 6.3.3 Caân baèng khoái löôïng vaø naêng löôïng ôû loø hôi. 6.3.3.1 Caân baèng khoái löôïng Nöôùc ngöng vaø nöôùc caáp töø bôm caáp cho loø hôi nhieät ñoä öôùc tính 700C Loø hôi coù coâng suaát 16T/h. Aùp suaát laøm vieäc lôùn nhaát laø 22 kg/cm2 = 21,7 bar Nhieät ñoä öùng vôùi aùp suaát taïi ñoù 3600C Nhö vaäy khoái löôïng nöôùc caàn cung caáp 16 m3/h. Vaäy caàn cung caáp nhieät löôïng 45.360.000 KJ Nhieät löôïng toång coäng cuûa hai nhieân lieäu 52770 KJ/kg. Thöïc teá nhaø maùy : Ñoát daàu FO trong 1h khoái löôïng laø 600 kg Vaäy nhieät löôïng sinh ra 25.662.000 KJ. Ñoát vuïn caét caïnh trong 1h 2610 kg. Nhieät löôïng sinh ra 26.100.000 KJ. Nhieät löôïng toång coäng 51.762.000 KJ Nhieät löôïng thaát thoaùt 6.000.000 KJ. Toån thaát nhieân lieäu chính 141kg/h. Khoái löôïng cuûa daàu FO thaát thoaùt 33 kg/h. 6.3.3.2 Caân baèng naêng löôïng Loø hôi coù coâng suaát 16T/h. Aùp suaát laøm vieäc lôùn nhaát laø 22 kg/cm2 = 21,7 bar. Thöïc teá naêng löôïng hôi nöôùc ñöôïc söû duïng ôû caùc coâng ñoaïn nhö sau : STT Coâng ñoaïn Löu löôïng hôi (T/h) 1 Haáp, nghieàn daêm 5,1 2 Saáy sôïi 6,7 3 EÙp nhieät 1,2 Toång löu löôïng hôi söû duïng cho taát caû caùc coâng ñoaïn laø 13T/h. Nhö vaäy hieäu suaát ñaït ñöôïc treân 80% Toång thaát thoaùt naêng löôïng töø quaù trình ñoát loø vaø nhieät löôïng toån thaát treân ñöôøng daãn tôùi caùc coâng ñoaïn nghieàn, saáy vaø eùp laø 20%. 6.3.4 Ñòùnh giaù doøng thaûi Baûng 6.3 Ñònh giaù doøng thaûi Doøng thaûi Ñaëc tính doøng thaûi Ñònh giaù nguyeân nhieân, vaät lieäu thaát thoaùt Vuïn muøn töø khaâu baêm vaø tuyeån daêm. - Buïi thoâ - Chaát thaûi raén - Tieáng oàn - Hao phí 304,81kg goã/m3vaùn. - Chi phí do maát maùt nguyeân lieäu : 129.854ñ/m3vaùn. - Chi phí ñieän naêng hao toán trong 1h saûn xuaát 4410ñ/ m3vaùn. Khaâu röûa, haáp daêm: - Nöôùc thaûi - Vuïn daêm öôùt - Nguyeân lieäu tieâu hao 2kg - Chi phí do maát maùt nguyeân lieäu : 850ñ/m3vaùn. Troän keo vaø wax - Khí UF töï do - Chaát thaûi raén + Keo 15 kg, giaù trung bình 2 loaïi keo 5.600 ñ/kg. + Wax 1,5 kg, giaù 9.3000 ñ/kg. - Chi phí do maát maùt hoaù chaát : 84000 ñ + 13950 ñ = 97.950 ñ Khaâu nghieàn, saáy, traõi thaûm, eùp nhieät, caét caïnh vaø chaø nhaùm (ñaùnh nhaün) - Haøm löôïng Formaline - VOCs (caùc hôïp chaát höõu cô bay hôi) . - Buïi laéng ñoïng (PM condensible) Vaät lieäu maát maùt khoâng ñaùng keå vì ñöôïc taän duïng laøm nguyeân lieâïu ñoát loø Loø hôi ñoát daàu FO vaø vuïn vaùn. - Chöùa nhieân lieäu khoâng chaùy heát - Chöùa caùc loaïi khí thaûi -SOx mg/m3 -CO mg/m3 -NO2 mg/m3 -HC -Aldehyde Hao phí nhieân lieäu : 33kg/h Giaù daàu FO 3.770ñ/kg. Chi phí do maát maùt nhieân lieäu trong 1h : 33kg/h 3770 ñ/kg = 12450 ñ. 6.3.5 Phaân tích caùc nguyeân nhaân cuûa doøng thaûi vaø caùc giaûi phaùp SXSH 6.3.5.1 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát chính Baûng 4.6 caùc giaûi phaùp ñeà xuaát ñoái vôùi caùc quaù trình saûn xuaát chính Doøng thaûi Nguyeân nhaân Giaûi phaùp SXSH Khaâu baêm vaø tuyeån daêm: -Vuïn muøn. - Buïi thoâ. - Tieáng oàn vaø rung ñoäng. - Choïn loïc ñeå loaïi boû taïp chaát (ñaát caùt, kim loaïi vaø vuïn muøn) khoâng ñuû tieâu chuaåntröôùc khi baêm. - Do ñoäng cô cuûa caùc maùy cöa, caét gaây ra tieáng oàn lôùn. - Buïi töø caùc vuïn muøn do saøng loïc, quaù trình baêm goã. - Thu gom, saøng loïc, choïn ra caùc loaïi vuïn laøm nguyeân lieäu nhaø maùy goã daêm, boät giaáy... - Söû duïng vaät lieäu boïc caùch aâm cho ñoäng cô. - Thay theá caùc duïng cuï caùch aâm toát hôn cho ngöôøi coâng nhaân. - Taêng cöôøng heä thoáng caây xanh ôû caùc khu vöïc naøy. Khaâu röûa, haáp daêm: Vuïn daêm öôùt Phaûi tieáp tuïc loaïi caùc vuïn daêm trong quùa trình röûa vaø taùch nöôùc. Thu gom, phôi hong khoâ laøm nguyeân lieäu cho nhaø maùy vaùn daêm. Troän keo vaø wax : Chaát thaûi raén - Rôi vaõi do bôm keo vaø wax leân boàn chöùa. - Do ñöôøng oáng daãn keo vaø wax bò roø ræ. - Chuù yù caùc thao taùc bôm keo leân boàn chöùa ñeå traùnh rôi vaõi. - Söûa chöõa, thay theá caùc ñöôøng oáng daãn keo . Khaâu nghieàn, saáy, traõi thaûm, eùp nhieät, caét caïnh vaø chaø nhaùm( ñaùnh nhaün): - Buïi tinh. - Khí UF- Ureâ Formaldehyde (hôi cay). - Chaát thaûi raén. - Hieäu suaát cuûa Cyclone thu buïi chæ coù ôû coâng ñoaïn chaø nhaùm vaø chæ coù taùc duïng thu buïi thoâ, haït buïi tinh coù kích thöôùc nhoû töø 10 -2,5 lô löûng khoù nhìn thaáy. - Döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä vaø aùp suaát cao laøm bay hôi vaø thoaùt khí UF vaøo trong khoâng khí. - Caét phaàn dö thöøa vaø ñaùnh nhaün ñeå hoaøn chænh saûn phaåm. - Thay theá caùc loaïi keo coù haøm löôïng UF töï do thaáp hay loaiï keo chaát löôïng toát ít tieâu hao. - Naâng caáp heä thoáng thoâng gioù ñeå caûi thieän moâi tröôøng khoâng khí trong phaân xöôûng. - Giaûm chieàu daøy ñaùnh nhaün phuø hôïp cho töøng loaïi vaùn. 6.3.5.2 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän ñoái vôùi nöôùc coâng ngheä, laøm maùt vaø nöôùc thaûi Baûng 5.6 Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát ñoái vôùi vieäc söû duïng nöôùc Doøng thaûi Nguyeân nhaân Giaûi phaùp SXSH Sinh hoaït. - Cheá ñoä sinh hoaït cuûa ngöôøi coâng nhaân. - Nhaän thöùc veà taàm quan troïng - Thöïc haønh tieát kieäm nöôùc. - Söõa chöõa caùc loaïi van, khoaù bôm caáp. - Laép ñoàng hoà ño löu l