Đề tài Cơ sở lý luận về nghiệp vụ giao nhận hàng hóa nhập khẩu

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGHIỆP VỤ GIAO NHẬN HÀNG HÓA NHẬP KHẨU Khái niệm về người giao nhận Về người giao nhận, hiện tại chưa có một khái niệm thống nhất được Quốc tế công nhận. Theo Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội giao nhận thì “Người giao nhận là người lo toan để hàng hóa được chuyên chở theo hợp đồng ủy thác và hoạt động vì lợi ích của người ủy thác mà bản thân anh ta không phải là người vận tải”. Trong thương mại quốc tế, việc dịch chuyển hàng hóa từ người bán đến người mua thường phải trải qua nhiều hơn một phương thức vận tải với các thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu và những thủ tục khác liên quan. Vì vậy xuất hiện người giao nhận với nhiệm vụ thu xếp tất cả những vấn đề thủ tục và các phương thức vận tải nhằm dịch chuyển hàng hóa từ quốc gia này đến quốc gia khác một cách hợp lý và giảm thiểu chi phí. Theo Luật Thương mại năm 2005 của Việt Nam thì người giao nhận được định nghĩa như sau: Điều 164: Người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa là thương nhân có giấy chứng nhận kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hóa. 1.2 Khái niệm nghiệp vụ giao nhận Theo quy tắc mẫu của FIATA về dịch vụ giao nhận, dịch vụ giao nhận được định nghĩa như là bất kỳ loại dịch vụ nào liên quan đến vận chuyển, gom hàng, lưu kho, bốc xếp, đóng gói hay phân phối hàng hóa cũng như các dịch vụ tư vấn hay có liên quan đến các dịch vụ trên, kể cả các vấn đề hải quan, tài chính, mua bảo hiểm, thanh toán, thu thập chứng từ liên quan đến hàng hóa. Theo Luật Thương mại Việt Nam thì Giao nhận hàng hóa là hành vi thương mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa nhận hàng từ người gửi, tổ chức vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch vụ khác có liên quan để giao hàng cho người nhận theo sự ủy thác của chủ hàng, của người vận tải hoặc của người giao nhận khác. Nói một cách ngắn gọn, giao nhận là tập hợp những nghiệp vụ, thủ tục có liên quan đến quá trình vận tải nhằm thực hiện việc di chuyển hàng hóa từ nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng. Người giao nhận có thể làm các dịch vụ một cách trực tiếp hoặc thông qua đại lý và thuê dịch vụ của người thứ ba khác. Căn cứ vào vai trò của người giao nhận, chúng ta có thể hiểu hoạt động giao nhận là tập hợp các nghiệp vụ bao gồm từ việc chuẩn bị hàng hóa, kho bãi và các thủ tục liên quan đến việc dịch chuyển hàng hóa từ người bán đến người mua. Theo Luật Thương mại năm 2005 của Việt Nam thì dịch vụ giao nhận được định nghĩa như sau: Điều 163: Dịch vụ giao nhận hàng hóa là hành vi thương mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa nhận hàng từ người gửi, tổ chức vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch vụ khác có liên quan để giao hàng cho người nhận theo sự ủy thác của chủ hàng, của người vận tải hoặc của người làm dịch vụ giao nhận khác (gọi chung là khách hàng). Phân loại œ Căn cứ vào phạm vi hoạt động: Giao nhận quốc tế: là hoạt dộng giao nhận phục vụ cho các tổ chức chuyên chở quốc tế. Giao nhận nội địa (giao nhận truyền thống): là hoạt động giao nhận chỉ chuyên chở hàng hóa trong phạm vi một nước. œ Căn cứ vào nghiệp vụ kinh doanh: Giao nhận thuần túy: là hoạt động giao nhận chỉ bao gồm việc gửi hàng đi hoặc gửi hàng đến. Giao nhận tổng hợp: là hoạt động giao nhận ngoài họat động thuần túy còn bao gồm cả xếp dỡ, bảo quản hàng hóa, vận chuyển đường ngắn, lưu kho, lưu bãi,… œ Căn cứ vào phương tiện vận tải: Giao nhận hàng hóa bằng đường biển Giao nhận hàng không Giao nhận đường thủy Giao nhận đường sắt Giao nhận ô tô Giao nhận bưu điện Giao nhận đường ống Giao nhận vận tải liên hợp (Combined Transportation – CT), vận tải đa phương thức (Montimodal Transportation – MT). Ý nghĩa Để cho nền sản xuất xã hội phát triển một cách có hiệu quả, các nhà kinh tế học từ xưa đã đưa ra ý tưởng là chuyên môn hóa lao động. Phải có mối quan hệ hợp tác với nhau thông qua các hoạt động kinh tế mà quan trọng nhất là việc di chuyển tư bản, lao động và trao đổi hàng hóa giữa các khu vực, các quốc gia với nhau. Nhờ đó các quốc gia có thể mở rộng khả năng sản xuất và tiêu dùng của mình, đồng thời nâng cao đời sống nhân dân. Giao nhận là một khâu, một mắc xích quan trọng trong quá trình tái sản xuất ngành vận tải nói riêng và hoạt động xuất nhập khẩu nói chung, giúp cho việc lưu thông hàng hóa trên phạm vi toàn thế giới, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, thúc đẩy việc nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm. Mạng lưới giao nhận ngày càng phủ khắp toàn cầu và hoạt động nhộn nhịp. Các đại lý giao nhận cùng tạo một mạng lưới tương tự ở khắp các sân bay, cảng biển, các đầu mối vận tải, các thành phố,… đảm nhận một khối lượng lớn hàng hóa xuất nhập khẩu. Việc ra đời các công ty giao nhận giúp cho các nhà xuất nhập khẩu đơn giản được những vấn đề mà lẽ ra họ phải thực hiện. Công ty giao nhận mang tính chuyên môn hơn, do đó thời gian thực hiện công việc sẽ mau chóng hơn. 1.5 Vai trò và chức năng Công tác giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu là một khâu rất cần thiết trong việc thực hiện hợp đồng mua bán giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu, nó giúp cho hai bên có thể thực hiện đúng thời gian giao hàng theo đúng quy định của hợp đồng, đồng thời cũng giúp cho việc thông quan hàng hóa nhanh chóng hơn. Hiện nay sự trao đổi giao thương giữa các nước ngày càng phát triển, số lượng hàng ngày càng lớn và đa dạng, và Việt Nam cũng đang trên đường hòa nhập từng bước với sự phát triển nền Kinh tế Thế Giới. Đường lối đúng đắn của chính phủ đã và đang khuyến khích các công ty trong nước xuất khẩu, do đó lượng hàng xuất nhập khẩu ngày càng tăng và chủng loại ngày càng phong phú hơn, số lượng các công ty đăng ký kinh doanh ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều hợp đồng mua bán hàng hóa trong và ngoài nước được ký kết thúc đẩy nền kinh tế phát triển, đem lại nguồn ngoại tệ lớn cho ngân sách nhà nước và sự sống còn của đa số các công ty trong nước. Để thực hiện tốt và hoàn thành đúng hợp đồng thì không thể không nhắc đến vai trò của các công ty giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Cùng với sự phát triển về kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa, công tác giao nhận xuất nhập khẩu ngày càng trở nên quan trọng và số lượng nhân viên trong công tác giao nhận ngày một tăng giúp cho sự lưu thông hàng hóa trong và ngoài nước trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên giao nhận là một việc làm tương đối phức tạp, đòi hỏi người làm giao nhận phải có kiến thức chuyên môn và sự năng động nhanh nhẹn. Nếu một nhân viên giao nhận yếu về nghiệp vụ thì có khi lô hàng sẽ bị chậm trễ và dẫn đến nhiều khó khăn như: giao nhận hàng chậm. Điều này sẽ làm cho doanh nghiệp hay chủ hàng thiếu nguyên vật liệu để sản xuất, không có hàng để bán ra thị trường trong khi thị trường đang khan hiếm, hoặc phải đóng tiền lưu kho, lưu bãi,… Quy trình giao nhận hàng hóa Nhập khẩu bằng đường biển theo lý thuyết P.GIAO NHẬN (Bộ phận Sales) KHÁCH HÀNG NHẬN CHỨNG TỪ LIÊN QUAN ĐẾN NHẬP KHẨU CHUẨN BỊ BỘ CHỨNG TỪ KHAI BÁO HẢI QUAN KIỂM HÓA NHẬN HÀNG TẠI CẢNG GIAO HÀNG CHO KHÁCH HÀNG THANH LÝ TỜ KHAI & GIAO HÀNG CHO K.HÀNG N.VIÊN GIAO NHẬN Bước 1 Bước 3 Bước 2 Bước 4 Bước 5 Bước 6 Bước 7 Bước 8 Bước 9 Sơ đồ 1.6: Quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu Phạm vi hoạt động Trừ trường hợp người gửi hàng hay người nhận hàng tự mình thực hiện giao nhận hàng hóa, làm các thủ tục và các loại giấy tờ có liên quan thì thông thường người giao nhận sẽ thay mặt cho người gửi hàng hoặc người nhận hàng đảm nhận tất cả, thậm chí cả việc vận chuyển hàng hóa. Người giao nhận có thể cung ứng dịch vụ thông qua các đại lý nước ngoài của mình, các chi nhánh hoặc cũng có thể sử dụng các dịch vụ này thông qua các nhà thầu phụ. œ Thay mặt người xuất khẩu Theo yêu cầu của người gửi hàng (người xuất khẩu), người giao nhận sẽ: Chọn tuyến đường, phương thức vận chuyển hay người chuyên chở thích hợp. Lưu cước với người chuyên chở đã chọn. Nhận hàng và cung cấp những chứng từ có liên quan như giấy chứng nhận đã nhận hàng chuyên chở,… Kiểm tra tất cả những điều khoản trong thư tín dụng cũng như những quy định của Chính phủ áp dụng cho việc giao hàng ở nước xuất khẩu, nước nhập khẩu, nước quá cảnh. Đóng gói hàng hóa phù hợp, thuận lợi cho việc chuyên chở đến nước nhập khẩu (trừ khi việc này đã được người gửi hàng thực hiện trước khi giao hàng cho người giao nhận). Thu xếp việc lưu kho hàng hóa khi cần. Cân đo hàng hóa Mua bảo hiểm cho hàng hóa nếu người gửi hàng yêu cầu. Vận chuyển hàng hóa đến ga, cảng và làm thủ tục khai báo Hải quan và các thủ tục khác có liên quan để giao hàng cho người chuyên chở. Thu xếp việc chuyển tải hàng hóa khi cần. Nhận vận đơn của người chuyên chở và giao hàng cho người gửi hàng. Giám sát việc vận chuyển hàng hóa đến người nhận hàng thông qua mối quan hệ với người chuyên chở và đại lý của người giao nhận ở nước ngoài. Ghi nhận những tổn thất và giúp đỡ người gửi hàng tiến hành khiếu nại với người chuyên chở khi có tổn thất xảy ra. œ Thay mặt người nhập khẩu Theo yêu cầu của người nhận hàng (người nhập khẩu), người giao nhận sẽ: Nhận hàng và kiểm tra các chứng từ có liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa. Nhận hàng của người chuyên chở và trả các cươc phí cần thiết nếu có. Tiến hành khai báo hải quan và các thủ tục có liên quan. Thu xếp việc lưu kho, quá cảnh hàng hóa khi cần. Giao hàng cho người nhận hàng. Giúp người nhận hàng giải quyết các khiếu nại nếu có. 1.8 Lợi ích của dịch vụ giao nhận đối với những doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu Việc sử dụng các dịch vụ giao nhận thường mang lại cho doanh nghiệp những lợi ích thiết thực như sau: Giảm thiểu được các rủi ro đối với hàng hoá trong quá trình vận chuyển. Người giao nhận thường có nhiều kinh nghiệm và kiến thức trong thuê phương tiện, nhất là tàu biển do họ thường xuyên tiếp xúc với các hãng tàu nên họ biết rõ hãng tàu nào là có uy tín, cước phí hợp lý, lịch tàu cụ thể,… Tiết kiệm được thời gian và chi phí phát sinh cho chủ hàng. Sử dụng dịch vụ giao nhận một mặt tạo điều kiện giảm nhân sự cho doanh nghiệp, nhất là khi việc giao nhận là không thường xuyên. Mặt khác do chuyên môn trong lĩnh vực này nên người giao nhận thường tiến hành các công đoạn một cách nhanh chóng nhất, tránh hiện tượng chậm trễ trong thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu. Trong trường hợp hàng hóa phải chuyển tải dọc đường thì người giao nhận đảm trách việc này, giúp cho doanh nghiệp không phải có người đại diện tại nước chuyển tải cũng như đảm bảo sao cho hàng hóa bị tổn thất là ít nhất nếu có trong quá trình chuyển tải hàng hóa. Người giao nhận có thể thay mặt doanh nghiệp (nếu được ủy quyền) để làm các thủ tục khiếu nại với người vận chuyển hoặc cơ quan bảo hiểm khi xảy ra tổn thất hàng hóa. Người giao nhận cũng có thể giúp doanh nghiệp ghi chứng từ hợp lý cũng như áp mã thuế (nếu hàng hóa thuộc loại chịu thuế) sao cho số thuế mà doanh nghiệp phải nộp là hợp lý và ở mức tối thiểu. Có thể nói sự phát triển của dịch vụ giao nhận ngày càng lớn rộng là do sự tiện lợi của dịch vụ này mang lại. Qua đó cho ta thấy tầm quan trọng của giao nhận trong xuất nhập khẩu, nó vừa mang tính chuyên môn vừa giảm được chi phí xuất nhập khẩu, làm cho sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh và giá cả thấp hơn. Như vậy giao nhận cũng góp phần vào việc kích thích người tiêu dùng và dẫn đến kết quả hoạt động của các công ty xuất nhập khẩu cũng phát triển. CHƯƠNG 2 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH QUỐC TẾ DELTA 2.1 Quá trình hình thành và phát triển œ Quá trình hình thành của công ty Công ty TNHH quốc tế Delta được thành lập vào tháng 6 năm 2000 theo Luật Doanh nghiệp năm 1999 tại Hà Nội. Tên công ty: CÔNG TY TNHH QUỐC TẾ DELTA Tên giao dịch: DELTA INTERNATIONAL CO.,LTD Trụ sở chính: 13N8A, đường Nguyễn Thị Thập, Phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Mã số thuế: 0101502542-008 Điện thoại: 8444 3556 3356 Fax: info@delta.vn Tài khoản ngân hàng: 106 2029 5605 010 – Techcombank Tân Bình. Công ty TNHH Quốc tế Delta là một trong những công ty hàng đầu hoạt động trong lĩnh vực kho bãi, giao nhận vận tải trong nước và quốc tế Lĩnh vực hoạt động: làm đại lý cho các doanh nghiệp logistics nước ngoài và cung cấp dịch vụ giao nhận nội địa và quốc tế: làm đại lý vận chuyển hàng hóa quốc tế, thủ tục hải quan, vận tải nội địa và quốc tế, kinh doanh thương mại, kinh doanh kho bãi. Thế mạnh của công ty là dịch vụ thủ tục hải quan: + Công ty đang chịu trách nhiệm về thủ tục hải quan và các thủ tục chuyên ngành khác cho các dự án lớn như: dự án viễn thông của Hanoi Telecom, Vinaphone, Mobiphone, Ericsson, Motorola, Hawei… + Là nhà ủy thác xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài như Mỹ, Tây Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… œ Quá trình phát triển của công ty Được thành lập vào tháng 6 năm 2000 tại thành phố Hà Nội. Ban đầu công ty là nhà cung cấp dịch vụ Logistics chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực quản lý cước hàng không tại sân bay Nội Bài. Tháng 3/2001 thành lập văn phòng đại diện tại Hải Phòng, nơi có cảng biển lớn nhất miền Bắc Việt Nam. Lúc này công ty gồm 16 nhân viên xử lý cước tàu biển trong xuất nhập khẩu hàng hóa nội địa và quốc tế. Được xếp vào top 10 đại lý hoạt động hiệu quả của hãng hàng không Việt Nam liên tục trong các năm 2004, 2005, 2006 và sẽ tiếp tục các năm sau nữa. Tháng 11/2002 thành lập chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh, cung cấp các dịch vụ logostics mở rộng trên toàn quốc. Tháng 12/2006, Delta trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội giao nhận Kho vận Việt Nam (VIFFAS – Vietnam Freight Forwarders Associations). Tháng 2/2007 Delta được công nhận là thành viên chính thức của Hiệp hội Vận tải giao nhận quốc tế (FIATA – International Federation of Freight Forwarders Associations). Trách nhiệm pháp lý chuyên môn của công ty được bảo vệ bởi công ty Bảo hiểm Bảo Minh. Đến nay, công ty hiện có chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh và văn phòng đại diện tại Hải Phòng, Bình Dương và Bắc Ninh với tổng số hơn 60 nhân viên. Nhằm mục đích mở rộng phạm vi hoạt động, tổ chức hoạt động marketing và cung ứng dịch vụ trên toàn quốc, công ty đang có kế hoạch thành lập văn phòng tại Đà Nẵng. œ Chi nhánh của công ty Delta Hồ Chí Minh 21/5 Trường Sơn, phường 4, quận Tân Bình, Tp Hồ Chí Minh. Tel: 848 6268 0406 Fax: 848 6268 0408 Email: sgn@delta.vn Delta Hải Phòng 63 Lê Thánh Tôn, Hải Phòng. Tel: 84 31 375 3191 Fax: 84 31 375 3192 Email: hpg@delta.vn Delta Bình Dương 15/2 Bình Đăng, Bình Hóa, Thuận An, Bình Dương. Tel: 84 650 3769 774 Fax: 84 650 3769 784 Email: bd@delta.vn Delta Bắc Ninh 585 Hoàng Quốc Việt, Đập Cầu, Bắc Ninh. Tel: 84 241 3816 770 Fax: 84 241 3816 771 Email: bn@delta.vn Loại hình doanh nghiệp: công ty trách nhiệm hữu hạn. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của công ty 2.1.1 Chức năng Dịch vụ khai thuê hải quan Dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu. Thực hiện chức năng đại lý hãng tàu và hãng hàng không. Vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu bằng xe tải và container. Nhận ủy thác hàng hóa xuất nhập khẩu. Kinh doanh thương mại. 2.2.2 Nhiệm vụ Bảo tồn và phát triển nguồn vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tăng cường duy trì đầu tư điều kiện vật chất nhằm tạo ra nền tảng phát triển vững chắc và lâu dài cho công ty. Đẩy mạnh chiến lược marketing để tìm kiếm khách hàng, tăng cường hợp tác với công ty trong nước và ngoài nước để khai thác dịch vụ. Duy trì và nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo niềm tin và uy tín cho khách hàng. Nâng cao trình độ cho nhân viên bằng cách tiếp nhận, trao đổi với thị trường giao nhận trong nước và ngoài nước. Luôn quan tâm, chăm lo giải quyết những vấn đề liên quan đến môi trường làm việc của công ty. Thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ đối với Đảng và Nhà nước, tuân thủ các chính sách, chế độ quản lý kinh tế, quản lý xuất nhập khẩu và giao dịch đối ngoại của Nhà nước. Thực hiện đầy đủ các cam kết trong hợp đồng giao nhận hàng hóa, hợp đồng vận chuyển hàng hóa, hợp đồng hợp tác… với các tổ chức, các thành phần kinh tế cả tư nhân. Tạo mối quan hệ tốt với hãng tàu, Hải quan, các cảng biển, sân bay… nhằm tranh thủ sự ưu đãi của họ nhằm tạo thêm nhiều thuận lợi cho công ty trong việc kinh doanh. 2.2.3 Quyền hạn Được chủ động giao dịch, ký kết hợp đồng vận chuyển hàng hóa và hợp đồng giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Được tham gia hội chợ triển lãm, tìm hiểu nhu cầu thị trường, quảng bá hàng hóa, các hoạt động dịch vụ trong và ngoài nước. Được quyền tố tụng trước các cơ quan tố tụng trước các cơ quan pháp luật đối với tổ chức, các cá nhân vi phạm các hợp đồng kinh tế, vi phạm lợi ích của công ty. Được vay vốn tại các ngân hàng trong và ngoài nước, huy động các nguồn vốn khác ở trong và ngoài nước để đầu tư và phát triển sản xuất kinh doanh theo chế độ pháp luật hiện hành. Cơ cấu tổ chức nhân sự của công ty 2.3.1 Bộ máy quản lý: GIÁM ĐỐC PHÓ GIÁM ĐỐC KINH DOANH PHÒNG KẾ TOÁN PHÓ GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH XNK PHÒNG XUẤT NHẬP KHẨU PHÒNG KINH DOANH BỘ PHẬN KINH DOANH BỘ PHẬN CHĂM SÓC KHÁCH HÀNG BỘ PHẬN CHỨNG TỪ BỘ PHẬN GIAO NHẬN PHÒNG MARKETING Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý Nhằm đảm bảo sự kết hợp hài hòa nguyên tắc chuyên môn hóa theo chức năng quản lý, công ty thực hiện loại hình tổ chức quản lý theo cơ cấu trực tuyến chức năng. Trong tổ chức tồn tại hai hệ thống kinh doanh dịch vụ, các bộ phận chức năng không có quyền ra lệnh cho các bộ phận khác tuyến. Các thông tin chỉ huy và thông tin phản hồi được truyền theo tuyến rất thích hợp cho hệ thống quản trị được vận hành nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. 2.3.2 Chức năng các phòng ban œ Giám đốc - Là người giữ chức vụ cao nhất trong công ty, nhân danh công ty để điều hành và quyết định mọi công việc liên quan đến hoạt động kinh doanh và chịu trách nhiệm trước cơ quan pháp luật về những quyết định đó. - Vạch ra những đường lối kinh doanh, tìm kiếm xu hướng kinh doanh mới để đạt được mức lợi nhuận cao nhất. - Chỉ đạo, điều hành, phân công công tác cho nhân viên công ty vfa kết hợp hài hòa công việc giữa các phòng ban, đồng thời những khoản dư liên quan đến việc mua tài sản cố định. - Kiểm tra và quản lý tình hình tài chính của công ty, trực tiếp đàm phán với khách hàng và ký hợp đồng. œ Phó giám đốc Là những người trực tiếp chỉ đạo thực hiện những hoạt động của phòng kinh doanh và phòng điều hành xuất nhập khẩu, đồng thời kiêm trưởng phòng kinh doanh và phòng điều hành. Là những người vạch ra kế hoạch, tổ chức triển khai chiến lược kinh doanh, trực tiếp giao dịch ký hợp đồng với khách hàng. Đồng thời, còn là người cố vấn tham gia đóng góp ý kiến về tổ chức bộ máy của công ty, bố trí nhân sự phù hợp với năng lực chuyên môn của từng thành viên. Ngoài ra, phó giám đốc cũng trực tiếp làm những lô hàng đặc biệt, những lúc nhiều hàng… œ Phòng kinh doanh Bộ phận kinh doanh: là tổ chức đàm phán, ký kết các hợp đồng về dịch vụ giao nhận – vận tải với đối tác, lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và lập các chiến lược marketing, tìm kiếm khách hàng. Bộ phận chăm sóc khách hàng: tư vấn cho khách hàng về nghiệp vụ xuất nhập khẩu, trả lời mọi thắc mắc của khách hàng trước, trong và sau khi làm hàng. œ Phòng xuất nhập khẩu Trực tiếp thực hiện nghiệp vụ xuất nhập khẩu hàng hóa. Gồm hai bộ phận: Bộ phận chứng từ: soạn thảo hồ sơ làm thủ tục hải quan và các công văn, chứng từ cần thiết khác để cho bộ phận xuất nhập khẩu hoàn thành tốt công việc được giao trong thời gian ngắn nhất. Thường xuyên theo dõi, nắm bắt kịp thời những thông tin về xuất nhập khẩu và những thay đổi của Nhà nước về thuế, hải quan quản lý, lưu trữ hồ sơ, chứng từ, công văn…Đồng thời liên lạc với khách hàng để tìm hiểu những thông tin cần thiết về lô hàng giúp cho bộ phận xuất nhập khẩu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Bộ phận giao nhận: tổ chức thực hiện các hợp đồng dich vụ giao nhận, tiếp nhận bộ chứng từ từ khách hàng để triển khai các hoạt động khai thuê Hải quan, đăng ký kiểm dịch, làm C/O, trực tiếp ra cảng làm hàng, nhận hàng, thuê phương tiện vận tải, giao hàng cho người nhập khẩu, trung chuyển hàng hóa từ cảng, kho bãi (cảng, sân bay) đến kho cảng riêng của các đơn vị xuất nhập khẩu trong và ngoài nước, và ngược lại từ kho của các đơn vị kinh doanh xuất khẩu ra cảng, sân bay để giao hàng. œ Phòng kế toán Theo dõi và cân đối nguồn vốn, hạch toán cho bộ phận kinh doanh, quản lý các hoạt động thu chi từ kết quả hoạt động sản xuất và cung ứng dịch vụ giao nhận vận tải, lập bảng báo cáo tài chính của từng thời kỳ trình giám đốc. Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp só liệu về số lượng lao động, thời gian lao động và kết quả lao động: tính lương, bảo hiểm xã hội và các khoản phụ cấp, trợ cấp, phân bổ tiền lương vào các đối tượng lao động. Nắm công nợ khách hàng – thu hồi công nợ. Quản lý công nợ của nhân viên giao nhận xuất nhập khẩu. £ Phòng marketing Đảm trách công tác nghiên cứu thị trường, đối thủ cạnh tranh và những yếu tố ngoại cảnh,.... để đưa ra những chiến lược thâm nhập thị trường và phát triển theo hướng phù hợp nhất với tình hình của công ty và thế giới. Cơ sở vật chất, kỹ thuật của công ty Cho đến nay, công ty đã có được một đội xe tải gồm 24 xe có tải trọng trung bình từ 1,5 đến 2,5 tấn. Tất cả các xe đều được trang bị đầy đủ thiết bị cần thiết, đặc biệt là khung xe được thiết kế giống như một container có chỗ để niêm phong, kẹp chì rất thích hợp để chuyên chở hàng hóa xuất nhập khẩu. Văn phòng của công ty được trang bị đầy đủ hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại như: máy vi tính, máy in, máy fax, máy photocopy, máy scan…đặc biệt là toàn bộ máy tính đều được nối mạng internet tốc độ cao nên thông tin được tiếp cận một cách nhanh chóng. 2.5 Tình hình hoạt động kinh doanh B¶ng 2.5: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DELTA (2005- 2009) §¬n vÞ: TriÖu VND N¨m ChØ tiªu 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (­íc) Doanh thu 28403 29308 32670 28678 34252 45000 Lîi nhuËn 2812 3157 4419 1926 2649 4500 Nép ng©n s¸ch 6821 7552 4820 4819 5114 5500 Tû suÊt LN (%) 9,90 10,77 13,49 6,72 7,73 10,00 Thu nhËp b×nh qu©n (triÖu ®ång/ng­êi) 2,1 2,25 2,5 2,47 2,7 3,1 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt c¸c n¨m cña DELTA Cã thÓ nãi n¨m 2005 vµ 2007 lµ nh÷ng mèc son trong ho¹t ®éng cña DELTA, doanh thu t¨ng rÊt cao, thu nhËp cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc ®¶m b¶o, ®ãng gãp kh¸ lín vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc, c¸c quü ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng ®­îc duy tr× mµ cßn ®­îc më réng, ®éi ngò lao ®éng cã tinh thÇn lµm viÖc h¨ng say, n¨ng ®éng. Tuy nhiªn, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan, dï doanh thu t¨ng ®Òu vµ kh¸ cao nh­ng tû lÖ l·i trªn doanh thu (ph¶n ¸nh tû suÊt lîi nhuËn cña c«ng ty) l¹i cã phÇn gi¶m sót trong hai n¨m trë l¹i ®©y. Xu h­íng nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong biÓu ®å sau: Víi møc t¨ng kh¸ cao vµo n¨m 2007, lÏ ra c«ng ty ph¶i ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan h¬n vµo n¨m 2008, nh­ng do nh÷ng biÕn ®éng trªn tr­êng quèc tÕ cã t¸c ®éng bÊt lîi ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty cïng c«ng t¸c qu¶n lý cßn ch­a ph¶i lµ tèi ­u nhÊt, tû suÊt lîi nhuËn ®· sôt gi¶m. Bªn c¹nh ®ã, c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t khiÕn cho DELTA cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n. Nh­ng nhê nh÷ng cè g¾ng cïng nh÷ng c¶i tæ kÞp thêi, ®ã lµ sù thay ®æi trong bé m¸y l·nh ®¹o, DELTA ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh tùu, triÓn väng ph¸t triÓn ngµy cµng kh¶ quan. C«ng ty ®· biÕt tËn dông lîi thÕ ®Ó kinh doanh kho, më réng ho¹t ®éng gom hµng, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, lµm ®¹i lý cho c¸c h·ng vËn t¶i lín cña n­íc ngoµi, h¬n thÕ cßn göi c¸n bé ®i ®µo t¹o, n©ng cao nghiÖp vô, tr×nh ®é chuyªn m«n. Nhê ®ã cã thÓ tin t­ëng r»ng DELTA sÏ cßn tiÕn xa trong lÜnh vùc nµy ë ViÖt Nam. CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG GIAO NHẬN HÀNG HÓA NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG BIỂN TẠI CÔNG TY TNHH QUỐC TẾ DELTA 3.1 Quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường biển tại Delta Quy trình giao nhận hàng hóa đối với lô hàng nhập khẩu tại công ty Delta được thực hiện qua các bước sau: Bước 1: Khách hàng liên hệ với công ty Delta để ký kết hợp đồng. Bước 2: Bộ phận giao nhận cử nhân viên làm việc với khách hàng. Bước 3: Chuẩn bị bộ chứng từ khai hải quan. Bước 4: Khai báo hải quan. Bước 5: Kiểm hóa thực tế hàng hóa. Bước 6: Nhận hàng tại cảng. Bước 7: Giao hàng cho khách hàng Bước 8: Thanh lý tờ khai và giao chứng từ cho khách hàng. œ Bước 1: Khách hàng liên hệ với công ty Delta để ký kết hợp đồng Khách hàng liên hệ với phòng giao nhận – nhân viên sales, thỏa thuận về giá cả, mặt hàng nhập khẩu…và ký hợp đồng giao nhận hàng hóa nhập khẩu. Nhận xét: Bước đầu tiên tìm kiếm khách hàng là rất quan trọng, nó có thể ảnh hưởng rất lớn đến doanh thu cũng như lợi nhuận của phòng giao nhận. Chính vì thế mà tiêu chí được đặt ra cho các nhân viên sales là nên tìm kiếm những khách hàng tiềm năng lâu dài và nguồn hàng ổn định, cần hạn chế những khách hàng nhỏ lẻ chỉ mang tính thời vụ mà không mang lại lợi nhuận cao. œ Bước 2: Bộ phận giao nhận cử nhân viên làm việc với khách hàng Trưởng phòng giao nhận sẽ thay mặt Ban Giám Đốc cử nhân viên giao nhận cụ thể làm việc với khách hàng và nhận bộ chứng từ cần thiết. Các chứng từ cần thiết để nhập khẩu hàng hóa gồm: Hợp đồng thương mại (Contract) hoặc giấy tờ có giá trị tương đương hợp đồng: 1 bản sao. Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): 1 bản chính. Phiếu đóng gói (Packing List – P/L): 1 bản chính và một bản sao. Vận đơn đường biển (Bill of Lading): 1 bản chính và 1 bản sao. Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin): 1 bản chính (nếu có). Giấy chứng nhận số lượng / trọng lượng (Certificate of Quanlity / Weight): 1 bản chính (nếu có). Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật ( Vaterinary Certifiacate): 1 bản chính (nếu có). Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate): 1 bản chính (nếu có). Giấy chứng nhận vệ sinh (Sanitary Certificate): 1 bản chính (nếu có). Giấy báo hàng đến (Notice Document): 1 bản sao. Văn bản cho phép nhập khẩu (giấy phép nhập khẩu tự động) của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Bộ Công Thương) (đối với mặt hàng cấm nhập khẩu có điều kiện): 1 bản chính (dùng để đối chiếu) và 1 bản sao. Giấy chứng nhận đăng ký mã số Đăng ký kinh doanh xuất nhập khẩu: 1 bản sao. Giấy giới thiệu của doanh nghiệp: 2 bản chính. Lưu ý: các giấy tờ trên nếu là bản sao thì phải được người đứng đầu tổ chức kinh doanh ủy quyền xác nhận, ký tên và đóng dấu. Người xác nhận ký tên, đóng dấu chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp của các giấy tờ này. œ Bước 3: Chuẩn bị bộ chứng từ khai hải quan. Sau khi nhận đầy đủ bản chính hoặc bản fax chứng từ của khách hàng, nhân viên giao nhận tiến hành lập tờ khai Hải quan nhập khẩu dựa vào các thông tin trên bộ chứng từ. Những điểm cần lưu ý khi lập tờ khai hàng hóa nhập khẩu Tờ khai hàng hóa nhập khẩu ký hiệu HQ/2002-NK và Phụ lục tờ khai nhập khẩu ký hiệu PLTK/2002-NK. Bộ tờ khai gồm 2 bản chính: Bản lưu Hải quan và Bản lưu người khai Hải quan. Tờ khai hàng hóa nhập khẩu được in chữ đen trên 2 mặt khổ giấy A4, nền màu xanh lá cây nhạt, có in chữ “NK” màu xanh đậm chìm. Tờ khai hàng hóa nhập khẩu, phụ lục tờ khai hàng hóa nhập khẩu được sử dụng cho các loại hình nhập khẩu: kinh doanh (bao gồm cả đại lý mua bán với nước ngoài), đầu tư, gia công, sản xuất hàng xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, các hình thức viện trợ. Kết cấu của tờ khai hàng hóa nhập khẩu a. Mặt trước của tờ khai: - Phần tiêu đề của tờ khai: dành cho hải quan nơi làm thủ tục ghi tên cơ quan hải quan, ghi số tờ khai, họ tên cán bộ đăng ký tờ khai. - Phần A – phần dành cho người khai hải quan kê khai và tính thuế, bao gồm tiêu thức từ 1 – 29. b. Mặt sau của tờ khai: - Phần B – phần dành cho kiểm tra của Hải quan, bao gồm hai phần: phần 1 là cơ quan hải quan ghi các kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa và phần 2 là phần cơ quan hải quan kiểm tra số thuế do chủ hàng khai báo, ghi số tiền thuế, lệ phí hải quan phải nộp. - Ô 31 dành cho người đại diện chủ hàng chứng kiến việc kiểm tra thực tế hàng hóa ký tên và ghi ý kiến (nếu có). c. Tờ khai hàng hóa nhập khẩu thiết kế để khai báo cho tối đa 3 mặt hàng. Trường hợp lô hàng có từ 4 mặt hàng trở lên, thì trên tờ khai chính chỉ thể hiện tổng quát, việc khai chi tiết đối với toàn bộ lô hàng thực hiện trên phụ lục tờ khai. Cách ghi các tiêu thức trên tờ khai hàng hóa nhập khẩu Góc bên trái tờ khai (Tên co quan hải quan, nơi làm thủ tục hải quan): Công chức hải quan được giao nhiệm vụ tiếp nhận, đăng ký tờ khai ghi tên Cục Hải Quan Tỉnh, Thành Phố, tên Chi cục Hải quan cửa khẩu hoặc Chi cục Hải quan địa điểm làm thủ tục hải quan ngoài khu vực cửa khẩu nơi tiến hành đăng ký tờ khai. Phần giữa của tờ khai (Ghi số đăng ký, người đăng ký): Công chức hải quan được giao nhiệm vụ tiếp nhận, đăng ký tờ khai theo từng ngày, cách ghi số tờ khai theo từng ngày, cách ghi sô tờ khai như sau: Số tờ khai/XK/Loại hình/Đơn vị làm thủ tục Góc trên bên phải tờ khai: Công chức hải quan được giao nhiệm vụ tiếp nhận, đăng ký tờ khai ký, ghi rõ họ tên. œ Bước 4: Khai báo Hải quan Trình tự khai Hải quan tại chi cục Hải quan Quản lý Hàng Đầu Tư trực thuộc Hải Quan Thành Phố. Đầu tiên, nhân viên giao nhận (người khai Hải quan) sẽ lấy số thứ tự tại quầy và chờ công chức Hải quan tiếp nhận hồ sơ gọi tới số thứ tự của mình. Khi đến lượt, công chức Hải quan tiếp nhận sẽ xem xét tính hợp lệ của bộ chứng từ (riêng đối với hàng xuất thì không cần phải đối chiếu nợ thuế). Nếu bộ chứng từ phù hợp với các số liệu khai báo trên tờ khai Hải quan, công chức Hải quan tiếp nhận sẽ cho số tờ khai, ký tên vào tờ khai (ô cán bộ đăng ký) đồng thời ký tên trên từng chứng từ còn lại. Trong trường hợp bộ chứng từu có sai xót thì công chức Hải quan yêu cầu phải chỉnh sửa cho phù hợp thì mới mở tờ khai được. Vì thế nhân viên giao nhận phải xem xét thật kỹ các số liệu trên bộ chứng từ trước khi đăng ký mở tờ khai, để kịp thời sửa đổi. Sau khi ký tờ khai xong công chức Hải quan tiếp nhận sẽ trả lại bộ hồ sơ, nhân viên giao nhận chuyển bộ hồ sơ sang Đội phó đội đăng ký Hải quan để cán bộ này duyệt tỷ lệ kiểm tra tại tiêu thức (21) ( có 3 hình thức kiểm tra hàng hóa: Miễn kiểm tra, Kiểm tra xác xuất, Kiểm tra toàn bộ). Sau khi cán bộ Đội phó đội đăng ký Hải quan duyệt tỷ lệ kiểm tra và ký nháy vào ô thích hợp thì sẽ chuyển bộ hồ sơ này cho công chức Hải quan luân chuyển tờ khai đưa qua phòng của Chi cục Trưởng hoặc Phó Chi cục Trưởng Chi cục Hải quan quản ý hàng đầu tư để ký và đóng dấu tên xác nhận lại hình thức kiểm tra ( Sỡ dĩ công việc này phải trải qua 2 công đoạn là vì theo luật Hải quan ngoài cửa khẩu mới được phép quyết định hình thức kiểm tra. Nhưng do một ngày có rất nhiều tờ khai được mở tại Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư nên Cán bộ Chi cục Trưởng đã ủy quyền cho cán bộ Đội phó đội đăng ký Hải quan thay mình để duyệt tỷ lệ còn mình sẽ xác nhận lại và ký tên đóng dấu.) Tiếp theo công chức Hải quan luân chuyển tờ khai sẽ vào sổ lưu của Hải quan và sổ phân công Hải quan kiểm hóa, thông thường tại mỗi cửa khẩu sẽ có một cán bộ Đội phó ký phúc tập tờ khai và 2 công chức Hải quan kiểm hóa. Nhân viên giao nhận phải theo dõi cửa khẩu xuất khẩu của mình ai sẽ kiểm hóa để có thể liên lạc trong quá trình kiểm hàng vì sau khi vào sổ phân công Hải quan kiểm hóa thì công chức Hải quan kiểm hóa cửa khẩu nào sẽ giữ những bộ hồ sơ đó. Nếu hàng hóa được miễn kiểm tra thì chỉ vào sổ lưu Hải quan (không vào sổ phân công Hải quan kiểm hóa) và công chức Hải quan sẽ tách tờ khai Bản lưu người khai Hải quan và 1 Biên bản bàn giao đã ký tên đóng dấu cho chủ hàng (ở đây là nhân viên giao nhận làm thủ tục tiếp theo tại cảng cửa khẩu). Lưu ý: Tại Tp.HCM, có các cửa khẩu đường biển sau (tại các cửa khẩu đều có Hải quan quản lý, còn gọi là Hải quan cửa khẩu): Cảng Sài Gòn khu vực 1: Cảng Tân Cảng, Cát Lái. Cảng Sài Gòn khu vực 2: Cảng Khánh Hội. Cảng Sài Gòn khu vực 3: Cảng Bến Nghé, Tân Thuận, Tân Thuận Đông, Lotus, Rau Quả, VICT. Cảng Sài Gòn khu vực 4: Cảng ICD Phước Long 1, ICD Phước Long 2, ICD Trainsimex, ICD Bến Nghé, ICD Tây Nam. Sau khi biết được số tờ khai, nhân viên giao nhận sẽ đóng lệ phí Hải quan. Số tiền lệ phí theo chi cục của hải quan là 30000/tờ khai. Nhận xét: công việc đầu tiên trong trong quy trình thủ tục Hải quan cũng được xem là khâu khá quan trọng vì chỉ khi nào bộ hồ sơ khai Hải quan hợp lệ và được công chức Hải quan tiếp nhận hồ sơ cho số tờ khai thì quy trình mới có thể thực hiện được những bước tiếp theo. Do đó nhân viên giao nhận đảm nhiệm việc khai báo Hải quan cần phải am hiểu rõ về những nội dung, vấn đề có liên quan đến bộ hồ sơ khai báo vì khi xem xét tính hợp lệ của bộ hồ sơ công chức hải quan tiếp nhận có thể không rõ một vài điểm và yêu cầu nhân viên giao nhận phải giải thích thì lúc đó nhờ có nắm bắt rõ được hồ sơ thì nhân viên giao nhận mới có thể đưa ra những lời giải thích thuyết phục được. Ngoài việc nắm rõ được nội dung của bộ hồ sơ, nhân viên giao nhận cũng cần phải biết được những quy định của Hải quan hay của Bộ ngành liên quan có những hướng dẫn về hàng hóa mà doanh nghiệp đang làm thủ tục để có thể làm theo đúng yêu cầu. œ Bước 5: Kiểm tra thực tế hàng hóa Nhân viên giao nhận dùng D/O để liên hệ công chức Hải quan giám sát bãi đối chiếu Manifest hay không; công chức Hải quan giám sát bãi sẽ đóng dấu “Đã đối chiếu” lên D/O. Đồng thời nhân viên giao nhận sẽ sang bộ phận Điều độ cảng nhờ nhân viên điều độ xem xét container đã được chuyển, nhân viên giao nhận nhanh chóng ra bãi container để định vị bằng cách đối chiếu số container và số seal trên D/O. Thường mỗi container có màu đặc trưng. Việc xác định màu container sẽ giúp ích rất nhiều cho việc tìm vị trí container, tiết kiệm được thời gian – vốn là thứ quý nhất đối với người làm công tác giao nhận. Sau khi xác định được vị trí hàng hóa của mình, nhân viên giao nhận liên hệ ngay cán bộ kiểm hóa để mời họ kiểm hàng. Việc kiểm tra hàng hóa phải do 2 công chức Hải quan thực hiện theo quy định và quyết định (tỷ lệ kiểm tra) của Lãnh đạo Chi cục. Sau khi cùng với Hải quan đối chiếu đúng số container và số seal, công chức Hải quan cho phép cắt seal kiểm hóa thì nhân viên giao nhận mới được cắt. Nhân viên giao nhận phải tạo mọi điều kiện tốt nhất cho Kiểm hóa viên làm việc để lô hàng nhanh cóng hoàn thành thủ tục Hải quan. Vì thế nhân viên giao nhận có thể tự mình làm hay thuê công nhân bốc xếp ở cảng hoặc kho làm vì họ có dụng cụ chuyên dùng để mở container, hoặc kiện hàng hoặc lấy mẫu. Công chức Hải quan kiểm hóa sẽ đếm số lượng hàng thực có trong container. Tùy theo mức độ kiểm tra mà Lãnh đạo Chi cục đã ban hành đối với từng mặt hàng cụ thể mà cán bộ kiểm hóa thực hiện theo đúng tinh thần đó. Tiếp theo, công chức Hải quan yêu cầu lấy một bao ra ngoài để tiện kiểm tra. Sau khi hỏi vài câu liên quan đến lô hàng, chặng hạn như: “Hạn sử dụng sao không thấy trên bao bì?”; “Xuất xứ từ nước nào?” để Hải quan ghi vào tờ khai, và cũng để kiểm tra xem người làm giao nhận có thực sự hiểu rõ về mặt hàng mình nhập hay không. Vì hàng hóa đúng như đã khai báo nên công chức Hải quan yêu cầu nhân viên giao nhận ký vào tờ khai (Tiêu thức số 31:đại diện doanh nghiệp). Sau đó lấy mẫu để sau này đưa cho nhân viên đi kiểm tra chất lượng hàng hóa; dùng ổ khóa khóa container lại để đảm bảo hàng không bị mất cắp, nhất là khi hàng trên đường vận chuyển từ cảng về kho riêng. Như vậy là đã hoàn thành khâu kiểm hóa. Sau khi kiểm hóa viên ghi chép đầy đủ nội dung phần “dành cho cán bộ kiểm hóa”, ký tên xác nhận, nhập dữ liệu về kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa thì tờ khai sẽ được kiểm hóa viên chuyển sang Công chức kiểm tra tính giá thuế, kiểm tra việc tính thuế của Doanh nghiệp. Ở khâu duyệt giá và tính thuế, có khi công chức Hải quan tính thuế hay lãnh đạo đội yêu cầu giám định hàng hóa đối với những mặt hàng khó xác định là có đúng như khai báo hay không nhằm đưa ra mức thuế suất hợp lý. Việc kiểm tra xác định số thuế phải nộp của một lô hàng là căn cứ vào các quy định của luật pháp hiện hành, cũng như kết quả tự tính của người khai Hải quan và kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa. Trong quá trình tính thuế lại, nếu thuế không thay đổi thì chuyển hồ sơ cho Lãnh đạo đội trực tiếp điều hành khâu kiểm tra tính thuế để xác nhận đã làm thủ tục Hải quan và thông quan và trả tờ khai cho chủ hàng. Trường hợp nếu thuế thay đổi (do tỷ giá tăng hoặc vì người lập tờ khai tính thuế sai) thì công chức Hải quan sẽ tính lại thuế cho đúng và ra quyết định tăng hay giảm thuế. Sau đó bộ chứng từ sẽ chuyển sang đội phúc tập, chuyển cửa khẩu lãnh đạo duyệt (ký tên và đóng dấu). Sau đó công chức Hải quan tách tờ khai “Bản lưu người khai Hải quan” cho nhân viên giao nhận và nhân viên giao nhận dùng phiếu tiếp nhận (bản dành cho người khai hải quan lưu) đến bộ phận trả tờ khai đóng lệ phí Hải quan 130.000/ tờ khai. Đóng phí xong thì nhân viên giao nhận nhận lại tờ khai Bản lưu người khai hải quan đã hoàn thành thủ tục và biên lai thu lệ phí hải quan. Nhận xét: khi kiểm hóa hàng nhập khẩu ta có thể gặp một số tình huống sau: Sai seal hãng tàu: Trước khi công chức Hải quan kiểm hóa tiến hành kiểm tra hàng hóa thực tế, nhân viên giao nhận phải có trách nhiệm kiếm vị trí container tại bãi kiểm hóa và đối chiếu số seal thực tế so với chứng từ (B/L hoặc lệnh giao hàng). Hàng thiếu, hàng thừa và hàng không đúng so với khai báo: Trường hợp kiểm tra tỷ lệ (5% hay 10%) thì khó phát hiện được hàng thiếu hay thừa so với khai báo. Nhưng nếu kiểm tra toàn bộ mà công chức Hải quan kiểm hóa phát hiện hàng thiếu, thừa hay hàng không đúng so với khai báo thì công chức Hải quan kiểm hóa sẽ lập Biên bản vi phạm. œ Bước 6: Nhận hàng tại cảng. Lưu ý đến lệnh giao hàng (D/O) xem còn hạn hay không, nếu hết hạn thì đem lệnh đến hãng tàu để xin gia hạn bằng cách đóng dấu gia hạn của hãng tàu lên D/O; đồng thời phải đóng phí gia hạn mức thu trung bình là 10USD/ngày/20’ và 15USD/ngày/40’. Nhân viên giao nhận tiến hành làm giấy mượn container rỗng (vì thường mỗi hãng tàu có chỗ hạ container rỗng khác nhau). Đem D/O đến phòng điều độ để đổi lấy “Phiếu vận chuyển container” gồm 4 liên, màu khác nhau nhưng có giá trị như nhau. Đồng thời thông báo cho nhân viên phòng điều độ biết số xe nào sẽ vận chuyển container nào để nhân viên điều độ ghi cụ thể từng số xe ứng với từng container trên “giấy nhận chuyển container” (mỗi container sẽ có 1 giấy vận chuyển riêng). Nhân viên phòng điều độ giữ một bản màu trắng. Cùng lúc đó, nhân viên giao nhận ghi số container ứng với số xe tài xế vào một số nhỏ để tài xế tự điều động gắp container lên xe và chờ sẵn ở bãi. Tiếp theo, nhân viên giao nhận đến bộ phận Hải quan cổng xuất trình tờ khai Hải quan và 3 “giấy nhận chuyển container” còn lại. Sau khi kiểm tra tờ khai Hải quan, Hải quan cổng sẽ gởi lại cho nhân viên giao nhận đồng thời lưu 1 liên màu xanh và ký tên xác nhận vào hai liên còn lại. Hai liên này, một liên màu hồng dùng để đưa bảo vệ cổng cảng để ra khỏi cảng, một đưa tài xế để đi đường. Vậy là thủ tục nhận hàng xem như là hoàn tất. œ Bước 7: Giao hàng cho khách hàng Sau khi nhận hàng tại cảng xong, nhân viên giao nhận tiến hành giao hàng cho khách hàng tại kho riêng và hai bên ký nhận vào Biên bản bàn giao hàng hóa. Khi kiểm tra hàng hóa đúng và đầy đủ theo chứng từ, nhân viên đại diện cho khách hàng sẽ ký vào Biên bản bàn giao hàng hóa nhằm chứng minh hàng hóa đã được giao theo đúng thỏa thuận. Nhận xét: Khi giao hàng cho khách hàng thì nhân viên giao nhận phải hết sức lưu ý về số lượng của hàng hóa thực giao so với số lượng ghi trên chứng từ. Nếu như hàng hóa được Hải quan kiểm tra với tỷ lệ 5% hay 10% thì thật khó để đảm bảo đúng số lượng trên chứng từ. Nhưng khi hàng hóa được kiểm tra toàn bộ thì số lượng hàng hóa sẽ do nhân viên giao nhận chịu trách nhiệm thực tế so với số lượng trên chứng từ. œ Bước 8: Thanh lý tờ khai và giao chứng từ cho khách hàng. Sau khi tất cả các thủ tục liên quan đã hoàn chỉnh, nhân viên giao nhận tiến hành thanh lý tờ khai và bàn giao hồ sơ cần thiết cho khách hàng. Công ty sẽ nhận phí dịch vụ từ khách hàng dựa trên hợp đồng đã ký kết. Đến đây coi như quy trình giao nhận đối với hàng nhập khẩu đã kết thúc. 3.2 Nhận xét về các bước thực hiện quy trình giao nhận 3.2.1 Ưu điểm Do có nhiều năm làm công việc giao nhận xuất nhập khẩu ở những công ty lớn mà ban lãnh đạo của Delta đã có thời gian tiếp xúc và làm việc với các khách hàng lớn. Chính vì vậy mà khi mới thành lập công ty, ban lãnh đạo đã có được những khách hàng lớn như: Công ty TNHH ẮC QUY GS VN, Công ty liên doanh Crown Sài Gòn (100% vốn nước ngoài),… Việc tìm kiếm khách hàng là khâu rất quan trọng, vì thế phòng giao nhận đã rất quan tâm trong việc này. Ban lãnh đạo công ty cũng như là trưởng phòng giao nhận luôn luôn nhắc nhở các nhân viên sales là nên tìm kiếm những khách hàng tiềm năng lâu dài và nguồn hàng ổn định, cần hạn chế những khách hàng nhỏ lẻ chỉ mang tính thời vụ mà không mang lại lợi nhuận cao. Hầu hết những nhân viên của phòng giao nhận đều có nghiệp vụ chuyên môn cao, có những kinh nghiệm nhiều năm ở những công ty lớn như: SOTRANS,…Vì vậy mà công việc được thực hiện một cách suông sẻ, tránh được những sai sót và nhanh chóng xử lý những tình huống bất ngờ. - Do công ty có gầy dựng uy tín lâu dài nên Công ty được kiểm hóa với tỷ lệ thấp và thỉnh thoảng còn được miễn kiểm hóa 100%. Điều đó làm giảm thời gian nhập hàng và tránh những phiền phức trong quá trình kiểm hóa. - Chứng từ có liên quan đến lô hàng nhập được các bên đối tác cung cấp đầy đủ, nhanh chóng. - Tận dụng được lợi thế nhà cung cấp của công ty là đối tác quen nên đã lược bỏ một số bước không cần thiết, rút ngắn thời gian nhận hàng, không làm ứ đọng vốn, giúp tăng lợi nhuận trong việc thu hồi vốn nhanh. 3.2.2 Nhược điểm - Hiện tại công ty chưa áp dụng hải quan điện tử nên thời gian làm thủ tục hải quan kéo dài gây bất lợi cho những hợp đồng cần gấp, hay khi hàng công ty về nhiều vào những dịp lễ, cuối năm…làm công ty tốn những phí như lưu kho, lưu bãi và những khoản phí không cần thiết. - Kho bãi ở cảng thì bề bộn gây khó khăn cho việc tìm container, kiếm hàng và rút hàng về kho. - Do không kiểm tra kỹ chứng từ khi nhận từ khách hàng nên trong quá tình khai báo hải quan đã phát sinh thêm những chi phí khác, điều đó đã làm cho khách hàng tốn thêm nhiều chi phí. Có nhiều trường hợp khác là do nhân viên giao nhận không nắm rõ được lịch giao hàng hóa cho khách hàng nên khi lấy lệnh giao hàng đã gia hạn lệch quá nhiều ngày, dẫn đến việc phát sinh thêm chi phí cho khách hàng. - Việc lập tờ khai hàng hóa xuất nhập khẩu cũng rất quan trọng nhất là việc áp mã thuế đối với hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp nhân viên chứng từ áp mã thuế hoặc cộng tiền thuế sai, do đó gây khó khăn cho người giao nhận, làm chậm tiến trình làm việc. - Quá trình từ khi nhận chứng từ của khách hàng đến khi giao hàng hóa cho khách hàng còn diễn ra chậm do nhân viên giao nhận vừa phải lo kiểm tra chứng từ, vừa phải đi làm thủ tục hải quan. - Trong quá trình rút ruột hàng container, do không liên lạc với khách hàng để cử nhân viên xuống giám sát nên khi kiểm tra hàng hóa mới phát hiện bị thiếu hụt so với chứng từ, lúc này thật khó lý giải với khách hàng ( nhưng thực tế hầu hết những trường hợp này là do người gởi hàng gởi thiếu hàng). Vì thế mà những rắc rối có thể xảy ra cho riêng cá nhân cũng như là uy tín của công ty nói chung. - Do không có sự phân chia trách nhiệm rõ ràng giữa nhân viên và trưởng phòng hay phó phòng kinh doanh mà trong quá trình làm việc thường gặp phải những vấn đề như: công việc chồng chéo nhau hoặc cả hai người đều làm một việc…do đó mà tiến trình làm việc bị chậm lại, làm chậm tiến trình giao hàng cho khách hàng. 3.3 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA 3.3.1 Bèi c¶nh quèc tÕ §©y lµ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn nªn nã chÞu t¸c ®éng rÊt lín tõ t×nh h×nh quèc tÕ. ChØ mét sù thay ®æi nhá nµo ®ã trong chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña mét n­íc mµ DELTA cã quan hÖ còng cã thÓ khiÕn l­îng hµng t¨ng lªn hay gi¶m ®i. Trong thêi gian gÇn ®©y, thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, chiÕn tranh ë Ir¾c, xung ®ét vïng Trung §«ng g©y ¶nh h­ëng rÊt lín tíi viÖc giao th­¬ng hµng hãa. Trong ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn quan träng nhÊt ph¶i kÓ ®Õn lµ t×nh h×nh tù do hãa dÞch vô vËn t¶i biÓn trong tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Trong hîp t¸c ®a ph­¬ng dÞch vô vËn t¶i biÓn lµ mét trong nh÷ng ngµnh dÞch vô nh¹y c¶m vµ ®­îc c¸c quèc gia rÊt quan t©m, nh­ng tiÕn tr×nh tù do hãa ngµnh dÞch vô nµy l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n do mét sè n­íc lu«n ®­a ra ý kiÕn ph¶n ®èi, hä muèn ¸p dông luËt riªng cña m×nh nh»m b¶o hé ngµnh vËn t¶i biÓn trong n­íc. V× thÕ, mÆc dï ®· nhÊt trÝ kÕt thóc ®µm ph¸n vµo n¨m 1996 nh­ng c¸c n­íc thµnh viªn WTO vÉn kh«ng thÓ tháa thuËn víi nhau ®­îc vÒ c¸ch thøc tiÕn hµnh tù do hãa ngµnh dÞch vô nµy vµ c¸c nç lùc ®µm ph¸n bÞ ngõng l¹i vµo n¨m 1997. Tuy nhiªn c¸c n­íc ®Òu nhÊt trÝ cam kÕt sÏ kh«ng ¸p dông thªm c¸c h¹n chÕ míi ®èi víi ngµnh dÞch vô nµy. Trªn thùc tÕ, m«i tr­êng kinh doanh cña ngµnh dÞch vô nµy vÉn tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn vµ tù do hãa ®¸ng kÓ. Lý do chÝnh lµ nh÷ng ñng hé tù do hãa vÉn tiÕp tôc kiªn tr× tiÕn hµnh tù do hãa ®¬n ph­¬ng hoÆc tham gia ®µm ph¸n trong khu«n khæ c¸c diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ kh¸c nh­ Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng (APEC), HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN). Nhê vËy mµ nh÷ng ng­êi lµm giao nhËn míi cã ®iÒu kiÖn tin t­ëng vµo sù ph¸t triÓn trong thêi gian tíi. 3.3.2 C¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc §©y lµ nh©n tè cã ¶nh h­ëng rÊt quan träng ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i v× Nhµ n­íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, réng më sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña giao nhËn vËn t¶i, ng­îc l¹i sÏ k×m h·m nã. Khi nãi ®Õn c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc, chóng ta kh«ng thÓ chØ nãi ®Õn nh÷ng chÝnh s¸ch riªng vÒ vËn t¶i biÓn hay giao nhËn, c¬ chÕ ë ®©y bao gåm tÊt c¶ c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®­a ra nhiÒu chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tõ ®ã t¹o ra nguån hµng cho ho¹t ®éng giao nhËn nh­ ¸p møc thuÕ suÊt 0% cho hµng xuÊt khÈu, ®æi míi LuËt H¶i quan, luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, luËt thuÕ VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt v.v… Ngoµi ra, chÝnh s¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu nh­ ®¸nh thuÕ hµng nhËp khÈu cao khiÕn l­îng hµng hãa nhËp khÈu gi¶m, dÉn ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn hµng nhËp khÈu còng gi¶m ®i. §èi víi chÝnh s¸ch vÒ h¶i quan, nÕu nh­ tr­íc ®©y, bªn h¶i quan sÏ gióp chñ hµng khai h¶i quan, th× b©y giê tr¸ch nhiÖm khai h¶i quan thuéc vÒ chñ hµng. §iÒu nµy khiÕn dÞch vô khai thuª h¶i quan rÊt ph¸t triÓn, mµ ng­êi thµnh th¹o trong lÜnh vùc nµy kh«ng ai kh¸c lµ ng­êi giao nhËn. Tõ ®ã vÞ trÝ cña ng­êi giao nhËn cµng ®­îc n©ng cao. 3.3.3 T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu trong n­íc Nh­ trªn ®· nãi, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa cã quan hÖ mËt thiÕt víi ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. L­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cã dåi dµo, ng­êi giao nhËn míi cã hµng ®Ó giao nhËn, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ giao nhËn míi t¨ng, ng­îc l¹i ho¹t ®éng giao nhËn kh«ng thÓ ph¸t triÓn. ë ®©y gi¸ trÞ giao nhËn ®­îc hiÓu lµ doanh thu mµ ng­êi giao nhËn cã ®­îc tõ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. Tuy gi¸ trÞ giao nhËn kh«ng chÞu ¶nh h­ëng cña gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu nh­ng nã l¹i chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín tõ s¶n l­îng xuÊt nhËp khÈu. Thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng, n¨m nµo khèi l­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam t¨ng lªn th× ho¹t ®éng giao nhËn cña DELTA còng s«i ®éng h¼n lªn. Cã thÓ nãi, qui m« cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ph¶n ¸nh qui m« cña ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i. 3.3.4 BiÕn ®éng thêi tiÕt Ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa lµ ho¹t ®éng vËn chuyÓn vµ lµm c¸c dÞch vô liªn quan ®Ó hµng hãa di chuyÓn tõ ng­êi göi ®Õn ng­êi nhËn nªn nã chÞu ¶nh h­ëng rÊt râ rÖt cña c¸c biÕn ®éng ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. Trong qu¸ tr×nh hµng lªnh ®ªnh trªn biÓn, nÕu sãng yªn bÓ lÆng tøc lµ thêi tiÕt ®Ñp th× hµng sÏ an toµn h¬n nhiÒu. Ng­îc l¹i, nÕu gÆp b·o biÓn, ®éng ®Êt, nói löa, sãng thÇn, thËm chÝ chØ lµ m­a to giã lín th«i th× nguy c¬ hµng hãa h­ háng, tæn thÊt ®· lµ rÊt lín. Kh«ng chØ lµ thiªn tai, cã khi chØ lµ sù thay ®æi nhiÖt ®é gi÷a hai khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau th«i còng cã thÓ ¶nh h­ëng, ch¼ng h¹n nh­ lµm cho hµng bÞ hÊp h¬i, ®Ó b¶o qu¶n ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh­ dïng lo¹i container ®Æc biÖt nh­ Fully Ventilated Container. §iÒu ®ã lµm t¨ng chi phÝ vËn chuyÓn lªn kh¸ nhiÒu. 3.3.5 C¸c nh©n tè néi t¹i cña doanh nghiÖp Ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña DELTA cßn chÞu ¶nh h­ëng bëi c¸c nh©n tè nh­: nguån vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña b¶n th©n c«ng ty, c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, chÝnh s¸ch cña c«ng ty ®èi víi nh©n viªn, ®èi víi kh¸ch hµng, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. §©y ®­îc coi lµ c¸c nh©n tè néi t¹i cña mét doanh nghiÖp. Nhãm nh©n tè nµy ®­îc coi lµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn nãi riªng. Ch¼ng h¹n nh­ nh©n tè nguån vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty. NÕu DELTA t¹o ®­îc mét c¬ ng¬i khang trang, ph­¬ng tiÖn lµm hµng hiÖn ®¹i tr­íc hÕt sÏ t¹o ®­îc lßng tin n¬i kh¸ch hµng, ®iÒu nµy rÊt quan träng do ®Æc thï cña dÞch vô giao nhËn ®ã lµ cã giao dÞch víi nhiÒu kh¸ch hµng n­íc ngoµi. H¬n thÕ míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu giao nhËn ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ. Bªn c¹nh ®ã, mét c«ng ty cã tiÒm lùc vÒ vèn còng lµ mét lîi thÕ rÊt lín trong kinh doanh. Ngoµi ra, c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña b¶n th©n c«ng ty còng cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn. Trong giao nhËn vËn t¶i biÓn, l­îng kh¸ch hµng lín vµ æn ®Þnh lµ kh¸ nhiÒu, nÕu c«ng ty cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng nµy th× kh«ng chØ cã ®­îc sù g¾n bã cña kh¸ch hµng mµ cßn t¹o thuËn lîi cho chÝnh c¸c nh©n viªn cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, th­¬ng l­îng, ký hîp ®ång víi kh¸ch. Mét nh©n tè v« cïng quan träng n÷a ®ã lµ tr×nh ®é, kinh nghiÖm, kiÕn thøc cña ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn cña c«ng ty. §ã lµ nh÷ng kiÕn thøc vÒ luËt ph¸p, thñ tôc th­¬ng m¹i quèc tÕ, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm vÒ nghiÖp vô. ChØ mét sù non nít khi ký kÕt hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn cã thÓ g©y thiÖt h¹i to lín cho doanh nghiÖp, mét sù bÊt cÈn khi kiÓm nhËn hµng cã thÓ dÉn ®Õn sù tranh chÊp kh«ng ®¸ng cã. Cã thÓ nãi, nh©n tè con ng­êi sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét doanh nghiÖp. 3.4 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn t¹i c«ng ty 3.4.1 Thµnh tùu ®¹t ®­îc Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng ty, ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn còng ngµy cµng lín m¹nh, c¸c c¸n bé giao nhËn h«m nay kh«ng chØ kÕ thõa kinh nghiÖm cña c¸c bËc l·o thµnh ®i tr­íc mµ cßn tiÕp thu c¸i míi, c¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp vô cho phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn míi. Nhê vËy, dï ph¶i ®èi mÆt víi v« vµn khã kh¨n, ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn t¹i c«ng ty ®· ®¹t ®­îc kh«ng Ýt thµnh tùu. Cô thÓ, dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ cao, chiÕm tíi trªn 70% s¶n l­îng hµng hãa giao nhËn, h¬n 60% gi¸ trÞ hµng hãa giao nhËn cña toµn c«ng ty, ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá vµo kÕt qu¶ mµ c«ng ty ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua. D­íi ®©y chóng ta sÏ xem xÐt tõng mÆt: 3.4.1.1 S¶n l­îng giao nhËn T¹i C«ng ty, giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn lu«n chiÕm tíi h¬n 70% tæng s¶n l­îng giao nhËn hµng hãa. Hµng n¨m, khèi l­îng hµng mµ c«ng ty giao nhËn qua c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam vµo kho¶ng 80.000 - 90.000 ngµn tÊn, víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n kh¸ cao, kho¶ng 12%/n¨m. Trong giai ®o¹n 5 n¨m trë l¹i ®©y, khèi l­îng hµng giao nhËn ®­êng biÓn cña c«ng ty nh­ sau: B¶ng 3.4.1.1: S¶n l­îng giao nhËn hµng hãa XNK b»ng ®­êng biÓn cña DELTA (Bao gåm v¨n phßng Hµ Néi vµ c¸c chi nh¸nh) §¬n vÞ: TÊn N¨m ChØ tiªu 2005 2006 2007 2008 2009 SLGN ®­êng biÓn 84596 75965 83280 98497 96769 ChØ sè ph¸t triÓn (%) - 89,80 109,63 118,27 98,25 S SLGN toµn cty 114824 98927 107822 119891 124364 Tû träng (%) 73,67 76,78 77,24 82,16 77,81 Nguån: Phßng tæng hîp c«ng ty Qua b¶ng trªn ta thÊy r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n l­îng giao nhËn n¨m 2008 ®¹t møc cao nhÊt, lªn ®Õn gÇn 100 ngh×n tÊn, t¨ng gÇn 20% so víi n¨m 2007. §Õn n¨m 2009 vÉn duy tr× ®­îc khèi l­îng nµy vµ xu h­íng nµy sang n¨m 2010 sÏ vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn (­íc n¨m 2010 lµ trªn 100.000 tÊn). Con sè nµy tuy t¨ng kh«ng ®Òu nh­ng ë møc cao cho thÊy c«ng ty cã chiÕn l­îc kinh doanh ®óng ®¾n vµ cã ®­îc sù tin t­ëng cña kh¸ch hµng. So víi tæng s¶n l­îng giao nhËn cña c«ng ty th× s¶n l­îng giao nhËn ®­êng biÓn lu«n chiÕm tû träng cao trªn 70% vµ cã xu h­íng t¨ng lªn. Së dÜ tû träng lín nh­ vËy kh«ng chØ v× giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn cã nhiÒu ­u ®iÓm mµ cßn v× ®©y lµ ho¹t ®éng truyÒn thèng cña c«ng ty trong bao nhiªu n¨m qua. Ta cã thÓ thÊy tuy n¨m 2006 lµ mét n¨m ®Çy khã kh¨n ®èi víi DELTA v× vµo n¨m nµy c«ng ty vÊp ph¶i sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña c¸c c«ng ty kh¸c lµm s¶n l­îng giao nhËn nãi chung sôt gi¶m nh­ng tû träng ®­êng biÓn vÉn t¨ng lªn kh¸ cao 76,78% tõ 73,67% vµo n¨m 2007. Cã thÓ nãi, xÐt vÒ mÆt s¶n l­îng giao nhËn, DELTA ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan. Nh­ng ®èi víi dÞch vô giao nhËn hµng hãa, con sè cã ý nghÜa h¬n ®èi víi ng­êi giao nhËn l¹i lµ gi¸ trÞ giao nhËn v× nã ph¶n ¸nh sè tiÒn mµ ng­êi giao nhËn cã ®­îc khi tiÕn hµnh giao nhËn mét l« hµng cho kh¸ch hµng cña m×nh. V× vËy phÇn tiÕp sau ®©y sÏ cho ta thÊy râ h¬n khÝa c¹nh nµy. 3.4.1.2 Gi¸ trÞ giao nhËn Nh­ trªn ®· nãi gi¸ trÞ giao nhËn ®­îc hiÓu lµ doanh thu mµ ng­êi giao nhËn cã ®­îc tõ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. Ở DELTA, gi¸ trÞ giao nhËn hµng hãa quèc tÕ chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn ®¹t møc cao vµ t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Trung b×nh mçi n¨m ho¹t ®éng nµy mang vÒ cho c«ng ty tíi 15 tû ®ång, ®ãng gãp kh«ng nhá vµo thµnh c«ng chung cña toµn c«ng ty. B¶ng 3.4.1.2: Gi¸ trÞ giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA (Bao gåm v¨n phßng Hµ Néi vµ c¸c chi nh¸nh) §¬n vÞ: TriÖu VND N¨m Gi¸rÞ 2005 2006 2007 2008 2009 GTGN ®­êng biÓn 14597 14625 16762 15963 17638 ChØ sè ph¸t triÓn (%) - 100,20 114,61 95,23 110,50 S GTGN toµn cty 23079 22520 25476 22361 26235 Tû träng (%) 63,25 64,94 65,79 71,38 67,23 Nguån: Phßng tæng hîp c«ng ty B¶ng trªn cho thÊy mÆc dï c«ng ty kh«ng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho viÖc ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn, song thu nhËp tõ ho¹t ®éng nµy vÉn lu«n chiÕm phÇn chñ yÕu trong c¸c ph­¬ng thøc giao nhËn hµng hãa, trung b×nh kho¶ng 64%. §Æc biÖt n¨m 2008 lªn tíi 71,38% ®¹t tû träng cao nhÊt trong c¸c n¨m. Chóng ta cã thÓ thÊy mét ®iÒu, trong ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn, dï s¶n l­îng giao nhËn chiÕm tíi trªn 70% nh­ng gi¸ trÞ giao nhËn chØ chiÕm h¬n 60%. §iÒu nµy cã thÓ dÔ dµng lý gi¶i lµ do tiÒn c­íc, phÝ giao nhËn mét ®¬n vÞ hµng hãa (th­êng lµ MT) trong vËn t¶i biÓn rÎ h¬n nhiÒu so víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c trong khi n¨ng lùc vËn chuyÓn l¹i rÊt lín. Qua ®ã chóng ta thÊy r»ng con sè tû träng gi¸ trÞ giao nhËn trung b×nh 64% ®· cã thÓ coi lµ rÊt thµnh c«ng, nhÊt lµ trong t×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt nh­ hiÖn nay. Gi¸ trÞ giao nhËn ®­êng biÓn cña c«ng ty ë møc cao, xu h­íng chung lµ t¨ng lªn vµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu qua c¸c n¨m. N¨m 2008 tuy gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña ho¹t ®éng nµy gi¶m nh­ng tû träng vÉn t¨ng lªn cho thÊy dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n, giao nhËn vËn t¶i biÓn vÉn ®·, ®ang vµ sÏ lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o cña c«ng ty. Môc tiªu n¨m 2010 cña dÞch vô nµy ë DELTA lµ ®¹t trªn 25 tû VND doanh thu. Môc tiªu nµy lµ cã c¬ së nÕu nh×n vµo xu h­íng ph¸t triÓn ë DELTA. Thªm vµo ®ã, xem xÐt bèi c¶nh chung cña thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn trong quý I/2010, hµng vËn chuyÓn tuyÕn Ch©u ¸ - Trung §«ng ®· t¨ng 17% so víi cïng kú n¨m ngo¸i, vµ ®Õn nay ®· t¨ng kho¶ng 21,4%. Sau khi chiÕn tranh t¹i Ir¨c kÕt thóc, hµng vËn chuyÓn sang Trung §«ng ngµy mét t¨ng m¹nh, ch­a kÓ th¸ng 7 vµ 3 th¸ng cuèi n¨m th­êng lµ nh÷ng th¸ng cã nhu cÇu vËn chuyÓn ®¹t møc cao trong n¨m. Tõ ®ã cã c¬ së tin t­ëng r»ng ho¹t ®éng nµy ë DELTA sÏ ngµy mét ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao h¬n n÷a. 3.4.1.3 MÆt hµng giao nhËn trong vËn t¶i biÓn Ở c­¬ng vÞ lµ ng­êi giao nhËn, c«ng ty kh«ng lùa chän riªng mét mÆt hµng nµo. Nh­ng mét sè mÆt hµng chñ yÕu cña dÞch vô giao nhËn b»ng ®­êng biÓn cã thÓ kÓ ra lµ: hµng dÖt may, v¶i sîi, chÌ, g¹o, thiÕt bÞ y tÕ, thiÕt bÞ v¨n phßng, « t«, xe m¸y, m¸y n«ng nghiÖp, gµ con, gia sóc…Chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i c¸c nhãm mÆt hµng chÝnh nh­ sau: B¶ng 3.4.1.3: C¬ cÊu mÆt hµng giao nhËn b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA §¬n vÞ: TriÖu VND N¨m MÆt hµng 2005 2007 2009 Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng DÖt may 4834 33,12 5593 33,37 5501 31,19 N«ng s¶n 3776 25,87 4389 26,19 4478 25,39 M¸y mãc thiÕt bÞ 2348 16,09 2946 17,58 3441 19,51 Linh kiÖn ®iÖn tö 2466 16,90 2242 13,38 2442 13,85 C¸c mÆt hµng kh¸c 1173 8,02 1592 9,48 1776 10,06 Tæng 14597 100,00 16762 100,00 17638 100,00 Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô c¸c phßng vËn t¶i biÓn Hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thÕ m¹nh cña DELTA, chiÕm tû träng kh¸ lín trong c¬ cÊu mÆt hµng giao nhËn (kho¶ng 1/3). Chóng ta ®Òu biÕt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆt hµng nµy còng lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Nã ®em l¹i kh«ng chØ nguån ngo¹i tÖ to lín cho ®Êt n­íc mµ cßn ®ãng gãp vµo doanh thu cña c¸c c«ng ty giao nhËn vËn t¶i. H¬n thÕ DELTA l¹i cã ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng lµ nh÷ng c«ng ty may mÆc lín nh­ Atege Bremen, S¬n Hµ, VÜnh Phó,… Tuy nhiªn, do viÖc kiÓm so¸t vµ cÊp h¹n ng¹ch h¹n chÕ cña Ch©u ¢u vµ Mü trong thêi gian gÇn ®©y nªn tû träng giao nhËn mÆt hµng nµy ë DELTA cã chiÒu h­íng gi¶m sót. Bï l¹i trong hai, ba n¨m trë l¹i ®©y, c«ng ty ký ®­îc nhiÒu hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn c¸c mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn ®iÖn tö nh­ mÆt hµng linh kiÖn xe m¸y, xe cøu ho¶, thiÕt bÞ y tÕ…Nh÷ng lo¹i hµng nµy l¹i ®em vÒ doanh thu cao do tÝnh chÊt phøc t¹p trong viÖc giao nhËn nªn tû träng lo¹i hµng nµy cã xu h­íng t¨ng lªn. 3.4.1.4 ThÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn Tõ mét sè thÞ tr­êng giíi h¹n chñ yÕu trong khèi XHCN cò, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, ngµy cµng më réng c¸c tuyÕn ®­êng míi, v­¬n ra nhiÒu c¶ng biÓn, nhiÒu thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. C¸c thÞ tr­êng cã l­îng hµng giao nhËn lín cña DELTA hiÖn nay lµ: - Khu vùc §«ng Nam ¸: bao gåm mét sè n­íc trong khèi ASEAN nh­ Th¸i Lan, Singapore, Phillipin… - Khu vùc §«ng B¾c ¸: chñ yÕu lµ Hång K«ng, Trung Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan. - Khu vùc Ch©u ¢u: Khèi EU - Khu vùc Ch©u Mü: Hoa Kú, Canada, CuBa Ta thÊy r»ng ®©y ®Òu lµ nh÷ng n­íc cã c¶ng biÓn lín, thuËn lîi cho viÖc ra vµo cña tµu bÌ. Nh­ng kh«ng cã nghÜa nh÷ng n­íc kh«ng cã c¶ng biÓn th× DELTA kh«ng nhËn hµng. C«ng ty vÉn cã thÓ lµm dÞch vô kÐo hµng tõ mét c¶ng vµo mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã trong néi ®Þa. Nhê vËy, thÞ tr­êng giao nhËn cña DELTA ngµy cµng ®­îc më réng. 3.4.2 Tån t¹i 3.4.2.1 ThÞ phÇn cßn h¹n chÕ HiÖn nay, DELTA míi chØ chiÕm ®­îc một phần rất nhỏ trong thÞ phÇn giao nhËn hµng hãa chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn. So víi c¸c c«ng ty giao nhËn n­íc ngoµi hay liªn doanh th× thÞ phÇn nµy cµng trë nªn nhá bÐ mÆc dï c¸c c«ng ty nµy míi nh¶y vµo ViÖt Nam mét thêi gian ch­a l©u. §iÒu nµy ch­a h¼n n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña DELTA còng nh­ c¸c DN kh¸c v× c¸c c«ng ty ®ã cã tiÒm lùc vÒ vèn vµ c«ng nghÖ, hä th­êng ®­a ra møc gi¸ thÊp h¬n víi dÞch vô còng rÊt hoµn h¶o. Mµ víi c¸c kh¸ch hµng th× ®«i khi møc gi¸ chµo ban ®Çu ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh. 3.4.2.2 C¬ cÊu giao nhËn cßn mÊt c©n ®èi T¹i DELTA, sù mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu hµng hãa giao nhËn b»ng ®­êng biÓn thÓ hiÖn ë sù kh«ng c©n b»ng trong s¶n l­îng còng nh­ gi¸ trÞ hµng xuÊt - hµng nhËp. Trong khi ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét n­íc nhËp siªu th× tû träng giao nhËn hµng xuÊt t¹i DELTA l¹i lu«n chiÕm ­u thÕ, cßn hµng nhËp kh«ng chØ Ýt vÒ sè l­îng mµ gi¸ trÞ giao nhËn cßn nhá bÐ h¬n nhiÒu. B¶ng 3.4.2.2: C¬ cÊu giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA ChØ Tiªu N¨m S¶n l­îng giao nhËn (TÊn) Gi¸ trÞ giao nhËn (TriÖu VND) S Hµng xuÊt Hµng nhËp S Hµng xuÊt Hµng nhËp SL TT (%) SL TT (%) GT TT (%) GT TT (%) 2005 84596 46189 54,60 38470 45,40 14597 9857 67,53 4740 32,47 2006 75965 38939 51,26 37026 48,74 14625 9920 67,83 4705 32,17 2007 83280 44625 53,58 38655 46,42 16762 11497 68,59 5265 31,41 2008 98497 53808 54,63 44689 45,37 15963 10989 68,84 4974 31,16 2009 96769 53087 54,86 43682 45,14 17638 12584 71,35 5054 28,65 Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô c¸c phßng vËn t¶i biÓn Hai biÓu ®å d­íi ®©y sÏ cho thÊy râ h¬n sù kh«ng c©n ®èi nµy. NÕu chØ nh×n vµo s¶n l­îng giao nhËn h¼n sÏ lµ qu¸ véi v· khi ®­a ra kÕt luËn nãi trªn v× tû träng hµng xuÊt trong tæng s¶n l­îng giao nhËn chØ chiÕm trung b×nh kho¶ng 53%, so víi møc trung b×nh cña hµng nhËp lµ 47% th× sù chªnh lÖch nµy lµ kh«ng qu¸ lín. Nh­ng nÕu xÐt c¬ cÊu gi¸ trÞ giao nhËn th× ®©y thùc sù lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. Nh×n vµo biÓu ®å trªn ta thÊy gi¸ trÞ hµng xuÊt chiÕm ®Õn gÇn 70% tæng gi¸ trÞ giao nhËn, ®em vÒ nguån thu nhËp chñ yÕu cho doanh nghiÖp chø kh«ng ph¶i lµ hµng nhËp trong khi ViÖt Nam vÉn lµ mét n­íc nhËp siªu hµng triÖu ®« la Mü. §©y kh«ng chØ lµ tån t¹i cã ë riªng DELTA mµ ë hÇu hÕt c¸c c«ng ty giao nhËn cña ViÖt Nam. Së dÜ nh­ vËy v× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng cã thãi quen xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB, nhËp khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF. Trong c¶ hai tr­êng hîp th× quyÒn vËn t¶i ®Òu do phÝa n­íc ngoµi quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn ®èi víi hµng xuÊt, trong thêi gian gÇn ®©y, nhiÒu nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam ®· dÇn nhËn thøc ®­îc ý nghÜa cña viÖc giµnh quyÒn vËn t¶i . Thªm vµo ®ã, ®èi víi hµng xuÊt, ng­êi giao nhËn dÔ dµng tiÕp cËn kh¸ch hµng h¬n. Cßn ®èi víi hµng nhËp, c¸c ®¹i diÖn hay ®¹i lý cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi do cã lîi thÕ vÒ am hiÓu thÞ tr­êng cïng tiÒm lùc vèn lín th­êng ®­a ra møc c­íc rÊt thÊp, do ®ã cho dï c¸c c«ng ty giao nhËn ViÖt Nam cã cè g¾ng thÕ nµo còng khã thuyÕt phôc ®­îc kh¸ch hµng. Nªn víi hµng nhËp ng­êi giao nhËn ViÖt Nam th­êng chØ cã nguån thu tõ phÝ giao nhËn tõ c¸c c¶ng chuyÓn t¶i vÒ ®Õn c¶ng ViÖt Nam. PhÝ nµy kh«ng thÓ cao b»ng nÕu giµnh ®­îc hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn ngay tõ ®Çu n­íc ngoµi vÒ. 3.4.2.3 HiÖu qu¶ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn cßn thÊp XÐt vÒ ph­¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn th× DELTA kh«ng ph¶i lµ qu¸ thiÕu thèn vµ l¹c hËu thËm chÝ cßn ®­îc xÕp vµo lo¹i hiÖn ®¹i. B»ng chøng lµ c«ng ty cã hÖ thèng kho c¶ng réng kh¾p víi ®éi xe hïng hËu, ë mçi kho ®Òu cã xe n©ng h¹ng nhÑ, xe n©ng h¹ container cïng cÇn cÈu, xe kÐo… Nh­ng ®iÒu ®¸ng nãi ®ã lµ c¸c thiÕt bÞ ®ã cßn ch­a ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó, hiÖu qu¶ sö dông thÊp. Ch¼ng h¹n nh­ trong mét lÇn vËn chuyÓn hµng triÓn l·m, do hµng vÒ qu¸ muén, s¸ng h«m sau triÓn l·m ®· khai m¹c, nÕu chê xe n©ng cña c«ng ty th× sÏ kh«ng kÞp tiÕn ®é hµng v× xe cßn ®ang thùc hiÖn mét l« hµng kh¸c nªn nh©n viªn giao nhËn ph¶i thuª xe n©ng ë bªn ngoµi, m« h×nh chung khiÕn thiÕt bÞ kh«ng sö dông hÕt c«ng suÊt mµ c«ng ty cßn tèn thªm mét kho¶n tiÒn kh«ng nhá. Së dÜ nh­ vËy lµ do c«ng ty ch­a cã kÕ ho¹ch sö dông thiÕt bÞ mét c¸ch khoa häc, lóc th× kh«ng cã ®Ó sö dông lóc l¹i n»m kh«ng trong kho. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c b¶o qu¶n, duy tu b¶o d­ìng thiÕt bÞ cßn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Do kh«ng ph©n tr¸ch nhiÖm nµy cho mét phßng ban cô thÓ nªn m¹nh ai nÊy dïng nh­ng kh«ng ai thÊy m×nh cã tr¸ch nhiÖm ph¶i gi÷ g×n cÈn thËn. MÆt kh¸c do ®Æc thï cña c«ng ty lµ ho¹t ®éng mang tÝnh thêi vô nªn vµo mïa hµng xuèng, thiÕt bÞ kh«ng dïng mµ vÉn ph¶i khÊu hao lµm cho hiÖu qu¶ sö dông gi¶m xuèng. 3.4.2.4 TÝnh thêi vô cña ho¹t ®éng giao nhËn Ho¹t ®éng giao nhËn mang tÝnh thêi vô nh­ trªn ®· nãi kh«ng chØ lµ ®Æc thï cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn mµ cßn ®­îc coi lµ mét tån t¹i cÇn kh¾c phôc. TÝnh thêi vô thÓ hiÖn vµo mïa hµng h¶i, l­îng hµng giao nhËn qu¸ lín, lµm kh«ng hÕt viÖc. NhiÒu khi thiÕu thiÕt bÞ, kh«ng cã container, kh«ng xin ®­îc chç tµu mÑ c«ng ty ph¶i tõ chèi nhËn hµng. Song ®Õn mïa hµng xuèng, khèi l­îng hµng gi¶m, c«ng viÖc v× thÕ mµ còng Ýt ®i. Kho¶ng thêi gian hµng nhiÒu th­êng lµ nh÷ng th¸ng gi÷a n¨m nh­ th¸ng 6 ®Õn gi÷a th¸ng 8 vµ nh÷ng th¸ng cuèi n¨m (dÞp LÔ Gi¸ng Sinh vµ TÕt D­¬ng lÞch). Nh÷ng th¸ng cßn l¹i viÖc kinh doanh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. TÝnh thêi vô nµy khiÕn cho ho¹t ®éng cña c«ng ty kh«ng æn ®Þnh, kÕt qu¶ kinh doanh theo th¸ng kh«ng ®ång ®Òu. §iÒu nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, g©y ra nhËn thøc kh«ng ®óng ®¾n vÒ nghÒ nghiÖp. H¬n n÷a, trong nh÷ng kho¶ng thêi gian mïa hµng xuèng, c«ng ty vÉn ph¶i khÊu hao m¸y mãc, vÉn ph¶i tr¶ l­¬ng cho nh©n c«ng, khiÕn lîi nhuËn bÞ gi¶m sót. Tån t¹i nµy mang tÝnh kh¸ch quan, n»m ngoµi sù trï liÖu cña doanh nghiÖp nªn ®Ó kh¾c phôc kh«ng ®¬n gi¶n, nã cÇn sù vËn ®éng cña b¶n th©n doanh nghiÖp, h¬n thÕ lµ sù tin t­ëng, ñng hé cña kh¸ch hµng. 3.4.2.5 Tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé cßn h¹n chÕ, hiÖu qu¶ lµm viÖc ch­a cao Chóng ta ®Òu biÕt ho¹t ®éng giao nhËn lµ mét c«ng viÖc kh¸ phøc t¹p ®ßi hái ph¶i cã kiÕn thøc hiÓu biÕt rÊt ®a d¹ng. Khi giao dÞch víi kh¸ch hµng, ng­êi giao nhËn kh«ng chØ ph¶i giái nghiÖp vô, th«ng th¹o c¸c tuyÕn ®­êng, n¾m v÷ng møc c­íc trªn thÞ tr­êng víi tõng dÞch vô, tõng luång tuyÕn mµ cßn ph¶i th«ng t­êng luËt ph¸p, cã nh÷ng kiÕn thøc tæng qu¸t vÒ tÝnh chÊt hµng hãa, cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc kh¸ch hµng, h¬n thÕ ph¶i t­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng. Muèn vËy, ng­êi lµm giao nhËn ph¶i am hiÓu nghiÖp vô, th«ng th¹o ngo¹i ng÷, n¾m v÷ng ®Þa lý, cã nghÖ thuËt giao tiÕp víi kh¸ch hµng. T¹i DELTA, ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ so víi c¸c c«ng ty kh¸c lµ giái nghiÖp vô, giµu kinh nghiÖm. Nh­ng nÕu so s¸nh víi nh÷ng ng­êi ®ång nghiÖp trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× tr×nh ®é cña c¸n bé nh©n viªn DELTA vÉn cßn non yÕu, ch­a thÓ ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç chØ cã kho¶ng 20% c¸n bé nh©n viªn cã b»ng trªn ®¹i häc, 27% th«ng th¹o tõ 2 ngo¹i ng÷ trë lªn, sè cßn l¹i chØ biÕt 1 ngo¹i ng÷, vÉn cßn nh÷ng nh©n viªn ch­a cã b»ng ®¹i häc chÝnh quy. §iÒu nµy g©y kh¸ nhiÒu c¶n trë trong ho¹t ®éng cña c«ng ty. Trong ®iÒu kiÖn mµ cã nhiÒu dÞch vô míi xuÊt hiÖn nh­ dÞch vô logistics th× nh÷ng yÕu kÐm trong ®éi ngò c¸n bé cµng béc lé râ. Thùc tÕ ho¹t ®éng ë DELTA cho thÊy r»ng nh÷ng sai sãt, thiÖt h¹i g©y ra cho c«ng ty hÇu hÕt lµ do c¸c nh©n viªn thiÕu kinh nghiÖm vµ h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n. Bªn c¹nh ®ã, hiÖu qu¶ lµm viÖc cßn ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc lùc cña c«ng ty. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®­îc trang bÞ nh­ vËy, lÏ ra DELTA ®· ph¶i tiÕn xa h¬n nÕu c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh khoa häc, mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn lu«n ®oµn kÕt nhÊt trÝ, n©ng cao tinh thÇn tù gi¸c, tiÕt kiÖm, hÕt m×nh v× sù ph¸t triÓn cña c«ng ty. 3.4.3 Nguyªn nh©n 3.4.3.1 T×nh h×nh quèc tÕ cã nhiÒu bÊt lîi Trong kho¶ng thêi gian mÊy n¨m trë l¹i ®©y, bèi c¶nh quèc tÕ cã hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®éng to lín g©y rÊt nhiÒu bÊt lîi cho kinh tÕ còng nh­ cuéc sèng cña ng­êi d©n trªn kh¾p thÕ giíi. §ã lµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh s¾c téc, chiÕn tranh t«n gi¸o, néi chiÕn, xung ®ét, n¹n khñng bè, dÞch bÖnh hoµnh hµnh ®Èy ng­êi d©n v« téi vµo c¶nh sèng bÊt æn, kinh tÕ nhiÒu n­íc suy tho¸i, kiÖt quÖ. NÒn kinh tÕ toµn cÇu sôt gi¶m. Ngµnh giao nhËn vËn t¶i, trong ®ã cã DELTA còng kh«ng tr¸nh khái ¶nh h­ëng. 3.4.3.2 Nh©n tè gi¸ trªn thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn cã nhiÒu biÕn ®éng Ngoµi nh÷ng yÕu tè quèc tÕ bÊt lîi, kÕt qu¶ ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña DELTA cßn bÞ nh©n tè gi¸ lµm cho mÊt c©n ®èi. §ã chÝnh lµ gi¸ c­íc vËn t¶i vµ chi phÝ cho c¸c dÞch vô hµng h¶i. Bªn c¹nh ®ã, gi¸ c¸c lo¹i dÞch vô hµng h¶i còng kh«ng æn ®Þnh v× ch­a cã mét v¨n b¶n chÝnh thøc nµo cña Nhµ n­íc qu¶n lý vÊn ®Ò nµy. Gi¸ c¶ hÇu hÕt do c¸c c«ng ty tù quy ®Þnh cã c¨n cø vµo chi phÝ vµ møc gi¸ chung trªn thÞ tr­êng. Gi¸ nµy theo ®æi theo tõng quý, cã khi tõng th¸ng, theo tõng c«ng ty. Ngoµi ra, gi¸ cho dÞch vô giao nhËn hµng nhËp khÈu th­êng thÊp h¬n do nhËp theo ®iÒu kiÖn CIF. §ã lµ lý do mµ trong c¬ cÊu giao nhËn t¹i DELTA, hµng nhËp l¹i chiÕm phÇn Ýt h¬n. 3.4.3.3 C¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt KÓ tõ sau khi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, sè l­îng ng­êi lµm giao nhËn t¨ng cao, tuy ch­a thèng kª chÝnh thøc, hiÖn nay ­íc cã tíi 600 - 700 doanh nghiÖp trong c¶ n­íc bao gåm c¶ DNNN, doanh nghiÖp t­ nh©n, liªn doanh víi n­íc ngoµi khiÕn cho m«i tr­êng c¹nh tranh trong ngµnh nµy trë nªn quyÕt liÖt h¬n bao giê hÕt. Mét phÇn còng bëi ngµnh giao nhËn cña ta kh«ng m¹nh vµ d­êng nh­ ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t. Sè l­îng doanh nghiÖp t¨ng lªn å ¹t, ng­êi kinh doanh chØ cÇn bá ra Ýt vèn, liªn hÖ nhËn lµm thuª cho mét vµi chñ hµng, kiÕm hµng cho mét vµi chñ vËn t¶i lµ thµnh ng­êi giao nhËn. Mét sè ch¹y viÖc cho c«ng ty n­íc ngoµi kiÕm hoa hång, tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng hãa ®· cã c«ng ty chÞu. Mét sè tõ tr­êng häc ra t¹m tró ch©n Ýt n¨m trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc, häc hái c¸ch lµm ¨n giao dÞch, n¾m mét sè mèi hµng råi nh¶y ra lËp c«ng ty riªng, kh«ng Ýt ng­êi lµm ¨n kiÓu chôp giËt, tranh thñ lîi Ých tr­íc m¾t. Mét sè c«ng ty n­íc ngoµi lîi dông v¨n phßng ®¹i diÖn cña hä ë ViÖt Nam hoÆc c¸c c«ng ty ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i yÕu n¨ng lùc cña ta ®Ó lµm cho hä, qua ®ã nhµ n­íc thÊt thu vÒ thuÕ, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ thuÕ c­íc. Ngoµi ra hä cßn lîi dông kÏ hë cña ta ®Ó bá tiÒn mua tªn mét sè c«ng ty ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam ®Ó kinh doanh, lµm cho ta khã kh¨n trong kh©u qu¶n lý. Do trèn ®­îc thuÕ, hä l¹i th­êng chµo ®­îc gi¸ rÊt c¹nh tranh, mµ kh¸ch hµng l¹i th­êng chän gi¸ thÊp khiÕn c¸c DNNN khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hä. Nh­ vËy, DELTA kh«ng chØ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng c«ng ty m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ mµ cßn rÊt thñ ®o¹n trong c¹nh tranh khiÕn thÞ phÇn cña c«ng ty vÉn cßn khiªm tèn. 3.4.3.4 C¬ chÕ qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp Trong khèi kinh doanh, tr­íc ®©y cã rÊt nhiÒu phßng ban mµ ho¹t ®éng chång chÐo, g©y ra sù c¹nh tranh kh«ng hîp lý trong néi bé c«ng ty. §Õn nay tuy ®· ®­îc c¬ cÊu l¹i nh­ng vÉn ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶. VÝ dô nh­ phßng Marketing cã nhiÖm vô ®Ò ra chiÕn l­îc ho¹t ®éng cho c«ng ty, giao dÞch víi kh¸ch hµng ®Ó ký c¸c hîp ®ång. Nh­ng do ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, thªm vµo ®ã khi c¸c phßng kh¸c ®­îc rãt viÖc xuèng l¹i lµm kh«ng chu ®¸o, ®«i lóc cßn g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng nªn khiÕn phßng Marketing mÊt uy tÝn, gÆp trë ng¹i trong nh÷ng lÇn giao dÞch tiÕp theo. 3.5 §¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn t¹i c«ng ty 3.5.1 §¸nh gi¸ vÒ thÞ tr­êng giao nhËn Nh­ trªn ®· nãi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, DELTA ngµy cµng më réng ph¹m vi thÞ tr­êng giao nhËn, ®¸p øng ngµy cµng nhiÒu nhu cÇu cña kh¸ch hµng. B¶ng 3.5.1: C¬ cÊu thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña DELTA §¬n vÞ: triÖu VND N¨m ThÞ tr­êng 2005 2007 2009 Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Ch©u ©u 5872 40,23 6337 37,81 6194 35,12 Khu vùc ASEAN 2782 19,06 3602 21,49 3661 20,76 §«ng B¾c ¸ 3671 25,15 4488 26,78 5573 31,60 Ch©u Mü 1490 10,21 1314 7,84 1095 6,21 Khu vùc kh¸c 782 5,35 1021 6,08 1115 6,31 Tæng 14597 100,00 16762 100,00 17638 100,00 Nguån: Phßng tæng hîp DELTA DELTA cã thÞ tr­êng giao nhËn ë hÇu hÕt c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi nh­ng tËp trung chñ yÕu ë mét sè khu vùc chÝnh nh­ ASEAN, §«ng B¾c ¸, EU,… VÒ khu vùc Ch©u ¢u, tr­íc kia chiÕm tû träng rÊt lín, trªn 80% s¶n l­îng giao nhËn, chñ yÕu lµ vµo thÞ tr­êng Nga vµ SNG. §Õn nay, tuy gi¶m xuèng nh­ng vÉn lµ thÞ tr­êng giao nhËn lín nhÊt cña DELTA, chñ yÕu lµ mÆt hµng may mÆc vµo khèi EU. §©y lµ thÞ tr­êng mµ DELTA cã ­u thÕ vÒ kinh nghiÖm, b¹n hµng, h¬n thÕ, c¸c luång tuyÕn, møc c­íc ®· ®­îc x©y dùng hoµn chØnh, rÊt phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong thêi gian tíi, EU sÏ kÕt n¹p thªm c¸c thµnh viªn míi ë khu vùc §«ng ¢u, ®©y sÏ lµ mét c¬ héi lín cho DELTA. Khu vùc ASEAN lµ thÞ tr­êng kh¸ quen thuéc víi ViÖt Nam, l¹i cã lîi thÕ vÒ kho¶ng c¸ch ®Þa lý, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ v¨n ho¸, x· héi, luËt ph¸p t­¬ng ®èi t­¬ng ®ång. Tuy nhiªn, DELTA l¹i ch­a khai th¸c tèt m¶ng thÞ tr­êng nµy, gi¸ trÞ giao nhËn míi chØ chiÕm 20%. §ã lµ do giao nhËn vµo thÞ tr­êng nµy dÔ lµm vµ Ýt rñi ro nªn DELTA gÆp ph¶i sù c¹nh tranh cùc kú gay g¾t. Cßn khu vùc §«ng B¾c ¸ tuy chØ gåm vµi n­íc lµ Trung Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n, Hång K«ng nh­ng l¹i chiÕm tû träng rÊt lín (gÇn 30%) trong thÞ tr­êng giao nhËn cña c«ng ty. §ã kh«ng chØ lµ do ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu lín cña ViÖt Nam mµ cßn do DELTA ®· thiÕt lËp ®­îc quan hÖ tèt víi c¸c kh¸ch hµng cã l­îng hµng lín vµ æn ®Þnh vµo thÞ tr­êng nµy. C«ng ty nªn khai th¸c tèt m¶ng thÞ tr­êng nµy. 3.5.2 §èi thñ c¹nh tranh Víi ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña vËn t¶i vµ bu«n b¸n quèc tÕ, c¸c dÞch vô giao nhËn ngµy cµng më réng, trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp. ë ViÖt Nam ngµnh nµy còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Mét mÆt do ®ßi hái cÊp thiÕt cña viÖc giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu, mÆt kh¸c do kinh doanh dÞch vô giao nhËn kh«ng cÇn vèn ®Çu t­ lín mµ nÕu lµm tèt lîi nhuËn l¹i cao nªn hµng lo¹t c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc ®ang ®æ x« vµo kinh doanh dÞch vô nµy, lµm cho thÞ tr­êng giao nhËn trë nªn c¹nh tranh gay g¾t. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã tíi hµng tr¨m doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty t­ nh©n cïng c¹nh tranh víi DELTA trong lÜnh vùc giao nhËn. Trong bèi c¶nh nµy ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, DELTA ph¶i nh×n nhËn ®¸nh gi¸ l¹i c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó n¾m b¾t nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña hä nh»m rót kinh nghiÖm vµ häc hái, tõ ®ã ®­a ra chiÕn l­îc kinh doanh thÝch hîp. Mét ®èi thñ ®­îc coi lµ m¹nh trªn thÞ tr­êng giao nhËn hiÖn nay lµ GEMATRANS, doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc Bé Giao Th«ng VËn T¶i. §©y lµ mét c«ng ty cã thÕ m¹nh lµ ®éi tµu biÓn hïng hËu ch¹y th­êng xuyªn trªn c¸c tuyÕn H¶i Phßng, §µ N½ng, Quy Nh¬n, Sµi Gßn ®i Singapore, HongKong, KaoShiung. Nhê vËy, c«ng ty nµy cã ­u thÕ trong c¸c dÞch vô trän gãi, c¸c h×nh thøc vËn t¶i liªn hîp, vËn t¶i hµng c«ng tr×nh, hµng siªu tr­êng, siªu träng, ®Æc biÖt lµ dÞch vô gom hµng. Ngoµi ra GEMATRANS cã m¹ng l­íi trªn ph¹m vi toµn quèc. HiÖn nµy víi trªn 20% thÞ phÇn GEMATRANS ®ang lµ c«ng ty dÉn ®Çu thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn do GEMATRANS ®ang v­¬n ra qu¸ nhiÒu lÜnh vùc, dµn tr¶i nguån lùc máng trªn thÞ tr­êng nªn kh¶ n¨ng chuyªn m«n hãa sÏ gi¶m sót. DELTA cÇn khai th¸c yÕu ®iÓm nµy cña GEMATRANS. Trong sè c¸c c«ng ty giao nhËn n­íc ngoµi, ®¸ng chó ý lµ NISSHIN, PALNAPINA, ®©y lµ nh÷ng c«ng ty cã tiÒm lùc rÊt m¹nh, l¹i cã uy tÝn trªn toµn cÇu nªn sÏ lµ nh÷ng ®èi thñ m¹nh kh«ng chØ cña DELTA mµ cßn cña c¸c c«ng ty giao nhËn nãi chung ë ViÖt Nam. Ngoµi ra trªn thÞ tr­êng lµ lùc l­îng rÊt ®«ng ®¶o c¸c c«ng ty t­ nh©n, thùc sù còng trë thµnh mèi ®e däa víi DELTA. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ thÊy, DELTA ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh rÊt m¹nh trªn thÞ tr­êng. CHƯƠNG IV GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HÓA BẰNG ĐƯỜNG BIỂN TẠI DELTA ­ Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi gian tíi Khi ®­a ra bÊt kú mét gi¶i ph¸p nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña mét c«ng ty th× ®Òu ph¶i dùa trªn môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty ®ã v× nÕu ®­a ra mét gi¶i ph¸p dï hay ®Õn mÊy mµ kh«ng phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn cña c«ng ty, kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i th× kh«ng lµ gi¶i ph¸p tèi ­u. Ch¼ng h¹n nh­ môc tiªu cña c«ng ty lµ më réng thÞ tr­êng mµ l¹i ®­a ra gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao lîi nhuËn th× gi¶i ph¸p ®ã lµ kh«ng hîp lý. Cã thÓ nãi cã x¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu th× míi ®­a ra ®­îc gi¶i ph¸p, môc tiªu cã kh¶ thi, hîp lý th× míi cã gi¶i ph¸p hiÖu qu¶. ChÝnh v× vËy viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i chØ ra môc tiªu ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty, ®ång thêi kÕt hîp môc tiªu nµy víi nh÷ng tån t¹i cÇn th¸o gì, tõ ®ã míi cã thÓ ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp. 4.1 Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng DÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ lµ dÞch vô hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mµ xÐt vÒ b¶n chÊt th× ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng mua vµ b¸n gi÷a c¸c quèc gia v× vËy viÖc giao nhËn hµng còng nh­ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c cã liªn quan kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi mét quèc gia mµ nã ®ång thêi diÔn ra ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh, DELTA cÇn dùa vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. 4.1.1 TriÓn väng ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi ViÖc øng dông ngµy cµng nhiÒu c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt ®· t¹o ra b­íc ®ét ph¸ vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng hµng hãa. MÆt kh¸c sù ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng s©u s¾c ®· dÉn ®Õn viÖc hµng hãa ®­îc tËp trung s¶n xuÊt ë mét n¬i vµ ®em tiªu thô ë n¬i kh¸c. §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc ®ã th× hµng ph¶i ®­îc vËn t¶i vµ giao nhËn tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô. Cã thÓ nãi ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i kh¾c phôc ®­îc m©u thuÉn vÒ kh«ng gian vµ thêi gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, thóc ®Èy mËu dÞch ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i triÓn väng cña dÞch vô vËn t¶i phô thuéc rÊt lín vµo khèi l­îng hµng hãa cÇn vËn chuyÓn. Theo b¸o c¸o cña C¬ quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ th«ng tin kinh tÕ x· héi cña Liªn Hîp Quèc cho biÕt kinh tÕ thÕ giíi sÏ ph¸t triÓn víi tèc ®é 3%/n¨m. L­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c quèc gia sÏ rÊt phong phó. Cßn theo viÖn khoa häc kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam, cô thÓ møc dù b¸o nh­ sau (sè liÖu dù b¸o ®­îc lÊy theo hai gi¸ trÞ: PA1 lµ møc dù b¸o nhá nhÊt cßn PA2 lµ møc dù b¸o lín nhÊt): B¶ng 4.1.1: Dù b¸o khèi l­îng hµng hãa vËn chuyÓn cña thÕ giíi §¬n vÞ: TriÖu TÊn ChØ tiªu N¨m 2010 N¨m 2020 PA1 PA2 PA1 PA2 Tæng l­îng hµng XNK 77000 100000 114129 165000 XuÊt khÈu 49500 64286 69000 99756 NhËp khÈu 27500 37514 45129 65244 C¸c lo¹i hµng vËn chuyÓn 77000 100000 114129 165000 Hµng láng 27500 35714 37000 53493 Hµng container 13000 16883 22000 31807 Hµng rêi 13040 16935 20000 28915 Hµng b¸ch hãa 16035 20818 19020 27490 Hµng kh« 7425 9650 16109 23295 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i Tõ b¶ng dù b¸o trªn ta thÊy trong nh÷ng n¨m tíi tèc ®é t¨ng cña tæng khèi l­îng hµng hãa l­u chuyÓn quèc tÕ lµ rÊt lín: N¨m 2020 t¨ng gÇn 1.7 lÇn so víi n¨m 2010 vµ gÇn gÊp 3 lÇn so víi hiÖn nay trong ®ã hµng container t¨ng víi tèc ®é m¹nh mÏ, n¨m 2020 t¨ng gÇn 90% so víi n¨m 2010. Møc t¨ng tr­ëng dù tÝnh n¨m 2020 cho khu vùc hµng rêi ®¹t 2,8 tû tÊn, hµng láng 5,3 tû tÊn, hµng container vµ b¸ch hãa ®¹t gÇn 6 tû tÊn. §©y lµ c¬ së ®Ó chóng ta tin vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi. Nh­ng chØ nh×n vµo b¶ng dù b¸o trªn chóng ta ch­a thÓ ®­a ra mét kÕt luËn g× vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh nµy ë ViÖt Nam mµ ph¶i xem xÐt nh÷ng dù b¸o vÒ l­îng hµng hãa lu©n chuyÓn cña ViÖt Nam míi cã thÓ cã mét c¸i nh×n chÝnh x¸c. 4.1.2 TriÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh giao nhËn vËn t¶i ë ViÖt Nam Víi chÝnh s¸ch më cöa cña nÒn kinh tÕ quèc d©n tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI - 1986, l­îng hµng hãa s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, nhu cÇu trao ®æi víi thÕ giíi ngµy cµng lín lµm cho khèi l­îng hµng hãa l­u chuyÓn cña ViÖt Nam t¨ng lªn kh«ng ngõng. Mµ ®iÒu nµy cã t¸c ®éng rÊt tÝch cùc tíi ngµnh giao nhËn vËn t¶i. Cô thÓ, ta cã b¶ng dù b¸o t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam nh­ sau: B¶ng 4.1.2.1: Dù b¸o mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 §¬n vÞ: 10.000 TÊn STT MÆt hµng N¨m 2010 N¨m 2020 PA1 PA2 PA1 PA2 1 DÇu th« 20000 25974 30000 43372 2 Than ®¸ 5500 7428 6500 9397 3 G¹o 2500 3247 3000 4337 4 Xi m¨ng 3000 3896 4000 5783 5 Gç vµ s¶n phÈm gç 500 649 760 1099 6 Cµ phª 260 338 370 535 7 Cao su 300 309 387 560 8 DÖt may 150 195 200 289 9 H¹t ®iÒu 100 130 160 231 10 T«m ®«ng l¹nh 110 143 150 217 11 H¹t tiªu 60 76 82 119 12 ChÌ 50 65 72 104 13 ThÞt chÕ biÕn 40 52 60 87 14 C¸c mÆt hµng kh¸c 16930 21987 23259 33626 Tæng 49500 64489 69000 99756 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ giao th«ng vËn t¶i Tõ b¶ng trªn ta thÊy, ®Õn 2020 nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam vÉn lµ dÇu th«, than ®¸, g¹o, cµ phª, cao su, dÖt may. HÇu hÕt c¸c mÆt hµng nµy ®Òu ë d¹ng hµng láng, hµng rêi, tû lÖ chÕ biÕn ®ang ngµy cµng ®­îc n©ng lªn nh­ng sÏ kh«ng thÓ b»ng c¸c n­íc kh¸c do c«ng nghÖ chÕ biÕn ch­a ph¸t triÓn. ChØ cã mÆt hµng dÖt may lµ ®iÒu kiÖn sö dông nh÷ng tiÕn bé cña cuéc c¸ch m¹ng container nh­ng tû träng còng kh«ng ®¸ng kÓ. Do ®ã, cho dï khèi l­îng hµng t¨ng lªn nh­ng ngµnh vËn t¶i vÉn ch­a thÓ vui mõng qu¸ sím bëi gi¸ trÞ giao nhËn nh÷ng lo¹i hµng rêi nµy kh«ng thÓ lín b»ng hµng b¸ch ho¸ vµ hµng container. Cßn ®èi víi hµng nhËp khÈu, c¸c con sè dù b¸o nh­ sau: B¶ng 4.1.2.2: Dù b¸o mÆt hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 §¬n vÞ: 10.000 TÊn STT MÆt hµng N¨m 2010 N¨m 2020 PA1 PA2 PA1 PA2 1 X¨ng dÇu 7500 9470 7000 10120 2 Kim khÝ 5600 7273 8000 11560 3 Ph©n bãn 3000 3896 3500 5060 4 M¸y mãc thiÕt bÞ 1500 1948 3000 4337 5 L­¬ng thùc 800 1039 1000 1446 6 Hãa chÊt 100 130 1500 2069 7 MÆt hµng kh¸c 500 649 7129 10306 Tæng Trong ®ã hµng container 27500 8500 35714 11039 45129 14000 65138 20240 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ giao th«ng vËn t¶i Nh­ vËy theo sè liÖu dù b¸o ®Õn n¨m 2010 tæng khèi l­îng hµng xuÊt nhËp khÈu l­u chuyÓn cña ViÖt Nam vµo kho¶ng 1.65 tû tÊn. Khèi l­îng hµng nhËp tuy kh«ng lín b»ng hµng xuÊt nh­ng cã thÓ mang l¹i triÓn väng lín h¬n. Së dÜ nh­ vËy v× tõ tr­íc ®Õn nay, hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam hÇu hÕt ®Òu do c¸c h·ng giao nhËn vËn t¶i n­íc ngoµi n¾m lÊy nguån hµng, c¸c c«ng ty ViÖt Nam chØ thùc hiÖn mét kh©u rÊt nhá lµ chuyÓn hµng tõ c¶ng biÓn vµo néi ®Þa, c­íc phÝ giao nhËn thu ®­îc rÊt thÊp. Mµ trong c¬ cÊu hµng nhËp khÈu, hµng container vµ hµng ®· qua chÕ biÕn chiÕm tû träng rÊt lín. Nh÷ng lo¹i hµng nµy ®em l¹i gi¸ trÞ giao nhËn rÊt cao. NÕu trong thêi gian tíi, nh÷ng ng­êi giao nhËn ViÖt Nam khai th¸c ®­îc nguån hµng nµy th× ngµnh giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 4.1.3 Gi¸ trÞ s¶n l­îng dù to¸n cña ngµnh giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 §¬n vÞ: Tû USD Gi¸ trÞ 2005 2010 2015 2020 Gi¸ trÞ s¶n l­îng Trong ®ã SL ®­êng biÓn 2853 1997 4595 2987 7400 4951 11918 7634 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ giao th«ng vËn t¶i Ta thÊy r»ng con sè dù b¸o cho toµn ngµnh giao nhËn vËn t¶i lµ rÊt kh¶ quan, t¨ng b×nh qu©n 10%/n¨m nh­ng víi riªng gi¸ trÞ s¶n l­îng giao nhËn b»ng ®­êng biÓn, c¸c nhµ dù b¸o cho r»ng vÒ khèi l­îng hµng hãa sÏ vÉn t¨ng nh­ng vÒ gi¸ trÞ th× tû träng trong tæng gi¸ trÞ giao nhËn cã xu h­íng gi¶m cho dï c¸c con sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng ®Òu. Tû träng nµy sÏ san xÎ cho ngµnh hµng kh«ng vµ ®­êng s¾t liªn vËn quèc tÕ. Cho dï nh­ vËy còng kh«ng cã c¬ së nµo ®Ó cho r»ng ngµnh giao nhËn vËn t¶i biÓn sÏ kh«ng ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m tíi bëi kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm cña ph­¬ng thøc vËn t¶i nµy, ®ång thêi ViÖt Nam còng cã nh÷ng ­u thÕ riªng rÊt thuËn lîi cho ngµnh nµy. 4.1.4 TiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam ViÖt Nam lµ quèc gia cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn. ChiÒu dµi bê biÓn h¬n 3200 km, cïng víi 71 c¶ng lín nhá r¶i kh¾p chiÒu dµi ®Êt n­íc trong ®ã cã mét sè c¶ng mµ tµu träng t¶i lín cã thÓ ra vµo cho phÐp ViÖt Nam ph¸t triÓn ®­îc ®éi tµu chë hµng lín m¹nh. Bªn c¹nh ®ã n­íc ta n»m ë vÞ trÝ trung chuyÓn cho nhiÒu tuyÕn vËn t¶i lín tõ §«ng sang T©y vµ ng­îc l¹i, ®Æc biÖt lµ vÞ trÝ trung t©m cña 3 c¶ng chuyÓn t¶i lín nhÊt khu vùc, ®ã lµ c¶ng Singapore, Hång K«ng vµ Kaoshiung. §©y lµ mét ­u ®iÓm mµ kh«ng ph¶i n­íc nµo còng cã ®­îc, cho phÐp chóng ta tiÕn hµnh c¸c dÞch vô hµng h¶i mét c¸ch thuËn lîi. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ n­íc ta dµnh sù quan t©m kh¸ ®Æc biÖt cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh giao nhËn vËn t¶i. Nhµ n­íc ®· ®Çu t­ nhiÒu cho viÖc x©y dùng c¶ng biÓn, hÖ thèng kho b·i, ph­¬ng tiÖn phôc vô cho giao nhËn hµng hãa b»ng ®­êng biÓn. Ngoµi ra, c¬ së h¹ tÇng ®­êng s¸ còng ®­îc n©ng cÊp, rÊt thuËn tiÖn cho viÖc chë hµng ra c¶ng vµ chë hµng tõ c¶ng vµo s©u trong néi ®Þa. Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña DELTA trong thêi gian tíi §Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, DELTA ®· ®Ò ra mét sè môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn nh­ sau: - Më réng thÞ tr­êng giao nhËn, ®Èy m¹nh c«ng t¸c Marketing, ®Æc biÖt chó träng tíi thÞ tr­êng Trung Quèc, Ch©u ¢u, Mü, t×m kiÕm kh¶ n¨ng më réng ngµnh nghÒ. - X©y dùng, thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh kinh doanh, c¬ chÕ gi¸ c¶, hoa hång, t¹o ®ßn bÈy thóc ®Èy kinh doanh, t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nh»m thu hót kh¸ch hµng míi, gi÷ v÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng. - §Çu t­, tËn dông, khai th¸c tèi ®a c¬ së vËt chÊt, kho b·i, ®æi míi thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i bèc xÕp ®Ó tæ chøc tèt dÞch vô giao nhËn - X©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh cho thêi kú 2015 - 2020 vµ nh÷ng n¨m tiÕp sau, trong ®ã chó träng môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã trong kinh doanh nh­ hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vÒ kho tµng, bÕn b·i, ®éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo t¹o vµ cã kinh nghiÖm. - T¹o nªn mèi quan hÖ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ban trong V¨n phßng c«ng ty, gi÷a V¨n phßng víi chi nh¸nh vµ gi÷a c¸c chi nh¸nh víi nhau v× lîi Ých chung vµ lîi Ých cña tõng ®¬n vÞ. 4.3 Kinh nghiÖm cña mét sè doanh nghiÖp thµnh c«ng ë VIETNAM 4.3.1 C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (GEMADEPT) §­îc thµnh lËp vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90, vµo thêi ®iÓm n­íc ta míi më cöa thÞ tr­êng, ®Õn nay C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (GEMADEPT) ®· trßn 20 tuæi. Lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn trong ngµnh hµng h¶i thùc hiÖn m« h×nh c«ng ty cæ phÇn, nh­ng ®Õn nay ®¬n vÞ ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh, trë thµnh c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nhÊt cña ngµnh Hµng h¶i ViÖt Nam, víi møc t¨ng tr­ëng 15%/n¨m vµ lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ®øng ®Çu trong sè c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn trong c¶ n­íc. Tuy sè vèn ban ®Çu kh¸ nhá, trªn 6,2 tû ®ång ViÖt Nam (1993), c«ng ty ®· tËp trung vµo viÖc khai th¸c ­u thÕ vËn t¶i container. GEMADEPT ®· m¹nh d¹n vay vèn, hîp t¸c víi c¸c h·ng tµu container ®Çu t­ trang thiÕt bÞ xÕp dì container trung chuyÓn cho c¶ng Sµi Gßn, T©n C¶ng theo ph­¬ng thøc thanh to¸n qua c­íc bèc xÕp. Víi c¸ch lµm nµy, c«ng ty kh«ng nh÷ng gi¶i phãng ®­îc tµu nhanh mµ cßn gióp c¸c c¶ng kh¾c phôc ®­îc mét phÇn khã kh¨n vÒ nguån ®Çu t­ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®µo t¹o chuyªn m«n cho ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt. B»ng nh÷ng b­íc ®i ®ã, ho¹t ®éng kinh doanh cña GEMADEPT nhanh chãng ®i vµo nÒ nÕp, ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c h·ng vËn chuyÓn container, hiÖu qu¶ kinh doanh t¨ng nhanh. Qua ®ã, c«ng ty tÝch lòy thªm nhiÒu vèn, ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ tr¶ cæ tøc kh¸ cao cho c¸c cæ ®«ng, b¶o ®¶m thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Trªn c¬ së hiÖu qu¶ kinh doanh vµ nhu cÇu ph¸t triÓn, sau 3 n¨m ho¹t ®éng, c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cho t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn gÊp 10 lÇn. Nhê ®Þnh h­íng ®óng trong kinh doanh, m¹nh d¹n ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt, cã mét bé m¸y n¨ng ®éng, tµi chÝnh æn ®Þnh, më réng quan hÖ víi nhiÒu ®éi tµu, ®Õn nay c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp cã uy tÝn cao. HiÖn c«ng ty ®· cã 6 chi nh¸nh, 8 v¨n phßng ®¹i lý, 3 xÝ nghiÖp thµnh phÇn. §Æc biÖt n¨m 1999, c«ng ty lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn cña ngµnh x©y dùng thµnh c«ng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9002. Nh»m më réng thÞ tr­êng, chuÈn bÞ héi nhËp quèc tÕ c«ng ty chó träng c«ng t¸c marketing, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ kho b·i, cÇu c¶ng container, ¸p dông triÖt ®Ó quy tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9002. Trong n¨m 2003 c«ng ty ®· ®Çu t­ 45 tû VN§ mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ xÕp dì vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, ®æi míi quy tr×nh phôc vô kh¸ch hµng, t¨ng c­êng c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng b¸, do ®ã ®· chiÕm lÜnh ®­îc nhiÒu thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ NhËt B¶n, Hoa Kú,… B»ng ph­¬ng thøc kinh doanh n¨ng ®éng hiÖu qu¶, 20 n¨m qua, GEMADEPT ®· t¹o ®­îc vÞ trÝ cña m×nh, kh¼ng ®Þnh tÝnh ®øng ®¾n cña chÝnh s¸ch cæ phÇn hãa doanh nghiÖp cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, kh¬i dËy nguån vèn néi lùc x©y dùng ph¸t triÓn ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam. Mét sè kinh nghiÖm ¸p dông cho DELTA Víi sè vèn ban ®Çu kh«ng ph¶i lµ lín nh­ng GEMADEPT ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng nh­ vËy lµ nhê c«ng ty ®· biÕt ®Çu t­ ®óng h­íng, chó träng c«ng t¸c Marketing, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô ®Ó më réng thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty ®· m¹nh d¹n tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ tõ rÊt sím, chÝnh ®iÒu nµy ®· gãp phÇn t¹o cho c«ng ty mét bé m¸y tæ chøc linh ho¹t, gän nhÑ, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao lîi nhuËn. Tõ ho¹t ®éng cña GEMADEPT, ta thÊy r»ng cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång víi DELTA, do ®ã, DELTA cã thÓ ¸p dông nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng ®Ó ¸p dông vµo ho¹t ®éng cña m×nh. §ã lµ t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c h·ng tµu n­íc ngoµi d­íi c¸c h×nh thøc nh­ liªn doanh, lµm ®¹i lý giao nhËn, ®¹i lý hµng h¶i. Trong thêi gian sím nhÊt, DELTA ph¶i n©ng cao ý thøc, tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn tõ ®ã ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô. 4.4 C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ dÞch vô giao nhËn kho vËn vËn t¶i biÓn t¹i c«ng ty 4.4.1 Nhóm gi¶i ph¸p vÜ m« HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ n­íc. NÕu Nhµ n­íc ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng nh­ng chÝnh x¸c sÏ t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ch©n chÝnh ph¸t triÓn, cßn nÕu ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh qu¸ cøng nh¾c nh­ng l¹i cã kÏ hë chØ lîi cho nh÷ng kÎ biÕt luån qua nh÷ng kÏ hë ®ã ®Ó lµm giµu bÊt chÝnh. HiÖn nay, c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ ViÖt Nam vÒ Hµng h¶i, giao nhËn vËn t¶i biÓn tuy ®· ®­îc ngµy cµng hoµn thiÖn nh­ng vÉn cßn ch­a ®ång bé, thiÕu nhÊt qu¸n, ch­a bao qu¸t ®­îc nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t sinh trong thùc tiÔn khiÕn c¸c doanh nghiÖp giao nhËn nãi riªng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Do ®ã, nh÷ng viÖc ChÝnh phñ cÇn lµm ngay lµ: 4.4.1.1 Hoµn thiÖn hÖ thèng luËt HÖ thèng luËt vÒ Hµng h¶i, giao nhËn ®­êng biÓn cña n­íc ta cßn ch­a ®Çy ®ñ, ®ång bé, cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn th× míi t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n. HiÖn nay, ViÖt Nam míi chØ cã Bé luËt hµng h¶i lµ c¬ së ph¸p lý ®iÒu chØnh tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng hµng h¶i t¹i ViÖt Nam. Bé luËt nµy cÇn ®­îc nghiªn cøu, chØnh söa cho phï hîp víi yªu cÇu héi nhËp, ®ång thêi kh«ng ®­îc tr¸i víi tinh thÇn cña c¸c v¨n b¶n luËt kh¸c nh­ LuËt Th­¬ng M¹i, LuËt Doanh nghiÖp,… Ngoµi ra c¸c v¨n b¶n d­íi luËt còng ®ang dÇn ®­îc bæ sung, söa ®æi theo h­íng hoµn thiÖn. Theo QuyÕt ®Þnh sè 19/2000/Q§ - TTg ngµy 03/02/2000, NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vµ NghÞ ®Þnh sè 30/2000/N§-CP ngµy 11/8/2000 cña ChÝnh phñ, giÊy phÐp ®èi víi mét sè ho¹t ®éng dÞch vô hµng h¶i ®­îc b·i bá vµ thay thÕ b»ng c¸c yªu cÇu th­¬ng m¹i, do vËy ®· t¹o thuËn lîi vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong cung cÊp dÞch vô vµ t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a khu vùc t­ nh©n vµ khu vùc nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam. Tuy vËy vÉn cßn nh÷ng yªu cÇu qu¸ kh¾t khe, g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®­îc níi láng vµ tiÕn tíi xo¸ bá. VÒ viÖc më réng ­u ®·i thuÕ cho c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i nãi chung nh­ dÞch vô giao nhËn, Nhµ n­íc còng ®· chØ ®¹o tæng côc ThuÕ nghiªn cøu, nh­ng viÖc nµy cã ®­îc thùc hiÖn hay kh«ng ph¶i tu©n theo th«ng lÖ vµ luËt ph¸p quèc tÕ. Liªn quan ®Õn viÖc giao nhËn hµng hãa b»ng ®­êng biÓn lµ viÖc chë hµng ra c¶ng ®Ó xÕp lªn tµu nh­ng viÖc nµy ®ang gÆp khã kh¨n v× theo NghÞ ®Þnh 15/CP, kÓ tõ ngµy 1/4/2003, c¸c c¶ng chØ xÕp hµng lªn xe « t« theo ®óng träng t¶i cña xe, xe chë container chØ xÕp 1 container 20’, kh«ng kÑp ®«i. Tõ ngµy 7/4/2003 c¶ng cßn ph¸t tÝch kª, c©n xe ra vµo. C¸c ®iÒu kho¶n kÓ trªn sÏ ®­îc ®­a vµo trong hîp ®ång bèc xÕp, giao nhËn vµ coi ®©y lµ nghÜa vô hai bªn ph¶i phèi hîp thùc hiÖn. §©y lµ qui ®Þnh hîp lý v× cÊm xe t¶i chë hµng rêi ch¹y qu¸ t¶i lµ ®óng, tuy nhiªn ®èi víi xe container th× ph¶i xem xÐt l¹i v× xe vËn chuyÓn container lµ mét lo¹i h×nh vËn t¶i tiªn tiÕn th«ng dông nhÊt trªn thÕ giíi vµ khu vùc nh­ng ë ViÖt Nam l¹i bÞ coi lµ lo¹i h×nh “®Æc biÖt”, muèn l­u hµnh ®Òu ph¶i xin “GiÊy phÐp l­u hµnh ®Æc biÖt vËn t¶i qu¸ khæ qu¸ t¶i”. GiÊy phÐp nµy chØ cÊp chØ cÊp cho thêi h¹n 3 th¸ng mçi lÇn, mçi xe còng chØ ®­îc cho phÐp ch¹y trªn 5 tuyÕn ®­êng. Thêi gian qua ph­¬ng thøc vËn t¶i container ®· kh¸ th«ng dông ë ViÖt Nam, nhÊt lµ nh÷ng thµnh phè c¶ng biÓn nh­ H¶i Phßng, TP Hå ChÝ Minh, §µ N½ng,… Xe vËn t¶i container trë thµnh lo¹i h×nh chñ yÕu vËn t¶i hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Quèc lé 5 ®· ®­îc ph©n cÊp lµ ®­êng cÊp 1 ®ång b»ng, kh«ng h¹n chÕ t¶i träng, lÏ ra chØ cÇn quy ®Þnh hµng vËn t¶i ph¶i ®¶m b¶o kh«ng v­ît qu¸ t¶i träng cña xe. Nh­ng c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh l¹i khèng chÕ tæng träng t¶i (c¶ xe, hµng chë, vá container) cho xe container 40’ kh«ng v­ît qu¸ 30 tÊn, xe 20’ kh«ng v­ît qu¸ 27 tÊn, khiÕn l­îng hµng hãa thùc chë trªn tõng lo¹i xe kh«ng ®¶m b¶o theo tiªu chuÈn quèc tÕ cña tõng lo¹i container, lµm gi¸ thµnh vËn t¶i container t¨ng vät, c¸c chñ hµng xuÊt nhËp khÈu kh«ng chÞu næi, ng­êi lµm giao nhËn còng gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ta thÊy r»ng nhiÒu ®¬n hµng vËn chuyÓn ®ång bé ®ãng s½n trong 1 container nÕu t¸ch rêi ra 2 container cho b¶o ®¶m t¶i träng theo quy ®Þnh th× sÏ ®Èy gi¸ vËn t¶i t¨ng gÊp ®«i. §ã lµ ch­a kÓ cã nh÷ng lo¹i hµng xÕp trong container nh­ kÝnh næi, nÕu xÕp kh«ng ®ñ t¶i sÏ g©y nguy hiÓm. NhiÒu container hµng nhËp khÈu kiÓm ho¸ t¹i ch©n c«ng tr×nh, kh«ng nhµ vËn t¶i nµo d¸m ®¬n ph­¬ng ph¸ niªm phong kÑp ch× h¶i quan ®Ó san t¶i. NÕu theo quy ®Þnh vÒ t¶i träng nh­ hiÖn hµnh th× gi¸ vËn t¶i hµng ra c¶ng t¨ng, g©y khã kh¨n rÊt lín cho nhµ xuÊt nhËp khÈu còng nh­ ng­êi giao nhËn. Nh­ vËy, Nhµ n­íc nªn b·i bá quy ®Þnh qu¸ khæ qu¸ t¶i ë xe container, nªn bá giÊy phÐp “l­u hµnh ®Æc biÖt” lo¹i xe nµy vµ viÖc mçi xe container chØ ®­îc ch¹y trªn 5 tuyÕn ®­êng lµ kh«ng hîp lý. Chóng ta biÕt r»ng theo th«ng lÖ quèc tÕ hµng container ®­îc phÐp ch¹y tr­íc, thñ tôc ch¹y theo sau nªn tèc ®é gi¶i phãng hµng rÊt nhanh cßn ë ta th× ng­îc l¹i mµ dÞch vô giao nhËn hµng hãa cã ph¸t triÓn hay kh«ng phô thuéc vµo l­îng hµng cã nhiÒu hay kh«ng. NÕu hµng bÞ ø ®äng ë c¶ng do quy ®Þnh trªn th× sÏ ®Èy ng­êi lµm giao nhËn r¬i vµo t×nh thÕ nan gi¶i. 4.4.1.2 Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng thu hót FDI vµo ngµnh giao nhËn vËn t¶i Ngµnh giao nhËn vËn t¶i muèn ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Mµ ®Êt n­íc ta cßn nghÌo, do vËy chØ cã t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi th× chóng ta míi lîi dông ®­îc nguån vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, míi nhanh chãng thay ®æi ®­îc bé mÆt cña ngµnh, ®uæi kÞp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy r»ng nhê chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ mµ ngµnh giao nhËn vËn t¶i cña n­íc nµy ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn bé rÊt lín. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 80, Trung Quèc b¾t ®Çu thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i. Lóc ®ã, chØ mét sè c«ng ty giao nhËn lín ë n­íc ngoµi ®­îc phÐp thµnh lËp liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp giao nhËn hoÆc xuÊt nhËp khÈu lín trong n­íc, cßn phÇn lín chØ ®­îc phÐp thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn. §iÒu nµy h¹n chÕ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi v× víi t­ c¸ch v¨n phßng ®¹i diÖn, hä kh«ng ®­îc thùc hiÖn c¸c dÞch vô giao nhËn c¬ b¶n nh­ l­u c­íc, lµm thñ tôc h¶i quan, ph¸t hµnh vËn ®¬n vµ thu c­íc mµ ph¶i th«ng qua c¸c ®¹i lý. KÓ tõ khi Trung Quèc gia nhËp WTO (ngµy 11/12/2001), n­íc nµy b¾t ®Çu thay ®æi c¸c quy ®Þnh ®iÒu chØnh vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i. C¸c c«ng ty n­íc ngoµi tuy bÞ rµng buéc h¬n vÒ h×nh thøc ®Çu t­, lo¹i h×nh ®Çu t­, thêi gian ho¹t ®éng nh­ng l¹i cã quyÒn mua cæ phÇn cña c¸c c«ng ty giao nhËn vËn t¶i lín cña Trung Quèc, cã thÓ tham gia kinh doanh bÊt cø dÞch vô nµo trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. Nhê vËy, Trung Quèc ®· ph¸t triÓn ®­îc ®éi tµu lín m¹nh h¬n, c¸c bÕn c¶ng, kho b·i ®­îc më réng vµ ngµy cµng hiÖn ®¹i. ViÖt Nam tuy kh«ng thÓ b¾t ch­íc mét c¸ch m¸y mãc nh­ng viÖc t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ vµo ngµnh giao nhËn vËn t¶i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh nµy lµ cÇn thiÕt v× ®éi tµu cña ta träng t¶i cßn h¹n chÕ, c¸c c¶ng cßn qu¸ n«ng, tµu mÑ ch­a thÓ vµo, g©y khã kh¨n cho viÖc xÕp dì hµng hãa, kho b·i ë c¶ng cßn nhá hÑp, th­êng xuyªn g©y ïn t¾c hµng, quy m« ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp giao nhËn cßn nhá lÎ, cung c¸ch lµm viÖc cßn ch­a chuyªn nghiÖp. Tr­íc m¾t, Nhµ n­íc cÇn t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: 4.4.1.2.1 C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, t¹o m«i tr­êng ph¸p lý th«ng tho¸ng Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng luËt vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ban hµnh c¸c v¨n b¶n d­íi luËt theo h­íng më cöa, héi nhËp, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ luËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh cho ®¬n gi¶n, gon nhÑ. Bªn c¹nh ®ã, miÔn gi¶m h¬n n÷a thuÕ lîi tøc vµ tiÒn thuª ®Êt ®èi víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn ®éi tµu biÓn, x©y dùng c¶ng biÓn, më réng vµ hiÖn ®¹i c¸c kho b·i, ph­¬ng tiÖn xÕp dì, n©ng h¹ hµng hãa. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi trong ®Çu t­ vµ sau ®Çu t­ cÇn t¹o ­u ®·i nh­ng còng ph¶i chÆt chÏ ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, tr¸nh c¸c c«ng ty n­íc ngoµi lîi dông ­u ®·i ®Ó h¹ møc gi¸, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh g©y thiÖt h¹i vµ thÊt thu ng©n s¸ch cho Nhµ n­íc. 4.4.1.2.2 T¹o m«i tr­êng kinh tÕ - x· héi thuËn lîi §Ó c¸c nhµ ®Çu t­ yªn t©m ®Çu t­, chÝnh phñ ViÖt Nam ph¶i æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, chÝnh s¸ch tµi khãa, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i ®­îc c©n nh¾c, ®iÒu chØnh sao cho kh«ng lµm mÊt ®i nguån lîi chÝnh ®¸ng cña c¸c nhµ ®©u t­. Bªn c¹nh ®ã, còng ph¶i gi÷ v÷ng ®­îc sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi ®Ó b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, tµi s¶n, b¶o ®¶m nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cho nhµ ®Çu t­. 4.4.1.2.3 §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ gi¸ trong giao nhËn vËn t¶i §èi víi vËn t¶i biÓn hµng xuÊt nhËp khÈu, gi¸ c­íc chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín bëi yÕu tè quèc tÕ, cho nªn Nhµ n­íc kh«ng thÓ quy ®Þnh gi¸, cho dï chØ lµ gi¸ tèi thiÓu (sµn), hoÆc gi¸ tèi ®a (trÇn). Nhµ n­íc chØ cã thÓ thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi gi¸ c¶ cña dÞch vô hµng h¶i. Víi nh÷ng dÞch vô b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam (®¹i lý tµu biÓn, lai d¾t, vÖ sinh, kiÓm ®Õm hµng), chØ thùc hiÖn gi¸ quy ®Þnh cña c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng (nÕu cã), cßn l¹i cÇn thiÕt ph¶i quy ®Þnh gi¸ tèi thiÓu ®Ó tr¸nh viÖc c¹nh tranh h¹ gi¸ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lµm thiÖt h¹i ®Õn thu nhËp cña tõng doanh nghiÖp vµ thÊt thu ng©n s¸ch. C¸c lo¹i dÞch vô kh«ng b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn ë ViÖt Nam (nh­ cung øng vËt t­, söa ch÷a) gi¸ c¶ sÏ do c¸c bªn tháa thuËn, v× nÕu quy ®Þnh, sÏ cã hai kh¶ n¨ng, mét lµ qu¸ thÊp - sÏ lµm lîi cho phÝa n­íc ngoµi, hai lµ qu¸ cao - kh¸ch hµng n­íc ngoµi sÏ kh«ng thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam, vµ tÊt nhiªn, phÝa ViÖt Nam kh«ng tËn dông ®­îc nguån thu nµy. Gi¸ xÕp dì hµng xuÊt nhËp khÈu nªn quy ®Þnh gi¸ tèi thiÓu. C¸c doanh nghiÖp trong n­íc cã thÓ c¹nh tranh b»ng gi¸ kh«ng thÊp h¬n møc gi¸ thÊp nhÊt ®ã. Gi¸ xÕp dì hµng trung chuyÓn nªn ®Ó c¸c bªn tháa thuËn, nhµ n­íc kh«ng quy ®Þnh. Ngoµi ra, c¸c chi phÝ vµ lÖ phÝ liªn quan ®Õn giao nhËn t¹i c¸c c¶ng biÓn qu¸ cao lµm t¨ng chi phÝ cña chñ hµng ®ång thêi g©y khã kh¨n cho ng­êi giao nhËn nh­ phô phÝ x¨ng dÇu (30 USD ®èi víi hµng Ch©u ¸ vµ 82 USD ®èi víi hµng ®i c¸c khu vùc kh¸c), phÝ n©ng h¹ (300000 - 360000 VND/20’). Tuy nh÷ng lo¹i phÝ nµy kh«ng ph¶i lo¹i nµo còng n»m trong sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc nh­ng Nhµ n­íc còng nªn rµ so¸t l¹i vµ b·i bá hoÆc gi¶m c¸c lo¹i phÝ bÊt hîp lý. Khi thÞ tr­êng bÊt æn ®Þnh hoÆc trong tr­êng hîp ®Æc biÖt khi chÞu ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi (t¸c ®éng xÊu) ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i, nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch cô thÓ nh­: gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®Ó ­u tiªn ®éi tµu biÓn quèc gia, gi¶m thuÕ c­íc cho c¸c doanh nghiÖp giao nhËn. Còng cÇn chó ý r»ng khi Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chÕ tµi cho c¸c h·ng tµu vµ doanh nghiÖp th× ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó nh÷ng chÕ tµi ®ã ®­îc thùc hiÖn ®óng theo ®­êng lèi cña Nhµ n­íc. 4.4.1.2.4 Thµnh lËp ñy ban quèc gia t¹o thuËn lîi cho giao nhËn vËn t¶i hµng hãa C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc nµy sÏ ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t triÓn vµ kinh doanh giao nhËn vËn t¶i ë n­íc ta theo ®óng ph¸p luËt ViÖt Nam vµ c«ng ­íc quèc tÕ, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho chñ hµng còng nh­ ng­êi giao nhËn vËn t¶i. Thµnh phÇn cña ñy ban nµy gåm ®¹i diÖn cña nhµ n­íc, ®¹i diÖn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ t­ nh©n kinh doanh giao nhËn vËn t¶i. ñy ban nµy ph¶i cã quan hÖ víi c¸c quèc gia trong khu vùc vµ thÕ giíi vÒ vËn t¶i hµng hãa. 4.4.1.2.5 §¬n gi¶n hãa vµ hµi hßa c¸c thñ tôc chøng tõ cã l