Đề tài Cơ sở khoa học để khẳng định sự cần thiết cần đẩy mạnh xuất khẩu giày dép sang thị trường Hoa Kỳ

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 1 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ KHOA HOÏC ÑEÅ KHAÚNG ÑÒNH SÖÏ CAÀN THIEÁT CAÀN ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP SANG THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT NHAÄP KHAÅU GIAØY DEÙP TREÂN THEÁ GIÔÙI 1.1.1 Moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa ngaønh saûn xuaát giaøy deùp: Giaøy deùp laø maët haøng tieâu duøng coù nhieàu maãu maõ vaø chuûng loaïi khaùc nhau. Vì vaäy, moãi loaïi giaøy deùp coù quy trình saûn xuaát, coâng ngheä vaø giaù thaønh khaùc nhau. Coù theå chia caùc loaïi giaøy deùp nhö sau : giaøy da, giaøy ñeá cao su, ñeá nhöïa, giaøy theå thao, giaøy vaûi, giaøy sadal, vaø caùc loaïi deùp ñi trong nhaø, ñi daïo bieån… Sô ñoà 1.1 Quy trình cô baûn saûn xuaát giaøy - Caùc quy trình cô baûn ñeå saûn xuaát giaøy: taïo maãu, saûn xuaát ñeá, khaâu muõ giaøy, hoaøn chænh muõ giaøy, laép raùp hoaøn chænh (sơ đồ 1.1). - Saûn xuaát ñeá giaøy coù caùc coâng ngheä: eùp ñuùc, eùp phun, löu hoaù vaø eùp daùn. - Veà muõ giaøy coù caùc loaïi: muõ vaûi, muõ da, muõ giaøy theå thao, muõ giaøy saldal. - Giaøy deùp laø saûn phaåm mang tính thôøi trang, tuyø töøng muøa khaùc nhau khaùch haøng seõ coù sôû thích töøng loaïi giaøy deùp khaùc nhau vaø tuyø töøng vuøng khaùc nhau khaùch haøng cuõng seõ coù nhöõng thò hieáu khaùc nhau. Vì vaäy, tìm hieåu kó thò tröôøng -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 2 xuaát khaåu giaøy deùp cuõng laø moät trong nhöõng yeâu caàu quan troïng. Ngoaøi ra, tính thôøi trang coù yeáu toá raát quyeát ñònh trong vieäc naâng cao giaù trò gia taêng cho saûn phaåm, saûn phaåm coù kieåu daùng laï, ñeïp, seõ taêng theâm tính caïnh tranh cho maët haøng. Ngaøy nay, vieäc öùng duïng coâng ngheä trong vieäc saûn xuaát giaøy deùp raát ñöôïc xem troïng, vì caùc doanh nghieäp ngaøy caøng muoán thoaõ maõn nhöõng yeâu caàu veà sôû thích giaøy deùp cuûa khaùch haøng vaø khaùch haøng cuõng ngaøy caøng coù nhöõng yeâu caàu khaét khe hôn cho töøng saûn phaåm. - Saûn xuaát giaøy deùp ña soá xuaát phaùt töø caùc nöôùc coù giaù nhaân coâng vaø chi phí saûn xuaát reû nhö: Indonesia, Philipin, Trung Quoác, Vieät Nam…Xuaát khaåu giaøy deùp chuû yeáu laø thoâng qua ñöôøng bieån. 1.1.2 Xu höôùng veà saûn xuaát giaøy deùp treân theá giôùi: Saûn xuaát vaø xuaát khaåu giaøy deùp laø moät ngaønh coâng nghieäp quan troïng ñoái vôùi taát caû caùc quoác gia treân theá giôùi, tuy nhieân vôùi söï phaùt trieån coâng ngheä vöôït baäc vaø söï thay ñoåi cô caáu ngaønh coâng nghieäp cuûa moät soá quoác gia, thì ngaønh saûn xuaát giaøy deùp ñaõ dòch chuyeån veà caùc nöôùc ñang phaùt trieån, maø cuï theå laø caùc nöôùc Chaâu AÙ. Ñeå lyù giaûi nguyeân nhaân naøy chuùng ta coù theå thaáy: caùc nöôùc phaùt trieån khoâng coù lôïi theá caïnh tranh veà nguoàn lao ñoäng–moät yeâu caàu cô baûn cuûa ngaønh saûn xuaát giaøy deùp, chæ taäp trung vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp ñoøi hoûi coâng ngheä cao vaø chaát xaùm nôi caùc quoác gia naøy coù lôïi theá hôn. Theo caùc soá lieäu thoáng keâ cho thaáy: trong nhöõng naêm vöøa qua, cuõng nhö nhöõng naêm tieáp theo Chaâu AÙ seõ laø nôi saûn xuaát giaøy deùp chieám tyû troïng lôùn treân Theá Giôùi. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 3 Beân caïnh ñoù laø söï gia taêng veà nhu caàu giaøy muõ da treân theá giôùi vôùi möùc taêng tröôûng haøng naêm laø 4,7%. Saûn löôïng xuaát khaåu ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån taêng- trong ñoù coù Chaâu AÙ taêng nhanh vôùi möùc taêng tröôûng veà saûn löôïng giaøy deùp haøng naêm 8,7% vaø laøm taêng thò phaàn xuaát khaåu giaøy deùp cuûa caùc quoác gia naøy töø 39% ñeán 68% - theå hieän lôïi theá caïnh tranh cuûa moät soá quoác gia trong quaù trình coâng nghieäp hoaù ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát giaøy deùp. Ñoái vôùi caùc quoác gia Chaâu AÂu vò trí chuû ñaïo cuûa hoï trong nhöõng thaäp kæ qua ñaõ bò ñaùnh maát veà tay caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Cuøng vôùi söï gia taêng veà giaøy muõ da thì ñoái vôùi saûn xuaát giaøy deùp noùi chung theo döï baùo ñeán 2010 daân soá toaøn caàu coù hôn 7 tyû ngöôøi vaø saûn löôïng giaøy deùp theá giôùi seõ ñaït hôn 14.061 tyû ñoâi. Nhö vaäy cuøng vôùi nhu caàu ngaøy caøng taêng veà giaøy deùp treân Theá Giôùi hình thaønh 2 khu vöïc cung caáp: - Khu vöïc 1: caùc nöôùc ñang phaùt trieån (Chaâu AÙ, Chaâu Phi, Chaâu Myõ Latin) nôi cung caáp soá löôïng giaøy deùp chuû yeáu cho xuaát khaåu, chieám tyû troïng lôùn treân toaøn Theá Giôùi vôùi caùc saûn phaåm ñaït tieâu chuaån trung bình. Baûng 1.1: Saûn löôïng vaø xuaát khaåu giaøy deùp treân Theá Giôùi Saûn löôïng STT Saûn phaåm 1998 2007 2010 1 Da thuoäc caùc loaïi 16 tyû sqft 17,5 tyû sqft 18 tyû sqft 2 Da boø muoái 6,15 tr. taán 6,50 tr. taán 6,80 tr. taán 3 Giaày deùp caùc loaïi 11,0 tyû ñoâi 14,071 tyû ñoâi 16,0 tyû ñoâi, trong ñoù hôn 4 tyû ñoâi giaøy da 4 Toång kim ngaïch XK 50 tyû USD 85 tyû USD 105 tyû USD Nguoàn: World Footwear (2007). - Khu vöïc 2: caùc nöôùc khu vöïc Baéc Myõ vaø Chaâu AÂu nôi cung caáp giaøy deùp vôùi tieâu chuaån chaát löôïng cao vaø giaøy chuyeân duïng chuû yeáu cho vieäc tieâu thuï noäi -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 4 ñòa vaø moät phaàn cho xuaát khaåu. 1.1.3 Xu höôùng veà tieâu duøng giaøy deùp treân Theá Giôùi: Xu höôùng tieâu thuï giaøy deùp treân Theá Giôùi phuï thuoäc raát nhieàu vaøo khaû naêng thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. Maëc duø möùc soáng ôû moät soá quoác gia coøn ôû möùc thaáp nhöng nhìn chung möùc soáng cuûa ngöôøi daân treân toaøn caàu ñang ñöïôc naâng cao daàn leân. Maëc khaùc, möùc tieâu thuï giaøy deùp coøn phuï thuoäc vaøo khaû naêng taêng daân soá cuûa Theá giôùi, treân cô sôû möùc taêng daân soá treân theá giôùi chuùng ta coù theå öôùc tính nhu caàu giaøy deùp saép tôùi. Vaán ñeà coøn laïi laø chuùng ta xaùc ñònh chuûng loaïi saûn phaåm vaø thò hieáu ngöôøi tieâu duøng ñeå saûn xuaát saûn phaåm cho phuø hôïp. - Moät caùch toång quan cho ñeán naêm 2010 toång daân soá theá giôùi seõ xaáp xæ seõ laø hôn 7 tyû ngöôøi trong ñoù möùc tuoåi töø döôùi 15 tuoåi vaø töø 15-64 tuoåi chieám 26,8% vaø 65,5%,1 nhö vaäy nhu caàu giaøy deùp treân theá giôùi coù trieån voïng taêng theo daân soá vôùi soá löôïng treân 16 tyû ñoâi giaøy deùp caùc loaïi. Möùc tieâu thuï giaøy deùp cao nhaát–theo döï baùo- trong nhöõng thaäp nieân tôùi naèm ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nôi coù möùc soáng vaø daân soá cuõng ñang gia taêng, tieáp ñeán laø thò tröôøng EU vaø cuoái cuøng laø khu vöïc Baéc Myõ. Theo caùc chuyeân gia phaân tích xu höôùng tieâu duøng nhöõng saûn phaåm giaøy deùp treân theá giôùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø trong thôøi gian tôùi seõ laø: “hieän ñaïi, tieän nghi vaø haáp daãn”. Caùc nhoùm saûn phaåm giaøy deùp thôøi trang keát hôïp vôùi coâng ngheä cao ñang coù nhöõng taàm vò trí nhaát ñònh trong loøng ngöôøi tieâu duøng. Maø ñaïi dieän caùc saûn phaåm naøy laø caùc taäp ñoaøn lôùn nhö Adidas, Nike, Reebok… Hôn bao giôø heát coâng ngheä cao trong ngaønh saûn xuaát giaøy deùp hieän ñang quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa moät soá doøng saûn phaåm. Cuoäc chieán veà coâng ngheä khoâng keùm gì so vôùi cuoäc chieán ñoái vôùi saûn phaåm, do ngöôøi tieâu duøng treân Theá Giôùi caøng ngaøy caøng khoù tính hôn, nhu caàu veà saûn phaåm cuõng ña daïng hôn. 1 Theo United Nation -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 5 Vì vaäy, nhöõng chuûng loaïi saûn phaåm ña daïng veà maãu maõ, söï tieän nghi seõ chieám lónh thò tröôøng trong nhöõng naêm tôùi ñaây, caùc loaïi giaøy deùp coù chaát löôïng cao seõ chuû yeáu phuïc vuï caùc thò tröôøng Chaâu AÂu vaø Baéc Myõ, caùc loaïi giaøy deùp coù chaát löôïng thaáp hôn thì seõ phuïc vuï caùc thò tröôøng coøn laïi . 1.1.4 Caùc thò tröôøng nhaäp khaåu chính veà maët haøng giaøy deùp treân theá giôùi: Caùc thò tröôøng nhaäp khaåu giaøy deùp chính treân Theá giôùi laø Myõ, EU vaø Nhaät Baûn. Rieâng EU ñaây laø thò tröôøng coù söùc tieâu thuï lôùn do caùc quoác gia thaønh vieân coù neàn kinh teá oån ñònh vaø coù tieâu chuaån rieâng cuûa mình vaø aùp duïng chung cho caùc thaønh vieân. - Thò tröôøng Hoa Kyø: Vôùi daân soá ñeán naêm 2008 laø treân 300 trieäu ngöôøi, thu nhaäp trung bình treân 40.000 USD / naêm, thị trường Mỹ luoân ñöôïc xem laø coù söùc haáp daãn raát lôùn ñoái vôùi caùc quoác gia xuaát khaåu giaøy deùp treân theá giôùi: bôûi söï ña daïng veà chuûng loaïi haøng hoaù, giaù caû vaø daân soá lôùn. Rieâng naêm 2002 toång kim ngaïch nhaäp khaåu giaøy deùp vaøo thò tröôøng naøy laø 15.386.029.000 usd. Nhöng ñeán naêm 2007 kim ngaïch naøy ñaõ taêng leân ñeán 19.410.255.000 usd, soá löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu taïi thò tröôøng naøy taêng haøng naêm laø 5-6,8%. Daãn ñaàu xuaát khaåu giaøy deùp vaøo thò tröôøng naøy Trung Quoác ñang ôû vò trí cao nhaát, tieáp theo sau laø caùc quoác gia nhö Brazil, Vieät nam, Indonesia, Thaùi Lan, Italia, AÁn ñoä vaø Hoàng Koâng. Theo soá lieäu thoáng keâ chæ coù Trung quoác, Vieät Nam vaø AÁn ñoä töø naêm 2004 ñeán 2005 laø soá löôïng nhaäp khaåu hieän ñang taêng, ngoaøi ra caùc quoác gia khaùc hieän ñang coù xu höôùng giaûm daàn. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 6 Bieåu ñoà 1.1: Kim ngaïch nhaäp khaåu giaøy deùp cuûa Hoa Kyø KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ (ngàn USD) 0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000 25,000,000 NĂM KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ (ngàn USD) 15,386,029 15,602,607 16,505,337 17,932,308 19,161,554 19,410,255 19,544,863 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Nguoàn: The Office of Trade and Industry Information, Manufacturing and Services, International Trade Administration, U.S. Department of Commerce. - Thò tröôøng EU: Vôùi ñôït môû roäng laàn thöù 5 vaøo ngaøy 1 thaùng 5 naêm 2004, EU hieän coù treân 456 triệu daân, vôùi GDP chieám 27,8% GDP cuûa theá giôùi, ngang GDP cuûa Myõ vaø lôùn gaáp hai laàn GDP cuûa Nhaät. Vôùi nhöõng tieâu chuaån veà thò tröôøng khaét khe cuõng nhö ñoøi hoûi cao veà chaát löôïng saûn phaåm, EU luoân laø moät trong nhöõng thò tröôøng khoù tính nhaát treân theá giôùi hieän nay. Bieåu ñoà 1.2: Kim ngaïch nhaäp khaåu giaøy deùp cuûa EU KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA EU (ngàn Euro) 0.00 5,000,000.00 10,000,000.00 15,000,000.00 NĂM KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA EU (ngàn Euro) 9,423,655.00 10,784,731.00 12,006,872.00 12,640,725.00 2004 2005 2006 2007 Nguoàn : Eurostat, CN Chapter 64. Rieâng veà maët haøng giaøy deùp, EU cuõng laø nôi saûn xuaát caùc maët haøng giaøy deùp coù chaát löôïng cao ñeå cung caáp cho caùc kinh ñoâ thôøi trang taïi ñaây. Nhöng hieän nay saûn xuaát giaøy deùp taïi EU ñang coù xu höôùng giaûm daàn töø 728.211.000 ñoâi giaøy -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 7 deùp xuoáng chæ coøn 641.852.000 ñoâi vôùi möùc giaûm trung bình töø 2002-2005 laø 28,7%. Chính vì vaäy, EU luoân laø thò tröôøng haáp daãn cho caùc nhaø cung caáp bôûi khaû naêng tieâu thuï roäng lôùn, cuõng nhö tính chaát baéc caàu giöõa caùc quoác gia, vôùi löôïng taêng nhaäp khaåu 20,2% vaø tieâu duøng taêng 22,7% töø naêm 2002-2005. Kim ngaïch nhaäp khaåu cuûa EU naêm 2004 laø 9.423.655.000 Euro cho ñeán naêm 2007 con soá naøy ñaõ laø 12.640.725.000 Euro, vôùi kim ngaïch nhaäp khaåu nhö vaäy EU ñaõ cho thaáy toác ñoä taêng tröôûng nhaäp khaåu maët haøng naøy töø 2004-2007 laø: 34,1%. Daãn ñaàu nhöõng nhaø cung caáp giaøy deùp taïi thò tröôøng taïi EU vaãn laø Trung Quoác vôùi 1.310.841.000 ñoâi trong naêm 2005 vaø 2007 laø 1.845.010.000 ñoâi vôùi möùc taêng raát cao töø naêm 2004 -2007 laø 108,8%, keá ñeán laø Vieät Nam vôùi kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp vaøo EU giaûm trung bình 7% cuõng trong thôøi gian naøy, ngoaøi ra coøn coù AÁn Ñoä, Indoneâsia, Braxin.. 1.2 TOÅNG QUAN VEÀ THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ VAØ QUAN HEÄ KINH TEÁ VIEÄT NAM–HOA KYØ 1.2.1 Toång quan veà thò tröôøng Hoa Kyø: Hoa Kyø laø quoác gia naèm ôû Baéc Myõ, phía ñoâng laø Baéc Ñaïi Taây Döông, phía taây laø Baéc Thaùi Bình Döông, phía baéc giaùp vôùi Canada, phía nam giaùp vôùi Meâhicoâ. Toång dieän tích laø hôn 9,6 trieäu km2 chieám 6,7% dieän tích toaøn caàu, dieän tích Hoa Kyø baèng nöûa dieän tích cuûa Nga, baèng khoaûng 3/10 dieän tích Chaâu Phi, baèng nöûa dieän tích cuûa Nam Myõ, roäng hôn Trung Quoác vaø lôùn hôn Taây Aâu khoaûng 2,5 laàn. Daân soá treân 300 trieäu ngöôøi(đñeán naêm 2008), trong ñoù ngöôøi da traéng chieám 77,1%, ngöôøi da ñen 12,9%, ngöôøi Chaâu AÙ chieám 4,2%, phaàn coøn laïi laø thoå daân -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 8 vaø caùc daân toäc khaùc.Toác ñoä taêng daân soá öôùc tính khoaûng treân 0,8% trong ñoù löïc löôïng lao ñoäng khoaûng 141,9 trieäu ngöôøi. - Veà kinh teá cuûa Hoa Kyø: Hoa Kyø laø moät nöôùc coù neàn kinh teá lôùn nhaát toaøn caàu vôùi GDP naêm 2008 öôùc ñaït 14,33 nghìn tyû USD (trong ñoù ngaønh dòch vuï ñoùng goùp 78,5%, ngaønh coâng nghieäp ñoùng goùp 20,6%, ngaønh noâng nghieäp ñoùng goùp 0,9%), thu nhaäp bình quaân treân ñaàu ngöôøi naêm 2008 laø khoaûng 46.000 USD. Veà toác ñoä taêng tröôûng kinh teá Hoa Kyø ôû möùc cao trong thaäp nieân 90 tuy nhieân töø naêm 2000 trôû veà ñaây möùc taêng tröôûng taïi Hoa Kyø ñang coù daáu hieän chöõng laïi, naêm 2008 möùc taêng tröôûng GDP laø 1,4%. - Veà ngoaïi thöông cuûa Hoa Kyø: laø moät neàn kinh teá lôùn neân Hoa Kyø coù nhu caàu xuaát nhaäp khaåu raát cao. Veà nhaäp khaåu: Hoa Kyø nhaäp khaåu chuû yeáu nhöõng haøng hoaù: nhöõng saûn phaåm noâng nghieäp nhö gaïo, caøpheâ.. chieám 4,9%, nhöõng saûn phaåm cung caáp cho coâng nghieäp chieám 32,9% (trong ñoù daàu thoâ chieám 8,2%), nhöõng saûn phaåm thieát yeáu khaùc chieám 30,4% nhö laø maùy tính, thieát bò vieãn thoâng, phuï tuøng xe motor, maùy moùc vaên phoøng, vaø maùy phaùt ñieän, nhöõng saûn phaåm tieâu duøng chieám 31,8% nhö laø: quaàn aùo, giaøy deùp, thuoác y teá, xe hôi, thieát bò noäi thaát, ñoà chôi treû taùc giaû ..). Baûng 1.2: Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu Hoa Kyø 2004-2008 Naêm 2004 2005 2006 2007 2008 Xuaát khaåu (ngaøn USD) 817.935.849 904.379.818 1.037.142.973 1.162.708.293 1.300.135.650 Nhaäp khaåu (ngaøn USD) 1.469.670.757 1.670.940.375 1.855.119.254 1.953.698.801 2.100.141.224 Toác ñoä taêng tröôûng NK 16,7% 13,7% 11,02% 5,3% 7,49% Nguoàn: U.S. Department of Commerce vaø tính toaùn cuûa taùc giaû. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 9 Vôùi moät nhu caàu nhaäp khaåu doài daøo vaø taêng tröôûng haøng naêm trung bình khoaûng 9% thò tröôøng Hoa Kyø luoân laø moät thò tröôøng tieàm naêng cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu. Tuy nhieân ñeå coù theå thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng naøy, caùc doanh nghieäp caàn phaûi naém roõ caùc thò hieáu tieâu duøng cuûa ngöôøi daân ôû ñaây, cuõng nhö heä thoáng caùc luaät leä, ñeå traùnh rôi vaøo nhöõng vuï kieän maø coù theå gaây toån thaát cho caùc doanh nghieäp. 1.2.2 Quan heä kinh teá Vieät Nam – Hoa Kyø: Traûi qua moät thôøi gian thaêng traàm cuûa moái quan heä ban giao giöõa hai nöôùc, vôùi nhöõng coät moác veà thôøi gian ñaùng nhôù, beân caïnh moái quan heä ngoaïi giao giöõa Vieät Nam vaø Hoa Kyø treân bình dieän moái quan heä kinh teá: hai nöôùc ñaõ kyù keát vôùi nhau caùc Hieäp ñònh vaø thoûa thuaän nhö: Hieäp ñònh veà thieát laäp quan heä quyeàn taùc giaû (27/6/1997), Hieäp ñònh thöông maïi song phöông Vieät Nam- Hoa Kyø (10/12/2001), Hieäp ñònh hôïp taùc veà khoa hoïc – coâng ngheä (26/3/2001), Hieäp ñònh deät may (1/5/2003), Hieäp ñònh haøng khoâng (14/1/2004), Hieäp ñònh khung veà hôïp taùc kinh teá vaø kyõ thuaät(2005), ñaëc bieät quoác hoäi Hoa Ky ñaõ thoâng qua Quy cheá Quan heä Thöông Maïi bình thöôøng vónh vieãn (PNTR) cho Vieät Nam 21/12/2006. Song song vôùi vieäc Vieät Nam laø thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông Maïi theá giôùi (WTO) vaø quy cheá veà Quan heä Thöông Maïi bình thöôøng vónh vieãn (PNTR) ñaõ ñöôïc Quoác Hoäi Hoa Kyø thoâng qua thì giôø ñaây kim ngaïch hai nöôùc seõ ngaøy caøng coù nhöõng böôùc taêng tröôûng ñaùng keå, bôûi Hoa Kyø laø moät thò tröôøng roäng lôùn, ña daïng, möùc tieâu thuï haøng hoaù cao neân luoân laø thò tröôøng xuaát khaåu haáp daãn cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaø vôùi möùc taêng tröôûng xuaát nhaäp khaåu giöõa hai nöôùc haøng naêm laø 20% ñaõ minh chöùng ñieàu ñoù. Kim ngaïch thöông maïi giöõa hai nöôùc theå hieän ôû baûng sau: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 10 Baûng 1.3: Kim ngaïch thöông maïi giöõa Hoa Kyø vaø Vieät Nam Naêm 2004 2005 2006 2007 2008 Xuaát khaåu (ngaøn USD) 1.163.447 1.191.757 1.100.212 1.902.669 2.789.930 Toác ñoä taêng tröôûng XK(%) (-12,15) 2,43 (-7,68) 72,93 46,6 Nhaäp khaåu (ngaøn USD) 5.275.810 6.630.149 8.566.331 10.632.959 12.900.701 Toác ñoä taêng tröôûng NK(%) 15,82 25,67 29,20 24,12 21,32 Nguoàn : International Trade Administration, U.S. Department of Commerce vaø tính toaùn cuûa taùc giaû. Hôn nöõa, Vieät Nam coù nhöõng maët haøng coù lôïi theá xuaát khaåu sang thò tröôøng naøy nhö : thuûy saûn (toâm, caù tra, caù basa..), caø feâ, cheø, haït ñieàu, haøng deät may, giaøy deùp, haøng trang trí noäi thaát (baøn, gheá, giöôøng, tuû…). Bieåu ñoà 1.3: Toác ñoä taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu sang Hoa Kyø Nguồn: Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (USITC). Vôùi toác ñoä taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam sang Hoa Kyø naêm 2007 so vôùi naêm 2006 laø treân 20%, trong khi Malaysia taêng tröôûng aâm vaø caùc nöôùc khaùc coù möùc taêng tröôûng thaáp hôn cuõng trong naêm naøy. Sang ñaàu naêm 2008, möùc taêng tröôûng naøy laø treân 25%. Nhö vaäy, treân bình dieän quan heä kinh teá, hai quoác gia laø baïn haøng lôùn cuûa nhau veà xuaát khaåu cuõng nhö nhaäp khaåu. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 11 1.3 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CUÛA THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ VEÀ TIEÂU THUÏ GIAØY DEÙP 1.3.1 Kim ngaïch nhaäp khaåu maët haøng giaøy deùp cuûa Hoa Kyø vaø nhöõng quoác gia xuaát khaåu giaøy deùp chính vaøo thò tröôøng Hoa Kyø: Vôùi daân soá treân 300 trieäu ngöôøi, thu nhaäp trung bình treân 46.000 usd / naêm, haøng naêm thò tröôøng Hoa Kyø nhaäp khaåu giaøy deùp treân 90%. Rieâng naêm 2008 toång soá löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu cuûa Hoa Kyø hôn 1.899.503.000 ñoâi, möùc tieâu thuï giaøy deùp trung bình cuûa nöõ giôùi laø 8 ñoâi/ngöôøi vaø cuûa nam giôùi laø 4 ñoâi/ngöôøi, soá löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu taïi thò tröôøng naøy taêng haøng naêm laø 5% vaø ñaùng haáp daãn hôn laø giaù trò nhaäp khaåu cuûa toaøn maët haøng giaøy deùp naêm 2008 taïi thò tröôøng naøy laø 19.544.863.000 usd2 vôùi möùc taêng treân 6,8% töø naêm 2006 – 2008. Taïi thò tröôøng naøy, Trung Quoác hieän laø quoác gia coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cao nhaát, tieáp theo sau laø caùc quoác gia nhö Italia,Vieät Nam, Brazil, Indonesia. Tuy nhieân, chæ coù Trung quoác, Italia vaø Vieät Nam töø naêm 2004 ñeán 2008 coù kim ngaïch xuaát khaåu sang Hoa Kyø hieän ñang taêng, ngoaøi ra caùc quoác gia khaùc hieän ñang coù xu höôùng giaûm daàn taïi thò tröôøng naøy. Bieåu ñoà 1.4: Kim ngaïch nhaäp khaåu giaøy deùp cuûa Hoa Kyø töø Trung Quoác KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ TRUNG QUỐC 0 5,000,000 10,000,000 15,000,000 20,000,000 NG ÀN U SD KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ TRUNG QUỐC 11,350,591 12,721,284 13,890,025 14,136,731 14,479,100 2004 2005 2006 2007 2008 Nguoàn: National Trade Data (U.S). 2 Theo US Census Bureau -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 12 Neáu trong naêm 2005 thöông maïi veà giaøy deùp giöõa Hoa Hyø vaø Trung Quoác chæ laø 10.226.857.000 usd thì ñeán naêm 2008 ñaõ laø 14.479.100.000 usd vôùi möùc taêng tröôûng treân 38%. Khoâng nhöõng kim ngaïch taêng cao maø ôû ñaây chuûng loaïi giaøy deùp töø Trung quoác cuõng ña daïng, phong phuù, vôùi lôïi theá veà dieän tích, veà taàm nhìn quy hoaïch vuøng nguyeân lieäu, cuõng nhö veà giaù caû nhaân coâng, Trung quoác hieän ñang quyeát taâm trôû thaønh quoác gia cung caáp giaøy deùp lôùn khoâng nhöõng cho thò tröôøng Hoa Kyø maø coøn cho caû Theá Giôùi. Chính vì vaäy, Trung Quoác chieám ñeán 73% kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp sang thò tröôøng Hoa Kyø, moät con soá aùp ñaûo so vôùi caùc quoác gia khaùc. Rieâng Brasil, moät trong nhöõng nhaø xuaát khaåu giaøy deùp sang thò tröôøng Hoa Kyø coù saûn löôïng suït giaûm ñaùng keå, naêm 2002 kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa quoác gia naøy sang Hoa Kyø laø 1.084.211.000 usd thì ñeán 2008 kim ngaïch naøy chæ coøn 512.834.000 usd. Bieåu ñoà 1.5: Tyû leä kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp sang Hoa Kyø cuûa caùc quoác gia NAÊM 2008 74% 6% 6% 3% 2% 9% TRUNG QUỐC ITALIA VIET NAM BRASIL INDONESIA CÁC QUỐC GIA KHÁC Nguoàn : National Trade Data (U.S) Ngoaøi ra, giaøy deùp nhaäp khaåu töø Italia, Vieät Nam cuõng chieám thò phaàn ñaùng keå hôn so vôùi caùc quoác gia khaùc. Chieám ñeán 6% löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu laø töø Italia goàm: caùc giaøy deùp cao caáp, chaát löôïng toát cuøng vôùi giaù thaønh cuõng khaù cao -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 13 phuïc vuï cho taàng lôùp thöôïng löu. Vieät Nam cuõng chieám ñeán 6% löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø trong năm 2008 cuõng ñuû ñeå noùi leân söï haáp daãn cuûa thò tröôøng naøy ñoái vôùi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp cuûa Vieät Nam. 1.3.2 Heä thoáng tieâu thuï maët haøng giaøy deùp taïi thò tröôøng Hoa Kyø: Heä thoáng phaân phoái vaø tieâu thuï giaøy deùp taïi Hoa Kyø ñöôïc ñaùnh giaù laø chaët cheõ vaø qua nhieàu taàng lôùp khaùc nhau. Ñeå coù theå thaâm nhaäp vaøo heä thoáng phaân phoái giaøy deùp taïi thò tröôøng naøy caùc doanh nghieäp caàn chuù yù ñeán nhaø phaân phoái chính (nhaø baùn sæ). Töø nhaø phaân phoái chính naøy, giaøy deùp ñöôïc phaân ra cho caùc cöûa haøng baùn leû, caùc trung taâm phaân phoái, caùc sieâu thò. Maët khaùc, nhaø phaân phoái chính cuõng coù theå ñöôïc nhaø saûn xuaát giao cho vieäc phaân phoái vaø toå chöùc tieâu thuï caùc loaïi maët haøng giaøy deùp cuûa mình. Hoï choïn löïa caùc haõng giaøy, caùc coâng ty nhaäp khaåu coù uy tín, giaù caû toát, coù naêng löïc taøi chính ñaûm baûo, ñeå hôïp taùc vaø phaân phoái haøng hoaù bôûi vì ra nhaø phaân phoái chính coù trong tay heä thoáng phaân phoái hieäu quaû vaø tieâu thuï nhanh. Nhö vaäy, sau khi vöôït qua caùc tieâu chuaån khaét khe cuûa Hoa Kyø veà nhaäp khaåu giaøy deùp, caùc doanh nghieäp caàn chuù yù ñeán heä thoáng phaân phoái taïi thò tröôøng naøy ñeå coù theå ñem laïi hieäu quaû cao trong vieäc xuaát khaåu. - Caùc cöûa haøng tröïc thuoäc caùc coâng ty: ñaây laø caùc cöûa haøng do caùc coâng ty, nhaø phaân phoái chính thaønh laäp nhaèm ñöa saûn phaåm cuûa mình ñeán tröïc tieáp ngöôøi tieâu duøng. Caùc loaïi cöûa haøng naøy chieám khoaûng 3% trong heä thoáng phaân phoái. - Caùc cöûa haøng vaõng lai (Off Price Store): laø caùc cöûa haøng chuyeân phuïc vuï cho khaùch vaõng lai chieám khoaûng 3,5%. - Caùc cöûa haøng chuyeân baùn giaøy (Shoes Store): trong heä thoáng phaân phoái caùc cöûa haøng chuyeân doanh naøy daønh khoaûng 11,1%. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 14 - Caùc cöûa haøng taïp hoaù caùc cöûa haøng töï doanh (Independent, Department Store) daønh khoaûng 6,9%. - Caùc cöûa haøng tröïc thuoäc caùc nhaø saûn xuaát: ñaây laø caùc loaïi cöûa haøng do nhaø saûn xuaát töï môû ra, caùc cöûa haøng chæ chuyeân baùn duy nhaát saûn phaåm do nhaø maùy cuûa mình saûn xuaát chieám tyû troïng khoaûng 5,4% trong heä thoáng phaân phoái. - Caùc cöûa haøng baùn leû (Shoes chains, National chains) chieám khoaûng 18,5%. - Caùc cöûa haøng giaûm giaù vaø caùc nhaø buoân: chieám ñeán 14% trong heä thoáng caùc nhaø phaân phoái, caùc cöûa haøng giaûm giaù raát ñöôïc caùc taàng lôùp daân cö coù thu nhaäp thaáp öa chuoäng nhaát laø vaøo caùc dòp leã hoaêïc dòp cuoái naêm. - Caùc cöûa haøng chuyeân baùn ñoà theå thao (Sporting goods): ñaây laø caùc cöûa haøng chuyeân baùn caùc duïng cuõ theå thao noùi chung trong ñoù coù caùc loaïi giaøy theå thao , caùc cöûa haøng loaïi naøy chieám ñeán 14,7%. - Caùc cöûa haøng chuyeân baùn caùc giaøy phuïc vuï cho caùc vaän ñoäng vieân (Athletic Footwear Speciality) chieám khoaûng 8.7%. - Ngoaøi ra , coøn phaûi keå ñeán ñoù laø caùc heä thoáng caùc sieâu thò taïi thò tröôøng naøy. Caùc sieâu thò taïi Hoa Kyø chieám moät phaàn raát ñaùng keå trong vieäc phaân phoái caùc maët haøng noùi chung vaø maët haøng giaøy deùp ñeán tay ngöôøi tieâu duøng. 1.4 NHÖÕNG QUY ÑÒNH CAÀN THIEÁT MAØ CAÙC DOANH NGHIEÄP CAÀN NAÉM BAÉT KHI XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP VAØO HOA KYØ Hoa Kyø laø moät thò tröôøng raát haáp daãn, tuy nhieân cuõng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm taøng neáu nhö caùc doanh nghieäp xuaát khaåu khoâng naém vöõng caùc luaät leä khi xuaát khaåu haøng hoaù. Tröôùc tieân caùc doanh nghieäp xuaát khaåu neân chuû ñoäng yeâu caàu caùc nhaø nhaäp khaåu cung caáp caùc thoâng tin chi tieát veà yeâu caàu cuûa Hoa Kyø ñoái vôùi maët haøng giaøy deùp: nhö yeâu caàu veà chaát löôïng, haïn ngaïch, tieâu chuaån kó thuaät, nhaõn maùc… vaø -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 15 coøn phaûi chuù yù raèng: Coù moät soá loaïi haøng hoaù coù theå bò caám nhaäp hoaëc haïn cheá nhaäp khaåu vì lyù do an ninh vaø baûo veä söùc khoeû ngöôøi tieâu duøng vaø luaät leä taïi Hoa Kyø luoân thay ñoåi vì vaäy caùc doanh nghieäp caàn phaûi thöôøng xuyeân chuù yù vaø caäp nhaät. Moät soá boä luaät maø caùc doanh nghieäp caàn chuù yù tham khaûo tröôùc khi quyeát ñònh xuaát khaåu sang thò tröôøng Hoa Kyø goàm Luaät choáng baùn phaù giaù, choáng trôï giaù, luaät thueá quan 1930 veà choáng caïnh tranh khoâng coâng baèng vaø vi phaïm quyeàn sôû höõu trí tueä: - Luaät choáng baùn phaù giaù (Antidumping Duty): trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc doanh nghieäp cuûa chuùng ta trong raát nhieàu ngaønh ngheà khi xuaát khaåu sang nöôùc ngoaøi thöôøng bò caùc cô quan sôû taïi khôûi kieän baùn phaù giaù. Theo cục cạnh tranh tính ñeán nay, Vieät Nam ñaõ bò 31 vuï kieän baùn phaù giaù trong ñoù coù 23 tröôøng hôïp bò keát luaän laø baùn phaù giaù vaø bò aùp thueá choáng baùn phaù giaù, trong ñoù coù 3 vuï kieän veà : gaïo, boät ngoït, giaøy deùp, toûi, baät löûa…Maëc duø vaäy, nhieàu doanh nghieäp ngaønh haøng trong nöôùc vaãn chöa chuù troïng nhieàu ñeán vieäc tìm hieåu luaät phaùp quoác teá- moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán doanh nghieäp bò aùp thueá choáng baùn phaù giaù. Ñaùnh giaù veà caùc nguyeân nhaân caùc doanh nghieäp bò kieän, moät soá chuyeân gia cho raèng goàm coù caùc nguyeân nhaân chính sau: - Haàu heát caùc doanh nghieäp chuùng ta chöa naém vöõng luaät leä veà choáng baùn phaù giaù taïi caùc nöôùc sôû taïi. - Söï lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp, caùc hieäp hoäi ngaønh haøng vaø Chính Phuû chöa cao. - Khaâu chuaån bò hoà sô kieän chöa kó vaø chöa coù phöông aùn phoøng bò ñoái vôùi vieäc choáng baùn phaù giaù khi tham gia thöông maïi treân thò tröôøng quoác teá. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 16 Chuùng ta caàn phaûi thaáy raèng khi tham gia vaøo thò tröôøng toaøn caàu thì vieäc bò kieän baùn choáng phaù giaù thì khoù traùnh khoûi. Tuy nhieân, neáu chuùng ta chuû ñoäng coù phöông phaùp phoøng bò toát, chuû ñoäng, saün saøng hôïp taùc vôùi nöôùc baïn trong vieäc ñieàu tra choáng baùn phaù giaù vaø choáng laån traùnh thueá baùn phaù giaù thì coù theå chuùng ta seõ traùnh ñöôïc vieäc bò aùp möùc thueá naøy hoaëc coù theå bò aùp thueá vôùi möùc thaáp hôn. Taïi Hoa Kyø, ñaát nöôùc cuûa nhieàu luaät thì luaät choáng baùn phaù giaù ñöôïc aùp duïng nhieàu do noù daãn ñeán vieäc aùp duïng thueá cao hôn vaø coù lôïi cho neàn kinh teá cuûa hoï. “Baùn phaù giaù” laø haøng hoaù khi nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø vôùi möùc baùn phaù giaù hoaêïc seõ ñöôïc baùn phaù giaù vôùi giaù thaáp hôn giaù trò thoâng thöôøng. Thueá choáng baùn phaù giaù ñöôïc aùp duïng khi coù ñuû 2 ñieàu kieän: moät laø, Boä thöông Maïi Hoa Kyø(DOC) phaûi xaùc ñònh haøng nöôùc ngoaøi ñang ñöôïc baùn phaù giaù hoaëc coù theå seõ ñöôïc baùn phaù giaù ôû thò tröôøng Hoa Kyø, hai laø Uyû Ban Thöông Maïi Quoác Teá Hoa Kyø (USITC) phaûi xaùc ñònh haøng nhaäp khaåu ñöôïc baùn phaù giaù ñang gaây thieät haïi hoaêïc ñe doaï gaây thieät haïi vaät chaát hoaêïc ngaên caûn hình thaønh ngaønh coâng nghieäp töông töï taïi Hoa Kyø. - Luaät choáng trôï giaù (Countervailing Duty): muïc ñích cuûa luaät choáng trôï giaù laø trieät tieâu lôïi theá caïnh tranh khoâng bình ñaúng cuûa nhöõng saûn phaåm nöôùc ngoaøi ñöôïc Chính phuû nöôùc ngoaøi trôï giaù khi xuaát khaåu vaøo Hoa Kyø, möùc thueá trôï giaù seõ aùp duïng baèng vôùi möùc trôï giaù. Thueá choáng trôï giaù ñöôïc aùp duïng khi coù ñuû hai ñieàu kieän. Moät laø, Boä thöông Maïi Hoa Kyø (DOC) phaûi xaùc ñònh saûn phaåm nöôùc ngoaøi nhaäp khaåu vaøo Hoa Kyø ñöôïc trôï giaù tröïc tieáp, giaùn tieáp cho vieäc cheá taïo, saûn xuaát taïi nöôùc xuaát khaåu; hai laø Uyû Ban Thöông Maïi Quoác Teá Hoa Kyø (USITC) xaùc ñònh laø haøng hoaù trôï giaù ñaõ gaây thieät haïi hoaëc ñe doaï gaây thieät haïi vaät chaát, ngaên caûn vieäc hình thaønh ngaønh coâng nghieäp töông töï taïi Hoa Kyø. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 17 Caùc möùc thueá taïi Hoa Kyø: - Thueá nhaäp khaåu: Bieåu thueá nhaäp khaåu haøng hoaù cuûa Hoa Kyø ñöôïc ñieàu chænh vaø boå sung haøng naêm, trong ñoù theå hieän caû möùc thueá MFN vaø GSP. Rieâng thueá nhaäp khaåu cho giaøy deùp taïi thò tröôøng Hoa Kyø thueá suaát nhaäp khaåu coøn phuï thuoäc nhieàu yeáu toá: - Kieåu daùng giaøy deùp: cao ñeán maét caù chaân hay qua maét caù chaân … - Thaønh phaàn nguyeân lieäu cheá taïo: muõi giaøy baèng cao su hay baèng da hoaëc baèng nhöïa… - Chöùc naêng cuûa giaøy hoaëc caùc loaïi giaøy chuyeân duïng nhö: tröôït tuyeát, ñaùnh golf.. - Ñoái töôïng söû duïng nhö: nam hay nöõ. - Giaù trò cuûa giaøy: töø 3 usd ñeán khoâng quaù 6,5usd/ñoâi hoaêïc töø 6,5usd ñeán khoâng quaù 12 usd/ñoâi. - Möùc thueá toái hueä quoác: (Most Favoured Nations-MFN) hay coøn goïi laø möùc thueá daønh cho caùc nöôùc coù quan heä thöông maïi bình thöôøng–Normal Trade Relation, ñöôïc aùp duïng cho caùc nöôùc laø thaønh vieân cuûa toå chöùc Thöông Maïi Theá Giôùi maø hieän nay Vieät Nam chuùng ta ñaõ gia nhaäp, nhöõng nöôùc chöa phaûi laø Thaønh vieân cuûa WTO nhöng ñaõ kyù Hieäp ñònh thöông maïi song phöông (Bilateral Trade Agreement -BTA) cuõng ñöôïc naèm trong möùc thueá naøy. Möùc thueá Toái Hueä Quoác naèm trong phaïm vi töø döôùi 1-40% trong ñoù caùc maët haøng haàu heát chòu thueá töø 2-7% (haøng giaøy deùp thöôøng chòu möùc thueá cao hôn). Möùc thueá MFN ñöôïc ghi trong coät “General” cuûa coät 1 trong bieåu thueá nhaäp khaåu HTS cuûa Hoa Kyø. Hieän nay Vieät Nam xeáp ôû vò trí 243 trong toång soá 250 nöôùc aùp duïng möùc thueá MFN naøy khi nhaäp khaåu haøng hoaù vaøo Hoa Kyø. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 18 - Möùc thueá phi toái hueä quoác (Non –MFN) ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõng nöôùc chöa phaûi laø thaønh vieân cuûa toå chöùc Thöông Maïi Theá Giôùi vaø chöa kyù Hieäp ñònh Thöông Maïi song phöông, möùc thueá naøy thöôøng coù thueá suaát raát cao so vôùi MFN vaø töø 20-110%, aùp duïng ñoái vôùi caùc nöôùc nhö: Laøo, Cu Ba, Baéc Trieàu Tieân. Möùc thueá naøy ñöôïc ghi ôû coät 2 trong bieåu thueá nhaäp khaåu cuûa Hoa Kyø. - Cheá ñoä öu ñaõi thueá quan phoå caäp (Generalized System Of Preferences – GSP), ñaây laø chính saùch thueá maø Hoa Kyø cho caùc nöôùc khaùc höôûng coù taùc duïng ñöôïc giaûm hoaëc mieãn thueá khi nhaäp khaåu haøng hoaù vaøo Hoa Kyø. Chöông trình GSP ñöôïc baét ñaàu thöïc hieän 1/1/1976. Theo Luaät Hoa Kyø, Toång thoáng bò caám khoâng ñöôïc cho caùc nöôùc coäng saûn höôûng GSP tröø khi: caùc saûn phaåm nöôùc ñoù ñöôïc höôûng MFN, nöôùc ñoù laø thaønh vieân cuûa WTO, nöôùc ñoù khoâng bò chi phoái bôûi coäng saûn quoác teá. Haøng naêm, danh saùch caùc nöôùc vaø caùc maët haøng ñöôïc höôûng GSP, ñöôïc ñieàu chænh vaø quyeát ñònh bôûi Toång Thoáng sau khi tham khaûo ñeà xuaát cuûa Ñaïi dieän Thöông Maïi Hoa Kyø (US Trade Representative – USTR), Uyû Ban Thöông Maïi Quoác Teá Hoa Kyø ( International Trade Committee –ITC), caùc cô quan haønh phaùp vaø coâng chuùng, chính vì vaäy ñeå ñöôïc höôûng cheá ñoä GSP laø raát khoù. Hieän nay, chæ coù 124 nöôùc vaø vuøng laõnh thoå ñöôïc höôûng cheá ñoä GSP cuûa Hoa Kyø trong ñoù khoâng coù Vieät Nam. Ñeå ñöôïc höôûng GSP thì : haøng hoaù phaûi ñöôïc nhaäp tröïc tieáp töø caùc nöôùc ñöôïc höôûng, trò giaù haøng hoaù ñöôïc taïo ra töø caùc nöôùc ñöôïc höôûng lôïi ít nhaát 35%. - Xuaát xöù cuûa haøng hoaù: nguyeân taéc chung vaø cô baûn ñeå xaùc ñònh nöôùc xuaát xöù cuûa haøng hoaù laø döïa vaøo bieán ñoåi ñaëc tính giaù trò gia taêng cuûa haøng hoaù, theo nguyeân taéc naøy nöôùc xuaát xöù cuûa haøng hoaù laø nöôùc cuoái cuøng saûn xuaát ra haøng hoaù ñoù vôùi ñieàu kieän haøng hoaù ñoù ñaõ bieán daïng ñeå mang teân môùi vaø coù ñaëc tính söû duïng môùi. Luaät Thueá quan cuûa Hoa Kyø 1930 quy ñònh: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 19 - Nöôùc xuaát xöù phaûi ñöôïc ghi baèng tieáng Anh moät caùc roõ raøng, deã ñoïc, ôû choã deã thaáy. - Khoâng cho pheùp ghi treân nhaõn hoaêïc bao bì haøng hoaù coù xuaát xöù töø nöôùc ngoaøi nhöõng töø nhö: United States, hay baát kyø teân thaønh phoá naøo cuûa Hoa Kyø. Caùc nhaø nhaäp khaåu vi phaïm veà ñaùnh daáu xuaát xöù haøng hoaù seõ bò Haûi quan giöõ laïi, coù theå bò phaït 10% treân trò giaù haøng vi phaïm tröø khi haøng ñoù ñöôïc taùi xuaát, thieâu huyû döôùi söï giaùm saùt cuûa hoï. Vì vaäy ñeå traùnh nhöõng thieät haïi ñaùng tieác cho caû hai beân caùc nhaø xuaát khaåu Vieät Nam caàn thoaû thuaän moät caùch cuï theå vôùi nhaø nhaäp khaåu veà caùch ñaùnh daáu xuaát xöù. Ngoaøi ra, ñoái vôùi haøng raøo phi thueá quan trong ngaønh giaøy deùp, tieâu chuaån SA 8000 laø moät taám giaáy thoâng haønh caàn thieát ñeå nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Hoa Kyø. Caùc doanh nghieäp caàn nghieân cöùu vaø ñöa vaøo thöïc hieän tieâu chuaån naøy caøng sôùm caøng toát, ñaëc bieät trong boái caûnh ñaát nöôùc ta ñang hoäi nhaäp saâu roäng vaøo neàn kinh teá toaøn caàu, maëc duø chuùng ta bieát raèng vieäc thöïc hieän tieâu chuaån naøy khoâng phaûi doanh nghieäp naøo cuõng coù theå laøm vì caàn nhieàu chi phí vaø thôøi gian. 1.5 KINH NGHIEÄM CUÛA Trung Quoác TRONG VIEÄC XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP VAØO THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ Trung Quoác laø moät trong nhöõng quoác gia xuaát khaåu haøng ñaàu veà ngaønh haøng giaøy deùp, cho ñeán nay, nhaát laø ôû thò tröôøng Hoa Kyø vaø EU, Trung Quoác luoân daãn ñaàu veà soá löôïng cuõng nhö giaù trò xuaát khaåu giaøy deùp. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñoù, Trung Quoác ñaõ coù nhöõng chieán löôïc laâu daøi, theå hieän söï chuaån bò khaù kó löôõng cho ngaønh haøng naøy. Chieán löôïc cuûa Trung Quoác theå hieän tröôùc nhaát ôû khaâu cung caáp nguyeân lieäu cho saûn xuaát, ñaây cuõng coù leõ laø khaâu coøn haïn cheá cuûa Vieät Nam chuùng ta. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 20 Veà ngaønh da: - Trung Quoác hieän laø quoác gia ñang ñöùng ñaàu Theá Giôùi veà nguoàn cung caáp da, da heo vaø da cöøu Trung Quoác coù löôïng cung caáp ñöùng ñaàu Theá giôùi, rieâng da boø xeáp thöù 3 treân Theá Giôùi . - Khaû naêng xuaát khaåu da cuûa Trung Quoác raát lôùn, haøng naêm Trung Quoác coù khaû naêng cung öùng haøng traêm trieäu meùt vuoâng da vaøo khoaûng 500 trieäu meùt vuoâng, chieám 20% löôïng da treân toaøn Theá Giôùi3. - Beân caïnh ñoù khaû naêng xuaát khaåu giaøy da cuûa Trung Quoác khoaûng 60 trieäu ñoâi haøng naêm, chieám 53% toång saûn löôïng xuaát khaåu giaøy deùp treân theá giôùi, rieâng giaøy da Trung quoác chieám khoaûng 15%. • Chieán löôïc phaùt trieån caùc cô sô,û coâng ty cung caáp da soáng: Trung Quoác coù khoaûng 2300 caùc doanh nghieäp cung caáp da soáng treân toaøn quoác, thu huùt lao ñoäng trong ngaønh naøy hôn 80000 ngöôøi. Trong ñoù caùc doanh nghieäp tö nhaân chieám 42%, caùc doanh nghieäp taäp theå chieám 24%, caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chieám 23% vaø caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc chieám 11%. Baûng 1.4: Saûn löôïng cung öùng da thuoäc cuûa Trung Quoác.(traêm trieäu taám) 1997 1998 1999 2000 2001 1 1,1 1,3 1,43 1,62 Nguoàn : Environmental requirements , Market access, and Competitiveness in the Leather and Footwear sector in China – Bangkok 19-21 November 2003. - Ngoaøi ra, ñeå phaân vuøng saûn xuaát nguyeân lieäu da- laø nguyeân lieäu chính cuûa saûn xuaát giaøy deùp Trung Quoác ñaõ quy hoaïch saün nhöõng vuøng taäp trung saûn xuaát chuû yeáu laø da soáng vaø da thuoäc. Vieäc quy hoaïch caùc vuøng cung caáp nguyeân lieäu cho giaøy deùp ñaõ taïo lôïi theá nhaát ñònh cho quoác gia naøy trong vieäc saûn xuaát vaø 3 Environmental requirments , Market access, and Competitiveness in the Leather and Footwear sector in China – Bangkok 19-21 November 2003 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 21 xuaát khaåu, khoâng bò thieáu huït nguyeân lieäu, oån ñònh ñaàu vaøo, oån ñònh giaù thaønh vaø qua ñoù goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa quoác gia naøy veà ngaønh haøng giaøy deùp. Vaø thöïc teá ñaõ cho thaáy, hieän nay saûn löôïng xuaát khaåu giaøy deùp cuûa Trung Quoác ñang daãn ñaàu haàu heát caùc thò tröôøng. Trung Quoác thu huùt ñöôïc caùc doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö saûn xuaát vaø ngaønh cheá bieán da, qua ñoù Trung Quoác ñaõ thu huùt ñöôïc kó thuaät cheá bieán, thuoäc da tieân tieán goùp phaàn taïo neân chaát löôïng da vaø myõ thuaät cuûa da thuoäc. Goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån chieán löôïc cung caáp nguyeân lieäu cho ngaønh daøy deùp coøn coù vai troø cuûa Hieäp Hoäi Coâng Nghieäp Da Trung Quoác theå hieän: thaønh laäp maïng löôùi cung caáp da baèng caùc thoâng tin veà: thò tröôøng, ngaønh coâng nghieäp da, gaén nhaõn da chính xaùc, caùc cuoäc tröng baøy, trieãn laõm da trong nöôùc vaø quoác teá, naêng löïc saûn xuaát vaø caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng; haøng thaùng caùc doanh nghieäp ñöôïc caäp nhaät veà thoâng tin thò tröôøng da, xu höôùng tieâu duøng noäi ñòa vaø treân Theá Giôùi; haøng tuaàn Hieäp Hoäi cuõng caäp nhaät thoâng tin veà möùc cung vaø caàu, baùo caùo veà phaân tích caùc thò tröôøng thöôøng xuyeân; toå chöùc caùc cô hoäi giao thöông veà kó thuaät vaø thöông maïi giöõa caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Baûng 1.5 : Caùc vuøng saûn xuaát da chuû yeáu cuûa Trung Quoác (2001) STT VUØNG 10000 M2 TYÛ TROÏNG(%) 1 Zhejiang 25.305 60,6 2 Hebei 3.828 9,2 3 Shandong 2.648 6,3 4 Guangdong 1.853 4,4 5 Henna 1.772 4,2 6 Hunan 1.166 2,8 7 Guangxi 1.105 2,6 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 22 8 Sichuan 961 2,3 9 Fujian 834 2,0 Nguoàn : Environmental requirements …. in China – Bangkok 19-21 November 2003. Nhö vaäy, trong chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm vaø nguyeân lieäu Trung Quoác ñaõ ñaùnh giaù ñuùng möùc taàm quan troïng cuûa thoâng tin, qua ñoù giuùp caùc doanh nghieäp, caùc cô quan Trung öông coù söï ñieàu chænh hôïp lyù haøng thaùng vaø haøng naêm ñeå cung caáp saûn phaåm theo ñuùng yeâu caàu cuûa thò tröôøng. - Ñeå coù theå coù chieán löôïc thaâm nhaäp vaø phaùt trieån saûn phaåm moät caùch hieäu quaû, quoác gia naøy cuõng ñaõ xaây döïng cho mình một chiến lược dài hạn trong việc đăng ký nhãn mác: 1994 Trung Quoác ñaõ ñaêng kí chöùng nhaän nhaõn maùc veà da thaät taïi Uyû Ban veà Haønh Chính vaø Thöông Maïi, nhaõn hieäu da cuûa Trung Quoác ñaõ ñöôïc ñaêng kyù ôû 14 quoác gia khaùc nhau bao goàm Coäng Hoøa Lieân Bang Ñöùc (nhaõn hieäu soá 705857) vaø do ñoù chaát löôïng cuûa saûn phaåm naøy ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu cuûa quoác teá. • Veà saûn xuaát saûn phaåm vaø ñaùp öùng thò tröôøng xuaát khaåu: sau khi Trung Quoác gia nhaäp vaøo WTO, maëc duø caùc raøo caûn veà thueá quan ñaõ giaûm ñi nhöng taïi nhöõng thò tröôøng xuaát khaåu troïng ñieåm ñaõ xuaát hieän nhöõng raøo caûn phi thueá quan vaø nhöõng raøo caûn veà kó thuaät- ñaùnh giaù ñöôïc söï khoù khaên cuûa vaán ñeà naøy – sau 7 naêm chuaån bò, vaøo ngaøy 1/7/2002–quoác gia naøy ñaõ hoaøn thaønh keá hoaïch veà “nhaõn maùc cuûa genuine leather vaø eco leather”: bao goàm caùc tieâu chuaån kó thuaät ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa thò tröôøng veà caùc chaát hoaù hoïc coù trong da thuoäc nhö formaldehyde, pentachlorophenon, sexavalent chrome vaø azo. - Trung Quoác cuõng ñaõ cho coâng boá caùc phöông phaùp kieåm tra phoå bieán theo tieâu chuaån DIN cuûa Ñöùc. Vì vaäy, caùc saûn phaåm coù söû duïng da saûn xuaát ra ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhöõng tieâu chuaån khaét khe nhaát cuûa quoác teá do caùc doanh nghieäp tieáp -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 23 xuùc ñöôïc vôùi heä thoáng kieåm tra saûn phaåm töø tröôùc . - Ngoaøi ra, trong coâng ngheä saûn xuaát giaøy deùp Trung Quoác coøn töï cung caáp caùc phuï lieäu khaùc nhö ren, moùc khoaù, caùc phuï kieän trang trí khaùc…. ñaùp öùng nhu caàu veà nguyeân phuï lieäu trang trí cho caùc saûn phaåm giaøy deùp. - Moät maët coù chieán löôïc cung caáp nguyeân lieäu vaø phaùt trieån saûn phaåm hôïp lyù, quoác gia naøy coøn töï ñaùp öùng caùc loaïi maùy moùc saûn xuaát giaøy deùp vaø xuaát khaåu coâng ngheä ra caùc nöôùc khaùc, do ñoù Trung Quoác ñaõ töï chuû trong vaán ñeà coâng ngheä saûn xuaát neân hoï coù theå giaûm giaù thaønh saûn phaåm do giaù thaønh coâng ngheä saûn xuaát reû, thôøi gian khaáu hao ít. Ngoaøi ra, theo Thöông vuï Vieät Nam taïi Hoàng Koâng, Trung quoác ñaõ vaø ñang thöïc hieän döï aùn toång theå lôùn xaây döïng ngaønh giaøy taäp trung taïi Dong Guan (Ñoâng Quaûng), Quaûng Ñoâng ñeå taïo lôïi theá caïnh tranh môùi treân thò tröôøng Chaâu AÙ veà ngaønh da giaøy. Vôùi vieäc qui hoaïch naøy Trung Quoác taïo cho mình lôïi theá veà chieán löôïc: döïa vaøo quaàn theå taäp trung caùc doanh nghieäp, chaáp nhaän nhieàu thaùch thöùc trong vieäc chuyeån ñoåi cô caáu; lôïi theá veà taäp trung vaø lôïi theá veà qui hoaïch. 1.6 BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM ÑOÁI VÔÙI VIEÄT NAM Trong chieán löôïc phaùt trieån ngaønh giaøy deùp cuûa Vieät Nam chuùng ta ñaõ phaùt trieån sau Trung Quoác moät thôøi gian nhaát ñònh do hoï ñaõ coù quaù trình chuaån bò laâu daøi, maët khaùc do vò trí ñòa lyù vaø phaân boá daân cö neân ñaõ coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát ñònh trong phaùt trieån ngaønh. Chính vì vaäy, chuùng ta caàn phaûi hoïc taäp nhöõng kinh nghieäm cuûa Trung Quoác ñeå qua ñoù coù nhöõng chieán löôïc phaùt trieån ngaønh phuø hôïp vaø vaãn tieáp tuïc ñaåy maïnh ngaøy giaøy deùp trong thôøi gian sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO. - Kinh nghieäm veà xaây döïng heä thoáng caûnh baùo sôùm: ñaây laø moät giaûi phaùp -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 24 mang tính chieán löôïc laâu daøi, ñeå coù theå ñaùp öùng caùc tieâu chuaån khaét khe cuûa thò tröôøng vaø vöôït qua nhöõng raøo caûn phi thueá quan, caàn coù nhöõng heä thoáng caûnh baùo sôùm trong ngaønh–vaø töø heä thoáng naøy ngaønh, caùc doanh nghieäp coù theå bieát ñöôïc nhöõng tieâu chuaån naøo cuûa thò tröôøng veà saûn phaåm giaøy deùp maø doanh nghieäp chöa ñaùp öùng ñöôïc, nhöõng vaán ñeà naøo doanh nghieäp caàn phaûi khaéc phuïc khi nhaäp khaåu vaø phaùt trieån saûn phaåm maø coù keá hoaïch saûn xuaát vaø phoøng bò phuø hôïp. Ñeå phaùt trieån heä thoáng naøy caàn coù söï phoái hôïp giöõa caùc tham taùn thöông maïi, boä coâng thöông, Hieäp hoäi vaø caùc doanh nghieäp vôùi coâng ngheä thoâng tin quoác gia ñoùng vai troø chính. - Kinh nghieäm veà xaây döïng vuøng nguyeân lieäu: chuùng ta thieáu haún chieán löôïc quy hoaïch vuøng nguyeân lieäu maø ôû ñieàu naøy nöôùc baïn laøm raát toát do hoï ñaõ coù chieán löôïc daøi hôi ñeå chuaån bò. Trong naêm 2001 Toång Coâng Ty Giaøy deùp Vieät Nam coù ñeä trình Chính Phuû veà chieán löôïc ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån ngaønh giaøy deùp trong ñoù Toång coâng ty coù ñeà nghò quy hoaïch caùc vuøng phaùt trieån coâng nghieäp giaøy deùp, tuy nhieân vaán ñeà phaùt trieån nguyeân phuï lieäu nhö theá naøo ñoái vôùi ngaønh thì chöa ñöôïc nhaéc ñeán. - Kinh nghieäm veà phaùt trieån saûn phaåm: coù theå noùi veà maët naøy saûn phaåm giaøy deùp cuûa Trung Quoác thöïc hieän khaù toát, ñoái vôùi töøng thò tröôøng hoï coù nhöõng chuaån saûn phaåm thích hôïp rieâng cho thò tröôøng ñoù, chính vì theá saûn phaåm giaøy deùp cuûa Trung Quoác luoân ñaùp öùng toát cho thò tröôøng maø hoï thaâm nhaäp. - Kinh nghieäm veà phaùt trieån thò tröôøng: Trung Quoác luoân ñi ñaàu trong vieäc thaâm nhaäp caùc thò tröôøng môùi vaø phaùt trieån thò phaàn ôû thò tröôøng maø hoï ñaõ thaâm nhaäp, neân caùc doanh nghieäp cuûa hoï ít bò ñoäng vaø coù khaû naêng caïnh tranh cao. - Trong thôøi gian tôùi ñeå chuùng ta coù theå chuû ñoäng trong cung caáp nguyeân phuï lieäu cho ngaønh giaøy deùp, chuùng ta cuõng caàn coù nhöõng chieán löôïc veà nguyeân phuï lieäu. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 25 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1: Treân cô sôû nhöõng thöïc tieãn veà nhu caàu giaøy deùp treân Theá Giôùi ngaøy caøng lôùn vaø thò tröôøng Hoa Kyø laø thò tröôøng coù nhu caàu nhaäp khẩu taêng tröôûng haøng naêm, seõ taïo nhieàu cô hoäi thuaän lôïi cho ngaønh giaøy deùp Vieät Nam trong vieäc ñaåy maïnh xuaát khaåu maët haøng giaøy deùp ra thò tröôøng theá giôùi noùi chung vaø thò tröôøng Hoa Kyø noùi rieâng. Vôùi nhöõng lôïi theá veà nhaân coâng reû, öu ñaõi veà ñaàu tö, Vieät Nam seõ laø nôi thu huùt caùc doanh nghieäp trong ngaønh giaøy deùp ôû nöôùc ngoaøi cuõng nhö caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñaàu tö saûn xuaát vaø maët haøng giaøy deùp seõ vaãn laø moät trong nhöõng maët haøng chuû löïc cuûa Vieät Nam chuùng ta trong thôøi gian tôùi Thò tröôøng Hoa Kyø laø moät thò tröôøng khaét khe vôùi nhieàu qui ñònh, tieâu chuaån cuõng nhö luaät leä phöùc taïp, vì vaäy, ñeå coù theå naâng cao kim ngaïch xuaát khaåu nhieàu hôn vaøo thò tröôøng naøy thì vieäc naém vöõng vaø tìm hieåu kó caùc qui ñònh, luaät leä cuûa Hoa Kyø laø yeâu caàu tieân quyeát. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 26 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TAÏI TP.HOÀ CHÍ MINH SANG THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ THÔØI GIAN QUA 2.1 VAI TROØ CUÛA NGAØNH GIAØY DEÙP TRONG NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM 2.1.1 Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa ngaønh giaøy deùp vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa ngaønh trong phaùt trieån kinh teá Vieät Nam: Trong nhöõng naêm qua, ngaønh giaøy deùp ñaõ coù vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao kim ngaïch xuaát khaåu Vieät Nam, goùp phaàn vaøo taêng tröôûng GDP laø moät trong nhöõng ngaønh haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu daãn ñaàu cuûa Vieät Nam. Hieän nay, saûn phaåm giaøy deùp cuûa Vieät Nam ñaõ xuaát ñi treân hôn 40 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå, laø moät trong nhöõng quoác gia coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp haøng ñaàu theá giôùi, naêm 2007 kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp ñaït 3,960 tyû USD, naêm 2008 ñaït 4,7 tyû USD. Theo döï baùo cuûa caùc cô quan chöùc naêng, ñeán naêm 2010 kim ngaïch xuaát khaåu caùc saûn phaåm da giaøy seõ ñaït 6,2 tyû USD. Beân caïnh ñoù, tính ñeán heát naêm 2008, ngaønh giaøy deùp ñaõ giaûi quyeát vieäc laøm cho hôn 550.000 ngöôøi, toaøn ngaønh coù treân 450 doanh nghieäp hoaït ñoäng trong ngaønh khoâng keå caùc cô sôû kinh doanh vaø caùc hoä gia ñình. Vôùi nhöõng lôïi theá nhö: - Vieät nam chuùng ta coù vò trí thuaän lôïi trong vieäc vaän chuyeån haøng hoaù. - Coù löïc löôïng lao ñoäng treû, doài daøo, kheùo leùo, chi phí nhaân coâng töông ñoái thaáp so vôùi caùc nöôùc. - Chuùng ta coù neàn kinh teá ñang treân ñaø taêng tröôûng vaø moät theå cheá chính trò oån ñònh. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 27 - Coù moâi tröôøng kinh doanh thuaän lôïi vaø ñang daàn ñöôïc caûi thieän ngaøy caøng toát hôn. - Vieät nam chuùng ta ñaõ laø thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông Maïi theá giôùi neân coù nhieàu thuaän lôïi trong vieäc phaùt trieån thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Ñaây laø nhöõng ñieàu kieän caàn coù cho ña soá caùc ngaønh thaâm duïng lao ñoäng trong ñoù coù ngaønh giaøy deùp. Vì vaäy, vôùi nhöõng lôïi theá ñoù vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa ngaønh cho vieäc phaùt trieån kinh teá Vieät nam, trong töông lai gaàn ngaønh giaøy deùp vaãn laø moät trong nhöõng ngaønh coù kim ngaïch xuaát khaåu lôùn nhaát Vieät Nam. Bieåu ñoà 2.1: Kim ngaïch xuaát khaåu Vieät Nam naêm 2007. CLB XUẤT KHẨU 1 TỶ USD TRỞ LÊN NĂM 2007 3,960 8,477 7,780 3,790 2,3652,1801,4551,4001,854 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 Càphê Cao su Gạo Điện tử, máy tính Sản phẩm gỗ Thuỷ sản Giày dép Dệt may Dầu thô TR IỆ U U S D Nguoàn : Boä Coâng Thöông 2.1.2 Kim ngaïch xuaát khaåu ngaønh giaøy deùp Vieät Nam vaøo thò tröôøng Hoa Kyø vaø nhöõng ñaùnh giaù: • Kim ngaïch xuaát khaåu ngaønh giaøy deùp Vieät Nam vaøo thò tröôøng Hoa Kyø: Giaøy deùp laø moät trong nhöõng maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu vaøo thò tröôøng naøy khaù cao trong thôøi gian qua. Naêm 2002 kim ngaïch xuaát khaåu laø hôn 224 trieäu usd thì sang naêm 2005 con soá naøy ñaõ laø hôn 721 trieäu usd taêng 220%, ñeán luùc naøy -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 28 chuùng ta ñaõ trôû thaønh moät trong 5 nöôùc coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp nhieàu nhaát vaøo thò tröôøng naøy, chæ sau Trung Quoác, Italia, Brasil, Indonesia. Ñeán naêm 2008, kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa Vieät Nam sang thò tröôøng Hoa Kyø hôn 1 tyû USD vôùi möùc taêng töø 2005 ñeán naêm 2008 tăng hôn 44,3% vaø trôû thaønh nöôùc thöù 3 coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp lôùn nhaát vaøo thò tröôøng naøy chæ sau Trung Quoác vaø Italia. Nhö vaäy, chæ sau 2 naêm töø nöôùc ñöùng thöù 5 ta vöôït leân xeáp vò trí thöù 3. Ñaùnh giaù veà söï taêng tröôûng vöôït baäc naøy coù nhieàu nguyeân nhaân: do giaøy muõ da cuûa chuùng ta bò EU aùp thueá choáng baùn phaù giaù neân caùc doanh nghieäp chuyeån höôùng sang thò tröôøng Hoa Kyø, beân caïnh ñoù caùc doanh nghieäp cuõng ñaõ nhaän thaáy söï haáp daãn cuûa thò tröôøng naøy neân ñaõ môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu, ngoaøi ra caùc taäp ñoaøn saûn xuaát giaøy deùp lôùn cuûa Hoa Kyø ñaõ chuyeån nhieàu ñôn haøng gia coâng hôn taïi Vieät Nam. Bieåu ñoà 2.2: Kim ngaïch nhaäp khaåu giaøy deùp cuûa Hoa Kyø töø Vieät Nam KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ VIỆT NAM 0 500,000 1,000,000 1,500,000 NĂM N G À N U S D KIM NGẠCH NHẬP KHẨU GIÀY DÉP CỦA HOA KỲ TỪ VIỆT NAM 224,825 327,301 475,116 721,310 959,682 1,041,404 1,075,129 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Nguoàn: US Department of Commerce. Naêm 2005, Vieät Nam xuaát khaåu giaøy deùp sang thò tröôøng Hoa Kyø laø 721.310.000 usd, năm 2008 giaøy deùp Vieät Nam xuaát khaåu sang thò tröôøng Hoa Kyø chỉ ñaït 1.075.129.876 usd4. 4 Theo Toång cuïc Haûi quan. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 29 • Nhöõng ñaùnh giaù veà xuaát khaåu maët haøng giaøy deùp sang thò tröôøng Hoa Kyø thôøi gian qua: - Giaù caû vaø cô caáu maët haøng giaøy deùp xuaát khaåu taïi thò tröôøng Hoa Kyø: trong naêm 2008, giaøy deùp nöôùc ta xuaát khaåu sang Hoa Kyø taêng khoaûng 20% veà soá löôïng vaø taêng 3,2% veà kim ngaïch xuaát khaåu, trong ñoù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy ñeá muõ baèng cao su, nhöïa taêng maïnh, tuy nhieân giaày tennis vaø giaøy boùng roå hai loaïi giaøy coù tyû leä xuaát khaåu cao laïi giaûm. Maëc duø, kim ngaïch xuaát khaåu cuûa chuùng ta coù taêng hôn naêm tröôùc nhöng môùi chæ coù chieám 6% so vôùi löôïng giaøy deùp nhaäp khaåu cuûa Hoa Kyø, thöïc söï laø chöa xöùng vôùi tieàm naêng cuûa chuùng ta. Veà giaù caû cuûa caùc maët haøng giaøy deùp, do chuùng ta vaãn chuû yeáu laø haøng gia coâng neân giaù caû khoâng cao, coù caùc doanh nghieäp xuaát khaåu tröïc tieáp nhöng laø nhöõng doanh nghieäp nhoû neân kim ngaïch vaãn chöa ñaït nhö mong muoán. Maët khaùc, giaù trò gia taêng cuûa caùc saûn phaåm giaøy deùp cuûa chuùng ta vaãn coøn thaáp, so vôùi caùc nöôùc. Chính caùc nguyeân nhaân treân daãn ñeán giaù caû xuaát khaåu caùc maët haøng giaøy deùp vaãn chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng cuûa Vieät Nam chuùng ta. Baûng 2.1: Tham khaûo giaù xuaát khaåu tuaàn töø 2-6/6/2008 Maët haøng Ñôn vò tính Soá löôïng Ñôn giaù Nôi ñeán Cöûa khaåu Ñieàu kieän giao haøng Giaøy nöõ Ñoâi 201 11,00 Anh Taân Sôn Nhaát (TP HCM) FOB Giaøy theå thao Ñoâi 200 12,00 Nhaät Taân Sôn Nhaát (TP HCM) FOB Giaøy treû taùc giaû Ñoâi 127 14,33 Ñöùc Taân Sôn Nhaát (TP HCM) FOB Giaøy cao coå Ñoâi 1.408 5,00 Italia Noäi Baøi (TP Haø Noäi) FOB Sandal vaûi Ñoâi 14 39,87 Italia Noäi Baøi (TP Haø Noäi) FOB Giaøy da Ñoâi 14 52,48 Italia Noäi Baøi (TP Haø Noäi) FOB Deùp nhöïa (Sandal) Ñoâi 250 8,39 Nhaät Taân Sôn Nhaát (TP HCM) EXW Giaøy nöõ Ñoâi 1.512 7,00 Myõ Taân Caûng (TPHCM) CFR Nguoàn : Vinanet vaø Hoäi Da Giaøy TPHCM. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 30 Veà cô caáu xuaát khaåu nhö Baûng 2.2, kim ngaïch xuaát khaåu giaøy vaøo Hoa Kyø coù giaù caû treân 2,5usd vaãn chieám ña soá naêm 2004 laø 106.945.000 usd thì ñeán naêm 2005 laø : 169.160.000 usd vôùi soá taêng tuyeät ñoái laø + 62.215.000 usd, trong khi ñoù nhöõng loaïi giaøy coù giaù caû cao hôn treân 12 usd vaãn coøn chieám tyû leä thaáp. Baûng 2.2: Giaù caû caùc maët haøng giaøy deùp xuaát khaåu vaøo Hoa Kyø Maët haøng/naêm 2003 (usd) 2004 (usd) 2005 (usd) 6403990 : Giaøy muõ cao su, nhöïa, da cho treû taùc giaû , phuï nöõ vaø thanh thieáu nieân treân 2,5usd/ñoâi 77.737.000 106.945.000 169.160.000 6402990 : Giaøy muõ cao su, nhöïa, da cho treû taùc giaû , phuï nöõ vaø thanh thieáu nieân treân 12usd/ñoâi 36.213.000 69.972.000 90.031.000 6404119 : Giaøy theå thao treân 12usd/ñoâi 11.249.000 14.691.000 35.389.000 Nguoàn : US-Vieät Nam Trade Council vaø tính toaùn cuûa taùc giaû. Maëc duø vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm 2007 coù moät soá maët haøng giaøy deùp xuaát khaåu sang Hoa Kyø taêng veà löôïng vaø trò giaù nhö: giaøy ñeá muõ cao su, giaøy theå thao ñeá muõ cao su, giaøy theå thao coù muõ da toång hôïp, nhöng nhìn chung thì caùc maët haøng chieám tyû troïng veà kim ngaïch xuaát khaåu cao nhaát trong caùc maët haøng giaøy deùp xuaát khaåu sang Hoa Kyø laø giaøy tennis, giaøy boùng roå vaø giaøy theå thao coù muõ laø nguyeân lieäu deät … giaûm daãn ñeán kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp sang thò tröôøng Hoa Kyø vaãn chöa ñaït. Vì vaäy, trong chieán löôïc phaùt trieån xuaát khaåu sang thò tröôøng naøy trong nhöõng naêm tôùi ñaây, thay ñoåi cô caáu maët haøng sao cho vöøa phuø hôïp vôùi thò hieáu ngöôøi tieâu duøng, vöøa ñaït ñöôïc kim ngaïch xuaát khaåu cao, thaät söï laø baøi toaùn khoù cho caùc doanh nghieäp trong ngaønh ñaëc bieät trong boái caûnh caïnh tranh khoác lieät cuûa thôøi hoäi nhaäp. Ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi choïn löïa nhöõng chuûng loaïi haøng phuø hôïp vôùi maùy moùc, coâng ngheä, trình ñoä tay ngheà cuûa coâng -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 31 nhaân, ñaàu ra cho xuaát khaåu vaø laø theá maïnh cuûa doanh nghieäp mình, coù nhö theá môùi ñaûm baûo cho doanh nghieäp toàn taïi vaø coù theå thu veà kim ngaïch xuaát khaåu cao. - Phöông thöùc kinh doanh: hieän nay so vôùi Trung Quoác, kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp vaøo thò tröôøng Hoa Kyø cuûa chuùng ta vaãn coøn khaù thaáp, moät phaàn laø do phöông thöùc kinh doanh cuûa chuùng ta. Caùc doanh nghieäp Trung Quoác ñaõ coù chieán löôïc daøi hôi ñeå coù ñöôïc keát quaû kinh doanh khaù toát veà maët haøng giaøy deùp nhö ngaøy hoâm nay. Ñeå laøm ñöôïc vieäc töï saûn xuaát vaø baùn haøng ñieàu quan troïng nhaát ñoù chính laø nguyeân lieäu, Trung Quoác hoï laøm ñöôïc vì hoï ñaõ coù chieán löôïc xaây döïng vuøng nguyeân lieäu haún hoi vaø coù keá hoaïch laâu daøi cho ngaønh coâng nghieäp naøy. Thaät söï maø noùi, trong töông lai gaàn, chuùng ta khoù coù theå caïnh tranh so vôùi caùc maët haøng giaøy deùp cuûa Trung Quoác veà giaù caû khi maø chính ta laïi nhaäp khaåu nguyeân lieäu phaàn lôùn laø töø hoï. Coøn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam cuûa chuùng ta vaãn coøn thöïc hieän saûn xuaát chuû yeáu laø gia coâng, coù theå noùi hieän nay gaàn 90% löôïng giaøy deùp maø caùc doanh nghieäp chuùng ta xuaát khaåu ñöôïc saûn xuaát theo hình thöùc gia coâng vaø ñeàu mang caùc nhaõn hieäu cuûa khaùch haøng (Adidas, Reebok, Nike, Timberland…) vaø caû nguyeân phuï lieäu cheá taïo cuõng ñöôïc cung caáp bôûi caùc taäp ñoaøn thueâ gia coâng. Maëc duø, coù moät soá doanh nghieäp chuùng ta ñuû khaû naêng töï saûn xuaát vaø xuaát khaåu, tuy nhieân vôùi thoùi quen “an toaøn” vaø khoâng ñuû ñieàu kieän caùc doanh nghieäp seõ vaãn phaûi choïn hình thöùc gia coâng. Veà hình thöùc naøy, tuy khoâng phaûi laø khoâng coù nhöõng öu ñieåm cuûa noù, tuy nhieân veà laâu daøi caùc doanh nghieäp muoán taïo moät thöông hieäu rieâng cho mình - ñieàu caàn thieát cho caùc doanh nghieäp trong thöông tröôøng hieän nay, naâng cao giaù caû vaø kim ngaïch xuaát khaåu, thaät söï laø caàn thieát ñeå caùc doanh nghieäp chuyeån ñoåi daàn daàn sang hình thöùc töï doanh. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 32 Baûng 2.3: So saùnh giöõa hình thöùc gia coâng xuaát khaåu vaø töï doanh Gia coâng xuaát khaåu Xuaát khaåu tröïc tieáp Ñaàu tö nhaø xöôûng, maùy moùc, trang thieát bò. Ñaàu tö nhaø xöôûng, maùy moùc, cô sôû haï taàng. Ñaàu tö, ñaøo taïo nhaân löïc(coâng nhaân, nhaân vieân vaø ñoäi nguõ quaûn lyù..). Ñaàu tö, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc(ñoäi nguõ nhaän vieân mua haøng, tieáp thò, kinh doanh, taøi chính, chaêm soùc khaùch haøng…). Khoâng caàn ñaàu tö cho caùc khaâu thieát keá, tieáp thò, löu kho, cöûa haøng baùn leû. Phaûi ñaàu tö cho caùc khaâu thieát keá, tieáp thò, löu kho, cöûa haøng baùn leû. Lôïi nhuaän phaûi döïa vaøo hieäu quaû vaø soá löôïng hôïp ñoàng gia coâng. Lôïi nhuaän döïa vaøo hieäu quaû vaø doanh thu baùn haøng noäi ñòa vaø nöôùc ngoaøi. Khoâng bieát ñeán nhöõng khaùch haøng cung caáp hôïp ñoàng gia coâng (khoâng bieát ñeán xu höôùng thò tröôøng, giaù caû vaø thò hieáu cuûa khaùch haøng ñeå ñieàu chænh saûn phaåm). Tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nhöõng khaùch haøng cuûa mình (bieát ñeán xu höôùng thò tröôøng, giaù caû vaø thò hieáu cuûa khaùch haøng ñeå ñieàu chænh saûn phaåm). Giaù caû gia coâng do beân thueâ gia coâng aán ñònh. Giaù caû saûn phaåm do doanh nghieäp töï quyeát ñònh döïa vaøo chi phí saûn xuaát vaø nhu caàu thò tröôøng. Khoâng taïo ñöôïc thöông hieäu treân thöông tröôøng. Taïo ñöôïc thöông hieäu treân thöông tröôøng. Khoâng xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc chi phí saûn xuaát. Xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc chi phí saûn xuaát, coù theå caân ñoái ñeå saûn xuaát hieäu quaû. Theo tính toaùn cuûa moät chuyeân gia trong ngaønh, chuùng ta deã daøng nhaän thaáy raèng gia coâng 1 ñoâi giaøy khoaûng 1,5 usd trong khi ñoù caùc doanh nghieäp phaûi ñaûm baûo tieàn löông coâng nhaân, xaây döïng nhaø xöôûng, thueá thu nhaäp doanh nghieäp, trong khi ñoù caùc coâng ty trung gian coù theå baùn vôùi giaù thaáp nhaát laø 50 usd/ ñoâi, tröø caùc chi phí lieân quan veà nguyeân phuï lieäu, öôùc tính hoï coù theå coù lôïi nhuaän khoaûn 5 usd/ñoâi . Vôùi con soá öôùc tính veà lôïi nhuaän choùng maët nhö theá thì hình thöùc gia coâng vaãn laø hình thöùc ñem laïi lôïi nhuaän thaáp nhaát, maø vaán ñeà ôû ñaây khoâng phaûi caùc doanh -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 33 nghieäp cuûa chuùng ta khoâng nhaän ra ñöôïc ñieàu ñoù maø laø bôûi vì caùc doanh nghieäp chuùng ta thieáu ñi nhöõng ñieàu kieän “caàn” vaø “ñuû” ñeå coù theå chuyeån ñoåi sang hình thöùc töï doanh. - Ñoái thuû caïnh tranh: taïi thò tröôøng Hoa Kyø, kim ngaïch xuaát khaåu daãn ñaàu vaãn laø Trung Quoác, tieáp ñeán môùi laø caùc nöôùc nhö Italia, Vieät Nam, Indonesia... Rieâng Italia laø nöôùc coù kim ngaïch xuaát khaåu ñöùng thöù 2 vaøo Hoa Kyø trong naêm 2008, theá nhöng maët haøng giaøy deùp cuûa Italia laø nhöõng maët haøng coù giaù trò cao vaø thöôøng giaønh cho caùc taàng lôùp daân cö coù thu nhaäp cao. Taïi Hoa Kyø, naêm 2005 Vieät Nam ñaõ trôû thaønh moät trong 5 nöôùc coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp nhieàu nhaát vaøo thò tröôøng naøy, chæ sau Trung Quoác, Italia, Brasil vaø Indonesia. Tuy nhieân ñeán naêm 2008, Vieät Nam ñaõ trôû thaønh nöôùc thöù 3 gaàn ngang haøng vôùi Italia (caû hai quoác gia ñeàu coù thò phaàn taïi Hoa Kyø laø 6%) coù kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp lôùn nhaát vaøo thò tröôøng naøy chæ sau Trung Quoác vaø Italia. Nhö vaäy, chæ sau 3 naêm töø nöôùc ñöùng thöù 5 ta vöôït leân xeáp vò trí thöù 3. Ñaây laø keát quaû ñaùng khích leä cho ngaønh giaøy deùp Vieät Nam chuùng ta taïi thò tröôøng Hoa Kyø, tuy nhieân thöïc söï keát quaû naøy vaãn chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng cuûa chuùng ta. Vaø ñeå minh chöùng cho nhöõng lyù do taïi sao kim ngaïch xuaát khaåu ngaønh haøng naøy vaãn coøn khieâm toán, chuùng ta laäp baûng so saùnh giöõa Vieät Nam vaø caùc quoác gia khaùc veà caùc vaán ñeà cuûa ngaønh haøng naøy. - Vôùi caùc nguyeân lieäu laø da, giaû da vaø caùc phuï lieäu nhö keo, chæ khaâu, cuùc, caùc vaên hoa trang trí…nguyeân phuï lieäu ngaønh giaøy deùp cuûa chuùng ta chuû yeáu laø nhaäp khaåu töø chính caùc nöôùc caïnh tranh vôùi chuùng ta nhö Trung Quoác, Ñaøi Loan, Haøn Quoác… -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 34 Baûng 2.4: So saùnh veà nguyeân phuï lieäu ngaønh giaøy deùp naêm 2006-2007 Tieâu chí so saùnh Vieät Nam Thaùi Lan Trung Quoác Ñaøi Loan Hoàng Koâng Indonesia Da 100 100 110 100 100 100 Vaûi 100 100 140 140 130 110 Giaû da 100 110 120 140 140 110 Cao su 100 80 70 70 70 120 Ñeá giaøy 100 120 100 140 80 100 Phuï lieäu 100 110 130 150 150 100 Nguoàn: Trung Taâm Xuùc Tieán Thöông Maïi TPHCM. So vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc, nhìn chung chuùng ta chöa coù lôïi theá cao veà nguyeân phuï lieäu. Veà da, Trung Quoác ñöôïc xem laø quoác gia coù lôïi theá nhaát vôùi moät vuøng nguyeân lieäu doài daøo vôùi nhieàu nhaø ñaàu tö trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi . Trong khi ñoù, Vieät Nam chuùng ta vaãn chöa quy hoaïch ñöôïc vuøng nguyeân lieäu cuï theå, chuùng ta chæ coù theå hôn caùc quoác gia khaùc veà nguyeân lieäu cao su ngoaïi tröø Indonesia. Coøn caùc nguyeân lieäu khaùc nhö vaûi, giaû da, chuùng ta ñeàu khoâng coù lôïi theá so saùnh vôùi caùc nöôùc khaùc, ñaëc bieät laø phuï lieäu cho ngaønh giaøy deùp chuùng ta maát haún lôïi theá so vôùi caùc nöôùc khaùc. - Maãu maõ vaø coâng taùc kinh doanh tieáp thò cuûa ngaønh: Beân caïnh ít coù lôïi theá so saùnh veà nguyeân phuï lieäu cuûa ngaønh giaøy deùp, coâng taùc toå chöùc kinh doanh cuõng laø moät maët ñaùng chuù yù ñeán cuûa chuùng ta. Sôû dó kim ngaïch xuaát khaåu cuûa chuùng ta coøn chöa cao vì coøn coù nhöõng vaán ñeà thuoäc veà kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp nhö naêng löïc taøi chính, tay ngheà coâng nhaân, thieáu thoâng tin vaø chöa tìm hieåu kó veà thò tröôøng maø mình muoán thaâm nhaäp maø ôû ñaây laø thò tröôøng Hoa Kyø. Veà maët tieáp thò, trong caùc quoác gia ôû Chaâu AÙ coù khaû naêng xuaát khaåu giaøy deùp, maët tieáp thò saûn phaåm chuùng ta ñöôïc ñaùnh giaù chæ ngang baèng vôùi Indonesia (theo ITPC), ngoaøi ra caùc quoác gia khaùc nhö Trung Quoác, Thaùi Lan ñeàu hôn chuùng ta ñeán 20 ñieåm, Ñaøi Loan vaø Hoàng Koâng hôn chuùng ta ñeán 50 ñieåm. Coù keát quaû -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 35 nhö vaäy bôûi vì coâng taùc tieáp thò cuûa doanh nghieäp, cuûa ngaønh cuûa Hieäp Hoäi chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc, chuùng ta vaãn chöa coù caùc chieán löôïc marketing hieäu quaû vaø ñoäi nguõ laøm marketing cho ngaønh. Baûng 2.5: So saùnh veà coâng taùc kinh doanh naêm 2006-2007 Tieâu chí so saùnh Vieät Nam Thaùi Lan Trung Quoác Ñaøi Loan Hoàng Koâng Indonesia Coâng taùc tieáp thò. 100 120 120 150 150 100 Saùng taùc maãu môùi. 100 120 120 150 150 100 Quan heä vôùi nhöõng thò tröôøng xuaát khaåu lôùn. 100 120 110 150 150 100 Toå chöùc coâng cuoäc laøm aên . 100 110 150 150 150 90 Toå chöùc thoâng tin chuyeân ngaønh. 100 120 150 150 150 100 Nguoàn : Trung Taâm Xuùc Tieán Thöông Maïi TPHCM. Maët khaùc, veà phía caùc doanh nghieäp coù giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu cao ña soá laø gia coâng xuaát khaåu, caùc doanh nghieäp khaùc laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû neân kinh phí haïn heïp neân chöa ñaàu tö thoûa ñaùng veà maët naøy. Trong caùc doanh nghieäp lôùn hieän nay ñang chuù troïng ñeán vaán ñeà naøy coù theå keå ñeán Thaùi Bình Shoes, ñôn vò ñaõ thöïc hieän vieäc quaûng caùo treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhaèm khaúng ñònh giaù trò cuûa thöông hieäu mình treân thò tröôøng noäi ñòa. Veà maãu maõ cuûa maët haøng naøy, coù theå noùi tröôùc ñaây coâng taùc naøy chöa ñöôïc chuù troïng, chöa coù ñoäi nguõ chuyeân bieät. Neân so vôùi caùc nöôùc nhö Thaùi Lan, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Hoàng Koâng chuùng ta vaãn chöa baèng hoï trong vieäc thieát keá, cheá taïo caùc maãu maõ môùi, taïo söï ña daïng cho saûn phaåm thu huùt ngöôøi tieâu duøng vì vaäy saûn phaåm cuûa caùc quoác gia naøy deã daøng chieám lónh caùc thò tröôøng ngay caû thò tröôøng noäi ñòa cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, trong thôøi gian gaàn ñaây, caùc doanh nghieäp vaø Hieäp hoäi yù thöùc raèng: chaát löôïng cuûa giaøy deùp thoâi chöa ñuû maø coøn phaûi coù maøu saéc, maãu maõ ña daïng -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 36 theo thò hieáu ngöôøi tieâu duøng neân Hieäp Hoäi thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo chuyeân veà thieát keá maãu maõ, coøn veà phía doanh nghieäp cuõng ñaõ coù caùc phoøng chuyeân bieät cho coâng taùc naøy. Ngay caû Vieän Nghieân cöùu Da Giaøy, tröôùc ñaây nguoàn nhaân löïc cuõng chæ coù 25 ngöôøi, nhöng giôø ñaây ñaõ laø 84 ngöôøi, trong ñoù coù 2 hoïc vò tieán só vaø 2 hoïc vò thaïc só ngoaøi ra caùc coâng nhaân kó thuaät coù tay ngheà cao ñeå coù theå nghieân cöùu, öùng duïng caùc saùng taïo trong ngaønh giaøy deùp vaø ñoàng thôøi cuõng saùng taïo caùc maãu maõ môùi phuïc vuï nhu caàu ña daïng cuûa ngaønh. Tuy nhieân, ñeå coù theå baét kòp caùc quoác gia trong khu vöïc, chuùng ta caàn cöû caùc caùn boä ñi hoïc taäp caùc nöôùc baïn vaø ñoàng thôøi lieân keát vôùi caùc tröôøng Ñaïi Hoïc ñeå ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Coù theå noùi, ñoái vôùi Trung Quoác trong nhöõng naêm tôùi hoaêïc trong töông lai gaàn, ta chöa phaûi laø ñoái thuû cuûa hoï taïi thò tröôøng Hoa Kyø, vì hoï ñaõ coù moät beà daøy kinh nghieäm taïi thò tröôøng naøy, beân caïnh ñoù Trung quoác ñaõ coù nhöõng chieán löôïc cho ngaønh coâng nghieäp da giaøy, theá neân vieäc phaùt trieån ngaønh naøy cuûa hoï laø raát chaéc chaén, chính vì theá, vieäc caïnh tranh vôùi hoï ôû ngoâi vò daãn ñaàu trong moät töông lai gaàn laø khoâng theå. Ngoaøi ra, chuùng ta cuõng khoâng theå xem nheï caùc quoác gia khaùc, bôûi vì hoï coù theå chieám lónh vò trí chuùng ta baát cöù luùc naøo, neáu nhö chuùng ta khoâng coù nhöõng chieán löôïc cuï theå cho ngaønh naøy. Tuy nhieân, trong töông lai coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho chuùng ta so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh taïi thò tröôøng Hoa Kyø laø: - Hoa Kyø muoán giaûm söï leä thuoäc veà maët haøng naøy ñoái vôùi Trung Quoác. - Moâi tröôøng ñaàu tö, kinh doanh taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc taïo ñieàu kieän thoâng thoaùng vaø öu ñaõi hôn cho caùc nhaø ñaàu tö do Vieät Nam ñaõ laø thaønh vieân cuûa WTO, theá neân coù nhieàu nhaø ñaàu tö trong ngaønh ñaõ kinh doanh taïi Vieät Nam vaø xuaát khaåu sang Hoa Kyø. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 37 - Caùc Vieät kieàu ñang sinh soáng taïi Hoa Kyø ñöôïc Chính Phuû Vieät Nam taïo ñieàu kieän thuaän lôïi veà nöôùc laøm aên ñaõ goùp phaàn taêng vieäc löu thoâng haøng hoaù trong ñoù coù maët haøng giaøy deùp giöõa hai nöôùc thoâng qua caùc chính saùch veà mua nhaø ôû vaø khuyeán khích veà nöôùc ñaàu tö. - Caùc nhaø kinh doanh Vieät Nam ngaøy caøng nhaän thaáy roõ raøng hôn söï haáp daãn cuûa thò tröôøng naøy sau khi Hoa Kyø ñaõ thoâng qua PNTR cho Vieät Nam. - Ngoaøi ra, töø ngaøy 1/1/2009, EU baét ñaàu boû öu ñaõi thueá quan GSP ñoái vôùi maët haøng da giaøy VN. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp ñang coù xu höôùng chuyeån dòch thò tröôøng ñoái vôùi vieäc xuaát khaåu giaøy deùp. Vôùi nhieàu ñieåm thuaän lôïi nhö vaäy, Vieät Nam chaéc chaén seõ ngaøy caøng naâng cao kim ngaïch xuaát khaåu giaøy, deùp vaø seõ khaúng ñònh vò theá laø moät trong nhöõng nöôùc daãn ñaàu taïi thò tröôøng Hoa Kyø . 2.2 TOÅNG QUAN VEÀ TP.HCM VAØ PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM TRONG THÔØI GIAN QUA 2.2.1 Giôùi thieäu veà TP.HCM: - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù dieän tích töï nhieân laø 2093,7 km2 trong ñoù caùc quaän noäi thaønh chieám 140,3 km2 caùc quaän huyeän ngoaïi thaønh chieám 1953,4 km2. - Khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, nhieät ñoä trung bình 25-27 o C. - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù 12 quaän mang teân soá thöù töï töø 1-12 vaø caùc quaän: Goø Vaáp, Phuù Nhuaän, Taân Phuù, Taân Bình, Bình Chaùnh, Bình Taân, Thuû Ñöùc vaø caùc huyeän: Nhaø Beø, Caàn Giôø, Hoùc Moân, Cuû Chi. Vò trí ñòa lyù: voâ cuøng thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån kinh teá: giaùp caùc tænh Long An , Taây Ninh, Ñoàng Nai, Bình Döông, Baø Ròa Vuõng Taøu- caùc tænh coù caùc khu coâng nghieäp thuoäc loaïi lôùn nhaát nöôùc hieän nay. Phía Nam Thaønh Phoá giaùp vôùi Bieån Ñoâng thuaän lôïi cho giao thoâng ñöôøng thuûy. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 38 Bieåu ñoà 2.3: Moät vaøi chæ soá cuûa TP.HCM naêm 2008(%) 10.70 12.10 21.80 21.80 22.20 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 GDP CÔNG NGHIỆP NÔNG NGHIỆP XUẤT KHẨU NHẬP KHẨU Nguoàn : Cuïc thoáng keâ TPHCM 2008. - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh hieän laø trung taâm kinh teá, vaên hoaù, khoa hoïc vaø giaùo duïc lôùn nhaát caû nöôùc vaø vôùi heä thoáng giao thoâng thuaän tieän. Thaønh Phoá hieän laø ñaàu noái quan troïng cho vieäc phaùt trieån vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá (GDP ) cuûa naêm 2008 laø 10,7% vaø toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp naêm 2008 laø 12,1%. Bieåu ñoà 2.4: Xuaát khaåu cuûa TP.HCM qua caùc naêm (trieäu USD) Nguoàn : Cuïc thoáng keâ TP.HCM - Veà thöông maïi vaø dòch vuï: Thaønh Phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm xuaát nhaäp khaåu lôùn nhaát caû nöôùc, naêm 2008 vừa qua kim ngaïch xuaát khaåu treân ñòa baøn ñaït 22.334,4 trieäu usd, toác ñoä taêng kim ngaïch xuaát khaåu treân ñòa baøn laø 21,8%. Vôùi nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi nhö treân, TP.HCM coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc xuaát khaåu caùc maët haøng giaøy deùp. Tuy nhieân, trong thôøi gian tôùi ñeå coù -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 39 theå tieáp tuïc laø ñòa phöông daãn ñaàu veà xuaát khaåu giaøy deùp, caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp ñuùng ñaén cho caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn. 2.2.2 Thöïc traïng xuaát khaåu giaøy deùp cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn TP.HCM thôøi gian qua: 2.2.2.1 Xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP.HCM so vôùi caû nöôùc: Tính ñeán nay, taïi TPHCM hieän coù 481 cô sôû, hoä gia ñình, cöûa haøng kinh doanh, doanh nghieäp, nhaø maùy saûn xuaát giaøy deùp caùc loaïi. Trong ñoù coù 94 doanh nghieäp coù voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc laø hoäi vieân Hoäi Da giaøy TP.HCM . Naêm 2008, beân caïnh moät soá ngaønh coâng nghieäp chuû löïc cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, ngaønh da giaøy cuõng ñaõ ñoùng vai troø quan troïng trong baûn ñoà cô caáu coâng nghieäp cuûa thaønh phoá . Bieåu ñoà 2.5: Cô caáu Coâng Nghieäp TP.HCM CƠ CẤU CÔNG NGHIỆP TPHCM 2008 10.20 10.30 6.00 5.90 5.70 5.90 56.00 HOÁ CHẤT CAO SU,NHỰA SẢN XUẤT THIẾT BỊ ĐIỆN SẢN PHẨM TỪ KIM LOẠI DỆT DA GIÀY NGHÀNH KHÁC Nguoàn : Sôû Coâng Thöông TP.HCM. Caùc ngaønh coâng nghieäp goàm coù: hoaù chaát chieám 10,2 %, nhöïa, cao su chieám 10,3%, may chieám 7,3%, saûn xuaát thieát bò ñieän chieám 6%, saûn phaåm kim loaïi chieám 5,9%, deät chieám 5,7%, da giaøy chieám 5,9%, laø nhöõng ngaønh coù tyû troïng lôùn nhaát trong caùc ngaønh coâng nghieäp taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. Thaønh Phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm veà coâng nghieäp thöông maïi vaø dòch vuï cuûa caû nöôùc, ñoùng goùp vaøo söï thaønh coâng cuûa Thaønh Phoá trong suoát thôøi gian vöøa qua -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 40 trong vieäc naâng cao kim ngaïch xuaát khaåu coù söï ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa ngaønh giaøy deùp. Bieåu ñoà 2.6: Kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP.Hoà Chí Minh 2004-2008 (KIM NGẠCH XUẤT KHẨU GIÀY DÉP CỦA TPHCM 2004-2008) 0 500,000,000 1,000,000,000 1,500,000,000 2,000,000,000 THÀNH PHỐ HCM (GIÁ TRỊ XK - USD) 1,073,857,058 1,193,825,576 1,235,958,395 1,343,314,894 1,539,119,389 2004 2005 2006 2007 2008 Nguoàn : Cuïc Haûi Quan TP.Hoà Chí Minh vaø toång hôïp. Vôùi nhöõng lôïi theá ñoù haøng naêm kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa Thaønh Phoá taêng treân 8% vôùi kim ngaïch naêm 2004 laø hôn 1 tyû usd thì ñeán naêm 2008 ñaõ laø 1,5 tyû usd. Trong caùc tænh thaønh xuaát khaåu giaøy deùp goàm coù: Haø Noäi, Haûi Phoøng, Bình Döông, Ñoàng Nai, Thaønh Phoá Hoà Chí Minh vaø moät soá tænh laân caän khaùc thì TP.Hoà Chí Minh vaãn laø ñòa phöông coù tyû troïng kim ngaïch xuaát khaåu cao nhaát trong toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa ngaønh giaøy deùp Vieät Nam. Cuï theå naêm 2004 tyû troïng xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TPHCM chieám 40% so vôùi toång kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa caû nöôùc, naêm 2005 laø 39%, naêm 2006 laø 34% vaø naêm 2007 laø 33% vaø naêm 2008 laø 32%. Nhö vaäy, Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñaõ ñoùng goùp moät khoaûng khoâng nhoû trong kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa Vieät Nam, ñieàu ñoù chöùng toû moät soá öu theá voán coù cuûa thaønh phoá naøy trong vieäc phaùt trieån ngaønh. Tuy nhieân, neáu khoâng coù caùc giaûi phaùp ñuùng ñaén vaø moät taàm nhìn xa thì nhöõng öu theá cuûa thaønh phoá seõ khoâng coøn nöõa. Vì theá, caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp treân ñòa baøn TP.Hoà Chí Minh caàn phaûi coù moät tö duy kieåu môùi, tö duy thôøi hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá toaøn caàu, ñeå coù theå duy trì vaø ngaøy caøng naâng cao kim ngaïch xuaát khaåu. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 41 Bieåu ñoà 2.7: Kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP.HCM so vôùi caû nöôùc. KIM NGẠCH XUẤT KHẨU GIÀY DÉP CỦA TPHCM SO VỚI CẢ NƯỚC 0 2,000,000 4,000,000 6,000,000 KIM NGẠCH XUẤT KHẨU GIÀY DÉP VIỆT NAM (NGÀN USD) 2,640,260 3,039,583 3,591,563 3,960,000 4,767,826 KIM NGẠCH XUẤT KHẨU GIÀY DÉP THÀNH PHỐ HCM (NGÀN USD) 1,073,857 1,193,825 1,235,958 1,343,314 1,539,119 2004 2005 2006 2007 2008 Nguoàn : Toång Cuïc Haûi Quan Vieät Nam, Cuïc Haûi Quan TPHCM vaø caùc tö lieäu toång hôïp. 2.2.2.2 Kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP.HCM vaøo Hoa Kyø: Trong hôn 20 thò tröôøng xuaát khaåu giaøy deùp cuûa caùc doanh nghieäp taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, ngoaøi EU ra, thì thò tröôøng Hoa Kyø laø moät trong nhöõng thò tröôøng ñöôïc caùc doanh nghieäp quan taâm nhieàu nhaát vaø ñoàng thôøi cuõng coù kim ngaïch xuaát khaåu cao. Ñeå coù theå coù ñöôïc ñieàu ñoù thì Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù nhöõng thuaän lôïi ñeå xuaát khaåu giaøy deùp sang Hoa Kyø: - Hoa Kyø coù ñoâng ñaûo baø con Vieät kieàu maø tröôùc kia sinh soáng taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, cho neân coù thuaän lôïi veà giao dòch vaø tìm kieám ñoái taùc. - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù lôïi theá laø trung taâm thoâng tin kinh teá, taøi chính vì vaäy caùc doanh nghieäp trong ngaønh giaøy deùp seõ coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi hôn do deã daøng: vay voán trong saûn xuaát, naém baét thoâng tin, nhu caàu cuûa thò tröôøng noäi ñòa vaø quoác teá thoâng qua caùc keânh giao dòch vaø qua maïng internet, maø ñaëc bieät laø caùc thoâng tin taïi thò tröôøng Hoa Kyø. - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh laø ñaàu noái quan troïng noái caùc tænh mieàn Taây Nam Boä vaø mieàn Ñoâng Nam Boä, ñaëc bieät Thaønh Phoá coù heä thoáng caûng bieån thuaän lôïi cho vieäc laøm caùc thuû tuïc xuaát khaåu vaø giaûm caùc chi phí vaän chuyeån ñoái vôùi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 42 - Thaønh Phoá Hoà Chí Minh coù nhöõng chính saùch öu ñaõi ñaàu tö thoâng thoaùng taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp ñaàu tö vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp trong ñoù coù ngaønh coâng nghieäp giaøy deùp. Baûng 2.8: Kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP.HCM sang Hoa Kyø (2004-2008) THÒ TRÖÔØNG KIM NGAÏCH 2004 (USD ) KIM NGAÏCH 2005 (USD) KIM NGAÏCH 2006 (USD) KIM NGAÏCH 2007 (USD) KIM NGAÏCH 2008 (USD) Hoa Kyø 112.388.730,09 166.141.572,04 180.515.191,61 196.380.055,90 421.391.496 Toác ñoä taêng tröôûng (%) - 47,8 8,65 8,7 114,57 Nguoàn : Cuïc Haûi Quan TP.HCM vaø tính toaùn cuûa taùc giaû . Veà nguoàn nhaân löïc: Thaønh Phoá Hoà Chí Minh cuõng laø nôi coù nguoàn nhaân löïc raát doài daøo, trong khi ñoù ngaønh giaøy deùp laø moät ngaønh thaâm duïng lao ñoäng. Vì vaäy, nguoàn nhaân löïc cuõng chính laø moät trong nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cuûa Thaønh Phoá. Coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cô baûn treân, neân sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn naém baét thôøi cô ñeå xuaát khaåu sang thò tröôøng Hoa Kyø ñeå ña daïng hoaù thò tröôøng xuaát khaåu vaø tìm kieám theâm lôïi nhuaän. Naêm 2007, kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh sang Hoa Kyø ñaït möùc hôn 196 trieäu USD (baûng 2.6), taêng hôn 8% so vôùi naêm 2006 (hôn 180 trieäu USD. Naêm 2008, maëc duø nhöõng thaùng cuoái naêm, thò tröôøng Hoa Kyø coù nhöõng bieán ñoäng veà suy thoaùi kinh teá, nhöng trong quyù 4 cuûa naêm caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn ñaõ xuaát khaåu ñöôïc 276.444.299 usd sang thò tröôøng Hoa Kyø, daãn ñeán kim ngaïch xuaát khaåu giaøy deùp cuûa TP caû naêm 2008 ñaït 421.391.496 usd taêng 114,57% so vôùi naêm 2007. 2.2.2.3 Phaân tích thöïc traïng saûn xuaát vaø xuaát khaåu cuûa ngaønh giaøy deùp taïi TP.HCM trong thôøi gian qua: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 43 Ñaùnh giaù veà saûn xuaát vaø xuaát khaåu maët haøng giaøy deùp Thaønh Phoá trong thôøi gian qua, chuùng ta thaáy toàn taïi 2 maët, maët ích cöïc vaø maët chöa hôïp lyù. - Maët tích cöïc: • Veà kim ngaïch xuaát khaåu: trong nhöõng naêm qua, ngaønh giaøy deùp vaãn luoân laø moät trong nhöõng ngaønh daãn ñaàu trong vieäc ñem veà kim ngaïch xuaát khaåu cao cho Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo söï phaùt trieån chung cuûa toaøn Thaønh Phoá. • Veà vaán ñeà ña daïng hoaù maët haøng xuaát khaåu: ngaønh giaøy deùp ñaõ vaø ñang töøng böôùc ña daïng hoaù caùc chuûng loaïi maët haøng xuaát khaåu nhaèm choáng laïi ruûi ro vaø khuûng hoaûng do caùc thò tröôøng xuaát khaåu mang laïi. Tuy nhieân thöïc söï, toác ñoä ña daïng hoaù cô caáu caùc saûn phaåm laø chöa cao so vôùi yeâu caàu cuûa thò tröôøng xuaát khaåu nhöng cuõng ñaõ chöùng toû ngaønh giaøy deùp ñaõ yù thöùc ñöôïc vò trí cuûa mình nhö theá naøo so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh. • Nhieàu doanh nghieäp trong ngaønh, vôùi söï coá gaéng cuûa mìnhh ñaõ ñöôïc caáp caùc chöùng chæ ISO 9000, SA 8000, ñaây laø nhöõng chöùng chæ raát quan troïng ñeå caùc doanh nghieäp coù theå tieán ra thò tröôøng quoác teá vôùi baèng chöùng ñaûm baûo veà chaát löôïng. • Veà vaán ñeà lao ñoäng: ngaønh giaøy deùp vaãn laø ngaønh thu huùt ñöôïc moät löôïng lao ñoäng nhaäp cö ñoâng ñaûo, taïo ñöôïc coâng aên vieäc laøm cho hoï, vaø ñoàng thôøi cuõng giuùp Thaønh Phoá Hoà Chí Minh giaûi quyeát vaán ñeà an sinh xaõ hoäi, taêng thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng. - Maët chöa hôïp lyù: Tuy nhieân, cuõng nhaän xeùt veà chuyeån dòch cô caáu ngaønh haøng, chuùng ta coù theå nhaän thaáy moät soá maët chöa hôïp lyù sau ñaây: -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 44 Thöù nhaát, caùc doanh nghieäp saûn xuaát giaøy deùp taïi TPHCM ña soá laø gia coâng cho caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi, neân tyû suaát lôïi nhuaän chöa cao; chæ ôû caùc doanh nghieäp ñaït ñöôïc söï toå chöùc saûn xuaát theo quy moâ, tieát kieäm chi phí saûn xuaát ñaàu vaøo, naâng cao naêng suaát laøm vieäc thì môùi coù theå coù ñöôïc lôïi nhuaän nhö mong muoán. Neáu nhö tröôùc ñaây caùc doanh nghieäp caûm thaáy khaù yeân taâm trong vieäc nhaän gia coâng cho nöôùc ngoaøi do khaû naêng ñöôïc ñaûm bao ñaàu ra vaø khaû naêng cung caáp nguyeân vaät lieäu, nhöng töø naêm 2000 trôû laïi ñaây, phöông thöùc gia coâng ñaõ boäc loä nhöõng maët traùi: ñoù laø phuï thuoäc hôn 80% nguyeân lieäu, neân caùc doanh nghieäp ñaõ khoâng theå chuû ñoäng trong quaù trình saûn xuaát, khoâng coù keá hoaïch tröôùc vaø keá hoaïch coù theå seõ khoâng theå thöïc hieän ñuùng do bò ñình treä bôûi vieäc phuï thuoäc, ngoaøi ra do laø phöông thöùc gia coâng neân dó nhieân lôïi nhuaän seõ khoâng cao do khoâng theå gaëp khaùch haøng tröïc tieáp…. ( Baûng 2.3). Thöù hai, haøm löôïng giaù trò gia taêng trong saûn phaåm vaãn ôû möùc thaáp – neân daãn ñeán giaù xuaát khaåu thaáp, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng voán coù cuûa ngaønh. Caùc DN ngaønh giaøy deùp vaãn coøn taäp trung ôû moät soá thò tröôøng chuû yeáu, truyeàn thoáng maø chöa xem vieäc ña daïng hoaù thò tröôøng xuaát khaåu laø moät yeâu caàu baét buoäc trong tieán trình phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. Maët khaùc, coù theå noùi raèng, ña soá caùc maùy moùc thieát bò taïi caùc doanh nghieäp giaøy deùp chöa ñöôïc ñaàu tö moät caùch thoûa ñaùng, neân saûn phaåm saûn xuaát ra vaãn coøn thieáu moät soá yeáu toá taïo neân söï khaùc bieät ñoái vôùi caùc saûn phaåm giaøy deùp nöôùc ngoaøi. Toaøn ngaønh giaøy deùp treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh chæ saûn xuaát vôùi coâng suaát ñaït 57%, vì vaäy tieàm naêng cuûa ngaønh coøn raát lôùn vaø coøn coù theå khai thaùc heát coâng suaát. Thöù ba, vieäc thieát keá maãu maõ cuûa caùc doanh nghieäp vaãn chöa ñöôïc chuù troïng nhieàu, neân chuûng loaïi chöa ña daïng nhö haøng hoaù cuûa caùc nöôùc khaùc, ñaëc bieät laø Trung Quoác. Kieåu daùng cuûa giaøy deùp xuaát khaåu vaãn loanh quanh ôû caùc kieåu daùng truyeàn thoáng, chöa nhanh nhaïy naém baét thò hieáu ngöôøi tieâu duøng treân theá -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 45 giôùi, maøu saéc vaãn chöa hôïp thôøi trang neân chöa thu huùt ñöôïc ngöôøi tieâu duøng ñeán vôùi saûn phaåm giaøy deùp “Made in Viet Nam”. Thöù tö, coâng ngheä luoân laø ñieåm yeáu cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp Thaønh Phoá. Ña soá caùc doanh nghieäp laø doanh nghieäp nhoû vaø vöøa neân chöa aùp duïng ñöôïc coâng ngheä môùi – hieän ñaïi hôn neân chi phí trong ngaønh cuõng vì theá maø vaãn khoâng ñöôïc giaûm ñeå coù theå caïnh tranh vôùi caùc quoác gia khaùc, ñaêïc bieät laø caùc quoác gia trong vuøng nhö: Trung Quoác, Indonesia. Maët khaùc, do yeáu ôû khaâu coâng ngheä neân saûn phaåm giaøy deùp chöa coù tính giaù trò gia taêng cao, giaù thaønh haï . Thöù naêm, ngaønh giaøy deùp Thaønh Phoá vaãn chuû yeáu laø söû duïng lao ñoäng theo soá löôïng chöù chöa höôùng ñeán vieäc söû duïng lao ñoäng chaát löôïng, trình ñoä lao ñoäng cuûa ngaønh chuû yeáu laø ñöôïc ñaøo taïo taïi choã, chöa coù moät tröôøng lôùp chính quy hoã trôï vieäc ñaøo taïo caùc chuyeân vieân kó thuaät cho ngaønh neân lao ñoäng trong ngaønh ña soá laø thieáu kieán thöùc veà maãu maõ, chaát löôïng, coâng ngheä vaø kó thuaät vaø kieán thöùc veà thò tröôøng. Maët khaùc, tuy coù lôïi theá veà nhaân coâng nhöng naêng suaát cuûa lao ñoäng Vieät Nam chuùng ta vaãn chöa ñaït so vôùi yeâu caàu, cuï theå trung bình treân daây chuyeàn 450 lao ñoäng ñaït möùc saûn löôïng 500.000 ñoâi/naêm, chæ baèng 1/30 naêng suaát lao ñoäng cuûa Thaùi Lan, 1/20 cuûa Malaysia, 1/10 cuûa Indonesia 5.Taïi moät soá doanh nghieäp ñaõ xaûy ra tình traïng coâng nhaân ñình coâng, laõng coâng aûnh höôûng ñeán naêng löïc saûn xuaát vaø ñeán uy tín cuûa toaøn ngaønh . Thöù saùu, chuùng ta bò phuï thuoäc khaù nhieàu veà nguyeân phuï lieäu phuïc vuï cho ngaønh naøy, vuøng nguyeân phuï lieäu phuïc vuï cho ngaønh giaøy deùp Thaønh Phoá coøn bò leä thuoäc bôûi nguoàn nguyeân lieäu ngoaïi nhaäp vaø chöa taïo ñöôïc vuøng cung caáp nguyeân lieäu oån ñònh - ñieàu naøy ñaõ laøm cho TP. Hoà Chí Minh giaûm daàn lôïi theá caïnh tranh so vôùi caùc tænh thaønh khaùc. 5 Theo Vinanet. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 46 Thöù baûy, caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp Thaønh Phoá vaãn chöa yù thöùc ñöôïc vieäc xaây döïng thöông hieäu cho chính baûn thaân mình, beân caïnh nhöõng doanh nghieäp chuû yeáu treân thò tröôøng noäi ñòa thì caùc doanh nghieäp giaøy deùp xuaát khaåu vaãn chöa coù ñöôïc teân tuoåi treân thò tröôøng quoác teá vaø do chuû yeáu laø nhaän gia coâng cho caùc taäp ñoaøn ña quoác gia neân töông hieäu giaøy deùp vaãn laø nhöõng thöông hieäu cuûa caùc taäp ñoaøn naøy nhö: Adidas, Reebok, Nike, Timberland… Toùm laïi, beân caïnh nhöõng maët ñaït ñöôïc cuûa ngaønh giaøy deùp Thaønh Phoá vaãn coøn ñoù nhöõng khoù khaên choàng chaát, nhöõng phaùt trieån mang tính chöa hôïp lyù cuûa ngaønh. Thôøi gian qua 2000-2005 nhö laø giai ñoaïn tieàn ñeà thöû söùc cho caùc doanh nghieäp, böôùc sang giai ñoaïn phaùt trieån 2006-2020 thöïc söï laø giai ñoaïn caïnh tranh raát khoác lieät do chuùng ta ñaõ daàn thöïc hieän vieäc hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi, ñaây laø giai ñoaïn maø ngaønh giaøy deùp Thaønh Phoá Hoà Chí Minh phaûi chuyeån mình ñi leân, neáu khoâng taän duïng ñöôïc nhöõng lôïi theá chuû quan cuûa doanh nghieäp, söï hoã trôï phaùt trieån cuûa caùc Ban Ngaønh vaø nhöõng lôïi theá khaùch quan do coâng cuoäc hoäi nhaäp vôùi kinh teá quoác teá mang laïi, caùc doanh nghieäp seõ khoâng theå toàn taïi vaø phaùt trieån vaø hôn theá nöõa ngaønh giaøy deùp seõ khoâng theå laø moät trong nhöõng ngaønh mang laïi nhieàu kim ngaïch xuaát khaåu cho Thaønh Phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng vaø Vieät Nam noùi chung . 2.2.3 Cam keát cuûa Vieät Nam veà thueá suaát cuûa ngaønh giaøy deùp khi gia nhaäp vaøo WTO vaø nhöõng taùc ñoäng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp taïi TP.HCM: Gia nhaäp vaøo WTO laø moät thaønh coâng lôùn cuûa Vieät Nam chuùng ta. Tuy nhieân, laø moät neàn kinh teá coøn ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi vôùi moät soá ngaønh ngheà coøn non treû, chuùng ta khoâng khoûi lo laéng maø trong ñoù coù ngaønh giaøy deùp. Tuy laø moät trong nhöõng ngaønh haøng ñem veà kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu khaù cao, -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 47 nhöng ngaønh giaøy deùp cuûa chuùng ta coøn raát nhieàu nhöõng yeáu ñieåm noäi taïi, chính vì vaäy gia nhaäp WTO vôùi nhöõng möùc cam keát veà thueá nhaäp khaåu, seõ taùc ñoäng khoâng nhoû ñeán caùc doanh nghieäp. Theo cam keát Vieät Nam phaûi caét giaûm thueá nhaäp khaåu xuoáng coøn 40% vaø 30% vaøo naêm 2012, nhö vaäy chæ coøn 4 naêm nöõa ñeå caùc doanh nghieäp chuaån bò ñoái maët vôùi söï caïnh tranh gay gaét hôn töø caùc thò tröôøng khaùc trong khu vöïc. Beân caïnh ñoù, khi gia nhaäp vaøo WTO chuùng ta phaûi tuaân thuû caùc qui ñònh veà tieáp caän thò tröôøng, giaûm thueá, söû duïng caùc haøng raøo trôï caáp vaø baûo hoä. Vì vaäy, thôøi gian tôùi ñaây thöïc söï laø thôøi gian khoù khaên cho caùc doanh nghieäp trong ngaønh. Nhö vaäy, trong moät thôøi gian ngaén nöõa caùc doanh nghieäp giaøy deùp cuûa chuùng ta seõ coù nhöõng taùc ñoäng cuï theå khi loä trình cam keát veà giaûm thueá nhaäp khaåu giaøy deùp cuûa chuùng ta ñöôïc thöïc hieän. • Taùc ñoäng tích cöïc khi Vieät Nam gia nhaäp vaøo WTO ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giaøy deùp: - Gia taêng caùc luoàng chuyeån giao coâng ngheä–ñieàu maø chuùng ta ñang raát caàn hieän nay ñoái vôùi ngaønh giaøy deùp, ñeå naâng cao naêng löïc saûn xuaát, taïo ra caùc chuûng loaïi saûn phaåm coù giaù trò cao. Maët khaùc cuõng gia taêng caùc nguoàn voán ñaàu tö vaøo ngaønh, taïo söï vöõng maïnh veà taøi chính cho caùc doanh nghieäp ñeå doanh nghieäp maïnh daïn ñaàu tö trang thieát bò, ñaøo taïo tay ngheà cho coâng nhaân, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc quaûn lyù theo coâng ngheä tieân tieán cuûa quoác teá. Baûng 2.9: Tổng hợp cam kết gia nhaäp vaøo WTO cuûa Vieät Nam. Cam kết với WTO Ngaønh haøng/Mức thuế suất Thuế suất MFN Thuế suất khi gia nhập Thuế suất cuối cuøng Thời gian thực hiện - Dệt may (thuế suất bình quaân) 37,3 13,7 13,7 Ngay khi gia nhập - Giaøy deùp 50 40 30 5 năm Nguoàn: Cam keát cuûa Vieät Nam gia nhaäp vaøo WTO -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 48 - Gia nhaäp WTO vôùi caùc haøng raøo thueá quan ñöôïc dôõ boû, beân caïnh ñoù Chính Phuû seõ coù nhöõng chính saùch thuùc ñaåy saûn xuaát, caùc chöông trình xuùc tieán xuaát khaåu taïo thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp ñang trong ngaønh vaø ñoàng thôøi cuõng thu huùt theâm caùc doanh nghieäp môùi tham gia vaøo ngaønh. - Cuøng vôùi söï caïnh tranh gay gaét khi Vieät Nam hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá toaøn caàu, caùc doanh nghieäp phaûi naâng cao naâng löïc caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Ñoù seõ laø ñoäng löïc ñeå thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp ñoåi môùi vaø phaùt trieån. - Thò tröôøng xuaát khaåu cuûa giaøy deùp Vieät Nam noùi chung vaø cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh noùi rieâng cuõng seõ ñöôïc môû roäng, caùc saûn phaåm seõ khoâng bò phaân bieät ñoái xöû. Tröôùc ñaây caùc saûn phaåm giaøy deùp cuûa Vieät Nam maëc duø tuaân theo thoaû thuaän giöõa chuùng ta vaø caùc nöôùc nhaäp khaåu, tuy nhieân vaãn bò nhöõng haøng raøo phi thueá aùp ñaët, maø ví duï laø taïi Hoa Kyø vaø EU. - Ngoaøi ra vôùi cô cheá WTO thì vieäc xöû phaït caùc doanh nghieäp vi phaïm cuõng seõ tuaân theo qui cheá WTO gioáng nhö bao doanh nghieäp khaùc cuûa caùc nöôùc thaønh vieân vaø caùc doanh nghieäp chuùng ta seõ khoâng coøn bò aùp ñaët hoaëc bò xöû eùp nhö tröôùc ñaây. • Taùc ñoäng khoâng thuaän lôïi khi Vieät Nam gia nhaäp vaøo WTO ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giaøy deùp: - Caùc doanh nghieäp giaøy deùp phaûi ñoái dieän vôùi söï caïnh tranh khoác lieät, tham gia vaøo saân chôi toaøn caàu seõ khoâng coù choã cho caùc doanh nghieäp thieáu kinh nghieäm vaø hieåu bieát. Caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong ngaønh seõ raát khoù khaên do vaáp phaûi söï caïnh tranh naøy, do caùc doanh nghieäp naøy yeáu veà coâng ngheä, thieáu veà voán ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình. - Khoù khaên tieáp theo cho caùc doanh nghieäp laø söï caïnh tranh veà chaát löôïng giöõa caùc saûn phaåm vôùi nhau vì giôø ñaây khaùch haøng cuûa doanh nghieäp laø khaùch -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 49 haøng toaøn caàu, neân caùc doanh nghieäp phaûi ñoåi môùi thieát bò, naâng cao chaát löôïng, taêng tính caïnh tranh cho saûn phaåm vaø saûn phaåm phaûi ñaït nhöõng tieâu chuaån khaét khe hôn do nhaø nhaäp khaåu yeâu caàu nhö: tieâu chuaån veà traùch nhieäm xaõ hoäi, tieâu chuaån veà moâi tröôøng, tieâu chuaån veà saûn phaåm… - Caùc doanh nghieäp trong ngaønh giaøy deùp cuõng phaûi ñoái dieän vôùi söï caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp vôùi nhau, vì vaäy caùc doanh nghieäp phaûi ñoåi môùi cung caùch phuïc vuï khaùch haøng, xaây döïng thöông hieäu nhaèm khaúng ñònh vò theá cuûa doanh nghieäp vaø ñoàng thôøi khoâng ñeå ñaùnh maát khaùch haøng cuûa mình. - Ngoaøi ra, caùc doanh nghieäp caàn phaûi naâng cao kieán thöùc ñeå tìm hieåu nhöõng cam keát, quy ñònh, luaät leä cuûa WTO veà ngaønh haøng ñeå traùnh nhöõng vuï vieäc vi phaïm ñaùng tieác. - Vaán ñeà lao ñoäng cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñaùng suy nghó trong ngaønh, vì ngaønh giaøy deùp chính laø ngaønh thaâm duïng lao ñoäng, khi Vieät Nam gia nhaäp vaøo WTO, seõ coù nhieàu ngaønh ngheà ñöôïc ñaàu tö vaøo, vaø nhö vaäy seõ keùo lao ñoäng cuûa ngaønh chuyeån ngheà, söï thieáu huït lao ñoäng cho ngaønh laø ñieàu khoù traùnh khoûi. 2.3 KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT THÖÏC TEÁ VEÀ XUAÁT KHAÅU GIAØY DEÙP CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TAÏI TP.HCM SANG THÒ TRÖÔØNG HOA KYØ: - Maãu khaûo saùt : 61 doanh nghieäp saûn xuaát giaøy deùp thuoäc Hoäi Da Giaøy TP.HCM. - Thôøi gian khaûo saùt : 08-12/2008. - Soá doanh nghieäp traû lôøi caâu hoûi : 50 doanh nghieäp. - Soá doanh nghieäp khoâng traû lôøi caâu hoûi : 11 doanh nghieäp. Vôùi keát quaû thu ñöôïc nhö sau : -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 50 2.3.1 Xuaát khaåu sang thò tröôøng Hoa Kyø: - Thöôøng xuyeân : 03 doanh nghieäp – tyû troïng 6%. - Thænh thoaûng : 04 doanh nghieäp – tyû troïng 8%. - Hieám khi : 40 doanh nghieäp – tyû troïng 80%. - Khoâng xuaát khaåu : 03 doanh nghieäp – tyû troïng 6%. 2.3.2 Caùch thöùc xuaát khaåu sang thò tröôøng Hoa Kyø: - Gia coâng xuaát khaåu: 40 doanh nghieäp – tyû troïng 80%. - Kyù Hôïp ñoàng tröïc tieáp: 03 doanh nghieäp – tyû troïng 6%. 2.3.3 Thieát laäp moái quan heä vôùi ñoái taùc Hoa Kyø: - Töï tìm kieám ñoái taùc: 01 doanh nghieäp – tyû troïng 2%. - Qua söï giôùi thieäu: 10 doanh nghieäp – tyû troïng 20%. - Ñoái taùc töï tìm ñeán: 36 doanh nghieäp – tyû troïng 72%. - Khoâng traû lôøi: 03 doanh nghieäp – tyû troïng 6%. 2.3.4 Möùc ñoä tìm hieåu thò tröôøng Hoa Kyø: - Tìm hieåu raát kyõ: 0 doanh nghieäp. - Tìm hieåu vöøa ñuû: 03 doanh nghieäp – tyû troïng 6%. - Tìm hieåu ít: 30 doanh nghieäp – tyû troïng 60%. - Khoâng bieát roõ: 17 doanh nghieäp – tyû troïng 34%. 2.3.5 Maët haøng giaøy deùp muoán caïnh tranh taïi Hoa Kyø caàn phaûi: - Giaù caû thaáp: 05 doanh nghieäp – tyû troïng 10%. - Chaát löôïng cao: 10 doanh nghieäp – tyû troïng 20%. - Maãu maõ ña daïng: 25 doanh nghieäp – tyû troïng 50%. - Tính ñoäc ñaùo saûn phaåm: 10 doanh nghieäp – tyû troïng 20%. 2.3.6 Nhöõng khoù khaên gaëp phaûi khi thaâm nhaäp thò tröôøng Hoa Kyø: - Ít thoâng tin veà thò tröôøng: 04 doanh nghieäp – tyû troïng 8%. - Caïnh tranh cao: 35 doanh nghieäp – tyû troïng 70%. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trang 51 - Chi phí cao: 10 doanh nghieäp – tyû troïng 20%. - Caùc khoù khaên khaùc: 01 doanh nghieäp – tyû troïng 2%. 2.4 PHAÂN TÍCH MA TRAÄN SWOT CUÛA NGAØNH GIAØY DEÙP TP.HOÀ CHÍ MINH: Ñeå coù theå ñöa ra ñöôïc nhöõng chieán löôïc phuø hôïp cho ngaønh giaøy deùp Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, vieäc caàn thieát laø phaûi xem xeùt caùc yeáu toá beân ngoaøi ñeå tìm ra nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc cho ngaønh nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi phaân tích caùc yeáu toá beân trong ñeå chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa ngaønh. 2.4.1 Cô hoäi (Opportunities): O1: Vieät Nam chuùng ta ñaõ gia nhaäp vaøo Toå Chöùc Thöông Maïi Theá Giôùi (WTO), caùc saûn phaåm giaøy deùp cuûa Vieät Nam seõ khoâng bò phaân bieät ñoái xöû, doanh nghieäp trong nöôùc caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp caùc nöôùc moät caùch bình ñaúng. Hoa Kyø cuõng ñaõ thoâng qua Hieäp Ñònh Thöông Maïi Bình Thöôøng Vónh Vieãn (PNTR) ñoái vôùi Vieät Nam neân thueá nhaäp khaåu giaøy deùp vaøo Hoa Kyø ñöôïc höôûng thueá toái hueä quoác (MFN), coù möùc thueá thaáp hôn so vôùi caùc nöôùc khoâng coù Hieäp Ñònh Thöông Maïi song phöông vôùi Hoa Kyø. O2: EU aùp duïng thueá choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi giaøy muõ da cuûa Vieät Nam vaø chöa coù yù ñònh döøng laïi, beân caïnh ñoù EU seõ khoâng cho saûn phaåm giaøy deùp cuûa Vieät Nam ñöôïc höôûng öu ñaõi thueá quan phoå caäp GSP giai ñoaïn 2009-2011 neân caùc doanh nghieäp xuaát khaåu giaøy deùp caàn phaûi ña daïng hoaù thò tröôøng xuaát khaåu, traùnh leä thuoäc vaøo thò tröôøng Chaâu aâu. O3: Maëc duø neàn kinh teá Hoa Kyø noùi rieâng vaø quoác teá noùi chung hieän ñang ñoái maët vôùi cuoäc khuûng hoaûng, nhöng nhu caàu giaøy deùp taïi thò tröôøng Hoa Kyø taêng daàn ñeàu qua caùc naêm vì saûn phaåm giaøy deùp khoâng phaûi laø saûn phaåm ñaét tieàn vaø --------------------------------------------------------------------------------------------------