Đề tài CEO của hôm qua, hôm nayvà ngày ma

Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai LỜI MỞ ĐẦU “Có lẽ chúng ta đã nói không ít về nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ hệ thống tài chính – hệ thống mà gần đây được chứng minh là yếu ớt, mỏng manh một cách đáng kinh ngạc. Có lẽ nào không ai trong số chúng ta nhìn thấy những bước đi thầm lặng của cuộc khủng hoảng khi nó dần xảy ra?” – Trích Harvard Business Review “HBS In the New”. Vâng, đó là một lời mở đầu có lẽ hơi lạ cho tất cả những ai làm lãnh đạo của các doanh nghiệp hay tập đoàn lớn của nước Mỹ giàu có và hùng mạnh. Các doanh nghiệp vốn luôn tự hào có các CEO đẳng cấp, tài ba và có “tầm nhìn chiến lược”. Như vậy, “sự thông thái” và “tầm nhìn chiến lược” như vậy lại không thấy được một rủi ro vô cùng lớn được che lấp đi bằng những con số tăng trưởng một cách vô cùng “kinh ngạc” như vậy?. Vấn đề còn nhiều tranh cải xung quanh nguyên nhân dẫn đến cuộc đại suy thoái này. Bài viết này chỉ tiếp cận vai trò của các CEO trong cuộc khủng hoảng và đặt ra một ý niệm về tố chất CEO trong giai đoạn mới như thế nào? Và bài học cho các CEO Việt Nam trong bối cảnh suy thoái hiện nay. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 1 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai I. Bối cảnh khủng hoảng kinh tế Mỹ trong năm 2008 : o 2004-2006: Lãi suất ở Mỹ tăng từ 1% lên 5,35%, thị trường địa ốc Mỹ bắt đầu xuống giá. Các khoản vay địa ốc dưới chuẩn không trả được tăng vọt đến mức báo động. o Hệ thống tài chính ngân hàng của Mỹ cuối năm 2007 và năm 2008 đột nhiên lâm vào một trong những cuộc khủng hoảng chưa từng có. Hàng trăm tỷ USD đã tiêu tan. Sự lây lan vẫn chưa chấm dứt, hậu quả vẫn chưa lường hết được. o Tháng 6/ 2007: Hai quỹ phòng hộ (Hedge Fund – một loại quỹ có tính đại chúng thấp và không bị quản chế quá chặt) của Bear Stearns – ngân hàng đầu tư lớn thứ 5 của Mỹ - quỵ ngã sau khi đánh cược vào các chứng khoán được đảm bảo bằng các khoảng cho vay bất động sản dưới chuẩn ở Mỹ. o Tháng 7/ 2007: Ngân hàng IKB của Đức trở thành ngân hàng đầu tiên tại Châu Âu chịu ảnh hưởng bở những khoảng đầu tư xấu trên thị trường cho vay dưới chuẩn ở Mỹ. Trong khi đó, Ngân Hàng SachsenLB của Đức phải nhận sự cứu trợ từ chính phủ. o Ngày 15/10/2007: Citigroup – Tập đoàn ngân hàng hàng đầu nước Mỹ - công bố lợi nhuận Quý 3 bất ngờ giảm 57% do các khoản thua lỗ và trích lập dự phòng lên đến 6,5 tỉ USD. Giám Đốc điều hành Citigroup Charles Prince từ chức vào ngày 04/11. o Ngày 17/12/2007: cuộc khủng hoảng tín dụng đã lan sang châu Úc với nạn nhân là Tập đoàn Centro Properties, một chủ sở hữu của các phố buôn bán lớn ở Mỹ tại Úc sau khi tập đoàn này đưa ra cảnh báo lợi nhuận giảm. Cổ phiếu của Centro Properties đã tụt giá 70% tại các giao dịch ở Sydney. o Ngày 11/01/2008 : Bank of America – ngân hàng lớ nhất nước Mỹ về tiền gửi và vốn hoá thị trường – đã bỏ ra 4 tỉ USD để mua lại Countrywide Financial sau khi ngân hàng cho vay thế chấp địa ốc này thông báo phá sản do các khoản vay khó đòi quá lớn. o Ngày 30/01/2008 : Ngân hàng lớn nhất Thuỵ Sĩ UBS công bố trích lập dự phòng 4 tỷ USD, nâng tổng số tiền trích lập dự phòng lên 18,4 tỷ USD do những thất thoát liên quan đến cuộc khủng hoảng cho vay cầm cố. o Ngày 17/02/2008: Anh quốc hữu hoá Ngân Hàng Northern Rock. o Ngày 28/02/2008: Ngân Hàng DZ bank của Đức được đưa vào danh sách các nạn nhân của cuộc khủng hoảng cho vay dưới chuẩn với tổng giá trị tài sản mất giá là 1,36 tỉ EUR. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 2 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai o 17-3-2008: Bear Stearns, ngân hàng lớn thứ năm ở Wall Street, mới năm ngoái có giá khoảng 18 tỉ đô la phải bán cho JP Morgan Chase với giá 2 đô la/cổ phiếu so với giá 172 đô la/cổ phiếu đầu năm 2007. Fed (New York) đứng đằng sau cho vay 29 tỉ đô la để bảo lãnh các khoản nợ khó đòi. o Ngày 29/04/2008: Deutsche Bank lần đầu tiên trong năm năm công bố một khoản thua lỗ trước thuế sau khi buộc phải trích lập dự phòng 4,2 tỉ USD cho các khoản nợ xấu và các chứng khoán được bảo đảm bởi các khoản thế chấp bất động sản. o Ngày 11-7-2008: Ngân hàng IndyMac bị đặt dưới quyền kiểm soát của Fed và sau đó tuyên bố phá sản. Đây là một trong những vụ đóng cửa ngân hàng lớn nhất từ trước tới nay sau khi những người gửi tiền đã rút ra hơn 1,3 tỉ USD trong vòng 11 ngày. o Ngày 31/07/2008: Deutsche Ban công bố khoản trích lập dự phòng tiếp theo là 3,6 tỉ USD, nâng tổng số tiền ngân hàng này mất lên 11 tỷ USD. Deutsche Ban trở thành một trong 10 nạn nhân lớn nhất của cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu. o Ngày 6-7/09/2008: Fed nắm quyền kiểm soát Fannie Mae và Freddie Mac, hai tập đoàn bảo lãnh tín dụng địa ốc lớn nhất Mỹ.Sở dĩ FED và bộ tài chính Mỹ đoạt quyền kiểm soát của hai tập đoàn chuyên cho vay thế chấp này nhằm mục đích là hỗ trợ thị trường nhà đất Mỹ. o Ngày 11/09/2008: Lehman Brothers tuyên bố đang nỗ lực tìm kiếm đối tác để bán lại chính mình. Cổ phiếu của ngân hàng đầu tư này tụt giảm 45%. o Ngày 14/09/2008: Ngân hàng đầu tư Lehman Brothers tuyên bố phá sản. Bank of America cho biết sẽ mua Merrill Lynch với giá 29USD/CP sau khi từ chối lời đề nghị mua lại của Lehman Brothers. o Ngày 15/09/2008: Merrill Lynch, lo sợ số phận tương tự Lehman Brothers, phải bán cho Bank of America với giá 50 tỉ đô la. Đây là một ngày vô cùng tồi tệ của phố Wall kễ từ khi thị trường này mở cửa trở lại sau vụ khủng bố 2 toà tháp đôi tại Mỹ vào ngày 11/09/2001. Tập đoàn American International Group – tập đoàn bảo hiểm lớn nhất thế giới – mất khả năng thanh toán do những khoản thua lỗ liên quan tới nợ cầm cố. o Ngày 16/09/2008: Ngân hàng trung ương các nước trên thế gới đã đổ hàng tỉ USD vào các thị trường tiền tệ với nỗ lực hạ nhiệt tình trạng căng thẳng và ngăn chặn sự đóng băng hệt thống tài chính toàn cầu.Cổ phiếu của AIG giảm gần một nửa. Fed đồng ý Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 3 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai cho AIG vay 85 tỉ đô la đổi lại quyền nắm giữ 80% cổ phiếu của hãng bảo hiểm này. Ngân hàng Barclays của Anh mua lại một phần tài sản tại Bắc Mỹ của Lehman với trị giá 1,75 tỉ USD. o Ngày 17/09/2008: Cổ phiếu của Goldman Sachs và Morgan Stanley giảm mạnh. Tập đoàn Lloyds TSB của Anh mua lại đối thủ HBOS. Uỷ ban chứng khoán Mỹ kiềm chế tình trạng bán khống. o Ngày 18/09/2008: Fed và ngân hàng trung ương các nước khác bơm 180 tỉ đô la để tháo băng tín dụng ngân hàng. o Ngày 19/09/2008: Chính phủ Mỹ tuyên bố một kế hoạch tổng thể để cứu hệ thống tài chính, gồm một chương trình mua lại các khoản vay thế chấp xấu với chi phí ước tính lên đến 700 tỉ đô la. o Ngày 20-21/09/2008: Công bố các chi tiết bản kế hoạch giải cứu 700 tỷ USB. Hai ngân hàng Goldman Sachs và Morgan Stanley được chuyển đổi thành tập đoàn ngân hàng đa năng, đánh dấu sự kết thúc mô hình ngân hàng đầu tư tại phố Wall. o Ngày 22/09/2008: tập đoàn Nomura Holding của Nhật trả 525 USD để thâu tóm hoạt động của Lehman tại châu Á. Sau đó, Nomura cũng mua lại Lehman tại Châu Âu và Trung Đông. Mitsubishi UFJ Financial đồng ý mua 20% cổ phần của Morgan Stanley. o Ngày 23/09/2008: Warren Buffett trả 5 tỷ USD mua 9% cổ phần của Goldman Sachs. Cục điều tra liên quan Mỹ (FBI) điều tra Fannie, FGreddie, AIG và Lehman vì nghi ngờ có sự gian lận trong cuộc khủng hoảng tài chính tại Mỹ. o Ngày 25/09/2008: Washington Mutual Inc. (WaMu), một rong những ngân hàng lớn nhất nước Mỹ đã sụp đổ cũng do đã đánh cược rất lớn và thị trường cho vay thế chấp. Cơ Quan Bảo Hiểm Tiền Gửi Liên Bang Mỹ (FDIC) đã đoạt quyền kiểm soát WaMu và sau đó bán các tài sản của ngân hàng tiết kiệm lớn nhất Mỹ cho JPMorgan Chase & Co với giá 1,9 tỷ USD. Với 307 tỷ USD tổng tài sản, WaMu đã trở thành ngân hàng bị phá sản lớn nhất trong lịch sử Mỹ. “Sự sụp đổ của Washington Mutual cho thấy bất kể tập đoàn tài chính lớn tới cỡ nào cũng có thể sụp đổ, và nếu bạn nhìn trong số 10 tập đoàn lớn nhất tại Mỹ đang chịu nhiều áp lực nhất thì đó chính là Wachovia”, Stan Smith, một chuyên gia ngân hàng tại Đại học University of Central Florida tại Orlando nhận định.Washington Mutual sụp đổ là do thua lỗ 19 tỷ USD phát sinh từ các khoản nợ xấu cho vay thế chấp và phải đối mặt với một đợt sóng rút tiền gửi ồ ạt của khách Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 4 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai hàng. Chỉ trong vòng 10 ngày (kể từ 15/9), các khách hàng của WaMu đã rút tổng cộng 16,7 tỷ USD từ ngân hàng có trụ sở tại Seattle này. Việc rút tiền ồ ạt đã khiến Cơ quan Bảo hiểm tiền gửi liên bang Mỹ (FDIC) buộc phải phong toả ngân hàng tiết kiệm lớn nhất nước Mỹ này. o Khủng hoảng tài chính ở Mỹ, xuất phát từ chuyện cho vay dưới chuẩn trên thị trường địa ốc diễn ra ngấm ngầm từ năm ngoái. Thế nhưng thủ phạm chính cho hàng loạt cuộc sụp đổ các đại công ty tài chính và ngân hàng đầu tư trong thời gian qua là giới đầu cơ với công cụ mua bán khống. o Một khi giới này tin chắc cổ phiếu của những tập đoàn dính líu đến cho vay dưới chuẩn sẽ sụt giảm, họ ồ ạt vay những cổ phiếu này rồi ồ ạt bán ra, tạo nên một áp lực giảm giá lớn không gì cứu vãn nổi. Sau khi giá giảm đến một mức nào đó, họ sẽ mua và trả lại nơi cho vay cộng thêm một ít phí, còn bao nhiêu tiền chênh lệch họ sẽ hưởng trọn. o Thời gian qua, họ còn áp dụng cách thức mua bán khống đến hai lần (naked short sale), tức là thậm chí không thèm vay chứng khoán nữa mà cứ ra lệnh bán theo kiểu “đánh xuống” vì lợi dụng khe hở, mua bán ba ngày sau mới giao cổ phiếu. Bộ trưởng Tư pháp bang New York, Andrew Cuomo than: “Họ giống như kẻ hôi của sau một cơn bão”. o Ngay cả ứng cử viên tổng thống John McCain cũng cho rằng Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) đã duy trì các quy định cho phép những kẻ đầu cơ biến thị trường chứng khoán thành canh bạc lớn và tuyên bố: “Nếu tôi là tổng thống, tôi đã sa thải ngay [Christopher Cox, Chủ tịch SEC]”. o Trước nay quan niệm của giới quản lý thị trường chứng khoán cho rằng bán khống là một phần tất yếu của hoạt động giao dịch, nhờ nó mà giá chứng khoán không bị đẩy lên cao một cách giả tạo. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều tập đoàn rõ ràng phải chờ đến bàn tay cứu vớt của Chính phủ Mỹ, xu hướng giảm giá cổ phiếu của họ là quá rõ, giới đầu cơ không thể nào bỏ qua cơ hội “đánh hôi” kiếm lời. o Thế nhưng để cho giới đầu cơ có cơ hội ngàn vàng như thế, lỗi chính là ở các tập đoàn tài chính quá tham lam và vô trách nhiệm. Đây là kết luận của hầu hết các nhà phân tích khi nhìn lại nguyên nhân của cuộc khủng hoảng hiện nay. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 5 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai o Vậy thì, xét cho tới cùng ai sẽ là người phải đứng ra chịu trách nhiệm cho cuộc suy thoái kinh tế năm 2008 này? Không thể phủ nhận rằng đó là một thất bại tập thể, không của riêng ai – có nghĩa nó không chỉ là thất bại của những tổ chức an ninh, những thể chế tài chính, mà nó còn là của lãnh đạo tất cả các cấp của doanh nghiệp và của cấp lãnh đạo nước Mỹ. II. Phân tích nguyên nhân của sự khủng hoảng ở góc độ vai trò lãnh đạo trong cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ năm 2008: 1. Khủng hoảng tài chính cho ta thấy gì?: oTrước khi bắt đầu, ta hãy nói tới các tân sinh viên của chúng ta, nơi đó sẽ là bắt đầu câu chuyện. Hầu hết các Sinh Viên của Mỹ (cũng như Việt Nam) đều muốn tham gia vào lĩnh vực Tài Chính – Ngân Hàng, vì đây là những ngành rất “hot”. Với quan điểm “tài chính” là huyết mạch sống còn và người làm tài chính giỏi giống như “một vị thánh” đã giúp “con thuyền doanh nghiệp lướt trên các ngọn sống bão táp” để đi tới thành công. Vì vậy, thật không lạ lẫm khi bất kỳ ai làm về tài chính đều được quyền “tự hào” về công việc của họ. oXin điểm lại một vài điểm của cuộc khủng hoảng: chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm mà chứng khoán tài chính đã mất giá đến hơn 70%. Hàng triệu người Mỹ và Anh mất nhà. Vô số triệu người khác trên thế giới đã thấy tài sản của mình rớt giá thê thảm, và có lẽ cả cuộc đời làm việc cũng chẳng hy vọng khôi phục lại. Trách ai đây? Tất nhiên là các ngân hàng đầu tư, nơi dàn dựng toàn bộ những tín dụng bất động sản rủi ro, và những “sản phẩm” khác với những cái tên đầy quyến rũ. Tại sao quá nhiều người mất quá nhiều tiền chỉ vì hành động của một nhóm quá nhỏ như vậy. oVậy tại sao những sinh viên trẻ vẫn lao vào ngân hàng đầu tư và làm lãnh đạo của các tập đoàn công ty lớn trong ngành tài chính? Trước tiên, những người trong nghề này tự trả lương cho mình rất cao, bất kể người khác thế nào. Tổng tiền thưởng năm 2008 ở quận tài chính London lên đến 6 tỷ Euro (hay 9 tỷ USD). Mặc dù thua lỗ của các công ty tài chính ở đó cao hơn gấp 10 lần. oĐừng ngộ nhận mà nghĩ rằng lương và thưởng cần phải gắn với lợi nhuận công ty. Năm ngoái, Tổng giám đốc một quỹ đầu tư được thưởng 350 triệu USD, trong khi cổ phiếu của công ty này mất giá 37% ngay sau khi lên sàn. Với những người đứng đầu doanh Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 6 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai nghiệp lớn của nước Mỹ, Giám Đốc bao giờ cũng được hưởng mức lương cao ngất ngưỡng. oNhư vậy, liệu xã hội đã có quá lời khi ca tụng những “nhân tài của ngành tài chính” cũng như vai trò “chiến lược của các CEO” này không? Vì sao, với vai trò lèo lái doanh nghiệp, “phụng sự xã hội” và “tư duy chiến lược “ như vậy mà lại gây ra cuộc khủng hoảng nghiêm trọng này? Chúng ta sẽ đi vào phân tích nguyên nhân của cuộc khủng hoảng dưới góc nhìn “đạo đức trong kinh doanh” và “niềm tin vào lãnh đạo”. 2. Đi tìm nguyên nhân : oNguyên nhân thì rất nhiều, nhưng chắc chắn rằng một nguyên nhân vô cùng quan trọng mà ai làm CEO cũng phải biết đó là vấn đề đạo đức và khủng hoảng về niềm tin. oVấn đề đạo đức trong kinh doanh đã có từ rất lâu đời, theo mạng Washington Profile – ngay ở trong xã hội tư bản – những bộ phận lành mạnh của giới kinh doanh cũng cố gắng thiết lập những tiêu chí đạo đức cho các hoạt động thương mại của mình. Và vấn đề đạo đức đã có nền móng từ hàng nghìn năm trước, Aristotle đã từng nói không ít điều có thể coi là cơ sở của đạo đức kinh doanh thời hiện đại. Theo GS James O’Toole của Trường Đại Học Tổng hợp Nam California, chính triết gia thời Hy Lạp cổ đại này là người thức tế nhất và có “tâm hồn doanh nhân” nhất trong lịch sử triết học của loài người. Chính Aristotle đã nêu ra ý tưởng rằng : nhiệm vụ chính của người thủ lĩnh không phải là gia tăng quyền lực của mình trước cấp dưới mà là tạo ra những điều kiện để tất cả cán bộ dưới quyền của mình có thể thể hiện được mọi năng lực ở mức cao nhất. Chính GS O’Toole đã thống kê những câu hỏi mà Aristotle đã lập ra và ngày nay có thể khiến các nhà quản lý hiện đại phải đau đầu đi tìm câu trả lời: “tôi muốn người ta đối xử với tôi như thế nào khi tôi là thanh viên của cơ quan?”, “Những tiền đề tiềm năng nào có được để phát triển các tài năng và cả tiềm năng của các thành viên trong cơ quan?”, Tôi có nhận nhiều hơn công sức đóng góp của mình vào quỹ chung hay không?”, “Liệu hệ thống phân chia lợi nhuận đang có ảnh hưởng như thế nào tới không khí đạo đức chung của cơ quan?”, “các nhân viên sẽ được nhận tiền thưởng chiếm bao nhiêu phần trăm số lợi nhuận thu được nhờ áp dụng các sáng kiến và ý tưởng của họ?”…đây toàn là những câu hỏi rất thời sự. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 7 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai oTuy nhiên, theo Viện Đạo Đức Kinh Doanh Quốc Tế (International Business Ethics Institute) ở Mỹ đã từng xác định 4 công việc mà các công ty cần phải thực hiện để củng cố và gia tăng uy tính cho thương hiệu của mình và cả người lãnh đạo:  Trung thực với nhà đầu tư và người tiêu dùng.  Cải thiện ngày một tốt hơn tình hình nội bộ công ty bằng cách gia tăng tinh thần trách nhiệm và lợi ích của nhân viên, giảm biến động đội ngũ cán bộ, tăng năng suất lao động…  Đánh bóng thương hiệu một cách chuyên nghiệp và thực chất.  Xử lý môt cách bài bản những việc liên quan đến cổ phiếu và tài chính – chỉ có ứng xử thật đàng hoàng với luật pháp thì mới có thể tạo dựng tương lai lâu dài và bền chắc. oThật vậy, bản thân là CEO của các doanh nghiệp này là phải đảm bảo lợi nhuận thật lớn để làm vui lòng nhà đầu tư và gia tăng giá trị của doanh nghiệp mà bản thân mình đang điều hành. Điều này xét cho cùng là không sai, và đó còn lại nhiệm vụ tối quan trọng của một CEO. Áp lực này đè lên vai của người CEO rất lớn, và họ tự hứa với bản thân mình phải hoàn thành nhiệm vụ này một cách xuất sắc nhất có thể và họ có quyền đòi hỏi một phần tưởng thưởng thật hậu hĩnh cho những gì họ đóng góp.Tuy nhiên, từ cuộc khủng hoảng cho ta thấy cái gọi là “tạo ra giá trị gia tăng cho cổ đông và doanh nghiệp” chẳng qua là thể hiện một lòng tham vô đáy cho bản thân của CEO nói chung và trong lĩnh vực đầu tư tài chính của Mỹ nói riêng. oNgay từ lúc bắt đầu nhập môn về quản trị và lãnh đạo, bất cứ ai cũng được đào tạo rất bài bản nào là “tư duy chiến lược”, “tầm nhìn xuyên thế kỷ”, “phụng sự xã hội”, nào là “dẫn dắt”…các kiến thức như một hành trang cho tất cả những ai muốn trở thành một giám đốc. Và khi thành thạo và bước lên ngôi vị CEO, luôn luôn làm sao cho doanh nghiệp của mình phát triển và giúp ích cho xã hội như họ đã từng học. Họ mong muốn mang lại cho doanh nghiệp một con đường phát triển dài hạn, đóng góp cho xã hội thật nhiều của cải và mang lại cho biết bao con người những giá trị về vai trò lãnh đạo của một CEO đẳng cấp.Và như thế, dưới áp lực đó các CEO này ngày càng phải tạo ra nhiều “giá trị” để cho thấy được tài ba của họ. Họ lao vào con đường “gia tăng giá trị” một cách mãnh liệt và coi đó như là một tiêu chuẩn đẳng cấp. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 8 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai oQuay lại cuộc khủng hoảng, ta xem xét câu nhận xét khá hay của GS Light “Khi nhìn vào một tổ chức tài chính, rất khó để nhận thấy ai đang phải gánh chịu những rủi ro gì. Nói cách khác, tính thanh khoản đã biến mất… Đó chính là tình trạng mà chúng ta đang phải trải qua hiện nay”. Qua câu nói ấy hàm ý điều gì về những định chế tài chính được quản lý bởi những CEO “đương đại”: đó là “những chứng khoán phái sinh phức tạp và chứa đựng nhiều rủi ro” được bảo lãnh bởi những công ty đánh giá tín dụng với những chỉ số “đẹp” về mức độ sinh lời. Chứng khoán phái sinh và chứng khoán hóa, mặc dù giúp tăng nguồn tài chính và phân tán rủi ro, nhưng nó đã dẫn đến việc giá cả của trái phiếu và cổ phiếu ngày càng xa rời giá trị đích thực của tài sản bảo đảm. Đây là một rủi ro rất lớn và nguy hiểm, nó không những ảnh hưởng đơn thuần riêng của doanh nghiệp mà nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống định chế tài chính của một quốc gia. oNhư vậy, ở vai trò đó tại sao các CEO lại không dừng lại để đặt ra câu hỏi “Liệu những điều này sẽ sinh ra rủi ro như thế nào?” với lại những nhà lãnh đạo của hầu hết các công ty lớn đều là những người biết định hình về rủi ro chứ chẳng phải là kẻ liều mạng. Tới đây lại nảy sinh một vấn đề khác rồi, đó là “sự đồng thuận của những kẻ tham lam trên phố Wall”. Để đảm bảo cho các chứng khoán phái sinh phức tạp đó lại hình thành nên các công ty đánh giá tín dụng và “họ đã bắt tay nhau” cùng đi vào hố sâu của cuộc khủng hoảng. Cứ như thế họ cứ lại rơi vào cái vòng luẩn quẩn và khủng hoảng đã đến là điều tất yếu. Đây là một minh chứng cho quan điểm chung từ trước tới nay đều cho rằng rủi ro và thành công đều có mối tương quan thuận – đều này có nghĩa là để giành được những thành quả thực sự vĩ đại và phát triển vượt bậc, bạn cần phải đánh đổi và chấp nhận rủi ro thảm bại lớn. Quan điểm đó không có gì là sai, tuy nhiên nó không phải là cái lý để các vị CEO hàng đầu này lao đầu một cách “hăng say” và “liều lĩnh” đến như vậy. Nếu đặt sự tăng trưởng bền vững hàng đầu, và đạo đức kinh doanh của các vị đưa lên bàn cân thì cớ sự cho cuộc khủng hoảng cũng bớt căng thẳng và giúp ích cho biết bao các nhà đầu tư và cả các nền kinh tế phụ thuộc. oNhư vậy, các vị CEO này đã vi phạm nguyên tắc đầu tiên của đạo đức trong kinh doanh đó là “phải trung thực với nhà đầu tư và người tiêu dùng”. Đây là một nguyên tắc rất cơ bản mà họ đã phớt lờ đi trong thời gian “hăng say” tìm kiếm lợi nhuận khổng lồ từ hoạt động chứng khoán phái sinh. oNgoài ra ”Có ba vấn đề liên quan mật thiết tới cuộc khủng hoảng tài chính đang tiếp diễn đó là: sự sụp đổ của bong bóng địa ốc, sự yếu kém trong kiến trúc tài chính và sự Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 9 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai khủng hoảng trầm trọng lòng tin, đặc biệt trong khu vực tài chính” - Giáo sư, nhà sử học, ngài David Moss. Hay nói một cách khác đó là “rủi ro xuất phát từ đạo đức và tầm nhìn chiến lược”. Thật vậy, nếu bản thân các CEO biết được rằng tầm nhìn chiến lược của họ là hoàn hảo, vậy cái gì đã sinh ra khủng hoảng. Như vậy vai trò CEO trong việc hoạch định chiến lược và tầm nhìn ở đây có mối quan hệ gì với cuộc khủng hoảng, đó là cái mà chúng ta cũng phải suy ngẫm thật nhiều và rất nhiều. oXuất phát từ đạo đức nghề nghiệp - nguyên tắc đánh bóng thương hiệu - đã đưa đẩy các CEO này vào thế “tung hỏa mù” và thổi phòng về sự phát triển của công ty thông qua các chiến lược và tầm nhìn “tuyệt vời” mà họ quên đi nguyên tắc cơ bản là phải trung thực. Đương nhiên thực tế sau đó, các CEO này phải rời khỏi vị trí của mình nhưng “sự ra đi này” cũng chả có vấn đề gì với họ cả vì theo sau sự “ra đi này” là một khoản phúc lợi khổng lồ mặc cho doanh nghiệp đang ở bờ vực. Đây là một bài học sáng giá cho Các Cổ Đông trong việc xây dựng phương án thưởng hay phúc lợi cho CEO. oNhưng từ sau cuộc khủng hoảng, sự ra đi của các CEO cùng với việc ẵm theo hàng tỷ USD từ “phần thưởng cho sự ra đi” , các cổ đông liệu có tự hỏi : “Việc trả lương cao ngất ngưỡng như vậy bao giờ mới chấm dứt?”. Trước khi thảo luận thêm vấn đề này chúng ta thử lướt qua các ví dụ khá điển hình về CEO của 2 tập đoàn tài chính tiêu biểu (Trích Harvard Business Review – HBS in the new – David S.Hilzenrath):  “Charles O.Prince – CEO của CITIGROUP, cũng chính là người khiến tập đoàn này một phen khốn đốn vừa qua, lại được trả lương hưu lên tới 28 triệu USD”.  “Angelo R.Mozilo – Chủ tịch Hội Đồng Quản Trị kiêm CEO của Countrywide Financial (từ 1998 – 2007) - một trong những doanh nghiệp vừa thảm bại sau biến cố của ngành công nghiệp cho vay thế chấp – đã ẳm về tới nửa tỷ USD bao gồm khoản lợi nhuận thu được từ nghiệp vụ kinh doanh quyền chọn” v.v… oQua 2 ví dụ tiêu biểu trên, liệu các cổ đông yêu quí của chúng ta có giận dữ khi thấy các lãnh đạo cấp cao của tập đoàn không hề xứng đáng với các khoản trả hậu hĩ sau khi đã gây ra quá nhiều sóng gió thì chắc bạn cũng được an ủi phần nào vì trong cơn khủng hoảng, giá trị cổ phiếu của họ cũng bị sụt giảm vô khối. Suy cho cùng, việc này một phần các cổ đông cũng có lỗi trong việc hoạch định định mức thưởng gắn liền với trách nhiệm và cái “tâm” của CEO, việc thưởng đó làm động lực và khuyến khích các CEO Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 10 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai nhưng mặt khác nó lại cám dỗ họ đưa ra các quyết sách liều lĩnh kéo theo vô số sai lầm nghiêm trọng. oNếu chúng ta bàn sâu hơn nữa về vai trò của một người có tầm nhìn, thì càng đáng lo ngại hơn nữa. Một điều không thể chối cãi là “tầm nhìn xa, cao mấy đi chăng nữa” bản thân người CEO phải trang bị cho mình một “tư duy hệ thống rủi ro” đính kèm cho chiến lược của mình. Vấn đề kiểm soát rủi ro không đơn thuần chỉ đóng khung ở góc độ tài chính, hoạt động kinh doanh mà nó còn phải gắn liền với hệ thống kinh tế vĩ mô và thương mại toàn cầu. Họ chỉ vì tăng trưởng tức thời đã không tiên lường và đánh giá một cách đầy đủ các loại chứng khoán phái sinh phức tạp trước khi đưa ra thị trường tài chính, mà họ nhắm mắt đưa chân cho giao dịch thoải mái để gia tăng giá trị một cách nhanh chóng hòng chứng tỏ bản thân mình có tài trong lãnh đạo doanh nghiệp, và mức “hoa hồng” của họ sẽ được nhiều thêm. oBài học từ khủng hoảng tài chính vừa qua nó giống lên một hồi chuông cảnh tĩnh cả cổ đông cũng như các CEO hiện tại. Nó không những phản ánh một sự lỗi thời về chính sách lương thật hậu hĩnh và không kèm theo bất kỳ một điều kiện ràng buộc nào về trách nhiệm, lương tâm của người làm CEO, mà nó còn tác động mạnh về hệ thống quản trị hay nói một cách khác đó là đòi hỏi sự ra đời của một mô hình lãnh đạo mới của thế kỷ 21 này, đó là “Lãnh đạo được tin cậy”. Mô hình ấy sẽ được đề cập chi tiết và cụ thể ở phần kế tiếp. III. Bài học cho các CEO Việt Nam trong giai đoạn suy thoái hiện nay . 1. Đôi nét về các CEO Việt trong thời mở cửa WTO : oĐiều đầu tiên có thể dễ dàng nhận thấy, WTO không chỉ là quả ngọt tuyệt vời, mà nó còn là một cuộc đua đầy khắc nghiệt.Nơi mà ở đó Văn Hoá tăng trưởng – ra khỏi cuộc chơi (Up – Out) được thể hiện rõ ràng nhất. Chính vì thế mà tạo ra rất nhiều cơ hội lẫn thách thức cho nhiều doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp này vốn dĩ là các cơ sở kinh tế nhỏ lẻ nên sẽ rất khó khăn trong việc tìm con đường phát triển cho riêng mình, đồng thời phải cạnh tranh với những đại gia ngay tại sân nhà. Hầu hết các Doanh Nghiệp trong nước như chạy đua với thời gian, tất cả đều gấp rút, vì đều hiểu rằng nếu không từ bây giờ thì sẽ là không bao giờ cả, khi cuộc chơi đã hoàn toàn sòng phẳng, các doanh nghiệp Việt Nam nếu không lớn mạnh sẽ bị các “con cá mập” từ nước ngoài nuốt chửng. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 11 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai oTrong cuộc đua này, nhiều doanh nghiệp đã phải chấp nhận lùi vào bong tối, ngậm ngùi chia tay với cuộc chơi vì không thể đổi kịp, nhưng bên cạnh đó cũng xuất hiện nhiều gương mặt mới, những bức phá tăng trưởng ngoạn ngục của các Thương Hiệu Việt Nam giữ những thương hiệu sừng sỏ của nước ngoài. Tuy nhiên, những thứ này cũng chỉ là mới bắt đầu. oDo xuất phát điểm khá thấp, nên các CEO Việt của chúng ta hiện nay vẫn chưa đạt được tầm vóc đẳng cấp quốc tế. Hầu hết các CEO Việt trưởng thành từ thực tiễn đi lên và đúc kết thành kinh nghiệm là chính. Kiến thức và tư duy cũng còn rất hạn chế vì đi lên từ các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, còn mang nhiều tính manh mún và tư duy hẹp, chưa có nhiều sự phát triển vượt bậc còn mang nặng tính “gia đình trị” cùng với sự quản lý thuận tiện. Chính vì vậy, CEO Việt cũng có nhiều hạn chế trong việc sánh tầm cùng bạn bè thế giới. oMột điều mà chúng ta không phủ nhận đó chính là tinh thần luôn tìm tòi học hỏi của các CEO Việt, “nhiệt huyết” trên con đường “phụng sự xã hội” của mình và muốn vươn lên đẳng cấp quốc tế. Và CEO Việt đã không ngừng tự hoàn thiện mình và đã thành danh như : Đoàn Nguyên Đức của HAGL, Trần Kim Thành của Kinh Đô, Trương Gia Bình của FPT…Tuy nhiên đây chỉ là số ít người, chứ chưa đại diện cho một số đông các CEO Việt mang tầm vóc quốc tế oTrong thời gian này, cơn bão suy thoái đã chính thức ảnh hưởng tới nước ta. Đặt ra một viễn cảnh khá ảm đạm và một thử thách khó khăn cho hầu hết những ai làm chủ doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ. Như vậy, trong tình thế ấy CEO Việt đã chuẩn bị cho Doanh Nghiệp mình một “liều thuốc giải” hay “một con đường tươi sáng” hơn trong năm nay và về sau chưa?. oMột bài học đắt giá cho các CEO Việt chúng ta qua cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ đó là “niềm tin” và “đạo đức” của nhà lãnh đạo. Bản thân CEO Việt tạo ra giá trị cho cổ đông, doanh nghiệp và cộng đồng thì sẽ hình thành “niềm tin” dẫn dắt. Nhưng sự lạm dụng về “niềm tin” mà không quan tâm vấn đề “đạo đức nghề nghiệp” nó sẽ trả giá vô cùng đắt, không những cho cổ đông và mà còn gây ra một cuộc đại suy thoái cho xã hội như cuộc đại khủng hoảng mà Mỹ đang trải qua. oVà vừa qua, hàng loạt chuyện gây bất bình cho dư luận từ việc an toàn vệ sinh thực phẩm như Sữa nhiễm Melamin, sữa thiếu đạm đến việc huỷ hoại mô trường như Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 12 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai VEDAN v.v… cũng giống lên hồi chuông về đạo đức của các CEO Việt này. Nó giống như sự không tuân thủ yếu tố đạo đức CEO của các tâp đoàn tài chính Mỹ vậy. oTóm lại, CEO Việt cần phải trang bị những kiến thức, quan niệm về lãnh đạo và vai trò của mình trong thế kỷ mới này như thế nào? Phần sau sẽ đưa ra các quan điểm để CEO Việt tham khảo cách suy nghĩ về khả năng lãnh đạo và mô hình “nhà lãnh đạo được tin cậy” để sánh kịp với CEO của quốc tế. Hy vọng, đây là một bài học hữu ích và có giá trị tham khảo cho các “CEO Viet Pro”. 2. CEO Việt nên suy nghĩ gì về khả năng lãnh đạo và vai trò của mình? o “Mỗi người trong chúng ta đều có sẵn tố chất, niềm đam mê và tiềm năng lãnh đạo, hoặc là trong lĩnh vực kinh doanh, lĩnh vực công quyền hoặc với vai trò các tình nguyện viên hoạt động phi lợi nhuận. Thách thức ở đây là làm thế nào để hiểu và nắm bắt được các “tố chất” này và sử dụng vào thời điểm nào, không gian nào thích hợp để phục vụ mục đích của mình và phục vụ các đối tượng khác” - Ann Fudge - Chủ tịch kiêm CEO của Young & Rubicam. oThật vậy, trời sinh ra mỗi người chúng ta đề có sẵn các tố chất cần thiết để trở thành lãnh đạo. Khả năng lãnh đạo chẳng phải khả năng thiên bẩm trời sinh gì cả, khả năng lãnh đạo được sinh ra từ thực tiển quản lý và sự đào tạo có hệ thống. oLãnh đạo chẳng qua là kỹ năng, thái độ và hành vi, tất cả mọi người điều có thể học được. Ông Martin Linsky cho rằng có rất nhiều những quan niệm hoang đường về khả năng lãnh đạo. Một trong những quan niệm sai lầm nhất cho rằng khả năng lãnh đạo là năng lực thần bí mà chỉ ít người có được. oTuy nhiên, nhiều người bảo rằng “tố chất lãnh đạo” là trời sinh, đều này hoàn toàn không đúng. Nếu hiểu theo nghĩa này, chắc chắn rằng một ngày đẹp trời nào đó chúng ta sẽ phải cầu xin ông trời cho ta vô số các nhà lãnh đạo giỏi vì thế giới không có nhiều người sinh ra có khả năng thiên bẩm làm lãnh đạo. Và cũng chính quan điểm này nó sẽ cản trở những người lãnh đạo trong việc đạt được những khả năng tốt nhất của người đó và cản trở những ai đang cố gắng phát huy tiềm năng về năng lực lãnh đạo của mình. o John Donahoe, Chủ tịch của eBay Marketplaces, nguyên Giám đốc điều hành toàn cầu của Bain đã nhấn mạnh: Là chính mình nghĩa là duy trì cái tôi của bạn không cần biết bạn đang ở đâu. Ông lưu ý "Thế giới có thể định hình bạn nếu bạn muốn. Để có thể định Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 13 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai hình được bản thân trong cuộc sống, bạn phải đưa ra các lựa chọn tỉnh táo. Đôi khi các lựa chọn này rất khó khăn và bạn có thể phạm nhiều sai lầm" oBạn phải tỉnh táo và luôn nhớ rằng, khả năng lãnh đạo là do bản thân bạn cố gắng không ngừng học hỏi và luôn hoàn thiện chính mình. Và bạn càng phải nên nhớ rằng vai trò của bạn trong doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là kinh doanh kiếm lời mà vai trò của bản phải chỉ ra rằng “doanh nghiệp của chúng ta phát triển một cách bền vững” góp phần xây dựng và cải thiện không những cho nhân viên công ty mà còn cả các cá nhân bên ngoài xã hội và đặc biệt không nên tạo ra “tác động ngoại vi tiêu cực” cho xã hội. 3. CEO Việt nên hoàn thiện mình để trở thành “Nhà lãnh đạo được tin cậy”: oTrong các mô hình quản trị, người lãnh đạo (CEO) có vai trò rất quan trọng. Từ những biến cố quản trị trong các tập đoàn lớn của Hoa Kỳ trong vòng 5 năm qua cho thấy nhu cầu cấp thiết về một mô hình lãnh đạo kinh doanh mới trong thế kỷ 21: nhà lãnh đạo được tin cậy. Các nhà lãnh đạo được tin cậy luôn thể hiện đam mê theo đuổi mục đích của họ, khẳng định các giá trị của mình một cách nhất quán, lãnh đạo bằng cả trái tim và khối óc. Họ xây dựng những quan hệ có ý nghĩa dài hạn, tự đặt ra cho mình kỷ luật để đạt tới mục tiêu đặt ra và điều quan trọng là họ biết mình là ai. oNhóm nghiên cứu trường Kinh Doanh Harvard đã đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi “làm thế nào để có và duy trì các tố chất của một nhà lãnh đạo tin cậy”. Kết quả cuối cùng sau khi phỏng vấn 125 nhà lãnh đạo thành công của các tập đoàn lớn và phân tích hơn 3000 trang thông tin tổng hợp, cuối cùng họ rút ra được kết luận “Tố chất lãnh đạo bắt nguồn từ nguồn từ trải nghiệm cuộc sống của họ, tất cả đều đã kinh qua nhiều thực tiễn và qua đó định hình và hiểu được mình là ai, nhận ra được mục đích trở thành lãnh đạo của mình và khẳng định rằng chỉ có trở thành một lãnh đạo được tin cậy mới làm cho họ hoạt động hiệu quả hơn”. oĐiều này có nghĩa là “bạn không phải sinh ra là có sẵn các tố chất và tích cách của một nhà lãnh đạo nhưng bạn có thể khám phá ra những tiềm năng ấy thông qua việc trao dồi các tố chất của lãnh đạo. oNhư vậy, tố chất lãnh đạo được tin cậy xuất phát từ đâu, và nó như thế nào, trao dồi ra sao. Chúng ta sẽ tiếp cận từng tố chất một:  Tố chất lãnh đạo hình thành từ chính những trải nghiệm cuộc sống : câu chuyện về cuộc sống của các nhà lãnh đạo được tin cậy cho thấy họ chịu các tác động tích cực từ Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 14 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai gia đình, thầy cô, bạn bè và từ cả những nhà tư vấn. Rất nhiều nhà lãnh đạo cho rằng động cơ thúc đẩy họ chủ yếu bắt đầu từ những trãi nghiệm khó khăn trong cuộc sống riêng của họ. Thay vì cam chịu, các nhà lãnh đạo được tin cậy sử dụng các “cú shock” này để thấy được được sống có ý nghĩa hơn. Họ định hình lại những sự kiện này và khám phá ra niềm say mê lãnh đạo trong bản thân. Những trãi nghiệm như vậy giúp họ hiểu được mục đích sâu xa của tố chất và năng lực lãnh đạo của mình.  Tự nhận thức và điều chỉnh bản thân mình : nhiều nhà lãnh đạo mới bước chân vào con đường sự nghiệp, thường cố gắng định vị mình trong xã hội và chỉ bỏ ra một ít thời gian để khám phá bản thâm mình. Họ cố gắng đạt được thành công với những cách thức hữu hình, rõ ràng được xã hội nhìn nhận như tiền bạc, địa vị, danh vọng, quyền lực và thậm chí cả giá cổ phiếu tăng lên. Nhưng thông thường, các thành công này chỉ mang tính tạm thời. Một lúc nào đó, các CEO này sẽ phải nhận ra mình đã bỏ lỡ đi rất nhiều điều thú vị trong cuộc sống và nhận thấy rằng dường như mình không thể trở thành một hình mẫu mà mình mong muốn. Hiểu và nhân thức đúng đắn được bản thân mình trước hết cần phải dũng cảm và thành thật.  Luôn luôn khẳng định các giá trị và nguyên tắc của bạn : các giá trị định hình nền tảng cho tố chất lãnh đạo được tin cậy bắt nguồn từ chính niềm tin và sự nhận thức của bạn, tuy nhiên bãn sẽ khôngb iết được các giá trị này là gì cho đến khi nào các giá trị này được bộc lộ qua các trải nghiệm sống. Khi sự thành công của bạn, nghề nghiệp của bạn và thậm chí cuộc sống của bạn đang ở trong trạng thái cân bằng, bạn sẽ hiểu được đâu là điều quan trọng nhất, điều gì bạn cần hy sinh và điều gì bạn sẳn sang đánh đổi. Các nguyên tắc lãnh đạo chính là các giá trị được chuyển hoá thành hành động. Xây dựng được các nền tảng giá trị và đã kiểm nghiệm qua thực tiễn cho phép bạn phát triển các nguyên tắc này trong lãnh đạo.  Cân bằng các động cơ bên trong và bên ngoài của bạn : bởi vì các nhà lãnh đạo được tin cậy cần mức độ ổn định cao trong các hành động của mình và họ luôn tìm cách giữ cân bằng trong cuộc sống, do vậy rất quan trọng để hiểu được động cơ nào sẽ thúc đẩy họ. Có hai loại động cơ thúc đẩy hành động: động cơ bên ngoài và động cơ bên trong. Các động cơ bên trong bắt nguồn từ nhận thức của họ về ý nghĩa của cuộc sống. Tạo sự cân bằng trong cuộc sống là một điều hết sức quan trọng. Tham gia giúp đỡ người khác cùng phát triển, tham gia vào các hoạt động xã hội và tạo sự khác biệt trong xã hội là mộc ví dụ điển hình. Vấn đề mấu chốt ở đây là tìm ra một sự cân bằng giữa Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 15 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai động cơ bên ngoài, ở đây có thể xem là các ước muốn và nỗ lực của bạn để có được sự ghi nhận của xã hội và các động cơ bên trong. Rất nhiều người được phỏng vấn cho rằng các nhà lãnh đạo mới nổi nên bước những bước cẩn trọng để theo kịp xã hội, đồng nghiệp và các kỳ vọng của gia đình.  Xây dựng đội ngũ luôn hỗ trợ bạn : không một nhà lãnh đạo nào thành công chỉ có mình họ, dù có là một người rất tự tin và tài năng, bạn vẫn cần phải có người hỗ trợ và tư vấn. Không có mối quan hệ vững chắc và những người trợ giúp, hỗ trợ tin cậy trong việc hoạch định tương lai, bạn sẽ rất dễ mất phương hướng. Các nhà lãnh đạo được tin cậy luôn xây dựng quanh mình một đội ngũ trợ giúp hiệu quả và tài năng để giúp họ trên con đường tiến tới thành công. Đội ngũ này sẽ tư vấn cho họ trong các thời điểm bất ổn, trợ giúp họ trong các thời điểm khó khăn và chúc mừng họ khi thành công. Các nhà lãnh đạo được tin cậy nhận ra rằng đội ngũ trợ giúp và hỗ trợ của mình sẽ tạo thêm cho mình sự quyết tâm, đưa ra cho mình những lời khuyên bổ ích, và các điều chỉnh khi cần thiết. Bạn sẽ làm thế nào để xây dựng đội ngũ trợ giúp cho mình? Hầu hết những người lãnh đạo được tin cậy đều có một nhóm trợ giúp trên nhiều góc độ, hoặc là vợ/ chồng, bạn bè, cố vấn, người thân và các đồng nghiệp. Họ xây dựng mạng lưới này theo thời gian khi đã cùng nhau kinh qua các trải nghiệm, các khó khăn trong cuộc sống và công việc. Các nhà lãnh đạo cũng cần phải tôn trọng nguyên tắc "có đi có lại" sao cho cùng phát triển lợi ích chung của hai bên. Bắt đầu với ít nhất là một người trong cuộc sống của bạn mà với người đó bạn có thể bộc lộ chính bản thân mình kể cả các thói quen xấu. Thông thường đó là người duy nhất có thể nói thật với bạn. Hầu hết các nhà lãnh đạo thường tạo dựng mối quan hệ rất chặt chẽ này với vợ/ chồng, các thành viên khác trong gia đình, bạn thân hoặc một chuyên gia tư vấn đáng tin cậy. Khi các nhà lãnh đạo có thể tin tưởng vô điều kiện vào người trợ giúp, họ sẽ nhận biết được mình là ai. Rất nhiều nhà lãnh đạo có một chuyên gia tư vấn, có thể làm thay đổi cuộc sống của họ. Sự tác động qua lại giữa hai bên sẽ giúp cho cả hai cùng học tập lẫn nhau, khám phá những giá trị chung và chia sẻ những niềm vui. Tuy nhiên nếu mọi người chỉ tập trung tìm kiếm một điều gì đó từ chuyên gia tư vấn, thay vì thể hiện sự quan tâm của mình đến các chuyên gia tư vấn và cuộc sống của họ, các mối quan hệ sẽ không được lâu dài. Đây chính là bản chất hai chiều của sự kết nối giúp duy trì các mối quan hệ. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 16 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai  Hài hoà trong cuộc sống : Hài hoà trong cuộc sống là một trong số những thách thức lớn nhất mà các nhà lãnh đạo đang phải đối mặt. Để tạo lập một cuộc sống cân bằng, bạn cần phải cần hợp nhất tất cả các thành tố cấu thành – công việc, gia đình, cộng đồng và bạn bè – để có thể trở thành cùng một con người trong các môi trường sống khác nhau.Hãy tưởng tượng cuộc sống của bạn như một ngôi nhà với phòng ngủ cho cuộc sống riêng tư của bạn, phòng học cho những nghiên cứu khoa học của bạn, một phòng gia đình dành riêng cho các thành viên trong gia đình và một phòng khách để chia sẻ với bạn bè. Liệu bạn có thể phá bỏ các bức tường giữa những căn phòng này và vẫn là chính bản thân bạn trong mỗi phòng khác nhau?Các nhà lãnh đạo được tin cậy thường có một phong thái tự tin và điềm tĩnh. Họ không bao giờ thể hiện theo kiểu hôm nay là một người, mai lại là người khác. Hòa nhập nhưng phải có tính nghiêm túc và kỷ luật, đặc biệt trong thời kỳ công việc và cuộc sống căng thẳng khi đó rất dễ bị phản ứng ngược và quay lại với các thói quen không tốt. Lãnh đạo là một công việc cực kỳ căng thẳng và dường như không có cách nào khác để tránh không bị căng thẳng khi mà bạn phải chịu trách nhiệm với rất nhiều người, chịu trách nhiệm trước tổ chức, kết quả và quản lý cả những điều bất ổn trong môi trường.Địa vị và chức vụ của bạn càng cao, có thể bạn càng có nhiều tự do để kiểm soát chính công việc của mình tuy nhiên bạn có thể kiểm soát nó ra sao để duy trì cân bằng trong cuộc sống và công việc.Các nhà lãnh đạo được tin cậy nhận thức rất rõ được tầm quan trọng của cân bằng trong cuộc sống. Bên cạnh việc dành thời gian cho gia đình, bạn bè, họ cũng thường xuyên tập thể thao, tham gia vào các hoạt động văn hóa tinh thần, tham gia các hoạt động xã hội và quay lại nơi họ đã lớn lên. Tất cả những điều này là rất quan trọng để tạo ra tính hiệu quả cho bạn với vai trò là nhà lãnh đạo, cho phép bạn duy trì năng lực lãnh đạo của mình.  Trao quyền cho vấp dưới dưới: Các nhà lãnh đạo được tin cậy nhận ra rằng tố chất lãnh đạo không chỉ là thành công của bản thân họ mà còn có sự đóng góp của đội ngũ trung thành với họ. Họ biết rõ rằng chìa khóa thành công của tổ chức là trao quyền lãnh đạo cho tất cả các cấp, bao gồm cả những người không liên quan trực tiếp. Là một lãnh đạo được tin cậy, họ không chỉ khơi dậy niềm cảm hứng cho những người xung quanh mà còn trao quyền cho các cá nhân để từng bước tham gia vào con đường lãnh đạo.Thành công của một nhà lãnh đạo được tin cậy giúp họ thu hút những nhân tài đến với mình và sắp xếp phân bổ nhân viên cho các mục tiêu cụ thể. Đối với các nhà lãnh Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 17 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai đạo được tin cậy, không một thành tích cá nhân nào có thể sánh bằng việc dẫn dắt một tập thể cùng đạt được một mục tiêu giá trị. Khi cùng nhau vượt qua khó khăn, tất cả nỗi khó chịu bạn phải trải qua sẽ nhanh chóng tan biến và được thay thế bởi sự hài lòng khi bạn trao quyền cho các cấp dưới. Đây cũng chính là thách thức và cũng là nghĩa vụ của một nhà lãnh đạo được tin cậy. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 18 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai KẾT LUẬN Nhìn chung, cuộc đại khủng hoảng này đã làm bộc lộ nhiều khiếm khuyết từ mô hình kinh tế cho đến vấn đề mô hình quản trị cũng như hình ảnh của các CEO. Ở góc độ tiêu cực thì “cơn bão” này sẽ làm biết bao doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn, đình đốn và con người bị sa thải kèm theo biết bao hệ luỵ về vấn đề xã hội. Tuy vậy, ở một góc độ khác nó là cơ hội để doanh nghiệp nhìn lại thực lực, để từ đó sẽ có những ứng biến hợp lý hơn trong chiến lược kinh doanh và đánh giá nhân lực hiện tại. Qua đó, các CEO của chúng ta cũng phải suy nghĩ và kiểm tra lại các chiến lược của mình, hoàn thiện thêm các vấn đề về quản trị nguồn lực. Và cũng chính vào thời điểm khó khăn này, CEO Việt của chúng ta sẽ có thời gian để nhìn lại hình ảnh của mình, tố chất nào cần hoàn thiện và tố chất nào nên loại thải để tiến bộ cùng hoà nhịp vào xu thế mới của thời đại. Bài học từ các CEO “liều lĩnh” của cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ, rất có giá trị để chúng ta xem xét và học hỏi. Nó không chỉ đóng khung ở những vai trò và trách nhiệm cá nhân của CEO, mà nó còn phản ánh hình ảnh CEO đối với cộng đồng và cái “tâm” của các CEO này như thế nào?. Ngoài ra, nó còn chỉ ra những vấn đề mà Hội Đồng Quản Trị cũng phải xem xét về vấn đề lương thưởng như thế nào để không cổ suý cho những hành động liều lĩnh của CEO. Bài viết này cũng muốn nhắn nhủ cho các CEO – người lãnh đạo và dẫn dắt doanh nghiệp - là hãy kinh doanh thật tốt và phải tuân thủ các nguyên tắc đạo đức, không ngừng củng cố niềm tin không những cho nhà đầu tư mà cả đối tác và mọi người trong xã hội. Đó là chìa khoá thành công vững chắc cho người CEO thế kỉ 21 hay còn gọi là “nhà lãnh đạo được tin cậy”. Cuối cùng, chúc các CEO Việt của chúng ta ngày càng giỏi và chuyên nghiệp hơn, giúp ích cho nước nhà hơn và một ngày nào đó “đẳng cấp CEO Việt” sẽ sánh vai cùng các CEO huyền thoại của Thế Giới. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 19 Đề tài : CEO của hôm qua, hôm nay và ngày mai TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Các trang web chuyên về kinh tế : - www.vietnamnet.vn - www.lanhdao.net - www.quantri.com.vn - www.tuanvietnem.net - www.vnecono.vn - www.doanhnhan360.com - www.saga.vn - www.vhdn.vn 2. Tạp chí chuyên ngành: - Harvard Business Review (Bản quyền tiếng Việt @ Công ty phần mềm và truyền thông VASC). - Tài liệu giảng dạy của Fullright. - Business Management. - Busines Week. Người thực hiện : Lâm Văn Rồi – Khoá CEO 48 Trang 20