Đề tài Các nhân tố ảnh hưởng đến chi tiêu của hộ gia đình cho hoạt động thể dục thể thao ở thành phố Hồ Chí Minh, 2003-04

MUÏC LUÏC Lôøi môû ñaàu Chöông 1- Giôùi thieäu 1.1 Muïc ñích nghieân cöùu ............................................................................. 12 1.2 Ñoái töôïng nghieân cöùu ............................................................................ 12 1.3 Phaïm vi nghieân cöùu............................................................................... 12 1.4 YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn .............................................................. 13 1.5 Noäi dung nghieân cöùu ............................................................................. 13 Chöông 2 – Moät soá vaán ñeà lyù luaän veà TDTT 2.1 Nguoàn goác vaø vai troø cuûa TDTT 2.1.1 Nguoàn goác TDTT ........................................................................... 14 2.1.2 Vai troø cuûa TDTT ........................................................................... 15 2.2 Nhu caàu TDTT döôùi goùc ñoä kinh teá hoïc vaø nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán nhu caàu TDTT .............................................................................................. 19 2.2.1 Nhu caàu TDTT............................................................................... 19 2.2.2 Nhöõng nhaân toá cô baûn aûnh höôûng ñeán nhu caàu TDTT.................. 21 2.3 Toång quan veà caùc nghieân cöùu lieân quan ............................................... 23 2.3.1 Taøi lieäu nöôùc ngoøai ........................................................................ 23 2.3.2 Taøi lieäu trong nöôùc.......................................................................... 26 Toùm taét chöông 2............................................................................................... 28 Chöông 3 – Thieát keá nghieân cöùu 3.1 Phöông phaùp nghieân cöùu ....................................................................... 29 3.1.1 Toång hôïp vaø löôïc khaûo taøi lieäu lieân quan....................................... 29 1 3.1.2 Phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi hoïc .................................................... 29 3.1.3 Phöông phaùp phaân tích.................................................................... 30 3.2 Toå chöùc nghieân cöùu ............................................................................... 32 Chöông 4 – Thöïc traïng nhu caàu vaø chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT ôû TP.HCM,2003-04 4 .1 Toång quan moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán tình hình taäp luyeän TDTT ôû Tp.HCM......................................................................................................... 33 4.1.1 Ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá - xaõ hoäi vaø phong traøo TDTT ôû Tp.HCM33 4.1.2 Quan ñieåm vaø keá hoaïch cuûa Nhaø nöôùc veà TDTT .......................... 38 4.1.3 Tình traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay......................... 40 4.2 Tình hình taäp luyeän TDTT ôû TP.HCM qua caùc con soá ñieàu tra .............. 42 4.2.1 Thu nhaäp vaø chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT cuûa caùc hoä gia ñình ôû Tp.HCM................................................................................................... 42 4.2.2 Soá ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT vaø lyù do tham gia hoaëc khoâng tham gia taäp luyeän TDTT ............................................................. 44 4.2.3 Ñoái töôïng vaø ñòa ñieåm taäp luyeän TDTT....................................... 48 4.2.4 Caùc moân theå thao, thôøi gian vaø möùc ñoä tham gia ....................... 51 4.2.5 YÙ kieán cuûa ngöôøi daân veà nhöõng ñieàu chöa haøi loøng khi tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT............................................................................ 54 4.2.6 Kieán nghò cuûa ngöôøi daân Thaønh phoá Hoà Chí Minh veà caùc giaûi phaùp khuyeán khích vieäc tham gia taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT .................. 55 4.3 Keát quaû nghieân cöùu ñònh löôïng söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán caàu haøng hoùa TDTT.......................................................................... 57 Toùm taét chöông 4 ........................................................................................... 62 2 Chöông 5 – Toùm taét keát quaû nghieân cöùu vaø gôïi yù chính saùch......................... 63 5.1 Toùm taét keát quaû nghieân cöùu .................................................................... 63 5.2 Kieán nghò moät soá giaûi phaùp phaùt trieån phong traøo taäp luyeän TDTT vaø taêng chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT cuûa ngöôøi daân Tp.HCM. .......................... 66 5.2.1 Kieán nghò caùc giaûi phaùp naâng cao thu nhaäp cuûa ngöôøi daân 5.2.2 Kieán nghò caùc giaûi phaùp veà giaù caû haøng hoùa TDTT vaø vieäc naâng cao chaát löôïng haøng hoùa TDTT ..................................................... 66 5.2.3 Kieán nghò caùc giaûi phaùp ñoäng vieân ngöôøi daân tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao 5.2.4 Kieán nghò caùc giaûi phaùp taêng thôøi gian roãi ............................... 69 5.3 Haïn cheá cuûa luaän vaên vaø gôïi yù veà nhöõng nghieân cöùu tieáp theo.............. 70 5.3.1 Haïn cheá cuûa luaän vaên ................................................................ 70 5.3.2 Gôïi yù veà nhöõng nghieân cöùu tieáp theo........................................ 70 Taøi lieäu tham khaûo............................................................................................... 71 Phuï luïc................................................................................................................73-90 3 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Khoa hoïc coâng ngheä caøng phaùt trieån thì xaõ hoäi caøng hieän ñaïi. Quaù trình cô khí hoùa, ñoâ thò hoùa, töï ñoäng hoùa trong saûn xuaát vaø trong sinh hoaït… ñaõ laøm thay ñoåi caên baûn caùc ñieàu kieän soáng cuûa con ngöôøi. Vieäc giaûm ñaùng keå khoái löôïng vaän ñoäng coäng vôùi cheá ñoä aên uoáng dö thöøa calo cuøng nhöõng caên thaúng veà taâm lyù trong cuoäc soáng ñaõ aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan vaø heä thoáng khaùc nhau trong cô theå ngöôøi, ñaëc bieät laø heä thoáng tim maïch. Ngaøy nay, tyû leä beänh nhaân bò maéc caùc beänh lieân quan ñeán tim maïch ñang chieám vò trí haøng ñaàu (xô vöõa ñoäng maïch, beänh thieáu maùu cô tim, huyeát aùp cao,…); ngoaøi ra, caùc beänh nhö: thoaùi hoùa xöông khôùp, suy nhöôïc thaàn kinh, thöøa caân, tieåu ñöôøng,… cuõng chieám tyû leä töông ñoái cao. Nhieàu ngöôøi cho raèng ñoù laø caùc caên beänh cuûa thôøi vaên minh. Xeùt ôû khía caïnh kinh teá, khi cuoäc soáng moãi ngaøy moät hieän ñaïi, möùc ñoä phöùc taïp vaø nhòp ñoä coâng vieäc ngaøy caøng cao thì noù ñoøi hoûi con ngöôøi caàn phaûi coù theå löïc toát hôn. Do ñoù, vieäc söùc khoeû con ngöôøi suy giaûm seõ deã rôi vaøo tình traïng “stress” (tình traïng taâm lyù caêng thaúng, khuûng hoaûng) vaø deã maéc caùc beänh thôøi vaên minh nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân. Töø ñoù, noù laøm aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán naêng suaát saûn xuaát xaõ hoäi, soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa taêng tröôûng kinh teá, ñoàng thôøi laøm giaûm toác ñoä phaùt trieån kinh teá. Ñeå ngaên ngöøa vaø choáng laïi söï gia taêng caùc caên beänh cuûa thôøi vaên minh, laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi vaø söï phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, moät trong nhöõng bieän phaùp ñaëc bieät quan troïng laø caàn phaûi buø ñaép vaøo söï thieáu huït vaän ñoäng baèng vieäc thöôøng xuyeân taäp luyeän theå duïc theå thao vaø coù cheá ñoä aên uoáng hôïp lyù. 4 Theo thaùp nhu caàu cuûa Abraham Maslow (1908 – 1970) (*), khi caùc nhu caàu cô baûn (nhu caàu vaät chaát: aên maëc, ôû,…) cuûa con ngöôøi ñöôïc thoûa maõn, con ngöôøi coù khuynh höôùng muoán ñöôïc thoûa maõn caùc nhu caàu cao hôn (nhö caùc nhu caàu veà tinh thaàn; vui chôi, giaûi trí, theå thao,…). Ñöôïc xem laø thaønh phoá phaùt trieån vaø naêng ñoäng nhaát nöôùc - Thaønh phoá Hoà Chí Minh (TP.HCM) - cuõng laø nôi ñi ñaàu trong vieäc phaùt trieån caùc lónh vöïc vui chôi giaûi trí, TDTT. Vaø phaàn chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng naøy ngaøy moät taêng cao. Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa Cuïc Thoáng keâ Tp.HCM, neáu chi tieâu bình quaân 1ngöôøi/ thaùng (so vôùi toång chi tieâu bình quaân 1 ngöôøi/thaùng) cho caùc hoaït ñoäng vui chôi, giaûi trí laø 2,7% naêm 2002 thì ñeán naêm 2004, con soá naøy laø 3,6%. Vì vaäy, vieäc ñaùnh giaù thöïc traïng vaø caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chi tieâu cuûa ngöôøi daân TP.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, thieát nghó, laø vieäc laøm thieát thöïc vaø mang yù nghóa thöïc tieãn. Trong giôùi haïn cuûa luaän vaên, taùc giaû muoán ñi saâu vaøo nghieân cöùu “caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho hoaït ñoäng theå duïc theå thao ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh, 2003-04”. P 5 (*) Trích phaàn “söï tieán trieån cuûa tö töôûng quaûn trò”- Quaûn trò hoïc, NXB Thoáng keâ, 1997, tr.53. CHÖÔNG 1 GIÔÙI THIEÄU 1.1 Muïc ñích nghieân cöùu Muïc ñích nghieân cöùu ñeà taøi laø nhaèm chæ roõ hôn nöõa vai troø cuûa theå duïc theå thao ñoái vôùi söùc khoeû coäng ñoàng vaø gaén noù vôùi söï phaùt trieån kinh teá. Qua ñoù, ñaùnh giaù sô boä thöïc teá nhu caàu vaø chi tieâu cuûa ngöôøi daân TP. HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, giuùp cô quan höõu quan coù theâm cô sôû ñeå ñöa ra caùc chính saùch phaùt trieån phong traøo TDTT (nhaát laø theå duïc theå thao quaàn chuùng) ôû TP. HCM noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung phuø hôïp hôn, ñoàng thôøi ñaåy maïnh vieäc thöïc hieän XHH TDTT treân ñòa baøn Tp.HCM cuõng nhö caû nöôùc. Bôûi, taäp luyeän theå duïc theå thao khoâng chæ laø vì vaán ñeà söùc khoeû maø coøn laø vaán ñeà kinh teá. 1.2 Ñoái töôïng nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu laø caùc hoä gia ñình ñang sinh soáng treân ñòa baøn TP.HCM (öu tieân khaûo saùt khu vöïc noäi thaønh). 1.3 Phaïm vi nghieân cöùu • Veà khoâng gian: Ñeà taøi ñöôïc taäp trung khaûo saùt ôû caùc hoä gia ñình treân ñòa baøn TP.HCM (khu vöïc noäi thaønh laø chuû yeáu) • Veà thôøi gian: Thöïc hieän töø ñaàu thaùng 5/2005 ñeán heát thaùng 10/2005. 1.4 YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu o Ñaùnh giaù ñöôïc thöïc traïng nhu caàu vaø tieâu duøng cuûa caùc hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT treân ñòa baøn TP.HCM.2003-04 . 6 o Taïo cô sôû, luaän cöù khoa hoïc, ñeå töø ñoù caùc boä phaän, toå chöùc, ban ngaønh lieân quan ñöa ra caùc gôïi yù chính saùch taùc ñoäng vaøo phong traøo TDTT TP.HCM noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung phuø hôïp vaø hieäu quaû hôn. 1.5 Noäi dung nghieân cöùu Luaän vaên bao goàm 3 noäi dung chính: Moät laø, taùc giaû trình baøy moät soá vaán ñeà lyù luaän veà TDTT laøm cô sôû lyù luaän quan troïng ñeå thöïc hieän nghieân cöùu ñeà taøi. Beân caïnh ñoù, taùc giaû coá gaéng trình baøy toång quan noäi dung cô baûn cuûa moät soá coâng trình nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc coù lieân quan ñeán ñeà taøi maø taùc giaû nghieân cöùu. Hai laø, taùc giaû thoâng qua vieäc ñieàu tra nghieân cöùu vaø phaân tích, toång hôïp caùc soá lieäu nhaèm ñaùnh giaù tình hình taäp luyeän TDTT vaø chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh cho caùc hoaït ñoäng TDTT, 2003-04. Ba laø, döïa treân cô sôû lyù luaän vaø ñieàu tra, nghieân cöùu tình hình taäp luyeän vaø chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình TP.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, taùc giaû coá gaéng ñöa ra moät soá gôïi yù chính saùch nhaèm taùc ñoäng tích cöïc vaøo phong traøo TDTT ôû TP.HCM; khuyeáán khích ngöôøi daân taêng cöôøng hôn nöõa vieäc taäp luyeän TDTT cho söùc khoeû vaø cho söï phaùt trieån kinh teá. 7 CHÖÔNG 2 MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VEÀ THEÅ DUÏC THEÅ THAO 2.1 Nguoàn goác vaø vai troø cuûa TDTT 2.1.1 Nguoàn goác TDTT TDTT ra ñôøi vaø phaùt trieån theo söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Lao ñoäng saûn xuaát laø nguoàn goác cô baûn cuûa TDTT. Trong quaù trình saûn xuaát laâu daøi, loaøi ngöôøi thôøi nguyeân thuyû ñaõ cheá taïo vaø söû duïng caùc coâng cuï lao ñoäng, trong quaù trình giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà thieát thaân veà aên, ôû, maëc… cuûa mình, con ngöôøi ñoàng thôøi naâng cao trí löïc vaø theå löïc cuûa hoï. Thôøi ñoù, ñieàu kieän lao ñoäng raát gian khoå, nguy hieåm, hoaøn caûnh khaéc nghieät, coâng cuï raát thoâ sô, lao ñoäng theå löïc naëng nhoïc. Do ñoù, muoán kieám ñuû soáng vaø soáng an toaøn, hoï phaûi luoân ñaáu tranh vôùi thieân tai vaø daõ thuù. Thöïc teá ñaáu tranh khoác lieät ñeå sinh toàn ñoù buoäc con ngöôøi phaûi bieát chuaån bò daïy vaø hoïc (duø coøn hieåu raát thoâ sô) ñeå tröôùc heát bieát chaïy, nhaûy, leo treøo, neùm, bôi, mang vaùc naëng vaø chòu ñöïng trong ñieàu kieän soáng khaéc nghieät. TDTT ñaõ naåy sinh vaø phaùt trieån chính töø thöïc teá cuûa nhöõng hoaït ñoäng aáy trong quaù trình lao ñoäng.Ngoaøi ra, coøn coù caùc troø chôi trong luùc nhaøn roãi, giaûi trí vaø veà sau coøn theâm daàn moät soá hoaït ñoäng reøn luyeän thaân theå khaùc ñeå phoøng chöõa moät soá beänh. Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaõ goùp phaàn quan troïng ñeå phaùt trieån TDTT. Sau naøy, do trình ñoä saûn xuaát, möùc soáng, khoa hoïc kyõ thuaät, nhu caàu ñaøo taïo vaø giaùo duïc ngaøy caøng cao neân TDTT daàn trôû thaønh moät lónh vöïc töông ñoái ñoäc laäp, coù moät heä thoáng khoa hoïc cho rieâng mình. 8 2.1.2 - Vai troø cuûa TDTT 2.1.2.1- Söùc khoûe con ngöôøi Neáu nhö ngaøy xöa, tuoåi thoï con ngöôøi raát ngaén nguûi vaø söùc khoûe ñöôïc xem nhö ñoàng nghóa vôùi khoâng coù beänh taät thì ngaøy nay, söùc khoûe – theo ñònh nghóa cuûa Toå chöùc y teá theá giôùi (WHO-1946) khoâng chæ laø tình traïng khoâng coù beänh taät vaø taät nguyeàn, maø coøn laø tình traïng toát veà theå chaát, taâm thaàn vaø phuùc lôïi xaõ hoäi. Tröôùc ñaây, con ngöôøi lao ñoäng söû duïng tay chaân (hoaït ñoäng cô baép) laø chuû yeáu ñaõ ñaûm baûo töông ñoái ñaày ñuû nhu caàu vaän ñoäng cuûa con ngöôøi. Khi xaõ hoäi caøng phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieãn vöôït baät cuûa khoa hoïc – coâng ngheä vôùi möùc ñoä cô khí hoùa, töï ñoäng hoùa ngaøy caøng cao. Phaàn lôùn caùc coâng vieäc tröôùc kia, con ngöôøi phaûi duøng cô baép thì nay ñaõ ñöôïc thay theá baèng maùy moùc. Con ngöôøi trôû neân ít vaän ñoäng hôn, beân caïnh ñoù lao ñoäng trí oùc daàn thay theá lao ñoäng chaân tay cuõng laøm cho thaàn kinh cuûa con ngöôøi caêng thaúng hôn, coäng vôùi taâm lyù thöôøng lo laéng vaø cheá ñoä aên uoáng dö thöøa calo chính laø nhöõng yeáu toá cô baûn laøm thay ñoåi cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Ñoù cuõng laø nhöõng nguyeân nhaân chính cuûa caùc caên beänh beùo phì, tim maïch, hoâ haáp, vaän ñoäng,…Neáu ôû theá kyû XIX vaø nhöõng thaäp nieân ñaàu theá kyû XX, caùc nguyeân nhaân gaây cheát ngöôøi haøng loaït vaø laøm giaûm tuoåi thoï coäng ñoàng chuû yeáu laø nhöõng beänh truyeàn nhieãm, thì ôû theá kyû XX vaø ñaàu theå kyû XXI nguyeân nhaân naøy laïi do caùc beänh tim maïch. Hôn nöõa, taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân laø moät phöông phaùp höõu hieäu ñeå trung hoøa vaø giaûi toûa caùc traïng thaùi caêng thaúng cuûa thaàn kinh – taâm lyù, chöõa caùc chöùng suy nhöôïc thaàn kinh, maát nguû. Nhaø nghieân cöùu - Chris Gratton (1), moät trong nhöõng nhaø nghieân cöùu veà moái lieân heä giöõa hoaït ñoäng theå löïc vaø söùc khoûe ñaõ ñöa ra keát luaän khoa hoïc laø: hoaït ñoäng theå löïc mang laïi hieäu quaû tröïc tieáp cho söùc khoûe. Taäp luyeän theå duïc theå thao 9 thöôøng xuyeân giuùp con ngöôøi duy trì vaø phaùt trieån theå löïc, phoøng choáng caùc loaïi beänh khaùc nhau, ñaëc bieät laø caùc beänh tim maïch: taêng huyeát aùp, tai bieán maïch maùu naõo, beänh maïch vaønh,.v.v… Vì caùc loaïi beänh naøy ñoøi hoûi ñieàu trò laâu daøi, hieäu quaû chöõa trò laïi thaáp neân coâng taùc phoøng beänh ñoùng vai troø quan troïng nhaát. Toùm laïi, loái soáng laønh maïnh (sinh hoaït vaø laøm vieäc ñieàu ñoä, tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao, cheá ñoä dinh döôõng hôïp lyù) laø phöông phaùp phoøng ngöøa hieäu quaû nhaát choáng laïi ña soá beänh taät, keùo daøi tuoåi thoï cuûa con ngöôøi. 2.1.2.2 - Veà maët tinh thaàn vaø thaåm myõ Cuõng theo nghieân cöùu cuûa Chris Gratton, 2004 thì taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân coù aûnh höôûng toát ñeán heä thoáng thaàn kinh trung öông, coù theå thay ñoåi tích cöïc nhaân caùch vaø traïng thaùi taâm thaàn cuûa con ngöôøi. Ñoàng yù vôùi quan ñieåm naøy, caùc nhaø taâm lyù cho raèng: nhöõng ngöôøi yeâu thích taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng trôû neân côûi môû hôn, toát buïng vaø deå gaàn hôn. Hoï töï tin vaø soáng laïc quan hôn. Ngoaøi ra, taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân coøn naâng cao söùc deûo dai, giaûm theå troïng vaø cho ngöôøi taäp moät thaân hình ñeïp, caân ñoái. Ñieàu ñoù lyù giaûi vì sao maø caùc nhaø chuyeân gia veà söùc khoûe vaø thaåm myõ luoân ñöa ra lôøi khuyeân ñoái vôùi phuï nöõ laø: “Taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân laø caùch toát nhaát neáu muoán giaûm caân vaø giöõ gìn moät theå hình caân ñoái”. Vì vaäy, taäp luyeän theå duïc theå thao ngoaøi muïc ñích phoøng beänh, phuïc hoài vaø taêng cöôøng söùc khoûe coøn giuùp ngöôøi taäp thö giaõn, tinh thaàn saûng khoaùi vaø thoaûi maùi. Ñoàng thôøi giuùp cho ngöôøi taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân coù ñöôïc moät theå hình ñeïp, caân ñoái. (1) Chris Gratton - Sport, Health and Economic Benefit– Sport Industry Research Centre, Sheffield Hallm University, 2004. 10 2.1.2.3 Ñoái vôùi kinh teá - xaõ hoäi Töø tröôùc ñeán nay, tuy chuùng ta coù quan taâm ñeán hoaït ñoäng theå duïc theå thao, song döôøng nhö chæ môùi döøng laïi ôû vieäc xem noù nhö laø moät trong caùc loaïi hình giaûi trí ñôn thuaàn vaø chöa ñaët noù vaøo vò trí ñuùng taàm. Trong thöïc teá, theå duïc theå thao khoâng nhöõng coù vai troø to lôùn ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi, maø hôn nöõa coøn aûnh höôûng tích cöïc ñoái vôùi kinh teá – xaõ hoäi. ¾ Kinh teá Hoaït ñoäng TDTT coù khaû naêng boài döôõng vaø taêng cöôøng toá chaát cô theå cuûa ngöôøi lao ñoäng, töø ñoù naâng cao naêng suaát lao ñoäng saûn xuaát cuûa caûi vaät chaát. Trong neàn kinh teá hieän ñaïi, vieäc taêng cöôøng theå chaát cuûa ngöôøi lao ñoäng thoâng qua hoaït ñoäng TDTT ngaøy caøng ñöôïc coi troïng. Bôûi, moät ngöôøi vôùi ñaày ñuû trí tueä vaø ñaïo ñöùc maø khoâng coù söùc khoûe thì cuõng khoâng theå laøm gì cho chính baûn thaân, cho gia ñình vaø cho xaõ hoäi. Thaäm chí, coù theå trôû thaønh gaùnh naëng ñoái vôùi gia ñình vaø xaõ hoäi. Neáu xeùt treân bình dieän quoác gia, thì moät daân toäc yeáu ôùt seõ khoâng theå, hoaëc khoù maø hoaøn thaønh ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa mình. Vôùi söùc khoûe toát, con ngöôøi coù nhieàu khaû naêng ñeå saùng taïo, tieáp thu tri thöùc môùi cuûa nhaân loaïi vaø coù theå laøm vieäc vôùi naêng suaát cao hôn, ñoùng goùp nhieàu hôn cho quoác gia, daân toäc. Chuû tòch Hoà Chí Minh cuõng ñaõ noùi “Moãi moät ngöôøi daân yeáu ôùt töùc laø laøm cho caû nöôùc yeáu ôùt moät phaàn; moãi moät ngöôøi daân maïnh khoûe, töùc laø goùp phaàn cho caû nöôùc maïnh khoûe”(1). Beân caïnh ñoù, deã thaáy “Beänh taät thöôøng ñi ñoâi vôùi ngheøo ñoùi”. Trong thöïc teá, chuùng ta ñaõ khoâng döôùi moät laàn chöùng kieán hoaëc ñöôïc bieát qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng veà nhöõng gia ñình vì coù ngöôøi maéc beänh naëng maø phaûi laâm vaøo caûnh nôï naàn ñeán noãi phaûi troâng nhôø vaøo taám loøng nhaân aùi, söï giuùp ñôõ cuûa coäng ñoàng. (1) Trích “Lôøi keâu goïi toaøn daân taäp theå duïc”- Hoà Chí Minh toaøn taäp - thaùng 3/1946. 11 Thaät vaäy, söùc khoûe laø voán quyù nhaát ñoái vôùi töøng con ngöôøi noùi rieâng vaø xaõ hoäi noùi chung. Khi ngöôøi daân khoûe maïnh, ít oám ñau hôn coù nghóa quoác gia seõ tieát kieäm ñöôïc nhieàu tieàn baïc, chi phí thuoác thang, vieän phí.v.v… Ñieàu naøy ñoàng nghóa laø soá ngöôøi laøm vieäc vaø thôøi gian laøm vieäc seõ taêng leân. Do ñoù, cuûa caûi ñöôïc taïo ra seõ nhieàu hôn, xaõ hoäi seõ giaøu maïnh hôn. Moái lieân heä giöõa TDTT laø kinh teá laø moái quan heä ñan xen töông hoã vaø thaåm thaáu laãn nhau, “TDTT ñöôïc sinh ra töø kinh teá vaø cuoái cuøng laïi phuïc vuï kinh teá “(1). ¾ Chính trò – xaõ hoäi TDTT coøn coù vai troø quan troïng ñoái vôùi lónh vöïc chính trò - xaõ hoäi cuûa moät nöôùc. Taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân coäng vôùi loái soáng laønh maïnh coøn giuùp giaûm thieåu caùc teä naïn xaõ hoäi, goùp phaàn oån ñònh traät töï xaõ hoäi taïo ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá beàn vöõng. Vieäc tham gia theå duïc theå thao treân caùc ñaáu tröôøng quoác teá laøm taêng tinh thaàn ñoaøn keát, naâng cao tính töï toân vaø töï haøo ñoái vôùi daân toäc, taïo neân hình aûnh ñeïp ñeõ trong maét baïn beø quoác teá (höõu ích khoâng chæ veà maët ngoaïi giao, chính trò, tinh thaàn quoác teá maø coøn ít nhieàu giaùn tieáp hay tröïc tieáp taùc ñoäng tích cöïc veà kinh teá). Thaät vaäy, TDTT coù vai troø to lôùn ñoái vôùi con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây, ôû caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån, ngöôøi daân ñaõ coù nhaän thöùc roõ raøng hôn veà vai troø cuûa vieäc reøn luyeän thaân theå ñoái vôùi chaát löôïng cuoäc soáng mình. Theo caùc con soá ñöôïc thoáng keâ trong taøi lieäu “Cô sôû y sinh hoïc cuûa taäp luyeän TDTT vì söùc khoûe”, NXB TDTT ñaõ ñöôïc coâng boá naêm 2002 thì naêm 1999, ôû Ñöùc coù 67% daân soá taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân, con soá naøy ôû Phaùp laø 38,3%, ôû Nhaät laø 80%. ÔÛ Nhaät Baûn, tyû leä cheát do beänh tim maïch ñöôïc xem laø thaáp nhaát theá giôùi vaø cuõng laø nöôùc coù tyû leä vaø tuoåi thoï cao nhaát theá giôùi. (1) Döông Nghieäp Chí, Kinh teá hoïc TDTT, NXB TDTT, 2003. 12 2.2 Nhu caàu TDTT döôùi goùc ñoä kinh teá hoïc vaø nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán nhu caàu theå duïc theå thao 2.2.1 Nhu caàu TDTT Tröôùc khi nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan ñeán nhu caàu TDTT, chuùng ta tìm hieåu veà khaùi nieäm haøng hoùa TDTT 2.2.1.1 Haøng hoùa TDTT Lao ñoäng theå thao laø loaïi hình lao ñoäng phöùc taïp, bao goàm lao ñoäng saûn xuaát vaät chaát vaø lao ñoäng saûn xuaát dòch vuï (phi vaät chaát). Töø ñoù, haøng hoùa theå thao cuõng ñöôïc chia thaønh hai loaïi: - Haøng hoùa dòch vuï theå thao: Giaùo duïc TDTT; khoa hoïc coâng ngheä TDTT vaø y hoïc theå thao; thi ñaáu TDTT; taäp luyeän TDTT; bieåu dieãn giaûi trí TDTT,… - Haøng hoùa vaät chaát theå thao: caùc trang thieát bò, duïng cuï, baêng hình duøng cho giaûng daïy – huaán luyeän hoaëc taäp luyeän taêng cöôøng söùc khoûe; trang phuïc theå thao; ñoà aên uoáng, dinh döôõng TDTT; caùc saûn phaåm phaùt sinh cuûa TDTT nhö ñoà löu nieäm, quaûng caùo,… Haøng hoùa vaät chaát theå thao laø saûn phaåm phaùt sinh cuûa haøng hoùa dòch vuï theå thao, toàn taïi vaø phaùt trieån döïa vaøo haøng hoùa dòch vuï theå thao. Tuy nhieân, haøng hoùa vaät chaát theå thao laïi laø ñieàu kieän taát yeáu cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa haøng hoùa dòch vuï theå thao. Caùc loaïi haøng hoùa naøy coù moái quan heä chaët cheõ vôùi nhau, thuùc ñaåy nhau cuøng phaùt trieån. Tuy nhieân, ôû ñaây chæ nghieân cöùu nhöõng saûn phaåm cuûa lao ñoäng theå duïc theå thao ñöôïc coi laø haøng hoùa theå thao coù giaù trò tö baûn, coù theå trao ñoåi qua hình thöùc tieàn teä. Vì ngoaøi caùc loaïi haøng hoùa theå thao coøn coù nhieàu saûn phaåm theå thao mang 13 tính chaát xaõ hoäi, raát coù ích nhöng khoâng theå tính baèng tieàn teä vaø khoâng ñöôïc coi laø haøng hoùa theå thao nhö: caùc hoaït ñoäng coâng ích theå duïc theå thao, caùc phong traøo TDTT khoâng coù doanh thu, …. 2.2.1.2 Nhu caàu TDTT Theo lyù thuyeát tieâu duøng trong kinh teá vi moâ (*), caàu: laø moät chæ ñònh mua saém, laø löôïng moät maët haøng naøo ñoù maø ngöôøi mua muoán mua ôû moãi möùc giaù coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Nhu caàu TDTT coù theå hieåu töông töï laø nhöõng ñoøi hoûi coù ích cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi caùc haøng hoùa TDTT vaø dòch vuï TDTT. Noù laø soá löôïng caùc haøng hoùa TDTT vaø dòch vuï TDTT maø ngöôøi tieâu duøng muoán coù ñoàng thôøi hoï coù khaû naêng mua chuùng nhaèm thoûa maõn nhu caàu veà söùc khoûe vaø vaên hoùa tinh thaàn cuûa chính mình trong ñieàu kieän giaù caû nhaát ñònh, ôû moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. Nhu caàu TDTT vöøa coù nghóa roäng laàn nghóa heïp. - Theo nghóa roäng: nhu caàu TDTT chæ moïi nhu caàu tieâu thuï coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng TDTT phaùt sinh ra, chaúng haïn nhö: nhu caàu aên, ôû, ñi laïi,… naûy sinh khi thöôûng thöùc caùc traän thi ñaáu TDTT. - Theo nghóa heïp: nhu caàu TDTT laø chæ nhöõng nhu caàu veà haøng hoùa TDTT vaø dòch vuï TDTT naûy sinh khi tröïc tieáp tham gia hoaït ñoäng TDTT. Theo nhöõng quan ñieåm ñaõ coù thì caàu cuûa moät haøng hoùa baát kyø phuï thuoäc vaøo raát nhieàu caùc löôïng bieán khaùc nhau: coù theå laø giaù caû haøng hoùa, thu nhaäp cuûa caù nhaân, giôùi tính cuûa ngöôøi tieâu duøng, tuoåi, ngheà nghieäp, toân giaùo, nôi ôû, giaù cuûa caùc haøng hoùa khaùc,… Ñoái vôùi haøng hoùa TDTT, ñaây coù theå noùi laø moät loaïi haøng hoùa ñaëc (*) A.SILEM, Baùch khoa toaøn thö veà kinh teá hoïc vaø khoa hoïc quaûn lyù, Nhaø xuaát baûn Lao ñoäng xaõ hoäi, 2002 14 bieät vaø nhu caàu TDTT laø boä phaän caáu thaønh quan troïng trong sinh hoaït hieän ñaïi. Do ñoù, tuy caàu haøng hoùa TDTT (quyeát ñònh chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi haøng hoùa TDTT) cuõng chòu aûnh höôûng bôûi nhieàu nhaân toá ñöôïc ñeà caäp ôû treân, song, ôû ñaây taùc giaû chæ taäp trung nghieân cöùu nhöõng nhaân toá cô baûn, coù taùc ñoäng roõ neùt ñeán caàu haøng hoùa TDTT. 2.2.2 Nhöõng nhaân toá cô baûn aûnh höôûng ñeán nhu caàu TDTT 2.2.2.1 Möùc ñoä thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng Löôïng caàu veà moät maët haøng naøo ñoù bò haïn cheá bôûi thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. Ñoái vôùi haøng hoùa TDTT, caàu ñoái vôùi haøng hoùa naøy coù moái quan heä tyû leä thuaän vôùi thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng TDTT. Möùc thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng TDTT caøng cao seõ laøm gia taêng tieâu duøng vaø tyû leä tieâu duøng haøng hoùa vaø dòch vuï TDTT vaø ngöôïc laïi. Vì theá, taêng thu nhaäp cuûa ngöôøi daân laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng ñeå laøm taêng tieâu duøng caùc haøng hoùa vaø dòch vuï TDTT. 2.2.2.2 Ñieàu kieän giaù caû cuûa haøng hoùa vaø dòch vuï TDTT Quan heä giöõa giaù caû vaø nhu caàu veà haøng hoùa TDTT noùi chung laø coù quan heä tyû leä nghòch vôùi nhau, ñaëc bieät laø TDTT quaàn chuùng. Khi giaù caû haøng hoùa vaø dòch vuï TDTT taêng cao, nhu caàu tieâu duøng seõ giaûm thaáp; ngöôïc laïi, nhu caàu tieâu duøng caùc haøng hoùa TDTT seõ taêng leân neáu giaù caû cuûa chuùng giaûm xuoáng. 2.2.2.3 Sôû thích caù nhaân Sôû thích vaø nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng veà TDTT quyeát ñònh hoï coù mua saém hay khoâng vaø vôùi löôïng mua saém laø bao nhieâu. Sôû thích cuûa con ngöôøi chòu aûnh höôûng bôûi söï ñaùnh giaù chuû quan cuûa töøng caù nhaân. Söï ñaùnh giaù chuû quan naøy 15 laïi do caùc ñaëc tröng cuûa caù nhaân quy ñònh nhö: tuoåi taùc, giôùi tính, ngheà nghieäp, tính caùch, .v.v.. ñoàng thôøi, chòu söï aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng xung quanh vaø khuynh höôùng tieâu duøng phoå bieán cuûa xaõ hoäi, thôøi ñaïi chi phoái. 2.2.2.4 Thôøi gian roãi Hoaït ñoäng TDTT thoâng thöôøng phaûi tieâu phí nhaát ñònh veà theå löïc vaø thôøi gian. Vì vaäy, thôøi gian roãi cuõng laø moät nhaân toá quan troïng aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi söï bieán ñoäng nhu caàu tieâu thuï TDTT. Thôøi gian roãi (coøn ñöôïc goïi laø thôøi gian töï do) laø phaàn thôøi gian ngoaøi giôø laøm vieäc, hoïc taäp vaø chaêm soùc gia ñình, con ngöôøi thöôøng söû duïng ñeå hoài phuïc vaø phaùt trieån söùc löïc, trí tueä vaø tinh thaàn. Khi xaõ hoäi chöa phaùt trieån con ngöôøi thöôøng söû duïng thôøi gian roãi cho nghæ ngôi theo ñuùng nghóa ñen cuûa noù. Nhöng daàn daàn, con ngöôøi ñaõ bieát söû duïng thôøi gian roãi cho vieäc nghæ ngôi tích cöïc trong ñoù coù taäp luyeän TDTT. Nhu caàu tieâu thuï TDTT coù quan heä tyû leä thuaän vôùi thôøi gian roãi. Thôøi gian roãi caøng nhieàu thì nhu caàu tieâu thuï TDTT caøng taêng, ngöôïc laïi thôøi gian caøng roãi ít, nhu caàu tieâu thuï TDTT caøng giaûm. Tuy nhieân, ñieàu naøy cuõng mang moät yù nghóa töông ñoái, trong moät soá tröôøng hôïp coù theå cho keát quaû ngöôïc laïi. Ví duï: Trong thöïc teá, 1 soá ngöôøi coù raát nhieàu thôøi gian roãi nhöng hoï laïi khoâng duøng ñeå taäp luyeän TDTT. Trong khi ñoù, moät soá khaùc coù ít thôøi gian roãi hôn, song hoï vaãn tranh thuû taäp TDTT thöôøng xuyeân. 2.3 Toåûng quan veà caùc nghieân cöùu lieân quan Moät vaøi naêm gaàn ñaây, vaán ñeà taäp luyeän theå duïc theå thao vaø reøn luyeän söùc khoûe ñöôïc ngöôøi daân vaø Nhaø nöôùc ngaøy moät quan taâm hôn. Tuy nhieân, ôû Vieät Nam vieäc taäp luyeän theå duïc theå thao döôøng nhö vaãn chæ ñöôïc xem laø moät trong nhöõng moân giaûi trí chöù chöa thaáy heát ñöôïc vai troø cuûa theå duïc theå thao ñoái vôùi con ngöôøi, kinh teá vaø xaõ hoäi. Vì theá, duø treân theá giôùi ñaõ coù khaù nhieàu coâng trình nghieân cöùu 16 khía caïnh kinh teá cuûa TDTT nhöng trong nöôùc thì caùc ñeà taøi nghieân cöùu lónh vöïc naøy coøn raát haïn cheá, daãn ñeán vieäc nghieân cöùu ñeà taøi naøy gaëp khoâng ít khoù khaên khoâng nhöõng veà vaät chaát maø coøn veà nguoàn taøi lieäu tham khaûo. 2.3.1 Taøi lieäu nöôùc ngoaøi M.E Cuchepoáp,1997, trong moät nghieân cöùu cuûa mình veà hoaït ñoäng marketing trong TDTT, oâng cuõng ñi saâu vaøo nghieân cöùu khía caïnh kinh teá trong TDTT, ñaëc bieät laø nghieân cöùu söï vaän duïng caùc lyù thuyeát marketing trong caùc hoaït ñoäng theå duïc theå thao nhaèm thöông maïi hoùa TDTT. OÂng cho raèng, nhôø hoaït ñoäng marketing trong theå thao hieäu quaû seõ khieán ngöôøi daân quan taâm vaø tham gia taäp luyeän TDTT nhieàu hôn, töø ñoù daãn ñeán quyeát ñònh chi tieâu nhieàu hôn cho caùc haøng hoùa TDTT. Beân caïnh ñoù, haøng hoùa TDTT cuõng khoâng ngöøng phaûi naâng cao chaát löôïng, ña daïng hình thöùc phuïc vuï, xaây döïng chieán löôïc giaù caû hôïp lyù ñeå thu huùt vaø thoûa maõn nhöõng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi daân. Trong nghieân cöùu cuûa mình, oâng cho thaáy vieäc chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng cho haøng hoùa TDTT tuøy thuoäc vaøo nhieàu nhaân toá nhö: giaù caû, thu nhaäp, chaát löôïng haøng hoùa, hoaït ñoäng marketing,…. Trong ñoù, oâng nhaán maïnh ñeán nhaân toá marketing trong theå thao (tuyeân truyeàn, quaûng baù, giôùi thieäu,… haøng hoùa TDTT). Chris Gratton (Sport Industry Research Centre, Sheffield Hallm University, 2004) trong baùo caùo ”Sport, Health and Economic Benefit” ñaõ ñeà caäp ñeán moái quan heä giöõa tình traïng söùc khoûe vaø vieäc tham gia theå duïc theå thao. OÂng cho raèng: - Taäp luyeän theå duïc thöôøng xuyeân giuùp giaûm nguy cô töû vong lieân quan ñeán tim maïch noùi chung vaø beänh maïch vaønh noùi rieâng. - Taäp luyeän theå duïc theå thao thöôøng xuyeân choáng vaø laøm chaäm söï taêng leân cuûa huyeát aùp cao vaø giaûm huyeát aùp vôùi ngöôøi bò chöùng taêng huyeát aùp. - Taäp luyeän theå duïc theå thao coøn quan troïng vì noù giuùp kieåm soaùt caân naëng vaø kieåm soaùt beänh ñaùi ñöôøng. 17 - Taäp luyeän theå duïc theå thao coù lôïi ñoái vôùi lao ñoäng trí oùc, laøm giaûm söï lo laéng, laøm taêng caù tính vaø loøng töï troïng. - Taäp luyeän theå duïc theå thao coøn ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc phoøng choáng vaø chöõa beänh ñau löng kinh nieân. OÂng coøn ñöa ra khuyeán caùo cuûa caùc chuyeân gia raèng, ñoái vôùi ngöôøi lôùn muoán duy trì moät söùc khoûe toát vaø tinh thaàn minh maãn thì caàn taäp luyeän TDTT 30 phuùt vôùi cöôøng ñoä trung bình toái thieåu 5 ngaøy/tuaàn. Beân caïnh ñoù, Chris Gratton coøn ñöa ra keát quaû khaûo saùt naêm 1996 veà vieäc tham gia theå thao vaø tình traïng söùc khoûe cuûa ngöôøi Anh cho thaáy: coù ñeán 62,30% lao ñoäng phoå thoâng coù tham gia theå thao ñöôïc ñaùnh giaù toát veà söùc khoûe, trong khi ñoù, con soá naøy ñoái vôùi lao ñoäng phoå thoâng khoâng tham gia theå thao laø 40,50%. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng trí oùc thì caùc con soá töông töï laàn löôït laø 71,00% vaø 51,20%. Tuy nhieân, keát quaû ñieàu tra nghieân cöùu cuûa oâng cuõng cho thaáy, “reøn luyeän söùc khoûe” khoâng phaûi laø lyù do duy nhaát taïo neân ñoäng löïc ñeå ngöôøi daân tham gia taäp luyeän TDTT. Ngoaøi lyù do naøy, ngöôøi ta taäp luyeän TDTT coøn bôûi caùc lyù do nhö: do thoùi quen töø nhoû, do söï ham thích, ñeå thoaûi maùi tinh thaàn,.v.v… hay chæ ñôn giaûn laø ñeå giao löu, gaëp gôõ baïn beø. Naém roõ nhöõng ñieàu naøy giuùp cho caùc nhaø cung caáp haøng hoùa TDTT taïo ra nhöõng haøng hoùa TDTT coù khaû naêng ñaùp öùng toát nhaát caùc nhu caàu taäp luyeän TDTT khaùc nhau. Moät baùo caùo khaùc cuûa UÙc veà vieäc chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình ôû quoác gia naøy cho caùc hoaït ñoäng TDTT naêm 2000 ñaõ cho raèng, vieäc chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT laø nhieàu hay ít tuøy thuoäc vaøo caùc nhaân toá cô baûn sau: 18 Vò trí, nôi cö nguï cuûa hoä gia ñình: nghieân cöùu cho thaáy, caùc hoä gia ñình soáng ôû caùc thaønh phoá lôùn, gaàn caùc Trung taâm, CLB theå thao thì tieâu duøng caùc haøng hoùa TDTT nhieàu hôn caùc hoä gia ñình ôû xa trung taâm thaønh phoá, vuøng ven vaø xa nôi taäp luyeän TDTT. Keát quaû ñieàu tra, naêm 1999 cho thaáy caùc hoä gia ñình ôû caùc thaønh phoá chi tieâu trung bình 11,68 AUD/tuaàn cho caùc haøng hoùa TDTT, trong khi ñoù, con soá naøy ñoái vôùi caùc hoä gia ñình ngoaïi thaønh laø 9,88 AUD/tuaàn. Thu nhaäp cuûa hoä gia ñình: keát quaû ñieàu tra caùc hoä gia ñình ôû UÙc naêm 1999 cuõng cho thaáy raèng, thu nhaäp cuûa hoä gia ñình coù aûnh höôûng raát lôùn ñoái vôùi chi tieâu cho haøng hoùa TDTT. 20% cuûa nhoùm coù thu nhaäp thaáp nhaát chi trung bình 2,39 AUD/tuaàn cho caùc haøng hoùa TDTT vaø 24,8 AUD/tuaàn laø chi tieâu trung bình cuûa nhoùm 20% coù thu nhaäp cao nhaát. Ñaëc tröng cuûa hoä gia ñình: soá thaønh vieân coù trong hoä, ngheà nghieäp, tuoåi, giôùi tính, sôû thích cuûa moãi thaønh vieân,v.v… cuõng aûnh höôûng ñeán tieâu duøng cuûa hoä gia ñình. Chaúng haïn, ñieàu tra cho thaáy nhoùm tuoåi 35-44 laø nhoùm tuoåi tieâu duøng haøng hoùa TDTT nhieàu nhaát (trung bình laø 16,38 AUD/ tuaàn), coøn nhoùm tuoåi döôùi 25 vaø treân 65 tuoåi thì coù möùc chi tieâu cho caùc haøng hoùa naøy ít nhaát (trung bình laàn löôït laø: 5,96 AUD/ tuaàn vaø 3,95AUD/tuaàn). Toùm laïi, caùc baùo caùo, nghieân cöùu treân ñeàu cho thaáy hoaït ñoäng TDTTø raát quan troïng ñoái con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Tieâu duøng haøng hoùa TDTT daàn trôû thaønh moät boä phaän khoâng theå thieáu trong cô caáu tieâu duøng haøng hoùa noùi chung ñoái vôùi nhieàu ngöôøi trong xaõ hoäi ngaøy nay. Vieäc chi tieâu (caàu) haøng hoùa TDTT phuï thuoäc vaøo nhieàu nhaân toá khaùc nhau vôùi möùc ñoä khaùc nhau nhö: giaù caû, thu nhaäp, nôi cö nguï, sôû thích, ngheà nghieäp, tính hieäu quaû cuûa coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù,…. Tuy coù nhieàu ñieåm khaùc nhau, song caùc nghieân cöùu ñeàu coù ñieåm chung vaø thoáng nhaát cao veà söï aûnh höôûng mang tính quyeát ñònh cuûa nhaân toá thu nhaäp ñoái vôùi caàu haøng hoùa TDTT. 19 2.3.2 Taøi lieäu trong nöôùc GS.TS. Döông Nghieäp Chí vôùi “Baùo caùo keát quaû döï aùn chöông trình khoa hoïc: Ñieàu tra ñaùnh giaù tình traïng theå chaát vaø xaây döïng heä thoáng tieâu chuaån theå löïc chung cuûa ngöôøi Vieät Nam giai ñoaïn II, töø 21 ñeán 60 tuoåi” ñaõ cung caáp moät soá ñaùnh giaù quan troïng veà tình traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam töø 21-60 tuoåi qua caùc chæ tieâu nhö chieàu cao, caân naëng, löïc boùp tay, söùc beàn,… Qua baùo caùo naøy cho thaáy taàm voùc, theå löïc cuûa ngöôøi Vieät Nam coøn raát “khieâm toán” vaø töø söï “khieâm toán” naøy noù deã trôû thaønh ñieåm yeáu, haïn cheá ñoái vôùi Vieät Nam trong nhieàu maët, nhieàu lónh vöïc. Baùo caùo ñaët ra moät nhieäm vuï quan troïng ñoái vôùi Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø nhaân daân laø phaûi baèng moïi caùch naâng cao taàm voùc vaø theå traïng cuûa ngöôøi Vieät Nam. Töø ñaây, caøng cho thaáy yù nghóa cuûa vieäc caàn thieát nghieân cöùu thöïc traïng taäp luyeän TDTT vaø caàu veà haøng hoùa TDTT ôû nöôùc ta. TS. Löông Kim Chung (2003), trong nghieân cöùu vieäc vaän duïng caùc lyù thuyeát kinh teá hoïc vi moâ – vó moâ vaøo trong lónh vöïc TDTT. OÂng ñaõ söû duïng caùc lyù thuyeát kinh teá ñoù ñeå phaùt trieån theâm caùc khaùi nieäm nhö: haøng hoùa TDTT, cung – caàu haøng hoùa TDTT, söï taùc ñoäng cuûa caùc quy luaät kinh teá ñoái vôùi thò tröôøng haøng hoùa TDTT,….Trong nghieân cöùu cuûa nhoùm taùc giaû (TS.Löông Kim Chung laø chuû nhieäm), caàu haøng hoùa TDTT chòu söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá nhö: giaù caû, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng, thôøi gian roãi, vaên hoùa, loái soáng, phong traøo taäp luyeän cuûa ñòa phöông,… Nhö vaäy, cuõng ñoàng yù thoáng nhaát vôùi nhöõng quan ñieåm ñaõ ñöôïc phaân tích treân, caùc taùc giaû naøy cuõng cho raèng giaù caû vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng coù aûnh höông lôùn nhaát ñeán chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Tuy nhieân, nghieân cöùu vaán ñeà kinh teá trong lónh vöïc TDTT coøn khaù môùi meõ ôû nöôùc ta neân coøn nhieàu söï baát ñoàng, 20 khoâng thoáng nhaát trong vieäc xaây döïng khaùi nieäm vaø xaây döïng lyù luaän khoa hoïc kinh teá TDTT cuûa caùc taùc giaû naøy. Coù theå noùi, vaán ñeà nghieân cöùu TDTT döôùi goùc nhìn kinh teá ôû nöôùc ta vaãn coøn laø moät vaán ñeà khaù môùi meû, ñaëc bieät laø gaàn nhö chöa coù moät nghieân cöùu trong nöôùc naøo nghieân cöùu, ñaùnh giaù nhu caàu tieâu duøng cuûa ngöôøi daân hay hoä gia ñình ñoái vôùi caùc haøng hoùa TDTT. Ñoù cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi. Vì vaäy, taùc giaû maïnh daïn löïa choïn nghieân cöùu caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT ôû phaïm vi Tp.HCM vaø chæ choïn naêm 2004 (cuoái naêm 2003 ñeán cuoái naêm 2004 – vieát taét laø 2003-04) ñeå tieán haønh nghieân cöùu, khaûo saùt. TOÙM TAÉT CHÖÔNG 2 Coù theå noùi, TDTT hình thaønh vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng lao ñoäng saûn xuaát cuûa caûi vaät chaát cuûa con ngöôøi. Noù ngaøy moät ñoùng vai troø to lôùn ñoái vôùi con ngöôøi vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Noù khoâng chæ giuùp con ngöôøi giöõ gìn söùc khoûe, phoøng choáng beänh taät, soáng vui veû, laïc quan, taïo neùt ñeïp thaåm myõ cho cô theå, maø coøn coù yù nghóa to lôùn ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá vaø oån ñònh chính trò - xaõ hoäi cuûa quoác gia. YÙ thöùc ñöôïc vai troø cuûa TDTT, con ngöôøi döôøng nhö ngaøy caøng tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT nhieàu hôn. Töø ñoù, con ngöôøi ngaøy caøng tieâu duøng nhieàu hôn caùc haøng hoùa TDTT. Tuy nhieân, ñoái vôùi töøng caù nhaân, töøng hoä gia ñình, vieäc chi tieâu cho loaïi haøng hoùa naøy chòu aûnh höôûng bôûi nhieàu nhaân toá khaùc nhau sau ñaây: ¾ Thu nhaäp ¾ Thôøi gian roãi ¾ Giaù caû haøng hoùa TDTT ¾ Hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, quaûng baù, tieáp thò, … haøng hoùa TDTT ¾ Sôû thích caù nhaân (Chòu aûnh höôûng bôûi: ngheà nghieäp, tuoåi taùc, giôùi tính, toân giaùo,…) ¾ .v.v… Do ñoù, vaán ñeà ñaët ra laø ñoái vôùi moät ñoái töôïng nhaát ñònh, ôû moät thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh thì caùc nhaân toá naøy aûnh höôûng nhö theá naøo ñoái vôùi caàu haøng hoùa TDTT, ñaëc bieät laø moái quan heä giöõa thu nhaäp vaø tieâu duøng. 21 CHÖÔNG 3 THIEÁT KEÁ NGHIEÂN CÖÙU 3.1 Phöông phaùp nghieân cöùu 3.1.1 Toång hôïp vaø löôïc khaûo taøi lieäu lieân quan: Caùc taøi lieäu thoáng keâ tham khaûo naøy goàm: - Caùc taøi lieäu nghieân cöùu veà TDTT (chuû yeáu laø vaán ñeà kinh teá trong TDTT): nhö caùc ñeà taøi nghieân cöùu, luaän vaên, saùch lieân quan. - Taøi lieäu töø caùc cô quan coù lieân quan cung caáp nhö: Sôû TDTT Tp.HCM, Trung taâm thoâng tin, Phoøng khoa hoïc Tröôøng Ñaïi hoïc TDTT II. Thoâng tin töø caùc taøi lieäu naøy duøng ñeå moâ taû hieän traïng cuûa moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán TDTT trong vaø ngoaøi nöôùc noùi chung vaø TP.HCM noùi rieâng. 3.1.2 Phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi hoïc Ñeå boå sung cho nguoàn soá lieäu hieän coù vaø laøm phong phuù theâm cho ñeà taøi, phöông phaùp ñieàu tra cuõng ñöôïc aùp duïng ñeå thu thaäp thoâng tin töø ngöôøi daân Tp.HCM. Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch phoûng vaán tröïc tieáp ngöôøi daân thoâng qua baûng phoûng vaán (Xem phuï luïc 2). Ñeå thuaän tieän cho vieäc ñieàu tra, khaûo saùt, vaø xöû lyù soá lieäu, taùc giaû löïa choïn 10 quaän sau ñaây thuoäc ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå thöïc hieän ñieàu tra: Q.1, Q.2, Q.3, Q.4, Q.5, Q.6, Q.9, Q.10, Q. Bình Thaïnh, Q. Phuù Nhuaän, trong ñoù laáy quaän 1 laøm trung taâm vaø raûi ra caùc höôùng (Q.1 vaø Q.4, Q.2 vaø Q.9, Q.3 vaø Q.10, Q.5 vaø Q.6, Q.Bình Thaïnh vaø Q.Phuù Nhuaän laø caùc caëp quaän gaàn nhau ñeå thuaän tieän ñieàu tra). Moãi quaän choïn 10 -12 hoä (moãi hoä treân moät con ñöôøng khaùc nhau). Vôùi 22 tình hình giôùi haïn veà thôøi gian vaø ñaëc bieät laø veà kinh phí nghieân cöùu neân toång soá maãu ñaõ ñieàu tra chæ laø 106 maãu. Sau khi phoûng vaán, caùc soá lieäu cuûa caùc phieáu phoûng vaán ñaõ ñöôïc kieåm tra vaø nhaäp vaøo maùy tính xöû lyù baèng phaàn meàm Excel. Keát quaû kieåm tra maãu choïn 100 maãu ñaït yeâu caàu ñeå phaân tích vaø phaân boá ñeàu cho caùc quaän (10 maãu/quaän). 3.1.3 Phöông phaùp phaân tích Caùc noäi dung nghieân cöùu ñöôïc phaân tích ñònh tính vaø ñònh löôïng. Phöông phaùp ñònh tính duøng ñeå moâ taû hieän traïng, caùc ñaëc ñieåm trong hoaït ñoäng TDTT. Phöông phaùp ñònh löôïng chuû yeáu ñöôïc duøng ñeå phaân tích caùc soá lieäu ñieàu tra thoâng qua caùc baûng tính, thoáng keâ. Phöông phaùp hoài quy tuyeán tính cuõng ñöôïc aùp duïng ñeå nghieân cöùu: (1) Moái quan heä giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT. Giaû thieát: Haøm hoài quy tuyeán tính cuûa maãu coù daïng: y = f(x) = a + bx Trong ñoù: - y: laø möùc chi tieâu trung bình haøng thaùng/ngöôøi cuûa 1 hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, 2003-04 (ñôn vò tính: 1.000 ñoàng). y laø bieán phuï thuoäc. - x: laø thu nhaäp trung bình haøng thaùng/ngöôøi cuûa 1 hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, 2003-04 (ñôn vò tính: 1.000 ñoàng). x laø bieán ñoäc laäp. - a: laø heä soá töï do hay coøn goïi laø heä soá tung ñoä goác. 23 - b laø heä soá goác, cho bieát giaù trò cuûa bieán phuï thuoäc (y) thay ñoåi (taêng/giaûm) bao nhieâu ñôn vò khi giaù trò cuûa bieán ñoäc laäp (x) taêng 1 ñôn vò vôùi ñieàu kieän caùc yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi. (2) Möùc ñoä aûnh höôûng chung cuûa thu nhaäp, ngheà nghieäp vaø thôøi gian roãi ñoái vôùi chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT. Giaû thieát: Haøm hoài quy tuyeán tính cuûa maãu coù daïng: y =f(x) = a + bx1 + cx2 + dx3 Trong ñoù: - y: laø möùc chi tieâu trung bình haøng thaùng/ngöôøi cuûa 1 hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, 2003-04 (ñôn vò tính: 1.000 ñoàng). y laø bieán phuï thuoäc. - x1: laø thu nhaäp trung bình haøng thaùng/ngöôøi cuûa 1 hoä gia ñình ôû Tp.HCM cho caùc hoaït ñoäng TDTT, 2003-04 (ñôn vò tính: 1.000 ñoàng). x laø bieán ñoäc laäp. - x2: laø thôøi gian laøm vieäc trung bình/ngaøy/ngöôøi cuûa 1 hoä gia ñình ôû Tp.HCM. - x3: laø bieán giaû - chæ ngheà nghieäp cuûa chuû hoä; x3 nhaän giaù trò laø 1 ñôn vò (x3=1) neáu lao ñoäng cuûa chuû hoä laø lao ñoäng trí oùc vaø nhaän giaù trò 0 ñôn vò (x3=0) neáu lao ñoäng cuûa chuû hoä laø lao ñoäng chaân tay. - a: laø heä soá töï do - b, c, d: laø heä soá hoài quy rieâng. Heä soá hoài quy rieâng cho bieát aûnh höôûng töøng bieán ñoäc laäp leân giaù trò trung bình cuûa bieán phuï thuoäc khi caùc bieán coøn laïi ñöôïc giöõ khoâng ñoåi. 24 3.2 Toå chöùc nghieân cöùu Thôøi gian laøm luaän vaên töø ngaøy 01/05/2005– 14/10/2005 - Töø ngaøy 01/05/2005 ñeán ngaøy 15/06/2005: thu thaäp vaø nghieân cöùu taøi lieäu laø chuû yeáu - Töø 15/06/2005 – 01/08/2005: Thöïc hieän ñieàu tra – phoûng vaán caùc hoä gia ñình treân ñòa baøn TP.HCM (coù choïn maãu). - Töø 01/08/2005 – 15/09/2005: toång hôïp, phaân tích taøi lieäu vaø caùc soá lieäu ñieàu tra. Vieát luaän vaên. - Töø 15/09/2005 – 14/10/2005: Chænh söûa, hoaøn thieän luaän vaên vaø laøm caùc thuû tuïc ñeå baûo veä luaän vaên. 25 CHÖÔNG 4 THÖÏC TRAÏNG NHU CAÀU VAØ CHI TIEÂU CUÛA HOÄ GIA ÑÌNH CHO CAÙC HOAÏT ÑOÄNG THEÅ DUÏC THEÅ THAO ÔÛ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, 2003-04 4 .1 Toång quan moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán tình hình taäp luyeän TDTT ôû Tp.HCM Vì ñòa baøn nghieân cöùu laø Tp.HCM neân caàn thieát coù caùi nhìn toång quan veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá - xaõ hoäi cuûa thaønh phoá. Qua ñoù, coù cô sôû ñeå phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng tình hình taäp luyeän vaø chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT vaø ñöa ra moät soá gôïi yù chính saùch cho caùc hoaït ñoäng phong traøo TDTT cuûa thaønh phoá. 4.1.1 Ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá - xaõ hoäi vaø phong traøo TDTT ôû Tp.HCM 4.1.1.1 Ñaëc ñieåm töï nhieân vaø kinh teá - xaõ hoäi cuûa Tp.HCM Tp.HCM coù toång dieän tích töï nhieân 2095,01km2, bao goàm 24 boán quaän, huyeän. Trong ñoù, khu vöïc noäi thaønh goàm 19 quaän:1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12, Goø Vaáp, Taân Bình, Taân Phuù, Bình Thaïnh, Phuù Nhuaän, Thuû Ñöùc, Bình Taân vaø 5 huyeän goàm Cuû Chi, Bình Chaùnh, Hoùc Moân, Nhaø Beø, Caàn Giôø. Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa UBND Tp.HCM naêm 2004, daân soá cuûa thaønh phoá laø 6.062.993 ngöôøi (vôùi 51,48% laø nöõ), Hoà Chí Minh hieän ñang laø thaønh phoá coù soá daân lôùn nhaát nöôùc. (Xem phuï luïc1) Tp.HCM ñöôïc xem laø trung taâm kinh teá phaùt trieån nhaát nöôùc. 30 naêm xaây döïng vaø phaùt trieån (keå töø sau ngaøy thoáng nhaát ñaát nöôùc naêm 1975), thaønh phoá cuøng caû nöôùc ñaõ gaëp khoâng ít khoù khaên vaø trôû ngaïi song ñaõ kòp thôøi ñoåi môùi ñuùng höôùng ñeå ñi leân. Thaønh phoá ñaõ ñaït nhieàu thaønh töïu to lôùn trong caùc lónh vöïc khaùc nhau: 26 kinh teá, chính trò,vaên hoùa, xaõ hoäi, y teá, theå duïc theå thao,…, ñaëc bieät laø nhöõng thaønh töïu trong phaùt trieån kinh teá. Thaønh phoá vôùi hôn 7% daân soá vaø 6% löïc löôïng lao ñoäng nhöng ñaõ ñoùng goùp tôùi 22% GDP (giaù so saùnh 1994); 29,3% giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp; 25,1% toång möùc baùn leû haøng hoùa, dòch vuï; 36% kim ngaïch xuaát khaåu; 31,4% toång thu ngaân saùch vaø 21% toång voán ñaàu tö phaùt trieån caû nöôùc. Coâng taùc y teá Thaønh phoá cuõng coù nhieàu tieán boä. Heä thoáng y teá cô sôû ñöôïc taêng cöôøng: 100% phöôøng, xaõ coù baùc syõ. Ngoaøi ra, Thaønh phoá cuõng thöïc hieän toát, hieäu quaû nhieàu phong traøo mang tính xaõ hoäi cao vaø coù yù nghóa thieát thöïc nhö: phong traøo Ñeàn ôn ñaùp nghóa, Xaây döïng nhaø tình nghóa, Xoùa ñoùi giaûm ngheøo, Baûo trôï beänh nhaân ngheøo, Xaây döïng cuoäc soáng môùi treân ñòa baøn daân cö, Nuï cöôøi cho treû thô, Phuïng döôõng baø meï Vieät Nam anh huøng,… mang laïi hieäu quaû thieát thöïc, coù yù nghóa kinh teá, chính trò, vaên hoùa, xaõ hoäi roäng lôùn vaø coù söùc lan toûa maïnh. 4.1.1.2 Phong traøo TDTT ôû TP.HCM Ñôøi soáng vaät chaát cuûa ngöôøi daân Thaønh phoá ñöôïc taêng leân, thu nhaäp bình quaân cuûa ngöôøi daân taêng leân 5%/naêm, toång saûn phaåm noäi ñòa (GDP) bình quaân ñaàu ngöôøi naêm 2004 ñaït 1800 USD/naêm (Tính theo giaù USD naêm 1994), do ñoù ñôøi soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi daân cuõng ñöôïc töøng böôùc naâng leân. Töø nhöõng thaønh töïu veà kinh teá, nhöõng naêm gaàn ñaây, phong traøo taäp luyeän theå duïc theå thao ôû thaønh phoá coù chieàu höôùng phaùt trieån. Töø soá lieäu toång hôïp chæ tieâu söï nghieäp TDTT cuûa Tp.HCM, cho thaáy, soá ngöôøi taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân ôû Tp.HCM taêng leân haøng naêm. Naêm 2001, soá ngöôøi taäp luyeän laø 928.480 ngöôøi, ñeán naêm 2004 soá ngöôøi taäp luyeän TDTT ôû Thaønh phoá laø 1.159.796 ngöôøi (sau 3 naêm taêng 231.216 ngöôøi) (xem hình 5.1). 27 Hình 4.1: Soá ngöôøi taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân ôû Tp.HCM, 2001 – 2004 Nguoàn: Sôû TDTT Tp.HCM, 2004 – Soá lieäu thoáng keâ daân soá 2003. Tuy nhieân, xeùt veà tyû leä thì möùc taêng treân laø khoâng cao. Neáu so vôùi daân soá thì naêm 2002 taêng 1,10%, naêm 2003 chæ taêng 0,69% vaø naêm 2004 coù möùc taêng cao nhaát laø 2,03%. Neáu so vôùi soá ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT thì tyû leä taêng töông öùng laø 7,17%; 4,19% vaø 11,87%. Ñeán naêm 2004, toaøn Thaønh phoá chæ coù 19,13% ngöôøi daân thöôøng xuyeân taäp luyeän TDTT. Trong 3 naêm (2002-2004), soá ngöôøi TLTX TDTT so vôùi daân soá thaønh phoá chæ taêng 3,82%. Thöïc traïng naøy cho thaáy, coâng taùc tuyeân truyeàn vaø khuyeán khích ngöôøi daân Thaønh phoá taäp luyeän TDTT chöa mang laïi hieäu quaû cao. (Xem baûng 4.1) Baûng 4.1: Soá löôïng vaø tyû leä taêng soá ngöôøi TLTX TDTT 2002-2004 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Soá ngöôøi TLTX (ngöôøi) 995.076 1.036.739 1.159.796 So vôùi daân soá Tp.HCM 16.41% 17.10% 19.13% Möùc taêng/ Daân soá +1,10% +0,69% +2,03% Möùc taêng/soá ngöôøi TLTX +7,17% +4,19% +11,87% Nguoàn: Sôû TDTT Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 2001 928480 995076 1036739 1159796 2002 2003 2004 28 Cuõng qua ñieàu tra, nghieân cöùu cho thaáy ngöôøi daân ôû caùc quaän noäi thaønh coù soá ngöôøi TLTX TDTT cao hôn caùc huyeän ngoaïi thaønh. Soá ngöôøi taäp luyeän TDTT trung bình ôû caùc quaän noäi thaønh laø 19,40% vaø soá lieäu naøy ôû caùc huyeän ngoaïi thaønh laø 17,73%. Soá ngöôøi taäp luyeän theå duïc theå thao ôû caùc quaän coù tyû leä ngöôøi taäp luyeän theå thao cao nhö: quaän 1 (29,62%), quaän 5 (28,45%), quaän 3 (25,61%),… Beân caïnh ñoù, nhieàu quaän/huyeän laïi coù tyû leä ngöôøi TLTX TDTT raát thaáp nhö: quaän 12 (11,97%), quaän Thuû Ñöùc (12,15%), huyeän Nhaø Beø (7,48%),… (Baûng 4.2). Baûng 4.2 :Tyû leä ngöôøi daân TLTX TDTT ôû Tp.HCM (2001-2004) Nguoàn: Sôû TDTT thaønh phoá Hoà Chí Minh. Người TLTX(%) STT Quận - Huyện 2001 2002 2003 2004 01 Quận 1 27.58 27.80 28.30 29.62 02 Quận 2 12.00 12.58 13.14 15.22 03 Quận 3 25.02 25.99 26.04 25.61 04 Quận 4 19.06 19.72 19.96 20.02 05 Quận 5 28.36 28.37 28.50 28.45 06 Quận 6 15.99 18.55 18.44 19.93 07 Quận 7 10.86 11.06 11.36 13.96 08 Quận 8 13.07 13.29 13.68 14.68 09 Quận 9 13.30 13.93 15.28 15.97 10 Quận 10 19.69 19.80 21.84 21.58 11 Quận 11 20.46 22.03 23.24 23.36 12 Quận 12 8.85 10.20 9.96 11.97 13 Quận Bình Tân 0.00 0.00 0.00 13.13 14 Q. Bình Thạnh 17.56 17.94 19.83 19.80 15 Quận Gò Vấp 12.00 15.87 16.71 20.52 16 Q. Phú Nhuận 22.68 22.79 24.02 25.78 17 Quận Tân Bình 0.00 0.00 0.00 23.47 18 Quận Thủ Đức 9.34 9.94 10.74 12.15 19 Quận Tân Phú 0.00 0.00 0.00 18.35 20 H.Bình Chánh 0.00 0.00 0.00 22.96 21 H. Củ Chi 15.92 15.51 15.72 16.60 22 H. Cần Giờ 11.70 12.74 14.12 15.61 23 H. Hóc Môn 13.56 14.45 15.66 16.28 24 H. Nhà Bè 6.78 6.96 7.23 7.48 Toaøn Tp.HCM 15.31 16.41 17.10 19.13 29 Veà theå thao thaønh tích cao, thaønh phoá nhöõng naêm qua cuõng ñaït ñöôïc moät soá thaønh töïu ñaùng keå. Chaúng haïn, töø thaùng 1/2004 ñeán ngaøy 15/12/2004, toång coäng Tp.HCM coù 38 moân ñaõ thi ñaáu ôû giaûi voâ ñòch quoác gia vaø voâ ñòch ñoàng ñoäi quoác gia vôùi toång soá huy chöông ñaït ñöôïc laø 380 huy chöông, trong ñoù, 149 Vaøng – 114 Baïc – 117 Ñoàng. Vôùi 18/38 moân ñaït haïng I, 9 moân ñaït haïng II, 3 moân ñaït haïng III, 7 moân ñaït töø haïng IV ñeán haïng 11 toaøn ñoaøn vaø chæ coù 1 moân khoâng ñaït huy chöông. Ngoaøi ra, coù theå keå ñeán laø chaát löôïng cô sôû haï taàng phuïc vuï TDTT cuûa Tp.HCM cuõng ngaøy moät ñöôïc naâng leân vôùi nhieàu cô sôû taäp luyeän TDTT ñaõ ñöôïc söûa chöõa vaø xaây döïng môùi. Ñaëc bieät, ñeå phuïc vuï toát cho SEA Games 22 (2003), nhieàu cô sôû taäp luyeän TDTT cuûa thaønh phoá ñaõ ñöôïc söûa chöõa, naâng caáp vaø hieän ñaïi hoùa nhö: nhaø thi ñaáu (NTÑ) Quaân khu 7, NTÑ quaän 4, NTÑ quaän Taân Bình, CLB Nguyeãn Du, Khu lieân hôïp theå thao Phuù Thoï… Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa Cuïc Thoáng keâ Tp.HCM, tính ñeán nay, thaønh phoá coù khoaûng 460 cô sôû taäp luyeän TDTT (goàm: beå bôi, saân boùng ñaù, nhaø taäp, …chöa keå ñeán coâng vieân). 4.1.1.3 Keá hoaïch phaùt trieån TDTT ñeán naêm 2010 Môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng phong traøo TDTT quaàn chuùng, goùp phaàn thöïc hieän thaéng lôïi caùc nhieäm vuï kinh teá xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, tröôùc heát laø goùp phaàn naâng cao söùc khoûe, reøn luyeän yù chí, giaùo duïc ñaïo ñöùc, nhaân caùch, loái soáng vaø naâng cao ñôøi soáng vaên hoùa, tinh thaàn cuûa nhaân daân, ñaåy luøi teä naïn xaõ hoäi. Thaønh phoá tieáp tuïc hoaøn chænh maïng löôùi cô sôû vaät chaát TDTT caùc caáp, ñaàu tö xaây döïng hoaøn chænh caùc SVÑ vaø caùc Trung taâm TDTT ñuû tieâu chuaån toå chöùc caùc hoaït ñoäng TDTT caáp quoác gia, khu vöïc. 30 Giöõ vöõng, naâng cao thaønh tích vaø tieáp tuïc phaùt trieån caùc moân theå thao thaønh tích cao cuûa thaønh phoá. Chuù troïng ñaøo taïo, boài döôõng ñoäi nguõ caùn boä, vaän ñoäng vieân vaø ñaûm baûo cheá ñoä ñaõi ngoä, khen thöôûng thích ñaùng cho caùc HLV, VÑV ñaït thaønh tích cao trong reøn luyeän, thi ñaáu. Ñaåy maïnh thöïc hieän moâ hình XHH caùc hoaït ñoäng TDTT, höôùng daãn thöïc hieän toát Nghò ñònh 73/CP cuûa Chính phuû veà chính saùch khuyeán khích, öu ñaõi ñoái vôùi coâng taùc XHH caùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc vaên hoùa, theå thao. 4.1.2 Quan ñieåm vaø keá hoaïch cuûa Nhaø nöôùc veà TDTT 4.1.2.1 Quan ñieåm cuûa Nhaø nöôùc veà TDTT Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta luoân xem con ngöôøi laø muïc ñích vaø laø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Suy cho cuøng, taát caû cuõng laø vì con ngöôøi vaø do con ngöôøi. ÔÛ ñaây, taùc giaû muoán ñeà caäp ñeán moät con ngöôøi ñöôïc phaùt trieån toaøn dieän treân caû caùc maët ñöùc - trí – theå - myõ. Neáu thieáu moät trong caùc maët treân thì khoâng theå laø “con ngöôøi toaøn dieän”. Baùc Hoà trong lôøi keâu goïi toaøn daân taäp theå duïc, ngöôøi töøng chæ cho thaáy raèng: “Giöõ gìn daân chuû, xaây döïng nöôùc nhaø, gaây ñôøi soáng môùi, vieäc gì cuõng caàn tôùi söùc khoûe môùi thaønh coâng” (1). Vì vaäy, phaùt trieån TDTT laø moät boä phaän quan troïng trong chính saùch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc nhaèm boài döôõng vaø phaùt huy nhaân toá con ngöôøi; goùp phaàn tích cöïc naâng cao söùc khoûe, theå löïc, giaùo duïc nhaân caùch, ñaïo ñöùc, loái soáng laønh maïnh, laøm phong phuù ñôøi soáng vaên hoùa, tinh thaàn cuûa ngöôøi daân, naâng cao naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi vaø söùc chieán ñaáu cuûa caùc löïc löôïng vuõ trang. Beân caïnh ñoù, quan ñieåm cuûa Nhaø nöôùc ta laø phaùt trieån TDTT phaûi ñaûm baûo tính daân toäc, truyeàn thoáng vaø nhaân daân; keát hôïp chaët cheõ phaùt trieån TDTT quaàn chuùng vôùi xaây döïng löïc löôïng vaän ñoäng vieân, naâng cao thaønh tích caùc moân theå thao. (1) Trích “Lôøi keâu goïi toaøn daân taäp theå duïc”- Hoà Chí Minh toaøn taäp - thaùng 3/1946. 31 Coù theå noùi, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta luoân quan taâm ñeán vieäc ñaàu tö vaø phaùt trieån TDTT. Ñieàu ñoù theå hieän roõ qua nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong lónh vöïc TDTT nhöõng naêm qua vaø qua keá hoaïch phaùt trieån TDTT ñeán naêm 2010. 4.1.2.2 Keá hoaïch phaùt trieån TDTT ñeán naêm 2010 Trong quyeát ñònh soá 57/2002/QÑ – TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû ñaõ xaùc ñònh phöông höôùng phaùt trieån TDTT cuûa nöôùc ta ñeán naêm 2010 laø soá ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT phaûi ñaït ñöôïc töø 18% - 20% daân soá. Treân cô sôû ñoù, vaên kieän ÑH Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX chæ roõ keá hoaïch phaùt trieån TDTT caû nöôùc 2001-2010 nhö sau: Moät laø, ñaåy maïnh hoïat ñoäng theå duïc theå thao, naâng cao theå traïng vaø taàm voùc ngöôøi Vieät Nam. Phaùt trieån phong traøo theå duïc, theå thao quaàn chuùng vôùi maïng löôùi cô sôû roäng khaép. Ñaøo taïo, boài döôõng ñoäi nguõ vaän ñoäng vieân theå thao thaønh tích cao, ñöa theå thao Vieät Nam leân trình ñoä chung trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ vaø coù vò trí cao trong nhieàu boä moân. Hai laø, ñaåy maïnh xaõ hoäi hoùa, khuyeán khích nhaân daân vaø caùc toå chöùc tham gia thieát thöïc, coù hieäu quaû caùc hoïat ñoäng TDTT. Khuyeán khích caùc doanh nghieäp ñaàu tö vaø baûo trôï caùc hoaït ñoäng TDTT. Phaùt trieån thò tröôøng saûn phaåm vaø dòch vuï TDTT phong phuù, laønh maïnh. Ba laø, ñaàu tö xaây döïng Trung taâm theå thao quoác gia vaø Trung taâm ñaøo taïo theå thao ngang taàm khu vöïc. Môû roäng giao löu theå thao quoác teá. Tröôùc khi ñi vaøo phaân tích thöïc traïng chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng theå duïc theå thao ôû Tp.HCM, chuùng ta tìm hieåu vaø ñaùnh giaù sô boä tình traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay. 32 4.1.3 Tình traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay Theo baùo caùo keát quaû Döï aùn chöông trình khoa hoïc “Ñieàu tra ñaùnh giaù tình traïng theå chaát vaø xaây döïng heä thoáng tieâu chuaån theå löïc chung cuûa ngöôøi Vieät Nam giai ñoaïn II, töø 21 ñeán 60 tuoåi“, 2005 do GS.TS. Döông Nghieäp Chí laøm Chuû nhieäm Döï aùn, ñaõ ñöa ra moät soá ñaùnh giaù veà tình traïng theå chaát chung cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay thoâng qua hai chæ tieâu cô baûn laø chieàu cao vaø caân naëng. 4.1.3.1 Ñoái vôùi nam trong ñoä tuoåi lao ñoäng ÔÛ ñaây, ñoä tuoåi lao ñoäng ñöôïc choïn ñeå nghieân cöùu ôû Döï aùn treân laø töø 21 ñeán 60 tuoåi. o Veà chieàu cao: Chieàu cao trung bình cuûa nam laø töø 1m62 ñeán 1m64. Trong ñoù, lao ñoäng noâng nghieäp coù chieàu cao trung bình thaáp nhaát (1m62,31cm) ngöôïc laïi lao ñoäng trí oùc laïi coù chieàu cao trung bình cao nhaát (~ 1m64). Tuy nhieân, nhìn chung khoâng coù söï khaùc bieät lôùn giöõa caùc ñoái töôïng lao ñoäng. o Veà caân naëng: ôû ñoái töôïng lao ñoäng trí oùc coù troïng löôïng naëng nhaát sau ñoù ñeán lao ñoäng coâng nghieäp vaø lao ñoäng noâng nghieäp. Caân naëng ôû ñoái töôïng lao ñoäng noâng nghieäp vaø coâng nghieäp oån ñònh, ít bieán ñoåi. Tuy nhieân, ôû ñoái töôïng lao ñoäng trí oùc coù söï gia taêng cuøng vôùi ñoä tuoåi, coù theå do ngöôøi lao ñoäng trí oùc ít vaän ñoäng hôn so vôùi ngöôøi lao ñoäng chaân tay (xem baûng 4.3, xem chi tieát ôû phuï luïc 7). Baûng 4.3: Chieàu cao – caân naëng trung bình cuûa lao ñoäng nam töø 21-60 tuoåi Lao ñoäng noâng nghieäp Lao ñoäng coâng nghieäp Lao ñoäng trí oùc Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) 162.31 54.58 163.73 56.39 163.90 57.29 33 Nguoàn: “Ñieàu tra ñaùnh giaù tình traïng theå chaát vaø xaây döïng heä thoáng tieâu chuaån theå löïc chung cuûa ngöôøi Vieät Nam giai ñoaïn II, töø 21 ñeán 60 tuoåi“ 4.1.3.2 Ñoái vôùi nöõ trong ñoä tuoåi lao ñoäng Ñoái vôùi lao ñoäng nöõ, lao ñoäng coâng nghieäp vaø lao ñoäng trí oùc chæ ñieàu tra trong löùa tuoåi töø 21 ñeán 55 tuoåi (tuoåi nghæ höu ñoái vôùi nöõ). Lao ñoäng noâng nghieäp vaãn ñieàu tra, nghieân cöùu ñeán tuoåi 60. o Veà chieàu cao: Chieàu cao trung bình cuûa nöõ laø töø 1m52,96cm ñeán 1m54,19cm. Töông töï nhö ñoái vôùi nam, lao ñoäng noâng nghieäp coù chieàu cao trung bình thaáp nhaát (1m52,96cm) ngöôïc laïi lao ñoäng trí oùc laïi coù chieàu cao trung bình cao nhaát (1m54,19cm). Vaø cuõng khoâng coù söï khaùc bieät lôùn giöõa caùc ñoái töôïng lao ñoäng. o Veà caân naëng: töông töï nhö ñoái vôùi tröôøng hôïp nam. Caân naëng trung bình ñoái vôùi lao ñoäng trí oùc töông ñoái cao (gaàn 50 kg) (xem baûng 4.4, xem chi tieát ôû phuï luïc7). Baûng 4.4: Chieàu cao – caân naëng trung bình cuûa lao ñoäng nöõ töø 21-60 tuoåi Lao ñoäng noâng nghieäp Lao ñoäng coâng nghieäp Lao ñoäng trí oùc Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) Chieàu cao (cm) Caân naëng (kg) 152.96 48.00 152.96 48.08 154.19 49.83 Nguoàn: “Ñieàu tra ñaùnh giaù tình traïng theå chaát vaø xaây döïng heä thoáng tieâu chuaån theå löïc chung cuûa ngöôøi Vieät Nam giai ñoaïn II, töø 21 ñeán 60 tuoåi“ Ngoaøi ra, trong moät nghieân cöùu töông töï cho ñoä tuoåi töø 6-20 tuoåi (1995) cho keát quaû so saùnh vôùi ngöôøi daân Quaûng Taây Trung Quoác ôû cuøng ñoä tuoåi thì chieàu cao ngöôøi Vieät Nam trung bình thaáp hôn töø 4 -5 cm, trong khi veà caân naëng thì laïi khoâng coù söï khaùc bieät lôùn. Töø caùc keát quaû treân cho thaáy, tình traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay coøn raát khieâm toán. Chính vì thöïc traïng naøy maø noù laøm haïn cheá thaønh tích theå 34 thao ñænh cao, naêng suaát lao ñoäng vaø söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi noùi chung. Vì vaäy, vaán ñeà caûi taïo noøi gioáng cuõng laø moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng cuûa Nhaø nöôùc vaø nhaân daân Vieät Nam hieän nay, ñieàu maø ñaát nöôùc Nhaät Baûn ñaõ thöïc hieäân tröôùc chuùng ta xaáp xæ nöûa theá kyû vaø ñaõ raát thaønh coâng. 4.2 Tình hình taäp luyeän TDTT ôû TP.HCM qua caùc con soá ñieàu tra 4.2.1 Thu nhaäp vaø chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT cuûa caùc hoä gia ñình ôû Tp.HCM Keát quaû ñieàu tra cho thaáy, vôùi thu nhaäp trung bình haøng thaùng cuûa caùc thaønh vieân trong caùc hoä ñöôïc ñieàu tra laø 1.498.970ñoàng/ngöôøi thì chi tieâu trung bình cuûa hoï laø 105.280 ñoàng/thaùng cho caùc hoaït ñoäng theå thao (dòch vuï vaø haøng hoùa theå thao), chieám 7,02% thu nhaäp. Coù theå thaáy chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT chæ chieám moät tyû troïng nhoû trong toång thu nhaäp cuûa ngöôøi daân, ñieàu naøy lyù giaûi moät phaàn vì sao thò tröôøng haøng hoùa TDTT (haøng hoùa höõu hình laãn voâ hình) ôû Thaønh phoá chöa thaät söï phaùt trieån ñuùng möùc (xem baûng 4.5). Do ñoù, vieäc tìm hieåu nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT seõ laø cô sôû quan troïng ñeå hình thaønh caùc giaûi phaùp kích caàu veà haøng hoùa TDTT. Baûng 4.5: Thu nhaäp vaø chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT ôû TP.HCM Ñôn vò tính: ñoàng Thu nhaäp trung bình/ ngöôøi Chi tieâu trung bình/ngöôøi TB thaùng TB naêm TB thaùng TB naêm 1.498.970 17.987.640 105.280 1.263.360 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Veà Döï ñònh chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT trong naêm 2005, baûng 4.6 cho thaáy khoâng coù hoä gia ñình naøo coù döï tính giaûm chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT trong naêm 2005; song coù ñeán 23 hoä chieám 30,26% döï tính khoâng taêng chi tieâu, phaàn coøn laïi ñeàu coù döï tính taêng, tuy nhieân, möùc ñoä taêng coù khaùc nhau. Phaàn lôùn döï ñònh taêng theâm toái ña laø 20% möùc chi tieâu naêm 2004, chieám hôn 40%. Keá tieáp, laø döï 35 ñònh taêng toái ña 40% möùc chi naêm tröôùc (gaàn 16%). Ñaëc bieät, chæ coù 1 tröôøng hôïp döï ñònh chi taêng gaàn gaáp ñoâi (90%). Soá hoä coù döï ñònh taêng töø 40% ñeán 80% raát ít, chæ coù 8 hoä, chieám 10,53% (Baûng 4.6) . Baûng 4.6: Döï ñònh möùc taêng chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT naêm 2005 Döï ñònh möùc taêng Soá yù kieán Tyû leä phaàn traêm 0% 23 30,26% 0% < x <=20% 32 42,10% 20% < x <=40 12 15.79% 40% < x <=60 5 6.58% 60% < x <=80 3 3,95% 80% < x <=100 1 1,32% Toång coäng 76 100% Möùc taêng trung bình 18,29% Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ghi chuù: - x laø phaàn traêm chi tieâu döï ñònh taêng theâm trong naêm 2005 - Laáy yù kieán ñaïi dieän cuûa 76 hoä coù ngöôøi TLTX TDTT Töø keát quaû ñieàu tra treân, coù theå nhaän thaáy nhu caàu tieâu thuï haøng hoùa TDTT (haøng hoùa TDTT theo nghóa roäng) coù xu höôùng ngaøy moät taêng, möùc döï ñònh taêng chi tieâu cho naêm 2005 trung bình laø 18,29% so vôùi möùc chi naêm 2004. Tuy nhieân, ñaây chæ laø möùc taêng danh nghóa vì chöa loaïi tröø yeáu toá taêng giaù. Song, con soá naøy cuõng phaàn naøo cho thaáy ngöôøi daân coù xu höôùng ngaøy caøng tham gia vaø chi tieâu nhieàu hôn cho caùc hoaït ñoäng TDTT. 4.2.2 Soá ngöôøi TLTX TDTT vaø lyù do tham gia hoaëc khoâng tham gia taäp luyeän TDTT 4.2.2.1 Soá ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT Soá lieäu ñieàu tra maãu (n=100) cuõng cho keát quaû töông töï vôùi soá lieäu cuûa Sôû TDTT Tp.HCM toång hôïp (ñaõ ñöôïc phaân tích ôû treân). Caùc quaän 1, 3, 5 cuõng coù tyû leä ngöôøi taäp luyeän TDTT cao nhaát nhö: quaän 1 laø 37,2%, quaän 3 vaø quaän 5 ñeàu laø 36 32,6%. Trong khi ñoù, quaän 2 vaø quaän 9 soá ngöôøi taäp luyeän thaáp nhaát vôùi caùc con soá töông öùng laø 19,1% vaø 18,8%. Tyû leä chung cho 10 quaän ñöôïc khaûo saùt laø 26%. Nhö vaäy, caùc con soá ñieàu tra coù phaàn khaû quan hôn so vôùi soá lieäu cuûa Sôû TDTT TP.HCM, song noù vaãn phuø hôïp, ñuùng vôùi caùc khuynh höôùng ñaõ ñöôïc phaân tích ôû treân.(Baûng 4.7) Baûng 4.7: Soá ngöôøi TLTX TDTT theo quaän,2003-04 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Quaän Soá hoä ñieàu tra Toång soá ngöôøi trong caùc hoä Soá ngöôøi TLTX Tyû leä (%) Quaän 1 10 43 16 37.2 Quaän 2 10 47 9 19.1 Quaän 3 10 43 14 32.6 Quaän 4 10 45 12 26.7 Quaän 5 10 46 15 32.6 Quaän 6 10 45 10 22.2 Quaän 9 10 48 9 18.8 Quaän 10 10 44 9 20.5 Quaän BT 10 46 11 23.9 Quaän PN 10 45 13 28.9 Toång coäng 100 452 118 26.0 4.2.2.2 Lyù do tham gia vaø khoâng tham gia taäp luyeän TDTT Ngöôøi daân thaønh phoá coù nhieàu lyù do ñeå tham gia hay khoâng tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao. Tröôùc heát laø nhöõng lyù do ñeå ngöôøi daân tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng theå duïc theå thao. ¾ Veà lyù do tham gia taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT Trong soá 100 hoä ñöôïc phoûng vaán thì coù 76 hoä traû lôøi laø coù ngöôøi tham gia taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân. Trong ñoù, 71,05% yù kieán cho raèng lyù do taäp luyeän theå 37 duïc theå thao laø ñeå reøn luyeän söùc khoûe; 55,26% laáy lyù do laø ñeå giao löu baïn beø vaø 44,74% taäp theå thao ñeå tinh thaàn ñöôïc thoaûi maùi, saûng khoaûi. Ngoaøi caùc lyù do chuû yeáu treân thì 13,16% taäp TDTT laø do thoùi quen; 9,21% laø do ham thích vaø 7,89% laø do nhöõng nguyeân nhaân khaùc (Baûng 4.8). Baûng 4.8: Lyù do TLTX TDTT theo yù kieán cuûa ngöôøi daân STT Lyù do TLTX TDTT Soá hoä coù ngöôøi TLTX YÙ kieán ngöôøi daân Tyû leä (%) 1 Reøn luyeän söùc khoûe 76 54 71.05 2 Giao löu baïn beø 76 42 55.26 3 Ñeå tinh thaàn saûng khoùai 76 34 44.74 4 Thoùi quen 76 10 13.16 5 Ham thích 76 7 9.21 6 Khaùc 76 6 7.89 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ghi chuù: Moät hoä coù theå ñoàng thôøi ñöa ra nhieàu yù kieán. Cuõng qua ñieàu tra, vieäc nhaän ñònh vai troø cuûa TDTT ñoái vôùi söùc khoûe cuûa con ngöôøi cho keát quaû laø: 13% cho raèng TDTT raát toát ñoái vôùi söùc khoûe; 75% cho raèng toát; chæ coù 7% cho laø bình thöôøng vaø 5% chöa quan taâm ñeán vieäc aûnh höôûng cuûa TDTT ñoái vôùi söùc khoûe (Hình 4.2). Nhö vaäy, haàu heát ngöôøi daân ñeàu nhaän thaáy vieäc taäp luyeän theå duïc theå thao laø toát cho söùc khoûe, tinh thaàn vaø laø cô hoäi toát ñeå giao löu, gaëp gôõ baïn beø. Tuy nhieân, khoâng phaûi ai cuõng tham gia taäp luyeän TDTT. Trong 100 hoä ñieàu tra thì coù ñeán 24 hoä khoâng coù ngöôøi tham gia taäp luyeän TDTT vaø chæ coù 118/452 ngöôøi ñöôïc ñieàu tra laø coù tham gia (soá khoâng tham gia coøn laïi laø raát lôùn ~74%). Caâu hoûi ñaët ra laø vì sao hoï khoâng tham gia taäp luyeän TDTT? 38 Hình 4.2: Nhaän ñònh vai troø cuûa TDTT ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi Toát, 75% Bình thöôøng, 7% Chöa quan taâm, 5% Raát toát, 13% Toát Raát toát Bình Chöa quan taâm Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra ¾ Veà lyù do khoâng tham gia taäp luyeän TDTT Töông töï nhö caùc lyù do tham gia taäp luyeän TDTT, ngöôøi daân cuõng coù nhieàu lyù do khoâng tham gia taäp luyeän TDTT. Qua soá lieäu ñieàu tra, coù 24/100 hoä ñieàu tra khoâng coù ngöôøi tham gia taäp luyeän TDTT vôùi ña lyù do chuû yeáu laø khoâng coù nhieàu thôøi gian raõnh roãi (52%); 47% thì cho laø chi phí tham gia (nhö thueâ HLV, saân baõi, quaàn aùo, aên uoáng, ñi laïi,…) quaù cao so vôùi thu nhaäp giôùi haïn cuûa hoï; soá khaùc thì laáy lyù do nhaø ôû xa nôi taäp luyeän. Ngoaøi ra, coù ñeán 22% yù kieán cho laø chöa caàn thieát; 13% yù kieán khaùc laïi neâu nguyeân nhaân khoâng taäp luyeän TDTT laø do khoâng laøm sieâng (do phaûi daäy sôùm, ñi taäp xa hoaëc ngaïi taäp do khoâng coù ngöôøi quen taäp cuøng,…) vaø 9% laø caùc lyù do khaùc. Keát quaû ñieàu tra cho thaáy, vaán ñeà thôøi gian raûnh roãi cuûa ngöôøi daân, chi phí, ñieàu kieän cuõng nhö vò trí cuûa saân baõi taäp luyeän laø nhöõng vaán ñeà quan troïng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán quyeát ñònh tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao cuûa ngöôøi daân (Baûng 4.9). 39 Baûng 4.9: Lyù do khoâng tham gia taäp luyeän TDTT STT Lyù do khoâng taäp luyeän Yù kieán ngöôøi daân TP.HCM 1 - Ít thôøi gian raûnh roãi 52% 2 - Chi phí tham gia cao 47% 3 - Xa nôi taäp luyeän TDTT (Nhaø vaên hoùa, trung taâm TDTT, CLB,…) 32% 4 - Thaáy chöa caàn thieát 22% 5 - Khoâng laøm sieâng 13% 6 - Khaùc 9% Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ghi chuù: Moät ngöôøi coù theå coù nhieàu lyù do khoâng tham gia taäp luyeän TDTT 4.2.3 Ñoái töôïng vaø ñòa ñieåm taäp luyeän TDTT 4.2.3.1 Ñoái töôïng taäp luyeän TDTT Tuy nhieân, vieäc tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao coøn chòu aûnh höôûng bôûi nhieàu nhaân toá khaùc, maø moät trong nhöõng nhaân toá ñoù laø ñoái töôïng tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao. Soá lieäu ñieàu tra cho thaáy, trong soá 118 ngöôøi tham gia TLTX TDTT coù 19 ngöôøi laø doanh nhaân, 31 ngöôøi laø caùn boä – coâng nhaân vieân chöùc (CB-CNVC), 25 ngöôøi laø lao ñoäng phoå thoâng vaø 43 ngöôøi giaø vaø treû em. Coù theå thaáy, ngöôøi giaø vaø treû em chieám tyû leä cao nhaát trong soá ngöôøi daân TLTX TDTT (36,44%) (do ngöôøi giaø coù yù thöùc baûo veä söùc khoûe vaø thôøi gian raûnh roãi nhieàu hôn, coøn treû em thì laïi ñöôïc boá meï quan taâm vaø taïo ñieàu kieän taäp luyeän TDTT). Beân caïnh ñoù, do ngaøy caøng coù nhieàu cô quan, ñôn vò phaùt trieån phong traøo TDTT cuõng nhö taïo ñieàu kieän ñeå CB - CNVC taäp luyeän theå thao reøn luyeän söùc khoûe (nhö: taäp theå thao sau giôø laøm vieäc hoaëc cuoái tuaàn, toå chöùc hoäi thao, thi ñaáu theå thao giao löu giöõa caùc cô quan,…) neân soá ngöôøi taäp luyeän theå thao thuoäc ñoái töôïng CB – CNVC ngaøy caøng lôùn (chieám 26,27%). Doanh nhaân chieám tyû troïng thaáp nhaát do tyû leä 40 doanh nhaân trong xaõ hoäi coøn nhoû so vôùi cô caáu caùc ngaønh ngheà khaùc. (Xem baûng 4.10) Baûng 4.10: Ñoái töôïng tham gia taäp luyeän TDTT Ñoái töôïng Soá löôïng ñieàu tra Soá TLTX Soá TLTX/soá löôïng ñieàu tra Soá TLTX/Toång soá TLTX Doanh nhaân 31 19 61,29% 16,10% CB-CNVC 121 31 25,62% 26,27% Lao ñoäng phoå thoâng 142 25 17,61% 21,19% Ngöôøi giaø vaø treû em 158 43 27,22% 36,44% Toång coäng 452 118 - 100% Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Tuy nhieân, neáu xeùt ôû töøng ñoái töôïng taäp luyeän thì coù ñeán 61,29% doanh nhaân tham gia taäp luyeän TDTT. Ñaây laø moät tyû leä khaù cao, con soá naøy ôû caùc ñoái töôïng khaùc thaáp hôn nhieàu nhö: CB – CNVC laø 25,62%, ngöôøi giaø vaø treû em laø 27,22% vaø chæ coù 17,61% lao ñoäng phoå thoâng coù tham gia taäp luyeän TDTT. ÔÛ ñaây, taïm nhaän xeùt laø vôùi nhöõng ñoái töôïng lao ñoäng caøng phöùc taïp (ñoøi hoûi trình ñoä cao vaø thu nhaäp cao töông xöùng) thì tyû leä tham gia taäp luyeän TDTT caøng cao. 4.2.3.1 Ñòa ñieåm taäp luyeän TDTT Hieän nay, treân ñòa baøn thaønh phoá coù nhieàu ñòa ñieåm ñeå ngöôøi daân löïa choïn taäp luyeän TDTT nhö: caùc Trung taâm TDTT, coâng vieân, caùc caâu laïc boä (CLB), nhaø vaên hoùa, saân vaän ñoäng,…thaäm chí coù theå taäp taïi nhaø (Hình 4.3). Song caùc trung taâm TDTT, CLB, coâng vieân laø nhöõng nôi maø ngöôøi daân löïa choïn ñeå taäp luyeän theå duïc theå thao nhaát. Coù ñeán 28,3% ngöôøi daân thöôøng ñeán taäp ôû caùc Trung taâm TDTT/CLB, chuû yeáu laø taäp caùc moân nhö: bôi, caàu loâng, Tenis, boùng baøn,… ;26,8% taäp ôû coâng vieân, chuû yeáu laø caùc moân nhö: ñi boä theå thao, caàu loâng, chôi côø,….Qua ñieàu tra, sôû dó ngöôøi daân raát thích taäp ôû coâng vieân laø do khoâng khí ôû ñoù trong laønh, chi phí thaáp (thöôøng chæ toán tieàn göûi xe) vaø ñöôïc gaëp gôõ nhieàu ngöôøi. 41 Hình 4.3: Nhöõng ñòa ñieåm taäp tuyeän TDTT cuûa ngöôøi daân Tp. HCM Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Tr un g ta âm T D TT / C LB C oân g vi eân Sa ân va än ño äng N ha ø v aên h oùa C ô qu an Ta ïi nh aø Khaùc 28.3% 26.8% 17.4% 11.5% 5.1% 3.2% 0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0% 30.0% 1 1 2 3 4 5 6 7 7.7% Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ngöôøi daân cuõng ñeán taäp theå thao ôû caùc Saân vaän ñoäng vaø Nhaø vaên hoùa trong thaønh phoá nhöng ít hôn so vôùi caùc Trung taâm TDTT/CLB vaø coâng vieân. Ñoái vôùi Saân vaän ñoäng, tuy ñieàu kieän taäp luyeän töông ñoái toát nhöng chuû yeáu duøng cho vieäc toå chöùc caùc giaûi ñaáu neân ñieàu kieän tieáp caän ñeå taäp luyeän cho ngöôøi daân thöôøng haïn cheá hôn neân chæ coù 17,4% ngöôøi daân taäp luyeän theå thao ôû ñaây. Ñoái vôùi Nhaø vaên hoùa, con soá khieâm toán hôn (11,5%), ñieàu naøy deã lyù giaûi do Nhaø vaên hoùa laø nôi ngöôøi daân coù theå ñeán ñeå hoaït ñoäng caùc loaïi hình vaên hoùa khaùc nhau vaø TDTT chæ laø moät trong nhöõng noäi dung sinh hoaït ñoù. Do khoâng chuyeân vaø haïn cheá veà saân baõi neân khoâng thu huùt vaø phuïc vuï ñöôïc nhieàu ngöôøi ñeán taäp. Hieän nay, ngoaøi nhöõng nôi taäp coâng coäng, nhieàu doanh nhaân vaø CB-CNVC coøn coù söï löïa choïn khaùc laø taäp ôû cô quan. Do gaàn ñaây, phong traøo taäp luyeän TDTT ôû caùc cô quan, xí nghieäp khaù phaùt trieån neân böôùc ñaàu ñaõ coù 7,7% taäp ôû cô quan. Haàu heát ñeàu cho raèng tuy ñieàu kieän taäp luyeän coøn chöa toát song taäp ôû cô quan raát 42 vui, tinh thaàn saûng khoaùi hôn, ñoàng thôøi giuùp cho moái quan heä giöõa nhaân vieân vôùi nhaân vieân vaø giöõa nhaân vieân vôùi laõnh ñaïo gaàn guõi vaø thaân thieän hôn. Coù 5,1% traû lôøi laø taäp ôû nhaø, chuû yeáu laø caùc gia ñình coù ñieàu kieän veà kinh teá nhöng coù ít thôøi gian raûnh hoaëc ngaïi ñeán caùc nôi coâng coäng ñeå taäp luyeän löïa choïn. Hoï thöôøng töï trang bò moät hoaëc moät soá duïng cuï, maùy taäp theå duïc ñeå töï taäp ôû nhaø. Ngoaøi ra, moät soá ít khaùc (3,2%) taäp ôû nôi khaùc nhö: baõi ñaát troáng gaàn nhaø, væa heø roäng,… Töø caùc keát quaû ñieàu tra veà nôi taäp luyeän cuûa ngöôøi daân thaønh phoá treân, coù theå thaáy ñeå thu huùt vaø khuyeán khích ngöôøi daân taäp theå thao, naâng cao söùc khoûe, tình traïng theå chaát thì caàn phaûi môû roäng, xaây döïng theâm caùc coâng vieân, caùc caâu laïc boä vaø caùc trung taâm taäp luyeän TDTT. Ngoøai ra, caàn ñaåy maïnh hôn nöõa phong traøo taäp luyeän theå thao ôû caùc cô quan, xí nghieäp baèng caùch tuyeân truyeàn veà lôïi ích cuûa vieäc taäp luyeän TDTT vaø thöôøng xuyeân toå chöùc caùc hoäi thao, caùc traän ñaáu giao höõu theå thao trong töøng ngaønh, giöõa caùc ngaønh, theo ñôn vò haønh chính,.v.v… taïo theâm ñoäng löïc maïnh meõ ñeå CB – CNVC vaø caû caùc doanh nghieäp haêng haùi tham gia. 4.2.4 Caùc moân theå thao, thôøi gian vaø möùc ñoä tham gia 4.2.4.1 Caùc moân theå thao Ngöôøi daân chuû yeáu tham gia taäp luyeän caùc moân theå duïc theå thao mang tính phoå bieán cao nhö: ñi boä (37%), caàu loâng (18%), bôi loäi (12%), boùng baøn (10%). Caùc moân theå thao naøy mang tính caù nhaân cao, deã tham gia, chi phí taäp luyeän töông ñoái thaáp neân phuø hôïp cho ñaïi boä phaän ngöôøi daân tham gia nhaát laø moân ñi boä theå thao. Rieâng caùc moân nhö boùng ñaù, tenis thu huùt soá ngöôøi taäp luyeän ít hôn. Boùng ñaù chæ chieám 4%, do moân theå thao naøy ñoøi hoûi saân taäp roäng lôùn, ñoâng ngöôøi taäp cuøng luùc vaø chi phí tham gia cao (thueâ saân, troïng taøi, trang phuïc taäp luyeän,…). Töông töï vôùi moân Tenis, ñaây ñöôïc xem laø moân theå thao cuûa “con nhaø giaøu” bôûi chi phí moãi laàn 43 taäp cao, chöa keå ñeán trang phuïc vaø duïng cuï taäp luyeän ñaéc ñoû neân soá ngöôøi tham gia vaãn coøn khieâm toán (8%) (Hình 4.4). Hình 4.4: Bôi loäi, 12% Boùng baøn, 10% Caàu Loâng, 18% Tenis, 8% Boùng ñaù, 4% Khaùc, 11% Ñi boä, 37% Tyû leä tham gia caùc moân theå thao Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra 4.2.4.2 Thôøi gian taäp luyeän Baûng 4.11 cho thaáy, möùc ñoä thöôøng xuyeân tham gia cuõng khaùc nhau, chæ coù 12 ngöôøi (10,17%) laø taäp luyeän haøng ngaøy vaø 25 ngöôøi (21,19%) laø taäp töø 4-6 ngaøy trong tuaàn (töông ñöông 16 – 24 ngaøy trong thaùng). Coøn laïi ña phaàn (68,64%) ngöôøi daân taäp TDTT trung bình töø 1-3 ngaøy trong tuaàn. Baûng 4.11: Möùc ñoä taäp luyeän TDTT cuûa ngöôøi daân TP.HCM Möùc thöôøng xuyeân tham gia Soá ngöôøi TLTX (ngöôøi) Tyû leä (%) 1. Haøng ngaøy 12 10,17 2. 1 - 3 ngaøy trong tuaàn 81 68,64 3. 4 - 6 ngaøy trong tuaàn 25 21,19 Toång coäng 118 100 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ña phaàn nhöõng ngöôøi taäp theå thao thöôøng xuyeân (haøng ngaøy hoaëc töø 4-6 ngaøy/ tuaàn) laø ngöôøi giaø, treû em vaø moät phaàn nhoû caùc ñoái töôïng khaùc (nhö lao ñoäng 44 phoå thoâng) do caùc ñoái töôïng naøy töông ñoái coù nhieàu thôøi gian vaø haêng haùi tham gia hôn caû. Coøn ñoái vôùi ñoái töôïng laø doanh nhaân vaø CB – CNVC thì ña soá taäp töø 1-3 ngaøy/ tuaàn. Vì ñoái töôïng naøy coù ít thôøi gian raûnh roãi hôn, ñoàng thôøi ngoaøi thôøi gian tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT hoï coøn daønh thôøi gian cho caùc hoaït ñoäng giaûi trí vaø sinh hoaït khaùc. 4.2.4.3 Möùc ñoä tham gia Xeùt veà möùc ñoä tham gia, theo keát quaû ñieàu tra, coù ñeán 77,96% laø ôû trình ñoä nghieäp dö (92/118 ngöôøi) vaø chæ coù 17,8% laø ôû trình ñoä baùn chuyeân nghieäp vaø phaàn raát nhoû coøn laïi (4,24%) laø chôi ôû möùc ñoä chuyeân nghieäp. Cho thaáy, chuû yeáu vieäc tham gia taäp luyeän TDTT laø ñeå reøn luyeän söùc khoûe, giao löu baïn beø,… chöù khoâng phaûi chuû yeáu laø ñeå tham gia thi ñaáu giaønh huy chöông (xem baûng 4.12). Baûng 4.12: Möùc ñoä tham gia TDTT cuûa ngöôøi daân TP.HCM Möùc ñoä chuyeân nghieäp Soá ngöôøi TLTX (ngöôøi) Tyû leä (%) 1. Chuyeân nghieäp 5 4.24 2. Baùn chuyeân nghieäp 21 17.80 3. Nghieäp dö 92 77.96 Toång coäng 118 100 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Vì vaäy, khi xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån TDTT thì caùc cô quan höõu quan caàn phaân loaïi roõ raøng caùc ñoái töôïng vaø möùc ñoä tham gia (chuyeân nghieäp, baùn chuyeân nghieäp hay nghieäp dö) ñeå ñaàu tö phaùt trieån cho phuø hôïp vaø mang laïi keát quaû cao. Chaúng haïn, neáu muoán naâng cao theå chaát ngöôøi daân thaønh phoá thì phaûi ñaàu tö phaùt trieån theå thao quaàn chuùng (chuû yeáu ñoái töôïng tham gia ôû daïng nghieäp dö), coøn neáu muoán naâng cao thaønh tích theå thao cuûa thaønh phoá thì taäp trung ñaàu tö cho ñoái töôïng taäp luyeän chuyeân nghieäp vaø baùn chuyeân nghieäp. 45 4.2.5 YÙ kieán cuûa ngöôøi daân veà nhöõng ñieàu chöa haøi loøng khi tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT Keát quaû ñieàu tra theå hieän trong baûng 4.13 cho thaáy, ngöôøi daân coøn gaëp phaûi nhieàu vaán ñeà khoù khaên vaø trôû ngaïi khieán ngöôøi daân vaãn coøn chöa haøi loøng khi tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT. Trong soá nhöõng trôû ngaïi naøy laø tình traïng thieáu huaán luyeän vieân trong moät soá moân theå thao nhö boùng ñaù, caàu loâng, boùng baøn, tenis,… chieám 52% soá yù kieán traû lôøi. Ña phaàn ngöôøi daân töï taäp neân vieäc taäp luyeän chöa mang laïi hieäu quaû cao, ñoâi khi coøn bò phaûn taùc duïng do taäp khoâng ñuùng phöông phaùp, sai ñoäng taùc hoaëc quaù söùc,…. Coù 38% yù kieán khaùc phaøn naøn veà chaát löôïng caùc dòch vuï taïi cô sôû taäp luyeän keùm, vaø chöa phaùt trieån nhö: giöõ xe, nhaø veä sinh, dòch vuï cho thueâ möôùn duïng cuï, dòch vuï phuïc hoài söùc khoûe, dòch vuï aên uoáng,… Baûng 4.13: Nhöõng ñieàu chöa haøi loøng khi tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT STT Nhöõng ñieàu chöa haøi loøng Soá yù kieán traû lôøi (%) 1 Chi phí saân baõi coøn cao 30% 2 Khoù khaên trong vieäc söû duïng saân baõi 28% 3 Cô sôû haï taàng saân baõi keùm 17% 4 Dòch vuï taïi cô sôû keùm 38% 5 Chi phí cho moãi laàn tham gia lôùn (ñi laïi, aên uoáng, ….) 14% 6 Thieáu huaán luyeän vieân 52%. Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Ghi chuù: moät ngöôøi coù theå cuøng luùc cho nhieàu yù kieán khaùc nhau. Ngoaøi ra, 30% soá ngöôøi ñöôïc hoûi cho laø chi phí thueâ möôùn saân baõi moät soá moân theå thao coøn cao nhö: Tenis, boùng ñaù, caàu loâng,,.. vaø 14% khaùc cho laø caùc chi phí cho moãi laàn tham gia lôùn (chi phí aên uoáng, ñi laïi, thueâ möôùn saân baõi,…). Do ñoù, 28% ngöôøi daân cho laø khoù tieáp caän vaø söû duïng saân baõi. Nhieàu yù kieán cho raèng neáu caùc chi phí naøy giaûm xuoáng vaø hôïp lyù hôn thì seõ coù theâm nhieàu ngöôøi daân tham gia 46 taäp theå thao hôn vaø vieäc taäp luyeän seõ thöôøng xuyeân hôn. Moät haïn cheá khaùc laø cô sôû haï taàng phuïc vuï theå thao nhieàu nôi coøn keùm vaø thieáu an toaøn trong taäp luyeän TDTT (maët saân quaù cöùng, thieáu aùnh saùng, ít ñoä baùm deã gaây trôït teù,…). 4.2.6 Kieán nghò cuûa ngöôøi daân TP.HCM veà caùc giaûi phaùp khuyeán khích vieäc tham gia taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT Döïa treân thöïc teá tham gia luyeän taäp TDTT, ngöôøi daân ñaõ ñöa ra nhieàu kieán nghò maø trong soá ñoù nhieàu kieán nghò raát ñaùng quan taâm, caân nhaéc (Baûng 4.14). 70% ngöôøi daân cho raèng neân giaûm bôùt chi phí taäp luyeän, nhaát laø ñoái vôùi caùc caù nhaân, hoä gia ñình tham gia thöôøng xuyeân (ít nhaát 3 laàn/ tuaàn) thì kieán nghò naøy chieám ña soá (>80%). Kieán nghò neân xaây döïng theâm nôi taäp luyeän TDTT cuõng chieám tyû leä lôùn (67%). Hoï cho raèng caùc ñòa ñieåm ñeå taäp luyeän theå thao hieän taïi chöa ñuû ñeå ñaùp öùng nhu caàu taäp luyeän cuûa ngöôøi daân caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng, chöa keå nhieàu khu daân cö coù ít, thaäm chí khoâng coù nôi thuaän lôïi ñeå ngöôøi daân taäp TDTT (muoán taäp luyeän TDTT thì hoï phaûi di chuyeån khaù xa neân laøm taêng chi phí tham gia vaø gaây taâm lyù ngaùn ngaïi cho ngöôøi daân) . Vieäc taêng cöôøng theâm HLV ôû nhöõng nôi ngöôøi daân taäp luyeän TDTT cuõng ñöôïc nhieàu ngöôøi daân ñeà xuaát, 55% ngöôøi daân ñöôïc hoûi cho raèng neáu thöïc hieän ñöôïc giaûi phaùp naøy thì seõ thu huùt theâm nhieàu ñoái töôïng tham gia vaø vieäc luyeän taäp TDTT seõ mang laïi hieäu quaû cao hôn. Beân caïnh ñoù, caùc cô quan, ñoaøn theå coù traùch nhieäm lieân quan phaûi taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn veà lôïi ích cuûa TDTT ñeán moïi taàng lôùp nhaân daân, xaây döïng caùc phong traøo nhö: “Toaøn daân taäp theå duïc” hay “Khoûe ñeå xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc”,… ñeå thu huùt ñoâng ñaûo quaàn chuùng tham gia vaø ngaøy caøng yù thöùc hôn veà vieäc taäp TDTT - reøn luyeän söùc khoûe. 47 Baûng 4.14: Kieán nghò cuûa ngöôøi daân veà caùc giaûi phaùp khuyeán khích vieäc TLTX TDTT STT Giaûi phaùp Soá yù kieán traû lôøi (%) 1 Xaây döïng theâm nôi taäp luyeän TDTT 67 2 Giaûm bôùt chi phí taäp luyeän 70 3 Taêng cöôøng chuyeân moân (HLV) 55 4 Taêng cöôøng tuyeân truyeàn veà lôïi ích cuûa vieäc TLTX TDTT ñeán vôùi ñoâng ñaûo quaàn chuùng nhaân daân 38 5 Khuyeán khích caùc caù nhaân/toå chöùc tham gia coâng taùc phaùt trieån TDTT. (Xaõ hoäi hoùa TDTT) 22 6 Giaûi phaùp khaùc (toå chöùc nhieàu giaûi thi ñaáu, chuyeân vieân tö vaán veà TDTT,…) 16 Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Chuù yù: Moät hoä coù theå cuøng luùc ñöa ra nhieàu giaûi phaùp khaùc nhau. Moät ñieåm ñaùng quan taâm laø, duø vaán ñeà XHH ñang laø vaán ñeà thôøi söï vaø Nhaø nöôùc ñang raát quan taâm, thuùc ñaåy thöïc hieän thì chæ coù 22% yù kieán kieán nghò. Ñieàu naøy phaàn naøo cho thaáy, vaán ñeà XHH ñoái vôùi nhieàu ngöôøi daân vaãn coøn laø moät khaùi nieäm môùi neân ña soá ngöôøi daân vaãn chöa thaáy heát yù nghóa, vai troø cuûa noù trong söï phaùt trieån TDTT quaàn chuùng noùi rieâng vaø neàn TDTT nöôùc nhaø noùi chung. Vaán ñeà ôû ñaây laø laøm gì ñeå ngöôøi daân naém ñöôïc caùc vaán ñeà coát loõi cuûa XHH TDTT (vai troø, baûn chaát, noäi dung, …XHH TDTT) ñeå cuøng vôùi Nhaø nöôùc chung tay goùp söùc vì söï nghieäp TDTT – thöïc hieän hai nhieäm vuï cô baûn laø: söùc khoûe cuûa nhaân daân vaø thaønh tích theå thao ñænh cao. 4.3 Keát quaû nghieân cöùu ñònh löôïng söï taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán caàu haøng hoùa TDTT Qua vieäc thoáng keâ moâ taû caùc soá lieäu ñieàu tra, nghieân cöùu, coù theå nhaän thaáy chi tieâu cuûa ngöôøi daân chòu aûnh höôûng bôûi caùc nhaân toá nhö: thu nhaäp, giaù caù vaø chaát löôïng haøng hoùa, ngheà nghieäp, thôøi gian roãi,…. Ñeå thaáy ñöôïc roõ hôn söï taùc ñoäng naøy, 48 taùc giaû coá gaéng ñònh löôïng möùc ñoä taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá naøy baèng moâ hình kinh teá löôïng, cuï theå laø söû duïng moâ hình hoài quy hai bieán vaø ña bieán. 4.3.1 Moái quan heä giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu Söû duïng Excel ñeå tính toaùn caùc soá lieäu ñieàu tra ñöôïc veà thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa caùc hoä gia ñình ôû TP.HCM naêm 2004, ta coù caùc keát quaû hoài quy sau ñaây: (chi tieát xem phuï luïc 8) Keát quaû phaân tích hoài quy veà moái lieân heä giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT cho keát quaû sau: y = – 48,8458 + 0,1028x R2 = 0,6995 se = (11,1698) (0,0068) t = (-4,3730) (15,1026) F(1,99) = 228,08 p = (0,000) (0,000) p = (0,0000) Nhö vaäy, keát quaû phaân tích hoài quy cho thaáy moâ hình hoaøn toaøn coù yù nghóa thoáng keâ. Töùc laø, thaät söï toàn taïi moái lieân heä giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT vaø moái quan heä naøy theo tyû leä thuaän. Noù ñöôïc theå hieän baèng phöông trình y =– 48,8458 + 0,1028x, vôùi heä soá b = 0,1028 coù theå hieåu raèng khi thu nhaäp taêng theâm 1 ngaøn ñoàng thì ngöôøi daân trung bình seõ chi theâm 0,1028 ngaøn ñoàng cho caùc hoïat ñoäng TDTT. Vôùi R2 = 0,6995 coù theå keát luaän raèng gaàn 70% bieán thieân veà chi tieâu trung bình/ngöôøi/thaùng cuûa caùc hoä gia ñình cho caùc hoïat ñoäng TDTT coù theå ñöôïc giaûi thích bôûi moái quan heä tuyeán tích giöõa möùc chi tieâu trung bình ñoù vôùi möùc thu nhaäp trung bình/ngöôøi/thaùng (1.000ñoàng). Nhö vaäy, coù theå thaáy ñöôïc chi tieâu cuûa hoä gia ñình coù xu höôùng taêng theo söï taêng (giaûm) cuûa thu nhaäp. Cuõng coù nghóa laø, khi neàn 49 kinh teá caøng phaùt trieån, ñôøi soáng vaät chaát ngöôøi daân ñöôïc naâng leân thì ngöôøi daân coù khuynh höôùng tieâu thuï nhieàu haøng hoùa TDTT hôn. (Hình 4.5) Hình 4.5: Moái lieân heä giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cho caùc hoïat ñoäng TDTT cuûa ngöôøi daân Tp.HCM,2004 0 50 100 150 200 250 300 350 0 1000 2000 3000 4000 Thu nhaäp TB/ngöôøi/thaùng C hi ti eâu T B /n gö ôøi /t ha ùng Nguoàn: Soá lieäu ñieàu tra Cuõng theo keát quaû hoài quy, ngöôøi daân phaûi ñaït möùc thu nhaäp trung bình toái thieåu lôùn hôn 475,056 ngaøn (möùc naøy y = 0) thì khi ñoù hoï môùi nghó ñeán vieäc tieâu thuï caùc haøng hoùa TDTT. Vôùi möùc thu nhaäp naøy, ngöôøi daân döôøng nhö chæ duøng ñuû cho vieäc thoûa maõn caùc nhu caàu vaät chaát cô baûn nhaát maø thoâi. Ñieàu naøy cuõng hôïp lyù, vì vôùi chuaån ngheøo maø Thaønh phoá ñaõ coù vaên baûn chính thöùc xin yù kieán Trung öông pheâ duyeät ñaàu naêm 2005 thì thu nhaäp döôùi 500 ngaøn ñoàng/thaùng/ngöôøi (6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) laø ngheøo (ñaây laø möùc ngang baèng vôùi chuaån ngheøo cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån do Lieân Hieäp Quoác quy ñònh). Nhö vaäy, con soá treân hoaøn toaøn coù yù nghóa nghieân cöùu. Khi thu nhaäp taêng leân caøng cao thì chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT coù khuynh höôùng chung laø caøng lôùn, vaø ñeán moät giôùi haïn thu nhaäp naøo ñoù, ñoái vôùi moät soá ngöôøi, hoï coù theå xem vieäc taäp luyeän TDTT (tieâu thuï caùc haøng hoùa TDTT) trôû thaønh moät nhu caàu thieát yeáu ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa hoï. 50 4.3.2 Moái quan heä giöõa thu nhaäp, ngheà nghieäp vôùi chi tieâu Sôû thích vaø nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng veà TDTT quyeát ñònh hoï coù mua saém hay khoâng vaø vôùi löôïng mua saém laø bao nhieâu. Sôû thích caù nhaân – nhö ñaõ phaân tích chòu aûnh höôûng bôûi nhieàu nhaân toá trong ñoù coù ngheà nghieäp. ÔÛ ñaây, khi xaây döïng moâ hình hoài quy nghieân cöùu moái quan heä ñoàng thôøi giöõa thu nhaäp vaø ngheà nghieäp vôùi chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT, ñeå tieän cho vieäc nghieân cöùu, taùc giaû chia ngheà nghieäp ra laøm 2 loaïi chính: lao ñoäng chaân tay vaø lao ñoäng trí oùc. Keát quaû phaân tích hoài quy veà moái lieân heä giöõa thu nhaäp vaø ngheà nghieäp ñeán chi tieâu cuûa hoä gia ñình cho caùc hoaït ñoäng TDTT cho keát quaû sau: y = – 48,7346 + 0,0860x1 + 41,8129x3 R2 = 0,7432 se = (10,3787) (0,0076) (10,2904) t = (-4,6956) (11,3788) (4,0633) F(1,99) = 140,3485 p = (0,000) (0,000) (0,000) p = (0,0000) Keát quaû hoài quy cho thaáy, moâ hình naøy hoaøn toaøn coù yù nghóa thoáng keâ vaø phuø hôïp vôùi giaû thieát. Thaät söï, ngheà nghieäp (hình thöùc lao ñoäng) cuõng coù aûnh höôûng ñeán chi tieâu. Vôùi nhöõng lao ñoäng trí oùc thì hoï quan taâm vaø yù thöùc hôn ñeán vieäc taäp luyeän TDTT theå hieän ôû heä soá cuûa x3. Con soá 42,8129 nhaän giaù trò döông (+) coù nghóa laø, giaû thieát vôùi cuøng moät möùc thu nhaäp thì lao ñoäng trí oùc chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT nhieàu hôn so vôùi lao ñoäng chaân tay. So saùnh vôùi moâ hình hoài quy chæ coù hai bieán laø thu nhaäp vaø chi tieâu ôû treân thì moâ hình naøy giaûi thích ñaày ñuû hôn, theå hieän ôû söï taêng leân cuûa R2 (R2 = 0,7432> 0,6995). Nhö vaäy, ngoaøi vieäc thu nhaäp coù aûnh höôûng lôùn ñeán chi tieâu cuûa hoä gia ñình thì nhaân toá sôû thích caù nhaân (chòu aûnh höôûng nhieàu cuûa ngheà nghieäp – hình 51 thöùc lao ñoäng) cuõng coù taùc ñoäng ñaùng keå ñoái vôùi vieäc tham gia cuõng nhö chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT cuûa caùc hoä gia ñình. 4.5.2.4 Thôøi gian nhaøn roãi Khoâng coù thôøi gian nhaøn roãi, ngöôøi ta khoâng theå taäp TDTT ñöôïc. Thôøi gian roãi coù khuynh höôùng tyû leä thuaän vôùi nhu caàu tieâu thuï TDTT. Thaät vaäy, keát quaû ñieàu tra cho thaáy ña soá lyù do ngöôøi daân khoâng tham gia taäp luyeän theå duïc theå thao laø do coù quaù ít thôøi gian roãi (chieám ñeán 52%) (xem baûng 4.9) Tuy nhieân, nhö ñaõ noùi ôû treân söï aûnh höôûng cuûa thôøi gian nhaøn roãi vaø möùc chi tieâu chæ coù khuynh höôùng tyû leä thuaän. Ñieàu naøy, coù nghóa laø trong thöïc teá coù theå coù tröôøng hôïp ngöôïc laïi. Vì, moät ngöôøi coù nhieàu thôøi gian raûnh roãi chöa chaéc ñaõ taäp luyeän TDTT nhieàu, thaäm chí hoï coù theå khoâng tham gia taäp luyeän TDTT. Nhö vaäy, coù theå thaáy thôøi gian roãi coù aûnh höôûng ñeán chi tieâu nhöng möùc ñoä aûnh höôûng laø khaùc nhau ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp khaùc nhau. Song, xu höôùng tyû leä thuaän vôùi vieäc tham gia vaø tieâu duøng caùc haøng hoùa TDTT vaãn laø phoå bieán hôn. Keát quaû hoài quy veà moái quan heä giöõa soá thôøi gian ñi laøm vaø chi tieâu cuõng cho thaáy moái quan heä naøy laø khoâng roõ raøng tuy vaãn cho thaáy xu höôùng chung ñuùng nhö phaân tích ôû treân. Do, xuaát hieän hieän töôïng ña coäng tuyeán laøm ñoåi daáu cuûa bieán x2 vaø khi boû bieán naøy thì möùc ñoä giaûi thích cuûa moâ hình khoâng thay ñoåi ñaùng keå R2=0,7431 (so vôùi R2 = 0,7446 khi chöa loaïi bieán x2). Neân, trong caùc moâ hình treân taùc giaû ñaõ khoâng ñöa theâm bieán naøy vaøo trong moâ hình hoài quy ña bieán. (xem phuï luïc 8-12) 52 TOÙM TAÉT CHÖÔNG 4 Quan ñieåm cuûa Nhaø nöôùc laø luoân xem TDTT laø moät coâng taùc quan troïng caàn phaûi ñöôïc ñaàu tö vaø phaùt trieån ñeå TDTT coù theå phaùt huy heát caùc vai troø vaø chöùc naêng cuûa mình. Gaàn ñaây, nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam cho thaáy thöïc traïng theå chaát cuûa ngöôøi Vieät Nam laø nhoû veà taàm voùc vaø haïn cheá veà theå löïc. Vì vaäy, trong caùc gôïi yù chính saùch ñöôïc ñöa ra ôû caùc coâng trình naøy ñeàu thoáng nhaát vôùi giaûi phaùp: phaùt trieån TDTT quaàn chuùng, taêng soá löôïng vaø tyû leä ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT trong nhaân daân song song vôùi vieäc phaùt trieån theå thao thaønh tích cao. Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù ñieàu kieän thuaän lôïi veà ñòa lyù, kinh teá laïi phaùt trieån nhaát nöôùc. Neân so vôùi caû nöôùc, caùc hoaït ñoäng, phong traøo vui chôi, giaûi trí, TDTT,… dieãn ra raát soâi noåi. Qua ñoù, thaønh phoá khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân caû tinh thaàn laãn vaät chaát. Nghieân cöùu tình hình taäp luyeän TDTT ôû thaønh phoá cho thaáy soá ngöôøi TLTX TDTT coøn thaáp, chöa töông xöùng vôùi taàm voùc cuûa moät thaønh phoá ñöôïc xem laø vaên minh, hieän ñaïi vaø kinh teá phaùt trieån nhaát nöôùc. Qua vieäc thoáng keâ, moâ taû caùc soá lieäu ñieàu tra vaø vieäc xaây döïng caùc moâ hình hoài quy ñaõ ñöôïc phaân tích ôû treân cuõng cho thaáy keát quaû töông töï, duø coù chuùt laïc quan hôn veà soá löôïng ngöôøi taäp luyeän thöôøng xuyeân TDTT ôû TP.HCM. Vieäc nghieân cöùu thöïc traïng tình hình taäp luyeän TDTT vaø chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT ñeàu cho thaáy, muoán caûi thieän tình hình naøy thì caàn phaûi coù caùc nhoùm giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chi tieâu (caàu) haøng hoùa TDTT: thu nhaäp, giaù caû – chaát löôïng haøng hoùa TDTT, thôøi gian roãi, … 53 CHÖÔNG 5 TOÙM TAÉT KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ GÔÏI YÙ CHÍNH SAÙCH 5.1 Toùm taét keát quaû nghieân cöùu Hoaït ñoäng TDTT laø hoaït ñoäng mang tính ngöôøi thaät saâu saéc. Ñoù laø hoaït ñoäng giaøu tính nhaân baûn, nhaân vaên cao quyù. Söùc khoûe laø voán quyù nhaát cuûa con ngöôøi, con ngöôøi khoâng theå laøm gì neáu khoâng coù söùc khoûe. Vì vaäy, reøn luyeän söùc khoûe laø nhieäm vuï cuûa töøng ngöôøi daân - “Khoûe ñeå xaây döïng vaø baûo veä toå quoác” vaø naâng cao theå chaát nhaân daân laø nhieïâm vuï quan troïng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø ñaàu taøu veà phaùt trieån kinh teá cuûa caû nöôùc, kinh teá thöôøng xuyeân ñaït möùc taêng tröôûng cao (trung bình 11%/ naêm). Naêm 2005, öôùc ñaït treân 12%, ñaây laø möùc taêng tröôûng cao so vôùi möùc taêng tröôûng chung cuûa caû nöôùc. Chính söï phaùt trieån maïnh meõ veà kinh teá, neân caùc lónh vöïc khaùc ngoaøi kinh teá cuõng raát phaùt trieån nhö: giaùo duïc, y teá, vaên hoùa, vaên ngheä, theå duïc theå thao, … Nhôø ñoù, ñôøi soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi daân thaønh phoá ngaøy caøng phong phuù, ña daïng vaø ñöôïc naâng cao hôn. Xeùt veà TDTT, Tp.HCM cuõng laø moät trong nhöõng ñòa phöông ñaàu tö raát lôùn cho vieäc phaùt trieån TDTT phong traøo cuõng nhö theå thao thaønh tích cao. Gaàn 20% soá ngöôøi thöôøng xuyeân taäp luyeän TDTT naêm 2004 laø khaù cao so vôùi caùc tænh thaønh khaùc trong caû nöôùc (Chaúng haïn, ôû Ñoàng Nai con soá naøy laø 17% - Soá lieäu thoáng keâ Sôû TDTT tænh Ñoàng Nai) vaø so vôùi möùc bình quaân chung cuûa caû nöôùc (~14%- soá lieäu thoáng keâ cuûa UÛy ban TDTT, 2004). Song, so vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa thaønh phoá vaø tyû leä tham gia TDTT cuûa moät soá nöôùc thì con soá naøy vaãn coøn raát thaáp. Beân caïnh ñoù, moät thöïc teá khaùc laø duø thaønh phoá ñaàu tö raát nhieàu cho theå thao thaønh tích cao, 54 song moät vaøi naêm gaàn ñaây thaønh tích theå thao cuûa thaønh phoá giaûm roõ reät, ví duï nhö söï thi ñaáu khoâng thaønh coâng cuûa caùc CLB boùng chuyeàn vaø boùng ñaù thaønh phoá trong muøa giaûi 2003 – 2004 vaø 2004 –2005 (caàn noùi theâm, ñaây cuõng laø 2 boä moân theå thao ñaàu tieân ñöôïc thöû nghieäm caùc böôùc ñi leân chuyeân nghieäp). Tuy nhieân, qua nghieân cöùu ñieàu tra cho thaáy thöïc teá nhu caàu vaø chi tieâu cuûa ngöôøi daân Thaønh phoá Hoà Chí Minh cho caùc hoaït ñoäng TDTT nhö: chi cho vieäc söû duïng caùc dòch vuï theå duïc theå thao hay chi cho caùc haøng hoùa phuïc vuï taäp luyeän TDTT (quaàn aùo, duïng cuï taäp luyeän, …) vaãn thaáp do soá löôïng ngöôøi daân tham gia caùc hoaït ñoäng TDTT coøn haïn cheá. Ñieàu naøy taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán thò tröôøng haøng hoùa TDTT vaø khieán cho noù thôøi gian quan coøn keùm phaùt trieån so vôùi tieàm naêng. Coù nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán vieäc tham gia vaø chi tieâu cho caùc haøng hoùa TDTT, tröôùc heát, coù theå keå ñeán ñoù laø thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. ÔÛ chöông 4, trong phaàn phaân tích moái lieân quan giöõa thu nhaäp vaø chi tieâu cuûa ngöôøi daân cho caùc haøng hoùa TDTT ñaõ cho keát quaû laø ñeán hôn 69% quyeát ñònh chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng chòu aûnh höôûng bôûi nhaân toá thu nhaäp. Thu nhaäp caøng cao thì ngöôøi daân coù khuynh höôùng chi nhieàu hôn cho caùc hoaït ñoäng TDTT. Vaäy, vaán ñeà ñaët ra laø ñeå taêng möùc tieâu duøng haøng hoùa TDTT cuûa caùc hoä gia ñình thì chính quyeàn thaønh phoá caàn coù nhöõng giaûi phaùp tích cöïc ñeå ñaåy maïnh toác ñoä phaùt trieån kinh teá vaø laøm taêêng thu nhaäp thöïc teá cuûa ngöôøi daân. Ngoaøi nhaân toá thu nhaäp, nhaân toá giaù caû vaø chaát löôïng haøng hoùa TDTT cuõng ñoùng moät vai troø quan troïng aûnh höôûng ñeán tieâu duøng haøng hoùa TDTT. Veà yeáu toá giaù caû, coù ñeán 30% soá ngöôøi ñöôïc hoûi cho raèng chi phí saân baõi coøn cao vaø 14% cho raèng chi phí cho moãi laàn tham gia lôùn. Ngoaøi ra, ña soá ngöôøi daân ñeàu cho raèng giaù caùc maët haøng phuïc vuï taäp luyeän TDTT (ví duï: quaàn aùo, giaày theå thao, duïng cuï TDTT,…) coøn khaù ñaét. Veà chaát löôïng haøng hoùa TDTT, thöïc teá cho thaáy ñeán 38% 55 ngöôøi ñöôïc hoûi cho raèng dòch vuï taïi cô sôû taäp luyeän laø keùm vaø 17% ñaùnh giaù cô sôû haï taàng saân baõi nhìn chung chaát löôïng chöa cao, beân caïnh ñoù vieäc thieáu ñoäi nguõ HLV taïi choã höôùng daãn taäp TDTT cuõng goùp phaàn laøm giaûm chaát löôïng vaø giaù trò dòch vuï, haøng hoùa TDTT. Nhö vaäy, vaán ñeà laø caùc nhaø cung caáp caùc haøng hoùa vaø dòch vuï TDTT phaûi coù nhöõng giaûi phaùp thích hôïp ñeå ñieàu chænh, xaây döïng möùc giaù hôïp lyù, ñoàng thôøi töøng böôùc naâng cao chaát löôïng caùc haøng hoùa TDTT nhaèm khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi daân tham gia TLTX TDTT. Sôû thích caù nhaân chòu aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá nhö: tuoåi taùc, giôùi tính, ngheà nghieäp,… Trong nghieân cöùu cuûa mình, ñeå thuaän tieän cho vieäc nghieân cöùu ñoàng thôøi vaãn ñaûm baûo yù nghóa cuûa caùc keát quaû nghieân cöùu, taùc giaû choïn ngheà nghieäp laøm ñaïi dieän ñeå phaân tích söï aûnh höôûng cuûa sôû thích caù nhaân ñoái vôùi caàu haøng hoùa TDTT. Nghieân cöùu cho thaáy tính chaát coâng vieäc (sôû thích caù nhaân) thaät söï coù aûnh höôûng lôùn ñeán vieäc chi tieâu cho caùc hoaït ñoäng TDTT. Nhöõng ngöôøi lao ñoäng trí oùc tieâu duøng haøng hoùa TDTT nhieàu hôn so vôùi lao ñoäng chaân tay. Coù theå lyù giaûi vaán ñeà naøy baèng nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau (nhö: thaáy chöa caàn thieát, khoâng coù thôøi gian, lao ñoäng laø ñuû roài,…) trong ñoù coù nguyeân do laø nhaän thöùc veà vai troø cuûa vieäc taäp luyeän TDTT cuûa nhöõng ngöôøi lao ñoäng chaân tay laø thaáp hôn so vôùi boä phaän lao ñoäng trí oùc. Vaán ñeà ñaët ra laø laøm caùch naøo ñeå naâng cao nhaän thöùc veà yù nghóa, vai troø cuûa TDTT vaø yù thöùc taäp luyeän TDTT cuûa boä phaän lao ñoäng naøy. Thôøi gian roãi cuõng coù aûnh höôûng ñeán vieäc taäp luyeän vaø tieâu duøng caùc haøng hoùa TDTT. Duø moái quan heä aûnh höôûng naøy laø khoâng roõ raøng vaø tuøy vaøo töøng tröôøng hôïp, song nhìn chung ngöôøi daân neáu co