Đề tài Các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty xây dựng công trình giao thông 874

Lời nói đầu Xây dựng cơ bản nói chung, xây dựng cầu đường nói riêng là ngành kinh tế thuộc lĩnh vực sản xuất vật chất. Sản phẩm của ngành bảo đảm việc mở rộng tái sản xuất tài sản cố định cho các ngành thuộc nền kinh tế quốc dân. Quản lý tốt nguồn vốn chủ sở hữu từ đó sẽ tăng được doanh thu, lợi nhuận và làm giảm được tình trạng thất thoát nguồn vốn, cũng như là sự chiếm dụng nguốn vốn của các cá nhân đối với công ty. Quản lý nguồn vốn chủ sở hữu là một trong những công cụ quan trọng để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn của công ty. Đồng thời nó cũng cung cấp thông tin kinh tế, hay là cơ sở cho việc quyết định các chủ trương biện pháp kinh doanh, quản lý của công ty. Trong nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường định hướng XHCN nước ta đỏi hỏi những nhà quản lý doanh nghiệp phải năng động, nhanh nhạy, dám quyết đoán đáp ứng yêu cầu thị trường và phù hợp với luật doanh nghiệp. Để bảo đảm yêu cầu trên công tác tổ chức, quản lý nguồn vốn ở các doanh nghiệp phải được tổ chức chặt chẽ, khoa học, phản ảnh những thông tin kinh tế đầy đủ, kịp thời, góp phần to lớn vào việc thành công của doanh nghiệp. Để tồn tại và phát triển trong cơ chế thị trường định hướng XHCN hiện nay, công ty xây dựng công trình giao thông 874 thuộc Tổng công ty giao thông 8 đã thiết lập một hệ thống quản lý chặt chẽ vừa đủ hợp lý để đáp ứng yêu cầu chỉ đạo của doanh nghiệp. Tuy còn có những nhược điểm nhưng nhìn chung công tác quản lý nguồn vốn của Công ty đã có sự đúng đắn nhất định và đã hoàn thành công viêc một cách xuất sắc. Dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của TS. Lê Anh Vân. Trong khoảng thời gian em đã nghiên cứu và thực tập tại công ty, em quyết định chọn đề tài: “Các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty xây dựng CTGT 874”. Em xin chân thành cảm ơn Cô giáo, các phòng ban của Công ty, các thanh viên trong phòng tài chính kế toán và thành thật mong được sự góp ý của Cô, các Lãnh đạo trong công ty và các nhân viên của Công ty xây dựng CTGT 874. Báo cáo đề tài thực tập này gồm các phần sau: Chương I: Cơ sở lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn tại công ty xây dựng công trình giao thông 874 Chương II: Phân tích thực trạng quản lý, sử dụng vốn ở công ty xây dựng công trình giao thông 874 Chương III: Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ở công ty xây dựng công trình giao thông 874 Chương I Cơ sở lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn tại công ty xây dựng công trình giao thông 874 I. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty xây dựng công trình giao thông 874 Công trình giao thông 874 được hình thành và phát triển qua hai giai đoạn: giai đoạn làm nhiệm vụ quốc tế và giai đoạn làm nhiệm vụ trong nước. Giai đoạn làm nhiệm vụ quốc tế: Sau 15 năm bám trụ tại miền rừng núi hiểm trở, vượt qua nắng lửa, gió Lào, bão tố, thác lũ, đơn vị đã hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang. Đơn vị đã thi công bàn giao đưa vào sử dụng 120km đường ô tô vĩnh cửu với hàng trăm cầu cống trung bình và nhỏ, góp phần đắc lực thực hiện nhiệm vụ chiến lược của bạn là xây dựng và bảo vệ tổ quốc Lào anh em. Quá trình thực hiện nhiệm vụ anh chị em trong đơn vị đã vượt lên gian khổ, thiếu thốn, 25 người đã hy sinh , 21 người bị thương, hàng trăm người bị bệnh hiểm nghèo. Để ghi lại công lao của đơn vị nhà nước Lào đã tặng thưởng cho công ty Huân chương Hữu nghị, Huân chương tự do hạng nhì, hạng nhất, Huân chưong lao động hạng nhất. Giai đoạn làm nhiệm vụ chủ yếu ở trong nước: Sau khi hoàn thành nhiệm vụ quốc tế đối với nước bạn Lào anh em, cuối năm 1989, đơn vị chuyển về nước, tập trung ở vùng quốc lộ 8A Hà Tĩnh và chuyển thành công trình giao thông 874. Từ năm 1990, công ty đã có mặt tại nhiều công trình trong nước thuộc các tỉnh miền Trung, Tây Bắc. Trong cơ chế thị trường, để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, đơn vị đã củng cố, sắp xếp lại tổ chức, đổi mới phương pháp quản lý kinh doanh. Công ty đã không ngừng đổi mới đầu tư thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất. Bằng mọi nguồn vốn, kể cả đi vay, liên tục nhiều năm công ty đã cơ bản thay đổi thiết bị, quy trình công nghệ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đứng vững và phát triển trong giai đoạn hiện nay. Về mặt tổ chức công ty đã đưa công nhân đi an dưỡng, điều trị. Trên cơ sở đó ai đủ điều kiện thì được chuyển vùng, hoặc về nghỉ theo chế độ một cách thoả đáng. Những người có triển vọng được đưa đi học tập văn hoá, chuyên môn trung cấp, đại học. Công ty mạnh dạn tuyển chọn những người có chuyên môn cao, thích ứng với kỹ thuật hiện đại. Đội hình sản xuất, lãnh đạo của công ty cũng xắp sếp lại theo chuyên môn hoá và dây chuyền công nghệ mới. Đội ngũ lãnh đạo chủ chốt từ xí nghiệp tới đội, tổ được thay thế bằng những cán bộ có trình độ chuyên môn tốt, trẻ, khỏe được rèn luyện thử thách qua thực tế. Ngày nay do yêu cầu phát triển của công ty, để tiện việc chỉ đạo sản xuất kinh doanh, công ty đã chuyển về trụ sở chính đóng tại đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Các đơn vị trực thuộc đóng tại thành phố Vinh (Nghệ An) và thị xã Hà Tĩnh. Diện hoạt động của đơn vị rất rộng. Từ các công trình thuộc miền Trung, Tây Bắc, Đông Bắc, thủ đô Hà Nội đến các công trình cấp cao như sân bay Nội Bài, đường cao tốc Thăng Long, đường 13 Lào (do ngân hàng phát triển châu á - ADB tài trợ) đường sân bay thuộc thành phố Lác- xao (Bôlikhămxay - Lào) v.v.. Có thể nói Công trình giao thông 874 là một đơn vị mạnh thuộc Tổng công ty xây dựng 8 Bộ Giao thông vận tải. Khi ở nước Bạn, đơn vị chuyên làm đường cấp 4, 5 thì ngày nay Công ty là một trong những thành viên đầu tiên của Bộ thực hiện quy trình công nghệ cầu đường tiên tiến trên thế giới. Công ty đã thắng thầu quốc tế ở nước ngoài, cũng như những công trình lớn, trọng điểm của nhà nước. Tất cả các công trình, sản phẩm của công ty 874 đều đạt chất lượng tốt, theo đúng hồ sơ thiết kế, được chủ công trình cũng như các đoàn kiểm tra các cấp, kể cả cấp nhà nước công nhận. II. Vốn sản xuất, vốn lưu động và vai trò của vốn lưu động trong Công ty Vốn là yếu tố không thể thiếu được của mọi quá trình kinh doanh. Do vậy quản lý và sử dụng vốn hay tài sản trở thành một trong những nội dung quan trọng của quản lý tài chính. Mục đích quan trọng nhất của quản lý và sử dụng vốn là đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành bình thường với hiệu quả kinh tế cao nhất. Vốn là một phạm trù kinh tế trong lĩnh vực tài chính, nó gắn liền với nền sản xuất hàng hoá. Vốn là tiền, nhưng tiền chưa hẳn là vốn, tiền trở thành vốn khi nó hoạt động trong lĩnh vực sản xuất lưu thông. Khái niệm vốn sản xuất trong doanh nghiệp công nghiệp là hình thái giá trị của toàn bộ tư liệu sản xuất được doanh nghiệp sử dụng một cách hợp lý và có kế hoạch vào việc sản xuất những sản phẩm theo kế hoạch của doanh nghiệp. Vốn sản xuất được chia thành hai bộ phận, là vốn cố định và vốn lưu động. Tỷ trọng của hai loại vốn này là tuỳ thuộc vào độ dài của chu kỳ sản xuất , trình độ trang thiết bị kỹ thuật, trình độ quản lý và quan hệ cung cầu hàng hoá. Nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp là phải xác định một cơ cấu vốn hợp lý, phải quản lý chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả vốn sản xuất, phải chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật tài chính của nhà nước. Nhà nước đã có chính sách bắt buộc các doanh nghiệp phải tìm mọi biện pháp để bảo toàn và phát triển vốn. Khái niệm vốn lưu động Để sản xuất kinh doanh, ngoài vốn cố định các doanh nghiệp còn phải dùng vốn tiền tệ để mua sắm các đối tượng lao động dùng vào sản xuất. Ngoài số vốn dùng trong phạm vi sản xuất, doanh nghiệp còn cần một số vốn trong phạm vi lưu thông. Đó là vốn nằm ở khâu sản phẩm chưa tiêu thụ, tiền để chuẩn bị mua sắm các đối tượng lao động mới và trả lương cho công nhân viên trong doanh nghiệp… Như vậy, vốn lưu động của doanh nghiệp là toàn bộ giá trị tài sản lưu động và vốn trong lưu thông. Vốn lưu động thể hiện dưới hai hình thức: + Hiện vật gồm: nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm. + Giá trị: là biểu hiện bằng tiền, giá trị của nguyên vật liệu bán thành phẩm, thành phẩm và giá trị tăng thêm của việc sử dụng lao động trong quá trình sản xuất, những chi phí bằng tiền trong quá trình lưu thông. Trong qúa trình sản xuất kinh doanh, vốn lưu động của doanh nghiệp thường xuyên thay đổi từ hình thái vật chất này sang hình thái vật chất khác : Tiền - Dự trữ sản xuất - Vốn trong sản xuất - Thành phẩm - Tiền Do hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục, xen kẽ nhau, chu kỳ này chưa kết thúc, đã bắt đầu chu kỳ sau, nên vốn lưu động của doanh nghiệp thường xuyên tồn tại trong tất cả các hình thức vật chất để thực hiện mục đích cuối cùng của quá trình sản xuất trong doanh nghiệp là sản phẩm phảI được nghiệm thu và đưa vào sử dụng. Quá trình tiêu thụ gồm quá trình xuất hàng và thu tiền. Hai quá trình này không phải lúc nào cũng tiến hành cùng một lúc… Thêm nữa, các chứng từ thành toán giữa hai bên còn phải thông qua ngân hàng, cơ quan bưu điện… và chỉ khi nào bên bán thu được tiền hay có giấy báo đã thu được tiền của ngân hàng thì quá trình sản xuất và tiêu thụ đó mới được hoàn thành. Đến đây, vốn lưu động mới thực hiện được một vòng chu chuyển của mình. 2. Vai trò và tác dụng của vốn lưu động trong sản xuất kinh doanh Trong nền kinh tế thị trường để tồn tại và phát triển các doanh nghiệp phải có vốn để thực hiện mục đích kinh doanh của mình, khi đã có vốn doanh nghiệp phải biết quản lý và sử dụng vốn sao cho có hiệu quả nhất. Vốn đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với quá trình sản xuất kinh doanh, căn cứ vào tính chất sử dụng và hình thái biểu hiện, người ta chia vốn phục vụ cho sản xuất kinh doanh thành hai loại: Vốn cố định và vốn lưu động. Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lưu thông phân phối, vốn lưu động chiếm tỷ trọng rất lớn trong toàn bộ nguồn vốn của doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh vốn lưu động được vận động theo chu kỳ khép kín. Đơn vị nào kinh doanh có hiệu quả là phải luôn luôn tìm ra các biện pháp làm giảm ngắn thời gian vận động của một chu kỳ và tạo ra T > T' . Tức là nguồn vốn của đơn vị đó luôn được tăng trưởng, kinh doanh có hiệu quả và thu được lợi nhuận tối đa. Vốn đối với mỗi doanh nghiệp giữ vai trò quan trọng nhưng không phải bất cứ doanh nghiệp nào có đủ vốn là hoạt động có hiệu quả. Có những doanh nghiệp đi đến phá sản, có những doanh nghiệp đi lên từ những đồng vốn ít ỏi… Như vậy vấn đề đặt ra ở đây là các doanh nghiệp quản lý sử dụng vốn như thế nào cho hợp lý, có hiệu quả. Trong nền kinh tế nước ta hiện nay nhu cầu về vốn là cần thiết phải có đối với các doanh nghiệp, đó là số vốn tối thiểu nhằm dự trữ các tài sản lưu động phục vụ cho sản xuất lưu thông, trên cơ sở đó nguồn cung cấp vốn lưu động các doanh nghiệp thường là : - Nguồn vốn lưu động từ ngân sách. - Nguồn vốn vay ngân hàng - Nguồn vốn lưu động từ bổ sung - Nguồn vốn lưu động từ liên doanh, liên kết. - Nguồn vốn lưu động từ tín dụng ngắn hạn. Phân loại vốn lưu động Như khái niệm đã nêu, vốn lưu động là hình thái giá trị của nhiều yếu tố tạo thành, mỗi yếu tố có tính năng tác dụng riêng. Để lập kế hoạch quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động, người ta tiến hành phân loại vốn lưu động. Có nhiều cách phân loại vốn lưu động: 3.1. Căn cứ vào nguồn hình thành ta có a. Vốn lưu động tự có: là nguồn vốn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp: vốn ngân sách nhà nước cấp cho doanh nghiệp nhà nước, vốn tự hình thành, vốn cổ phần, vốn chủ sở hữu… b. Nợ tích luỹ ngắn hạn( vốn lưu động coi như tự có ): là vốn tuy không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, nhưng do chế độ thành toán, doanh nghiệp có thể và được phép sử dụng hợp pháp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của mình( Tiền lương, BHXH chưa tính đến kỳ trả, nợ thuế, tiền điện, tiền nước chưa đến hạn thanh toán, các khoản phí tổn tính trước …) c. Vốn lưu động đi vay : * Vay các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng khác. * Vay các đơn vị kinh tế, tổ chức xã hội và các các nhân… Như vậy việc phân chia vốn lưu động theo nguồn hình thành sẽ giúp cho doanh nghiệp thấy được cơ cấu nguồn tài trợ cho nhu cầu vốn lưu động trong sản xuất kinh doanh của mình. Từ góc độ quản lý tài chính, mọi nguồn tài trợ đều có chi phí sử dụng của nó, doanh nghiệp cần xem xét nguồn tài trợ tối ưu để giảm chi phí sử dụng vốn của mình. 3.2. Căn cứ vào biện pháp quản lý Vốn lưu động được chia ra thành: Vốn lưu động định mức: Gồm vốn lưu động trong sản xuất, vốn thành phẩm, cần tiến hành định mức kế hoạch để có cơ sở quản lý vốn; đảm bảo bố trí hợp lý vốn lưu động trong từng giai đoạn sản xuất - kinh doanh, tạo cơ sở xác định nhu cầu vốn trong năm kế hoạch. Định mức vốn lưu động là xác định số vốn tối thiểu, cần thiết, thường xuyên để hoàn thành kế hoạch sản xuất - kinh doanh một cách tiết kiệm nhất. Những phần vốn phải tiến hành định mức gọi là vốn lưu động định mức( ví dụ vốn trong dự trữ sản xuất, vốn trong sản phẩm ) b. Vốn lưu động không định mức: là số vốn lưu động có thể phát sinh trong quá trình kinh doanh nhưng không có căn cứ tính toán định mức và cũng không cần thiết để định mức. 3.3. Căn cứ vào các giai đoạn luân chuyển của vốn lưu động Người ta chia vốn lưu động ra thành : - Vốn trong dự trữ sản xuất. - Vốn trong sản xuất. Vốn trong lĩnh vực lưu thông : như vốn trong thành phẩm, vốn trong thanh toán, các vốn bằng tiền. Vốn lưu động Vốn lưu động trong sản xuất Vốn lưu động trong lưu thông Vốn trong dự trữ sản xuất Vốn trong sản xuất Vốn trong thành phẩm Vốn tiền tệ Vốn trong thanh toán Vốn lưu động định mức Vốn lưu động không định mức 4. Kết cấu vốn lưu động và các nhân tố hợp thành a. Kết cấu vốn lưu động: Kết cấu vốn lưu động phản ánh các thành phần và mối quan hệ tỷ lệ giữa các thành phần trong tổng số vốn lưu động của doanh nghiệp. Kết cấu vốn lưu động của các doanh nghiệp khác nhau thì khác nhau. Vì vậy việc phân tích kết cấu vốn lưu động cũng không giống nhau. Theo các tiêu thức phân loại khác nhau sẽ giúp cho các doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm riêng về vốn lưu động mà mình đang quản lý và sử dụng. Từ đó xác định đúng các trọng điểm và biện pháp quản lý có hiệu quả phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp. Mặt khác thông qua việc thay đổi kết cấu vốn lưu động của mỗi doanh nghiệp trong những thời kỳ khác nhau có thể thấy được những biến đổi tích cực hoặc những hạn chế về mặt chất lượng trong công tác quản lý, sử dụng vốn lưu động của từng doanh nghiệp. Kết cấu của vốn lưu động có thể chia ra thành 4 loại chính : Vốn bằng tiền: gồm tiền gửi ngân hàng, tiền mặt tại quỹ, tiền đang chuyển. ở các nước phát triển thị trường chứng khoán thì chứng khoán ngắn hạn cũng được xếp vào khoản mục này. Vốn bằng tiền được sử dụng để trả lương cho công nhân, mua sắm nguyên vật liệu, mua tài sản cố định, trả tiền thuấ, trả nợ… Tiền mặt bản thân nó là loại tài sản không lãi. Tuy nhiên, trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp việc giữ tiền mặt là cần thiết. Khi doanh nghiệp giữ đủ lượng tiền mặt cần thiết thì doanh nghiệp không bị lãng phí vốn tiền mặt. Vừa có được lợi thế trong kinh doanh như: - Được hưởng lợi thế chiết khấu nếu có đủ tiền thanh toán ngay các khoản chi mua hàng, dịch vụ, nguyên vật liệu. - Giúp doanh nghiệp duy trì tốt các chỉ số ngắn hạn, nhờ đó doanh nghiệp có thể mua hàng hoá với điều kiện thuận lợi và được hưởng hạn mức tín dụng rộng rãi. - Giúp doanh nghiệp tận dụng được các cơ hội thuận lợi trong kinh doanh do chủ động trong các hoạt động thanh toán, chi trả. - Giúp doanh nghiệp có tiền mặt để đáp ứng kịp thời nhu cầu chỉ tiêu khẩn cấp như đình công, hoả hoạn, chiến dịch Marketing của đối thủ cạnh tranh, khó khăn do yếu tố thời vụ và chu kỳ kinh doanh. Đầu tư ngắn hạn: doanh nghiệp có thể sử dụng một phần vốn của mình để đầu tư vào chứng khoán ngắn hạn, đầu tư ngắn hạn như góp vốn liên doanh ngắn hạn…nhằm mục tiêu sinh lợi. Đặc biệt các khoản đầu ta chứng khoán ngắn hạn của doanh nghiệp còn có ý nghĩa là bước đệm quan trọng trong việc chuyển hoá giữa tiền mặt và các tài sản có tính lợi kém hơn. Điều này giúp doanh nghiệp sinh lợi tốt hơn và huy động được một lượng tiền đủ lớn, kịp thời đảm bảo nhu cầu thanh khoản. Các khoản phải thu: : Cạnh tranh là cơ chế của nền kinh tế thị trường. Các doanh nghiệp muốn đứng vững trong cơ chế cạnh tranh cần phải nỗ lực vận dụng các chiến lược cạnh tranh đa dạng, từ cạnh tranh giá đến cạnh tranh phi giá cả như hình thức quảng cáo, các dịch vụ trước, trong và sau khâu bán hàng. Mua bán chịu cũng là hình thức cạnh tranh khá phổ biến và có ý nghĩa quan trọng với các doanh nghiệp. Nó đem lại những lợi thế sau: - Tăng doanh thu bán hàng. - Giảm chi phí tồn kho hàng hoá. - Tận dụng tối đa công suất thiết bị và tài sản cố định, hạn chế hao mòn vô hình. - Tạo công ăn việc làm cho cán bộ công nhân viên. - Bán được hàng hoá với giá cao hơn do trong giá bán bao hàm cả lãi suất bán chịu. Tuy nhiên hình thức này cũng tạo ra những bất lợi sau: - Tăng chi phí sản xuất kinh doanh do tăng chi phí đòi nợ, chi phí trả cho nguồn tài trợ để bù đắp cho sự thiếu hụt ngân quỹ. - Rủi ro không đòi được. Nói chung các khoản phải thu quá lớn hay quá nhỏ đều không có lợi cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần có biện pháp kịp thời điều chỉnh. Hàng tồn kho: Trong quá trình sản xuất, việc tiêu hao đối tượng lao động diễn ra thường xuyên liên tục, nhưng việc cung ứng nguyên vật liệu thì đòi hỏi phải cách quãng, mỗi lần chỉ mua vào một lượng nhất định. Do đó, doanh nghiệp phải thường xuyên có một lượng lớn nguyên vật liệu, nhiên liệu… nằm trong quá trình dự trữ, hình thành nên khoản mục vốn dự trữ. Vốn dự trữ là biểu hiện bằng tiền của nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu, nửa thành phẩm, bao bì, vật liệu bao bì… Loại vốn này thường xuyên chiếm tỷ trọng tương đối trong vốn lưu động. III. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp 1. Hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng Mục tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong cơ chế thị trường là cung cấp sản phẩm, lao động dịch vụ cho xã hội nhằm thu được lợi nhuận cao nhất. Để đạt được mục đích đó các doanh nghiệp phải phối hợp tổ chức thực hiện đồng bộ mọi hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong đó, vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng trong sản xuất kinh doanh có ý nghĩa hết sức quan trọng. Trong cơ chế cũ, các doanh nghiệp nhà nước coi nguồn cấp phát từ ngân sách nhà nước đồng nghĩa với "cho không" nên tìm mọi cách để xin được nhiều vốn, vì tiền không phải mua mà được phát nên khi sử dụng vốn doanh nghiệp không cần quan tâm đến hiệu quả, nếu kinh doanh thua lỗ đã có nhà nước chịu và trang trải mọi thiếu hụt. Trong cơ chế thị trường hiện nay, các khoản bao cấp về vốn từ ngân sách nhà nước không còn nữa, doanh nghiệp phải tự trang trải mọi chi phí và phải tìm mọi cách kinh doanh sao cho có lãi, phải tổ chức sử dụng vốn một cách tiết kiệm và có hiệu quả. Do đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải quản lý, sử dụng đồng vốn một cách chặt chẽ hơn. Mặt khác việc quản lý và sử dụng đồng vốn của doanh nghiệp nhà nước hiện nay còn khác trước là doanh nghiệp phải bảo toàn vốn, đầu tư mở rộng quy mô phát triển sản xuất kinh doanh. Hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty xây dựng công trình giao thông nói riêng và mọi doanh nghiệp nói chung đều phải có mục tiêu đem lại lợi nhuận cao nhất. Đó chính là kết quả bằng tiền do các hoạt động đầu tư và kinh doanh đem lại. Nhưng kết quả trên chỉ được coi là có hiệu quả khi giá trị thu được phải lớn hơn số vốn đầu tư bỏ ra sau khi đã quy chuẩn vốn về cùng một thời điểm. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn thu được của năm sau cao hơn năm trước. Hiệu quả trong các ngành kinh tế nói chung và ngành xây dựng cơ bản nói riêng được thể hiện ở hai mặt, hiệu quả trực tiếp và hiệu quả gián tiếp. Hiệu quả trực tiếp là mang lại lợi ích trực tiếp cho người kinh doanh. Hiệu quả gián tiếp là xét trên phạm vi chung của nền kinh tế hoặc một vùng, một lãnh thổ. Hiệu quả trực tiếp và hiệu quả gián tiếp của vốn nhìn chung là thống nhất, song cũng có trường hợp mâu thuẫn, đối lập nhau. Thường là khi sử dụng vốn vào những dự án, mục đích cụ thể đem lại hiệu quả kinh tế cao nhưng hiệu quả kinh doanh lai không đạt được. Hiệu quả trực tiếp có sức hút mạnh hơn, bỏ một đồng vốn ra kinh doanh thì người ta đã dự tính rằng họ sẽ thu được bao nhiêu lợi nhuận. Còn với lợi ích gián tiếp có sức hút kém hơn chưa thấy được lợi ích của nó, còn lợi ích cho nền kinh tế thì khó nhận biết. Ngành xây lắp là ngành có kết cấu hạ tầng lớn, các hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại lợi nhuận cao trong vài năm gần đây, luôn mở rộng quy mô sản xuât, duy trì năng lực về vốn, trên thực tế không phải lúc nào cũng làm ăn có lãi. Những công trình thi công ở vùng sâu, vùng xa… việc triển khai thi công rất phức tạp và tốn kém, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn nên không tránh khỏi thất thoát về vốn thi công. Tuy nhiên, không chỉ có Công ty xây dựng công trình giao thông 874 tham gia sản xuất kinh doanh mà còn có nhiều công ty xây dựng khác có tầm cỡ đang cạnh tranh giành giật lấy từng công trình. Do vậy, việc quản lý và sử dụng vốn có hiệu quả là phải gắn kết hiệu quả trực tiếp với hiệu quả gián tiếp. Chính vì lý do này mà Công ty cần tính toán sử dụng vốn để lựa chọn công trình, hạng mục công trình có khả năng sinh lời cao, để ưu tiên đầu tư có trọng điểm nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng. 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng Vốn trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp luân chuyển liên tục, không ngừng từ hình thái này sang hình thái khác. Trong quá trình vận động đó vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng chịu nhiều ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng: Xét về mặt khách quan, hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của các yếu tố sau: - Do tác động của nền kinh tế có lạm phát, sức mua của đồng tiền bị giảm sút dẫn đến sự tăng giá các loại vật tư hàng hoá. Vì vậy nếu doanh nghiệp không điều chỉnh kịp thời giá trị của các loại tài sản đó thì sẽ làm cho vốn của doanh nghiệp mất dần theo tốc độ trượt giá của tiền tệ. - Do những rủi ro bất thường trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh mà các doanh nghiệp thường gặp phải. Trong cơ chế thịi trường có nhiều thành phần kinh tế cùng tham gia vào hoạt động, cùng cạnh tranh, khi thị trường tiêu thụ không ổn định, sức mua của thị trường có hạn càng làm tăng thêm khả năng rủi ro của doanh nghiệp. Ngoài ra doanh nghiệp còn gặp phải rủi ro do thiên nhiên gây nên như: hoả hoạn, lũ lụt… mà doanh nghiệp khó có thể lường trước được. Ngoài các nhân tố khách quan trên còn có rất nhiều các nhân tố chủ quan do chính bản thân doanh nghiệp tạo nên, làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng như: - Do xác định nhu cầu vốn thiếu chính xác dẫn đến tình trạng thừa hoặc thiếu vốn sản xuất kinh doanh, đều ảnh hưởng không tốt đến quá trình sản xuất kinh doanh, cũng như hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng của doanh nghiệp. - Lựa chọn phương án đầu tư là một nhân tố cơ bản ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả sử dụng vốn nói chung và vốn lưu động nói riêng. Đây chính là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng vốn ứ đọng, hiệu quả sử dụng vốn thấp. - Do cơ cấu vốn đầu tư không hợp lý cũng như nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn. Bởi vì vốn đầu tư vào các tài sản không cần sử dụng chiếm tỷ trọng lớn thì không những nó không phát huy tác dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh mà còn bị hao hụt, mất mát và khấu hao dần làm hiệu quả sử dụng vốn giảm. - Do việc sử dụng lãng phí vốn, nhất là vốn lưu động trong quá trình mua sắm, dự trữ: Mua các loại vật tư không phù hợp với quy trình sản xuất, không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng quy định, không tận dụng hết được các loại phế liệu, phế phẩm cũng như tác động không nhỏ đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Do trình độ quản lý của doanh nghiệp còn yếu kém, hoạt động sản xuất kinh doanh thu lỗ kéo dài làm cho vốn bị thâm hụt sau mỗi chu kỳ sản xuất kinh doanh, hiệu quả sử dụng bị suy giảm. 3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động Khi nghiên cứu hiệu quả sử dụng vốn lưu động chủ yếu ta đánh giá trên góc độ: hiệu suất sử dụng đồng vốn, nghĩa là trong kế hoạch một đồng vốn tạo ra bao nhiêu đồng giá trị hàng hoá, bao nhiêu đồng lợi nhuận và hiệu suất sử dụng cảu nó. a. Chỉ tiêu trực tiếp: là những chỉ tiêu phản ánh khă năng sản xuất của vốn lưu động. Một đồng vốn có khả năng đem lại nhiều đồng lợi nhuận thì việc quản lý và sử dụng vốn đó được coi là có hiệu quả. Sức sản xuất của vốn lưu động cho biết một đồng vốn lưu động bỏ ra thu được bao nhiêu đồng doanh thu thuần. Sức sinh lợi của vốn lưu động, cho một đồng vốn lưu động bỏ ra thì thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Hai chỉ tiêu này càng cao càng tốt và chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao. b. Chỉ tiêu gián tiếp : là những chỉ tiêu góp phần tăng khả năng sinh lợi của vốn lưu động một cách gián tiếp. * Chỉ tiêu quan trọng nhất đánh giá trình độ sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp là số vốn lưu động trong kỳ ( thường là 1 năm ) : VN công thức được tính như sau: ( vòng/kỳ) Số vòng quay vốn lưu động trong kỳ càng lớn, trình độ sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp càng cao. * Kỳ luân chuyển bình quân NV ( số ngày trung bình của một vòng luân chuyển ) (ngày/vòng) Nếu kỳ tính toán là một năm thì: ( ngày/vòng ) Số dư bình quân vốn lưu động ( Vlđ) được xác định theo công thức: ở đây : số dư bình quân vốn lưu động trong năm ( đ) V1, V2,…V12 tổng số vốn lưu động ở đầu mỗi tháng ( đ) VK vốn lưu động ở mỗi năm. Thời điểm 31/12. Như vậy : ( đ) Tổng mức luân chuyển của toàn bộ doanh nghiệp là tổng giá trị sản phẩm tiêu thụ trong năm. Tổng mức luân chuyển của toàn Công ty cũng có thể chia thành ba bộ phận: - Mức luân chuyển riêng của giai đoạn cung cấp, là tổng lượng tiền đã bỏ vào sản xuất kinh doanh ( giá trị nguyên vật liệu … ) - Mức luân chuyển riêng của giai đoạn sản xuất. Đó là lượng giá trị thành phẩm ( cả nửa thành phẩm đã bán ra ) đã nhập kho tiêu thụ, tính theo giá thành sản phẩm. - Mức luân chuyển của giai đoạn tiêu thụ : đó là tổng giá trị sản phẩm đã tiêu thụ, giống như mức luân chuyển toàn doanh nghiệp. Hai chỉ tiêu VN và NV có thể tính chung cho toàn bộ Công ty hoặc có thể cho từng khâu cung cấp sản xuất và tiêu thụ, nhằm qui định nhiệm vụ và đánh giá kết quả sử dụng vốn riêng của từng khâu và toàn bộ Công ty. Điều đó cũng giúp cho việc hạch toán kinh tế nội bộ Công ty. * Chỉ tiêu doanh lợi vốn lưu động DVLĐ Chỉ tiêu này thể hiện: cứ sử dụng 100đ vốn lưu động, doanh nghiệp thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận ròng. * Chỉ tiêu mức độ đảm nhận của vốn lưu động ( Mđ): Chỉ tiêu "mức đảm nhận của vốn lưu động" chỉ rõ để có 100đ doanh thu thuần phải sử dụng bao nhiêu đồng vốn lưu động. Ngoài ra để đánh giá tình hình sử dụng vốn lưu động trong kinh doanh không thể không nói đến hệ số khả năng thanh toán ( lần ) Hệ số này càng cao càng chứng tỏ khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của doanh nghiệp càng lớn. Tuy nhiên nếu hệ số này quá cao thì điều này lại không tốt vì nó phản ánh sự việc là doanh nghiệp đầu tư quá mức vào tài sản lưu động so với nhu cầu của doanh nghiệp và tài sản lưu động dư thừa không tạo nên doanh thu. Do vậy nếu doanh nghiệp đầu tư quá nhiều vốn của mình vào tài sản lưu động, số vốn đó sẽ không được sử dụng có hiệu quả. Hệ số thanh toán ngắn hạn chấp nhận được với hệ số k = 2. Nhưng để đánh giá hệ số thanh toán ngắn hạn của một doanh nghiệp tốt hay xấu thì ngoài việc đưa vào hệ số k còn phải xem xét 3 yếu tố sau: + Bản chất ngành kinh doanh + Cơ cấu tài sản lưu động + Hệ số quay vòng của một số loại tài sản lưu động như: hệ số quay vòng các khoản phải thu, hệ số quay vòng hàng tồn kho và hệ só quay vòng vốn lưu động. ( lần ) Hệ số thanh toán nhanh thể hiện giữa các loại tài sản lưu động có khả năng chuyển nhanh thành tiền để thanh toán nhanh các khoản nợ ngắn hạn. Các loại tài sản được sếp vào loại chuyển nhanh thành tiền gồm : các khoản đầu tư chứng khoán ngắn hạn, các khoản phải thu của khách hàng. Còn hàng tồn kho và các khoản ứng trước không được xếp vào loại tài sản lưu động có khả năng thành tiền. Hệ số thanh toán nhanh là một tiêu chuẩn đánh giá khắt khe hơn đối với khả năng chi trả các khoản nợ ngắn hạn so với hệ số thanh toán ngắn hạn. 4. Phương pháp đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn lưu động Phương pháp so sánh: so sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu thế thay đổi, đánh giá sự tăng trưởng hay thụt lùi trong hoạt động sản xuất kinh doanh. So sánh giữa số thực hiện và số kế hoạch để thấy được mức độ phấn đấu của doanh nghiệp. So sánh giữa số liệu trong doanh nghiệp với số liệu trung bình của ngành để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp so với toàn ngành. So sánh theo chiều dọc hay chiều ngang các báo cáo tài chính. Phương pháp phân tích tỷ lệ: phương pháp này dựa vào ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Về nguyên tắc cần phải xác định được các ngưỡng, các định mức để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trên cơ sở so sánh các tỷ lệ của doanh nghiệp với các tỷ lệ tham chiếu. Ngoài ra, có thể kết hợp hai phương pháp trên cùng một lúc để đánh giá các chỉ tiêu nhằm nâng cao tính chính xác và hợp lý. IV. Các phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong Công ty Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp có nghĩa là sử dụng các biện pháp tổ chức kỹ thuật làm tăng nhanh vòng quay của vốn lưu động, giảm số ngày của kỳ luân chuyển bình quân, tiết kiệm tương đối vốn lưu động và nâng cao doanh lợi của vốn lưu động. Tuy nhiên cũng cần phải thấy rằng, việc tách riêng phần vốn lưu động để đánh giá hiệu quả sử dụng của nó chưa thể xem như là việc làm hoàn hảo. Để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động có một số phương pháp: Quản lý vốn lưu động khoa học và hiệu quả. Nếu quản lý vốn lưu động không tốt, hoạch định và kiểm soát vốn lưu động không chặt chẽ thì sẽ dẫn đến nguy cơ làm ăn thu lỗ, thâm chí doanh nghiệp sẽ bị phá sản, ngược lại nếu quản lý vốn lưu động tốt thì các doanh nghiệp sẽ nâng cao được hiệu quả sử dụng vốn lưu động, tạo đà phát triển mạnh mẽ. Để quản lý vốn lưu động khoa học và hiệu quả thì doanh nghiệp cần phải áp dụng các phương pháp quản lý vốn lưu động phù hợp nhất với đặc điểm của từng khoản mục cấu thành vốn lưu động và hoạt động quản lý gồm các bội dung chính sau: + Lập kế hoạch xác định chính xác nhu cầu vốn lưu động tối thiểu cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tránh huy động quá nhiều không cần thiết sẽ dẫn tới lãng phí và đẩy chi phí sản xuất tăng lên. Đồng thời tránh được tình trạng thiếu vốn lưu động làm gián đoạn sản xuất. Trên cơ sở này, doanh nghiệp chủ động tổ chức huy động vốn lưu động một cách kipự thời và hiệu quả nhất. Thực chất của nội dung quản lý là phải xác định lượng huy động tối ưu của từng khoản mục cấu thành tài sản lưu động như: Lượng tiền mặt tối ưu Lượng dự trữ tồn kho tối ưu Quy mô khoản phải thu hợp lý + Xác định và duy trì cơ cấu vốn lưu động tối ưu để tạo nền tảng tài chính vững chắc và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Doanh nghiệp cần điều chỉnh nhu cầu của từng khoản mục cấu thành của tài sản lưu động, để tạo ra mối tương quan hợp lý về tỷ trọng trong tổng tài sản lưu động. Lựa chọn nguồn tài trợ vốn lưu động. Doanh nghiệp cần lựa chọn nguồn tài trợ vốn lưu động thích hợp theo hướng tích cực khai thác triệt để các nguồn vốn lưu động bên trong doanh nghiệp vừa đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn lưu động một cách chủ động, vừa giảm được chi phí sử dụng vốn cho doanh nghiệp, tránh tình trạng vốn tồn tại dưới hình thái tài sản không cần sử dụng, vật tư hàng hoá kém phẩm chất… mà doanh nghiệp phải đi vay để duy trì sản xuất với lãi xuất cao và phải chịu sự giám sát của chủ nợ làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh. Tăng khả năng sinh lời từ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để nâng cao khả năng sinh lời của vốn lưu động. Có nhiều biện pháp để tăng lợi nhuận thu được như: + Tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất kinh doanh, tránh lãng phí. + Nâng cao chất lượng và số lượng sản phẩm, tạo ra sự đa dạng về sản phẩm mẫu mã và thường xuyên tạo sự đổi mới về mọi mặt gây hấp dẫn khách hàng. + Mở rộng thị trường kinh doanh thông qua việc thâm nhập vào các thị trường mới, mở rộng đối tượng khách hàng phục vụ. + Tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường, tạo sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. + Thực hiện tốt các hoạt động xúc tiến hỗn hợp như: quảng cáo, khuyến mại… Trên đây là một số biện pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp. Tuy nhiên khi áp dụng trong thực tế, các doanh nghiệp phải áp dụng linh hoạt các biện pháp trên sao cho phù hợp nhất với điều kiện và đặc điểm kinh tế, kỹ thuật của mình. Chương II Phân tích thực trạng quản lý, sử dụng vốn ở công ty xây dựng công trình giao thông 874 I. Phân tích khái quát về cơ cấu tài sản và nguồn vốn của công ty Cơ cấu tài sản và nguồn vốn của công ty được thể hiện quan bảng cân đối kế toán của mình qua các năm. - Phần tài sản bao gồm tài sản cố định và tài sản lưu động. + Xét về mặt pháp lý tài sản thể hiện số tiềm lực mà công ty có quyền quản lý, sử dụng gắn với mục đích thu được các khoản lợi trong tương lai. + Xét về mặt kinh tế các chỉ tiêu thuộc phần tài sản của bảng cân đối kế toán thể hiện vốn của công ty có ở thời điểm lập bảng cân đối kế toán. Dựa vào chỉ tiêu phản ánh trong phần tài sản của bảng cân đối kế toán nhà quản trị có thể đánh giá khái quát quy mô vốn, cơ cấu vốn, quan hệ giữa năng lực sản xuất và trình độ sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Phần nguồn vốn phản ánh các nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp bao gồm: Công nợ và Vốn chủ sở hữu + Xét về mặt pháp lý, đây là chỉ tiêu thể hiện trách nhiệm pháp lý về mặt vật chất của doanh nghiệp đối với đối tượng cung cấp vốn cho doanh nghiệp (Nhà nước, ngân hàng, các cổ đông các bên liên doanh). Hay nói cách khác các chỉ tiêu thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp về tổng số vốn đã đăng ký kinh doanh với Nhà nước, về số tài sản đã hình thành bằng vốn vay ngân hàng, vốn vay của các đối tượng khác, cũng như trách nhiệm thanh toán các khoản nợ với người lao động, người cung cấp với Nhà nước. + Xét về mặt kinh tế, các chỉ tiêu thuộc phần nguồn vốn của bảng cân đối kế toán thể hiện các nguồn hình thành tài sản mà doanh nghiệp hiện có. Căn cứ vào các chỉ tiêu phản ánh ở phần nguồn vốn, nhà quản trị có thể biết được tỉ lệ kết cấu của từng loại nguồn vốn trong tổng nguồn vốn hiện có. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn của Công ty trong 2 năm qua Chỉ tiêu 31/12/2001 31/12/2002 Chênh lệch ( 2001 – 2002) 1000 đồng % 1000 đồng % ± % I. Tài sản 88.892.956 100 96.700.000 100 7.807.044 8.8 1.Tài sản lưu động 40.433.379 45.5 53.000.000 54.8 12.566.620 31.1 2.Tài sản cố định 48.459.577 54.5 43.700.000 45.2 - 4.759.577 9.8 II. Nguồn vốn 88.892.956 100 96.700.000 100 7.807.044 8.8 1. Nợ phải trả 45.087.030 50.7 52.500.000 54.3 7.412.970 16.4 2. Vốn CSH 43.805.487 49.3 44.200.000 45.7 394.513 0.9 Qua bảng tóm tắt của bảng cân đôi kế toán trong 2 năm 2001, 2002 cho ta thấy : tổng tài sản và nguồn vốn của công ty tăng lên một cách rõ rệt. Cho thấy công ty đang có những nỗ lực trong việc huy động vốn để đảm bảo cho nhu cầu tăng quy mô tài sản sử dụng. Phần tài sản của công ty cho thấy trong năm 2001 sự chênh lệch giữa tài sản cố định và tài sản lưu động là lớn. Tài sản lưu động chiếm 45.5% trong tổng tài sản trong khi đó tài sản cố định chiếm tỷ lệ là 54.5% trong tổng tài sản. Năm 2001 và 2002 công ty đã có những biến chuyển tích cực trong cơ cấu tài sản, tỷ trọng giữa tài sản lưu động và tài sản cố định của công ty đã dao động bình quân. Phần nguồn vốn, năm 2001 nợ phải trả của công ty chiếm tỷ trọng là 50.7% trên tổng nguồn vốn, và nguồn vốn chủ sở hữu chiếm 49.3% cho thấy công ty đang có được sự cân bằng về tổng nguồn vốn, do đó công ty có được sự an toàn cao trong việc kinh doanh của mình và tạo được uy tín tốt đẹp trong các đối tác của mình. Đến năm 2002 thì nợ phải trả của công ty 54.3%, đồng thời nợ phải trả của công ty tăng nhưng bên cạnh đó vốn chủ sở hữu cũng tăng theo. Điều này chứng tỏ quy mô vốn đã mở rộng, công ty chú trọng đến việc đầu tư tài sản nói chung và máy móc thiết bị nói riêng, đồng thời khả năng huy động vốn trong kỳ của doanh nghiệp cũng tăng lên. Như vậy có nghĩa là hoạt động sản xuất của công ty có hướng đi lên. Như vậy, để tài trợ cho hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục và ổn định thì công ty cần phải thường xuyên huy động các nguồn lực từ bên ngoài. Điều này dẫn đến nợ vay quá lớn, đó sẽ là gánh nặng cho công ty trong việc trả nợ vay và lãi vay. Trong những năm gần đây, tỷ lệ vốn chủ sở hữu của công ty đang dần tăng đó là dấu hiệu rất tốt để cho công ty tạo thế chủ động về tài chính trong kinh hoạt động sản xuất doanh. II. Phân tích cơ cấu nguồn vốn và nguồn hình thành vốn của công ty Cơ cấu vốn của có tác dụng rất lớn đến quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Để xác định được cơ cấu nguồn vốn công ty sử dụng trong kỳ hoạt động ta tiến hành so sánh tổng số tài sản và tổng số nguồn vốn giữa cuối năm và đầu năm. Qua sự so sánh này có thể cho thấy được sự biến động về quy mô, khả năng huy động vốn của công ty. Và từ đó cho phép chúng ta đánh giá thực chất quá trình hoạt sản xuất kinh doanh. Khả năng huy động vốn là khả năng tìm kiếm vốn của cong ty từ trong nội bộ của doanh nghiệp mình, hoặc từ bên ngoài. Quá trình huy đông vốn là một khâu quan trọng nhằm đảm bảo luân chuyển nguồn vốn hợp lý cho sản xuất, tránh hiện tượng thiếu vốn và ứ đọng vốn. Việc huy động vốn có thể bằng các cách thức: huy động vốn từ hoạt động liên doanh, liên kết, vay mượn các tổ chức ngân hàng, tổ chức vay tín dụng. Ngoài ra công ty còn thực hiện huy động vốn nhàn rổi của công nhân viên trong công ty… Đối với công ty XDCT giao thông 874 sản phẩm là các công trình xây dựng luôn có sự khác biệt so với các sản phẩm của lĩnh vực hoạt động khác như: sản phẩm cố định, đơn chiếc… vốn đầu tư ban đầu rất lớn thời gian thu hồi chậm chính vì điều đó công tác huy động vốn đảm bảo cho tiến độ thi công được đặt lên hàng đầu . Vốn và nguồn vốn là hai mặt của một thể thống nhất, đó là một lượng tài sản của doanh nghiệp. Do đó ngoài việc phân tích tình hình phân bổ vốn, quy mô vốn cần tiến hành phân tích kết cấu nguồn vốn. Việc phân tích này sẽ giúp cho doanh nghiệp nắm được khả năng tự chủ về mặt tài chính, mức độ tự chủ trong sản xuất kinh doanh và những khó khăn mà doanh nghiệp gặp phải trong khai thác vốn. Theo các quyết định của chính phủ và qui định của Nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước thì vốn sản xuất kinh doanh của công ty XDCT giao thông 874 được bao gồm vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Trong đó vốn chủ sở hữu là do ngân sách nhà nước cấp, công ty tự bổ sung, các loại quỹ vốn khác… còn nợ phải trả là do công ty vay ngắn hạn, vay dài hạn dưới mọi hình thức của các tổ chức kinh tế, cá nhân trong và ngoài nước, các khoản nợ phải trả khách hàng và nợ phải trả khác… Trong quá trình sản xuất kinh doanh, nhu cầu về vốn là rất quan trọng, nguồn vốn chủ sở hữu càng nhiều thì tính linh hoạt về nhu cầu vốn càng cao nhưng khi nguồn vốn chủ sở hữu không đáp ứng đủ nhu cầu kinh doanh thì doanh nghiệp được phép đi vay để bổ sung vốn kinh doanh loại trừ các khoản vay quá hạn thì các khoản vay ngắn hạn và dài hạn (của ngân hàng hay các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước) chưa đến hạn trả, dùng cho mục đích kinh doanh đều được gọi là nguồn vốn vay hợp pháp. Cơ cấu nguồn hình thành vốn của công ty thể hiện qua bảng sau: Đơn vị tính: 1000 đ Nguồn hình thành 2001 2002 Số tiền % Số tiền % I. Nợ phải trả 45.087.030 50.7 52.500.000 54.3 Nợ ngắn hạn 43.138.000 48.5 43.600.000 45.1 Nợ dài hạn 1.913.000 2.1 8.863.970 9.15 Nợ khác 36.030 0.08 36.030 0.05 II. Vốn CSH 43.805.487 49.3 44.200.000 45.7 Vốn kinh doanh 43.210.000 48.6 43.200.000 44.7 Quỹ đầu tư và phát triển 5.022 5.022 Lãi chưa phân phối 523.285 0.6 942.801 1 Quỹ khen thưởng 67.180 0.1 52.177 0.1 Tổng nguồn vốn 88.892.517 100 96.700.000 100 Qua bảng trên cho thấy nguồn hình thành vốn của công ty. Nợ phải trả của công ty bao gồm nợ ngắn hạn ( hay các khoản vay ngắn hạn ), nợ dài hạn (hay các khoản vay dài hạn ) và nợ khác, trong đó chủ yếu là nợ ngắn hạn. Năm 2001, nợ phải trả là 45.087.030.000 đ ( chiếm 50.7% trong tổng nguồn vốn) trong đó nợ ngắn hạn là chủ yếu chiếm 48.5% trong tổng nguồn vốn và nợ dài hạn chỉ chiếm 2.1% trong tổng nguồn vốn. Năm 2002, nợ phải trả là 52.500.000.000 đ ( chiếm 54.3% trong tổng nguồn vốn ) trong đó nợ ngắn hạn chiếm 45.1% trong tổng nguồn vốn và nợ dài hạn là 9.15% trong tổng nguồn vốn. Như vậy, các khoản nợ phải trả của công ty vẫn chủ yếu là nợ ngắn hạn, nhưng các khoản nợ này đang có tỷ trọng giảm dần qua các năm. Từ năm 2001 đến 2002 có giảm xuống đôi chút. Bên cạnh đó nợ dài hạn đang có xu hướng tăng lên đây là một dấu hiệu tốt, nhưng nợ dài hạn vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong tổng nguồn vốn, điều này cho thấy tỷ trọng nợ ngắn hạn và nợ dài hạn của công ty chênh lệch quá lớn do đó không hợp lý. Nợ ngắn hạn của công ty quá lớn sẽ dẫn đến tình trạng rủi ro tài chính rất cao. Công ty nên có một số biện pháp thay đổi và tăng khả năng vay dài hạn hơn nữa và giảm tỷ trọng nợ ngắn hạn xuống thấp hơn nưã. Nguồn vốn kinh doanh của Công ty trong hai năm qua chiếm tỷ trọng cao trong vốn chủ sở hữu, chủ yếu dựa vào nguồn vốn liên doanh và nguồn vốn tự bổ sung. Nguồn vốn vay ngân hàng chiếm tỷ trọng thấp khoảng 10% trong tổng nguồn vốn. Qua các năm khối lượng vốn tăng nhưng tỷ trọng vay ngân hàng giảm so với tổng nguồn vốn, nguyên nhân là do nguồn vốn liên doanh, viện trợ nước ngoài, tự bổ sung tăng, bên cạnh đó hình thức huy động khác được áp dụng tại Công ty. Trong tương lai nguồn vốn này sẽ phụ thuộc vào chính sách huy động vốn của các ngân hàng gắn với việc hình thành thị trường vốn ở Việt Nam. Chắc chắn sẽ mở ra khả năng mới phục vụ cho Công ty huy động vốn đầu tư tốt hơn. Nguồn vốn vay cán bộ công nhân viên, Công ty đã tận dụng tối đa nguồn vốn vay này để bù đắp cho sự thiếu hụt vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh. Công ty có chính sách thích hợp huy động vốn đúng đắn, đảm bảo quyền lợi cho người gửi, với lãi suất cao, nên Công ty đã thu hút được lượng vốn đáng kể. Nguồn vốn vay nước ngoài, qua các năm nguồn vốn này thực tế chiếm tỷ trọng khá cao và được hình thành chủ yếu từ nguồn viện trợ phát triển chính thức ( ODA ), nguồn tín dụng thương mại… khả năng thu hút vốn từ các nguồn này rất khác nhau, tuỳ theo đặc điểm và giá trị kinh tế của từng công trình xây dựng mà lượng vốn được tài trợ khác nhau. Qua vài năm gần đây nguồn vốn chủ sở hữu bao gồm nguồn vốn kinh doanh và các quỹ được thể hiện như sau: Năm 2001 và 2002, nguồn vốn này chiếm tỷ trọng khá cao và tương đối hợp lý và dao động 45% đến 49% trong tổng nguồn vốn. Chủ yếu là vốn kinh doanh bao gồm ngân sách nhà nước tự bổ sung và phần lớn là nguồn vốn do liên doanh, liên kết… ở Việt Nam hiện nay, tích luỹ còn thấp nên vốn ngân sách cấp cho các ngành còn ít ỏi, với một kết cấu hạ tầng như ngành xây dựng. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, Công ty XDCT giao thông 874 không chỉ dựa vào vốn ngân sách cấp mà phải sử dụng vốn do liên doanh, liên kết, vốn tự bổ sung và các quỹ của Công ty. Mặt khác cơ cấu nguồn vốn của Công ty được đánh giá qua các hệ số về cơ cấu tài chính cho thấy mức độ phụ thuộc hay độc lập tài chính của Công ty với các khoản vay hay tự tài trợ. Các hệ số cơ cấu tài chính của Công ty Chỉ tiêu 2001 2002 Hệ số nợ 0.50 0.54 Tỷ suất tự tài trợ 0.49 0.45 Hệ số nợ dài hạn 0.04 0.2 Nhìn vào biểu đồ ta thấy hệ số nợ của Công ty năm 2001 là 0.50 và đến năm 2002 thì là 0.54, điều này cho thấy Công ty đã có những thay đổi tích cực. Bên cạnh đó hệ số tự tài trợ của Công ty năm 2001 (0.49) là bình thường, hay nói cách khác nguồn vốn tự có của Công ty là không cao, đáp ứng vốn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty là bình thường. Chính vì thế muốn đảm bảo hoạt động thì Công ty phải đi chiếm dụng vốn từ bên ngoài. Năm 2002 hệ số này đã giảm xuống 0.45 cho thấy Công ty đã giảm xút về khả năng tự chủ về tài chính. Hệ số nợ dài hạn có tăng nhưng hệ số này vẫn rất thấp cho thấy Công ty đã không chú trọng lớn đến vay dài hạn. Mặt khác Công ty đã tập trung mua sắm đầu tư tài sản cố định nhiều, đặc biệt là trong năm 2002(tỉ xuất tự tài trợ 0.45, hệ số nợ dài hạn b0.2). Chính vì vậy, Công ty phải tìm cách nghiên cứu, lợi dụng đòn bẩy cân nợ và phần lớn vốn vay phải là vay dài hạn. Vay dài hạn một năm làm giảm nhu cầu vốn thường xuyên của Công ty, bên cạnh đó tiền lãi phải trả được thừa nhận như một khoản chi phí cần thiết để có doanh thu. III. Phân tích cơ cấu và hiệu quả sử dụng tài sản lưu động của Công ty 1. Phân tích cơ cấu tài sản lưu động Về cơ cấu tài sản lưu động của Công ty cũng như các doanh nghiệp khác tài sản lưu động của Công ty bao gồm: vốn bằng tiền, các khoản phải thu, hàng tồn kho và một số tài sản lưu động khác. Các khoản mục đó của Công ty được thể hiện qua bảng sau: Tình hình tài sản lưu động của Công ty XDCT giao thông 874 Chỉ tiêu 31/12/2001 31/12/2002 CL (2001-2002) Số tiền % Số tiền % ± % TSLĐ và đầu tư ngắn hạn 40.433.379.396 100 53.000.000.000 100 12.566.620.604 31.08 I. Tiền 1.290.816.817 3.19 1.250.000.000 2.36 - 40.816.817 - 3.16 1. Tiền mặt tại quỹ 10.997.269 0.03 10.500.000 0.02 - 497.269 - 4.52 2. Tiền gửi ngân hàng 1.279.819.548 3.16 1.239.500.000 2.34 - 40.319.548 - 3.15 II. Các khoản phải thu 21.394.085.845 52.91 29.750.000.000 56.13 8.355.914.155 39.06 1. Phải thu khách hàng 20.981.720.103 51.89 27.890.000.000 52.62 6.908.279.897 32.93 2. Thuế VAT 56.713.942 0.14 72.500.000 0.14 15.786.058 27.83 3.Trả trước cho người bán 0 0 0 0 4.Cáckhoản phải thu khác 355.651.800 0.88 1.787.500.000 3.37 1.431.848.200 402.6 III. Hàng tồn kho 14.182.966.495 35.08 20.000.000.000 37.74 5.817.033.505 41.01 1. Nguyên vật liệu tồn kho 33.187.091 0.08 195.236.419 0.37 162.049.328 488.3 2. Công cụ, dụng cụ 0 55.005.629 0.1 55.055.629 3. CF SXKD dở dang 14.149.779.404 35.00 19.749.757.952 37.26 5.599.978.548 39.58 IV. TSLĐ khác 3.565.510.239 8.82 2.000.000.000 3.77 - 1.565.510.239 - 43.9 1. Tạm ứng 1.484.597.174 3.67 1.560.000.000 2.94 75.402.826 5.08 2. Chi phí trả trước 28.800.900 0.07 10.000.000 0.02 - 18.800.900 - 65.3 3. Chi phí chờ kết chuyển 1.686.942.065 4.17 363.705.000 0.69 - 1.323.237.065 -79.5 4.Thế chấp, ky quy, ký cược 365.170.100 0.9 120.295.000 0.23 - 244.875.100 - 67.4 (Nguồn số liệu trích trong bảng cân đối kế toán năm 2001, 2002) Qua bảng trên cho thấy tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn của Công ty tư năm 2001 là 40.433.379.396 và đã tăng lên 53.000.000.000 trong năm 2002. Điều này cho thấy mức độ mở rộng sản xuất, kết quả hoạt động kinh doanh khả quan làm cho quy mô vốn của Công ty tăng lên. Trong tài sản lưu động có ban gồm rất nhiều khoản mục, để hiểu rõ hơn tình hình tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn của Công ty chúng ta đi sâu vào từng khoản mục sau: a. Vốn bằng tiền: lượng tiền của Công ty năm 2001 là 1.290.816.817 nhưng đến năm 2002 lại giảm đôi chút chỉ còn 1.250.000.000đ. Lượng vốn bằng tiền của Công ty so với tổng tài sản thì vẫn chiếm tỷ trọng thấp. Tỷ trọng của lượng tiền thấp là một dấu hiệu xấu, gây khó khăn cho Công ty trong việc chi trả ngay khi khách hàng đòi, và khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội đấu thầu, tham gia đấu thầu ( cơ hội làm ăn) vì không có đủ sẳn lượng tiền mặt đủ lớn. b. Các khoản phải thu: Năm 2001 chiếm tỷ trọng 52.91% và năm 2002 chiếm tỷ trọng 56.13% trong tổng tài sản lưu động. Mặt khác năm 2001 so với năm 2002 tăng 39.06% . Đây là một dấu hiệu cho thấy Công ty đã phải đầu tư tiền vào các công trình nhưng chưa thu được kết quả, vì công trình còn dở dang và Công ty bị chiếm dụng vốn do một số doanh nghiệp khác còn nợ, cũng như đi góp liên doanh liên kết. Vậy Công ty cần nhanh chóng thúc đẩy việc thu các khoản phải thu để đảm bảo chủ động về vốn cho sản xuất kinh doanh. c. Hàng tồn kho: khoản mục chiếm tỷ trọng lớn thứ hai trong tổng tài sản lưu động của Công ty. Khoản mục này cũng chiếm tỷ trọng tăng dần cùng với sự gia tăng tài sản lưu động. Năm 2001 so với năm 2002 tăng 41.01% trong đó: Nguyên vật liệu tồn kho chiếm tỷ trọng trong tổng số tài sản lưu động nhỏ, dao động trung bình qua các năm khoảng 0.2% trong tổng tài sản lưu động. Đây là một dấu hiệu tốt, để quản lý nguyên vật liệu, Công ty giao cho các đội trực tiếp thu mua khi có nhu cầu sử dụng. Vì hiện nay với cơ chế thị trường thì Công ty chỉ cần dự trữ một lượng nguyên vật liệu nhất định nào đó, nếu cần thì mua ở ngoài thị trường tránh hiện tượng ứ động nguyên vật liệu. Công cụ, dụng cụ dùng trong sản xuất thi công chiếm tỷ trọng rất nhỏ, khoảng 0.1% trong tổng tài sản lưu động. Trong quá trình thi công, công cụ - dụng cụ được sử dụng lâu dài theo từng công trình và quá trình sản xuất ( thi công ) thường kéo dài từ 6 tháng trở lên. Do vậy lượng tồn này rất thấp không ảnh hưởng nhiều đến quá trình sử dụng vốn lưu động. Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang chiếm tỷ trọng rất lớn trong hàng tồn kho nói riêng và trong tổng tài sản lưu động nói chung. Tỷ trọng này tăng dần qua các năm, cụ thể năm 2001 là 14.149.779.404đ ( chiếm 35% ) và năm 2002 là 19.749.757.952đ ( chiếm 37.26% ). Như vậy đối với ngành xây dựng cơ bản thì các số liệu phân tích trên cho thấy đây là một dấu hiệu tốt, do các nguyên nhân là trên thực tế thời gian thi công các công trình thường rất dài, do ảnh hưởng của thời tiết, do công việc giải phóng mặt bằng rất khó khăn phức tạp, chi phí bỏ ra lớn… Mặt khác giá trị của các công trình thường lớn, hơn nữa đây là một dấu hiệu cho thấy Công ty đã trúng thầu nhiều công trình có giá trị lớn và đây cũng là một nhân tố quan trọng làm cho tỷ trọng của hàng tồn kho tăng. Nhưng bên cạnh đó, đây cũng có thể là một dấu hiệu không tốt do các nguyên nhân: tổ chức thi công còn chưa tốt, chậm trễ không theo đúng tiến độ thi công hoặc xây dựng bị gián đoạn do điều kiện kỹ thuật… do đó làm tăng chi phí dở dang rất lớn. Tóm lại: Cơ cấu tài sản lưu động của Công ty XDCT giao thông 874 là chưa thật hợp lý, khoản mục các khoản phải thu chiếm tỷ trọng rất lớn và quá mất cân đối với các khoản mục còn lại trong tổng tài sản lưu động. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động. ảnh hưởng rõ nét nhất là việc làm ứ đọng vốn và chậm luân chuyển vốn lưu động, dẫn đến phải đi vay và làm giảm khả năng sinh lời của vốn lưu động. Tuy nhiên Công ty đã có nhiều cố gắng khắc phục tình trạng này, tỷ trọng các khoản phải thu trong 2 năm qua giảm xuống hay nói cách khác là tốc độ tăng tài sản lưu động nhanh hơn tốc độ tăng các khoản thu. Từ đó cho thấy Công ty cần cố gắng hơn nữa trong những năm tới nhằm làm giảm tỷ trọng vốn lưu động bị chiếm dụng, cơ cấu vốn lưu động hợp lý hơn để tăng hiệu quả sử dụng của vốn lưu động. 2. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản lưu động Hiệu quả sử dụng tài sản lưu động của Công ty được thể hiện qua một số chỉ tiêu sau: trong đó: M1 tổng mức luân chuyển vốn lưu động trong năm ( kế hoạch ) tức là doanh thu thuần. Ko : kỳ luân chuyển vốn năm trước ( báo cáo ) tức là vòng quay một vòng luân chuyển. K1 : kỳ luân chuyển vốn năm nay ( kế hoạch ) Dưới đây là một số bảng được trích từ bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh thể hiện các chỉ tiêu trên của một số năm qua của Công ty : Chỉ tiêu đơn vị 2001 2002 1. Doanh thu thuần đồng 32.031.299.000 65.000.000.000 2. Lợi nhuận gộp đồng 4.065.301.000 5.391.225.000 3. Vốn lưu động bình quân đồng 33.814.960.801 46.716.689.698 Các chỉ tiêu phản ánh tốc độ luân chuyển Đơn vị 2001 2002 1. Hệ số luân chuyển vốn lưu động1 V/năm 0.95 1.40 2. Thời gian một vòng luân chuyển vốn lưu động Ngày 379 257 3. Hệ số đảm nhiệm vốn lưu động đồng 1.05 0.71 4. Mức tiết kiệm vốn lưu động đồng + 11.121.979.000 - 22.027.778.000 Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn lưu động đơn vị 2001 2002 Sức sinh lợi của vốn lưu động đồng 0.12 0.115 Qua các số liệu trên ta thấy năm 2001 đạt được 0.95 vòng/ năm và cần 379 ngày mới quay được một vòng. Nhưng đến năm 2002 thì chỉ tiêu đó khả quan hơn đã giảm xuống chỉ còn mất 257 ngày thì quay được một vòng. 2001 sức sinh lợi lại giảm mất 0.014 đồng chỉ còn 0.12 đồng và đến năm 2002 chỉ còn 0.115 đồng. Điều này đòi hỏi Công ty cần điều chỉnh lại lượng vốn lưu động sử dụng thêm đã vượt quá so với nhu cầu. Nếu vốn lưu động luân chuyển nhanh hơn thì có thể hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty sẽ cao hơn. So sánh với các chỉ tiêu tương ứng của ngành cho thấy hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty còn chưa được cao, về cả tốc độ luân chuyển và sức sinh lợi của vốn lưu động. Sức sinh lợi của Công ty còn ở mức thấp. Tốc độ luân chuyển vốn chậm, thời gian của vòng luân chuyển vốn dài như năm 2001 phải mất 379 ngày ( tức là hơn 1 năm ). Nhưng thực tế này một phần là do đặc điểm của ngành là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, chủ yếu là các công trình có giá trị lớn, thời gian xây dựng thường kéo dài do vậy thời gian thu hồi vốn lâu. Qua phân tích ta thấy, xét về cơ bản hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty trong một vài năm qua biến động theo chiều hướng đi lên, mặc dù sự biến động đó không ổn định. Đặc biệt trong những năm tới Công ty cần phải nâng cao hơn nữa công tác quản lý và sử dụng vốn lưu động ngay từ khâu xác định nhu cầu vốn, huy động vốn đến khâu sử dụng vốn lưu động để hiệu quả sản xuất kinh doanh cao hơn nữa. IV. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty Trên thực tế có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty. Ngoài những nhân tố như doanh thu thuần, vốn lưu động bình quân, khoản phải thu và hàng tồn kho… đã tác động trực tiếp tới hiệu quả sử dụng vốn lưu động, ngoài ra quá trình quản lý và sử dụng vốn lưu động của Công ty cũng chịu ảnh hưởng của các nhân tố gián tiếp như: + Biến động cung cầu của thị trường và vật liệu xây dựng ( giá của chúng thường biến đổi theo thời vụ ) + Chính sách thanh toán của nhà nước với các chủ đầu tư các công trình giao thồng còn chậm trễ, dẫn đến các chủ đầu tư còn nợ chưa trả tiền như chủ đầu tư công trình. Công ty bị chiếm dụng và ứ đọng nhiều, vốn lưu động chậm luân chuyển và làm lợi nhuận của Công ty giảm. + Tình hình biến động về thời tiết trong những năm gần đây khá phức tạp, những trận lũ lớn, mưa kéo dài… đã tác động đến tiến độ thi công, chất lượng công trình xây dựng và bảo quản vật tư . những tác động bất lợi này đối với Công ty là rất khó tránh bởi vì đặc điểm vì do đặc điểm của ngành là thực hiện thi công chủ yếu ở ngoài trời. Vì vậy thiên tai là một trong những nhân tố làm giảm hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty cả về sức sản xuất và tôc độ luân chuyển của vốn lưu động. + Chế độ của nhà nước về giải phóng mặt bằng, chế độ đền bù còn nhiều bất cập, chưa hiệu quả, thêm vào đó là ý thức của một số người dân về vấn đề này còn chưa cao, gây nhiều cản trở cho công tác giải phòng mặt bằng. Trên thực tế. Không ít công trình của Công ty bị gián đoạn do không giải phóng mặt bằng được, chậm tiến độ thi công của công trình. Lãng phí về tiền và khấu hao cho công nghệ và máy móc trong khi chờ việc. Kết quả làm giảm hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Nhìn chung Công ty cần có biện pháp phát huy mặt tích cực của các nhân tố và tìm cách khắc phục những mặt tiêu cực của các nhân tố đó một cách kịp thời để nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty. V. Nhận xét chung về tình hình quản lý sử dụng vốn lưu động tại Công ty Qua tìm hiểu, phân tích tình hình quản lý và sử dụng vốn lưu động ở Công ty ta thấy Công ty đã đạt được những thành tựu đáng kể như: tình hình tài sản lưu động của Công ty trong một vài năm qua biến động theo chiều hướng đi lên, tăng dần qua các năm. Doanh thu thuần, lợi nhuận đạt được cũng tăng. Công ty đang ngày càng hoàn thiện tốt hơn công tác quản lý và sử dụng vốn lưu động một cách có hiệu quả. Tốc độ luân chuyển vốn lưu động được nâng cao và số lợi nhuận thu được từ một đồng vốn lưu động cũng được nâng cao hơn so với các năm trước. Đây là một nố lực của Công ty trong việc tiếp tục tái sản xuất mơ rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Chính vì thế mà hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty ngày một tăng. Số lượng công trình Công ty trúng thầu ngày một tăng, đáng kể là các công trình có giá trị lớn, các công trình trọng điểm của nhà nước. Điều này cho thấy quy mô và uy tín của Công ty đang được khẳng định trên thị trường. Nhờ đó mà Công ty đã tạo đủ công ăn việc làm cho cán bộ công nhân viên và thu nhập ngày một ổn định. Chương III Một số kiên nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của Công ty XDCT giao thông 874. Hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng vốn lưu động nói riêng phụ thuộc vào việc sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả làm tăng tốc độ luân chuyển của vốn lưu động. Như vậy trong phần thực tế về đánh giá tình hình sử dụng vốn lưu động của Công ty đã cho thấy vốn lưu động của Công ty là rất lớn. Điều chủ yếu là do đặc thù của ngành xây dựng nên lượng vốn lưu động cần có quá trình sản xuất thi công là rất lớn, ngoài ra đó cũng là yêu tố làm cho vòng quay của vốn lưu động của Công ty thấp. Tuy nhiên Công ty cũng cần có những biện pháp làm tăng vòng quay của vốn lưu động, làm cho hiệu quả sử dụng vốn lưu động được tốt hơn nữa. Qua thời gian thực tập và tìm hiểu về tình hình sử dụng vốn lưu động của Công ty em xin đề xuất một số biện pháp làm tăng hiệu quả của vốn lưu động: I. Biện pháp 1: “kế hoạch hoá vốn lưu động” Kế hoạch hoá vốn lưu động là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết hàng đầu của doanh nghiệp. Để quá trình sản xuất kinh doanh của Công ty được đảm bảo liên tục và đạt hiệu quả cao thì trước hết Công ty cần đáp ứng đủ và kịp thời vốn lưu động và phải sử dụng sao cho tiết kiệm đạt hiệu quả cao nhất, tránh tình trạnghuy động thừa gây lãng phí và lại làm tăng chi phí sản xuất kinh doanh. Muốn vậy Công ty cần lên kế hoạch cụ thể về các chỉ tiêu sau: - Xác định kế hoạch và nhu cầu vốn lưu động cho từng thời kỳ, từng năm, từng công trình xây dựng. Trên thực tế cho thấy, năm 2001 do Công ty không lên kế hoạch về vốn lưu động nên đã huy động thừa vốn lưu động so với nhu cầu, làm lãng phí 11.121.979.000 đồng, làm giảm hiệu quả sử dụng của vốn lưu động. Làm tốc độ luân chuyển vốn lưu động chậm lại, năm 2001 là 379 ngày/ vòng, so với năm 2002 chỉ có 249 ngày/ vòng. Chính vì vậy mà Công ty cần căn cứ vào kế hoạch sản xuất kinh doanh để xác định nhu cầu vốn lưu động và khắc phục tình trạng mắc phải như năm 2001. Nếu tốc độ luân chuyển của vốn lưu động không đổi so với kỳ gốc, để đạt được tổng doanh thu thuần kỳ tới thì vốn lưu động cần thiết là: Như vậy theo kế hoạch năm 2003, Công ty đạt được mức doanh thu thuần là tăng so với năm 2002 là 38,5% tức là đạt mức: 65.042.967.544 + ( 38,5% x 65.042.967.544 ) = 90.084.510.048 đồng Vốn lưu động năm 2002 là: 53.000.000.000 đồng Hệ số luân chuyển vốn lưu động năm 2002 là 1,40 vòng/năm Vậy nguồn vốn lưu động phải huy động thêm trong năm 2003 là : 64.346.078.605 - 53.000.000.000 = 11.346.078.605 đồng Xác định một cơ cấu tài sản lưu động hợp lý. Hiện nay cơ cấu tài sản lưu động của Công ty chưa tối ưu, Công ty cần căn cứ vào nhu cầu vốn về từng thành phần cấu tạo tài sản lưu động để hoàn thiện cơ cấu đó. Cụ thể là Công ty cần giảm tỷ trọng khoản phải thu để hạn chế lượng vốn bị chiếm dụng, rút ngắn thời gian một kỳ thu tiền bình quân để đẩy nhanh hơn nữa tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Công ty cần tăng tỷ trọng tiền mặt hợp lý, giảm khoản nợ ngắn hạn, tăng nợ dài hạn để đảm bảo khả năng thanh toán tức thời, tránh tình trạng để khả năng thanh toán tức thời thấp như mấy năm qua. II. Biện pháp 2 : “ giảm thiểu tỷ trọng của các khoản phải thu” 1. mục tiêu của biện pháp: giảm được số vốn của Công ty bị khách hàng chiếm dụng, chuyển các khoản phải thu thành tiền để trả nợ. Kết quả : giảm được chi phí trả lãi suất vốn vay, tăng vòng quay của vốn lưu động. 2. Các giải pháp thực hiện: Để giải quyết kịp thời yêu cầu của quá trình thi công, ngoài viẹc sử dụng vốn cố định ra, việc sử dụng vốn lưu động là yêu cầu cần thiết. Qua phần phân tích cho thấy trong năm 2002 các khoản phải thu của Công ty chiếm trên 50% trong tổng số vốn lưu động và đầu tư ngắn hạn, trong các khoản phải thu thì các khoản phải thu của khách hàng là 27.890.000.000 đồng chiếm khoảng 93%, đó là các công trình đã nghiệm thu xong nhưng các chủ đầu tư vẫn chưa thanh toán cho Công ty dẫn đến tình trạng nợ tồn đọng kéo dài. Từ báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty cho thấy trong năm 2002 doanh thu của Công ty đạt 65.042.967.544 đồng, trong năm qua Công ty đã tích cực tìm biện pháp tăng doanh thu và lợi nhuận. Với doanh thu là 65.042.967.544 đồng trong đó: + Thanh toán trong vòng 140 ngày chiếm 80% + Thanh toán trong vòng 155 ngày chiếm 20%. Thời gian thanh toán tiền trung bình là: Như vậy Công ty để khách hàng chiếm dụng vốn là 143 ngày. Để hạn chế cho việc phải đi vay nợ đầu tư cho hoạt động sản xuất, Công ty cần tích cực tăng cường các biện pháp để thu hồi nhanh công nợ. Đây là mục tiêu đặt ra cho các nhà quản lý trong chính sách bán hàng và thu hồi công nợ sao cho việc thanh toán được thanh toán nhanh gọn nhất, giảm được lãi tiền vay. Thời gian trung bình để thu hồi các khoản nợ của khách hàng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến vốn vay và lãi vay. Vì vậy Công ty cần phải đưa ra các chính sách cơ chế ưu đãi với những khách hàng thường xuyên của Công ty và thanh toán tiền đúng hạn. Để giảm thời gian thanh toán chậm từ 143 ngày xuống Công ty cần đưa ra các giải pháp sau: - Khi tham gia đấu thầu Công ty cần tìm hiểu tình hình tài chính của các chủ đầu tư xem có đủ khả năng thanh toán tiền hàng đúng hạn hay không. - Khi làm hợp đồng ký kết cần phải ghi rõ thời hạn trả tiền, bếu đến hạn chưa thanh toán hết thì khách hàng phải chịu thêm mộ lãi suất của khoản tiền chưa thanh toán hết bằng lãi suất vay ngân hàng. - Khi đến hạn thanh toán Công ty làm văn bản đòi nợ gửi đến khách hàng, gọi điện thoại, nếu khách hàng không trả thì sau một thời gian lại làm văn bản trong đó ghi số tiền khách hàng nợ cùng với số lãi đã được tính gửi đến cho khách hàng. - Giảm giá cho những khách hàng thường xuyên của Công ty. - Giảm giá cho những khách hàng thanh toán tiền mặt và thanh toán đúng hạn. - Thưởng cho những người đến thanh toán tiền hàng sớm và đúng hạn trong hợp đồng. - Công ty cử cán bộ đi đôn đốc thu hồi công nợ, có khuyến khích khen thưởng theo tỷ lệ phần trăm số tiền đòi được. - Nếu gặp trường hợp nợ khó đòi do khách hàng khó khăn về tài chính và xét về lâu dài khách hàng không có khả năng trả nợ thì Công ty cũng cần chấp nhận phương thức đòi nợ bằng cách chiết khấu dần, nhằm thu lại các khoản nợ khó đòi. Để giải quyết kịp thời yêu cầu của quá trình thi công, ngoài viẹc sử dụng vốn cố định ra, việc sử dụng vốn lưu động là yêu cầu cần thiết. Qua phần phân tích cho thấy trong năm 2002 các khoản phải thu của Công ty chiếm trên 50% trong tổng số vốn lưu động và đầu tư ngắn hạn, trong các khoản phải thu thì các khoản phải thu của khách hàng là 27.890.000.000 đồng chiếm khoảng 93%, đó là các công trình đã nghiệm thu xong nhưng các chủ đầu tư vẫn chưa thanh toán cho Công ty dẫn đến tình trạng nợ tồn đọng kéo dài. Từ báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty cho thấy trong năm 2002 doanh thu của Công ty đạt 65.042.967.544 đồng, trong năm qua Công ty đã tích cực tìm biện pháp tăng doanh thu và lợi nhuận. Với doanh thu là 65.042.967.544 đồng trong đó: + Thanh toán trong vòng 140 ngày chiếm 80% + Thanh toán trong vòng 155 ngày chiếm 20%. Thời gian thanh toán tiền trung bình là: Như vậy Công ty để khách hàng chiếm dụng vốn là 143 ngày. Để hạn chế cho việc phải đi vay nợ đầu tư cho hoạt động sản xuất, Công ty cần tích cực tăng cường các biện pháp để thu hồi nhanh công nợ. Đây là mục tiêu đặt ra cho các nhà quản lý trong chính sách bán hàng và thu hồi công nợ sao cho việc thanh toán được thanh toán nhanh gọn nhất, giảm được lãi tiền vay. Thời gian trung bình để thu hồi các khoản nợ của khách hàng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến vốn vay và lãi vay. Vì vậy Công ty cần phải đưa ra các chính sách cơ chế ưu đãi với những khách hàng thường xuyên của Công ty và thanh toán tiền đúng hạn. Để giảm thời gian thanh toán chậm từ 143 ngày xuống Công ty cần đưa ra các giải pháp sau: - Khi tham gia đấu thầu Công ty cần tìm hiểu tình hình tài chính của các chủ đầu tư xem có đủ khả năng thanh toán tiền hàng đúng hạn hay không. - Khi làm hợp đồng ký kết cần phải ghi rõ thời hạn trả tiền, bếu đến hạn chưa thanh toán hết thì khách hàng phải chịu thêm mộ lãi suất của khoản tiền chưa thanh toán hết bằng lãi suất vay ngân hàng. - Khi đến hạn thanh toán Công ty làm văn bản đòi nợ gửi đến khách hàng, gọi điện thoại, nếu khách hàng không trả thì sau một thời gian lại làm văn bản trong đó ghi số tiền khách hàng nợ cùng với số lãi đã được tính gửi đến cho khách hàng. - Giảm giá cho những khách hàng thường xuyên của Công ty. - Giảm giá cho những khách hàng thanh toán tiền mặt và thanh toán đúng hạn. - Thưởng cho những người đến thanh toán tiền hàng sớm và đúng hạn trong hợp đồng. - Công ty cử cán bộ đi đôn đốc thu hồi công nợ, có khuyến khích khen thưởng theo tỷ lệ phần trăm số tiền đòi được. Nếu gặp trường hợp nợ khó đòi do khách hàng khó khăn về tài chính và xét về lâu dài khách hàng không có khả năng trả nợ thì Công ty cũng cần chấp nhận phương thức đòi nợ bằng cách chiết khấu dần, nhằm thu lại các khoản nợ khó đòi. 3. Kết quả thu được nhờ áp dụng biện pháp: - Năm 2002 Công ty để khách hàng chiếm dụng vốn là 143 ngày, số tiền lãi là: Giả sử năm 2003 tổng doanh thu của Công ty không thay đổi (65.042.967.544 đồng ) Công ty thực hiện tốt biện pháp thu hồi công nợ, giảm thời gian khách hàng chiếm dụng vốn xuống: + Số khách hàng ( chủ đầu tư ) trả vào 140 ngày là 50%. + Số khách hàng ( chủ đầu tư ) trả vào 155 ngày là 10%. + Số khách hàng ( chủ đầu tư ) trả vào 90 ngày là 40%. Vậy thời gian thanh toán tiền trung bình là : Tổng chi phí thu hồi công nợ: + Chi phí tiền lương cho 1 cán bộ : 331.200 đồng + Công tác phí tiền mặt ăn nghỉ: 250.000 đồng Vậy chi phí 1 tháng cho việc đi thu hồi công nợ là: 331.200 + 250.000 = 581.200 đồng x 12 tháng = 6.974.400 đồng Chi phí thưởng theo số nợ đòi được: Tổng chi phí thu hồi công nợ là: 6.974.400 + 52.034.374 = 59.008.774 đồng Thời gian khách hàng chiếm dụng vốn của Công ty là 121 ngày thì số tiền là : Tổng số tiền là: 59.008.774 + 1.836.379.783 = 1.895.388.557đồng Ta có tổng số tiền lãi tiết kiệm được là: 2.170.267.017 đồng - 1.895.388.557 đồng = 274.878.460 đồng Vậy qua biện pháp giảm thời gian thanh toán tiền hàng chậm của khách hàng ( chủ đầu tư ) thì Công ty mỗi năm đã tiết kiệm được một số tiền tường đối là 274.878.460 đồng, bổ sung đáng kể cho nguồn vốn của Công ty. Bên trên là một vài biện pháp em đưa ra để có thể phần nào giúp cho Công ty nâng cao hiệu quả sử dụng của vốn lưu động, từ đó tăng lợi nhuận và doanh thu của Công ty lên. III. Một số kiến nghị : Là một doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong nền kinh tế thị trường dưới sự quản lý của nhà nước thì Công ty XDCT giao thông 874 luôn phải tổ chức các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình theo pháp luật, cơ chế chính sách quản lý của nhà nước về kinh tế. Chính vì thế, Nhà nước luôn có vai trò quan trọng đối với sự phát triển và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng như hiệu quả sử dụng vốn lưu động nói riêng. Tuy nhiên, hiện nay một số chính sách , cơ chế quản lý Nhà nước về kinh tế chưa thực sự hợp lý, chưa tạo được động lực thúc đẩy hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty đòi hỏi Nhà nước cần thanh toán kịp thời vốn xây dựng đối với các chủ đầu tư, để các chủ đầu tư thanh toán trả cho Công ty, bởi vì số dư nợ của các chủ đầu tư kéo dài với số lượng lớn làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. - Vốn lưu động của Công ty một phần được tài trợ bởi nguồn ngân sách nhà nước cấp, nhưng trên thực tế mới đáp ứng được ở mức thấp, điều này dẫn tới tình trạng khan hiếm vốn và Công ty phai đi vay hoặc chiếm dụng vốn nhiều. Do đó hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty không cao, lợi nhuận thấp do chi phí bị đẩy cao. Xét chung cho tất cả các doanh nghiệp nhà nước hiện nay thì vốn Nhà nước cấp mới chỉ đạt 20% vốn lưu động. Nợ phải trả của các doanh nghiệp luôn bằng 1,2 đến 1,5 lần tổng số vốn Nhà nước cấp. Đối với Công ty XDCT giao thông 874, nhu cầu về vốn lưu động là rất lớn và cấp thiết. Vậy để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động và tạo tiềm lực tài chính vững chức cho Công ty thì Nhà nước cần phấn đấu cấp bổ sung vốn lưu động cho Công ty với qui mô hợp lý và kịp thời hơn. - Bên cạnh đó là vấn đề về cơ chế, chính sách quản lý của nhà nước về đấu thấu trong xây dựng còn nhiều bất cập. Đấu thầu trong xây dựng là một biện pháp hiệu quả nhất hiện nay để nâng cao chất lượng công trình và hiệu quả xây dựng. Nó giúp các nhà đầu tư các công trình với chi phí thấp nhất có thể và chất lượng cao nhất. Tuy vậy cơ chế này còn có nhiều bất cập hay nói cách khác là chưa được rõ ràng nên như hiện nay có nhiều đơn vị có khả năng thiết kế và trang thiết bị hiện đại thì không nhận được thầu. Ngược lại những đơn vị không có khả năng thực hiện lại nhận được các công trình, rồi sau đó họ lại thuê lại các đon vị khác làm và hưởng một phần chênh lệch. Hoạt động đấu thầu còn chưa trung thực, phần nhiều chỉ mang tính hình thức, không hiệu quả. Tình trạng này đòi hỏi Nhà nước cần có những biện pháp ngăn chặn kịp thời thông qua kiện toàn hệ thống pháp luật để có thể quản lý tốt công tác đấu thầu. Kết luận Nâng cao hiệu quả sử dụng Vốn lưu động là một hướng đi đúng không chỉ riêng với Công ty XDCT giao thông 874 mà còn đối với nhiều doanh nghiệp khác có mặt trong nền kinh tế thị trường. Trong cơ chế thị trường, nhu cầu về vốn lưu động là vô cùng lớn, đòi hỏi các doanh nghiệp phải làm sao sử dụng vốn lưu động sao cho có hiệu quả nhất để đạt được lợi nhuận cao nhất trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Để làm được điều này buộc các doanh nghiệp phải có những biện pháp quản lý và sử dụng vốn lưu động sao cho đạt hiệu quả cao nhất, tìm các biện pháp tăng vòng quay vốn lưu động để khả năng sinh lợi của vốn lưu động cao nhất. Rõ ràng trong điều kiện hiện nay, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động được khẳng định như một xu thế khách quan trong hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như trong sự phát triển doanh nghiệp. Đánh giá được điều này, trong thời gian qua Công ty XDCT giao thông 874 đã tìm ra cho mình một hướng đi, một phương án nâng cao hiệu quả của vốn lưu động hợp lý giúp cho Công ty thoát được những khó khăn khi bước vào nền kinh tế thị trường. Công tác quản lý và sử dụng vốn lưu động trên cơ sở tận dụng nguồn nội lực hiện có, cải tiến và nâng cấp máy móc thiết bị, nâng cao trình độ tay nghề cho công nhân đã góp phần quan trọng, có ý nghĩa quyết định trong sự phát triển như ngày nay của Công ty. Thông qua việc sử dụng vốn lưu động có hiệu quả cao, các công trình của Công ty có chất lượng cao hơn, thi công được những công trình có yêu cầu kỹ thuật và độ chính xác cao và thực sự đã làm hài lòng khách hàng. Tuy vậy vẫn còn một số mặt hạn chế do thiếu vốn hay một số nguyên nhân khách quan và chủ quan khác. Trong thời gian tới, để giải quyết được những khó khăn này rất cần có thêm sự hỗ trợ của các ban ngành, đặc biệt là sự bảo trợ từ phía Nhà nước. Báo cáo thể hiện ý kiến cá nhân với hy vọng được đóng góp một phần hết sức nhỏ bé vào việc thực hiện công tác quản lý và sử dụng vốn lưu động. Tuy nhiên, do khả năng hạn chế, lý luận còn non kém nên vấn đề chưa được nêu ra hết, công tác khảo sát, nghiên cứu phương án không sao tránh khỏi những sơ suất và thiếu sót. Kính mong được sự giúp đỡ của các bạn để đề tài được hoàn thiện tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của TS. Lê Anh Vân và các cán bộ thuộc Công ty XDCT giao thông 874 trong quá trình thực hiện đề tài.