Đề tài Bước đầu áp dụng hệ thống quản lý tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào công tác quản lý môi trường tại Quận Bình Tân

Chương 1: MỞ ĐẦU CƠ SỞ HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI NỘI DUNG NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU PHẠM VI CỦA ĐỀ TÀI Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN Cơ sở hình thành đề tài Việt Nam đã chính thức gia nhập WTO, tuy nhiên đây chưa phải là đích đến mà chỉ mới là khởi đầu cho công cuộc hội nhập và phát triển của chúng ta. Hội nhập chính là cơ hội để ta nâng cao trình độ, sẵn sàn tiếp nhận tri thức và công nghệ mới, đồng thời cạnh tranh sẽ càng gay gắt. Nhằm tạo cơ sở để hội nhập ta phải cải cách trên nhiều phương diện, trong đó cải cách hành chính được thực hiện theo Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001 – 2010. Ngày 15 tháng 3 năm 2006 UBND Tp.HCM ra Quyết Định 41/2006/QĐ-UBND ban hành Chương trình hành động “Năm 2006 - Năm cải cách hành chính”. Mục tiêu cải cách hành chính là tinh giản thủ tục, nâng cao chất lượng phục vụ hành chính công đối với mọi người. Để đáp ứng mục tiêu này, tất cả các cơ quan nhà nước đều tham gia xây dựng, cải cách qui trình làm việc theo tiêu chuẩn ISO 9001 cho cơ quan hành chính. Việc quản lý tốt chất lượng môi trường là điều kiện cần để phát triển bền vững, thể hiện qua các chỉ tiêu chủ yếu trong 5 năm 2006-2010 của thành phố: Tỉ lệ dân cư được sử dụng nước sạch ở đô thị là 95%; Tỉ lệ cơ sở sản xuất mới xây dựng phải áp dụng công nghệ sạch hoặc được trang bị các thiết bị giảm ô nhiễm, xử lý chất thải là 100%; trên 50% các cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; xây dựng hệ thống xử lý nước thải tại 100% số đô thị loại 3 trở lên, 50% số đô thị loại 4 và tất cả các khu công nghiệp, khu chế xuất; 80 - 90% chất thải rắn, 100% chất thải y tế được thu gom và xử lý đạt tiêu chuẩn môi trường. Cơ quan quản lý môi trường đóng vai trò quan trọng để thực hiện tốt và đạt được những chỉ tiêu này. Bên cạnh đó, mục tiêu không xa của thành phố là 80% số đơn vị sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn môi trường hoặc đạt tiêu chuẩn ISO 14001. Vì vậy áp dụng qui trình tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 cho cơ quan quản lý môi trường sẽ giảm bớt thủ tục văn bản, tích lũy kinh nghiệm để hướng dẫn, tuyên truyền cho các doanh nghiệp tham gia xây dựng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001, nâng cao hiệu quả quản lý môi trường. Với mong muốn vận dụng kiến thức được học phù hợp với thực tế và xu hướng tương lai, đề tài “Bước đầu áp dụng hệ thống quản lý tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào công tác quản lý môi trường tại Quận Bình Tân” được thực hiện. Nhằm tìm hiểu, phân tích tình hình quản lý môi trường để từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường, trên cơ sở đó bước đầu áp dụng qui trình quản lý tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 vào cơ quan quản lý môi trường. Mục tiêu của đề tài Mục tiêu lâu dài Phân tích, đánh giá hiện trạng quản lý môi trường Quận Bình Tân tạo cơ sở cho bước đầu áp dụng hệ thống quản lý tích hợp ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào công tác quản lý môi trường nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý môi trường Quận Bình Tân. Mục tiêu cụ thể Khảo sát, thu thập số liệu và tài liệu kinh tế xã hội, hiện trạng môi trường và công tác quản lý môi trường Quận Bình Tân. Phân tích hiện trạng môi trường Quận Bình Tân. Đánh giá hệ thống quản lý môi trường và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý môi trường Quận Bình Tân. Bước đầu áp dụng hệ thống quản lý tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào công tác quản lý môi trường tại Quận Bình Tân. Nội dung nghiên cứu Đề tài sẽ được thực hiện với 4 nội dung chính sau: Biên hội và tổng hợp tài liệu. Khảo sát điều tra hiện trạng môi trường và công tác quản lý môi trường. Đề xuất các giải pháp quản lý môi trường hữu hiệu cho công tác quản lý môi trường Quận Bình Tân. So sánh hệ thống quản lý môi trường hiện tại của Quận Bình Tân với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 14001 để từ đó áp dụng hệ thống quản lý tích hợp vào quản lý môi trường. Biên hội và tổng hợp tài liệu Thu thập tài liệu về vị trí địa lý, tình hình kinh tế xã hội, điều kiện tự nhiên, các số liệu hiện trạng môi trường (quan trắc môi trường). Các tài liệu pháp lý liên quan về quản lý môi trường: luật bảo vệ môi trường, các chính sách, thông tư, nghị định, văn bản pháp quy liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 và các tiêu chuẩn viện dẫn. Tham khảo các tài liệu, tạp chí và các đề tài nghiên cứu đã thực hiện. Tổng hợp đánh giá tài liệu đã có, xây dựng kế hoạch nghiên cứu tiếp theo. Khảo sát, điều tra hiện trạng môi trường và công tác quản lý môi trường Xây dựng phiếu điều tra và lập kế hoạch điều tra về hiện trạng môi trường và tình hình quản lý môi trường trên địa bàn Quận Bình Tân. Xây dựng nội dung và biểu mẫu cho phiếu điều tra và thống kê. Trong quá trình điều tra kết hợp phương pháp quan sát để đánh giá nhanh và có kết quả khách quan hơn. Thống kê số liệu và xử lý kết quả. Xử lý số liệu điều tra và đánh giá hiện trạng dựa vào điều tra. Dùng phương pháp ma trận đánh giá hiện trạng môi trường và tình hình quản lý môi trường. Lập bảng ma trận đánh giá hiện trạng môi trường nhằm phân tích tình trạng môi trường trên địa bàn quận. Phân tích tình hình quản lý môi trường Quận Bình Tân nhằm nhận định các ưu nhược điểm của hệ thống quản lý môi trường. Đề xuất các giải pháp quản lý môi trường hữu hiệu cho công tác quản lý môi trường Quận Bình Tân Tìm hiểu cơ sở khoa học để quản lý môi trường đô thị. Ngày Văn bản / hành động Nội dung 09/08/2006 80/2006/NĐ – CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật bảo vệ môi trường 09/08/2006 81/2006/NĐ – CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường 11/07/2006 99/2006/ QĐ – UBND Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 41 – NQ/TW 20/06/2006 144/2006/QĐ-TTg Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2000 vào hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước 09/02/2006 17/2006/QĐ – UBND Qui định quản lý tài nguyên nước trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh 29/11/2005 52/2005/QH11 Luật bảo vệ môi trường 15/11/2004 41 – NQ/TW Bảo vệ môi trường thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước 16/7/1999 155/1999/QĐ-TTg Quy chế quản lý chất thải nguy hại Đề xuất các giải pháp quản lý môi trường cho Quận Bình Tân. So sánh hệ thống quản lý môi trường hiện tại của Quận Bình Tân với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 14001 để từ đó áp dụng hệ thống quản lý tích hợp vào quản lý môi trường. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận Theo Chương trình hành động của thành phố “Năm 2006 - Năm cải cách hành chính”, việc triển khai xây dựng ISO 9001 hành chính áp dụng rộng rãi ở các cơ quan quản lý nhà nước. Phòng Tài nguyên và Môi trường có chức năng quản lý môi trường trên địa bàn quận, nên việc áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 sẽ giúp tăng cường năng lực quản lý, tích luỹ kinh nghiệm. Phiên bản tiêu chuẩn ISO 14001:2004 có nhiều điểm nổi trội và gia tăng tính tương thích với tiêu chuẩn ISO 9001:2000 hơn so với tiêu chuẩn ISO 14001:1996. Hiện trạng quản lý môi trường hiện nay còn nhiều vấn đề đáng quan tâm và chưa đạt hiệu quả cao, địa bàn quận rộng lớn và số lượng doanh nghiệp nhiều, còn nhiều thiếu xót trong công tác quản lý, chất lượng môi trường sống chưa tốt. Do đó, việc phân tích hiện trạng môi trường và tình hình quản lý môi trường nhằm tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào qui trình quản lý môi trường của Quận Bình Tân là một trong các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý môi trường. Sơ đồ nghiên cứu: Thu thập thông tin (quan sát, phỏng vấn, trao đổi, đánh giá…) Phân tích hiện trạng môi trường Phân tích công tác quản lý môi trường Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường Bước đầu áp dụng tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001: 2000 và ISO 14001:2004 vào qui trình công tác quản lý môi trường Phương pháp thực tế Phương pháp kế thừa các kết quả nghiên cứu của các luận văn và đề tài khoa học có liên quan đến tích hợp tiêu chuẩn ISO 9001 và ISO 14001. Phương pháp khảo sát điều tra thông tin liên quan đến công tác bảo vệ môi trường tại Quận Bình Tân. Thu thập số liệu và tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, hiện trạng môi trường và tình hình quản lý môi trường ở Quận Bình Tân. Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu. Thống kê số liệu điều tra. Phương pháp xử lý số liệu. Phương pháp trao đổi ý kiến với chuyên gia. Phương pháp quan sát. Phương pháp trò chuyện. Phương pháp đánh giá, so sánh. Phương pháp phân tích. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân; sơ đồ hệ thống quản lý môi trường Quận Bình Tân; hiện trạng môi trường Quận Bình Tân; tình hình quản lý môi trường Quận Bình Tân; các biện pháp quản lý môi trường Quận Bình Tân. Phạm Vi Của Đề Tài Thời gian Chính thức nhận đề tài: 4/10/2006 Ngày nộp đồ án: 27/12/2006 Giới hạn của đề tài Phạm vi nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý môi trường của Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân. Do hạn chế về thời gian và kiến thức, không thể xây dựng toàn bộ hệ thống quản lý tích hợp cho Phòng Tài Nguyên và Môi Trường Quận Bình Tân nên chỉ tìm hiểu tình hình quản lý môi trường trên địa bàn Quận Bình Tân từ đó đề ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, đề xuất bước đầu áp dụng qui trình tích hợp ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004 vào một vài công tác quản lý môi trường của tổ môi trường thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn Đề tài có thể được sử dụng làm cơ sở cho việc nghiên cứu và triển khai áp dụng thực tế tại Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân và các quận khác. Đề tài sẽ là một tài liệu tham khảo cho các bạn sinh viên khóa sau của các ngành học có liên quan về môi trường, hệ thống quản lý chất lượng, hệ thống quản lý môi trường. Phương hướng phát triển Do hạn chế về kiến thức và thời gian, đề tài chỉ đề xuất được các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường tổng quát, mà chưa có chương trình hành động chi tiết cho các giải pháp. Trên cơ sở các giải pháp đề xuất của đề tài, Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân có thể lập thành các kế hoạch chi tiết. Riêng đối với giải pháp bước đầu áp dụng các qui trình tích hợp ISO 9001:2000 và ISO 14001:2004, đề tài chỉ dừng ở việc xây dựng một vài thủ tục, qui trình. Trên cơ sở đề tài Phòng Tài nguyên và Môi trường Quận Bình Tân có thể xây dựng bổ sung các bước còn lại và áp dụng để đánh giá tính hiệu quả của hệ thống quản lý tích hợp.