Đề tài Bộ máy quản lý đường bộ và cơ chế quản lý thực hiện công tác bảo dưỡng, sửa chữa đường bộ

CHƯƠNG 1 BỘ MÁY QUẢN LÝ ĐƯỜNG BỘ VÀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ THỰC HIỆN CƠNG TÁC BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA ĐƯỜNG BỘ 1.1 - Hệ thống quản lý 1.1.1 - Hệ thống cấp quản lý Nhà nước Quản lý khai thác và bảo trì đường là một cơng việc rất quan trọng nhằm mục đích quản lý đường (hệ thống cơng trình đường bộ) ở thời kỳ khai thác (vận hành) để đường đảm bảo hoạt động bình thường theo chức năng của nĩ; sửa chữa, bảo dưỡng nhằm duy trì tiêu chuẩn kỹ thuật của đường đang khai thác. Như ta đã biết đặc điểm của quản lý, khai thác đường bộ là một cơng việc cĩ nội dung rộng, bao gồm nhiều cơng tác quản lý khác nhau địi hỏi phải phối hợp một cách chặt chẽ trong một hệ thống, nhằm phát huy hiệu quả cao nhất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho đất nước, đảm bảo hài hịa lợi ích của cộng đồng.Quản lý khai thác địi hỏi mức độ sử dụng kỹ thuật hiện đại theo yêu cầu về chất lượng kỹ thuật cơng trình và chất lượng kỹ thuật giao thơng. Quản lý khai thác đường cần được xem là một dịch vụ tổng hợp, đáp ứng tối đa mọi yêu cầu về giao thơng: đi lại, ăn uống, nghỉ ngơi, kỹ thuật sửa chữa, cung ứng xăng dầu …và ngay cả dịch vụ theo yêu cầu (đặc biệt là đối với giao thơng đường dài).Với những đặc điểm trên đây, nhiệm vụ của cơng tác quản lý khai thác đường là: - Đảm bảo một cơ cấu điều hành, hoạt động quản lý một cách hợp lý cĩ năng lực và hiệu quả. Tổ chức bộ máy theo đúng chức năng hoạt động. - Bảo vệ, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ luơn ở mức đạt yêu cầu. - Bảo đảm chất lượng kỹ thuật giao thơng theo yêu cầu “Giao thơng, an tồn, thuận tiện và kinh tế” ở các mức độ khác nhau. - Khơng ngừng đưa tiến bộ khoa học vào các nội dung quản lý: số liệu đầu vào, kỹ thuật cơng trình, kỹ thuật giao thơng và xây dựng luật, tiêu chuẩn cĩ liên quan. Hiện nay nước ta đang áp dụng cơ cấu quản lý khai thác đường theo mơ hình sự nghiệp, đây là mơ hình quản lý tập trung theo kế hoạch, đơn vị hoạt động theo hình thức vốn sự nghiệp, các đơn vị thành viên thuộc Nhà nước quản lý. Với cách quản lý này thực tế cho thấy bộ máy quản lý cịn rất cồng kềnh, số lượng cán bộ, cơng nhân viên rất đơng nhưng hiệu quả lại thấp, khơng tạo được sự cạnh tranh trong cơng tác quản lý, cơng tác thực hiện duy tu, sửa chữa thường xuyên, gây thất thốt và lãng phí rất lớn vốn ngân sách nhà nước; ví dụ như: Hàng năm Nhà nước giao kế hoạch phân bổ vốn quản lý, duy tu, sửa chữa thường xuyên các tuyến đường, sau khi được phân bổ vốn các đơn vị này tìm mọi cách để sử dụng hết số tiền đã phân bổ hoặc đề xuất bổ sung thêm kế hoạch 06 tháng cuối năm…, trong khi thực tế cơng trình khơng cần sử dụng hết số vốn đĩ. Hiện nay, ngồi mơ hình quản lý sự nghiệp nêu trên, cịn cĩ hai mơ hình quản lý khác là: - Quản lý theo doanh nghiệp: Dưới cơ quan quản lý Nhà nước là các doanh nghiệp; doanh nghiệp tự chủ về mọi mặt, thuận lợi về vấn đề khai thác vận hành, tự chủ kinh doanh, nhưng khĩ khăn khi gặp những vấn đề liên quan đến quản lý hành chính như bảo vệ, an tồn giao thơng, ban hành quy chế; - Quản lý theo mơ hình Cơng ty hĩa đơn vị sự nghiệp: Đơn vị này cĩ một phần là hoạt động theo quản lý sự nghiệp, cơ cấu tổ chức, quản lý hành chính, nhưng quản lý kinh doanh thì theo hình thức doanh nghiệp. Ngồi ra khi phân loại theo nội dung quản lý, cịn cĩ 02 mơ hình: - Mơ hình vừa quản lý xây dựng, vừa quản lý khai thác; - Mơ hình quản lý xây dựng, quản lý khai thác. Tựu chung lại, chúng ta cĩ thể phân cấp quản lý về khai thác và bảo dưỡng, sửa chữa đường bộ hiện nay như sau: + Bộ Giao thơng vận tải: Là cơ quan quản lý cấp Nhà nước cao nhất, cĩ chức năng quản lý chung, cĩ trách nhiệm lập kế hoạch, phương hướng giải quyết và đầu tư để dựa trên đĩ các cơ quan, đơn vị địa phương thực hiện việc bảo dưỡng và khai thác đường bộ được hợp lý nhất. + Cục Đường bộ Việt Nam: Là đơn vị chịu trách nhiệm thống nhất ngành đường bộ trong cả nước, kể cả mạng lưới đường Trung ương và đường địa phương. Cục Đường bộ cĩ các nhiệm vụ và chức năng sau: - Trình Bộ trưởng quyết định các dự án đầu tư theo thẩm quyền; quản lý đầu tư và xây dựng đối với các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền theo phân cấp quản lý; quyết định đầu tư và tổ chức quản lý các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền; - Tổ chức thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự tốn, dự tốn các cơng trình kết cấu hạ tầng giao thơng đường bộ theo phân cấp quản lý và quy định của pháp luật; - Quản lý nguồn vốn bảo trì đường bộ theo quy định của pháp luật; trực tiếp quản lý, bảo trì hệ thống quốc lộ; cơng bố đĩng, mở các quốc lộ theo uỷ quyền của Bộ trưởng; - Xây dựng trình Bộ trưởng cơ chế tạo nguồn vốn cho cơng tác bảo trì đường bộ và tổ chức thực hiện; - Xây dựng trình Bộ trưởng  quyết định điều chỉnh và cơng nhận các quốc lộ, phân cấp uỷ thác cho Uỷ ban nhân dân tỉnh quản lý một số đoạn, tuyến quốc lộ; - Thống nhất quản lý, hướng dẫn, kiểm tra thực hiện việc cấp giấy lưu hành và hoạt động của xe quá tải, quá khổ, xe bánh xích trong phạm vi tồn quốc; - Thiết lập và quản lý hệ thống báo hiệu đường bộ; thẩm định an tồn giao thơng; tổ chức đảm bảo giao thơng trên đường đang khai thác; tham gia quản lý tai nạn giao thơng trên đường bộ; - Theo dõi và phối hợp chỉ đạo cơng tác phịng chống và khắc phục hậu quả thiên tai của ngành đường bộ. + Các Khu quản lý đường bộ: Khu đường bộ là đơn vị quản lý cơ sở của Cục Đường bộ, chịu trách nhiệm tổ chức quản lý mạng lưới đường quốc lộ trong phạm vi của mình (vài nghìn km). Thực hiện kế hoạch duy tu sửa chữa thường xuyên, kế hoạch sửa chữa lớn, xây dựng mới các cơng trình kỹ thuật hạ tầng giao thơng trên địa bàn được phân cơng quản lý; quản lý chất luợng và thực hiện kiểm tra chất lượng các cơng trình chuyên ngành giao thơng theo phân cấp và uỷ quyền của Cục Đường bộ; quản lý và sử dụng nguồn vốn sự nghiệp dành cho cơng tác duy tu và sửa chữa thường xuyên cơng trình cầu, đường bộ, thốt nước, chiếu sáng cơng cộng và bảo quản cơng viên - cây xanh theo đúng quy định của Nhà nước; thực hiện cơ chế đấu thầu đối với các doanh nghiệp Nhà nước, các doanh nghiệp khác để sản xuất, cung ứng sản phẩm dịch vụ cơng ích cĩ liên quan đến việc duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, bảo quản thường xuyên hệ thống cơng trình cầu, đường, thốt nước, chiếu sáng cơng cộng, cơng viên cây xanh theo phân cấp. + Cơng ty quản lý và sửa chữa đường bộ: Là đơn vị kinh doanh độc lập hoặc sự nghiệp của Khu Quản lý đường bộ hoặc UBND tỉnh, thành phố, chịu trách nhiệm tổ chức quản lý mạng lưới đường quốc lộ hoặc tỉnh lộ trong phạm vi của mình (vài trăm km). + Hạt quản lý và sửa chữa đường bộ: Là đơn vị hoạt động trực tiếp của các Cơng ty quản lý và sửa chữa đường bộ, chịu trách nhiệm tổ chức quản lý mạng lưới đường quốc lộ hoặc tỉnh lộ trong phạm vi của mình (vài chục km). Bộ GTVT Cục Đường sắt Cục Đường bộ Cục Đường sơng Cục Hàng khơng... Khu QLĐB 1 Khu QLĐB 2 Khu QLĐB 4 Khu QLĐB 5 Khu QLĐB 7 Cty QL&SCĐB... Cty QL&SCĐB... Hạt QLĐB... Hạt QLĐB... Sơ đồ cơ cấu hệ thống tổ chức mạng lưới quốc lộ: Sơ đồ cơ cấu hệ thống tổ chức mạng lưới tỉnh lộ: Bộ GTVT, UBND tỉnh - thành phố Sở GTVT ... Sở GTVT ... Cty QL&SCĐB... Cty QL&SCĐB... Hạt QLĐB... Hạt QLĐB... 1.1.2 - HƯ thèng quy tr×nh, quy ph¹m 1.1.3 - HƯ thèng tiªu chuÈn thi c«ng vµ nghiƯm thu Cơng tác bảo dưỡng, sửa chữa đường bộ thực hiện dựa trên các tiêu chuẩn nghiệm thu trong các cơng tác thi cơng đường bộ hiện vẫn đang được áp dụng tại Việt Nam như: Tiêu chuẩn thi cơng và nghiệm thu mặt đường: 22TCN 09-77, 22TCN 246-98, 22TCN 249-98, 22TCN 250-98, 22TCN 345-06..., và các tiêu chuẩn thi cơng và nghiệm thu các lớp mĩng: 22TCN 334-06, 22TCN 271-01..., tiêu chuẩn Điều lệ báo hiệu đường bộ 22TCN 237-01, tiêu chuẩn kỹ thuật bảo dưỡng thường xuyên đường bộ 22TCN 306-03. 1.1.4 - HƯ thèng quy tr×nh thanh to¸n Theo quy định chung của Bộ Tài chính về cơng tác bảo dưỡng, sửa chữa đường bộ, việc thanh quyết tốn trong thi cơng bảo dưỡng, sửa chữa đường bộ được chia theo các nguồn kinh phí: - Kinh phí sự nghiệp kinh tế sửa chữa đường bộ do ngân sách Nhà nước cấp để sửa chữa thường xuyên, sửa chữa khơng thường xuyên cầu, đường bộ (gọi chung là đường bộ) được quản lý, cấp phát, thanh quyết tốn theo đơn giá và khối lượng sửa chữa; - Kinh phí bảo đảm cho cơng tác quản lý, sửa chữa thường xuyên, sửa chữa khơng thường xuyên đường quốc lộ do ngân sách Trung ương bảo đảm; - Kinh phí bảo đảm cho cơng tác quản lý, sửa chữa thường xuyên, sửa chữa khơng thường xuyên đường địa phương do ngân sách địa phương bảo đảm. 1.2 - Cơng nghệ và thiết bị thực hiện bảo dưỡng đường bộ 1.2.1 - Các cơng nghệ và thiết bị truyền thống Cơng tác sửa chữa vừa và lớn đối với mặt đường cấp thấp chủ yếu là phục hồi đúng trắc ngang thiết kế, đảm bảo thốt nước, cải thiện mặt đường bằng vật liệu hạt hoặc gia cố bằng vơi hoặc xi măng. Đối với đường cấp thấp là mặt đường đất, cĩ thể dùng vật liệu hạt như: cát, sét, gạch vỡ, xỉ lị hoặc đá dăm, sỏi sạn... rải thành nhiều đợt và lợi dụng xe ơ tơ đi qua để lèn vật liệu sâu vào đất, hoặc trộn vật liệu hạt với đất rồi rải thành lớp dày 10-15cm và đầm chặt. Đối với đường cĩ mặt đường cấp phối, đá dăm, biện pháp sửa chữa thường là xáo xới rồi thêm vật liệu mới vào với lượng khoảng 500m3/1 km mặt đường rồi lu lèn chặt. Khi đường cĩ nhiều xe chạy thì biện pháp tạm thời là rải trên mặt đường một lớp hao mịn và tráng nhựa lên trên mặt đường đá dăm, biến nĩ thành mặt đường cấp cao giản đơn. Khi sửa chữa tồn bộ mặt đường, thường xáo xới đến độ sâu của ổ gà phổ biến nhất trên mặt đường trong đoạn đường cần sửa chữa, nhưng khơng nhỏ hơn 5cm. Thiết bị thi cơng là máy san, bừa đĩa, đầm cĩc, lu rung loại nhỏ 0.8T và máy lu 5-8T. Đối với mặt đường cấp cao, biện pháp sửa chữa thơng thường là làm lại lớp láng nhựa hoặc láng thêm một lớp hỗn hợp vật liệu khống và nhựa để khơi phục chiều dày bị bào mịn, nâng cao độ nhám, độ bằng phẳng của mặt đường. Hỗn hợp vật liệu khống thường dùng là các loại bê tơng nhựa như: bê tơng nhựa cĩ độ nhám cao, bê tơng nhựa nĩng hạt nhỏ hoặc trung, bê tơng nhựa nguội hoặc bê tơng nhựa cát. Thiết bị sử dụng thơng thường là các loại máy rải bê tơng chuyên dụng kết hợp máy lu nhẹ và lu nặng hoặc lu bánh lốp. 1.2.2 - Một số cơng nghệ và thiết bị hiện đại Cơng nghệ cào bĩc, tái sinh mặt đường mới tại chỗ Cơng nghệ thi cơng bảo dưỡng mặt đường mới được Tập đồn Wirtgen của Đức giới thiệu ở Việt Nam tháng 4 năm 2008. Đây là cơng nghệ cĩ khả năng tái tạo tồn bộ lớp nền (đất, nhựa) cũ để sử dụng tái lập mặt đường mới tại chỗ, tiết kiệm được chi phí đổ bỏ lớp nền cũ, khơng phải tốn chi phí cho nguồn vật liệu làm nền đường mới, đồng thời giảm được phân nửa thời gian thi cơng. Hình 1: Dây chuyền máy cào bĩc Wirtgen Thiết bị của cơng nghệ này là hệ thống dây chuyền máy cào bĩc, tái sinh và các thiết bị phụ trợ hiện đại phù hợp với mọi điều kiện địa hình, địa chất, nhờ đĩ mặt đường thi cơng sẽ được cào cắt, bĩc tách, tái lập gọn gàng, bằng phẳng, khơng gây bụi và giảm tối đa ảnh hưởng đến hoạt động giao thơng. Cơng nghệ Novachip Cơng nghệ Novachip là một cơng nghệ thuộc loại tiên tiến nhất hiện nay đang được áp dụng thí điểm tại một đoạn 500m trên đường Bắc Thăng Long - Nội Bài. Đây là cơng nghệ trải lớp bê tơng nhựa nĩng polyme (được trộn nĩng và thảm nĩng) cĩ vật liệu dính bám Novabond. Ưu điểm nổi trội và đáng quan tâm nhất của cơng nghệ này là giúp phương tiện bám đường hơn, chống trơn trượt, tăng độ an tồn. Đây là cơng nghệ cấp phối mở, nước mưa khơng đọng lại ở mặt đường, độ nhám rất cao, khác rất nhiều so với cấp phối kín thơng thường như ở Việt Nam trước kia vẫn thường sử dụng. Cơng nghệ Novachip cịn giúp mặt đường bằng phẳng hơn, giảm tiếng ồn. Cơng nghệ này sẽ mở ra hướng thiết kế mới cho các dự án giao thơng, đặc biệt là các tuyến đường cao tốc và duy tu, bảo dưỡng đường bộ. Cơng nghệ duy tu bảo dưỡng đường bộ - gia cố bằng máy Stabilizer Cơng nghệ duy tu bảo dưỡng đường bộ mới nhất được giới thiệu tại Việt Nam là cơng nghệ duy tu bảo dưỡng đường bộ - gia cố đường bằng máy Stabilizer. Đây là cơng nghệ tái chế mặt đường đã được áp dụng thành cơng tại Nhật Bản từ những năm 60 của thế kỷ trước, và đã được Nhật Bản xây dựng thành tiêu chuẩn quốc gia. Cơng nghệ này được giới thiệu ở nước ta đầu tháng 3 năm 2009, được giới thiệu là cĩ thể giúp giảm chi phí thi cơng, thời gian thi cơng khoảng 30-40% so với thay thế tồn bộ áo đường. Máy gia cố đường Stabilizer là loại máy rải cĩ khả năng vừa đập nhỏ mặt đường asphalt đã bị hỏng đồng thời tiến hành quá trình nghiền - trộn một cách đơn giản ngay tại vị trí đường. Hình 2: Bảo dưỡng đường bằng máy Stabilizer Phương pháp thi cơng bằng máy gia cố đường Road stabilizer cĩ những đặc điểm sau: Cải tạo được mặt đường đất và sỏi đá thành mặt đường được rải thảm tại chỗ; Bảo tồn được nguồn tài nguyên bằng cách tái sử dụng bề mặt đường asphalt và vật liệu lớp base cũ; Tiến hành nhanh tiến trình hỗn hợp, trộn vật liệu gia cố; rút ngắn thời gian thi cơng và giảm giá thành hơn so với việc rải lại mặt đường mới. Đây là cơng nghệ rất phù hợp với Việt Nam trong điều kiện hiện nay, cĩ thể áp dụng để duy tu, sửa chữa các đường cĩ lưu lượng giao thơng lớn như các đường vành đai và đường vịng.