Đề tài Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương trong xu thế hội nhập trên địa bàn thành phố Cần Thơ

Trang 1 MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG .....................................................................1 1.1: Ngân hàng Thương mại trong nền kinh tế thị trường ......................... …...1 1.1.1: Kinh tế thị trường và những qui luật kinh tế cơ bản. ............................... 1 1.1.1.1: Khái niệm nền kinh tế thị trường ...........................................................1 1.1.1.2: Những qui luật kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường. .................2 2 1.1.2: Định nghĩa Ngân hàng thương mại ............................................................3 1.1.3: Các nghiệp vụ chủ yếu của Ngân hàng thương mại...................................3 1.1.3.1: Nghiệp vụ tạo vốn - nghiệp vụ nợ ..........................................................3 1.1.3.2: Nghiệp vụ sử dụng vốn - nghiệp vụ có ..................................................5 1.1.3.3: Nghiệp vụ trung gian, nghiệp vụ kinh doanh dịch vụ ngân hàng ...........7 ....................................................................................................7 1.2: Hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực trong lĩnh vực ngân hàng ..................8 8 1.2.1: Cơ hội đối với ngân hàng Việt Nam trong xu thế hôi nhập .......................8 1.2.2: Những thách thức đối với Ngân hàng thương mại Việt nam trong xu thế hội nhập ........................................................................................10 1.2.2.1: Dư nợ cho vay và tổng tài sản có tăng nhanh trong khi vốn tự có tăng chậm ..........................................................................................10 1.2.2.2: Chi phí đầu tư cho phát triển và hiện đại hoá các dịch vụ ngân hàng tăng nhanh không tương ứng với hiệu quả đem lại .........................11 1.2.2.3: Rủi ro các khoản cho vay trung dài hạn đối với doanh nghiệp nhà nước ......................................................................................12 1.2.2.4: Thách thức về trình độ cán bộ trước yêu cầu hội nhập ........................13 1.2.2.5: Khả năng sinh lời Ngân hàng thương mại Việt Nam thấp ...................13 1.2.2.6: Yêu cầu về trình độ máy móc thiết bị ở trình độ cao hơn ....................14 1.2.2.7: Tính liên kết giữa các ngân hàng thương mại trong nước tạo thành sức mạnh cạnh tranh còn nhiều bất cập ............................................15 1.2.2.8: Những khách hàng lớn bị Ngân hàng nước ngoài lôi cuốn ..................15 1.2.3: Đánh giá sức cạnh tranh của Ngân hàng thương mại Trang 2 .......................16 .................18 ..........................21 ...................21 .......................21 ......................23 ...........................23 .................................24 ....................................36 ........ 41 NG ..............................47 Việt Nam trong xu thế hôi nhập ................................................. 1.2.3.1: Các yếu tố nội tại của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam ..........................................................................................................16 1.2.3.2: Các yếu tố về con người .......................................................................17 1.2.3.3: Nhu cầu của khách hàng .......................................................................17 1.2.3.4: Lĩnh vực có liên quan và phụ trợ .........................................................17 1.2.4.: Các nguyên tắc – yêu cầu của hội nhập .................................................18 1.2.4.1 . Nguyên tắc hội nhập ............................................................................18 1.2.5.2. Các yêu cầu về hội nhập quốc tế ......................................... CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẦN THƠ 2.1. Tình hình kinh tế xã hội Thành phố Cần Thơ giai đoạn năm 2002 - 2004.............................................................................. 2.1.1: Thuận lợi và khó khăn trong việc phát triển kinh tế xã hội của thành phố Cần Thơ giai đoạn 2002-2004 ............................ 2.1.2: Tình hình kinh tế xã hội của Thành phố Cần Thơ trong giai đoạn 2002 - 2004 ........................................................................................22 2.2. Thực trạng hoạt động của ngân hàng trong thời gian qua .... 2.2.1. Những thành tựu và hiện trạng hoạt động của ngân hàng Việt Nam sau hơn 15 năm đổi mới (1988-2004) ................. 2.2.1.1. Những thành tựu nổi bật của ngân hàng sau hơn 15 năm qua ............................................................................................................23 2.2.1.2. Những tồn tại và bất cập chủ yếu ........................ 2.2.2: Thực trạng hoạt động của ngân hàng trên địa bàn Thành Phố Cần Thơ giai đoạn 2002-2004 .........................................................30 2.2.2.1: Về huy động vốn ...................................................................................30 2.2..2.2: Hoạt động cấp tín dụng ngân hàng......................................................34 2.2.2.3: Thực trạng về hoạt động dịch vụ ngân hàng .... 2..2.2.4: Hiệu quả hoạt động của NHTM trên địa bàn Thành phố Cần Thơ ................................................................................... CHƯƠNG III: BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘ CỦA NHTM TRONG XU THẾ HỘI NHẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẦN THƠ .................................................... Trang 3 .....................47 ............................55 ..............................64 PHẦN KẾT LUẬN ..........................................................................................71 - N ại - W i - - UB ân - A ng - F i - - I g - BIDV: Ng Phát Triển - GDP: c dân. -HSBC: Ngân Thượng Hải 3.1: Chủ trương định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng trên địa bàn TP Cần Thơ ....................................... 3.2: Các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng trong xu thế hội nhập..........................................................................................48 3.2.1: Giải quyết các khoản nợ khó đòi..............................................................49 3.2.2: Nâng mức vốn điều lệ. .............................................................................52 3.2.3: Các qui định về an toàn và tiêu chuẩn an toàn.........................................54 3.2.4: Việc kiểm toán và kiểm soát nội bộ ............................. 3.2.5: Đa dạng hoá sản phẩm dịc vụ , phát triển công nghệ ngân hàng ...........................................................................................................55 3.2.6.Nâng cao chất lương đào tạo đội ngũ cán bộ. ............. 3.3: Các kiến nghị đối với cơ quan nhà nước để nâng cao hiêu quả hoạt động của ngân hàng trong xu thế hội nhập ..................................67 3.3.1: Kiến nghị đối với chính phủ.....................................................................67 3.3.2: Kiến nghị đối với chính quyền địa phương .............................................69 3.3.3: Kiến nghị đối với ngân hàng thương mại................................................69 CÁC CHỮ VIẾT TẮT HTM: Ngân hàng thương m - IMF : Quỹ tiền tệ quốc tế TO: Tổ chức thương mại thế giớ - NHNN: Ngân hàng Nhà Nước TNHH: Trách nhiệm hữu hạn ND: Uỷ Ban Nhân D - L/C: Thư tín dụng TM: Máy rút tiền tự độ - HCM: Hồ Chí Minh DI: Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoà VCB: Ngân hàng Ngoại Thương CB: Ngân hàng Công Thươn - ACB: Ngân hàng Á Châu ân hàng Đầu Tư và - NH: Ngân hàng Tổng sản phẩm quố - QĐ: Quyết định hàng Hồng Kông và Trang 4 Lôøi MÔÛ ÑAÀU øng khaùc cuõng G MAÏI û hoaït ñoäng t ø heát söùc caàn thieát vaø mang tính thöïc tieãn cao Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø taäp trung vaøo caùc noäi dung: 1. Tính thieát thöïc cuûa ñeà taøi Trong tieán trình toaøn caàu hoùa neàn kinh teá theá giôùi, caùc hoïat ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi khoâng coøn boù heïp trong phaïm vi laõnh thoå cuûa moät quoác gia, maø hoaït ñoäng thöông maïi ñaõ ñöôïc môû roäng treân phaïm vi taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät xu theá taát yeáu vaø moät yeâu caàu khaùch quan ñoái vôùi baát kyø moät quoác gia naøo trong quaù trình phaùt trieån . Xu höôùng naøy ngaøy caøng hình thaønh roõ neùt ñaëc bieät laø neàn kinh teá thò tröôøng ñang trôû thaønh moät saân chôi chung cho taát caû caùc nöôùc, thò tröôøng taøi chính ñang môû roäng phaïm vi hoïat ñoäng gaàn nhö khoâng bieân giôùi vöøa taïo ñieàu kieän taêng cöôøng hôïp taùc vöøa laøm saâu saéc vaø gay gaét theâm trong quaù trình caïnh tranh. Trong lónh vöïc ngaân haøng coù theå hieåu hoäi nhaäp quoác teá laø vieäc môû cöûa veà hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá ñoù vôùi coäng ñoàng taøi chính quoác teá: quan heäï tieàn teä tín duïng vaø caùc hoaït ñoäng dòch vuï ngaân ha nhö laø vieäc dôû boû nhöõng caûn trôû ngaên caùch khu vöïc naøy vôùi theá giôùi. Hoäi nhaäp seõ mang laïi cho heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam nhieàu cô hoäi ñeå phaùt trieån nhöng ñoàøng thôøi coù voâ vaøng nhöõng khoù khaên thaùch thöùc maø heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam seõ gaëp phaûi trong quaù trình hoäi nhaäp. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khoâng ngöøng hoïc hoûi tìm moïi bieän phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, naâng cao naêng löïc caïnh tranh trong quaù trình toaøn caàu hoùa. Xuaát phaùt töø yeâu caàu treân toâi choïn ñeà taøi: “ BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔN TRONG XU THEÁ HOÄI NHAÄP TREÂN ÑÒAN BAØN THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ” . Qua ñoù cho thaáy ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, ñuû söùc caïnh tranh vôùi ngaân haøng nöôùc ngoaøi caùc Ngaân haøng thöông maïi phaûi khoâng ngöøng nghieân cöùu, hoïc hoûi naâng cao trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï, tìm moïi bieäp phaùp naâng cao hieäu qua rong giai ñoaïn hieäân nay la 2. Muïc ñích nghieân cöùu: Trang 5 Nghieân cöùu moät caùch coù khoa hoïc nhöõng lyù luaän cô baûn veà cung caàu, caïnh tranh, ngaân haøng thöông maïi, nghieäp vuï cuûa Ngaân haøng trong cô cheá thò tröôøng, taàm quan troïng vaø söï caàn thieát naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. Qua thaønh töïu vaø hieän traïng hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Vieät Nan, ñoàng thôøi phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi Caàn Thô giai ñoaïn 2002-2004, xaùc ñònh ñöôïc nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên, haïn cheá trong vieäc huy ñoäng voán, cho vay vaø hoaït ñoäng dòch vuï cuûa Ngaân haøng. Tìm ra caùc bieän phaùp nhaèêm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån cuûa Thaønh phoá Caàn Thô vaø ñeà xuaát nhöõng kieán nghò trong vieäc naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu: Trong quaù trình thöïc hieän nghieân cöùu coù söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, phöông phaùp thoáng keâ keát hôïp vôùi phöông phaùp so saùnh ñeå phaân tích vaø laøm roõ nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa luaân vaên. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaäân vaên laø hieän traïng hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam so vôùi Ngaân haøng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, tình hình kinh teá xaõ hoäi Thaønh phoá Caàn Thô, thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Thaønh Phoá Caàn Thô vaø tìm ra giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. 5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn: Luaän vaên ñaõ neâu leân ñöôïc thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam treân ñòa baøn Caàn Thô, qua phaân tích ñöa ra nhöõng nhaän xeùt veà nhöõng toàn taïi vaø khoù khaên trong hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. Beân caïnh ñoù luaän vaên ñaõ neâu leân ñöôïc vai troø vaø taàm quan troïng cuûa vieäc naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng trong xu theá hoäi nhaäp vôùi nhöõng giaûi phaùp vaø kieán nghò cuï theå phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá . Vôùi nguyeän voïng luaän vaên seõ goùp moät phaàn naøo ñoù trong vieäc cuõng coá phaùt trieån, naâng cao hieäu quaû hoïat ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Trang 6 Thaønh Phoá Caàn Thô trong xu theá hoäi nhaäp. Mong raèng caùc giaûi phaùp trình baøy trong luaän vaên seõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Do thôøi gian nghieân cöùu vaø kieán thöùc coøn nhieàu haïn cheá, luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt, raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa Quyù Thaày Coâ vaø nhöõng ngöôøi quan taâm ñeán lónh vöïc ngaân haøng ñeå giuùp toâi hoaøn thieän trong coâng taùc nghieân cöùu sau naøy. Xin chaân thaønh caùm ôn Quyù Thaày Coâ Khoa Sau Ñaïi Hoïc, Khoa Taøi Chính Doanh Nghieäp vaø Kinh Doanh Tieàn Teä Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. Ñaëc bieät laø PGS.TS Traàn Hoaøng Ngaân ngöôøi ñaõ boû nhieàu coâng söùc höôùng daãn giuùp toâi trong suoát quaù trình nghieân cöùu ñeå hoaøn thaønh luaän vaên naøy. Xin traân troïng kính chaøo! Trang 7 CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TRONG CÔ CHEÁ THÒ TRÖÔØNG 1.1: NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG : 1.1.1 Kinh teá thò tröôøng vaø nhöõng quy luaät kinh teá cô baûn: 1.1.1.1 Khaùi nieäm neàn kinh teá thò tröôøng:. Trong quùa trình phaùt trieån cuûa nhaân loaïi, kinh teá thò tröôøng xuaát hieän nhö moät yeâu caàu khaùch quan cuûa kinh teá haøng hoùa . Tuy nhieân, khoâng coù söï ñoàng nhaát giöõa kinh teá thò tröôøng vaø kinh teá haøng hoùa. Veà maët lòch söû, kinh teá haøng hoùa coù tröôùc kinh teá thò tröôøng, kinh teá haøng hoùa ra ñôøi thì kinh teá thò tröôøng cuõng xuaát hieän, nhöng khoâng coù nghóa ñoù laø neàn kinh teá thò tröôøng . Vôùi söï taêng tröôûng cuûa kinh teá haøng hoùa, thò tröôøng ñöôïc môû roäng, phong phuù vaø ñoàng boä, caùc quan heä thò tröôøng töông ñoái hoaøn thieän thì kinh teá thò tröôøng môùi xuaát hieän . Nhö vaäy, neàn kinh teá thò tröôøng khoâng phaûi laø moät giai ñoaïn khaùc bieät, ñoäc laäp, ñöùng ngoaøi neàn kinh teá haøng hoùa maø laø giai ñoaïn phaùt trieån cao cuûa neàn kinh teá haøng hoùa vaø vaän ñoäng theo cô cheá thò tröôøng . Neàn kinh teá thò tröôøng laø neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, ôû ñoù saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát nhö theá naøo, vaø saûn xuaát cho ai ñöôïc quyeát ñònh thoâng qua thò tröôøng . Trong neàn kinh teá thò tröôøng caùc quan heä kinh teá cuûa caùc caù nhaân, caùc doanh nghieäp ñeàu bieåu hieän qua mua baùn haøng hoùa, dòch vuï treân thò tröôøng. Thaùi ñoä cö xöû cuûa töøng thaønh vieân tham gia thò tröôøng laø höôùng vaøo tìm kieám lôïi ích cuûa chính mình theo söï daãn daét cuûa giaù caû thò tröôøng . Neàn kinh teá thò tröôøng phaûi ñöôïc hoaït ñoäng trong moâi tröôøng do caùc qui luaät kinh teá khaùch quan chöùa ñöïng trong baûn thaân noù chi phoái . 1.1.1.2: Nhöõng qui luaät kinh teá cô baûn trong neàn kinh teá thò tröôøng:. a. Qui luaät giaù trò . Theo kinh teá hoïc Macxit, ôû ñaâu coù saûn xuaát haøng hoùa thì ôû ñoù coù söï hoaït ñoäng cuûa qui luaät giaù trò. Yeâu caàu cuûa qui luaät giaù trò laø saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoùa treân cô sôû hao phí thôøi gian lao ñoäng xaõ hoäi caàn thieát . Coøn trong löu thoâng, Trang 8 vieäc trao ñoåi mua baùn haøng hoùa phaûi treân cô sôû ngang giaù . Töùc laø laáy hao phí lao ñoäng trong vieäc saûn xuaát ra haøng hoùa laøm caên cöù ñeå trao ñoåi nhöõng giaù trò söû duïng khaùc nhau . Taùc ñoäng cuûa qui luaät giaù trò laø ñieàu tieát saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa ; kích thích caûi tieán kyõ thuaät, taêng naêng suaát lao ñoäng; thöïc hieän söï bình tuyeån töï nhieân vaø phaân hoùa ngöôøi saûn xuaát thaønh keû giaøu, ngöôøi ngheøo . b. Qui luaät cung caàu: Qui luaät cung caàu laø moái lieân heä taùc ñoäng qua laïi laãn nhau giöõa cung vaø caàu vôùi vieäc hình thaønh giaù caû . Caàu laø hình thöùc bieåu hieän cuûa nhu caàu veà haøng hoùa vaø dòch vuï treân thò tröôøng ñöôïc ñaûm baûo baèng khoái löôïng tieàn teä vaø giaù caû nhaát ñònh . Noùi caùch khaùc laø nhu caàu coù khaû naêng thanh toaùn, cung laø khoái löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï maø caùc chuû doanh nghieäp mang ra thò tröôøng vôùi giaù caû nhaát ñònh, hoaëc cung laø soá haøng hoùa coù khaû naêng thöïc teá cung caáp cho thò tröôøng . Taùc duïng cuûa qui luaät cung caàu laø ñieàu tieát saûn xuaát, löu thoâng vaø tieâu duøng; laøm bieán ñoåi dung löôïng vaø cô caáu thò tröôøng, kích thích tieán boä vaø phaân coâng lao ñoäng; quyeát ñònh giaù caû thò tröôøng . c. Qui luaät caïnh tranh:. Caïnh tranh laø giaønh giaät nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå chieám öu theá trong saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm. Caùc nhaø kinh teá ñaõ phaân tích thò tröôøng thaønh nhöõng loaïi caïnh tranh nhö caïnh tranh hoaøn haûo; caïnh tranh khoâng hoaøn haûo; caïnh tranh ñoäc quyeàn . Taùc ñoäng cuûa qui luaät caïnh tranh laø söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân moät caùch toái öu; khuyeán khích tieán boä kyõ thuaät; laøm taêng thu nhaäp do ñaït lôïi nhuaän cao; thoûa maõn nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng; taïo neân söï linh hoaït trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. 1.1.2: Ñònh nghóa Ngaân haøng thöông maïi : Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân nhaän tieàn göûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû Trang 9 duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn. 1.1.3: Caùc nghieäp vuï chuû yeáu cuûa Ngaân haøng thöông maïi: Ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp ñaëc bieät kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng, nghieäp vuï cuûa noù coù theå chia thaønh nhöõng nhoùm sau : Nghieäp vuï taïo voán - nghieäp vuï nôï ; Nghieäp vuï söû duïng voán - nghieäp vuï coù ; Nghieäp vuï trung gian- nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng . 1.1.3.1: Nghieäp vuï taïo voán - Nghieäp vuï nôï : Laø nghieäp vuï hình thaønh neân nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñöôïc goïi laø nghieäp vuï cô baûn vì caùc nguoàn voán naøy naèm beân taøi saûn nôï treân baûng toång keát taøi saûn cuûa ngaân haøng thöông maïi goàm coù : a. Voán ñieàu leä vaø caùc quyõù : Voán ñieàu leä, caùc quyõ cuûa ngaân haøng ñöôïc goïi laø nguoàn voán ban ñaàu vaø ñöôïc boå sung trong quaù trình hoaït ñoäng. Voán ñieàu leä: laø soá voán ban ñaàu khi ngaân haøng môùi baét ñaàu ñi vaøo hoaït ñoäng vaø ñöôïc ghi vaøo baûng ñieàu leä cuûa ngaân haøng. Voán ñieàu leä ít nhaát phaûi baèng möùc voán phaùp ñònh do nhaø nöôùc qui ñònh phaûi lôùn hôn möùc toái thieåu do Nhaø nöôùc qui ñònh maø ngaân haøng phaûi coù ñeå ñöôïc pheùp hoaït ñoäng . Caùc quõy ngaân haøng ñöôïc hình thaønh khi ngaân haøng ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng bao goàm caùc quyõ ñöôïc trích töø laõi roøng haøng naêm cuûa ngaân haøng : quõy döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, quõy ñaàu tö phaùt trieån, quõy döï phoøng taøi chính, quõy döï phoøng trôï caáp maát vieäc laøm, quõy khen thöôõng, phuùc lôïi . Nguoàn voán töï coù cuûa ngaân haøng chieám tyû troïng khoâng lôùn trong toång nguoàn voán cuûa ngaân haøng, nhöng noù ñoùng vai troø quan troïng vì ñoù laø cô sôû ñeå tieán haønh kinh doanh , thu huùt nhöõng nguoàn voán khaùc . Ngoaøi ra coøn coù caùc quyõ ñöôïc hình thaønh baèng caùch trích vaø tính vaøo chi phí hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng : quyõ khaáu hao cô baûn, söûa chöûa taøi saûn, quyõ döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro. Trang 10 b. Voán huy ñoäng - Tieàn göûi coù kyø haïn laø loaïi tieàn göûi maø chuû cuûa noù chæ ñöôïc ruùt ra khi tôùi haïn hoaëc muoán ruùt ra phaûi baùo tröôùc. - Tieàn göûi khoâng kyø haïn : laø khoaûn tieàn gôûi cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân gôûi vaøo ngaân haøng khoâng nhaèm muïc ñích sinh lôïi maø nhaèm ñaûm baûo an toaøn vaø thöïc hieän caùc khoaûn chi traû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng . Ñaây laø loaïi tieàn göûi maø ngöôøi sôû höõu noù coù theå ruùt ra ñeå söû duïng baát kyø luùc naøo . + Voán huy ñoäng töø vieäc phaùt haønh caùc loaïi kyø phieáu, traùi phieáu chöùng chæ tieàn göûi cuûa ngaân haøng . c. Nguoàn voán ñi vay : Tröôøng hôïp voán töï coù vaø voán huy ñoäng khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu kinh doanh Ngaân haøng thöông maïi coù theå vay voán - Vay trong nöôùc: + Voán vay cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc : Khi ngaân haøng Nhaø nöôùc nhaän cho vay, chieát khaáu, taùi chieán khaáu caùc giaáy tôø coù giaù cuûa Ngaân haøng thöông maïi . + Voán vay cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi vaø toå chöùc tín duïng khaùc thoâng qua thò tröôøng tieàn teä ngaén haïn . - Voán vay cuûa caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi, toå chöùc tín duïng quoác teá . d. Nguoàn voán tieáp nhaän: Ñaây laø nguoàn voán maø caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaän uûy thaùc töø caùc toå chöùc trong hoaëc ngoaøi nöôùc, töø ngaân saùch Nhaø nöôùc ñeå cho vay theo keá hoaïch taäp trung theo chæ ñònh cuûa Nhaø nöôùc. e. Caùc nguoàn voán khaùc: Voán phaùt sinh trong quùa trình hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhö khi laøm ñaïi lyù, dòch vuï thanh toaùn, baùn chöùng phieáu coù giaù, laøm trung gian thanh toaùn. 1.1.3.2:Nghieäp vuï söû duïng voán - nghieäp vuï coù 1.1.3.2.1. Thieát laäp döï tröõ vaø caùc quõy döï tröõ : Döï tröõ nhaèm duy trì khaû naêng thanh toaùn thöôøng xuyeân cuûa khaùch haøng vaø baûn thaân ngaân haøng bao goàm : tieàn maët taïi quõy vaø tieàn göûi baét buoäc taïi ngaân haøng Trang 11 Nhaø nöôùc, tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi vaø toå chöùc tín duïng khaùc ñeå ñaùp öùng nhu caàu thanh toaùn, tieàn ñaàu tö vaøo caùc chöùng phieáu coù giaù ñeå sinh lôïi; Quõy döï tröõ trích theo tyû leä phaàn traêm theo qui ñònh treân soá lôïi nhuaän roøng cuûa ngaân haøng bao goàm : trích 5% lôïi nhuaän roøng haøng naêm ñeå boå sung voán ñieàu leä vaø quõy döï phoøng ruûi ro. 1.1.3.2.2: Nghieäp vuï tín duïng . Tín duïng laø moät trong nhöõng nghieäp vuï chính cuûa Ngaân haøng thöông maïi . Cô caáu thu nhaäp trong nghieäp vuï naøy mang laïi luoân chieám tyû leä lôùn . Khi neàn kinh teá caøng phaùt trieån, nhu caàu voán kinh doanh trong xaõ hoäi caøng nhieàu, vai troø cuûa nguoàn voán tín duïng caøng quan troïng. Ngaân haøng thöông maïi ñaùp öùng nhu caàu voán cuûa neàn kinh teá thoâng qua caùc nghieäp vuï tín duïng sau : a. Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù Laø vieäc ngaân haøng mua laïi thöông phieáu cuûa khaùch haøng, ñaây laø nhöõng thöông phieáu coøn trong thôøi haïn hieäu löïc . Ngöôøi sôû höõu thöông phieáu khi baùn cho ngaân haøng seõ nhaän moät soá tieàn baèng meänh giaù thöông phieáu tröø cho lôïi töùc chieát khaáu do ngaân haøng qui ñònh . b. Nghieäp vuï tín duïng theá chaáp Tín duïng theá chaáp laø moät hình thöùc cho vay coù ñaûm baûo baèng taøi saûn theá chaáp cuûa khaùch haøng, taøi saûn naøy phaûi laø taøi saûn hôïp phaùp thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi vay, coù theå baùn ñöôïc nhanh choùng . Khi cho vay, ngaân haøng cho vay theo moät tæ leä treân trò giaù thöïc teá cuûa taøi saûn theá chaáp vaø ngaân haøng chæ giöõ giaáy chuû quyeàn veà taøi saûn vaø vaên thö theá chaáp coù xaùc nhaän cuûa coâng chöùng, khi heát haïn vay ngöôøi vay phaûi hoaøn traû voán vaø laõi cho ngaân haøng ñeå nhaän laïi caùc giaáy tôø treân, neáu khoâng traû ñöôïc nôï vaø laõi ngaân haøng ñöôïc quyeàn yeâu caàu toøa aùn cho leänh phaùt maõi taøi saûn ñeå thu nôï . c. Nghieäp vuï tín duïng öùng tröôùc vaøo taøi khoaûn Ñaây laø theå thöùc caáp tín duïng maø trong ñoù ngaân haøng ñoàng yù cho khaùch haøng söû duïng moät möùc tín duïng nhaát ñònh trong thôøi gian nhaát ñònh, ñoàng thôøi hai beân kyù keát vôùi nhau moät hôïp ñoàng tín duïng . Möùc cho vay coù theå thöïc hieän theo 2 caùch : Trang 12 chuyeån taát caû khoaûn tieàn vay vaøo taøi khoaûn tieàn göûi, hoaëc cho pheùp khaùch haøng söû duïng daàn soá tieàn vay baèng caùch phaùt haønh seùc hoaëc caùc coâng cuï thanh toaùn khaùc ngay treân taøi khoaûn vaõng lai . d. Nghieäp vuï tín duïng thueâ mua vaø tín duïng ñaàu tö - Tín duïng thueâ mua : laø vieäc ngaân haøng ñöùng ra mua taøi saûn cuûa ngöôøi cung caáp ñeå cho thueâ ñoái vôùi ngöôøi coù nhu caàu söû duïng . Khi hôïp ñoàng cho thueâ heát haïn, ngöôøi ñi thueâ coù theå traû laïi taøi saûn ñoù cho ngaân haøng , xin gia haïn theâm hôïp ñoàng hoaëc mua laïi taøi saûn ñoù theo giaù caû thoaû thuaän vôùi ngaân haøng . - Tín duïng ñaàu tö : thöïc chaát laø khoaûn cho vay trung, daøi haïn cuûa ngaân haøng ñeå taøi trôï cho caùc doanh nghieäp trong caùc döï aùn ñaàu tö nhö caùc coâng trình xaây döïng, caûi taïo môû roäng qui moâ saûn xuaát kinh doanh ... e . Nghieäp vuï baûo laõnh . - Xeùt theo khía caïnh hoïc thuaät, baûo laõnh ngaân haøng laø moät hình thöùc “ tín duïng chöû kyù - Signature Credit” , laø hoaït ñoäng khoâng duøng ñeán voán cuûa ngaân haøng. - Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng Vieät Nam quy ñònh baûo laõnh ngaân haøng laø moät hình thöùc caáp tín duïng, ñöôïc thöïc hieän thoâng qua söï cam keát baèng vaên baûn cuûa toå chöùc tín duïng vôùi beân coù quyeàn veà vieäc thöïc hieän nghóa vuï taøi chính thay cho khaùch haøng khi khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñuùng nghóa vuï ñaõ cam keát . - Trong thöông maïi quoác teá, baûo laõnh ngaân haøng ñöôïc xem nhö moät loaïi hình taøi trôï ngoaïi thöông, nhaèm choáng ñôõ nhöõng toån thaát cuûa ngöôøi thuï höôûng baûo laõnh do söï vi phaïm nghóa vuï cuûa beân ñoái taùc lieân quan . f. Nghieäp vuï tín duïng tieâu duøng Ñaây laø loaïi tín duïng cho vay taøi trôï cho nhu caàu chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng bao goàm caù nhaân vaø hoä gia ñình ñeå trang traõi nhu caàu nhaø ôû, ñoà duøng gia ñình, xe coä, giaùo duïc, y teá ... 1.1.3.2.3: Nghieäp vuï ñaàu tö:. Trong nghieäp vuï naøy, ngaân haøng thöïc hieän kinh doanh kieám laõi nhö caùc doanh nghieäp khaùc nhö : Trang 13 + Ñaàu tö chöùng khoaùn baèng caùch cho caùc coâng ty coå phaàn ñaõ hoaït ñoäng, caùc xí nghieäp vay baèng caùch mua traùi khoaùn xí nghieäp, cho Ngaân saùch vay baèng caùch mua coâng traùi, ñaàu tö vaøo caùc coâng ty baèng caùch mua coå phieáu coâng ty . + Huøn voán, lieân doanh ...laø caùc bieän phaùp tröïc tieáp goùp voán ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñeå thaønh laäp caùc coâng ty, xí nghieäp môùi . Theo luaät Ngaân haøng qui ñònh, Ngaân haøng thöông maïi chæ ñöôïc pheùp duøng nguoàn voán töï coù ñeå thöïc hieän nghieäp vuï ñaàu tö . 1.1.3.3: Nghieäp vuï trung gian - Nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng: Ñaây laø nhöõng nghieäp vuï maø Ngaân haøng thöông maïi thöïc hieän theo söï uûy nhieäm cuûa khaùch haøng ñeå höôûng tieàn hoa hoàng nhö : + Chuyeån tieàn cho khaùch haøng sang ñòa phöông khaùc ñeå hoï söû duïng theo yeâu caàu hoaëc traû cho moät ngöôøi naøo ñoù . + Thu hoä :Ngaân haøng ñöùng ra thay maët khaùch haøng ñeå thu caùc khoaûn kyø phieáu ñeán haïn, chöùng khoaùn, haøng hoùa ñaõ baùn ñeå thu coå töùc .. . + UÛy thaùc laø nghieäp vuï maø ngaân haøng laøm theo uûy thaùc cuûa khaùch haøng nhö quaûn lyù taøi saûn hoä, chuyeån gia taøi hoä, baûo quaûn taøi saûn coù giaù .. . + Mua baùn hoä: theo uûy nhieäm cuûa khaùchhaøng, ngaân haøng ñöùng ra phaùt haønh coå phieáu hoaëc traùi khoaùn coâng ty hoaëc traùi khoaùn Nhaø nöôùc, hoaëc mua baùn ngoaïi teä, kim khí quyù , ñaù quyù cho khaùch haøng . + Laøm tö vaán veà taøi chính, tieàn teä nhö cung caáp thoâng tin, höôùng daãn chính saùch taøi chính tieàn teä, thöông maïi, laäp döï aùn ñaàu tö tín duïng, uûy thaùc ñaàu tö ... cho khaùch haøng . Nhö vaäy, neàn kinh teá thò tröôøng thoâng qua nhöõng qui luaät cuûa noù ñaõ taïo ra nhöõng ñoäng löïc raát lôùn cho söï taêng tröôûng kinh teá, song cuõng seõ saún saøng ñaøo thaûi nhöõng caù nhaân hoaëc toå chöùc kinh teá khoâng thích öùng, chính nhöõng ñoøi hoûi naøy, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi trong neàn kinh teá thò tröôøng raát ña daïng vaø phong phuù, ñaùp öùng ñaày ñuû caùc nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa caùc caù nhaân vaø toå chöùc kinh teá . Trong töông lai, ngaân haøng thöông maïi phaûi khoâng ngöøng tìm toøi, phaùt trieån vaø môû roäng nhöõng hình thöùc caáp tín duïng, taêng cöôøng khaû naêng cung Trang 14 caáp dòch vuï tieän ích cho khaùch haøng ñeå hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi ngaøy caøng phaùt trieån . 1.2: HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ VAØ KHU VÖÏC TRONG LÓNH VÖÏC NGAÂN HAØNG: Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam phaûi ñoái maët vôùi nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc cuûa xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc, nghóa laø ngaân haøng tröïc tieáp caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng ña quoác gia ñaày tieàm löïc ngay taïi saân chôi cuûa mình. Nhöõng bieåu hieän xu theá toaøn caàu hoaù thò tröôøng taøi chính dieãn ra taùc ñoäng ñeáùn heä thoáng ngaân haøng: cô cheá tæ giaù thaû noåi vaø ñoàng tieàn chuyeån ñoåi, söï phaùt trieån cao cuûa coâng ngheä, möùc ñoä caïnh tranh treân thò tröôøng taøi chính quoác teá ngaøy caøng gay gaét vaø möùc ñoä ruûi ro ngaøy caøng cao... Vôùi nhöõng nhaân toá taùc ñoäng treân ñaõê taïo ra nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc: 1.2.1: Cô hoäi ñoái vôùi Ngaân haøng Vieät Nam trong xu theá hoäi nhaäp: Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá thaønh coâng seõ ñem laïi cho Vieät Nam nhieàu cô hoäi nhö môû roäng thò tröôøng, taäp trung nhöõng kinh nghieäm veà quaûn lyù , keá thöøa nhöõng thaønh töïu khoa hoïc cuûa caùc nöôùc ñi tröôùc, taêng khaû naêng thu huùt ñaàu tö vaø söï chuyeån giao khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä, naâng vò theá cuûa Vieät nam treân tröôøng quoác teá. Ñoái vôùi ngaønh ngaân haøng taøi chính, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy coâng cuoäc ñoåi môùi vaø caûi caùch heä thoáng Ngaân haøng Vieät nam, naâng cao naêng löïc quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc ngaân haøng, taêng cöôøng khaû naêng toång hôïp, heä thoáng tö duy xaây döïng caùc vaên baûn phaùp luaät trong lónh vöïc ngaân haøng, ñaùp öùng nhu caàu hoäi nhaäp vaø thöïc hieän cam keát vôùi caùc toå chöùc quoác teá. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá môû ra cô hoäi trao ñoåi, hôïp taùc quoác teá giöõa caùc ngaân haøng thöông maïi trong hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä, ñeà ra bieän phaùp taêng cöôøng giaùm saùt vaø phoøng ngöøa ruûi ro töø ñoù naâng cao ñöôïc uy tín cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong caùc giao dòch taøi chính quoác teá. Ñoàng thôøi, caùc Ngaân haøng Vieät Nam coù ñieàu kieän tranh thuû voán, coâng ngheä kinh nghieäm quaûn Trang 15 lyù vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä, phaùt huy lôïi theá so saùnh cuûa mình ñeå theo kòp yeâu caàu caïnh tranh quoác teá vaø môû roäng thò tröôøng ra nöôùc ngoaøi. Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá hieän nay cuï theå hôn laø söï tham gia tích cöïc cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam buoäc caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaûi chuyeân moân hoaù saâu hôn veà nghieäp vuï ngaân haøng, quaûn trò ngaân haøng, quaûn trò taøi saûn nôï, taøi saûn coù, quaûn trò ruûi ro, caûi thieän chaát löôïng tín duïng, naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán, dòch vuï cuõ cuûa ngaân haøng vaø phaùt trieån caùc dòch vuï môùi maø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi döï kieán seõ aùp duïng taïi Vieät Nam. Hôn nöõa, vieäc môû cöûa thò tröôøng cho haøng hoaù xuaát khaåu Vieät nam cuõng seõ laø moät cô hoäi toát ñeå caùc ngaân haøng môû roäng kinh doanh. Caùc Ngaân haøng Vieät Nam seõ coù nhieàu cô hoäi kinh doanh hôn, coù nhieàu khaùch haøng hôn trong lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu. - Tham gia vaøo toaøn caàu hoaù ngaønh Ngaân haøng Vieät Nam coù ñieàu kieän tranh thuû voán coâng ngheä, kinh ngheäm quaûn lyù töø caùc nöôùc coù trình ñoä phaùt trieån cao. - Taïo ra ñoäng löïc thuùc ñaåy coâng cuoäc ñoåi môùi vaø caûi caùch heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam nhaèm ñaùp öùng caùc ñieàu kieän hoäi nhaäp vaø thöïc hieän cam keát vôùi caùc ñònh cheá taøi chính, caùc toå chöùc thöông maïi khu vöïc vaø toaøn caàu, caùc cam keát naøy ngaøy caøng phöùc taïp vaø chaët cheõ hôn theo xu höôùng nôùi loûng caùc haïn cheá hieän taïi tieán tôùi môû cöûa vaø töï do hoaù toaøn dieän. - Tham gia vaøo hoäi nhaäp laø coù ñieàu kieän ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä ngaân haøng coù trình ñoä chuyeân moân cao, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu nhieäm vuï trong giai ñoaïn môùi. 1.2.2: Thaùch thöùc ñoái vôùi ngaân haøng trong xu theá hoäi nhaäp: 1.2.2.1: Dö nôï cho vay vaø toång taøi saûn coù taêng nhanh, trong khi voán töï coù taêng chaäm: Tieáp tuïc ñoåi môùi Ngaân haøng nöôùc ta tröôùc yeâu caàu hoäi nhaäp, trong ñeà aùn cô caáu laïi ngaân haøng thöông maïi. Ngaân haøng Nhaø Nöôùc ñeà nghò Chính phuû vaø ñaõ ñöôïc pheâ duyeät chuû tröông laø tæ leä an toaøn voán cuûa Ngaân haøng thöông maïi phaûi ñaït toái thieåu 8%. Theo tieâu chuaån quoác teá veà an toaøn voán hoaït ñoäng thì toång soá voán töï coù treân toång taøi taøi saûn coù cuõng phaûi ñaït toái thieåu laø 8%. Trang 16 Thöïc hieän muïc tieâu noùi treân ñoái vôùi caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc ñeå taêng nguoàn voán ñieàu leä thì phaûi coù caùc giaûi phaùp taøi chính töø nguoàn ngaân saùch nhaø nöôùc. Theo höôùng ñoù töø 2002 ñeán nay, Ngaân haøng Nhaø Nöôùc ñaã phoái hôïp vôùi Boä taøi chính trình chính phuû thöïc hieän caáp boå sung voán ñieàu leä cho 5 ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc ôû ñôït I laø 4.900 tyû ñoàng trong naêm 2002 vaø ñôït I vaøo 04/06/2003 laø 1.900 tyû ñoàng. Song song cuøng vôùi vieäc boå sung voán töï coù thì dö nôï cho vay caùc ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc cuõng taêng nhanh, toång taøi saûn coù cuõng taêng nhanh nhöng tæ leä an toaøn cuõng khoâng ñaït yeâu caàu cuûa theá giôùi. Theo soá lieäu taïm tính thì voán töï coù cuûa ngaân haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng Thoân khoaûng cuoái thaùng 11 naêm 2004 laø 6.100 tyû ñoàng trong khi toång taøi saûn coù laø 112.339 tyû ñoàng , tæ leä naøy ñaït gaàn 5,43%. Ngaân haøng Ñaàu Tö vaø Phaùt Trieån coù voán töï coù laø 3.800 tyû ñoàng nhöng toång taøi saûn coù ñaït 79.832 tyû ñoàng, tæ leä ñaït gaàn 4,76%. Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät nam coù voán ñieàu leä 3.300 tyû ñoàng, toång taøi saûn coù ñaït treân 90.659 tyû ñoàng , tæ leä ñaït 3,64%. Coøn ngaân haøng Ngoaïi Thöông thì voán töï coù laø 3.200 tyû ñoàng trong khi ñoù toång taøi saûn coù laø 87.912 tyû ñoàng tæ leä ñaït 3,64%, tyû leä bình quaân 4 Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc laø 4,2%. Ñaây laø tæ leä raát thaáp so caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Khoâng nhöõng tæ leä an toaøn khoâng ñaûm baûo maø qui moâ voán töï coù cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc coøn quaù nhoû beù, lôùn nhaát laø Ngaân haøng Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân Vieät Nam cuõng chæ ñaït 300 trieäu USD, trong khi ñoù caùc ngaân haøng trong khu vöïc qui moâ tôùi vaøi tyû, thaäïm chí vaøi chuïc tyû USD hoaëc cao hôn nöõa. Ñoái vôùi Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn tuy ñaït ñöôïc tæ leä an toaøn laø 8% hoaëc cao hôn nhöng vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi caùc ngaân haøng naøy laø qui moâ coøn quaù nhoû beù. Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù qui moâ lôùn nhaát vôùi soá voán chæ 740 tyû ñoàng laø Saøi Goøn Thöông Tín, hai ngaân haøng coù soá voán treân 400 tyû ñoàng, 3 ngaân haøng coù soá voán treân 300 tyû ñoàng vaø 4 ngaân haøng coù soá voán treân 200 tyû ñoàng. Khoâng nhieàu hôn qui moâ lôùn nhaát cuûa Ngaân haøng nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam laø bao Trang 17 nhieâu vaø chæ baèng 10% qui moâ trung bình cuûa caùc ngaân haøng trong khu vöïc. Song coù moät nghòch lyù laø caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn khoâng muoán taêng theâm voán nöõa, vì khi taêng theâm voán phaûi phaùt haønh coå phieáu ra coâng chuùng, nhö theá seõ bò giaûm coå töùc haøng naêm. Ñoàng thôøi hoï ngaïi seõ bò aûnh höôûng trong hoäi ñoàng quaûn trò, lo sôï nhöõng naûy sinh phöùc taïp veà lôïi ích. 1.2.2.2: Chi phí ñaàu tö cho phaùt trieån vaø hieän ñaïi hoaù caùc dòch vuï ngaân haøng taêng nhanh khoâng töông öùng vôùi hieäu quaû ñem laïi: Ñeå caïnh tranh vôùi caùc chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø Ngaân haøng lieân doanh thì caùc Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc phaûi ña daïng hoaù, phaùt trieån vaø hieän ñaïi hoaù caùc nghieäp vuï kinh doanh vaø dòch vuï ngaân haøng. Muoán vaäy, phaûi ñaåy maïnh ñaàu tö. Song vieäc chaáp nhập dòch vuï cuûa ngaân haøng trong nöôùc coù giôùi haïn, phí dòch vuï thu ñöôïc khoâng ñuû buø ñaép chi phí boû ra. Beân caïnh ñoù caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam vôùi caùc nghieäp vuï ngaân haøng ña daïng vaø hieän ñaïi, nhaát laø caùc nghieäp vuï veà phoøng ngöøa ruûi ro cho chính mình vaø cho khaùch haøng cuûa mình nhö Option, hoaùn ñoåi laõi suaát, … . Do ñoù, moät maët taïo söï haáp daãn, thu huùt khaùch haøng laøm aên coù hieäu quaû, tham gia thò tröôøng quoác teá ôû möùc ñoä lôùn nhaát laø caùc doanh nghieäp coù doanh soá xuaát nhaäp khaåu cao. Maëc khaùc cuõng ñaït ñöôïc hieäu quaû thöïc söï trong vieäc ñaàu tö vaøo phaùt trieån dòch vuï laøm caùc Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc coù nguy cô bò maát khaùch haøng tieàm naêng naøy. Hieän nay, dòch vuï ngaân haøng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät nam coøn ñôn ñieäu, ngheøo naøn, tính tieän ích chöa cao, chöa taïo thuaän lôïi vaø cô hoäi bình ñaúng cho khaùch haøng thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá trong vieäc tieáp caän vaø söû duïng dòch vuï. Tín duïng vaãn laø nghieäp vuï kinh doanh chuû yeáu taïo thu nhaäp cho caùc ngaân haøng; caùc nghieäp vuï môùi nhö thanh toaùn dòch vuï qua ngaân haøng, moâi giôùi kinh doanh, tö vaán döï aùn chöa phaùt trieån. Cho vay theo chæ ñònh cuûa nhaø nöôùc vaãn chieám tæ troïng lôùn trong cô caáu tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc Vieät Nam. Vieäc môû roäng tín duïng cho khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ñaõ coù chuyeån bieán tích cöïc nhöng coøn nhieàu vöôùng maéc. Haàu heát caùc chuû trang traïi vaø Trang 18 coâng ty tö nhaân khoù tieáp caän ñöôïc vôùi nguoàn voán cuûa ngaân haøng vaø vaãn phaûi huy ñoäng voán baèng caùc hình thöùc khaùc. Beân caïnh ñoù caùc Ngaân haøng thöông maïi thieáu chieán löôïc kinh doanh hieäu quaû vaø beàn vöõng. Hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä coøn yeáu, thieáu tín ñoäc laäp, heä thoáng thoâng tin baùo caùo taøi chính vaø thoâng tin quaûn lyù coøn chöa ñaït tôùi caùc chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá. 1.2.2.3: Ruûi ro caùc khoaûn cho vay trung daøi haïn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc: Trong nhöõng naêm gaàn ñaây caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc ñaàu tö voán trung daøi haïn cho caùc döï aùn troïng ñieåm cuûa nhaø nöôùc. Song caùc döï aùn ñoù vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû khi ñaàu tö cuõng nhö hieäu quaû trong thöïc teá so vôùi luùc thaåm ñònh vaø pheâ duyeät ban ñaàu coù khoaûng caùch nhaát ñònh. Do ñoù caùc Ngaân haøng thöông maïi khoâng thu hoài ñöôïc nôï vay ñuùng haïn, chöa keå ñeán caùc khoaûn vay khoâng thu hoài ñöôïc nôï vaø laõi do döï aùn khoâng hieäu quaû bò ñoå nôï… laøm aûnh höôûng ñeán tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng. Hieän nay voán ñaàu tö cuûa caùc coâng trình troïng ñieåm ñeàu troâng chôø vaøo vay voán ngaân haøng. Tuy nhieân hieän nay dö nôï cuûa caùc toång cty raát lôùn, vöôït xa so vôùi voán töï coù cuûa doanh nghieäp ôû möùc ñoä cao vaø lôùn hôn nhieàu so vôùi luaät cuûa caùc toå chöùc tín duïng laø dö nôï cho vay moät khaùch haøng lôùn nhaát khoâng vöôït quaù 15% voán töï coù cuûa moät Ngaân haøng thöông maïi. Beân caïnh ñoù hieän nay huy ñoäng voán trung daøi haïn trong daân cö raát khoù khaên maø cho vay ñaàu tö caùc coâng trình troïng ñieåm caùc döï aùn thöôøng laø thôøi haïn daøi laøm aûnh höôûng ñeán nguoàn voán ngaân haøng. 1.2.2.4: Thaùch thöùc veà trình ñoä caùn boä tröôùc yeâu caàu hoäi nhaäp: Yeâu caàu veà chaát löôïng vaø trình ñoä caùn boä laø moät yeáu toá quan troïng cuûa vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Caùc ngaân haøng ñaõ toå chöùc thi tuyeån nhaân vieân môùi theo tieâu chuaån trình ñoä ñöôïc ñöa ra veà chuyeân moân, nghieäp vuï, ngoaïi ngöõ, tin hoïc, khaû naêng laøm vieäc ñoäc laäp….Tuy nhieân vaãn coøn moät Trang 19 soá ngaân haøng thöông maïi tuyeåân nhaân vieân theo truyeàn thoáng kieåu cuõ, trình ñoä haïn cheá veà moïi maët, boá trí caùn boä theo leà loái gia ñình. Beân caïnh ñoù soá caùn boä cuõ cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khaù ñoâng, nhöng trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï chöa ñaùp öùng caùc yeâu caàu trong quaù trình hoäi nhaäp. Trong khi ñoù, laïi chöa coù bieän phaùp khuyeán khích hôïp lyù ñeå thu huùt nhaân taøi vaø aùp duïng coâng ngheä hieän ñaïi. Cô caáu toå chöùc trong noäi boä nhieàu ngaân haøng thöông maïi coøn laïc haäu, khoâng phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc quản lyù hieän ñaïi ñaõ ñöôïc aùp duïng phoå bieán nhieàu naêm nay ôû caùc nöôùc. 1.2.2.5:Khaû naêng sinh lôøi cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam raát thaáp: Tæ leä chi phí nghieäp vuï vaø khaû naêng sinh lôøi cuûa phaàn lôùn caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ñieàu thua keùm caùc ngaân haøng trong khu vöïc. Neáu tính vaø haïch toaùn theo thoâng leä quoác teá thì thöïc teá hoaït ñoäng cuûa nhieàu Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam bò thua loã. Tuy nhieân öu theá cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam so vôùi Ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø coù ñöôïc maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép caùc tænh thaønh trong caû nöôùc, coù moái quan heä truyeàn thoáng vôùi khaùch haøng qua nhieàu naêm vaø ñieàu chuû yeáu laø coù ñöôïc söï hieåu bieát moät caùch cuï theå caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng, khaû naêng khaùch haøng vaø nhöõng vaán ñeà veà vaên hoaù taäp tuïc maø ngaân haøng nöôùc ngoaøi chöa theå coù ñöôïc. Hieän nay caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ñang tích cöïc trieån khai ñeà aùn taùi cô caáu laïi ñaõ ñöôïc chính phuû pheâ duyeät, ñöôïc söï hoå trôï tích cöïc cuûa caùc toå chöùc quoác teá nhö WB, IMF, Chính phuû caùc nöôùc. - Thaùch thöùc lôùn nhaát ñoù laø xuaát phaùt ñieåm vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá noùi chung vaø cuûa ngaønh ngaân haøng noùi rieâng coøn raát thaáp, coâng ngheä, toå chöùc vaø trình ñoä quaûn lyù coøn non yeáu so vôùi nhieàu nöôùc trong khu vöïc cuõøng nhö treân theá giôùi. Trong khi ñoù môû cöûa ñoàng nghóa vôùi vieäc chuùng ta phaûi chaáp nhaän luaät chôi chung bình ñaúng aùp duïng cho taát caû caùc nöôùc . Do ñoùù thaùch thöùc naøy laø raát lôùn vaø khoù khaên, ñoøi hoûi ngaønh ngaân haøng phaûi noå löïc vöôn leân vaø ñaåy maïnh caûi caùch ñeå phaùt trieån. Trang 20 - Quaù trình hoäi nhaäp coù theå seõ dieãn ra moät chieàu do caùc Ngaân haøng Vieät Nam khoù coù theå môû roäng hoaït ñoäng cuûa mình ra thò tröôøng quoác teá, vaø neáu coù thì hoaït ñoäng cuõng ít hieäu quaû. 1.2.2.6: Yeâu caàu veà trình ñoä maùy moùc thieát bò ôû trình ñoä cao hôn: - Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam seõ bò caïnh tranh gay gaét bôûi caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi do hoï coù trình ñoä quaûn lyù vaø coâng ngheä cao. Hôn nöõa qui moâ voán cuûa Ngaân haøng nöôùc ngoaøi cuõng lôùn hôn, ngoaøi ra trong thôøi gian ñaàu ñeå chieám lónh thò tröôøng, môû roäng thò phaàn caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi seõ chaáp nhaän loã. Vì vaäy, caùc Ngaân haøng Vieät Nam seõ bò ñaët vaøo tình theá heát söùc khoù khaên. - Vieäc môû cöûa tieán tôùi töï do hoaù trong lónh vöïc Ngaân haøng Vieät Nam cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc tín duïng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñaëêt ra thaùch thöùc môùi veà maët ñieàu haønh, quaûn lyù, giaùm saùt cuûa Ngaân haøng Nhaø Nöôùc. Caùc Ngaân haøng thöông maïi taäp trung hieän ñaïi hoaù coâng ngheä ngaân haøng baèng vieäc trang bò maùy moùc nhaäp khaåu. Song ôû nhieàu Ngaân haøng thöông maïi maùy moùc trang bò hieän nay ñaõ bò laïc haäu so vôùi maët baèng chung theá giôùi. Trong ñoù nhieàu heä thoáng maùy moùc thieát bò ñang söû duïng ñöôïc trang bò töø caùc naêm tröôùc ñaây nay ñaõ laïc haäu. Caùc Ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi ñang trang bò heä thoáng maùy moùc vôùi coâng ngheä hieän ñaïi nhaát, thaäm chí coù loaïi maùy ATM cho pheùp nhaän caû tieàn maët töï ñoäng, giao dòch nhö moät chi nhaùnh khoâng ngöôøi. Do ñoù, neáu thay theá toaøn boä maùy moùc, coâng ngheä hieän nay ñoøi hoûi chi phí raát lôùn, vöôït quaù khaû naêng caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc, neân chæ coù theå thay theá daàn töøng böôùc. Bôûi vaäy, coâng ngheä vaø trang thieát bò cuûa Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc ngaøy caøng laïc haäu so vôùi maët baèng chung ngaân haøng cuûa caùc nöôùc tieân tieán trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Moät thöïc teá laø vieäc trang bò hôn 200 maùy ATM cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc hieän nay roõ raøng coù raát nhieàu ngaân haøng bò thua loã trong lónh vöïc naøy. Trong ñoù nhieàu Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc hieän ñang trang bò maùy ATM maø theá giôùi ñaõ coù caùch ñaây 10 naêm. Trang 21 1.2.2.7: Tính lieân keát giöõa caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc taïo thaønh söùc maïnh caïnh tranh coøn nhieàu baát caäp: Vieäc lieân keát, hôïp taùc cho pheùp phaùt huy ñöôïc hieäu quaû cuûa heä thoáng maùy moùc thieát bò, coâng ngheä, naâng cao söùc caïnh tranh, tieát kieäm chi phí. Baát caäp lôùn nhaát cuûa vaán ñeà noùi treân laø cuoäc caïnh tranh veà haï laõi suaát cho vay xuoáng thaáp ñeå thu huùt khaùch haøng, laøm aûnh höôûng ñeán tình hình taøi chính cuûa caû coäng ñoàng ngaân haøng, nhaát laø caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn quy moâ nhoû. Tröôùc tình hình ñoù caùc Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc ñaõ thoaû thuaän vôùi nhau veà giôùi haïn thaáp nhaát laø khoâng cho vay döôùi 0,6% thaùng. Nhöng sau ñoù Citi bank lieân tuïc cho vay vôùi laõi suaát 0,56-0,58% thaùng. Lo sôï maát khaùch haøng lôùn, caùc doanh nghieäp coù kim ngaïch xuaát khaåu oån ñònh thöôøng xuyeân chieát khaáu boä chöùng töø coù giaù trò cao, neân Ngaân haøng Ngoaïi Thöông ñaõ khoâng thöïc hieän thoaû thuaän chung ñoù. Beân caïnh ñoù caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn vì khoâng huy ñoäng ñöôïc voán neân luoân taêng laõi suaát tieàn gôûi hoaëc duøng hình thöùc khuyeán maõi taëng thöôûng nhaèm loâi keùo thu huùt khaùch haøng. Ñieàu naøy gaây khoù khaên cho caùc ngaân haøng vì cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo ñaàu ra raát thaáp. Söï baát caäp coøn theå hieän vieäc keát hôïp noái maïng ATM giöõa taát caû caùc ngaân haøng thöông maïi hay thaønh laäp coâng ty coå phaàn theû, sau hôn 1 naêm thöïc hieän khoâng tieán trieån ñöôïc. Ñeán nay chæ coù Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn Kyõ Thöông kyù keát noái maïng vôùi Ngaân haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam. 1.2.2.8: Nhöõng khaùch haøng lôùn bò caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi loâi cuoán: Caùc döï aùn lôùn cuûa caùc ngaønh Haøng khoâng, Böu chính vieãn thoâng, Ñieän löïc, Daàu khí, Xuaát nhaäp khaåu,… ñang vaø seõ bò caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi thu huùt. Caùc khaùch haøng laø caù nhaân coù thu nhaäp cao vaø khaù cuõng seõ bò loâi cuoán bôûi caùc dòch vuï chuyeån tieàn cho con ñi du hoïc hay ngöôøi thaân ñi chöõa beänh, cung öùng dòch vuï thanh toaùn vaø theû tín duïng,… Heä thoáng Ngaân haøng Vieät nam ñaõ phaûi chòu taùc ñoäïng cuûa xu theá toaøn caàu hoaù caû veà maët tích cöïc laãn tieâu cöïc, nhöõng taùc ñoäng naøy seõ phaùt huy ngaøy caøng maïnh meõ hôn khi maø chuùng ta ngaøy caøng môû roäng caùc moái quan heä ñoái ngoaïi vaø Trang 22 hoäi nhaäp saâu hôn vaøo thò tröôøng taøi chính toaøn caàu . Tuy nhieân nhöõng taùc ñoäng naøy laø taát yeáu vaø caàn thieát, neáu chuùng ta coù chính saùch toát, laøm chuû ñöôïc tình theá thì seõ coù theå toái ña hoaù lôïi ích vaø giaûm thieåu ruûi ro. 1.2.3. Ñaùnh giaù söùc caïnh tranh cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong xu theá hoäi nhaäp: 1.2.3.1. Caùc yeáu toá noäi taïi cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam: Xeùt veà voán, caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam coù voán raát nhoû, maëc duø ngaân haøng nhaø nöôùc ñaõ tieán haønh cô caáu laïi voán taïi 4 ngaân haøng thöông maïi quoác doanh thoâng qua vieäc chuyeån khoaûn 2,4 nghìn tyû VND thaønh voán cho caùc ngaân haøng naøy, thì theo ñaùnh giaù cuûa IMF tyû leä voán/ taøi saûn ñaõ ñöôïc ñieàu chænh cuûa caùc ngaân haøng naøy cuõng chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc tieâu chuaån quoác teá. Neáu so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc thì voán töï coù cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam raát thaáp so vôùi khu vöïc, ngaân haøng coù voán töï coù lôùn nhaát chæ coù 300 trieäu USD nhoû nhaát chæ khoaûn 1 trieäu USD, trong khi ñoù ngaân haøng trong khu vöïc coù voán töï coù laø moät vaøi tyû USD, chæ baèng 1/5 so vôùi ngaân haøng khaùc trong khu vöïc. Vôùi löôïng voán töï coù thaáp laøm giaûm khaû naêng môû roäng tín duïng vaø taêng khaû naêng ruûi ro tín duïng . Moät yeáu toá nöõa laø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng ñaëc bieät laø ngaân haøng quoác doanh ñang keùm daàn ñi, tæ leä nôï quaù haïn treân toång taøi saûn ôû nhieàu ngaân haøng ñang ôû möùc baùo ñoäng. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính gaây ra söï keùm hieäu quaû cuûa Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh laø quyeàn töï chuû trong kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng chöa ñöôïc toân troïng. Vieäc cho vay cuûa caùc ngaân haøng naøy chòu aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá phi kinh teá ñaëc bieät laø caùc khoaûn cho vay ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc. Chaúng haïn nhö cung caáp khoaûn vay maø khoâng phaûi theá chaáp taøi saûn cuõng nhö gia haïn theâm ñoái vôùi moät soá khoaûn nôï, chuyeån nôï ngaân haøng thaønh voán ngaân saùch caáp. Chính vì vaäy maø tieàm löïc taøi chính cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi taêng raát chaäm, nguoàn taøi chính ñeå taùi ñaàu tö bò suy kieät theo chu kyø xöû lyù nôï. Trang 23 Beân caïnh ñoù thì chi phí cho hoaït ñoäïng, nhaát laø hoaït ñoäng haønh chính cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam raát cao khoaûng 9%, so vôùi möùc 2,5-3% cuûa caùc ngaân haøng trong khu vöïc. 1.2.3.2. Caùc yeáu toá veà con ngöôøi: Coù theå noùi con ngöôøi luoân giöõ vai troø trung taâm trong moïi hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi. Trong lónh vöïc ngaân haøng, con ngöôøi caøng coù vai troø quan troïng do ñaây laø hoaït ñoäng dòch vuï, vieäc duy trì quan heä giöõa khaùch haøng vaø ngaân haøng laø nhieäm vuï trung taâm cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi . Qua soá lieäu khaûo saùt naêm 1990 vaø 1997 cho thaáy ñang coù söï giaûm maïnh veà tyû leä lao ñoäng chöa qua ñaøo taïo giaûm töø 39% xuoáng coøn 22% . Trong khi ñoù tyû leä ñaøo taïo treân ñaïi hoïc vaø ñaïi hoïc trong toaøn ngaønh taêng ñaùng keå töø 20% leân 39% . Tuy nhieân so vôùi caùc ngaân haøng cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc thì coøn raát thaáp, cuï theå tæ leä naøy ôû Thaùi Lan laø 65%. 1.2.3.3: Nhu caàu cuûa khaùch haøng: Nhu caàu cuûa khaùch haøng laø yeáu toá quan troïng nhaát trong vieäc môû roäng caùc dòch vuï ngaân haøng , coù theå noùi raèng ngaân haøng khoâng theå môû roäng caùc hoaït ñoâïng kinh teá ñoái ngoaïi cuûa mình moät caùch thaønh coâng neáu khoâng gaén lieàn noù vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp treân thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Söï hieåu bieát cuûa khaùch haøng vôùi dòch vuï ngaân haøng coøn quaù ñôn giaûn, nhu caàu cuûa khaùch haøng ñoái vôùi caùc saûn phaåm vaø dòch vuï ngaân haøng môùi chæ ôû möùc söû duïng caùc saûn phaåm do ngaân haøng cung caáp. 1.2.3.4: Caùc lónh vöïc coù lieân quan vaø phuï trôï: Trong heä thoáng ngaân haøng caùc lónh vöïc coù lieân quan phuï trôï phaûi keå ñeán laø: coâng ngheä thoâng tin vaø tin hoïc trong hoaït ñoäng lieân ngaân haøng ñöôïc theå hieän thoâng qua heä thoáng thanh toaùn. Chính söï phaùt trieån cuûa heä thoáng treân ñaõ giuùp cho caùc giao dòch ngaân haøng taêng leân caû veà maët löôïng laãn maët chaát. Trang 24 1.2.4: Caùc nguyeân taéc – yeâu caàu cuûa hoäi nhaäp : 1.2.5.1: Nguyeân taéc hoäi nhaäp: - Chaáp nhaän caïnh tranh, môû cöûa ñeå phaùt trieån vôùi böôùc ñi thích hôïp, ñaûm baûo nguyeân taéc an toaøn , hieäu quaû, ñoäc laäp töï chuû, bình ñaúng vaø cuøng coù lôïi. - Söùc maïnh cuûa heä thoáng Ngaân haøng Vieät nam phaûi ñöôïc gaéùp ruùt cuõng coá caû veà moâ hình toå chöùc, caû veà voán coâng ngheä vaø hoaït ñoäng nghieäp vuï ñaûm baûo khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng. - Loä trình môû cöûa cuûa thò tröôøng taøi chính Vieät nam phaûi chuù yù ñeán nhöõng haïn cheá vaø nhöõng lôïi theá caên baûn cuûa heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam, ñoàng thôøi phaûi ñaûm baûo caùc ngyeân taéc cuûa caùc toå chöùc thöông maïi khu vöïc vaø quoác teá maø chính phuû ñaõ cam keát ( AFTA , Vieät – Myõ, tieán tôùi WTO) 1.2.5.2: Caùc yeâu caàu veà hoäi nhaäp quoác teá: Hoäi nhaäp laø moät xu theá khaùch quan vaø taát yeáu. Söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaø caùch maïng trong coâng ngheä thoâng tin cuøng vôùi vai troø ngaøy caøng quan troïng cuûa caùc taäp ñoaøn ña quoác gia ñaõ thuùc ñaåy maïnh meõ vaøo quaù trình chu chuyeån caùc nguoàn löïc quoác gia treân theá giôùi, ñoàng thôøi giaûm thieåu caùc chi phí giao dòch treân thò tröôøng taøi chính ngaân haøng quoác teá. Nhöõng thay ñoåi naøy laø ñoäng löïc thuùc ñaåy nhöõng bieán chuyeån cô baûn nhaát : - Ñeå phaùt huy nguoàn löïc quoác gia, caùc nöôùc ñaõ ñieàu chænh chính saùch vó moâ theo höôùng naêng ñoäng vaø côûi môû hôn nhaèm taïo ra söï thoâng thoaùng cho moâi tröôøng kinh doanh, ñaàu tö, thöông maïi vaø löu chuyeån voán. - Ñeå khai thaùc ñöôïc caùc lôïi theá so saùnh cuûa mình qua töï do hoaù thöông maïi, taøi chính vaø ngaân haøng, caùc neàn kinh teá ngaøy caøng phuï thuoäc vaøo nhau trong khu vöïc cuûa mình. Söï hình thaønh coäng ñoàng Chaâu AÂu, Khu Vöïc Maäu Dòch Töï Do Baéc Myõ, Dieãn ñaøn Kinh Teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông,… - Hoäi nhaäp ñaõ khuyeán khích quaù trình töï do hoaù vaø tö nhaân hoaù dieãn ra nhanh hôn treân thò tröôøng. Ñeå taïo ra söï côûi môû trong neàn kinh teá, caùc quoác gia ñaõ nôùi loûng töï do hoaù caùc chính saùch vaø khuyeán khích söï tham gia ñoùng goùp cuûa khu Trang 25 vöïc kinh teá tö nhaân, moäït khu vöïc kinh teá giaøu tieàm naêng vaø khoâng theå thieáu ñöôïc trong tieán trình phaùt trieån vaø hoäi nhaäp . - Lónh vöïc taøi chính ngaân haøng khoâng naèm ngoaøi xu theá treân. Töø goùc ñoä moät quoác gia, hoäi nhaäp quoác teá veà taøi chính vaø ngaân haøng coù theå ñaùnh giaù baèng möùc ñoä côûi môû veà hoaït ñoäng taøi chính ngaân haøng, möùc ñoä giao löu trong caùc quan heä taøi chính , tín duïng, tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng cuûa moät neàn kinh teá vôùi coäng ñoàng taøi chính ngaân haøng quoáâc teá . Treân goùc ñoä toaøn caàu hoäi nhaäp trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng laø moät quaù trình keát noái ngaøy caøng gia taêng caùc thò tröôøng taøi chính ngaân haøng xuyeân quoác gia ñeå tieán tôùi phaùt trieån moät thò tröôøng thoáng nhaát. - Söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä cho pheùp thu heïp khoaûng caùch vaø thôøi gian vaø caùc khaâu trung gian khi thöïc hieän giao dòch : ruùt ngaén chu kyø saûn phaåm vaø ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng, ñoàng thôøi taïo söï caïnh tranh ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Ñieàu naøy ñaõ khieán caùc trung gian taøi chính ngaân haøng phaûi naâng cao söùc caïnh tranh thoâng qua taêng naêng löïc taøi chính, ñoåi môùi coâng ngheä, nghieân cöùu phaùt trieån saûn phaåm môùi, vaø nhaát laø naâng cao chaát löôïng phuïc vuï vôùi baøn tay khoái oùc cuûa ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân ñaõ vaø ñang ñöôïc tu döôõng, reøn luyeän. - Hoäi nhaäp cuõng ñaët ra nhöõng yeâu caàu nhaát ñònh vôùi moät quoác gia ñoù laø yeâu caàu laøm sao taän duïng heát caùc lôïi theá vaø giaûm thieåu caùc ruûi ro cuûa hoäi nhaäp. Thaät vaäy chæ coù nhöõng quoác gia coù nhöõng ñieàu kieän veà moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn môùi thu huùt ñöôïc caùc doøng chaûy voán vaø ñaàu tö; ngöôïc laïi, khi moâi tröôøng ñaàu tö trì treä, caùc luoàng voán seõ ruùt ñi ñeå laïi phía sau laø caùc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä. Treân con ñöôøng hoäi nhaäp caùc quoác gia coù theå giaûm thieåu ruûi ro taøi chính baèng vieäc thu huùt caùc luoàng voán ñaàu tö daøi haïn nhö voán ñaàu tö tröïc tieáp (FDI) luoàng voán naøy ít ruûi ro hôn so vôùi caùc khoaûn ñaàu tö giaùn tieáp. Kinh nghieäm cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä khu vöïc laø moät quoác gia chæ coù theå haáp thuï höõu hieäu khoái löôïng lôùn caùc nguoàn voán quoác teá khi thoaû maõn nhöõng yeâu caàu caên baûn: + Coù moät heä thoáng taøi chính vaø ngaân haøng vöõng maïnh + Heä thoáng luaät phaùp minh baïch + Moät saân chôi bình ñaúng vaø môû cöûa Trang 26 + Trình ñoä quaûn lyù ñieàu haønh toát Ñaây cuõng laø yeâu caàu caáp thieát cuûa quaù trình hoäi nhaäp Keát luaän chöông I: Trong neàn kinh teá thò tröôøng, Ngaân haøng thöông maïi laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng, thoâng qua caùc nghieäp vuï chuû yeáu cuûa Ngaân haøng thöông maïi nguoàn voán nhaøn roåi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng, taïo laäp ra nguoàn voán tín duïng ñeå cho vay goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån . Vieäc söû duïng nguoàn voán naøy raát quan troïng, neáu caùc Ngaân haøng thöông maïi môû roäng tín duïng phaùt trieån ñuùng höôùng khoâng nhöõng goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng vaø phaùt trieån maø coøn ñem laïi lôïi nhuaän cho chính baûn thaân ngaân haøng . Beân caïnh ñoù thoâng qua hoaït ñoäng dòch vuï goùp phaàn taêng thu nhaäp theâm cho ngaân haøng, ñaây laø khoaûn doanh thu trong tieàm naêng raát lôùn mang laïi cho ngaân haøng. Vì vaäy ngaân haøng phaûi luoân quan taâm tìm moïi bieän phaùp phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng naâng cao hieäu quûa taïo theâm thu nhaäp cho ngaân haøng ñoàng thôøi cuõng goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng ngaøy caøng phaùt trieån. Thoâng qua phaân tích hoaït ñoäng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn thaønh phoá Caàn Thô seõ cho chuùng ta moät nhaän xeùt toaøn dieän vaø saâu saéc hôn veà thöïc traïng hoaït ñoâng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Caàn Thô ñeå töø ñoù tìm ra caùc giaõi phaùp cuï theå ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi trong xu theá hoäi nhaäp goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá Thaønh phoá Caàn Thô tieáp tuïc taêng tröôûng . Trang 27 CHÖÔNG II : PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG NGAÂN HAØNG TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ 2.1: TÌNH HÌNH KINH TEÁ - XAÕ HOÄI CUÛA THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ TRONG GIAI ÑOAÏN 2002-2004. 2.1.1: Thuaän lôïi vaø khoù khaên trong vieäc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa Thaønh Phoá Caàn Thô . Tænh Caàn Thô ñaàu naêm 2004 vöøa ñöôïc chia taùch thaønh Tænh Haäu Giang vaø Thaønh Phoá Caàn Thô, sau khi chia taùch thaønh phoá Caàn Thô ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/01/2004 vaø chính phuû coâng nhaän laø Thaønh phoá loaïi I tröïc thuoäc Trung Öông duy nhaát cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long, moät trong 5 Thaønh phoá tröïc thuoäc Trung Öông cuûa caû nöôùc. Naèm ôû vò trí trung taâm Ñoàng baèng soâng Cöûu Long, dieän tích töï nhieân 138.960 ha , daân soá cuûa thaønh phoá naêm 2004 laø 1.125.420 ngöôøi, maät ñoä daân soá 810 ngöôøi/km2. Toå chöùc haønh chính thaønh 4 quaän: Ninh Kieàu, Caùi Raêng, Bìng Thuyû, OÂ Moân vaø 4 huyeän: Phong Ñieàn, Côø Ñoû, Vónh Thaïnh, Thoát Noát. Thaønh phoá Caàn Thô vôùi öu theá veà heä thoáng soâng, keânh raïch, maïng löôùi giao thoâng thuûy boä phaùt trieån khaù ñeàu khaép, laïi khoâng xa caùc cöûa bieån seõ coù taùc ñoäng thuùc ñaåy söï giao löu haøng hoùa cuûa Thaønh phoá Caàn Thô vôùi caùc tænh trong vuøng vaø caû nöôùc ñaëc bieät laø caùc tænh vuøng Taây Nam soâng Haäu vaø Töù giaùc Long Xuyeân . Thaønh phoá Caàn Thô naèm giöõa moät vuøng nguyeân lieäu noâng - thuûy haûi saûn lôùn cuûa ñaát nöôùc, vôùi ñieàu kieän töï nhieân sinh thaùi thuaän lôïi cho phaùt trieån noâng nghieäp toaøn dieän, cô caáu caây troàng vaät nuoâi phong phuù, ña daïng vaø coù ñieàu kieän sinh tröôûng nhanh, taïo nguoàn noâng saûn doài daøo cho phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán noâng haûi saûn. Thaønh phoá Caàn Thô laø trung taâm kinh teá, vaên hoùa vaø khoa hoïc kyû thuaät cuûa toaøn vuøng, coù nguoàn lao ñoäng doài daøo, giaù nhaân coâng reõ, lao ñoäng coù trình ñoä kyû thuaät cao so vôùi trong vuøng, toác ñoä coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa seõ phaùt trieån raát nhanh, Thaønh phoá Caàn Thô seõ laø ñaàu taøu kinh teá cho toaøn khu vöïc Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long phaùt trieån . Trang 28 Tuy nhieân Thaønh phoá Caàn Thô sau khi chia taùch coøn ñeå laïi nhieàu khoù khaên ñaëc bieät laø veà cô caáu nhaân söï ñaõ öu tieân boå sung cho Tænh Haäu Giang môùi, beân caïnh ñoù khoâng coù theá maïnh veà taøi nguyeân khoaùng saûn, cô sôû haï taàng tuy ñöôïc quan taâm ñaàu tö caûi thieän nhöng vaãn coøn ñang ôû tình traïng yeáu keùm, thieáu ñoàng boä , chöa ñuû söùc ñaùp öùng cho moät neàn saûn xuaát haøng hoùa phaùt trieån trong ñieàu kieän caïnh tranh gay gaét cuûa cô cheá thò tröôøng vaø vaãn coøn keùm söùc haáp daãn vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc cuõng nhö caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi . Neàn kinh teá cuûa Thaønh phoá Caàn Thô tuy coù böôùc phaùt trieån veà nhieàu maët nhöng nhìn chung Thaønh phoá Caàn Thô coù ñieåm xuaát phaùt thaáp, tích luõy töø noäi boä neàn kinh teá chöa nhieàu, voán ñaàu tö noäi taïi chæ ñaùp öùng khoaûng 40% nhu caàu phaùt trieån, cô caáu kinh teá naëng veà noâng nghieäp, giaù caû noâng saûn khoâng oån ñònh laøm cho ngöôøi daân khoâng an taâm trong vieäc ñaàu tö vaøo chaên nuoâi troàng troït cuûa mình, coâng nghieäp chöa phaùt trieån maïnh, coâng ngheä coøn laïc haäu, thöông maïi, dòch vuï, du lòch phaùt trieån chöa töông xöùng vôùi vò trí, tieàm naêng vaø theá maïnh cuûa moät Thaønh phoá laø Trung taâm cuûa khu vöïc Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long. 2.1.2: Tình hình kinh teá - xaõ hoäi Thaønh phoá Caàn Thô giai ñoaïn 2002-2004 Töø nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên treân, keát hôïp vôùi nhöõng bieán ñoäng cuûa tình hình trong nöôùc vaø quoác teá nhaát laø khi Vieät Nam gia nhaäp AFTA, kyù keát hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ vaø seõ tham gia WTO, tình hình kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh Caàn Thô trong giai ñoaïn 2002-2004 phaùt trieån theo chieàu höôùng : - Haàu heát caùc chæ tieâu kinh teá nhòp ñoä taêng tröôûng bình quaân 13,54% /naêm so vôùi muïc tieâu laø taêng 13,5% naêm, trong ñoù Noâng laâm ngö nghieäp taêng 7,84% , Coâng nghieäp - Xaây döïng taêng 19,67%, dòch vuï taêng 16,42% . Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 681 USD ( caû nöôùc 584 USD ), kim ngaïch xuaát khaåu taêng bình quaân 18,2%/naêm, kim ngaïch nhaäp khaåu taêng bình quaân 21,8%/ naêm . - Tyû leä huy ñoäng ngaân saùch treân giaù trò gia taêng laø 15,6%. - Tyû leä voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi treân GDP taêng töø 27,9% naêm 2000 leân 57,87% naêm 2005 . ( Nguoàn soá lieäu : Chi cuïc thoáng keâ tænh Caàn Thô ) Trang 29 2.2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAÂN HAØNG TRONG THÔØI GIAN QUA 2.2.1: NHÖÕNG THAØNH TÖÏU VAØ HIEÄN TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAÂN HAØNG VIEÄT NAM SAU HÔN 15 NAÊM ÑOÅI MÔÙI (1988-2004) 2.2.1.1: Nhöõng thaønh töïu noåi baät cuûa ngaân haøng sau hôn 15 naêm qua: Ñeán nay heä thoáng taøi chính Vieät nam noùi chung vaø heä thoáng ngaân haøng Vieät nam noùi rieâng coù qui moâ vaø phaân boá caáu truùc khaù hoaøn chænh : goàm 6 ngaân haøng sôû höõu nhaø nöôùc, 36 Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn (trong ñoù 21 ngaân haøng coå phaàn ñoâ thò) , 4 ngaân haøng lieân doanh, 26 chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi, hôn 900 NH hôïp taùc , 15 toå chöùc tín duïng phi ngaân haøng goàm 7 Cty taøi chính, 8 Cty thueâ mua taøi chính ñoäc laäp vaø thuoäc caùc toång cty. Ngoaøi ra cuõng coøn nhöõng ñònh cheá taøi chính phi ngaân haøng khaùc nhö: Quyõ hoå trôï phaùt trieån, Cty chöùng khoaùn, Baûo hieåm…. Cuøng vôùi heä thoáng toå chöùc tín duïng ñaõ taïo thaønh moät maïng löôùi ñuû roäng vaø löïc löôïng chieám tyû troïng chuû löïc trong toång ñaàu tö toaøn xaõ hoäi nhieàu naêm lieàn ñaït möùc dao ñoäng xung quanh 30% GDP vaø naêm 2002 ñaït 34% GDP cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Nhöõng thaønh töïu ñoù ñöôïc khaùi quaùt treân moät soá neùt lôùn sau: - Heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam ñoùng vai troø noàng coát trong vieäc giöõ oån ñònh giaù trò ñoàng tieàn Vieät Nam, töøng böôùc ngaên chaën, ñaåy luøi vaø kieåm soaùt ñöôïc ñoäng thaùi cuûa laïm phaùt haøng naêm trong hôn 10 naêm lieân tuïc vöøu qua. Tuy nhieân ñeán naêm 2004 tæ leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam taêng ñeán 9,5%, ñaây laø ñieàu ñaùng lo ngaïi cho caùc ngaân haøng Vieät Nam. - Caùc coâng cuï cuûa chính saùch tieàn teä quoác gia ñaõ lieân tuïc phaùt trieån vaø hoaøn thieän theo höôùng ngaøy caøng giaûm daàn söï can thieäp cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc vaøo caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toå chöùc tín duïng. Töøng böôùc hieän ñaïi hoaù coâng ngheä quaûn lyù vaø töï do hoaù hoaït ñoäng kinh doanh trong khuoân khoå cuûa cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Nhôø ñoù, ba caên beänh kinh nieân phoå bieán cuûa Ngaân haøng Vieät nam trong cô cheá bao caáp ñaõ ñöôïc chaám döùt: khan hieám tieàn maët trong boái caûnh laïm phaùt phi maõ, naïn in tieàn tröïc tieáp cho ngaân saùch chi tieâu vaø cô cheá ñoâng cöùng tyû giaù hoái ñoaùi. Trang 30 - Haàu heát caùc chæ tieâu phaùt trieån veà doanh soá hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa ngaân haøng ñaõ taêng ít nhaát töø 5 ñeán 20 laàn sau hôn 10 naêm ñoåi môùi: toång phöông tieän thanh toaùn, soá dö nôï cho vay neàn kinh teá, soá taêng tæ leä voán töï coù vaø toác ñoä bình quaân moät nghieäp vuï thanh toaùn. Ñaëc bieät thò phaàn tín duïng cho neàn kinh teá khoâng ngöøng phaùt trieån. Tyû troïng cho vay ñoái vôùi khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ñaõ taêng töø vaøi phaàn traêm trong nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90 leân 50% nhö hieän nay. Coù chính saùch hoå trôï tín duïng ñoái vôùi khu vöïc noâng thoân , noâng daân vaø nhaát laø vôùi ngöôøi ngheøo, ñoàng baøo vuøng saâu, vuøng xa, ñoàng baøo daân toäc Khôme… - Trang bò môùi kieán thöùc hoaït ñoäng ngaân haøng trong cô cheá thò tröôøng cho phaàn lôùn caùn boä chuû choát vaø chuyeân vieân ngaân haøng, böôùc ñaàu taïo ñöôïc moät ñieåm xuaát phaùt môùi caû veà tö duy vaø trình ñoä nghieäp vuï ngaân haøng. - Phaùt trieån quan heä ñoái ngoaïi vôùi haàu heát caùc ngaân haøng trung öông treân theá giôùi vaø caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá vaø khu vöïc, bao goàm caû vieäc môû cöûa thò tröôøng tieàn teä cho nhieàu chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam, taïo ra moâi tröôøng quoác teá môùi veà ngaân haøng trong neàn kinh teá môû cöûa vaø hoäi nhaäp. 2.2.1.2: Nhöõng toàn taïi vaø baát caäp chuû yeáu: Söï vöõng maïnh cuûa ngaân haøng tröôùc heát theå hieän ôû qui moâ voán cuûa ngaân haøng ñoù vaø chính noù quyeát ñònh qui moâ taøi saûn nôï vaø taøi saûn coù cuûa ngaân haøng aáy. Khoâng chæ coù vaäy söï vöõng maïnh cuûa ngaân haøng coøn theå hieän ôû uy tín, naêng löïc vaø phaåm chaát cuûa boä maùy quaûn lyù ngaân haøng, heä thoáng toå chöùc cuõng nhö trình ñoä vaø phaåm chaát cuûa ñoäi nguõ caùn boä, nhaân vieân, cuûa trình ñoä coâng ngheä. Qui moâ caøng lôùn, uy tín caøng cao, khaû naêng bò toån thöông caøng bò haïn cheá do tieàm löïc taøi chính maïnh, cho pheùp ñoái phoù vôùi caùc ruûi ro. Ñoàng thôøi coù ñieàu kieän ñeå ña daïng hoaù tín duïng, phaân taùn ruûi ro, thieát laäp heä thoáng thanh toaùn roäng lôùn nhôø ñoù giaûm thieåu chi phí hoaït ñoäng taêng cöôøng theâm nhieàu lôïi theá khaùc do qui moâ vaø naêng löïc taøi chính maïnh mang laïi. Xeùt töø ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät nam hieän nay, ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu noùi treân khoâng phaûi laø ñieàu ñôn giaûn. Bôûi vì, trong chaëng ñöôøng ñoåi môùi vöøa qua, maëc Trang 31 duø ngaønh ngaân haøng nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu cô baûn nhö treân: chuyeån moâ hình quaûn lyù töø moät caáp sang hai caáp, hoaïch ñònh vaø thöïc hieän chính saùch tieàn teä theo cô cheá thò tröôøng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå cuûa Vieät Nam neân ñaõ goùp phaàn tích cöïc trong kieàm cheá laïm phaùt, thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø oån ñònh kinh teá vó moâ , môû roäng vaø phaùt trieån quan heä ñoái ngoaïi veà ngaân haøng. Nhöng theo nhieàu chuyeân gia kinh teá theá giôùi, cuõng nhö chuùng ta töï nhaän thaáy: ñieåm xuaát phaùt cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam raát thaáp, hoaït ñoäng coøn nhieàu baát caäp vaø yeáu keùm, trình ñoä vaø nhieàu maët coøn khoaûng caùch khaù xa so vôùi ngaân haøng caùc nöôùc trong khu vöïc cuõng nhö treân theá giôùi. Ñieàu naøy theå hieän ôû choã maëc duø ñaõ chuyeån sang hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng, nhöng tö duy, chieán löôïc kinh doanh chöa coù söï thay ñoåi thích öùng, caùc coâng ngheä ngaân haøng chuû yeáu vaãn döïa vaøo kyõ naêng truyeàn thoáng, hieäu quaû vaø chaát löôïng hoaït ñoäng thaáp , trình ñoä phaùt trieån nghieäp vuï vaø dòch vuï ngaân haøng coøn thaáp, khaû naêng caïnh tranh bò haïn cheá vaø coøn yeáu, ñoäi nguõ caùn boä yeáu caû veà khaû naêng chuyeân moân, kyõ naêng hoaït ñoäng ña phöông laãn trình ñoä ngoaïi ngöõ. Khaùi quaùt laïi coøn yeáu veà chaát löôïng vaø soá löôïng treân taát caû caùc phöông dieän: a: Veà cô cheá quaûn lyù: Khuoân khoå phaùp luaät ñieàu chænh ngaân haøng coøn mang nhieàu daáu aán meänh leänh haønh chính vaø cô cheá xin cho. Chöùc naêng vaø quyeàn haïn cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc coøn bò giôùi haïn quaù heïp so vôùi thoâng leä quoác teá . Hoaït ñoäng ngaân haøng theo luaät hieän haønh coøn bò thu huùt nhieàu vaøo nhieäm vuï quaûn lyù nhaø nöôùc. Trong luaät coøn theå hieän nhieàu chính saùch öu ñaõi trong khi ñoù laïi thieáu nhieàu cheá taøi chæ roõ “ vuøng caám” hoaëc gaén traùch nhieäm caù nhaân , toå chöùc vôùi vieäc khai thaùc vaø phaùt trieån voán thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc… - Nhieàu coâng cuï chính saùch tieàn teä xeùt veà coâng cuï nguyeân lyù laø coâng cuï ñieàu tieát giaùn tieáp , nhöng trong söû duïng thöïc tieãn laïi mang tính löôõng tính : vöøa giaùn tieáp vöøa can thieäp tröïc tieáp do thieáu ñieàu kieän phaùt huy: toå chöùc tín duïng khoâng ñuû coâng cuï ñeå tieáp caän nguoàn voán taùi caáp cuûa Ngaân haøng Trung öông, nghieäp vuï thò tröôøng môû khoâng ñuû haøng hoaù, coâng cuï laõi suaát cô baûn cuûa Ngaân haøng trung öông Trang 32 ít taïo ñöôïc hieäu öùng vôùi thò tröôøng tieàn teä , töï do hoaù tæ giaù hoái ñoaùi nhöng bieân ñoä aùp ñaët laïi quaù heïp trong thôøi gian khaù daøi, tính nhaïy caûm cuûa coâng cuï döï tröõ baét buoäc laïi chöa phaùt huy do Ngaân haøng nhaø nöôùc coøn traû laõi cho phaàn vöôït vaø tieàn gôûi trung vaø daøi haïn taïi toå chöùc tín duïng chöa ñöôïc coi laø ñoái töôïng phaûi trích döï tröõ baét buoäc… - Nhöõng thieát cheá veà thò tröôøng tieàn teä coøn quaù sô khai, nhieàu chæ tieâu hoaït ñoäng theo thoâng leä quoác teá laïi chöa ñöôïc aùp duïng, ñaëc bieät laø nhöõng chæ tieâu veà an toaøn, ñònh nghóa veà nôï quaù haïn vaø voán töï coù chöa phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teáâ. - Moâ hình kinh doanh cuûa caùc toå chöùc tín duïng hieän nay coøn mang tính ñoäc canh khoanh vuøng vaø coøn mang naëng cuûa cô cheá cuõ. - Vieäc ñaøo taïo vaø söû duïng caùn boä, nhaân vieân coøn baát caäp so vôùi nhu caàu, ñaêc bieät coøn chaäm trieån khai caùc nghieân cöùu chieán löôïc vaø khoa hoïc öùng duïng laøm cho khoaûng caùch tuït haäu veà coâng ngheä vaø hieäu quaû hoaït ñoäïng cuûa ngaân haøng coøn khaù xa so vôùi khu vöïc. Tính chuyeân nghieäp trong hoaït ñoäng ngaân haøng coøn yeáu, neàn kinh teá do ñoù chöa thoaùt ra khoûi neàn kinh teá tieàn maët. b: Veà trình ñoä coâng ngheä vaø naêng löïc taøi chính: - Caùc coâng ngheä caên baûn coøn döïa caên baûn vaøo kyõ naêng truyeàn thoáng: coâng cuï ñieàu haønh chính saùch vaãn coøn mang daùng daáp haønh chính, thieáu thò tröôøng taøi chính thöù caáp, thieáu moät trung taâm thanh toaùn quoác gia… - Caùc tieän ích ngaân haøng coøn ngheøo naøn, thò tröôøng baùn leû coøn haàu nhö bò boû ngoõ, tyû troïng tieàn maët trong toång phöông tieän thanh toaùn coøn raát cao ( 30% so vôùi döôùi 15% ôû nhieàu ngaân haøng trong khu vöïc vaø döôùi 10% cuûa caùc nöôùc G7) - Söùc mua cuûa moät ñôn vò tieàn teä ñaõ daàn trôû neân quaù nhoû beù so vôùi giaù caû haøng hoaù, laøm haïn cheá toác ñoä löu thoâng vaø laø yeáu toá laøm taêng tình traïng ñoâla hoaù. - Tieàm löïc taøi chính caùc ngaân haøng coøn quaùn nhoû ngay caû khi tính ñeáùn möùc toái ña maø luaät ngaân haøng hieän haønh cho pheùp cuõng chöa vöôït quaù 35% GDP, laø con soá ñaõ raát laïc haäu so vôùi caùc ngaân haøng trong khu vöïc, nôi maø con soá naøy haàu nhö khoâng nhoû hôn 60%… Trang 33 Qui moâ cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay coøn raát nhoû, nhaát laø qui moâ voán töï coù. Boán Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc duø chieám vai troø chuû ñaïo veà thò phaàn treân 76% toång nguoàn voán huy ñoäng, 73,5% toång dö nôï vay toaøn heä thoáng ngaân haøng nhöng toång nguoàn voán töï coù sau khi boå sung theâm 2 ñôït naêm 2003 cuõng chæ môùi ñaït 15.000 tyû ñoàng, töông ñöông gaàn 1.000 trieäu USD, thaáp hôn möùc voán töï coù cuûa moät ngaân haøng côû vöøa treân theá giôùi. Khoâng chæ qui moâ taøi saûn noùi chung vaø qui moâ voán töï coù nhoû maø ñi keøm vôùi noù laø moät naêng löïc taøi chính yeáu. Trong khi theo thoâng leä quoác teá, tyû leä an toaøn voán toái thieåu cuûa moät ngaân haøng thöông maïi phaûi ñaït möùc 8% thì vôùi thöïc traïng treân tyû leä naøy tính chung cho caû 4 Ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc chæ döøng ôû con soá gaàn 5%, nghóa laø coøn moät khoaûng caùch khaù xa so vôùi caùc ngaân haøng ñaït chuaån treân theá giôùi. c: Veà hieäu quaû vaø chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng: Hieän nay thöïc traïng nôï quaù haïn vaãn ñang laø vaán ñeà nhöùc nhoái vaø mang tính nhaïy caûm. Neáu nhö tröôùc nhöõng naêm 1990 tæ leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï trong toaøn ngaønh ngaân haøng laø 20%, thì trong nhöõng naêm trôû laïi ñaây, tình hình naøy ñaõ coù nhöõng böôùc caûi thieän ñaùng keå theå hieän qua caùc con soá sau: Baûng 1: TÆ LEÄ NÔÏ QUAÙ HAÏN TRONG TOÅNG DÖ NÔÏ CUÛA NGAØNH NGAÂN HAØNG 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 11,1% 6% 7,9% 9,3% 12,4% 12,9% 13,2% 12,7% 8,5% 7,9% 5,3% 4,5% Caùc con soá treân cho thaáy trong suoát caùc naêm 1993 ñeán 1995 tæ leä nôï quaù haïn coù xu höôùng giaûm nhöng trong giai ñoaïn tieáp theo laïi taêng leân, nhöng ñeán naêm 2001 thì baét ñaàu giaûm xuoáng vaø naêm 2004 chæ coøn 4,5% . Maët khaùc, neáu ñem so saùnh vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc thì tæ leä nôï quaù haïn cuûa ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khoâng phaûi quaù cao: Haøn Quoác: 10%, Thaùi Lan: 39%, Indonesia: 68%, Malaysia 17%, nhöng ôû ñaây coù söï khaùc bieät trong tieâu chí phaân loaïi nôï quaù haïn cuûa Vieät Nam so vôùi thoâng leä quoác teá. Maëc duø qui ñònh cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc taïi qui cheá cho vay ban haønh keøm theo quyeát ñònh 1627/2001/QÑ- NHNN (31/12/2001) ñaõ tieán moät böôùc khaù xa trong loä trình chuaån hoaù caùc qui ñònh theo thoâng leä quoác teáâ, Trang 34 ñaëc bieät phöông thöùc chuyeån nôï quaù haïn. Nhöng hieän nay nôï quùa haïn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam môùi chæ döïa treân tieâu chí thôøi gian quaù haïn chöù chöa tính ñeán yeáu toá ruûi ro. Noùi caùch khaùc, vieäc xaùc ñònh nôï quaù haïn chæ döïa treân yeáu toá ñònh löôïng maø chöa tính tôùi yeáu toá ñònh tính. Theâm vaøo ñoù, hieän nôï quaù haïn môùi chæ ñöôïc xaùc ñònh vaø haïch toaùn theo tieâu chuaån keá toaùn Vieät Nam, töùc laø coøn khoaûng caùch khaù xa so vôùi tieâu chuaån keá toaùn quoác teá. Bôûi vì, theo tieâu chuaån naøy thì ngay caû caùc khoaûn nôï ñöôïc ñieàu chænh kyø haïn nôï ( laõi vaø goác) hay gia haïn cuõng ñöôïc coi laø moät caáp ñoä quaù haïn vaø ñeàu phaûi trích döï phoøng ruûi ro. Ñoàng thôøi neáu khaùch haøng coù quan heä tín duïng vôùi nhieàu ngaân haøng thì khi coù moät khoaûn vay bò xeáp vaøo daïng quaù haïn thì taát caû caùc khoaûn vay ôû ngaân haøng khaùc ñeàu xeáp vaøo nôï quaù haïn. Nhö vaäy, neáu öôùc tính theo tieâu chuaån naøy, IMF cho raèng tæ leä nôï quaù haïn ôû caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam dao ñoäng ôû möùc 40% toång dö nôï, töùc laø gaáp 8 laàn chuaån cho pheùp theo thoâng leä quoác teá. Ñieàu ñaëc bieät nghieâm troïng laø ñoä ruûi ro vaø khaû naêng deã bò toån thöông cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ôû möùc khaù cao vì toång soá nôï quaù haïn hieän nay ñaõ gaáp 4 laàn voán töï coù cuûa caùc ngaân haøng, trong ñoù coù tôùi 58% nôï quaù haïn khoâng coù khaû naêng thu hoài. Noùi caùch khaùc, trong khi nguoàn voán töï coù cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän coøn quaù nhoû beù, coù theå khaúng ñònh thöïc löïc taøi chính cuûa Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam laø raát yeáu. Nhöõng yeáu keùm naøy baét nguoàn töø moät nguyeân nhaân cô baûn chính yeáu ñoù laø moâ hình toå chöùc vaø naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh coøn nhieàu baát caäp, chöa coù söï thay ñoåi ñeå theo kòp nhöõng ñoøi hoûi soâi ñoäng vaø ña daïng cuûa kinh teá thò tröôøng. Söï baát caäp vaø thieáu naêng ñoäng ôû ñaây theå hieän ôû moâ hình toå chöùc, quaûn lyù vaãn döøng ôû möùc ñoä phaân taùn thieáu söï taäp trung, phaân quyeàn minh baïch roõ raøng, chöa taùch baïch giöõa hoaït ñoäng tín duïng vôùi hoaït ñoäng dòch vuï ngaân haøng, chöa xaây döïng ñöôïc moâ hình hôïp lyù trong quaûn trò ruûi ro vaø quaûn lyù taøi saûn nôï, taøi saûn coù, boä phaän kieåm toaùn noäi boä coøn boäc loä nhieàu yeáu keùm chöa phaùt huy ñöôïc tính chuû ñoäng, khaùch quan cuõng nhö chöa thöïc söï laø coâng cuï kieåm soaùt tuaân thuû höõu hieäu cho caáp ra quyeát ñònh vaø Trang 35 hoaïch ñònh chieán löôïc. Vôùi moâ hình toå chöùc vaø naêng löïc ñieàu haønh hieän taïi cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khoâng theå naâng cao naêng löïc taøi chính, caøng khoâng theå hoäi nhaäp quoác teá. Noù ñoøi hoûi cuoäc caûi caùch, ñoåi môùi trieät ñeå vaø toaøn dieän ñoái vôùi moâ hình toå chöùc vaø trong quaûn trò ñieàu haønh, maø noù ôû taàm roäng hôn chính laø chaát löôïng vaø hieäu quaû nguoàn nhaân löïc. Töø ñoù cho thaáy khi böôùc sang chaëng ñöôøng ñoåi môùi tieáp theo vôùi phaïm vi saâu roäng hôn, nhieàu khoù nhaên hôn, ñoøi hoûi caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khoâng chæ phaûi phaùt trieån, naâng cao naêng löïc taøi chính ñeå toàn taïi, maø coøn phaûi naâng taàm phaùt trieån leân moät thang ñoä cao hôn ñoù laø phaùt trieån taøi chính beàn vöõng ñeå ñöùng vöõng trong caïnh tranh, haïn cheá nguy cô bò toån thöông, chuû ñoäng hoäi nhaäp ngaøy caøng saâu hôn, maïnh hôn vaøo neàn kinh teá toaøn caàu.Muoán vaäy caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaûi giaûi quyeát cuøng luùc vaø haøi hoaø ba baøi toaùn : taêng söùc maïnh taøi saûn, naâng cao naêng löïc taøi chính, ña daïng hoaù vaø hieän ñaïi hoaù ngaân haøng, chaát löôïng vaø hieäu quaû nguoàn nhaân löïc maø ôû ñaây chính laø quaù trình taùi cô caáu toaøn dieän Ngaân haøng thöông maïi, trieån khai aùp duïng hieän ñaïi hoaù ngaân haøng noùi chung vaø hieän ñaïi hoaù coâng taùc thanh toaùn noùi rieâng. - Caùc chæ soá ñaùnh giaù veà nôï quaù haïn vaø ñaûm baûo an toaøn, veà tyû troïng chi phí quaûn lyù trong doanh soá hoaït ñoäng…, so vôùi chuaån quoác teá ñeàu ñaõ tuït haäu quaù xa. Haàu heát caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät nam ñeàu coù möùc dö nôï lôùn hôn giôùi haïn cho pheùp töø 1,5 ñeán 2,5 laàn, khaû naêng thanh toaùn bình quaân cuûa caùc toå chöùc tín duïng so vôùi yeâu caàu 100% chæ ñaït 60%, tæ leä sinh lôøi bình quaân treân voán töï coù cuûa caùc toå chöùc tín duïng chæ ñaït 6% so vôùi möùc 13-15% cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi ôû caùc nöôùc trong khu vöïc. - Voán sinh lôøi coù xu höôùng gia taêng, coù nhieàu thôøi ñieåm voán coøn chaïy loøng voøng trong khu vöïc thò tröôøng taøi chính laøm cho tyû troïng voán ñaàu tö thöïc vaøo saûn xuaát vaät chaát vaø dòch vuï chöa cao. Vieäc giaûi quyeát baøi toaùn veà nôï toàn ñoïng coøn naëng veà cô cheá bao caáp, yû theá vaøo chieác phao “ khoanh, daõn , xoaù” vaø nguoàn cuûa chính phuû… Trang 36 - Ruûi ro ñaïo ñöùc trong ngaân haøng cuõng ñaõ raát nghieâm troïng, laøm giaûm nieàm tin cuûa nhaân daân vaøo hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. 2.2.2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT CUÛA NGAÂN HAØNG TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ GIAI ÑOAÏN 2002-2004 Ñeå ñöa thaønh phoá Caàn Thô ngaøy moät phaùt trieån qua caùc naêm, ngoaøi söï noå löïc cuûa toaøn theå caùc caùn boä coâng nhaân vieân caùc ban ngaønh cuøng toaøn theå nhaân daân trong vuøng, coøn coù söï ñoùng goùp raát lôùn cuûa heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi. Tính ñeán cuoái naêm 2004, treân ñòa baøn tænh Caàn Thô coù 18 Ngaân haøng thöông maïi goàm: 06 ngaân haøng thöông maïi quoác doanh , 1 Ngaân haøng lieân doanh, 6 Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñoâ thò vaø 5 Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn noâng thoân . Caùc Ngaân haøng thöông maïi naøy ngaøy caøng naâng cao chaát löôïng nghieäp vuï, ña daïng caùc hình thöùc tín duïng, thöïc hieän roäng khaép coâng taùc huy ñoäng voán vaø cho vay, goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa cuûa thaønh phoá ngaøy moät phaùt trieån . 2.2.2.1: Veà hoaït ñoäng huy ñoäng voán : Voán laø moät trong nhöõng nhaân toá quan troïng trong quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Nöôùc ta coù neàn kinh teá keùm phaùt trieån vaø khoa hoïc kyõ thuaät coøn laïc haäu so vôùi theá giôùi thì voán laïi caøng ñaëc bieät quan troïng. Ñaûng ta ñaõ nhaän ñònh khoâng chæ troâng chôø vaøo voán beân ngoaøi maø phaûi phaùt huy cao ñoä noäi löïc ñeå ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Caùc ngaân haøng thöông maïi caàn phaûi coù bieän phaùp ñeå taäp trung moïi nguoàn voán coøn taïm thôøi nhaøn roãi trong caùc taàng lôùp daân cö, vaø toå chöùc ñeå ñaàu tö vaøo caùc döï aùn xaây döïng cô sôû haï taàng, mua saém thieát bò hieän ñaïi, ñoåi môùi coâng ngheä, aùp duïng coâng ngheä sinh hoïc… Nhöõng naêm gaàn ñaây, khi kinh teá coù böôùc taêng tröôûng khaù thì toác ñoä taêng tröôûng dö nôï cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi luoân cao hôn toác ñoä taêng tröôûng nguoàn voán, ñieàu naøy gaây khoù khaên cho caùc Ngaân haøng thöông maïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Do ñòa baøn coù raát ít nhöõng toå chöùc coù nguoàn tieàn gôûi lôùn vaø oån ñònh nhö Böu ñieän, Ñieän löïc, Daàu khí, caùc Toång coâng ty 5, coâng ty 90-91 so vôùi caùc tænh thaønh Trang 37 thuaän lôïi nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Haø Noäi, Haûi Phoøng... neân coâng taùc huy ñoäng nguoàn tieàn gôûi thanh toaùn ôû thaønh phoá Caàn Thô coøn raát nhieàu haïn cheá . Veà nguoàn tieàn gôûi tieát kieäm, maëc duø thaønh phoá Caàn Thô coù nhieàu trung taâm daân cö ñoâng ñuùc nhö trung taâm Thaønh Phoá Caàn Thô, thò traán OÂ Moân, Thoát Noát, ... nhöng nguoàn tieàn gôûi naøy hieän nay chöa khai thaùc trieät ñeå, moät maët do ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân trong thaønh phoá chöa cao, tích luõy coøn thaáp. Maët khaùc do phöông thöùc huy ñoäng tieàn gôûi tieát kieäm cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi chöa thöïc söï ña daïng vaø phong phuù neân chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi gôûi tieàn: nhö phuïc vuï ngoaøi giôø haønh chaùnh, gôûi tieàn tieát kieäm moät nôi ruùt tieàn nhieàu nôi, nhaän tieàn vaø giao tieàn taïi nhaø, tieát kieäm tích luõy ... . Hôn nöõa, hieän nay tæ leä laïm phaùt khaù cao naêm 2002 laø 4%, naêm 2003 laø 3% nhöng sang naêm 2004 taêng leân ñeán 9,5% trong khi ñoù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá naêm 2004 laø7,7%, neân ngöôøi daân khoâng an taâm khi gôûi tieàn vaøo ngaân haøng, vì laõi suaát thu ñöôïc khoâng buø ñaép ñöôïc chæ soá gia taêng cuûa giaù caû, laïm phaùt…. . Beân caïnh ñoù hieän nay toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán luoân thaáp hôn toác ñoä taêng tröôûng dö nôï cho vay . Töø thöïc traïng ñoù cho thaáy vieäc huy ñoäng voán cuûa ngaân haøng ñang laø vaán ñeà ñaùng quan taâm maø caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaûi sôùm ñöa ra giaûi phaùp nhaèm taêng nguoàn voán cuûa mình. Keát quûa huy ñoäng voán cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi ñöôïc toång hôïp nhö sau: Baûng 2: TOÅNG HÔÏP CHÆ TIEÂU VEÀ NGUOÀN VOÁN HUY ÑOÄNG CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ Ñvt : tyû ñoàng. Taêng giaûm Chæ tieâu Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 03/02 04/03 * Toång nguoàn voán 6.392 8.498 9.757 2.106 32,95% 1.259 14,82% Nguoàn voán huy ñoäng 2.225 3.080 3.886 855 38,43% 806 26,17% - Tieàn gôûi caùc toå chöùc 635 1.009 1.313 374 58,90% 304 30,13% - Tieàn gôûi tieát kieäm 1.590 2.071 2.573 481 30,25% 502 24,24% ( Nguoàn soá lieäu : Ngaân haøng nhaø nöôùc Thaønh phoá Caàn Thô ) Trang 38 Toång nguoàn voán qua caùc naêm ñeàu gia taêng, töø ñoù cho thaáy caùc ngaân haøng khoâng ngöøng gia taêng nguoàn voán nhaèm môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Tuy nhieân nguoàn voán naêm 2004 chæ taêng 14,82% so vôùi naêm 2003, thaáp hôn tæ leä taêng naêm 2003 so vôùi 2002 laø 32,95% laø do Tænh Caàn Thô ñöôïc chia taùch thaønh Thaønh Phoá Caàn Thô vaø Tænh Haäu Giang. Vieäc chia taùch tænh laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa Caàn Thô. Ñòa baøn bò chia taùch neân hoaït ñoâng huy ñoäng voán, cho vay cuûa ngaân haøng cuõng bò thu heïp laïi. Bieåu ñoà 1: VOÁN HUY ÑOÄNG SO VÔÙI TOÅNG NGUOÀN 0 2000 4000 6000 8000 10000 Tyû ñoàng 2002 2003 2004 Naêm Toång nguoàn Voán Huy ñoäng Qua thoáng keâ treân cho thaáy nguoàn voán huy ñoäng döôùi caùc hình thöùc ñeàu taêng, nhöng baûn thaân nguoàn voán huy ñoäng treân ñòa baøn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi chæ chieám khoaûng 40% so vôùi toång nguoàn voán (naêm 2002 laø 34,8%, naêm 2003 laø 36,2%, naêm 2004 ñaït 39,8%). Vôùi goùc ñoä phaân tích veà nguoàn voán cho hoaït ñoäng tín duïng roû raøng caùc Ngaân haøng thöông maïi chöa thöïc söï chuû ñoäng trong vieäc huy ñoäng voán ñeå cho vay, phuï thuoäc raát nhieàu vaøo nguoàn voán ñieàu chuyeån trong heä thoáng, hay nguoàn voán vay töø Ngaân haøng trung öông, vieäc taêng nguoàn voán naøy chæ laø giaûi phaùp taïm thôøi khi neàn kinh teá Vieät Nam chöa phaùt trieån ñoàng boä, coøn moät soá tænh, thaønh phoá chæ huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán nhöng chöa coù ñaàu ra neân hoaït ñoäng naøy coøn khaû naêng duy trì . Tuy nhieân ñeå chuû ñoäng hôn trong vieäc cho vay cuûa mình caùc Ngaân haøng thöông maïi phaûi xaây döïng keá hoïach phaùt trieån nguoàn voán huy ñoäng taïi choå. Coi ñaây laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå phuïc vuï cho nghieäp vuï cuûa mình. Caùc Ngaân haøng thöông maïi luoân quan taâm ñeán maûng huy ñoäng voán vì ñaây laø yeâu caàu quan troïng nhaát ñeå coù nguoàn voán phuïc vuï cho vay cuûa mình. Tuy nhieân, trong huy ñoäng voán caàn quan taâm nhieàu hôn maûng tieàn gôûi thanh toaùn taïm thôøi Trang 39 chöa söû duïng cuûa caùc toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân, vì ñaây laø khoaûng tieàn gôûi maø ngaân haøng thu ñöôc khoaûng cheânh leäch cao giöõa laõi suaát huy ñoäng vaø cho vay. Coøn veà huy ñoäng tieát kieäm coù kyø haïn thì cheânh leäch laõi suaát giöõa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra raát thaáp nhöng laø nguoàn voán ít bieán ñoäng giuùp ngaân haøng coù nguoàn voán ñeå coù theå söû duïng cho vay ñaàu tö trung daøi haïn cho caùc döï aùn . Trong quaù trình chuyeån ñoäng cuûa neàn kinh teá theo höôùng hoäi nhaäp, ngöôøi daân ngaøy caøng coù nhieàu söï chuû ñoäng vaø linh hoaït löïa choïn caùc keânh khaùc nhau ñeå ñaàu tö voán cuûa mình chöù haàu nhö khoâng phaûi laø gôûi ngaân haøng laáy laõi nhö caùc naêm tröôùc. Ñaây laø thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc ngaân haøng, caùc keânh ñaàu tö hieän nay ñang ñöôïc ngöôøi daân löïa choïn: - Soá löôïng ngöôøi mua baûo hieåm nhaân thoï taêng leân - Voán ñaàu tö mua coå phaàn trong caùc doanh nghieäp coå phaàn hoaù ngaøy caøng gia taêng ñaùng keå, beân caïnh ñoù nhieàu ngöôøi coøn tìm bieän phaùp vay voán ngaân haøng ñeå mua coå phaàn. - Ñaàu tö mua coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn - Ñaàu tö kinh doanh döôùi hình thöùc laäp doanh nghieäp môû cöûa haøng, mua saïp trong caùc chôï hay trung taâm thöông maïi…. - Ñaàu tö voán cho ngöôøi thaân ñi xuaát khaåu lao ñoäng - Ñaàu tö baát ñoäng saûn: mua caên hoä cao caáp, chung cö, khaùch saïn,… - Kho baïc nhaø nöôùc thu huùt voán thoâng qua baùn leû traùi phieáu kho baïc,… - Caùc keânh thu huùt khaùc nhö tieát kieäm böu ñieän , quyõ ñaàu tö, quyõ töông hoã,…. Vì vaäy hoaït ñoäng huy ñoäng voán hieäân nay ñang laø ñieåm ñaëc bieät quan taâm vaø laø noãi lo khoâng phaûi cuûa rieâng moät ngaân haøng naøo. 2.2.2.2: Hoaït ñoäng caáp tín duïng ngaân haøng . Ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán phaùt trieån kinh teá cuûa caùc doanh nghieäp, hieän nay treân ñòa baøn thaønh phoá Caàn Thô caùc Ngaân haøng thöông maïi thöôøng caáp tín duïng nhö sau: Trang 40 Baûng 3 : DÖ NÔÏ TÍN DUÏNG PHAÂN THEO THÔØI HAÏN CHO VAY Ñvt:tyû ñoàng Taêng giaûm Chæ tieâu Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 03/02 04/03 Toång dö nôï cho vay 5.936 7.875 9.125 1.939 32,7% 1.250 15,9% - Ngaén haïn 4.051 5.428 6.760 1.377 34% 1.332 24,5% - Trung haïn 1.595 2005 1952 411 26% -53 -3% - Daøi haïn 290 442 413 152 52% -29 -7% ( Nguoàn soá lieäu : Ngaân haøng nhaø nöôùc thaønh phoá Caàn Thô ) - Cho vay hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn thaønh phoá Caàn Thô chieám tyû leä hôn 90% toång doanh thu hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng, tyû leä taêng tröôûng cuûa hoaït ñoäng cho vay vaãn khoâng ngöøng ñöôïc taêng leân, cuï theå naêm 2003 so vôùi 2002 taêng 1.939 tyû ñoàng toác ñoä naøy laø 32,7% vaø naêm 2004 so vôùi 2003 laø 1.250 tyû ñoàng toác ñoä taêng 15,9% cung caáp ñuû nhu caàu voán cho nhieàu doanh nghieäp trong thaønh phoá taêng tröôûng vaø phaùt trieån. Bieåu ñoà 2: DÖ NÔÏ TÍN DUÏNG PHAÂN THEO THÔØI HAÏN VAY 0 2000 4000 6000 8000 Tyû ñoàng 2002 2003 2004 Naêm Ngaén han Trung haïn Daøi haïn - Hoaït ñoäng cho vay ngaén haïn boå sung voán löu ñoäng chieám tyû troïng raát lôùn trong toång dö nôï tín duïng, vì voøng quay voán tín duïng nhanh khaû naêng thu hoài nôï ñaûm baûo hôn vaø moùn vay vôùi thôøi gian ngaén thì ít ruûi ro. Cuï theå naêm 2002 laø Trang 41 68,24% vaø naêm 2003 laø 68,93% , naêm 2004 laø 74,08% .Trong hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng treân ñòa baøn hieän nay ñang coù xu höôùng giaûm bôùt tín duïng cho vay trung daøi haïn ñoái vôùi caùc khoaûn keá hoaïch nhaø nöôùc vaø tín duïng chæ ñònh, bôûi vì hieän nay doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên keùm hieäu quûa neân khoù khaên trong vieäc thu hoài nôï. Beân caïnh ñoù vieäc caáp tín duïng trung vaø daøi haïn gaëp nhieàu ruûi ro vì tæ leä laïm phaùt ngaøy caøng taêng nhöng laõi suaát tieàn vay thì khoâng thay ñoåi. Tæ leä laïm phaùt gia taêng laøm caùc döï aùn ñaàu tö ban ñaàu khoâng ñaït hieäu quaû nhö trong tính toaùn, hôn nöõa cho vay trung daøi haïn thöôøng chòu nhieàu ruûi ro tieàm aån hôn vay ngaén haïn vì thôøi haïn vay daøi, tình hình kinh teá xaõ hoäi seõ coù nhieàu bieán ñoåi hôn trong ngaén haïn. Ñaây cuõng laø nguyeân nhaân laøm caùc ngaân haøng caàn phaûi caån troïng hôn nöõa trong vieäc xem xeùt thaåm ñònh cho vay ñoái vôùi caùc döï aùn môùi . Hoaït ñoäng tín duïng trong ñòa baøn naêm 2004 coù tæ leä tín duïng ngaéên haïn chieám tæ troïng khoaûng 74% so vôùi toång dö nôï taêng so vôùi naêm 2003 vaø 2002 laø 68,93% vaø 68,24%. Ñieàu naøy chöùng toû caùc ngaân haøng thöông maïi khoâng nhöõng thu heïp tín duïng trung vaø daøi haïn theo chuû tröông cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc maø cuõng laø chuû tröông chung cuûa caùc ngaân haøng nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Hieän nay hoaït ñoäng cho vay cuûa caùc ngaân haøng gaëp nhieàu khoù khaên trong lónh vöïc cho vay, vì ña soá laø doanh nghieäp nhaø nöôùc coù voán töï coù thaáp, vaø khi xeùt duyeät cho vay thöôøng laø tín chaáp neân möùc ñoä ruûi ro raát cao. Beân caïnh ñoù hieän nay caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên thua loã thöôøng xuyeân keùo daøi, hay hoaït ñoäng kinh doanh keùm hieäu quaû 2.2.2.3:Thöïc traïng veà hoaït ñoäng dòch vuï cuûa Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Thaønh phoá Caàn Thô giai ñoaïn naêm 2002-2004: Phaùt trieån vaø ña daïng hoaù dòch vuï ngaân haøng laø xu höôùng taát yeáu trong quaù trình ñoåi môùi cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong xu theá hoäi nhaäp. Ñeå hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû vaø giaûm thieåu ruûi ro caùc ngaân haøng thöông maïi caàn phaûi gia taêng khoaûn thu dòch vuï leân raát nhieàu. Thöôøng thì caùc Ngaân haøng thöông maïi trong khu vöïc vaø treân theá giôùi coù khoaûn thu dòch vuï chieám töø 40% trôû Trang 42 leân trong toång doanh thu. Hoaït ñoäng dòch vuï cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi ôû ñòa baøn thaønh phoá Caàn Thô ñöôïc theå hieän ôû caùc soá lieäu sau: Baûng 4: DOANH THU, THU DÒCH VUÏ CUÛA CAÙC NHTM CAÀN THÔ Ñvt: tyû ñoàng Taêng giaûm Chæ tieâu Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 03/02 04/03 Toång thu 501 680 851 179 35,7% 171 25,1% -Thu cho vay 478 644,7 786,5 166,7 34,9% 141,8 22% - Thu dòch vuï roøng 23 35,3 64,5 12,3 53,5% 29,2 82,7% + Dòch vuï thanh toaùn 16 21 32 5 31,3% 11 52,4% + Dòch vuï ngaân quyõ 0,2 0,8 1,1 0,6 300% 0,3 24% + Kdoanh ngoaïi teä 4 8,4 23,4 4,4 110% 15 178,6% + Tham gia TT tieàn teä 0,4 1,7 3,2 1,3 325% 1,5 88,2% + Thu baûo laõnh 1 1,3 1,5 0,3 30% 0,2 15,4% + Thu khaùc 1,4 2,1 3,3 0,7 50% 1,2 57,1% Qua soá lieäu cho thaáy thu veà nghieäp vuï cho vay chieám haàu heát toång doanh thu cuûa caùc ngaân haøng, naêm 2002 laø 95,6%, naên 2003 laø 95%, naêm 2004 laø 92,5%. Chöùng toû doanh thu veà hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng ôû ñòa baøn Caàn Thô chuû yeáu beân lónh vöïc cho vay chieám haàu heát toaøn boä doanh thu cuûa ngaân haøng. Ñaây laø noåi lo ngaïi cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khi tham gia hoäi nhaäp kinh teá quoáâc teá. Ñaëc bieät, hoaït ñoäng cho vay hieän nay cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc thu hoài nôï, nôï toàn ñoïng nôï khoù ñoøi chieám tæ leä khaù cao vöôït möùc cho pheùp theo thoâng leä quoác teá, beân caïnh ñoù tieàn aån ruûi ro trong cho vay cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam laø raát cao. Bieåu ñoà 3: THU DÒCH VUÏ SO VÔÙI TOÅNG NGUOÀN THU Trang 43 0 200 400 600 800 1000 Tyû ñoàng 2002 2003 2004 Naêm Toång thu Thu dòch vuï Hoaït ñoäng thu dòch vuï cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Caàn Thô chieám tæ leä raát thaáp trong doanh thu cuûa ngaân haøng, naêm 2002 laø 4,4% hay soá tuyeät ñoái laø 22 tyû ñoàng, naêm 2003 laø 5% hay hay soá tuyeät ñoái laø 34 tyû ñoàng, naêm 2004 laø 7,5% hay 63 tyû ñoàng. Hôn nöõa, caùc loaïi dòch vuï cuûa ngaân haøng ôû ñòa baøn Caàn Thô raát ngheøo naøn, chuû yeáu laø chuyeån tieàn, thanh toaùn tieàn haøng, coøn dòch vuï thu tieàn taïi choå, chi traû löông nhaân vieân, laøm ñaïi lyù thu chi hoä, dòch vuï ñaïi lyù uyû thaùc, dòch vuï moâi giôùi chieám soá löôïng raát thaáp trong toång thu dòch vuï. Maëc duø vaäy caùc Ngaân haøng thöông maïi coá gaéng ñöa hoaït ñoäng dòch vuï ngaøy caøng gia taêng caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï. Trong thu dòch vuï roøng thì thu töø dòch vuï thanh toaùn chieám tæ leä raát cao, naêm 2002 laø 72,7% hay 16 tyû ñoàng, naêm 2003 laø 61,8% hay 21 tyû ñoàng, naêm 2004 laø 50,8% hay 32 tyû ñoàng. Hoaït ñoäng dòch vuï thanh toaùn chieám tæ leä khaù cao trong thu dòch vuï roøng, trong ñoù thu chuû yeáu laø dòch vuï chuyeån tieàn trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Hieän nay caùc ngaân haøng ñang môû roäng hình thöùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët baèng caùch khuyeáân khích ngöôøi daân môû taøi khoaûn tieàn gôûi caù nhaân, thanh toaùn tieàn ñieän, nöôùc, hoaù ñôn mua haøng,…. thoâng qua taøi khoaûn tieàn gôûi thanh toaùn ôû ngaân haøng. Dòch vuï ngaân quyõ cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi Caàn Thô chöa phaùt trieån: chuû yeáu laø caùc dòch vuï thu chi taïi choã, thu chi hoä, kieåm ñeám hoä nhöng phaùt sinh raát ít. Coøn caùc dòch vuï khaùc chöa phaùt trieån. Naêm 2004, sau thôøi gian phaùt haønh tieàn polimer , nhieàu hieän töôïng tieàn bò noùng co laïi, tieàn raùch khoâng theå söû duïng ñöôïc nöõa khaùch haøng mang ñeán ñoåûi, ngaân haøng thu phí 4% treân meänh giaù. Töø Trang 44 ñoù hoaït ñoäng thu dòch vuï ngaân quyõ môùi coù theâm dòch vuï thu ñoåi tieàn raùch, coøn luùc tröôùc thì chuû yeáu ñoåi ôû ngaân haøng nhaø nöôùc hay ñoåi hoä caùc ngaân haøng thöôøng khoâng thu phí. Beân caïnh dòch vuï thanh toaùn laø dòch vuï kinh doanh ngoaïi teä chieám tæ troïng cuõng töông ñoái lôùn trong thu dòch vuï roøng. Naêm 2002 thu veà kinh doanh ngoaïi teä laø 18,2% hay 4 tyû ñoàng, naêm 2003 laø 24,7% hay 8,4 tyû ñoàng, sang naêm 2004 tæ leä naøy taêng ñaùng keå laø 37,1% hay soá tuyeät ñoái laø 23,4 tyû ñoàng. Naêm 2004 caùc ngaân haøng thöông maïi ôû ñòa baøn Caàn Thô kinh doanh mua baùn ngoaïi teä nhieàu hôn tröôùc. Hôn nöõa nguoàn xuaát khaåu thuûy haûi saûn ôû Caàn Thô cuõng taêng keùo theo kinh doanh mua baùn ngoaïi teä taêng. Ñaây laø ñieàu kieän toát giuùp caùc ngaân haøng phaùt trieån hôn trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá. Hieän nay caùc coâng ty thuyû haûi saûn ôû Caàn Thô ñang phaùt trieån toát: Cty Cafatex, Cty Noâng Saûn Thöïc Phaåm Xuaát Khaåu Cataco, Cty TNHH Thöïc Phaåm Xuaát Khaåu Nam Haûi,… Hôn nöõa, ngaân haøng thöông maïi ôû Caàn Thô böôùc ñaàu kinh doanh mua baùn ngoaïi teä coù kyø haïn taïo theâm nguoàn thu dòch vuï kinh doanh ngoaïi teä. Hoaït ñoäng dòch vuï kinh doanh ngoaïi teä taêng trong caùc naêm laø do caùc ngaân haøng ôû Caàn Thô coù ñoäi nguõ nhaân vieân laønh ngheà am hieåu coâng vieäc. Ngoaøi ra, ngaân haøng coøn aùp duïng tyû giaù linh hoaït , coù chính saùch tæ giaù rieâng cho ñoáùi vôùi caùc khaùch haøng ñaëc bieät giuùp cho hoaït ñoäng mua baùn ngoaïi teä ngaøy caøng phaùt trieån. Beân caïnh ñoù, ñòa baøn Caàn Thô hieän nay coù raát nhieàu Vieät Kieàu ôû nöôùc ngoaøi chuyeån tieàn veà, ñaëc bieät laø nguoàn kieàu hoái töø Ñaøi Loan, Malaysia, Haøn Quoác chuyeån veà laøm gia taêng nguoàn ngoaïi teä cho caùc ngaân haøng. Hieän nay ngaân haøng Ngoaïi Thöông Caàn Thô môû chi nhaùnh ôû caùc tænh: Baïc Lieâu, Soùc Traêng laøm taêng theâm nguoàn thu dòch vuï kinh doanh ngoaïi teä cho ñòa baøn Caàn Thô. Baûng 5: DOANH SOÁ MUA BAÙN NGOAÏI TEÄ CUÛA CAÙC NHTM CAÀN THÔ NAÊM 2002-2004 Ñvt: trieäu USD Chæ tieâu Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Taêng Giaûm (%) Doanh soá mua 579 776 1.387 34% 78,7% Doanh soá baùn 574 765 1.375 33,2% 79,7% Trang 45 Nhìn vaøo baûng soá lieäu ta thaáy toác ñoä phaùt trieån nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä cuûa caùc ngaân haøng laø raát toát naêm 2003 so vôùi 2002 taêng gaàn 34% nhöng naêm 2004 so vôùi 2003 taêng khoaûng 79% hay soá tuyeät ñoái taêng 611 trieäu USD. Toác ñoä phaùt trieån doanh soá mua baùn ngoaïi teä naêm 2004 taêng maïnh keùo theo nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä cuõng phaùt trieån. Tuy nhieân hieän nay caùc ngaân haøng coù söï caïnh tranh gay gaét ñaëc bieät laø caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn vì hoï coù tæ giaù linh hoaït hôn, hôn nöõa caùc ngaân haøng naøy ñöôïc pheùp mua baùn ngoaïi teä vôùi ngaân haøng nöôùc ngoaøi, caùc ngaân haøng khaùc ngoaøi ñòa baøn nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Haø Noäi… Coøn caùc Ngaân haøng quoác doanh bò