Đề cương bài giảng Kế toán thuế (Dùng cho sinh viên đại học ngành kế toán)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HƯNG YÊN ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG KẾ TOÁN THUẾ (Dùng cho sinh viên Đại học ngành Kế toán) Hưng Yên, năm 2015 1 MỤC LỤC CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ ............................................................ 1 1.1 Một số vấn đề cơ bản về học phần kế toán thuế ................................................................................. 1 1.1.1 Vị trí của học phần ......................................................................................................................... 1 1.1.2 Mục tiêu của học phần .................................................................................................................... 1 1.1.3 Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................................... 1 1.1.4 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................................ 2 1.1.5 Tài liệu tham khảo ........................................................................................................................... 2 1.1.6 Cấu trúc môn học: .......................................................................................................................... 2 1.2 Những vấn đề chung về kế toán thuế .................................................................................................. 4 1.2.1 Nguyên tắc kế toán thuế................................................................................................................... 4 1.2.2 Chứng từ hạch toán ......................................................................................................................... 4 1.2.3 Tài khoản sử dụng ........................................................................................................................... 4 CHƢƠNG 2. KẾ TOÁN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU ........................................................................... 6 2.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế xuất nhập khẩu ..................................................................................... 6 2.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế XNK ........................................................................................................ 6 2.1.2 Nội dung thuế XNK hiện nay ở Việt nam .......................................................................................... 6 2.2 Kế toán thuế XNK.............................................................................................................................. 9 2.2.1. Tài khoản sử dụng .......................................................................................................................... 9 2.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản .......................................................................................................... 9 2.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động nhập khẩu .......................................... 10 2.2.4 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động xuất khẩu ........................................... 13 2.3. Kế toán ủy thác xuất nhập khẩu. ...................................................................................................... 16 2.3.1 Kế toán tại đơn vị ủy thác nhập khẩu. ............................................................................................ 16 2.3.2 Kế toán tại đơn vị nhận nhập khẩu ủy thác. ................................................................................... 18 2.3.3 Kế toán tại tại đơn vị ủy thác xuất khẩu. ........................................................................................ 19 2.3.4 Kế toán tại tại đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu. ............................................................................... 20 BÀI TẬP CHƢƠNG 2 ........................................................................................................................... 22 CHƢƠNG 3. KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT ........................................................................ 25 3.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế tiêu thụ đặc biệt .................................................................................. 25 3.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế TTĐB .................................................................................................... 25 2 3.1.2 Nội dung cơ bản thuế TTĐB hiện nay ở Việt Nam .......................................................................... 26 3.2 Kế toán thuế TTĐB .......................................................................................................................... 34 3.2.1 Tài khoản sử dụng ......................................................................................................................... 34 3.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản ....................................................................................................... 34 3.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh................................................................................................. 34 3.3 Mẫu tờ khai, báo cáo thuế TTĐB ..................................................................................................... 36 BÀI TẬP CHƢƠNG 3 ........................................................................................................................... 39 CHƢƠNG 4. KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ........................................................................... 41 4.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế giá trị gia tăng .................................................................................... 41 4.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế GTGT ................................................................................................... 41 4.1.2 Nội dung cơ bản của thuế GTGT hiện hành ở Việt Nam ................................................................ 42 4.2 Kế toán thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ ...................................................................................... 47 4.2.1. Tài khoản sử dụng ........................................................................................................................ 47 4.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản ....................................................................................................... 47 4.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh................................................................................................. 48 4.3 Kế toán thuế GTGT phải nộp cho nhà nƣớc ( Thuế GTGT đầu ra) ................................................... 50 4.3.1. Tài khoản sử dụng ........................................................................................................................ 50 4.3.2 Nội dung và kết cấu tài khoản ....................................................................................................... 50 4.3.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh................................................................................................. 50 4.4 Mẫu tờ khai, báo cáo thuế GTGT ..................................................................................................... 54 BÀI TẬP CHƢƠNG 4 ........................................................................................................................... 57 CHƢƠNG 5. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ........................................................... 61 5.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp ....................................................................... 61 5.1.1 Khái niệm, đặc điểm ...................................................................................................................... 61 5.1.2. Nội dung thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay ở Việt Nam .......................................................... 62 5.2 Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ................................................................................................. 77 5.2.1 Tài khoản sử dụng, nội dung và kết cấu tài khoản .......................................................................... 77 5.2.2 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh................................................................................................. 80 5.3 Kế toán thuế thu nhập hoãn lại phải trả ............................................................................................ 82 5.3.1 Tài khoản sử dụng, nội dung và kết cấu tài khoản .......................................................................... 82 5.3.2 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh................................................................................................. 82 5.4 Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại .............................................................................................. 84 3 5.4.1 Tài khoản sử dụng, nội dung và kết cấu tài khoản .......................................................................... 84 5.4.2. Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh ................................................................................................ 84 5.5. Mẫu tờ khai, báo cáo thuế thu nhập doanh nghiệp ............................................................................ 86 BÀI TẬP CHƢƠNG 5 ........................................................................................................................... 89 CHƢƠNG 6. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN....................................................................... 92 6.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế thu nhập cá nhân ................................................................................ 92 6.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế thu nhập cá nhân ................................................................................... 92 6.1.2. Nội dung thuế thu nhập cá nhân ................................................................................................... 92 6.2 Kế toán thuế thu nhập cá nhân .......................................................................................................... 97 6.2.1 Tài khoản sử dụng ......................................................................................................................... 97 6.2.2 Chứng từ hạch toán ....................................................................................................................... 97 6.2.3 Phương pháp hạch toán................................................................................................................. 98 6.3 Mẫu tờ khai báo cáo thuế thu nhập cá nhân ...................................................................................... 99 BÀI TẬP CHƢƠNG 6 ......................................................................................................................... 102 CHƢƠNG 7: KẾ TOÁN MỘT SỐ LOẠI THUẾ KHÁC ...................................................................... 103 7.1 Kế toán thuế tài nguyên .................................................................................................................. 103 7.1.1 Nội dung thuế tài nguyên hiện nay ............................................................................................... 103 7.1.2 Kế toán thuế tài nguyên ............................................................................................................... 106 7.2 Kế toán thuế quyền sử dụng đất phi nông nghiệp ............................................................................ 107 7.2.1 Nội dung thuế quyền sử dụng đất phi nông nghiệp hiện nay ......................................................... 107 7.2.2 Kế toán thuế quyền sử dụng đất phi nông nghiệp ......................................................................... 110 7.3 Kế toán thuế quyền sử dụng đất nông nghiệp .................................................................................. 111 7.3.1 Nội dung thuế quyền sử dụng đất nông nghiệp ............................................................................. 111 7.3.2 Kế toán thuế quyền sử dụng đất nông nghiệp ............................................................................... 113 7.4 Kế toán thuế môn bài ..................................................................................................................... 114 7.4.1 Nội dung thuế môn bài hiện nay .................................................................................................. 114 7.4.2 Kế toán thuế môn bài................................................................................................................... 117 1 CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ 1.1 Một số vấn đề cơ bản về học phần kế toán thuế 1.1.1 Vị trí của học phần Học phần kế toán thuế là học phần chuyên ngành của chƣơng trình đào tạo trình độ đại học ngành kế toán của khoa Kinh tế - Trƣờng ĐHSP Kỹ thuật Hƣng Yên. Học phần đƣợc học sau khi đã học xong học phần Thuế Học phần cung cấp cho ngƣời học các kiến thức bao gồm các vấn đề chung về thuế và kế toán thuế; Kế toán các loại thuế hiện hành và công tác kê khai, nộp thuế và hạch toán thuế trong doanh nghiệp. 1.1.2 Mục tiêu của học phần Kiến thức: Vận dụng đƣợc các kiến thức đã học về kế toán thuế trong việc thực hiện thực hiện nghiệp vụ kế toán đƣợc giao Ứng dụng đƣợc phần hành kế toán trong việc thực hiện công tác kế toán thuế tại các doanh nghiệp Kỹ năng: Lập đƣợc chứng từ kế toán thuế Sử dụng đƣợc chứng từ kế toán trong ghi sổ kế toán chi tiết và tổng hợp; Lập đƣợc các báo cáo thuế theo quy định Kiểm tra đánh giá đƣợc công tác kế toán thuế trong các doanh nghiệp Thái độ: Tuân thủ các chế độ kế toán thuế do Nhà nƣớc ban hành Có đạo đức lƣơng tâm nghề nghiệp, có ý thức tổ chức kỷ luật giúp cho ngƣời học sau khi tốt nghiệp có khả năng tìm kiếm việc làm tại các doanh nghiệp 1.1.3 Đối tượng nghiên cứu Học phần Kế toán thuế tập trung nghiên cứu về chứng từ, tài khoản, phƣơng pháp, cách hạch toán và kê khai các loại thuế Xuất, nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT, thuế TNCN, thuế TNDN 2 1.1.4 Phương pháp nghiên cứu Giáo viên cung cấp cho sinh viên bài giảng của môn học và giới thiệu giáo trình sử dụng. Tài liệu giáo viên cung cấp bao hàm đƣợc toàn bộ nội dung chính của học phần. Yêu cầu sinh viên đọc, nghiên cứu tài liệu và sƣu tầm các tình huống thực tiễn liên quan đến bài học trƣớc khi lên lớp Trên lớp tăng cƣờng hoạt động trao đổi giữa giáo viên và sinh viên để làm rõ và sâu hơn những vấn đề của bài học. Để giải quyết các bài tập của học phần, sinh viên cần nhớ lại và vận dụng kiến thức của các học phần Thuế, kế toán tài chính kết hợp với kiến thức lý thuyết học phần kế toán thuế 1.1.5 Tài liệu tham khảo 1.1.5.1 Học liệu bắt buộc Bài giảng Kế toán thuế, Tài liệu lƣu hành nội bộ. Khoa Kinh tế, trƣờng ĐH SPKT Hƣng Yên. 1.1.5.2. Học liệu tham khảo 1. Nguyễn Văn Nhiệm, Giáo trình chính Thuế và kế toán thuế, NXB Thống Kê, 2010. 2. PGS.TS. Võ Văn Nhị, Giáo trình chính Thuế và kế toán thuế, NXB ĐH Quốc gia TP.HCM, 2011. 3. Các văn bản pháp luật về thuế hiện hành nhƣ: Luật quản lý thuế, luật thuế GTGT, XNK, TTĐB, TNDN. 1.1.6 Cấu trúc môn học: Môn học đƣợc chia làm 7 chƣơng với kết cấu nhƣ sau: CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THUẾ VÀ KẾ TOÁN THUẾ 1.1 Tổng quan về học phần Kế toán thuế 1.2 Những vấn đề chung về kế toán thuế CHƢƠNG 2. KẾ TOÁN THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU 2.1. Một số vấn đề cơ bản về thuế xuất nhập khẩu 2.2. Kế toán thuế xuất nhập khẩu 2.3 Kế toán ủy thác xuất nhập khẩu 3 CHƢƠNG 3. KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT 3.1. Một số vấn đề cơ bản về thuế tiêu thụ đặc biệt 3.2. Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt 3.3. Mẫu tờ khai, báo cáo thuế tiêu thụ đặc biệt CHƢƠNG 4. KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG 4.1. Một số vấn đề cơ bản về thuế giá trị gia tăng 4.2. Kế toán thuế giá trị gia tăng đƣợc khấu trừ 4.3. Kế toán thuế giá trị gia tăng phải nộp cho nhà nƣớc 4.4. Mẫu tờ khai, báo cáo thuế GTGT CHƢƠNG 5. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP 5.1. Một số vấn đề cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp 5.2. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp 5.3. Kế toán thuế thu nhập hoãn lại phải trả 5.4 Kế toán tài sản thuế thu nhập hoãn lại 5.5. Mẫu tờ khai, báo cáo thuế thu nhập doanh nghiệp CHƢƠNG 6. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN 6.1. Một số vấn đề cơ bản về thuế thu nhập cá nhân 6.2. Kế toán thuế thu nhập cá nhân 6.3. Mẫu tờ khai, báo cáo thuế thu nhập cá nhân CHƢƠNG 7. KẾ TOÁN MỘT SỐ LOẠI THUẾ KHÁC 7.1. Kế toán thuế tài nguyên 7.2. Kế toán thuế quyền sử dụng đất phi Nông nghiệp 7.3 Kế toán thuế quyền sử dụng đất Nông nghiệp 4 7.4 Kế toán thuế môn bài 1.2 Những vấn đề chung về kế toán thuế 1.2.1 Nguyên tắc kế toán thuế - Tính, kê khai đúng và nộp đủ các khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp khác cho nhà nƣớc theo quy định hiện hành. - Phản ánh kịp thời các khoản thuế phải nộp, đã nộp trên hệ thống bảng kê khai, sổ chi tiết và các sổ kế toán khác. - Mở sổ chi tiết cho từng khoản thuế, phí, lệ phí phải nộp, đã nộp và còn phải nộp. - Doanh nghiệp nộp thuế bằng ngoại tệ phải quy đổi ra đồng VN theo tỷ giá quy định. 1.2.2 Chứng từ hạch toán - Hóa đơn GTGT - Hóa đơn bán hàng thông thƣờng - Hóa đơn đặc thù - Tờ khai hải quan - Tờ khai thuế - 1.2.3 Tài khoản sử dụng Kế toán sử dụng tài khoản 333 “ thuế và các khoản phải nộp nhà nƣớc” để phản ánh mối quan hệ giữa doanh nghiệp với nhà nƣớc về các khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp, đã nộp và còn phải nộp vào ngân sách nhà nƣớc. Tài khoản 333 có 9 tài khoản cấp 2: - Tài khoản 3331 “Thuế GTGT phải nộp”. TK cấp 2 này có 2 tiểu khoản: + TK 33311 – thuế GTGT đầu ra + TK 33312 – thuế GTGT hàng nhập khẩu - Tài khoản 3332 “Thuế TTĐB” - Tài khoản 3333 “ Thuế xuất, nhập khẩu” - Tài khoản 3334 “Thuế TNDN” - Tài khoản 3335 “ Thuế TNCN” - Tài khoản 3336 “Thuế tài nguyên” - Tài khoản 3337 “Thuế nhà đất, tiền thuê đất” - Tài khoản 3338 “Các loại thuế khác” 5 - Tài khoản 3339 “ Phí, lệ phí và các khoản phải nộp Nhà nƣớc khác” 6 CHƢƠNG 2. KẾ TOÁN THUẾ XUẤT, NHẬP KHẨU 2.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế xuất nhập khẩu 2.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế XNK 2.1.1.1. Khái niệm Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là một loại thuế gián thu đánh vào những mặt hàng đƣợc phép xuất nhập khẩu qua biên giới Việt Nam theo quy định của pháp luật. Ðối tƣợng điều chỉnh của Luật thuế XNK là quan hệ thu nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu giữa nhà nƣớc với các tổ chức và cá nhân có hàng hoá đƣợc phép xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, kể cả hàng hoá từ thị trƣờng trong nƣớc đƣa vào khu chế xuất và từ khu chế xuất đƣa ra thị trƣờng trong nƣớc. 2.1.1.2. Đặc điểm - Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là loại thuế gián thu . Nhà nƣớc sử dụng thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu để điều chỉnh hoạt động ngoại thƣơng thông qua việc tác động vào cơ cấu giá cả của hàng hoá xuất khẩu . Vì vậy thuế xuất kh ẩu, thuế nhập khẩu là một yếu tố cấu thành trong giá cả hàng hoá xuất nhập khẩu . - Thuế xuất khẩu , thuế nhập là loại thuế gắn liền với hoạt động ngoại thƣơng . Giá tính thuế là giá trị cuối cùng của hàng hoá tại cửa khẩu xuất đối với hàng xuất , cƣ̉a khẩu đầu tiên với hàng nhập. - Thuế xuất khẩu , thuế nhập khẩu chịu ảnh hƣởng trƣ̣c tiếp của các yếu tố quốc tế nhƣ sƣ̣ biến động kinh tế quốc tế, xu hƣớng thƣơng mại quốc tế... 2.1.2 Nội dung thuế XNK hiện nay ở Việt nam 2.1.2.1. Đối tượng chịu thuế: Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam bao gồm: hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu đƣờng bộ, đƣờng sông, cảng biển, cảng hàng không, đƣờng sắt liên vận quốc tế, bƣu điện quốc tế và địa điểm làm thủ tục hải quan khác đƣợc thành lập theo quyết định của cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền. Hàng hóa đƣợc đƣa từ thị trƣờng trong nƣớc vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan vào thị trƣờng trong nƣớc. Khu phi thuế quan bao gồm: khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất, kho bảo thuế, khu bảo thuế, kho ngoại quan, khu kinh tế thƣơng mại đặc biệt, khu thƣơng mại - công 7 nghiệp và các khu vực kinh tế khác đƣợc thành lập theo Quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ, có quan hệ mua bán trao đổi hàng hóa giữa khu này với bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu. 2.1.2.2. Đối tượng không chịu thuế Hàng hóa trong các trƣờng hợp sau đây là đối tƣợng không chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: 1. Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc chuyển khẩu qua cửa khẩu Việt Nam theo quy định của pháp luật. 2. Hàng hóa viện trợ nhân đạo, hàng hóa viện trợ không hoàn lại của các Chính phủ, các tổ chức thuộc Liên hợp quốc, các tổ chức liên Chính phủ, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi Chính phủ nƣớc ngoài (NGO), các tổ chức kinh tế hoặc cá nhân ngƣời nƣớc ngoài cho Việt Nam và ngƣợc lại, nhằm phát triển kinh tế - xã hội, hoặc các mục đích nhân đạo khác đƣợc thực hiện thông qua các văn kiện chính thức giữa hai Bên, đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt; các khoản trợ giúp nhân đạo, cứu trợ khẩn cấp nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh. 3. Hàng hóa từ khu phi thuế quan xuất khẩu ra nƣớc ngoài; hàng hóa nhập khẩu từ nƣớc ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan; hàng hóa đƣa từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác. 4. Hàng hóa là phần dầu khí thuộc thuế tài nguyên của Nhà nƣớc khi xuất khẩu. 2.1.2.3. Ðối tượng nộp thuế 1. Đối tƣợng nộp thuế XNK, bao gồm: a. Chủ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; b. Tổ chức nhận ủy thác xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa; c. Cá nhân có hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu khi xuất cảnh, nhập cảnh; gửi hoặc nhận hàng hóa qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam. 2. Đối tƣợng đƣợc ủy quyền, bảo lãnh và nộp thay thuế, bao gồm: a. Đại lý làm thủ tục hải quan trong trƣờng hợp đƣợc đối tƣợng nộp thuế ủy quyền nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; b. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ bƣu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế trong trƣờng hợp nộp thay thuế cho đối tƣợng nộp thuế; c. Tổ chức tín dụng hoặc tổ chức khác hoạt động theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng trong trƣờng hợp bảo lãnh, nộp thay thuế cho đối tƣợng nộp thuế theo quy định của pháp luật quản lý thuế. 8 2.1.2.4 Căn cứ tính thuế Thuế XK, NK phải nộp = Số lƣợng hàng hoá XK, NK X Giá tính thuế đơn vị tƣ̀ng mặt hàng X Tỷ giá X Thuế suất thuế XK, NK tƣ̀ng mặt hàng (1). Số lượng hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu Là số lƣợng hàng hoá thực tế ghi trên tờ khai mà cơ sở có hàng xuất khẩu, nhập khẩu nộp cho cơ quan hải quan . (2). Giá tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu a/ Giá tính thuế đối với hàng hoá xuất khẩu Giá tính thuế đối với hàng hoá xuất khẩu là giá bán cho khách hàng tại cửa khẩu xuất (Giá FOB hoặc giá DAF ), không gồm chi phí vận tải (F), phí bảo hiểm (I) theo hợp đồng bán hàng. DAF (Delivered At Frontier- Giao tại biên giới) FOB (Free on Board - Giao hàng trên phương tiện vận chuyển) b/ Giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu + Giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu là giá mua cuả khách hàng tại cửa khẩu nhập, bao gồm cả chi phí vận tải (F), phí bảo hiểm (I) theo hợp đồng mua hàng, tức là giá CIF. CIF- (Cost Insurance and Freight- giá thành cộng bảo hiểm và cước phí vận chuyển ) + Ðối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu nếu có hợp đồng mua bán và có đủ các chứng từ hợp lệ đủ điều kiện để xác định giá tính thuế thì giá tính thuế đƣợc xác định theo hợp đồng. + Trong trƣờng hợp hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo phƣơng thức khác hoặc giá ghi trên hợp đồng quá thấp so với giá mua bán tối thiểu thực tế tại cửa khẩu thì giá tính thuế áp dụng theo biểu giá do Chính phủ quy định. Giá tính thuế đƣợc áp dụng tuần tự một trong 6 cách sau: - Phƣơng pháp giá trị giao dịch của hàng hóa nhập khẩu. - Phƣơng pháp giá trị giao dịch của hàng hóa nhập khẩu của hàng hóa giống hệt. - Phƣơng pháp giá trị giao dịch của hàng hóa nhập khẩu tƣơng tự. 9 - Phƣơng pháp trị giá khấu trừ. - Phƣơng pháp trị giá tính toán. - Phƣơng pháp suy luận. (3) Tỷ giá tính thuế: Giá tính thuế tính bằng đồng Việt Nam. Ngoại tệ đƣợc quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch liên ngân hàng do Ngân hàng nhà nƣớc công bố tại thời điểm tính thuế. Đối với những ngoại tệ chƣa đƣợc ngân hàng Nhà nƣớc thông báo tỷ giá giao dịch thì xác định theo nguyên tắc tỷ giá tính chéo giữa tỷ giá đồng đô la Mỹ với các ngoại tệ đó do NHNN công bố. (4). Thuế suất: *Thuế suất đối với hàng xuất khẩu phần lớn bằng 0%, còn một số hàng hóa không khuyến khích xuất khẩu mới chịu đánh thuế xuất khẩu. *Thuế suất đối với hàng nhập khẩu gồm thuế suất thông thƣờng, thuế suất ƣu đãi và thuế suất ƣu đãi đặc biệt: - Thuế suất thông thƣờng áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nƣớc không có thoả thuận đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thƣơng mại với Việt Nam. Thuế suất thông thƣờng đƣợc quy định bằng 150% so với thuế suất ƣu đãi của từng mặt hàng tƣơng ứng. - Thuế suất ƣu đãi áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nƣớc có thỏa thuận đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thƣơng mại với Việt Nam. - Thuế suất ƣu đãi đặc biệt áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nƣớc mà Việt Nam và nƣớc đó đã có thoả thuận ƣu đãi đặc biệt về thuế nhập khẩu. 2.2 Kế toán thuế XNK 2.2.1. Tài khoản sử dụng Để hạch toán thuế xuất khẩu, nhập khẩu kế toán sử dụng Tài khoản 3333 - Thuế xuất khẩu, nhập khẩu. 2.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình và xác định thuế xuất nhập khẩu phải nộp, đã nộp và còn phải nộp vào NSNN. Nội dung kết cấu tài khoản này nhƣ sau. Bên Nợ: - Số thuế xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp vào NSNN - Số thuế XNK đƣợc NSNN hoàn lại, đƣợc miễn, giảm 10 Bên Có: - Số thuế XNK phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Có: - Số thuế XNK còn phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Nợ: - Số thuế XNK đã nộp thừa vào NSNN Chứng từ sử dụng Để hạch toán thuế nhập khẩu, kế toán sử dụng các hoá đơn chứng từ sau: - Hợp đồng Ngoại thƣơng - Tờ khai hàng hoá nhập khẩu K. hiệu: HQ/2002-NK - Tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá nhập khẩu - Tờ khai hàng hoá nhập khẩu phi mậu dịch - Phụ lục tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá NK - Hoá đơn GTGT, biên lai nộp thuế, vận đơn - Sổ theo dõi thuế NK - Báo cáo thuế NK 2.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động nhập khẩu - Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá dùng vào hoạt động SXKD hàng hoá, dịch vụ chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ thuế, kế toán phản ánh giá trị vật tƣ, hàng hoá nhập khẩu bao gồm tổng số tiền phải thanh toán cho ngƣời bán, thuế nhập khẩu phải nộp và các chi phí thu mua (nếu có), ghi. Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 111, 112, 331 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Đối với thuế GTGT của hang nhập khẩu thi sẽ được khấu trừ, ghi. Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu - Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá, TSCĐ dùng vào hoạt động SXKD hàng hoá dịch vụ không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp, kế toán phản ánh giá trị vật tƣ, hàng hoá nhập khẩu bao gồm cả thuế GTGT phải nộp của hàng hoá nhập khẩu. Nợ TK 152, 156, 211,... Giá mua có cả thuế GTGT 11 Có TK 111, 112, 331,... Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu - Khi nộp thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập khẩu, kế toán ghi. Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Nợ TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu Có TK 111, 112,... - Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đã nộp đối với hàng nhập khẩu mà còn lƣu kho, lƣu bãi dƣới sự kiểm soát của Hải quan, đƣợc phép tái xuất khẩu thì số thuế nhập khẩu đƣợc hoàn lại, ghi. Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Có TK 152, 153, 156,... - Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu nhƣng thực tế nhập khẩu ít hơn so với khai báo thì số thuế nhập khẩu đã nộp thừa đƣợc hoàn lại, ghi. Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Có TK 152, 153, 156, 211,... - Trƣờng hợp nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu thì đƣợc hoàn thuế tƣơng ứng với tỷ lệ xuất khẩu thành phẩm. Khi nhận đƣợc thông báo thuế chính thức của cơ quan Hải quan về số thuế nhập khẩu phải nộp, ghi. Nợ TK 152, 153, 156,... Có TK 3333 - Thuế xuất khẩu, nhập khẩu + Trong thời hạn quy định, nếu doanh nghiệp đã thực xuất số sản phẩm thì không phải nộp thuế nhập khẩu đối với số nguyên liệu đã nhập khẩu tƣơng ứng với số sản phẩm đã thực xuất. Nếu doanh nghiệp chƣa nộp thuế nhập khẩu thì số thuế nhập khẩu không phải nộp đối với số nguyên liệu đã nhập khẩu tƣơng ứng với số sản phẩm đã thực xuất, ghi. Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác 12 + Nếu ngoài thời hạn quy định mà doanh nghiệp chƣa thực xuất số sản phẩm hoặc chƣa xuất khẩu hết số sản phẩm tƣơng ứng phải xuất khẩu thì DN phải nộp thuế nhập khẩu đối với số nguyên liệu tƣơng ứng với số sản phẩm chƣa xuất khẩu. Nếu số sản phẩm đã xuất khẩu hết thì DN sẽ đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đã nộp, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu nhận lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác - Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đối với hàng tạm nhập để tái xuất khẩu theo phƣơng thức kinh doanh hàng tạm nhập tái xuất, ghi. + Khi tạm nhập khẩu, phản ánh giá trị hàng nhập khẩu, số thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp, ghi. Nợ TK 152, 153, 156,... Có TK 111, 112, 331 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) + Khi tái xuất khẩu không phải nộp thuế xuất khẩu, ghi. - Phản ánh giá vốn hang xuất khẩu, ghi. Nợ TK 632 - Giá vốn hàng xuất khẩu Có TK 152, 155, 156,... - Phản ánh doanh thu bán hang, ghi. Nợ TK 111, 112, 131,... Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ + Khi đƣợc hoàn lại số thuế nhập khẩu, ghi. Nợ TK 111, 112,... Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác - Trƣờng hợp nhập khẩu hàng hoá vì lí do nào đó buộc phải xuất trả lại chủ hàng hoặc tái xuất sang nƣớc thứ ba thì đƣợc xét hoàn thuế nhập khẩu đã nộp và không phải nộp thuế xuất khẩu. + Phản ánh giá trị hàng nhập khẩu xuất trả lại chủ hàng, ghi. Nợ TK 331 - Phải trả ngƣời bán 13 Có TK 152,1 56, 211,... + Phản ánh số thuế nhập khẩu đƣợc hoàn lại, ghi. Nợ TK 111, 112 Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 152, 156, 211,... Số thuế nhập khẩu đ. nộp - Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá nhập khẩu (thực tế nhập khẩu ít hơn kê khai) th. sẽ đƣợc hoàn trả số thuế nộp quá trong thời hạn một năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện. Số thuế nộp qua đƣợc hoàn trả do nhầm lẫn trong kê khai, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 152, 156, 211,... Có TK 632, 711 - Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn và gian lận trong kê khai hàng hoá nhập khẩu (thực tế nhập khẩu nhiều hơn so với kê khai) thì bị truy thu tiền thuế nhập khẩu trong thời hạn một năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện. Số thuế nhập khẩu bị truy thu phải nộp, ghi. Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) - Trƣờng hợp nhập khẩu hàng hoá thuộc đối tƣợng đƣợc miễn, giảm thuế nhập khẩu theo chế độ quy định, nhƣng nếu sử dụng khác với mục đích đƣợc miễn giảm th. bị truy thu đủ số thuế đƣợc miễn giảm, ghi. Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) 2.2.4 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến hoạt động xuất khẩu * Để hạch toán thuế xuất khẩu, kế toán sử dụng các hoá đơn chứng từ sau: - Hợp đồng Ngoại thƣơng - Tờ khai hàng hoá xuất khẩu - Tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá xuất khẩu - Tờ khai hàng hoá xuất khẩu phi mậu dịch - Phụ lục tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá xuất 14 - Hoá đơn GTGT, biên lai nộp thuế xuất khẩu, vận đơn - Sổ theo d.i thuế xuất khẩu - Báo cáo thuế XK. * Khi xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, kế toán phản ánh doanh thu xuất khẩu là tổng giá thanh toán (bao gồm cả thuế xuất khẩu). ghi. Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ - Phản ánh số thuế xuất khẩu phải nộp, ghi. Nợ TK 511 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Thuế xuất khẩu) - Khi thực nộp thuế xuất khẩu vào NSNN, ghi. Nợ TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Thuế xuất khẩu) Có TK 111, 112,... - Trƣờng hợp đƣợc NSNN hoàn thuế xuất khẩu đối với hàng hoá xuất khẩu đ. nộp thuế xuất khẩu nhƣng không xuất khẩu nữa hoặc thực tế xuất khẩu ít hơn so với khai báo, ghi. Nợ TK 111, 112 Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ - Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế xuất khẩu đối với hàng đƣa ra nƣớc ngoài tạm xuất khẩu và tái nhập khẩu sản phẩm, hàng hoá gia công hoàn thành. + Khi xuất khẩu nguyên liệu, hàng hoá đƣa đi gia công, ghi. Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 152, 156,... + Các chi phí phát sinh trong quá tr.nh đƣa hàng đi gia công, ghi. Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 111, 112, 331,... + Số thuế xuất khẩu phải nộp của hàng tạm xuất tái nhập, ghi. Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu + Khi thực nộp thuế xuất khẩu vào NSNN đối với hàng tạm xuất tái nhập, ghi. Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu Có TK 111, 112,.. + Khi tái nhập khẩu sản phẩm, hàng hoá gia công hoàn thành, ghi. 15 Nợ TK 152, 156,... Có TK 154 - Chi phí SXKD dở dang + Số thuế xuất khẩu đ. nộp đƣợc NSNN hoàn lại đối với hàng tạm xuất tái nhập, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu đƣợc trừ vào số phải nộp Có TK 152, 156,... Nếu hàng gia công chƣa bán Có TK 632 - Nếu hàng gia công đã bán - Trƣờng hợp hàng hoá đã xuất khẩu nhƣng vì lí do nào đó buộc phải nhập khẩu trở lại thì đƣợc hoàn lại thuế xuất khẩu đã nộp, ghi. Nợ TK 521 - Hàng bán bị trả lại (Giá xuất khẩu) Có TK 111, 112, 131,... + Phản ánh giá trị hàng xuất khẩu phải nhập khẩu trở lại, ghi. Nợ TK 152, 156,... Có TK 632 - Giá vốn hàng bán + Phản ánh số thuế xuất khẩu đƣợc hoàn lại bằng tiền hoặc trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ - Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá xuất khẩu (thực tế xuất khẩu ít hơn so với kê khai) thì đƣợc hoàn trả số thuế xuất khẩu nộp quá đó trong thời hạn 01 năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện nhầm lẫn. Số thuế xuất khẩu nộp quá đó đƣợc hoàn trả, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Có TK 711 - Thu nhập khác - Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá xuất khẩu thì bị truy thu tiền thuế trong thời hạn 01 năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện có sự nhầm lẫn đó. Số thuế xuất khẩu bị truy thu phải nộp, ghi. Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Nợ TK 811 - Chi phí khác Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu 16 2.3. Kế toán ủy thác xuất nhập khẩu. 2.3.1 Kế toán tại đơn vị ủy thác nhập khẩu. (1) Khi trả trƣớc một khoản tiền ủy thác mua hàng theo hợp đồng ủy thác nhập khẩu cho đơn vị nhận ủy thác nhập khẩu mở LC, căn cứ vào các chứng từ liên quan, kế toán ghi: Nợ TK 331: Số tiền đã chuyển cho bên nhận ủy thác Có TK 1112; 1122; 341: Số tiền đã chuyển cho bên nhận ủy thác (2). Nhận hàng nhập khẩu do bên nhận ủy thác bàn giao (kế toán thực hiện nhƣ đối với hàng nhập khẩu thông thƣờng) căn cứ vào lƣợng hàng mà bên nhận ủy thác nhập khẩu đã chuyển giao và hóa đơn GTGT, kế toán ghi các bút toán sau: Nợ TK 1561, 151, 157, 632: Giá mua hàng nhập khẩu nhập kho, đang đi đƣờng, gửi đi bán, hoặc bán thẳng Nợ TK 635: Chênh lệch tỷ giá ( lỗ ) Có TK 515: Chênh lệch tỷ giá ( lãi ) Có TK 331: Giá mua của hàng nhập khẩu (3) Khi trả tiền cho đơn vị nhận ủy thác nhập khẩu về số tiền hàng nhập khẩu và các chi phí liên quan trực tiếp đến hàng nhập khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 331 – Phải trả cho ngƣời bán Có TK 111, 112,... (4). Phí ủy thác nhập khẩu phải trả đơn vị nhận ủy thác đƣợc tính vào giá trị hàng nhập khẩu, căn cứ vào các chứng từ liên quan, ghi: Nợ các TK 151, 156,.. Nợ TK 133 – Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 331 – Phải trả cho ngƣời bán (chi tiết từng đơn vị nhận UT) (5) Thuế GTGT, thuế TTĐB, thuế NK: Khi nhận đƣợc thông báo về nghĩa vụ nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu từ bên nhận ủy thác, bên giao ủy thác ghi nhận số thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp đƣợc khấu trừ, ghi: Nợ TK 133-Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 33312 – Thuế GTGT phải nộp 17 - Khi nhận đƣợc chứng từ nộp thuế vào NSNN của bên nhận ủy thác, bên giao ủy thác phản ánh giảm nghĩa vụ với NSNN về thuế GTGT hàng nhập khẩu, ghi: Nợ TK 33312 – Thuế GTGT phải nộp Có các TK 111, 112 (nếu trả tiền ngay cho bên nhận ủy thác) Có TK 3388 – Phải trả khác (nếu chƣa thanh toán ngay tiền thuế) Có TK 138 – Phải thu khác (ghi giảm số tiền đã ứng cho bên nhận UT để nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu) - Khi nhận đƣợc thông báo về nghĩa vụ nộp thuế TTĐB/ thuế nhập khẩu từ bên nhận ủy thác, bên giao ủy thác ghi nhận số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp, ghi: Nợ TK 152, 156, 211, 611, ... Có TK 3332, 3333 – Thuế TTĐB - Khi nhận đƣợc chứng từ nộp thuế và NSNN của bên nhận ủy thác, bên giao ủy thác phản ánh giảm nghĩa vụ với NSNN về thuế TTĐB/ thuế nhập khẩu, ghi: Nợ TK 3332, 3333 – Thuế TTĐB Có TK 3388 – Phải trả khác (nếu chƣa thanh toán ngay tiền thuế TTĐB cho bên nhận UT) Có TK 111, 112 (nếu trả tiền ngay cho bên nhận UT) Có TK 138 – Phải thu khác (ghi giảm số tiền đã ứng cho bên nhận UT) (6). Phí ủy thác trả cho bên nhận ủy thác, căn cứ vào hóa đơn GTGT về phí ủy thác nhập khẩu phải trả theo hợp đồng đã ký: Nợ TK 1562: Số hoa hồng ủy thác Nợ TK 1331: Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 111; 112; 331: Tổng giá thanh toán (7). Thanh toán bù trừ với bên nhận ủy thác ghi Nợ TK 3388: Có TK 1388: Có TK liên quan 111; 112, 341 (thanh toán bổ sung nếu thiếu) 18 2.3.2 Kế toán tại đơn vị nhận nhập khẩu ủy thác. Bên nhận ủy thác đƣợc xác định là bên cung cấp dịch vụ cho bên giao ủy thác trong việc chuẩn bị hồ sơ, kê khai, thanh quyết toán với NSNN (ngƣời nộp thuế hộ cho bên giao ủy thác). (1). Nhận tiền của bên giao uỷ thác nhập khẩu, kế toán ghi nhận theo tỉ giá thực tế tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ: Nợ TK 1112;,1122: Số ngoại tệ đã nhận Có TK 3388 – PhảI trả khác ( Chi tiết cho từng đơn vị giao uỷ thác) (2) Các khoản thuế nộp hộ liên quan đến hàng nhập khẩu: TK 333 chỉ sử dụng tại bên giao ủy thác, không sử dụng tại bên nhận ủy thác. bên nhận ủy thác với vai trò trung gian chỉ phản ánh số thuế phải nộp vào NSNN là khoản chi hộ, trả hộ trên TK 3388 và phản ánh quyền đƣợc nhận lại số tiền đã chi hộ, trả hộ cho bên giao ủy thác trên TK 138. Căn cứ để phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với NSNN của bên giao ủy thác nhƣ sau: - Khi nhận đƣợc thông báo về số thuế phảI nộp, bên nhận ủy thác không định khoản mà bàn giao lại cho bên giao ủy thác toàn bộ hồ sơ, tài liệu, thông báo của cơ quan có thẩm quyền về số thuế phảI nộp làm căn cứ ghi nhận số thuế phải nộp trên TK 333. - Bên nhận ủy thác chỉ phản ánh số tiền thuế đã nộp vào NSNN là khoản chi hộ, trả hộ cho bên giao ủy thác. Khi nộp tiền vào NSNN, ghi: Nợ TK 1388: Các khoản đã nộp hộ phải thulại bên ủy thác nhập khẩu Nợ TK 3388 – PhảI trả khác (trừ vào số tiền đã nhận của bên giao ủy thác) Có TK 111, 112 (3). Phí ủy thác nhập khẩu đƣợc hƣởng Đối với phí ủy thác nhập khẩu và thuế GTGT tính trên phí ủy thác nhập khẩu, căn cứ vào Hóa đơn GTGT và các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh doanh thu phí ủy thác nhập khẩu, ghi: Nợ TK 131, 111, 112: Tổng giá thanh toán Có TK 5113: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp 19 (4). Các khoản chi hộ khác cho doanh nghiệp ủy thác nhập khẩu liên quan đến hoạt động nhận ủy thác nhập khẩu (phí ngân hàng, phí giám định hải quan, chi thuê kho, thuê bãi, vận chuyển, bốc xếp...), căn cứ vào các chứng từ liên quan, ghi: Nợ TK 138 – Phải thu khác (chi tiết cho từng bên ủy thác NK) Có TK 111, 112,... - Nếu hợp đồng quy định bên nhận ủy thác chịu Nợ TK 641: Chi phí bán hàng Nợ TK 133: Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 111;112;331 : Tổng tiền thanh toán (5) Bù trừ các khoản phải thu và phải trả khác khi kết thúc giao dịch, ghi: Nợ TK 338 – Phải trả khác Có TK 138 – Phải thu khác 2.3.3 Kế toán tại tại đơn vị ủy thác xuất khẩu. - Khi xuất kho vật tƣ, hàng hóa, thành phẩm nhờ xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh. Nợ TK 157 - Giá xuất kho Có TK 152,156,155,... - Khi đơn vị nhận xuất khẩu báo cáo hàng đ. xuất khẩu, kế toán phản ánh. Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 157 - Hàng gửi bán - Căn cứ vào hóa đơn thanh toán tiền hàng của bên nhận xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh. Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 511 - Doanh thu xuất khẩu - Phản ánh số thuế xuất khẩu phải nộp, kế toán ghi. Nợ TK 511 - Doanh thu xuất khẩu Có TK 3333 - Chi tiết thuế xuất khẩu - Khi chuyển tiền để nhờ nộp thuế, phí của hàng xuất khẩu, kế toán phản ánh. Nợ TK 1388 Có TK 111,112,... - Khi thanh toán tiền hoa hồng nhờ xuất khẩu ủy thác cho bên nhận xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh. Nợ TK 641- Chi phí bán hàng 20 Nợ TK 133 - Thuế GTGT đầu vào Có TK 1388, 111, 112, 3388- Tổng giá thanh toán. - Bù trừ khoản tiền phải thu về hàng xuất khẩu với khoản phải trả đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, căn cứ vào các chứng từ liên quan ghi: Nợ TK 3388: Phải trả đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu Có TK 131,1388: - Khi nhận số tiền bán hàng uỷ thác xuất khẩu còn lại sau khi đã trừ phí uỷ thác xuất khẩu và các khoản do đơn vị nhận uỷ thác chi hộ, căn cứ các chứng từ liên quan ghi: Nợ TK 111,112 Có TK 131- Phải thu của khách hàng 2.3.4 Kế toán tại tại đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu. 1. Khi nhận ủy thác xuất khẩu vật tƣ, thiết bị, hàng hóa cho bên giao ủy thác, kế toán theo dõi hàng nhận để xuất khẩu trên hệ thống quản trị của mình và thuyết minh trên Báo cáo tài chính về số lƣơng, chủng loại, quy cách, phẩm chất của hàng nhận xuất khẩu ủy thác, thời hạn xuất khẩu, đối tƣợng thanh toán..., không ghi nhận giá trị hàng nhận ủy thác xuất khẩu trên Bảng cân đối kế toán. Thuế xất khẩu phải nộp (nếu có) thực hiện theo quy định của TK 333. 2. Các khoản chi hộ bên giao ủy thác xuất khẩu ghi: Nợ TK 1388 – Phải thu khác Có TK 111, 112 3. Khi nhận đƣợc tiền hàng của ngƣời mua ở nƣớc ngoài, kế toán phản ánh là khoản phải trả cho bên giao ủy thác, ghi: Nợ TK 112 – Tiền gửi ngân hàng Có TK 3388 – Phải trả khác 4. Đối với phí uỷ thác xuất khẩu và thuế GTGT tính trên phí uỷ thác xuất khẩu, căn cứ vào các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh doanh thu phí uỷ thác xuất khẩu: Nợ TK 131- Phải thu của khách hàng ( đơn vị giao uỷ thác xuất khẩu ) Có TK 511: Doanh thu bán hàng Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp 5. Khi nộp hộ thuế xuất khẩu cho đơn vị uỷ thác xuất khẩu, căn cứ các chứng từ liên quan ghi: 21 Nợ TK 1388 – Phải thu khác (nếu bên giao ủy thác chƣa ứng tiền) Nợ TK 3388 - Phải trả, phải nộp khác ( trừ vào tiền nhận của bên giao ủy thác ) Có TK 111,112: 6. Bù trừ các khoản phải thu, phải trả khác, ghi: Nợ TK 338 Có TK 138 22 BÀI TẬP CHƢƠNG 2 Bài 1. Tại doanh nghiệp sản xuất trong kỳ có một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh nhƣ sau: 1. Nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất sản phẩm A, giá CIF 100 triệu, thuế nhập khẩu 3%, , VAT 10%, chƣa thanh toán. 2. Nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất sản phẩm B, giá CIF 80 triệu, thuế nhập khẩu 5%, VAT 10%, đã thanh toán qua ngân hàng 3. Nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất 2 sản phẩm A và B. giá CIF 300 triệu đã thanh toán, thuế nhập khẩu 5%, thuế GTGT 10%. 4. Nhập kho 2.500 sản phẩm A, giá nhập kho 200.000đ/sp và 2000 sản phẩm B với giá nhập kho 150.000đ/sp 5. Xuất khẩu 800 sản phẩm A. Giá FOB 250.000 đ/sp, thuế xuất khẩu 3%, bên nhập khẩu đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh Bài 2. Tại doanh nghiệp sản xuất trong kỳ có một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh nhƣ sau: 1. Xuất kho giao cho đại lý 700 sản phẩm B. 2. Xuất bán toàn bộ số sản phẩm A còn lại, giá bán chƣa VAT 220.000đ/sp, khách hàng chƣa thanh toán. 3. Đại lý thông báo đã bán hết toàn bộ số hàng B giao ở trên, giá bán 180.000đ/sp. Đại lý chuyển khoản thanh toán sau khi đã trừ hoa hồng đại lý 5% trên doanh thu, VAT của hoa hồng đại lý là 10%. 4. Xuất khẩu 1300 sản phẩm B, giá FOB 300.000đ/sp, thuế xuất khẩu 5%. 5. Giao cho bên nhận ủy thác xuất khẩu một số hàng C trị giá 500 triệu. 6. Bên nhận ủy thác thông báo hàng đã xuất khẩu với giá FOB 700 triệu, thuế xuất khẩu 5% đã đƣợc bên nhận ủy thác kê khai và nộp thay. Hoa hồng ủy thác 3% trên giá FOB, VAT của hoa hồng là 10% 7. Nhận tiền từ bên nhận ủy thác xuất khẩu sau khi đã trừ hoa hồng ủy thác. Yêu cầu: - Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh 23 - Tính thuế XNK phải nộp cuối kỳ Biết rằng: - Toàn bộ nguyên liệu nhập kho để sản xuất A và B trong kỳ đã xuất hết cho sản xuất - VAT trong các nghiệp vụ trên là 10% Bài 3. Tại doanh nghiệp sản xuất 2 mặt hàng A và B chịu thuế GTGT 10%, A chịu thuế TTĐB 25%, B chịu thuế TTĐB 20%. Tính thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ. Trong kỳ có một số nghiệp vụ phát sinh nhƣ sau: 1. Mua nguyên liệu về dùng ngay cho sản xuất sản phẩm A. Giá mua chƣa VAT 10% là 120 triệu, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Do thanh toán ngay nên đƣợc hƣởng chiết khấu thanh toán 1%. 2. Nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất sản phẩm A. Giá CIF 150 triệu, thuế nhập khẩu 5%, thuế GTGT 10%, chƣa thanh toán. 3. Mua nguyên liệu về đƣa ngay vào sản xuất sản phẩm A và B. Giá mua chƣa VAT 10% là 200 triệu, thuế TTĐB 25%, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 4. Mua nguyên liệu đƣa ngay vào sản xuất sản phẩm B. Giá mua chƣa VAT 10% là 140 triệu, thuế TTĐB 20%, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 5. Mua nguyên liệu dùng ngay cho sản xuất sản phẩm A. Giá mua chƣa VAT 10% là 100 triệu, thuế TTĐB 25%. Thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 6. Cuối kỳ hoàn thành nhập kho 3.000 sản phẩm A, giá nhập kho 250.000đ/sp, và 2.500 sản phẩm B với giá nhập kho là 200.000đ/sp 7. Xuất bán 1.000 sản phẩm A. Giá bán chƣa VAT là 400.000đ/sp. Khách hàng chƣa thanh toán. 8. Xuất khẩu 1500 sản phẩm A, giá FOB 350.000đ/sp, thuế xuất khẩu 3%, bên nhập khẩu đã chuyển khoản thanh toán đủ. 9. Xuất bán 1.200 sản phẩm B cho khách hàng Y với giá bán 300.000 đ/sp, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Do mua hàng với số lƣợng lớn nên khách hàng Y đƣợc hƣởng chiết khấu thƣơng mại ngoài hóa đơn 2% bằng tiền mặt. 24 10. Xuất bán toàn bộ sản phẩm A còn lại với giá bán chƣa VAT 320.000đ/sp, chƣa thu tiền. 11. Xuất bán toàn bộ sản phẩm B còn lại với giá bán 280.000đ/sp. Khách hàng đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Yêu cầu: - Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh - Tính thuế XNK phải nộp cuối kỳ Biết rằng: Tất cả nguyên liệu mua về trong kỳ đã được xuất hết cho sản xuất. 25 CHƢƠNG 3. KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT 3.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế tiêu thụ đặc biệt 3.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế TTĐB 3.1.1.1. Khái niệm: Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là sắc thuế tiêu dùng đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ đặc biệt nằm trong danh mục Nhà nƣớc quy định. Thuế TTĐB đƣợc cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ và do ngƣời tiêu dùng chịu khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ. Tính chất đặc biệt hay không đặc biệt của hàng hóa, dịch vụ ở mỗi quốc gia thùy thuộc vào phong tục, tập quán, lối sống và mức thu nhập bình quân dầu ngƣời của quốc gia đó. Nhìn chung các hàng hóa, dịch vụ đƣợc lựa chọn để thu thuế TTĐB có các tính chất sau: - Hàng hóa dịch vụ cao cấp vƣợt trên nhu cầu phổ thông của đời sống xã hội. Các loại hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB đƣợc pháp luật thuế các nƣớc qui định hầu nhƣ giống nhau gồm : rƣợu, bia, thuốc lá, xe ô tô, xăng...; kinh doanh cá cƣợc, đua ngựa, đua xe, sòng bạc... - Các loại hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng không có lợi cho sức khỏe, môi trƣờng gây lãng phí cho xã hội và cá thể ảnh hƣởng tiêu cực đến đời sống văn hóa xã hội. - Lƣợng cầu hàng hóa, dịch vụ này thƣờng biến động theo thu nhập nhƣng ít biến động theo mức giá cả. Thuế TTĐB là nguồn thu quan trọng trong hệ thống thuế, do các loại hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB có khối lƣợng tiêu thụ lớn, lƣợng cầu ít biến động theo giá cả, dễ xác định và ít có khả năng thay thế. Mức sống và thu nhập càng cao thì nhu cầu tiêu dùng hàng hóa dịch vụ đặc biệt càng lớn. Trong khi đó, thuế TTĐB lại đòi hỏi rất ít về nguồn lực quản lý. Vì vậy, thuế TTĐB thƣờng tạo ra số thu đáng kể cho NSNN và là loại thuế thƣờng có năng suất cao hơn các sắc thuế khác. Thuế TTĐB còn đƣợc coi là công cụ quan trọng thực hiện mục đích hƣớng dẫn sản xuất và tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ đƣợc coi là đặc biệt. Trong việc thực hiện mục tiêu này, tƣ tƣởng chung là hạn chế những hàng hóa, dịch vụ mà việc sản xuất, tiêu dùng không có lợi cho nền kinh tế quốc dân xét trên phƣơng diện kinh tế, chính trị, xã hội. 26 Thuế TTĐB còn góp phần quan trọng trong việc tái tạo phân phối thu nhập của ngƣời có thu nhập cao, đảm bảo công bằng xã hội. 3.1.1.2. Đặc điểm Là một sắc thuế thuộc loại thuế tiêu dùng, nhƣng vì là thuế tiêu dùng đặc biệt nên ngoài tính chất gián thu, thuế TTĐB còn có những đặc điểm riêng biệt sau: - Thuế TTĐB đƣợc thu một lần vào khâu sản xuất, nhập khẩu hàng hóa, hoặc kinh doanh dịch vụ. Đây là loại thuế tiêu dùng một giai đoạn nên không gây nên sự trùng lắp qua các khâu của quá trình luân chuyển hàng hóa vì vậy có tác dụng giảm chi phí hành thu song đòi hỏi chế độ kiểm tra giám sát thật chặt chẽ nhằm đảm bảo hạn chế việc gian lận về số lƣợng hành hóa sản xuất và tiêu thụ. - Mức thuế suất thuế TTĐB đƣợc pháp luật thuế các nƣớc quy định rất cao vì thuế đánh vào một số hàng hóa dịch vụ mang tính chất xa xỉ, chƣa thật cần thiết cho nhu cầu thiết yếu hàng ngày của con ngƣời và có ảnh hƣởng đến sức khỏe của nhiều ngƣời trong xã hội. Cách thu thuế TTĐB ở các nƣớc cũng giống nhau, tức là nhà nƣớc chỉ thu một lần ở khâu sản xuất, nhập khẩu hàng hóa hay kinh doanh các dịch vụ thuộc diện chịu thuế TTĐB. - Danh mục hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB không nhiều và thay đổi tùy thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội và mức sống của dân cƣ. Với diện thu thuế TTĐB tƣơng đối hẹp cho nên có thể ảnh hƣởng trực tiếp đến quyết định tiêu dùng và phân phối thu nhập. Do đó thuế TTĐB là công cụ rất hiệu quả nhằm thực hiện các mục tiêu chính sách khác ngoài mục tiêu nguồn thu. 3.1.2 Nội dung cơ bản thuế TTĐB hiện nay ở Việt Nam 3.1.2.1. Đối tượng chịu thuế Đối tƣợng chịu thuế là các hàng hóa, dịch vụ sau đây: - Hàng hóa chịu thuế gồm 10 mặt hàng: (1) Thuốc lá điếu, xì gà và chế phẩm khác từ cây thuốc lá dùng để hút, hít, nhai, ngửi, ngậm; (2) Rƣợu; (3) Bia; (4) Xe ô tô dƣới 24 chỗ, kể cả xe ô tô vừa chở ngƣời, vừa chở hàng loại có từ hai hàng ghế trở lên, có thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở ngƣời và khoang chở hàng; 27 (5) Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm 3 ; (6) Tàu bay, du thuyền; (7) Xăng các loại, nap-ta (naphtha), chế phẩm tái hợp (reformade component) và các chế phẩm khác để pha chế xăng; (8) Điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống; (9) Bài lá; (10) Vàng mã, hàng mã. - Đối với dịch vụ TTĐB gồm 6 nhóm: (1) Kinh doanh vũ trƣờng; (2) Kinh doanh mát-xa (massage), ka-ra-ô-kê (karaoke); (3) Kinh doanh ca-si-nô (casino); trò chơi điện tử có thƣởng bao gồm trò chơi bằng máy giắc-pót (jackpot), máy sờ-lot (slot) và các loại máy tƣơng tự; (4) Kinh doanh đặt cƣợc; (5) Kinh doanh gôn (golf) bao gồm bán thẻ hội viên, vé chơi gôn; (6) Kinh doanh xổ số. 3.1.2.2. Đối tượng không chịu thuế: Thuế TTĐB cũng có tính lãnh thổ giống nhƣ thuế GTGT, vì vậy, các hàng hóa, dịch vụ không tiêu dùng ở Việt nam sẽ không thuộc diện chịu thuế TTĐB. Theo quy định hiện hành các hàng hóa không thuộc diện chịu thuế TTĐB bao gồm: 1. Hàng hóa do cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu hoặc bán, ủy thác cho cơ sở kinh doanh khác để xuất khẩu; 2. Hàng hóa nhập khẩu bao gồm: a) Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại; quà tặng cho cơ quan nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân, quà biếu, quà tặng cho cá nhân tại Việt Nam theo mức quy định của Chính phủ; b) Hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc mƣợn đƣờng qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, hàng hóa chuyển khẩu theo quy định của Chính phủ; c) Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu và tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu không phải nộp thuế nhập khẩu, thuế xuất khẩu trong thời hạn theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; d) Đồ dùng của tổ chức, cá nhân nƣớc ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao; hàng mang theo ngƣời trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế; hàng nhập khẩu để bán miễn 28 thuế theo quy định của pháp luật; 3. Tàu bay, du thuyền sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hoá, hành khách, khách du lịch; 4. Xe ô tô cứu thƣơng; xe ô tô chở phạm nhân; xe ô tô tang lễ; xe ô tô thiết kế vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở đƣợc từ 24 ngƣời trở lên; xe ô tô chạy trong khu vui chơi, giải trí, thể thao không đăng ký lƣu hành và không tham gia giao thông; 5. Hàng hoá nhập khẩu từ nƣớc ngoài vào khu phi thuế quan, hàng hoá từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan, hàng hoá đƣợc mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ xe ô tô chở ngƣời dƣới 24 chỗ. Thuế TTĐB cũng có tính lãnh thổ giống nhƣ thuế GTGT, vì vậy, các hàng hóa, dịch vụ không tiêu dùng ở Việt nam sẽ không thuộc diện chịu thuế TTĐB. Theo quy định hiện hành các hàng hóa không thuộc diện chịu thuế TTĐB bao gồm: - Hàng hóa có cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khẩu ra nƣớc ngoài, kể cả cho các doanh nghiệp chế xuất (trừ ô tô dƣới 24 chỗ bán cho doanh nghiệp chế xuất). - Hàng hóa do cơ sở sản xuất bán hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh xuất khẩu để xuất khẩu theo hợp đồng kinh tế. - Hàng hóa mang ra nƣớc ngoài để bán tại hội chợ triển lãm ở nƣớc ngoài. - Hàng nhập khẩu trong các trƣờng hợp sau: Hàng viện trợ không hoàn lại, viện trợ nhân đạo; quà tặng cho các cơ quan nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; đồ dùng của các tổ chức cá nhân nƣớc ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao; hàng mang theo ngƣời trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế. - Hàng hóa chuyển khẩu,vận chuyển quá cảnh, mƣợn đƣờng qua cửa khẩu biên giới Việt Nam trên cơ sở hiệp định đã kí kết giữa hai chính phủ hoặc ngành, điạ phƣơng đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ cho phép và đã làm đầy đủ thủ tục hải quan. - Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu và tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu kể cả hàng dự hội chợ triển lãm trong thời hạn chƣa phải nộp thuế theo quy định thì không phải nộp thuế TTĐB tƣơng ứng với số hàng thực tái xuất khẩu,tái nhập khẩu. Nếu quá thời hạn trên thì phải nộp thuế TTĐB cho số lƣợng hàng hoá đó và đƣợc hoàn lại thuế TTĐB tƣơng ứng với số hàng hoá thực tái xuất khẩu,tái nhập khẩu. - Hàng hoá là vật tƣ nhập khẩu thuộc diện chiụ thuế TTĐB dùng để sản xuất hàng xuất khẩu, nếu thực tế có hàng xuất khẩu trong thời hạn 90 ngày thì không phải nộp thuế TTĐB đối với số vật tƣ, nguyên liệu nhập khẩu tƣơng ứng với số hàng thực tế xuất khẩu. 29 Nếu quá thời hạn 90 ngày thì phải nộp thuế TTĐB. Khi có hàng thực tế xuất khẩu thì sẽ đƣợc hoàn lại số thuế TTĐB đã nộp cho số vật tƣ, nguyên liệu tƣơng ứng với số hàng thực tế xuất khẩu. - Hàng nhập khẩu để bán miễn thuế theo chế độ quy định. Trƣờng hợp các cơ sở sản xuất mặt hàng thuộc diện chiụ thuế TTĐB bằng nguyên liệu đã nộp thuế TTĐB thì khi kê khai nộp thuế TTĐB ở khâu sản xuất,các cơ sở này đƣợc khấu trừ số thuế TTĐB đã nộp đối với phần nguyên liệu nếu có chứng từ hợp pháp. 3.1.2.3. Đối tượng nộp thuế TTĐB Là các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế, đoàn thể xã hội; các doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo luật đầu tƣ nƣớc ngoài tại Việt Nam có sản xuất, nhập khẩu, sản xuất hàng hoá hay kinh doanh các dịch vụ thuộc đối tƣợng chịu thuế TTĐB. 3.1.2.4 Căn cứ tính thuế Căn cứ tính thuế TTĐB là giá tính thuế của hàng hóa dịch vụ chịu thuế TTĐB và thuế suất. Từ các căn cứ trên, thuế TTĐB đƣợc xác định nhƣ sau: Thuế TTĐB phải nộp = Giá tính thuế TTĐB x Thuế suất thuế TTĐB a./Số lượng hàng hóa: - Ðối với hàng hóa sản xuất trong nƣớc: số lƣợng hàng hoá chịu thuế là số lƣợng, trọng lƣợng hàng hóa xuất ra để bán, trao đổi, biếu tặng hoặc tiêu dùng nội bộ của cơ sở. - Ðối với hàng nhập khẩu: số lƣợng hàng hoá chịu thuế là số lƣợng, trọng lƣợng ghi trên tờ khai hàng hóa nhập khẩu của các tổ chức, cá nhân có hàng nhập khẩu. b./ Giá tính thuế: 1. Đối với hàng hoá sản xuất trong nƣớc, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đƣợc xác định nhƣ sau: Giá bán chƣa có thuế giá trị gia tăng Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = 1 + Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt Trong đó, giá bán chƣa có thuế giá trị gia tăng đƣợc xác định theo quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng. a) Trƣờng hợp cơ sở sản xuất hàng hoá chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bán hàng qua các cơ sở trực thuộc hạch toán phụ thuộc thì giá làm căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá do cơ sở trực thuộc hạch toán phụ thuộc bán ra. Cơ sở sản xuất bán hàng thông qua đại lý bán 30 đúng giá do cơ sở quy định và chỉ hƣởng hoa hồng thì giá làm căn cứ xác định giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán do cơ sở sản xuất quy định chƣa trừ hoa hồng. b) Trƣờng hợp cơ sở sản xuất hàng hoá chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bán hàng qua các cơ sở kinh doanh thƣơng mại thì giá làm căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán của cơ sở sản xuất nhƣng không đƣợc thấp hơn 10% so với giá bán bình quân của cơ sở kinh doanh thƣơng mại bán ra. Trƣờng hợp giá bán của cơ sở sản xuất thấp hơn 10% so với giá cơ sở kinh doanh thƣơng mại bán ra thì giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá do cơ quan thuế ấn định. 2. Đối với hàng hóa nhập khẩu (trừ xăng các loại) do cơ sở kinh doanh nhập khẩu bán ra, giá tính thuế TTĐB đƣợc xác định nhƣ sau: Giá tính thuế TTĐB = = Giá bán chƣa có thuế GTGT - Thuế bảo vệ môi trƣờng (nếu có) 1 + Thuế suất thuế TTĐB Trong đó, giá bán chƣa có thuế giá trị gia tăng đƣợc xác định theo quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trƣờng xác định theo quy định của pháp luật về thuế bảo vệ môi trƣờng. 3. Đối với hàng hoá chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, giá tính thuế không loại trừ giá trị vỏ bao bì, vỏ chai. Đối với mặt hàng bia chai nếu có đặt tiền cƣợc vỏ chai, định kỳ hàng quý cơ sở sản xuất và khách hàng thực hiện quyết toán số tiền đặt cƣợc vỏ chai mà số tiền đặt cƣợc tƣơng ứng với giá trị số vỏ chai không thu hồi đƣợc phải đƣa vào doanh thu tính thuế tiêu thụ đặc biệt. 4. Đối với hàng hoá gia công thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán hàng hoá của cơ sở giao gia công bán ra hoặc giá bán của sản phẩm cùng loại hoặc tƣơng đƣơng tại thời điểm bán. 5. Đối với hàng hoá sản xuất dƣới hình thức hợp tác kinh doanh giữa cơ sở sản xuất và cơ sở sở hữu thƣơng hiệu (nhãn hiệu) hàng hoá, công nghệ sản xuất thì giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán ra của cơ sở sở hữu thƣơng hiệu hàng hoá, công nghệ sản xuất. 31 6. Đối với hàng hóa bán theo phƣơng thức trả góp, trả chậm, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán của hàng hóa bán theo phƣơng thức trả tiền một lần, không bao gồm khoản lãi trả góp, lãi trả chậm. 7. Đối với dịch vụ, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá cung ứng dịch vụ của cơ sở kinh doanh dịch vụ bán ra. a) Đối với kinh doanh gôn giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán thẻ hội viên, bán vé chơi gôn, bao gồm cả tiền phí chơi gôn và tiền ký quỹ (nếu có). Trƣờng hợp có kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ khác không thuộc đối tƣợng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì các hàng hóa, dịch vụ đó không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. b) Đối với kinh doanh ca-si-nô, trò chơi điện tử có thƣởng, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là doanh thu từ kinh doanh ca-si-nô, trò chơi điện tử có thƣởng trừ (-) đi số tiền trả thƣởng cho khách hàng. c) Đối với kinh doanh đặt cƣợc giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là doanh thu bán vé đặt cƣợc đã trừ tiền trả thƣởng. d) Đối với kinh doanh vũ trƣờng, mát-xa và ka-ra-ô-kê, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là doanh thu của các hoạt động trong vũ trƣờng, cơ sở mát-xa và ka-ra-ô-kê bao gồm cả doanh thu của dịch vụ ăn uống và các dịch vụ khác đi kèm. đ) Đối với kinh doanh xổ số giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là doanh thu bán vé các loại hình xổ số đƣợc phép kinh doanh theo quy định của pháp luật. 8. Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng, cho, khuyến mại giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tƣơng đƣơng tại thời điểm phát sinh hoạt động trao đổi, tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng, khuyến mại các hàng hoá, dịch vụ này. 9. Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa, dịch vụ quy định tại Điều này bao gồm cả khoản thu thêm tính ngoài giá bán hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ (nếu có) mà cơ sở sản xuất, kinh doanh đƣợc hƣởng. a) Giá tính thuế đƣợc tính bằng đồng Việt Nam. Trƣờng hợp ngƣời nộp thuế có doanh thu bằng ngoại tệ thì phải quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trƣờng ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh doanh thu để xác định giá tính thuế. b) Thời điểm phát sinh doanh thu đối với hàng hóa là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hoá cho ngƣời mua, không phân biệt đã thu đƣợc tiền hay chƣa thu đƣợc tiền; đối với dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc cung ứng dịch vụ hoặc thời 32 điểm lập hoá đơn cung ứng dịch vụ, không phân biệt đã thu đƣợc tiền hay chƣa thu đƣợc tiền. c./Thuế suất: Thuế suất thuế TTĐB áp dụng có tính chất phân biệt giữa các nhóm hàng hoá,dịch vụ và giữa các hàng hoá, dịch vụ trong cùng một nhóm nhằm thực hiện chính sách điều tiết sản sản xuất và hƣớng dẫn tiêu dùng xã hội cuả nhà nƣớc và đƣợc quy định cụ thể tại biểu thuế TTĐB nhƣ sau: BIỂU THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT STT Hàng hoá, dịch vụ Thuế suất (%) I Hàng hoá 1 Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá 65 2 Rƣợu a) Rƣợu từ 20 độ trở lên Từ ngày 01 tháng 01 năm 2010 đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2012 45 Từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 50 b) Rƣợu dƣới 20 độ 25 3 Bia Từ ngày 01 tháng 01 năm 2010 đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2012 45 Từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 50 4 Xe ô tô dƣới 24 chỗ a) Xe ô tô chở ngƣời từ 9 chỗ trở xuống, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g Điều này Loại có dung tích xi lanh từ 2.000 cm3 trở xuống 45 Loại có dung tích xi lanh trên 2.000 cm3 đến 3.000 cm3 50 Loại có dung tích xi lanh trên 3.000 cm3 60 b) Xe ô tô chở ngƣời từ 10 đến dƣới 16 chỗ, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g Điều này 30 c) Xe ô tô chở ngƣời từ 16 đến dƣới 24 chỗ, trừ loại quy 15 33 STT Hàng hoá, dịch vụ Thuế suất (%) định tại điểm 4đ, 4e và 4g Điều này d) Xe ô tô vừa chở ngƣời, vừa chở hàng, trừ loại quy định tại điểm 4đ, 4e và 4g Điều này 15 đ) Xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lƣợng điện, năng lƣợng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lƣợng sử dụng. Bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại quy định tại điểm 4a, 4b, 4c và 4d Điều này e) Xe ô tô chạy bằng năng lƣợng sinh học Bằng 50% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại quy định tại điểm 4a, 4b, 4c và 4d Điều này g) Xe ô tô chạy bằng điện Loại chở ngƣời từ 9 chỗ trở xuống 25 Loại chở ngƣời từ 10 đến dƣới 16 chỗ 15 Loại chở ngƣời từ 16 đến dƣới 24 chỗ 10 Loại thiết kế vừa chở ngƣời, vừa chở hàng 10 5 Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm 3 20 6 Tàu bay 30 7 Du thuyền 30 8 Xăng các loại, nap-ta, chế phẩm tái hợp và các chế phẩm khác để pha chế xăng 10 9 Điều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống 10 10 Bài lá 40 11 Vàng mã, hàng mã 70 II Dịch vụ 1 Kinh doanh vũ trƣờng 40 2 Kinh doanh mát-xa, ka-ra-ô-kê 30 34 STT Hàng hoá, dịch vụ Thuế suất (%) 3 Kinh doanh ca-si-nô, trò chơi điện tử có thƣởng 30 4 Kinh doanh đặt cƣợc 30 5 Kinh doanh gôn 20 6 Kinh doanh xổ số 15 3.2 Kế toán thuế TTĐB 3.2.1 Tài khoản sử dụng - Tài khoản sử dụng: 3332 “Thuế tiêu thụ đặc biệt” 3.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản - Kết cấu: Bên Nợ: - Thuế TTĐB đã nộp vào NSNN - Thuế TTĐB đƣợc miễn giảm, đƣợc hoàn Bên Có: - Thuế TTĐB phải nộp Số dƣ bên Nợ: - Số thuế TTĐB đã nộp thừa Số dƣ bên Có: - Thuế TTĐB còn phải nộp 3.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh 1. Khi bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ thuộc diện chịu thuế TTĐB, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ bao gồm cả thuế TTĐB nhƣng chƣa có thuế GTGT, ghi. Nợ TK 111, 112, 131,... Tổng giá thanh toán Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 35 Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp Khi phản ánh số thuế TTĐB phải nộp vào NSNN, ghi. Nợ TK 511 Có TK 3332 - Thuế TTĐB Khi nộp thuế TTĐB vào NSNN, ghi. Nợ TK 3332 - Thuế TTĐB Có TK 111, 112, 311 2. Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá, TSCĐ thuộc đối tƣợng chịu thuế TTĐB, kế toán căn cứ vào hoá đơn mua hàng nhập khẩu kế toán phản ánh giá trị hàng nhập khẩu bao gồm cả thuế nhập khẩu và thuế TTĐB , ghi. Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 111, 112, 331,... Có TK 3332 - Thuế TTĐB phải nộp Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Thuế nhập khẩu) Nếu hàng hoá nhập khẩu thuộc diện chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, thuế GTGT hàng nhập khẩu sẽ được khấu trừ, ghi. Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu Khi nộp thuế TTĐB, thuế nhập khẩu vào NSNN, ghi. Nợ TK 3333 - Thuế nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Nợ TK 3332 - Thuế TTĐB phải nộp Có TK 111 - Tiền mặt Có TK 112 - Tiền gửi ngân hàng 3. Nếu hàng tạm nhập khẩu đã nộp thuế TTĐB, khi tái xuất khẩu đƣợc hoàn lại số thuế TTĐB đã nộp tƣơng ứng với số hàng xuất khẩu. Số thuế TTĐB đƣợc NSNN hoàn lại, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3332 - Nếu trừ vào số thuế TTĐB phải nộp Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác 36 4. Trƣờng hợp hàng nhập khẩu đã nộp thuế TTĐB theo khai báo, nhƣng thực tế nhập khẩu ít hơn so với khai báo, trong quá trình nhập khẩu hàng bị hƣ hỏng, mất có lí do xác đáng, đã nộp thuế TTĐB thì số thuế TTĐB nộp thừa đó đƣợc NSNN hoàn lại, ghi. Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3332 - Nếu trừ vào số thuế TTĐB phải nộp kỳ sau Có TK 152, 156, 211,... Nếu hàng hoá chƣa xuất bán Có TK 632 - Nếu hàng hoá đã bán 5. Cơ sở sản xuất kinh doanh quyết toán thuế khi sáp nhập, chia tách, giải thể, phá sản có số thuế TTĐB nộp thừa. Số thuế TTĐB nộp thừa đƣợc NSNN hoàn lại bằng tiền, ghi. Nợ TK 111, 112 Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt 4. Nếu cơ sở SXKD hàng hoá thuộc diện chịu thuế TTĐB gặp khó khăn do thiên tai, địch hoạ, tai nạn bất ngờ bị lỗ thì đƣợc xét miễn giảm thuế TTĐB. Số thuế TTĐB đƣợc miễn giảm đƣợc trừ vào số thuế TTĐB phải nộp của kỳ sau, ghi. Nợ TK 3332 - Thuế TTĐB Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Có TK 711 - Thu nhập khác 5. Trƣờng hợp hàng nhập khẩu đã nộp thuế TTĐB nhƣng vì lí do nào đó buộc phải xuất trả lại nƣớc ngoài thì số thuế TTĐB đã nộp đối với hàng xuất trả lại nƣớc ngoài, ghi. + Phản ánh giá trị hàng nhập khẩu trả lại ngƣời bán, ghi. Nợ TK 331 - Phải trả ngƣời bán Có TK 152, 156, 211,... + Số thuế TTĐB đƣợc NSNN hoàn lại bằng tiền hoặc trừ vào số thuế TTĐB phải nộp kỳ sau, ghi. Nợ TK 111,112 Nợ TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt Có TK 152, 156, 211,... 3.3 Mẫu tờ khai, báo cáo thuế TTĐB Mẫu tờ khai và báo cáo đƣợc kết xuất từ hệ thống kê khai do Tổng cục thuế phát hành, có thể thay đổi và nâng cấp theo thời gian. Tuy nhiên mẫu tờ khai bao gồm các nội dung cơ bản sau 37 TỜ KHAI THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT(Mẫu số 01/TTĐB) [02] Lần đầu: [X] [03] Bổ sung lần thứ: [04] Mã số thuế: [05] Ngƣời nộp thuế: [12] Mã số thuế đại lý: [13] Tên đại lý thuế (nếu có): ST T Tên hàng hoá, dịch vụ Đơn vị tính Sản lƣợng tiêu thụ Doanh số bán (chƣa có thuế GTGT ) Giá tính thuế TTĐ B Thuế suất (%) Thuế TTĐ B đƣợc khấu trừ Điều chỉnh thuế TTĐB của các kỳ trƣớc. Tăng (+); Giảm (- ) Thuế TTĐB phải nộp (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (9)=(6) x(7)- (8) Không phát sinh giá trị tính thuế TTĐB trong kỳ I Hàng hóa chịu thuế TTĐB 1 38 II Dịch vụ chịu thuế TTĐB 1 III Hàng hoá thuộc trƣờng hợp không phải chịu thuế TTĐB A Hàng hoá xuất khẩu 1 B Hàng hoá bán để xuất khẩu 1 C Hàng hoá gia công để xuất khẩu 1 D Tổng cộng: 39 BÀI TẬP CHƢƠNG 3 Tại DN sản xuất, tính thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ. Sản xuất mặt hàng A chịu thuế GTGT 10%, thuế TTĐB 25% và mặt hàng B chịu thuế GTGT 10%, không chịu thuế TTĐB. Trong kỳ có một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh nhƣ sau: 1. Mua NVL dùng cho sản xuất sp B. giá mua chƣa VAT 10% là 100 triệu đồng, thuế TTĐB 25%. Chƣa thanh toán 2. Mua NL dùng ngay cho sản xuất sản phẩm B. giá mua chƣa VAT là 150 triệu, thuế TTĐB 25%, chƣa thanh toán 3. Mua NL dùng chung cho sản xuất sản phẩm A và B. giá mua chƣa VAT là 500 triệu, thuế TTĐB 30%, đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 4. Mua NL dùng ngay cho sản xuất sp A. giá mua chƣa VAT 30 triệu, thuế TTĐB 30%, chƣa thanh toán. 5. Mua NVL dùng ngay cho sản xuất sản phẩm A và B. giá mua chƣa VAT 50 triệu, thuế TTĐB 25%, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 6. Nhập khẩu nguyên liệu sản xuất sản phẩm A, giá CIF 100 triệu, thuế nhập khẩu 5%, thuế TTĐB 30%. Đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 7. Thanh toán hóa đơn tiền điện dùng cho bộ phận văn phòng bằng tiền mặt 8. Nhập khẩu nguyên liệu sản xuất sản phẩm A, giá CIF 100 triệu, thuế nhập khẩu 5%, đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 9. Nhập khẩu nguyên liệu dùng riêng cho sản xuất sản phẩm B, giá CIF 250 triệu, thuế nhập khẩu 5%, thuế TTĐB 20%. Đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 10. Mua nguyên liệu dùng chung cho sản xuất sản phẩm A và B, giá mua chƣa VAT 60 triệu, thuế TTĐB 25%, chƣa thanh toán. 11. Nhập kho 1000 sản phẩm A giá nhập kho 1000.000đ/sp và 1200 sản phẩm B giá nhập kho 1.100.000đ/sp 40 12. Xuất khẩu 100 sản phẩm A, giá FOB 1,3tr/sp. Thuế xuất khẩu 5%. Thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 13. Xuất khẩu 200 sản phẩm B, giá FOB 1,4tr/sp. Thuế xuất khẩu 5%, thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 14. Bán toàn bộ sản phẩm A còn lại. giá bán chƣa VAT 1,2tr/sp. Chƣa thu tiền 15. Bán toàn bộ sản phẩm B còn lại, giá bán chƣa VAT 1,3tr/sp. Thanh toán theo hình thức chuyển khoản. Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh Tính thuế TTĐB Biết rằng: Toàn bộ NL mua về dùng để sản xuất sản phẩm A và B trong kỳ đều được đưa vào sản xuất hết trong kỳ. 41 CHƢƠNG 4. KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG 4.1 Một số vấn đề cơ bản về thuế giá trị gia tăng 4.1.1 Khái niệm, đặc điểm thuế GTGT 4.1.1.1 Khái niệm: Thuế giá trị gia tăng là thuế tính trên khoản giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lƣu thông đến tiêu dùng và đƣợc nộp vào ngân sách Nhà nƣớc theo mức độ tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ. Ðây là một loại thuế doanh thu đánh vào mỗi giai đoạn sản xuất, lƣu thông sản phẩm hàng hoá, từ khi còn là nguyên liệu thô sơ cho đến sản phẩm hoàn thành, và cuối cùng là giai đoạn tiêu dùng. Chính vì vậy mà chúng ta còn gọi là thuế doanh thu có khấu trừ số thuế đã nộp ở giai đoạn trƣớc. Thuế giá trị gia tăng đƣợc cộng vào giá bán hàng hoá, dịch vụ, và do ngƣời tiêu dùng chịu khi mua hàng hoá, sử dụng dịch vụ. 4.1.1.2. Đặc điểm - Thuế GTGT là sắc thuế tiêu dùng nhiều giai đoạn. Nhƣng chỉ tính trên phần giá trị tăng thêm của mỗi giai đoạn. Tổng số thuế thu đƣợc của tất cả các giai đoạn đúng bằng số thuế tính trên giá bán cho ngƣời tiêu dùng cuối cùng. - Thuế GTGT có tính trung lập kinh tế cao. Thuế GTGT không phải là các yếu tố chi phí mà đơn thuần là yếu tố cộng thêm ngoài giá bán của ngƣời cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Thuế GTGT không bị ảnh hƣởng trực tiếp bởi kết quả kinh doanh của ngƣời nộp thuế, bởi quá trình tổ chức và phân chia các chu kỳ kinh tế sản phẩm đƣợc luân chuyển qua nhiều hay ít giai đoạn thì tổng số thuế GTGT phải nộp của tất cả các giai đoạn không thay đổi. Mục tiêu của thuế GTGT không phải để trực tiếp điều chỉnh sự chênh lệch về thu nhập hay tài sản, vì vậy thuế GTGT thƣờng có ít mức thuế suất, ít đặt ra vấn đề miễn giảm, đảm bảo đơn giản, ít gây ra sự méo mó về giá. - Thuế GTGT là một sắc thuế thuộc loại thuế gián thu. Đối tƣợng nộp thuế GTGT là ngƣời cung ứng hàng hóa, dịch vụ, ngƣời chịu thuế là ngƣời tiêu dùng cuối cùng. Với tƣ cách là ngƣời bán hàng, các nhà sản xuất, kinh doanh sẽ cộng số thuế GTGT vào giá bán hàng hóa, dịch vụ mà ngƣời mua phải trả khi mua hàng hóa, dịch vụ. Tiền thuế GTGT ẩn trong giá thanh toán của hàng hóa dịch vụ đƣợc các cơ sở sản xuất kinh doanh nộp vào NSNN thay cho ngƣời tiêu dùng. - Thuế GTGT có tính lũy thoái so với thu nhập. Thuế GTGT đánh vào hàng hóa, dịch vụ, ngƣời tiêu dùng hàng hóa dịch vụ là ngƣời phải trả khoản thuế đó, không phân biệt thu nhập cao hay thấp đều phải trả số thuế nhƣ nhau. 42 Nhƣ vậy, nếu so sánh giữa số thuế phải trả so với thu nhập thì ngƣời nào có thu nhập cao hơn thì tỷ lệ này thấp hơn và ngƣợc lại. 4.1.2 Nội dung cơ bản của thuế GTGT hiện hành ở Việt Nam 4.1.2.1.Đối tượng chịu thuế Ðối tƣợng chịu thuế giá trị gia tăng là các loại hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam, trừ các đối tƣợng không thuộc diện chịu thuế theo quy định cuả Luật thuế giá trị gia tăng và các văn bản pháp luật hƣớng dẫn thi hành. Ðối với hàng hoá nhập khẩu, đối tƣợng chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hoá nhập khẩu dùng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam đƣợc phép nhập khẩu qua biên giới Việt Nam hoặc từ khu chế xuất nhập khẩu vào thị trƣờng nội địa, trừ các đối tƣợng không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng theo quy định cuả pháp luật . 4.1.2.2. Ðối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng Theo quy định của điều 5 của luật thuế GTGT, đƣợc hƣớng dẫn cụ thể tại điều 3 của Nghị định 123/2008/NĐ-CP và các văn bản pháp luật hiện hành thì có 25 nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế GTGT. Nhìn chung các hàng hóa dịch vụ này thƣờng có một trong các tính chất cơ bản sau: - Là hàng hóa, dịch vụ mang tính chất thiết yếu phục vụ nhu cầu đời sống sản xuất cộng đồng không đặt vấn đề điều tiết tiêu dùng nhƣ dịch vụ y tế, văn hóa, giáo dục, đạo tạo; vận chuyển hành khách công cộng bằng xe bus; - Là hàng hóa, dịch vụ thuộc các hoạt động đƣợc ƣu đãi vì mục tiêu xã hội, nhân đạo, không mang tính chất kinh doanh nhƣ hàng nhập khẩu trong các trƣờng hợp hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại; quà tặng từ nƣớc ngoài; phát sóng truyền thanh, truyền hình theo chƣơng trình, bằng nguồn ngân sách Nhà nƣớc cấp, - Các hàng hóa, dịch vụ của một số hàng cần khuyến khích nhƣ sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy hải sản nuôi trồng, đánh bắt chƣa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc mới sơ chế thông thƣờng của tổ chức cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu; sản phẩm muối; thiết bị, máy móc nhập khẩu thuộc loại trong nƣớc chƣa sản xuất đƣợc, - Hàng hóa nhập khẩu nhƣng thực chất không phục vụ cho sản xuất, tiêu dùng ở Việt Nam nhƣ hàng chuyển khẩu, quá cảnh, mƣợn đƣờng qua Việt Nam; hàng tạm nhập, tái xuất; hàng tạm xuất, tái nhập 43 - Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại bao gồm: hàng viện trợ cuả các tổ chức quốc tế, Nhà nƣớc, Chính phủ, Hiệp hội, tổ chức phi Chính phủ nƣớc ngoài viện trợ cho Chính phủ Việt Nam hoặc cho các tổ chức, đoàn thể, hiệp hội cuả Việt Nam. - Một số hàng hóa, dịch vụ khó xác định giá trị tăng thêm nhƣ dịch vụ tín dụng, quỹ đầu tƣ. Các nhóm hàng hóa dịch vụ không chịu thuế GTGT thì cũng không đƣợc khấu trừ hoặc hoàn thuế đầu vào. 4.1.2.3. Ðối tượng nộp thuế giá trị gia tăng Ðối tƣợng nộp thuế giá trị gia tăng là các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế và tổ chức, cá nhân khác nhập khẩu hàng hoá chịu thuế là đối tƣợng nộp thuế giá trị gia tăng. Là các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hoá, dịch vụ chịu thuế ở Việt Nam không phân biệt ngành nghề, hình thức tổ chức kinh doanh và các tổ chức cá nhân khác có nhập khẩu hàng hoá chịu thuế. 4.1.2.4 Căn cứ tính thuế Căn cứ tính thuế giá trị gia tăng là giá tính thuế và thuế suất. 4.1.2.4.1 Giá tính thuế giá trị gia tăng Giá tính thuế GTGT là giá bán chƣa có thuế GTGT đƣợc ghi trên hóa đơn bán hàng của ngƣời bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ hoặc trên chứng từ nhập khẩu, đƣợc xác định nhƣ sau: - Ðối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra hoặc cung ứng cho các đối tƣợng khác là giá chƣa có thuế giá trị gia tăng. - Ðối với dịch vụ do phía nƣớc ngoài cung ứng cho các đối tƣợng tiêu dùng tại Việt Nam, giá chƣa có thuế giá trị gia tăng đƣợc xác định theo hợp đồng; trƣờng hợp hợp đồng không xác định cụ thể số thuế giá trị gia tăng thì giá tính thuế giá trị gia tăng là giá dịch vụ phải thanh toán trả cho phía nƣớc ngoài. - Ðối với hàng hoá, dịch vụ dùng để trao đổi, sử dụng nội bộ, biếu, tặng là giá tính thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ cùng loại hoặc tƣơng đƣơng tại thời điểm phát sinh các hoạt động này. - Ðối với hoạt động cho thuê tài sản nhƣ cho thuê nhà, xƣởng, kho tàng, bến bãi, phƣơng tiện vận chuyển, máy móc, thiết bị...không phân biệt loại tài sản và hình thức cho thuê là giá cho thuê chƣa có thuế. Trƣờng hợp cho thuê theo hình thức trả tiền thuê từng kỳ hoặc trả trƣớc tiền thuê cho một thời hạn thuê thì thuế giá trị gia tăng tính trên số tiền thuê trả 44 từng kỳ hoặc trả trƣớc bao gồm cả chi phí dƣới hình thức khác nhƣ cho thuê nhà có thu tiền để hoàn thiện, sửa chữa, nâng cấp nhà cho thuê theo yêu cầu cuả bên thuê. Giá cho thuê tài sản do các bên thoả thuận đƣợc xác định theo hợp đồng.Trƣờng hợp pháp luật có quy định về khung giá thuê thì giá thuê đƣợc xác định trong phạm vi khung giá quy định. - Ðối với hàng hoá bán theo phƣơng thức trả góp tính theo giá bán chƣa có thuế cuả hàng hoá đó bán trả một lần (không bao gồm khoản lãi trả góp), không tính theo số tiền trả góp từng kỳ. - Ðối với hoạt động gia công hàng hoá là giá gia công chƣa có thuế (bao gồm tiền công, nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi phí khác để gia công). - Ðối với hoạt động xây dựng, lắp đặt: giá tính thuế đƣợc quy định nhƣ sau: + Ðối với hoạt động xây dựng, lắp đặt trang thiết bị cho các công trình xây dựng không phân biệt có bao thầu hay không có bao thầu vật tƣ, nguyên liệu thì giá tính thuế giá trị gia tăng là giá xây dựng, lắp đặt chƣa có thuế cuả công trình, hạng mục công trình hay phần công việc thực hiện. + Trƣờng hợp xây dựng, lắp đặt công trình thực hiện thanh toán theo đơn giá và tiến độ hạng mục công trình, phần công việc hoàn thành bàn giao thì thuế giá trị gia tăng tính trên phần giá trị hoàn thành bàn giao. + Ðối với hoạt động xây dựng một công trình, hạng mục công trình có nhiều đơn vị tham gia xây dựng, theo hình thức ký hợp đồng trực tiếp với chủ công trình hoặc nhận thầu lại thông qua nhà thầu chính thì từng nhà thầu phải tính, nộp thuế giá trị gia tăng đối với phần giá trị công trình nhận thầu. - Ðối với hàng hoá, dịch vụ có tính đặc thù đƣợc dùng loại chứng từ thanh toán ghi giá thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng nhƣ tem bƣu chính, vé xem phim, thì giá chƣa có thuế làm căn cứ tính thuế đƣợc xác định: Giá chƣa có thuế giá trị gia tăng = Giá thanh toán [1 + thuế suất của hàng hoá, dịch vụ (%)] - Ðối với các hoạt động đại lý, môi giới mua bán hàng hoá và dịch vụ hƣởng hoa hồng thì giá tính thuế là tiền công hoặc tiền hoa hồng đƣợc hƣởng chƣa trừ một khoản phí tổn nào mà cơ sở thu đƣợc từ việc thực hiện các hoạt động này. Hàng hóa do đại lý bán ra vẫn phải tính thuế giá trị gia tăng trên giá bán ra. - Ðối với hoạt động vận tải, bốc xếp thì giá tính thuế giá trị gia tăng là cƣớc vận tải, bốc xếp chƣa có thuế giá trị gia tăng. 45 + Giá tính thuế đối với các loại hàng hoá, dịch vụ bao gồm cả khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá hàng hoá, dịch vụ mà cơ sở kinh doanh đƣợc hƣởng. + Các khoản phụ thu cơ sở kinh doanh thu theo chế độ cuả Nhà nƣớc không tính vào doanh thu cuả cơ sở kinh doanh thì thuế giá trị gia tăng không tính đối với các khoản phụ thu này. + Giá tính thuế giá trị gia tăng đối với hàng hoá nhập khẩu là giá nhập khẩu tại cửa khẩu cộng với thuế nhập khẩu. + Trƣờng hợp hàng hoá nhập khẩu đƣợc miễn thuế nhập khẩu hoàn toàn thì giá tính thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu là giá xác định để tính thuế nhập khẩu. + Trƣờng hợp hàng hoá nhập khẩu đƣợc miễn một phần thuế nhập khẩu thì giá tính thuế giá trị gia tăng là giá tính thuế đƣợc xác định nhƣ đã xác định giá tính thuế nhập khẩu và cộng với phần thuế nhập khẩu phải nộp (sau khi đã trứ phần đƣợc giảm thuế nhập khẩu). 4.1.2.4.2. Thuế suất thuế giá trị gia tăng: Luật thuế giá trị gia tăng của Việt Nam hiện hành quy định 3 mức thuế suất là: 0% ,5% , 10% áp dụng cho các nhóm hàng hóa, dịch vụ. Trong đó mức thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu. Mức thuế suất 5 % áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ quy định tại khoản 2 điều 8 của luật, còn lại các hàng hóa và dịch vụ khác chịu chung mức thuế suất 10%. 4.1.2.5. Phương pháp tính thuế giá trị gia tăng 4.1.2.5.1. Phương pháp khấu trừ thuế: Số thuế giá trị gia tăng phải nộp bằng (=) thuế giá trị gia tăng đầu ra trừ (-) thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ. Thuế giá trị gia tăng đầu ra bằng (=) giá tính thuế cuả hàng hoá, dịch vụ chịu thuế bán ra nhân (x) với thuế suất thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ đó. Cơ sở kinh doanh thuộc đối tƣợng tính thuế theo phƣơng pháp này phải tính và thu thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra. Khi lập hoá đơn bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ cơ sở kinh doanh phải ghi rõ giá bán chƣa có thuế, thuế giá trị gia tăng và số tiền ngƣời mua phải thanh toán. Trƣờng hợp hoá đơn chỉ ghi giá thanh toán, không ghi giá chƣa có thuế và thuế giá trị gia tăng thì thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra phải tính trên giá thanh toán ghi trên hoá đơn, chứng từ. * Thuế giá trị gia tăng đầu vào bằng tổng số thuế giá trị gia tăng ghi trên hoá đơn giá trị gia tăng mua hàng hoá, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng hàng hoá nhập khẩu dùng vào sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng. 46 Thuế giá trị gia tăng đầu vào đƣợc tính khấu trừ quy định nhƣ sau: - Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng vào sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng thì đƣợc khấu trừ. - Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ đƣợc khấu trừ phát sinh trong tháng nào đƣợc kê khai khấu trừ khi xác định thuế phải nộp cuả tháng đó không phân biệt đã xuất dùng hay còn để trong kho. Tối đa không quá 6 tháng tính từ ngày ghi trên hóa đơn. Phƣơng pháp khấu trừ thuế áp dụng chung cho các tổ chức kinh doanh trừ các đối tƣợng áp dụng tinh thuế theo phƣơng pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng. Việc khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào được quy định như sau: Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng thì đƣợc khấu trừ toàn bộ. Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng đồng thời cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng và không chịu thuế giá trị gia tăng thì chỉ đƣợc khấu trừ số thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng. Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng thuế đầu vào đƣợc khấu trừ và không đƣợc khấu trừ; trƣờng hợp không hạch toán riêng thuế đầu vào đƣợc khấu trừ theo tỷ lệ (%) giữa doanh số chịu thuế giá trị gia tăng so với tổ số doanh số bán ra. Riêng thuế đầu vào cuả tài sản cố định đƣợc khấu trừ lớn thì thực hiện khấu trừ dần hoặc đƣợc hoàn thuế. Việc tính khấu trừ thuế hoặc hoàn thuế đầu vào đối với nông sản, lâm sản, thuỷ sản mua vào quy định trên đây không áp dụng đối với trƣờng hợp các sản phẩm này đƣợc làm nguyên liệu sản xuất, chế biến hàng xuất khẩu. 4.1.2.5.2 Phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng: Số thuế giá trị gia tăng phải nộp bằng giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ chịu thuế nhân (x) với thuế suất thuế giá trị gia tăng cuả loại hàng hoá, dịch vụ đó. Giá trị gia tăng bằng giá thanh toán cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra trừ giá thanh toán cuả hàng hoá, dịch vụ mua vào tƣơng ứng. - Giá thanh toán cuả hàng hoá, dịch vụ mua vào, bán ra là giá thực tế mua, bán ghi trên hoá đơn mua, bán hàng hoá, dịch vụ, bao gồm cả thuế giá trị gia tăng và các khoản phụ thu, phí thu thêm mà bên bán đƣợc hƣởng, bên mua phải trả. 47 - Giá thanh toán cuả hàng hoá , dịch vụ mua vào tƣơng ứng cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra đƣợc xác định bằng giá trị hàng hoá, dịch vụ mua vào mà cơ sở kinh doanh đã dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng bán ra. Trƣờng hợp cơ sở kinh doanh chƣa thực hiện đầy đủ việc mua, bán hàng hoá, dịch vụ có hoá đơn, chứng từ làm căn cứ xác định giá trị gia tăng theo quy định trên đây thì giá trị gia tăng đƣợc xác định nhƣ sau: + Ðối với cơ sở kinh doanh đã thực hiện bán hàng hoá, dịch vụ có đầy đủ hoá đơn, chứng từ theo chế độ, xác định đƣợc đúng doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ nhƣng không có đủ hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ thì giá trị gia tăng đƣợc xác định bằng doanh thu nhân với tỷ lệ phần trăm(%) giá trị gia tăng tính trên doanh thu. + Ðối với cá nhân kinh doanh chƣa thực hiện hoặc thực hiện chƣa đầy đủ hoá đơn mua, bán hàng hoá, dịch vụ thì cơ quan thuế căn cứ vào tình hình kinh doanh cuả từng cá nhân để ấn định mức doanh thu tính thuế; giá trị gia tăng đƣợc xác định bằng doanh thu nhân với tỷ lê (%) giá trị gia tăng trên doanh thu. + Tỷ lệ (%) giá trị gia tăng tính trên doanh thu làm căn cứ xác định giá trị gia tăng do cơ quan thuế ấn định phù hợp với từng ngành nghề kinh doanh. Phƣơng pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng chỉ áp dụng đối với các đối tƣợng sau: - Cá nhân sản xuất, kinh doanh và tổ chức, cá nhân nƣớc ngoài kinh doanh ờ Việt Nam không theo Luật đầu tƣ nƣớc ngoài tại Việt Nam chƣa thực hiện đầy đủ các điều kiện về kế toán, hoá đơn, chứng từ để làm căn cứ tính thuế theo phƣơng pháp khấu trừ thuế. - Cơ sở kinh doanh mua, bán vàng, bạc, đá quý, ngoại tệ. 4.2 Kế toán thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ 4.2.1. Tài khoản sử dụng Tài khoản 133 “Thuế GTGT đƣợc khấu trừ”. Tài khoản này chỉ sử dụng cho những đối tƣợng khấu trừ thuế. 4.2.2 Nội dung và kết cấu tài khoản Kết cấu tài khoản 133. Nợ TK 133 Có Số thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ - Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ - Kết chuyển số thuế GTGT đầu vào 48 SD: số thuế GTGT đầu vào hiện còn đƣợc khấu trừ và chƣa đƣợc xử lý không đƣợc khấu trừ - Số thuế GTGT đầu vào đã đƣợc hoàn lại Tài khoản 133 có 2 tài khoản cấp hai: Tài khoản 1331 “Thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ” Tài khoản 1332 “Thuế GTGT đƣợc khấu trừ của TSCĐ” Khi hạch toán tài khoản 133 cần tuân theo một số qui định: - Đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào dùng đồng thời cho SXKD hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT và không chịu thuế GTGT thì chỉ hạch toán vào tài khoản 133 khoản thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ. Trƣờng hợp không xác định đƣợc khoản thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ thì hạch toán toàn bộ vào TK 133, cuối kỳ kế toán xác định số thuế GTGT đƣợc khấu trừ theo tỷ lệ % doanh thu chịu thuế GTGT so với tổng doanh thu. Số thuế GTGT đầu vào không đƣợc khấu trừ hạch toán vào chi phí SXKD hoặc giá vốn hàng bán. Trƣờng hợp số thuế GTGT không đƣợc khấu trừ lớn liên quan đến hàng đã bán và chƣa bán thì phân bổ vào giá vốn hàng bán trong kỳ tƣơng ứng với doanh thu trong kỳ, số còn lại tính vào giá vốn của kỳ kế toán sau. - Trƣờng hợp hàng hóa, dịch vụ dùng hóa đơn, chứng từ đặc thù thì CSKD căn cứ vào giá hàng hóa, dịch vụ mua vào đã có thuế để xác định giá không có thuế và số thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ. - thuế GTGT đầu vào phát sinh trong tháng nào thì kê khai khấu trừ khi xác định số thuế GTGT phải nộp của tháng đó. Nếu số thuế GTGT đầu váo đƣợc khấu trừ lớn hơn số thuế GTGT đầu ra thì chỉ khấu trừ số thuế GTGT đầu vào bằng số thuế GTGT đầu ra của tháng đó. Số thuế GTGT đầu vào còn lại đƣợc khấu trừ tiếp vào kỳ tính thuế sau hoặc đƣợc xét hoàn thuế theo qui định. 4.2.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh (1) Nhập kho vật tƣ, công cụ dụng cụ, hàng hoá, Nợ TK 152, 153, 156: giá mua chƣa thuế GTGT Nợ TK 133: thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ Có TK 111, 112, 331: tổng giá thanh toán 49 (2) Mua vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hóa dùng ngay cho hoạt động sản xuất hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ Nợ TK 621, 627, 641, 642: giá mua chƣa thuế GTGT Nợ TK 133: thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ Có TK 111, 112, 331: tổng giá thanh toán (3) Hàng hóa mua đƣợc gửi bán hoặc bán ngay cho khách hàng và chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ Nợ TK 157, 632: giá mua chƣa thuế GTGT Nợ TK 133: thuế GTGT đầu vào Có TK 111, 112, 331: tổng giá thanh toán (4) Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hóa sử dụng cho hoạt động SXKD chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ Nợ TK 152, 153, 156: giá chƣa thuế GTGT Có TK 112, 331: số tiền thanh toán cho bên xuất khẩu Có TK 3333: thuế xuất nhập khẩu Đồng thời phản ánh số thuế GTGT đƣợc khấu trừ Nợ TK 133: Thuế GTGT đƣợc khấu trừ Có TK 33312: Thuế GTGT của hàng nhập khẩu (5) Trƣờng hợp hàng hóa, dịch vụ đã mua bị trả lại hoặc giảm giá Nợ TK 111, 112, 331: tổng số thanh toán Có TK 152, 153, 156,: giá mua chƣa thuế Có TK 133: thuế GTGT ĐV đƣợc KT của hảng trả lại, giảm giá (6) Đối với vật tƣ, công cụ dụng cụ, hàng hóa mua về dùng đồng thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT và không chịu thuế GTGT nhƣng doanh nghiệp không hạch toán riêng đƣợc thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ, khi đó doanh nghiệp hạch toán toàn bộ thuế GTGT đầu vào vào TK 133 Nợ TK 152, 153, 156,...: giá mua chƣa thuế GTGT Nợ TK 133: thuế GTGT đầu vào Có TK 111, 112, 331: tổng giá thanh toán Cuối kỳ, kế toán tính và xác định thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ và không đƣợc khấu trừ trên cơ sở phân bổ theo tỷ lệ doanh thu. Số thuế GTGT đầu vào không đƣợc khấu trừ 50 đƣợc hạch toán vào giá vốn hàng bán trong kỳ (nếu nhỏ) và hạch toán vào chi phí trả trƣớc (nếu lớn) Nợ TK 632: giá vốn hàng bán Có TK 133: số thuế GTGT đầu vào không đƣợc khấu trừ Hoặc: Nợ TK 242: Có TK 133 Định kỳ phân bổ Nợ TK 632 Có TK 242 (7) Vật tƣ, công cụ dụng cụ, hàng hóa mua về bị tổn thất do thiên tai, hỏa hoạn, bị mất thì thuế GTGT đầu vào của số hàng hóa này không đƣợc tính vào số thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ khi kê khai thuế GTGT phải nộp: Nợ TK 1381 Nợ TK 111, 334, Có TK 133 (8) Cuối tháng, kế toán xác định số thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ vào số thuế GTGT đầu ra khi xác định số thuế GTGT phải nộp trong kỳ Nợ TK 3331 Có TK 133 (9) Khi đƣợc hoàn thuế Nợ TK 111, 112 Có TK 133 4.3 Kế toán thuế GTGT phải nộp cho nhà nƣớc ( Thuế GTGT đầu ra) 4.3.1. Tài khoản sử dụng Tài khoản 3331 “Thuế GTGT phải nộp”. Tài khoản này dùng để phản ánh số thuế GTGT đầu ra, số thuế GTGT phải nộp, số thuế GTGT đã nộp và còn phải nộp. 4.3.2 Nội dung và kết cấu tài khoản Tài khoản này áp dụng cho các cơ sở SXKD thuộc đối tƣợng nộp thuế theo phừng pháp khấu trừ thuế và cơ sở SXKD thuộc đối tƣợng nộp thuế theo phƣơng pháp tính trực tiếp trên GTGT. 51 Kết cấu tài khoản. Nợ TK 3331 Có - Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ - Số thuế GTGT đƣợc giảm trừ vào số thuế GTGT phải nộp - Số thuế GTGT của hàng bán bị trả lại, giảm giá - Số thế GTGT đã nộp vào NSNN - Số thuế GTGT đầu ra phải nộp của hàng hóa, dịch vụ đã tiêu thụ - số thuế GTGT đầu ra phải nộp của hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi,biếu tặng, sử dụng nội bộ - số thuế GTGT phải nộp của doanh thu hoạt động TC, hoạt động khác - Số thuế GTGT phải nộp của hàng hóa nhập khẩu. SD: Số thuế GTGT còn phải nộp Tài khoản 3331 có 2 tiểu khoản: 33311 “ Thuế GTGT đầu ra” 33312 “Thuế GTGT hàng nhập khẩu” 4.3.3 Một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh (1) Xác định số thuế GTGT đầu ra phải nộp khi bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ: Nợ TK 111, 112, 131: tổng giá thanh toán Có TK 511: doanh thu BH & CCDV (giá bán chƣa thuế) Có TK 3331: thuế GTGT phải nộp (33311) (2) Theo phƣơng thức bán hàng trả góp. Kế toán ghi nhận doanh thu Nợ TK 111, 112, 131: tổng giá thanh toán Có TK 511: giá bán trả tiền ngay chƣa có thuế GTGT Có TK 3331: thuế GTGT phải nộp Có TK 3387: chênh lệch giữa giá bán trả ngay và giá bán trả góp (3) Phát sinh cho thuê tài sản là thuê hoạt động - Trƣờng hợp thu tiền cho thuê hoạt động theo định kỳ: Nợ TK 111, 112, 131: tổng số tiền phải thu của khách hàng Có TK 511: tiền thuê chƣa có thuế GTGT (5117) 52 Có TK 3331: thuế GTGT phải nộp - Trƣờng hợp thu trƣớc tiền cho thuê hoạt động nhiều kỳ Nợ TK 111, 112 : tổng số tiền nhận trƣớc Có TK 3387: doanh thu chƣa thực hiện (theo giá chƣa thuế) Có TK 3331: thuế GTGT phải nộp Định kỳ, tính và kết chuyển doanh thu: Nợ TK 3387 Có Tk 511 Số tiền trả lại cho khách hàng vì hợp đồng cho thuê tài sản không đƣợc thực hiện tiếp, hoặc thời gian ngắn hơn thời gian đã thu tiền trƣớc: Nợ TK 3387 Nợ TK 3331 Có TK 111, 112 (4) Phát sinh hàng bán bị trả lại, giảm giá hàng bán: Nợ TK 521 Nợ TK 3331 Có TK 111, 112, 131 (5) Cuối kỳ xác định số thuế GTGT đầu vào đƣợc khấu trừ trừ vào số thuế GTGT phải nộp Nợ TK 3331 Có TK 133 (6) Khi nộp thuế GTGT vào NSNN Nợ TK 3331 Có TK 111, 112 * Kế toán thuế GTGT theo phương pháp tính trực tiếp trên GTGT Tài khoản sử dụng 3331 (1) Ghi nhận doanh thu bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ Nợ TK 111, 112, 131: tổng giá thanh toán Có TK 511: doanh thu đã bao gồm thuế GTGT Cuối kỳ khi xác định số thuế GTGT phải nộp Nợ TK 511 Có TK 3331 (2) Phát sinh bán hàng trả chậm, trả góp Nợ TK 111, 112, 131 53 Có TK 511: giá bán trả tiền ngay có thuế Có TK 3387: chênh lệch giữa giá bán trả tiền ngay và giá bán trả chậm có thuế GTGT Ghi nhận doanh thu tiền lãi bán hàng trả chậm từng kỳ Nợ TK 3387 Có T 515 Cuối kỳ xác định số thuế GTGT phải nộp Nợ TK 511 Có TK 3331 (3) Phát sinh cho thuê tài sản là thuê hoạt động - Thu tiền cho thuê định kỳ Nợ TK 111, 112, 131 Có Tk 511: tổng giá thanh toán - Thu tiền trƣớc Nợ TK 111, 112 Có TK 3387: tổng giá thanh toán Định kỳ: Nợ TK 3387 Có TK 511 Số tiền trả lại khách hàng vì hợp đồng cho thuê không đƣợc thực hiện hết: Nợ TK 3387 Có TK 111, 112: tổng số tiền trả lại khách hàng (có thuế GTGT) Cuối kỳ, xác định số thuế GTGT đầu ra phải nộp Nợ TK 511 Có TK 3331 54 4.4 Mẫu tờ khai, báo cáo thuế GTGT TỜ KHAI THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG (Mẫu số 01/GTGT) (Dành cho ngƣời nộp thuế khai thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ) Kỳ tính thuế: Lần đầu: X Bổ sung lần thứ: Mã số thuế: Tên ngƣời nộp thuế: Tên đại lý thuế (nếu có): Mã số thuế đại lý: 0 Gia hạn Trƣờng hợp đƣợc gia hạn: S T T CHỈ TIÊU GIÁ TRỊ HHDV THUẾ GTGT A Không phát sinh hoạt động mua, bán trong kỳ (đánh dấu "X") [21] 0 B Thuế GTGT còn đƣợc khấu trừ kỳ trƣớc chuyển sang [22 ] 0 C Kê khai thuế GTGT phải nộp Ngân sách nhà nƣớc I Hàng hoá, dịch vụ (HHDV) mua vào trong kỳ 1 Giá trị và thuế GTGT của hàng hoá, dịch [23] 0 [24 0 55 vụ mua vào ] 2 Tổng số thuế GTGT đƣợc khấu trừ kỳ này [25 ] 0 II Hàng hoá, dịch vụ bán ra trong kỳ 1 Hàng hóa, dịch vụ bán ra không chịu thuế GTGT [26] 0 2 Hàng hóa, dịch vụ bán ra chịu thuế GTGT ([27]=[29]+[30]+[32]+[32a]; [28]=[31]+[33]) [27] 0 [28 ] 0 a Hàng hoá, dịch vụ bán ra chịu thuế suất 0% [29] 0 b Hàng hoá, dịch vụ bán ra chịu thuế suất 5% [30] 0 [31 ] 0 c Hàng hoá, dịch vụ bán ra chịu thuế suất 10% [32] 0 [33 ] 0 d Hàng hoá, dịch vụ bán ra không tính thuế [32a] 0 3 Tổng doanh thu và thuế GTGT của HHDV bán ra ([34] = [26] + [27]; [35] = [28]) [34] 0 [35 ] 0 III Thuế GTGT phát sinh trong kỳ ([36] = [35] - [25]) [36 ] 0 IV Điều chỉnh tăng, giảm thuế GTGT còn đƣợc khấu trừ của các kỳ trƣớc 1 Điều chỉnh giảm [37 ] 0 2 Điều chỉnh tăng [38 ] 0 V Thuế GTGT đã nộp ở địa phƣơng khác của hoạt động kinh doanh xây dựng, lắp đặt, bán hàng, bất động sản ngoại tỉnh [39 ] 0 VI Xác định nghĩa vụ thuế GTGT phải nộp trong kỳ: 1 Thuế GTGT phải nộp của hoạt động sản xuất kinh doanh [40 0 56 trong kỳ ([40a]=[36]-[22]+[37]-[38] - [39]≥ 0) a] 2 Thuế GTGT mua vào của dự án đầu tƣ đƣợc bù trừ với thuế GTGT còn phải nộp của hoạt động sản xuất kinh doanh cùng kỳ tính thuế [40 b] 0 3 Thuế GTGT còn phải nộp trong kỳ ([40]=[40a]-[40b]) [40 ] 0 4 Thuế GTGT chƣa khấu trừ hết kỳ này (nếu ([41] = [36] - [22] + [37] - [38] -[39] <0) [41 ] 0 4. 1 Tổng số thuế GTGT đề nghị hoàn [42 ] 0 4. 2 Thuế GTGT còn đƣợc khấu trừ chuyển kỳ sau ([43] = [41] - [42]) [43 ] 0 Nhân viên đại lý thuế Họ và tên Ngƣời ký: Chứng chỉ hành nghề số Ngày ký: 57 BÀI TẬP CHƢƠNG 4 Bài 1.Tại doanh nghiệp thƣơng mại, trong kỳ có một số nghiệp vụ phát sinh nhƣ sau: 1. Chuyển một số hàng trị giá xuất kho 120 triệu cho bên nhận ủy thác xuất khẩu. 2. Mua một lô hàng chịu thuế TTĐB 20% với giá mua chƣa VAT là 40 triệu, đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 3. Bên nhận ủy thác xuất khẩu thông báo lô hàng đã xuất khẩu đƣợc. Giá FOB 150 triệu, thuế xuất khẩu 3%. Bên nhận ủy thác đã thay bên ủy thác nộp thuế xuất khẩu. Bên nhận ủy thác chuyển tiền thanh toán sau khi đã trừ tiền nộp thuế xuất khẩu và tiền hoa hồng ủy thác 5% trên giá FOB. VAT của hoa hồng ủy thác là 10%. 4. Xuất bán một lô hàng. Trị giá xuất kho 40 triệu, giá bán chƣa VAT 50 triệu, khách hàng đã thanh toán theo hình thức chuyển khoản. 5. Khách hàng thông báo, lô hàng doanh nghiệp đã bán ở nghiệp