Đề cương bài giảng Kế toán tài chính 2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HƯNG YÊN KHOA KINH TẾ ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG KẾ TOÁN TÀI CHÍNH 2 ` Hưng Yên (Tài liệu lưu hành nội bộ) 1 Ch­¬ng 5: kÕ to¸n tiÒn l­¬ng Vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng *) Môc tiªu, vÞ trÝ, ý nghÜa m«n häc. Môn học Kế toán tài chính 2 là môn học tiếp theo của môn Kế toán tài chính 1. Trên cơ sở sinh viên đã nắm được phương pháp kế toán các nội dung kế toán vốn bằng tiền, TSCĐ, nguyên vật liệu trong kế toán tài chính 1, Kế toán tài chính 2 sẽ tiếp tục phát triển kỹ năng của sinh viên để giải quyết các nội dung tổng hợp hơn liên qua đến giá thành và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp. Học xong học phần này, người học có khả năng: Về kiến thức: Hiểu được các khái niệm chung liên quan đến hạch toán như khái niệm về tiền lương, các phương pháp tính lương, chi phí sản xuất, khái niệm bán hàng, tiêu thụ thành phẩm và nguồn vốn trong doanh nghiệp Phân tích kết cấu và nội dung các tài khoản tiền lương, chi phí, giá thành, kết quả kinh doanh và nguồn vốn chủ sở hữu Nắm vững các quy định liên quan đến các khoản trích theo lương, các quy định về điều kiện ghi nhận doanh thu, chi phí; quy định về nguồn vốn chủ sở hữu và các quy định liên quan đến công nợ Xác định các chỉ tiêu xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp Nắm vững phương pháp hạch toán kế toán các nội dung kinh tế về kế toán tiền lương, giá thành và xác định kết quả kinh doanh; Về kỹ năng: Thực hiện hạch toán kế toán các nội dung kinh tế về kế toán tiền lương, giá thành và xác định kết quả kinh doanh, nợ phải trả, nguồn vốn Phân tích, giải thích cách tính lương, tỷ lệ trích bảo hiểm, cách ghi nhận doanh thu chi phí theo các quy định mới nhất của nhà nước Vận dụng xử lý các tình huống kế toán thực tế thường gặp phải trong các phần hành kế toán tiền lương, tính giá thành và xác định kết quả kinh doanh, nguồn vốn Về thái độ: 2 Thể hiện sự chăm chỉ, miệt mài, say mê trong giải quyết nhiệm vụ học tập; biết rèn luyện tính cẩn thận, tỷ mỉ phân tích các vấn đề kế toán và sẵn sàng làm việc, chia sẻ với mọi người Môn Kế toán tài chính 2 cung cấp những kiến thức chuyên môn về kế toán tài chính trong các doanh nghiệp như: Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh *) Phương pháp học tập và nghiên cứu học phần, tài liệu phương tiện cần thiết trong học tập Để có thể trở thành một kế toán giỏi, phải biết cách học kế toán một cách khoa học, đạt hiệu quả. Vậy cách học kế toán tốt nhất là gì? Lượng kiến thức trên nhà trường là một khối lượng khổng lồ, nếu như bạn không biết cách sắp xếp và phân bố tốt lượng thời gian, không biết học bài một cách khoa học thì những kiến thức đó cũng chỉ là vô nghĩa mà thôi. Cần sắp xếp khoa học:Sắp xếp xem khi nào mình sẽ học, học cái gì? Hãy bắt đầu bằng những việc dễ hoặc đơn giản để có được sự tự tin cần thiết. Sau đó sẽ hướng đến cho mình những việc khó khăn hơn, phức tạp hơn. Đơn giản hoá những chỉ dẫn phức tạp và nâng dần lên từ đó. Luyện tập và lặp lại những bài cơ bản nếu có thể để củng cố kiến thức. Sự khoa học trong học tập là một yếu tố hàng đầu giúp bạn thành công. Chịu khó học hỏi:Chịu khó tìm tòi, linh hoạt, thử mọi cái có thể, học bằng cách thử. Tìm những ví dụ cụ thể, có thể và những ý tưởng khác để trình bày nên bạn chưa thật sự hiểu bài. Tham khảo thầy cô giáo cho những bản tóm tắt bài giảng, hoặc nguồn thông tin có kiến thức tương tự. Bạn cũng có thể học hỏi những người đi làm kế toán xung quanh bạn. Nguồn kiến thức luôn vô tận, nếu bạn chịu khó học hỏi, lượng kiến thức của bạn sẽ ngày một phong phú hơn Bên cạnh đó cũng cần chịu khó tìm cách tiếp cận vấn đề mà trong đó bạn tự khám phá, tìm tòi, làm mô hình Sử dụng các vật cụ thể như giáo cụ trực quan, dùng tay khi giải thích, hoặc cơ thể để diễn đạt. Tìm ví dụ cho những ghi chép trong vở, sử dụng hình ảnh, tranh vẽ để miêu tả các luận điểm. Trao đổi về những ghi chép với một người khác cũng khá về kỹ năng thể chất. Bạn cũng có thể tìm hiểu các nghiệp vụ kế toán ở các doanh nghiệp thực tế để ứng dụng vào bài học của mình. Điều này sẽ giúp bạn hiểu vấn đề một cách tốt hơn, cụ thể hơn Luyện tập kỹ năng viết, cần tập cho mình kỹ năng viết, bạn sẽ thành thạo được các nghiệp vụ khi bạn tập viết ra trên giấy. Sử dụng kỹ năng sơ đồ hóa, để sắp xếp các thông tin để tiếp thu một cách tốt hơn những điều bạn muốn học, bạn có thể tận dụng những công nghệ, phương pháp hiện đại để thu thập và sắp xếp thông tin từ các nguồn khác nhau. Những trò chơi hoặc ứng dụng trên máy vi tính có thể giúp bạn. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc học là vô cùng quan trọng. Bởi công việc kế toán ở các Doanh nghiệp luôn luôn đòi hỏi bạn làm việc với công nghệ, phương pháp hiện đại thông qua công nghệ thông tin. 3 Hình dung rõ ràng vấn đ, làm việc với từng phần của công việc và thử nghiệm. Đồng thời phỏng theo, thay thế hoặc luyện trả lời cho những tình huống tương tự có thể gặp phải ở ngoài đời. Mình học là để làm do đó việc xử lý các tình huống thực tế sẽ giúp cho bạn hình dung rõ ràng được vấn đề, hiểu biết một cách tốt hơn các kiến thức có ở trên lớp. Viết ra các câu hỏi và đối chiếu với bạn cùng lớp, tập viết nháp các câu trả lời. Thử làm như mình đang làm bài kiểm tra. Thử xem những gì bạn học có thể được kiểm tra qua mô hình, diễn thuyết hay những hình thức khác, ngoài việc làm một bài kiểm tra viết. Bạn nên đối chiếu với bạn cùng lớp bởi bạn không thể chắc chắn là mình hoàn toàn đúng, sự trao đổi đối chiếu sẽ giúp bạn tìm ra được những sai sót đồng thời học hỏi những kiến thức, kỹ năng từ những người bạn của mình Tài liệu cần thiết bao gồm: Tập bài giảng Kế toán tài chính 2 (2015), Đại học SPKT Hưng Yên Tài liệu tham khảo: GS.TS Ngô Thế Chi (2013), Kế toán tài chính, NXB tài chính. PGS.TS Nguyễn Văn Công (2005), Kế toán doanh nghiệp, NXB Tài chính. Bộ tài chính, TT200/2014/TT-BTC, 2014, NXB Tài chính Bộ tài chính, 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam, 2006, NXB Tài chính Các tài liệu điện tử như: tapchiketoasn.com; danketoan.com; webketoan.com... *) Các nội dung cơ bản của học phần Học phần Kế toán tài chính 2 bao gồm ba phần hành kế toán cơ bản trong doanh nghiệp Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương Muốn làm được công việc của người kế toán tiền lương phải là người phải am hiểu các chính sách về nhân sự và tiền lương. Công việc chính của kế toán tiền lương: + Theo dõi nhân sự. + Cập nhật bảng lương. + Hạch toán lương và các khoản trích theo lương. Yêu cầu cơ bản của kế toán tiền lương: + Hiểu biết các thông số có ảnh hưởng đến toàn bộ nghiệp vụ nhân sự và tiền lương của doanh nghiệp như phạm vi của kỳ lương, số giờ / số ngày mặc định làm việc trong tháng, số giờ làm việc trong các ngày trong tuần, cách tính lương khi có thay đổi trong kỳ, mức bảo hiểm xã hội - y tế, các thông số thuế TNCN + Biết cách tính và khai báo các loại phụ cấp, các khoản thu nhập / khấu trừ khác... + Biết cách khai báo nhiều biểu thuế TNCN khác nhau cùng với ngày hiệu lực của biểu thuế. + Nắm vững các thông tin về lương của nhân viên như loại lương, lương ròng hay gộp, lương cơ bản, ngày hiệu lực, các thông tin về phụ cấp, các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập Kế toán tiền lương quản lý việc tạm ứng lương: 4 + Quản lý các đợt tạm ứng lương trong tháng. Có thể sử dụng nhiều loại tiền tệ trong một đợt tạm ứng lương. + Tính tạm ứng lương cho toàn thể công ty, cho một nhóm nhân viên hoặc chỉ một nhân viên. + Xây dựng mức tạm ứng linh hoạt như: chọn một giá trị tiền chung cho mọi nhân viên, số % theo lương cơ bản hoặc giá trị tiền riêng cho từng nhân viên. Kế toán tiền lương quản lý kỳ lương chính: + Xây dựng kỳ tính lương với nhiều thông số chi tiết như loại lương, cách tính giờ làm, ngày bắt đầu và kết thúc kỳ lương, trị giá cơ bản để tính ... + Tính các khoản thu nhập / giảm trừ lương cuối kỳ để áp dụng cho một nhóm nhân viên hoặc cho một nhân viên cụ thể. + Áp dụng các tỷ giá hối đoái mới nhất để đảm bảo tính lương chính xác. + Đưa bảng tính các đợt tạm ứng lương trong tháng vào bảng lương cuối kỳ để tính ra mức thực lãnh cụ thể cho mọi nhân viên. + Xây dựng bảng lương dựa trên thông tin lương nhân viên, thông tin kỳ lương và dữ liệu chấm công + Tính các chỉ tiêu nghĩa vụ đối với nhà nước theo lương như thuế TNCN, BHXH-YT đầy đủ và chính xác + Quản lý và theo dõi các khoản quỹ của nhân viên, tự động trừ lương vào quỹ, theo dõi chi tiêu quỹ + Quản lý các khoản thu nhập khác ngoài lương để quyết toán thuế TNCN cuối năm Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Bất kỳ một doanh nghiệp nào hoạt động sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị trường hiện nay cũng đều nhận thức được tầm quan trọng của nguyên tắc cơ bản là làm sao đảm bảo lấy thu nhập bù đắp chi phí đã bỏ ra bảo toàn được vốn và có lãi để tích lũy, tái sản xuất mở rộng từ đó mới đảm bảo sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Công việc của kế toán chi phí và giá thành sản phẩm, là chìa khóa để giải quyết vấn đề này chính là việc hạch toán ra sao để cho chi phí sản xuất và giá thành ở mức thấp nhất trong điều kiện có thể được của doanh nghiệp. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cần:  Xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp và yêu cầu của công tác quản lý.  Tổ chức hạch toán các loại tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phù hợp với phương pháp kế toán hàng tồn kho mà doanh nghiệp đã lựa chọn.  Tổ chức đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang khoa học, hợp lý, xác định giá thành và hạch toán giá thành sản xuất trong kỳ một cách đầy đủ và chính xác. Công việc của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm bao gồm  Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh, quy trình công nghệ sản xuất, loại hình sản xuất, đặc điểm của sản phẩm, yêu cầu quản lý cụ thể của doanh 5 nghiệp, để lựa chọn xác định đúng đắn đối tượng kế toán chi phí sản xuất, lựa chọn phương pháp tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp. Cũng từ đó xác định đối tượng tính giá thành cho phù hợp.  Trên cơ sở mối quan hệ giữa đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành đã xác định để tổ chức áp dụng phương pháp tính giá thành cho phù hợp và khoa học.  Tổ chức bộ máy kế toán một cách khoa học hợp lý trên cơ sở phân công rõ ràng trách nhiệm từng bộ phận kế toán có liên quan đặc biệt là bộ phận kế toán các yếu tố chi phí và tính giá thành sản phẩm  Thực hiện tổ chức chứng từ, hạch toán ban đầu, hệ thống tài khoản, sổ kế toán phù hợp với các nguyên tắc, chuẩn mực, chế độ kế toán đảm bảo đáp ứng được yêu cầu thu nhận, xử lý hệ thống hóa các thông tin về chi phí và giá thành của doanh nghiệp.  Thường xuyên kiểm tra thông tin về kế toán chi phí, và giá thành sản phẩm của các bộ phận kế toán có liên quan và bộ phận kế toán chi phí và giá thành sản phẩm  Tổ chức lập và phân tích các báo cáo về chi phí, giá thành sản phẩm cung cấp những thông tin cần thiết về chi phí, giá thành sản phẩm giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp ra được quyết định nhanh chóng và phù hợp với quá trình ản xuất kinh doanh. Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp Đối với một doanh nghiệp nói chung và một doanh nghiệp thương mại nói riêng,tổ chức công tác bán hàng và xác định kết quả bán hàng có vai trò quan trong từng bước hạn chế được sự thất thoát hàng hoá, phát hiện được những hàng hoá chậm luân chuyển để có biện pháp xử lý thích hợp nhằm thúc đẩy quá trình tuần hoàn vốn.Các số liệu mà kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng cung cấp cho dianh nghiệp giúp doanh nghiệp nắm bắt được mức độ hoàn chỉnh về kế toán bán hàng và xác định kết qủa bán hàng từ đó tìm những biện pháp thiếu sót mất cân đối giữa khâu mua- khâu dự trữ và khâu bán để có biện pháp khắc phục kịp thời. Từ các số liệu trên báo cáo tài chính mà kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng cung cấp, nhà nước nắm được tình hình kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp,từ đó thực hiện chức năng quản lý kiểm soát vĩ mô nền kinh tế,đồng thời nhà nước có thể kiểm tra việc chấp hành về kinh tế tài chính và thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước. Ngoài ra thông qua số liệu mà kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng cung cấp, các bạn hàng của doanh nghiệp biết được khả năng mua-dự trữ-bán các mặt hàng của doanh nghiệp để từ đó có quyết định đầu tư,cho vay vốn hoặc có quan hệ làm ăn với doanh nghiệp bạn. 6 5.1. ý nghÜa, nhiÖm vô cña kÕ to¸n lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng 5.1.1. ý nghÜa Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lao ®éng lµ mét trong c¸c yÕu tè c¬ b¶n cã t¸c ®éng quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã lùc l­îng lao ®éng ®ãng vai trß quan träng nhÊt, hä lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô cung cÊp cho nhu cÇu x· héi. Lao ®éng lµ ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ng­êi nh»m t¸c ®éng vµ biÕn ®æi c¸c vËt tù nhiªn (NL,VL) thµnh nh÷ng vËt phÈm ®¸p øng cho nhu cÇu cña x· héi. Lùc l­îng lao ®éng gåm lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng gi¸n tiÕp Lao ®éng trùc tiÕp lµ nh÷ng lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm nh­: c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y mãc, thiÕt bÞ lµm ra s¶n phÈm Lao ®éng gi¸n tiÕp lµ nh÷ng ng­êi kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt hoÆc qu¶n lý cã tÝnh chÊt chung toµn doanh nghiÖp nh­ nh©n viªn ph©n x­ëng, nh©n viªn c¸c phßng, ban cña DN nh­ kÕ to¸n, thèng kª, hµnh chÝnh, tæ chøc nh©n sù, kÕ ho¹ch... §Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng vµ n¨ng lùc cña lùc l­îng lao ®éng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh tham gia s¶n xuÊt kinh doanh, ng­êi lao ®éng ph¶i hao phÝ mét l­îng søc lao ®éng. §Ó bï ®¾p phÇn hao phÝ ®ã nh»m t¸i s¶n xuÊt søs lao ®éng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thï lao cho ng­êi lao ®éng, kho¶n thï lao ®ã gäi lµ tiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn s¶n phÈm x· héi mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi sè l­îng, chÊt l­îng vµ kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· cèng hiÕn cho doanh nghiÖp. Tiền lương ghi trong hợp đồng lao động do người lao động thoả thuận với người sử dụng lao động để thực hiện công việc nhất định, bao gồm: - Mức lương theo công việc hoặc chức danh là mức lương trong thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định của chính phủ - Phụ cấp lương là khoản tiền bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tập công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ trong mức lương theo công việc hoặc chức danh của thang lương, bảng lương, bao gồm như phụ cấp độc hại, nguy hiểm, phụ cấp thâm niên, phụ cấp vùng sâu, vùng xa.. - Các khoản bổ sung khác là khoản tiền ngoài mức lương, phụ cấp lương có liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động. Các khoản này không bao gồm tiền thưởng, tiền ăn giữa ca, các khoản hỗ trợ kết hôn, sinh nhật, nhân than ốm, trợ cấp hoàn cảnh khó khănxăng xe, nhà ở, giữ trẻ *) Lương tối thiểu là tiền lương do chính phủ quy định, người sử dụng lao động không được phép trả lương cho người lao động thấp hơn mức lương tối thiểu quy định - Lương tối thiểu chung hiện nay đang là 1.150.000 đ 7 - Lương tối thiểu vùng (quy định có 4 vùng trong cả nước) - Lương tối thiểu chung chính là mức lương cơ bản được quy định trong cơ quan hành chính sự nghiệp - Lương tối thiểu chung < lương tối thiểu vùng<= lương cơ bản trong đơn vị hoạt động theo Luật doanh nghiệp *) Lương cơ bản do người sử dụng lao động thoả thuận với người lao động được ghi cụ thể trên hợp đồng lao động, là cơ sở để tính tiền công, tiền lương thực lĩnh của người lao động trong doanh nghiệp đó Khi doanh nghiệp xác định lương cơ bản phải đảm bảo không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định tại từng thời điểm Chi phÝ tiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt, cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt. V× vËy tæ chøc sö dông lao ®éng hîp lý, h¹ch to¸n tèt lao ®éng, trªn c¬ së ®ã tÝnh ®óng thï lao lao ®éng, thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan sÏ t¹o nªn nh÷ng ®éng l­c kÝch thÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn thêi gian, kÕt qu¶ vµ chÊt l­îng lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. 5.1.2. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng §Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý chÆt chÏ, cã hiÖu qu¶ lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng trong c¸c doanh nghiÖp, kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l­¬ng ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÞp thêi, ®Çy ®ñ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh ®óng vµ thanh to¸n kÞp thêi ®Çy ®ñ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan kh¸c cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. KiÓm tra t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông lao ®éng, viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, t×nh h×nh sö dông quü tiÒn l­¬ng. - H­íng dÉn vµ kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng. Më sæ thÎ kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l­¬ng ®óng chÕ ®é, ®óng ph­¬ng ph¸p. - TÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c, ®óng ®èi t­îng chi phÝ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng vµo chi phÝ SXKD cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng. - LËp b¸o c¸o kÕ to¸n vµ ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, quü tiÒn l­¬ng, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng trong doanh nghiÖp, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m chÝnh s¸ch chÕ ®é vÒ lao ®éng tiÒn l­¬ng. 5.2. C¸c h×nh thøc tiÒn l­¬ng vµ quü l­¬ng ViÖc tÝnh tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc sau: - H×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian - H×nh thức tiÒn l­¬ng s¶n phÈm 5.2.1. H×nh thøc tiÒn l­¬ng theo thêi gian Theo h×nh thøc nµy, tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng tÝnh theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc hoÆc chøc danh vµ thang l­¬ng theo quy ®Þnh. 8 Tuú theo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý thêi gian lao ®éng cña doanh nghiÖp, viÖc tÝnh tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã thÓ thùc hiÖn theo 2 c¸ch: L­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n vµ l­¬ng thêi gian cã th­ëng. - L­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n lµ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo thêi gian lµm viÖc vµ ®¬n gi¸ l­¬ng thêi gian. L­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n ®­îc chia thµnh : + L­¬ng th¸ng: TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo thang bËc l­¬ng quy ®Þnh gåm tiÒn l­¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp (nÕu cã) L­¬ng th¸ng th­êng ®­îc ¸p dông tr¶ cho nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸c nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt. + L­¬ng ngµy: §­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy l­¬ng th¸ng chia cho sè ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é. L­¬ng ngµy lµm c¨n cø ®Ó tÝnh trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ CNV, tÝnh tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn trong nh÷ng ngµy héi häp, häc tËp, tr¶ l­¬ng theo hîp ®ång. + L­¬ng giê: §­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy l­¬ng ngµy chia cho sè giê lµm viÖc trong ngµy theo chÕ ®é. L­¬ng giê th­êng lµm c¨n cø ®Ó tÝnh phô cÊp lµm thªm giê. - L­¬ng thêi gian cã th­ëng lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n kÕt hîp víi chÕ ®é tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt (th­ëng vÒ lµm ®ñ ngµy c«ng, giß c«ng) H×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian mÆc dï ®· tÝnh ®Õn thêi gian lµm viÖc thùc tÕ, tuy nhiªn nã vÉn cßn h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®ã lµ ch­a g¾n tiÒn l­¬ng víi chÊt l­îng vµ kÕt qu¶ lao ®éng, v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt kiÓm tra chÊp hµnh kû luËt lao ®éng nh»m t¹o cho ng­êi lao ®éng tù gi¸c lµm viÖc, lµm viÖc cã kû luËt vµ n¨ng suÊt cao. 5.2.2. H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm Theo h×nh thøc nµy, tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng tÝnh theo sè l­îng, chÊt l­îng cña s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc khèi l­îng c«ng viÖc ®· lµm xong ®­îc nghiÖm thu. §Ó tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ l­¬ng hîp lý tr¶ cho tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt, ph¶i kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm chÆt chÏ. H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm gåm: * Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: Theo h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh theo sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ l­¬ng s¶n phÈm (kh«ng h¹n chÕ sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh). §©y lµ h×nh thøc ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông phæ biÕn ®Ó tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hµng lo¹t s¶n phÈm. * Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: §­îc ¸p dông ®Ó tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n lµm c¸c c«ng viÖc phôc vô s¶n xuÊt ë c¸c bé phËn (ph©n x­ëng) s¶n xuÊt nh­: c«ng nh©n vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, b¶o d­ìng m¸y mãc thiÕt bÞ. 9 Trong tr­êng hîp nµy, c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña lao ®éng trùc tiÕp (c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt) ®Ó tÝnh l­¬ng cho lao ®éng phôc vô s¶n xuÊt. * Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng: Lµ kÕt hîp tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµ chÕ ®é tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt (th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm). * Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn: Theo h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng gåm tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp vµ tiÒn l­¬ng tÝnh theo tû lÖ luü tiÕn c¨n cø vµo møc ®é v­ît ®Þnh møc lao ®éng cña hä. H×nh thøc nµy nªn ¸p dông ë nh÷ng kh©u s¶n xuÊt quan träng cÇn thiÕt ph¶i ®Èy nhanh tiÕn ®é s¶n xuÊt hoÆc cÇn ®éng viªn c«ng nh©n ph¸t huy s¸ng kiÕn ph¸ vì ®Þnh møc lao ®éng cò. * Tr¶ l­¬ng kho¸n khèi l­îng, hoÆc kho¸n c«ng viÖc: Lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng gi¶n ®¬n cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh­ : kho¸n bèc v¸c, kho¸n vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm. * Tr¶ l­¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: TiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tæng hîp cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Õn c«ng viÖc cuèi cïng. H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy ¸p dông cho tõng bé phËn s¶n xuÊt. * Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ: Theo h×nh thøc nµy tr­íc hÕt tÝnh tiÒn l­¬ng chung cho c¶ tËp thÓ (tæ) sau ®ã tiÕn hµnh chia l­¬ng cho tõng ng­êi trong tËp thÓ (tæ) C¸ch tÝnh l­¬ng trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt: - Tr­êng hîp c«ng nh©n lµm thªm giê NÕu ng­êi thªm giê h­ëng l­¬ng thêi gian th× tiÒn l­¬ng tr¶ cho thêi gian lµm ®ªm, thªm giê b»ng 150%, 200% hoÆc 300% l­¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp trong thêi gian ®ã. Møc 100% ¸p dung ®èi víi giê lµm thªm vµo ngµy th­êng Møc 200% ¸p dung ®èi víi giê lµm thªm vµo ngµy nghØ hµng tuÇn Møc 300% ¸p dông ®èi víi giê lµm thªm vµo ngµy nghØ lÔ cã h­ëng l­¬ng Tr­êng hîp lµm thªm giê nÕu ®­îc bè trÝ ngµy nghØ bï th× doanh nghiÖp chØ tr¶ phÇn chªnh lÖch 50%, 100% hoÆc 200% tiÒn l­¬ng giê thùc tr¶ cña c«ng viÖc ®ang lµm. NÕu ng­êi lao ®éng lµm thªm giê h­ëng l­¬ng s¶n phÈm th× møc tr¶ l­¬ng ®èi víi s¶n phÈm lµm thªm giê b»ng 150%, 200% hoÆc 300% so víi ®¬n gi¸ l­¬ng cña s¶n phÈm lµm trong giê tiªu chuÈn. §èi víi thêi gian lµm ®ªm (tõ 22h ®Õn 6h s¸ng ®èi víi c¸c tØnh phÝa B¾c, 21h-5h ®èi víi c¸c tØnh phÝa Nam) th× ng­êi lµm ®ªm ®­îc h­ëng kho¶n phô cÊp lµm ®ªm. Kho¶n phô cÊp nµy ®­îc tÝnh b»ng: TiÒn l­¬ng giê thùc tr¶ x 130% x sè giê lµm ®ªm (hoÆc b»ng: §¬n gi¸ l­¬ng SP trong giê tiªu chuÈn vµo ban ngµy x 130%). 10 - Tr­êng hîp ®iÒu ®éng c«ng nh©n tõ c«ng viÖc nµy sang c«ng viÖc kh¸c hoÆc giao viÖc tr¸i nghÒ th× tÝnh l­¬ng nh­ sau: C«ng nh©n lµm viÖc cã tÝnh chÊt cè ®Þnh cã cÊp bËc kü thuËt cao h¬n cÊp bËc c«ng viÖc ®­îc giao tõ 2 bËc trë lªn ph¶i b¶o ®¶m hoµn thµnh ®Þnh møc c«ng viÖc ®­îc giao h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm vµ kho¶n chªnh lÖch mét bËc l­¬ng so víi cÊp bËc c«ng viÖc ®­îc giao.C«ng nh©n lµm viÖc kh«ng cã tÝnh chÊt cè ®Þnh, giao viÖc g× h­ëng l­¬ng viÖc Êy. - Tr­êng hîp c«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm háng, hoÆc kh«ng ®óng quy c¸ch chÊt l­îng do nguyªn nh©n kh¸ch quan th× ®­îc tr¶ l­¬ng theo thêi gian hoÆc theo s¶n phÈm. C«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm háng qu¸ tû lÖ quy ®Þnh, do chñ quan g©y nªn th× kh«ng ®­îc tr¶ l­¬ng vµ cßn ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i, c«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm kh«ng ®óng quy c¸ch chÊt l­îng qu¸ tû lÖ quy ®Þnh ®­îc tr¶ l­¬ng theo phÈm cÊp s¶n phÈm ®ã. - Tr­êng hîp ngõng s¶n xuÊt bÊt th­êng, doanh nghiÖp bè trÝ cho c«ng nh©n lµm viÖc kh¸c vµ tÝnh tr¶ l­¬ng theo c«ng viÖc ®­îc giao. NÕu doanh nghiÖp kh«ng bè trÝ ®­îc c«ng viÖc th× c«ng nh©n nghØ h­ëng l­¬ng theo kh¶ n¨ng chi tr¶ cña doanh nghiÖp. - TiÒn th­ëng: Ngoµi tiÒn l­¬ng, BHXH, c«ng nh©n viªn cã thµnh tÝch trong s¶n xuÊt trong c«ng t¸c cßn ®­îc h­ëng kho¶n tiÒn th­ëng, viÖc tÝnh to¸n tiÒn th­ëng c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh vµ chÕ ®é khen th­ëng hiÖn hµnh. + TiÒn th­ëng thi ®ua tõ quü khen th­ëng. C¨n cø vµo kÕt qu¶ b×nh xÐt A, B, C vµ hÖ sè tiÒn th­ëng ®Ó tÝnh. + TiÒn th­ëng vÒ s¸ng kiÕn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm vËt t­, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh. 5.2.3. Quü tiÒn l­¬ng Quü tiÒn l­¬ng cña DN lµ toµn bé sè tiÒn l­¬ng tr¶ cho sè c«ng nh©n viªn cña DN do DN qu¶n lý, sö dông vµ chi tr¶ l­¬ng. Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp gåm: - TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian lµm viÖc thùc tÕ (l­¬ng thêi gian, l­¬ng s¶n phÈm). - C¸c kho¶n phô cÊp th­êng xuyªn: phô cÊp tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc, phô cÊp khu vùc, phô cÊp ®éc hai nguy hiÓm, phô cÊp l­u ®éng, phô cÊp thu hót. - TiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan, thêi gian ®i häc, nghØ phÐp. - TiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh. * Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n, quü l­¬ng cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng phô. - TiÒn l­¬ng chÝnh lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian hä thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh: gåm tiÒn l­¬ng cÊp bËc, c¸c kho¶n phô cÊp (phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê). 11 - TiÒn l­¬ng phô: Lµ tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian hä thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä, thêi gian ng­êi lao ®éng nghØ phÐp, nghØ lÔ tÕt, héi häp, nghØ v× ngõng s¶n xuÊt... ®­îc h­ëng l­¬ng theo chÕ ®é. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®­îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm, tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®­îc h¹ch to¸n vµ ph©n bæ gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan theo tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. 5.2.4. Quü B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, bảo hiểm thất nghiệp a. Quü BHXH Quü BHXH ®­îc trÝch lËp nh»m trî cÊp c«ng nh©n viªn cã tham gia ®ãng gãp quü trong tr­êng hîp hä bÞ mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, nh­: trî cÊp khi èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hµng th¸ng doanh nghiÖp tiÕn hµnh trÝch lËp quü BHXH theo tû lÖ 26% trªn tæng sè mức lương và phụ cấp lương ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong th¸ng, trong ®ã 18% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi t­îng sö dông lao ®éng, 8% trõ vµo l­¬ng cña ng­êi lao ®éng. Toµn bé sè trÝch BHXH ®­îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý quü B¶o hiÓm ®Ó chi tr¶ c¸c tr­êng hîp nghØ h­u, nghØ mÊt søc lao ®éng. ë t¹i DN, khi cã c«ng nh©n viªn bÞ èm ®au, thai s¶n.. dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ hîp lý, hîp lÖ (phiÕu nghØ h­ëng BHXH vµ c¸c chøng tõ gèc kh¸c), ®¬n vÞ sÏ trùc tiÕp chi tr¶ BHXH cho hä. Cuèi th¸ng (quý), DN göi c¸c chøng tõ chi tr¶ trî cÊp BHXH vµ thanh quyÕt to¸n víi c¬ quan qu¶n lý quü b¶o hiÓm x· héi. b. Quü b¶o hiÓm y tÕ Quü BHYT ®­îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho ng­êi lao ®éng cã tham gia ®ãng gãp quü trong c¸c ho¹t ®éng kh¸m, ch÷a bÖnh. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, quü BHYT ®­îc trÝch theo tû lÖ 4,5% trªn tæng sè mức lương và phụ cấp lương ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong th¸ng, trong ®ã 3% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi t­îng sö dông lao ®éng, 3,5% trõ vµo l­¬ng cña ng­êi lao ®éng. Toµn bé quü BHYT ®­îc nép lªn c¬ quan chuyªn m«n chuyªn tr¸ch ®Ó qu¶n lý vµ trî cÊp cho ng­êi lao ®éng th«ng qua m¹ng l­íi ytÕ. c. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Kinh phÝ c«ng ®oµn ®­îc trÝch lËp ®Ó phôc vô chi tiªu cho ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn nh»m ch¨m lo, b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hµng th¸ng DN trÝch 2% kinh phÝ c«ng ®oµn trªn tæng sè tiÒn l­¬ng làm căn cứ đóng BHXH và tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi t­îng sö dông lao ®éng. Toµn bé sè kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch ®­îc doanh nghiÖp ph¶i nép ®ñ cho c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn ®Ó chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn . 12 5.3. KÕ to¸n chi tiÕt tiÒn l­¬ng va ̀ các khoản trích theo lương 5.3.1. H¹ch to¸n lao ®éng ViÖc h¹ch to¸n lao ®éng ë c¸c DN th­êng do bé phËn tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng thùc hiÖn. HÖ thèng c¸c chøng tõ ban ®Çu ®­îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n lao ®éng gåm: - B¶ng chÊm c«ng (MÉu sè 01a-L§TL): Do c¸c tæ s¶n xuÊt hoÆc c¸c phßng ban lËp nh»m cung cÊp chi tiÕt sè ngµy c«ng cho tõng ng­êi lao ®éng theo th¸ng hoÆc tuÇn. - PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh (MÉu sè 05-L§TL): Dïng x¸c nhËn sè s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh cña ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n ng­êi lao ®éng lµm c¬ së lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng s¶n phÈm - Hîp ®ång giao kho¸n (MÉu 08-L§TL): §­îc sö dông ®Ó ký kÕt gi÷a ng­êi nhËn kho¸n vµ ng­êi giao kho¸n vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, thêi gian lµm viÖc, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña mçi bªn khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã Hµng th¸ng bé phËn tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng thu thËp c¸c chøng tõ ban ®Çu nµy kiÓm tra, ®èi chiÕu víi chÕ ®é nhµ n­íc, cña doanh nghiÖp vµ nh÷ng tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao ®éng, sau ®ã ký x¸c nhËn chuyÓn cho kÕ to¸n tiÒn l­¬ng lµm c¨n cø tÝnh l­¬ng, trî cÊp BHXH cho ng­êi lao ®éng 5.3.2. TÝnh l­¬ng, vµ trî cÊp BHXH ViÖc tÝnh l­¬ng, trî cÊp BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®­îc thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n cña DN. Hµng th¸ng c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu h¹ch to¸n vÒ thêi gian, kÕt qu¶ lao ®éng vµ chÝnh s¸ch x· héi vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng, BHXH do Nhµ n­íc ban hµnh, kÕ to¸n tÝnh tiÒn l­¬ng, trî cÊp BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ng­êi lao ®éng, cô thÓ: - C¨n cø vµo “B¶ng chÊm c«ng”, “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh”, “Hîp ®ång giao kho¸n” kÕ to¸n tÝnh tiÒn l­¬ng, tiÒn ¨n ca cho ng­êi lao ®éng TiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh cho tõng ng­êi vµ tæng hîp cho tõng bé phËn sau ®ã ghi vµo “B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng”. B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng” lËp cho mçi tæ s¶n xuÊt, mçi phßng ban trong ®ã kª tªn vµ c¸c kho¶n ®­îc lÜnh cña tõng ng­êi Riªng tiÒn ¨n ca doanh nghiÖp tr¶ cho ng­êi lao ®éng b»ng viÖc tæ chøc b÷a ¨n gi÷a ca. - C¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh­ “PhiÕu nghØ h­ëng BHXH”, biªn b¶n ®iÒu tra tai n¹n lao ®éng kÕ to¸n tÝnh sè tiÒn trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ ph¶n ¸nh vµo “B¶ng thanh to¸n BHXH”. - §èi víi kho¶n tiÒn th­ëng cña ng­êi lao ®éng: C¨n cø vµo t×nh h×nh ph©n lo¹i lao ®éng cña doanh nghiÖp vµ møc th­ëng quy ®Þnh ®Ó tÝnh tiÒn th­ëng cho tõng nguêi vµ lËp “B¶ng thanh to¸n tiÒn th­ëng” C¨n cø vµo “B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng” cña tõng bé phËn ®Ó chi tr¶, thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn, ®ång thêi tæng hîp tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ trong kú theo tõng ®èi t­îng sö dông lao ®éng, tÝnh to¸n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh, lËp “b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH". Sè liÖu cña “B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH” lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n ghi sæ kÕ to¸n cã liªn quan 13 * Thanh to¸n l­¬ng Th«ng th­êng viÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng trong c¸c DN hiÖn nay ®­îc tiÕn hµnh theo 2 kú trong th¸ng. - Kú 1: T¹m øng l­¬ng cho CNV víi nh÷ng ng­êi cã tham gia lao ®éng trong th¸ng. - Kú 2: Thanh to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho CNV trong th¸ng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n khÊu trõ: nh­ kho¶n t¹m øng kú I, båi th­êng vËt chÊt, t¹m øng, BHXH, BHYT §Õn kú tr¶ l­¬ng, kÕ to¸n ph¶i lµm c¸c thñ tôc rót tiÒn vÒ quü. Thñ quü c¨n cø vµo c¸c “B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng”, “B¶ng thanh to¸n BHXH” ®Ó chi tr¶ l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNV vµ ng­êi lao ®éng trong DN. NÕu trong th¸ng v× mét lý do nµo ®ã ng­êi lao ®éng ch­a nhËn l­¬ng, kÕ to¸n ph¶i theo dâi riªng trªn sæ “b¶ng kª thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn ch­a nhËn l­¬ng. 5.3.3. Tri ́ch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ViÖc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt th­êng ®­îc thùc hiÖn trong c¸c doanh nghiÖp mµ cã sè c«ng nh©n nghØ phÐp kh«ng ®Òu ®Æn gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m, nh»m ®¶m b¶o æn ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c th¸ng. . Møc trÝch tr­íc 1 th¸ng ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau : Møc trÝch Tæng sè tiÒn l­¬ng chÝnh Tû lÖ tr­íc = thùc tÕ ph¶i tr¶ c«ng nh©n x trÝch 1 th¸ng s¶n xuÊt trong th¸ng tr­íc Trong ®ã : Tû lÖ Tæng sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp kÕ ho¹ch cña trÝch c«ng nh©n s¶n xuÊt trong n¨m tr­íc = ------------------------------------------------------- x 100 Tæng sè tiÒn l­¬ng chÝnh kÕ ho¹ch cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong n¨m Cuèi n¨m ph¶i thanh quyÕt to¸n sè ®· trÝch tr­íc theo kÕ ho¹ch víi tiÒn l­¬ng nghØ phÐp thùc tÕ trong n¨m cña c«ng nh©n s¶n xuÊt nh»m ®¶m b¶o chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chÝnh x¸c. §èi víi nh÷ng DN cã sè c«ng nh©n s¶n xuÊt nghØ phÐp t­¬ng ®èi ®ång ®Òu gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m th× tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña hä h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c th¸ng. 5.4. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l­¬ng 5.4.1.Tµi kho¶n sử du ̣ng §Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng, kÕ to¸n sö dông TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 14 TK 334 ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ®ã (gåm: tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, BHXH vµ c¸c kho¶n thuéc thu nhËp cña c«ng nh©n viªn). - KÕt cÊu cña TK334 – Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng Bªn Nî: + C¸c kho¶n tiÓn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng cã tÝnh chÊt l­¬ng vµ c¸c kho¶n ®· tr¶, ®· øng cho ng­êi lao ®éng + C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cña ng­êi lao ®éng Bªn Cã: C¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng cã tÝnh chÊt l­¬ng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶, ph¶i chi cho ng­êi lao ®éng D­ cã: C¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng cã tÝnh chÊt l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng D­ nî: (c¸ biÖt): Sè tiÒn ®· tr¶ lín h¬n sè tiÒn ph¶i tr¶ TK 334 cã 2 TK cÊp 2: + TK 3341: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña DN vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng cã tÝnh chÊt l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña CNV. + TK 3348: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng kh¸c: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng kh¸c ngoµi c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng (nÕu cã) cã tÝnh chÊt tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch, nép quü BHXH, BHYT, KPC§ kÕ to¸n sö dông TK 338 – ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382 – kinh phÝ c«ng ®oµn, 3383 – BHXH, 3384 – BHYT) vµ mét sè tµi kho¶n kh¸c. 5.4.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: 1. Hµng th¸ng c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c kÕ to¸n tæng hîp sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng bé phËn sö dông lao ®éng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 623: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý DN Nî TK 241: Chi phÝ XDCB dë dang Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 2. TÝnh tiÒn th­ëng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong th¸ng, ghi: Nî TK 353(3531): Quü khen th­ëng phóc lîi Cã TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 3. TiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh DN: Nî TK 622, 627, 641, 642... 15 Cã TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 4. TÝnh tiÒn BHXH (èm ®au, thai s¶n, tai n¹n...) ph¶i tr¶ cho CNV: Nî TK 338 (3): Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c Cã TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 5.TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch tÝnh vµo chi phÝ trong th¸ng, ghi : Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ 6. TÝnh tiÒn l­¬ng nghØ phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNV: Nî TK 623, 627, 641, 642: Kh«ng trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp Nî TK 335: NÕu cã trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp Cã TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 7. C¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng cña CNV: tiÒn t¹m øng thõa, kho¶n båi th­êng vËt chÊt theo quyÕt ®Þnh xö lý, BHXH, BHYT khÊu trõ l­¬ng CNV, thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ph¶i nép Nhµ n­íc, ghi : Nî TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng Cã TK 141: KhÊu trõ kho¶n t¹m øng thõa Cã TK 138(8): Trõ kho¶n båi th­êng vËt chÊt Cã TK 338 (3, 4): KhÊu trõ BHXH, BHYT Cã TK 333(8): KhÊu trõ thuÕ TN c¸ nh©n 8. Khi øng tr­íc, thùc tr¶ hoÆc thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNV vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c trong doanh nghiÖp, ghi: * Tr­êng hîp thanh to¸n b»ng tiÒn : Nî TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng Cã TK 111, 112 * Tr­êng hîp thanh to¸n b»ng s¶n phÈm, hµng ho¸: - Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng ho¸ xuÊt kho: Nî TK 632 Cã TK 155, 156 - Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng néi bé t­¬ng øng víi sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng, thuÕ GTGT ph¶i nép. + §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ : Nî TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng Cã TK 512 : Doanh thu néi bé Cã TK 333: ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc (3331) 9- Ph¶n ¸nh sè tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ch­a lÜnh cuèi th¸ng, ghi: Nî TK 334- Ph¶I tr¶ ng­êi lao ®éng Cã TK 338- Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3388) *) C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 16 1- Hµng th¸ng c¨n cø vµo tæng sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ CNV trong th¸ng trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn sö dông lao ®éng, ghi : Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý DN Nî TK 241: XDCB dë dang Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384,) 2- BHXH, BHYT khÊu trõ vµo tiÒn l­¬ng c«ng nh©n viªn : Nî TK 334: Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3383) 3- TÝnh trî cÊp BHXH ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong tr­êng hîp c«ng nh©n viªn bÞ èm ®au, thai s¶n, ghi : Nî TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3383) Cã TK 334: Ph¶i tr¶ ng­ê lao ®éng 4- Nép BHXH, KPC§ cho c¬ quan chuyªn tr¸ch vµ khi mua BHYT cho CNV: Nî TK 338: Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384) Cã TK 111, 112 5- Khi chi tiªu quü KPC§ t¹i DN: Nî TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382) Cã TK 111, 112 6- Kinh phÝ c«ng ®oµn v­¬t chi v­ît ®­îc cÊp bï, khi nhËn ®­îc tiÒn, ghi Nî TK 111, 112 Cã TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382) C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, b¶ng thanh to¸n BHXH vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c, kÕ to¸n lËp “ B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH”. Trªn c¬ së B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH vµ c¸c chøng tõ gèc kh¸c kÕ to¸n ghi vµo c¸c sæ kÕ to¸n cã liªn quan phï hîp víi h×nh thøc kÕ to¸n mµ ®¬n vÞ ¸p dung. Sè liÖu cña B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH ®ång thêi ®­îc sö dung cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH Th¸ng N¨m MÉu sè 01/BPB S è Ghi cã TK TK 334- Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng TK 338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c TK 335 17 T T §èi t­îng sö dông L­ong C¸c kho¶n kh¸c Céng Cã TK 334 KPC§ 3382 BHXH 3383 BHYT 3384 Céng cã TK 338 Chi phÝ ph¶i tr¶ + 1 TK622- CP nh©n c«ng trùc tiÕp - PX - PX 2 TK 627- CP SX chung - PX - PX .. 3 TK641- CP b¸n hµng 4 TK642 – CP QLDN Céng C¸ch lËp b¶ng: - C¨n cø vµo tiÒn l­¬ng (l­¬ng thêi gian, l­¬ng s¶n phÈm), c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®· tæng hîp tõ c¸c b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng ®Ó ghi vµo c¸c cét phÇn “TK 334 – Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng” vµ c¸c dßng t­¬ng øng theo c¸c ®èi t­îng sö dông lao ®éng. - C¨n cø vµo tû lÖ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ vµ tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ theo tõng ®èi t­îng sö dông lao ®éng tÝnh ra sè tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®Ó ghi vµo c¸c cét phÇn “TK 338- ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c” vµ c¸c dßng t­¬ng øng - C¨n cø vµo kÕt qu¶ trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó ghi vµo cét “TK 335- Chi phÝ ph¶i tr¶” vµ dßng phï hîp 18 BÀI TẬP CHƯƠNG 5 Bài 1: Tháng 01 năm N có các tài liệu sau của DN XT sẩn xuất (đơn vị 1 000 đ) 1. Bảng tổng hợp tiền lương phẩi trả trong tháng cho các đơn vị sau đơn vị Mức lương C. bản Các khoản tiền lương Lương S. phẩm Lương T. gian Lương N. phép P. cấp T.nhiệm ... Cộng 1. PX chính số 1 + Tổ SX Số 1 50.000 50.000 2.000 200 52.200 + Tổ SX Số 2 60.000 60.000 4.000 200 64.200 Bộ phận Q.lý px 10.000 12.000 300 12.300 2. PX chính số 2 + tổ sxsố1 62.000 64.800 1.000 100 65.900 + tổ sx số 2 44.000 43.800 1.500 100 45.400 Bộ phận Q.lý px 14.000 15.000 500 300 15.800 3.PX phụ S.chữa + Tổ SC 15.000 15.000 1.000 100 16.100 + Bộphận Q.lý PX 3.000 3.000 300 300 3.600 4. PX phụ điện +Tổ SX phụ điện 10.000 10.000 100 10.100 + Bộ phận Q.lý 2.000 2.000 200 300 2.500 5. Phòng H.chính 8.000 8.000 2.000 10.000 6. Phòng K.doanh 12.000 15.000 500 15.500 7. Phòng kỹ thuật 10.000 12.000 12.000 8 . Phòng kế toán 12.000 15.000 15.000 9. Bộ phận B.hàng 10.000 11.000 1.000 12.000 Cộng 243 600 93 000 14 000 2 000 352 600 2. Các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ) doanh nghiệp trích theo quy định hiện hành. 3. Doanh nghiệp trích trước tiền lương nghỉ phép cho công nhân sản xuất phân xưởng chính 3% tiền lương chính. 19 4. Ngày 15/ 01 doanh nghiệp rút tiền mặt về quĩ để trả lương kỳ I = 100.000 theo phiếu thu số 124 ngaỳ 15 / 01. 5. Ngày 16/01 doanh nghiệp trả lương kỳ I cho công nhân viên số tiền 100.000 theo phiếu chi 150 ngày 16/ 01. 6. Bảng khấu trừ vào tiền lương của CNV: tiền điện + nước trong tháng 01 số tiền 4.500. 7. BHXH phải chi hộ công ty BHXH cho công nhân viên 3.000 theo bảng kê thanh toán số 2 ngày 31/ 01 8. Rút tiền mặt từ ngân hàng về quĩ để trả lương kỳ 2 và trợ cấp BHXH theo phiếu thu 201 ngày 30/ 01 (tự tính số tiền) 9. Phiếu chi tiền 120 ngày 31/ 01 chi lương kỳ 2 và trợ cấp BHXH chi hộ 10. Doanh nghiệp chuyển tiền nộp BHXH cho công ty BHXH 5.000 theo giấy báo nợ số 450 ngày 31/ 01 . Yêu cầu: 1. Tính toán và lập bảng phân bổ tiền lương, trích BHXH tháng 01 năm N Tài liệu bổ sung : - Các tổ sản xuất số 1 ở hai phân xưởng chuyên sản xuất sản phẩm A - Các tổ sản xuất số 2 ở hai phân xưởng chuyên sản xuất sản phẩm B . Bài 2 : Tại 1 doanh nghiệp trong tháng 04/200X có tình hình thanh toán lương và các khoản trích theo lương như sau : A. Số dư đầu tháng 04 của TK 338 : 26.000.000đ chi tiết gồm : - TK 3382 : 3.000.000 - TK 3383 : 18.000.000 - TK 3384 : 5.000.000 B. Trong tháng có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau : 1. Rút TGNH về quỹ tiền mặt để tạm ứng lương cho công nhân viên : 80.000.000đ 2. Chi tiền mặt tạm ứng lương kỳ I : 80.000.000đ 3. Bảng tổng hợp thanh toán lương : Tiền lương phải trả cho công nhân viên như sau: - Tiền lương công nhân trực tiếp sản xuất 150.000.000đ trong đó tiền lương nghỉ phép 2.000.000. - Tiền lương nhân viên phân xưởng sản xuất : 8.000.000đ - Tiền lương bộ phận bán hàng : 12.000.000đ - Tiền lương bộ phận QLDN : 20.000.000đ trong đó tiền lương nghỉ phép 600.000. 20 4. Trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất là 2% trên tiền lương ( 148.000.000 X 2% = 2.960.000 ) . 5. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo chế độ quy định. 6. Trợ cấp tai nạn lạo động , ốm đau phải trả : 1.500.000. 7. Nộp kinh phí cộng đoàn : 3.000.000 – bảo hiểm xã hội : 18.000.000 – bảo hiểm y tế : 5.000.000 bằng TGNH ( Ngân hàng đã báo nợ ) 8. Rút TGNH về quỹ tiền mặt : 98.600.000đ 9. Chi tiền mặt thanh toán lương kỳ II : 98.600.000đ 10.Nhận tiền hoàn trả của cơ quan BHXH về số BHXH doanh nghiệp đã thực hiện bằng TGNH : 2.000.000 và doanh nghiệp chi BHXH cho người lao động bằng tiền mặt . Yêu cầu : Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trên Bài 3: Phản ánh vào tài khoản (3382,3383, 3384) Tại Công ty Sản xuất THĂNG LONG ( TNHH ) có tài liệu tiền lương – các khoản trích theo lương : A. Số dư đầu tháng 04/200X : của các tài khoản ( Đơn vị tính : Đồng ) - Tài khoản 334 : 8.000.000. - Tài khoản 338 : 6.800.000 chi tiết gồm : 3383 : 6.000.000 – 3384 : 800.000 B. Trong tháng 04/200X có tài liệu về tiền lương và BHXH : 1. Ngày 05/04 chi lương kỳ II tháng 03 là 8.000.000 2. Ngày 10/04 nộp BHXH – BHYT của quý I bằng TGNH ( Đã nhận giáy báo nợ ) 3. Ngày 15/04 chi tiền mặt tạm ứng lương kỳ I của tháng 04 là 9.500.000 ( Mỗi người là 500.000 , riêng giám đốc công ty là 1.000.000 ) 4. Các tài liệu để tính lương và bảo hiểm : Tên CB - CNV Lương chính ( HĐLĐ ) Số lượng Sản phẩm hoàn thành Số ngày Làm việc ( lương Thời gian ) Tiền ăn giữa ca Số ngày nghĩ hưởng BHXH % Hưởng BHXH 1 2 3 4 5 6 7 I.Bộ phận văn phòng công ty 16.100.000 1.548.000 1. Trần tuấn Khải 6.600.000 22 264.000 2. Vũ anh Hòa 2.992.000 22 264.000 3. Phan Minh Hồng 2.460.000 22 264.000 4. Nguyễn vỹ Cường 1.760.000 20 240.000 2 70% 5. Trần mỹ Lan 1.188.000 21 252.000 1 70% 6. Lê hưng Thịnh 1.100.000 22 264.000 21 II. Phân xưởng sản xuất 14.000.000 3.144.000 - Nhân viên quản lý 3.000.000 528.000 1. Lê thanh Hùng 1.900.000 22 264.000 2. Đặng hoàng Long 1.100.000 22 264.000 - Công nhân sản xuất 11.000.000 2.616.000 1. Mã quỳnh Hoa 1.100.000 80 264.000 2. Trần kim Liên 1.100.000 90 264.000 3. Nguyễn nhân Kiệt 1.100.000 80 264.000 4. Bùi ngọc Nga 1.100.000 120 264.000 5. Lý mỹ Nhung 1.100.000 80 264.000 6 .Phùng thiên Phương 1.100.000 90 264.000 7. Đoàn kiến Quốc 1.100.000 100 264.000 8. Phan diễm Trang 1.100.000 110 264.000 9. Định thị thu Vân 1.100.000 80 252.000 1 70% 10.Hồ Minh Phong 1.100.000 80 252.000 1 70% Cộng 30.100.000 4.692.000 5.. Trích KPCĐ – BHXH –BHYt theo tỉ lệ qui định 6.. Tổng hợp các khoản khấu trừ lương : Tên công nhân viên Tạm ứng Thu bồi thường 1. Phan Minh Hồng 80.000 2. Định thị thu Vân 50.000 3. Lê hưng Thịnh 100.000 7..Chi lương kỳ II cho công nhân viên bằng tiền mặt C.Tài liệu bổ sung : - Đơn giá tiền lương một sản phẩm : 20.000 đ - Số ngày làm việc theo chế độ trong tháng là 22 ngày . Yêu cầu: Định khoản Bài 4: Sử dụng thông tin của bài 5 tính toán và lập bảng phân bổ tiền lương và BHXH tháng 4/200X Bài 5: Tại DN thương mại, sản xuât và kinh doanh dịch vụ Hoa Biển có các tài liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh trong kỳ được kế toán ghi nhận như sau: 1. Tính lương phải trả ở bộ phận trực tiếp SảN XUấT sản phẩm 80.000.000 đồng, bộ phận quản lý phân xưởng là 30.000.000 đồng, bộ phận bán hàng 20.000.000, ở bộ phận quản lý doanh nghiệp 50.000.000 đồng, ở bộ phận sửa chữa lớn tài sản cố định 20.000.000 đồng. 2. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định trên tiền lương, đưa vào chi phí có liên quan kể cả phần trừ lương của người lao động. 22 3. Rút tiền gửi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt là 200.000.000 đồng, để chi lương cho cán bộ công nhân viên cho doanh nghiệp. 4. Tạm ứng lương đợt 1 (50%) cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp bằng tiền mặt. 5. Chi tạm ứng cho nhân viên phòng kinh doanh 5.000.000 đồng bằng tiền mặt. 6. Chi liên hoan cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp nhân ngày lễ quốc tế lao động từ nguồn kinh phí công đoàn để lại tại đơn vị 50.000.000 đồng bằng tiền mặt. 7. Doanh nghiệp chuyển khoản nộp cho các cơ quan quản lý kinh phí công đoàn 10.000.000 đồng, cơ quan bảo hiểm XH 20.000.000 đồng và cơ quan bảo hiểm y tế là 10.000.000 đồng 8. Chi tạm ứng bằng tiền mặt cho nhân viên ở bộ phậnốản xuất 20.000.000 đồng để mua vật tư phục vụ cho quá trình sản xuất tại doanh nghiệp. 9. Khấu trừ vào tiền lương của nhân viên một số khoản sau. - Khấu trừ thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao 2.000.000 đồng. - Khấu trừ tiền tạm ứng chưa thanh toán 1.000.000 đồng. - Khấu trừ tiền bồi thường vật chất theo quyết định của ban giám đốc 5.000.000 đồng. - Khấu trừ tiền điện thoại sử dụng vượt mức quy định là 800.000 đồng. - Khấu trừ tiền tạm ứng vượt chi của nhân viên phòng kinh doanh là 1.200.000 đồng, trước đây đã xử lý đưa vào khoản thu khác. 10. Nhận giấy báo có của ngân hàng về khoản bảo hiểm xã hội do cơ quan bảo hiểm xã hội cấp cho doanh nghiệp là 20.000.000 đồng. 11. Chi tiền mặt thanh toán tiền lương đợt hai cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Bài 6 Tại doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ Sơn Tùng có một vài số liệu sau liên quan đến các chi phí trích trước. 1. Hàng kỳ, doanh nghiệp tiến hành trích trước chi phí tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất đưa vào chi phí trong kỳ là 3.000.000 đồng 2. Nhập kho một công cụ dụng cụ giá mua trên hóa đơn bao gồm 10% thuế GTGT là 4.180.000 đồng, thanh toán bằng chuyển khoản. Chi phí vận chuyển thanh toán bằng tiền mặt 210.000 đồng, gồm 5% thuế GTGT. Công cụ dụng cụ này được sử dụng ở bộ phận sản xuất và thuộc loại phân bổ 8 lần. 3. Mua một TSCĐ giá mua là 580.000.000 đồng, thuế GTGT 10% chưa thanh toán tiền cho người bán H. TSCĐ này sử dụng ở bộ phận sản xuất, thời gian sử dụng hữu ích là 10 năm. Chi phí vận chuyển, lắp đặt chạy thử được kế toán tập hợp như sau: a. Xuất kho 4.000.000 đồng nguyên vật liệu để chạy thử máy móc. b. Tiền lương phải trả cho công nhân ở bộ phận lắp đặt chạy thử là 10.000.000 đồng, trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo quy định. c. Chi phí phát sinh thanh toán bằng tiền mặt là 2.100.000 đồng thuế GTGT 10%. d. Chi phí thuê chuyên gia thanh toán bằng tiền mặt ngân hàng là 2.000.000 đồng. 4. Doanh nghiệp lập dự toán chi phí sửa chữa lớn TSCĐ tại phân xưởng sản xuất và tính ra số tiền phải sửa chữa trích trước hàng kỳ đưa vào chi phí trong kỳ là 3.500.000 đồng. 5. Cuối niên độ kế toán, tổng hợp số liệu liên quan đến các khoản trích trước, nhận thấy: 23 - Tổng tiền lương nghỉ phép thực tế của công nhân trực tiếp sản xuất phát sinh là 32.000.000 đồng. - Tổng chi phí sửa chữa lớn TSCĐ thực tế phát sinh là 45.000.000 đồng Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh Bài 7 Tình hình thanh toán với người lao động tại 1 doanh nghiệp trong tháng 1/N như sau: ( đơn vị 1000đ) I. Số tiền còn nợ người lao động đầu tháng; 20.000 II. Các nghiệp vụ phát sinh 1. Rút TGNH về quỹ tiền mặt để chuẩn bị trả lương: 20.000 2. Trả lương cờn nợ kỳ trước: 18.000 số còn lại đơn vị tạm giữ hộ vì cônh nhân đi vắng chưa lĩnh 3. Tính ra số tiền lương phải trả trong tháng Bộ phận Lương chính Lương phép 1. PX1 - Công nhân trực tiếp sản xuất - Nhân viên quản lý 2. PX2 - Công nhân trực tiếp sản xuất - Nhân viên quản lý 3. Nhân viên bán hàng 4. Nhân viên quản lý doanh nghiệp 108.000 100.000 8.000 130.000 120.000 10.000 12.000 15.000 9.000 9.000 - 4.000 4.000 - 1.000 1.000 Cộng 265.000 15.000 4. Các khoản trả khác cho người lao động trong tháng: - Tiền thưởng từ quỹ khen thưởng: 16.000 ; Trong đó công nhân trực tiếp sản xuất PX1 là 6.000; PX2 là 4.000; Nhân viên quản lý PX1 là 2.000 , PX2 là 1.500; Nhân viên bán hàng 500 và nhân viên quản lý doanh nghiệp 2.000 - BHXH 5.000 trong đó phải trả công nhân trực tiếp ở PX1 là 3.000, PX2 là 2.000 5. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo chế độ quy định. 6. Các khoản khác trừ vào thu nhập của CNV - tạm ứng 5.000 - Phải thu khác 8.000 7. Nộp BHXh, BHYT, KPCĐ bằng chuyển khoản theo tỷ lệ quy định 8. . Rút TGNH về để chuẩn bị trả lương: 288.000 9. Thanh toán lương và các khoản khác cho người lao động bằng tiền mặt - Lương: 245.000 - BHXH: 5.000 - Tiền thưởng: 16.000 24 Số còn lại doanh nghiệp giữ hộ vì cônh nhân đi vắng Yêu cầu: Định khoản Bài 8: Sử dụng thông tin của bài 9 tính toán, Lập bảng phân bổ tiền lương và BHXH 25 Ch­¬ng 6: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 6.1. Néi dung chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiệp 6.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt 6.1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp khai th¸c, sö dông lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn ... ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm, dÞch vô. §ã lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp bá ra c¸c chi phÝ vµ thu ®­îc nh÷ng s¶n phÈm hoµn thµnh, vËy; Chi phÝ lµ tæng gi¸ trÞ c¸c kho¶n lµm gi¶m lîi Ých kinh tÕ trong kú kÕ to¸n d­íi h×nh thøc tiÒn chi ra, c¸c kho¶n khÊu trõ tµi s¶n hoÆc ph¸t sinh c¸c kho¶n nî dÉn ®Õn lµm gi¶m vèn chñ së h÷u, kh«ng bao gåm kho¶n ph©n phèi cho c¸c cæ ®«ng hoÆc chñ së h÷u vèn. ChØ nh÷ng chi phÝ chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh d­íi d¹ng tiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn, hµng tån kho, khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ... KÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thu ®­îc s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh gäi lµ s¶n phÈm, cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh tøc lµ tÝnh chi phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt hoµn thµnh s¶n phÈm. 6.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau, yªu cÇu vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý c¸c chi phÝ còng kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ. Cã nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, d­íi ®©y lµ mét sè tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tÝnh chÊt kinh tÕ(nguån gèc) cña chi phÝ (ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè) C¨n cø vµo tÝnh chÊt (nguån gèc) kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó s¾p xÕp nh÷ng chi phÝ cã chung tÝnh chÊt kinh tÕ (nguån gèc kinh tÕ ban ®Çu gièng nhau) vµo mét lo¹i (yÕu tè) chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ dïng vµo môc ®Ých g×. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau : - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n, c«ng cô dông cô mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé sè tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n vµ nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 26 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua tõ bªn ngoµi: tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn b­u phÝ ®iÖn tho¹i ... phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn:Bao gåm toµn bé chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi 4 yÕu tè trªn: nh­ chi phÝ tiÕp kh¸ch,... *Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ: C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt néi dung kinh tÕ cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn ¨n ca, sè tiÒn trÝch BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë c¸c ph©n x­ëng, ®éi tr¹i s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ trùc tiÕp trªn vµ bao gåm: + Chi phÝ nh©n viªn ®éi tr¹i s¶n xuÊt, ph©n x­ëng s¶n xuÊt. + Chi phÝ vËt liÖu + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + Chi phÝ khÊu hao TSC§: + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: *Theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô s¶n xuÊt trong kú : Chi phÝ s¶n xuÊt gåm : - Chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ) lµ chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè t­¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Thuéc lo¹i nµy cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. VÝ dô: doanh nghiÖp dÖt th¶m, cø dÖt 1m2 th¶m hÕt 5kg len trÞ gi¸ 500.000 ®. NÕu trong th¸ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt 100 tÊm th¶m cã kÝch cì 1m2 th× chi phÝ vÒ len lµ 5.000.000®, nÕu s¶n xuÊt 1000 th× chi phÝ vÒ len lµ 50.000.000 ® - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ) lµ chi phÝ kh«ng thay ®æi tæng sè khi cã sù thay ®æi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt nh­ chi phÝ khÊu hao TSC§ theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng, chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng... C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 27 * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt chia lµm 2 lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn mét lao vô dÞch vô nhÊt ®Þnh, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo sè liÖu tõ chøng tõ gèc ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt nhiÒu c«ng viÖc lao vô thùc hiÖn, nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng mét c¸ch ®óng ®¾n hîp lý. 6.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 6.1.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. 6.1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh. Cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau: * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp x¸c ®Þnh tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp hîp ®­îc trong kú vµ s¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh to¸n ®­îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n 28 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 2 lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng x­ëng bao gåm: chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, tÝnh cho s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh. - Gi¸ thµnh toµn bé bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp (®Ó tÝnh l·i tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp). 6.1.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 kh¸i niÖm riªng biÖt cã néi dung kh¸c nhau. - Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh l¹i g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú: Bao gåm c¶ chi phÝ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hoµn thµnh, s¶n phÈm háng vµ s¶n phÈm dë cuèi kú. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ cho s¶n phÈm háng vµ s¶n phÈm dë cuèi kú nh­ng l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang kú tr­íc chuyÓn sang. Tuy nhiªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã quan hÖ mËt thiÕt v× chóng ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña chi phÝ doanh nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô... ®· hoµn thµnh. Sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qu¶n lý gi¸ thµnh g¾n víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. 6.1.4. NhiÖm vô hạch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng ®Çy ®ñ trung thùc kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn ®­îc c¸c nhiÖm vô sau: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, trªn c¬ së ®ã tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu vµ lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh vµ b»ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®· chän, cung cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ, yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - VËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ cña c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng c¸c kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· x¸c ®Þnh. 29 - §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ò xuÊt biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 6.2. Hạch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p KKTX 6.2.1. §èi t­îng hạch toán chi phÝ s¶n xuÊt §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau: c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. ë tõng ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt l¹i chÕ biÕn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, thùc hiÖn nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau, theo c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau. V× vËy chi phÝ s¶n xuÊt còng ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu bé phËn, liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, cÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn ph¶i tËp hîp. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, míi tæ chøc tèt c«ng viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc ghi sæ kÕ to¸n. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý mµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoÆc tõng giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ (tõng ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt) hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng. Tuú theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm mµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, bé phËn, chi tiÕt, nhãm chi tiÕt s¶n phÈm. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi t­îng cã t¸c dông t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, phôc vô c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. * Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt * Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. KÕ to¸n tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu theo ®óng ®èi t­îng tõ ®ã tËp hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ kÕ to¸n theo tõng ®èi t­îng vµ ghi trùc tiÕp vµo tµi kho¶n cÊp I, II chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng. * Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu riªng theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: 30 + Tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu (ghi chøng tõ gèc) chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, tõ ®ã tæng hîp sè liÖu trªn chøng tõ kÕ to¸n theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. + Chän tiªu chuÈn ph©n bæ phï hîp víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tæng hîp cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. + X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H): C C H = ------ = ------ T  Tn Trong ®ã : C : Tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ T : Tæng tiªu chuÈn dïng ph©n bæ Tn : Tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi t­îng n. + TÝnh chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng liªn quan (Cn) Cn = Tn x H Trong ®ã: Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi t­îng n. 6.2.2. Hạch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn liÖu vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®­îc sö dông trùc tiÕp ®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô dÞch vô. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ: §èi víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× dïng ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Tr­êng hîp chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng chÞu chi phÝ th× ®­îc tËp hîp vµ ph©n bæ theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ nh­ sau: + §èi víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ph©n bæ theo: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. + §èi víi chi phÝ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ph©n bæ theo: chi phÝ ®Þnh møc chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. §Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n cÇn kiÓm tra sè nguyªn vËt liÖu ®· lÜnh nh­ng cuèi kú ch­a sö dông hÕt vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi nÕu cã, ®Ó lo¹i ra khái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú, kÕ to¸n ¸p dông c«ng thøc sau. Chi phÝ nguyªn TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ thùc tÕ Gi¸ liÖu, vËt liÖu cña nguyªn vËt cña NLVL cña NLVL xuÊt trÞ trùc tiÕp thùc = liÖu xuÊt kú tr­íc + ®­a vµo trùc - dïng ®Ó chÕ t¹o - phÕ tÕ sö dông ch­a sö dông tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm cßn l¹i liÖu trong kú chuyÓn sang s¶n phÈm cuèi kú ch­a sö thu kú nµy trong kú dông håi 31 §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 621 – Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. KÕt cÊu cña TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. Bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú h¹ch to¸n. Bªn Cã: + TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. + Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi. + KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp vµo tµi kho¶n 154” chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” hoÆc 631” gi¸ thµnh s¶n xuÊt” vµ chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô. + KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp v­ît trªn møc b×nh th­êng vµo gi¸ vèn hµng b¸n. TK 621 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. *Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: 1- Khi xuÊt kho nguyªn liÖu, vËt liÖu ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho kÕ to¸n tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, hoÆc c¨n cø vµo trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho cuèi kú x¸c ®Þnh qua kiÓm kª ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng, ghi: Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu (Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) Cã TK 611 - Mua hµng (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) 2- Tr­êng hîp nguyªn liÖu, vËt liÖu mua vÒ kh«ng nhËp kho mµ sö dông ngay cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua vµ c¸c chøng tõ tr¶ tiÒn cã liªn quan, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ) Cã TK 111, 112, 331 3.Cuèi th¸ng nÕu cã nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông ch­a hÕt. - NÕu nhËp l¹i kho, c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu Cã TK 621 – Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp - NÕu ®Ó l¹i th¸ng sau, c¨n cø vµo phiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi th¸ng ch­a sö dông, kÕ to¸n ghi gi¶m chi phÝ kú nµy. Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu 4.Tr­êng hîp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thu håi phÕ liÖu, c¨n cø trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi, kÕ to¸n ghi Nî TK 152 – Nguyªn liÖu, vËt liÖu( Kª khai th­êng xuyªn) 32 Nî TK 611 – Mua hµng ( KiÓm kª dÞnh kú) Cã TK 621 – Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. 5- Cuèi th¸ng tÝnh to¸n ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ sö dông cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ghi: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) HoÆc Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp 6. Tr­êng hîp doanh nghiÖp tham gia liªn doanh d­íi h×nh thøc ho¹t ®éng kinh doanh ®ång kiÓm so¸t, tµi s¶n ®ång kiÓm so¸t khi ph¸t sinh chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp chung cña liªn doanh tËp hîp trªn TK 621, cuèi kú ph©n bæ cho c¸c bªn gãp vèn liªn doanh g¸nh chÞu, ghi: Nî TK 138 - Ph¶i thu kh¸c (chi tiÕt cho tõng ®èi t¸c) Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) §èi víi bªn liªn doanh nhËn chi phÝ ph©n bæ ghi: Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp (chi tiÕt cho hîp ®ång) Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (chi tiÕt cho ®èi t¸c) 7- §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp v­ît møc b×nh th­êng kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ kÕt chuyÓn vµo gi¸ vèn hµng b¸n. Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ ®­îc ph¶n ¸nh ë b¶ng ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu. 6.2.3. Hạch toán chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm: tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp l­¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô, c¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt. §èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ th× c¨n cø vµo chøng tõ gèc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng liªn quan. Tr­êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ th× ¸p dông ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ cô thÓ : §èi víi tiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt tiªu chuÈn ph©n bæ lµ: chi phÝ tiÒn l­¬ng ®Þnh møc, chi phÝ tiÒn l­¬ng kÕ ho¹ch, giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. §èi víi tiÒn l­¬ng phô ph©n bæ theo tiÒn l­¬ng chÝnh. 33 §èi víi c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng th× c¨n cø vµo tû lÖ trÝch quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n ®· tËp hîp hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô dÞch vô trong c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, l©m ng­ nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, giao th«ng vËn t¶i, b­u ®iÖn. Néi dung kÕt cÊu cña TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK 154” chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang’’ hoÆc vµo bªn nî TK 631" Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp v­ît møc b×nh th­êng vµo gi¸ vèn hµng b¸n. TK 622 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. ViÖc tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh ë b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH, BHYT, KPC§. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: 1- C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng, ph¶n ¸nh sè tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn lao vô, ghi Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 2- Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c¨n cø vµo møc trÝch tr­íc kÕ to¸n ghi: Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ 3- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, tÝnh vµo chi phÝ: Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384) 4. Cuèi kú tÝnh to¸n hoÆc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ vµ kÕt chuyÓn, ghi: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n (Chi phÝ nh©n c«ng v­ît møc b×nh th­êng) Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 34 5. NÕu doanh nghiÖp tham gia liªn doanh d­íi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (ho¹t ®éng kinh doanh ®ång kiÓm so¸t, tµi s¶n ®ång kiÓm so¸t), khi ph¸t sinh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chung cña liªn doanh tËp hîp trªn TK 622, cuèi kú ph©n bæ cho c¸c bªn liªn doanh g¸nh chÞu, ghi: Nî TK 138 - Ph¶i thu kh¸c (chi tiÕt cho tõng ®èi t¸c) Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp §èi víi bªn liªn doanh nhËn chi phÝ ph©n bæ ghi: Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt cho hîp ®ång) Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (chi tiÕt cho ®èi t¸c) 6.2.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ngoµi 2 kho¶n chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh ë c¸c ph©n x­ëng, c¸c ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®­îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Mét doanh nghiÖp nÕu cã nhiÒu ph©n x­ëng s¶n xuÊt, nhiÒu ®éi s¶n xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n x­ëng tõng ®éi s¶n xuÊt. Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp gåm chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ®­îc ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.§èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®­îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm c¨n cø vµo c«ng suÊt ho¹t ®éng b×nh th­êng cña m¸y mãc thiÕt bÞ. Tr­êng hîp møc s¶n phÈm s¶n xuÊt trùc tiÕp thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh th­êng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®­îc ph©n bæ mét phÇn vµo chi phÝ chÕ biÕn s¶n phÈm theo c«ng suÊt b×nh th­êng, mét phÇn kh«ng ®­îc ph©n bæ ph¶i ghi nhËn vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt nµo th× kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc cña ph©n x­ëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt ®ã. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. TK nµy ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô cña doanh nghiÖp. Néi dung kÕt cÊu cña TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Bªn Nî: - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung - Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ vµ kÕt chuyÓn vµo TK154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang hoÆc TK 631 - GÝa thµnh s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ ®­îc kÕt chuyÓn vµo gi¸ vèn hµng b¸n do møc s¶n phÈm s¶n xuÊt thùc tÕ thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh th­êng TK 627 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. TK 627 cã 6 TK cÊp 2. 35 TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 -Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: 1- C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp thanh to¸n l­¬ng, tÝnh tiÒn l­¬ng chÝnh, tiÒn l­¬ng phô, phô cÊp l­¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ nh©n viªn ph©n x­ëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt trong kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6271) Cã TK 334- Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng 2- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l­¬ng nh©n viªn ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt tÝnh vµo chi phÝ. Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6271) Cã TK 338- Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383,3384). 3- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vËt liÖu sö dông cho qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng, ®éi s¶n xuÊt, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, ghi Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6272) Cã TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu 4- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt chung lo¹i ph©n bæ mét lÇn, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thùc tÕ cña c«ng cô dông cô xuÊt kho, ghi : Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6273) Cã TK 153- C«ng cô dông cô( Kª khai th­êng xuyªn) Cã TK 611 – Mua hµng ( KiÓm kª dÞnh kú) - §èi víi c«ng cô dông cô ph©n bæ nhiÒu lÇn, c¨n cø vµo sè ph©n bæ gi¸ trÞ c«ng cô dông cô vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú, ghi: Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6273) Cã TK 142, 242 - Tr­êng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, sau khi tÝnh ®­îc chi phÝ c«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt chung, ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6273) Cã TK 611- Mua hµng 5- C¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ sö dông cho ph©n x­ëng s¶n xuÊt hoÆc ®éi s¶n xuÊt kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6274) Cã TK 214 - Hao mßn TSC§ 6- C¨n cø vµo c¸c lo¹i ho¸ ®¬n cña ng­êi b¸n vÒ c¸c kho¶n dÞch vô sö dông cho s¶n xuÊt chung nh­: tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn söa ch÷a TSC§ th­êng xuyªn kÕ to¸n ghi: 36 Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6277) Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu khÊu trõ thuÕ GTGT) Cã TK 331, 111, 112 - §èi víi c¸c dÞch vô mua ngoµi cã trÞ gi¸ lín vµ sö dông vµo nhiÒu kú : nh­ chi phÝ thuª x­ëng s¶n xuÊt, chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ thuª ngoµi ... C¨n cø vµo sè ph©n bæ hoÆc trÝch tr­íc chi phÝ vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6277) Cã TK 142, 242 – Chi phÝ tr¶ tr­íc ng¾n h¹n, dµi h¹n Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ 7- C¨n cø vµo c¸c chøng tõ kh¸c liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung nh­ phiÕu chi tiÒn mÆt, giÊy b¸o nî cña ng©n hµng, giÊy thanh to¸n t¹m øng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6278) Cã TK 111, 112, 141 8- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¨n cø vµo chøng tõ cã liªn quan kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112 Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung 9- Cuèi kú tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n cã liªn quan ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô kÕ to¸n ghi : Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) Nî TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung 10- NÕu doanh nghiÖp tham gia liªn doanh d­íi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (ho¹t ®éng kinh doanh ®ång kiÓm so¸t, tµi s¶n ®ång kiÓm so¸t), khi ph¸t sinh chi phÝ s¶n xuÊt chung chung cña liªn doanh tËp hîp trªn TK 627, cuèi kú ph©n bæ cho c¸c bªn liªn doanh g¸nh chÞu, ghi: Nî TK 138 - Ph¶i thu kh¸c (chi tiÕt cho tõng ®èi t¸c) Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) §èi víi bªn liªn doanh nhËn chi phÝ ph©n bæ ghi: Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung (chi tiÕt cho hîp ®ång) Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (chi tiÕt cho ®èi t¸c) 11- Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n do s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt d­íi møc c«ng suÊt b×nh th­êng: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 6.2.5. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm 37 Chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo kho¶n môc chi phÝ, cuèi kú cÇn tæng hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô trong kú. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp: Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK 154 (631) cho tõng ph©n x­ëng, s¶n phÈm, lao vô dÞch vô ®ång thêi kho¸ sæ TK 627 tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ kÕt chuyÓn vµo TK154 (631) cho tõng s¶n phÈm, lao vô dÞch vô. *Tr­êng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn kÕ to¸n sö dông TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh cña c¸c ph©n x­ëng bé phËn s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, ng­ nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n kinh doanh dÞch vô. §èi víi doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng thuª ngoµi, gia c«ng, cung cÊp dÞch vô cho bªn ngoµi hoÆc phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm th× chi phÝ cña nh÷ng ho¹t ®éng nµy còng ®­îc tËp hîp vµo TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. KÕt cÊu cña TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: Bªn Nî: - C¸c kho¶n chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chi phÝ thùc hiÖn dÞch vô. - C¸c kho¶n chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú cã liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh hoÆc gi¸ thµnh x©y l¾p kho¸n néi bé Bªn Cã: - Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú. - Gi¸ thµng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao tõng phÇn hoÆc toµn bé tiªu thô trong kú; hoÆc bµn giao cho ®¬n vÞ nhËn thÇu chÝnh hoÆc gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh chê tiªu thô - Gi¸ trÞ vËt liÖu, c«ng cô, hµng ho¸ gia c«ng xong nhËp l¹i kho. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp v­ît trªn møc b×nh th­êng, chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ hµng tån kho mµ tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n (§¬n vÞ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, ®¬n vÞ cã chu kú s¶n xuÊt dµi, hµng kú kÕ to¸n ®· kÕt chuyÓn chi phÝ sang TK 154) Sè d­ bªn Nî: Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn dë dang cuèi kú. Tµi kho¶n 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh c«ng nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n phÈm, tõng s¶n phÈm, tõng bé phËn s¶n phÈm hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng... 38 Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: 1. Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, ghi: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n (PhÇn chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trªn møc b×nh th­êng) Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp 2. Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ: Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n (PhÇn chi phÝ nh©n c«ng trªn møc b×nh th­êng) Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 3. Tr­êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra cao h¬n hoÆc b»ng c«ng suÊt b×nh th­êng th× cuèi kú tÝnh to¸n, ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 4. Tr­êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh th­êng th× cuèi kú tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh th­êng. Kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n (PhÇn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ vµo gi¸ thµnh) Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 5. Tr­êng hîp cã ph¸t sinh c¸c kho¶n båi th­êng vËt chÊt vµ thu håi phÕ liÖu do s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc, c¨n cø chøng tõ liªn quan ®Ó ghi : Nî TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu (trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi) Nî TK 138 - Ph¶i thu kh¸c (Sè tiÒn båi th­êng ph¶i thu) Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn( Trõ vµo l­¬ng) Cã TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 6. §èi víi doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt, kinh doanh dµi trong kú ®· kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung sang TK154, khi x¸c ®Þnh nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy kh«ng ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 7. C¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña c¸c s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh trong kú nhËp kho, hoÆc göi b¸n vµ b¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho do bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ®· tÝnh ®Ó ghi: 39 Nî TK 155 - Thµnh phÈm Nî TK 632, 157 Cã TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 8. Tr­êng hîp doanh nghiÖp tham gia liªn doanh d­íi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (ho¹t ®éng kinh doanh ®ång kiÓm so¸t, tµi s¶n ®ång kiÓm so¸t), khi ph¸t sinh chi phÝ chung cña liªn doanh, tËp hîp vµo c¸c TK cã liªn quan, cuèi kú ph©n bæ chi phÝ chung cho c¸c bªn liªn doanh, ghi: Nî TK 138 - Ph¶i thu kh¸c (chi tiÕt cho tõng ®èi t¸c) Cã TK 621, 622, 627 Cã TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) PhÇn chi phÝ chung cña liªn doanh, doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu ghi: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621, 622, 627 6.2.6. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Trong c¸c doanh nghiÖp, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th­êng diÔn ra liªn tôc, xen kÏ lÉn nhau. ë thêi ®iÓm cuèi kú (cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m) cã thÓ cã nh÷ng s¶n phÈm ®ang n»m trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh ë mét trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt chuyÓn sang giai ®o¹n sau ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn. Nh÷ng s¶n phÈm ®ã gäi chung lµ s¶n phÈm lµm dë. S¶n phÈm lµm dë lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang trong qu¸ tr×nh gia c«ng s¶n xuÊt chÕ biÕn trong ph¹m vi doanh nghiÖp. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cho s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn viÖc tÝnh to¸n gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. §Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ®­îc chÝnh x¸c h¬n kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª chÝnh x¸c khèi l­îng s¶n phÈm dë dang trªn c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt, x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë vµ ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë thÝch hîp. Sau ®©y giíi thiÖu mét sè ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh phÇn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, cßn c¸c chi phÝ kh¸c: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. C«ng thøc tÝnh to¸n nh­ sau : D®k + Cn Dck = ------------ x Qd 40 Qsp + Qd Trong ®ã: - Dck vµ D®k lµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú. - Cn lµ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú. - Qsp vµ Qd lµ s¶n l­îng cña s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Tr­êng hîp doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm phøc t¹p chÕ biÕn kiÓu liªn tôc gåm nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n c«ng nghÖ ®Çu tiªn tÝnh theo chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, cßn chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang ë c¸c giai ®o¹n sau, ph¶i tÝnh theo gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm cña giai ®o¹n tr­íc ®ã chuyÓn sang. * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng Ph­¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña chóng, ®Ó quy ®æi khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng. Sau ®ã lÇn l­ît tÝnh tõng kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm dë dang cuèi kú nh­ sau: §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp s¶n xuÊt, th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: D®k + Cn Dck = -------------- x Qd (1) Qsp + Qd §èi víi c¸c chi phÝ bá dÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo møc ®é chÕ biÕn nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: D®k + C Dck = -------------- x Q’d (2) Qsp + Q’d Trong ®ã: Q’d lµ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ®· quy ®æi ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng, theo møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh (% HT) Q’d = Qd x %HT §èi víi doanh nghiÖp chÕ biÕn phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× c¸c kho¶n môc chi phÝ cña giai ®o¹n tr­íc chuyÓn sang giai ®o¹n sau tÝnh cho gi¸ trÞ s¶n phÈm dë cuèi kú cña giai ®o¹n sau theo c«ng thøc 1. 41 Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm: KÕt qu¶ tÝnh to¸n cã møc ®é chÝnh x¸c hîp lý cao h¬n, v× chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ®­îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc chi phÝ. Nh­ng cã nh­îc ®iÓm: Khèi l­îng tÝnh to¸n lín, mÊt nhiÒu thêi gian, khi kiÓm kª s¶n phÈm dë dang cÇn ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng b­íc c«ng nghÖ, c«ng viÖc nµy kh¸ phøc t¹p. C¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ph¶i lËp c¸c b¶ng tÝnh s½n ®Ó tÝnh to¸n ®­îc nhanh. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm cã tû träng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng lín l¾m, khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng lín so víi ®Çu kú. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã khèi l­îng s¶n phÈm dë dang ë c¸c kh©u trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt t­¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau cã thÓ vËn dông chung møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh 50% ®Ó gi¶m bít c«ng viÖc x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh ë tõng c«ng ®o¹n. Ph­¬ng ph¸p tÝnh nµy cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh 50%. 6.3. Đặc điểm kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ 6.3.1. Tµi khoản sử dụng §èi víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ tµi kho¶n 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang trong tr­êng hîp nµy ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô cßn dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú. KÕt cÊu cña TK 154. Bªn Nî: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, lao vô dë dang cuèi kú. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, lao vô dë dang ®Çu kú. Sè d­ bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp kÕ to¸n sö dông TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Néi dung kÕt cÊu TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt Bªn Nî: - KÕt chuyÓn chi phÝ cña s¶n phÈm lao vô dë dang ®Çu kú. - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lao vô dë dang cuèi kú vµo TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh trong kú. Tµi kho¶n 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt kh«ng cã sè d­ cuèi kú. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt mµ më chi tiÕt tµi kho¶n 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt, theo tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt, tõng giai ®o¹n chÕ biÕn s¶n phÈm tõng lo¹i hoÆc nhãm s¶n phÈm, tõng bé phËn s¶n phÈm, tõng lo¹t s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng. 42 6.3.2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n 1- §Çu kú, kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, ghi Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) Cã TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 2- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh trong kú cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp 3- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ: Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 4- Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ: Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n (chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ®­îc ph©n bæ) Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 5- Tr­êng hîp cã ph¸t sinh s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®­îc, ph¶i tuú theo kÕt qu¶ xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn ®Ó ghi: Nî TK 611 - Mua hµng (trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi nhËp kho) Nî TK 138 (1388)- Ph¶i thu kh¸c (sè tiÒn båi th­êng vËt chÊt ph¶i thu) Nî TK 334 - Ph¶i tr¶ ng­êi lao ®éng( trõ vµo l­¬ng) Cã TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) 6- Cuèi kú tiÕn hµnh kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph­¬ng ph¸p quy ®Þnh kÕt chuyÓn sang TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) 7- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña sè s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú ghi: Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng) 6.4. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 6.4.1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ cung cÊp sö dông s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp. VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt, nÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm, tõng lao vô s¶n xuÊt lµ mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh.VÝ dô trong doanh nghiÖp ®ãng tµu biÓn tõng 43 con tµu lµ mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh; doanh nghiÖp XDCB tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× tõng lo¹t s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. VÝ dô : Doanh nghiÖp c¬ khÝ s¶n xuÊt m¸y c«ng cô th× tõng lo¹t m¸y c«ng cô lµ mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu khèi l­îng lín th× mçi lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. VÝ dô nh­ doanh nghiÖp dÖt, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i sîi, tõng lo¹i v¶i. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã néi dung kh¸c víi ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ cã nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tæ chøc ghi sæ chi tiÕt, tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu vµ tæ chøc tËp hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý gióp cho doanh nghiÖp t¨ng c­êng ®­îc c«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm tra viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ, thùc hiÖn tèt h¹ch to¸n kinh doanh. Cßn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n gi¸ thµnh tæ chøc c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (chi tiÕt gi¸ thµnh), lùa chän ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp, tæ chøc c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh, phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Song gi÷a ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®èi t­îng trong kú lµ c¬ së vµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. §ång thêi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n cÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp, sÏ gióp cho tæ chøc c«ng viÖc tÝnh gi