Đề án Sự hình thành và phát triển của kinh tế thị trường

LÔØI MÔÛ ÑAÀU ---ؖ—×--- Vieät Nam laø moät nöôùc ngheøo, kinh teá kyõ thuaät laïc haäu, trình ñoä xaõ hoäi coøn thaáp laïi bò chieán tranh taøn phaù naëng neà. Ñi leân CNXH laø muïc tieâu lyù töôûng cuûa nhöõng ngöôøi coäng saûn vaø nhaân daân Vieät Nam , laø khaùt voïng ngaøn ñôøi thieâng lieâng cuûa caû daân toäc Vieät Nam . Nhöng moät ñieàu quan troïng ñaët ra ñoù laø ñi leân CNXH baèng caùch naøo? Ñoù laø moät caâu hoûi lôùn vaø cöïc kyø quan troïng, muoán traû lôì thaät khoâng phaûi giaûn ñôn. Suoát moät thôøi gian , Vieät Nam cuõng nhö nhieàu nöôùc khaùc ñaõ aùp duïng moâ hình CNXH ôû Lieân X oâ, moâ hình kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung mang tính bao caáp. Moâ hình naøy ñaõ thu ñöôïc nhieàu keát quaû quan troïng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa thôøi kyø ñaát nöôùc coù chieán tranh. Nhöng veà sau moâ hình naøy ñaõ boäc loä nhöõngkhuyeá ñieåm vaø trong coâng taùc chæ ñaïo cuõng phaïm phaûi moät soá sai laàm maø nguyeân nhaân saâu xa cuûa noù laø do beänh giaùo ñieàu chuû quan duy yù chí, loái soáng suy nghó vaø haønh ñoäng ñôn giaûn noùng voäi, khoâng toân troïng caùc quy luaät khaùch quan, nhaän thöùc veà CNXH khoâng ñuùng vôùi thöïc teá Vieät Nam . Treân cô sôû nhaän thöùc ñuùng ñaén hôn vaø ñaây ñuû hôn veà CNXH vaø con ñöôøng ñi leân CNXH ôû Vieät Nam . Ñaïi hoäi laàn thöù IX cuûa ÑCSVN khaúng ñònh chuû tröông phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû Vieät Nam . Ñaây laø moâ hình kinh teá toång quaùt trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH ôû Vieät Nam. Quan ñieåm naøy laø keát quaû cuûa moät quaù trình ñoåi môùi tö duy, thöû nghieäm, traên trôû ñaáu tranh tö töôûng lyù luaän trong Ñaûng vaø ngoaøi xaõ hoäi. Kinh teá thò tröôøng vôùi CNXH khoâng chæ laø moät trong nhöõng vaán ñeà laø ñieåm then choát trong lyù luaän veà CNXH maø coøn coù yù nghóa thöïc tieãn raát quan troïng ñoái vôùi söï nghieäp xaây döïng CNXH. Sau gaàn 20 naêm ñoåi môùi cho thaáy roõ söï ñuùng ñaén vaø saùng taïo cuûa nhöõng chuû tröông, chính saùch, ñöông loái cuûa Ñaûng va Nhaø nöôùc ta ñeà ra töø ñaïi hoäi ñaïi baïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VI cuûa ÑCSVN ñeán nay laø moät thôøi gian khoâng daøi, song chuùng ta ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng keå treân con ñöôøng nhaän thöùc veà kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN coù söï quaûn lí cuûa nhaø nöôùc. Do ñoù toâi choïn ñeà taøi naøy, mong ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa thaày coâ vaø caùc baïn ñeå laàn sau coù theå laøm toát hôn nöõa NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÛNG VIEÂN ----ؖ—×--- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chöông I : SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG I. Kinh teá thò tröôøng laø hình thöùc phaùt trieån cao cuûa kinh teá haøng hoùa. 1. Kinh teá haøng hoùa: Laø moät kieåu toå chöùc kinh teá – xaõ hoäi maø trong ñoù saûn phaåm saûn xuaát ra ñeå trao ñoåi , ñeå baùn treân thò tröôøng . Muïc ñích cuûa saûn xuaát haøng hoùa trong kinh teá haøng hoùa khoâng phaûi ñeå thoûa maõn nhu caàu tröïc tieáp cuûa ngöôøi saûn xuaát ra maø nhaèm ñeå baùn töùc laø ñeå thoûa maõn nhu caàu cuûa ngöôøi mua ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi. 2. Kinh teá thò tröôøng: Laø trình ñoä phaùt trieån cao cuûa kinh teá haøng hoùa, trong ñoù toaøn boä caùc yeáu toá “ñaàu vaøo” vaø “ñaàu ra” cuûa saûn xuaát ñeàu thoâng qua thò tröôøng. Kinh teá haøng hoùa vaø kinh teá thò tröôøng khoâng ñoàng nhaát vôùi nhau chuùng khaùc nhau veà trình ñoä phaùt trieån. Veà cô baûn chuùng chuùng coù cuøng nguoàn goác vaø baûn chaát. Toùm laïi: Kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa thöïc chaát laø neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn , vaän ñoäng theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. II. Nhöõng ñieàu kieän hình thaønh kinh teá thò tröôøng . 1. Moät laø : Söï xuaát hieän cuûa haøng hoùa söùc lao ñoäng vaø thò tröôùng söùc lao ñoäng. Tröôùc heát caàn khaúng ñònh söï xuaát hieän cuûa haøng hoùa söùc lao ñoäng laø moät bieán ñoåi lòch söû . Ngöôøi lao ñoäng ñöïôc töï do , coù quyeàn laøm chuû khaû naêng lao ñoäng cuûa chính mình vaø laø chuû theå bình ñaúng trong vieäc thöông löôïng vôùi ngöôøi khaùc . CNTB ñaõãñöôïc hieän thöïc töøng böôùc tieán boä lòch söû ñoù trong khuoân khoå lôïi duïng tính chaát ñaëc bieät cuûa haøng hoùa söùc lao ñoäng ñeå phuïc vuï tuùi tieàn cho caùc nhaø tö baûn. Vì vaäy, ñaõ laøm naûy sinh maâu thuaãn giöõa tö baûn vôùi lao ñoäng laøm thueâ . Trong ñieàu kieän lòch söû môùi thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH khoâng phaûi moïi ngöôøi coù söùc lao ñoäng ñem baùn ñeàu laø nhöõng ngöôøi voâ saûn. Do ñoù söï chi phoái lôïi ích kinh teá vaø cuûa chi phí cô hoäi, nhöõng ngöôøi lao ñoäng vaãn coù theå baùn söùc lao ñoäng cuûa mình cho ngöôøi khaùc neáu nhö hoï caûm thaáy vieäc laøm naøy coù lôïi so vôùi vieäc toå chöùc quaù trình saûn xuaát. Trong lòch söû, söï hoaït ñoäng cuûa quy luaät giaù trò ñaõ töøng böôùc daãn tôùi söï phaân hoùa nhöõng ngöôøi saûn xuaát thaønh keû giaøu ngöôøi ngheøo. Söï phaân hoùa naøy dieãn ra chaäm chaïp cho neân caàn phaûi coù baïo löïc cuûa nhaø nöôùc ñeå thuùc nay söï phaân hoùa naøy dieãn ra nhanh hôn. Chính söï phaân hoùa nhöõng ngöôøi saûn xuaát thaønh keû giaøu ngöôøi ngheøo tôùi moät giôùi haïn nhaát ñònh ñaõ laøm naûy sinh haøng hoùa lao ñoäng vaø thò tröôøng lao ñoäng. 2. Hai laø: Phaûi tích luõy moät soá tieàn nhaát ñònh vaø soá tieàn ñoù phaûi trôû thaønh voán ñeå tieán haønh saûn xuaát kinh doanh nhaèm muïc ñích coù lôïi nhuaän. Lyù luaän kinh teá cuûa tröôøng phaùi troïng thöông ñaõ phaûn aùnh roû reät ñieàu kieän tieàn ñeà naøy. 3. Ba laø:Kinh teá thò tröôøng laø kinh teá tieàn teä cho neân vai troø cuûa tieàn teä voâ cuøng quan troïng. Ñeå hình thaønh ñöôïc neàn kinh teá thò tröôøng caàn phaûi coù heä thoáng taøi chính, tín duïng ngaân haøng töông ñoái phaùt trieån. Khoâng theå coù ñöôïc kinh teá thò tröôøngneáu nhö heä thoàng taøi chính ngaân haøng coøn quaù yeáu ôùt, heä thoáng quan heä tín duïng coøn quaù giaûn ñôn khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà voán cho saûn xuaát kinh doanh. 4. Boán laø: Söï hình thaønh kinh teá thò tröôøng ñoøi hoûi phaûi coù moät heä thoáng keát caáu haï taàng töông ñoái phaùt trieån. Treân cô sôû ñoù môùi ñaûm baûo cho löu thoâng haøng hoùa vaø löu thoâng tieàn teä ñöôïc thuaän lôïi deã daøng môùi taêng ñöôïc phöông tieän vaät chaát nhaèm môû roäng quan heä trao ñoåi. 5. Naêm laø: Taêng cöôøng vai troø kinh teá cuûa nhaø nöôùc. Ñoái vôùi nöôùc ta, ñaây laø ñieàu kieän coù tính then choát ñeå hình thaønh neàn kinh teá thò tröôøng. Nhaø nöôùc ñaõ taïo ra moâi tröôøng vaø haønh lang cho thò tröôøng phaùt trieån laønh maïnh. Ñoàng thôøi Nhaø nöôùc söû duïng nhöõng bieän phaùp haønh chính caàn thieát ñeå phaùt huy nhöõng öu theá vaø haïn cheá nhöõng maët tieâu cöïc cuûa thò tröôøng. Nhaø nöôùc thöïc hieän chính saùch phaân phoái vaø ñieàu tieát theo nguyeân taéc keát hôïp coâng baèng xaõ hoäi vôùi hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi. Nhaø nöôùc coøn thöïc hieän söï ñieàu tieát nhaèm xöû lyù haøi hoøa quan heä giöõa taêng tröôûng kinh teá vaø coâng baèng xaõ hoäi. Toùm laïi:Vôùi taùc ñoäng cuûa caùc tieàn ñeà treân neàn kinh teá thò tröôøng ñöôïc xaõ hoäi hoùa cao, caùc quan heä kinh teá mang hình thaùi phoå bieán laø quan heä haøng hoùa tieàn teä vaø noù ñöôïc tieàn teä hoùa. Caùc quy luaät cuûa kinh teá thò tröôøng ñöïôc phaùt huy taùc duïng moät caùch ñaây ñuû. III . Ñaëc tröng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam. Veà muïc tieâu phaùt trieån kinh teá thò tröôøng. Muïc tieâu haøng ñaàu cuûa phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta laø giaûi phoùng söùc saûn xuaát, ñoäng vieân moïi nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa. Xaây döïng cô sôû vaät chaát cuûa CNXH , naâng cao hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi, caûi thieän töøng böôùc ñôøi soáng nhaân daân . Coù nhöõng nöôùc ñaët ra vaán ñeà kinh teá thò tröôøng tröùôc, giaûi quyeát coâng baèng xaõ hoäi sau. Coù nhöõng nöôùc laïi muoán döïavaøo vieän trôï vaø vay nôï nöôùc ngoaøi ñeå caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân roài sau ñoù môùi thuùc ñaåy taênng tröôûng kinh teá. ÔÛ nöôùc ta, thöïc hieän tö töôûng Hoà Chí Minh vaø ñôøi soáng ñoåi môùi cuûa Ñaûng laáy saûn xuaát gaén lieàn vôùi caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, taêng tröôûng kinh teá ñi ñoâi vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi, khuyeán khích laøm giaøu hôïp phaùp , gaén lieàn vôùi xoùa ñoùi giaûm ngheøo. 2.Neàn kinh teá thò tröôøng goàm nhieàu thaønh phaàn trong ñoù kinh teá nhaø nöôùc giöõ vai troø chuû ñaïo . Trong neàn kinh teá nöôùc ta toàn taïi ba loaïi hình sôû höõu cô baûn laø sôû höõu toaøn daân, sôû höõu taäp theå, sôû höõu tö nhaân. Töø ba loaïi hình sôû höõu cô baûn ñoù hình thaønh nhieàu thaønh phaàn kinh teá , nhieàu toå chöùc saûn xuaát kinh doanh . Caùc thaønh phaàn kinh teá ñoù laø kinh teá nhaø nöôùc, kinh teá taäp theå , kinh teá caù theå tieåu chuû, kinh teá tö baûn tö nhaân, kinh teá tö baûn nhaø nöôùc, kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi.Trong ñoù kinh teá nhaø nöôùc giöõ vai troø chuû ñaïo. Caùc thaønh phaàn kinh teá noùi treân toàn taïi moät caùch khaùch quan laø nhöõng boä phaän caàn thieát cuûa neàn kinh teá thò tröôøng trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH. Vì vaäy, phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng nhieàu thaønh phaàn laø moät taát yeáu ñoái vôùi nöôùc ta. Chæ coù nhö vaäy, chuùng ta môùi khai thaùc moïi nguoàn löïc kinh teá, naâng cao hieäu quaû kinh teá, phaùt huy ñöôïc tieàm naêng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá vaøo phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc nhaèm thoûa maõn nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa nhaân daân. Vieäc xaùc laäp vai troø chuû ñaïo cuûa kinh teá nhaø nöôùc laø vaán ñeà coù tính nguyeân taéc vaø laø söï khaùc bieät coù tính chaát baûn chaát giöõa kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN vôùi kinh teá thò tröôøng TBCN. Vì vaäy, kinh teá nhaø nöôùc phaûi ñöïôc xaây döïng vaø phaùt trieån coù hieäu quaû ñeå thöïc hieän toát vai troø chuû ñaïo cuûa mình, ñoàng thôøi Nhaø nöùôc phaûi thöïc hieän toát vai troø quaûn lyù vó moâ kinh teá -xaõ hoäi ñeå ñaûm baûo cho neàn kinh teá phaùt trieån theo ñònh höôùng XHCN. 3.Trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònhhöôùng XHCN thöïc hieän nhieàu hình thöùc phaân phoái thu nhaäp, trong ñoù laáy phaân phoái thu nhaäp theo lao ñoäng laø chuû yeáu. Trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöùôc ta, toàn taïi caùc hình thöùc phaân phoái thu nhaäp sau ñaây: phaân phoái theo lao ñoäng, phaân phoái theo voán hay taøi saûn, ñoùng goùp, phaân phoái theo giaù trò söùc lao ñoäng, phaân phoái thoâng qua caùc quyõ phuùc lôïi taäp theå vaø xaõ hoäi. Söï khaùc bieät cô baûn giöõa kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN vôùi kinh teá thò tröôøng TBCN laø ôû choã xaùc laäp cheá ñoä coâng höõu vaø thöïc hieän theo phaân phoái lao ñoäng. Phaân phoái theo lao ñoäng laø ñaëc tröng baûn chaát cuûa kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN.Noù laø hình thöùc thöïc hieän veà maët kinh teá cuûa cheá ñoä coâng höõu . Vì theá, phaân phoái theo lao ñoäng ñöôïc xaùc laäp laø hình thöùc phaân phoái chuû yeáu trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH. Nöôùc ta xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN chöù khoâng phaûi laø kinh teá thò tröôøng TBCN. Chuùng ta laáy phaùt trieån kinh teá thò tröôøng laø phöông tieän ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu cô baûn xaây döïng CNXH thöïc hieän daân giaøu, nöôùcmaïnh , xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh; con ngöôøi ñöôïc giaûi phoùng khoûi aùch aùp böùc boùc loät, coù cuoäc soáng aám no, töï do, haïnh phuùc, coù ñieàu kieän phaùt trieån toaøn dieän. Vì vaäy, moãi böôùc taêng tröôûng kinh teá ôû nöôùc ta phaûi gaén lieàn vôùi caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi. Vieäc phaân phoáithoâng qua caù quyõ phuùc lôïi xaõ hoäi vaø taäp theå coù yù nghóa quan troïng ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñoù. 4. Cô cheá vaän haønh neàn kinh teá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc. Trong ñieàu kieän hieän nay, haàu nhö taát caû caùc neàn kinh teá cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu coù sö ïquaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ñeå söûa chöõa moät möùc ñoä naøo ñoù “nhöõng thaát baïi cuûa thò tröôøng”. Töùc laø cô cheá vaän haønh neàn kinh teá cuûa taát caû caùc nöùôc ñeàu laø cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöùôc. Nhöùng ñieàu khaùc bieät trong cô cheá vaän haønh neàn kinh teá cuûa nöôùc ta laø ôû choã Nhaø nöôùc quaûn lyù neàn kinh teá khoâng phaûi laø nhaø tö saûn maø laø nhaø nöôùc XHCN, nhaø nöôùc cuûa daân, do daân, vì daân ñaët döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu xaõ hoäi, nhaân ñaïo maø baûn thaân cô cheá thò tröôøng khoâng theå laøm ñöôïc baûo ñaûm cho neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån theo ñònh höôùng XHCN laø heát söùc quan troïng. Noù ñaûm baûo cho neàn kinh teá taêng tröôûng oån ñònh ñaït hieäu quaû cao, ñaët bieät laø ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi. Khoâng ai ngoaøi nhaø nöôùc coù theå giaûm bôùt ñöôïc söï cheânh leäch giöõa giaøu vaø ngheøo, giöõa thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa caùc vuøng cuûa ñaát nöôùc trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng. 5. Neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa cuõng laø neàn kinh teá môû hoäi nhaäp. Do söï taùc ñoäng cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc coâng ngheä, ñang dieãn ra quaù trình quoác teá hoùa ñôøi soáng kinh teá, söï phaùt trieån cuûa moãi quoác gia trong söï phuï thuoäc laãn nhau.Vì vaäy, môû cöûa kinh teá, hoäi nhaäp kinh teá vaøo khu vöïc vaø theá giôùi vaø taát yeáu ñoái vôùi nöôùc ta. Chæ coù theå nhö vaäy môùi thu huùt ñöôïc voán, kyõ thuaät coâng ngheä hieän ñaïi kinh nghieäm quaûn lyù tieân tieán cuûa caùc nöôùc ñeå khai thaùc tieàm naêng vaø theá maïnh cuûa nöôùc ta, thöïc hieän phaùt huy noäi löïc, tranh thuû ngoaïi löïc ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá thò tröôøng. Vaø vaãn giöõ ñöôïc ñoäc laäp chuû quyeàn vaø baûo veä ñöôïc lôïi ích quoác gia, daân toäc trong quan heä kinh teá ñoái ngoaïi. Toùm laïi: Moãi ñaëc tröng treân ñaây phaûn aùnh moät khía caïnh cuûa moâ hình kinh teá thò tröôøng. Toång hôïp caû 5 ñaëc tröng seõ giuùp cho chuùng ta hình dung ñöôïc khaùi quaùt caáu truùc moâ hình naøy. IV. Thò tröôøng vaø cô cheá thò tröôøng. Thò tröôøng Thò tröôøng laø gì? Thò tröôøng laø lónh vöïc trao ñoåi haøng hoùa thoâng qua tieàn teä laøm moâi giôùi. Taïi ñaây ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn taùc ñoäng qua laïi laãn nhau ñeå xaùc ñònh giaù caû vaø soá löôïng haøng hoùa löu thoâng treân thò tröôøng. 1.2 Phaân loaïi thò tröôøng: Coù theå chia thò tröôøng nhö sau: Ÿ Thò tröôøng haøng tieâu duøng vaø dòch vuï Thò tröôøng caùc yeáu toá saûn xuaát 1.3 Vai troø cuûa thò tröôøng: Kinh teá haøng hoùa gaén lieàn vôùi thò tröôøng, saûn xuaát cho thò tröôøng, tieâu duøng phaûi thoâng qua thò tröôøng. Thò tröôøng laø trung taâm cuûa toaøn boä quaù trình saûn xuaát. Saûn xuaát laø söï keát hôïp giöõa tö lieäu saûn xuaát vaø söùc lao ñoäng theo quan heä tyû leä nhaát ñònh. Quan heä tyû leä naøy tuøy thuoäc vaøo trình ñoä kyõ thuaät cuûa saûn xuaát. Neáu kyõ thuaät tieán boä thì moät löïc löôïng söùc lao ñoäng nhaát ñònh seõ vaän ñoäng ñöôïc nhieàu tö lieäu saûn xuaát hôn, saûn xuaát ra nhieàu saûn phaåm hôn. Ñeå saûn xuaát caàn phaûi coù caùc yeáu toá saûn xuaát. Thò tröôøng laø nôi cung caáp nhöõng yeáu toá ñoù ñaûm baûo cho quaù trình saûn xuaát ñöôïc tieán haønh bình thöôøng. Saûn xuaát haøng hoùa laø saûn xuaát ñeå trao ñoåi, ñeå baùn. Thò tröôøng laø nôi tieâu thuï haøng hoùa cho caùc doanh nghieäp. Thoâng qua thò tröôøng gía trò haøng hoùa ñöôïc thöïc hieän vaø caùc doanh nghieäp thu hoài ñöôïc voán. Ñoàng thôøi thò tröôøng laø nôi kieåm tra cuoái cuøng caùc haøng hoùa, soá löôïng cuõng nhö chaát löôïng haøng hoùa. Treân yù nghóa ñoù, coù theå noùi thò tröôøng ñieàu tieát saûn xuaát vaø laø ñoäng löïc cuûa saûn xuaát kinh doanh. Thò tröông coøn laø nôi cuoái cuøng ñeå chuyeån lao ñoäng tö nhaân caù bieät thaønh lao ñoäng xaõ hoäi. 2.Thò tröôøng lao ñoäng: .1 Cô cheáthò tröôøng laø gì? Noùi tôùi cô cheá thò tröôøng laø noùi ñeán boä maùy töï ñieàu chænh quaù trình ñieàu tieát quaù trình saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa, ñieàu tieát söï vaän ñoäng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Hieän nay coù nhieàu yù kieán khaùc nhau khaùi nieäm cô cheá thò tröôøng. “Cô cheá thò tröôøng laø toång theå caùc nhaân toá, quan heä, moâi tröôøng, ñoäng löïc vaø quy luaät chi phoái söï vaän ñoäng cuûa thò tröôøng” ( Kinh teá, chính trò hoïc, NXB Söï that, Haø Noäi 19920 “Cô cheá thò tröôøng laø thieát cheá kinh teá chi phoái yù chí vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi saûn xuaát vaø ngöôøi tieâu duøng, ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua thoâng qua thò tröôøng vaø giaù caû” “Cô cheá thò tröôøng laø hình thöùc toå chöùc kinh teá trong ñoù caù nhaân ngöôøi tieâu duøng vaø caùc doanh nghieäp taùc ñoäng laãn nhau treân thò tröôøng ñeå xaùc ñònh vaán ñeà trung taâm cuûa toå chöùc kinh teá laø saûn xuaát caùi gì? Saûn xuaát nhö theá naøo? Vaø saûn xuaát cho ai?” Chuùng ta caàn tieáp caän vôùi cô cheá thò tröôøng moät caùch khaùi quaùt hôn. “Cô cheá thò tröôøng laø cô cheá töï ñieàu tieát cuûa neàn kinh teá thò tröôøng do söï taùc ñoäng cuûa caùc quy luaät voán coù cuûa noù. Noùi moät caùch khaùi quaùt hôn, cô cheá thò tröôøng laø heä thoàng höõu cô cuûa söï thích öùng laãn nhau, töï ñieàu tieát laãn nhau cuûa caùc yeáu toá giaù caû, cung- caàu, caïnh tranh… tröïc tieáp phaùt huy taùc duïng treân thò tröôøng ñeå ñieàu tieát neàn kinh teá thò tröôøng “. 2.2.Öu ñieåm cuûa kinh teá thò tröôøng. -Cô cheá thò tröôøng kích thích hoaït ñoäng cuûa chuû theå kinh teá vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng töï do cuûa hoï. Do ñoù laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån naêng ñoäng, coù hieäu quaû. - Söï taùc ñoäng cuûa cô cheá thò tröôøng seõ ñöa ñeán söï thích öùng töï phaùt giöõa khoái löôïng vaø cô caáu cuûa saûn xuaát vôùi khoái löôïng vaø cô caáu nhu caàu cuûa xaõ hoäi. Nhôø ñoù ta coù theå thaûo maõn nhu caàu tieâu duøng caù nhaân veà haøng ngaøn, haøng vaïn saûn phaåm khaùc nhau. - Cô cheá thò tröôøng kích thích ñoåi môùi kyõ thuaät hôïp lyù hoùa saûn xuaát . Söùc eùp cuûa caïnh tranh buoäc nhöõng ngöôøi saûn xuaát giaûm chi phí saûn xuaát, caù bieät ñeán möùc toái thieåu baèng caùch aùp duïng nhöõng phöông phaùp saûn xuaát toát nhaât. - Cô cheá thò tröôøng thöïc hieän phaân phoái caùc nguoàn löïc kinh teá moät caùch toái öu. Trong neàn kinh teá thò tröôøng vieäc löu ñoäng , di chuyeån, phaân phoái caùc yeáu toá saûn xuaát , voán ñeàu tuaân theo nguyeân taéc cuûa thò tröôøng , chuùng seõ ñöôïc chuyeån ñeán nôi ñöôïc söû duïng vôùi hieäu quaû cao nhaát. - Söï ñieàu tieá cuûa cô cheá thò tröôøng meàm deûo hôn söï ñieàu chænh cuûa cô quan nhaø nöôùc vaø coù khaû naêng thích nghi cao hôn tröôùc nhöõng ñieàu kieän kinh teá bieán ñoåi laøm thích öùng kòp thôøi giöõa saûn xuaát xaõ hoäi vaø nhu caàu xaõ hoäi. 2.3 Nhöõng khuyeát taät cuûa cô cheá thò tröôøng . - Cô cheá thò tröôøng chæ theå hieän ñaày ñuû khi coù söï kieåm soaùt cuûa caïnh tranh hoaøn haûo, khi xuaát hieän caïnh tranh khoâng hoaøn haûo thì hieäu löïc cuûa cô cheá thò tröôøng bò giaûm. - Muïc ñích hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp laø lôïi nhuaä toái ña, vì vaäy hoï coù theå laïm duïng nhöõng taøi nguyeân cuûa xaõ hoäi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi, do ñoù hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi khoâng ñöôïc ñaûm baûo. - Phaân phoái thu nhaäp khoâng caân baèng, coù nhöõng muïc tieâu xaõ hoäi duø cô cheá thò tröôøng coù hoaït ñoäng troâi chaûy cuõng khoâng theå ñaït ñöôïc. Söï taùc ñoäng cuûa cô cheá thò tröôøng seõ daãn ñeán söï phaân hoùa giaøu ngheøo, söï phaân cöïc veà cuûa caûi, taùc ñoäng xaáu ñeán ñaïo ñöùc tình ngöôøi. -Moät neàn kinh teâù töï do cô cheá thò tröôøng thuaàn tuùy ñieàu tieát khoù traùnh khoûi nhöõng thaêng traàm, khuûng hoaûng kinh teá coù tính chu kyø vaø thaát nghieäp. Toùm laïi: Do cô cheá thò tröôøng coù moät loaït caùc khuyeát taät voán coù cuûa noù neân trong thöïc teá khoâng toàn taïi cô cheá thò tröôøng thuaàn tuùy maø thöôøng coù söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc ñeå söûa chöõa nhöõng thaát baïi cuûa cô cheá thò tröôøng , khi ñoù neàn kinh teá nhö ngöôøi ta goïi laø neàn kinh teá hoãn hôïp CHÖÔNG II: Thöïc traïng neàn kinh teá Vieät Nam trong quaù trình chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng XHCN. I. Nhöõng keát quaû khaû quan ñaït ñöïôc trong quaù trình phaùt trieån neàn kinh teá Vieät Nam. Töø naêm1986, nhaát laø vaøo nhöõng naêm 1990 ñeán nay, thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng, caùc thaønh phaàn kinh teá ôû Vieät Nam phaùt trieån ngaøy caøng maïnh meõ. Ñaëc bieät, nhôø coù luaät doanh nghieäp nhaø nöôùc, luaät hôïp taùc xaõ, luaät doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn quy ñònh cuûa chính phuû… Taïo khuoân khoå phaùp lyù, moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc thaønh phaàn kinh teá ñöôïc thieát laäp vaø töøng böôùc ñöôïc hoaøn thieän. Caùc thaønh phaàn kinh teá ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu quan troïng vaø kkhaúng ñònh vai troø cuûa mình trong vieäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Coù theå khaùi quaùt nhö sau: -Thöù nhaát: veà quy moâ voán ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá . Phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn laø giaûi phaùp chính giaûi phoùng löïc löôïng saûn xuaát treân toaøn xaõ hoäi, thu huùt ñöôïc caùc nguoàn löïc trong daân cö vaøo saûn xuaát kinh doanh. Ñieàu naøy theå hieän ôû quy moâ voán ñaàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ñeàu taêng trong nhöõng naêm qua. Qua baûng soá lieäu sau nay, coù theå thaáy quy moâ voán ñaàu tö thöïc hieän cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá taêng khaù, naêm sau cao hôn naêm tröôùc; rieâng thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc vaãn chieám tyû troïng lôùn trong toång voán ñaàu tö cuûa neàn kinh teá. Ñaëc bieät, sau khi luaät doanh nghieäp coù hieäu löïc vaø sau caùc nghò quyeát TW3 khoùa IX ngaøy 18/3/2002, veà phaùt trieån kinh teá taäp theå, kinh teá tö nhaân thì kinh teá hôïp taùc xaõ ñaõ laáy laïi ñaø phaùt trieån cuûa mình sau moät thôøi gian daøi suy giaûm( quy moâ voán ñaàu tö taêng khoaûng 12%naêm); kinh teá tö nhaân phaùt trieån maïnh chöa töøng coù ( quy moâ voán ñaàu tö taêng khoaûng 23% naêm 2001, taêng 28% naêm2002vaø taêng 24% trong chín thaùng ñaàu naêm 2003). Tyû troïng voán ñaàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh ñang ngaøy caøng lôùn vaø chieám vò trí quan troïng trong neàn kinh teá . Naêm2003, trong toång soá voán ñaâu tö phaùt trieån voán trong nöôùc chieám 83,2% ( voán nhaø nöôùc chieám 56,5% vaø voán nöôùc ngoaøi quoác doanh chieám 26.7%), voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoøai chæ chieám16,8% ( naêm 2002 chieám 48.5%). Ñieàu ñoù chöùng toûa raèng, ñöôøng loáichuû tröông phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn cuûa Ñaûng vaø caùc bieän phaùp thöïc hieän cuûa nhaø nöôùc laø ñuùng ñaén. Cuï theå laø ñaõ giaûi phoùng löïc löôïng saûn xuaát, thu huùt ñöôïc nhieàu nguoàn löïc trong daân cö ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc. Baûng: quy moâ, cô caáu voán ñaàu tö phaùt trieån Chæ tieâu Quy moâ voán ñaàu tö thöïc hieän (nghìn tæ) ñoàng) Tyû troïng(%) 1999 2000 2001 2002 2003 1999 2000 2001 2002 2003 Toång soá 131.2 145.3 163.5 183.8 217.6 100 100 100 100 100 Voán nhaø nöôùc 77 83.6 95 103.3 123 58.7 57.5 58.1 56.2 56.5 Voán ngoaøi quoâc doanh 31.5 34.6 38.5 46.5 58.1 24 23.8 23.5 25.3 26.7 Voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 22.7 27.1 30 34 36.5 17.3 18.7 18.4 18.5 16.8 (nguoàn nieân giaùm thoáng keâ naêm 2002, toång cuïc thoáng keâ naêm 2003) Thöù hai: söï taêng tröôûng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá . Trong nhöõng naêm qua , tyû leä taêng tröôûng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ñaït toác ñoäkhaù cao Baûng chæ soá phaùt trieån toång saûn phaåm trong nöôùc theo caùc thaønhphaàn kinh teá. Ñôn vò:% Thaønh phaàn kinh teá 1995 1999 2000 2001 2002 Kinh teá nhaø nöôùc 109.4 102.6 107.7 107.4 106.9 Kinh teá taäp theå 104.5 106.0 105.5 103.2 104.9 Kinh teá tö nhaân 109.3 103.2 108.1 113.2 113.9 Kinh teá caù theå 109.8 103.6 103.9 105.5 105.7 Kinh teá hoãn hôïp 112.7 106.2 110.9 113.6 114.4 Kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoøai 114.9 117.6 111.4 107.2 107.9 Chung 109.5 108.4 106.8 106.9 107.04 Nguoàn nieân giaùm thoáng keâ naêm2000 Thöïc tieãn cho thaáy, caùc thaønh phaân kinh teá ôû Vieät Nam coù möùc taêng tröôûng khaù. Trong ñoù, giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp taêng maïnh: naêm 1995 taêng 114.2%; naêm 2001 taêng 116.6%; naêm2002 taêng 111.6%; naêm 2003 taêng 116.6% ( khu vöïc doanh nghieäp nhaø nöôùc 112.4%; khu vöïc ngoaøi quoác doanh 118.7%; khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoøai 118.3%). Ñaây laø tín hieäu toát laønh trong thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam . Noåi baät laø söï taêng tröôûng maïnh cuûa kinh teá tö nhaân vaø kinh teá tö baûn nhaø nöôùc. Toång saûn phaåm cuûa kinh teá tö nhaân taêng 113.2% naêm 2001 vaø taêng 113.9% naêm 2002. toång saûn phaåm cuûa neàn kinh teá tö baûn nhaø nöôùc taêng töông öùng laø 113.6% vaø 114.5%. Ñaây laø moät keát quaû hôïp lyù trong phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn ôû Vieät Nam . Thaønh phaàn kinh teá tö nhaân phaùt trieån maïnh, chöùng toûa chuû tröông cuûa Ñaûng vaø chính saùch cuûa nhaø nöôùc ñaõ phaùt huy ñöôïc söùc maïnh toång hôïp trong nhaân daân. Thaønh phaàn kinh teá tö baûn nhaø nöôùc phaùt trieån maïnh cho thaáy noù töông xöùng vôùi vai troø laø “caàu noái” leân CNXH trong thôøi kyø quaù ñoä. Thöù ba veà ñoùng goùp cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá. Baûng: cô caáu toång hôïp saûn phaåm trong nöôùc theo giaù trò thöïc teá. Ñôn vò %. Thaønh phaàn kinh teá 1995 2000 2001 2002 Toång soá 100 100 100 100 Kinh teá nhaø nöôùc 40.18 38.53 38.40 38.31 Kinh teá taäp theå 10.06 8.58 8.06 7.98 Kinh teá tö nhaân 3.12 3.38 3.73 3.93 Kinh teá caù theå 36.02 32.31 31.84 31.42 Kinh teá hoãn hôïp 4.32 3.92 4.22 4.42 Kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 6.30 13.28 13.75 13.91 (Nguoàn nieân giaùm thoáng keâ naêm 2002) Caùc thaønh phaàn kinh teá ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc giaûi quyeát vieäc laøm trong xaõ hoäi trong nhöõng naêm vöøa qua. Ñaùng chuù yù laø trong ba naêm 2001, 2002,2003, löïc löôïng lao ñoäng trong khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc vaø taäp theå khoâng taêng trong khi ôû caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc taêng khaù. Chaúng haïn nhö caùc doanh nghieäp daân doanh ñaõ taïo theâm treân 1.5 trieäu choã laøm môùi keå töø khi luaät doanh nghieäp ñöôïc ban haønh vaø coù hieäu löïc ñeán nay. Quaù trình môû roäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, haøng hoùa xuaát khaåu cuûa Vieät Nam taêng leân ñaùng keå. Kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2001 ñaït 15.03 tyû USD ;naêm 2002:16.06 tyû USD; naêm 2003: 19.9 tyû USD ( trong ñoù khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi xuaát khaåu taêng 27.2% , khu vöïc xuaát khaåu trong nöôùc taêng 11.7%). Ñaëc bieät, khu vöïc kinh teá daân doanh( kinh teá caù theå tieåu chuû vaø kinh teá tö nhaân) ñoùng goùp tích cöïc trong vieäc taêng kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam , nhaát laø caùc maët haøng thuû coâng nghieäp, cheá bieán noâng saûn , thuûy saûn. Caùc thaønh phaàn kinh teá phaùt trieån ñaõ goùp phaàn taêng thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc . Chaúng haïn, trong toång thu ngaân saùch nhaø nöùôc naêm 2000, 2002 thu töø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi chieám 5.22% vaø 5.49% thu töø doanh nghieäp nhaø nöùôc laø 21.7% vaø 22.28% thu töø khu coâng thöông nghieäp, dòch vuï ngoaøi quoác doanh laø 39% vaø 6.47%. Ñoùng goùp cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá taêng leân trong nhöõng naêm gaàn nay ñaõ chöùng toûa söùc saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp ñöôïc giaûi phoùng , hieäu quaû quaûn lyù, ñieàu haønh cuûa chính phuû, caùc ngaønh, caùc caáp ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá ñöôïc naâng cao. II. Moät soá haïn cheá, yeáu keùm trong quaù trình phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû nöôùc ta. Nhìn chung, caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá ôû Vieät Nam coù quy moâ coøn khaù khieâm toán, cô sôû vaät chaát haïn cheá, coâng ngheä laïc haäu, thoâ sô , saûn xuaát thuû coâng laø phoå bieán; haïn cheá trong tieáp caän nguoàn voán ñeå saûn xuaát kinh doanh; thò tröôøng vaø thoâng tin veà thò tröôøng coøn yeáu; lao ñoäng phaàn lôùn chöa qua ñaøo taïo; trình ñoä quaûn lyù doanh nghieäp keùm… cuï theå laø: -Toác ñoä vaø chaát löôïng taêng tröôûng chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng. Caùc thaønh phaàn kinh teá ngoøai quoác doanh coù möùc taêng tröôûng cao vaø hoaït ñoäng coù hieäu quaû nhaát; nhöng vaãn chöa khai thaùc heát tieàm naêng. Chaúng haïn, vaãn chöa huy ñoäng moät caùch trieät ñeå, coù hieäu quaû nguoàn voán trong daân, phaàn lôùn caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá naøy coøn nhoû leû keùm beàn vöõng. Doanh nghieäp nhaø nöôùc coù nguoàn voán lôùn, ñoäi nguõ caùn boä lao ñoängcoù trình ñoä tay ngheà cao( trình ñoä ñaïi hoïc trôû leân chieám gaàn 80% soá lao ñoäng coù tay ngheà cuûa caû nöôùc) nhöng hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh thaáp, toác ñoä taêng tröôûng chöa cao, chöa töông xöùng vôùi nguoàn voán vaø lao ñoäng maø nhaø nöôùc ñaàu tö. Kinh teá taäp theå maëc duø ñaõ ñöôïc caûi toå vaø coù nhieàu khôûi saéc sau nghò quyeát TW3 khoùa IX, nhöng löïc löôïng coøn yeáu, soá hôïp taùc xaõ laøm aên coøn khaù coøn ít, soá lao ñoäng trung bình vaø yeáu laïi chieám tyû troïng lôùn hôn. -Soá löôïng doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá chöa nhieàu vaø chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån. Caû nöôùc chæ coù treân 5000 doanh nghieäp nhaø nöôùc, khoaûng 14207 hôïp taùc xaõ, 120000 doanh nghieäp tö nhaân, hôn 3000 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoøai. Söï phaân boå doanh nghieäp theo vuøng laõnh thoå vaãn chöa coù nhieàu thay ñoåi. Caùc doanh nghieäp vaãn chuû yeáu taäp trung ôû Tp . Hoà Chí Minh, Haø Noäi vaø moät soá ít ñòa phöông khaùc coù möùc ñoä ñoâ thò hoùa cao. Taïi töøng ñòa phöông, ñaïi da soá doanh nghieäp thöôøng taäp trung ôû thò xaõ hay ôû thaønh phoá, soá doanh nghieäp ôû vuøng noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa chöa nhieàu. - Quy moâ voán cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá coøn thaáp, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng cuûa cô cheá ñoåi môùi kinh teá cuûa nhaø nöôùc. Theo keát quaû ñieàu tra cuûa toång cuïc thoáng keâ tính ñeán ngaøy 1/7/2002, toång nguoàn voán cuûa caùc doanh nghieäp coù khoaûng 1066.7 nghìn tyû ñoàng; trong ñoù doanh nghieäp nhaø nöôùc coù khoaûng 625.1 nghìn tyû ñoàng , doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöùôc ngoaøi laø 274.5, doanh nghieäp tö nhaân coù khoaûng 168.1 nghìn tyû ñoàng. Vôùi quy moâ lôùn nhö vaäy, caùc doanh nghieäp coù theå ñuû söùc maïnh caàn thieát ñeå nay maïnh phaùt trieån kinh teá vaø hoäi nhaäp coù hieäu quaû. -Cô caáu ngaønh ngheà kinh doanh cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá coøn nhieàu baát hôïp lyù. Caùc thaønh phaàn kinh teá laøm aên coù hieäu quaû kinh teá cao nhö kinh teá tö nhaân, kinh teá caù theå tieåu chuû thöôøng taäp trung ôû caùc ngaønh thöông maïi, dòch vuï, ít quan taâm ñeán caùc ngaønh ngheà saûn xuaát vaät chaát. Ñieàu ñoù chöùng toû raèng neàn kinh teá nöôùc ta coøn nhieàu bieåu hieän cuûa loái laøm aên nhoû beù thôøi vuï, chöa thu huùt ñöôïc heát caùc nguoàn löïc ñeå laøm aên lôùn, laâu daøi vaø oån ñònh. - Khaû naêng tieáp caän nguoàn voán cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá coøn chöa bình ñaúng. Doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc nhaø nöôùc baûo trôï, caáp voán ñaàu tö vaø ñöïôc öu aùi trong vay voán tín duïng ôû ngaân haøng, trong khi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, nhaát laø kinh teá daân doanh raát khoù coù theå tieáp caän voán vay töø caùc nguoàn phi chính thöùc. - Haàu heát caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá ñeàu ñang phaûi ñoái maët vôùi söï yeáu keùm, cuõ kyõ, laïc haäu cuûa thieát bò vaø coâng ngheä. Phaàn lôùn coâng ngheä maø caùc doanh nghieäp ñang söû duïng coù nguoàn goác töø nhöõng naêm 60-70 cuûa theá kyû XX vaãn coøn ñang ñöôïc söû duïng. -Trình ñoä chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù, kinh doanh coøn nhieàu haïn cheá. Phaàn lôùn giaùm ñoác, caùn boä quaûn lyù trong caùc doanh nghieäp trong caùc doanh nghieäp thuoäc thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc ñöôïc tröôûng thaønh töø caùn boä kyõ thuaät. Giaùm ñoác doanh nghieäp cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau phaàn lôùn laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng kinh doanh nhöng chöa ñöôïc ñaøo taïo cô baûn. - Khaû naêng lieân doanh lieân keát cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá coøn thaáp. Phaàn lôùn caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá hoaït ñoäng ñoäc laäp, ít coù söï lieân doanh lieân keát chaët cheõ vôùi caùc doanh nghieäp cuøng hieäp hoäi. Vieäc lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau raát haïn cheá, thaäm chí chöa coù. Ñieàu ñoù phaàn naøo laøm giaûm bôùt söùc maïnh cuûa caû coäng ñoàng doanh nghieäp , cuõng nhö vai troø chuû ñaïo cuûa thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc trong neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn ôû Vieät Nam . Toùm laïi, sau hôn 17 naêm ñoåi môùi, kieân trì thöïc hieän chuû tröông phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, caùc thaønh phaàn kinh teá ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån khaù maïnh, nhöng vaãn mang daáu aán töï phaùt. Thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc ñöôïc giao nhieäm vuï giöõ vai troø chuû ñaïo trong neàn kinh teá vaø ñöôïc öu ñaõi lôùn. Nhöng chöa hoaøn thaønh toát nhieäm vuï cuûa mình. Vieäc saép xeáp vaø ñoåi môùi doanh nghieäp nhaø nöôùc chöa ñaït hieäu quaû cao. Moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ lôïi duïng söï öu ñaõi cuûa nhaø nöôùc ñeå ñoäc quyeàn hoaëc ñoäc quyeàn nhoùm. Thaønh phaàn kinh teá taäp theå, sau moät thôøi gian daøi chuyeån ñoåi ñang phaùt trieån trôû laïi nhöng chöa theå hieän moät caùch vöõng chaéc vai troø neàn taûng cuûa mình. Kinh teá ngoaøi quoác doanh phaùt trieån theo kieåu töï phaùt, chuû yeáu phaùt trieån döïa theo tín hieäu “ bong boùng” cuûa thò tröôøng chöù khoâng döïa vaøo chieán löôïc ñònh höôùng phaùt trieån cuï theå. Nguyeân nhaân cuûa tình traïng treân laø do nhaän thöùc veà caùc thaønh phaàn kinh teá chöa ñöôïc quaùn trieät saâu saéc vaø thoáng nhaát vaãn coøn taâm lyù cuõng nhö haønh ñoäng phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh teá ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá coøn nhieàu luùng tuùng, baát caäp vaø naêng löïc cuûa baûn thaân caùc doanh nghieäp coøn haïn cheá veà nhieàu maët. III. Nhöõng vaán ñeà ñaët ra maø Vieät Nam caàn giaûi quyeát . Ñeå ñaåy maïnh phaùt trieån caùc thaønh phaàn kinh teá trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN goùp phaàn to lôùn vaøo vieäc thöïc hieän thaønh coâng söï nghieäp coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH ôû nöùôc ta, chuùng ta caàn giaûi quyeát moät soá vaán ñeà caáp baùch sau: - Moät laø: naém vöõng xu höôùng vaän ñoäng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá . Xaây döïng neàn kinh teá trong thôøi kyø quaù ñoä taát yeáu phaûi thöïc hieän nhaát quaùn chính saùch phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn. Bôûi vaäy, chuùng ta caàn phaûi hoaùn trieät saâu saéc vaø kieân trì quan ñieåm cuûa ñaïi hoäi IX, nghò quyeát TW9, khoùa 9. Caùc thaønh phaàn kinh teá laø nhöõng boä phaän caáu thaønh cuûa neàn kinh teá thoáng nhaát, ñöôïc phaùt trieån laâu daøi, hôïp taùc caïnh tranh laønh maïnh vôùi nhau. Trong xu höôùng vaän ñoäng chung, thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc giöõ vai troø chuû ñaïo, hoã trôï caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån; thaønh phaàn kinh teá taäp theå caàn ñöôïc phaùt trieån maïnh vaø cuøng vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc trôû thaønh neàn taûng cuûa neàn kinh teá quoác doanh; caùc thaønh phaàn kinh teá ngoøai quoác doanh ñöôïc khuyeán khích phaùt trieån ñaåy maïnh saûn xuaát kinh doanh veà muïc ñích kinh teá vi moâ, hoaït ñoäng theophaùp luaät vaø theo ñiònh höôùn cuûa nhaø nöôùc, Vì vaäy, caàn phaûi tieáp tuïc thaùo rôõ nhöõng khoù khaên, caûn trôû hieän nay, xoùa boû söï phaân bieät ñoái xöû, taïo ñieàu kieän vaø moâi tröôøng kinh doanh laønh maïnh cho caùc thaønh phaàn kinh teá . -Hai laø: naâng cao vai troø chuû ñaïo cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. Chuùng ta caàn phaûi thöïc hieän nghieâm tuùc caùc nghò quyeát TW3. khoùa IX veà ñoåi môùi, saép xeáp vaø naâng cao hieäu quaû doanh nghieäp nhaø nöôùc. Cuï theå, taäp trung giaûi quyeát moät soá vieäc sau ñaây : +Ñaåy nhanh tieán boä coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp nhaø nöùôc vaø môû roäng vieäc mua baùn coå phieáu coâng khai treân thò tröôøng. +Toång keát vieäc chuyeån caùc toång coâng ty nhaø nöôùc sang hoaït ñoäng theo moâ hình coâng ty meï-coâng ty con; hình thaønh moâ hình coângty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân. +Ñoåi môùi vieäc quaûn lyù ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc, xoùa boû bao caáp vaø nhöõng hoã trôï baát hôïp lyù; thöïc hieän ñaàu tö voán thoâng qua coâng ty taøi chính, ñöa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc thaät söï ñoái maët vôùi caùc yeâu caàu cuûa thò tröôøng vaø caïnh tranh bình ñaúng treân thò tröôøng. +Taêng quyeàn töï chuû kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc; naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc toång coâng ty maïnh, hình thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn. + Kieåm soùat chaët cheõ caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc ñoäc quyeàn; ñieàu tieát lôïi nhuaän ñoäc quyeàn do nhaø nöôùc mang laïi. -Ba laø: tieáp tuïc hoaøn thieän theå hieän chính saùch cuûa nhaø nöôùc. Ñaåy maïnh phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, chuùng ta tieáp tuïc hoaøn thieän theå cheá chính saùch phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá quoác teá hieän nay. Cuï theå, caàn taäp trung nghieân cöùu vaø giaûi quyeát moät soá vaán ñeà sau: +Tieáp tuïc taïo haønh lang phaùp lyù, ñieàu kieän moâi tröôøng thuaän lôïi, bình ñaúng caùc thaønh phaàn kinh teá, phaùt huy heát tieàm naêng. Caàn tieáp tuïc raø soaùt phaùt hieän söï choàng cheùo, söï baát hôïp lyù caùc vaên baûn ñaõ ban haønh ñeå boå xung chænh söûa; ñoàng thôøi tieáp tuïc ban haønh moät soá ñaïo luaät môùi ñeå taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc thaønh phaàn kinh teá hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù hieäu quaû hôn. Tröôùc maét, chuùng ta caàn thöïc hieän moät soá coâng vieäc sau:   Höôùng tôùi thoáng nhaát vieäc ban haønh caùc ñaïo luaät theo haønh vi caàn ñieàu chænh chöù khoâng phaûi chuû theå caàn ñieàu chænh naøo. Sôùm taïo laäp moät heä thoáng phaùp luaät theo höôùng chæ coù moät luaät aùp duïng chuùng, bình ñaúng cho taát caû caùc doanh nghieäp, khoâng phaân bieät hình thöùc sôû höõu, hoaëc giöõa caùc luaät caàn phaûi coù söï thoáng nhaát chung. Nghóa laø, chuùng ta phaûi ñaët caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá hoaït ñoäng trong cuøng moät luaät chôi . Thaät söï coâng baèng. Coù nhö vaäy môùi taïo ra caïnh thöïc söïlaønh maïnh giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp.  Sôùm ban haønh luaät caïnh tranh vaø kieåm soaùt ñoäc quyeàn luaät choáng phaù giaù… nhaèm hình thaønh khung cho vieäc baûo ñaûm caïnh tranh laønh maïnh vaø kieåm soùat laønh maïnh, haïn cheá tieâu cöïc trong kinh doanh.   Chuù troïng coâng taùc xuùc tieán thöông maïi vaø ñaàu tö, ñaåy nhanh tieán ñoä tieáp caän vôùi theá giôùi trong quaù trình hoäi nhaäp. + Ñaåy maïnh tieán ñoä caûi caùch haønh chính nhaø nöôùc . Hieän nay, thaùi ñoä taâm lyù laøm vieäc vaø phöông thöùc, coâng cuï quaûn lyù cuûa haàu heát caùc cô quan nhaø nöôùc coù lieân quan chöa coù söï thay ñoåi roû neùt vaø do ñoù, chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi cô cheá chính saùch môùi veà phaùt trieån kinh teá ,tình khoa hoïc chuyeân moân, chuyeân nghieäp theo cô cheá thò tröôøng trong caùc coâng vieäc cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc coøn thaáp. Tröôùc maét, caàn hoaøn thieän chöùc naêng, quyeàn haïn, nhieäm vuï, traùch nhieäm, cuûa caùc toå chöùc, ñôn vò quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, khaéc phuïc vaø tieán tôùi xoùa boû tình traïng truøng hôïp trong quaûn lyù ñieàu haønh ; laøm roõ traùch nhieäm vaø coù cô cheá thöôûng phaït nghieâm minh ñoái ngöôøi ñöùng ñaàu toå chöùc ñôn vò. Ñaåy maïnh tieán ñoä xoùa boû cheá ñoä chuû quaûn caùc doanh nghieäp töï chuû hôn trong vieäc saûn xuaát kinh doanh. +Hoaøn thieän caùc coâng cuï quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá . Tröôùc heát caàn hoaøn thieän moät soá chính saùch sau:   Coù chính saùch taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp daân doanh tieáp tuïc vôùi nguoàn voán tín duïng ngaân haøng baèng caùch ñôn giaûn hoùa thuû tuïc vay voán, ña daïng hoùa caùc hình thöùc cho vay voán nhö baõo laõnh tín duïng, thueâ mua taøi chính.   Hoaøn thieän chính saùch thueá, khaéc phuïc tình traïng vöøa baát hôïp lyù, vöøa sô hôû, laïi vöøa baát bình ñaúng hieän nay… Ñeå khaéc phuïc tình traïng troán laäu thueá, khai khoáng hoùa ñôn lieân tuïc xaûy ra. Trong thôøi gian qua, caàn thöïc hieän nguyeân taéc bình ñaúng veà thueá giöõa caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá ; xaùc ñònh möùc thueá hôïp lyù ñeå vöøa ñaûm baûo thu ñuû cho ngaân saùch nhaø nöôùc, vöøa ñaûm baûo cho caùc doanh nghieäp tích luõy voán ñaàu tö phaùt trieån, vöøa haïn cheá tình traïng troán thueá ; nhanh choùng khaéc phuïc nhöõng sô hôû trong heä thoáng thueá, tieând tôùi hoaøn thieän heä thoáng thueá moät caùch hôïp lyù. - Boán laø: Naâng cao vai troø quaûn lyù kinh teá cuûa chính quyeàn caùc caáp. Maëc duø coù nhieàu chuyeån bieán, nhöng vai troø quaûn lyù caùc thaønh phaàn kinh teá cuaû caùc boä, kinh teá chính quyeàn caùc caáp coøn baát caäp vöøa laán saâu nhau vöøa coù nhieàu sô hôû, thôøi gian tôùi caàn hoaøn thieän chöùc naêng nhieäm vuï, quyeàn haïn vaø naâng cao vai troø quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh teá noùi chung vaø quaûn lyù caùc thaønh phaàn kinh teá noùi rieâng cuûa caùn boä, caùc ngaønh vaø caùc ñòa phöông.Taêng cöôøng chæ ñaïo, kieåm soaùt ñoân ñoác caùn boängaønh theå cheá hoùa hoaøn thieän moät soá coâng cuï chính saùch nhö chính saùch tín duïng, chính saùch thueá… hình thaønh caùc toå chöùc phuø hôïp , thoáng nhaát vôùi nhieäm vuï cuï theå ñeå thöïc hieän coù hieäu quaû chöùc naêng ñaïi dieän chuû sôû höõu voán nhaø nöôùc ñaàu tö vaøo caùc ngaønh, caùc lónh vöïc, caùc thaønh phaàn kinh teá. -Naêm laø: naâng cao tính chuû ñoäng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá, caàn nhanh choùng naâng cao trình ñoä quaûn lyù kinh doanh cuûa caùn boä quaûn lyù doanh nghieäp, coi troïng coâng taùc xaây döïng chieán löôïc vaø keá hoaïch kinh doanh ñeå naâng cao söùc caïnh tranh, môû roäng thò tröôøng, cuõng nhö ñoái phoù coù hieäu quaû vôùi söï bieán ñoäng cuûa thò tröôøng; nghieâm chænh thöïc hieän cheá ñoä baùo caùo taøi chính, ñaûm baûo taì chính chính xaùc vaø minh baïch. -Saùu laø: Naâng cao vai troø cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Trong nhöõng naêm qua caùc hieäp hoäi doanh nghieäp phaùt trieån khaù maïnh, nhöng söï lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp trong caùc hieäp hoäi vaãn coøn loûng leûo, chöa chaët cheõ, söï lieân keát kinh teá giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá chöa nhieàu. Trong thôøi gian tôùi, caùc hieäp doanh nghieäp caàn naâng cao vai troø cuûa mình treân caùc maët sau: +Thöôøng xuyeân taäp hôïp kieán thöùc cuûa caùc doanh nghieäp veà phaùp luaät, cô cheá, chính saùch, veà caùch thöùc quaûn lyù, ñieàu haønh cuûa cô quan quaûn lyù caùc caáp ñeå toång hôïp, phaân tích vaø ñeà ñaït caùc kieán nghò ñoù ñeán caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn giaûi quyeát. +Naâng cao chaát löôïng cung caáp thoâng tin naâng cao chaát löôïng vaø ña daïng hoùa hình thöùc trao ñoåi kinh nghieäm vaø cô hoäi kinh doanh, hoã trôï laãn nhau trong phaùt trieån kinh doanh. + Tích cöïc baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caùc thaønh vieân tröôùc nhöõng can thieäp haønh chính traùi phaùp luaät cuõng nhö tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng. Chöông III: CAÙC GIAÛI PHAÙP CÔ BAÛN ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH HÖÔÙNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA. I. Phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp trong neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn. Ñeå hình thaønh neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, vieäc coâng nhaän, baûo hoä cheá ñoä ña sôû höõu vaø phaùt trieån doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng. Bôûi leõ caùc doanh nghieäp luoân laø moät trong nhöõng chuû theå nhaát cuûa neàn kinh teá. Trong nhöõng name ñoåi môùi vöøa qua, cuøng vôùi vieäc luaät hoùa chuû tröông phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, coâng nhaân baûo hoä cheá ñoä ña sôû höõu, trong ñoù coù sôû höõu tö nhaân. Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta ñaõ töøng böôùc xaây döïng , hoaøn thieän theå cheá kinh teá ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp. + Doanh nghieäp nhaø nöôùc: Doanh nghieäp nhaø nöôùc giöõ moät vò trí quan troïng trong neàn kinh teá nöôc ta. Trong thôøi gian qua, nhaø nöôùc ñaõ thöïc hieän nhieàu bieän phaùp trôï giuùp doanh nghieäp nhaø nöùôc nhö: mieãn thueá, giaûm thueá, cho vay öu ñaõi, vay khoâng phaûi theá chaáp, khoan nôï, daõn nôï, chuyeån nôï thaønh voán ngaân saùch caáp, ñöôïc truùng thaàu hoaëc ñöôïc giao thaàu nhieàu coâng trình do nhaø nöôùc ñaàu tö,,, Tuy vaäy, nhöõng yeáu keùm cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn coøn raát nghieâm troïng. Ñoù laø : naêng löïc caïnh tranh thaáp do chaát löôïng keùm, giaù thaønh cuûa saûn phaåm coøn cao, nhieàu maët haøng coù giaù cao hôn hôn maët haøng cuøng loaïi xuaát khaåu; coâng nôï quaù lôùn, nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi ngaøy caøng taêng; quy moâ doanh nghieäp quaù nhoû, coâng ngheä laïc haäu, coù nhöõng doanh nghieäp coøn laøm aên thua loã keùo daøi. Tröôc tình hình ñoù , vieäc caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ trôû neân heát söùc caáp baùch, nhaát laø trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc, bôûi nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang cung öùng nhöõng haøng hoùa, dòch vuï, chuû yeáu laø chi phí ñaàu vaøo vaø caùc doanh nghieäp khaùc trong neàn kinh teá.Do vaäy, caûi caùchcaùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laø goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá. Caàn thaáy raèng, vai troø chuû ñaïo cuûa kinh teá nhaø nöùôc laø do toaøn boä heä thoángcaùc ngaønh lónh vöïc thuoäc kinh teá nhaø nöôùc quyeát ñònh, chöù khoâng rieâng doanh nghieäp nhaø nöôùc; ñoàng thôøi cuõng khoâng theå quan nieäm vai troø chuû ñaïo cuûa kinh teá nhaø nöôùc taùch rôøi heä thoáng chính trò. Khi ñaõ xaây döïng ñöôïc heä thoáng chính trò vöõng maïnh thì moïi thaønh phaàn kinh teá ñeàu laø coâng cuï cuûa nhaø nöôùc. Khi kinh teá nhaø nöôùc naém vöõng nhöõng ngaønh vaø lónh vöïc quyeát ñònh cuûa neàn kinh teá, maø kinh teá quoác daân doanh coù moät tyû troïng lôùn, thì phaûi coi ñaây laø ñieàu ñaùng möøng, vì chuùng ta ñaõ phaùt huy ñöôïc moïi tieàm naêng cuûa kinh teá daân doanh, ñoäng vieân ñöôïc söùc maïnh cuûa caû daân toäc vaøo maët traän kinh teá. Caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc laø moät yeâu caàu taát yeáu nhaát laø trong ñieàu kieän hoäinhaäp kinh teá quoác teá hieän nay. Bôûi theá, khoâng coù caùch naøo khaùc caàn phaûi xoùa boû giai caáp, ñöa doanh nghieäp nhaø nöôùc ra caïnh tranh laønh maïnh treân thò tröôøng. Muoán vaäy, phaûi toå chöùc laïi moät caùch cô baûn boä maùy giuùp chính phuû, caùc boä, chính quyeàn ñòa phöông chæ ñaïo coâng cuoäc caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc töø treân xuoáng döôùi.Taäp trung söùc laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính doanh nghieäp nhaø nöôùc, xaùc ñònh ñuøng giaù trò doanh nghieäp , xöû lyù vaán ñeà lao ñoäng doâi dö vaø cô cheá quaûn lyù doanh nghieäp trong vaø sau khi coå phaàn hoùa. +Doanh nghieäp tö nhaân: Doanh nghieäp tö nhaân vaø kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta ñaõ coù quaù trình phaùt trieån hôn 17 naêm. Naêm 2000, Luaät doanh nghieäp ra ñôøi vaø ñi vaøo cuoäc soáng veà cô baûn, ñeå theå cheá vaø thöïc hieän hoùa ñöôïc quyeàn töï do taïo cho moïi ngöôøi daân thöïc söï töï do ñöïôc höôûng vaø thöïc hieän caùc quyeàn ñoù. Tuy nhieân, vaán ñeà ñoåi môùi tö duy veà thaønh phaàn kinh teá, nhaát laø veà yù nghóa, vai troø vaø vò trí cuûa doanh nghieäp tö nhaân ôû nöùôc ta laø moät vieäc khoângdeã. Bôûi vì, ñieàu ñoù traùi vôùi quan nieäm truyeàn thoáng ñang coøn aûnh höôûng naëng ñeán vieäc thieát keá, ñònh hình xu theá phaùt trieån vaø ñieàu haønh xaõ hoäi. Ñoù chính laø lyù do laøm cho caùc bieän phaùp ñoåi môùi, khuyeán khích phaùt trieån doanh nghieäp tö nhaân luoân gaëp kkhoù khaên vaø löïc caûn. Vì vaäy, moät boä phaân doanh nghieäp kinh doanh trong taâm traïng “vöøa laøm, vöøa lo”;khoâng ñeå cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình ñöïôc coi laø lôùn; neáu ñaõ lôùn, thì chia ra phaân taùn ra ñeå thaønh nhoû; hoaëc che giaáu voán, doanh thu, lôïi nhuaän… Trong moät moâi tröôøng kinh doanh nhö vaäy khieán ngöôøi daân duø ôû cöông vò naøo cuõng khoâng giaùm phaùt huy heát söùc saùng taïo cuûa mình ñeå taïo ta moät keát quaû nhö mong muoán, phuïc vuï toát nhaát cho xaõ hoäi. Moät neàn kinh teá nhö vaäy khoâng theå khai thaùc heát tieàm naêng cuûa noù ñeå phaùt trieån; thaäm chí voâ tình chuùng coøn taïo cô hoäi cho moät soá ngöôøi ngaên caûn söùc saùng taïo, tö duy, coâng vieäc cuûa ngöôøi khaùc ñeå truïc lôïi caù nhaân. +Hôïp taùc xaõ: Trong hôn 17 naêm qua, hôïp taùc xaõ ñaõ vaø ñang chuyeån ñoåi cuøng vôùi söï chuyeån ñoåi chung sang cô cheá thò tröôøng cuûa caû neàn kinh teá . Ñeå ñònh höôùng cho vieäc tieáp tuïc chuyeån ñoåi, caàn xem xeùt vaø tính ñeán moät soá moät soá ñieåm sau: Thöù nhaát, caàn laøm roû vaø thoáng nhaát vai troø vaø ñòa vò phaùp lyù cuûa hôïp taùc xaõ trong neàn kinh teá . Tröôùc heát, hôïp taùc xaõ phaûi ñöôïc coi laø moät loaïi hình doanh nghieäp cuûa neàn kinh teá thò tröôøng vôùi nhöõng ñaëc ñieåm, lôïi ích vaø baát lôïi cuûa noù. Hôïp taùc xaõ cuõng nhö caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc caàn toàn taïi caùch bieät vôùi caùc phaùp nhaân khaùc vaø caùc caáp chính quyeàn. Thöù hai, baûn chaát cuûa hôïp taùc xaõ laø nhaán maïnh muïc tieâu phuïc vuï nhu caàu cuûa xaõ vieân, hoã trôï laãn nhau vaø quaûn lyù daân chuû theo nguyeân taéc ñaàu phieáu, khoâng tính ñeán phaàn ñoùng goùp cuï theå cuûa töøng ngöôøi. Nhöng caàn hieåu ñieàu ñoù khoâng coù nghóa hôïp taùc xaõ laø loaïi hình doanh nghieäp toát hôn loaïi hình khaùc, hay cheá ñoä quaûn lyù cuûa hôïp taùc xaõ tieán boä hôn so vôùi caùc cheá ñoä quaûn lyù theo tyû leä goùp voán… Thöù ba, trong xaây döïng vaø thöïc thi phaùp luaät, chính saùch veà hôïp taùc xaõ phaûi ñaûm baûo söï bình ñaúng khoâng daønh öu ñaõi rieâng bieät treân taát caû caùc maët cho hôïp taùc xaõ vaø xaõ vieân. Ñoàng thôøi, hôïp taùc xaõ khoâng bò caùc caáp chính quyeàn “coâng cuï hoùa” thaønh boäphaän vaø thöïc hieän chöùc naêng cuûa chính quyeàn. Hôïp taùc xaõ caàn ñöôïc ñoái xöû coâng baèng, bình ñaúng vaø phaûi ñaáu tranh ñeå toàn taïi phaùt trieån trong cô cheá thò tröôøng. Hieäu quaû vaø naêng löïc caïnh tranh chính laø yeáu toá quyeát ñònh söï hình thaønh cuûa hôïp taùc xaõ . Thöù tö, khi xaây döïng phaùp luaät veà hôïp taùc xaõ neân ña daïng hoùa loaïi hình hôïp taùc xaõ; ñoàng thôøi aùp duïng linh hoaït, coù löïa choïn caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa hôïp taùc xaõ phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå veà kinh teá chính trò, xaõ hoäi, lòch söû Vieät Nam . Kinh nghieäm cuûa caû nöôùc cho thaáy, vieäc aùp duïng linh hoaït caùc nguyeân taéc cuûa hôïp taùc xaõ laøm ña daïng hoùa loaïi hình hôïp taùc xaõ, taïo theâm dö ñòa, ñoäng löïc cho hôïp taùc xaõ phaùt trieån, caïnh tranh ñöïôc vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. +Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp töø nöôùc ngoaøi : Ñeå thu huùt nhieàu hôn vaø naâng cao hieäu quûa ñaàu tö nöôùc ngoaøi, phaûi tieáp tuïc caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, tröôùc heát laø thoáng nhaát hôn nöõa veà nhaän thöùc bôûi söï chöa thoáng nhaát giöõa caùc caáp caùc ngaønh daãn ñeán söï khaùc nhau trong khi xöû lyù caùc vaán ñeà cuï theå, khieán cho nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi chöa thaät söï an taâm khi boû voán vaøo ñaàu tö; ñoàng thôøi xoùa boû phaân bieät veà chính saùch ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø ñaàu tö trong nöôùc. Ñeå thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoøai nhöõng naêm gaàn ñaây, nhaø nöôùc ñaõ boå xung nhöõng chính saùch lôùn ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoan ngheânh, ghi nhaän nhöõng chuyeån bieán roû reät trong nhieàu lónh vöïc nhöng hoï coøn cho raèng Vieät Nam coøn laø nôi coù ñoä ruûi ro cao, do theå cheá chính saùch thay ñoåi vaø thuû tuïc haønh chính quaù röôøm raø, toán keùm. Caùch nhìn veà öu theá thu huùt ñaàu tö ngaøy nay ñaõ thay ñoåi, khoâng coøn laø giaù nhaân coâng reû, thò tröôøng noäi ñòa lôùn, vuøng nhieân lieäu saün hay hay giaù raát haï, maø laø moät chính saùch nhaát quaùn vaø ñöôïc thöïc thi nghieâm tuùc töø treân xuoáng. Vì theá, caàn khaéc phuïc tình traïng theå cheá khoâng roû raøng thieáu minh baïch… Gaây cho nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi taâm lyù lo ngaïi. Hieän nay, chính saùch ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa caùc nöôùc laùng gieàng coù söùc caïnh tranh cao. Do ñoù, chuùng ta khoâng theå xem xeùt laïi heä thoáng caùc chuû theå, chính saùch, nhaát laø so saùnh vôùi moät moâi tröôøng ñaàu tö cuûa caùc nöôùc trongkhu vöïc nhaèm ñeà ra nhöõng chính saùch haáp daãn, taïo laäp ñöôïc moä tröôøng ñaàu tö coù tính caïnh tranh cao ñeå thu huùt nhieàu hôn nöõa voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. II. Tieáp tuïc taïo laäp ñoàng boä caùc yeáu toá thò tröôøng; ñoåi môùi vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lyù kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Nhìn chung, kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû Vieät Nam môùi ñöôïc baét ñaàu, trình ñoä coøn thaáp, chaát löôïng hieäu quaû, khaû naêng caïnh tranh chöa cao. Nhieàu thò tröôøng coøn sô khai chöa ñoàng boä. Vì vaäy, phaûi ñoåi môùi tö duy hôn nöõa, nay maïnh vieäc hình thaønh caùc loaïi thò tröôøng. Ñaëc bieät quan taâm caùc thò tröôøng quan troïng nhöng hieän chöa coù hoaëc coøn sô khai nhö : thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng chöùng khoaùn, thò tröôøng baát ñoäng saûn, thò tröôøng khoa hoïc vaø coâng ngheä, ñaùp öùng yeâu caàu ña daïng vaø naâng cao söùc mua cuûa thò tröôøng trong caû ôû thaønh thò vaø noâng thoân, chuù yù thò tröôøng caùc vuøng coù nhieàu khoù khaên. Chuû ñoäng hoäi nhaäp thò tröôøng quoác teá. Haïn cheá vaø kieåm soaùt ñoäc quyeàn kinh doanh. Maëc khaùc, phaûi ñoå môùi saâu roäng cô cheá quaûn lyù kinh teá, phaùt huy nhöõng yeáu toá tích cöïc cuûa cô cheá thò tröôøng , trieät ñeå xoùa boû bao caáp trong kinh doanh, taêng cöôøng vai troø quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó moâ cuûa nhaø nöùôc, ñaáu tranh coù hieä quaû choáng caùc haønh vi tham nhuõng, laõng phí, gaây phieàn haø. Nhaø nöôùc taïo moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi, bình ñaúng cho caùc doanh nghieäp caïnh tranh vaø hôïp taùc ñeå phaùt trieån; baèng chieán löôïc quy hoaïch, keá hoaïch vaø chính saùch, keát hôïp vôùi söû duïng löïc löôïng vaät chaát cuûa nhaø nöôùc ñeå ñònh höôùng phaùt trieån xaõ hoäi, khai thaùc hôïp lyù caùc nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc, ñaûm baûo caân ñoái vó moâ neàn kinh teá , ñieàu tieát thu nhaäp, kieåm tra thanh tra caùc hoaït ñoäng kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät choáng haøng laäu , haøng laøm giaû, gian laän thöông maïi. Tieáp tuïc ñoåimôùi caùc coâng cuï quaûn lyù vó moâ cuûa nhaø nöôùc ñoâí vôùi neàn kinh teá, trong ñoù ñaët bieät coi troïng vieäc xaây döïng vaø hoaøn thieän heä thoáng caùc cô cheá chính saùch; luaät phaùp, ñoåi môùi coâng taùc keá hoaïch hoùa, naâng cao chaát löôïng coâng taùc xaây döïng caùc chieán löôïc, quy hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, coâng taùc thoâng tin kinh teá xaõ hoäi trong nöôùc vaø quoác teá, coâng taùc keá toaùn, thoáng keâ, öùng duïng roäng raõi caùc thaønh töïu khoa hoïc vaø coâng ngheä trong coâng taùc döï baùo, kieåm tra hình thöùc thöïc hieän ôû caû caáp vó moâ vaø doanh nghieäp. III. Giaûi quyeát toát caùc vaán ñeà xaõ hoäi Höôùng vaøo phaùt trieån vaø laønh maïnh hoùa xaõ hoäi,, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, coi ñaây laø moät noäi dung raát quan troïng cuûa ñònh höôùng XHCN, baûo ñaûm tính öu vieät cuûa cheá doä xaõ hoäi môùi. Ñieàu ñoù chaúng nhöõng taïo ñoäng löïc maïnh meõ nhaèm phaùt trieån saûn xuaát taêng naêng suaát lao ñoäng maø coøn thöïc hieän bình ñaúng trong caùc quan heä xaõhoäi, khuyeán khích nhaân daân laøm giaøu chính ñaùng vaø hôïp phaùp, ñieàu tieát caùc quan heä xaõ hoäi. Trong tình hình cuï theå hieän nay ôû Vieät Nam , phaûi baèng nhieàu giaûi phaùp taïo ra nhieàu vieäc laøm môùi. Chaêm lo caûi thieän ñieàu kieän laøm vieäc, baûo ñaûm an toaøn veä sinh lao ñoäng, phoøng choáng tai naïn vaø beänh ngheà nghieäp cho ngöôøi lao ñoäng. Töøng böôùc môû roäng heä thoáng baûo hieåm xaõ hoäi vaø an sinh xaõ hoäi. Sôùm xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch baûo hieåm cho ngöôøi lao ñoäng thaát nghieäp. Caûi caùch cô baûn cheá ñoä tieàn long ñoái vôùi caùn boä, coângchöùc, khuyeán khích ngöôøi coù taøi, ngöôøi laøm vieäc gioûi, khaéc phuïc tình traïng löông vaø trôï caáp baát hôïp lyù, toân troïng thu nhaäp hôïp phaùp cuûa ngöôøi kinh doanh. Tieáp tuïc thöïc hieän chöông trình xoùa ñoùi giaûm ngheøo, chaêm soùc nhöõng ngöôøi coù coâng vôùi nöôùc, thöông binh , beänh binh, cha meï, vôï con lieät só, gia ñình chính saùch- moät yeâu caàu raát lôùn ñoái vôi moät ñaát nöôùc phaûi chòu nhieàu haäu quaû sau 30 naêm chieán tranh. Ñoàng thôøi ñaây maïnh cuoäc ñaáu tranh phoøng choáng toäi phaïm, giöõ gìn traät töï kyû cöông xaõ hoäi, ngaên chaëng vaø baøi tröø caùc teä naïn xaõ hoäi, nhaát laø tueä ma tuùy, maïidaâm, loái soáng khoânglaønh maïnh, nhöõng haønh vi traùi phaùp luaät vaø ñaïo lyù. Cöông quyeát ñaáu tranh vôùi tueä tham nhuõng, hoái loä, laøm giaøu baát chính, kinh doanh baát hôïp phaùp cuøng vôùi nhöõng tieâu cöïc khaùc do maët traùi cuûa kinh teá thò tröôøng gaây ra. Keát hôïp cuï theå cuûa cuoäc ñaáu tranh naøy laø thöôùc ño baûn lónh, trình ñoä vaø naêng löïc quaûn lyù vaø nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN cuûa daân, do daân, vì daân. IV. Ñoåi môùi kieåm soaùt cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng. Ngaân haøng laø ngaønh kinh teá ñaëc thuø vaø raát quan troïng trong neàn kinh teá quoác daân. Noù nhö maïch maùu cuûa neàn kinh teá. Neáu hoaït ñoäng cuûa ngaønh ngaân haøng laønh maïnh, oån ñònh seõ phuïc vuï toát cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, ngöôïc laïi, neáu khoâng oån ñònh seõ taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán neàn kinh teá , coù theå gaây khuûng hoaûng kinh teá xaõ hoäi vaø töø roái loaïn kinh teá daãn ñeán roái loaïn chính trò. Ngaønh ngaân haøng chuyeån sang kinh doanh theo cô cheá thò tröôøng trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng chöa toát, moâi tröôøng phaùp lyù chöa hoaøn thieän vaø chöa ñoàng boä, saûn xuaát kinh doanh gaëp nhieàu khoù khaên, naêng löïc quaûn lyù coøn baát caäp cuøng vôùi nhöõng tieâu cöïc vaø yeáu keùm trong hoaït ñoäng kinh doanh ñaõ naûy sinh nhieàu vaán ñeà: tieâu cöïc, tham nhuõng, ruûi ro lôùn xaûy ra laøm thaát thoaùt taøi saûn cuûa nhaø nöôùc vaø nhaân daân, uy tín cuûa ngaân haøng bò aûnh höôûng ( ñaëc bieät laø nhöõng naêm 1996-1998 ). Ñaây laø vaán ñeà maø Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñaõ vaø ñang quan taâm, Vieäc taêng cöôøng kieåm soaùt nhaèm naâng cao chaát löôïng, choáng tieâu cöïc vaø tham nhuõng trong hoaït ñoäng ngaân haøng ( caû khaùch haøng vaø ngaân haøng) vöøa laø vaán ñeà tröôùc maét vöøa laø vaán ñeà laâu daøi ñoøi hoûi khoâng chæ söï noã löïc cuûa ngaønh ngaân haøng maø caàn coù söï phoái hôïp cuûa nhieàu caáp nhieàu ngaønh vaø nhieàu hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan. ² Nhöõng vaán ñeà ñöôïc quan taâm xem xeùt trong hoaït ñoäng kieåm soùat cuûa caùc ngaønh cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng. + Tính ñaëc thuø cuûa tieàn teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng. Söï ra ñôøi, toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ngaân haøng luoân gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø xaõ hoäi. Trong cô cheá thò tröôøng caùc ngaân haøng cuõng laø moät loaïi hình doanh nghieäp, nhöng chuùng laø nhöõng doanh nghieäp ñaëc bieät, phuï thuoäc vaøo khaùch haøng. Cho neân ruûi ro cuûa khaùch haøng laø vay voán seõ daãn ñeán ruûi ro cuûa ngaân haøng laø ben cho vay. Vì vaäy, trong ñieàu haønh kinh doanh ngaân haøng, caàn quan taâm ñeán quaûn lyù ruûi ro tín duïng vaø taêng cöôøng kieåm soaùt nhaèm ñaûm baûo an toaøn vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng. Ñaây laø söï “ soáng coøn” vaø laø yeáu toá baûo ñaûm söï oån ñònh trong cô cheá môùi. + Nhöõng taùc nhaân laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng, hieäu quaû hoaït ñoäng ngaân haøng trong cô cheá thò tröôøng ôû nöôùc ta hieän nay - Naêng löïc vay nôï cuûa khaùch haøng haïn cheá - Moâi tröôøng kinh teá chöa oån ñònh - Moâi tröôøng phaùp lyù cho kinh doanh tín duïng ngaân haøng chöa ñoàng boä -Voán tín duïng ngaân haøng chöa ñuùng vôùi baûn chaát cuûa noù - Möùc voán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi ( caû quoác doanh vaø coå phaàn) quaù nhoû beù so vôùi bình thöôøng cuûa ngaân haøng thöông maïi cuûa caùc khu vöïc. + Muïc tieâu ñoåi môùi kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng - Goùp phaàn ñöa hoaït ñoäng ngaân haøng thích nghi vôùi ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng vaø thuùc ñaây taêng tröôûng kinh teá . -Xu höôùn toaøn caàu hoùa kinh teá theá giôùi vaø hoäi nhaäp quoác teá ngaân haøng ñoøi hoûi phaûi taêng cöôøng kieåm soaùt ñoái vôùi caùc ngaân haøng. - Ñaûm baûo cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa heä thoáng caùc toå chöùc tín duïng. ² Caùc giaûi phaùp ñoåi môùi kieåm soaùt hoaït ñoäng ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng. Kieän toaøn toå chöùc, naâng cao vò theá cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc ñeå laøm toát chöùc naêng vai troø kieåm soaùt hoaït ñoäng ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng. -Taêng cöôøng coâng taùc thanh tra giaùm saùt cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng. _ Kieän toaøn toå chöùc, naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Taêng cöôøng coâng taùc toå chöùc kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä toå chöùc tín duïng. V. Góö vöõng vaø taêng cöôøng söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng coäng Saûn Vieät Nam . Ñaây laø vaán ñeà coù tính nguyeân taéc vaø laø nhaân toá quyeát ñònh nhaát ñaûm baûo ñònh höôùng xaõ hoäi cuûa kinh teá thò tröôøng, cuõng nhö toaøn boä söï nghieäp phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Ñaây laø moät trong nhöõng baøi hoïc toát nhaát ñöôïc ruùt ra trong nhöõng naêm ñoåi môùi. Caøng ñi vaøo kinh teá thò tröôøng, thöïc hieän daân chuû hoùa xaõ hoäi, môû roäng hôïp taùc quoác teá caøng phaûi taêng cöôøng vaø ñoåi môùi cuûa Ñaûng Coäng Saûn. Thöïc teá ôû moät soá nöôùc cho thaáy, chæ caàn moät chuùt mô hoà, buoân loûng söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng laø laäp töùc taïoñieàu kieän cho caùc theá löïc thuø ñòch daãn tôùi söï phaù raõ söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, cöôùp chính quyeàn, ñöa ñaát nöôùc ñi theo con ñöôøng khaùc. Hieän nay, coù yù kieán cho raèng, ñaõ chuyeån sang kinh teá thò tröôøng töùc laø neàn kinh teá vaän ñoäng theo quy luaät giaù trò, quy luaät cung caàu, quy luaät caïnh tranh thì khoâng caàn coù söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng. Söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng nheàu khi caøng caûn trôû, laøm “vöôùn chaân” söï vaän haønh cuûa kinh teá . YÙ kieán naøy khoâng ñuùng vaø thaäm chí raát sai laàm. Bôûi leõ nhö treân ñaõ noùi, Vieät Nam chuû tröông phaùt trieån kinh teá thò tröôøng nhöng khoâng phaûi ñeå cho noù vaän ñoäng moät caùch töï phaùt muøquaùn maø phaûi coù laõnh ñaïo höôùng daãn, ñieàu tieát, phaùt huy maët tích cöïc, haïn cheá maët tieâu cöïc, vì lôïi ích cuûa ñaïi ña soá nhaân daân, vì moät xaõ hoäi coâng baèng vaø vaên minh. Ngöôøi coù khaû naêng vaø ñieàu kieän laøm vieäc ñoù khoâng theå ai khaùc laø Ñaûng Coäng Saûn laø Ñaûng phaán ñaáu cho muïc tieâu lyù töôûng XHCN vaø CSCN, thöïc söï ñaïi dieän vaø baûo veä lôïi ích cho coâng nhaân vaø noâng daân lao ñoäng. Ñaûng laõnh ñaïo coù nghóa laø Ñaûng ñeà ra ñöôøng loái, chieân löôïc phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc noùi chung, cuûa lónh vöïc cuûa kinh teá noùi rieâng, baûo ñaûm tính chính trò, tính ñònh höôùng ñuùng ñaén trong söï phaùt trieån kinh teá , laøm cho kinh teá chaúng nhöõng coù toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát lao ñoäng cao, coù löïc löôïng saûn xuaát khoâng ngöøng lôùn maïnh maø coøn ñi ñöùng höôùng XHCN, töùc laø haïn cheá ñöôïc baát coâng, boùc loät, chaêm lo vaø baûo veä lôïi ích cuûa ñaïi ña soá nhaân daân lao ñoäng. Treân cô sôû ñöôøng loái, chieán löôïc ñoù, Ñaûng laõnh ñaïo toaøn boä heä thoáng chính trò vaø guoàng maùy xaõ hoäi, tröôùc heát laø nhaø nöôùc, toå chöùc thöïc hieän baèng ñöôïc phöông höôùng vaø nhieäm vuï ñeà ra. Ñöông nhieân, ñeå coù ñuû trình ñoä, naêng löïc laõnh ñaïo, Ñaûng phaûi thöïc söï trong saïch, vöõng maïnh caû veà chính trò, tö töôûng toå chöùc, gaén boù chaët cheõ vôùi nhaân daân, ñöôïc nhaân daân tin caäy vaø uûng hoä. Ñaëc bieät, trong tình hình hieän nay ñoäi nguõ caùn boä, Ñaûng vieân cuûa Ñaûng phaûi coù baûn lónh chính trò vöõng vaøng, kieân ñònh muïc tieâu lyù töôûng, trí tueä, coù kieán thöùc , giöõ gìn ñaïo ñöùc caùch maïng vaø loái soáng laønh maïnh, ñaáu tranh khaéc phuïc coù hieäu quaû teä tham nhuõng vaø caùc hieän töôïng thoaùi hoùa, hö hoûng trong Ñaûng vaø boä maùy nhaø nước. KEÁT LUAÄN ---ؖ—×--- Söï hình thaønh tö duy kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN khoâng chæ laø söï tìm toøi vaø phaùt kieán veà maët lyù luaän cuûa CNXH maø coøn laø söï löïa choïn vaø khaúng ñònh con ñöôøng vaø moâ hình phaùt trieån trong thöïc tieãn mang tính caùch maïng vaø saùng taïo cuûa Vieät Nam, Phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN laø moät quaù trình taát yeáu phuø hôïp vôùi quy luaät phaùt trieån cuûa thôøi ñaïi vaø ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Tuy nhieân ñaây laø söï nghieäp voâ cuøng khoù khaên, phöùc taïp, laâu daøi, bôûi leõ noù raát môùi meõ, chöa coù tieàn leä, phaûi vöøa laøm vöøa ruùt kinh nghieäm. Rieâng veà maët lyù luaän cuõng coøn khoâng ít vaán ñeà phaûi ñi saâu nghieân cöùu toång keát laøm saùng toû. Chaúng haïn nhö: caùc vaán ñeà veà cheá ñoä sôû höõu vaø caùc thaønh phaàn kinh teá , veà lao ñoäng vaø boùc loät, veà quaûn lyù doanh nghieäp nhaø nöôùc ra sau ñeå ñoùng ñöôïc vai troø chuû ñaïo, laøm theá naøo ñeå thöïc hieän ñöôïc coâng baèng xaõ hoäi trong ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn; caùc giaûi phaùp taêng cöôøng söùc maïnh vaø hieäu löïc cuûa nhaø nöôùc XHCN choáng quan lieâu , tham nhuõng…. Vôùi phöông chaâm: “ Haõy baét tay vaø haønh ñoäng, thöïc tieãn seõ cho caâu traû lôøi”. Hy voïng raèng töøng böôùc, töøng böôùc thöïc tieãn seõ laøm saùng toû ñöôïc caùc vaán ñeà neâu treân, goùp phaàn laøm phong phuù theâm lyù luaän veà CNXH vaø con ñöôøng ñi leân CNXH phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam trong thôøi ñaïi ngaøy nay. DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Taïp chí coäng saûn soá7 (4/2002) , soá 8 ( 4/2002) soá24 ( 8/2003), soá31 ( 11/2003). Giaùo trình kinh teá chính trò Mac Leânin , nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia Haø Noäi naêm 2003. Kinh teá chính trò hoïc nhaø xuaát baûn söï thaät Haø Noäi, 1992 Nghieân cöùu lyù luaän soá 4- 1991 Cöông lónh xaây döïng ñaát nöôùc trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH, nhaø xuaát baûn söï thaät naêm 1991 Vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VIII, nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia Haø Noäi naêm 1996 Lyù thuyeát hieän ñaïi veà kinh teá thò tröôøng nhaø xuaát baûn Haø Noäi naêm 1992. Kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû Vieät Nam Vaø moät soá taøi lieäu khaùc.