Đẩy mạnh thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp ở vùng dân tộc thiểu số hiện nay - Trần Sỹ Dương

Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ngày nhận bài: 6/8/2017; Ngày phản biện: 18/8/29017; Ngày duyệt đăng: 5/9/2017 (1) Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; e-mail: tranduonghvqg@gmail.com Số 19 - Tháng 9 năm 2017 Dân chủ trực tiếp là mọi công dân trực tiếp tham gia vào các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; là việc cho phép mọi công dân được tham dự vào mọi công việc trọng đại của đất nước, quyền tham gia, bàn bạc các công việc chung, mọi thành viên trong xã hội được tôn trọng và thực hiện quyền lợi. Bộ máy nhà nước đóng vai trò tổ chức và bảo đảm các điều kiện để thực hiện ý chí quyền lực của nhân dân. Nhà nước được quản lý bởi nhân dân và thông qua nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân tham gia bình đẳng và trực tiếp vào các quyết định trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội Đó vừa là một hiện tượng xã hội - chính trị, vừa là một hình thức dân chủ cơ bản ra đời rất sớm, hiện đang tồn tại, phát triển ở nhiều nước, thể hiện rõ nét nhất, cao nhất chủ thể quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Ở nước ta “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thật sự phát triển đất nước.”1. Bản chất của chế độ dân chủ ở nước ta là bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân lao động trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, phát huy tính tích cực, sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa thông qua vai trò quản lý của Nhà nước, đặt dưới sự lãnh đạo 1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB. Chính trị Quốc gia, H.2011, tr. 84 của Đảng. Do đó, Đảng, Nhà nước ta đã thường xuyên quan tâm, chú trọng hoàn thiện các hình thức dân chủ. Tại Đại hội lần thứ XII, Đảng ta khẳng định:“Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Dân chủ phải được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội”2. Điều này đã được Hiến pháp năm 2013 chỉ rõ: “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức”. Tại Điều 3, đã khẳng định cam kết của nhà nước về quyền làm chủ của nhân dân: “Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân; thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”. Điều 6 Hiến pháp năm 2013 đã quy định rõ: “Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước”. Hiến pháp năm 2013 đã bổ sung đầy đủ hơn các hình thức thực hiện quyền lực nhà nước của nhân dân, không chỉ bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội và Hội 2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, NXB. Chính trị Quốc gia, H.2016, tr 38 ĐẨY MẠNH THỰC HIỆN CÁC HÌNH THỨC DÂN CHỦ TRỰC TIẾP Ở VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ HIỆN NAY Trần Sỹ Dương(1) Các hình thức dân chủ trực tiếp thể hiện rõ nét nhất, cao nhất chủ thể quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta đã thực hiện nhiều chủ trương, chính sách để hoàn thiện các hình thức dân chủ trực tiếp, mở rộng dân chủ trong đời sống xã hội ở vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả không thể phủ nhận, quá trình xây dựng đời sống dân chủ ở vùng dân tộc thiểu số cũng còn bộc lộ những hạn chế, bất cập. Vì vậy, cần thực hiện đồng thời các giải pháp để đẩy mạnh thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp, bảo đảm quyền làm chủ của đồng bào các dân tộc thiểu số được thực hiện trên thực tế. Từ khóa: Dân chủ; quyền dân chủ; dân chủ trực tiếp; dân chủ đại diện, hệ thống chính trị Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC 41Số 19 - Tháng 9 năm 2017 đồng nhân dân như trước đây mà còn thông qua các cơ quan khác của Nhà nước và bằng các hình thức dân chủ trực tiếp. Hiện nay, các hình thức dân chủ trực tiếp được ghi nhận trong hệ thống các văn kiện của Đảng; phản ánh trong hệ thống pháp luật của Nhà nước và từng bước được tổ chức thực hiện trong cuộc sống, trong đó có các hình thức dân chủ trực tiếp chủ yếu sau: Một là, hình thức bầu cử và bãi miễn các đại biểu dân cử. Bầu cử là một chế định pháp lý thông dụng và phổ biến ở hầu hết các quốc gia trong đó có Việt Nam, được sử dụng trong rất nhiều trường hợp, có thể là tổng tuyển cử toàn quốc bầu Quốc hội, cũng có thể là bầu cử đại biểu Hội đồng địa phương hoặc cũng có thể là bầu người lãnh đạo trong các cơ quan, tổ chức. Bầu cử có thể được thực hiện trong các cơ quan nhà nước, nhưng cũng có thể được thực hiện trong các tổ chức, doanh nghiệp v.v... Thông qua các cuộc bầu cử này, nhân dân thực hiện chủ quyền qua trung gian là những người đại diện cho mình, bao gồm đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng địa phương. Điều 7 Hiến pháp năm 2013 quy định: “1. Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. 2. Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân bị cử tri hoặc Quốc hội, Hội đồng nhân dân bãi nhiệm khi không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của Nhân dân”. Hai là, hình thức trưng cầu ý dân hay còn gọi là phúc quyết. Trưng cầu ý dân là một hình thức cơ bản của dân chủ trực tiếp do cơ quan Nhà nước hoặc địa phương tổ chức để nhân dân trực tiếp quyết định đối với vấn đề được đưa ra trưng cầu như sửa đổi Hiến pháp, dự án luật, pháp lệnh và các vấn đề khác bằng hình thức bỏ phiếu. Giá trị pháp lý của trưng cầu ý dân ở chỗ, những vấn đề đưa ra khi được nhân dân quyết định theo số đông thì bắt buộc cơ quan nhà nước phải thi hành theo ý nguyện của nhân dân. Điều 53, Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi bổ sung năm 2001 đã xác lập quyền: “Công dân có quyền tham gia quản lý Nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận các vấn đề chung của cả nước và địa phương, kiến nghị với cơ quan Nhà nước, biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân”. Đến Hiến pháp 2013, Điều 120 quy định “Việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp do Quốc hội quyết định”. Đây là một điểm mới quan trọng, thể hiện chủ quyền của Nhân dân. Như vậy, về nguyên tắc quyền và hình thức trưng cầu ý dân hay còn gọi là sự phúc quyết của nhân dân đối với những vấn đề quan trọng của đất nước đã được thiết lập; tuy nhiên đến nay, kết quả xây dựng Luật trưng cầu ý dân còn rất khiêm tốn. Ba là, hình thức tự quản. Đây là hình thức biểu hiện sự phát triển cao nhất của dân chủ trực tiếp - đó chính là chế độ nhân dân lao động tự quản lý nhà nước của mình mà trước hết là ở cộng đồng dân cư cơ sở. Trong những năm đổi mới vừa qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của các cấp chính quyền, nhiều mô hình tự quản của đơn vị, cơ quan, tập thể, các đoàn thể xã hội, đủ các thành phần xã hội, giai cấp, tầng lớp dân cư, các giới, các lứa tuổi đi vào hoạt động có hiệu quả thiết thực trên mọi lĩnh vực. Các mô hình tự quản ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo, đồng bào thiểu số, các tôn giáo cũng được quan tâm xây dựng, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân ngay ở địa phương, cơ sở, khu dân cư. Tự chăm lo nhu cầu rèn luyện sức khỏe, tự giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong nội bộ nhân dân, tự bàn biện pháp bảo vệ các công trình, cơ sở hạ tầng, bảo nhau giữ gìn vệ sinh môi trường, xóa đói giảm nghèo là những đặc điểm của chế độ tự quản xã hội đang phổ biến ở khu dân cư. Ngoài ra, dân chủ trực tiếp ở nước ta còn được thực hiện với các nhiều hình thức khác như: Quyền kiểm tra, giám sát của nhân dân đối với hoạt động của hệ thống chính trị mà trực tiếp là hoạt động của chính quyền, đoàn thể quần chúng ở cơ sở; đối thoại, chất vấn với cử tri hoặc với nhân dân; lấy ý kiến đóng góp của nhân dân với các văn kiện của Đảng Thời gian qua, trong đời sống dân chủ ở vùng dân tộc thiểu số (DTTS) từng bước được mở rộng, các hình thức dân chủ trực tiếp đã được tổ chức thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ. Cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội, trình độ dân trí có những chuyển biến tiến bộ, nhận thức về quyền và nghĩa vụ của đồng bào được nâng lên. Thông qua thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp, quyền làm chủ của đồng bào ngày càng được mở rộng, tạo động lực để đồng bào tham gia ngày càng tích cực vào mọi công việc của đất nước, xã Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC 42 Số 19 - Tháng 9 năm 2017 hội và cộng đồng; làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; ngăn chặn các tư tưởng, hành động lợi dụng “dân chủ”, vi phạm dân chủ, tạo sự đồng thuận trong xã hội. Trong những kỳ bầu cử vừa qua, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở vùng đồng bào dân tộc thường chiếm tỷ lệ rất cao, là minh chứng rõ nét cho việc thực hiện và bảo đảm quyền chính trị của công dân nói chung. Việc tham gia bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị đại diện cho nhân dân cũng đạt được những thành tựu đáng kể, tăng cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu thành phần các cấp qua các nhiệm kỳ. Về số lượng, đại biểu Quốc hội người dân tộc thiểu số đã tăng theo các khóa; đến Khóa XIII (2011 - 2016) chiếm tới 15,6%, cao hơn tỷ lệ dân số DTTS. Về đại biểu hội đồng nhân dân các cấp là người DTTS: nếu như Khóa XI (2002 - 2007): có 14% ở cấp tỉnh, thành phố; 17% ở cấp huyện, 19% ở cấp xã, phường thì đến Khóa XIII đạt tỷ lệ 18,0% cấp tỉnh; 20,10% ở cấp huyện; 22,46% ở cấp xã3. Tuy nhiên, chất lượng còn hạn chế, thực hiện dân chủ ở cơ sở vẫn còn hình thức, hiệu quả thấp; hình thức tự quản diễn ra tự phát Một số cơ sở chưa thực hiện triệt để những điều dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra vào giải quyết những vụ việc bức xúc đang đặt ra tại thôn, làng, ấp, bản. Ở một số nơi, việc thực hiện quy chế dân chủ ở một số nơi chưa gắn với thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, với xây dựng mặt trận và các đoàn thể. Hạn chế đó, chủ yếu xuất phát từ nhận thức về dân chủ còn nhiều mặt hạn chế, nhiều cán bộ đảng viên nhận thức chưa đầy đủ tầm quan trọng, ý nghĩa sâu sắc tính cấp bách và lâu dài của vấn đề dân chủ nói chung và thực hiện quy chế dân chủ nói riêng; trình độ dân trí còn thấp; phần lớn đồng bào còn thiếu thông tin, thiếu hiểu biết về pháp luật; thông tin đến với đồng bào còn hạn chế đã cản trở quá trình thực hiện dân chủ trực tiếp tại các địa phương. Do vậy, trước đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở vùng DTTS, yêu cầu đặt ra là phải tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp, tạo điều kiện thuận lợi và bảo đảm cho đồng bào được 3. Báo cáo giám sát của Hội đồng dân tộc, năm 2014 thực hành các hình thức dân chủ trực tiếp trên thực tế. Để thực hiện được điều đó, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản là: Thứ nhất, rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về dân chủ trực tiếp. Trên thực tế, các quy định của pháp luật về dân chủ trực tiếp ở nước ta còn nhiều bất cập, thiếu tính khả thi, nên việc rà soát, bổ sung và hoàn thiện các quy định pháp luật về dân chủ trực tiếp vừa là yêu cầu cấp thiết, khách quan, vừa là một giải pháp quan trọng để phát huy quyền làm chủ của đồng bào. Trên cơ sở Hiến pháp năm 2013, cần nghiên cứu, xây dựng và ban hành Luật trưng cầu ý dân; tiếp tục hoàn thiện Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và các văn bản pháp luật khác có liên quan, tạo cơ sở pháp lý thu hút, động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ của mình, tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội, tạo động lực to lớn để xây dựng và phát triển vùng DTTS. Thứ hai, nâng cao chất lượng dân chủ đại diện. Dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp là những hình thức thực hiện dân chủ khác nhau, nhưng nó cùng chứa đựng nội dung của hình thái dân chủ xã hội chủ nghĩa, cùng nhằm xây dựng và hoàn thiện việc thực thi quyền dân chủ của nhân dân. Nếu hoạt động của các cơ quan dân cử, các tổ chức trong hệ thống chính trị cùng với đội ngũ cán bộ, công chức được nhân dân ủy quyền không tôn trọng quyền dân chủ của nhân dân thì mọi hình thức dân chủ trực tiếp dù có đầy đủ và hoàn thiện đến đâu cũng chỉ là hình thức. Để hoàn thiện dân chủ đại diện, nâng cao hiệu quả thực thi quyền lực của nhân dân, cần tập trung đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan đại diện trên các mặt chủ yếu sau đây: xây dựng cơ chế tuyển chọn đại biểu và bãi miễn đại biểu; đổi mới phương pháp hoạt động của cơ quan đại diện theo hướng công khai, chất vấn, đối thoại; kịp thời giải quyết đơn thư khiếu nại của công dân và việc thu thập thông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng; đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của hệ thống chính trị, đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan dân cử, các bộ phận hợp thành hệ thống chính trị gắn liền với đổi Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC 43Số 19 - Tháng 9 năm 2017 mới kinh tế - xã hội. Chỉ trên cơ sở đó, hệ thống chính trị mới vận hành thông suốt, có hiệu lực, thực sự là đại biểu cho quyền lực của nhân dân. Thứ ba, nâng cao ý thức và năng lực thực hành dân chủ cho đồng bào. Đây là giải pháp trực tiếp quyết định đến quá trình thực hiện dân chủ trực tiếp. Tuy nhiên, nhận thức, thái độ và khả năng tổ chức thực hành dân chủ của mỗi người dân bao giờ cũng được nảy sinh, phát triển trên cơ sở cuộc sống hiện thực, phụ thuộc vào nhận thức của đồng bào về dân chủ, pháp luật. Vì vậy, cần đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào; cần sử dụng phổ biến các hình thức, phương pháp tuyên truyền phù hợp với khả năng nhận thức của đồng bào; đồng thời tích cực, chủ động tạo điều kiện thuận lợi để người dân tham gia các hoạt động chính trị - xã hội của đất nước, của địa phương. Chính việc thu hút đông đảo nhân dân tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội của đất nước là “mảnh đất hiện thực” để nảy sinh, phát triển nhận thức, tư tưởng, tình cảm và năng lực thực hành dân chủcủa đồng bào. Thông qua hoạt động thực tiễn chính trị - xã hội thực tiễn, các giá trị, nội dung, chuẩn mực dân chủ xã hội chủ nghĩa được thấm nhuần đến từng người dân, ăn sâu, bám rễ và ngày càng giữ vị trí chủ đạo trong đời sống xã hội. Thứ tư, chú trọng tăng cường các điều kiện vật chất bảo đảm để đồng bào thực hiện quyền dân chủ. Trình độ, tính hiệu quả trong việc thực hiện quyền dân chủ của nhân dân luôn chịu sự chi phối bởi điều kiện kinh tế - xã hội. Để nhân dân phát huy quyền dân chủ, trước hết cần bảo đảm thông tin đầy đủ, kịp thời. Trong thời đại bùng nổ thông tin, không gì nhanh, nhạy, kịp thời tác động đến mọi nhà, mọi người có hiệu quả bằng các phương tiện thông tin - truyền thông đại chúng. Internet, báo chí, phát thanh, truyền hình... đã thật sự là cầu nối giữa Đảng - Nhà nước với nhân dân. Do đó, các phương tiện thông tin đại chúng cần tích cực giáo dục, tuyên truyền, phổ biến quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; thường xuyên phản ánh ý kiến, tâm tư, nguyện vọng nhân dân. Báo chí, phát thanh, truyền hình cũng là những chiến sĩ tích cực, dũng cảm trong cuộc đấu tranh chính trị - tư tưởng, văn hoá, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực xã hội. Đồng thời, cần bảo đảm quyền dân chủ về kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Do đó, cần đối xử bình đẳng với các hình thức sở hữu, không phân biệt đối xử với những người làm việc trong doanh nghiệp tư nhân;... bổ sung, ban hành văn bản luật về hệ thống hợp đồng kinh tế, hợp đồng lao động, bảo vệ quyền con người nhằm giải quyết tốt mối quan hệ giữa quyền lực kinh tế với quyền lực chính trị của nhân dân, phát huy quyền lực chính trị của nhân dân lao động; thiết lập một hệ thống cơ quan tư pháp với những thủ tục pháp lý đầy đủ, dân chủ và tiến bộ để giải quyết những tranh chấp xảy ra trong hoạt động kinh doanh. Thứ năm, kiên quyết, chủ động đấu tranh và xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm dân chủ, lợi dụng quyền dân chủ, dân chủ hình thức xâm hại đến quyền dân chủ của công dân. Đây là biện pháp có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần trực tiếp giải quyết những mâu thuẫn trong quá trình hoàn thiện các hình thức dân chủ trực tiếp ở nước ta hiện nay. Do đó, cần đẩy mạnh giáo dục, thuyết phục kết hợp xử lý theo pháp luật những tổ chức, cá nhân có tư tưởng, hành vi vi phạm dân chủ, vi phạm pháp luật, lợi dụng dân chủ để thực hiện mục đích cá nhân, tuyên truyền, kích động các phần tử quá khích và quần chúng thiếu hiểu biết vi phạm Hiến pháp, pháp luật nhà nước, vi phạm Quy chế dân chủ ở cơ sở, coi thường kỷ cương phép nước Từng bước đẩy lùi, tiến tới xóa bỏ các biểu hiện của dân chủ hình thức, nặng về tuyên truyền, báo cáo thành tích; xem nhẹ chất lượng, hiệu quả; đặc biệt là bệnh hình thức trong công tác tổ chức bầu cử, ứng cử ở các cấp cơ sở trong bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Đặc biệt, cần đấu tranh kiên quyết với các thế lực thù địch, phần tử bất mãn, cơ hội lợi dụng dân chủ để chống pháp chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Để đấu tranh có hiệu quả cần tổ chức, hướng dẫn cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân học tập lý luận chính trị, tham gia trực tiếp vào cuộc đấu tranh tư tưởng, chính trị để họ dễ nhận diện những biểu hiện xâm nhập hoặc mới nẩy sinh loại tư tưởng này trong cuộc sống. Đồng thời, kiên quyết xử lý nghiêm theo pháp luật các thế lực thù địch lợi dụng các chiêu bài dân chủ, nhân quyền chống phá chế độ, chống phá Đảng, Nhà nước ta, loại bỏ những nhóm lợi ích, những phần tử cơ hội, bất mãn ra khỏi bộ máy công quyền. Đẩy mạnh thực hiện các hình thức dân chủ Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC 44 Số 19 - Tháng 9 năm 2017 trực tiếp là phương thức kiểm soát quyền lực nhà nước của chính người dân, qua đó làm giảm thiểu khả năng tha hóa của quyền lực, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Trong điều kiên hiện nay, việc hoàn thiện và tăng cường thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp ở vùng DTTS là đặc biệt cần cấp thiết, tuy nhiên, đó là một quá trình khó khăn, lâu dài gắn liền với quá trình xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, bảo đảm quyền lực Nhà nước trên thực tế thuộc về nhân dân; ý chí của Nhà nước phù hợp với ý chí chung của nhân dân; thu hút, động viên đồng bào các DTTS phát huy quyền làm chủ của mình, tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội, tạo động lực to lớn để phát triển bền vững vùng dân tộc thiểu số trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế./. Tài liệu tham khảo [1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB. Chính trị Quốc gia, H. 2011, tr. 84; [2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, NXB. Chính trị Quốc gia, H. 2016, tr 38; [3] Hoàng Chí Bảo, Hệ thống chính trị ở nông thôn nước ta hiện nay, NXB. Chính trị Quốc gia, H. 2005; [4] Báo cáo giám sát của Hội đồng dân tộc, năm 2014; [5] Hiến pháp năm 2013; [6] Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014. STRENGTHENING THE DEMOCRACY DIRECTIONS IN ETHNIC MINORITY AREAS NOW Abstract: The forms of direct democracy show the most clearly, the highest power of the state belongs to the people. Over the past years, the Party and State have implemented many guidelines and policies to perfect the picture. In addition to the unmistakable results, the process of building democratic life in ethnic minority areasare also limited and in the lack of adequacy. Therefore, measures should be taken simultaneously to promote the implementation of the forms of direct democracy, ensuring the ownership of ethnic minority people is implemented in reality. Keywords: Democracy; democratic rights; direct democracy; Representative democracy, political system