Đạo đức cách mạng với truyền thống đạo đức dân tộc

MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 I_Đạo dức cách mạng với đạo đức truyên thống dân tộc 2 II_Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng 4 III_Hồ Chí Minh với đạo đức cách mạng 9 IV_Bài học với chúng ta 12 MỞ ĐẦU Trong một chuyến tham quan Bảo Tàng Hồ Chí Minh (Bến cảng nhà Rồng) một chứng nhân lịch sử do nhà trường tổ chức, tôi như biết rõ thêm về con đường cứu nước, con đường cách mạng mà Bác đã trãi qua. Cả cuộc đời người gắn liền với nhân dân, vì nhân dân, vì độc lập tự do của cả dân tộc Việt nam. Rồi những câu truyện về Bác, những tấm ảnh trong bảo tàng và những hiện vật như Đôi dép cao su, chiếc gậy, mũ và bộ quần áo Kaki đã bạc màu của Bác được lưu giữ tại Bảo tàng tôi lại càng thêm mến yêu và khâm phục hơn ý chí, lòng yêu nước và sự giản dị, thanh tao của Bác. Trong chuyến đi này tôi biết thêm nhiều về bác, về những tư tưởng lớn như tư tưởng về đại đoàn kết, tư tưởng về giải phóng dân tộc…nhưng tôi lại tâm đắc nhất với tư tưởng của Bác về đạo đức cách mạng. Và Bác sống, làm việc theo tư tưởng ấy, Bác như một tấm gương soi sáng cho con đường cách mạng Việt Nam, cho nhân dân Việt nam. Bác là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, Người kiến trúc nên Nhà nước Cách mạng Việt Nam nhưng với nhân dân Việt Nam Bác không giống như một người lãnh đạo mà Bác như Cha, như Mẹ, như anh em của nhân dân. Bác sống giữa nhân dân, hòa mình cùng với nhân dân và luôn lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Bác yêu thương, quan tâm đến tất cả mọi người từ con trẻ, người già, các chiến sĩ, các thương binh, những người nông dân nghèo … Vậy tư tưởng đạo đức cách mạng của Bác là gì ? Chúng ta cùng đi tìm hiểu. I_ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG VỚI TRUYỀN THỐNG ĐẠO ĐỨC DÂN TỘC. Hồ Chí Minh là một người tiêu biểu nhất về đạo đức cách mạng. Người đã dày công xây dựng nền đạo đức cách mạng ở Việt Nam. Người đã phát triển lý luận đạo đức Mác- Lênin và kế thừa xuất sắc những tinh hoa đạo đức của dân tộc. Người đã tự tu dưỡng, rèn luyện mình trở thành con người mẫu mực nhất, là tấm gương trong sáng nhất về đạo đức cách mạng. Đó là di sản văn hóa vô giá của dân tộc ta và Đảng ta, là cống hiến đặc sắc của Bác Hồ cho dân tộc và cho loài người.  Tư tưởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh và tư tưởng đạo đức cổ truyền của dân tộc có mối tương quan; có thể thấy đạo đức cổ truyền của dân tộc ta là do thực tế hoàn cảnh lịch sử, hoàn cảnh đấu tranh của nhân dân ta trong trường kỳ lịch sử (đấu tranh với thiên nhiên, đấu tranh xã hội); đạo đức Hồ Chí Minh là sự kế thừa các giá trị đạo đức truyền thống và được nâng lên một tầm cao mới, phù hợp với thời đại, đồng thời là sự kết hợp của tinh hoa nhân loại, gắn với hoàn cảnh lịch sử cụ thể.  Điều này đã được lịch sử dân tộc chứng minh. Khái quát lịch sử Việt Nam cho thấy người dân ta từ đời này sang đời khác, đều hướng vào mấy nhiệm vụ to lớn, bao trùm: Làm người, dựng làng, giữ nước- truyền thống đạo đức Việt Nam là truyền thống giáo dục con người phải tu dưỡng trọn đời để nên người, dựng làng và giữ nước. Chính từ truyền thống đạo đức này mà có lòng yêu nước, lòng nhân ái và những đức tính cần cù giản dị…Những đức tính như yêu nước, cần cù, thương người…thì trên thế giới nhiều dân tộc có. Cái riêng của dân tộc Việt Nam là ở lý tưởng: dạy cho con nên người, là sống ở làng, sang ở nước, là nhiễu điều phủ lấy giá gương, là sự lo lắng nước mất nhà tan…lịch sử ta, hoàn cảnh ta quy định nên bối cảnh truyền thống đạo đức ấy. Chính từ bối cảnh này, mà Hồ Chí Minh mới luôn luôn có sự kêu gọi “học để làm người”, mới có câu nói bất hủ “không có gì quý hơn độc lập tự do”. Chính trên bối cảnh đạo đức truyền thống của dân tộc, mà Hồ Chí Minh xuất hiện.  Một bối cảnh văn hóa nữa, có nhiều tác động thiết thực đến nhân vật lịch sử, là hoàn cảnh quê hương và gia đình Hồ Chí Minh là con người Nghệ Tĩnh, là gia đình nhà Nho. Tư tưởng đạo đức của quê hương và của gia đình có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Tính cách xứ Nghệ với các đặc điểm: lý tưởng trong tâm hồn, trung kiên trong bản chất, khắc khổ trong sinh hoạt, cứng cỏi trong giao lưu…đều là những tính cách có ý nghĩa đạo đức. Đặc biệt nổi lên ở đại đa số con người đạo đức ở Nghệ Tĩnh trong các thế kỷ trước, là gương hy sinh vì độc lập tự do của đất nước. Những tấm gương gia đình Nghệ Tĩnh và riêng gia đình Hồ Chí Minh đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn, lý tưởng cậu bé Nguyễn Sinh Cung, của chàng trai Nguyễn Tất Thành. Đa số là “những gia đình nghĩa khí”.  Bản thân gia đình Hồ Chí Minh cũng là một gia đình văn hóa đạo đức, vừa có chất Nho phong, vừa chịu ảnh hưởng Duy Tân. Những người trong và ngoài gia đình Hồ Chí Minh, đây là những nhân vật khá tiêu biểu, những hình ảnh đẹp của thời đại. Những bạn bè của ông, rồi của cha như Hồ Sĩ Tạo, Vương Thúc Mậu, Hà Văn Cận, Phan Bội Châu, những bà ngoại như Nguyễn Thị Kép, ông ngoại như Hoàng Xuân Đường có công lao tác thành cho Nguyễn Sinh Sắc. Những vị quan có uy tín và thế lực lớn như Cao Xuân Dục, Đào Tấn đã dành cho Nguyễn Sinh Sắc rất nhiều thiện cảm và cả những người bạn trong tuổi trẻ Hồ Chí Minh như Diệp Văn Kỳ, Trần Đình Nam ở Huế, các con cháu của Nguyễn Thông, của Hồ Bá Tang ở miền Nam và ở Phan Thiết. Môi trường văn hóa mà Hồ Chí Minh tiếp cận từ lúc thiếu thời là một môi trường đặc biệt có tác động sâu sắc đến tư tưởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh không lặp lại truyền thống một cách giản đơn và cũng không chỉ khai thác ở truyền thống đạo đức dân tộc, cũng không chỉ tự hạn định trong phạm vi cổ truyền. Để có phần sáng tạo của mình, Hồ Chí Minh đã tiếp cận cả ba nguồn văn hóa: văn hóa dân tộc, văn hóa khu vực, văn hóa thế giới. Hồ Chí Minh đã nâng đạo đức truyền thống của dân tộc lên một tầm cao mới- đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh. II_TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG.  Chủ tịch Hồ Chí Minh là người nêu một tấm gương mẫu mực về thực hành đạo đức cách mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, lãnh tụ Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm tới giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Theo thống kê trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới gần 50 bài và tác phẩm bàn về vấn đề đạo đức. Có thể nói, đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng. Về đạo đức cách mạng, người nói : “Đạo đức đó không phải là đạo đức thủ cựu. Nó là đạo đức mới. Đạo đức vĩ đại, nó không vì lợi ích cá nhân mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc và của loài người”. và theo cách diễn đạt bình dị của người : Đạo đức như gốc cây, ngọn nguồn của sông suối, sức mạnh của con người, sức có mạnh thì mới gánh được nặng và đi được xa ngay trong những năm kháng chiến chống Mĩ cứu nước, Đảng ta tiến hành sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước, Người đã khái quát và báo cáo: “Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người , ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến ca ngợi, nếu lòng dạ không còn trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”. Người thường xuyên nhấn mạnh : “Đảng phải là đạo đức, là văn minh” , cán bộ đảng viên có đạo đức cách mạng phải vừa hồng vừa chuyên, hội tụ đủ đức tài (đức là cái gốc); phải trung với nước hiếu với dân. Trung với nước là sự trung thành với sự nghiệp dựng nước, giữ nước và xây dựng đất nước vì mục tiêu “dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”, vì hòa bình và hợp tác hữu nghị với tất cả các dân tộc trên thế giới. hiếu với dân đó không chỉ dừng lại ở chỗ thương dân, mà là chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho dân, gần dân, gắn bó với dân, kính trọng học tập dân, dựa vào dân và lấy dân làm gốc. Người quan niệm đạo đức là nền tảng và là sức mạnh của người cách mạng. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” Người quan niệm đạo đức tạo ra sức mạnh, nhân tố quyết định sự thắng lợi của mọi công việc: “Công việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. Quan niệm lấy đức làm gốc của Hồ Chí Minh không có nghĩa là tuyệt đối hoá mặt đức, coi nhẹ mặt tài. Người cho rằng có tài mà không có đức là người vô dụng nhưng có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. Cho nên, đức là gốc nhưng đức và tài phải kết hợp với nhau để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Theo Hồ Chí Minh những chuẩn mực chung nhất của nền đạo đức cách mạng Việt Nam gồm những điểm sau: A_Một là trung với nước hiếu với dân. Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các phẩm chất khác.  Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông, Hồ Chí Minh đưa vào đó một nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung với nước hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức. “Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của Người vừa là lời kêu gọi hành động, vừa là định hướng chính trị-đạo đức cho mỗi người Việt Nam không phải chỉ trong cuộc đấu tranh cách mạng trước mắt, mà còn lâu dài về sau B_Hai là yêu thương con người. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người rất toàn diện và độc đáo. Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Người dành tình yêu thương rộng lớn cho những người cùng khổ. Những người lao động bị áp bức bóc lột, Người viết: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành" Hồ Chí Minh yêu thương đồng bào, đồng chí của Người, không phân biệt họ ở miền xuôi hay miền ngược, là trẻ hay già, trai hay gái... không phân biệt một ai, không trừ một ai, hễ là người Việt Nam yêu nước thì đều có chỗ trong tấm lòng nhân ái của Người. Tình yêu thương của Người còn thể hiện đối với những người có sai lầm khuyết điểm. Với tấm lòng bao dung của một người cha, Người căn dặn, chúng ta: "Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lòng ta, phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng. Đối với những người có thói hư tật xấu, từ hạng người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải giúp họ tiến bộ bằng cách làm cho cái phần thiện trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác, chứ không phải đập cho tơi bời" Trong Di chúc, Người căn dặn Đảng: Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, nhắc nhở mỗi cán bộ, đảng viên luôn luôn chú ý đến phẩm chất yêu thương con người C_Ba là cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại lời di huấn dặn dò Dảng về đạo đức cách mạng : " Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi Đảng viên va cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, phải thật sự cần kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người đầy tớ trung thành của nhân dân" và " Một dân tộc biết cần, kiệm, liêm, chính là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh-tiến bộ". Người còn nhấn mạnh : " Cán bộ muốn xứng đáng phải làm được việc. Muốn làm được việc thì phải được dân tin dân yêu. Muốn được dân tin dân yêu thì cán bộ phải ự mình làm đúng đời sống mới. Nghĩa là phải siêng năng, tiết kiệm, trong sạh, chính đáng. Nếu không thực hành bốn điều đó mà muốn được lòng dân thì cũng như bắc dây leo trời ". Về cần, kiệm, liêm, chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh đó là phẩm chất gắn liền với hoạt động thực tiến, được thể hiện cụ thể hằng ngày mà mỗi người không thể che đậy được ; gắn chặt giữa lời nói và việc làm, giữa suy nghĩ và hành động. Cụ thể : Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; lao động có tổ chức, kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ "lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta". Trong đó, siêng năng và kế hoạch phải đi đôi với nhau ; kế hoạch phải đi đôi với phân công để nhằm vào hai điểm : công việc (cái nào làm trước, cái nào làm sau) và nhân tài (năng lực ai vào việc ấy) ; cần và chuyên phải đi đôi với nhau. Cần còn là cách nuôi dưỡng, phân bố cả tinh thần-vật chất và lực lượng của mình một cách hợp lý để làm việc lâu dài. Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân, của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; "không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi", không phô trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù. Cần với kiệm phải đi đôi với nhau như hai châm của con người. Cần mà không kiệm, làm chừng nào xào chừng nấy thì cũng như cái thùng không đáy. Kiệm mà không cần thì không tăng thêm , không phát triển được. Thời giờ cũng phải tiết kiệm như của cải, của cải còn làm thêm được nhưng thời gian đã qua rồi thì không thể kéo trở lại được. Biết tiết kiệm thời gian của mình , lại phải biết tiết kiệm thời gian của người khác. Tiết kiệm không phải là bủn xỉn. Người nói : "Khi không nên tiêu xài thì một hạt gạo, một đồng xu cũng không nên tiêu xài. Khi có việc đáng làm, việc lợi ích cho đồng bào, cho tổ quốc thì dù hao bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của cũng vui lòng". Liêm tức là "luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân"; "không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân". Phải "trong sạch, không tham lam". "Không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá". Liêm có nghĩa rộng hơn là trung với Tổ Quốc, hiếu với dân. Tham tiền, tham địa vị, tham danh tiếng, tham ăn của ngon, sống yên đều là bất liêm. Dể thực hiện chữ liêm, cần có tuyên truyền và kiểm soát cán bộ, giáo dục và pháp luật, từ trên xuống, từ dưới lên. Trước nhất là cán bộ các cơ quan, các đoàn thể, các cấp cao thì quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ mà thiếu lương tâm là có dịp đục khoét, cóa dịp ăn của đút, có dịp dĩ công vi tư. Vì vậy cán bộ phải thực hành chữ liêm trước để làm kiểu mẫu cho dân. Quan tham vì dân dại. Nếu dân hiểu biết không chịu của đút lót thì quan dù không liêm cũng phải hóa ra liêm. Chính vì vậy mà cần phải biết quyền hạn của mình, phải biết kiểm soát cán bộ, để giúp cán bộ thực hiện chữ liêm. Ngoài ra, pháp luật phải thẳng tay trừng trị những kẻ bất liêm, bất kì kẻ nào ở địa vị nào, làm nghề nghiệp gì. Cán bộ thi đua thực hành liêm khiết thì sẽ gây nên tinh thần liêm khiết trong nhân dân. Chính "nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn". Đối với mình: không tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, bản thân luôn tự kiểm điểm, tự phê bình sữa chữa khuyêt điểm và oan nghênh người khác phê bình mình. Đối với mọi người phải chân thành khiêm tốn, thật thà đoàn kết, chớ nịnh trên, xem thường dưới, dối trá, lừa lọc. Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà. Về chí công vô tư, Người nói: " Đem lòng chí công vô tư mà đối với người, với việc". “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ". Người chỉ ra một luận điểm quan trọng có giá trị vô cùng thiết thực: “trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “Cộng Sản” mà ta được quần chúng yêu mến. quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân mình phải làm việc trước cho người ta bắt chước”. luận điểm này thể hiện rõ một phương châm xây dựng đạo đức là nêu gương. Không gì thiết thực hơn, có sức cảm hóa và lôi cuốn hơn trong lĩnh vực đạo đức bằng cách nêu gương tốt. Quần chúng nhân dân đã phàn nàn về một số cán bộ, Đảng viên không tự rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, không tự phê bình và tự phê bình và phê bình để góp phần xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh. Ở một số chi, Đảng bộ thực hiện việc phê bình và phê bình có lúc, có nơi chỉ qua loa, có lệ. mấy ai dũng cảm tự bộc bạch những hành vi tham ô, tham nhũng, làm giàu bất chính của mình; còn việc phê bình góp ý thì xuê xoa “dĩ hòa vi quí”. Chính vì vậy một số cán bộ, đảng viên đã tự đánh mất mình không còn cái “tâm “ trong sáng của người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân. Đó chính là do lãng quên việc rèn luyện tu dưỡng đạo đức cách mạng :cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư và không nghiêm tcs trong chế độ tự phê bình và phê bình. D_Bốn là tinh thần quốc tế trong sáng. Đó là, tinh thần đoàn kết quốc tế vô sản, mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng mệnh đề "Bốn phương vô sản đều là anh em"; là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước, mà Hồ Chí Minh đã dày công vun đắp bằng hoạt động cách mạng thực tiễn của bản thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc. III_HỒ CHÍ MINH VỚI ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG. Một nhà văn đã viết: “Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam và có lẽ cả thế giới, có một vị Chủ tịch nước lấy chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ, bên cạnh cái ao nuôi cá làm “cung điện” của mình. Bác sống như vậy đấy, Nhớ khi ngôi nhà sàn của Bác làm xong, Bác tổ chức liên hoan, mời anh em công nhân ăn kẹo, uống nước. Bác nói: “Cái nhà Toàn quyền kia hàng trăm người phải làm trong 6 năm mới xong, còn nhà của Bác các chú chỉ làm trong 1 tháng là xong. Thế là nhanh và tốt” và “Nước ta chưa giàu, dân ta còn nghèo, chưa đủ nhà ở. Bác ở thế này là tốt lắm rồi. Các chú không phải lo cho Bác. Chủ tịch nước ở cái nhà bé thế này, để Chủ tịch tỉnh ở cái nhà to hơn một chút là vừa!”. Mùa rét, Bác Hồ có một cái áo bông của đồng bào biếu. Bác mặc đã nhiều năm, bông đã xẹp không ấm nữa, cái vỏ bọc ngoài đã phai màu, lại rách ở vai. Bác bảo vá lại cho Bác. Nhân dịp này, anh em không dám nói thay áo khác, chỉ xin Bác cho thay cái vỏ bọc ngoài cho mới. Bác bảo: “Này chú ạ, Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước mặc áo vá thế này là cái phúc của dân đấy. Sao chú lại dám bỏ cái phúc ấy đi ?” Bác còn nói thêm: “Bây giờ nhiều cụ già ở nông thôn có được cái áo bông này là quý lắm đấy chú ạ”. Bác cũng thường nói với anh em cấp dưỡng: “Các chú làm thức ăn cho Bác ít thôi. Bác ăn không hết, để người khác ăn thì không nỡ, mà đổ đi thì phí”. Rồi đến chiếc máy điều hòa của anh em ngoại giao nước ngoài biếu Bác, Bác cũng đem tặng cho Quân y viện. Đặc biệt, Bác sống rất chi là Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư. Bác tự lo việc giặc giũ của bản thân, đi tác nước, làm đồng cùng nhân dân. Tháng 4/1969, bộ chính trị họ chuẩn bị tổ chức 4 ngày lễ lớn trong năm. Bác đang mệt nên vắng mặt. sau đó trên giường bệnh nghe báo cáo lại cuộc họp, người nói : “Các chú nên bàn bạc cho kỹ. Còn ý kiến của Bác ,Bác chier đồng ý ¾ nghị quyết. bác không đồng ý đưa 19/5 làm ngày kỉ niệm lớn năm 1970. Hiện các cháu học sinh sắp vào năm học mới, giấy mực tiền bạc dùng cho việc truyên truyền về ngày sinh của Bác thì các cháu nên dùng để in sách giáo khoa và mua dụng cụ học tập cho các cháu, khỏi lãng phí”. Bác luôn luôn phê bình, thẳng thắn góp ý kiến ngay với những đồng chí có khuyết điểm để họ tự phê bình, sửa chữa. Riêng Bác, Bác luôn nhận trách nhiệm trước quốc dân: “Chính phủ do tôi đứng đầu chưa làm được việc gì đáng kể cho nhân dân…nhưng sự thành công này là nhờ đồng bào cố gắng. Những khuyết điểm nà là lỗi tại tôi. Người đời không phải thánh thần, không ai tránh khỏi khuyết điểm. Chúng ta không sợ khuyết điểm, nhưng chỉ sợ không biết kiên quyết sửa nó đi”….. Điều làm chúng ta cảm động là khi nói đến nhà ở, đến áo mặc, Bác đều nghĩ đến nhân dân. Một lần, một nhà văn nữ nước ngoài vào thăm khu nhà Bác ở. Lúc ấy Bác đã mất, thấy ngôi nhà giản dị quá, nhà văn xin phép được mở cái tủ áo của Bác. Và khi nhìn thấy trong chiếc tủ gỗ đơn sơ chỉ treo vẻn vẹn có vài ba bộ quần áo ka ki đã bạc màu, bên dưới là một đôi dép cao su đen... Thế là bà ta lấy khăn lau nước mắt. Đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh còn được thể hiện bằng tấm lòng nhân ái, yêu thương con người. Nhận được quà biếu của đồng bào, dù là chiếc áo len hay chai mật ong... Bác đều gửi biếu lại các cán bộ ở gần Bác, hoặc gửi biếu các chú thương binh. Nhận được điện thoại gọi đến, biết người quen Bác đều hỏi thăm sức khỏe rồi mới bàn công việc. Bác không bao giờ dùng chữ cho, chỉ nói tôi biếu các cụ hoặc tặng các cháu nhỏ. Tháng 2-1967, trong Di chúc của Người, ngoài việc dặn dò mọi người phải đoàn kết chặt chẽ, đoàn kết nhất trí, đoàn kết và thống nhất, Bác căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Song điều làm ta phải suy nghĩ và xúc động là Bác đã dặn dò cả việc đối với những nạn nhân của xã hội cũ như trộm cắp, gái điếm, cờ bạc, buôn lậu... thì Nhà nước ta vừa phải giáo dục, vừa phải dùng pháp luật để cải tạo họ, giúp họ trở nên người lương thiện. Trong bài thơ “Người chẳng có gì riêng” nhà thơ Chế Lan Viên đã viết: “Giấu mình đi, Người không làm phiền ai tất cả Dép một đôi, áo quần vài bộ Chỉ có trái tim bao la là tất cả gia tài Người không một mảnh vườn riêng Một đứa con riêng - Người chẳng có Chỉ có vầng trăng chia đều cho cháu nhỏ Và hát chung cùng nhân dân bài hát Kết Đoàn!” Có thể nói trong muôn vàn tình thương yêu của Người, Bác Hồ không để sót một ai, không quên một ai, có quên chăng là chỉ quên mình IV_BÀI HỌC ĐỐI VỚI CHÚNG TA. Chúng ta là thế hệ tương lai của nhà nước XHCN Việt Nam, chúng ta phải ra sức đóng góp xây đựng đất nước chúng ta ngày càng giàu, mạnh, công bằng, dân chủ và văn minh. Để làm được những điều này chúng ta cần : Tu dưỡng và thấm nhuần tư tưởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh. Cố gắng học tập rèn luyện, trau dồi kiến thức. Sống lành mạnh, hòa đồng, yêu thương với tất cả mọi người. Chấp hành luật pháp một cách nghiêm minh. Cần chân thành, khiêm tốn và thật thà. Tự lực tự cường, đừng trông chờ, ỷ lại, phải tự biết cố gắng. Sống tiết kiệm cho mình, gia đình và xã hội. Không xa hoa lãng phí. Tự kiểm điểm, phê bình và tự phê bình. Hoan nghênh người khác phê bình mình.