Đánh giá tác dụng của Propofol trong gây mê phẫu thuật nội soi cắt túi mật - Nguyễn Thu Chung

ÑAÙNH GIAÙ TAÙC DUÏNG CUÛA PROPOFOL TRONG GAÂY MEÂ PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI CAÉT TUÙI MAÄT Nguyeãn Thu Chung*, Nguyeãn Vaên Chöøng** TOÙM TAÉT Muïc tieâu: Ñaùnh taùc duïng laâm saøng cuûa Propofol trong gaây meâ ñeå phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät. Phöông phaùp nghieân cöùu: Tieàn cöùu, moâ taû caét ngang vaø coù so saùnh. Ñoái töôïng nghieân cöùu: 93 beänh nhaân (BN), ASA I, II ñöôïc chia ngaãu nhieân laøm 3 nhoùm ñeå duy trì meâ baèng bolus, pha trong dòch truyeàn vaø bôm tieâm ñieän ôû caùc BN coù chæ ñònh phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät chöông trình töø 10/2002 ñeán 04/2004 taïi Beänh vieän 30/4, thaønh phoá Hoà Chí Minh. Keát quaû: Thôøi gian gaây meâ, bôm hôi vaø moå trung bình 60-70 phuùt (25 – 230 phuùt). Hoài tænh nheï nhaøng sau 13,84 ± 5,00 phuùt (5-20phuùt) keát quaû toát 92,47%. Ruùt NKQ taïi phoøng moå 100%. Taát caû BN ñeàu chòu ñöïng ñöôïc cuoäc gaây meâ phaãu thuaät. SpO2 ñaït 99-100% chöùng toû thoâng khí ñaày ñuû. ETCO2 taêng daàn khi bôm hôi ñeán cuoái cuoäc moå 35,38 ± 4,20mmHg. Keát luaän: TIVA baèng Propofol vaø duy trì meâ deã daøng baèng nhieàu kyõ thuaät khaùc nhau. Vieäc phoái hôïp caùc thuoác coù thôøi gian taùc duïng ngaén nhö Hypnovel, Fentanyl, profenid lieàu thaáp, hieäu quaû, an toaøn, ít taùc duïng phuï. Beänh nhaân hoài tænh sôùm, giaûm ñau toát vaø thoaûi maùi hoaøn toaøn. SUMMARY EVALUATING THE EFFECT OF PROPOFOL IN ANESTHESIA FOR ENDOSCOPIC CHOLECYSTECTOMY Nguyen Thu Chung, Nguyen Van Chung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 76 – 82 Objective: Evaluating the effects of propofol in anesthesia for endoscopic cholecystectomy clinically Method: By the clinical prospective study, description, cross-sectional associated with comparison. Subjects: 93 patients having selectively endoscopic cholecytectomy from October2002 till April 2004 in April 30 Hospital, Hoà Chí Minh city, divided randomly into 3 group for maintaining bolus anesthesia, preparing infusion and electric injection. Results: Duration for anesthesia, pumping gas and operation is from 60-70 minutes (25- 230minutes), Good regain of unconsciousness: 13,84±5minutes (5-20minutes) 92,47%. Removing intubulation in the operating room: Good ventilation with SpO2 99-100%. ETCO2 increment (35,38±4,2mmHg) during pump toward the end of the operation. the patients felt comfortable, alert and less painpul postoperatively. Conclusion: Intravenously complete anesthesia with Propofol and maintaining anesthesia are early to do with modern techniques combined with short-time effective drugs as Hypnovel, Fentanyl in small doses and give good results, safety in use, few side-effects. Patients regain consciousness easly, feel little painful and comfortable.. * BV 30-4, TPHCM ** ÑH Y Döôïc, TPHCM 76 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Phaãu thuaät caét tuùi maät baèng noäi soi laø phöông phaùp ñieàu trò hieäu quaû, an toaøn, thaåm myõ, tai bieán- bieán chöùng thaáp 0,5-5%(7) neân ñöôïc öa chuoäng nhaát hieän nay. Baát lôïi laø bôm CO2 gaây taêng aùp löïc oå buïng vaø tö theá Trendelenburg ngöôïc goùp phaàn laøm taêng thaùn khí, thay ñoåi quaù trình sinh lyù beänh treân tuaàn hoaøn, hoâ haáp, tieâu hoùa, theå dòch...(2,3,6). Gaây meâ hoài söùc (GMHS) raát khoù khaên vaø phöùc taïp. Chæ vôùi phöông phaùp voâ caûm gaây meâ noäi khí quaûn (NKQ) phoái hôïp thuoác meâ hoâ haáp, meâ tónh maïch, giaõn cô, giaûm ñau vaø thoâng khí ñaày ñuû môùi ñaùp öùng toát cho loaïi phaãu thuaät vuøng buïng treân naøy. Nhöõng thuoác meâ hoâ haáp nhö Fluothane (Halothane,...) ñaõ qua söû duïng coù moät soá nhöôïc ñieåm ôû BN lôùn tuoåi, tình hình tim maïch vaø hoâ haáp keùm, RLNT, chaäm hoài tænh, buoàn noân-noân oùi cao sau moå, vieâm gan hay hoaïi töû teá baøo gan, soát cao aùc tính, oâ nhieãm moâi tröôøng. Propofol (Diprivan) laø moät thuoác meâ tónh maïch môùi coù ñaëc ñieåm döôïc lyù, döôïc ñoäng hoïc, thôøi gian baùn huûy ngaén, phaân phoái vaø ñaøo thaûi nhanh, hoài tænh sôùm, ít taùc duïng phuï vaø ít aûnh höôûng chöùc naêng gan-thaän. So vôùi caùc thuoác meâ tónh maïch khaùc nhö Thiopental, Ketamine, Etomidate thì Propofol ñöôïc öa chuoäng nhieàu nhaát(1,4,8,9). Xuaát phaùt töø tình hình neâu treân, chuùng toâi ñeà xuaát nghieân cöùu aùp duïng gaây meâ tónh maïch toøan phaàn (TIVA) vôùi Propofol vaø duy trì meâ baèng nhieàu kyõ thuaät khaùc nhau qua ñeà taøi “Ñaùnh giaù taùc duïng cuûa Propofol trong gaây meâ phaãu thuaät noäi soi caét tuùi maät”. Nghieân cöùu naøy nhaèm nhöõng muïc tieâu nhö sau: - Ñaùnh giaù taùc duïng gaây meâ cuûa Propofol, vieäc phoái hôïp thuoác, caùc bieán ñoåi treân tuaàn hoøan, hoâ haáp, caùc taùc duïng phuï vaø xöû lyù: - Thay ñoåi veà: Maïch, Huyeát aùp, ECG, SpO2, ETCO2 tröôùc, trong vaø sau moå - So saùnh 3 caùch duy trì meâ: bolus, pha trong dòch truyeàn vaø bôm tieâm ñieän. Kyõ thuaät naøo öu ñieåm nhaát - Keát quaû phoái hôïp caùc thuoác: Hypnovel, Fentanyl, Tracrium vaø Keùtoprofeøne (profenid) trong nghieân cöùu. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU - Nghieân cöùu tieàn cöùu, moâ taû caét ngang, coù so saùnh. Ñoái töôïng nghieân cöùu Taát caû BN coù chæ ñònh PTNSCTM chöông trình taïi Beänh vieän 30/4 töø 10/2002-04/2004. BN khoâng keøm theo caùc beänh tim maïch hay hoâ haáp naëng, roái loaïn ñoâng maùu, thoùat vò loå lôùn ôû buïng, thai ngheùn. Vaät lieäu nghieân cöùu Thuoác meâ tónh maïch Propofol 1% (Diprivan) oáng 200mg/20ml cuûa haõng AstraZeneca; Hypnovel, Seduxen, Dolargan, Fentanyl, Tracrium, Keùtoprofeøne (profenid), Atropine... Thieát bò, duïng cuï: Maùy monitor (hieäu Millennia Model 3500-U, USA), maùy bôm tieâm ñieän (hieäu Perfusor Compact cuûa haõng B/Braun), maùy gaây meâ (hieäu Acoma, Model PH-3F, Japan), maâm duïng cuï ñaët NKQ... Thuoác caáp cöùu, dòch truyeàn (Lactate Ringer’s, NaCl 9‰, Glucose 5%...). Phöông phaùp tieán haønh Phaân chia BN ngaãu nhieân laøm 3 nhoùm. PPVC: gaây meâ tónh maïch toaøn dieän (TIVA) vôùi Propofol, ñaët NKQ vaø thoâng khí kieåm soùat. Tieàn meâ Tröôùc khôûi meâ 15 phuùt vôùi Hypnovel 0,05mg/kg/>55 tuoåi vaø 0,07mg/kg/<55 tuoåi ± Atropine neáu M < 60laàn/phuùt. Fentanyl 2mcg/kg tónh maïch tröôùc khôûi meâ 5phuùt. Khoâng coù thuoác treân thay baèng Seduxen 0,2mg/kg + Dolargan 1,5-2mg/kg. BN töï thôû vôùi oxy 100% 5lít/phuùt. Khôûi meâ chung cho caû 3 nhoùm Propofol 1% 2mg/kg/30-40 giaây + giaõn cô Tracrium 0,5mg/kg, boùp boùng giuùp thôû, sau 2,5 phuùt tieán haønh ñaët NKQ, thoâng khí kieåm soùat vôùi F 15 laàn/phuùt; TV 8-10ml/kg; I/E = ½. Duy trì meâ Propofol, ngay sau khôûi meâ: + Nhoùm 1: bolus caùch quaõng moãi 5-10phuùt/laàn 40mg 77 + Nhoùm 2: Pha propofol 6mg/kg/giôø trong 150ml Glucose 5% (3ml/phuùt) + Nhoùm 3: bôm tieâm ñieän lieân tuïc lieàu propofol 6mg/kg/giôø. - Giaûm ñau: Fentanyl 50mcg/laàn - Ngöng Propofol khi khaâu da vaø tieâm baép Profenid 100mg (Keùtoprofeøne) - Theo doõi: M, HA, SpO2, ETCO2, ECG moãi 5 phuùt. Luùc nhaän beänh, tieàn meâ, khôûi meâ, ñaët NKQ, raïch da- bôm hôi, ñaàu cao-nghieâng traùi, caét tuùi maät, laáy tuùi maät vaø luùc moå xong (T, T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8) - Xöû lyù soá lieäu: treân phaàn meàm SPSS 10.05. Keát quaû trình baøy theo soá trung bình vaø ñoä leäch chuaån (TB ± SD), so saùnh giöõa caùc nhoùm baèng t test student vaø χ2 test. Söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ khi p <0,05. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Töø 10/2002-04/2004, taïi Beänh vieän 30/4 TP. Hoà Chí Minh ñaõ thöïc hieän GMHS cho 93 TH PTNSCTM chöông trình, ASA I-II. Keát quaû nghieân cöùu: Ñaëc ñieåm ñoái töôïng nghieân cöùu Baûng 1: Ñaëc ñieåm chung cuûa BN Ñaëc ñieåm BN Nhoùm 1 (n = 31) Nhoùm 2 (n = 30) Nhoùm 3 (n = 32) Pheùp kieåm Bartlett’s Giôùi nam/nöõ 12ø/19 12/18 14/18 Tuoåi (21- 75) 48,83 ± 13,89 48,73 ±12,61 48,76±12,27 t= 0,8035; p>0,05 Caân naëng (32-78) 56,50 ± 8,97 54,67±10,42 51,30±7,57 t= 0,0846; p>0,05 Ñaùnh giaù veà gaây meâ Baûng 2: Thuoác tieàn meâ Thuoác tieàn meâ Nhoùm Hypnovel + Fentanyl Seduxen + Dolargan 1 24 TH (77,42%) 7 TH (22,58%) 2 24 TH (80%) 6 TH (20%) 3 27 TH (84,38%) 4 TH (15,62%) Nhaän xeùt -An thaàn toát, khoâng lo laéng, nguû nheï nhaøng sau 5 phuùt. - Khoâng ñau khi tieâm -An thaàn toát, kích thích noùi nhieàu, buoàn nguû sau 10 phuùt, - Ñau khi tieâm, maån ñoû ngöùa Nhaän xeùt: Nhoùm tieàn meâ Hypnovel/Fentanyl öu ñieåm hôn. Baûng 3: Thôøi gian (TG) khôûi meâ Nhoùm TG maát tri giaùc (giaây) TG maát phaûn xaï mi maét (giaây) 1 27,57 ± 8,85 14,63 ± 5,78 2 29,93 ± 6,27 15,47 ± 4,70 3 22,96 ± 9,00 13,03 ± 5,73 Nhaän xeùt: Nhoùm 3 khôûi meâ nhanh hôn. t = 0,006 vaø P <0,05 Baûng 4: Keát quaû ñoä meâ vaø voâ caûm trong moå Ñoä meâ vaø caûm giaùc ñau trong moå Nhoùm Toát Trung bình Keùm 1 27 4 0 2 26 4 0 3 30 2 0 Nhaän xeùt: Nhoùm 1 vaø 2 coù 4 TH M, HA taêng trong moå taïi luùc boùc taùch cuoáng tuùi maät, Theo doõi trong moå: 0 20 40 60 80 100 120 T T1 T2 T 3 T 4 T 5 T6 T7 T 8 Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Ca û 3 nho ùm Nhòp/phuùt Thôøi ñieåm Bieåu ñoà 1: Dieãn bieán maïch cuûa 3 nhoùm Nhaän xeùt: Trong moå M töông ñoái oån ñònh, cuoái cuoäc moå caû 3 nhoùm ñeàu taêng Söï thay ñoåi cuûa huyeát aùp trong töøng nhoùm * NHOÙM 1 0 20 40 60 80 100 120 140 160 T T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 HATT HATTrg HATB Thôøi ñieåm mmHg Bieåu ñoà 2: Dieãn bieán huyeát aùp cuûa nhoùm 1 78 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Nhaän xeùt: HATB giaûm luùc khôûi meâ sau doù taêng daàn vaø oån ñònh trong moå. * NHOÙM 2: Bieåu ñoà 3: Dieãn bieán huyeát aùp cuûa nhoùm 2 Nhaän xeùt: HATB giaûm luùc khôûi meâ sau ñoù taêng daàn vaø oån ñònh trong moå * NHOÙM 3: Bieåu ñoà 4: Dieãn bieán huyeát aùp cuûa nhoùm 3 Nhaän xeùt: HATB giaûm luùc khôûi meâ sau ñoù taêng nheï trong moå Baûng 5: Thôøi gian gaây meâ-phaãu thuaät Nhoùm Thôøi gian (phuùt) 1 2 3 TG Trung bình cuûa 93 TH Töø gaây meâ-thay ñoåi tö theá 7,80 ± 3,69 6,27 ± 1,83 5,43 ± 2,12 6,50 ± 2,82 Bôm CO2 48,80 60,46 51,80 53,68 Gaây meâ 63,63 ± 27,89 69,70 ± 51,43 63,87 ± 32,70 65,73 ± 38,36 Phaãu thuaät 61,16 ± 23,66 70,83 ± 54,80 61,67 ± 31,25 64,55 ± 38,72 Nhaän xeùt: khoâng khaùc nhau nhieàu giöõa 3 nhoùm. Thôøi gian hoài tænh 53.33 43.43 53.33 73.33 70 80 100 96.67 100 0 20 40 60 80 100 120 10 15 20 Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 phuùt Bieåu ñoà 5: Thôøi gian hoài tænh Nhaän xeùt: Nhoùm 3 coù tæ leä hoài tænh sôùm cao nhaát sau 10, 15, 20 phuùt. Baûng 6: Chaát löôïng hoài tænh: Nhoùm Toát Trung bình Keùm 1 2 3 29 27 30 2 3 2 0 0 0 Tæ leä (%) 86/93 (92,47%) 7/93 (7,53%) 0/93 (0%) Nhaän xeùt: Chaát löôïng hoài tænh toát ôû caû 3 nhoùm Baûng 7: Ñaùnh giaù möùc ñoä ñau sau moå: Tieâm Profenid trong moå Khoâng tieâm Profenid trong moå Nhoùm Nheï Trung bình Döõ doäi Nheï Trung bình Döõ doäi Soá TH 1 2 3 23 23 25 2 3 2 0 0 0 1 0 1 5 4 4 0 0 0 31 30 32 TH 71 7 0 2 13 0 93 % 91,03 8,97 0 13,33 86,67 0 100 Nhaän xeùt: tieâm Profenid trong moå giuùp cho BN giaûm ñau sau moå toát hôn NHAÄN XEÙT-BAØN LUAÄN Tính chaát phöùc taïp cuûa PTNSCTM PTNSCTM thöïc hieän treân theá giôùi laàn ñaàu tieân 1987 (Lyon, Phaùp) vaø taïi Vieät Nam 1992(5). Phaãu thuaät noäi soi ñöôïc öa chuoäng vì tính an toaøn, thaåm myõ, tai bieán-bieán chöùng thaáp 0,5-5%(7,10), BN hoài phuïc söùc khoûe nhanh vaø xuaát vieän sôùm hôn moå môû, goùp phaàn giaûm chi phí )2,3,5). Theo thoáng keâ, taïi Myõ 1992 vaø taïi Phaùp 1995, PTNSCTM chieám 80%. Beänh vieän ÑHYD TP. Hoà Chí Minh, so vôùi moå môû moãi ngaøy moät taêng (1996:72%; 1997: 76%; 1998: 87%; 1999: 96%)(5). Tuy 0 20 40 60 80 T T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 100 120 140 HATT HATTrg HATB Thôøi ñieåm mmHg 0 20 40 60 80 100 120 140 T T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 HATT HATTrg HATB Thôøi ñieåm mmHg 79 nhieàu öu ñieåm, song baát lôïi laø phaûi bôm thaùn khí (CO2) vaøo oå buïng ñeå taïo phaãu tröôøng roäng raõi(2,3,5,6) vaø thay ñoåi tö theá (Trendelenburg ngöôïc) vôùi ñaàu cao 15-200- nghieâng traùi. Chính ñieàu naøy ñaõ gaây thay ñoåi treân tuaàn hoaøn, hoâ haáp, tieâu hoùa, theå dòch...Vì theá, chuùng ta caàn phaûi naém vöõng caùc thay ñoåi sinh lyù beänh hoïc khi bôm hôi, thay ñoåi tö theá, choïn thuoác gaây meâ phuø hôïp, giaûm ñau ñaày ñuû, giaõn cô hoaøn toaøn, thoâng khí thaät toát, traùnh öù ñoïng thaùn khí, theo doõi saùt BN, phaùt hieän vaø xöû lyù tình huoáng kòp thôøi, giuùp ngöôøi beänh an toaøn-cuoäc moå thaønh coâng, BN hoài tænh sôùm. Phaãu thuaät vieân cuõng phaûi toân troïng: choáng chæ ñònh cuûa phaãu thuaät noäi soi, nguyeân taéc khi thöïc hieän bôm hôi oå buïng nhaèm haïn cheá toái ña caùc baát lôïi, tai bieán-bieán chöùng coù theå xaûy ra. - Töø 10/2002-04/2004, taïi Beänh vieän 30/4, chuùng toâi thöïc hieän GMHS cho 93 TH PTNSCTM chöông trình, BN coù ASA I-II. - Phöông phaùp voâ caûm: TIVA vôùi Propofol, ñaët NKQ, keát hôïp giaûm ñau, giaõn cô vaø ñieàu khieån hoâ haáp baèng maùy thôû suoát cuoäc moå. Tình hình BN trong 3 nhoùm nghieân cöùu Giôùi Nöõ 55 (59%) vaø nam 38 (41%), nöõ nhieàu hôn nam ôû caû 3 nhoùm, phuø hôïp loaïi beänh lyù soûi ñöôøng maät treân theá giôùi cuõng nhö taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc thoáng keâ, nghieân cöùu(3). Tuoåi Trung bình 48,41 ±12,82 (21-75 tuoåi), ña soá töø 41-50 (43 TH, 46,24%), (p >0,05) (Baûng 1). Troïng löôïng Trung bình 54,15 ± 9,21 kg (32-78kg), (p >0,05). Loaïi beänh moå Vieâm tuùi maät maïn do soûi 67 TH (84%), soûi tuùi maät 14 TH (15,05%), soá coøn laïi soûi keït coå tuùi maät hay keøm soûi OMC, soûi trong gan. Thuoác meâ Propofol Laø thuoác meâ tónh maïch, caáu taïo Diisopropyl 2-6 pheùnol, ñöôïc Nigel vaø Kay söû duïng treân ngöôøi 1983 taïi Oxford, sau ñoù taïi Hoa kyø (1986), Phaùp (1987), Vieät Nam (1994)(1,4). Ñaëc ñieåm deã söû duïng, phaân phoái vaø ñaøo thaûi nhanh, hoài tænh sôùm, ít buoàn noân-noân oùi sau moå. Khoâng ñoäc cho gan, thaän maëc duø chuyeån hoùa qua gan, ñaøo thaûi qua thaän (90%), khoaûng 0,3% Propofol ñaøo thaûi döôùi daïng coøn nguyeân. Coù theå keát hôïp thuoác an thaàn Benzodiazepine, thuoác giaûm ñau hoï opioids trong gaây meâ phaãu thuaät. Khoâng nhö caùc thuoác meâ hoâ haáp khaùc nhö loaïi Fluothane (Halothane) söû duïng roäng raõi töø thaäp nieân 1960’s, thuoác meâ naøy ñaøo thaûi chuû yeáu qua ñöôøng hoâ haáp nhöng coù ñoäc tính cao ñoái vôùi gan, gaây vieâm gan hay hoaïi töû teá baøo gan nhaát laø duøng laäp ñi laäp laïi nhieàu laàn vôùi tæ leä 1/35.000, cao hôn Isoflurane (1/800.000)(4,9). Ñaëc ñieåm veà GMHS 84% (78 TH) coù lo aâu tröôùc moå vaø 16% (15 TH) laø an taâm. Tieàn meâ taâm lyù keát hôïp döôïc lyù, cho BN uoáng an thaàn loaïi Seduxen 5-10mg luùc 21giôø ñeâm tröôùc moå, giuùp BN nguû ngon, giaûm stress, giaûm baøi tieát catecholamine, oån ñònh tim maïch. Tröôùc moå 15 phuùt, chuùng toâi tieàn meâ Hypnovel/Fentanyl cho 76TH(82%) vaø Seduxen/Dolargan cho 17TH(18%). Tieàn meâ Hypnovel/Fentanyl thuaän lôïi hôn vì khoâng ñau khi tieâm do Hypnovel laø Midazolam tan trong nöôùc, an thaàn ñeán sôùm, trong khi nhoùm Seduxen/Dolargan laøm ñuïc dung dòch khi pha vaø ñau khi tieâm do Seduxen coù taù döôïc Propyleøne glycol (Baûng 2) • Khôûi meâ vôùi Propofol lieàu 2mg/kg/>30giaây (IV) + giaõn cô Tracrium 25mg, boùp boùng giuùp thôû vôùi oxy 100%. Thôøi gian khôûi meâ 26,82 ± 8,56 giaây (Baûng 3), meàm cô haàu hoïng toát, sau 2-2,5phuùt ñaët NKQ deã daøng, thaønh coâng 100% (p >0,05). (Baûng 4). Chuùng toâi kieåm tra nghe phoåi kyõ, thoâng khí kieåm soùat vôùi F 15laàn/phuùt; TV 8-10ml/kg; I/E = ½ suoát cuoäc moå. So vôùi tröôùc khôûi meâ, M trong nhoùm 1 taêng 2,68% (4-9 nhòp), 2 nhoùm coøn laïi M giaûm 2,5-2,6% (3-5 nhòp), söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa (p <0,05). M <50laàn coù 3 TH (3,23%) ñöôïc xöû trí vôùi Atropine cho keát quaû nhanh (Bieåu ñoà 1). HATB giaûm caû 3 nhoùm theo thöù töï 7,22%; 11,35%; 13,46%, khaùc bieät khoâng coù yù nghóa (p >0,05). HATB giaûm 20- <25% coù 10 TH (10,75%) ñöôïc xöû trí buø dòch, Ephedrine 5mg, caûi thieän nhanh sau 3 phuùt. Taïi luùc ñaët NKQ thì M, HATB nhoùm 1 taêng nhieàu hôn, coù leû 80 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 do tieâm caùch quaõng trong khi 2 nhoùm kia thì duy trì thuoác meâ ngay neân ñaït ñoä meâ voâ caûm oån ñònh hôn (Bieåu ñoà 2,3 vaø 4) • Duy trì meâ baèng Propofol: Khi raïch da M 3 nhoùm taêng thöù töï 8,64%; 5,12%; 2,66%; HATB taêng thöù töï 11,31%; 6,49%; 5,81% vaø luùc thay ñoåi tö theá (T5) coù 5 TH (6,45%) HATB 102,60 mmHg, söï thay ñoåi naøy thöôøng chæ khoaûng 6,50 ± 2,82phuùt, ñöôïc chuùng toâi cho theâm thuoác giaûm ñau Fentanyl 50-100mcg ± 30 mg Propofol. Nhoùm 1 vaø nhoùm 3 (p <0,05). M, HATB trong ñeán cuoái cuoäc moå töông ñoái oån ñònh, ñaùp öùng ñoä meâ ñuû cho phaãu thuaät. ETCO2 ban ñaàu ño ñöôïc 26,24 ± 4,16mmHg, bôm hôi vaø thay ñoåi tö theá 36,23 ± 4,91mmHg, moå xong 35,38 ± 4,20mmHg, coù vaøi TH taêng 50mmHg ñöôïc chuùng toâi boùp boùng laøm taêng thoâng khí vaø caûi thieän nhanh sau ñoù 1 phuùt (Bieåu ñoà 6). Nguyeân nhaân taêng thaùn khí do bôm CO2 laøm taêng aùp löïc oå buïng vaø cheøn eùp caùc tónh maïch lôùn, caûn trôû doøng maùu trôû veà, thôøi gian bôm hôi caøng daøi aûnh höôûng caøng nhieàu ñeán maùu veà tim, giaûm cung löôïng tim khoaûng 20-40%, taêng HAÑM(2,6), ñieàu naøy coù theå giaûi thích cho vieäc khôûi ñaàu bôm CO2 coù xuaát hieän maïch chaäm vaø HAÑM taêng. SpO2 suoát cuoäc moå 98- 100% ôû moïi thôøi ñieåm, chöùng toû thoâng khí ñaày ñuû. Kyõ thuaät tieâm caùch quaõng caàn boå sung Propofol ngay sau 5 phuùt ñaàu khôûi meâ. Bôm tieâm ñieän deã söû duïng vaø deã chænh lieàu. Pha dòch truyeàn ñieàu chænh baèng tay ñoâi khi keùm chính xaùc hôn duøng maùy bôm kieåm soaùt theå tích maø hieän chuùng toâi chöa coù. Maëc duø caû 3 kyõ thuaät ñeàu deã aùp duïng cho moïi BN. 100% BN ñeàu ñuû ñieàu kieän ruùt ñöôïc NKQ taïi phoøng moå. BN môû maét sau 13 phuùt vaø hoài tænh hoaøn toaøn sau 20 phuùt duø cho BN coù gaây meâ vaø moå keùo daøi, phuïc hoài söï nhôù sau 35 phuùt. Chaát löôïng hoài tænh toát 92,47%, khi tænh deã chòu vaø thoaûi maùi hoaøn toaøn (Baûng 8). Söï tieâm Profenid 100mg trong moå ñaõ giuùp BN ít ñau sau moå do tính khaùng vieâm-giaûm ñau cuûa thuoác)8), BN coù theå töï xoay trôû vaø vaän ñoäng, chaêm soùc haäu phaãu nheï nhaøng, ñôn giaûn, goùp phaàn giaûm chi phí. • Thôøi gian gaây meâ, phaãu thuaät giöõa caùc nhoùm töông öùng nhau. Tuy nhieân coù 3 TH moå khoù do vieâm dính nhieàu laïi keøm theo soûi OMC, soûi trong gan neân keùo daøi thôøi gian gaây meâ ñeán 210phuùt. • Caùc taùc duïng phuï khaùc cuûa Propofol: Luùc khôûi meâ coù 3 TH (3,23%) nhòp tim chaäm <50laàn/phuùt; 10 TH (10,75%) giaûm HA 20-25%. Khoâng coù TH naøo ñau choã tieâm. Buoàn noân 3 TH (3,23%); taêng tieát ñaøm 3 TH (3,23%). Khoâng coù roái loïan hoâ haáp sau khôûi meâ vaø sau meâ. KEÁT LUAÄN Gaây meâ tónh maïch toaøn phaàn (TIVA) baèng propofol coù theå aùp duïng toát trong thöïc haønh PTNSCTM noùi rieâng vôùi nhieàu kyõ thuaät duy trì meâ khaùc nhau. Thôøi gian khôûi meâ nhanh, khoâng kích thích ñöôøng thôû, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñaët NKQ deã daøng. Duy trì meâ baèng bôm tieâm ñieän lieàu 6mg/kg/giôø keát hôïp Fentanyl 50-100mcg vaø Keùtoprofeøne cho keát quaû voâ caûm toát trong moå hôn so vôùi kyõ thuaät bolus vaø pha dòch truyeàn. Sau moå BN hoài tænh sôùm, chaát löôïng hoài tænh toát, ít taùc duïng phuï vaø ít ñau sau moå, BN thoaûi maùi hoaøn toaøn. Caàn theo doõi saùt BN sau khôûi meâ vì tæ leä maïch chaäm 3,23%; huyeát aùp giaûm khoaûng 10,74%. Luùc bôm hôi-thay ñoåi tö theá huyeát aùp taêng 20-25% coù 6,45% vaø taêng thaùn khí luùc bôm hôi, ñaëc bieät dieãn ra trong khoûang thôøi gian 6,5 ± 2,82 phuùt ñaàu sau gaây meâ./. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä Y Teá (2002), Propofol, Döôïc thö Quoác gia Vieät Nam, NXB Boä y teá, Haø Noäi, tr. 829-831. AO3 2. Cuesta MA, Borgtein SMP. (1993), Physiological responses and advantages of minimally invasive surgery in Cuesta MA, Nagy AG (eds). “Minimally Invasive Surgery in Gastrointestinal cancer”, Churchill Livingstone, p-p. 7-14. 3. Joshi GP, Viscusi ER, Gan TJ, Minkowitz H, Cippolle M, Schuller R, Cheung RY, Fort JG. (2004), Effective treatment of laparoscopic cholecystectomy pain with intravenous followed by oral COX-2 specific inhibitor, Anesth Analg, Feb, 98(2), p-p. 336-342. 4. Leâ Minh Ñaïi (2002), Söû duïng Diprivan (Propofol) trong gaây meâ, Sinh hoaït khoa hoïc chuyeân ñeà ÖÙng duïng kyõ thuaät gaây meâ toaøn boä baèng ñöôøng tónh maïch cho phaãu thuaät xuaát vieän trong ngaøy, T.P Hoà Chí Minh, 15/06, tr.18-25. 5. Nguyeãn Ñình Hoái (2000), Phaãu thuaät noäi soi tieâu hoaù, Ngoaïi khoa, taäp 6, ÑHYD TPHCM, tr. 1-12. 6. Nguyeãn Taán Cöôøng (1997), Ñieàu trò soûi tuùi maät baèng phaãu thuaät caét tuùi maät qua soi oå buïng, Luaän aùn Phoù tieán só ngoaïi toång quaùt, Ñaïi hoïc y döôïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. 81 7. Nguyeãn Vaên Chöøng (2004), Gaây meâ Hoài söùc ñeå moå noäi soi oå buïng, Gaây meâ Hoài söùc, Nxb Y Hoïc, tr.141-146. 8. Professional information Brocure (2002), Diprivan ®(Propofol) injectable Emulsion for IV administration, AstraZeneca Pharma, p-p. 1-26. 9. Toâ Vaên Thình (1997), Sinh lyù bôm hôi oå buïng, Taøi lieäu huaán luyeän chuyeân ngaønh GMHS, Beänh vieän Huøng Vöông, 06/1997, tr. 1-17. 82