Đánh giá sử dụng hypnovel va fentanyl trong phẫu thuật với vô cảm gây tê vùng

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ÑAÙNH GIAÙ SÖÛ DUÏNG HYPNOVEL VAØ FENTANYL TRONG PHAÃU THUAÄT VÔÙI VOÂ CAÛM GAÂY TEÂ VUØNG Nguyeãn Vaên Chöøng*, Traàn Thò Haûi**, Chaâu Vaên Taïo*** TOÙM TAÉT: Lo laéng vaø sôï haõi laø taâm lyù cuûa ngöôøi beänh khi hoï bieát mình seõ moå. Söï keát hôïp an thaàn vaø giaûm ñau trong tieàn meâ ñöôïc ñaùnh giaù trong thöïc nghieäm laâm saøng taïi BV Thoáng Nhaát goàm 150 BN vaø chia laøm 3 nhoùm: - Nhoùm I: Pha chung Hypnovel vaø Fentanyl chích tónh maïch. - Nhoùm II: Chích Fentanyl tröôùc 5 phuùt, chích Hypnovel. - Nhoùm III: Chích Hypnovel tröôùc 5 phuùt, chích Fentanyl. Qua tieâu chuaån ñaùnh gia:ù keát quaû tieàn meâ, thöôùc ño giaûm ñau - an thaàn cuûa Ramsay Scale, tri giaùc cuûa Glasgow vaø thay ñoåi cuûa daáu hieäu sinh toàn, caû ba nhoùm ñeàu coù taùc duïng giaûm ñau vaø an thaàn toát treân BN. Tuy nhieân nhoùm I laø nhoùm coù taùc duïng hieäu quaû nhaát do taùc duïng hoã töông cuûa thuoác khi chích cuøng thôøi ñieåm. Haàu heát BN ôû nhoùm naày ñeàu naèm yeân hôïp taùc vaø ñaùp öùng theo yeâu caàu. Coù söï giaûm thôû vaø oxy qua maïch ñaäp cuõng nhö söï thay ñoåi huyeát ñoäng, nhöng trong giôùi haïn cho pheùp. Nhoùm III laø nhoùm coù phaûn xaï khoâng mong muoán nhieàu hôn hai nhoùm coøn laïi nhö: lo laéng, khoâng nguû, kích ñoäng, khoâng hôïp taùc. Toùm laïi, söï cung caáp thuoác giaûm ñau an thaàn hieäu quaû trong teâ vuøng vaø teâ taïi choã coù theå giaûm ñöôïc stress taâm lyù cuûa ngöôøi beänh trong suoát quaù trình phaâ(u thuaät bôûi taùc duïng hieäu quaû cuûa noù treân BN nhö: söï oån ñònh toát veà tim maïch, söï töôùi maùu tôùi caùc moâ toát nhôø daõn maïch ngoaïi bieân vaø söï giaûm ñau hieäu quaû. Vì vaäy, caùc chuyeân vieân gaây meâ hoài söùc coù theå ñöôïc hoã trôï toát trong coâng vieäc cuûa hoï. SUMMARY THE EVALUATION OF USING HYPNOVEL AND FENTANYL FOR PREMEDICATION IN REGIONAL AND LOCAL ANAESTHESIA. Nguyen Van Chung, Tran Thi Hai, Chau Van Tao * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 113 – 122 Anxiety and worry are the patient’s psychology when they know that they will be operated after. Sedation and analgisia of combined Hypnovel and Fentanyl in premidication was evaluated in a clinical trial conducted in Thoáng Nhaát hospital with 150 cases involved and divited into three groups: Group I: Mixture intravenous of Fentanyl and Hypnovel. - Group II: Intravenous Fentanyl 5 minutes before Hypnovel. - Group III: Intravenous Hypnovel 5 minutes before Fentanyl. Through appreciative standards (the result of premedication, the Ramsay sedation scale, perception in GCS) and changes of the vital signs, these groups show a good sedative and analgesic action. The group I however is the most effective one because of the drug’s mutual action at the sam time. Most of them are cooperative, tranquil, orientated and respond to command. Although there is depresstion of respiratory rates and pulse oxy saturation as well as hymodynamic variation, it’s in within acceptabe limits. The group III has more unexpected events than others such as: restless, anxiety, agitation, uncooperation. * ÑH Y Döôïc TPHCM ** BV Thoáng Nhaát TPHCM *** ÑH KHTN TPHCM 115 In conclusion, the effective administration of pre-operation analgesia and sedation in regional and local anaesthesia is likely to reduce the patient’s psycholoogycal stress during the operation due to their effects on the patient such as: good cardiologycal stability, peripheral vasodilation supplying good blood perfusion to tissues. These drugs therefore may support anaesthetists to serve better the patient than before. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Con ngöôøi voán coù maëc caûøm vôùi beänh taät, sôï nuùi cao soâng roäng, sôï trôøi bieån meânh moâng, sôï soùng to gioù lôùn. Beänh nhaân (BN) leân baøn moå cuõng gioáng nhö “Ngöôøi ñi bieån moïât mình’’, moïi haønh ñoäng gaây meâ, phaãu thuaät ñeàu laøm cho hoï lo sôï. Vì vaäy, moät cuoäc moå duø lôùn nhoû ñeàu ñeå laïi aán töôïng saâu saéc trong suoát cuoäc ñôøi hoï. Do ñoù, chuùng ta nhöõng ngöôøi gaây meâ hoài söùc cuõng nhö nhöõng thaønh vieân trong kíp moå, coá gaéng laøm theá naøo ñeå löu laïi nhöõng aán töôïng toát ñeïp trong loøng hoï. Claude Bernard (1881) vaø nhöõng coäng söï cuûa oâng, ñöa ra yù nieäm tieàn meâ khi oâng nhaän thaáy nhöõng con choù maø oâng moå, neáu cho Morphin tröôùc khi gaây meâ noù seõ nguû toát hôn, lieàâu löôïng thuoác meâ Ether hay Cloroform cuõng seõ giaûm bôùt. Töø nhaän xeùt naøy, ngöôøi ta aùp duïng tieàn meâ tröôùc moà nhaèm giuùp BN oàn ñònh tinh thaàn vaø an taâm phaãu thuaät. Thöïc vaäy, tieàn meâ giuùp: - Traán aùp ñöôïc phaûn xaï khoâng mong muoán. - Giaûm chuyeån hoaù cô baûn. - Giaûm lieàu löôïng thuoác teâ, meâ. Giuùp cho beänh nhaân ñi vaøo giaác nguû deã daøng hôn. Muïc tieâu nghieân cöùu Ñaùnh giaù söû duïng cuûa thuoác an thaàn Hypnovel (Midazolam) vaø thuoác giaûm ñau Fentanyl (Sublimaze) trong tieàn meâ qua ñöôøng tónh maïch ñoái vôùi phaàu thuaät teâ vuøng vaø teâ taïi choã nhaèm choïn ra phöông phaùp thích hôïp ñeå phuïc vuï BN toát hôn. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU - Chuùng toâi döïa vaøo phöông phaùp nghieân cöùu, tieàn cöùu, moâ taû treân BN ñoàng yù laøm teâ, hôïp taùc vôùi phaãu thuaät vieân vaø gaây meâ döôùiù phaãu thuaät teâ vuøng: teâ tuyû soáng (phaãu thuaät chi döôùi, thoaùt vò beïn, tró)..., teâ tuøng (phaãu thuaät chi treân). Teâ taïi choã (phaãu thuaät Tai-Muõi- Hoïng) töø 1 - 3 -> 30 - 8/2004. Maåu nghieân cöùu Goàm 150 BN ñöôïc chia laøm 3 nhoùm: + Nhoùm 1: pha Hypnovel chung Fentanyl chích IV (H+F). + Nhoùm 2: chích IV Fentanyl tröôùc 5 phuùt, chích Hypnovel (F+H). + Nhoùm 3: chích IV Hypnovel tröôùc 5 phuùt, chích Fentanyl (H+F). Ñoái töôïng nghieân cöùu Taát caû caùc BN coù ñoä tuoåi töø 18 –75, caû nam laãn nöõ ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: > 60 vaø 90/60, khoâng suy gan suy thaän naëng, khoâng chaán thöông soï naõo gaây hoân meâ, khoâng coù beänh phoåi taéc ngheûn. Vaät lieäu nghieân cöùu + Maùy moùc duïng cuï ñeå gaây meâ hoài söùc thoâng thöôøng. + Maùy monitor ñeå theo doõi huyeát ñoäng, maïch, ñoä baõo hoaø cuûa döôõng khí qua mao maïch + Thuoác teâ Lidocain 2 %10ml (Egis Pharmaceutical-Hungary), Marcain Spinal 0,5% Heavy 20mg (AstraZeneca-Australia), Hypnovel 5mg/1ml (Roche), Fentanyl 0,1mg/2ml (Warsaw Pharmaceutical Works Poffa SA- Poland), thuoác caáp cöùu thoâng thöôøng, dung dòch truyeàn Latate Ringer, Natri Clorua 9%, Glucoza 5 %... Lieàu löôïng Tuyø tình traïng theå chaát, tuoåi taùc vaø caùc ñieàu trò phoái hôïp cuûa BN tröôùc moå maø chuùng toâi cho lieàu tieàn meâ. + Döùôi 61 tuoåi chuùng toâi cho lieàu: Fentanyl 5 mcg/kg (I.V), Hypnovel 0,05mg/kg (I.V). + Lôùn hôn 60 tuoåi chuùng toâi giaûm lieàu. Hypnovel ñöôïc tieâm tónh maïch chaäm vôùi toác ñoä khoaûng ≤ 1mg/30 giaây. Lieàu duøng theâm 0,5-> 1 mg.Thuoác ñöôïc chích tónh maïch töø 5-> 10 phuùt tröôùc khi phaàu thuaät. 116 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Phöông phaùp tieán haønh + Thaêm khaùm tieàn meâ, hoûi tieàn söû, beänh keøm, ñaùnh giaù toång traïng, laáy maïch, huyeát aùp, ñeám nhòp thôû phuùt beänh nhaân ngaøy tröôùc moå. + Taïi phoøng moå,ø chuaån bò ngöôøi beänh nhö gaây meâ –thuû thuaät. BN ñöôïc ño maïch, huyeát aùp, ñeám nhòp thôû, ño ñoä baõo hoaø cuûa döôõng khí qua mao maïch baèng monitor. + Theo doõi ngöôøi beänh 5-.>10 phuùt/laàn sau khi chích tieàn meâ, töø luùc baét ñaàu raïch da, cho ñeán khi xong phaãu thuaät. Qua monitor: ghi maïch, huyeát aùp, SpO2, nhòp thôû taïi caùc thôøi ñieåm T traïi, T phoøng moå, T5 phuùt, T 10 phuùt, T15 phuùt, T xong. + Xöû lyù, ñieàu chænh nhöõng tình huoáng baát thöôøng xaûy ra. +Thu thaäp, ghi cheùp nhöõng döõ kieän theo töøng nhoùm. Soá lieäu thu ñöôïc, ñöôïc xöû lyù qua maùy tính vôùi SPSS for window 12.0, test thoáng keâ ñònh löôïng cuûa hai maåu ñoäc laäp, aùp duïng test t vôùi ñoä tin caäy 95% vaø sig value (p) < 0,05 döôùi daïng baûng, ñoà thò, soá trung bình vaø ñoä leäch chuaån. Tieâu chuaån ñaùnh giaù Ñaùnh giaù tình traïng beänh tröôùc moå theo ASA Chia laøm 5 loaïi:I, II, III, IV, V. + Loaïi I: Khoâng coù beänh thöïc theå ñi keøm. + Loaïi II: Coù beänh heä thoáng möùc ñoä nheï hoaëc vöøa khoâng aûnh höôûng chöùc naêng. + Loaïi III: Beänh thöïc theå ñi keøm ñaõ coù suy chöùc naêng. + Loaïi IV: Tình traïng beänh ñe doaï tính maïng. + Loaïi V: Beänh haáp hoái khoâng hy voïng cöùu soáng. Ñaùnh giaù döïa vaøo keát quaû tieàn meâ cuûa BS Toân Thaát Minh Ñeå bieát taùc duïng cuûa thuoác ñoái vôùi töøng beänh nhaân: -1, 0, 1, 2. + -1: Thuoác phaûn taùc duïng, beänh nhaân vaät vaõ, vuøng vaãy. + 0: Thuoác khoâng taùc duïng treân beänh nhaân. + 1: Thuoác ñaït ñoä giaûm ñau, an thaàn, beänh nhaân naèm yeân hôïp taùc toát. + 2: Thuoác quaù lieàu gaây suy thôû coù söï giaûm maïch tuït huyeát aùp. Möùc ñoä tri giaùc Döïa vaøo ñaùnh giaù qua tri giaùc cuûa Glasgow goàm 4 ñieåm:. + Beänh nhaân môû maét töï nhieân: 4 ñieåm + Beänh nhaân môû maét khi lay goïi:3 ñieåm + Beänh nhaân môû maét khi kích thích ñau: 2 ñieåm + Beänh nhaân khoâng môû maét: 1 ñieåm. Ñaùnh giaù taùc duïng cuûa thuoác giaûm ñau vaø an thaàn theo Ramsay Score Möùc ñoä thöùc tænh + Beänh nhaân lo laéng vaø kích ñoäng hoaëc khoâng naèm yeân hoaëc caû hai: 1 ñieåm + Beänh nhaân hôïp taùc coù ñònh höùôùng vaø yeân laëng: 2 ñieåm + Beänh nhaân chæ ñaùp öùng theo yeâu caàu: 3 ñieåm. Möùc ñoä nguû phuï thuoäc vaøo ñaùp öùng tôùi aùnh saùng hoaëc kích thích tieáng oàn + Ñaùp öùng nhanh: 4 ñieåm + Ñaùp öùng chaäm: 5 ñieåm + Khoâng ñaùp öùng: 6 ñieåm SOÁ LIEÄU VAØ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Giôùi Nam nhieàu hôn nöõ Baûng 1: NHOÙM NC NAM NÖÕ TOÅNG TH 27 23 50 F+H % 54 46 100 TH 31 19 50 F-H % 62 38 100 TH 29 21 50 H-F % 58 42 100 Tuoåi Coù ñoä tuoåi töø 24 ->87. Tuoåi trung bình BN nhoùm (H+F): 53,84 ± 3,63; (F->H): 54,92 ± 2,66; (H->F): 53,58 ± 2,54 117 Baûng 2: NAM NÖÕ NHOÙM NC >60 60 <61 TOÅNG TH 17 10 5 18 50 F+H % 34 20 10 36 100 TH 16 15 9 10 50 F-H % 32 30 18 20 100 TH 16 13 9 12 50 H-F % 32 26 18 24 100 Troïng löôïng Baûng 3: TROÏNG LÖÔÏNG TRUNG BÌNH NAM NÖÕ NHOÙM NC > 60 60 < 60 F+H 62,64 ±1,18 58±1,98 56,60±1,86 50,25±1,92 F-H 54,62±1,72 60,40±1,84 52,66±1,70 51,20±1,80 H-F 57,76 ±1,25 63,58±1,35 54,42±1,28 49,50±1,22 Nheï nhaát 35kg, naëng nhaát 79kg. Troïng löôïng trung bình BN nhoùm (F+H): 56,87±1,89; (F->H): 54.72±1,76, (H->F): 56,31 ± 1,50. Beänh moå - Tai-muõi-hoïng: Vieâm ña xoang, veïo vaùch ngaên, polyp muõi... - Toång quaùt: Thoaùt vò beïn, tró, môû baøng quang ra da... - Tieát nieäu: U xô tieàn lieät tuyeán, soi baøng quang, soûi nieäu quaûn ñoaïn chaäu... - Chænh hình: Keát hôïp xöông, thay ñaàu Moore, thaùo neïp vis... Baûng 4: NHOÙM NC TMH TQ TN CH TOÅNG TH 21 8 10 11 50 F+H % 42 16 20 22 100 TH 24 9 9 8 50 F-H % 48 18 18 16 100 TH 25 7 9 9 50 H-F % 50 14 18 18 100 Thôøi gian moå Baûng 5: THÔØI GIAN MOÅ (PHUÙT) NHOÙM NC NGAÉN DAØI TG TB F+H 25 90 47,87±3,05 F-H 20 120 50,24 ±3,36 H-F 25 130 49,64±3,56 Ngaén nhaát 20 phuùt, daøi nhaát 130 phuùt. Thôøi gian moå trung bình: 49,25±3,47 Beänh keøm 90/150BN - Gan: 05BN (3,33%) gan nhieãm môõ, vieâm gan sieâu vi B, C - Noäi tieát: 09BN tieåu ñöôøng (6%) - Cao huyeát aùp: 37 BN (24,66%) - Tim maïch:16BN (10,66%) nhòp nhanh thaát, nhanh xoang, block nhaùnh, daøy thaát, daøy nhó... - Hoâ haáp: Vieâm pheá quaûn, suyeãn: 06 BN (4%) - Beänh khaùc: 17 BN (11,33%) Baûng 6: BEÄNH KEØM NHOÙM NC GAN NT HA TIM HH B.KHAÙC TOÅNG F+H 2 3 11 7 1 7 31 F-H 2 3 13 4 2 5 29 H-F 1 3 13 5 3 5 30 Phöông phaùp voâ caûm Baûng 7: TEÂ VUØNG NHOÙM NC TTS T.TUØNG TEÂ TC TOÅNG TH 21 3 26 50 F+H % 42 6 52 100 TH 18 2 30 50 F-H % 36 4 60 100 TH 15 4 31 50 H-F % 30 8 62 100 Teâ tuûy soáng 54 cas (36%), teâ tuøng 9 cas (6%), teâ taïi choã 87 cas (58%) Phaân loaïi theo ASA Baûng 8: ASA NHOÙM NC I II III IV V TH 26 22 2 0 0 F+H % 52 44 4 0 0 TH 25 23 2 0 0 F->H % 50 46 4 0 0 TH 24 24 2 0 0 H->F % 48 48 4 0 0 ASA I: 75 BN (50%), ASA II: 69BN (46%), ASA III: 6 BN(4%) 118 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Ñaùnh giaù keát quaû tieàn meâ theo BS Toân Thaát Minh –1: 1 BN (0,66%); 0: 9 BN (18%);1:140BN (93,33%) Baûng 9: KQ TIEÀN MEÂ THEO T M NHOÙM NC -1 0 1 2 TH 0 1 49 0 F+H % 0 2 98 0 TH 0 3 47 0 F->H % 0 6 96 0 TH 1 5 44 0 H->F % 2 10 88 0 Ñaùnh giaù theo möùc ñoä tri giaùc cuûa Glasgow 4 ñieåm: 31 BN (20,66%), 3 ñieåm: 118 BN (78,66%), 2 ñieåm: (1,33%) Baûng 10: TG THEO GL GLASGOW NHOÙM NC 4 3 2 1 TH 6 43 1 0 F+H % 12 86 2 0 TH 10 40 0 0 F->H % 20 80 0 0 TH 15 35 0 0 H->F % 30 70 0 0 Ñaùnh giaù an thaàn vaø giaûm ñau theo Ramsay score R1-4: BN ñaùp öùng nhanh, lo laéng kích ñoäng, vaät vaõ khoâng hôïp taùc. R2-4: BN naèm yeân coù ñònh höôùng vaø ñaùp öùng nhanh. R3-5: BN naèm yeân theo yeâu caàu vaø ñaùp öùng chaäm. Baûng 11: RAMSAY SCORE NHOÙM NC R1-4 R2-4 R3-5 TH 0 40 10 F+H % 0 80 20 TH 0 42 8 F->H % 0 84 16 TH 1 42 7 H->F % 2 84 14 Thaùi ñoä BN 10/150BN coù taâm lyù lo sôï khi leân baøn moå Baûng 12: THAÙI ÑOÄ BN NHOÙM NC AN TAÂM KHOÂNG A.T TH 49 1 F+H % 98 2 TH 47 3 F->H % 94 6 TH 44 6 H->F % 88 12 Thuoác cho trong moå - 28/150 BN (18,66%) cho theâm lieàu do cuoäc moå keùo daøi. - 14/150 BN(9,33%) cho theâm Atropine. - 12/150 BN (8%) duøng thuoác haï aùp. Baûng 13: THUOÁC CHO TRONG MOÅ NHOÙM NC THEÂM LIEÀU ATROPIN HAÏ HA TOÅNG TH 9 5 3 17 F+H % 18 10 6 34 TH 5 6 5 16 F->H % 10 12 10 32 TH 14 3 4 21 H->F % 28 6 8 42 Tình huoáng xaûy ra trong moå - 9/150 BN: ngöùa muõi, laïnh, buoàn noân (6%) - 13/150 BN: Coù söï giaûm SpO2 (8,66%) - 9/150 BN: Coù söï tuït huyeát aùp (6%) -11/150 BN: Ñau trong luùc moå (7,33%) Baûng 14: TAI BIEÁN XAÛY RA TRONG MOÅ NHOÙM NC DÒ ÖÙNG SPO2↓ HA↓ ÑAU TOÅNG TH 3 6 4 2 15 F+H % 6 12 8 4 30 TH 3 2 3 3 11 F->H % 6 4 6 6 22 TH 3 5 2 6 16 H->F % 6 10 4 6 26 119 Thay ñoåi huyeát ñoäng, maïch, SpO2, nhòp thôû phuùt cuûa 3 nhoùm vaø thay ñoåi huyeát ñoäng ñoái vôùi beänh nhaân cao huyeát aùp. +Thay ñoåi huyeát ñoäng cuûa 3 nhoùm (Hình.1) Hình 1 -HA taâm thu vaø taâm tröông trung bình cuûa nhoùm (F+H): 122,09 ±2,61vaø 73,11 ± 2,11 -HA taâm thu vaø taâm tröông trung bình cuûa nhoùm (F->H): 127,11± 2,58 vaø 74,03 ± 1,80 -HA taâm thu vaø taâm tröông trung bình cuûa nhoùm (H->F): 128,44 ±2,26 vaø 73,69 ± 1,68 +Thay ñoåi maïch cuûa 3 nhoùm (Hình.2) Hình.2 -Maïch trung bình cuûa nhoùm (F+H): 79,32 ± 1,87 -Maïch trung bình cuûa nhoùm (F->H): 81,72 ± 2,34 -Maïch trung bình cuûa nhoùm (H->F): 82,33 ±2, 09. +Thay ñoåi SpO2cuûa 3 nhoùm (Hình.3). -SpO2 trung bình cuûanhoùm (F+F): 97,27 ±0,23. -SpO2 trung bình cuûa nhoùm (F->H): 97,65 ± 0,31 -SpO2 trung bình cuûa nhoùm (H->F): 97,76 ± 0,20 TH E O DO ÕI H U Y E ÁT A ÙP C U ÛA 3 N H O ÙM N G H IE ÂN C Ö ÙU 0 5 0 1 0 0 1 5 0 2 0 0 TD (H+F) TT(H+F ) TD (F -H) TT(F -H) TD (H-F ) TT(H_F )Tr PM 5’ 10’ 15’ xong 92 94 96 98 100 102 F+H F-H H-F THEO DOÕI SPO-2 CUÛA 3 NHOÙM PM 5’ 10’ 15’ xong Hình.3 +Thay ñoåi thôû cuûa 3 nhoùm (Hình.4): -Nhòp thôû trung bình cuûa nhoùm (F+H): 18,36 ± 0,25 -Nhòp thôû trung bình cuûa nhoùm (F->H): 18,73± 0,21 -Nhòp thôû trung bình cuûa nhoùm (H->F): 19,06 ± 0,26. 5 15 25 F+H F ->H H->F Theo doõi thôû Traïi PM 5' 10' 15' xong 65 70 75 80 85 90 95 H+F F-H H-F THEO DOÕI MAÏCH CUÛA 3 NHOÙM Tr PM 5’ 10’ 15’ xong Hình.4 +Thay ñoåi huyeát ñoäng ñoái vôùi BN cao huyeát aùp (Hình.5) 0 100 200 H+F(TD) H+F(TT) F-H(TD) F-H(TT) H-F(TD) H-F (TT) THEO DOÕI HUYEÁT ÑOÄNG CUÛA BEÄNH NHAÂN CAO HUYEÁT AÙP CUÛA 3 NHOÙM NGHIEÂN CÖÙU TR PM 5’ 10’ 15’ xong Hình.5 -Huyeát aùp trung bình nhoùm (F+H): 135,60 120 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ±3,4 ng bình nhoùm (F->H): 139,10 ±2,8 g bình nhoùm (H->F): 139,63 ±3,3 AØN LUAÄN i cô theå toån thöông (str kyõ thuaät duøng Neuroleptic Ana vaø thöïc hieän laâm saøng treân 150 beän ôùc moå ia laøm 3 nhoù nhaân sau tieàn meâ vôùi lieàu duøng ñuùn 7/79,18±4,11. -Huyeát aùp tru 4/77,63 ± 2,61. -Huyeát aùp trun 1/81,03 ± 2,62. NHAÄN XEÙT VAØ B Theo Borgeat vaø M. Suter kh ess, phaãu thuaät, tai naïn) seõ ñöa ñeán nhöõng phaûn öùng ñaëc tröng buø (thay ñoåi chöùc naêng noäi tieát, taêng bieán döôõng, giöõ nöôùc vaø muoái..). Caùc phaûn öùng naøy, ngöôøi ta cho raèng laø söï huy ñoäng caùc naêng löôïng döï tröõ, buø ñaép khi chaán thöông, nhöng neáu kích thích quaù maïnh seõ ñöa ñeán söï taêng tieát nhieàu. Do ñoù, noù vöøa taùc duïng baûo veä, vöøa taùc duïng phaù huyû. Theo H. Laboritz (1952) caùc phaûn öùng naày raát dao ñoäng coù theå ñi töø höng phaán ñeán öùc che,á töø choáng ñôõ tôùi phaù huyû. Theo H. Selye caùc phaûn öùng naày xaûy ra töø khi BN bieát mình seõ moå, trong vaø sau moå. Cho neân moïi ñoäng taùc gaây meâ, phaãu thuaät, ngay caû chính beänh cuûa hoï ñeàu xaâm kích taøn baïo leân baûn thaân hoï. Do ñoù, coâng taùc tieàn meâ ñöôïc theá giôùi vaø nöôùc ta aùp duïng nhaèm traán an vaø oån ñònh tinh thaàn BN (duøng döôïc chaát ñöa BN vaøo giaác nguû sinh lyù). Theo caùc nhaø gaây meâ ñöông thôøi, cuoäc moå muoán thaønh coâng toát ñeïp, gaây meâ phaûi hoäi ñuû 5 ñieàu kieän: an ñònh thaàn kinh, giaûm ñau, giaûm phaûn xaï khoâng mong muoán, giaûm lieàu löôïng thuoác meâ, daõn cô Thaät vaäy, trong lgesia vôùi muïc ñích tieàn meâ ñaõ thöïc hieän bôûi Brown (1980) khi oâng phoái hôïp Fentanyl (0,05- 0,1mg) vaø (2,5-5mg) Droperidol tieâm baép laøm cho BN naèm yeân khoâng lo laéng. Naêm 1966 Tomask ñaõ baùo caùo hoãn hôïp Fentanyl vaø Droperidol (Inovar) phoái hôïp gaây teâ cuïc boä vaø teâ vuøng coù theå taïo ra tình traïng an thaàn trong moå. Ngaøy nay, Fentanyl ñöôïc duøng hieäu quaû vôùi nhoùm Benzodiazepine nhoùm thuoác an thaàn ít gaây xaùo troän treân heä hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn vaø khi tænh daäy khoâng laøm cho ngöôøi beänh ngaày ngaät nhö thuoác nguû, nhöõng thuoác thöôøng duøng laø: Diazepam (Valium), Midazolam (Hypnovel). Diazepam laø thuoác an thaàn ñöôïc söû duïng roäng raõi vì giaù thaønh reû nhöng taù döôïc nhö chaát Glycol trong Diazepam laø taùc nhaân gaây dò öùng, deã keát tuûa khi pha vôùi dung dòch khaùc, laøm ñau nôi chích, Trong khi Midazolam, hoaït chaát cuûa Hypnovel, laø moät daãn xuaát cuûa nhoùm Imidazobenzodiazepine, Bazô töï do öa Lipit ít tan trong nöôùc, Nitrogen kieàm ôû vò trí 2 cuûa heä thoáng voøng Imidazobenzodiazepine giuùp hoaït chaát cuûa Hypnovel taïo vôùi axit hình thaønh muoái tan trong nöôùc vaø laøm dung dòch beàn, deã dung naïp, deã tieâm, khoâng laøm ñau nôi chích. Medazolam coù taùc duïng maïnh gaáp 2 laàn so vôùi Diazepam, thôøi gian taùc duïng ngaén nhaát giuùp cho ngöôøi beänh nguû nhanh, khi tænh daäy khoâng coøn nhôù nhöõng söï vieäc ña xaûy ra, tính chaát laøm queân thuaän chieàu raát maïnh (Midazolam >74%; Diazepam 17%). Ñaây laø lôïi ñieåm khi keát hôïp vôùi Fentanyl laø thuoác giaûm ñau maïnh, thuoäc nhoùm opioip ngoaïi sinh taùc duïng chuû yeáu qua caùc thuï theå opioid μ naèm trong heä thaàn kinh trung öông, laøm thay ñoåi phaûn öùng ñau, öùc cheá caûm giaùc ñau treân cô theå, taùc duïng giaûm ñau xuaát hieän nhanh sau khi chích (sau 2-3 phuùt) vaø maïnh gaáp 100 laàn Morphin. Fentanyl ít phoùng thích Histamin, ít gaây noân oùi. Do nhöõng öu ñieåm roõ raøng vaø vöôït tïroäi cuûa Mydazolam vaø Fentanyl, chuùng toâi duøng phoái hôïp ñeå ñaït ñöôïc ñoä giaûm ñau vaø an thaàn toát cho beänh nhaân trong tieàn meâ vaø phaãu thuaät. Qua khaûo saùt h nhaân, chuùng toâi nhaän thaáy: Tình traïng beänh nhaän trö Nam (58%) nhieàu hôn nöõ (42%) ñöôïc ch m: F+H, F → H, H→ F coù ñoä tuoåi töø 24 → 87, trung nieân vaø lôùn tuoåi nhieàu hôn treû (baûng1). Tuoåi trung bình cuûa ba nhoùm gaàn nhö töông ñöông nhau (baûng 2). Troïng löôïng beänh nhaân töông ñoái ñeàu ôû ba nhoùm (baûng 3). Ña soá beänh nhaân coù phaân loaïi ASAI (50%) vaø ASAII(46%) Tình traïng beänh Ñoái vôùi beänh nhaân khoûe maïnh ÔÛ löùa tuoåi töø 24-> 60 caû ba nhoùm g giôø, ñuùng thôøi gian tieàn meâ, ña soá khoâng mang laïi nhöõng phaûn öùng khoâng mong muoán. Beänh nhaân môû maét (duø coù caûm giaùc buoàn nguû nheï), nhöng vaãn naèm yeân hôïp taùc. Maïch, huyeát aùp, thôû khoâng coù söï 121 thay ñoåi ñaùng keå ôû nhöõng phuùt sau tieàn meâ, khoâng coù söï co cöùng cô loàng ngöïc. Tuy nhieân, coù 3 tröôøng hôïp BN khoâng hôïp taùc (H+F): 1BN; (H->F): 2BN coù leõ BN khoûe, thuoác khoâng ñuû lieàu hoaëc moå sôùm khi thuoác teâ, thuoác tieàn meâ chöa taùc duïng hoaëc phaãu thuaät vieân gaây teâ chöa toát ôû nhöõng phaãu thuaät moå trong saâu, gaây ñau ñôùn (moå xoang) hoaëc coù theå do taùc duïng khoâng mong muoán cuûa Hypnovel gaây phaûn öùng nghòch nhö kích ñoäng, vaän ñoäng thuï ñoäng... Ñoái vôùi BN coù beänh keøm: Vôùi lieàu tieàn meâ khoâng laøm toån haïi theâm chöùc naên õn, suyeãn khoâng coù s lyù veà tim maïch ôøng coù nhöõng roái loaïn 8 öïa vaøo keát quaû tieàn meâ duïng vaø 5/50 BN thu oùm F+H, 47 BN nhoùm F->H, 44 B möùc ñoä tri giaùc vaø ñaùnh giaù â lieân quan chaët cheõ ñeán mö ñaùp öùng nhanh, kích ñoäng khoâng naèm g gan, thaän duø Hypnovel vaø Fentanyl ñöôïc ñaøo thaûi chuû yeáu qua ñöôøng gan thaän. Ñieàu naày chöùng toû Hypnovel vaø Fentanyl vôùi lieàu tieàn meâ khoâng taùc duïng ñoäc ñoái vôùi cô quan sinh toàn. Ñoái vôùi BN coù beänh veà ñöôøng hoâ haáp Lao phoåi cuõ, vieâm pheá quaûn ma öï thay ñoài ñaùng keå veà thôû ôû ngöôøi treû, nhöng ôû ngöôøi giaø lôùn hôn 61 tuoåi (2/6BN) coù söï giaûm thôû ñaùng keå veà thôû töø 22->24 laàn/ph ↓ 10-> 12 laàn/ph söï giaûm thôû naøy coù leõ do taùc duïng cuûa Fentanyl laøm giaûm nhòp thôû vaø khí thöôøng löu treân BN lôùn tuoåi maø chöùc naêng phoåi voán ñaõ toån thöông. Nhöng ñieàu ñaùng möøng ôû thôøi ñieåm tieâm xong nhòp thôû BN trôû laïi bình thöôøng 18 laàn/ph. Ñoái vôùi BN coù beänh Ña soá laø BN > 50 tuoåi neân thö veà tim maïch. Ñaëc bieät laø cao huyeát aùp (37 BN), coù söï taêng voït HA ôû 3 nhoùm (hình 5) khi BN ñöôïc chuyeån töø traïi leân phoøng moå: HA taâm thu 124,51±2,78 ↑ 170,22±4,29, HA taâm tröông 75,91±1,78↑ 9,18± 2,16 (p < 0,05). Ñieàu naøy phaûi chaêng do BN lo laéng vaø sôï haõi khi bieát mình seõ phaàu thuaät. Taïi thôøi ñieåm T10 sau tieàn meâ, coù söï giaûm HA caû 3 nhoùm, taâm thu 130,25±2,46 laãn taâm tröông 75,64 ±3,54 (p < 0,05) do taùc duïng giaûm aùp löïc ñoäng maïch cuûa Hypnovel vaø giaûm khoái luôïng tuaàn hoaøn cuûa Fentanyl, giuùp BN oån ñònh huyeát ñoäng vaø an taâm phaãu thuaät. Tuy nhieân, trong quaù trình moå (sau T15) coù 12/37 BN coù söï taêng HA nhaát laø BN moå xoang neân chuùng toâi phaûi duøng thuoác haï aùp Lenitral 1mg pha loaõng tieâm tónh maïch neân HA vaãn duy trì toát khoâng coù söï taêng HA naøo ñaùng keå sau phaãu thuaät. D Coù 1/50 BN thuoác phaûn taùc oác khoâng taùc duïng thuoäc nhoùm H->F, 3/50 BN thuoác khoâng taùc duïng thuoäc nhoùm F->H, 1/50 BN thuoäc nhoùm F+H (Baûng 9). Ñieàu naøy xaûy ra coù theå do phaûn öùng nghòch cuûa Hypnovel laøm cho BN xao xuyeán, böùt röùt. Theâm vaøo ño,ù taâm lyù BN khoâng vöõng, khoâng an taâm phaãu thuaät hoaëc thuoác tieàn meâ thuoác teâ chöa kòp taùc duïng maø phaãu thuaät ñaõ tieán haønh, hay phaãu thuaät vieân gaây teâ chöa toát ? Hoaëc BN ñaõ ñöôïc tieàn meâ, nhöng vì lyù do naøo ñoù phaãu thuaät vieân chöa röûa tay ñöôïc, BN naèm chôø laøm cho BN lo laéng hôn, duø theâm lieàu thuoác vaãn khoâng taùc duïng. Do ñoù, thôøi gian tieàn meâ laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh cho keát quaû tieàn meâ. -Coù 49/50 BN nh N nhoùm H->F naèm yeân vaø hôïp taùc, Ñeå coù ñöïôc keát quaû naày thuoác phaûi ñuû lieàu, BN ñöôïc chuaån bò taâm lyù kyõ, coù taâm lyù vöõng hôïp taùc toát vôùi gaây meâ vaø phaãu thuaät vieân. Döïa vaøo theo Ramsay Score Vieäc ñaùnh giaù tieàn me ùc ñoä tri giaùc BN baèng caùch goïi hoûi traû lôøi ñöôïc nhöng vaãn trong tình traïng meâ nguû. Song song vôùi söï thay ñoåi tri giaùc, taàn soá hoâ haáp BN cuõng giaûm theo. 31/150 BN môû maét nhöng coù caûm giaùc buoàn nguû nheï vaø naèm yeân. Nhoùm F+H laø ít nhaát. 118 BN môû maét khi lay goïi, nhoùm F+H chieám ña soá (Baûng 11). 1/150 BN yeân hoaëc caû hai (nhoùm H->F) ñieàu naày phuø hôïp vôùi –1 cuûa keát quaû tieàn meâ, 124 BN ñaùp öùng nhanh coù ñònh höôùng vaø naèm yeân ít nhaát laø nhoùm F+H 40/124 vaø nhieàu nhaát ôû BN coù ñaùp öùng chaäm vaø hôïp taùc theo yeâu caàu 10/25 (Baûng 12). Döïa vaøo daáu hieäu sinh toàn Thôû 122 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ong 150 BN cho thuoác qua ñöôøng tónh maï àn soá hoâ haáp khieán chu caû 3 nhoùm vôùi noàn ñeàu ôû 3 nhoùm (p > 0,05) nhö ay ñoåi roõ reät ôû 3 nhoùm, thôøi ñieåm aùc duïng khoâng mong muoán (Baûng 13 (9/150 TH) sau khi gaây teâ tuyû soáng. Söï an hay caûm giaùc laïnh 3/150 TH bieåu ; trong soá naøy coù 9 Tr ch coù söï giaûm thôû ñaùng keå ôû T15 (töø T0 laø 21,53 ± 0,16 nhòp phuùt xuoáng coøn 16,73± 0,29 vôùi p < 0,05 trong ñoù nhoùm F+H coù söï giaûm thôû nhieàu nhaát töø 21,35 ± 0,24 nhòp phuùt xuoáng coøn 16,55 ± 0,25). Nhöng ñieàu ñaùng möøng laø ôû caùc thôøi ñieåm T5, T10, T15, Txong nhòp thôû BN daàn trôû veà vò trí bình thöôøng khoâng vöôït quaù giôùi haïn sinh lyù. Duø raèng coù 2/6 BN coù söï giaûm thôû töø 10->12 nhòp/ph coù leõ do BN maãn caûm vôùi thuoác bôûi taùc duïng gaây öùc cheá hoâ haáp cuûa Fentanyl. Caùc tröôøng hôïp giaûm ta ùng toâi döï phoøng caùc tai bieán suy thôû coù theå xaûy ra vaø theo doõi BN chaët cheõ hôn. Suy thôû laø bieán chöùng ñaùng sôï nhaát khi duøng caùc chaát daïng Morphine vaø coù theå xaûy ra nhieàu giôø sau khi chích, nhöng raát may noù raát hieám xaûy ra (2,5% theo Gustafsson; 1% theo Riez). Do ñoù, khi cho thuoác qua ñöôøng tónh maïch phaûi döï phoøng moïi tröôøng hôïp suy thôû coù theå xaûy ra. SpO2 qua maïch ñaäp (Hình.3) Coù söï giaûm SpO2 qua maïch ñaäp ôû g ñoä trung bình 99,78 ± 0,03 ↓ 96,33 ± 0,31. Ñaëc bieät, nhoùm F+H coù söï giaûm SpO2 roõ reät sau khi chích Fentanyl 5 phuùt 99.78 ± 0,06 ↓ 95,35 ±0,38. Coù 13/150 BN coù söï giaûm SpO2 <90% (Hình.3) trong ñoù nhoùm F+H coù söï giaûm SpO2 nhieàu nhaát (6/13 BN) coù leõ do taùc duïng cuûa Hypnovel vaø Fentanyl cho cuøng thôøi ñieãm. Tuy nhieân söï giaûm naày maát ñi trong 5 phuùt khi BN hôïp taùc vôùi gaây meâ hít thôû saâu, khoâng caàn duøng Oxy hoã trôï. Maïch vaø huyeát aùp Coù söï taêng maïch ng khoâng ñaùng keå Huyeát aùp coù söï th traïi leân phoøng moå vôùi HA taâm tröông trung bình cuûa 3 nhoùm 110,38 ± 1,91 ↑147,11 ± 3,22 (p < 0,05) vaø HA taâmthu 72 ± 1,19 ↑ 81,62 ± 1,91. Ñieàu naøy cho thaáy taát caû BN ñeàu coù taâm lyù sôï haõi khi leân baøn moå. Tuy nhieân, taïi caùc thôøi ñieåm T5,T10, T15, Txong sau tieàn meâ, HA BN oån ñònh daàn trôû laïi. Ñaëc bieät, taïi T10 HA taâm thu 116,49 ± 2,33 vaø HA taâm tröông 70,21 ±2,05 BN naèm yeân hôïp taùc toát ñuû ñeå phaãu thuaät tieán haønh. T vaø Baûng 14) Tuït huyeát aùp tuït huyeát aùp ñöôïc ñieàu chænh ngay sau khi cho dòch truyeàn chaûy nhanh vaø Epherin chích vaøo tónh maïch vôùi töøng lieàu nhoû 02 – 05 mg. Tai bieán naày thöôøng do daõn maïch phaàn cô theå bò thuoác teâ taùc duïng, nhaát laø hai chi döôùi, gaây neân giaûm khoái löôïng tuaàn hoaøn, khoâng töông xöùng vôùi theå tích trong loøng maïch. Ñaây laø phieàn naïn thöôøng gaëp trong gaây teâ tuyû soáng vaø gaây teâ ngoaøi maøng cöùng. Caûm giaùc buoàn noân, noân kh : thöôøng xaûy ra ñoái vôùi beänh nhaân khi ñöôïc gaây teâ tuyû soáng coù theå do tuït huyeât aùp neân döôõng khí cung caáp töø tuaàn hoaøn naõo khoâng ñaày ñuû, nhöng thaät söï do nguyeân nhaân gì gaây ra raát khoù xaùc ñònh moät caùch chính xaùc, nhöng khi ngöôøi beänh laïnh run chuùng ta duøng Dolosal chích tónh maïch moãi laàn töø 25 mg – 50 mg, seõ kieåm soaùt ñöôïc tình traïng laïnh run naøy vaø theâm vaøo ñoù taùc duïng giaûm ñau cuûa Dolosal seõ coù lôïi cho ngöôøi beänh vì giaûm ñöôïc söï ñau ñôùn, töø ñoù giaûm ñöôïc nhöõng taùc duïng xaáu cho ngöôøi beänh. Giaûm SpO2 qua maïch ñaäp: Coù taát caû 1 hieän giaûm SpO2 qua maïch ñaäp, coù leõ do giaûm bieân ñoä thôû cuûa Midazolam (Hypnovel) vaø giaûm taàn soá thôû cuûa Fentanyl, neân töø ñoù ñöa ñeán giaûm SpO2 qua maïch ñaäp, nhöng nhöõng tröôøng hôïp naøy ñeàu trôû laïi bình thöôøng khi ñieàu trò trieäu chöùng nhö khuyeân ngöôøi beänh thôû maïnh hay cung caáp döôõng khí, neân tai bieán naøy ñöôïc xem nhö khoâng nghieâm troïng vaø chuùng ta cuõng caàn löu yù laø söï giaûm SpO2 qua maïch ñaäp chæ laø phaûn aùnh söï tuaàn hoaøn qua nôi maø boä phaän caûm öùng cuûa maùy baét ñöôïc, thoâng thöôøng laø nôi ñaàu ngoùn tay hay ñaàu ngoùn chaân maø thoâi. Caûm giaùc ñau: goàm coù 11/150 TH /11 beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät xoang khi taùc ñoäng trong saâu gaây ñau, vaø coù 2/11 beänh nhaân ñau vaø thoán vuøng thöông vò do phaãu thuaät vieân loâi keùo khaù maïnh baïo khi phaãu thuaät vuøng buïng döôùi 123 phöông phaùp gaây teâ tuyû soáng; ñieàu naøy coù theå hieåu laø gaây teâ tuûy soáng chæ laøm teâ nhöõng sôïi thaàn kinh töø coät soáng chi phoái maø thoâi coøn caûm giaùc cô hoaønh vaø nhaát laø hai daây thaàn kinh lang thang raát khoù maát heát taùc duïng neân phaãu thuaät vieân thao taùc caàn phaûi thaät nheï nhaøng, traùnh loâi keùo quaù maïnh baïo nhöõng cô quan trong oå buïng keå caû khi ngöôøi beänh ñöôïc gaây meâ toaøn dieän. KEÁT LUAÄN Qua khaûo saùt laâm saøng söû duïng thuoác an thaàn Mid aâm lyù cuûa ngöôøi beänh ñoùng vai troø quan troïn Hypnovel vaø giaûm ñau cuûa Fen hoïc, nhòp maïch, nhòp thôû, SpO2 caû 3 nho át, pho oùm laïi, Hypnovel vaø Fentanyl coù theå mang laïi c ñoái vôùi BN cao huyeát aùp ÄU THAM KHAÛO: Vaên Chöøng. Midazolam 2. 3. 6. 7. 9. 10. azolam (Hypnovel) vaø thuoác giaûm ñau Fentanyl cho caùc phaãu thuaät vôùi phöông phaùp voâ caûm laø gaây teâ vuøng hay gaây teâ taïi choã ôû 3 nhoùm chuùng toâi nhaän thaáy: Yeáu toá t g nhaát trong coâng taùc phuïc vuï tieàn meâ, döôïc chaát duøng laøm tieàn meâ ñoùng vai troø hoã trôï. Vieäc söû duïng döôïc chaát ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán, phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá: Theå traïng, caân naëng, beänh keøm, thôøi gian tieàn meâ, keát quaû gaây teâ, söï hôïp taùc giöõa ngöôøi beänh, ngöôøi laøm coâng taùc gaây meâ vaø söï kheùo leùo cuûa phaãu thuaät vieân ñeàu goùp phaàn vaøo söï thaønh coâng cuûa phöông phaùp phaãu thuaät. Tính chaát gaây nguû cuûa tanyl coù hieäu quaû cao nhaát ôû nhoùm duøng caû hai thöù thuoác naøy (F+H) qua ñaùnh giaù: keát quaû tieàn meâ, ñoä tri giaùc theo ñaùnh giaù cuûa Glasgow, thang ñieåm Ramsay Score Huyeát ñoäng ùm ñeàu coù thay ñoåi. Tuy nhieân, nhoùm (F+H) laø nhoùm coù thay ñoåi roõ reät vaø coù taùc duïng toát nhaát treân BN trong quaù trình phaãu thuaät (an thaàn vaø giaûm ñau). Nhoùm(H->F) coù taùc duïng khoâng mong muoán vaø giaûm ñau nhieàu hôn 2 nhoùm coøn laïi. Hoâ haáp coù söï thay ñoåi roõ reät ôû nhoùm (F+H) nhaát laø ôû ngöôøi lôùn hôn 60 tuoåi nhöng khoâng coù tröôøng hôïp naøo suy thôû. SpO2 giaûm nheï nhöng khoâng ñaùng keå khi BN hôïp taùc thôû saâu. Tuaàn hoaøn dao ñoäng trong giôùi haïn cho pheùp ôû caû 3 nhoùm. Söï coù maët hay khoâng coù maët cuûa Atropine laø moät trong nhöõng yeáu toá thay ñoåi maïch. Hypnovel vaø Fentanyl ñöôïc coi laø döôïc chaát to å roäng phuï vaøo vieäc gaây teâ taïi choã, teâ vuøng mang laïi söï queân thuaän chieàu, yeân laëng toaøn thaân, giaûm ñau saâu. Noùi t ho ngöôøi gaây meâ hoài söùc moät phaïm vi roäng hôn, meàm deûo hôn trong nhöõng tình huoáng gaây teâ vaø gaây meâ do: söï oån ñònh toát veà tim maïch, söï töôùi maùu ñeán caùc moâ toát nhôø daõn maïch ngoaïi bieân, laøm giaûm cöïc tieåu nhöõng stress bieán chaát. Beân caïnh ñoù, gaây meâ vaø phaãu thuaät vieân phaûi giaûi thích, ñoäng vieân BN giuùp hoï tin töôûng, an taâm hôïp taùc, bôùt caûm xuùc lo laéng. Ñaëc bieät phaãu thuaät döôùi gaây teâ vuøng vaø teâ taïi choã, chuùng ta phaûi giaûm toái ña nhöõng lôøi baøn luaän, nhöõng tieáng dao keùo, nhöõng cuoäc trao ñoåi giöõa caùc thaày thuoác gaây baát lôïi cho taâm lyù BN. +Thay ñoåi huyeát ñoäng (Hình.5) TAØI LIE 1. PGS.TS. BSCKII Nguyeãn (Hypnovel), trang 86-83; Droperidol trang 99 - 96; Fentanyl trang 150 - 148/Trong:” Söû Duïng Laâm Saøng Thuoác Gaây Meâ Hoài Söùc “ PGS. TS. BSCKII Nguyeãn Vaên Chöøng- BS Nguyeãn Vaên Chinh: Gaây meâ hoài söùc trong thuû thuaät, phaãu thuaät noäi soi tieâu hoaù trang 72- 62. Ñaïi hoäi gaây meâ hoài söùc laàn thöù III Leâ Cao Ñaøi, Toân Ñöùc Lang, Ñoàng Syõ Thuyeân: Shock Chaán Thöông. trang 363. 4. Hoaøng Troïng: Xöû lyù soá lieäu vôùi SPSS for the window Nhaø xuaát baûn thoáng keâ-Naêm 2002 trang 67 – 65. 5. Nghieân cöùu hieäu quaû giaûm ñau sau moå cuûa meloxicam (Mobic) trong phaãu thuaät chaán thöông chænh hình trong Thôøi söï y döôïïc hoïc. Gilber R.Park, Robert N. Sladen: Indications for Sedation and Analgesia in theCritically III page 1; Intravenous analgesia and sedation page 72-71; Assessimentof sedation page 55- 51 in sedation and Analgesia in the Critycally III M. Maze. P. Morrison: Sedation in the intensive care unit: page 10-4 in Redefining sedatio 8. W. D wylie M.A, M.B (Cantab) F, R, C, P, F.F. A,R,C,S Premidication. page 166; Neuproleptic and Neuroleptanalgesia page 1107 in A practic of Anaesthesia RS.Atkinsons, GB.Rusman,J Alfred Loe The pharmacology of drug used for pre-operative and post- operative page 115-104; Pre- anaestheticcare and preoperation page 97-93 in Asynnopsis of Anaesthesia G. Eward Morgan, Jr.Maged S. Mikhail.Michael J.Murray with C.Philip Larson, Jr. Benzodiazepines and Opioids page 169- 160; Premedication of the surgical patient page 177-175 in Clinical Anesthesiology 124 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 11. anyl; Neuroleptic- Opiod combication Goodman and Gilman’s Opioid anagesic and antagonist: Fent page 518-514 in Pharmacological Basic of Therapeutic. 125