Đánh giá các phương án giảm chi phí giao thông và cải thiện việc tiếp cận thị trường cho các chủ trang trại nhỏ tại Đông Nam Á

H Ộ I T H Ả O V Ề PH ÁT T RI ỂN T ÂY B Ắ C 98 Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực Đánh giá các phương án giảm chi phí giao thông và cải thiện việc tiếp cận thị trường cho các chủ trang trại nhỏ tại Đông Nam Á Chris Chilcott1, Andrew Higgins1, Stephen McFallen1, Caroline Bruce1 Cơ quan 1Tổ chức Công nghiệp và Khoa học thịnh vượng (CSIRO), Đơn vị Kinh doanh đất và nước Tác giả đại diện Chris.Chilcott@csiro.au Từ khóa Thị trường khu vực, thương mại, giao thông, chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng, nghề làm vườn, thịt bò Giới thiệu Việc đưa sản phẩm ra thị trường nơi mạng lưới giao thông kém phát triểnđang là một rào cản lớn cho phát triển nông nghiệp trong khu vực. Việc chuyển đổi các hệ thống thực phẩm nông nghiệp theo một xu hướng có thể dự đoán được như: đô thị hóa gia tăng và thu nhập khả dụng cao hơn; thay đổi sở thích khẩu phần ăn; gia tăng nhu cầu đối với các loại thực phẩm có giá trị cao hơn và trú trọng hơn đến an toàn thực phẩm; tăng cường chuyển dịch hệ thống canh tác tại khu vực nông thôn. Tuy nhiên, việc gia tăng nhu cầu đối với các thực phẩm có giá trị cao hơn không thể đẫn đến việc cải thiện đời sống của các hộ sản xuất quy mô nhỏ nếu họ không thể đưa các sản phẩm ra của mình ra thị trường kịp thời. Tại Châu Á, sự gia tăng nhu cầu thực phẩm đô thị ở Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam và việc xây dựng những cơ sở hạ tầng giao thông lớn đã tạo ra sức hút thị trường lớn, và bắt đầu tác động lên nông nghiệp truyền thống và chuỗi cung ứng thực phẩm. Đáng chú ý là sáng kiến “Một Vành đai, Một Con đường” sẽ tạo ra một hành lang kinh tế thương mại từ Trung Quốc đến Châu Âu. Biện pháp tiếp cận nghiên cứu Cho tới nay chưa có nhiều nỗ lực trong việc phân tích các chi phí dịch vụ vận tải trong chuỗi cung ứng sau sau thu hoạch và lượng hóa các rào cản thị trường đối với các chủ hộ quy mô nhỏ. Dự án này của ACIAR đang xây N Ú I C Ơ H Ọ I C H O P H ÁT T RI ỂN 99 Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực dựng những Nghiên cứu điển hình để hiểu rõ xu hướng vận tải tới thị trường, mức độ tin cậy của chúng và những rủi ro mà v các chủ trang trại nhỏ gặp phải hoặc những thất thoát về giá trị trong trong các chuỗi cung ứng này. Mục đích của dự án là nhằm xác định biện pháp tiếp cận nghiên cứu nhằm xác định cách giảm chi phí hậu cần vận chuyển cho các hộ sản xuất nhỏ và cung cấp thông tin đầu vào cho các các nhà hoạch định chính sách để thúc đẩy kết nối thị trường toàn diện và hiệu quả hơn tại Việt Nam, Lào và Indonesia. Mục tiêu của dự án là: xác định những hiểu biết hiện nay, các vấn đề, các bên tham gia, các chiến lược then chốt và cơ hội nghiên cứu để phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn; đánh giá sâu và chỉnh sửa mô hình Công cụ Đầu tư Chiến lược Mạng lưới Giao thông (TraNSIT) sao cho phù hợp với các trường hợp ở Đông Nam Á. (TraNSIT) (Higgins và cộng sự 2015) ban đầu được thiết kế để phục vụ nông nghiệp Australia, phát triển bản đồ và tối ưu hóa các chuyến vận tải bằng các phương tiện xe cơ giới, tàu hỏa, tàu biển giữa nơi đi và nơi đến trong chuỗi cung ứng. Bằng cách sử dụng chi phí vận chuyển cơ bản liên quan tới chi phí trong hệ thống vận tải, xem xét mọi biến số (như loại phương tiện, điều kiện đường bộ, chi phí lái xe, các qui định) tác động đến chi phí. Sau khi xác định được tuyến giao thông cơ sở và các chi phí liên quan, TraNSIT được sử dụng để kiểm tra tác động của cơ sở hạ tầng (như việc nâng cấp đường bộ, cải thiện quãng đường đi cuối cùng, nâng cấp phương tiện) và các qui định luật pháp. Kết quả Giai đoạn đầu của dự án bao gồm quá trình tham vấn với các bên tham gia nhằm xác định các trường hợp cần nghiên cứu trong chuỗi cung ứng thịt bò, rau và trái cây đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng về giao thông và cơ sở hạ tầng. Tháng 12 năm 2016, nhóm dự án gặp Các cơ quan Chính phủ và các nhà tài trợ tại Hà Nội, cũng như đi theo các chuỗi cung ứng nông nghiệp ở vùng Tây Bắc. Danh mục dưới đây là các trường hợp nghiên cứu đề xuất: ● Nhu cầu thịt lợn, thịt gà, bò và hải sản trong nước có thể dẫn dến nhu cầu cung ứng thức ăn chăn nuôi (sắn, ngô và đậu tương). ● Nghiên cứu việc cung ứng ngô, đậu tương để làm thức ăn chăn nuôi ở quy mô thương mại; phân tích các vấn đề liên quan đến xây dựng các cụm công-nông nghiệp ở cấp quốc gia. ● Tìm hiểu tác động của việc đầu tư cơ sở hạ tầng chính (đường bộ có thu phí, các đầu mối trung chuyển) lên chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, tác động của những đầu tư trên có thể không làm cho giao thông hiệu quả hơn H Ộ I T H Ả O V Ề PH ÁT T RI ỂN T ÂY B Ắ C 100 Chủ đề 1: Thị trường và thương mại khu vực nếu không quan tâm đến các vấn đề về quãng đường đi và đến. Điều này được phản ánh qua nhu cầu ngày càng tăng tại các trung tâm đô thị với các mặt hàng dễ hư hỏng và khả năng để các hợp tác xã cung ứng cho các thị trường này, nhưng việc tắc ngẽn đang làm hạn chế nguồn cung và tăng tổn thất sau thu hoạch. • Vận chuyển trâu bò sống bao gồm trâu bò nhập từ Australia và từ Myan- mar, Thái lan sau đó tái xuất sang Trung Quốc. Thảo luận và kết luận Việt Nam đang chuyển dịch từ nền kinh tế đang phát triển sang nền kinh tế phát triển, và quá trình chuyển dịch này đang phải đối mặt với các vấn đề về cung ứng thực phẩm và an ninh lương thực cũng như thay đổi nhu cầu của tầng lớp người tiêu dùng trung lưu. Vấn đề an toàn thực phẩm cũng như quản lý chuỗi đông lạnh sẽ được chú trọng nhiều hơn; xuất khẩu các loại hoa quả ôn đới và cận nhiệt đới cũng như các mặt hàng qua chế biến với số lượng lớn (gạo, chè, cà phê, cá và tôm) cũng sẽ phát triển hơn. Nghiên cứu này có thể phát triển dựa trên các dự án hiện tại của ACIAR ở vùng cao Tây Bắc. Đặc biệt, có thể nghiên cứu việc vân chuyển các nông sản tươi sống tới các thị trường có giá trị cao hơn ở trong nước và tăng cường xuất khẩu sản phẩm rau quả (như Mận, Vải, Xoài và Thanh long). Ngoài ra việc cải thiện vận chuyển và hậu cần cho việc cung ứng sắn và ngô cho các cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi cũng có thể được chọn để nghiên cứu. Kết quả phân tích sẽ được trình bày tại diễn đàn. Tài liệu tham khảo Higgins A, McFallan S, Laredo L, Prestwidge D, Stone P. (2015). TRANSIT- mô hình mô phỏng các can thiệp cơ sở hạ tầng và chính sách trong hậu cần nông nghiệp: Ứng dụng cho ngành thịt bò miền bắc Australia. Máy tính, điện tử và nông nghiệp, 114, 32-42.