Đặc khu hành chính - Kinh tế vân đồn: Tiềm năng và phát triển

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1067.2018-0018 Social Science, 2018, Vol. 63, Iss. 1, pp. 133-139 This paper is available online at ĐẶC KHUHÀNH CHÍNH - KINH TẾ VÂN ĐỒN: TIỀM NĂNG VÀ PHÁT TRIỂN Ngô Thúy Quỳnh Khoa Quản lí Nhà nước về Đô thị và Nông thôn, Học viện Hành chính Quốc gia Tóm tắt. Ngay từ cuối năm 2015 Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã phát lệnh xây dựng đề án phát triển ba Đặc khu hành chính - kinh tế: Vân Đồn, Vân Phong và Phú Quốc; nhưng đến nay vẫn đang trong quá trình nghiên cứu phương án phát triển và nghiên cứu xây dựng luật về đặc khu hành chính - kinh tế. Để phát triển đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn ở tỉnh Quảng Ninh thì phải làm gì, làm như thế nào và bắt đầu từ đâu? Bài viết mong muốn góp phần làm sáng tỏ những câu hỏi như vậy và tạo cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách phát triển Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn. Từ khóa: Đặc khu hành chính - kinh tế, quản lí nhà nước, hiệu quả, phát triển bền vững. 1. Mở đầu Tỉnh Quảng Ninh cũng như cả nước Việt Nam trong một số năm tới vẫn trong tình trạng thiếu vốn để đầu tư phát triển. Vì thế, đầu tư tập trung vẫn là phương cách tốt nhất để dồn vốn cho những trọng tâm, trọng điểm phát triển. Theo quan điểm đó, phát triển Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn là kế sách bứt phá đúng đắn, rồi từ đó làm cho Vân Đồn trở thành một trong những đầu tàu lôi kéo sự phát triển chung của cả dải ven biển Đông Bắc và cả vùng miền Bắc Việt Nam [2-7]. Song làm thế nào để phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững Đặc khu hành chính - kinh tế này trong tương lai? Bài báo sẽ góp phần làm sáng tỏ những việc phải làm để Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn phát triển mạnh mẽ, có hiệu quả. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Tiềm năng, thế mạnh để phát triển Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn Vân Đồn là một trong ba hải đảo hội tụ được nhiều yếu tố phát triển kinh tế quy mô lớn, mang tầm quốc gia và quốc tế. Vân Đồn hiện là một huyện đảo của tinh Quảng Ninh ở vùng biển Đông Bắc Việt Nam, nằm sát thị xã Cẩm Phả và cách Tp. Hạ Long khoảng 30 km, có diện tích tự nhiên (phần đất nổi) khoảng 553 km2 (chỉ kém Quốc đảo Singapore khoảng 150 km2 và kém diện tích đảo Phú Quốc khoảng 50-60 km2. Quốc đảo Singapore chỉ có diện tích khoảng 700 km2 nhưng tạo ra GDP với mức vào khoảng 290 tỉ USD vào năm 2016, bằng khoảng 1,5 lần tổng GDP của cả Việt Nam). Đó là trường hợp soi chiếu quan trọng để có quyết sách phát triển hải đảo Vân Đồn. Ngày nhận bài: 15/11/2017. Ngày sửa bài: 11/12/2017. Ngày nhận đăng: 10/1/2018. Liên hệ: Ngô Thúy Quỳnh, e-mail: ngothuyquynhapd@gmail.com. 133 Ngô Thúy Quỳnh Vân Đồn có vị trí chiến lược quan trọng cả về phát triển kinh tế, chính trị và quốc phòng an ninh; có tiềm năng tài nguyên phong phú, đặc biệt là tài nguyên du lịch biển - đảo. Theo quy hoạch phát triển Vân Đồn, từ Vân Đồn có thể đến các cảng của đảo Hải Nam (Trung Quốc) khoảng 200 hải lí, tới Hồng Kông 580 hải lí và tới Singapore khoảng 1.300 hải lí. Khoảng cách như thế khá phù hợp cho các tour du lịch đường biển. Khi sân bay Vân Đồn được xây dựng và đưa vào sử dụng, từ Vân Đồn chỉ cần khoảng từ 1-2 giờ bay là đến các trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch lớn như Thượng Hải, Hồng Kông, Macau, Thẩm Quyến, Hải Nam, Đài Bắc và Thủ đô của các nước trong khu vực Đông Nam Á; và khoảng từ 3-4 giờ bay là có thể đến Bắc Kinh (Trung Quốc), Seoul (Hàn Quốc), Tokyo (Nhật Bản), Dubai (UAE). Đối với phát triển Vân Đồn đã có chủ trương của Nhà nước ngay từ 2006 (bằng Quyết định 786/QĐ-TTg (3/5/2006) của Thủ tướng về phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Vân Đồn đến 2020 và tầm nhìn đến 2030”). Đó là một trong các yếu tố thuận lợi để phát triển mạnh mẽ hơn Hải đảo này trong những năm sắp tới. Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn có một số cụm đảo lớn: Cái Bàu, Quan Lạn – Minh Châu, Ngọc Vừng – Thắng Lợi... Hai cụm Quan Lạn và Ngọc Vừng có giá trị độc đáo để phát triển du lịch biển, vui chơi giải trí có thưởng, cao cấp, hấp dẫn du khách giau có và mang tầm vóc quốc gia và quốc tế. Sơ đồ ranh giới Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn (Nguồn: Báo cáo quy hoạch tổng thể phát triển Vân Đồn) Vân Đồn có hậu phương lớn là tỉnh Quảng Ninh và khu vực Đông Bắc cũng như vùng duyên hải Vịnh Bắc Bộ. Phát triển Vân Đồn không tách rời chủ trương và đường lối phát triển Quảng Ninh. Tỉnh Quảng Ninh có tiềm năng to lớn để phát triển kinh tế tổng hợp, hiệu quả cao. Ngoài việc là tỉnh có trữ lượng than đá lớn nhất cả nước, có kì quan thiên nhiên thế giới đặc sắc Vịnh Hạ Long, có nguồn đá vôi phong phú, mỗi năm có thể sản xuất hàng chục triệu tấn xi măng và có khả năng sản xuất nhiệt điện với công suất vài nghìn MW, lại có khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Móng Cái giáp với Trung Quốc mà mỗi năm có thể đạt mức tổng giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ lên tới khoảng 5 tỉ USD và nhiều hơn thế. Đồng thời, là một trong số các tỉnh có chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và chỉ số hiệu qủa quản trị, hành chính công (PAPI) thuộc nhóm tỉnh có thứ hạng cao trong cả nước. Điều đó là yếu tố thuận lợi rất to lớn để phát triển Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn (từ đây gọi tắt là Đặc khu Vân Đồn) trong tương lai. 134 Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn: tiềm năng và phát triển 2.2. Cơ hội và thách thức từ phía Trung Quốc đối với công cuộc phát triển Đặc khu Vân Đồn Sự phát triển của phía Trung Quốc vừa là áp lực, thách thức vừa là cơ hội để Quảng Ninh nói chung cũng như để Vân Đồn nói riêng hoạch định kế sách phát triển trong những năm tới. Hai trường hợp Đặc khu kinh tế Hải Nam và Khu kinh tế Vịnh Bắc bộ Quảng Tây của Trung Quốc ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của Quảng Ninh cũng như của Đặc khu Vân Đồn của Việt Nam. Đặc khu kinh tế Hải Nam (diện tích khoảng 33.920 km2, năm 2010 có dân số khoảng 8,7 triệu người và GDP khoảng 40 tỉ USD, GDP/người đạt khoảng 4600 USD ). Quá trình phát triển của đảo Hải Nam có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của Vân Đồn. Về quy mô diện tích Đảo Hải Nam chỉ đứng sau đảo Đài Loan. Từ năm 1988, đảo Hải Nam tách khỏi tỉnh Quảng Đông và trở thành tỉnh riêng, đồng thời là một đặc khu kinh tế của Trung Quốc, được hưởng quy chế và chính sách đặc biệt. Đặc khu Hải Nam có 2 sân bay quốc tế (lớn hơn sân bay Nội Bài của Việt Nam), có cảng tàu ngầm, 700 km đường cao tốc chạy quanh ven đảo, có các công trình hiện đại để tổ chức các sự kiện mang tầm quốc tế như Diễn đàn Châu Á Bắc Ngao, Thi hoa hậu thế giới ở Tam Á; có 6 trường đại học và học viện... Ngày 16/01/2008 Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã phê chuẩn “Quy hoạch phát triển Khu kinh tế Vịnh Bắc bộ Quảng Tây” để Trung Quốc gia tăng phát triển kinh tế vùng ven biển phía Đông trên cơ sở mở rộng hợp tác với các quốc gia ASEAN và Việt Nam. Phạm vi của Khu kinh tế Vịnh Bắc bộ Quảng Tây gồm thành phố Nam Ninh và 3 thành phố lớn ven biển là Bắc Hải, Khâm Châu và Phòng Thành với tổng diện tích khoảng 425.000 km2 (chiếm 17,9% diện tích tỉnh Quảng Tây), dân số khoảng 12,6 triệu người, trong đó dân số các thành phố khoảng 4 triệu người (dự kiến đến năm 2020 dân số các thành phố sẽ tăng lên 10 triệu người). Chính phủ Trung Quốc coi Khu kinh tế Vịnh Bắc bộ Quảng Tây là một trong các Khu kinh tế hàng đầu của Trung Quốc, có vai trò to lớn trong chiến lược cải cách, mở cửa của Trung Quốc. Để phát triển nhanh Khu kinh tế Vịnh Bắc bộ Quảng Tây, Chính phủ Trung Quốc đã xây dựng xong tuyến cao tốc dọc ven biển Vịnh Bắc bộ dài khoảng 500 km từ Phòng Thành đến bán đảo Lôi Châu. Riêng đoạn từ Phòng Thành đến Đông Hưng (giáp Móng Cái) dài gần 50 km là đường cấp 1, sắp tới họ sẽ xây dựng thành đường cao tốc. Trước bối cảnh như vậy, phát triển Vân Đồn và vành đai kinh tế Móng cái – Hạ Long – Hải Phòng để “đối trọng” trở thành vấn đề nóng, có tính thời sự và mang ý nghĩa chiến lược đối với Việt Nam. 2.3. Tình hình phát triển và những yêu cầu đối với Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn 2.3.1. Khái quát tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Vân Đồn Theo Báo cáo quy hoạch phát triển thời kì 2011-2020 và tầm nhìn đến 2030 của huyện Vân Đồn cho biết, năm 2016 dân số của Vân Đồn có khoảng 46 nghìn người (trong đó số người trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 53-54%). Nhìn chung kinh tế của Vân Đồn phát triển đang còn ở mức hạn chế. Tổng giá trị sản xuất trên địa bàn (theo giá 2010) đạt 3.110 tỉ đồng và giá trị gia tăng đạt 1.493 tỉ đồng (chiếm khoảng 48%). Trong đó nông nghiệp chiếm khoảng 36%, công nghiệp chiếm khoảng 33% và dịch vụ chiếm khoảng 31%. Giá trị gia tăng bình quân đầu người đạt khoảng 40 triệu đồng giá hiện hành (tương đương khoảng 1850 USD, chỉ bằng khoảng 86% mức trung bình của cả nước và bằng khoảng 54% mức trung bình của tỉnh Quảng Ninh). 135 Ngô Thúy Quỳnh Bảng 1. Một số chỉ tiêu chủ yếu về phát triển kinh tế của Vân Đồn Ngành, lĩnh vực 2010 2014 2016 Gía trị sản xuất, Tr đ; giá 2010 1.272 2.312 3.110 Nông, lâm nghiệp và thủy sản 613 910 1.104 % so tổng số 48,1 39,4 35,5 Công nghiệp và xây dựng 346 735 1026 % so tổng số 27,2 31,8 33,1 Dịch vụ 313 667 980 % so tổng số 24,7 28,8 31,4 (Nguồn: Báo cáo quy hoạch phát triển 2011-2020 huyện Vân Đồn) 2.3.2. Xây dựng quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn theo hướng hiện đại Việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch phát triển Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn phải làm khác so với cách làm quy hoạch phát triển đối với các thành phố ở nước ta hiện nay. Tinh thần chủ đạo xuyên suốt là đối với quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn phải có cách làm đặc biệt, thượng tôn hiện đại và phải đem lại giá trị lớn cho tỉnh Quảng Ninh cũng như cho vùng Đông Bắc và cho nền kinh tế cả nước trong khoảng vài chục năm tới. Quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn nên tham khảo kinh nghiệm phát triển Hải Nam (Trung Quốc), Jeju (Hàn Quốc), Singapore... và hướng tới mục tiêu là Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn sẽ trở thành một trong những trung tâm du lịch sinh thái biển - đảo gắn với giải trí, chữa bệnh, nghỉ dưỡng hiện đại, chất lượng cao; trung tâm tài chính, thương mại, công nghiệp công nghệ cao và là đầu mối giao thương quốc tế ở vùng Đông Bắc của cả nước. Tôi cho rằng, mục tiêu phát triển lâu dài của Đặc khu Vân Đồn là phải hướng tới việc tạo ra tổng giá trị gia tăng khoảng 28-30 tỉ USD (sau đó có thể đạt 40-45 tỉ USD) và có số dân sinh sống thường trú khoảng 20-25 vạn người cùng với khoảng 25-30 vạn lao động vãng lai từ nơi khác đến làm ăn theo thời vụ. Trong cơ cấu ngành nghề nên có: dịch vụ chiếm khoảng 74-75%, công nghiệp khoảng 22-23% và nông nghiệp, thủy sản chiếm khoảng 1-2% trong tổng nền kinh tế của Đặc khu. Các ngành mũi nhọn của Đặc khu Vân Đồn là du lịch biển gắn với vui chới giải trí cao cấp (có cả Casino), thể thao, nghỉ dưỡng, chữa bệnh; phát triển dịch vụ tổng hợp (ngân hàng, viễn thông, nghiên cứu khoa học công nghệ, thương mại) và phát triển công nghiệp công nghệ cao (sản xuất máy tính, thiết bị máy tính, thiết bị viễn thông, thiết bị nghe nhìn, thiết bị y tế...). Hàng năm thu hút khoảng 3-4 triệu khách du lịch. Đồng thời, Đặc khu Vân Đồn còn là nơi diễn ra các sự kiện quốc tế lớn như hội nghị, hội thảo, lễ hội, hội chợ, thi đấu thể thao, thi sáng tạo.. tầm quốc tế. Quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn không thể tách rời quy hoạch phát triển Móng Cái, Hạ Long, Cát Bà và vùng Vịnh Bắc Bộ Việt Nam cũng như cần tính tới quan hệ giao thương với Đông Hưng, Phòng Thành, Bắc Hải, Hải Nam... của Trung Quốc. Đối với việc lập quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn cần chú ý một số điểm quan trọng dưới đây: + Thuê một đơn vị chuyên môn có trình độ cao, nổi tiếng triển khai lập đề án quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn đến khoảng 2050. Để làm tốt việc này cần tham khảo cách làm đối với 2 trường hợp: Đặc khu Thâm Quyến của Trung Quốc và Đặc khu Incheon của Hàn Quốc. Mục tiêu quy hoạch là xây dựng Đặc khu Vân Đồn có cấu trúc ngành nghề và cấu trúc không gian hiện đại, văn minh có thể sánh được với Singapore, Thâm Quyến, Hồng Kông và Incheon trong khu vực Đông Á. + Nên tổ chức đấu thầu xây dựng theo quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Sau khi quy hoạch được duyệt cần tổ chức đấu thầu theo công trình hoặc theo các loại công việc. 136 Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn: tiềm năng và phát triển Ai thắng thầu người đó có quyền và chịu trách nhiệm xây dựng, tiến hành hoạt động thu lợi nhuận theo luật định. Trong thời gian đầu Nhà nước trung ương và Chính quyền tỉnh chỉ đầu tư mồi đối với xây dựng một số công trình kết cấu hạ tầng mà tư nhân không muốn làm hoặc chưa thể làm được. Các công trình sân bay, cảng biển, logistic, vận tải hàng hóa và hành khách du lịch, trung tâm thương mại, trung tâm du lịch thể thao, trung tâm công nghiệp công nghệ cao, khu nhà ở, các tuyến giao thông nội khu... nên tổ chức đấu thầu; hoặc có thể thực hiện hình thức hợp tác Công-Tư. 2.3.3. Thu hút các nhà đầu tư tiềm năng, có ý nghĩa chiến lược (nắm giữ công nghệ nguồn, có tiềm lực tài chính và thị trường lớn) Với phương châm biến Đặc khu Vân Đồn thành sân chơi đa quốc gia, trở thành nơi cạnh tranh đáng tin cậy cho các Tập đoàn kinh tế xuyên quốc gia đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Đức, Pháp và các quốc gia EU khác, Nga, Úc, Singapore. Theo ước tính sơ bộ của tác giả, vốn đầu tư để xây dựng kết cấu hạ tầng hiện đại (trong đó có các công trình lớn như sân bay, cảng biển, đường sá, hệ thông cung cấp điện, nước, xử lí chất thải, nhà ở, trung tâm thương mại-du lịch, sân Golf, trung tâm thể thao biển....) phục vụ các hoạt động phát triển trên địa bàn cần (tương ứng với việc xây dựng trên tổng diện tích khoảng 13-15 nghìn ha phi nông nghiệp) cần tới khoảng 15-20 tỉ USD. Nếu không thu hút vốn đầu tư FDI thì sẽ rất khó khăn để hấp dẫn các nhà đầu tư lớn của trong nước cũng như của nước ngoài vào làm ăn tại Vân Đồn. Ở Đặc khu Vân Đồn cần xây dựng một số trung tâm văn hóa nghệ thuật để thu hút khách và gia tăng thu nhập từ khách du lịch. Tiêu biểu là Trung tâm văn hóa, biểu diễn nghệ thuật xứ Bắc, Khu công viên Việt Nam thu nhỏ, Trung tâm vui chơi cho trẻ em, Thủy cung Hạ Long, Trung tâm thể thao biển, Trung tâm hội nghị, hội thảo và hội chợ... 2.3.4. Kết nối với thế giới mà đặc biệt là với khu vực Đông Á và các nơi trong nước Đặc khu Vân Đồn cần có kế hoạch cụ thể để kết nối với các đảo có du lịch phát triển nổi tiếng ở khu vực Đông Á như với đảo Jeju (Hàn Quốc), Hokaido (Nhật Bản), Boracay (Philippine), Bali (Indonesia), Phu khet (Thái Lan), Pangko (Malaysia), Hải Nam (Trung Quốc) và quốc đảo Singaopore. Muốn kết nối nhanh chóng thì phải có sự kết nối đường hàng không và đường biển (bởi tàu biển du lịch). Đồng thời, Đặc khu Vân Đồn phải kết nối chặt chẽ với các đảo Cát Bà, Cô Tô, Phú Quốc, Côn Đảo cũng như kết nối nhanh chóng với các trung tâm du lịch nổi tiếng trong nước như với Tam Đảo, Ba Vì và với các thành phố du lịch lớn như với Hà Nội, Đền Hùng, Lạng Sơn, Lào Cai, Đà Lạt, Tp Hồ Chí Minh, Nha Trang, Đà Nẵng, Cần Thơ... của Việt Nam. 2.3.5. Hoàn thành các tuyến giao thông trọng yếu kết nối thuận tiện với các nơi và xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng hiện đại Phối hợp với các ngành trung ương, nhanh chóng hoàn thành các tuyến đường trọng điểm: - Hoàn thành sớm tuyến đường cao tốc Hà Nội – Hạ Long – Móng Cái và kết nối thông suốt với Đông Hưng - Phòng Thành – Trạm Giang dọc ven biển và đi Nam Ninh của Trung Quốc. - Tuyến đường ven biển chất lượng cao nối từ Móng Cái đến Đồ Sơn Hải Phòng và đi tiếp vào Thanh Hóa cho phép xe đạt vận tốc tương đối lớn. - Phát triển tuyến vận tải bằng tàu biển có tốc độ cao nối Vân Đồn với các đảo và với các cảng biển lớn của nước ta và của các nước để không chỉ vận tải hàng hóa mà còn vận chuyển khách du lịch bằng đường biển. - Hoàn thành nhanh việc xây dựng sân bay quốc tế Vân Đồn để trong những năm tới có công suất vận chuyển khoảng 4-5 triệu hành khách mỗi năm và phù hợp với tiến độ phát triển của Đặc 137 Ngô Thúy Quỳnh khu Vân Đồn. Sân bay này tuy không quá lớn như sân bay Nội Bà, Tân Sơn Nhất hay Long Thành nhưng hiện đại và kết nối nhanh chóng với các nơi cần thiết trên thế giới và trong nước (nhất là kết nối với các đảo du lịch). Đồng thời, xây dựng một cảng vận tải hàng hóa có công suất khoảng một vài triệu tấn, một cảng hành khách phục vụ du lịch có công suất khoảng 1 triệu du khách mỗi năm. - Xây dựng bệnh viện, trường học, hệ thống cung cấp điện, nước, nhà ở và xử lí chất thải đạt trình độ công nghệ hiện đại của những quốc gia phát triển. - Ngay từ đầu cần quy hoạch và triển khai xây dựng hệ thống công trình xử lí chất thải, nhất là xử lí nước thải, rác thải, khí thải. Đồng thời, dành diện tích hợp lí để trồng cây xanh và bảo vệ vùng biển khỏi tất cả các nguy cơ ô nhiễm môi trường. 2.3.6. Đổi mới quản lí nhà nước một cách triệt để, tạo ra những lợi thế cạnh tranh ngang với các Đặc khu của Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga Không thể áp dụng mô hình quản lí hành chính – kinh tế theo quy định tại Luật tổ chức chính quyền địa phương. Vì như thế không có gì đặc biệt đối với phát triển một đặc khu hành chính – kinh tế. Nếu tổ chức theo mô hình có Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thì sẽ không tạo ra sự đột phá cần thiết để phát triển một đặc khu hành chính – kinh tế mà chúng ta mong muốn phát triển để có được thành công như của Singapore hay của Incheon (Hàn Quốc) và như Thâm Quyến của Trung Quốc. Từ quan điểm đó tác giả đề xuất một số vấn đề liên quan như sau: - Hình thành mô hình quản lí hành chính – kinh tế hiện đại. Áp dụng mô hình chính quyền đặc khu giống như đối với Đặc khu Thâm Quyến của Trung Quốc. Chính quyền Đặc khu Vân Đồn phải tinh gọn, đủ quyền lực để quyết sách nhanh, hiệu quả và được kiểm soát quyền lực một cách đủ mức. Không nên tổ chức mô hình chính quyền như đối với tỉnh, huyện hiện nay của Việt Nam. Đứng đầu chính quyền Đặc khu là Trưởng đặc khu. Giúp việc Trưởng đặc khu có một số Phó trưởng đặc khu và có một số ban chuyên môn. - Trưởng Đặc khu do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm và bãi nhiệm. Trưởng Đặc khu bổ nhiệm và bãi nhiệm các Phó trưởng đặc khu và lãnh đạo các Ban chuyên môn. Quốc hội nên ban hành luật riêng cho Đặc khu hành chính – kinh tế ở Việt Nam. Luật hướng tới gia tăng trách nhiệm, quyền hạn cho Trưởng đặc khu và sẽ quy định cụ thể chức năng của Đặc khu nhằm làm cho Đặc khu hoạt động có hiệu quả và bền vững với mức cao nhất. Đồng thời, Chính quyền đặc khu nhanh chóng nghiên cứu ban hành đầy đủ các quy định, quy tắc, quy chế hoạt động và các chính sách khuyến khích và hạn chế đối với các hoạt động phát triển trên địa bàn đặc khu. Luật về đặc khu hành chính – kinh tế phải tập trung quy định rõ các chính sách về đầu tư, sản xuất kinh doanh; xây dựng kết cấu hạ tầng kĩ thuật; phát triển dịch vụ hỗ trợ đầu tư; ưu đãi về đất đai; tuyển dụng lao động; khuyến khích thu hút ngoại kiều về làm ăn tại đặc khu; quy định dễ dàng đối với xuất nhập cảnh. Cần lưu ý rằng, nên có mức ưu đãi cao hơn, thuận lợi hơn so với mức quy định của các đặc khu kinh tế của Trung Quốc, Hàn Quốc. Đồng thời, lưu ý đến cắt giảm tối đa ngành nghề kinh doanh có điều kiện; quy định thật đơn giản đối với việc đăng ký đầu tư kinh doanh. Đặc biệt, thời hạn sử dụng đất tối đa có thể tới 99 năm đối với các dự án đầu tư hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, bệnh viện, trường học và đối với những dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển. Ngoài ra, cần quy định mức thuế đặc biệt đối với dịch vụ kinh doanh casino, kinh doanh đặt cược thấp hơn mức thuế suất hiện hành để có thể cạnh tranh với Singapore, Malaysia, Macau trong việc thu hút người nước ngoài đến đặc khu chơi casino. 138 Đặc khu hành chính - kinh tế Vân Đồn: tiềm năng và phát triển 3. Kết luận Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn hội tụ được nhiều điều kiện phát triển để trở thành một trong những đầu tàu kinh tế của Việt Nam. Song để Đặc khu này thịnh vượng và phát triển bền vững cần có những giải pháp mạnh, đặc thù vừa mang tính chiến thuật lại vừa mang tính chiến lược. Để phát triển Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn mạnh mẽ, hiệu quả phải dựa trên nền tảng trí tuệ cao, ý chí quyết tâm lớn, mưu lược lớn và phải có cách làm đặc biệt, khôn ngoan, sáng tạo. Đồng thời, phải làm có trọng tâm, trọng điểm với các bước đi phù hợp. Thu hút các nhà đầu tư lớn trong nước và từ nước ngoài tham gia xây dựng các công trình trọng điểm, nòng cốt là giải pháp đặc biệt quan trọng. Do đó cần có chính sách đủ sức hấp dẫn, cần có cam kết đem lại lợi ích cho tất cả các chủ thể tham gia và nhất là cho nhà đầu tư chiến lược. Việt Nam đang còn thiếu kinh nghiệm về phát triển đặc khu hành chính – kinh tế nên nhất thiết phải tham khảo kinh nghiệm của những quốc gia đã thành công trong việc phát triển các đặc khu kinh tế và kêu gọi các nhà quy hoạch tài giỏi của nước ngoài tham gia lập đề án quy hoạch phát triển Đặc khu Vân Đồn. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Luật số 77/2015/QH13 (19/6/2015) về tổ chức chính quyền địa phương. [2] Quyết định số 173/QĐ-UBND tỉnh Quảng Ninh (18/1/2016) về phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội huyện Vân Đồn đến 2020 và tầm nhìn đến 2030. [3] Viện Chiến lược phát triển, Quy hoạch phát triển vành đai kinh tế ven biển Vịnh Bắc bộ đến 2020. [4] Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 952?QĐ-TTg (23/6/2011) về phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Quảng Ninh đến năm 2020. [5] Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 120/2007/QĐ-TTg (26/7/2007) về thành lập và ban hành quy chế hoạt động của Khu kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. [6] Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 786/QĐ-TTg (3/5/2006) của Thủ tướng về phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Vân Đồn đến 2020 và tầm nhìn đến 2030. [7] UBND tỉnh Quảng Ninh, Báo cáo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kì 2011-2020 huyện Vân Đồn. [8] https://vi.wikipedia.org/wiki/Hải_Nam. ABSTRACT Van Don administrative-economic Zone: potential and development Ngo Thuy Quynh State Management Department of Urban and Rural, National Academy of Public Administration From the end of 2015, the Prime Minister of Vietnam issued the development plan for the 3 Special Administrative - economic Zone: Van Đồn, Van Phong and Phu Quoc, but is still in the process of research development and construction. Law on special administrative-economic zones. To develop Van Don Special Economic - Administrative Zone in Quang Ninh province, what to do, how to do and where to start? The paper aims to clarify such questions and provide a scientific basis for the policy formulation of the Van Don Special Economic-Economic Zone. Keywords: Administrative-economic Zone, state management, efficiency, sustainable developmenht. 139