Đặc điểm môi trường sống, dinh dưỡng và thử nghiệm thuần dưỡng cá chạch mười sọc (Schistura sp.) phục vụ nuôi cảnh

KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 77 !C I"M MƠI TR$NG SNG, DINH D'NG VÀ TH) NGHI*M THU+N D'NG CÁ CHCH M$I S-C (Schistura sp.) PH;C V; NUƠI CNH Võ i u1, Nguyn Ng2c Ph#c1, Phan Š D Th6o1, Tr^n Th Thúy Hwng1 TĨM TT Cá Chch mUi s2c là lồi cĩ kích th#c nh, mi8ng d#i, ru)t ng n, cĩ d dày, vách ru)t mng, cĩ nhi u n<p g5p. Cá s.ng trong mơi trUng n#c ng2t ni cĩ n n $áy cát, cát si, si; nhi8t $) n#c trung bình 25,80C; pH trung bình 6,6, oxy hồ tan trung bình 7,3 mg/L; $) ki m trung bình 107,4 mg/L CaCO3. H8 s. tng quan gi?a chi u dài ru)t và chi u dài thân (RLG) trung bình là 0,51. H8 s. này khơng cĩ sF thay $pi nhi u theo nhĩm kích th#c. ) no c"a cá t;p trung cao nh5t C b;c 2 và 3, chi<m 28,85% và 40,38% tpng s. cá th3 và giá tr này thay $pi theo nhĩm kích th#c, trong $ĩ $) no l#n nh5t t;p trung vào nhĩm kích th#c 4,3-5,2 cm và th5p nh5t C nhĩm kích th#c 5,3-6,2 cm. Cá Chch mUi s2c là lồi n tp cĩ xu h#ng thiên v $)ng v;t. Nghiên cbu $ã xác $nh $%c 8 nhĩm thbc n cĩ trong .ng tiêu hĩa cá g@m 3 ngành t6o (Chlorophyta, Cyanophyta, Bacillariophyta), luân trùng, chân kh#p, ngành giun trịn, các ph^n phK c"a cơn trùng, $)ng v;t và cát. Trong $ĩ, luân trùng và t6o silic là nh?ng loi thbc n cĩ t^n su5t xu5t hi8n cao nh5t (90% m9u phân tích). Nghiên cbu crng $ã thL nghi8m thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c v#i mKc tiêu phKc vK nuơi c6nh. K<t qu6 các thí nghi8m cho th5y tP l8 s.ng c"a cá khi sL dKng thbc n Moina cao hn sL dKng thbc n cơng nghi8p, sF sai khác này cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05). TP l8 s.ng c"a cá C $i u ki8n l2c n#c k<t h%p to dịng ch6y mnh cho tP l8 s.ng cao hn so v#i cá nuơi C $i u ki8n l2c n#c và dịng ch6y nh‰, sF sai khác này cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05) trong 4 tu^n $^u. N n $áy si $%c $ánh giá phù h%p nh5t v#i cá Chch mUi s2c khi nuơi c6nh, v#i 53,5% ý ki<n $ánh giá r5t phù h%p và 26,7% $ánh giá phù h%p. TX khĩa: Cá Chch mUi s2c, cá c6nh tF nhiên, $Bc $i3m dinh d‚ng cá. 1. T VN  2 Vi8t Nam là m)t trong nh?ng qu.c gia cĩ nhi u ti m nng v phát tri3n cá c6nh nh khí h;u thu;n l%i, ngu@n l%i th"y sinh v;t tF nhiên phong phú, Nhi u lồi cá c6nh phân b. tF nhiên C Vi8t Nam nh cá Thanh ng2c (Ctenops pumilus), cá Lịng tong (Rasbora spp), cá Ch2i hay cá Xiêm (Betta splendens) và m)t s. lồi khác trong h2 cá Heo, cá Mang rp, cá Nĩc, cá Cịm, $ã và $ang $%c nhi u ngUi nuơi a chu)ng. Theo kh6o sát c"a Vi8n Kinh t< và Quy hoch th"y s6n (2012), Vi8t Nam cĩ 13 lồi cá n#c ng2t khai thác tX tF nhiên $ang $%c kinh doanh trên th trUng cá c6nh, chi<m 17,8% tpng s. các lồi cá c6nh kh6o sát [11]. Tuy nhiên, các lồi cá c6nh n#c ng2t tF nhiên $%c kh6o sát ch" y<u phân b. t;p trung C các t/nh mi n Nam, ni cĩ ngh nuơi cá c6nh phát tri3n. Nhi u lồi cá c6nh n#c ng2t $‰p phân b. C các th"y vFc tF nhiên mi n Trung cha $%c $ c;p, 1 Trường Đại học Nơng Lâm, Đại học Huế m)t trong s. nh?ng lồi $ĩ là cá Chch mUi s2c (Schistura sp.). Cá Chch mUi s2c (Schistura sp.) là lồi cá cĩ kích th#c nh, ngoi hình $‰p, thích h%p v#i nuơi c6nh. <n nay, lồi cá này và nhi u lồi khác thu)c gi.ng Schistura $ã $%c ngUi nuơi sinh v;t c6nh a chu)ng C nhi u n#c trên th< gi#i. Tuy nhiên, C Vi8t Nam nĩi chung và các t/nh mi n Trung nĩi riêng lồi này v9n cha $%c quan tâm. Nhwm gĩp ph^n to c sC khoa h2c cho thu^n d‚ng $a vào nuơi c6nh, vi8c nghiên cbu $Bc $i3m mơi trUng s.ng, dinh d‚ng và thL nghi8m nuơi thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c (Schistura sp.) là c^n thi<t và xu5t phát tX nhu c^u thFc tin. 2. N&I DUNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. ThUi gian nghiên cbu: Nghiên cbu $%c thFc hi8n tX tháng 4/2016 - 6/2017. 2.2. a $i3m nghiên cbu - a $i3m thu m9u: M9u $%c thu trFc ti<p ti các th"y vFc thu)c huy8n Nam ơng, t/nh ThXa Thiên - Hu<. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 78 - a $i3m phân tích m9u: M9u $%c phân tích ti phịng thí nghi8m Khoa Th"y s6n, TrUng i h2c Nơng Lâm Hu<, i h2c Hu<. 2.3. .i t%ng nghiên cbu Cá Chch mUi s2c cĩ v trí phân loi nh sau: Ngành: Vertebrata L#p: Actinopterygii B): Cypriniformes H2: Nemacheilidae Gi.ng: Schistura Lồi: Schistura sp. Hình 1. Hình thái cá Chch mUi s2c 2.4. N)i dung nghiên cbu - Xác $nh $i u ki8n mơi trUng s.ng tF nhiên: Nhi8t $), pH, DO, $) ki m, n n $áy. - Nghiên cbu $Bc $i3m dinh d‚ng: + Mơ t6 m)t s. $Bc $i3m c"a h8 th.ng tiêu hĩa. + Xác $nh ch/ s. tng quan chi u dài ru)t và chi u dài tồn thân (RLG). + Xác $nh cUng $) b t m@i qua ch/ s. $) no. + Xác $nh thành ph^n thbc n trong .ng tiêu hĩa c"a cá. - ThL nghi8m thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c phKc vK nuơi c6nh. 2.5. Phng pháp nghiên cbu 2.5.1. Phng pháp thu và xL lý m9u M9u $%c thu trFc ti<p tX các th"y vFc thu)c $a bàn nghiên cbu và xL lý, b6o qu6n theo h#ng d9n c"a Phm Thanh Liêm và Tr^n  c nh (2004) [7] và Pravdin (1973) [9]. 2.5.2. Phng pháp xác $nh các y<u t. mơi trUng Các y<u t. mơi trUng $%c xác $nh 1 l^n/ngày vào lúc 10 h - 10 h 30, cK th3: - Nhi8t $) và DO $%c xác $nh bwng máy $o DO c"a Hãng Hanna. - pH $%c xác $nh bwng máy $o pH c"a Hãng Hanna. - ) ki m: sL dKng b) test c"a Hãng Sera. - N n $áy $%c xác $nh bwng c6m quan. 2.5.3. Phng pháp nghiên cbu $Bc $i3m dinh d‚ng - Xác $nh $Bc $i3m c"a h8 tiêu hĩa cá theo h#ng d9n c"a Nikolsky (1963) [8]. - Ch/ s. tng quan chi u dài ru)t và chi u dài tồn thân (RLG) $%c xác $nh theo Al-Hussaini [1]. (1). - Thành ph^n thbc n trong .ng tiêu hĩa c"a cá $%c phân tích theo phng pháp t^n su5t c"a Phm Thanh Liêm và Tr^n  c nh [7]. nh danh các lồi t6o theo các tài li8u php bi<n hi8n nay c"a Phm Hồng H) [4], Duong Duc Tien [10], Edward và David [3], John và Robert [5],... - Xác $nh cUng $) b t m@i c"a cá: CUng $) b t m@i c"a cá $%c xác $nh theo thang 5 b;c c"a Lebedev [6]. 2.5.4. Phng pháp thL nghi8m thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c phKc vK nuơi c6nh * Thí nghi8m 6nh hCng c"a thbc n $<n tP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c Thí nghi8m $%c b. trí theo phng pháp ng9u nhiên hồn tồn g@m 2 nghi8m thbc (NT), mŠi nghi8m thbc lBp li 3 l^n. - NT1: sL dKng thbc n viên chìm hi8u Grobest N1. - NT2: SL dKng thbc n là Moina. Khmu phmn n bwng 3% kh.i l%ng thân cá. Thí nghi8m $%c thFc hi8n trong 06 b3 kính cĩ kích th#c 60 x 30 x 40 cm, m;t $) nuơi 52 con/b3. * Thí nghi8m 6nh hCng c"a oxy hịa tan $<n tP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c Thí nghi8m $%c b. trí theo phng pháp tng tF thí nghi8m thbc n, trong $ĩ: - NT1: cá nuơi trong $i u ki8n oxy hịa tan cao, v#i hàm l%ng oxy hịa tan trung bình 6,3 mg/L (mơ hình nuơi cĩ l2c n#c k<t h%p v#i to dịng ch6y mnh). - NT2: cá nuơi trong $i u ki8n oxy hịa tan th5p, v#i hàm l%ng oxy hịa tan th5p 3,97 mg/L (mơ hình nuơi cĩ l2c n#c và to dịng ch6y nh‰). Thbc n sL dKng trong thí nghi8m là Moina. M;t $) nuơi 50 con/b3 (b3 kích th#c 60 x 30 x 40 cm). KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 79 * ánh giá mbc $) phù h%p c"a cá Chch mUi s2c v#i các loi giá th3/n n $áy trong mơ hình nuơi c6nh - Cá Chch mUi s2c $%c nuơi trong 03 b3 kính cĩ kích th#c 60 x 30 x 40 cm v#i 03 loi giá th3/n n $áy khác nhau là n n $áy si, giá th3 là cây th"y sinh và giá th3 là cây gi6 (cây nhFa). M;t $) nuơi 30 con/b3. - Mbc $) phù h%p c"a cá Chch mUi s2c v#i các loi giá th3/n n $áy $%c $ánh giá bwng thang 5 mbc $) c"a Likert (trích d9n bCi Ankur et al., 2015) [2]. - Kh6o sát ý ki<n v mbc $) phù h%p c"a cá Chch mUi s2c v#i các loi giá th3/n n $áy $%c thFc hi8n trên 30 ngUi cĩ nuơi cá c6nh. * Phng pháp xác $nh tP l8 s.ng c"a cá: Trong các thí nghi8m v thu^n d‚ng, tP l8 s.ng c"a cá theo tu^n (TLStu^n) $%c tính theo cơng thbc 2 và tP l8 s.ng c"a tồn thí nghi8m TLSTN (sau 6 tu^n nuơi), $%c tính theo cơng thbc 3. TLSTu^n (%) = (2). TLSTN (%) = (3). 3. KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LU!N 3.1. Bc $i3m mơi trUng s.ng c"a cá Chch mUi s2c B6ng 1. Các y<u t. mơi trUng s.ng c"a cá Chch mUi s2c ti vùng phân b. Giá tr TT Y<u t. mơi trUng MAX MIN TB ± LC 1 pH 6,8 6 6,6 ± 0,3 2 Nhi8t $) (˚C) 27 24 25,8 ± 0,8 3 DO (mg/l) 7,6 6,5 7,3 ± 0,3 4 ) ki m (mg/l CaCO3) 143,2 71,6 107,4 ± 25,3 5 N n $áy Cát, cát si, si Ch5t l%ng n#c $ĩng vai trị r5t quan tr2ng $.i v#i $Ui s.ng th"y sinh v;t crng nh trong nuơi tr@ng th"y s6n. M)t s. y<u t. c b6n v mơi trUng n#c ti vùng phân b. c"a cá Chch mUi s2c $%c th3 hi8n C b6ng 1. S. li8u C b6ng 1 cho th5y cá Chch mUi s2c là lồi thích nghi v#i mơi trUng s.ng cĩ oxy hịa tan cao, nhi8t $), pH tng $.i th5p, $) ki m trung bình, n n $áy cĩ cát và si. V#i nh?ng $Bc $i3m trên, cá Chch mUi s2c là m)t trong nh?ng lồi thích h%p v#i mơ hình nuơi c6nh cĩ hàm l%ng oxy hịa tan cao và nhi8t $) tng $.i th5p. 3.2. Bc $i3m dinh d‚ng c"a cá Chch mUi s2c 3.2.1. M)t s. $Bc $i3m h8 th.ng tiêu hĩa c"a cá Chch mUi s2c Cá Chch mUi s2c là lồi cĩ mi8ng d#i, cĩ 3 $ơi râu (2 $ơi râu hàm và 1 $ơi C gĩc mi8ng). L%c mang r5t nh, khơng th3 quan sát bwng m t thUng. Trên mŠi cung mang cĩ 11-13 l%c mang ng n, nh2n và tha. D dày c"a cá Chch mUi s2c cĩ hình b^u dKc, bên ngồi ph" m)t l#p c dày, bên trong cĩ nhi u n<p g5p. Ru)t cá cĩ vách mng, bên trong cĩ nhi u n<p g5p. Hình 2. M)t s. $Bc $i3m h8 th.ng tiêu hĩa cá Chch mUi s2c (A)Mi8ng; (B) L%c mang; (C) D dày V#i các $Bc $i3m c"a h8 th.ng tiêu hĩa c"a cá Chch mUi s2c nh mơ t6 C trên, theo Nikolsky (1963), b#c $^u cho th5y $ây là lồi cĩ t;p tính n thiên v $)ng v;t. 3.2.2. Ch/ s. tng quan gi?a chi u dài ru)t và chi u dài thân Ch/ s. tng quan gi?a chi u dài ru)t và chi u dài thân là m)t trong nh?ng $Bc $i3m th3 hi8n tính n c"a cá. K<t qu6 kh6o sát ch/ s. RLG c"a 200 m9u cá Chch mUi s2c $%c th3 hi8n C b6ng 2. B6ng 2. Ch/ s. RLG c"a cá Chch mUi s2c (n = 200) Nhĩm kích c‚ cá (cm) n Chi u dài tpng Ls (cm) Chi u dài ru)t Li (cm) RLG < 5,2 16 4,94±0,24 2,56±0,30 0,52 5,2-6,2 104 5,80±0,26 2,86±0,24 0,49 > 6,2 80 6,69±0,27 3,46±0,42 0,52 Tpng/trung bình 200 6,08±0,60 3,08±0,46 0,51 KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 80 K<t qu6 C b6ng 2 cho th5y cá Chch mUi s2c cĩ ch/ s. RLG dao $)ng 0,49-0,52, trung bình là 0,51. Cĩ th3 th5y rwng, ch/ s. RLG c"a cá Chch mUi s2c cĩ bi<n $)ng gi?a các nhĩm kích th#c cá, tuy nhiên sF bi<n $)ng này là khơng $áng k3. Crng qua s. li8u C b6ng trên cĩ th3 th5y, ch/ s. RLG trung bình c"a cá Chch mUi s2c nh hn 1. V#i k<t qu6 này b#c $^u cĩ th3 dF $ốn lồi cá này thu)c nhĩm cá cĩ tính n thiên v $)ng v;t (Nikolsky, 1963). 3.2.3. Thành ph^n thbc n c"a cá Chch mUi s2c C tF nhiên Thành ph^n thbc n trong .ng tiêu hĩa c"a cá Chch mUi s2c khá $a dng, bao g@m các lồi vi t6o, luân trùng, mùn bã h?u c,K<t qu6 cK th3 $%c trình bày C b6ng 3. S. li8u C b6ng 3 cho th5y cĩ 8 nhĩm thbc n trong ru)t cá, trong $ĩ t6o silic và luân trùng chi<m tu^n su5t xu5t hi8n cao nh5t (90%). Ngồi hai nhĩm trên, nhĩm thbc n là các ph^n phK c"a cơn trùng và $)ng v;t c‚ nh crng cĩ t^n su5t xu5t hi8n cao v#i 84%. Bc bi8t, trong thành ph^n thbc n c"a cá cịn cĩ cát, $ây cĩ th3 là thbc n ng9u nhiên trong quá trình b t m@i c"a cá, nh;n $nh này crng phù h%p v#i Nikolsky (1963). S. li8u C b6ng 3 cho th5y, cá Chch mUi s2c là lồi n tp thiên v $)ng v;t. B6ng 3. Thành ph^n thbc n tF nhiên c"a cá Chch mUi s2c (n=50) Stt Loi thbc n S. l^n xu5t hi8n T^n su5t xu5t hi8n (%) 1 Ngành t6o lKc (Chlorophyta) 41 82 2 Ngành t6o silic (Bacillariophyta) 45 90 3 Ngành t6o lam (Cyanophyta) 4 8 4 Ngành luân trùng (Rotifer) 31 62 5 Ngành chân kh#p (Giáp xác bi nghiêng (Amphipoda), R;n n#c (Daphnia) 22 44 6 Ngành giun trịn (Nematoda) 5 10 7 Các ph^n phK c"a cơn trùng, $)ng v;t 42 84 8 Cát 25 50 3.2.4. Ch/ s. $) no và cUng $) b t m@i c"a cá Chch mUi s2c C tF nhiên B6ng 4. ) no c"a cá Chch mUi s2c ) no (b;c) 0 1 2 3 4 Nhĩm kích c‚ cá (cm) n % n % n % n % n % 4,3-5,2 0 0 1 33,33 0 0 2 66,67 0 0 5,3-6,2 9 39,13 1 4,35 5 21,74 8 34,78 0 0 6,3-7,3 2 7,69 1 3,85 10 38,46 11 42,31 2 7,69 Tpng/Trung bình 11 21,15 3 5,77 15 28,85 21 40,38 2 3,85 CUng $) b t m@i c"a cá $%c xác $nh dFa vào ch/ s. $) no hay sbc chba thbc n cĩ trong .ng tiêu hĩa c"a cá. Ch/ s. $) no c"a cá phK thu)c vào các y<u t. mơi trUng crng nh ch5t l%ng thbc n và t;p tính sinh lý c"a cá. K<t qu6 kh6o sát $) no c"a cá Chch mUi s2c $%c th3 hi8n C b6ng 4. K<t qu6 C b6ng 4 cho th5y ph^n l#n các m9u cá kh6o sát cĩ $) no cao (28,85% s. cá cĩ $) no b;c 2 và 40,38% s. cá cĩ $) no b;c 3). Tuy nhiên s. cá khơng cĩ thbc n trong .ng tiêu hĩa crng khá l#n (chi<m 21,15% tpng s. cá kh6o sát). MBt khác, $) no c"a cá thay $pi khác nhau gi?a các nhĩm kích th#c, th3 hi8n cUng $) b t m@i khác nhau c"a cá. áng chú ý là, trong khi 100% cá thu)c nhĩm kích c‚ nh nh5t (4,3 - 5,2 cm) $ u chba thbc n trong .ng tiêu hĩa thì cĩ t#i 39,13% s. cá c"a nhĩm kích c‚ 5,3 - 6,2 cm khơng cĩ thbc n trong d dày. K<t qu6 này cho th5y nhĩm cá nh nh5t cĩ cUng $) b t m@i tích cFc nh5t. MBc dù cĩ 7,69% s. cá l#n nh5t (6,3 - 7,3 cm) $t $) no b;c 4, nhng crng cĩ m)t s. l%ng cá tng bng khơng cĩ thbc n trong .ng tiêu hĩa. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 81 3.3. ThL nghi8m thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c 3.3.1. nh hCng c"a thbc n $<n hi8u qu6 nuơi thu^n d‚ng ThL nghi8m nuơi thu^n d‚ng thbc n cá Chch mUi s2c $%c ti<n hành trong 6 tu^n. Các $i u ki8n mơi trUng phù h%p v#i sinh trCng và phát tri3n c"a cá, v#i pH trung bình 6,8, DO trung bình 6,45 mg/L, nhi8t $) n#c trung bình 250C và $) ki m trung bình 116,35 mg/L CaCO3. Sau 6 tu^n thL nghi8m thu^n d‚ng cá Chch mUi s2c bwng 2 loi thbc n là: Moina (NT1) và thbc n cơng nghi8p (NT2) cĩ th3 th5y cĩ sF sai khác v tP l8 s.ng c"a cá. TP l8 s.ng c"a cá C NT1 sau thí nghi8m (80,8%) cao hn tP l8 s.ng C NT2 (60,0%). Bên cnh tP l8 s.ng sau thí nghi8m (sau 6 tu^n nuơi), chúng tơi crng $ã xác $nh tP l8 s.ng theo tu^n nuơi, k<t qu6 cK th3 $%c trình bày C hình 3. Hình 3. TP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c theo tu^n nuơi Hình 3 cho th5y, tP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c C hai nghi8m thbc theo tu^n nuơi cĩ sF sai khác rõ r8t và cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05). Qua các tu^n nuơi, tP l8 s.ng c"a cá C NT2 (thbc n Moina) luơn cao hn NT1 (thbc n cơng nghi8p), $Bc bi8t là C 4 tu^n $^u. – tu^n thb nh5t tP l8 s.ng C NT1 (88,7%) th5p hn NT2 (93,3%) là 4,7%; tng tF C các tu^n ti<p theo crng d nh;n ra sF chênh l8ch này. TP l8 s.ng C các tu^n 5 và 6 khơng cĩ sF khác bi8t nhi u gi?a 2 nghi8m thbc. Crng qua $@ th hình 3 cĩ th3 th5y, tuy cĩ sF sai khác v tP l8 s.ng gi?a hai nghi8m thbc, nhng tP l8 này $ u cao và tng $.i pn $nh vào tu^n nuơi thb 5 và thb 6. – nh?ng tu^n này, cá $ã quen v#i thbc n và b t m@i t.t nên tP l8 s.ng cao. K<t qu6 trên b#c $^u cho th5y cĩ th3 sL dKng c6 thbc n cơng nghi8p và Moina khi nuơi c6nh cá Chch mUi s2c. Tuy nhiên, tr#c khi $a vào nuơi c6nh, cá c^n làm quen v#i các loi thbc n tX 5 $<n 6 tu^n. 3.3.2. nh hCng c"a hàm l%ng oxy $<n hi8u qu6 nuơi thu^n d‚ng Bên cnh thL nghi8m xác $nh thbc n phù h%p cho nuơi c6nh cá Chch mUi s2c, $ã ti<n hành thL nghi8m nuơi cá Chch mUi s2c trong 2 mbc oxy khác nhau. TP l8 s.ng c"a thí nghi8m (sau 6 tu^n nuơi) C NT1 (90,66%) cao hn NT2 (63,33%). Ngồi tP l8 s.ng sau thí nghi8m, tP l8 s.ng theo tu^n nuơi crng $%c xác $nh, k<t qu6 cK th3 C hình 4. Hình 4. nh hCng c"a hai mbc oxy hịa tan $<n tP l8 s.ng cá Chch mUi s2c K<t qu6 th3 hi8n C hình 4 cho th5y hàm l%ng oxy hịa tan cĩ 6nh hCng l#n $<n tP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c trong nuơi c6nh. TP l8 s.ng C NT1 (l2c n#c k<t h%p v#i to dịng ch6y mnh) cho tP l8 s.ng cao hn so v#i NT2 (l2c n#c và to $ịng ch6y nh‰), sF sai khác này cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05) trong 4 tu^n $^u, $Bc bi8t là tu^n 1, 2, 3. – các tu^n 5, 6 tP l8 s.ng theo tu^n gi?a 2 nghi8m thbc khơng cĩ sF sai khác. S. li8u $@ th trên cho th5y, tuy tP l8 s.ng c"a cá C NT1 giai $on 4 tu^n $^u th5p nhng pn $nh vào tu^n thb 5 (tP l8 s.ng theo tu^n $t 100%). i u này cho th5y cĩ th3 nuơi c6nh cá Chch mUi s2c trong mơ hình nuơi cĩ oxy th5p nhng ph6i thu^n d‚ng v oxy sau 5 $<n 6 tu^n. Nhìn chung, qua k<t qu6 thL nghi8m b#c $^u cĩ th3 nh;n th5y cá Chch mUi s2c cĩ th3 nuơi $%c C c6 hai mơ hình (cĩ hàm l%ng oxy cao và oxy th5p), nhng thích h%p hn v#i mơ hình nuơi c6nh cĩ hàm l%ng oxy hịa tan cao. KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 82 3.3.3. nh hCng n n $áy, giá th3 $<n hi8u qu6 nuơi thu^n d‚ng Giá th3/n n $áy là y<u t. quan tr2ng trong các mơ hình nuơi cá c6nh. Nhwm cĩ thơng tin b#c $^u làm c sC lFa ch2n giá th3/n n $áy phù h%p cho cá Chch mUi s2c trong nuơi c6nh, $ã ti<n hành kh6o sát mbc $) phù h%p c"a lồi cá này v#i các loi giá th3/n n $áy trong $i u ki8n nuơi c6nh. Kh6o sát $%c thFc hi8n trên 30 m9u (n = 30), k<t qu6 $%c trình bày C b6ng 5. B6ng 5. Mbc $) phù h%p c"a cá Chch mUi s2c v#i giá th3/n n $áy trong mơ hình nuơi c6nh (n = 30) Mbc $) phù h%p (%) Giá th3, n n $áy R5t phù h%p Phù h%p Khơng ý ki<n Ít phù h%p Khơng phù h%p áy si 53,3 26,7 13,3 6,7 0,0 Cây th"y sinh 20,0 40,0 20,0 13,3 6,7 Cây nhân to 6,7 26,7 30,0 20,0 16,7 K<t qu6 b6ng 5 cho th5y, mơ hình nuơi c6nh v#i n n $áy si $%c $ánh giá phù h%p nh5t v#i cá Chch mUi s2c v#i 53,5% ý ki<n $ánh giá r5t phù h%p và 26,7% $ánh giá phù h%p. Ngồi mơ hình n n $áy si, mơ hình cây th"y sinh crng $%c $ánh giá là khá phù h%p v#i nuơi cá Chch mUi s2c. 4. KT LU!N VÀ KIN NGH( 4.1. K<t lu;n Cá Chch mUi s2c là lồi cĩ kích th#c nh, mi8ng d#i, ru)t ng n, cĩ d dày, vách ru)t mng và cĩ nhi u n<p g5p. Cá s.ng trong mơi trUng n#c ng2t ni cĩ n n $áy cát, cát si, si, nhi8t $) n#c trung bình 25,80C, pH trung bình 6,6, oxy hồ tan trung bình 7,3 mg/l, $) ki m trung bình 107,4 mg/l CaCO3. H8 s. tng quan gi?a chi u dài ru)t và chi u dài thân (RLG) trung bình là 0,51. H8 s. này khơng cĩ sF thay $pi l#n theo nhĩm kích th#c. ) no c"a cá t;p trung cao nh5t C b;c 2 và 3, chi<m tP l8 tng bng là 28,85% và 40,38% tpng s. cá th3. ) no thay $pi theo nhĩm kích th#c, $) no l#n nh5t t;p trung vào nhĩm kích th#c 4,3-5,2 cm và th5p nh5t C nhĩm kích th#c 5,3-6,2 cm. Cá Chch mUi s2c là lồi n tp cĩ xu h#ng thiên v $)ng v;t. Nghiên cbu $ã xác $nh $%c 8 nhĩm thbc n cĩ trong .ng tiêu hĩa cá g@m 3 ngành t6o (Chlorophyta, Cyanophyta, Bacillariophyta), luân trùng, chân kh#p, giun trịn, các ph^n phK c"a cơn trùng, $)ng v;t c‚ nh và cát. Trong $ĩ, luân trùng và t6o silic là nh?ng loi thbc n cĩ t^n su5t xu5t hi8n cao nh5t (90% m9u phân tích). TP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c C NT2 (thbc n Moina) cao hn rõ r8t so v#i NT1 (thbc n cơng nghi8p), sF sai khác này cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05). TP l8 s.ng c"a cá Chch mUi s2c nuơi C NT1 (l2c n#c k<t h%p v#i to dịng ch6y mnh) cho tP l8 s.ng cao hn so v#i NT2 (l2c n#c k<t h%p dịng ch6y nh‰), sF sai khác này cĩ ý ngh’a th.ng kê (α = 0,05) trong 4 tu^n $^u. Tuy nhiên, tP l8 này khơng cĩ sF sai khác nhi u C tu^n nuơi thb 5 và 6. N n $áy si $%c $ánh giá phù h%p nh5t v#i nuơi c6nh cá Chch mUi s2c v#i 53,5% ý ki<n $ánh giá r5t phù h%p và 26,7% $ánh giá phù h%p. Ngồi mơ hình n n $áy si, mơ hình cây th"y sinh crng $%c $ánh giá là khá phù h%p v#i nuơi cá Chch mUi s2c. 4.2. Ki<n ngh Nhwm phát tri3n nuơi c6nh $.i t%ng này trong thUi gian t#i chúng tơi cĩ m)t s. ki<n ngh v mBt ky thu;t nh sau: - Nghiên cbu $Bc $i3m sinh s6n $3 làm c sC s6n xu5t gi.ng nhân to $.i t%ng này. - Nghiên cbu các mơ hình nuơi c6nh cá Chch mUi s2c ghép v#i các lồi cá khác. TÀI LI#U THAM KHO 1. Al-Hussaini A. H., 1949. On the functional morphology of the alimentary tract of some fish in relation to differences in their feeding habits: anatomy and histology. Quarterly Journal of Microscopical Science, s3-90, 109-139. 2. Ankur Joshi, Saket Kale, Satish Chandel and D. K. Pall, 2015. Likert Scale: Explored and Explained. British Journal of Applied Science & Technology 7(4): 396-403, 2015. 3. Edward G. Bellinger and David C. Sigee, 2010, Freshwater Algae Identification and Use as KHOA HC CƠNG NGH N«ng nghiƯp vµ ph¸t triĨn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 3/2018 83 Bioindicators. A John Wiley & Sons, Ltd, Publication, 271 pages. 4. Phm Hồng H), 1972. T6o h2c. Trung tâm h2c li8u B) Giáo dKc. 302 trang. 5. John D. Wehr and Robert G. Sheath, 2003. Freshwater Algae of North America Ecology and Classification. Academic Press, 918 pages. 6. Lebedev N. Y., 1946, Elementary populations of fish. Zoologicheskii Zhurnal, 25, 121-135. 7. Phm Thanh Liêm và Tr^n Kh c nh, 2004. Phng pháp nghiên cbu sinh h2c cá. T" sách i h2c C^n Th, C^n Th. 8. Nikolsky G. V., 1963. The Ecology of fish (translated from Russian by L. Birkett). Academic Press. 352 pp. 9. Pravdin I. P., 1973. H#ng d9n nghiên cbu cá (Phm Th Minh Giang dch tX b6n ti<ng Nga). Nhà xu5t b6n Khoa h2c & Ky thu;t, Hà N)i. 10. Duong Duc Tien, Vo Hanh, 1997. Vietnam fresh algae - Taxonomy of order. Agriculture publishing house, 484 pages. 11. Vi8n Kinh t< và Quy hoch th"y s6n, 2012. Báo cáo tpng h%p “i u tra $ánh giá tình hình nghiên cbu, s6n xu5t, tiêu thK và $ xu5t $nh h#ng phát tri3n cá c6nh C Vi8t Nam”, Hà N)i. HABITAT AND FEEDING SPECIFICITY AND THE TRIAL OF CULTURE OF STRIPED LOACH (Schistura sp.) FOR ORNAMENTAL PURPOSE Vo Dieu1, Nguyen Ngoc Phuoc1, Phan Do Da Thao1, Tran Thi Thuy Hang1 1 Hue University of Agriculture and Forestry Summary We found that Striped loach was a fish species that has small body, inferior mouth, a stomach and the short intestine that has thin intestinal wall and lots of folds. This species inhabited at freshwater habitats where there were the presence of sandy, sand-gravel, or gravel bed, with water temperature of 25.8 degree celsius, pH of 6.6, dissolve oxygen of 7.3 mg/l and alkalinity of water of 107.4 mg/l CaCO3. Average value of relative length of the gut (RLG) was 0.51, that did not vary much between size classes of fish. Stomach fullness of fish was mostly level 2 and 3 that occurred in 28.85% and 40.38% respectively of total fish examined. The stomach fullness differred between size classes of fish and greatest fullness was mostly found in fish class of 4.3 — 5.2 cm and smallest for fish class of 5.3-6.2 cm. Striped loach was an omnivorous species but focused on animal. The natural food items of fish found in fish stomach composed 8 groups: 3 groups of algal (Chlorophyta, Cyanophyta, Bacillariophyta), Rotifer, Arthropoda, Nematoda, body parts of insect and other organisms, and sand. Of which, Rotifer and Bacillariophyta were dominant food in occurrence frequency (90%). We also did the culturing experiment for ornamental purpose, and the results showed that survival of fish fed Moina was significantly higher than this of fish reared by industrial food. Fish reared in water filtered and made the strong current significantly grew better than those in the filtered water but slight current in first 4 weeks. Gravel bed was considered as the most suitable habitat for culture of Striped loach that was supported by the agreement of 53.5% of interviewed people (very suitable habitat for fish) and 26.7% of those (suitable habitat for fish). Keywords: Striped loach, natural ornamental fish, feeding biology of fish. NgUi ph6n bi8n: GS.TS. Mai ình Yên Ngày nh;n bài: 27/11/2017 Ngày thơng qua ph6n bi8n: 28/12/2017 Ngày duy8t $ng: 4/01/2018